Vo Tac Thien

TÒNH SÛÃ VOÄ TÙÆC THIÏN 1
MUÅC LUÅC
Múã àêìu...................................................................................................................3
Biïët kïí thïë naâo.....................................................................................................6
Sûå nghiïåp vaâ thaânh tñch cuãa baâ thêåt vô àaåi...................................................8
Vua Thaái Tön vaâ Mõ Nûúng............................................................................15
Mõ Nûúng trúã laåi Hoaâng cung ........................................................................25
Cuãng cöë àõa võ ....................................................................................................32
Mõ Nûúng laâm Chaánh Cung Hoaâng Hêåu .....................................................40
Voä Tùæc Thiïn ......................................................................................................47
Thanh trûâng nhûäng keã chöëng àöëi ..................................................................51
Nhûäng àiïìu súå haäi.............................................................................................57
Nhûäng ngûúâi kñn miïång nhêët .........................................................................69
Thaânh tñch cuãa baâ nöåi ......................................................................................75
Nhaâ tiïn àoaán thúâi tiïët ....................................................................................82
Thêåt tuyïåt diïåu khi chöìng chïët ......................................................................87
Nhûäng cuöåc khúãi nghôa....................................................................................94
Hïå thöëng mêåt thaám vô àaåi .............................................................................100
Àaåi Vên Kinh...................................................................................................110
Tön thêët nhaâ Àûúâng bõ tiïu diïåt ..................................................................114
Thaánh Mêîu xuöëng trêìn .................................................................................120
Triïìu àaåi múái: Nhaâ Chu thûá hai..................................................................123
Àõnh luêåt bêët di dõch ......................................................................................126
Khöíng giaáo hay hún hïët.................................................................................137
Böå oác lúán nhêët thúâi àaåi...................................................................................146
Viïån Chim Haåc ................................................................................................155
Cuöåc xung àöåt bùæt àêìu ...................................................................................160
http://ebooks.vdcmedia.com
Lêm Ngûä Àûúâng 2
Sûúáng möåt ngaây laâ hún thiïn haå röìi ...........................................................166

Phaãi chùng àêy laâ aác giaã aác baáo!..................................................................172
MÚÃ ÀÊÌU
Muâa xuên nùm 1944, khi viïëng Têy An (Trûúâng An) úã miïìn
Têy Bùæc Trung Hoa, möåt anh baån thñch khaão cöí nhêët àõnh ruä töi ài
thùm ngöi cöí möå cuãa thên phuå Voä Hêåu. Anh àïì cêåp àïën nhûäng kiïåt
taác bùçng àöìng hònh ngûåa vaâ hònh caác thuá vêåt khaác taåi khu vûåc cöí
möå do chñnh anh khaám phaá ra.
Khu vûåc naây caách xa thaânh phöë haâng nùm saáu chuåc cêy söë vaâ
khöng nùçm trïn löå trònh thöng thûúâng cuãa du khaách, nïn thûåc tïë
khöng ai biïët túái. Sûå hùng haái cuãa baån töi laâm töi vui lêy, vaâ chuáng
töi khúãi haânh bùçng xe húi.
Nhûäng caánh àöìng phña Têy Bùæc Têy An chaåy daâi xa tùæp, lö
nhö nhûäng lùng têím cuãa caác võ vua àúâi trûúác (kïí tûâ àúâi nhaâ Chu)
cao haâng mêëy chuåc thûúác àaä àöí naát theo thúâi gian vaâ ngûúâi dên
àõa phûúng cuäng hoaân toaân quïn laäng.
Trûúác mùæt chuáng töi chó coân nhûäng goâ àêët vaâng trú truåi nùçm
raãi raác àoá àêy, hoùåc quêy quêìn laåi trïn möåt vuäng àêët röång laâm cho
khung caãnh caâng trúã nïn thï lûúng, baát ngaát...
Töi khöng nhúá roä con àûúâng àaä àûa chuáng töi túái khu vûúân
cuãa ngöi cöí möå, nhûng tñnh ra phaãi ài mêët khoaãng hai tiïëng àöìng
höì.
Khi túái khu möå àaâi hònh chûä nhêåt daâi khoaãng hai trùm
thûúác, röång khoaãng möåt trùm thûúác, vaâ tröng thêëy nhûäng tûúång
thuá bùçng àöìng, töi thûåc sûå kinh ngaåc. Trûúác kia, Voä Hêåu vúái duång
têm lêåp ra möåt triïìu àaåi riïng, àaä biïën phuå thên baâ thaânh "Hoaâng
àïë" duâ öng ta àaä chïët. Baâ àûúåc goåi laâ Voä Hêåu vò àaä tûâng laâm
Hoaâng Hêåu, vaâ nïëu luác àoá baâ maän nguyïån vúái danh võ naây thò àaä
chùèng coá gò àïí noái.
ÚÃ trïn thïìm, nhûäng coân ngûåa bùçng àöìng coân nguyïn veån vaâ
lúán nhû ngûåa thêåt, dûúái aánh nùæng tröng laáng boáng vaâ oáng aánh sùæc
vaâng chen lêîn maâu xanh cuãa rïu phong. Vò khöng chuyïn mön nïn
caã töi lêîn baån töi àïìu khöng hiïíu roä yá nghôa cuãa nhûng bûác tûúång,
nhûng veä àöì söå vaâ nhûäng neát tinh xaão cuãa nhûäng bûác tûúång êëy àuã
cho ngûúâi ta thaán phuåc. Sûå xa hoa laãng phñ chñnh laâ àùåc àiïím cuãa
kinh àö Trûúâng An thuúã trûúác.
Àêy laâ dõp duy nhêët töi àûúåc biïët túái võ Nûä Hoaâng kyâ laå àaä
thöëng trõ Trung Quöëc vaâo hêåu baán thïë kyã thûá baãy.
Mûúâi nùm trûúác àêy, töi bùæt àêìu goáp nhùåt taâi liïåu vïì tiïíu sûã
vaâ caác viïåc laâm cuãa ngûúâi àaân baâ phi thûúâng naây, nhên vêåt àöåc
nhêët vö nhõ trong lõch sûã cöí kim. Baãn thaão àêìu tiïn hoaân têët vaâo
nùm 1956. Sûå vö luên cuäng nhû oác thöng minh töåt chuáng cuãa baâ àaä
laâm töi say mï. Trong suöët mûúâi nùm, töi coá dõp nghiïìn ngêîm vaâ
kiïím àiïím laåi nhûäng haânh àöång cuãa baâ, nhûäng haânh àöång coá luác
laâm töi phaãi ruâng mònh, coá luác laåi laâm töi thñch thuá. Töi khöng thïí
tòm thêëy möåt ngûúâi àaân baâ thûá hai naâo tûúng tûå trong lõch sûã Têy
Phûúng.
Trûúác khi vaâo truyïån, töi mûúån lúâi cuãa möåt vûúng tûúác tïn laâ
Lêåp kïí laåi cêu chuyïån theo quan àiïím cuãa öng. Öng chñnh laâ chaáu
nöåi cuãa vua Àûúâng Cao Tön; nhûng coá leä khöng phaãi chaáu ruöåt cuãa
Voä Hêåu. Duâ sao öng cuäng lúán lïn giûäa triïìu nöåi vaâ biïët roä moåi viïåc
trong cung cêëm. Öng coá möåt àaám thï thiïëp àöng àaão vaâ coá chûâng
saáu mûúi ngûúâi con. Theo lõch sûã, caác con öng àïìu têìm thûúâng.
Vò caác giai thoaåi vïì Voä Hêåu coá veã thiïëu thûåc tïë vaâ khoá tin,
tûúãng cuäng nïn nhêën maånh úã àêy rùçng têët caã caác nhên vêåt cuäng
nhû nhûng diïîn biïën cuãa cêu chuyïån, kïí caã caác mêîu àöëi thoaåi, àïìu
ài saát vúái lõch sûã àúâi Àûúâng. Caác dûä kiïån àïìu cùn cûá vaâo hai böå
"Àûúâng Thû" chñnh thûác viïët vïì triïìu àaåi nhaâ Àûúâng. Möåt böå viïët
vaâo thïë kyã thûá X vaâ möåt böå viïët vaâo thïë kyã thûá XI.
Böå thûá nhêët coá nhiïìu giaá trõ vïì mùåt khaão cûáu hún. Trong khi
böå thûá hai laâ baãn tu chónh cuãa böå thûá nhêët, vùn tûâ goån gaâng vaâ
thanh nhaä hún.
Caã hai böå àïìu coá möåt àùåc àiïím: Phêìn lúán cöng trònh biïn
soaån (150 têåp trong söë 200 têåp cuãa böå cuã, vaâ 150 têåp trong söë 225
têåp cuãa böå múái) àïìu laâ sûå goáp nhùåt kyã lûúäng vïì thên thïë cuãa caác
nhên vêåt thúâi àoá vúái àêìy àuä nhûäng neát bi thaãm, nhûäng biïën cöë bêët
ngúâ vaâ caã nhûäng lúâi àöëi thoaåi. Àïí coá thïí taåo nïn möåt bûác hoaå vúái
àêìy àuä chi tiïët roä raâng vïì nûä nhên vêåt kyâ laå cuãa truyïån naây, thiïët
tûúãng chó coá thïí dûåa vaâo thên thïë caác nhên vêåt, caác baãn phöí hïå cuãa
caác àúâi vua, vaâ caác àoaån àùåc biïåt noái vïì lïî nghi, êm nhaåc, phuåc sûác,
caác böå laåc ngoaåi chuãng, vïì àõa dû, thiïn vùn vaâ thuêåt söë.
Dô nhiïn chuáng ta seä khöng àïí yá túái caác giai thoaåi vïì möëi tònh
cuãa baâ vúái nhaâ sû mêët trñ, hay viïåc baâ haå chó ra lïånh cho loaâi hoa
phaãi núã vïì muâa àöng, vò caác giai thoaåi naây àïìu coá trong caác tiïíu
thuyïët phöí thöng, khöng cùn cûá vûäng chùæc trïn sûã liïåu. Traái laåi,
chuyïån baâ suãng aái hai gaä àeåp trai hoå Trûúng, bùæt hoå döìi phêën thoa
son nhû con gaái, röìi cho úã chung trong khuï phoâng, laâ chuyïån coá
ghi trong lõch sûã vaâ laâ nguyïn nhên àûa caác giêëc möång cuãa baâ àïën
chöí tan vúä.
BIÏËT KÏÍ THÏË NAÂO
Ngûúâi ta biïët kïí thïë naâo vïì baâ nöåi cuãa mònh, nhêët laâ khi baâ
laåi laâ möåt ngûúâi dêm loaån? Trong àaám ngûúâi thuöåc Hoaâng töåc, kïí
caã àûúng kim Hoaâng Àïë, tûác vua Minh Hoaâng (Huyïìn Tön), coá möåt
sûå giao ûúác laâ tuy chuáng töi àûúåc tha höì noái vïì caác ngûúâi chaáu hoå
Voä cuãa Voä Hêåu, nhûng riïng àöëi vúái Voä Hêåu thò khöng ai àûúåc noái
lúâi gò bêët kñnh. Chuáng töi ngûâng noái ngay möîi khi coá ai vö tònh
nhùæc àïën tïn baâ, vò duâ sao baâ cuäng laâ baâ nöåi cuãa chuáng töi. Töi
khöng àuã tû caách àïí goáp phêìn vaâo cêu chuyïån vaâ khöng kïí nhûäng
ngûúâi khaác. Riïng töi, töi vêîn nghi ngúâ khöng biïët baâ coá phaãi laâ baâ
nöåi töi thêåt khöng. Töi thûúâng coá xu hûúáng tin rùçng cha töi laâ con
cuãa möåt baâ Cöng tûúác (chõ cuãa Voä Hêåu) chûá khöng phaãi con ruöåt
cuãa Voä Hêåu. Töi seä giaãi thñch àiïím naây sau.
Töi, ngûúâi àang kïí chuyïån, laâ Vûúng tûúác àêët Têìn. Töi àaä
quyïët àõnh viïët nïn têåp truyïån kyâ naây àïí kïí vïì möåt ngûúâi àaân baâ
àaä taåo ra lõch sûã vaâ suyát chuát nûäa àaä thaânh cöng trong viïåc xoaá boã
hùèn triïìu àaåi nhaâ Àûúâng. Baâ nöåi töi, nïëu quaã àuáng nhû vêåy, laâ
möåt ngûúâi àaân baâ quyã quyïåt, tham lam vaâ taân baåo nhêët trêìn gian.
Àïí thoaã loâng khaát voång vaâ àaåt túái möåt cuöåc söëng huy hoaâng, baâ àaä
khöng dûâng bûúác trûúác bêët cûá viïåc gò, kïí caã viïåc giïët ngûúâi.
Khi coân nhoã töi vaâ vua Minh Hoaâng thûúâng run súå muöën
àûáng tim möîi khi nghe thêëy tiïëng baâ úã phoâng bïn. Thêåt khoá maâ
mö taã möåt ngûúâi àaân baâ nhû vêåy: nhên tûâ vaâ hoaâ aái khi baâ muöën,
röìi bêët thònh lònh baâ tung ra nhûäng vuöët nhoån àïí vöì, àïí xeá, àïí
nghiïìn naát con möìi, chó vò muöën thoaã maän aác tñnh, hay vò muöën
thûúãng thûác quyïìn uy töëi thûúång cuãa mònh.
Coá möåt àiïìu laå laâ hêìu nhû baâ luön luön toã ra trêìm tónh vaâ
àûúâng hoaâng. Trûúác mùåt quêìn thêìn, baâ coá àêìy àuã phong caách cuãa
möåt baá hoaâng vúái veä àûúâng bïå chûäng chaåc. Nhûng möîi khi baâ mñm
möi, nheo mùæt laåi nhòn möåt caách khinh khónh thò haäy coi chûâng.
Baâ luön luön chiïëm phêìn phaãi vaâ àûâng coá ai caäi laåi baâ. Töi
caãm thêëy thûúng öng nöåi töi (vua Cao Tön) vò ngûúâi àaä chõu àûång
nhiïìu àau khöí khi lêëy phaãi ngûúâi àaân baâ lang àöåc àoá.
Töi khöng àûúåc quyïìn hònh dung Voä Hêåu möåt caách sú saâi
nhû: khoá chõu, nhoã moån, höëng haách.
Vò nïëu chó coá thïë thò baâ àaä chuáng lêëy gò laâm nguy hiïím.
SÛÅ NGHIÏÅP VAÂ THAÂNH TÑCH CUÃA BAÂ THÊÅT VÔ ÀAÅI
YÁ muöën trõ vò thiïn haå cuãa baâ thêåt phi thûúâng. Nhûäng àoân
pheáp chñnh trõ cuãa baâ thêåt tuyïåt diïåu. Nhûäng haânh vi dêm àaãng
àûúåm maâu tön giaáo cuãa baâ cuäng khöng thiïëu veä myä quan. Baâ
thaânh cöng trong nhûäng tham voång cuãa baâ, àoá laâ vò baâ àuã baãn laänh
àïí àöëi phoá dïî daâng vúái baá quan vùn voä.
Chuáng ta khöng taán thaânh sûå taân aác vaâ caác thêm mûu cuãa
baâ, nhûng chuáng ta phaãi nghiïng mònh thaán phuåc taâi nùng chñnh
trõ vaâ sûå thöng minh tuyïåt vúâi cuãa baâ. Vêåy thò sûå soaán ngöi cuãa baâ
khöng phaãi laâ heân maåt, vò khi möåt sû nûä hêët cùèng àûúåc möåt baâ
Hoaâng hêåu, hoùåc khi möåt ngûúâi tò thiïëp têìm thûúâng cuãa vua cha
(àaä chïët) ài lêëy vua con àïí àûúåc lïn ngöi Hoaâng hêåu vúái sûå cöng
nhêån cuãa quêìn chuáng thò cuäng khoá maâ liïåt vaâo haång heân maåt àûúåc.
Baâ luön luön haânh àöång àuáng, khöng bao giúâ lêìm lêîn trong
viïåc lûåa choån phûúng tiïån àïí àaåt túái muåc àñch. Àöi khi baâ coân àoáng
vai troâ cuãa möåt nhaâ luên lyá. Bùçng cúá baâ àaä viïët ra cuöën Böín Phêån
Trong Nhaâ Cuãa Ngûúâi Phuå Nûä vaâ cuöën Cuöåc Àúâi Cuãa Nhûäng
Ngûúâi Àaân Baâ Gûúng Mêîu.
Baä luön luön phuåc vuå quöëc gia vaâ giuáp àúã ngûúâi chöìng nhuát
nhaát trong viïåc trõ dên, phaát giaác nhûäng keã phaãn loaån vaâ chêån
àûáng moåi êm mûu nöîi dêåy. Baâ laâ tûúång trûng cuãa luêåt phaáp cuãa
trêåt tûå. Ngay nhûäng chuyïån dêm ö, trú treän cuãa baâ vúái gaä maäi voä
daåo, cuäng àûúåc tö àiïím búãi maâu sùæc tön giaáo.
Laâ möåt ngûúâi àaân baâ àöåc àoaán, taân aác, laåi pha thïm chuát tñnh
treã con, baâ àaä nghô ra möåt hûúáng ài múái cho mònh àïí trúä thaânh
ngûúâi àaân baâ nhiïìu uy quyïìn nhêët vaâ àöåc àaáo nhêët trong lõch sûã.
Khön ngoan vaâ coá thiïn taâi vïì chñnh trõ, baâ sùæp àùåt àûúâng ài
nûúác bûúác, àõnh roä ai seä laâ naån nhên cuãa mònh vaâ baâ chúâ àúåi.
Chuáng ta phaãi nhêën maånh rùçng baâ àaä nùæm àûúåc thuöåc haå,
trong voâng möåt nùm sau khi lêåp ra triïìu àaåi nhaâ Chu, baâ giïët têët
caã nhûäng ngûúâi khöng duâng àûúåc. Coân nhûäng ngûúâi coá taâi bõ baâ
àaây ài xa ngaây trûúác àïìu àûúåc baâ triïåu vïì lo viïåc triïìu chñnh. Baâ
àaä àuã khaã nùng giûä yïn búâ coäi trong mûúâi lùm nùm.
Trong thúâi kyâ naây khöng coân ai daám mûu àöì phaãn loaån. Vaâo
cuöëi triïìu àaåi cuãa baâ, luêåt phaáp vaâ cöng lyá laåi caâng mang böå mùåt
trang nghiïm, cöí kñnh. Nhûng khöi haâi thay, chñnh trong giai àoaån
maâ caác triïìu thêìn àïìu thùèng thùæn, cûúng trûåc naây, mêìm möëng suåp
àöí àaä phaát sinh.
Ngûúâi ta phaãi viïët thïë naâo vïì baâ nöåi mònh khi baâ laâ möåt
ngûúâi dêm loaån möåt keã saát nhên? Cêu hoãi naây àûúåc nïu lïn khi töi
vaâ möåt ngûúâi em hoå laâm Cöng Tûúác duâng cúm vúái nhau sau möåt
buöíi ài sùn.
Töi àaä kïí cho y nghe laâ töi àang bùæt àêìu viïët têåp truyïån kyá
naây. Cha y vaâ cha töi àïìu laâ Hoaâng tûã vaâ àïìu bõ giïët. Töi vaâ y may
mùæn thoaát khoãi baân tay àêím maáu cuãa baä nöåi töi. Y laâ möåt ngûúâi
töët, àaä giuáp àúä nhiïìu keã khaác trong hoaâng töåc cuâng chung söë phêån
möì cöi nhû chuáng töi. Möåt söë lúán Vûúng cöng hiïån thúâi àaä tûâng
chõu ún y rêët nhiïìu. Chñnh baãn thên y àaä traãi qua caãnh cöi cuát, lo
súå, àoái khaát, khöng núi nûúng tûåa. Khi coân nhoã y àaä phaãi lang
thang khùæp thêm sún cuâng cöëc núi àaão Haãi Nam têån miïìn biïín
Trung Hoa.
Y àaä nïëm caãm giaác cuãa möåt àûáa con coá cha laâ möåt tïn töåi
phaåm. Möåt vïët nhú cho tïn tuöíi y. Meå vaâ chñn anh em y bõ giïët
trong cuâng möåt ngaây. Y vaâ hai àûáa em uát àaä phaãi tha phûúng cêìu
thûåc àïí laánh naån. Y vaâ töi thûúâng ngöìi bïn chung rûúåu àaâm luêån
vïì ngûúâi àaä gêy ra têët caã nhûäng thaãm caãnh, êëy laâ baâ nöåi cuãa chuáng
töi. Y thûúâng tûå haâo vïì cha y, caâng nhû töi tûâng tûå haâo vïì cha töi.
Caã hai ngûúâi cha bêët haånh àïìu laâ nho sô. Chó khaác nhau möåt àiïìu
laâ cha y bõ ngûúâi ta treo cöí, coân cha töi tûå treo cöí vò bùæt buöåc.
Nhûng duâ sao chuáng töi vêîn say mï trong nhûäng cuöåc àaâm
luêån nhû vêåy, nhû nhûäng thuyã thuã say mï kïí chuyïån mònh thoaát
hiïím núi biïín caã.
Y noái vúái töi:
- Bùçng moåi caách àaåi huynh phaãi viïët laåi cêu chuyïån naây. Viïët
vò öng nöåi vaâ cha chuáng ta. Voä Hêåu laâ möåt muå àiïëm muöën giïët hïët
hoå Lyá chuáng ta. Nhû àaåi huynh àaä biïët, muå khöng hïì sinh ra cha
töi. Cha töi laâ con cuãa Triïåu phi. Cha töi vêîn thûúâng kïí cho töi
nghe vïì têën thaãm kõch ruâng rúån maâ Voä Hêåu àaä gêy ra cho thên
mêîu ngûúâi vaâ Vûúng Hêåu. Töi khöng nhúá laâ àaä nhòn thêëy mùåt Voä
Hêåu lêìn naâo chûa, nhûng àaåi huynh lúán lïn trong cung bïn caånh
tiïn àïë (vua Duïå Tön) vaâ caác con chaáu ngaâi, trong àoá coá caã àûúng
kim Thaánh Hoaâng, chùæc àaåi huynh phaãi biïët nhiïìu chuyïån bñ êín
núi cung cêëm.
Töi àaáp:
- Hiïìn àïå noái àuáng. Töi àaä bõ nhöët trong cung vúái chuá töi laâ
vua Duïå Tön cuâng caác con cuãa ngûúâi. Töi khöng tröng thêëy thïë giúái
bïn ngoaâi trong suöët mûúâi taám nùm trûúâng (tûâ nùm 680 àïën 698)
kïí tûâ nùm töi múái lïn mûúâi. Trong suöët thúâi gian àoá töi àaä chûáng
kiïën rêët nhiïìu.
- Hònh daáng baâ ra sao?
- Töi bõ nhöët trong cung tûâ thúâi öng nöåi chuáng ta (vua Cao
Tön) coân taåi thïë. Höìi àoá öng nöåi àaä suy yïëu nhiïìu, luön luön phaãi
nùçm vaâ quêën vaãi quanh àêìu vò mùæc chûáng nhûác àêìu. Baâ nöåi thò àaä
mêëp meá luåc tuêìn nhûng haäy coân khûúng kiïån lùæm. Chñnh sûå
khang kiïån naäy àaä laâm cho nhaâ vua suy nhûúåc. Baâ coá traán vuöng,
haâm lúán vaâ löng mi rêët àen. Töi mûúâng tûúång laâ höìi treã baâ àeåp
lùæm. Töi khöng biïët baâ àaä uöëng thûá thuöëc böí gò. Chùæc nhaâ sû mêët
trñ, ngûúâi yïu cuãa baâ. Àaä cho baâ nhûäng thûá thuöëc bñ mêåt. Duâ sao
àúâi baâ thûåc sûå bùæt àêìu vaâo tuöíi saáu mûúi, khi öng nöåi mêët, vaâ baâ
bûúác vaâo cuöåc söëng dêm loaån. Trûúác àoá baâ cuäng coá nhiïìu nhên
tònh, phêìn lúán laâ nhûäng tay taâ àaåo àûúåc goåi vaâo cung haâng àïm
nhûng khöng nhû giai àoaån naây...Àaáng súå nhêët laâ khi baâ giêån dûä,
mùæt baâ trúã nïn xanh biïëc.
- Töi thêëy Cöng chuáa Thaái Bònh àöi khi cuäng vêåy.
- Cöng chuáa rêët giöëng meå. Hai ngûúâi hêìu nhû rêåp khuön vïì
tñnh tònh, quan àiïím sùæc duåc, taâi nùång vaâ veã mùåt. Ta coá thïí nhòn
Cöng chuáa maâ tûúãng tûúång ra con ngûúâi cuãa baâ nöåi khi coân treã.
Höìi trûúác Cöng chuáa rêët thanh tuá, túái nùm ba mûúi tuöíi thên hònh
múái húi àêíy àaâ vaâ coá daáng ài giöëng baâ nöåi. Cöng chuáa hún töi nùm
tuöíi. Vaâo tuöíi mûúâi baãy, mûúâi taám, Cöng chuáa rêët hung haän,
thûúâng ùn mùåc nhû con trai...
Thïë röìi Cöng Chuáa lêëy chöìng, nhûng coá chöìng hay khöng
cuäng thïë thöi. Möåt thõ nûä kïí cho Cöng chuáa nghe vïì sûå deão dai cuãa
möåt tïn maäi voä. Thïë laâ hùæn àûúåc vaâo gùåp Cöng chuáa ngay. Chñnh
Cöng chuáa àaä giúái thiïåu hùæn laåi cho meå vaâ baâ meå àaä cuâng hùæn,
chung göëi (luác naây vua Cao Tön àaä mêët). Cöng chuáa lêëy hoå cha
chöìng maâ àùåt cho hùæn vaâ baão hùæn giaã laâm cha nuöi cuãa chöìng àïí coá
lyá do lui túái thên mêåt. Thêåt ra tïn hùæn laâ Phong nhûng thûúâng
àûúåc goåi laâ "Beá Cûng". Thêåt laâ khöi haâi. Ngûúâi hùæn lûâng lûãng nhû
möåt khuác cêy vaâ ngön tûâ cuãa hùæn thò thûåc laâ thö bó, thûá ngön tûâ
cuãa nhûäng keã maäi voä. Hùæn coá àöi tay cuöìn cuöån bùæp thõt, möåt chiïëc
cöí rêët manh vaâ àöi vai röång. Trûúác khi hùæn goåt àêìu laâm hoaâ
thûúång truå trò àïìn Baåch Maä, toác hùæn rêët àen, rêåm vaâ cûáng. Tñnh
tònh cuäng nhû àiïåu böå hùæn coá veä nghïnh ngang phaách löëi. Höìi àoá
hùæn àûúåc tûå do ra vaâo khu vûåc cuãa caác baâ vúái tû caách möåt quöëc sû
àaåi diïån tön giaáo. Ngûúâi ta khöng biïët noái laâm sao khi tröng thêëy
hùæn vïnh vang trong böå aáo tuå haânh maâu tña, nhaãy lïn lûng ngûåa
tûâ chuöìng ngûåa cuãa nhaâ vua vaâ tiïëp lêëy dêy cûúng do mêëy ngûúâi
chaáu cuãa Voä Hêåu dêng lïn.
- Taåi sao hoå laåi goåi hùæn laâ "Beá Cûng"?
- Àiïìu àoá dïî hiïíu. Hoå goåi nhû vêåy cho coá veã êu yïëm vò hai meå
con Voä Hêåu rêët cûng caái vêåt "beá nhoã quyá giaá" kia. Chñnh vêåt àoá laâ
nhaãn hiïåu cuãa hùæn, chòa khoaá giuáp hùæn ra vaâo khuï phoâng cuãa caác
baâ.
Khi goåt àêìu laâm sû hùæn coá phaáp hiïåu laâ Hoaâi Nghôa.
- Taåi sao cöng chuáa laåi sai ngûúâi giïët hùæn?
- Àoá laâ maäi vïì sau, khi Voä Hêåu coá ngûúâi tònh múái, möåt thêìy
thuöëc hoå Trêìm, thò hùæn phaát khuâng vò ghen tûác, röìi bïånh àiïn cuãa
hùæn caâng ngaây caâng trêìm troång. Hùæn phoãng hoaã àöët thiïìn viïån cuãa
hùæn. Voä Hêåu tòm caách che àêåy cho hùæn nhûng hùæn toã ra höîn xûúåc
khöng thïí tha thûá àûúåc. Daåo àoá viïåc tû thöng giûäa hai ngûúâi àûúåc
àöìn àaåi khùæp caác àûúâng phöë. Vò trong khi àem Haâ Tûúâng Hiïín ra
haânh thñch, ài àûúåc nûäa àûúâng öng vuâng boä chaåy vaâ rïu rao khùæp
phöë vïì haânh vi cuãa Voä Hêåu. öng noái cho sûúáng miïång trûúác khi
chïët. Cöng chuáng say sûa lùång nghe vaâ nhûäng chuyïån nhúáp nhuáa
cuãa Voä Hêåu vaâ Cöng chuáa khöng coân gò laâ bñ mêåt nûäa.
Sau vuå nêìy caác tûã töåi àïìu bõ bõt miïång khi àem ra phaáp
trûúâng, nhûng duâ sao cuäng àaä muöån. ÚÃ nhûäng núi quyïìn quñ, cao
sang, ngûúâi ta coân coá thïí bûng bñt hay bõt miïång nhau vïì nhûäng
chuyïån bó öíi ; chûá coân àaä löå ra núi cöng chuáng, miïång tiïëng thïë
gian coá trúâi giûä.
Khi caãm thêëy khöng thïí tha thûá cho nhaâ sû àiïn kia nûäa, Voä
Hêåu vaâ Cöng chuáa àùåt kïë lûâa hùæn àïën vûúân thûúång uyïín röìi cho
möåt àaám thõ nûä khoeã maånh xöng vaâo bùæt troái vaâ xiïët cöí cho chïët.
Sau àoá Voä Hêåu tuyïín àûúåc anh em hoå Trûúng rêët xinh trai.
Luác naây baâ àaä ngoaâi baãy mûúi. Baâ moåc thïm möåt chiïëc rùng
khön, vaâ nhiïìu ngûúâi laåi àöìn baâ moåc thïm löng maây phuå, nhûng
chñnh mùæt töi khöng tröng thêëy.
Baâ thêåt laâ möåt ngûúâi kyâ dõ. Cuöåc àúâi múái cuãa baâ bùæt àêìu vaâo
tuöíi saáu mûúi. Phaãi, vaâ tiïëp tuåc cho àïën nùm taám mûúi, khi maâ
thuöëc kñch thñch cuäng nhû cú thïí àïìu trúã nïn vö duång.
- Töi nghe nhiïìu ngûúâi kïí laâ baâ tû thöng vúái tïn maäi voä tûâ
khi baâ coân tu taåi chuâa Hûng Long?
- Khöng phaãi vêåy àêu. Àoá chó laâ lúâi àöìn nhaãm. Khi Cöng
chuáa tòm ra hùæn thò hùæn múái vaâo khoaãng ngoaâi ba mûúi vaâ Cöng
chuáa luác êëy mûúâi taám. Thúâi kyâ Voä Hêåu tu úã chuâa Hûng Long thò coá
leã hùæn vûâa múái ra àúâi.
- Nhû vêåy àaåi huynh laåi caâng cêìn phaãi viïët. Àaåi huynh biïët
têët caã nhûäng chuyïån maâ ngûúâi khaác khöng biïët. Hoaâng Thûúång coá
biïët àaåi huynh àang viïët saách khöng?
- Khöng. Töi chûa noái cho Hoaâng Thûúång hay. Hoaâng
Thûúång seä khöng caãn àûúåc töi vò töi khöng khaác gò möt ngûúâi anh
cuãa ngaâi. Nhûng duâ sao, Hoaâng thûúång cuäng phaãi ngùn vò ngaâi laâ
Hoaâng Àïë, cêìn toã loâng tön kñnh àöëi vúái tiïìn nhên, duâ loâng tön kñnh
àoá chó laâ tûúãng tûúång. Chñnh thên mêîu ngaâi, Hoaâng hêåu cuãa vua
Duïå Tön, àaä bõ Voä Hêåu aám saát. Khi ngaâi lïn ngöi, ngaâi muöën caäi
taáng meå theo àuáng nghi lïî. Nhûng ngaâi àaä khöng tòm thêëy di haâi
meå, thêåm chñ ngaâi khöng biïët meå mònh coá àûúåc chön theo hay
khöng? Ngaâi chó biïët tûå nhiïn baâ mêët tñch. Ngaâi àaânh phaãi laâm lïî
an taáng khöng coá haâi cöët chó coá möåt böå quêìn aáo cuãa baâ boä trong aáo
quan. Nïëu ngaâi biïët chuyïån viïët saách cuãa töi, töi seä têu rùçng töi
chó kïí chuyïån tranh chêëp giûäa hoå Lyá vaâ hoå voä maâ thöi. Vaä laåi
chñnh ngaâi laâ ngûúâi àaä "àaão chñnh" vaâ giïët hïët gioâng hoå Voä. Chñnh
ngaâi àaä eáp Cöng chuáa phaãi tûå saát.
Nhiïìu ngûúâi thûúâng so saánh Voä Hêåu vúái Lûä Hêåu, vúå cuãa Haán
Cao Töí. Hai ngûúâi cuâng dêm àaãng nhû nhau. Trong lõch sûã coân ghi
roä "Lûä Hêåu" thûúâng tòm nhûäng àaân öng coá dûúng vêåt vô àaåi vïì ên
aái. Nhûng àoá chó laâ chuyïån riïng tû, khöng liïn quan àïën chñnh
trõ. Trûúâng húåp cuãa Voä Hêåu cuäng chó coá tñnh caách têm lyá, nhûng
tònh cúâ noá laåi biïën thaânh möåt vuå lem nhem coá tñnh caách chñnh trõ.
Coá leã baâ cuäng àaä cöë àùåt chuyïån tònh caãm cuãa baâ trong voâng riïng
tû, nhûng chùèng may baâ phoáng tuáng quaá löë, baâ thïu dïåt giai thoaåi
cho baâ laâ hiïån thên cuãa "Phêåt Cûúâi" hiïån xuöëng àïí phuåc vuå "vêåt vô
àaåi" cuãa möåt nhaâ sû.
Kïët quaã, chuyïån tònh cuãa baâ thaânh möåt sûå pha tröån giûäa xaác
thõt vaâ tön giaáo. vûâa thöëi tha laåi vûâa àeåp àeã.
Chuáng ta khöng nïn ài quaá xa vïì àïì taâi àaân baâ vaâ chñnh trõ,
nhûng phaãi cöng nhêån rùçng khi àaân baâ nùæm quyïìn, baãn tñnh tham
lam cuãa hoå àaáng súå vaâ tai haåi hún àaân öng. Cûá lêëy vñ duå trong ba
àúâi vua vûâa qua. AÁi hêåu cuãa vua Thaái Tön, nhû moåi ngûúâi àïìu
biïët, àaä giuáp àúä vua rêët nhiïìu. Baâ chñnh laâ nguöìn nùng lûåc cuãa vua
Baâ thêåt vô àaåi vò baâ diïåu hiïìn vaâ biïët thûúng ngûúâi. Baâ thûúâng úã
bïn vua möîi khi vua giêån dûä hay bêët cöng àöëi vúái quêìn thêìn. Baâ
thûúâng khuyïn vua àûâng bao gioâ quïn nhûäng bïì töi têån trung vúái
chuáa. Nhûng ngûúâi àaân baâ seä khöng coân diïåu hiïìn, biïët thûúng
ngûúâi khi hoå coá quyïìn.
Nhû trûúâng húåp Voä Hêåu dûúái thúâi Cao Tön, Vi Hêåu giïët
chöìng laâ Trung Tön, con trai thûá ba cuãa Voä Hêåu, vaâ caác Cöng chuáa
con cuãa voä Hêåu àaä laåm quyïìn thûúãng phaåt quêìn thêìn laâm triïìu
àònh àaão löån. Trong lõch sûã khöng coá triïìu àaåi naâo laåi àêìy dêíy
nhûäng vuå dêm loaån, ngoaåi tònh, nhû dûúái thúâi Trung Tön vaâ Duïå
Tön. Chùæc hùèn Voä Hêu àaä laâm gûúng xêëu cho con chaáu.
Voä Hêåu laâ möåt vñ duå hiïín nhiïn, vaâ húi cûåc àoan, vïì uy
quyïìn cuãa àaân baâ. Baâ khöng thua bêët cûá bêåc àïë vûúng khanh
tûúáng naâo, vïì mùåt trñ tuïå, vïì caách duâng ngûúâi, vïì àûúâng löëi linh
àöång, vaâ vïì sûå bônh tônh. Tûå baâ àùåt cho mònh möåt löëi ài àïën töåt
àónh vinh quang.
Nhûng duâ sao, úã möåt vaâi phûúng diïån naâo àoá baâ vêîn laâ möåt
ngûúâi àaân baâ. Baâ àaä traã thuâ Vûúng Hêåu möåt caách nhoã moån, vö
nhên àaåo, khöng khaác loaâi cêìm thuá. Sûå àöë kyå cuãa baâ àöëi vúái ngûúâi
àöìng phaái cuäng àaáng cho ta chuá yá: Baâ àaä giïët têët caã böën ngûúâi con
dêu. Baâ chuöång nhûäng tay phuâ thuyã, àaåo nhên, sû saãi. Vò sûå àoâi
hoãi cuãa tònh hònh chñnh trõ, baâ àaä àem haâng trùm vûúng tön cöng
tûã, ra taân saát. Sûå vö nhên cuãa baâ phaãn aãnh baãn tñnh àöåc aác cuãa
phaái nûä, möåt hiïån tûúång maâ àaân öng chuáng ta thûúâng suy ngêîm
maâ khöng hiïíu nöîi. Viïåc baâ cho ngûúâi taåc möåt hònh Phêåt cao haâng
trùm thûúác, khiïën töi liïn tûúãng túái möåt em beá giaâu oác tûúãng
tûúång, àûáng chúi buáp bï. Vêîn biïët trong möîi ngûúâi àaân baâ àïìu coá
möåt chuát treã con, nhûng nïëu tñnh treã con àoá keáo daâi trong suöët tuöíi
giaâ, trûãng giúän vúái hïët nhaâ sû àiïn laåi túái anh em hoå Trûúng, vúái
bao nhiïu giai thoaåi nhaãm nhñ, bõa ra àïí hñ löång quó thêìn, thò quaã
thûåc chuáng ta phaãi lùæc àêìu.
"Êm" vaâ "Dûúng" phaãi böî khuyïët cho nhau. Nïëu möåt caái
thõnh quaá, möåt cuái suy quaá, cuöåc söëng khöng thïí tiïën triïîn töët àeåp.
Gaâ maái khöng nïn gaáy, àaân baâ khöng thïí laâm cöng viïåc cuãa
àaân öng.
Töi àaä khuyïn caác Hoaâng tûã nhû vêåy.
Àaân baâ sinh ra àïí tòm chuáng ta. Chuáng ta thoaã maãn hoå vaâ
ngûúåc laåi. Àoá laâ luêåt cuãa taåo hoaá. Noái caách khaác, nïëu chuáng ta laâ
caá thò hoå laâ ngûúâi ài cêu. Hoå duâng àuä caác thûá möìi àïí nhûã chuáng ta.
Hoå ûúác muöën möåt chöî àûáng trïn trûúâng àúâi, vaâ söëng möåt cuöåc söëng
êëm no, an laåc. Àïí àaåt muåc àñch, phûúng tiïån duy nhêët cuãa hoå laâ
àaân öng.
Möåt võ thaái tûã sùæp lïn ngöi cêìn phaãi nhúá rùçng coá thïí yïu àaân
baâ nhûng àûâng àïí hoå chen vaâo viïåc triïìu chñnh.
VUA THAÁI TÖN VAÂ MÕ NÛÚNG
Sau hai mûúi ba nùm trõ vò, vua Thaái Tön nùçm hêëp höëi trïn
giûúâng bïånh taåi möåt núi êín dêåt trong caãnh sùæc u nhaân cuãa miïìn
àöìi nuái vúái cêy coã töët tûúi. ÊËy laâ núi nghô ngúi cuãa vua vaâo muâa heâ,
chó caách kinh àö coá möåt khoaãng thung luãng nïn thú vaâ möåt doâng
suöëi trong veo chaãy roác raách tûâ trïn àónh àöìi xuöëng têån khu ngoaåi
thaânh phña Nam. Daäy àöìi chaåy daâi maäi vaâ lêîn vaâo rùång Thaái Baåch
úã àùçng xa. Núi Vua nghô laâ möåt vuâng àöìi nuái cao khoaãng nùm trùm
thûúác, so vúái thaânh phöë phña dûúái, hoaân toaân vùæng veä vaâ biïåt lêåp
vúái thïë giúái bïn ngoaâi.
Cung àiïån núi Vua nghô rêët àún sú, möåc maåc nhû nhûäng ngöi
nhaâ nghó maát thûúâng àûúåc cêët lïn vúái nhûäng vêåt liïåu bùçng göî lêëy
tûâ möåt toaâ àiïån cöí khaác. Thñch àún sú laâ baãn tñnh cuãa nhaâ vua. Laâ
ngûúâi àaä dûång ra nhaâ Àûúâng. Nhaâ vua khöng bao giúâ thñch nhûäng
lêìu àaâi traáng lïå, nguy nga.
Khi thùæng àûúåc vua nhaâ Tuyâ, öng sûãa sang laåi cung àiïån cuä
àïí úã. Öng biïët rùçng muön dên rêët ngheâo, àaä chõu lêìm than trong
bao nhiïu nùm chinh chiïën. Xêy cung àiïån múái seä töën phñ rêët
nhiïìu cuãa caãi vaâ sûác lao àöång cuãa dên. Öng chó xêy möåt ngoån thaáp
úã trong cung àïí tûúãng niïåm hai mûúi böën võ hiïåp sô àaä cuâng öng
chiïën àêëu gian khöí àïí khöi phuåc giang sún vaâ mang laåi hoaâ bònh
cho búâ coäi.
Öng mùæc bïånh lyå kinh niïn, àaä chûãa trõ nhiïìu nhûng chó
giaãm suát chûá chûa bao giúâ dûát hùèn.
Caâng ngaây öng caâng höëc haác, tiïìu tuyå. Khi àûúåc nùm mûúi
hai tuöíi, öng caãm thêëy mònh kiïåt lûåc, khöng coân söëng àûúåc bao lêu
nûäa. Trûúác kia öng tûâng laâ möåt kiïån tûúáng coá tinh thêìn àöìng àöåi
rêët cao, möåt nhaâ laänh àaåo thiïn taâi nöîi tiïëng vïì loâng nhên vaâ tñnh
tònh bònh dõ tûå nhiïn. Öng thûúâng thùèng thùæn phï bònh thuöåc haå
cuäng nhû nghe thuöåc haå phï bònh chñnh öng. Bïn caånh öng laâ
nhûäng hiïìn thêìn coá nghôa khñ vaâ biïët troång danh dûå. Hoå àïìu hïët
loâng kñnh mïën öng. Baãn thên öng àaä xöng tïn àuåt phaáo, cêìm àêìu
chiïën dõch àaánh Cao Ly (Àaåi Haân).
Vúái möåt söë tûúáng taâi, öng àaä phaá tan liïn bang Thöí Nhó Kyâ úã
phña Bùæc vaâ múã röång búâ coäi vïì phña Têy túái têån biïn giúái Turkestan
gêìn biïín Caspienne. Caác tûúáng khaác cuãa öng àaä têën cöng phña Bùæc
ÊËn Àöå, vaâ buöåc xûá Nepal phaãi triïìu cöëng.
Öng coá daáng böå tûå nhiïn, khöng kiïíu caách, vaâ phña sau böå ria
cûáng nhû theáp coá thïí treo möåt cêy cung lïn àoá maâ khöng rúát.
Ngûúâi ta tòm thêëy núi öng möåt têëm loâng thûúng ngûúâi vö búâ bïën.
Chñnh loâng thûúng ngûúâi àoá àaä àem laåi sûác maånh cho nhaâ Àûúâng.
Öng rêët àûúåc loâng dên vaâ nhúâ àoá maâ vïì sau nhaâ Àûúâng suyát mêët
laåi coá cú khöi phuåc àûúåc.
Triïåu quöëc cöng Trûúng Tön Vö Kyå luön luön úã bïn caånh Vua
khi Vua hêëp höëi.
Vö Kyå khöng nhûäng laâ em ruöåt cuãa baâ Hoaâng hêåu nhên tûâ àaä
qua àúâi, maâ coân laâ võ hiïåp sô söë möåt trong àaám hai mûúi böën võ
àûúåc thúâ taåi baão thaáp trong cung. Thûåc ra öng luön luön úã bïn
caånh Vua trong suöët ba mûúi nùm liïìn, tûâ höìi coân ài chinh chiïën.
Öng vûâa laâ chiïën lûúåc gia vûâa laâ cöë vêën thên tñn nhêët cuãa Vua.
Vua noái vúái öng:
- Ta coá vaâi àiïìu quan troång muöën baân vúái khanh.
Caác thõ vïå hiïíu yá lui ra ngoaâi hïët.
- Ta biïët khöng coân söëng àûúåc bao lêu nûäa. Ta vêîn thûúâng êëp
uã mêëy àiïìu...
- Têu Chuáa Cöng höm nay thaánh thïí bêët an nhûng röìi mai
möët...
- Khöng àêu, ta biïët lùæm. Ta sùæp chïët. Khi ta chïët röìi, phaãi
chön ta cuâng vúái aái hêåu cuãa ta. Àiïìu ta muöën hún hïët laâ khanh
haäy taåc tûúång taám con chiïën maä cuãa ta bùçng àaá vaâ àùåt chuáng úã löëi
vaâo lùng. Chùæc khanh àaä biïët chuáng tïn goåi.
Vö Kyå thoaáng thêëy veä tûúi cûúâi trïn mùåt Vua.
- Haå thêìn seä tuên haânh thaánh yá.
- Àöi khi ta caãm thêëy chuáng thûúng ta vaâ hiïíu ta hún nhûäng
ngûúâi xung quanh.
Trong nhûäng ngaây sùæp túái Hoaâng nhi (Cao Tön) seä cêìn àïën
khanh rêët nhiïìu. Noá laâ möåt ngûúâi nhên tûâ, chó phaãi caái húi yïëu
àuöëi, bõ tònh caãm chi phöëi vaâ coân treã quaá. Ta lêëy laâm haâi loâng laâ vúå
noá cuäng thuöåc doâng Tön thêët rêët nïët na, khiïm hoaâ vaâ àoan chñnh.
Ta khöng cêìn ngûúâi àaân baâ thöng minh, sùæc xaão. Möåt öng vua àaä
coá quaá nhiïìu chuyïån bïn ngoaâi àïí àöëi phoá, trong nhaâ cêìn phaãi cho
yïn laânh. Ta chïët ài maâ loâng vêîn chùèng yïn Hoaâng nhi coân treã
quaá, khanh haäy raáng lo cho noá. Khanh haäy laåi gêìn àêy.
Vö Kyå tiïën laåi ngöìi bïn giûúâng Vua.
Vua thò thêìm:
- Lyá Thuêìn Phong àaä nhùæc nhúã ta maâ trûúác kia ta khöng tin.
Trong hai thaáng úã àêy, ta àaä àïí yá moåi chuyïån. Voä Mõ Nûúng laâm
ta lo quaá. Thõ àaä hêìu haå ta rêët têån têm, luön luön toã ra lanh lúåi,
mau mùæn vaâ àaâng hoaâng. Nhûng sau lûng ta àang coá nhiïìu
chuyïån xaãy ra.Gêìn àêy ta bùæt gùåp aánh mùæt khaác laå cuãa Hoaâng nhi
vúái thõ. Lúâi Lyá Thuêìn Phong khöng phaãi laâ vö cúá. Khanh coân nhúá
con ngûåa chûáng búâm nêu khöng? Khöng ai coá thïí cúãi noá àûúåc. Vêåy
maâ töëi höm noå Mõ Nûúng noái vúái ta thõ coá caách cúãi àûúåc. Ta hoãi
caách naâo, thõ traã lúâi: Bïå haå haäy cho thiïëp möåt cêy roi sùæt, möåt caái
buáa vaâ möåt con dao nhoån. Nïëu thiïëp duâng roi àaánh noá khöng àûúåc,
thiïëp seä duâng buáa àêåp noá, nïëu cuäng khöng àûúåc, thiïëp seä thoåc dao
vaâo cöí noá.
Ta khöng hiïíu thõ noái thïë laâ àuâa hay thêåt, nhûng möåt ngûúâi
àaân baâ treã tuöíi coá thïí thöët ra nhûäng cêu noái nhû vêåy thò thêåt àaáng
súå. Àoá àêu phaãi laâ caách laâm thuêìn ngûåa. Vêåy maâ khi thõ noái, veã
mùåt thõ vêîn thaãn nhiïn nhû viïåc àoá coá thïí laâm dïî daâng.
Vö Kyå hoãi möåt caách thêån troång:
- Têu Chuáa Cöng, giûäa hai ngûúâi coá tònh yá gò vúái nhau
khöng?
- Rêët coá thïí.
Muöën àûa thõ ra khoãi hoaâng cung thò dïî lùæm, chó viïåc àuöíi
naâng vïì quï maâ khöng cêìn noái lyá do, hay gûãi thõ vaâo chuâa thò
khöng lo gò nûäa.
Theo lïå, caác cung phi, thõ nûä àaä hêìu haå vua khöng àûúåc
thaânh thên vúái bêët cûá ngûúâi àaân öng naâo khaác. Nhûng àêy khöng
phaãi laâ luêåt. Nhiïìu ngûúâi àaä ài lêëy chöìng sau khi vua chïët, trûâ
trûúâng húåp coá lúâi thïì nhû möåt söë ngûúâi àaä laâm.
Sau möåt phuát àùæn ào, vua Thaái Tön noái:
- Ta khöng àaânh têm giïët Mõ Nûúng nhû Lyá Thuêìn Phong àaä
khuyïn. Y laâ ngûúâi biïët roä huyïìn cú cuãa taåo hoaá nhûng khöng hiïíu
roä tònh caãm trong loâng ngûúâi. Haäy goåi Mõ Nûúng vaâo àêy àïí ta thûã
loâng thõ xem sao.
Trong khi chúâ ngûúâi ài goåi Mõ Nûúng, Thaái Tön hoãi:
- Lyá Tõch àaä ài trêën nhêåm miïìn Têy Bùæc chûa?
- Têu Chuáa Cöng, y ài tûâ mêëy höm trûúác, ngay khi àûúåc
chiïëu chó.
- Töët lùæm. Chùæc y thùæc mùæc taåi sao ta laåi phaãi y ài. Y àaä tuên
lïånh khöng cêìn biïët lyá do, àiïìu àoá laâm ta haâi loâng.
Höìi àoá, Voä Hêåu coân laâ möåt thõ nûä trong cung, àûúåc xïëp vaâo
loaåi taâi nhên. Naâng coá phêån sûå hêìu vua trong luác thay quêìn aáo vaâ
tùæm rûãa.
Theo triïìu nghi caác cöng nûúng trong nöåi cung cuãa vua göìm
coá möåt Hoaâng hêåu, böën cung phi, chñn cung têìn, böën myä nhên vaâ
nùm taâi nhên. Ngoaâi ra coân coá hai mûúi baãy myä nhên vaâ taâi nhên
nûäa nhûng khöng àûúåc vaâo nöåi cung. Têët caã caác cöng nûúng naây
àïìu àûúåc pheáp nhêån ên huïå cuãa vua, möåt danh tûâ àïí chó viïåc
chung chùn göëi vúái vua. Möîi khi coá con hoå àïìu àûúåc ghi cheáp vaâo
gia phaã hoaâng töåc cêín thêån.
Voä Mõ Nûúng luác àoá àûúåc hùm böën tuöíi vaâ àaä vaâo cung àûúåc
mûúâi nùm. Cha naâng àaä tûâng theo Thaái Tön ài chinh chiïën, vaâ khi
Vua gheá thùm nhaâ naâng úã Kinh Chêu, Vua àaä àùåc ên tuyïín naâng
vaâo cung. Söë naâng kïí cuäng hêím hiu vò sau mûúâi nùm trúâi trong
cung naâng vêîn khöng ngoi lïn khoãi bêåc thêëp nhêët trong àaám cöng
nûúng.
Vaâo cuöëi thaáng nùm, khñ trúâi oi aã nhûng nhúâ úã trïn nuái cao
nïn cuäng àûúåc maát meã. Saáng nay sau khi phuåc thõ Vua, Mõ Nûúng
lui vïì phoâng mònh. Cûãa phoâng naâng tröng qua khu vûúân cuãa Thaái
tûã úã phña Àöng.
Bïn kia khu vûúân coá tûúâng bao boåc laâ núi úã cuãa Thaái tûã.
Naâng biïët roä tûâng göëc cêy ngoån coã, ngoä ngaách ra vaâo cuãa khu vûåc
naây, vò naâng àaä tòm caách laâm quen vúái Vûúng phi, vúå cuãa Thaái tûã.
Naâng ngöìi àêy giûäa khung caãnh traáng lïå núi cung cêëm, tûå caãm
thêëy mònh cuäng coá quyïìn thïë nhû ai. Trong phoâng, naâng cuäng coá
nhûäng thõ tò riïng àïí sai baão. Naâng àaä quaá quen thuöåc vúái caác nghi
thûác, têåp tuåc trong cung cêëm vaâ naâng dïî tòm thêëy sûå thoaãi maái
trong cuöåc söëng haâng ngaây.
Naâng ngöìi suy nghô vïì cùåp vúå chöìng khúâ khaåo: Thaái tûã vaâ
Vûúng phi. Naâng caãm thêëy hoå cao quyá, àa tònh, hay giêån döîi
nhûng cuäng dïî nguöåi. Thaái tûã thò chó thñch caác mön thïí thao hoùåc
ngöìi ngùæm caác baâ möîi khi khöng phaãi hoåc.
Mêëy ngaây gêìn àêy möåt möëi hy voång naäy núã trong loâng naâng.
Naâng àaä maåo hiïím àûa mùæt hay móm cûúâi vúái Thaái tûã, vaâ naâng coân
tòm caách àuång chaåm vaâo ngûúâi Thaái tûã nûäa. Thïë röìi Thaái tûã àïën
vúái naâng. Thêåt laâ dïî daâng vaâ Vûúng phi khöng maãy may nghi ngúâ.
Nhûng naâng vêîn rêìu rô, Vua sùæp bùng haâ vaâ naâng seä ra sao?
Naâng àang miïn man suy nghô thò àûáa thõ nûä vaâo baáo cho naâng
biïët laâ coá lïånh Vua goåi vaâo hêìu.
Naâng vöåi vaä chaåy xuöëng bïëp cùæt möåt miïëng haânh röìi boáp cho
nûúác haânh bùæn vaâo mùæt àïën khi hïët múã mùæt nöìi múái thöi. Sau àoá
naâng chaåy túái gûúng soi, thay mùæt àaä ûúát àêîm vaâ sûng lïn, naâng
múái chaãi laåi toác röìi ài gùåp vua.
Khi bûúác vaâo phoâng naâng khöng ngûäng àêìu lïn nhûng cuäng
nhêån ra sûå hiïån diïån cuãa Vö Kyå.
- Bïå Haå cho goåi thêìn thiïëp?
Thêëy naâng vaâo, hai ngûúâi ngûâng cêu chuyïån.
Vö Kyå àûáng dêåy.
- Haäy bûúác laåi gêìn trêîm.
Gioång Vua coá veã mïåt moãi vaâ yïëu úát, nhûng aánh mùæt Vua vêîn
phaãng phêët veã uy maänh maâ haâng ngaây moåi ngûúâi àïìu khiïëp phuåc.
Mõ Nûúng bûúác túái.
Vua nùæm lêëy tay naâng coá veã quan thiïët lùæm:
- AÁi khanh àaä khoác?
- Thêåt vêåy sao Bïå Haå?
Naâng traã lúâi, àêìu vêîn cuái.
Nhû chúåt nhúã ra àiïìu gò. Vua buöng tay naâng ra:
- Giúâ àêy aái khanh coá caãm thêëy khoeã hún chùng? AÁi khanh coá
muöën trêîm laâm àiïìu gò khöng?
Vua nhòn vaâo mùåt naâng röîi chêåm raäi noái tiïëp:
- Mõ Nûúng, khanh àaä phuåc thõ trêîm chu àaáo trong suöët mêëy
nùm. Giúâ àêy söë trêîm sùæp dûát. Sau khi trêîm chïët, khanh àõnh laâm
gò? Khanh coá muöën vïì quï khöng?
Mõ Nûúng linh caãm coá àiïìu khöng öín.
Naâng nhêån ra Vö Kyå àang chùm chuá nhòn naâng. Y biïët hïët
röìi chùng? Naâng khöng qua mùåt àûúåc hai ngûúâi. Naâng traã lúâi thêåt
mau:
- Muön têu Bïå Haå, bêëy lêu Bïå Haå àaä ra ên cho thêìn thiïëp
àûúåc kïì cêån súám höm. Giúâ àêy Bïå Haå an baâi sao thiïëp xin chõu, chó
xin Bïå Haå möåt àiïìu laâ àûâng bùæt thêìn thiïëp phaãi vïì quï. Nïëu Bïå
Haå cho pheáp, thêìn thiïëp xin àûúåc chïët theo àïí coá thïí tiïëp tuåc phuåc
thõ Bïå Haå. Thêìn thiïëp khöng muöën söëng nûäa.
- AÁi khanh khöng àûúåc laâm nhû vêåy. Ta rêët gheát caách hy
sinh àoá.
Mõ Nûúng cöë kòm chïë xuác àöång vaâ noái möåt caách nuäng nõu:
- Möåt khi thiïëp àaä àem thên gúãi núái hoå Lyá, thò thiïëp àaä thaânh
möåt ngûúâi àaân baâ hoå Lyá, khöng gò coá thïí laâm thay àöíi àûúåc àiïìu àoá
Vêåy thò thiïëp coá thïí laâm gò hún laâ hy sinh?
Trong phoâng chúåt yïn lùång. Caã Vua lêîn Mõ Nûúng àïìu àûa
mùæt vïì phña Vö Kyå, öng beân noái:
- Têm nguyïån cuãa cöng nûúng rêët àaáng ngúåi, nhûng cöng
nûúng nïn tiïëp tuåc söëng, nïn ài tu àïí coá thïí cêìu nguyïån cho linh
höìn Chuáa Cöng.
Moåi viïåc àaä roä raâng. Mõ Nûúng àaä hiïíu hïët moåi sûå.
Naâng tûå nhuã:
- Thò ra laâ nhû vêåy.
- Thiïëp xin àöåi ún Bïå Haå. Nïëu Bïå Haå muöën vêåy, thiïëp xin cùæt
toác ài tu vaâ söëng chuöîi ngaây coân laåi àïí cêìu nguyïån cho Bïå Haå.
- Trêîm chùæc rùçng aái khanh seä àûúåc thaãnh thúi taåi chuâa Hûng
Long. Mêëy nûúng tûã kia coá leä cuäng muöën àûúåc theo aái khanh, vêåy
aái khanh nïn túái àoá maâ úã.
Mõ Nûúng lui ra, Vua nhòn theo thúã daâi, nhûng caãm thaãy nheå
nhoäm.
Thïë laâ búát àûúåc möåt möëi lo. Nhû ta àoaán trûúác, naâng àoáng
kõch rêët kheáo, khanh coá nghô nhû vêåy khöng?
- Têu Chuáa Cöng, quaã laâ naâng àoáng kõch rêët kheáo.
- Ta nghô rùçng ta àaä laâm möåt viïåc húåp lyá. Hoaâng nhi laâ möåt
àûáa con ngoan, biïët vêng lúâi, nhûng laåi khöng àuã cûúng nghõ àïí
gaánh vaác giang sún. Theo lúâi khuyïn cuãa khanh, ta àaä boã hai àûáa
lúán àïí lêåp y laâm Àöng cung Thaái tûã. Vêåy khanh coá böín phêån phaãi
dêîn dùæt vaâ che chúã cho y. Haäy cho goåi Chûä Toaåi Lûúng àïën àêy. Ta
muöën phoá thaác Thaái tûã cho hai khanh.
- Haå thêìn seä cho goåi ngay. Chùæc trûa nay Toaåi Lûúng seä túái.
Vö Kyå bûúác ra cûãa, truyïìn lïånh cho thõ vïå xong laåi quay trúã
vaâo bïn Vua.
- Trong khi chúâ àúåi, khanh kïu Hoaâng nhi vaâo àêy cho ta. Ta
coá vaâi àiïìu muöën noái vúái hùæn.
- Têu Chuáa Cöng, chùæc Chuáa Cöng àaä mïåt, Chuáa Cöng nïn
nghó ngúi àöi chuát.
- Khöng sao àêu. Ta muöën noái chuyïån vúái hùæn ngay àïí khoãi
bêån têm. Khanh haäy àïí cho ta noái khi ta coân coá thïí noái àûúåc.
Thaái tûã bûúác vaâo. Thaái tûã laâ möåt thanh niïn hai mûúi möët
tuöíi, tñnh tònh vui veã, khöng thöng minh lùæm vaâ cuäng nhû vua
Cha, ñt khi àûúåc döìi daâo sûác lûåc.
Viïåc choån lûåa ngûúâi kïë nghiïåp àaä laâm Vua bêån têm khöng ñt.
Thaái Tön coá têët caã mûúâi böën ngûúâi con trai. Trong söë àoá coá ba
ngûúâi do Hoaâng hêåu sinh ra àûúåc dûå tuyïín laâm thaái tûã. Múái àêìu
ngûúâi con lúán nhêët laâ Kiïn, àûúåc choån laâm thaái tûã, nhûng vïì sau
Kiïn coá nhiïìu haânh vi phoáng tuáng, khaã öë nïn vua muöën choån
ngûúâi con thûá nhò tïn laâ Thaái. Thaái laâ mêîu ngûúâi lyá tûúãng àïí laâm
thaái tûã, caã vïì mùåt tñnh tònh lêîn taâi nùng. Tröng Thaái rêët giöëng vua
cha. Tuy chûa phïë ngûúâi con trûúãng nhûng Vua thûúâng àem Thaái
vïì Àöng cung àïí huêën luyïån. Ai cuäng cho rùçng khöng bao lêu nûäa
Thaái seä chiïëm ngöi võ cuãa anh, nïn giûäa hai anh em sinh ra xung
àöåt. Kiïn nghe lúâi deâm pha, mûu toan giïët Thaái nhûng khöng
thaânh. Vua Thaái Tön hïët sûác giêån dûä vaâ thêët voång. Trûúác mùåt moåi
ngûúâi, Vua cêìm gûúm doaå seä tûå tûã nïëu caãnh àoá coân taái diïîn.
Vïì sau, theo lúâi khuyïn cuãa Vö Kyå vaâ möåt vaâi ngûúâi khaác.
Vua choån Cao Tön laâm Thaái tûã. Moåi ngûúâi àïìu àöìng yá rùçng nïëu
möåt trong hai ngûúâi kia maâ lïn ngöi thò ngûúâi coân laåi seä bõ giïët. Àïí
traánh thaãm caãnh, Vua àaä haå chiïëu chó phong Cao Tön laâm Thaái tûã.
Trong chiïëu chó, vua nhêën maånh rùçng nïëu bêët cûá ai coân dõ nghõ
àiïìu gò seä bõ bïu àêìu. Àoá laâ chuyïån saáu baãy nùm vïì trûúác.
Cao Tön bûúác vöåi vaâo phoâng, veã mùåt lo lùæng nhû thûúâng lïå.
Sau khi chaâo vua cha vaâ chaâo cêåu, Cao Tön àûáng thêåt nghiïm
trang àïí nghe lúâi cha daåy.
- Hoaâng nhi con cuãa cha. Cha cho goåi con vaâo àêy vò cha biïët
cha khöng qua khoãi àûúåc lêìn naây. Bêëy lêu nay cha àaä chùm lo cho
dên vaâ àem laåi cho hoå möåt cuöåc söëng thanh bònh. Bêy giúâ àïën lûúåt
con phaãi gaánh vaác xaä tùæc. Con àûâng lo súå, cêåu con àêy vaâ nhiïìu
ngûúâi khaác seä giuáp àúä con. Nïëu con biïët nhuán mònh, con seä coá cú
höåi hoåc hoãi àûúåc rêët nhiïìu. Chñnh cha àêy coá vaâi lúâi muöën khuyïn
con. Con coá muöën nghe khöng?
- Thûa phuå vûúng, viïåc tuy khoá nhûng con rêët muöën hoåc.
- Töët lùæm. Cha coá mêëy lúâi vùæn tùæt nhûng con phaãi luön luön
ghi nhúá, nhêët laâ khi con gùåp khoá khùn, möåt öng vua thuúâng hay
muâ quaáng laâm theo yá riïng cuãa mònh, àiïìu khoá khùn nhêët laâ phaãi
biïët nghe lúâi can giaán cuãa caác trung thêìn. Meå cuãa con àaä daåy cha
àiïìu àoá. Àiïìu quan troång laâ con phaãi nghe lúâi cuãa cêåu con, ngûúâi
àaä cuâng cha taåo dûång nïn sûå nghiïåp ngaây nay. Àiïìu thûá nhò, con
phaãi nhúá rùçng quyïìn haânh laâ möåt thûá àaáng súå, con phaãi biïët àöëi xûã
nhên tûâ vúái muön dên. Ngöi vua chó laâ möåt traách nhiïåm, möåt sûå
phoá thaác cuãa Thûúång àïë.
Chùæc con coân nhúá triïìu àaåi trûúác, vò vua Tuyâ khöng àûúåc loâng
dên maâ phaãi mêët ngöi. Meå con àaä dùån cha àûâng xêy lùng cho ngûúâi
lúán quaá, vò ngûúâi khöng muöën dên ngheâo phaãi lêìm than thïm nûäa.
Cuäng vò lúâi khuyïn àoá, maâ chñnh cha àêy cuäng haån chïë viïåc xêy
thïm àïìn àaâi, cung àiïån. Meå con àaä thöng caãm àûúåc nöîi àau khöí
cuãa muön dên trong mêëy chuåc nùm khoái lûãa, con àûâng bao giúâ
quïn têëm loâng cao caã cuãa meå. Con khöng coân phaãi dûång nhiïìu
chiïën luyä, chñnh loâng dên laâ chiïën luyä kiïn cöë nhêët cuãa con. Ngaây
xûa, chñnh cuäng nhúâ sûác maånh cuãa loâng ngûúâi maâ àaåo quên cuãa
cha trúã nïn vö àõch. Chòa khoaá trong viïåc trõ vò laâ úã chöí àoá, chùæc
con àaä hiïíu.
- Con xin àöåi ún phuå vûúng àaä phaán daåy.
- Coân möåt viïåc nûäa, Lyá Tõch laâ möåt tûúáng taâi nhûng bûúáng
bónh, ngoan cöë, vaâ thêåt thaâ quaá. Trûúác kia y thûúâng vò cha maâ
xöng pha giûäa chöën lûãa àaån. Gêìn àêy cha cöë yá cûã y ài trêën nhêåm
ngoaâi biïn aãi àïí thûã loãng y. Nïëu y toã veã bêët maän chùæc cha àaä cho
ngûúâi giïët chïët y röìi. Khi con lïn ngöi, con coá thïí yïn trñ triïåu höìi y
vïì.
Luác àoá chùæc y seä coi con khöng khaác gò cha thuúã trûúác.
- Thò ra phuå vûúng coá yá àoá. Vêåy maâ moåi ngûúâi àïìu thùæc mùæc
khöng biïët hoå Lyá àaä phaåm löîi gò. Trong söë caác tûúáng soaái núi trêån
maåc thuúã trûúác, nhiïìu ngûúâi àaä chïët, hiïån thúâi Lyá Tñch laâ ngûúâi coá
thïë lûåc lúán nhêët.
- Möåt àiïìu nûäa cha muöën noái vúái con laâ vêën àïì àaân baâ. Con
vaâ Vûúng thõ vui veã chúá?
- Têu Phuå vûúng, chuáng con rêët haånh phuác.
- Vêåy töët lùæm. Coân Triïåu thõ thò sao?
- Naâng rêët khaã aái. Naâng múái sinh möåt trai, nhû phuå vûúng
àaä biïët.
- Khi laâm vua, con coá quyïìn nùm thï baãy thiïëp, coá quyïìn
hûúãng thuå. Vûúng thõ laâ ngûúâi hiïìn àûác, chùæc noá cuäng thöng caãm
cho con vïì vêën àïì naây. AÂ, Vûúng thõ vaâ Mõ Nûúng chúi thên vúái
nhau lùæm phaãi khöng?
Gioång Vua böîng trúã nïn nghiïm khùæc.
Vua ngûâng noái àïí chúâ phaãn ûáng cuãa con.
Thaái tûã coá veã ngûúång ngêåp khi nghe nhùæc túái Mõ Nûúng, êëp
uáng traã lúâi:
- Daå, hoå chúi thên vúái nhau, thên vúái nhau lùæm. Mõ Nûúng
rêët töët, luön luön söët sùæng.
Vua ngùæt lúâi:
- Mõ Nûúng vûâa tònh nguyïån ài tu sau khi ta chïët.
Thaái tûã nhòn vua khöng hiïíu vua àaä biïët chuyïån chûa.
Vua laåi tiïëp:
- Chuyïån àoá khöng coá gò quan troång. Ta chó muöën baáo cho con
biïët vêåy thöi.
Sau khi Cao Tön lui ra, Thaái Tön noái vúái Vö Kyå:
- Chuáng ta àaä nhêån xeát àuáng. Mõ Nûúng phaãi ài tu.

Chiïìu höm àoá Toaåi Lûúng tûâ kinh àö ra túái núi, àûúåc dêîn vaâo
gùåp Vua ngay. Öng laâ möåt laäo thêìn nöîi tiïëng thùèng thùæn, àûúåc Vua
coi nhû anh em kïët nghôa.
Cao Tön vaâ Vûúng phi cuäng àûúåc vúâi vaâo, vò àêy laâ möåt dõp
àùåc biïåt: Vö Kyå vaâ Toaåi Lûúng seä nhêån lúâi uyã thaác cuãa Vua.
Vua biïët rùçng chó coá hai ngûúâi laâ coá thïí tin cêåy àûúåc.
Vö Kyå, Toaåi Lûúng vaâ hai vúå chöìng Thaái tûã àïìu quêy quêìn
quanh Vua àïí chúâ nghe Vua phaán.
Vua Thaái Tön cêìm tay Toaåi Lûúng noái:
- Hai khanh àaä têån trung vúái ta trong nhiïìu nùm, giúâ àêy ta
coá viïåc phaãi gûãi gêëm hai khanh. Hoaâng nhi laâ möåt àûáa con ngoan
hiïìn cuãa ta, vúå noá do chñnh ta lûåa choån, ta gûãi hai vúå chöìng noá laåi
cho hai khanh. Hai khanh haäy raáng che chúã vaâ hûúáng dêîn chuáng
laâm sao cho raång rúä cú nghiïåp. Ta cho pheáp hai khanh àûúåc troån
quyïìn haânh àöång.
Noái àïën àêy, nhaâ vua quay laåi baão Thaái tûã vaâ con dêu quyâ
möåt chên xuöëng trûúác mùåt hai võ Àaåi thêìn àïí nhòn nhêån chûác
phêån múái cuãa hoå.
- Caác con seä khöng phaãi lo lùæng àiïìu gò möåt khi Toaåi Lûúng
vaâ Vö Kyå coân úã bïn caånh.
Sau àoá Vua baão Toaåi Lûúng cheáp lúâi di chiïëu, röìi dùån thïm:
- Vö Kyå laâ caánh tay mùåt cuãa ta tûâ khi coân ài chinh chiïën, àaä
daây cöng haän maä giuáp ta lïn ngöi baáu. Khanh phaãi hûáa vúái ta laâ
khanh seä khöng àïí cho y bõ löi cuöën vaâo voâng thõ phi hay bõ haåi vò
lyá do chñnh trõ. Nïëu khanh khöng laâm àûúåc nhû vêåy thò phuå loâng
ta àoá.
Toaåi Lûúng nghiïm trang hûáa.
Vua caãm thêëy yïn loâng, Vua coá biïët àêu vïì sau Toaåi Lûúng
àaä khöng laâm troân àûúåc lúâi hûáa chó vò thua trñ möåt ngûúâi àaân baâ.
MÕ NÛÚNG TRÚÃ LAÅI HOAÂNG CUNG
Vua Thaái Tön bùng haâ vaâo ngaây 26 thaáng 5.

Tin naây àûúåc giûä kñn cho túái khi caác biïån phaáp an toaân àûúåc
thi haânh triïåt àïí. Cao Tön àûúåc höå giaá vïì triïìu.
Böën ngûå ngûå lêm quên àûúåc àùåt úã doåc àûúâng àïí chúâ àûa linh
cûãu vïì kinh àö. Ba ngaây sau, linh cûãu múái àûúåc àem vïì àùåt taåi
àiïån Thaái ÊËt.
Moåi viïåc àïìu ïm xuöi.
Ngaây möìng möåt thaáng saáu, Vua Cao Tön laâm lïî àùng quang.
Maäi túái thaáng taám thi haâi vua Thaái Tön múái àûúåc an taáng.
Mêëy ngaây sau khi vua Thaái Tön mêët, hún mûúâi cöng nûúng
àaä tûâng hêìu haå Vua àûúåc àûa túái chuâa Hûng Long àïí laâm lïî xuöëng
toác.
Naâng Voä Mõ Nûúng cuäng úã trong söë naây.
Suöët mêëy àïm laâm lïî cêìu siïu cho Thaái Tön.
Mõ Nûúng àûúåc cûã hêìu haå Cao Tön.
Cùn phoâng àùåt linh cûãu Thaái Tön chó lúâ múâ trong aánh saáng
baåch laåp, muâi hûúng trêìm toaã ra xûác nûác.
Thïë laâ hai ngûúâi coá nhiïìu dõp têm sûå riïng vúái nhau.
Cao Tön phaãi tuác trûåc bïn quan taâi, coân Mõ Nûúng lêu lêu
vaâo dêng traâ, hay thay Vua thûác canh nhûäng khi Vua mïåt.
Trong thúâi gian naây, quaã thûåc Mõ Nûúng giuáp àúä Vua vaâ
Hoaâng hêåu rêët nhiïìu.
Ngûúâi ta nhêån thêëy rùçng khi moåi ngûúâi khoác thò naâng laâ
ngûúâi khoác thaãm thiïët hún hïët.
Vua Cao Tön àaä lúåi duång nhûäng luác chó coá riïng hai ngûúâi
trong phoâng àïí noái chuyïån vúái Mõ Nûúng.
Vua noái:
- Thïë laâ naâng sùæp lòa boã ta.
Mõ Nûúng àau àúán traã lúâi:
- Thiïëp àêu coá muöën xa Bïå Haå, nhûng biïët laâm sao bêy giúâ?
Bïå Haå vaâ thiïëp seä phaãi möîi ngûúâi möåt ngaä. Thiïëp chùèng hy voång gò
coân coá cú höåi àùåt chên vaâo núi thêm cung nûäa, nhûng loâng thiïëp
vêîn àïí trong cung muön àúâi khöng thay àöíi.
Naâng khöng muöën lòa ta thêåt chûá?
- Bïå Haå khöng tin sao? Thiïëp vêîn ûúác ao tònh thïë khöng eáo le
nhû thïë naây àïí thiïëp coá thïí hêìu haå bïn Bïå Haå. Nhûng àoá chó laâ
ûúác mú haäo huyïìn. Thiïëp chó coân biïët mong sao Bïå Haå àûâng quïn
thiïëp laâ thiïëp toaåi nguyïån lùæm röìi.
- Quïn naâng û? Àiïìu àoá khöng thïí coá àêu.
- Thiïëp biïët Bïå Haå khöng àaânh têm.
Thónh thoaãng xin Bïå Haå gheá laåi àïí thiïëp àûúåc thêëy long
nhan Bïå Haå nheá. Coân vïì phêìn thiïëp, àúâi thiïëp nhû thïë kïí nhû àaä
hïët.
- Naâng àûâng noái vêåy, naâng coân treã lùæm.
- Àaä vaâo àïën àêy thò treã hay khöng cuäng thïë thöi.
- Tònh caãnh naâng tuyïåt voång nhû vêåy sao?
- Chùèng leä thiïëp noái sai?
Cao Tön yïn lùång.
Mõ Nûúng nhòn Vua trong giêy laát röìi noái:
- Duâ Bïå Haå laâ àêëng Thiïn Tûã. Bïå Haå cuäng khöng thïí laâm gò
hún!
- Thêåt vêåy sao? Sao ta laåi khöng laâm àûúåc?
- Bïå haå àûâng laâm nhûäng chuyïån àiïn röì. Thiïëp chó xin Bïå Haå
haäy tûúãng nhúá àïën maâ túái thùm. Thiïëp muöën àûúåc gùåp laåi Bïå Haå.
- Àûúåc, trêîm hûáa.
Àoá laâ lêìn cuöëi cuâng hai ngûúâi gùåp riïng nhau.
Mêëy ngaây kïë tiïëp Cao Tön bêån röån lo viïåc ma chay.
Xung quanh Vua luác naâo cuäng àêìy nhûäng triïìu thêìn vaâ nöåi
thõ.
Mõ Nûúng àaä bùæt àêìu toã ra laâ möåt ngûúâi nhiïìu thuã àoaån. Nïëu
laâ ngûúâi àaân baâ khaác bõ Vua gûãi vaâo chuâa thò chó biïët than trúâi
traách àêët, röìi an phêån tu haânh. Nhûng Mõ Nûúng àaä haânh àöång.
Chñnh àiïím khaác ngûúâi àoá àaä àûa naâng túái chöí thao tuáng thiïn haå
sau naây. Naâng biïët nïëu muöën thaânh cöng, naâng phaãi coá möåt ngûúâi
giuáp àúã àùæc lûåc vaâ phaãi duy trò liïn laåc vúái nöåi cung. Vò vêåy trûúác
khi rúâi cung, naâng thu goáp àöì àaåc, röìi àem nhûäng moán trang sûác
quyá giaá phên phaát cho àaám thõ tò. Riïng Lan Anh, ngûúâi tò nûä
riïng cuãa naâng. Naâng àaä tùång möåt chiïëc nhêîn höìng ngoåc rêët lúán,
möåt chiïëc aáo löng chöìn vaâ ba rûúng àêìy luåa laâ gêëm voác àùåc biïåt.
Naâng coân àem tùång Vûúng phi möåt chiïëc nhêîn ngoåc bñch thêåt lúán
vaâ saáng khaác thûúâng.
Naâng noái vúái Vûúng phi:
- Xin tùång Phu nhên chiïëc nhêîn naây àïí toã loâng kñnh mïën cuãa
töi àöëi vúái Phu nhên vaâ àïí àaánh dêëu nhûng ngaây töi àûúåc söëng vui
veã bïn Phu nhên.
- Cöng nûúng àûâng laâm thïë. Haäy giûä lêëy maâ duâng.
- Àöì trang sûác àöëi vúái töi àêu coân giaá trõ gò nûäa. Phu nhên àaä
àöëi vúái töi rêët tûã tïë, xin Phu nhên haäy nhêån àïí nhúá túái loâng thaânh
cuãa töi.
- Cöng nûúng tùång Triïåu Phi vêåt gò?
- Töi khöng tùång gò hïët. Töi chó mïën coá mònh Phu nhên.
- Chuáng ta khöng gùåp laåi nûäa sao?
- Nïëu muöën, thò Phu nhên gheá laåi chuâa Hûng Long. Töi
khöng thïí vïì cung thùm phu nhên àûúåc, nhûng Phu nhên coá thïí
túái àoá gùåp töi. Töi rêët mong àûúåc Phu nhên túái viïëng.
Àûa tay chó tò nûä Lan Anh, naâng tiïëp:
- Lan Anh la àûáa túá têån têm nhêët cuãa töi. Xin Phu nhên thêu
duång noá. Noá rêët trung thaânh, coá thïí tin cêåy àûúåc. Nïëu Phu nhên
cêìn möåt ngûúâi têm phuác thò noá rêët xûáng àaáng.
Trong nhûäng ngaây kïë tiïëp, Lan Anh thûúâng túái chuâa gùåp Mõ
Nûúng àïí chuyïín lúâi thùm hoãi vaâ quaâ biïëu cuãa Vûúng phi, nhûng
muåc àñch chñnh laâ àïí baáo caáo vúái naâng nhûäng tin tûác trong cung.
Qua sûå trung gian cuãa Lan Anh. Mõ Nûúng theo doãi moåi biïën
chuyïín trong cung. Naâng biïët Vûúng phi hiïån àaä laâ Hoaâng hêåu vaâ
àang gùåp rùæc röëi: Hoaâng hêåu khöng coá con trai. Theo lúâi khuyïn
cuãa caác laäo thêìn, Hoaâng hêåu àem Lyá Trung, con cuãa möåt cung têìn
vïì nuöi vaâ lêåp laâm Thaái tûã.
Trong khi àoá vua Cao Tön töëi ngaây miïåt maâi bïn Têy cung
vúái Triïåu phi. Vua àaä mï àùæm ngûúâi àaân baâ lùèng lú nhûng khön
ngoan vaâ kheáo leáo naây. Naâng rêët tinh ranh, hoaåt baát vaâ biïët chiïìu
chuöång. Naâng daám laâm nhûäng viïåc maâ möåt ngûúâi àaân baâ nïët na,
àaâng hoaâng khöng daám laâm hoùåc nghô túái. Hoaâng hêåu quaã khöng
phaãi laâ àöëi thuã cuãa naâng. Möîi khi hai ngûúâi noái chuyïån vúái nhau laâ
möåt lêìn Hoaâng hêåu bõ naâng dêìn cho ngheåt hoång.
Thïë laâ vua Cao Tön bùæt àêìu nghe hai ngûúâi than phiïìn vïì
nhau. Vua àûúåc nïëm muâi söëng vúái hai ngûúâi àaân baâ ganh gheát,
hùçn hoåc nhau ; luön luön vua phaãi tòm caách daân xïëp cho öín thoaã.
Qua cûã chó cuãa Cao Tön, Vûúng hêåu thêëy roä Vua caâng ngaây
caâng laånh nhaåt vúái mònh.
Túái ngaây giöî Thaái Tön, möåt buöíi lïî àûúåc töí chûác long troång
taåi chuâa Hûng Long.
Vûúng hêåu múâi Vua ài dûå lïî. Vua rêët hên hoan nhêån lúâi.
Hai ngûúâi mang tò nûä Lan Anh theo, vaâ trong suöët quaäng
àûúâng tûâ cung ra túái chuâa, hai ngûúâi khöng noái vúái nhau möåt lúâi
naâo.
Cuöåc thùm viïëng cuãa Vua àûúåc thöng baáo trûúác nïn caác ni cö
trong chuâa àïìu xön xao. Hoå mùåc àöìng phuåc maâu nêu thêm vaâ
xïëp haâng taåi àaåi àiïån àïí chúâ àoán àoaân ngûúâi trong hoaâng gia.
Böå quêìn aáo tu haânh vêîn khöng dêëu àûúåc veã treã àeåp cuãa möåt söë ni
cö.
Cao Tön biïët mùåt nhiïìu ngûúâi tûâ höìi hoå coân úã trong cung.
Khi hoå quyâ xuöëng àïí tiïëp àoán.
Vua truyïìn têët caã àûáng dêåy vaâ cho pheáp hoå ngöìi.
Lan Anh chaåy túái haân huyïn cuâng vúái Mõ Nûúng. Sau àoá laâ
Hoaâng hêåu röìi túái Vua cuäng bûúác laåi hoãi thùm naâng.
Mõ Nûúng chaâo hoå maâ nûúác mùæt tuön rúi.
Trong khi Vua vaâ Hoaâng hêåu ài möåt voâng àïí thùm hoãi võ nûä
ni truå trò vaâ caác ngûúâi quen.
Lan Anh keáo Mõ Nûúng ra ngoaâi röìi kïí cho naâng nghe nhûäng
dûå tñnh cuãa Vûúng hêåu. Baâ àang tòm caách àûa Mõ Nûúng trúã vïì
cung, laâ muöën duâng möåt con rùæn àöåc àïí trõ möåt con rùæn àöåc, mûúån
tay Mõ Nûúng àïí trûâ khûã Triïåu phi. Mõ Nûúng seä ùn àûát Triïåu phi.
Cao Tön khöng hay biïët gò vïì mûu toan naây.
Sau lïî dêng hûúng vaâ cêìu siïu, Vua vaâ Hoaâng hêåu àûúåc múâi
vaäng caãnh chuâa. Röìi möåt tiïåc chay àûúåc doån ra àïí múâi Vua. Àùåc
biïåt laâ khi dûå tiïåc, Mõ Nûúng àûúåc pheáp ngöìi cuâng baân vúâi Vua vaâ
Hoaâng hêåu.
Trong khi ùn uöëng, Hoaâng hêåu hoaåt baát khaác hùèn ngaây
thûúâng. Baâ luön luön àûa àêíy cêu chuyïån àïí baân tiïåc àûúåc vui veã.
Traái laåi, Mõ Nûúng giûä veã tû lûå vaâ rêët ñt noái. Sau khi àûúåc
Lan Anh cho biïët tin, naâng maäi mï suy tñnh, têm höìn nhû àïí àêu
àêu. Naâng chó dêng baánh cho vua coá möåt lêìn, aánh mùæt hai ngûúâi
thoaáng gùåp nhau.
Trûúác khi trúã vïì cung, Hoaâng hêåu noái thêìm vúái Mõ Nûúng
haäy chúâ möåt vaâi ngaây seä coá tin vui.
Trong khi ngöìi trïn xe, Hoaâng hêåu noái vúái Vua:
- Mõ Nûúng buöìn lùæm, thiïëp muöën tòm caách giuáp naâng. Vaã laåi
thiïëp cuäng cêìn coá naâng àïí bêìu baån. Thiïëp àõnh mang naâng vïì
cung.
Vua coá veã nghi ngúâ:
- Thaái hêåu muöën vêåy thêåt sao?
- Dô nhiïn thiïëp muöën thêåt.
- Vêåy dïî lùæm. Chó viïåc phaái möåt chiïëc xe àoán naâng, noái laâ cêìn
coá naâng àïí lo viïåc tïë tûå trong cung.
Cao Tön khöng dêëu àûúåc nöîi vui mûâng.
Àêy chñnh laâ àiïìu Vua hùçng noáng loâng mong àúåi. Vua khöng
ngúâ chñnh Hoaâng hêåu laåi laâm cho àiïìu mú ûúác naây thaânh sûå thêåt
möåt caách dïî daâng nhû vêåy. Mõ Nûúng laåi seä vïì cung àïí súám höm
kïì cêån bïn Vua.
- YÁ kiïën cuãa aái hêåu thêåt tuyïåt diïåu.
- Ngaây mai trêîm seä cho ngûúâi àoán naâng vïì.
Vua caãm thêëy möåt caái gò bêët ngúâ thñch thuá sùæp xaãy àïën cho
mònh. Ngaây mai sao maâ lêu thïë!
- Bïå Haå mûâng lùæm nhó?
- Phaãi, trêîm mûâng lùæm. AÁi hêåu seä khöng ghen chûá?
- Thiïëp seä khöng ghen àêu, bïå haå àûâng lo.
Töëi höm àoá, Vûúng hêåu noái vúái Vua:
- Chùæc Bïå Haå cho rùçng thiïëp ghen vúái Triïåu phi? Thûåc ra
thiïëp khöng ghen. Thiïëp khöng phaãi laâ ngûúâi heåp lûúång. Laâ vua,
Bïå Haå àûúåc quyïìn coá nhiïìu quyá phi. Nhûng thiïëp muöën trong nhaâ
phaãi hoaâ thuêån, yïn vui. Thiïëp muöën mang Mõ Nûúng vïì àïí phuåc
thõ Bïå Haå. Naâng rêët kñnh troång vaâ trung thaânh vúái thiïëp. Naâng vaâ
thiïëp seä hoaâ thuêån àïí cuâng nhau sùn soác Bïå Haå. Thiïëp hïët chõu
nöíi veã höîn xûúåc vaâ khiïu khñch cuãa Triïåu phi.
Hai ngaây sau, Mõ Nûúng àûúåc leán àûa vaâo cung bùçng chiïëc xe
cuãa Hoaâng hêåu.
Viïåc naây àûúåc giûä rêët bñ mêåt, nhêët laâ àöëi vúái Triïåu Phi.
Nhûng röìi chùèng bao lêu naâng mang bêìu, vaâ àïën khi chiïëc aáo
tu haânh röång thuâng thònh cuãa naâng khöng coân che àûúåc mùæt caác
thõ nûä, thò cêu chuyïån àöí bïí.
Thûåc ra Triïåu phi àaä súám biïët chuyïån naây. Tûâ khi thêëy Vua
coá veã àöíi tñnh, thñch ngûå bïn Chaánh cung vaâ ñt lui túái vúái mònh.
Triïåu phi àaä buöåc Vua phaãi noái. Vaâ Vua àaä thuá thêåt hïët vúái naâng.
Naâng khöng thïí ngúâ möåt ngûúâi hay ghen tûác vaâ xêëu möìm
nhû Hoaâng hêåu laåi phoáng têm sùæp àùåt nhû vêåy. Chuyïån naây chùæc
chùæn seä àöìn àaåi ra ngoaâi, vaâ moåi ngûúâi seä coi àoá laâ möåt vuå loaån
luên.
Thêëy àûúåc say mï, Mõ Nûúng laåi caâng quyïët têm àem hïët
maánh khoeá vaâ veã quyïën ruä trúâi cho àïí du hoùåc öng vua treã tuöíi
laäng maån. Naâng chó hún Vua ba tuöíi, nhûng laão luyïån gêëp mêëy
lêìn. Naâng biïët caách laâm cho Vua hoaân toaân sung sûúáng. Naâng rêët
raânh vïì khoa ên aái. Naâng àaä hoåc àûúåc nhûäng kinh nghiïåm yïu
àûúng cuãa caác cöng nûúng khaác trong chuâa Hûng Long. Hoå àïìu laâ
nhûäng ngûúâi ài tu vò bùæt buöåc. Hoå tûâng laâ nhûäng tay laäo luyïån
trong nïëp söëng truy hoan, àaä traãi qua nhûäng cuöåc aái ên àiïn àaão.
Mõ Nûúng àaä àûúåc ghi nhêån laâ rêët deão dai vaâ taáo baåo trong
viïåc phoâng the. Vò vua treã tuöíi vaâ thiïëu thûåc tïë kia laâm sao maâ
thoaát khoãi tay naâng. Vua àaä mï mïåt naâng, quïn hïët nhûäng ngûúâi
khaác, quïn caã Triïåu phi, àuáng nhû Vûúng hêåu àaä dûå àoaán.
Voä Mõ Nûúng sùæp àùåt chûúng trònh haânh àöång àïí àaåt àïën
muåc tiïu.
Con àûúâng àûa naâng túái uy quyïìn àaä bùæt àêìu röång múã.
CUÃNG CÖË ÀÕA VÕ
Voä Mõ Nûúng noáng loâng muöën àûúåc moåi ngûúâi biïët mònh laâ aái
nûúng cuãa Vua, vò quaã thêåt Vua rêët suãng aái naâng. Naâng khöng coá
gò laâm Vua phaãi xêëu höí. Chùèng cêìn phaãi bûng bñt dùæu diïëm nûäa.
Àûáa con naâng sinh ra naâng muöën noá phaãi laâ Hoaâng tûã.
Naâng àaä àïí toác moåc laåi nhûng vò chûa àuã daâi nïn naâng
thûúâng mang toác giaã vaâ cho ngûúâi chaãi chuöët thêåt àeåp. Naâng thñch
tröng thêëy mònh löång lêîy vúái maái toác böìng chaãi àuáng kiïíu. Triïåu
phi àaä biïët hïët. Naâng khöng cêìn giûä gòn gò nûäa. Vaã laåi àaä àûúåc Vua
yïu thò naâng coân súå gò ai.
Thïë röìi möåt chuyïån bêët ngúâ xaãy ra. Mêëy ngaây sau khi naâng
truát boã böå aáo tu haânh. Möåt bûäa tiïåc àùåc biïåt àûúåc töí chûác àïí Mõ
Nûúng ra mùæt caác cöng nûúng. Bûäa tiïåc rêët naáo nhiïåt vaâ moåi ngûúâi
àïìu vui veã. Triïåu phi cuäng túái dûå, naâng mang theo àûáa con trai ba
tuöíi cuãa naâng. Àûáa beá tay cêìm thoãi keåo daâi, lên la àïën bïn Mõ
Nûúng chúi. Khöng biïët vö tònh hay cöë yá, noá cêìm thoãi keåo quú mêëy
lêìn vaâo maái toác cuãa Mõ Nûúng.
Triïåu phi vöåi chaåy laåi mùæng con, giùçng lêëy thoãi keåo vaâ möåt
lêìn nûäa, khöng biïët vö tònh hay cöë yá àïí thoãi keåo chaåm vaâo maái toác
Mõ Nûúng laâm múá toác giaã rúát ra.
Mõ Nûúng àoã mùåt vò xêëu höî.
Triïåu phi vöåi noái:
- Chïët chûãa, xin löîi Cöng nûúng.
Triïåu phi quay ra baão möåt thõ tò bïë àûáa nhoã ài chöí khaác.
Mêëy thõ tò khaác xuám vaâo sûãa laåi maái toác cuãa Mõ Nûúng.
Chñnh Triïåu phi cuäng laâm böå súâ moá, nùæn noát maái toác röìi noái
thêìm vaâo tai naâng:
- Àeåp lùæm röìi! Duâ Thaái Tön coá mùåt úã àêy cuäng phaãi têëm tùæc
khen ngúi.
Troâ chêm choåc chó coá vêåy nhûng cuäng àuã laâm Mõ Nûúng
sûúång suâng. Naâng khöng noái gò nhûng tûå nhuã thêìm laâ möåt ngaây
kia Triïåu phi seä phaãi traã möåt giaá rêët àùæt cho chuyïån xaãy ra höm
nay.
Trûúng Tön Vö Kyå khöng hïì hay biïët viïåc Vua leán àem Mõ
Nûúng vïì cung. Öng maãi lo viïåc triïìu chñnh vaâ àaä bõ Mõ Nûúng qua
mùåt. Öng khöng ngúâ tûâ höìi coân úã chuâa, Mõ Nûúng vêîn theo doäi
diïîn biïën trong triïìu qua sûå trung gian cuãa tò nûä Lan Anh. Àïën
khi Cao Tön baáo cho öng biïët naâng àaä coá mang vaâ muöën lêåp naâng
laâm Quyá phi, öng múâi bêåt ngûãa.
Chûác Quyá phi laâ ngöi võ cao nhêët, chó thua coá Chaánh cung
Hoaâng hêåu êëy laâ möåt vêën àïì hïët sûác quan troång àöëi vúái Chñnh Sûå
Àûúâng - Höåi àöìng Tû Vêìn Töëi Cao - vò noá coá liïn quan àïën triïìu
nghi.
Nïëu höåi àöìng thuêån theo lúâi Vua tûác laâ chñnh thûác thûâa nhêån
möåt trûúâng húåp loaån luên.
Mõ Nûúng laâ thiïëp cuãa vua cha. Lïî nghi khöng cho pheáp laâm
nhû vêåy. Têët caã caác laäo thêìn àïìu phaãn àöëi vò cho rùçng vuå naây
phaåm luên lyá, ài ngûúåc laåi têåp tuåc cöí truyïìn.
Caác triïìu àaåi thûúâng suåp àöí vò vua ham mï sùæc duåc. Hún nûäa
böën ngöi cung phi àïìu àoá coá ngûúâi. Khöng thïí vaâ khöng muöën phaá
lïì luêåt cuãa triïìu àònh vò möåt ngûúâi àaân baâ, nhêët laâ khi ngûúâi àaân
baâ àoá àaä tûâng phuåc thõ Tiïn àïë.
Vö Kyå têu cho Vua hay quyïët àõnh cuãa quêìn thêìn.
Sau àoá, Mõ Nûúng chó àûúåc phong laâm Chiïu nghi, tûác laâ
ngûúâi àûáng àêìu trong chñn naâng cung têìn.
Àêy chûa phaãi laâ ngöi võ maâ Mõ Nûúng mú tûúãng, nhûng laåi
laâ ngöi võ naâng khöng thïí àaåt túái dûúái triïìu vua Thaái Tön. Naâng
àûúåc dúâi vïì cung riïng. Tuy khöng úã chung vúái Vûúng hêåu nûäa
nhûng ngoaâi mùåt naâng vêîn laâ möåt àöìng minh cuãa baâ. Àöëi vúái
Hoaâng hêåu, naâng luön luön toã veã kñnh troång vaâ quñ mïën. Naâng àaä
vûúåt qua nhûng chûúáng ngaåi lúán nhêët trïn bûúác tiïën cuãa naâng: Böå
aáo tu haânh vaâ töåi vö luên. Coân nhûäng trúã ngaåi khaác khöng thaânh
vêën àïì.
Chó ñt lêu sau, Mõ Nûúng àaä chiïëm àûúåc ûu thïë trong cung.
Caác thõ nûä àïìu biïët naâng.
Nhúâ àoá naâng dïî daâng theo doäi caác biïën chuyïín bïn Chaánh
cung. Hoaâng hêåu vaâ bïn Triïåu phi.
Traái laåi, Hoaâng hêåu laåi lú laâ viïåc àoá.

Thên mêîu cuãa Hoaâng hêåu laâ ngûúâi phaách löëi àöëi vúái nö tò.
Mõ Nûúng lúåi duång àiïím naây àïí khai thaác boån hoå.
Möîi khi àûúåc vua ban tùång thûá gò, naâng thûúâng àem chia cho
caác thõ nûä, nhêët laâ nhûäng àûáa khöng ûa Hoaâng hêåu vaâ baâ meå
phaách löëi. Naâng luön luön toã cho chuáng biïët nïëu trung thaânh vúái
naâng. chuáng seä coân àûúåc tûúãng thûúãng nhiïìu hún nûäa.
Kïët quaã laâ naâng àaä nùæm àûúåc caác thõ nûä trong cung.
Chuáng söët sùæng àûa tin vaâ sùén saâng thi haânh moåi mïånh lïånh.
Nïëu naâng khöng àiïìu khiïín nöîi àaám ngûúâi trong phaåm vi
nhoã heåp cuãa cung àiïån, thò sau naây laâm sao naâng coá thïí àiïìu khiïín
àûúåc caã möåt quöëc gia!
Àïën ngaây khai hoa, Mõ Nûúng sanh àûúåc möåt gaái. Naâng rêët
thêët voång. Triïåu phi coá möåt con trai, àiïìu naây naâng khöng thïí
quïn àûúåc. Coân Thaái tûã Lyá Trung chó laâ con nuöi cuãa Vûúng hêåu,
naâng khöng coi vaâo àêu, nhûng vúái àiïìu kiïån laâ naâng phaãi coá con
trai.
Bêy giúâ naâng biïët laâm sao àêy?
Möíi lêìn nghô àïën àiïìu naây, naâng laåi traãi qua möåt trêån baäo
loâng. Thûúång àïë àaä thûúng naâng sao khöng thûúng cho troån!
Möåt bûäa kia, khi àûáa beá múái sinh àûúåc khoaãng mûúâi ngaây thò
Hoaâng hêåu qua thùm.
Vò khöng coá con nïn Hoaâng hêåu rêët thñch treã con.
Àûúåc tin Hoaâng hêåu túái, Mõ Nûúng nghô ra möåt mûu àöåc,
naâng lêåp tûác laánh mùåt.
Hoaâng hêåu bïë àûáa nhoã nûång nõu möåt höìi röìi àùåt traã vaâo nöi.
Sau àoá Hoaâng hêåu trúã vïì chaánh cung.
Mõ Nûúng liïìn chaåy vïì phoâng boáp chïët con, röìi phuã xaác àûáa
nhoã bùçng möåt têëm chùn böng. Naâng biïët sùæp àïën giúâ baäi traâo vaâ
Vua seä vaâo thùm con.
Khi Vua bûúác vaâo, naâng chaâo hoãi, röìi baão nûä tò thên tñn Lan
Anh:
- Haäy àem con ta ra àêy cho Hoaâng Thûúång böìng. Nhúá quêën
chùn cho kyä keão bõ gioá.
Lan Anh bïë àûáa nhoã ra trao cho naâng.

Naâng ruång rúâi khi thêëy àûáa nhoã mùæt nhùçm nghiïìn vaâ àaä tùæt
thúã tûâ höìi naâo. Naâng kinh hoaãng vaâ lùång ngûúâi ài möåt luác.
- Sao thïë naây? Saáng ngaây noá cûã àöång nhû thûúâng maâ!
Mõ Nûúng vêåt vaä than khoác möåt höìi, röìi gaåt nûúác mùæt hoãi
àûáa nûä tò:
- Luác naäy khi ta ra ngoaâi, coá ai vaâo àêy khöng?
- Thûa Cöng nûúng, chó coá Hoaâng hêåu túái nûång nõu cöng chuáa
möåt laát röìi laåi àùåt vaâo nöi vaâ ra vïì ngay.
Bêët giaác Vua vaâ Mõ Nûúng àûa mùæt nhòn nhau. Thêåt khoá maâ
tin laâ coá ngûúâi taân aác nhû vêåy!
Dô nhiïn Hoaâng hêåu khöng nhêån chuyïån àoá, nhûng tònh
ngay lyá gian: Baâ laâ ngûúâi sau cuâng bïë àûáa nhoã, baâ laâm sao chöëi caäi
àûúåc? Chung qui cuäng chó vò baâ khöng àûúåc loâng mêëy àûáa thõ nûä.
Cao Tön vöën àaä ñt caãm tònh vúái Hoaâng hêåu nay laåi caâng gheát
baâ. Vua cho rùçng baâ àang ganh vúái Mõ Nûúng cuäng nhû baâ tûâng
ganh vúái Triïåu phi, nhûng möåt baâ Hoaâng hêåu, möåt bêåc mêîu nghi
thiïn haå. Khöng coá quyïìn haânh àöång nhû vêåy.
Thïë laâ Mõ Nûúng, ngûúâi àaân baâ àau khöí vò coá con bõ giïët kia
laåi caâng àûúåc Vua suãng aái hún.
Vua an uãi naâng:
- Trêîm muöën phïë boã ngûúâi àaân baâ àöåc aác àoá ài. Thõ khöng
coân xûáng àaáng laâm Hoaâng hêåu nûäa.
Mõ Nûúng ra veã cao thûúång:
- Bïå Haå àïí yá laâm gò, viïåc àaä qua röìi, thöi Bïå Haå boã qua luön
ài.
Mõ Nûúng caâng ngaây caâng àûúåc Vua yïu quñ.
Nùm sau naâng may mùæn sinh àûúåc möåt trai àùåt tïn laâ
Hoùçng, röìi nùm sau nûäa laåi sinh thïm möåt trai àùåt tïn laâ Hiïìn.
Àiïìu maâ naâng hùçng mong moãi àaä àïën vúái naâng.
Naâng laâ möåt ngûúâi may mùæn, nhûng naâng vêîn chûa àaåt àûúåc
ngöi võ maâ naâng thûúâng êëp uã: ngöi Chaánh Cung Hoaâng Hêåu. Naâng
biïët rùçng vúái ngöi võ àoá, naâng coá thïí cuâng Vua àiïìu khiïín viïåc
triïìu chñnh.
Cao Tön dêìn dêìn hiïíu thïë naâo laâ söëng vúái ba baâ cuâng möåt
luác, suöët ngaây phaãi nghe nhûäng lúâi hoå than phiïìn vïì nhau.
Nhûng ngûúâi gêìn Vua nhêët vêîn laâ Mõ Nûúng.
Khi Vua mïåt moãi, Mõ Nûúng thûúâng sùn soác, khi Vua böëi röëi,
Mõ Nûúng thûúâng khuyïn lún, coân nhûäng khi Vua tûác giêån hay
buöìn bûåc, naâng hïët loâng xoa dõu vaâ tòm caách laâm öng vui. Naâng
thûåc têm muöën trúã thaânh ngûúâi baån àöìng haânh, nguöìn an uãi vaâ
ngûúâi dêîn àûúâng cuãa Vua.
Sau nùm sau khi Cao Tön lïn ngöi, chuyïån tranh chêëp trong
cung caâng trúã nïn trêìm troång. Vûúng hêåu bõ bùæt quaã tang duâng taâ
thuêåt truâ ïëm Vua. Ngûúâi ta àaâo àûúåc dûúái gêìm giûúâng cuãa baâ möåt
hònh nhên bùéng göî coá möåt cêy àinh nhoån cùæm núi tim, trïn ngûúâi
hònh nhên coá khùæc àêìy àuã tïn hoå vaâ tûã vi cuãa Cao Tön.
Àûúåc mêåt baáo tin naây, Vua beân àñch thên múã cuöåc àiïìu tra.
Ngûúâi ài baáo tin cho Vua dô nhiïn khöng phaãi Mõ Nûúng.
Trûúác mùåt Vua, Hoaâng hêåu uêët ngheån khöng thöët nïn lúâi. Baâ
biïët noái gò àïí chûáng minh baâ vö töåi? Baâ chó coân coá caách quò xuöëng
xin Vua soi xeát. Baâ truâ ïëm Vua thò àûúåc ñch gò? Baâ àoaán biïët ai àaä
cho ngûúâi chön hònh nhên dûúái gêìm giûúâng baâ, nhûng chûáng cúá
àêu. Baâ chúåt hiïíu rùçng baâ àaä trûâ àûúåc möåt con rùæn àöåc, nhûng laåi
bõ möåt con boâ caåp àöåc hún cùæn àïën chïët. Àaân baâ thêåt àaáng súå!
Cêu chuyïån àûúåc àöìn àaåi àïën tai quêìn thêìn. Moåi ngûúâi àïìu
xuác àöång. Hoå tûå hoãi coá thêåt Vûúng hêåu ïëm Vua, hay àoá chó laâ möåt
êm mûu?
Nïëu baâ ïëm ngûúâi naâo khaác, nhû Mõ Nûúng chùèng haån, thò
coân coá lyá. Vûúng hêåu coá muöën truâ ïëm chùæc cuäng phaãi nhúâ möåt muå
phuã thuyã. Vêåy muå phuã thuyã àoá laâ ai?
Chó cêìn vùån hoãi àaám thõ nûä thò seä biïët Vûúng hêåu coá töåi hay
khöng?
Laåi coá ngûúâi thùæc mùæc khöng biïët phen naây Vûúng hêåu coá bõ
truêët ngöi khöng? Nïëu coá thò ai seä lïn thay? Voä Mõ Nûúng chùng?
Trong voâng ba nùm, mõ Nûúng àaä sinh àûúåc hai trai vaâ möåt
gaái (àaä chïët). Dô nhiïn naâng coá nhiïìu hy voång nhêët!
Triïìu thêìn baân caäi söi nöíi viïåc Vûúng hêåu mûu saát Vua, coá
àêìy àuã chûáng cúá. Vêåy baâ seä bõ truêët ngöi?
Toaåi Lûúng vaâ Vö Kyå laâ ngûúâi coá traách nhiïåm trûåc tiïëp tröng
nom Vua vaâ Hoaâng hêåu, nhû Thaái Tön àaä gûãi gêëm trûúác khi bùng
haâ. Hai ngûúâi linh caãm seä coá àiïìu khöng hay xaãy àïën. Vuå mûu saát
naây thêåt vö lyá vïì moåi phûúng diïån. Nhûng phaãi laâm sao?
Mõ Nûúng cuäng caãm thêëy tònh thïë khoá khùn nhûng khöng
naãn chñ.
Luác êëy, sûã quan Hûáa Kónh Tön nhêån thêëy nïëu vïì huâa vúái Mõ
Nûúng thò àêy laâ möåt cú höåi töët àïí hùæn tiïën thên. Tûå tin úã miïång
lûúäi cuãa mònh, laåi laâ möåt sûã gia chuyïn nghiïåp, hùæn quyïët àõnh seä
haânh àöång.
Ngûúâi àúâi baão hùæn thuöåc loaåi sûã gia vö yá thûác, thûúâng vo troân
boáp meáo sûå thêåt, thiïëu lûúng têm cuãa ngûúâi viïët sûã chên chñnh.
Thónh thoaãng caác quan laåi coá thïí boã tiïìn ra mua chuöåc hùæn,
àïí àûúåc nïëu tïn trong lõch sûã, hay àïí sûãa àöíi nhûng lúâi khen chï.
Hùæn laâ ngûúâi tham lam, sùèn saâng thûâa nûúác àuåc thaã cêu. Thêëy
triïìu àònh röëi ren hùæn chuåp ngay lêëy cú höåi àïí vêån àöång cho Mõ
Nûúng lïn ngöi Hoaâng hêåu.
Hùæn noái vúái caác triïìu thêìn:
- Möåt nöng phu coân coá thïí lêëy thïm vúå khi àûúåc muâa. Taåi sao
Hoaâng àïë laåi khöng thïí lêëy ngûúâi àaân baâ maâ mònh thñch?
Súå àïën tai Vua. Vö Kyå beân cêëm hùæn nhùæc laåi cêu naây.
Hêìu hïët caác àaåi thêìn àoaán biïët sûå thêåt trong böën bûác tûúâng
cung àiïån, nhûng hoå àïìu ngoaãnh mùåt laâm ngú.
Toaåi Lûúng vaâ Vö Kyå laâ nhûäng ngûúâi mang möëi lo nhiïìu
nhûát. Tûâ ngaây Thaái Tön chïët ài vaâ àïí di chiïëu laåi. Hai öng vêîn
hùçng quan têm àïën viïåc triïìu chñnh.
Möîi ngaây hai öng àïìu cho goåi mûúâi võ quêìn thêìn vaâo triïìu àïí
nhùæc nhúã tònh hònh àêët nûúác, cuâng caác vêën àïì phaãi giaãi quyïët.
Giúâ àêy hai öng phaãi àûúng àêìu vúái möåt vêën àïì cûåc kyâ nan
giaãi. Muöën truêët ngöi Hoaâng hêåu cêìn phaãi coá nhûäng lyá do vûäng
chùæc. Hún nûäa Hoaâng hêåu laåi do chñnh Thaái Tön choån cho Cao Tön.
Vaâ trûúác khi chïët Thaái Tön coân uyã thaác cho hai öng sùn soác, thò
laâm sao hai öng coá thïí àïí cho Vua lêëy möåt ngûúâi àaân baâ àaä hêìu haå
Tiïn àïë. Nhû thïë laâ loaån luên, laâm mêët uy tñn cuãa Hoaâng töåc. Vò
lúâi hûáa vúái Thaái Tön vaâ vò lúåi ñch cho xaä tùæc. Hai öng nhêët àõnh seä
phaãn àöëi.
Mõ Nûúng biïët rùçng trong àaám quêìn thêìn, Vö Kyå laâ tay khoá
chúi nhêët vò öng laâ ngûúâi àûáng àêìu trong Tam Cöng, laåi laâ Nguyïn
soaái nùæm hïët binh quyïìn, vaâ cuäng chñnh laâ cêåu ruöåt cuãa Vua. Naâng
phaãi tòm caách keáo öng vïì cuâng phe. Nïëu thaânh cöng moåi chuyïån
khaác kïí nhû xong.
Naâng xin Vua àûa naâng àïën têån dinh cuãa Vö Kyå àïí thùm.
Vua àïën nhaâ quan laâ möåt vinh dûå àùåc biïåt, nhûng Vö Ky rêët
thùæc mùæc vïì muåc àñch cuãa cuöåc viïëng thùm naây. Àïën khi öng thêëy
coá caã Mõ Nûúng ài theo thò öng khöng coân nghi ngúâ gò nûäa.
Mõ Nûúng ên cêìn hoãi öng:
- Múå àêu röìi, thûa cêåu?
Veã ên cêìn cuãa naâng chûáng toã àêy laâ möåt cuöåc thùm viïëng coá
tñnh caách gia àònh.
Vö Kyå múâi hai ngûúâi vaâo trong dinh.
Cao Tön vaâ Mõ Nûúng àïìu toã veã tûå nhiïn, thên mêåt, nhêët laâ
Mõ Nûúng luön luön vöìn vaã cúãi múã.
Hai bïn chuyïån troâ rêët lêu, nhûng àïìu traánh àïì cêåp àïën vêën
àïì chñnh.
Khi thêëy trúâi töëi, Vö Kyå múâi hai ngûúâi úã laåi duâng cúm.
Hai ngûúâi toã veã ngaåc nhiïn khi nhêån ra trúâi àaä töëi, maäi vui
cêu chuyïån, quïn caã thúâi gian.
Bûäa tiïåc àûúåc doån ra, Mõ Nûúng àïì nghõ:
- Xin pheáp Bïå Haå àïí têët caã moåi ngûúâi trong nhaâ cuâng ra ùn.
Toaân laâ ngûúâi nhaâ, thò giûä lïî laâm chi.
Böën Ngûúâi con trai cuãa Vö Kyå cuäng coá mùåt trong bûäa ùn.
Trong böën ngûúâi, chó coá ngûúâi anh caã trïn hai mûúi tuöíi hiïån laâm
chûác Thuã thû trong triïìu. Ba ngûúâi kia chûa coá danh phêån gò.
Vö Kyå laâ möåt ngûúâi daåy con rêët nghiïm.
Núi triïìu Thaái Tön, chñnh öng àaä phaãn àöëi viïåc cha truyïìn
con nöëi.
Biïët ba ngûúâi con thûá cuãa Vö Kyå chûa coá chûác tûúác.
Cao Tön beân phong caã ba laâm Àaåi phu.
Vö Kyå sûãng söët khöng daám nhêån.
Mõ Nûúng vöåi noái:

- Cêåu àûâng tûâ chöëi, cêåu laâ ngûúâi àaä xaã thên vò xaä tùæc nhiïìu
hún ai hïët. Àêy chó laâ möåt sûå àïìn buâ, möåt quyïìn lúåi maâ cêåu phaãi
àûúåc hûúãng.
Khöng coá caách gò tûâ chöëi, Vö Kyå àaânh phaãi baão caác con ra laåy
taå ún.
Khöng khñ trong baân tiïåc böîng trúã nïn cúãi múã, thên thiïët
hún.
Nhên cú höåi, Vua thu hïët can àaãm nhùæc àïën vuå bõ Hoaâng hêåu
truâ ïëm, hún nûäa baâ laåi khöng coá con trai thò nïn truêët ngöi ài.
Mõ Nûúng ngöìi yïn lùång theo doäi tònh hònh.
Vö Kyå chó êåm ûâ, traánh traã lúâi thùèng vaâo vêën àïì. Öng khöng
nhêån lúâi maâ cuäng khöng tûâ chöëi. Öng nghô, möåt vêën àïì quan troång
nhû vêåy khöng thïí quyïët àõnh hêëp têëp àûúåc.
Cao Tön thêëy Vö Kyå coá veã khöng taán thaânh nïn húi ngûúång.
Thïë laâ bûäa tiïåc àang thên mêåt laåi hoaá ra nhaåt nheäo vö võ.
Vua vaâ Mõ Nûúng ra vïì.
Ngaây höm sau Mõ Nûúng nhên danh Vua gûãi tùång Vö Kyå
mûúâi xe vaâng baåc luåa laâ.
Chñnh thên mêîu cuãa Mõ Nûúng mang túái tû dinh cuãa Vö Kyå
àïí toã loâng kñnh mïën.
Vö Kyå biïët roä hêåu yá cuãa haânh àöång naây.
Töëi höm trûúác con öng àûúåc phong tûúác, ngaây höm sau chñnh
öng àûúåc tùång vaâng baåc. Voä Mõ Nûúng coá thïí mua chuöåc àûúåc öng
sao?
Öng chó choån vaâi cêy luåa tûúång trûng coân bao nhiïu öng gûãi
traã laåi.
MÕ NÛÚNG LAÂM CHAÁNH CUNG HOAÂNG HÊÅU
Voä Mõ Nûúng bùæt àêìu gùåp khoá khùn.

Hai võ Quöëc Cöng cuâng caác quan Trung Thû Lïånh vaâ Thõ
Trung àïìu hoåp nhau phaãn àöëi viïåc truêët ngöi Vûúng hêåu vaâ khöng
chêëp nhêån Mõ Nûúng lïn thay.
Nhû thïë laâ möåt mònh Mõ Nûúng phaãi möåt luác àöëi phoá vúái böën
võ laäo thêìn.
Àûáng àêìu chñnh phuã trung ûúng àúâi Àûúâng luác êëy coá ba cú
quan:
- Mön Haå Tónh: lo thu nhêån nhûäng baáo caáo tûâ caác núi gûãi vïì,
àöìng thúâi chuyïín nhûäng mïånh lïånh, sùæc chó cuãa vua túái caác quan
thûâa haânh.
- Trung Thû Tónh: giuáp Vua lo viïåc triïìu chñnh.
- Nöåi Caác: hay Thûúång Thû Tónh coi caác böå.
Treo phaáp àõnh, àûáng àêìu Nöåi caác laâ quan Thûâa tûúáng.
Nhûng tûâ àúâi Àûúâng Thaái Tön, vua thuúâng kiïm nhiïåm cöng viïåc
cuãa Thûâa tûúáng, nïn chûác naây trïn thûåc tïë khöng coá nûäa.
Àiïìu khiïín Nöåi caác chó coá hai võ Phoá Thûâa tûúáng laâ Taã Böåc
Xaå vaâ Hûäu Böåc Xaå, cuâng phêím trêåt vúái Trung Thû Lïånh tûác laâ võ
quan àûáng àêìu Trung Thû Tónh.
Quyïìn haânh têåp trung trong tay vua vaâ möåt nhoám triïìu thêìn
thuöåc Chñnh Sûå Àûúâng, tûúng tûå nhû Höåi àöìng Tû Vêën. Tham dûå
höåi àöìng naây göìm caác quan tûâ tam phêím trúã lïn hoùåc caác quan cêëp
thêëp nhûng àûúåc phong haâm àöìng Bònh Chûúng Sûå hoùåc Tham
Gia Cú Vuå.
Sau àêy laâ caác cú quan vaâ chûác võ trong töí chûác triïìu àònh.
Caác söë ghi bïn caånh caác chûác vuå laâ àïí chó phêím trêåt cuãa võ quan àoá
(vñ duå: (1) Nhêët phêîm (2) Nhõ phêím, vv.)
Tam Cöng (1) vaâ Tam Cö (1):
Tam Cöng göìm Thaái Sû, Thaái Phoá, Thaái Baão.
Tam Cö göìm Thiïëu Sû, Thiïëu Phoá, Thiïëu Baão

Laâ nhûäng cöë vêën töëi cao cuãa vua, nhû nhûäng võ laäo thêìn coá
danh voång. Tuy nhiïn chó laâ hû haâm, khöng coá nhiïåm vuå vaâ quyïìn
haån nhêët àõnh.
Höåi àöìng Tû Vêën hay Chñnh Sûå Àûúâng:
Thûúâng göìm coá quan Thõ Trung, hai võ Thõ Lang, quan
Trung Thû Lïånh, hai võ Trung Thû Thõ Lang, vaâ caác quan àûúåc
vua chó àõnh, phong cho àöìng haâng tam phêím.
Mön Haå Tônh:
Göìm quan Thõ Trung (1) vaâ hai Thõ Lang (2).
Trung Thû Tónh:
Göìm quan Trung Thû Lïånh (2) vaâ hai Trung Thû Thõ Lang
(2).
Nöåi Caác hay Thûúång Thû Tónh:
Göìm caác quan Thûâa Tûúáng (2) thûúâng khöng coá trong thûåc
tïë, vaâ hai Phoá Thûâa Tûúáng (2) laâ Taã Böåc Xaå vaâ Hûäu Böåc Xaå.
Ngoaâi ra coân coá Thûúång Thû (2) böå Laåi, böå Höå, böå Lïî, böå
Binh, böå Hònh, böå Cöng.
Ngoaâi caác cú quan trïn coân coá Ngûå Sûã Àaâi göìm caác quan Àö
Ngûå Sûã (2), phoá Àö Ngûå Sûã (4). Giaám Saát Ngûå Sûã (4), v.v. àïí lo
viïåc giaám saát chñnh quyïìn trung ûúng vaâ àõa phûúång.
Vïì tû phaáp coá Àaåi Lyá Viïån tröng coi viïåc xûã aán.
Àûáng vïì phe Vûúng hêåu hiïån coá caác quan: Taã Böåc Xaå Toaåi
Lûúng, hai Nguyïn Soaái Vö Kyå, Thõ Trung hoå Haân vaâ Trung Thû
Lïånh hoå Laåi.
Ngoaâi ra coân coá Àaåi Tûúáng quên Lyá Tñch tûâng phoâ vua Thaái
Tön ài chinh chiïën, laâ möåt ngûúâi thêåt thaâ, ngay thùèng, nhûng lêåp
trûúâng thiïëu vûäng chùæc.
Trûúác khi vaâo chêìu, Vö Kyå kïí hïët cho Toaåi Lûúng nghe vïì
cuöåc viïëng thùm cuãa Vua vaâ Mõ Nûúng cuâng caác chuyïån àaä xaãy ra
taåi tû dinh cuãa öng. Caác triïìu thêìn àïìu coá veã lo lùæng nhû àang chúâ
àúåi möåt cún baäo töë.
Hoå phaãi tòm caách ngùn caãn Vua, nhûng ai seä lïn tiïëng trûúác.
Dô nhiïn Vö Kyå laâ ngûúâi àêìu tiïn phaãi gaánh vaác chuyïån naây,
nhûng Toaåi Lûúng can:
- Tûúáng quên haäy àïí taåi haå têu cho. Tûúáng quên laâ cêåu cuãa
Hoaâng Thûúång seä khoá ùn khoá noái.
- Haäy àïí quan Trung Thû Lïånh têu, coá àûúåc khöng?
- Cuäng khöng àûúåc. Chûác võ àoá àûáng àêìu baá quan. Nïëu
Hoaâng Thûúång khùng khùng khöng nghe lúâi thò sinh xung àöåt lúán.
- Coân chûác Taã Böåc Xaå cuãa àaåi nhên laåi khöng lúán sao?
- Baãn thên taåi haå khöng àaáng kïí. Taåi haå xuêët thên tûâ möåt
gia àònh têìm thuúâng, quan tûúác àöëi vúái taåi haå chó laâ taåm búå. Àaä
hûáa vúái Tiïn àïë, taåi haå phaãi laâm troân phêån sûå. Nïëu khöng, laâm sao
taåi haå coá thïí gùåp laåi ngûúâi núi chñn suöëi.
Caác triïìu thêìn xïëp haâng àïí vaâo chêìu khi nghe chuöng rung.
Vua lêm traâo, ngûå trïn ngai, Voä Mõ Nûúng ngöìi phña trong,
sau möåt têëm maân bùçng luåa, àïí theo doäi buöíi chêìu maâ naâng biïët seä
coá liïn quan rêët nhiïìu àïën naâng.
Cao Tön múã lúâi trûúác. Vua kïí chuyïån Hoaâng hêåu duâng taâ
phaáp truâ ïëm öng. Nhû vêåy baâ khöng coân xûáng àaáng laâm bêåc mêîu
nghi thiïn haå, cêìn phaãi truêët ngöi.
Toaåi Lûúng beân bûúác ra, têu:
- Muön têu Bïå Haå, xin Bïå Haå haäy xeát laåi. Hoaâng hêåu laâ
ngûúâi do Tiïn àïë choån. Khi hêëp höëi, Tiïn àïë baão haå thêìn: Àêy laâ
con hiïìn, dêu thaão cuãa trêîm. Trêîm gûãi laåi cho khanh.
Chñnh Bïå Haå cuäng nghe thêëy. Hoaâng hêåu laâ ngûúâi töët. Khöng
coá bùçng cúá gò chùæc chùæn chûáng toã Hoaâng hêåu àaä phaåm töåi. E rùçng
khoá coá thïí truêët ngöi Hoaâng hêåu àûúåc.
Cao Tön bònh tónh lêëy ra hònh nhên bùçng göî:
- Haäy xem àêy.
Röìi Vua àûa hònh nhên cho moåi ngûúâi xem. Caác quan thêëy
möåt chiïëc àinh nhoån àoáng ngay giûäa tim cuãa hònh nhên, trïn thên
hònh nhên coá ghi àêìy àuã tïn hoå, tûã vi cuãa Cao Tön.
Toaåi Lûúng vêîn thaãn nhiïn:
- Sao Bïå Haå khöng àiïìu tra? Chùæc chùæn coá nhiïìu ngûúâi dñnh
lñu vaâo vuå naây: Ngûúâi àeäo tûúång, caác toâng phaåm, nhûäng ngûúâi dûå
kiïën, vaâ möåt tay phuâ thuyã. Caác thõ nûä phaãi biïët möåt trong nhûäng
ngûúâi àoá. Cûá hoãi chuáng laâ ra hïët. Sao Bïå Haå coá thïí chùæc rùçng vuå
naây khöng phaãi do tay möåt ngûúâi khaác muöën vu haåi Hoaâng hêåu?
Vua ngöìi yïn.
Quan Trung Thû Lïånh tiïën ra tiïëp lúâi Toaåi Lûúng:
- Xin Bïå Haå tha töåi cho nhûäng lúâi khöng phaãi cuãa haå thêìn.
Thay àöíi Hoaâng hêåu möåt caách khinh xuêët rêët coá haåi cho xaã tùæc. Haå
thêìn e rùçng seä coá nhiïìu xaáo tröån trong triïìu àònh, cuäng nhû ngoaâi
dên chuáng. Haå thêìn cuäng àöìng yá vúái quan Taã Böåc Xaå laâ khöng nïn
phïë Hoaâng hêåu.
Khi Vö Ky dúåm bûúác ra têu thïm, vua tûác giêån quaát lúán:
- Lui ra hïët!
Buöíi chêìu chêëm dûát ngang.
Töëi höm àoá, möåt söë triïìu thêìn hoåp riïng taåi tû dinh Vö Kyå. Vò
höìi chiïìu hoå àûúåc tin Lûu Sûã bõ baäi chûác. Öng laâ cêåu ruöåt cuãa
Vûúng hêåu vaâ tûâng giûä chûác Trung Thû Lïånh.
Chñnh búãi Mõ Nûúng àaä bùæt àêìu haânh àöång.
Trong buöíi hoåp moåi ngûúâi àïìu toã yá bêët maãn vaâ quyïët àõnh seä
tiïëp tuåc tranh àêëu.
Riïng Toaåi Lûúng àõnh têm seä ra mùåt quyïët liïåt vaâo buöíi
chêìu saáng höm sau.
Cao Tön lêm traâo, múã àêìu bùçng cêu noái cuãa Maånh Tûã:
- Trong caác töåi bêët hiïëu, töåi nùång nhêët laâ khöng con nöëi doãi.
Vûúng hêåu khöng coá con trai, Mõ Nûúng coá hai àûáa. Vêåy yá trêîm àaä
quyïët.
Toaåi Lûúng thong thaã bûúác ra, quyâ trûúác bïå röìng, hai tay
nêng theã ngaâ (theã naây caác quan àïìu phaãi cêìm úã tay khi vaâo chêìu),
vaâ chêåm raäi têu:
- Muön têu Bïå Haå, thêìn muöën nhùæc nhúã Bïå Haå vïì di ngön
cuãa Tiïn àïë. Vaã chùng lúâi thêìn àaä hûáa vúái ngûúâi trûúác mùåt Bïå Haå.
Nay Bïå Haå quyïët yá nhû vêåy, thêìn cuäng khöng coân gò àïí noái. Thêìn
xin hoaân laåi Bïå Haå têëm theã hêìu traâo naây. Xin Bïå Haå tha thûá cho
töåi vö lïî cuãa haå thêìn.
Noái dûát, Toaåi Lûúng àùåt têëm theã ngaâ trûúác bïå röìng, röìi laåy
dêåp àêìu xuöëng àêët nghe binh binh àïí toã yá phaãn àöëi.
Cao Tön rêët kinh ngaåc trûúãc cûã chó vaâ lúâi noái vö lïî cuãa öng.
Vua chûa kõp noái gò thò möåt gioång noái trong treão vaâ laånh luâng voång
ra tûâ sau bûác maân:
- Àem tïn khöën naån àoá ra maâ giïët ài!
Vö Kyå vöåi têu:
- Toaåi Lûúng can giaán Bïå Haå chó vò böín phêån. Khöng nïn
traách phaåt.
Cao Tön phaán:
- Haäy àem y ra!
Buöíi chêìu möåt lêìn nûäa giaán àoaån nûäa chûâng.
Toaåi Lûúng bõ baäi chûác Taã Böåc Xaå vaâ bõ biïëm ra laâm Thûá Sûã
taåi möåt quêån miïìn rûâng nuái àêët Qui Chêu, Hònh phaåt naây thûúâng
aáp duång cho caác àaåi thêìn phaåm töåi nghõch yá vua.
Toaåi Lûúng ra ài khöng ên hêån àiïìu gò. Öng chó buöìn laâ
khöng biïët seä coân nhûäng chuyïån gò xaãy ra nûäa.
Vúái sûå giûåt dêy cuãa Mõ Nûúng. Cao Tön coá nhûäng quyïët àõnh
taáo baåo vaâ àöåc àoaán.
Vua khöng cêìn nghe lúâi caác àaåi thêìn can giaán.
Cao Tön vaâ Mõ Nûúng àïí yá thêëy trong buöíi chêìu múái röìi, Lyá
Tõch khöng àïën dûå. Coá leä öng laâ ngûúâi dïî baão hún mêëy ngûúâi kia.
Hiïån öng àaä àûúåc phong laâm Quöëc cöng.
Cao Tön àang cêìn möåt võ coá tûúác naäy àïí laâm lïî têën phong
Hoaâng hêåu.
Vua goåi öng vaâo àïí hoãi yá kiïën.
Öng àaáp:
- ÊËy laâ viïåc riïng trong gia àònh cuãa Bïå Haå, keã bïì töi àêu
daám dõ nghõ gò.
Vua rêët mûâng, beân xuöëng chó truêët ngöi Vûúng hêåu vaâ phong
cho Mõ Nûúng laâm Chaánh Cung Hoaâng Hêåu.
Tin naây àöìn ra ngoaâi laâm dên chuáng rêët xuác àöång vaâ laâ àêìu
àïì cho moåi ngûúâi àaâm tiïëu. Hoå coân thïm mùæm thïm muöëi àïí biïën
cêu chuyïån thaânh möåt vuå bó öíi ghï gúám. Hoå baão tên Hoaâng hêåu
tûâng laâm vúå cuãa vua cha. Baâ àaä ài tu vaâ àaáng leä bêy giúâ coân laâ baâ
vaäi chuâa Hûng Long ; baâ coá con vúái Vua tûâ höìi coân laâ nûä ni v.v...
Vêåy baâ laâ möåt con àiïëm. Khùæp caác traâ àònh tûãu quaán, àêu àêu
cuäng coá tiïëng sêìm sò, baân taán.
Vö Kyå nùçm beåp úã nhaâ, nghiïìn ngêîm nöîi buöìn cuãa mònh.
Ngaây lïî têën phong àûúåc àõnh vaâo thaáng mûúâi möåt, tûác möåt
thaáng sau àoá. Buöíi lïî seä àûúåc cûã haânh cûåc kyâ troång thïí vúái àêìy àuã
nghi thûác hún caã lïî àùng quang cuãa möåt võ Hoaâng àïë, àïí chûáng toã
Voä Mõ Nûúng laâ Hoaâng hêåu chñnh thûác. Vaã laåi, nhûäng gò xa hoa,
löång lêîy àïìu húåp vúái baãn tñnh cuãa Mõ Nûúng.
Hûáa Kónh Tön, võ sûã gia khön ngoan cuãa chuáng ta, àûúng
nhiïn àûáng ra phuå traách phêìn nghi thûác cuãa buöíi lïî. Coá àïën haâng
ngaân viïåc y phaãi lo trong voâng möåt thaáng trúâi: lïî phuåc, xe, ngûåa,
ngoåc êën, êm nhaåc, vuä cöng ngûúâi giuáp vui, tiïëp tên, sûãa soaån cho
caác Hoaâng tûã vaâ Cöng chuáa, sùæp àùåt triïìu thêìn. vv.
Ngaây lïî túái. Tiïëng àaân ca nhaã nhaåc tûng bûâng. Chaánh àiïån
chêåt nñch caác võ àaåi thêìn.
Thõ nûä àúä Mõ Nûúng ra. Tröng naâng höm nay thêåt löång lêîy
vúái chiïëc vûúng miïån àêìy chêu ngoåc saáng choái vaâ chiïëc aáo triïìu
phuång rûåc rúä ; haâi vaâ thùæt lûng àïìu coá thïu chó vaâng nhû Hoaâng
àïë. Tûâ caách ùn mùåc àïën cûã chó tröng naâng àuáng laâ möåt baâ Hoaâng.
Naâng rêët àiïìm tônh vaâ bònh thaãn nhêån lêëy höåp Ngoåc àûúâng tyã êën
do Quöëc cöng Lyá Tñch long troång trao têån tay (khöi haâi thay, ngaây
sau chñnh naâng cho ngûúâi phên thêy võ Quöëc cöng naây). Sau àoá
naâng bûúác lïn ngai Chaánh Hêåu. Caác àaåi thêìn àïìu àïën chuác mûâng.
Theo sûå xïëp àùåt àùåc biïåt, sau buöíi lïî taåi chaánh àiïån, Voä Hêåu
seä ra mùæt têët caã quêìn thêìn laåi Baão thaáp ngoaâi Têy mön. Chiïëc xe
ngûåa àùåc biïåt daânh cho Hoaâng hêåu vaâo nhûäng dõp àaåi lïî àaä sùén
saâng. Àêy laâ möåt chiïëc xe lúán, thên xe maâu xanh vaâ vaâng, coá taám
cûãa söí löång khung kñnh vaâ maân che maâu àoã, noác xe vaâ thaânh xe
sún son, quanh xe coá cùæm nhiïìu löng chim trô (tûúång trûng cho
Hoaâng hêåu). Nhûäng con ngûåa keáo xe cuäng àûúåc trang àiïím rûåc rúä.
Chiïëc xe àûúåc dêîn àûúâng búãi möåt toaân kyå binh ùn mùåc rêët àeåp.
Khi túái Têy mön, Voä Hêåu bûúác lïn Baão thaáp vaâ àûáng laåi lan
can trïn sên thûúång.
Baá quan vùn voä vaâ sûá thêìn cuãa caác nûúác chû hêìu àïìu quyâ
dûúái chên thaáp. Têët caã àïìu mùåc lïî phuåc. Nhûäng ngûúâi úã haâng àêìu
lïî phuåc àoã thêîm, dêy lûng vaâng daát ngoåc, laâ caác vûúng tûúác vaâ caác
àaåi quan tûâ tam phêím trúã lïn. Phña sau hoå, nhûäng ngûúâi mùåc aáo
tñm, dêy lûng vaâng, laâ caác quan tûá phêím, nhûäng ngûúâi mùåc aáo tñm
nhaåt, dêy lûng vaâng, laâ nguä phêím. Nhûäng ngûúâi mùåc aáo xanh laá
cêy, dêy lûng baåc, laâ luåc vaâ thêët phêím, v.v.
Voä Hêåu móm cûúâi àïí àaáp laåi cûã chó cung kñnh cuãa caác bïì töi.
Sau àoá baâ trúã vïì cung àïí chuã toaå möåt buöíi tiïëp tên àùåc biïåt daânh
cho phu nhên cuãa caác quan vaâ caác sûá thêìn chû hêìu taåi nöåi cung.
Caác phu nhên àïìu thaán phuåc phong thaái vaâ veã ung dung cuãa Voä
Hêåu. Hoå cöë quïn ài nguöìn göëc cuãa baâ. Coá ngûúâi nhêån xeát miïång baâ
húi röång, chûáng toã baân tñnh tham lam. Coá ngûúâi laåi súå aánh mêët sùæc
nhû dao cuãa baâ, aánh mùæt cuãa nhûäng phuå nûä rêët cûúng quyïët. Baâ
khöng bao giúâ ngûúång ngêåp, luön luön thñch gùåp vaâ noái chuyïån vúái
moåi ngûúâi, vaâ nhêët laâ thñch nghe moåi ngûúâi têng böëc. Ngaây lïî höm
nay baâ àaä phaá boã rêët nhiïìu lïå cuä.
Sau buöíi tiïëp tên, möåt tiïåc yïën àûúåc doån ra àïí àaãi khaách, coá
caác àoaân ca vuä túái trònh diïîn.
Cuöåc vui keáo daâi túái khuya khiïën vua cuäng mïåt phúâ rêu.
VOÄ TÙÆC THIÏN
Voä Hêåu àûúåc têën phong vaâo thaáng 11 nùm 655, khi baâ àûúåc
ba mûúi tuöíi.
Tïn baâ àûúåc àöíi laâ Voä Tùæc Thiïn. Baâ mong moãi vaâ àaä àaåt
àûúåc àõa võ tön quñ nhêët cuãa möåt ngûúâi àaân baâ. Nhûng tham voång
cuãa baâ khöng phaãi chó coá vêåy.
Khöng ai hiïíu àûúåc àaân baâ trûâ phi àaä cûúái hoå laâm vúå.
Cao Tön àaä nhêån ra àiïìu àoá rêët súám.
Chó möåt thaáng sau khi chñnh thûác cûúái Mõ Nûúng, Cao Tön
àaä nhòn ra baãn chêët cuãa baâ. Tuy vêåy, öng vêîn coá caãm giaác khoan
khoaái vò coá möåt ngûúâi giuáp öng àùæc lûåc tûâng chuyïån nhoã cuäng nhû
chuyïån bïn ngoaâi. Öng nhêån thêëy Voä Hêåu khöng phaãi chó laâ möåt
moán àöì chúi xinh àeåp nhû Triïåu phi. Öng bùæt àêìu suy nghô vïì baâ
Quñ phi naây, cuäng nhû vïì baâ Hoaâng hêåu maâ öng àaä kïët töåi. Böîng
dûng öng caãm thêëy traân trïì höëi hêån. Duâ sao, öng cuäng khöng àïí
cho Voä Hêåu thêëy nhûäng yá nghô cuãa öng.
Möåt ngaây kia, Voä Hêåu rúâi cung ài thùm vaâi ngûúâi hoå haâng.
Cao Tön beân quyïët àõnh ài thùm hai ngûúâi àaân baâ àaáng thûúng
kia. Öng ài thú thêín vïì phña laänh cung, trong loâng noáng naäy vaâ coá
caãm giaác nhû keã phaåm töåi.
Khi àïën núi öng thêëy laänh cung khoaá kyä, chó chûâa möåt löî
höíng úã bïn caånh àïí àûáa cúm nûúác vaâo bïn trong.
Thûúâng thûúâng caác Hoaâng hêåu hay Cung phi coá töåi àïìu bõ
giûä taåi laänh cung, nhûng àêu àïën nöîi bõ nhöët giöëng tuâ nhû vêåy.
Cao Tön gheá miïång gêìn löî höíng vaâ goåi:
- AÁi hêåu, aái phi! Hai khanh àêu?
Möåt laát sau, gioång noái yïëu úát vaâ buöìn rêìu cuãa Triïåu phi voång
ra:
- Sao Bïå Haå laåi goåi boån thiïëp nhû vêåy. Boån thiïëp àêu coân laâ
Hoaâng hêåu hay Quyá phi nûäa.
Ngûâng möåt chuát, Triïåu phi laåi tiïëp, gioång coá veã cêìu khêín:
- Xin Bïå haå haäy vò nghôa cuä maâ tha boån thiïëp ra. Chó cêìn ra
khoãi chöën naây laâ boån thiïëp seä àöåi ún Bïå Haå muön àúâi.
Cao Tön caãm thêëy böìi höìi xuác àöång. Öng an uãi:
- Hai khanh àûâng lo. Trêîm seä liïåu caách.
Cao Tön quay vïì cung, têm tû nùång trôu. Öng caãm thêëy vûâa
xoát xa vûâa höí theån. Öng coá biïët àêu mêëy àûáa têm phuác cuãa Voä
Hêåu àaä theo doäi öng vaâ baáo caáo cho baâ biïët ngay.
Voä Hêåu thûâa roä öng laâ ngûúâi yïëu àuöëi vïì mùåt tònh caãm, nïn
baâ àaä töí chûác möåt hïå thöëng giaán àiïåp hoaåt àöång rêët àùæc lûåc. Tai
mùæt baâ àùåt khùæp núi àïí àïì phoâng nhûäng chuyïån bêët ngúâ, vñ duå nhû
chuyïån vua àïën thùm Hoaâng hêåu ngaây höm nay, hoùåc chuyïån vua
leãn àem ni cö naâo àoá vaâo cung àïí lêåt àöí baâ, nhû baâ àaä tûâng lêåt àöí
Vûúng hêåu.
Khi Voä Hêåu vïì túái cung, baâ àûúåc baáo caáo àêìy àuã vïì cuöåc
viïëng thùm leán luát cuãa Vua.
Hiïín nhiïn Vua haäy coân nhúá túái ngûúâi cuä. Baâ seä cho hoå biïët
tay.
Cao Tön chûa kõp hoãi han gò, Voä Hêåu àaä chùån trûúác. Baâ vùån
hoãi vua vïì vuå xuöëng laänh cung thùm Hoaâng hêåu vaâ Triïåu phi,
nhûng Vua möåt mûåc chöëi. Cuöëi cuâng Voä Hêåu noái:
- Nïëu Bïå Haå khöng ài thùm hoå thò hay lùæm.
Voä Hêåu khöng phaãi ngûúâi coá thïí chêëp nhêån àûúåc viïåc vua
àoaái thûúng àïën hai ngûúâi àaân baâ kia. Baâ seä chêëm dûát haânh àöång
naây, khöng nhûäng àïí traã thuâ hai ngûúâi àaân baâ xêëu söë àoá, maâ coân
caãnh caáo caác cung phi, myä nûä khaác. Baâ seä cho têët caã möåt baâi hoåc.
Laâ àaân baâ, baâ biïët àaân baâ nguy hiïím nhû thïë naâo.
Voä Hêåu ra lïånh cho thuöåc haå àaánh hai ngûúâi àaân baâ khöën
khöí möîi ngûúâi möåt trùm roi. Sau àoá baâ cho chùåt hïët chên tay hoå
röìi ngêm trong hêìm rûúåu.
Baâ noái:
- Haäy cho chuáng hûúãng nhûäng caãm giaác mï ly têån xûúng tuyä
cho àïën khi chuáng biïën thaânh nûúác...
Vaâi ngaây sau, hai ngûúâi àïìu chïët vò khöng chõu nöîi sûå haânh
haå.
Àûúåc tin naây, Voä Hêåu chó móm cûúâi. Nghe lúâi Hûáa Kónh Tön,
Voä Hêåu biïëm têët caã hoå haâng, thên thñch cuãa Vûúng hêåu vaâ
Triïåu phi ra Quaãng Àöng, möåt miïìn àêët xa xöi úã phña Nam. Voä
Hêåu coân àoâi Cao Tön phaãi cho ngûúâi àaâo möå thên phuå Vûúng hêåu
(möåt võ quöëc cöng) àïí bêìm thêy.
Vua thêëy laâm nhû vêåy laá quaá bêët nhên nhûng cuäng nghe
theo.
Tûâ àoá Voä Hêåu caâng ngaây caâng àöåc aác.
Thïm vaâo àoá, baâ laåi coá möåt löëi chúi chûä cay àöåc: Baâ lêëy laâm
thuá võ khi nghô ra chûä Vûúng vêìn vúái "höí mang" vaâ chûä Triïåu àöìng
êm vúái "kïn kïn", thïë laâ baâ xuöëng chó bùæt moåi ngûúâi kïu nhûäng
ngûúâi coân laåi trong hai hoå naây laâ boån "höí mang" vaâ boån "kïn kïn".
Giai àoaån àêìu cuãa àúâi baâ chêëm dûát, àaánh dêëu möåt thaânh
cöng rûåc rúä trïn xaác chïët cuãa hai ngûúâi àaân baâ khaác.
Voä Hêåu coá thên hònh àeåp àeä da thõt thúm tho... nhûng têët caã
chó laâ noåc àöåc giïët ngûúâi.
Cao Tön khöng khaác gò con caá àúáp miïëng möìi ngon, àïën khi
caãm thêëy lûúäi cêu àaä mùæc vaâo ruöåt mònh thò coá muöën nhaã ra cuâng
khöng àûúåc nûäa.
Cao Tön àau àúán vaâ ruâng mònh vò nhûäng caãnh cheám giïët
khöng cêìn thiïët.
Taåi sao khöng àïí cho hoå möåt caái chïët nheå nhaâng hún, nhû tûå
treo cöí àïí khoãi àau àúán.
Öng caãm thêëy tai hoaå chuåp xuöëng hai ngûúâi àaân baâ àoá nhû
chuåp xuöëng caã chñnh öng. Trûúác àoá, öng khöng hïì hay biïët caác
haânh àöång daä man àoá. Öng tûå hoãi öng laâ vua hay chó laâ möåt àûáa ùn
maây? Lûúng têm öng bùæt àêìu nöíi dêåy chöëng laåi ngûúâi àaân baâ àöåc
aác, nhûng öng khöng noái gò. Chiïën tranh laånh bùæt àêìu.
Dêìn dêìn moåi ngûúâi hiïíu muåc àñch cuãa Voä Hêåu khi baâ haânh
àöång taân baåo nhû vêåy. Baâ muöën trong nhaâ phaãi àûúåc queát saåch seä,
hay
noái caách khaác chïë àöå àa thï phaãi chêëm dûát, duâ laâ Vua cuäng
vêåy. Nhiïìu thï thiïëp quaá, Vua chó àuöëi sûác thïm! Vêåy khöng cêìn
cung phi, myä nûä gò nûäa. Tuy nhiïn, àïí Vua khoãi mêët mùåt vúái caác
Vûúng hêìu, baâ seä giûä laåi möåt söë cung nûä àïí phuå taá Vua trong viïåc
giûã gòn àaåo àûác.
Vúái muåc àñch baão vïå luên lyá, baâ àùåt ra hai chûác phuå taá àaåo
àûác thay thïë böën cung phi, vaâ böën chûác giaám saát tinh thêìn thay
thïë chñn cung têìn, àïí giuáp Vua vaâ nhùæc nhúã Vua khoãi laåc bûúác vaâo
caãnh mï sa töåi löîi.
Àaân öng sinh ra coá ngûúâi tûå nhiïn àaåo àûác, coá ngûúâi bõ bùæt
phaãi àaåo àûác. Cao Tön úã trong àaám ngûúâi thûá hai. Haânh àöång cuãa
Voä Hêåu khiïën öng xa laánh moåi ngûúâi, öng söëng trong cùæn rûát vaâ
àau buöìn. Tònh yïu cuãa öng àöëi vúái Voä Hêåu àaä biïën thaânh sûå súå
haäi. Öng coá caãm tûúãng nhû mònh àaä lêëy phaãi möåt con baáo gêëm.
Hònh aãnh con baáo naäy luön luön theo öng vaâo giêëc nguã vaâ taåo nïn
nhûäng giaác mú haäi huâng.
Ngûúâi ta khöng thïí yïu àûúng möåt ngûúâi àaân baâ maâ ngûúâi ta
súå haäi vaâ chaán gheát cuâng cûåc. Tuy chûa giaâ (múái hai mûúi taám
tuöíi), öng àaä caãm thêëy baâ vúå khöng coân kñch thñch àûúåc öng nûäa.
Àiïìu naây caâng caãm öng xêëu höí vaâ höëi hêån. Ngoån lûãa ham muöën
cuãa öng àaä bõ Voä Hêåu dêåp tùæt. Àêy laâ lyá do maâ maäi saáu nùm sau
Voä Hêåu múái sinh àûúåc ngûúâi con thûá tû tïn laâ Àaán (ba ngûúâi con
trûúác laâ: Hoùçng, Hiïìn vaâ Triïët) vaâ laâ nguyïn nhên àûa àêíy Voä
Hêåu vaâo nhûäng cuöåc ngoaåi tònh liïn miïn.
Ngoaâi ba mûúi tuöíi, Cao Tön mùæc bïånh thêìn kinh, thûúâng
nhûác àêìu, choaáng vaáng vaâ bõ möåt söë chûáng bõnh khaác maâ caác quan
Thaái y khöng tòm ra. Toác öng bùæt àêìu baåc. Tñnh öng caâng ngaây
caâng nhuát nhaát, öng gheát viïåc triïìu chñnh, thûúâng àïí mùåc Voä Hêåu
thao tuáng.
Àiïìu mong ûúác duy nhêët cuãa öng laâ haäy àïí öng yïn.
THANH TRÛÂNG NHÛÄNG KEÃ CHÖËNG ÀÖËI
Voä Tùæc Thiïn khöng phaãi laâ ngûúâi chó thñch àûúåc quêìn chuáng
coi nhû thêìn tûúång, triïìu thêìn coi nhû möåt baâ Hoaâng hêåu löång lêîy
xinh àeåp, hay àûúåc moåi ngûúâi tung hö, baái phuåc nhû trong dõp lïî
têën phong. Thêm têm baâ mú túái möåt hònh aãnh cao xa hún: Baâ
muöën mònh phaãi laâ möåt baâ Hoaâng thûåc sûå. Möåt baâ Hoaâng vô àaåi.
Baâ say mï vúái yá tûúãng baâ seä laâm nhûäng viïåc kinh thiïn àöång àõa
àïí caái tïn Voä Tùæc Thiïn phaãi àûúåc in àêåm trong sûã saách. Baâ seä laâ
möåt Voä Tùæc Thiïn Àaåi àïë, vö song, xuêët chuáng.
Cöng viïåc àêìu tiïn vaâ quan troång baâ phaãi laâm laâ thöëng nhêët
chñnh quyïìn. Theo baâ, guöìng maáy chñnh quyïìn chó hoaåt àöång àùæc
lûåc khi têët caã triïìu thêìn tuyïåt àöëi nghe lúâi möåt ngûúâi duy nhûát. Baâ
khöng khi naâo quïn àûúåc böën keã àaä phaá röëi vaâ caãn bûúác tiïën cuãa
baâ.
Hai thaáng sau ngaây lïî têën phong Hoaâng hêåu. Thaái tûã Lyá
Trung (con cuãa Vûúng hêåu) bõ phïë àïí Hoùçng (con caã cuãa Voä Hêåu)
lïn thay. Hûáa Kónh Tön àûúåc phong laâm Cêëp Sûå Trung, töëi töëi àïën
Têy mön àïí chúâ lïånh Voä Hêåu. Baâ tin duâng hùæn vò hùæn rêët raânh
luêåt lïå.
Baâ coi hùæn nhû chiïëc roi duâng àïí àêåp lïn àêìu caác triïìu thêìn
bùæt hoå laâm viïåc. Àöëi vúái baâ, cöng viïåc laâ cöng viïåc, khöng thïí xen
tònh caãm vaâo àûúåc.
Àïí thûåc hiïån viïåc thöëng nhêët chñnh quyïìn, baâ thanh trûâng
nhûäng keã chöëng àöëi.
Toaåi Lûúng àaä bõ àöíi ài xa, nhûng Vö Kyå, Haân vaâ Lai vêîn coân
trûúác mùæt baâ. Tuy Vö Kyå chó àûáng bïn lïì cuöåc chöëng àöëi vaâ giûä yïn
lùång, nhûng öng laâ ngûúâi biïët quaá nhiïìu chuyïån. Öng àaä traãi qua
ba àúâi Vua: Cao Töí, Thaái Tön vaâ Cao Tön. Haân vaâ Lai cuäng khöng
thûåc sûå chöëng àöëi, hoå chó laâ nhûäng laäo thêìn quaá thùèng thùæn vaâ
cûúng nghõ, khöng chõu theo baâ ngay, nhûng baâ cuäng khöng chêëp
nhêåu àûúåc. Baâ khöng thñch möåt triïìu àònh löån xöån, möîi ngûúâi möåt
yá. Àaä àïën luác baâ cuãng cöë thïë lûåc, moåi ngûúâi phaãi ngoan ngoaän tuên
theo baâ.
Trong ba ngûúâi àoá, Voä Hêåu caãm thêëy chó coá Vö Kyå laâ tay khoá
chúi nhêët, vò öng laâ chöî nûúng tûåa cuãa Cao Tön, laåi laâ möåt ngûúâi
thïë lûåc rêët lúán. Baâ quyïët àõnh seä khöng triïåt haå ngay maâ chó chùåt
hïët caác vêy caánh cuãa öng trûúác, cho àïën khi öng cö thïë baâ múái ra
tay. Quyïët àõnh naây chûáng toã taâi nùng chñnh trõ cuãa Voä Hêåu rêët
döìi daâo.
Haân laâ ngûúâi àêìu tiïn gêy nïn cúá àïí Voä Hêåu triïåt haå: Öng àaä
daám xin töåi cho Toaåi Lûúng. Viïåc Toaåi Lûúng bõ biïëm ài xa laâm cho
lûúng têm öng khöng luác naâo àûúåc yïn. Sau möåt nùm chúâ àúåi, öng
caãm thêëy àaä àïën luác phaãi laâm böín phêån cuãa möåt ngûúâi baån vaâ
nhiïåm vuå cuãa möåt quan àêìu traâo: xoaá boã sûå bêët cöng àöëi vúái Toaåi
Lûúng.
Laâ ngûúâi thûâa hûúãng truyïìn thöëng bêët khuêët cuãa àúâi vua
trûúác, öng luön luön giûä vûäng lêåp trûúâng, sùèn saâng chó trñch Vua
vaâ mêët chûác nïëu cêìn.
Trong khi tranh àêëu cho Toaåi Lûúng àûúåc trúã vïì, öng àaä vaâo
chêìu vaâ àoåc möåt baâi súá rêët daâi, nhùæc nhúã Vua vïì nguyïn tùæc cùn
baãn trong viïåc trõ vò laâ phaãi troång duång caác triïìu thêìn thùèng thùæn,
cûúng nghõ öng nïu trong lõch sûã nhûäng trûúâng húåp nûúác mêët nhaâ
tan chó vò sûå ra ài cuãa caác bêåc trung thêìn.
Röìi öng kïët luêån: Duâ Toaåi Lûúng coá xuác phaåm àïën Bïå Haå, y
àaä phaãi chõu hònh phaåt trong suöët möåt nùm. Cuái xin Bïå Haå haäy
tha töåi cho y.
Khi àoåc súá, coá thïí öng khöng biïët laâ Voä Hêåu àang ngöìi phña
sau bûác maân. Hoùåc öng biïët maâ khöng cêìn.
Nghe súá xong, Cao Tön noái:
- Trêîm rêët tön troång nhûäng lúâi cuãa khanh vûâa nïu ra. Nhûng
trêîm nghô khanh chó laâm cho nöåi vuå thïm rùæc röëi. Trêîm biïët Toaåi
Lûúng thùèng thùæn, nhung y löî maäng quaá sûác. Trêîm trûâng phaåt y
khöng phaãi hay sao?
Haân traã lúâi:
- Têu Bïå Haå, thêìn laåi nghô khaác. Xêy dûång möåt triïìu àaåi
vûäng maånh, cöng viïåc tiïn quyïët laâ phaãi choån lûåa vaâ troång duång
caác hiïìn thêìn. Vêën àïì laâ Bïå Haå muöën duâng nhên taâi hay caác keã nö
lïå. Ngûúâi ta thûúâng noái: möåt haåt caát coá thïí laâm ngûâng chaåy caã böå
maáy. Thêìn e rùçng coá vaâi caá nhên àang lúåi duång sú húã àïí böi loå vaâ
khai trûâ caác cöng thêìn, phûúng haåi àïën toaân thïí triïìu àònh.
Nhûäng lúâi naây cöng nhiïn phó baáng Voä Hêåu. Baâ khöng noái gò
trong suöët buöíi chêìu, nhûng sûå yïn lùång cuãa baâ caâng àaáng súå hún.
Söì phêån cuãa Haân àaä àûúåc quyïët àõnh.
Hùèn chuáng ta coân nhúá, võ Thaái tûã trûúác laâ Lyá Trung bõ truêët
vaâo nùm mûúâi ba tuöíi vò khöng coá ai àúä àêìu. Trung chó laâ con möåt
cung têìn têìm thûúâng àûúåc Vûúng hêåu àem vïì nuöi. Nay Vûúng
hêåu àaä chïët, Trung hïët chöî nûúng tûåa. Voä Hêåu nghô ra möåt kïë. Baâ
phao tin Trung muöën cûúáp ngöi vaâ bõa ra möåt êm mûu soaán
nghõch. Sau àoá baâ gheáp nhûäng ngûúâi chöëng àöëi hoùåc laâm vûúáng
chên baâ vaâo êm mûu tûúãng tûúång àoá.
Thïë laâ mêëy nùm tiïëp theo, muäi duâi chñnh trõ têåp trung vaâo
cêåu beá àaáng thûúng múái mûúâi mêëy tuöíi àêìu naây. Cêåu luön luön bõ
theo doäi vaâ söëng loâng phêåp phoâng lo súå.
Àêìu tiïn Haân vaâ Lai bõ gheáp vaâo töåi phaãn nghõch vò àaä kïët
àaãng vúái Lyá Trung vaâ mûu àöì nöîi dêåy. Haân bõ àêìy ra àaão Haãi Nam
coân Lai ra miïåt Chiïët Giang, têån búâ biïín phña Àöng àïí hai ngûúâi
coá dõp suy ngêîm vïì nhûäng löîi lêìm cuãa mònh.
Vò Cao Tön cuäng àang muöën traánh mùåt mêëy võ àaåi thêìn àoá,
nïn Vua rêët haâi loâng vïì viïåc naây.
Hûáa Kónh Tön ngang nhiïn laâm thuã tuåc cho hoå ài àêìy khöng
hïì chûáng minh töåi traång maâ Vua cuäng chùèng truy vêën. Giaã thûã êm
mûu coá thêåt thò Lyá Trung àaä khöng thoaát khoãi Hoaâng cung vaâ hai
öng àaä bõ àem ra xûä traãm.
Hûáa Kónh Tön khöng cêìn àïí yá àïën chi tiïët àoá vò Voä Hêåu laâ
chöî dûåa vûäng chùæc cuãa hùæn. Vö hònh chung, hùæn àûúåc ngöìi vaâo
chiïëc ghïë Thõ Trung cuãa hoå Haân.
Hûáa Kónh Tön chûa lêëy thïë laâm haâi loâng. Hùæn àiïìu nghiïn
tònh hònh röìi quaã quyïët rùçng cuöåc êm mûu phaãn loaån àaä bùæt àêìu
phaát àöång taåi Quñ Chêu vaâ do Toaåi Lûúng cêìm àêìu.
Hùæn coân baão Haân àaä cöë yá àûa Toaåi Lûúng ra Quñ Chêu àïí
mûu àöì hoaåt àöång.
Lêìn naây Toaåi Lûúng bõ àêìy ài xa hún nûäa, têån Haâ Nöåi - thuöåc
baán àaão Àöng Dûúng - taách khoãi vuâng àêët vùn minh.
Toaåi Lûúng beân viïët möåt bûác thû cho Cao Tön, kïí laåi chuyïån
Cao Tön àaä khoác ngêët trong tay öng sau khi àûúåc phong laâm vua
trûúác linh cûãu cuãa Thaái Tön. Öng toã yã xin löîi Vua vïì nhûäng lúâi xuác
phaåm vaâ khêín cêìu Vua cho pheáp öng àûúåc trúã vïì Trung Hoa,
nhûng khöng thêëy traã lúâi. Nùm sau öng mêët vaâ àûúåc chön taåi Haâ
Nöåi. Hai ngûúâi con trai cuãa öng cuäng lêìn lûúåt chïët trong khoaãng
thúâi gian naây.
Toaåi Lûúng, Haân vaâ Lai àaä bõ quêåt ngaä.
Giúâ àêy chó coân laåi mònh Vö Kyå. Öng caãm thêëy àiïìu bêët
tûúâng sùæp xaãy ra nïn öng daânh hïët thò giúâ àïí viïët nïn möåt böå sûã vïì
hai triïìu àaåi trûúác. Khi hoaân têët böå sûã gom laâm mûúi têåp naây, öng
àûúåc vua ban thûúãng hai ngaân cêy luåa.
Röìi viïåc gò phaãi túái àaä túái...

Muâa xuên nùm 659, Hûáa Kónh Tön thêëy àaä àïën luác phaãi
duâng moåi phûúng phaáp àïí buöåc töåi Vö Kyå. Hùæn laåi duâng chiïu baâi
"Cuöåc phaãn loaån cuãa Lyá Trung" àïí haåi öng.
Cú höåi àaä àïën...
Vö Kyå coá möåt ngûúâi baån hoå Vi. Möåt höm Vi bõ bùæt vò töåi ùn
höëi löå.
Hûáa Kónh Tön - hiïån àaä laâ Trung Thû Lïånh kiïm Trûúãng
quan Àaåi Lyá Viïån - beân baão Vi laâ nïëu chõu vu caáo cho Vö Kyå thò seä
àûúåc tha, nhûng Vi khöng chõu. Sau nhiïìu cuöåc tra têën daä man, Vi
vêîn möåt mûåc khöng chõu baán baån cêìu an. Sau Vi chõu khöng nöîi,
beân tòm caách tûå saát. Thêëy Vi sùæp chïët. Hûáa Kónh Tön têu laáo laâ Vi
àaä cung khai Vö Kyå múái laâ àêìu naäo cuãa cuöåc mûu phaãn, chûá khöng
phaãi Toaåi Lûúng.
Àûúåc tin nêìy, Cao Tön rêët xuác àöång.
Vua ra lïånh cho möåt võ quan khaác laâ Viïn Cöng Hûäu àiïìu tra
laåi. Nhûng Hûäu laåi chñnh laâ vêy caánh cuãa Hûáa Kónh Tön nïn kïët
quaã cuöåc àiïìu tra giöëng hïåt nhû lúâi baáo caáo cuãa hoå Hûáa.
Cao Tön vêîn khöng tin:
- Baáo caáo laáo! Cêåu ta khöng bao giúâ laåi laâm viïåc àoá. Laâm nhû
vêåy öng coá lúåi gò?
Hûáa Kónh Tön àaä sùæp sùén cêu traã lúâi:
- Têu Bïå Haå, ngaây trûúác chñnh Vö Kyå laâ ngûúâi àïì nghõ lêåp
Trung laâm Thaái Tûã. Nay Trung laåi truêët, öng caãm thêëy àõa võ cuãa
mònh bêëp bïnh nïn phaãi tñnh kïë. Vaã laåi öng laâ ngûúâi luön luön
chöëng àöëi Hoaâng hêåu, dô nhiïn öng phaãi súå mêët chûác, öng mûu àöì
àûa Trung lïn ngöi laâ àïí baão töìn quyïìn lûåc hiïån coá.
Cao Tön rêët buöìn vò baäi chûác Vö Kyå laâ tûå chùåt caánh tay phaãi.
Vua laåi do dûå, khöng muöën kyá giêëy bùæt giûä Vö Kyå.
Vua thúã daâi:
- Ta rêët xêëu höí vïì viïåc naây. Ngûúâi trong gia àònh maâ phaãi bùæt
búá nhau.
Kónh Tön nhêën maånh thïm laâ phaãi bùæt Vö Kyå ngay vò öng coá
thïë lûåc rêët lúán. Biïët sùæp bõ bùæt, öng coá thïí haânh àöång liïìu lônh.
Cao Tön cuäng caãm thêëy khöng thïí vò tònh caãm riïng maâ àïí
gêy hoaå lúán.
Töëi höm àoá, trûúác mùåt Voä Hêåu, Cao Tön àaä kyá lïånh bùæt Vö
Kyå vaâ biïëm öng ra àêët Quñ Chêu. Vö Kyå laâ ngûúâi goáp phêìn vaâo viïåc
taåo lêåp ra nhaâ Àûúâng. Tïn öng gùæn liïìn vúái Thaái Tön. Vò vêåy Cao
Tön cho pheáp öng giûä nguyïn phêím tûúác vaâ ra lïånh cho caác quan
àõa phûúng phaãi tiïëp àoán öng nhû bêåc àaåi thêìn cuãa triïìu àònh.
Nùm sau, Hûáa Kónh Tön sai Viïn Cöng Hûäu ra Quñ Chêu
buöåc Vö Kyå phaãi khai nhûäng àöìng loaä, nhûng Vö Kyå khöng chõu.
Thêëy àaä hïët chöî dung thên, öng tûå treo cöí.
Thïë laâ baãn cung khai cuãa öng àûúåc gúãi vïì triïìu. Dô nhiïn àêy
chó laâ möåt baãn cung khai giaã maåo àaä àûúåc viïët ra luác Hûäu chûa ài
Quñ Chêu.
Hûäu coân coá nhiïåm vuå ra àaão Haãi Nam àïí kiïëm hoå Haân vaâ eáp
öng tûå saát. Nhûng khi y túái núi, Haân àaä chïët. Y bùæt phaãi múã aáo
quan àïí y kiïím soaát.
Gia àònh Vö Kyå vaâ Haân bõ àuöíi ra Quaãng Àöng àïí laâm nö lïå.
Luác àoá Hoaâng tûã Lyá Trung àûúåc mûúâi taám tuöíi. Chaâng rêët
buöìn khi thêëy tïn mònh luön luön gùæn liïìn vúái möåt êm mûu tûúãng
tûúång, àaä laâm haåi khöng biïët bao nhiïu ngûúâi. Chaâng bõ bùæt vaâ
giaáng xuöëng laâm thûá dên, röìi bõ àêìy ài Quñ Chêu, núi Vö Kyå àaä thúã
húi cuöëi.
Sau khi chûáng kiïën nhûäng sûå thêåt thï thaãm, chaâng luön luön
söëng trong lo êu. Chaâng thûúâng ùn mùåc giaã gaái vaâ thay àöíi chöî nguã
àïí traánh caác cuöåc aám saát coá thïí xaãy ra. Nöîi lo êu caâng ngaây caâng
àeâ nùång têm thêìn chaâng khiïën nhiïìu àïm chaâng vuâng dêåy vaâ boã
chaåy vò nhûäng giêëc mú haäi huâng.
Chaâng thûúâng nhúâ thêìy boái giaãi thñch nhûng àiïìm möång mõ
àïí biïët maâ àïì phoâng. Chaâng caâng ngaây caâng tiïìu tuyå, cö àöåc...
Tuy nhiïn, Voä Hêåu vêîn khöng àaã àöång àïën chaâng vò thêëy
chaâng coân coá thïí duâng àûúåc viïåc.
Trong voâng nùm nùm, kïí tûâ khi Voä Mõ Nûúng lïn ngöi
Hoaâng hêåu, böën àöëi thuã cuãa baâ àïìu àaä bi triïåt haå: Toaåi Lûúng, Vö
Kyå, Haân vaâ Lai. Riïng öng Lai khöng phaãi do Voä Hêåu giïët, nhûng
vò thêët voång vaâ phêîn uêët. Öng àaä liïìu lônh xöng pha ngoaâi mùåt
trêån vaâ bõ giïët. Giúâ àêy Voä Hêåu tûå do thao tuáng triïìu àònh. Moåi
viïåc àïìu theo àuáng yá baâ.
NHÛÄNG ÀIÏÌU SÚÅ HAÄI
Vêy caánh cuãa Cao Tön àaä bõ cùæt.

Voä Hêåu khöng cûúáp hùèn quyïìn öng, nhûng quyïìn haânh cûá tûâ
tûâ vuöåt khoãi tay öng àïí rúi vaâo tay Voä Hêåu. Caâng ngaây baâ caâng
tham dûå nhiïìu hún vaâo viïåc triïìu chñnh. Phaãi thùèng thùæn maâ noái
rùçng baâ luön luön coá nhûäng yá kiïën xaác àaáng, quyïët àõnh dûát khoaát
vaâ lyá luêån vûäng chùæc. Baâ àaä thûåc sûå giuáp àúä Cao Tön rêët nhiïìu nïëu
àûáng trïn phûúng diïån cai trõ thuêìn tuyá.
Cao Tön tûå hiïíu rùçng caác triïìu thêìn àïìu nghe lúâi Voä Hêåu
hún öng. Trong triïìu khöng coân nhûäng ngûúâi nhû Haân, Lai daám
àûáng ra bïnh vûåc öng. Guöìng maáy laâm viïåc ïm aã quaá, ïm aã àïën
mûác nhaâm chaán. Hïå thöëng cai trõ àoá àûúåc thöëng nhûát: Khöng coân
nhûäng lúâi phaãn khaáng, nhûäng yá kiïën chöëng àöëi, nhûäng keã daám noái
"khöng" trûúác mùåt Lïånh Baâ.
Caác gian thêìn nhû Hûáa Kónh Tön, Viïn Cöng Hûäu, Lyá Nghôa
Phuá, tha höì hoaânh haânh, vú veát cuãa caãi, chiïëm vúå vaâ taâi saãn cuãa
ngûúâi khaác.
Löë bõch nhêët laâ hoå Lyá, hùæn àaä töí chûác àaám tang cuãa meå hùæn
daâi haâng chuåc cêy söë. Vêåy maâ Voä Hêåu vêîn laâm ngú. Baâ muöën cho
moåi ngûúâi thêëy rùçng nhûäng ai vêng lúâi baâ àïìu àûúåc chûác troång,
quyïìn cao. Chñnh baâ laâ ngûúâi coá quyïìn cho hay khöng cho moåi
ngûúâi hoaânh haânh.
Coá möåt chuyïån khiïën niïìm vui cuãa Voä Hêåu khöng àûúåc troån
veån: Chuyïån gia àònh baâ thuúã trûúác.
Höìi coân nhoã baâ khöng àûúåc sung sûúáng. Nùm mûúâi böën tuöíi
baâ bõ àûa vaâo cung vaâ söëng xa nhaâ mûúâi mêëy nùm liïìn. Thên phuå
baâ àaä coá hai ngûúâi con trai trûúác khi cûúái thên mêîu baâ.
Möåt höm baâ töí chûác möåt buöíi hoåp mùåt troång thïí. Baâ cho pheáp
têët caã thên quyïën hoå Voä cuãa baâ àûúåc vaâo nöåi cung. Hai ngûúâi con
riïng cuãa thên phuå baâ cuäng coá mùåt. Hai ngûúâi naây hiïån laâ quan
trong triïìu vaâ laâ nhûäng caái gai trûúác mùæt Voä Hêåu vaâ Dûúng phu
nhên - thên mêîu Voä Hêåu - vò hoå thûúâng toã ra höîn xûúåc vúái hai
ngûúâi.
Dûúng phu nhên noái vúái hai ngûúâi con riïng cuãa chöìng, veã
söëng sûúång vaâ tûå àùæc:
- Chùæc caác ngûúâi coân nhúá nhûäng ngaây cuä? Vaâ bêy giúâ thò sao?
Hai ngûúâi con traã lúâi:
- Kïí cuäng húi khoá chõu. Em gaái töi bêy giúâ laâ Hoaâng hêåu,
chùæc moåi ngûúâi tûúäng lêìm rùçng chuáng töi coá àõa võ hiïån thúâi laâ nhúâ
em gaái chûá khöng phaãi nhúâ cha chuáng töi thuúã trûúác.
Laåi vêîn veã höîn xûúåc àoá!
Dûúng phu nhên giêån taái ngûúâi. Baâ noái vúái Voä Hêåu, vaâ Voä
Hêåu lêåp tûác àuöíi hai ngûúâi ra laâm quan úã nhûäng miïìn xa xöi heão
laánh. Trong chiïëu chó, voä Hêåu coá ghi:"Laâm nhû vêåy àïí chûáng toã
Hoaâng hêåu khöng thiïn võ ngûúâi nhaâ".
Möåt ngûúâi vûâa ra túái Luäng Chêu laâ chïët ; coân möåt ngûúâi cöë
söëng, nhûng röìi cuäng bõ gheáp töåi vaâ bõ xûã tûã. Caái chïët cuãa hai
ngûúâi chùèng ai cêìn biïët túái.
Tñnh tònh Cao Tön trúã nïn thêët thûúâng. Öng phêín hêån vò coá
miïång maâ mùæc quai, thûúâng caáu kónh vaâ buöìn rêìu. Khi ùn uöëng,
öng khöng coân caãm thêëy ngon miïång, traái laåi Voä Hêåu coá hai haâm
rùng rêët khoeã vaâ ùn rêët dûä.
Cao Tön thûúâng thûâ ngûúâi ra trong bûãa ùn, ngöìi nhòn baâ vúå
ngöën hïët moán naây àïën moán khaác.
Thêëy öng khöng ùn Voä Hêåu hoãi:
- Bïå Haå khöng ùn sao?
Öng àaáp cöåc löëc:
- Khöng.
Cao Tön nhòn moåi sûå vêåt xung quanh vúái veã chaán gheát, loâng
öng êín chûáa nhûäng nöîi thuâ hêån triïìn miïn. Chó nhûäng luác bùæt
buöåc, öng múái múã miïång noái nhaát gûâng, àöi khi vúái gioång móa mai
chua chaát àïën cuâng cûåc:
- Höìi coân laâm Chiïu Nghi, Hêåu coá viïët möåt àoaãn vùn nhan àïì
"Caác Àûác Tñnh Cuãa Ngûúâi Vúå Hiïìn".
Möåt höm Cao Tön noái vúái baâ:
- Töëi höm qua trêîm àoåc laåi àoaãn vùn cuãa aái hêåu, trêîm rêët
thñch àoaån: Viïåc quan troång cuãa ngûúâi àaân baâ laâ giûä thên mònh
trong nhaâ. Ngûúâi àaân baâ phaãi goån gaâng, saåch seä, ñt noái vaâ chùm chó
may vaá thïu thuâa, phaãi coi troång nhûäng yá thñch cuãa chöìng vaâ nhêët
laâ phaãi hiïëu thuêån vúái cha meå chöìng vaâ hoå haâng nhaâ chöìng àïí giûä
àûúåc hoaâ khñ trong gia àònh...
Thêåt laâ möåt àoaån vùn suác tñch. AÁi hêåu coá nghô vêåy khöng?
Voä Hêåu biïët Vua chêm choåc mònh. Baâ chó traã lúâi bùçng caách
yïn lùång.
Coá hai thûá maâ Voä Hêåu súå nhêët laâ caái chïët cuãa Vûúng hêåu vaâ
meâo. Àaä nhiïìu lêìn baâ thêëy nhûäng boáng ma cuãa Vûúng hêåu vaâ
Triïåu phi hiïån vïì vaâ baâ àêm ra súå meâo kinh khuãng vò ngûúâi ta baão
meâo laâ hiïån thên cuãa ma quyã.
Theo baâ nhûng höìn ma luön lúãn vúãn trong cung. Coá lêìn baâ
tröng thêëy hai boáng ma xuêët hiïån ngoaâi haânh lang vaâ tiïën vïì phña
baâ, toác tai chuáng buâ xuâ, chuáng quú hai baân tay àaä cuåt hïët ngoán,
maáu chaãy roâng roâng, àõnh chuåp lêëy ngûúâi baâ...
Trong giêëc nguã, baâ thûúâng mú thêëy möåt gioâng söng nhuöåm
maáu, nöíi lïình bïình haâng trùm baân tay àoã loâm...
Khi chïët, Vûúng hêåu chó buöìn rêìu noái:
- Àoá laâ löîi núi töi. Töi àaä tûúãng lêìm thõ laâ ngûúâi baån töët.
Nhûng Triïåu phi àaä oaán hêån thïì rùçng:
- Khi chïët, töi seä biïën thaânh möåt con meâo. Luác con àiïëm àoá
nguã töi seä xöng vaâo cùæn cöí noá. Nhûát àõnh phaãi cùæn chïët noá.
Nhûäng lúâi noái naây àïìu àïën tai Voä Hêåu vaâ cûá aám aãnh baâ maäi.
Baâ phaãi ra lïånh àuöíi hïët meâo ra khoãi cung àiïån. Thaâ baâ chõu àûång
haâng àaân chuöåt luác nhuác coân hún phaãi tröng thêëy boáng möåt con
meâo.
Möåt höm Voä Hêåu baão Cao Tön:
- Thiïëp àang tòm möåt thêìy thuöëc àïí sùn soác Bïå Haå. Möåt
ngûúâi coân treã nhû Bïå Haå khöng thïí...
Cao Tön ngùæt lúâi:
- Ta àêu coá bïånh têåt gò. AÂ phaãi röìi, ta àang nghô túái Triïåu phi
vaâ Vûúng hêåu. Kïí ra thò chùèng thuá võ gò coá phaãi vêåy khöng? Ta
nhúá àïën tònh baån khùæn khñt giûäa khanh vaâ Vûúng hêåu. Khanh àaä
duâng naâng laâm phûúng tiïån àïí tiïën thên. Miïång khanh thún thúát
maâ trong daå tñnh kïë àöåc haåi naâng. Nïëu naâng khöng àem khanh
khoãi chöën tu haânh thò ngaây nay khanh ra sao? Möåt mònh Triïåu phi
giaá trõ gêëp mûúâi àûáa... ni cö nhû khanh...
- Haäy im miïång ngay! Bïå Haå khöng phaãi laâ möåt ngûúâi àaân
öng. Àaân öng gò maâ chó àöí löîi cho ngûúâi khaác.
Trong cung Voä Hêåu thûúâng thêëy ma, chó nhûäng khi baâ ài Laåc
Dûúng baâ múái thoaát àûúåc aám aãnh àoá. Nhûäng con ma khöng theo baâ
túái àêëy. Do àoá baâ thûúâng ài Laåc Dûúng vaâ nghó úã àoá thêåt lêu. Vñ duå
nhû trong nùm 657.
Baâ ài têët caã ba lêìn vaâo thaáng giïng, thaáng bêîy vaâ thaáng
chaåp. Baâ coá yá àõnh biïën núi naây thaânh Àöng àö.
Vaâo thaáng mûúâi nùm 660, khoaãng thúâi gian Vö Kyå bõ buöåc
phaãi tûå saát. Cao Tön bùæt àêìu ngaä bïånh vaâ tûâ àoá khöng khi naâo öng
thoaát khoãi nhûäng cún nhûác àêìu, buöët xûúng vaâ tï coáng chên tay.
Nhên dõp naây Voä Hêåu beân cho xêy möåt cung àiïån múái goåi laâ Böìng
Lai àiïån, úã phña Bùæc ngöi àiïån cuä coá ma, lêëy cúá laâ ngöi àiïån trûúác
quaá êím thêëp, cuä kyä, vaâ nhiïìu chuöåt, coá haåi cho sûác khoeã cuãa Vua.
Nhûng thûåc ra baâ hy voång àöíi chöî úã seä thoaát khoãi nhûäng höìn
ma aám aãnh kia. Baâ baão vúái moåi ngûúâi rùçng viïåc xêy cung àiïån tuy
húi töën keám nhûng seä laâm cho Vua phuåc höìi sûác khoeã vaâ vui veã
nhû xûa.
Toaâ Böìng Lai àiïån vïì sau àöíi tïn laâ Àaåi Minh Àiïån, rêët röång
lúán. Göìm vö söë phoâng öëc coá vûúân thûúång uyïín, coá cung riïng phña
Àöng cho Thaái tûã, coá thû viïån, coá núi laâm viïåc cho Mön Haå tónh -vaâ
Trung Thû Tónh..v.v.
Möåt trùm ngaân nhên cöng àûúåc huy àöång trong mûúâi lùm
quêån lên cêån. Vùn voä baá quan àïìu phaãi àoáng goáp möåt thaáng lûúng
àïí giuáp vaâo viïåc chi phñ. Moåi thûá àïìu múái vaâ vô àaåi hún ngöi àiïån
cuä.
Nhûng khöng may, nhûäng höìn ma laåi xuêët hiïån trong toaâ
cung àiïån múái. Àiïìu naây laâm cho Voä Hêåu vaâ Cao Tön huåc hùåc
nhau hún. Baâ laâm Vua àiïn àêìu vò nhûäng yá tûúãng kyâ laå.
Thaáng tû nùm 662, baâ cho àöíi tïn caác cú cêëu chñnh quyïìn tûâ
cao xuöëng thêëp, baâ khöng cho biïët lyá do roä raâng - maäi taám nùm sau
múái àûúåc àöíi laåi tïn cuä. Baâ thñch caái gò cuäng phaãi múái laå, nùång veã
mï tñn dõ àoan. Baâ tûúãng tûúång ra nhiïìu àiïìm laå vaâ cho àöíi quöëc
hiïåu mêëy lêìn.
Höìi naây coá baâ Höì Lan, nûä Cöng tûúác àêët Haân, thûúãng àïën
Hoaâng cung chúi. Vò laâ chõ ruöåt cuãa Voä Hêåu, baâ àûúåc pheáp tûå do ra
vaâo cung cêëm vaâ ùn cuâng baân vúái Vua vaâ Hoaâng hêåu.
Moåi ngûúâi thûúâng thêëy baâ bïn caånh Cao Tön.
Bõ Voä Hêåu chïë nhaåo mònh khöng phaãi laâ àaân öng, Cao Tön
tûác mònh, thûúâng cùåp keâ vúái baâ Cöng tûúác vaâ ngûúâi con gaái chûa
túái hai mûúi cuãa baâ. Vua tòm thêëy úã baâ naây möåt sûác löi cuöën maâ Voä
Hêåu khöng coá.
Töi phaãi nhùæc àïën chuyïån naäy vò töi thûúâng ngúâ rùçng cha töi
- Hoaâng tûã Hiïìn - khöng phaãi laâ con ruöåt cuãa Voä Hêåu maâ laâ con
cuãa baâ Cöng tûúác, nïn vïì sau Hoaâng tûã Hiïìn múái bõ truêët ngöi
Thaái tûã. Chñnh Voä Hêåu àaä cho cung nûä phao tin Vua tùçng tõu vúái
baâ Cöng tûúác trong khoaãng thúâi gian cha töi bõ truêët vaâ àaây ài xa.
Sûå thên mêåt giûäa Cao Tön vaâ baâ Cöng tûúác laâm cho Voä Hêåu
ngûáa mùæt. Vua coá veã yïu àúâi trúã laåi sau mêëy nùm söëng gêìn Voä
Hêåu.
Ngûúâi khaác coá thïí chêëp nhêån àûúåc chuyïån hai chõ em thúâ
chung möåt chöìng, nhûng Voä Hêåu thò khöng.
Baâ quyïët ra tay.
Möåt ngaây kia, baâ Cöng tûúác bõ chïët co quùæp sau bûäa cúm töëi.
Hiïín nhiïn baâ àaä bõ àêìu àöåc.
Ngûúâi ta àaä quaá quen thuöåc vúái caãnh àaân öng traái yá Hoaâng
hêåu bõ àöîi ài xa röìi chïët ngoaâi ngaân dùåm, vuå àaân baâ àûúåc loâng Vua
bõ truáng àöåc lùn ra chïët ngay trong cung.
Voä Hêåu toã ra rêët thûúng xoát baâ chõ, töí chûác mai taáng rêët linh
àònh.
Möåt lêìn nûäa mùåt Cao Tön laåi daâi ra vò chaán naãn vaâ thêët
voång. Öng àêu phaãi laâ möåt thùçng ngu. Ngöìi kiïím àiïím laåi nhûäng
haânh àöång cuãa vúå, öng caãm thêëy ruâng mònh vò súå haäi vaâ khinh bó.
Vûúng hêåu, Triïåu phi, vaâ baâ Cöng tûúác, röìi túái ai nûäa?
Böîng dûng öng caãm thêëy mònh coá löîi...
Cao Tön caâng ngaây caâng cö àöåc, khöng coá ai àïí chia xeã sûå
phiïìn muöån, öng caãm thêëy böën bûác tûúâng caâng ngaây caâng vêy chùåt
lêëy öng. Àaä mêët quyïìn cai trõ bïn ngoaâi, öng coân mêët caã tûå do
trong nhaâ. Möîi bûúác ài cuãa öng àïìu bõ theo doäi, quaãn thuác. Öng
khöng thïí àïën gêìn möåt boáng höìng naâo hïët vò boáng höìng vaâ thuöëc
àöåc àaä gùæn liïìn vúái nhau.
Bïì ngoaâi Cao Tön vêîn cöë giûä veã bònh thûúâng vúái Voä Hêåu,
nhûng Voä Hêåu linh caãm thêëy öng rêët thuâ hêån baâ. Baâ muöën laâm
laânh, thûúâng an uãi döî daânh öng nhû möåt àûáa treã.
Thónh thoaãng baâ coân nhêën maånh rùçng vêîn thûúng yïu öng
nhû höìi trûúác. Baâ àoáng kõch quaá hay maâ Cao Tön laåi nhêåy caãm,
thïë laâ öng laåi ngaä vaâo voâng tay baâ, quïn hïët bao nöîi cùm tûác, nghi
ngúâ vïì vuå àêìu àöåc baâ Cöng tûúác.
Cao Tön cuäng khöng coá lyá do giêån baâ vïì vuå thanh toaán Vö Kyå
vaâ mêëy ngûúâi kia vò vuå naây chó coá tñnh caách chñnh trõ khöng liïn
quan àïën vêën àïì tònh caãm giûäa hai ngûúâi, nhûng duâ sao Cao Tön
vêîn khöng tòm thêëy sûå thoaãi maái hoaân toaân. Öng thûúâng núm núáp
lo súå mònh coá àiïìu gò thêët thöë vaâ bõ Voä Hêåu chuåp lêëy àïí khai thaác.
Dêìn dêìn, trong àêìu Cao Tön naãy ra yá nghô phaãi trûâ khûã Voä
Hêåu. Öng ao ûúác àûúåc söëng tûå do. Öng tûúãng tûúång ra caãnh öng
laâm vua coá caác thiïëu nûä tuyïåt àeåp tñu tñt xung quanh vaâ öng mú
thêëy mònh àûúåc toaân quyïìn trõ vò thiïn haå, moåi ngûúâi rùm rùæp
tuên lïånh. Nhûäng àiïìu àoá laâm sao öng coá thïí thûåc hiïån àûúåc khi
triïìu àònh àêìy nhoác nhûäng gian thêìn nhû Hûáa Kónh Tön.
Öng ûúác gò Vö Kyå, Toaåi Lûúng, Haân, Lai coân söëng. Chó coá Lyá
Tñch laâ chûa chïët vaâ àang thùæng trêån taåi Cao Ly, nhûng y àêu
giuáp öng àûúåc gò, y coân vïì huâa vúái Voä Hêåu laâ khaác. Öng phaãi laâm
thïë naâo bêy giúâ?
Nùm 663, sau khi toaâ cung àiïån múái hoaân têët, Cao Tön tòm
thêëy möåt cú höåi töët. Voä Hêåu cho xêy toaâ cung àiïån múái naây laâ àïí
traánh nhûäng höìn ma taåi toaâ lêu àaâi cuä, nhûng chuáng vêîn theo àuöíi
baâ. Àiïìu naäy dïî hiïíu vò hai toaâ cung àiïån chó caách nhau bùçng möåt
khu vûúân röång. Ngûúâi thûúâng cuäng chó cêìn ài böå khoaãng mûúâi lùm
phuát laâ hïët khoaãng vûúân naây, chûá àûâng noái laâ ma.
Voä Hêåu beân cho múâi möåt tay phaáp sû túái phuâ pheáp vaâ àöët
vaâng maã. Thúâi gian phuâ pheáp keáo daâi trong nhiïìu àïm khiïën
ngûúâi ta phaãi nghi ngúâ. Ai coá thïí biïët àûúåc Voä Hêåu vaâ tïn Phaáp sû
àaä laâm nhûäng troâ gò trong mêëy àïm àoá?
Möåt hoaån quan cho Cao Tön hay chuyïån naây. Öng rêët höì
nghi, öng quyïët àõnh seä ài xem sûå thïí ra sao.
Töëi höm àoá Cao Tön ài thùèng túái àõa àiïím. Sau khi ài hïët daäy
haânh lang dêîn túái ngöi baão thaáp, núi cêìu àaão cuãa tïn Phaáp sû, öng
thoaáng thêëy möåt thõ nûä àûáng canh úã goác vûúân. Vûâa tröng thêëy öng,
thò biïën mêët. Sau àoá, öng thêëy boáng thõ in trïn khung cûãa söî saáng
lúâ múâ cuãa ngöi thaáp.
Öng vöåi chaåy túái goác vûúân, tûâ àoá öng coá thïí tröng thêëy roä aánh
saáng tûâ têìng thûá hai roåi xuöëng. Öng phaãi laâm gò bêy giúâ? Xöng vaâo
bùæt quaã tang chùng? Chùæc chuáng àaä àûúåc baáo àöång vò aánh àeân tûå
nhiïn tùæt phuåt.
Biïët àaä chêåm. Öng lûãng thûãng quay vïì phoâng.
Ngaây höm sau, Voä Hêåu kiïëm caách giaãi thñch:
- Töëi àïm qua Bïå Haå laâm gò maâ laãng vaãng úã khu baão thaáp
vêåy?
Cao Tön traã lúâi:
- AÂ khöng... Trêîm ài daåo cho khoeã àêëy maâ.
- Sao Bïå Haå laåi ài daåo úã núi töëi tùm àoá. Sao Bïå Haå khöng àïën
thaáp xem phaáp sû phuâ pheáp?
- Trêîm lïn àoá laâm gò? Trêîm àêu coá thñch phaáp sû.
Mêëy ngaây liïìn, Cao Tön khöng nhùæc nhúã àïën chuyïån naây àïí
Voä Hêåu khöng àïì phoâng.
Röìi möåt töëi öng laåi ài rònh hai ngûúâi.
Rêët may cho öng laâ lêìn naây àûáa thõ nûä khöng tröng thêëy öng.
Maäi àïën khi öng àïën chên thaáp noá múái phaát giaác vaâ la hoaãng. Noá uâ
teá chaåy lïn tûâng trïn, öng vöåi chaåy theo àïí noá khöng kõp baáo àöång.
Luác àïën núi öng thêëy hai ngûúâi vûâa buöng nhau ra, tïn Phaáp
sû àang sûãa laåi dêy lûng, coân Voä Hêåu quêìn aáo xöëc xïëch y nhû öng
àaä thêëy nhiïìu lêìn trong phoâng nguã cuãa öng. Hai ly rûúåu coân àùåt
trïn saân.
Voä Hêåu coá veã luöëng cuöëng:
- Bïå Haå àïën xem cêìu àaão àêëy û? Phaáp sû vûâa ngûâng tay àïí
nghó möåt laát thò Bïå Haå túái.
- Trêîm biïët röìi.

Cao Tön vûâa noái vûâa quay lûng ài trúã xuöëng.
Voä Hêåu noái vúái theo:
- Sao Bïå Haå khöng úã laåi xem cuáng? ÚÃ trïn naây tùæt àeân vò cêìn
phaãi yïn lùång tuyïåt àöëi múái cêìu àaão àûúåc.
- Taåi sao cûá cêìu àaão laâ phaãi coá ngûúâi àûáng xem? Mònh hùæn
laâm khöng àûúåc sao? Trêîm tûúãng muöën phuâ pheáp trûâ taâ thò phaãi
laâm úã ngoaâi trúâi, chûá sao laåi laâm trong phoâng kñn.
Noái röìi Cao Tön boã xuöëng dûúái mùåc hai ngûúâi trong phoâng
àang ngöìi thúã höín hïín.
Öng àaä nhòn thêëy têån mùæt, nhû vêåy laâ àuã.
Cao Tön àaä coá chuã yá. Thûåc ra, öng rêët sung sûúáng vò àaä tòm
ra möåt bùçng chûáng àuã àïí truêët ngöi Hoaâng hêåu. Giúâ àêy öng chó
coân cêìn túái can àaãm.
Nûãa giúâ sau, Voä Hêåu bûúác vaâo phoâng öng.
- Sao Bïå Haå khöng úã laåi? Sao luác àoá Bïå Haå laåi toã veã giêån dûä.
Bïå Haå nghi ngúâ àiïìu gò chùng?
- Trêîm khöng nghi gò hïët.
- Àaáng leä Bïå Haå phaãi úã laåi. Cung àiïån naây luön luön coá ma.
Chùæc Bïå Haå khöng thïí biïët thiïëp àaä phaãi chõu àûång súå haãi nhû thïí
naâo? Thiïëp chùæc rùçng tïn phaáp sû coá thïí trûâ ma àûúåc. Cuöåc cêìu
àaão hêëp dêîn quaá, thiïëp phaãi úã laåi coi.
- Vúái hai ly rûúåu nûäa chûá gò?
- Trúâi úi, thiïëp thïì vúái Bïå Haå laâ khöng coá chuyïån gò...
- Hûâ, àöëi vúái ngûúâi khaác mi laâ möåt Hoaâng hêåu, chûá àöëi vúái ta
mi chó laâ möåt àûáa àaåo àûác giaã, möåt con àiïëm.
Voä Hêåu hïët lúâi giaãi thñch vaâ nùn nó nhûng vö ñch. Cuöëi cuâng
baâ àûáng dêåy vaâ noái:
- Thöi àûúåc, thiïëp ra ngoaâi àïí Bïå Haå coá thò giúâ suy nghô. Bïå
Haå seä thêëy thiïëp laâm nhû vêåy laâ phaãi.
Ngaây höm sau, Cao Tön kïí chuyïån naây vaâ noái yá àõnh cuãa
mònh cho quan Trung Thû Thõ Lang tïn laâ Thûúång Quan Nghi
nghe. Öng laâ ngûúâi duy nhêët Vua coá thïí tin cêín àûúåc.
Öng àöìng yá vúái Vua:
- Têu Bïå Haå, àïí thêìn soaån cho Bïå Haå möåt chiïëu chó, nhûng
Bïå Haå nhúá àûâng cho ai biïët. Trong chiïëu chó, thêìn seä khöng nhùæc
àïën chuyïån ngoaåi tònh maâ chó buöåc Hoaâng hêåu vaâo töåi àaä duâng taâ
thuêåt trong cung, vò trûúác àêy Vûúng hêåu cuäng bõ phïë vò töåi naây ;
vaâ töåi àaä àêìu àöåc baâ Cöng tûúác, töåi àaä giïët haåi caác cöng thêìn nhû
Vö Kyå, Toaåi Lûúng, vò vuå naây coá taác àöång rêët lúán vïì mùåt tònh caãm.
Àaåi àïí chiïëu chó seä noái rùçng Hoaâng hêåu khöng coân xûáng àaáng nûäa,
phaãi phïë ài, nhû vêåy laâ àuã.
Vua rêët mûâng:
- Àûúåc lùæm, khanh haäy vïì thaão chiïëu. Nhúá giûä tuyïåt àöëi bñ
mêåt nghe.
Nhûng moåi chuyïån khöng àún giaãn nhû Cao Tön nghô. Thûåc
ra öng àaä tûå lûâa döëi mònh, vò öng thûâa biïët moåi cûã chó, haânh àöång
cuãa öng àïìu bõ theo doäi vaâ àûúåc baáo caáo vúái Voä Hêåu.
Chiïìu höm àoá, Cao Tön àang ngöìi àoåc laåi baãn thaão thò Voä
Hêåu bûúác vaâo. Baâ nhòn öng möåt caách nghi ngúâ, mùæt baâ toeá lûãa. Coân
Cao Tön mùåt maây taái meát.
Baâ rñt lïn:
- Coá àuáng nhû vêåy khöng?
- Caái gò àuáng?
- Thöi Bïå Haå àûâng giaã vúâ nûäa. Thiïëp biïët caã röìi. Chiïëu chó
àêu?
Baâ àûa mùæt nhòn túâ giêëy vaâng nùçm trïn baân.
Cao Tön lo lùæng ra mùåt:
- Khöng, khöng phaãi. Àêy chó laâ möåt baãn thaão.
Voä Hêåu gêìm lïn:
- Àûa àêy!
Nhû caái maáy, Cao Tön àûa túâ chiïëu cho Voä Hêåu.
Baâ àoåc lûúát qua möåt lêìn röìi nghiïën rùng xeá túâ giêëy ra tûâng
maãnh.
- Ai viïët túâ chiïëu nêìy?
Cao Tön ngöìi yïn.
- Neát buát cuãa Thûúång Quan Nghi, àuáng khöng?
Cao Tön gêåt àêìu.
- Chùæc Bïå Haå khöng ngúâ thiïëp laåi biïët höìi trûa naây Bïå Haå
vaâo phoâng Thûúång Quan Nghi vaâ àoáng kñn cûãa àïí baân luêån. Trûúác
khi àoåc túâ chiïëu thiïëp àaä thûâa biïët nöåi dung noá ra sao röìi.
- Cao Tön vêîn yïn lùång.
Voä Hêåu ngöìi xuöëng, dõu gioång:
- Thiïëp coá vaâi àiïìu êëp uã tûâ lêu maâ chûa coá dõp noái vúái Bïå Haå.
Nhên tiïån àêy thiïëp noái luön. Thiïëp mong Bïå Haå àûâng bao giúâ
nghe nhûäng lúâi deâm pha laáo lïëu. Thiïëp kïu ngûúâi trûâ taâ ma trong
cung thò àêu coá gò maâ Bïå Haå phaãi giêån döîi nhû àûáa treã. Coá bao giúâ
thiïëp thiïëu böín phêån laâm vúå àöëi vúái Bïå Haå chûa?
Cao Tön ngöìi yïn.
Voä Hêåu tiïëp:
- Gêìn àêy thiïëp thêëy Bïå Haå caâng ngaây caâng phiïìn muöån vaâ
caáu kónh. Thiïëp nghô rùçng Bïå Haå khöng àûúåc khoeã nïn thiïëp
khöng noái gò. Thiïëp coân bêån lo bao nhiïu cöng chuyïån, naâo laâ
chuyïån cung àiïån múái, chuyïån triïìu chñnh. Taåi sao thiïëp laåi phaãi
trùçn troåc möîi àïm? Àoá laâ vò thiïëp maãi suy tñnh caác viïåc phaãi laâm,
phaác hoaå caác kïë hoaåch, quyïët àõnh nhûäng vêën àïì quan troång vïì
triïìu thêìn vaâ àûúâng löëi cai trõ. Têët caã nhûäng viïåc àoá laâ àïí giuáp Bïå
Haå, muöën Bïå Haå lêåp àûúåc nhûäng cöng nghiïåp vô àaåi. Nïëu coá ai
muöën thay thiïëp lo cho Bïå Haå, thiïëp sùèn saâng nhûúâng ngay.
Cao Tön àang böëi röëi vò nhûác àêìu. Öng khöng muöën baân àïën
chñnh trõ vaâo giúâ phuát naây.
Öng noái:
- Laâm ún àïí töi yïn.
Nhûng Voä Hêåu cûá noái tiïëp:
- Bïå Haå rêët keám thöng minh khi nghô rùçng thiïëp àaä giïët chõ
ruöåt thiïëp. Thiïëp biïët coá nhûäng àiïìu múâ aám trong àoá. Hún nûäa, Bïå
Haå phaãi nhúá rùçng coá nhûäng viïåc mònh khöng muöën maâ vêîn phaãi
laâm. Vñ duå trûúâng húåp Vö Kyå vaâ Toaåi Lûúng. Bïå Haå yïëu loâng quaá
nïn múái tin àûúåc boån hoå. Bïå Haå thûã tûúãng tûúång xem söë phêån
chuáng ta seä ra sao nïëu khöng ra tay trûúác?
- Khanh luác naâo chaã coá lyá.
- Àuáng nhû vêåy. May maâ thiïëp phaá vúä êm mûu kõp thúâi. Nïëu
thiïëp khöng cûáng rùæn thò giúâ naây Bïå Haå àêu coân ung dung ngöìi
yïn trïn ngai vaâng. Laâm vua, Bïå Haå phaãi xûã sûå nhû möåt öng vua.
Thiïëp chó tiïëp tay Bïå Haå maâ thöi. Bïå Haå coá biïët vò sao thiïëp xêy
toaâ cung àiïån múái naây khöng? Vò Bïå Haå! Thiïëp luön luön bêån röån
laâ àïí giuáp Bïå Haå trúã thaânh möåt öng vua vô àaåi, nhûng Bïå Haå cêìn
phaãi cöë gùæng hún, tûå tin hún. Bïå Haå haäy nhòn xem àïë quöëc röång
lúán cuãa chuáng ta! Bao nhiïu xûá àang chõu ta sai khiïën. Nûúác Cao
Ly cuäng sùæp trúã thaânh chû hêìu. Coá bao nhiïu viïåc Bïå Haå phaãi laâm.
Thiïëp àang xïëp àùåt nhiïìu chûúng trònh lúán lao àïí giuáp Bïå Haå.
Chuáng ta seä xêy thïm nhiïìu àïìn àaâi, cung àiïån, thêåt huâng vô hún
hún caác triïìu àaåi trûúác. Bïå Haå haäy toã ra mònh laâ möåt öng Vua.
Chuáng ta haäy cuâng nhau thûåc hiïån nhûäng cöng nghiïåp hiïín haách.
Bïå Haå àûâng mú nguã nûäa, àûâng ngöìi àêy nghe keã khaác noái vaâo noái
ra nûäa!
Suyát nûäa Cao Tön ngaä loâng vò bõ Voä Hêåu têën cöng túái têëp.
Öng caãm thêëy choaáng vaáng vò bõ khñch àöång. Öng súå phaãi quyïët
àõnh.
Cuöëi cuâng, öng noái möåt caách buöìn rêìu:
- Ta biïët khanh coá thïí tûå mònh cai trõ, khöng cêìn àïën trêîm.
- Àiïìu àoá thiïëp laâm àûúåc, nhûng thiïëp chó muöën giuáp Bïå Haå.
Bïå Haå coá veã yïëu trong ngûúâi. Thöi Bïå Haå nïn ài nguã súám vaâ raáng
nguã cho ngoån àûâng nghô ngúåi vêín vú nûäa.
Cao Tön thúã daâi, cam chõu söë phêån. Bao nhiïu hy voång àûúåc
tûå do àaä trúã thaânh mêy khoái.
Vúái phaãn ûáng nhanh nheån, Voä Hêåu àaä àaão ngûúåc tònh thïë.
Nhûng caâng nghô vïì chuyïån naây bao nhiïu, baâ caâng tûác giêån bêëy
nhiïu. Khöng ngúâ laåi coá keã daám nghô àïën chuyïån truêët ngöi baâ.
Voä Hêåu biïët mònh luön luön coá sùén möåt con dao trong tay. Baâ
seä cho têët caã triïìu thêìn baâi hoåc àêìu tiïn vaâ cuäng laâ cuöëi cuâng. Baâ
cho goåi Hûáa Kónh Tön. Hùæn cho baâ biïët trûúác kia Thûúång Quan
Nghi laâm viïåc vúái Thaái tûã Trung, vêåy hiïín nhiïn öng laâ àöìng loaä
cuãa Thaái tûã.
Lêåp tûác Thûúång Quan Nghi bõ gheáp vaâo töåi phaãn loaån vaâ bõ
cheám àêìu. Gia àònh öng bõ bùæt laâm nö lïå. Móa mai thay, ngaây sau
möåt àûáa chaáu gaái Thûúång Quan Nghi àûúåc àem vaâo cung vaâ laâm
luãng àoaån triïìu àònh dûúái thúâi Trung Tön. Chuáng ta seä gùåp laåi cö
beá naây úã cuöëi truyïån.
Nhûäng êm mûu tûúãng tûúång xung quanh Lyá Trung àaä àûúåc
lúåi duång quaá mûác vaâ trúã nïn cuä rñch. Voä Hêåu caãm thêëy Trung
khöng coân duâng vaâo viïåc gò àûúåc nûäa, baâ cho pheáp chaâng àûúåc tûå
treo cöí àïí khoãi bõ xûã tûã giûäa cöng chuáng - quyïìn lúåi cuãa möåt Hoaâng
tûã! Luác àoá chaâng múái hai mûúi hai tuöíi.
Cao Tön biïët maâ khöng cûáu àûúåc con.
NHÛÄNG NGÛÚÂI KÑN MIÏÅNG NHÊËT
Tûâ ngaây Cao Tön mûu sûå bêët thaânh, tònh traång öng caâng trúã
nïn bi àaát.
Chûáng àau thêìn kinh haânh haå öng ghï gúám vaâ dai dùèng hún.
Nhûäng cún nhûác àêìu thûúâng laâm öng kiïåt lûåc vaâ khi tónh taáo laåi.
Öng thêín thúâ, chaán ngaán. Öng thûúâng cùåm cuåi nghõch nhûäng àöì
duâng cuãa thúå möåc nhû cûa àuåc, baâo, v.v. Öng tûå cûa nhûäng miïëng
göî baâo, röìi àaánh boáng, vaâ coá veã thñch thuá vúái cöng viïåc naây lùæm. Coá
luác öng baây caác thûá chêu baáu hay àöì cöí quñ giaá ra chúi vúái San San
- con gaái baâ Cöng tûúác àaä qua àúâi - cö naây àaä trúã nïn möåt thiïëu nûä
mûúâi taám rêët xinh àeåp.
Hiïín nhiïn öng khöng quan têm gò àïën viïåc triïìu chñnh, àïí
mùåc baâ vúå lo.
Trong mûúâi nùm tiïëp theo, sûác khoeã öng traãi qua mêëy lêìn
khuãng hoaãng. Öng thûúâng baäi boã caác buöíi chêìu saáng súám, vò duâ coá
lêm traâo chûa chùæc öng àaä nghe thêëy triïìu thêìn noái gò. Do àoá, möåt
thöng lïå àûúåc àùåt ra: Trong möîi buöíi chêìu, Voä Hêåu ngöìi phña sau
möåt bûác maânh giuáp Vua àöëi àaáp vúái quêìn thêìn. Dêìn dêìn caác quan
vaâo chêìu quen chúâ nghe tiïëng àaân baâ hún laâ tiïëng àaân öng.
Àiïìu naây khöng hay ho gò, nhûng Voä Hêåu viïån cúá phaãi giuáp
öng chöìng bïånh hoaån, theo baâ nghô, öng cuäng muöën àûúåc giuáp nhû
vêåy. Ngûúâi ta thûúâng goåi chïë àöå naây laâ "Nhõ Thaánh lêm traâo".
Baâ Hoaâng hêåu hiïëu àöång àaä laâm Vua mïåt nhoaâi. Trong khi
Cao Tön chó thñch thú thêín trong cung àïí cuâng San San ngùæm
nhûäng con caá vaâng hay nhûäng chêåu thûúåc dûúåc thò Voä Hêåu cûá baây
troâ bùæt öng phaãi ài. Khi thò thùm cung àiïån múái úã Laåc Dûúng -
thaáng 3 nùm 665 - khi thò ài dûå lïî duyïåt binh ; vaâ baâ laåi àang sùæp
sûãa töí chûác möåt cuöåc ngûå giaá vô àaåi ra têån Thiïn Sún, vûâa ài vûâa
vïì phaãi mêët saáu thaáng. Cûá nghô àïën quaäng àûúâng diïåu vúåi, phaãi
ngöìi trïn xe la hún möåt ngaân cêy söë, Vua àuã thêëy súå. Vua muöën
thoaái thaác àïí úã nhaâ lùæm maâ khöng àûúåc. Àêy laâ lïî Phong Sún, Vua
phaãi lïn ngoån Nuái Thaánh àïí lïî trúâi. Chuyïën ài vûâa àïí haânh hûúng
vûâa àïí kyã niïåm möåt triïìu àaåi lúán.
- Dô nhiïn, Bïå Haå phaãi ài.

- Nhûng Nuái Thaánh úã têån Sún Àöng, caách àêy caã ngaân cêy söë
laâm sao trêîm ài nöîi.
- Bïå Haå àûâng lo. Seä nghó nhiïìu lêìn úã doåc àûúâng vaâ coá àuã tiïån
nghi cho Bïå Haå.
- Phaãi röìi. Chuáng ta seä ài riïîu suöëi doåc àûúâng cho thiïn haå
ngoá. AÂ, khanh töí chûác lïî Phong Sún àïí laâm gò vêåy?
- Àïí caãm taå Thûúång àïë àaä cho chuáng ta thaái bònh vaâ thõnh
vûúång. Ngaây xûa Tiïn àïë cuäng töí chûác lïî naây, Bïå Haå phaãi noi
gûúng.
- Thaái bònh thõnh vûúång gò. Vûát hïët! Trêîm mang theo mêëy
con dïë àûúåc khöng?
- Thöi àûâng têìm xaâm nûäa.
- Trêîm noái thêåt maâ. Khanh phaãi cùæt mêëy àûáa tröng dïë cho
trêîm. Coá bao nhiïu ngûúâi ài têët caã?
- Khoaãng mêëy trùm.
- Trúâi àêët!
- Caác thûúång thû vaâ caác triïìu thêìn àïìu muöën àûúåc hên haånh
thaáp tuâng chuáng ta trong cuöåc ngûå giaá vô àaåi naây. Nïëu kïí caã boån
ngûúâi hêìu, con söë seä khoaãng möåt ngaân, nhû thïë múái tûng bûâng. Caã
triïìu àònh àïìu ài rûúác hïët!
- San San coá ài theo khöng?
- Noá ài àïí laâm gò?
- Vêåy trêîm cuäng khöng ài.
San San àûúåc phong laâm nûä Cöng tûúác tûâ khi meå naâng mêët.
Naâng laâ möåt cö beá vui tûúi quen söëng trong nhung luåa, hay cûúâi vaâ
coân ngêy thú trûúác nhûäng troâ quó quaái cuãa àaân öng. Tñnh tònh
naâng mïìm moãng àïën nöîi naâng àaä khoác hu hu khi möåt con dïë cuãa
naâng bõ thua dïë cuãa Vua vaâ bõ cùæn gaãy mêët möåt gioâ.
Cao Tön cuäng laâm böå öm mùåt khoác theo, röìi bêët chúåt hai
ngûúâi nhòn nhau cûúâi xoaâ. Hai ngûúâi vêîn tûå haâo laâ khöng ai hiïíu
àûúåc hoå.
Caä mêëy nùm nay San San úã trong cung maâ khöng ai noái cho
naâng hay vïì nhûäng àiïìu múâ aám trong caái chïët cuãa meå naâng. Thûåc
ra khöng ai daám rûúác hoaå vaâo thên. Tuy chñnh mùæt naâng àaä chûáng
kiïën meå naâng chïët, nhûng naâng cuäng chó tûúãng àoá laâ möåt tai naån
tûå nhiïn. Vaã laåi Voä Hêåu, dò ruöåt naâng, vêîn thûúâng nhêën maånh
rùçng caác thûác ùn trong cung àïìu àûúåc kiïím soaát cêín thêån trûúác
khi àem ra, vêåy baâ Cöng tûúác chïët vò söë maång, naâng laåi caâng
khöng nghi ngúâ gò.
Veã höìn nhiïn cuãa San San laâm Cao Tön thñch thuá. Möåt höm
hai ngûúâi ài daåo chúi trong vûúân, naâng àûa tay choaâng qua ngûúâi
öng. Àöëi vúái naâng, Cao Tön laâ möåt ngûúâi dûúång nïn cûã chó naâng
hïët sûác tûå nhiïu, nhûng Cao Tön vöåi noái:
- Àûâng laâm nhû vêåy!
San San ruát tay vïì, ngaåc nhiïn noái:
- Sao thïë?
Cao Tön ngêîm nghô möåt chuát röìi noái:
- Coi chûâng dò chaáu tröng thêëy!
San San caâng ngaåc nhiïn:
- Tröng thêëy thò sao? Chaáu khöng hiïíu.
Cao Tön hoãi laåi:
- Chaáu khöng hiïíu thêåt sao?
Öng nhòn thêåt nghiïm nghõ vaâo mùåt cö beá möåt laát, röìi bêët
giaác öng thúã daâi, àûa mùæt nhòn vïì phña xa:
- Ta àaä giïët meå chaáu. Thêåt ra, ta phaãi chõu traách nhiïåm vïì
caái chïët cuãa meå chaáu. Vò ta quaá thên mêåt vúái baâ maâ baâ bõ giïët.
San San coá veã baâng hoaâng. Nhûäng chuyïån nêìy vûúåt xa böå oác
ngêy thú cuãa naâng.
Ngûâng möåt chuát. Cao Tön noái tiïëp:
- Chuyïån naây rêët bñ mêåt. Meå chaáu chïët vò bõ àêìu àöåc. Dò chaáu
daám laâm bêët cûá viïåc gò, vò vêåy maâ ta baão chaáu phaãi coi chûâng,
àûâng bao giúâ àïí löå cho dò chaáu biïët laâ ta rêët mïën chaáu. Nïëu coá
chuyïån gò xaãy ra chùæc ta seä ên hêån suöët àúâi.
Cao Tön khöng noái nhûäng chi tiïët bñ mêåt, nhûäng nguyïn
nhên sêu xa cuãa cêu chuyïån vò öng khöng muöën àêìu àöåc böå oác non
núát cuãa naâng.
San San àûúåc theo Cao Tön vaâ Voä Hêåu ài Thaái Sún.
Lïî Phong Sún laâ möåt lïî lúán vaâo thaáng taám, chó àûúåc töí chûác
vaâo nhûäng dõp thêåt àùåc biïåt. Trûúác kia vua Thaái Tön töí chûác lïî naây
sau khi öng lïn ngöi àûúåc mûúâi möåt nùm àïí kyã niïåm cuöåc vaän höìi
hoaâ bònh vaâ thöëng nhêët xûá súã. Àïën nùm 641, öng àõnh töí chûác lïî
naây lêìn thûá hai àïí mûâng thaânh quaã trong chiïën dõch Thöí Nhô Kyâ.
Nhûng vaâo thaáng saáu nùm àoá, sao Chöíi xuêët hiïån nïn àaä bõ
huyã boã.
Voä Hêåu àaä àûúåc theo Thaái Tön xem lïî möåt lêìn tûâ höìi coân
nhoã. Baâ àaä say mï, khöng phaãi vò yá nghôa tön giaáo maâ vò veã huy
hoaâng rûåc rúä cuãa noá.
Lïî Phong Sún laâ möåt haânh trònh xa xöi, chêåm chaåp, laâm tï
liïåt guöìng maáy chñnh quyïìn trong haâng nùm trúâi vaâ aãnh hûúãng lúán
àïën sinh hoaåt caác àõa phûúng maâ Vua ngûå giaá ài qua ñt ra trong
saáu thaáng. Cuöåc lïî löi cuöën theo têët caã triïìu àònh vúái haâng chuåc
ngaân ngûúâi, ngûåa xe, trêu boâ, caác thõ vïå cuãa Vua cuäng nhû caác
vûúng hêìu.
Möîi khi àoaân ngûúâi dûâng laåi úã àêu laâ caác quan àõa phûúng laåi
buâ àêìu lo núi ùn chöën úã cho Vua cuâng caác Vûúng, Cöng, Khanh,
Tûúáng, vaâ gia quyïën hoå. Vö phuác cho võ quan naâo thiïëu böín phêån
choåc giêån túái caác öng àoá!
Lïånh triïåu lêåp caác quan àaä ban ra. Têët caã caác Vûúng tûúác vaâ
Àaåi thêìn, trûâ nhûäng ngûúâi mùæc viïåc quan binh troång yïëu, àïìu phaãi
vïì têåp trung taåi Laåc Dûúng. Gêìn àïën ngaây khúãi haânh, ngoaâi àûúâng
luön luön têëp nêåp ngûåa xe, lñnh traáng, vò ngoaâi gia àònh cuãa Triïìu
thêìn coân coá àuã mùåt caác Vûúng tûúác, Tuâ trûúãng caác böå laåc vaâ Sûá
thêìn tûâ caác nûúác Thöí Nhó Kyâ, Ba Tû, Vu Àiïìn, ÊËn Àöå, Nhêåt Baãn,
Àaåi Haân, Nam Cao Ly v.v. Möîi vûúng tûúác vaâ àaám thuöåc haå húåp
thaânh möåt àöåi riïng mang cúâ xñ, huy hiïåu, taân loång, maâu sùæc phên
biïåt vúái caác àöåi khaác. Caã àoaân ngûúâi daâi böën nùm chuåc cêy söë di
chuyïín cuâng möåt luác àûúâng xaá chêåt nñch nhûäng xe, ngûåa, laåc àaâ.
Vïì ban àïm ngûúâi ta coá thïí tröng thêëy nhûng dêîy lïìu troân
xung quanh caác laâng maåc vaâ caác khu àêët röång. Noái toám laåi, àêët caát
cuãa ba tónh lúán bõ àaão löån dûúái goát chên cuãa àoaân ngûúâi vô àaåi.
Thaáng mûúâi hai àoaân ngûúâi tiïën vaâo àõa Phêån tónh Sún Àöng
vaâ nghó laåi Tïë Chêu Tïë Nam mûúâi ngaây trûúác khi ài Thaái Sún.
Cuöåc haânh lïî àûúåc truâ tñnh bùæt àêìu vaâo ngaây muâng möåt Tïët.
Têët caã caác quan laåi coá böín phêån sùæp àùåt chûúng trònh àïìu phaãi túái
chên nuái tûâ mûúâi ngaây trûúác.
Ngaây möìng möåt thaáng giïng lïî röìi, ngaây möìng hai Vua vaâ
möåt söë ngûúâi lïn nuái laâm lïî àùåt tïn hiïåu cho nuái, vaâ ngaây möìng ba
têët caã keáo xuöëng àöìng bùçng àïí laâm lïî Àêët. Vua vaâ caác ngûúâi dûå lïî
phaãi têíy uïë vaâ cûä sùæc duåc tûâ mêëy ngaây trûúác.
Möt àiïìu àùåc biïåt vaâ coá veã khöi haâi trong bûãa lïî laâ sûå coá mùåt
cuãa Voä Hêåu. Theo lïå, àaân baâ khöng àûúåc dûå lïî, nhûng trûúác khi ài
Voä Hêåu àaä nhêën maånh vúái Vua laâ luêåt lïå naây phaãi sûãa àöíi àïí baâ
tham dûå. Vua biïët laâm nhû vêåy laâ saái luêåt, laâ phaåm vaâo àiïìu cêëm
kyå cuãa tiïìn nhên, nhûng cuäng chêëp thuêån, vò nïëu khöng cuöåc ài àaä
khöng thaânh.
Àoaân ngûúâi àïën Laåc Dûúng vaâo thaáng tû. Vûâa ài vûâa vïì mêët
àuáng saáu thaáng.
Chuyïån àaáng noái nhêët trong chuyïën ài laâ chuyïån vïì San
San, cö gaái ngêy thú con baá Cöng tûúác.
Khöng kïí hai ngûúâi anh cuâng cha khaác meå àaä bõ àaây ài xa vaâ
chïët vò tay baâ. Voä Hêåu coân coá möåt söë anh em hoå vaâ ba ngûúâi chuá.
Trong thúâi gian haânh lïî taåi Thaái Sún, hai ngûúâi anh hoå cuãa
baâ laâ Võ Lûúng vaâ Hoaâi Nguyïn - möåt trong hai ngûúâi laâm AÁn Saát
taåi Sún Àöng - cuäng túái dûå.
Àûúåc gùåp hai öng cêåu, San San rêët mûâng rúä, vui veã chuyïån
troâ. Naâng khöng quïn kïí cho hai ngûúâi nghe chuyïån Voä Hêåu mûu
haåi hai ngûúâi anh cuâng cha khaác meå cuãa baâ vaâ chuyïån baâ àaä giïët
meå naâng bùçng thuöëc àöåc.
Khöng may, luác ba ngûúâi noái chuyïån, coá keã rònh nghe vaâ baáo
caáo laåi cho Voä Hêåu. Baâ vêîn lùång lúâ nhû khöng biïët gò, ên cêìn múâi
hai ngûúâi anh hoå vïì kinh àö chúi.
Möåt ngaây kia Võ Lûúng vaâ Hoaâi Nguyïn àûúåc múâi túái cung dûå
yïën. Theo lúâi dùån cuãa Voä Hêåu, hai ngûúâi lûåa vaâi moán thêåt ngon
àem àïën àïí cuâng ùn. Trong khi chúâ àúåi Cao Tön, Voä Hêåu baão thõ
nûä mang mêëy thûá maâ hai ngûúâi múái mang túái ra ùn thûã.
San San cuäng àûúåc chia phêìn, nhûng khi naâng vûâa nuöët vaâo
buång àûúåc möåt chuát thò ruöåt böîng quùån àau, mùåt naâng taái nhúåt vaâ
luåc phuã nguã taång nhû bõ lûãa àöët. Möåt laát sau maáu tûâ muäi naâng
traâo ra. Moåi ngûúâi súå haäi, vöåi àûa naâng ài nùçm. Coá àiïìu àaáng chuá yá
laâ trûâ naâng, nhûäng ngûúâi khaác àïìu khöng viïåc gò.
Khi Cao Tön túái, öng la hoaãng khi thêëy cö beá àang lùn löån,
rïn xiïët. Chùæc chùæn cö phaãi chïët. Cao Tön nhúá trûúâng húåp baâ Cöng
tûúác chïët cuäng y hïåt nhû vêåy.
Àïm höm àoá San San chïët, Naâng ra ài giûäa tuöíi tûúi àeåp
nhêët cuãa ngûúâi con gaái.
Cao Tön ruöåt gan tan naát. Loâng öng laåi traãi qua nhûng chua
chaát, àùæng cay àöëi vúái möåt cö beá ngêy thú, vö töåi, ngûúâi ta laåi coá thïí
taân aác nhû vêåy sao?
Anh em Võ Lûúng cuäng rêët kinh hoaãng.
Voä Hêåu nûúác mùæt nhû mûa, than:
- Trúâi úi! Chaáu töi! Chõ töi mêët ài àïí laåi coá mònh noá, bêy giúâ
trúâi cuäng bùæt noá ài nûäa sao? Cuäng taåi hai tïn saát nhên naây!
Quay sang Cao Tön, Voä Hêåu tiïëp:
- Thiïëp biïët chuáng àõnh têm giïët Bïå Haå, nhûng khöng may
San San ùn phaãi.
Thïë laâ Võ Lûúng vaâ Hoaâi Nguyïn bi bùæt quaã tang giïët ngûúâi,
coá Voä Hêåu laâm chûáng.
Hai ngûúâi bõ àem xûã tûã.
Caã ba ngûúâi biïët nhiïìu vïì chuyïån Voä Hêåu àaä trúã thaânh
nhûäng ngûúâi kñn miïång nhêët.
THAÂNH TÑCH CUÃA BAÂ NÖÅI
Cao Tön caãm thêëy mònh khöng khaác möåt con chim bõ nhöët
trong löìng vaâng, trong löìng khöng coân con chim naâo khaác àïí öng
bêìu baån. Caác cún àau haânh haå öng dûä döåi vaâ bïånh tònh caâng trêìm
troång hún trûúác.
Toác öng àaä baåc maâu nhiïìu. Niïìm an uãi cuãa öng hiïån giúâ laâ
Thaái tûã Hoùçng, möåt võ Thaái tûã coá nhiïìu triïín voång thaânh cöng khi
lïn ngöi. Hoùçng laâ möåt thanh niïn treã tuöíi, hùng haái, luön luön giûä
àûúåc phong caách cuãa möåt Thaái tûã. Chaâng laâ con trai àêìu loâng cuãa
Voä Hêåu, dô nhiïn chùèng ai daám mûu giïët chaâng.
Nùm 673, Vua hoaân toaân suy yïëu, Thaái tûã phaãi thay mùåt
Vua lo viïåc caác böå àïí Vua vaâ Hoaâng Hêåu vïì nghó taåi Àöng àö - Laåc
Dûúng - Chó nhûng viïåc thêåt quan troång, Thaái tûã múái phaãi hoãi yá
kiïën Vua, hay noái àuáng hún, yá kiïën Voä Hêåu, vò Vua thûúâng nùçm
liïåt giûúâng.
Noái toám laåi Coá ba giai àoaån trong thúâi kyâ Voä Tùæc Thiïn laâm
Hoaâng hêåu: Mûúâi nùm àêìu, viïåc lêm traâo thûúâng xuyïn do Cao
Tön, thónh thoaãng do Voä Hêåu. Mûúâi nùm thûá nhò, giai àoaån Nhõ
Thaánh, hai ngûúâi cuâng lêm traâo nghõ sûå. Vaâ mûúâi nùm cuöëi cuâng,
giai àoaån Thaánh Hêåu, Voä Hêåu thuúâng xuyïn, coân Cao Tön chó
thónh thoaãng.
Trong giai àoaån thûá ba, tûâ nùm 674 trúã ài, Voä Hêåu toaân
quyïìn haânh àöång.
Kyã nguyïn múái bùæt àêìu vúái möåt chûúng lïånh chñnh trõ nghe
rêët kïu. Taâi laãnh àaåo vaâ khaã nùng chñnh trõ cuãa baâ àûúåc biïíu hiïån
qua möåt laá thû viïët cho Cao Tön vúái tû caách cuãa möåt ngûúâi vúå
khiïm nhûúång.
Laá thû naây göìm mûúâi hai àiïím nhùçm caãi töí xaä höåi vaâ chñnh
phuã möåt caách röång lúán:
1. Phaát triïín nöng nghiïåp vaâ nghïì têìm tang, giaãm búát cöng
viïåc cho giúái lao àöång.
2. Miïîn thuïë cho caác tónh phña Têy Bùæc.
3. Vùn höìi àaåo àûác àïí chung söëng hoaâ bònh.

4. Cêëm xa hoa laäng phñ.
5. Giaãm thiïíu àïën mûác töëi àa viïåc trûng têåp binh lñnh.
6. Tûå do phaát biïíu yá kiïën.
7. Khöng chêëp nhêån nhûäng quan laåi bêët chñnh vaâ nhûäng
quan laåi chó biïët nghe lïånh möåt caách muâ quaáng.
8. Têët caã quan tûúác tûâ Vûúng, Cöng trúã xuöëng phaãi hoåc Àaåo
Àûác Kinh cuãa Laäo Tûã - cuäng hoå Lyá vúái caác vua àúâi Àûúâng.
9. Thúâi gian àïí tang meå laâ ba nùm duâ cha coân söëng - tûúång
trûng sûå bònh àùèng giûäa nam vaâ nûä.
10. Nhûäng quan laåi vïì hûu vêîn àûúåc giûä nguyïn tûúác hiïåu vaâ
phêím trêåt.
11. Caác quan taåi kinh àö tûâ baát phêím trúã lïn àïìu àûúåc tùng
lûúng.
12. Caác quan thêm niïn àïìu àûúåc cûáu xeát vaâ thùng trêåt nïëu
coá cöng.
Ba àiïím sau cuâng giuáp Voä Hêåu àûúåc loâng nhiïìu ngûúâi trong
giúái quan laåi toaân quöëc.
Noái möåt caách töíng quaát, hêìu hïët caác chñnh trõ gia coá möåt caái
nhòn bao quaát àïìu coá thïí nghô ra nhûäng caãi töí trïn. Toaân quöëc
khöng coá ai phaãn àöëi nhûäng caãi töí nêìy, nhêët laâ àiïím vaän höìi àaåo
àûác àïí chung söëng hoaâ bònh.
Nhûäng chuyïån bûåc mònh dûúâng nhû luön luön àeo àuöíi Cao
Tön.
Nùm 675, laåi thïm möåt biïën cöë trong gia àònh laâm cho öng
mêët hïët sinh thuá.
Thaái tûã Hoùçng laâ möåt ngûúâi hoåc thûác, húi lyá tûúãng vaâ nhaåy
caãm giöëng vua cha. Tûâ thúâi thú êëu, chaâng àaä àûúåc reân luyïån àïí sau
naây laâm ngûúâi kïë võ. Caác hoåc giaä uyïn baác àûúåc múái vaâo cung àïí
chó dêîn chaâng têët caã caác mön, kïí caã laâm quen vúái viïåc triïìu chñnh.
Hiïån chaâng àaä hai mûúi ba tuöíi vaâ àang àûúåc trao quyïìn dêìn
dêìn. Tröng hai nùm 671 vaâ 672, chaâng àaä giûä troån quyïìn taåi
Trûúâng An àïí vua cha dûúäng bïånh úã Laåc Dûúng. Chaâng àaä cûúái
con gaái cuãa möåt võ hoåc giaã nïn võ hoåc giaã nêìy cuâng caác baån cuãa öng
hïët loâng phoâ taá chaâng. Moåi viïåc tiïën triïín töët àeåp.
Trong thúâi gian nghiïn cûáu nghïå thuêåt cai trõ. Hoùçng àaä hoåc
àûúåc rêët nhiïìu àûác tñnh cuãa öng nöåi -Vua Thaái Tön- laâ loâng nhên
aái vaâ sûå lo lùæng cho dên.
Chaâng rêët caãm thöng àúâi söëng cú cûåc cuãa àaám binh lñnh,
nhûng vò chûa lïn ngöi nïn chaâng chó coá thïí giuáp hoå bùçng caách baäi
boã chïë àöå bùæt vúå con caác lñnh àaâo nguä laâm nö lïå, tuy chïë àöå nghiïm
khùæc nêìy giuáp quên àöåi cuãa Thaái Tön rêët huâng maånh.
Theo chaâng biïët coá nhiïìu lñnh khöng àaâo nguä maâ laåi bõ gheáp
töåi àaâo nguä. Sau möîi lêìn àaánh, luön luön coá nhûäng keã thêët laåc
khöng vïì trònh diïån àûúåc vò nhûng lyá do bêët khaã khaáng. Vi duå coá
ngûúâi búi qua söng bõ chïët àuöëi, coá ngûúâi bõ àau öëm bêët ngúâ hay bõ
quên thuâ bùæt, v.v. Seä coá sûå lêìm lêîn lúán nïëu chó kiïím àiïím xaác chïët
taåi trêån, coân nhûäng ngûúâi mêët tñch àïìu coi laâ àaâo nguä vaâ àem vúå
con hoå ra trûâng trõ.
Nùm 672- 673 trúâi haån haán, naån àoái khuãng khiïëp xaãy ra taåi
mêëy tónh Têy Bùæc Trung Hoa, dên chuáng chïët vö söë. Khi ài viïëng
thùm binh lñnh, Thaái tûã Hoùçng thêëy hoå chó ùn toaân voã vaâ traái cêy
rûâng, chaâng beân ra lõnh lêëy gaåo tûâ kho riïng ra phaát cho hoå.
Chaâng coân xin pheáp Vua chia nhûäng àêët cöng taåi Àöng Chêu cho
dên ngheâo àïí caây cêëy.
Nhûäng haânh àöång trïn àûa Thaái tûã Hoùçng àïën chöî chöëng àöëi
vúái Mêîu hêåu.
Chaâng taán thaânh viïåc thi haânh kyã luêåt vaâ cöng lyá, nhûng
chaâng phaãn àöëi nhûäng haânh vi taân aác, tû thuâ nhoã nhen.
Möåt höm Hoùçng àïën Laåc Dûúng chúi vaâ khaám phaá ra rùçng
hai ngûúâi con gaái cuãa Triïåu phi laâ Nghi Dûúng vaâ Cao An hiïån
söëng cö àöåc núi hêåu cung. Hoå àïìu àaä luöëng tuöíi - trïn dûúái ba mûúi
- maâ chûa hïì tñnh chuyïån chöìng con. Thêåt ra hoå bõ giam loãng,
khöng coá caách gò lêëy chöìng àûúåc.
Thaái tûã Hoùçng tòm Voä Hêåu vaâ noái vúái baâ:
- Thûa meå, theo saách thaánh hiïìn con gaái lúán phaãi ài lêëy
chöìng, sao con thêëy hai chõ cuãa con vêîn coân àöåc thên? Hoå khöng
thïí laâm haåi triïìu àònh àûúåc àêu, xin meå haäy thu xïëp cho hoå.
Voä Hêåu khöng thïí tûâ chöëi trûúác nhûäng lyá leä húåp vúái cöng àaåo
naây. Tuy nhiïn, baâ nghô rùçng àöëi xûã vúái hai ngûúâi nhû hiïån thúâi àaä
laâ àùåc biïåt, dïî daãi röìi. Têët caã thên quyïën cuãa Triïåu phi àïìu bõ goåi
laâ boån "kïn kïn" vaâ àaä bõ àaây ài xa, nhûng baâ àïí hai ngûúâi con
ruöåt cuãa Triïåu phi úã trong cung laâ àïí traánh tiïëng àöìn àaåi ra ngoaâi.
Baâ traã lúâi vúái Hoùçng laâ baâ quïn mêët hai ngûúâi vaâ hûáa seä cho hoå ài
lêëy chöìng.
Sau àoá baâ àem gaã hai ngûúâi cho hai tïn thõ vïå. Haânh àöång
naây coá veã bêët nhên vò duâ sao hoå cuäng laâ con ruöåt cuãa Cao Tön.
Voä Hêåu laâm nhûäng viïåc ngang traái nhûng khöng bao giúâ baâ
muöën con baâ àem nhûäng viïåc àoá ra phaán àoaán.
Möåt thaáng sau - thaáng tû nùm 672 - laåi möåt chuyïån nûäa laâm
Thaái tûã giêån àiïn ngûúâi, vaâ vúå chaâng cuäng rêët buöìn.
Vúå cuãa Hoaâng tûã Triïët laâ Àaâo phi möåt ngûúâi àaân baâ rêët hiïëu
thuêån. Meå cuãa Àaâo phi laâ Cöng chuáa Trûúâng Laåc hay ra vaâo nöåi
cung vaâ àaä mêëy lêìn Voä Hêåu bùæt gùåp baâ cùåp keâ vúái Cao Tön.
Voä Hêåu giêån lùæm nhûng khöng giïët, chó àöíi hai vúå chöìng
Cöng chuáa ài xa vaâ cêëm lai vaäng vïì triïìu. Dô nhiïn chuyïån naây
khöng dñnh daáng túái Àaâo phi, nhûng Voä Hêåu cuäng àem naâng nhöët
vaâo möåt cùn buöìng vaâ sai ngûúâi ngaây ngaây àûa cúm cho naâng. Ñt
lêu sau ngûúâi ta phaát giaác naâng àaä chïët trong buöìng vò àoái.
Thaái tûã Hoùçng biïët Voä Hêåu àaä ra lïånh boä àoái naâng.
Hoaâng tûã Triïët cuäng biïët vêåy, nhûng khöng daám àïën thùm
vúå hoùåc coá yá kiïën gò. Triïët im lùång, nhûng Hoùçng nhêët àõnh noái, vaâ
chaâng ài tòm meå.
Khi thêëy chaâng, Voä Hêåu àaä biïët yá. Baâ giûä veã mùåt cûåc kyâ
nghiïm nghõ.
Trong hoaâng töåc, duâ laâ meå con cuäng phaãi giûã àuã lïî nghi. Thaái
tûã àïën trûúác mùåt Hoaâng hêåu, noái bùçng möåt gioång doäng daåc, tûå tin.
Chaâng khöng goåi meå xûng con maâ duâng tiïëng: "Muön têu mêîu
Hêåu" rêët trõnh troång.
Chaâng noái:
- Muön têu Mêîu Hêåu, haâi nhi tröåm nghô Mêîu Hêåu àaä viïët
möåt cuöën saách taán dûúng nhûäng ngûúâi àaân baâ àaåo àûác, vêåy maâ nay
trong nhaâ mònh laåi coá möåt ngûúâi àaân baâ àaåo àûác bõ boã chïët àoái thò
thêåt àaáng buöìn.
Cêu noái nhû möåt tiïëng seát lúán giaáng xuöëng àêìu Voä Hêåu.
Baâ giêån run. Gaä con trai cuãa baâ daám noái vúái baâ nhû vêåy sao?
Hùæn muöën aám chó gò? Tûâ khi baâ àöíi böë meå Àaâo thõ ài xa. Àaâo thõ
daám toã veã bêët maän, mêëy ngaây liïìn khöng theâm múã miïång noái
nùng. Nhû vêåy khöng àaáng töåi sao? Möåt ngûúâi con dêu "àaåo àûác" laâ
nhû vêåy sao?
Baâ nghiïën rùng:
- Thõ vö lïî, ta trûâng phaåt thò khöng àûúåc hay sao? Coân thõ
muöën nhõn àoái laâ quyïìn cuãa thõ, sao laåi àöí löîi cho ta? Coân ngûúi
nûäa, àûâng quïn böín phêån laâm con, àûâng lïn mùåt daåy ta.
Thaái Tûã vêîn bònh tônh:
- Têu Mêîu Hêåu, vêåy maâ haâi nhi laåi tûúãng Mêîu Hêåu muöën
nghe nhûäng lúâi phên trêìn, cúãi múã. Nïëu haâi nhi khöng lêìm thò tûå do
phaát biïíu yá kiïën laâ möåt trong mûúâi hai àiïìu maâ Mêîu Hêåu àaä àûa
ra àïí traánh bêët cöng. Haâi nhi vaâo àêy chó muöën caãn ngùn, giuáp àúä
Mêîu Hêåu. Nïëu höm noå haâi nhi khöng nhùæc nhúã Mêîu Hêåu thò chùæc
hai chõ cuãa haâi nhi seä thaânh gaái giaâ mêët. Nhûng sao Mêîu Hêåu
khöng gaã hoå cho ngûúâi tûã tïë maâ laåi gaã cho boån thõ vïå. Duâ sao hoå
cuäng laâ con cuãa möåt võ Hoaâng àïë....
Voä Hêåu ngùæt lúâi, gioång baâ nghiïm nghõ àêìy veã hùm doaå, mùæt
baâ nheo laåi laånh luâng:
- Àuã röìi. Ngûúi coá thïí lui.
Mûúâi taám ngaây sau, Thaái tûã Hoùçng chïët trong möåt cuöåc ài
chúi cuâng Vua cha vaâ Hoaâng hêåu. Chaâng ùn phaãi möåt moán ùn "khoá
tiïu" naâo àoá, duâ chaâng laâ ngûúâi con ruöåt àêìu loâng cuãa Voä Hêåu!
Nïëu àem loâng ngûúâi thûúâng ra àïí ào loâng baâ nöåi, ngûúâi ta seä
thêët baåi. Cha töi Hoaâng tûã Hiïìn - coân bõ àöëi xûã taân tïå hún thïë nûäa.
Töi thûúâng nghô rùçng caác Hoaâng tûã trong thúâi nay àïìu laâ
nhûäng quên cúâ àïí baâ nöåi mang ra chúi. Vò khöng thiïëu quên, baâ
sùèn saâng àem thñ khi gùåp nûúác. Àaám con chaáu chó coân biïët tûå an uãi
rùçng khi sinh ra möîi ngûúâi möåt tñnh. Chùèng may baâ nöåi tñnh tònh
quaã khaác thûúâng. Hay noái àuáng hún, àöåc nhêët vö nhõ thò con chaáu
phaãi chõu vêåy..
Sau àêy laâ töíng kïët thaânh tñch cuãa baâ nöåi:
Öng nöåi Cao Tön - coá chñn ngûúâi coân trai, möåt ngûúâi chïët non.
Baâ nöåi giïët nùm ngûúâi - kïí caã hai ngûúâi con ruöåt, coân laåi hai ngûúâi
bõ baâ giam cêìm mûúâi mêëy nùm trúâi, àoá laâ chûa kïí àûáa con gaái sú
sinh maâ baâ boáp chïët.
Thaái tûã Hoùçng chïët laâm moåi ngûúâi naáo loaån.
Ngay töëi höm àoá, Vua vaâ Hoaâng hêåu trúã vïì cung.
Cao Tön thûúng Hoùçng hún têët caã moåi thûá trïn àúâi. Öng laãm
nhaãm tñnh nhûäng ngûúâi bõ giïët trong gia àònh: Vûúng hêåu, Triïåu
phi, baâ Cöng tûúác, San San, Àaâo phi, Lyá Trung - ngûúâi con caã - vaâ
bêy giúâ laâ Hoùçng.
Suöët àïm àoá, Cao Tön run rêíy bïn xaác con. Öng thûåc sûå khoác
nûác núã vò thûúng.
Höm sau öng khöng chõu ài ùn cúm ; khi moåi ngûúâi eáp vaâo
phoâng, öng cuäng chó ngöìi vaâo baân chûá khöng ùn. Tröng öng thûåc
tiïìu tuyå, mùæt öng àùm àùm nhòn Voä Hêåu.
Thêëy veã khaác laå cuãa öng, Voä Hêåu noái:
- Bïå haå àûâng buöìn rêìu thaái quaá. Nïn ùn möåt chuát cho khoeä.
Bêët thònh lònh Cao Tön àûáng vuâng dêåy, àûa tay gaåt hïët baát
àóa trïn baân xuöëng àêët, ngûúâi öng run run, toác xoaä ra. Öng chó mùåt
Voä Hêåu, gioång öng laåc hùèn ài vò xuác àöång:
- Mi! Chñnh mi àaä giïët con ta!
Voä Hêåu taái mùåt.
Cao Tön lêìm bêìm:
- Ta vúái mi àïën àêy laâ hïët. Mi khöng thïí tha thûá cho bêët cûá
ai trïn àúâi naây trûâ mi. Taåi sao mi laåi bùæt meå Àaâo thõ phaãi ài xa àïí
ta khöng àûúåc gùåp baâ? Taåi sao mi laåi boã àoái Àaâo thõ?
Noái àïën àêy, Cao Tön böîng sêën laåi Voä Hêåu:
- Taåi sao San San laåi chïët? Haäy noái cho ta biïët mi àaä laâm gò
noá? Mi giïët noá vò noá biïët nhiïìu chuyïån vïì mi quaá phaãi khöng?
Mùåt Voä Hêåu xanh leâ tröng gúám khiïëp.
Cao Tön dú tay àõnh xö baâ xuöëng àêët thò öng böîng caãm thêëy
bao nhiïu húi sûác biïën àêu mêët hïët, tay öng mïìm nhuãn, àaä àûa
lïn nûãa chûâng laåi boã thoäng xuöëng, vaâ Hoaâng tûã Hiïìn chaåy laåi vûâa
kõp àúä öng khoãi teá xuöëng àêët. Chaâng dòu öng vïì phoâng. Mùæt öng
vêîn toeá lûãa, húi thúã döìn dêåp.
Voä Hêåu boã ra ngoaâi vaâ khöng trúã laåi thùm Cao Tön.
Chûa bao giúâ trong cung laåi xaãy ra möåt chuyïån nhû vêåy.
Hoaâng tûã Hiïìn úã laåi sùn soác Cao Tön.
Àïm höm àoá öng thïìu thaâo noái vúái chaâng:
- Ta trao têët caã cho con àoá. Ta khöng muöën laâm vua nûäa, ta
muöën àûúåc yïn. Sún haâ, xaä tùæc maâ laâm gò... Haäy àïí cho ta yïn.
Quan thaái y hïët sûác sùn soác Cao Tön maâ öng vêîn mï man.
Suöët àïm öng cûá lêím bêím nhùæc ài nhùæc laåi maäi cêu: Haäy àïí cho ta
yïn.
Ngaây höm sau, Cao Tön cho goåi möåt söë triïìu thêìn vaâo vaâ toã yá
àõnh nhûúâng ngöi laåi cho Hiïìn, nhûng moåi ngûúâi àïìu can ngùn,
khuyïn öng nïn suy nghô kyä.
Cao Tön nghô laåi vaâ àaä àöíi yá: Öng khöng nhûúâng ngöi cho
Hiïìn maâ truy phong cho Hoùçng laâm Hoaâng àïë vaâ ra lïånh töí chûác
àaám tang theo àuáng lïî nghi daânh cho vua, tuy nhiïn thúâi gian caã
nûúác àïí tang ruát ngùæn laåi coân ba mûúi saáu ngaây. Öng ra lïånh xêy
cho Thaái tûã möåt lùng möå rêët vô àaåi. Cöng viïåc xêy thêåt khoá nhoåc,
àïën nöîi àaä coá vaâi boån nhên cöng nöíi loaån neám àaá vaâo caác quan
giaám thõ röìi boã chaåy.
Möåt nùm sau, vúå cuãa Hoùçng cuäng buöìn rêìu sinh bïånh maâ
chïët.
NHAÂ TIÏN ÀOAÁN THÚÂI TIÏËT
Töi coân nhúá khi töi àûúåc nùm tuöíi thò cha töi vïì Trûúâng An
kïí cho caã gia àònh nghe têën thaãm kõch àaä xaãy ra cho Thaái tûã
Hoùçng taåi Laåc Dûúng, vaâ baáo tin ngûúâi àaä àûúåc phong laâm Thaái tûã
àïí thay thïë. Àûúåc hûúãng vinh dûå lúán lao nhû vêåy maâ ngûúâi khöng
toã ra vui veã chuát naâo.
Ngûúâi coá noái möåt cêu maâ töi coân nhúá maäi:
- Nïëu coá thïí, ta seä khöng bao giúâ ùn cuâng vúái Mêîu Hêåu.
Duâ sao viïåc cha töi àûúåc laâm Thaái tûã cuäng khiïën boån treã
chuáng töi vui mûâng vaâ gia àònh töi thay àöíi nïëp söëng.
Trûúác kia cha töi laâm trûúãng quan tónh Cam Tuác nhûng caã
gia àònh vêîn söëng úã Trûúâng An. Nay ngûúâi laâm Thaái tûã, chuáng töi
doån vaâo söëng trong cung.
Töi coân nhúá nguyïn saách vúã cuãa ngûúâi àaä chiïëm ba xe boâ àêìy.
Höìi êëy ngûúâi hai mûúi hai tuöíi, vaâ coá ba con trai, töi laâ uát. Töi
àûúåc gùåp öng baâ nöåi mêëy lêìn vaâ àûúåc nghe laáng maáng vïì cuöåc lïî
Phong Sún vaâ chuyïån San San bõ àêìu àöåc, nhûng töi khöng nhúá
mùåt muäi öng nöåi töi ra sao. Töi chó biïët tûâ sau chuyïën ài Thaái Sún,
öng nöåi caâng ngaây caâng suy yïëu thûúâng nùçm liïåt giûúâng. Vaâ àïën
cuöëi nùm 675, öng nöåi ngûâng hùèn viïåc triïìu chñnh.
Chuáng töi söëng taåi Trûúâng An caách xa Laåc Dûúng núi baâ nöåi
úã. Àiïìu naây laâm cha töi rêët haâi loâng. Ngûúâi thûúâng vui veã nö àuâa
vúái chuáng töi, coá ngaây ngûúâi ruä chuáng töi ài àaá banh, coá ngaây ngûúâi
dêîn caã boån ài sùn bùæn. Ngûúâi rêët thñch ngûåa vaâ chim ûng. Ngûúâi
daåy töi caách àïí chim ûng àêåu trïn tay, nhûng töi khöng ûa chuáng
vò cùåp mùæt chuáng dûä túån quaá. Ngûúâi rêët mï nhûäng con ngûåa cao
lúán -cuâng súã thñch vúái Cao Tön vaâ Thaái Tön-, nhêët laâ nhûäng con lêëy
giöëng tûâ Thiïn Sún (Turkestan). Möîi khi ngûúâi cûúäi ngûåa töi
thûúâng àûáng xem vaâ phuåc lùn.
Cha töi laâ möåt ngûúâi vui tûúi, khoeã maånh, möåt tay kiïëm rêët
cûâ vaâ bùæn cung cuäng khöng àïën nöîi tïå. Ngûúâi hoåc rêët gioãi, khi saáu
baãy tuöíi ngûúâi àaä nöîi tiïëng laâ thuöåc nhiïìu thú vaâ coá thïí àoåc àoåc böå
Thû Kinh, möåt böå sûã cuãa Khöíng Tûã, viïët bùçng cöí vùn rêët khoá àoåc.
Trong thúâi gian úã Trûúâng An ngûúâi àaä cuâng möåt söë hoåc giaã
soaån ra böå Chuá Giaãi vïì Lõch Sûã àúâi Hêåu Haân.
Cöng viïåc naây àoâi hoãi möåt cöng trònh khaão cûáu thêëu àaáo vïì cöí
ngûä vaâ caác phaát êm caác àõa danh. Khi böå saách hoaân têët, öng nöåi
nhiïåt liïåt khen thûúãng ngûúâi vò ngûúâi chñnh laâ chuã biïn cuãa cöng
trònh vô àaåi àoá.
Thaái tûã Hiïìn laâ ngûúâi thûåc tïë vaâ khön ngoan hún Thaái tûã
Hoùçng. Ruát kinh nghiïåm tûâ caái chïët khöng àuáng luác cuãa Hoùçng,
chaâng thûúâng coá khuynh hûúáng laánh xa Vo Hêåu, nhêët laâ khöng
bao giúâ ùn cuâng mêm vúái baâ. Chaâng thûúâng úã Trûúâng An vaâ ñt khi
qua Laåc Dûúng.
Voä Hêåu linh caãm thaái àöå khaác laå cuãa chaâng vaâ trong loâng baâ
ngêëm ngêìm tûác giêån.
Baâ hiïíu rùçng trong tûúng lai phe ngoaåi thñch -hoå Voä- cuãa baâ
seä xuöëng döëc vò möåt tay chaâng.
Nùm 679, Cao Tön bõ möåt trêån àau nùång vaâ Hiïìn àûúåc phong
laâm Phuå Chaánh -ngûúâi cöång àöìng nhiïëp chaánh vúái vua- chaâng
traánh túái mûác töëi àa viïåc viïëng thùm cha meå, vò tònh nghôa giûäa
chaâng vaâ Voä Hêåu àaä bõ raån nûát vaâ chaâng khöng muöën ài vaâo vïët xe
àöí cuãa Thaái tûã Hoùçng.
Tûâ ngaây lïn laâm Phuå Chaánh, Hiïìn rêët chuyïn chuá vúái cöng
viïåc triïìu chñnh vò chaâng biïët vua cha coá thïí qua àúâi bêët cûá luác
naâo. Chaâng àaä úã vaâo tuöíi hai mûúi ba, khöng coân ngêy thú ngu daåi
àïí keã khaác coá thïí lúåi duång danh nghôa chaâng maâ thao tuáng triïìu
àònh. Ñt lêu sau, Hiïìn nghe phong phanh trong cung coá dû luêån
àöìn rùçng chaâng laâ con cuãa baâ Cöng tûúác, chõ ruöåt Voä Hêåu. Chùæc
hùèn Voä Hêåu àaä tung ra tin nêìy vúái möåt muåc àñch múâ aám. Hiïìn coân
nhêån àûúåc mêëy laá thû cuãa Voä Hêåu traách chaâng thiïëu böín phêån
laâm con. Hiïìn rêët buöìn vïì nhûäng chuyïån naây. Chaâng lo lùæng
khöng biïët meå chaâng àang êm mûu gò vaâ söë phêån chaâng seä ra sao?
Coá leä chaâng seä phaãi tûå vïå bùçng moåi caách.
Trong khi àoá, taåi Àöng àö, Voä Hêåu thûúâng ài laåi vúái möåt àaåo
sô kiïm tûúáng söë tïn laâ Minh Tön Yïn. Xûa nay Voä Hêåu vêîn khoaái
àaåo sô vaâ thêìy thuöëc. Nhûäng keã xûáng yá baâ àïìu àûúåc pheáp vaâo khuï
phoâng cuãa baâ.
Hún möåt nùm nay Cao Tön hoaân toaân nùçm liïåt giûúâng nïn baâ
khöng coân súå Vua bùæt quaã tang nhû trûúác kia nûäa. Nhúâ sûå ài laåi
thên mêåt, tïn àaåo sô àaä doâ ra têm sûå cuãa baâ.
Gaä àaánh truáng têm lyá baâ khi noái rùçng tûúáng möåt cuãa Thaái tûã
Hiïìn rêët xêëu, chaáu seä khöng söëng lêu vaâ thiïëu may mùæn - àiïìu naây
àuáng vò nhiïìu thêìy tûúáng khaác cuäng noái vêåy - gaä viïån cúá rùçng
chaâng phaåm vaâo mêëy àiïìu kyå nhû anh hoa phaát tiïët ra ngoaâi, muäi
nhoån quaá.v.v. Traái laåi Triïët coá nhiïìu neát giöëng Thaái Tön, vaâ chaâng
coá nhiïìu phuác tûúáng nhêët.
Nhûng lúâi baân naây laåi caâng chia reä tònh mêîu tûã giûäa Voä Hêåu
vaâ Hiïìn.
Hiïìn rêët gheát tûúáng söë mï tñn dõ àoaån vaâ rêët khinh nhûäng
ngûúâi àaân baâ nheå daå tin nhaãm. Voä Hêåu chùèng cêìn dêëu nhûäng lúâi
baân cuãa tïn àaåo sô, coân Hiïìn cuäng khöng dêëu thaái àöå khinh miïåt
àöëi vúái y.
Muâa àöng nùm 679-680, àaåo sô Minh bõ giïët trïn àûúâng tûâ
Laåc Dûúng àïën Trûúâng An. Hai thaânh phöë caách nhau hún möåt
trùm dùåm vaâ phaãi ài qua àeâo Àöìng Quan dêîn túái söng Hoaâng Haâ.
Cuöåc aám saát xaãy ra trïën àûúâng àeâo vaâ khöng bùæt àûúåc thuã phaåm.
Coá thïí Hiïìn àaä nhuáng tay vö vuå naây, cuäng coá thïí khöng, nhûng trûâ
khûã möåt tïn "baán miïång ùn tiïìn" laâ möåt viïåc húåp lyá.
Khöng biïët möëi liïn quan giûäa Voä Hêåu vaâ tïn àaåo sô ra sao,
chó biïët rùçng khi nghe tin naây, baâ àaä nöîi giêån löi àònh. Baâ nghi
ngay Hiïìn laâ thuã phaåm vaâ cho goåi chaâng vïì Laåc Dûúng.
Trong khi Hiïìn úã Laåc Dûúng, Voä Hêåu sai ngûúâi khaám xeát tû
dinh chaâng taåi Trûúâng An vaâ tòm thêëy ba trùm moán vuä khñ trong
chuöìng ngûåa. Nhûäng vuä khñ naäy coá thïí do Hiïìn cêët dêëu àïí phoâng
khi cêìn àïën, hoùåc cuäng coá thïí do ngûúâi khaác mang túái àïí vu cho
chaâng. Thïë laâ Hiïìn bõ gheáp töåi phaãn nghõch, mùåc dêìu moåi ngûúâi tûå
hoãi chaâng coá thïí laâm phaãn vúái möåt duám vuä khñ nhû vêåy khöng vaâ
phaãn ai, khi chñnh chaâng laâ Thaái tûã sùæp lïn ngöi?
Khöng cêìn xeát nguyïn do, Hiïìn bõ bùæt quaã tang taâng trûä vuä
khñ, cuäng nhû Vûúng hêåu trûúác àêy bõ bùæt vò chön dêëu möåt hònh
nhên bùçng göî dûúái gêìm giûúâng. Muöën chùæc, Voä Hêåu mua chuöåc
möåt tïn böå haå cuãa Hiïìn vaâ baão hùæn khai rùçng chñnh Hiïìn àaä giïët
àaåo sô Minh vaâ mûu phaãn.
Caác àaåi thêìn àûúåc hoåp laåi àïí xeát xûã haânh àöång cuãa Hiïìn vaâ
hoå àaä huâa theo Voä Hêåu àïí buöåc töåi chaâng. Phaãn nghõch laâ töåi tûã
hònh.
Cao Tön ruâng mònh khi nghô àïën söë phêån cuãa hai ngûúâi con
trûúác -Trung vaâ Hoùçng - Öng vöåi vaä can thiïåp àïí gúä töåi cho Hiïìn.
Öng viïån leä Hiïìn àaä coá cöng lúán khi laâm Phuå Chaánh, khöng coá lyá
do naâo thuác àêíy chaâng mûu phaãn. Vaã laåi möåt võ phuå Chaánh coá
thûâa thêím quyïìn giûä vuä khñ trong nhaâ, vaâ duâ chaâng coá giïët tïn àaåo
sô ài nûäa thò àaä sao? Duâ sao, Vua cuäng coá quyïìn ên xaá töëi hêåu, baác
boã quyïët àõnh cuãa caác Àaåi thêìn.
Thêåt laâ phi lyá khi möåt Thaái tûã àang nhiïëp chaánh phaãi àïìn
maång cho möåt tïn àaåo sô queân. Giaã sûã Voä Hêåu khöng cöë yá trûâ khûã
Hiïìn vò thêëy chaâng coá àuã khaã nùng tûå lêåp thò baâ àaä khöng cho luåc
soaát tû dinh vaâ buöåc töåi chaâng.
Kïët quaã Hiïìn khöng bõ xûã tûã àuáng nhû nguyïån voång cuãa Voä
Hêåu, nhûng chaâng bõ truêët vaâ cêìm tuâ. Hoaâng tûã Triïët lïn thay.
Töi lïn mûúâi khi thaãm hoaå xaãy àïën cho gia àònh. Luác àêìu vò
lo lùæng quaá, chuáng töi khöng tòm ra nguyïn nhên cuãa vuå aán,
nhûng vïì sau chuáng töi àaä hiïíu. Chùæc hùèn cha töi àaä coá lêìn àaã
kñch baâ nöåi vïì chuyïån ài laåi vúái tïn àaåo sô, khiïën baâ nöåi nöîi giêån.
Khi cha töi bõ bùæt vaâ bõ àaây ài xa - Tûá Xuyïn - chuáng töi hoaân toaân
mêët liïn laåc vúái ngûúâi. Ngûúâi khöng bõ giïët ngay vò öng nöåi coân
söëng, vaâ maäi àïën khi baâ nöåi chïët, ngûúâi ta múái àem haâi cöët àaä muåc
naát cuãa ngûúâi vïì chön cuâng töí tiïn.
Sau khi cha töi bõ haåi, ba àûáa chuáng töi bõ àem vïì Laåc Dûúng
vaâ bõ giam loãng núi hêåu cung. Nùm khi mûúâi hoaå chuáng töi múái
thêëy mùåt öng baâ nöåi. Chuáng töi hay gùåp cö töi laâ Cöng chuáa Thaái
Bònh hún nûäa vò khöng hiïíu taåi sao baâ rêët thñch chuáng töi. Höìi àoá
Cöng chuáa múái mûúâi lùm, mûúâi saáu, vaâ chûa lêåp gia àònh. Möåt
nùm sau, Cöng chuáa lêëy chöìng vaâ khöng coân tòm àïën chuáng töi
nûäa. Chuáng töi ñt khi gùåp Cöng chuáa nhûng laåi àûúåc nghe nhiïìu
nhûäng chuyïån lùng nhùng cuãa Cöng chuáa trong cung.
Thaáng mûúâi hai nùm 683, öng nöåi mêët.
Hai thaáng sau chuáng töi rêët kinh ngaåc khi thêëy chuá töi laâ
Hoaâng tûã Àaán àûúåc sùæc phong laâm Hoaâng àïë vaâ àûúåc àûa vaâo nghó
maát cuâng chuáng töi taåi hêåu cung. Caã gia quyïën öng cuäng bõ quaãn
thuác rêët chùåt cheä.
Gêìn àêy, trong thúâi kyâ töi viïët têåp truyïån nêìy, coá möåt chuyeån
vûâa ngöå nghônh vûâa chua chaát xaãy ra trong gia àònh töi: Nhúâ mûúâi
taám nùm bùæt giûã trong cung, töi biïën thaânh möåt nhaâ tiïn àoaán thúâi
tiïët. moåi ngûúâi àïìu thaán phuåc linh caãm cuãa töi.
Nùm àoá vaâo thaáng tû, tiïët trúâi nùæng raáo, Vûúng tûúác àêët Tïì -
em ruöåt cuãa vua Minh Hoaâng hiïån nay - túái thùm töi. Trong khi
àang noái chuyïån, töi böíng caãm thêëy trong ngûúâi khaác laå vaâ töi noái
vúái öng: Trúâi sùæp mûa.
Dô nhiïn Tïì vûúng khöng tin vò luác àoá giûäa muâa nùæng, nhûng
chó möåt tiïëng àöìng höì thò trúâi chuyïín mûa, möåt trêån mûa nhû thaác
àaä àöí xuöëng vaâ keáo daâi mûúâi mêëy ngaây chûa dûát. Röìi möåt buöíi
chiïìu, khi àang ngöìi ùn cúm, töi laåi noái vúái Tïì Vûúng: Mûa sùæp
taånh.
Tïì Vûúng coá veã vêîn chûa chûa tin, töi noái tiïëp:
- Àïí röìi coi.
Saáng höm sau mûa taånh, trúâi laåi quang àaäng nhû thuúâng. Tïì
Vûúng lêëy laâm laå, beân kïí laåi chuyïån naây cho Minh Hoaâng nghe.
Khi Vua hoãi töi chuyïån àoá coá thûåc khöng, töi traã lúâi:
- Thûåc ra chùèng coá gò kyâ diïåu. Búãi coân nhoã khi bõ giûä trong
cung àiïån taåi Laåc Dûúng, töi àûúåc boån hoå Voä cho ùn àoân rêët nhiïìu,
chùæc luác àoá Bïå Haå coân nhoã quaá nïn khöng nhúá. Hiïån nay nhûäng
vïët seåo ngoaâi da àaä laânh, nhûng trong ngûúâi töi coân húi khaác laå.
Khi trúâi xêëu, töi caãm thêëy àau nhûác khùæp khúáp xûúng ; àïën khi
trúâi trúã laåi bònh thûúâng töi múái hïët àau. Nhúâ ún baâ nöåi ngaây nay
töi coá taâi tiïn àoaán thúâi tiïët.
Vûâa nhùæc túái baâ nöåi, bêìu khöng khi lêåp tûác khêín trûúng. Töi
biïët laâ mònh àaä lúä lúâi.
THÊÅT TUYÏÅT DIÏÅU KHI CHÖÌNG CHÏËT
Thêåt tuyïåt diïåu khi chöìng chïët vaâ söëng àúâi tûå do. Nhûäng
ngaây vui àaä túái. Tuy àaä saáu mûúi nhûng Voä Hêåu coân phong àöå
lùæm. Miïång baâ coân nguyïn vaâ ùn ngon miïång hún bao giúâ hïët,
ngûúâi baâ coân traân trïì nhûåa söëng. Têët caã àang chúâ àúåi baâ ngûå trõ vaâ
hûúãng thuå. Dô nhiïn Voä Hêåu khöng quïn chuyïån tòm ngûúâi kïë võ
Cao Tön. Vêën àïì laâ coá nïn lêåp Triïët, ngûúâi con thûá ba, laâm vua
hay khöng? Nhû àaä biïët, Triïët coá nhiïìu neát giöëng Thaái Tön hún
mêëy ngûúâi kia. Luác naây chaâng àaä àûúåc hai mûúi lùm tuöíi.
Voä Hêåu àùæn ào maãi khöng biïët nïn lêåp chaâng hay nïn àaão
chñnh ngay, àïí tûå lïn ngöi. Baâ àaä chaán cöng viïåc cuãa möåt ngûúâi
phoâ taá, vúå vua hay meå vua cuäng chûa thïí àem laåi cho baâ quyïìn uy
töëi thûúång.
Quan Trung Thû Xaá Nhên hoå Baåch rêët ngaåc nhiïn khi thêëy
Voä Hêåu chêåm trïî trong viïåc lêåp ngûúâi kïë nghiïåp. Theo thöng lïå khi
vua chïët, phaãi coá ngûúâi thay thïë nöåi trong möåt hai ngaây. Öng beân
vaâo triïìu nhùæc nhúã Voä Hêåu.
Sau saáu ngaây suy nghô kyä caâng vaâ caãm thêëy chûa nïn laâm
maånh, Voä Hêåu àaä nghe lúâi quan Trung Thû àïí toã ra tön troång luêåt.
Triïët àûúåc phong laâm vua sau khi Cao Tön chïët àaä baãy ngaây.
Xem tònh hònh, vaâi ngûúâi tiïn àoaán seä coá soáng gioá trong triïìu.
Nhûng khöng ai ngúâ triïìu àònh khöng gùåp soáng gioá maâ gùåp möåt
cún löëc nhanh vaâ maånh khön taã.
Chûa àêìy hai thaáng sau -ngaây 5.2.684- Triïët bõ Voä Hêåu truêët
ngöi vaâ boã vö nguåc, sau àoá bõ biïëm ài xa.
Dûúâng nhû giûäa Triïët vaâ quan Trung Thû hoå Baåch àaä coá möåt
trêån àêëu khêîu kõch liïåt. Triïët thò muöën lêåp cha vúå laâm Thõ Trung,
möåt trong nhûäng chûác vuå cao töåt àónh trong triïìu, coân quan Trung
Thû cûåc lûåc phaãn àöëi. Viïån cúá rùçng cha vúå Triïët chûa tûâng giûä
chûác vuå quan troång, thiïëu kinh nghiïåm àïí laâm Thõ Trung.
Cuöëi cuâng, Triïët noái:
- Khanh àûâng quïn ta laâ Vua. Ta coá quyïìn nhûúâng caã giang
sún cho nhaåc phuå ta nïëu ta muöën.
Cêu noái trong luác böëc àöìng naây laâ cú höåi töët àïí Voä Hêåu truêët
ngöi Triïët. Chaâng nhû möåt con nai tú gùåp àöìng coã xanh nhúãn nhú
àuâa rúän, àêu biïët rùçng möåt muå coåp àang rònh rêåp vöì möìi.
Viïn thõ vïå trûúãng àûúåc goåi vaâo cung àïí thûåc hiïån möåt cuöåc
böë trñ bñ mêåt.
Saáng ngaây möìng nùm thaáng hai nùm 684, khùæp cung àiïån
àïìu coá lñnh traáng canh phoâng rêët nghiïm mêåt. Triïìu thêìn khöng
hiïíu chuyïån gò, vêîn vaâo chêìu nhû thuúâng lïå. Àïën giúâ lêm traâo, moåi
ngûúâi àïìu ngaåc nhiïn khi thêëy Voä Hêåu xuêët hiïån, dêîn theo võ Vua
treã tuöíi.
Triïët vûâa àõnh bûúác lïn ngai thò quan Trung Thû caãn chaâng
laåi vaâ ruát trong tay aáo ra möåt túâ chiïëu. Sau àoá öng doäng daåc àoåc
cho moåi ngûúâi nghe. Luác àoá quêìn thêìn múái biïët Voä Hêåu giaáng
Triïët xuöëng laâm Lû Lùng Vûúng vaâ giam chaâng trong cung.
Möåt tïn àöåi trûúãng thõ vïå tiïën àïën bùæt giûã chaâng.
Quaá tûác giêån, chaâng la lúán:
- Buöng ta ra! Ta coá töåi gò?
Voä Hêåu laånh luâng:
- Töåi gò û? Töåi cuãa mi laâ daám tñnh chuyïån àem giang sún àùåt
vaâo tay cha vúå.
Trong luác tûác giêån ngûúâi ta coá thïí noái nhûäng cêu thiïëu suy
nghô. Chaâng cöë gùæng biïån höå, nhûng dô nhiïn vö ñch.
Sau nùm mûúi tû ngaây laâm Vua, chaâng bõ lñnh àiïåu ài möåt
caách nhuåc nhaä trûúác mùåt quêìn thêìn. Chaâng vûâa baâng hoaâng vûâa
tûác giêån. Möåt võ Vua laåi coá thïí bõ àöëi xûã nhû vêåy sao?
Triïët bõ taåm thúâi giam giûä trong cung. Möåt thaáng sau chaâng
àûúåc àûa ra Phong Chêu. Cha vúå chaâng cuâng gia quyïën cuäng bõ
àaây xuöëng phña Nam.
Nhû àaä noái àoaån trûúác, chuá töi laâ Hoaâng tûã Àaán àûúåc phong
laâm vua vaâo thaáng hai nùm 681 vaâ àûúåc àûa vaâo hêåu cung nghó
maát cuâng ba anh em töi. Chuáng töi bõ cêëm bûúác chên ra khoãi cung
àiïån. Söëng lêëu ngaây núi hêåu cung, chuáng töi têåp àûúåc taánh noái
thêìm àuã cho nhau nghe. Chuáng töi thûúâng lêëm leát nhû keã phaåm
töåi, àûúåc baâ töi ban cho àûúåc söëng. Kïí caã chuá Àaán, chuáng töi coá thïí
bõ giïët hay àûúåc pheáp tûå treo cöí bêët cûá luác naâo. Tröng gûúng cha
töi vaâ caác baác töi, chuá Àaán luön luön toã ra ngoan ngoaän dïî baão.
Trong suöët mûúâi lùm nùm daâi, töi chùèng coá dõp naâo nhòn thêëy
àûúâng phöë Laåc Dûúng. Caác diïín biïën trong triïìu, chuáng töi cuäng
chó àûúåc nghe kïí laåi. Thónh thoaãng coá ngûúâi àïën cho chuáng töi biïët
sùæp coá caách maång, múái nghe thò rúän toác gaáy nhûng röìi cuäng chùèng
nûúác gò. Àïí tûå vïå, chuáng töi thûúâng an phêån núi hêåu cung vaâ tûå an
uãi rùçng tuy bõ mêëy àûáa chaáu cuãa Voä Hêåu mùæng chûãi àaánh àêåp,
chuáng töi hay coân may mùæn hún nhiïìu ngûúâi.
Möåt yá tûúãng cêìu sinh chua chaát àaä khiïën Hoaâng tûã Àaán phaãi
laâm böå vûâa cêm, vûâa àiïëc, vûâa muâ. Tuy chaâng bõ giûä trong cung
nhûng laåi ñt nguy hiïím hún laâ bõ àaây ài xa nhû trûúâng húåp cuãa
Hiïìn. Khi khöng àûúåc phong laâm vua, chùèng ai töí chûác lïî àùng
quang. Voä Hêåu chó sai möåt ngûúâi chaáu tïn laâ Voä Thûâa Tûå àem
chiïëu chó àïën àoåc, sùæc phong chaâng laâm "Hoaâng àïë".
Ba thaáng àêìu nùm 684 laâ thúãi kyâ biïën àöång nhiïìu nhêët.
Quêìn chuáng chûa hïët xuác àöång vïì chuyïån noå, Voä Hêåu àaä döìn thïm
chuyïån kia. Trong möåt baâi hõch, Laåc Têën Vûúng coá nhùæc túái chuyïån
naây vaâ kïët töåi Voä Hêåu nhû sau: Möì cha chûa khö, nhûäng ngûúâi con
cöi àaä bõ baåc àaäi.
Thûåc ra möå cuãa Cao Tön chûa bùæt àêìu xêy. Trong khi àoá
Hiïìn vêîn bõ quaãn thuác taåi Tûá Xuyïn vaâ chaâng àaä xa gia àònh hún
ba nùm. Vò coá taâi chaâng àûúåc Voä Hêåu kiïng deâ nhêët. Baâ luön luön
súå rùçng chaâng coá thïí nöîi loaån, hay àuáng ra laâm troång têm cho caác
cuöåc khúãi nghôa, hoùåc tòm caách liïn laåc vúái Triïët. Baâ quyïët àõnh
haânh àöång trûúác àïí trûâ hêåu hoaån.
Ba ngaây sau khi phïë Triïët, hay noái caách khaác hai thaáng sau
khi Cao Tön chïët, Voä Hêåu sai möåt tïn àöåi trûúãng thõ vïå ài Tûá
Xuyïn àïí giûä an ninh vaâ baão vïå Hiïìn. Khi àïën núi, tïn naây nhöët
Hiïìn vaâo trong möåt buöìng kñn röìi buöåc chaâng tûå treo cöí.
Trûúác khi chïët, chaâng viïët möåt baâi ca nhan àïì Baâi Ca Cuãa
Cêy Dûa Chuöåt, coân lûu truyïìn àïën ngaây nay:
Cêy dûa chuöåt söëng núi lêìu ngoåc
Traái àaä giaâ àem boåc haái chúi
Möåt lêìn haái, cêy coân tûúi,
Hai lêìn, cêy heáo coân vaâi laá xanh,
Ba lêìn, cêy yïëu mong manh,

Böën lêìn, hïët traái biïën thaânh cêy khö.
Hiïín nhiïn baâi ca aám chó caái chïët cuãa Trung, Hoùçng, vaâ sûå tuâ
àaây cuãa Triïët, Àaán.
Khi tin Hiïìn tûå saát vïì àïën kinh àö. Voä Hêåu töí chûác möåt lïî
cêìu siïu rêët troång thïí vaâ ra lïånh cho caã nûúác àïí tang. Baâ quy têët
caã töåi löîi cho tïn àöåi trûúãng. Baâ baão hùæn àaä lú laâ trong nhiïåm vuå
nïn Hiïìn múái tûå saát àûúåc. Baâ giaáng chûác vaâ àöíi hùæn ài xa. Nhûng
chó nûãa nùm sau, Voä Hêåu cho goåi hùæn vïì vaâ cho phuåc chûác cuä. Luác
àoá moåi ngûúâi múái vúä leä.
Giúâ àêy quyïìn haânh àaä hoaân toaân nùçm trong tay Voä Hêåu. Baâ
tha höì taác yïu taác quaái àïí thoaã maän yá thñch riïng tû. Nhûäng keã vö
traách nhiïåm khöng coân nghô àïën cú nghiïåp nhaâ Àûúâng àïìu rêët
hoan nghïnh chuã trûúng hûúãng thuå töëi àa cuãa baâ. Baâ haânh àöång
tham lam, vöåi vaã nhû möåt tïn ùn maây böîng dûng trúã thaânh triïåu
phuá.
Voä Hêåu rêët tin tûúãng caác lúâi chuác tuång vaâ caác tûâ ngûä nghe coá
veã linh thiïng. Khi moåi ngûúâi àïìu chuác sinh nhûåt vui veã thò chùæc
chùæn buöíi sinh nhûåt seä vui veã.
Baâ àöíi tïn Laåc Dûúng ra thaânh núi úã cuãa Thûúång àïë. Hiïín
nhiïn baâ khöng con khiïm nhûúång möåt caách giaã taåo nhû trûúác
nûäa. Quöëc kyâ cuâng àöíi thaânh maâu vaâng vaâ àoã choái tröng coá veã húåm
hónh khaác thûúâng.
Voä Hêåu coân xuöëng chiïëu möåt lêìn nûäa àöíi tïn caác cú cêëu chñnh
quyïìn àïí cho coá veã vùn hoa hún.
Sau àêy laâ tïn múái cuãa caác cú quan töëi cao:
Vùn phoâng Mön Haå Tónh úã phña traái Chaánh àiïån àûúåc goåi laâ
Loan àiïån.
Vùn phoâng Trung Thû Tónh úã bïn phaãi Chaánh àiïån àûúåc goåi
laâ Phuång Lêìu.
Thû viïån hoaâng gia àûúåc goåi laâ Kyâ Lên àiïån vaâ Vùn phoâng
Nöåi caác àûúåc goåi laâ Bùæc Cûåc àiïån.
Toaân laâ tïn nhûäng lêìu caác núi tiïn caãnh cuãa baâ Têy Vûúng
Mêîu. Voä Hêåu rêåp theo àïí nêng àõa võ mònh gêìn vúái thêìn tiïn hún.
Tïn cuãa saáu Böå cuäng thay àöíi theo:
Böå Laåi biïën thaânh Böå Thiïn.

Böå Höå biïën thaânh Böå Àõa.
Böå Lïî, Binh,Hònh, Cöng biïën thaânh Böå: Xuên, Haå, Thu,
Àöng.
Voä Hêåu ngûå laåi trung têm cuãa vuä truå nhû möåt nûä thêìn chuáa
cuãa muön loaâi. Voä Hêåu coá veã àùæc yá lùæm. Baâ àaä thûåc sûå laâm Vua vaâ
cêìn phaãi coá thï thiïëp nhû ai. Vêën àïì àùåt ra: thï thiïëp cuãa baâ seä laâ
àaân baâ hay àaân öng?
Vö hònh chung àêy laâ cú höåi àïí nhaâ sû àiïn àûúåc suãng aái vaâ
laâm luäng àoaån triïìu àònh. Cuöëi cuâng Voä Hêåu ài àïën chöî nöîi tiïëng
vïì mùåt dêm àaäng hún laâ vïì mùåt chñnh trõ, traái hùèn vúái àiïìu baâ mú
ûúác.
Nhaâ sû àiïn, nhû àaä noái úã àoaån àêìu, tïn laâ Hoaâi Nghôa. Thûåc
ra gaä khöng phaãi laâ sû maâ cuäng chùèng coá caái tïn àeåp àeä nhû vêåy.
Gaä nguyïn laâ möåt tïn maäi voä baán thuöëc daåo trong haânh Laåc
Dûúng. Gaä thûúâng biïíu diïîn sûác maånh vaâ quyïìn cûúác àïí löi cuöën
àaám dên ngu mua thuöëc cao, thuöëc tïî cuãa gaä. Vúái thên hònh cao
lúán lûåc lûúäng, gaä thñch biïíu diïîn thên thïí trêìn truöìng cuãa mònh vaâ
thuúâng khoe khoang coá taâi laâm cho àaân baâ àiïn àaão.
Qua sûå giúái thiïåu cuãa möåt tïn thõ nûä, gaä àûúåc gùåp Cöng chuáa
Tiïìn Kim, röìi túái Cöng chuáa Thaái Bònh. Sau khi biïët roä taâi nùng
cuãa gaä, Cöng chuáa Thaái Bònh ên cêìn giúái thiïåu laåi cho meå. Voä Hêåu
rêët mûâng rúä, cho vúâi gaä vaâo ngay. Gaä tïn thiïåt laâ Phong nhûng moåi
ngûúâi thuúâng goåi laâ Beá Cûng, mùåc dêìu gaä chùèng beá chuát naâo. Vïì
sau tïn gaä àûúåc àöíi thaânh Hoaâi Nghôa cho àúä chûúáng.
Hai meå con Voä Hêåu cuâng nhau hûúãng thuå thuá vui xaác thõt vúái
tïn sû höí mang, cuäng nhû hoå tûâng cuâng nhau mûu àöì nhûäng
chuyïån bêët chñnh. Voä Hêåu caãm thêëy mònh hoaân toaân lïå thuöåc vaâo
tïn maäi voä. Baâ khöng söëng nöîi nïëu thiïëu gaä. Baâ thûúâng phaãi laâm
ngú trûúác nhûäng haânh àöång ngang ngûúåc cuãa gaä. Tuy thiïëu baãn
chêët cuãa möåt ngûúâi meå, Voä Hêåu vêîn laâ möåt ngûúâi àaân baâ hoaân
toaân mïìm yïëu trûúác gaä àaân öng têìm thûúâng. Bao nhiïìu nghõ lûåc
chïë ngûå tònh caãm, bao nhiïu cûáng rùæn nghiïm khùæc trong laänh vûåc
chñnh trõ biïën àêu mêët hïët, àïí nhûúâng chöî cho quõ luyå àam mï.
Hay cuäng coá thïí Voä Hêåu quan niïåm ngûúåc laåi. Coá leä baâ cho
rùçng caác truy hoan naây laâ möåt phêìn trong àúâi söëng xa hoa cuãa bêåc
àïë vûúng. Theo oác tûúãng tûúång phong phuá cuãa baâ, caác bêåc thêìn
tiïn trïn trúâi vêîn thûúâng hûúãng thuå caác cuöåc traác taáng dêm loaån
khi chiïën thùæng. Thïm vaâo àoá baâ laåi nghe theo lúâi dêîn duå mï hoùåc
cuãa nhaâ sû àiïn vaâ ài àïën chöî tin tûúãng rùçng têët caã quêìn chuáng
àïìu coi baâ laâ hiïån thên cuãa möåt võ Phêåt, baâ cho xêy àiïån Thiïn
Àûúâng cao hún möåt trùm thûúác úã phña sau àiïån Thaái Hoaâ cho tïn
maäi voä úã àoá laâm sû trûúãng - nhû seä noái úã àoaån sau -
Trong suöët thúâi gian tùçng tõu vúái nhaâ sû, Voä Hêåu luön luön bõ
aám aãnh búãi nhûäng tû tûúãng vûâa thêëp heân nhuöëm muâi xaác thõt trêìn
tuåc, vûâa cao caã àûúåm maâu siïu thoaát thiïng liïng. Nhûäng tû tûúãng
naây giuáp Voä Hêåu tin tûúãng vaâ hûáng khúãi trong kïë hoaåch chñnh trõ
cuãa baâ.
Baâ tin minh laâ àûác Phêåt taái sinh xuöëng trêìn àïí phaán xeát
ngûúâi ngay keã gian - ai tin úã baâ laâ ngay, ai khöng tin laâ gian-
Chñnh Voä Hêåu cuäng nhêån ra rùçng hònh aãnh cuãa Phêåt àaä giuáp triïìu
àaåi baâ thaânh cöng.
Tûå tin úã uy thïë àöëi vúái Voä Hêåu, sû Hoaâi Nghôa khöng cêìn
thay àöíi caách ùn mùåc löi thöi cuãa mònh. Gaä coá veã nghïnh ngang tûå
àùæc vaâ thuúâng laâ möëi àe doaå àöëi vúái dên chuáng taåi kinh àö. Möîi khi
ài daåo trong thaânh, gaä thûúâng chïîm chïå trïn lûng ngûåa, coá quên
hêìu ài múã àûúâng. Vö phuác cho ai khöng traánh kõp, chùæc chùæn seä
laänh vaâi ngoån roi sùæt vaâo àêìu. Coá lêìn gaä àaánh möåt võ quan Biïån lyá
ngay giûäa phöë vò öng naäy tûâng buöåc töåi gaä.
Trong cung, gaä àûúåc troång àaäi nhû möåt öng hoaâng.
Gaä àûúåc duâng ngûåa cuãa hoaâng gia vaâ möîi khi thêëy gaä ài qua
caác quan trong triïìu àïìu cung kñnh cuái àêìu. Àïí lêëy loâng gaä, hai
ngûúâi chaáu cuãa Voä Hêåu laâ Thûâa Tûå vaâ Tam Tû thuúâng búå àúä gaä
möåt caách heân haå, giûä ngûåa àïí cho gaä leo lïn hay bûúác xuöëng.
Coá möåt lêìn gaä sû höí mang vaâo hoaâng cung bùçng cûãa Àoan Voä
- daânh riïng cho Vûúng hêìu vaâ caác Cöng thêìn - gaä nghïnh ngang
ài qua chöî laâm viïåc cuãa Mön Haå Tónh.
Quan Thõ Trung hoå Tö laâ möåt võ Quöëc cöng tuöíi cao àûác troång
thêëy thïë bûúác ra, nhûng gaä vêîn taãng lúâ nhû khöng thêëy tiïëp tuåc
tiïën vaâo.
Quan Thõ Trung tûác giêån noái lúán:
- Sao mi daám vaâo àêy, tïn àêìu troåc kia! Mi vaâo àêy àïí laâm
gò?
Gaä sû trúån mùæt nhòn öng, röìi bùçng möåt àiïåu böå rêët haâi hûúác
gaä khoa tay muáa chún vaâ thaách thûác:
- Muöën chúi nhau chùng?
Gioång gaä sùåc muâi dao buáa cuãa boån lûu manh.
Nhûng khöi haâi hún nûäa, chiïìu höm àoá gaä mang möåt böå mùåt
sûng huáp ài kiïëm Voä Hêåu àïí maách, quan Thõ Trung àaä sai cêån vïå
töëng cöí gaä ra ngoaâi vaâ möåt cuöåc êëu àaã àaä xaãy ra. Sau khi chïë ngûå
àûúåc gaä, boån cêån vïå khöng quïn tùång gaä mêëy chuåc baåt tai.
Nghe chuyïån naây, Voä Hêåu chó phaá ra cûúâi:
- Sao aái khanh laåi ài löëi cûãa àoá? Lêìn sau aái khanh nhúá ài cûãa
phña Bùæc.
Voä Hêåu rêët khön ngoan, khöng àaã àöång túái quan Thõ Trung
hoå Tö, vò baâ súå laâm lúán chuyïån chó töí mang tiïëng thïm. Vò Voä Hêåu
khöng muöën Hoaâi Nghôa boã baâ trong cung möåt mònh, hún nûäa baâ
súå gaä ra ngoaâi nhiïìu seä laâm löå chuyïån, baâ giao cho hùæn cöng taác
xêy cêët cung àiïån vaâ tröng nom vûúân thûúång uyïín.
Àaä coá lêìn Hoaâi Nghôa khoe vúái Voä Hêåu rùçng gaä rêët gioãi vïì
kiïën truác vaâ coá thïí xêy cêët nhaâ àûúåc, baâ beân bõa ra cöng viïåc àïí
buöåc chên gaä trong cung.
Theo tuåc lïå cöí truyïìn, chó àaân baâ hay hoaån quan múái àûúåc ra
vaâo nöåi cuång. Khi thêëy Hoaâi Nghôa ra vaâo khu vûåc àaân baâ, moåi
ngûúâi àïìu xêìm xò baân taán. Tuy gaä laâ sû nhûng chûa hoaån.
Möåt phaáp quan tïn laâ Vûúng Chêu thêëy gai mùæt beân dêng súá
xin thiïën Hoaâi Nghôa, nïëu gaä coân tiïëp tuåc hiïån diïån taåi nöåi cung,
laâm nhû vêåy àïí baão vïå tiïët haånh cho caác thõ nûä vaâ cöng nûúng
trong cung.
Khi xem súá, Voä Hêåu cûúâi ngêët vaâ thêìm nghô võ Phaáp quan
naây quaã coá oác khöi haâi.
Möåt lêìn nûäa Voä Hêåu laåi khön ngoan eám nheåm túâ súá àïí moåi
viïåc dêìn dêìn chòm vaâo quïn laäng.
NHÛÄNG CUÖÅC KHÚÃI NGHÔA
Têët caã nhûäng ngûúâi lûu têm àïën thúâi cuöåc àïìu traãi qua möåt
cún xuác àöång trûúác nhûäng biïën cöë trong mêëy thaáng vûâa qua: Hïët
truêët ngöi anh thò giam giûä em.
Ngûúâi ta thò thêìm hoãi nhau baâ Hoaâng hêåu goaá buåa kia àang
mûu toan gò?
Dên chuáng àïìu ngaä vïì phña Triïët vaâ Àaán, vò hai ngûúâi laâ
chaáu nöåi cuãa võ vua vô àaåi Thaái Tön, maâ hoå hùçng tön thúâ. Vêåy nïëu
laâ ngûúâi khön ngoan, Voä Hêåu àûâng nïn àuång chaåm àïën Thaái miïëu
nhaâ Àûúâng.
Dûúái mùæt caác nhaâ quan saát, biïën chuyïín nghiïm troång nhêët
laâ viïåc troång duång nhûäng ngûúâi chaáu cuãa Voä Hêåu vaâo viïåc thiïët lêåp
caác núi thúâ phûúång doâng hoå Voä taåi Laåc Dûúng. Caác chûác vuå quan
troång àïìu do con chaáu hoå Voä nùæm giûä trong khi caác Vûúng tûúác
nhaâ Àûúâng dêìn dêìn bõ tûúác hïët quyïìn haânh.
Voä Hêåu coá têët caã mûúâi böën ngûúâi chaáu kïí caã Voä Thûâa Tûå vaâ
Voä Tam Tû.
Thûâa Tûå laâ ngûúâi nhiïìu tham voång vaâ hoaåt àöång nhêët. Tuy
chó laâ möåt chñnh trõ gia nûãa muâa, ñt hoåc, thö bó, töëi mùæt trûúác danh
lúåi, Thûâa Tûå vêîn àûúåc phong laâm Thõ Trung - thaáng 5 nùm 684.
Nhûng chó hún möåt thaáng sau, Voä Hêåu chõu khöng nöîi sûå vuång vïì
ngu xuêín cuãa hùæn nïn phaãi caách chûác hùæn.
Höìi àoá dên thûúâng àaâm tiïëu sû Hoaâi Nghôa baám àuöi Voä
Hêåu, Thûâa Tûå vaâ Tam Tû baám àuöi nhaâ sû, vaâ àaám quan laåi trong
triïìu baám àuöi boån con chaáu hoå Voä. Caác ngûúâi chaáu cuãa Voä Hêåu
àïìu àûúåc laâm Àaåi tûúáng quên hoùåc nhûäng chûác vuå then chöët taåi
caác cú cêëu chñnh quyïìn. Voä Hêåu laåm quyïìn thaái quaá, àaä biïën triïìu
àònh thaânh möåt àaám ngûúâi löë bõch. Boån hoå Voä kiïu cùng vaâ khúâ
khaåo vêåy maâ Voä Hêåu vêîn duâng chuáng vaâo nhûäng chûác vuå quan
troång nhû Trûúãng quan thaânh Laåc Dûúng, thaânh Trûúâng An vaâ
Cêëm Thaânh, chñnh laâ àïí sûãa soaån lêåt àöí nhaâ Àûúâng.
Àiïìu laâm cho moåi ngûúâi chuá yá nhêët laâ Thûâa Tûå truâ tñnh xêy
thïm miïëu thúâ hoå Voä taåi Àöng àö,Laåc Dûúng, tuy gia àònh hoå Voä
àaä coá nhiïìu àïìn thúâ taåi Trûúâng An. Nhûäng miïëu thúâ múái seä xêy
theo kiïíu hoaâng gia. Trûúác àêy töí tiïn nhaâ hoå Voä àaä àûúåc truy
phong phêím tûúác nhûng Voä Hêåu chûa haâi loâng. Baâ muöën nêng têët
caã öng baâ öng vaãi tûâ nùm àúâi trûúác lïn haâng Vûúng tûúác. Moåi
ngûúâi àïìu xön xao baân taán. Hiïín nhiïn Voä Hêåu àang duång têm
cûúáp ngöi. Vò nhúá ún Thaái Tön, hoå àïìu phêîn nöå vaâ quyïët àõnh
haânh àöång. Nhûng ai laâ ngûúâi àûáng ra khúãi xûúáng. Hai võ Hoaâng
àïë treã tuöíi -Triïët vaâ Àaán- àaä bõ giam giûã vaâ tûúác hïët quyïìn. Caác
Vûúng tûúác nhaâ Àûúâng cuäng àaä phên taán ài caác núi vaâ àang söëng
trong lo êu chúâ àúåi sûå bêët haånh. Chó coân laåi àaám ngûúâi trñ thûác.
Vêåy nhûäng ngûúâi trñ thûác phaãi ra gaánh vaác traách nhiïåm.
Ngûúâi àêìu tiïn phêët cúâ khúãi nghôa laâ Tûã Kónh Nghiïåp.
Chaâng chñnh laâ chaáu nöåi cuãa Quöëc cöng Lyá Tñch, ngûúâi àaä àûáng ra
àiïìu khiïín lïî têën phong Voä Hêåu ngaây trûúác.
Kónh Nghiïåp cuâng möåt nhoám nho sô khaác hoåp nhau taåi
Dûúng Chêu àïí baân àõnh kïë hoaåch. Hoå àaä duâng mûu cûúáp àûúåc
thaânh Dûúng Chêu vaâ khúãi sûå vúái àaám binh lñnh trong thaânh. Hoå
suy tön möåt ngûúâi tröng giöëng Thaái tûã Hiïìn, cöng böë rùçng Hiïìn
chûa chïët vaâ hiïån àang cuâng hoå mûu àöì àaánh àuöíi keã soaán nghõch.
Chñnh nghôa cuãa hoå àûúåc hûúãng ûáng nhiïåt liïåt vaâ cuöåc khúãi nghôa
rêët hy voång thaânh cöng. Trong voâng nûãa thaáng hoå tuyïn böë àaä
chiïu naåp àûúåc mûúâi vaån binh lñnh.
Trûúác khi àöång binh, Kónh Nghiïåp sai Laåc Têën Vûúng viïët
möåt baâi hõch truyïìn ài khùæp núi. Baâi hõch naây laâm dên chuáng kinh
àö xuác àöång coân hún khi hoå nghe tin Kónh Nghiïåp khúãi nghôa. Baâi
hõch khöng nhûäng coá giaá trõ vïì möåt vùn chûúng maâ coân noái lïn
àûúåc têët caã nhûäng àiïìu maâ moåi ngûúâi hùçng êëp uã trong loâng. Hoå chó
daám thêìm thò taåi nhûäng núi kñn àaáo. Noá coá sûác maånh laâm giaãm uy
tñn cuãa Voä Hêåu hún caã thiïn binh vaån maä.
Baâi hõch nhû sau:
Keã soaán ngöi laâ möåt ngûúâi àaân baâ àöìi baåi hoå Voä, xuêët thên tûâ
möåt gia àònh têìm thûúâng. Trûúác kia thõ àûúåc àem vaâo cung àïí giûä
quêìn aáo cho vua Thaái Tön, nhûng röìi thõ bõ àuöíi vò nhûäng vuå bó öíi
laâm hoen öë Hoaâng cung. Sau àoá thõ tòm caách quyïën ruä Cao Tön
mùåc duâ thõ àaä tûâng kïì cêån vua cha.
Thõ àaä laâm nhú danh Hoaâng töåc úã nhûäng vuå ghen tuöng vö
löëi vaâ nhûäng maánh khoeá heân haå àï tiïån mï hoùåc Vua. Thõ àaä böi loå
hònh aãnh cuãa chim phûúång hoaâng, biïíu hiïåu cuãa möåt võ Hoaâng
hêåu, vaâ dêîn duå Vua vaâo àûúâng loaån luên. Vúái loâng daå thêm àöåc
nhû rùæn rïët vaâ taân aác nhû muön thuá. Thõ àaä trûâ khûã nhûäng hiïìn
thêìn àïí thay vö àoá möåt boån tham quan ö laåi. Thõ àaä àêìu àöåc chõ
ruöåt vaâ giïët hai ngûúâi anh cuâng cha khaác meå. Thõ àaä aám saát Vua
vaâ àêìu àöåc meå ruöåt. Nhûäng haânh àöång àoá traái vúái thiïn luên vaâ ài
ngûúåc vúái sûå an baâi cuãa taåo hoaá.
Giúâ àêy, thõ theo àuöíi möåt muåc àñch ghï gúám: thõ àang doâm
ngoá ngöi Thiïn tûã. Thõ giam cêìm caác ngûúâi con yïu cuãa vua vaâ àûa
boån lûu manh lïn cêìm quyïìn. Hiïín nhiïn thõ àang muöën lêåt àöí
nhaâ Àûúâng.
Nay, Kónh Nghiïåp töi nhêån thêëy, mònh laâ bïì töi cuãa nhaâ
Àûúâng vaâ laâ con chaáu cuãa möåt võ Quöëc cöng, coá böín phêån phaãi nhúá
ún tiïn àïë vaâ àïì cao truyïìn thöëng bêët khuêët cuãa töí tiïn. Töi àaä
caãm thöng àûúåc nöîi tûác giêån cuãa Long Vûúng vaâ àöìng tònh vúái
nhûäng gioåt nûúác mùæt cuãa Viïn Chung Sún. Àïí khöi phuåc nhaâ
Àûúâng vaâ àaáp laåi loâng mong àúåi cuãa toaân dên, töi maåo muöåi àûáng
ra phêët cúâ khúãi nghôa trûâ hïët luä gian taâ, queát saåch búâ coäi. Baánh xe
chiïën sô seä lùn vaâ tiïëng voá ngûåa rïìn vang tûâ Nam chñ Bùæc. Quên ta
seä döìi daâo lûúng thûåc tûâ búâ biïín Haãi Ninh chúã túái vaâ boáng cúâ trïn
nhûäng chiïën thuyïìn àang phêët phúái tung bay, baáo hiïåu ngaây vinh
quang sùæp túái. Gioá phûúng Bùæc vang vöåi tröëng quên haânh, tinh tuá
phûúng Nam ngúâi lïn aánh theáp giaáo gûúm, nuái àöìi rung chuyïín
tiïëng reo hoâ, trúâi àêët cuäng gêìm theát trúå oai àoaân duäng sô. Chñnh
nghôa quên ta saáng choái, uy lûåc quên ta coân sûác maånh naâo ngùn
nöîi.
Húãi toaân thïí àöìng baâo! Haäy vuâng lïn! Chuáng ta laâ con dên
àêët nûúác naây, khöng ñt thò nhiïìu liïn hïå vúái triïìu àaåi hiïån taåi.
Nhiïìu ngûúâi trong chuáng ta àaä àûúåc tiïn àïë ên cêìn uyã thaác hoùåc
àaä àoåc baãn di chuác cuãa ngûúâi luác lêm chung. Chuáng ta khöng nïn
mú nguã nûäa! Chuáng ta haäy àaáp laåi tiïëng goåi cuãa ngûúâi trûúác coân
vùng vùèng bïn tai!
Chuáng ta haäy nhòn caãnh àaáng thûúng cuãa caác võ Hoaâng tûã,
möì cha chûa khö nhûäng ngûúâi con cöi ài bõ baåc àaäi. Nhûäng ngûúâi
coá têm huyïët haäy àûáng dêåy nùæm lêëy thúâi cú, xoay chuyïín tònh thïë,
laâm hêåu thuêîn cho nhûäng ngûúâi àang söëng àïí àïìn ún ngûúâi àaä
khuêët. Töi xin thïì vúái non söng laâ nhûäng ai tònh nguyïån gia nhêåp
àoaân quên khúãi nghôa seä àûúåc àïìn buâ xûáng àaáng ; coân nhûäng keã
naâo do dûå hay tröën traánh traách nhiïåm seä bõ nghiïm trõ tuyâ töåi
traång vaâ luác àoá múái ùn nùn thò e quaá muöån. Haäy nhòn chung
quanh chuáng ta möåt lêìn nûäa vaâ tûå hoãi àêët nûúác naây thuöåc vïì ai?
Khi àoåc àïën cêu möì cha chûa khö nhûäng ngûúâi con cöi àaä bõ
baåc àaäi, Voä Hêåu vöî tay khen:
- Hay tuyïåt! Ai àaä viïët baâi hõch naây?
Möåt triïìu thêìn àaáp:
- Laåc Têën Vûúng.
Voä Hêåu coá yá tiïëc:
- Thêåt àaáng tiïëc, möåt vùn taâi nhû vêåy maâ bõ boã quïn. Àaáng leã
ta phaãi troång duång y.
Nhûng àiïìu àaáng tiïëc hún nûäa laâ nhûäng ngûúâi cêìm àêìu cuöåc
khúãi nghôa àïìu laâ nho sô chûa tûâng cêìm quên àaánh giùåc. Vúái thiïn
thúâi àõa lúåi, nïëu hoå coá thïm möåt chiïën lûúåc vûäng vaâng, chùæc chùæn
hoå seä queát saåch búâ coäi vaâ thiïu ruåi Thaânh Àö cuãa Voä Hêåu.
Nhûng hoå bêët àöìng yá kiïën. Coá ngûúâi àûa ra möåt àïì nghõ rêët
húåp lyá laâ haäy àem quên vïì kinh àö, doåc àûúâng chùæc chùæn quan
binh caác àõa phûúng seä theo vïì rêët àöng, nhêët laâ àaám thanh niïn
hiïëu chiïën úã Sún Àöng. Nhûng Kónh Nghiïåp laåi choån möåt biïån
phaáp an toaân húån öng lêåp chiïën luyä taåi Nam Kinh àïí phoâng thuã
chúá khöng chõu têën cöng trûúác. Öng chuã trûúng rùçng nïëu trêån àêìu
bõ thua öng seä ruát vïì àoá vaâ cöë thuã mùåt Àöng Nam. Öng àaä laâm mêët
yïëu töë têm lyá vaâ lúä möåt cú höåi thaânh cöng.
Dên chuáng ngaä loâng vò àiïìu hoå mong àúåi àêu phaãi laâ lêåp
thïm möåt chñnh phuã taåi Nam Kinh àïí trûúâng kyâ khaáng chiïën vúái
möåt àõch thuã maånh hún nhiïìu.
Voä Hêåu sai Lyá Thûâa Nghiïåp àem ba mûúi vaån quên ài àaánh
Kónh Nghiïåp. Hai bïn gùåp nhau taåi miïìn àöìng bùçng Bùæc ngaån
söng Dûúng Tûã gêìn Dûúng Chêu, möåt miïìn àêët àêìy ao höì, söng
raåch.
Quên Kónh Nghiïåp böë trñ theo hònh caánh cung úã phña Bùæc
Dûúng Tûã giang, boåc theo chên àöìi vaâ búâ höì phña Têy Bùæc Nam
Kinh vaâ duâng Nam Kinh laâm soaái phuã.
Trong khi àoá Voä Hêåu súå Thûâa Nghiïåp laâm phaãn, theo phe
Kónh Nghiïåp, baâ beân sai thïm möåt Àaåi tûúáng thên tñn tïn laâ
Trûúng Tïë ra laâm Nguyïn soaái àïí chó huy trêån àaánh vaâ giaám saát
haânh àöång cuãa Thûâa Nghiïåp.
Caác thuöåc haå cuãa Thûâa Nghiïåp khuyïn öng haäy haânh àöång
ngay, trûúác khi võ Nguyïn soaái túái.
Thûâa Nghiïåp beân tòm nhûäng sú húã cuãa Kónh Nghiïåp àïí têën
cöng. Quên hai phe chiïën àêëu giùçng co úã hai bïn búâ söng toaân lau
sêåy cao quaá àêìu ngûúâi.
Quên triïìu àònh àaä lúåi duång chiïìu gioá nöîi lûãa àöët baäi sêåy cuãa
phe àõch khiïën quên Kónh Nghiïåp tan vúä.
Kónh Nghiïåp cöë thu thêåp àaám taân quên vaâ chaåy vïì phña Nam
söng Dûúng Tûã. Truy binh àuöíi theo rêët gùæt.
Cuöëi cuâng, thêët voång trûúác tònh thïë, Kónh Nghiïåp quyïët àõnh
duâng thuyïìn tröën sang Cao Ly. Trong khi chúâ thuyïìn bõ baäo chûa
túái kõp, Kónh Nghiïåp bõ möåt thuöåc haå aám saát, caác baån öng cuäng bõ
bùæt. Riïng Laåc Têën Vûúng böîng dûng mêët tñch, vïì sau khöng thêëy
noái túái öng nûäa.
Quên Thûâa Nghiïåp cùæt àêìu Kónh Nghiïåp vaâ mêëy ngûúâi kia
àem vïì kinh àö àïí lêåp cöng.
Cuöåc khúãi nghôa chó buâng lïn àûúåc hai thaáng.
Hai mûúi lùm chiïëc àêìu lêu cuãa caác tûúáng taåo phaãn bõ bïu
trûúác cöîng thaânh Laåc Dûúng.
Voä Hêåu khöng ûa nhûäng keã cûáng àêìu. Khöng nhûäng baâ àem
tru di gia quyïën Kónh Nghiïåp, baâ coân kïët töåi caã öng nöåi chaâng laâ
Lyá Tñch, ngûúâi àaä nùçm yïn trong loâng àêët.
Baâ khöng coân biïët Lyá Tñch laâ võ quöëc cöng àûáng ra laâm lïî têën
phong cho baâ, öng àaä tûâng lêåp nhûäng chiïën cöng hiïín haách buöåc
Cao Ly phaãi àêìu haâng, vaâ öng laâ möåt võ anh huâng dûúái triïìu Thaái
Tön. Baâ thaãn nhiïn ra lïånh quêåt möì vaâ àem haâi cöët öng bêìm naát
àïí linh höìn öng khöng núi nûúng tûåa. Haânh àöång taân nhêîn naây
vûâa àïí thoaã möëi tû thuâ vûâa àïí dùçn mùåt quêìn thêìn.
Cuöåc phiïën loaån laâ möåt dõp töët àïí haåi nhau.
Voä Thûâa Tûå rêët gheát quan Trung Thû hoå Baåch vò öng naây
thûúâng caãn trúã cöng viïåc cuãa hùæn. Thûâa Tûå beân nhên cú höåi hoå
Baåch coá möåt ngûúâi chaáu nhuáng tay vaâo cuöåc phiïën loaån àïí gheáp
öng vaâo töåi àöìng loaä.
Thûåc ra quan Trung Thû khöng hïì liïn can àïën vuå khúãi
nghôa cuãa Kónh Nghiïåp. Chó coá möåt lêìn öng baân vúái Voä Hêåu laâ nïëu
baâ traã ngöi cho Àaán, moåi cuöåc khúãi nghôa seä tûå àöång tan raä. Öng
khöng ngúâ lúâi baân àoá laåi chñnh laâ baãn aán tûã hònh cuãa öng.
Sau khi giïët quan Trung Thû hoå Baåch, Voä Hêåu ra lïånh giïët
khöng xeát xûã hai võ Àaåi tûúáng khaác laâ Vûúng Phûúång Nghó vaâ
Trinh Voä Eónh vò hai öng naây quen biïët vúái thuã laänh boån phiïën
loaån. Thûåc ra Voä Hêåu muöën giïët hai ngûúâi vò Vûúng Phûúng Nghi
thuöåc gioâng hoå cuãa Vûúng hêåu vaâ Trõnh Voä Àònh daám viïët thû vïì
triïìu xin töåi cho hoå Baåch. Riïng hoå Trõnh laâ möåt tûúáng taâi tûâng
laâm búã vña quên Thöí Nhô Kyâ vaâ àûúåc ngûúâi Thöí mïånh danh laâ
Hung Thêìn. Khi nghe tin öng bõ giïët, dên töåc Thöí töí chûác möåt cuöåc
liïn hoan vô àaåi.
Cuöåc khúãi nghôa àaä bõ deåp tan. Giúâ àêy Voä Hêåu ngöìi ung
dung trong àiïån Voä Thaánh - tïn múái cuãa Chaánh àiïån àùåt ra àïí
àaánh dêëu sûå thaânh cöng cuãa hoå Voä - tûå taán thûúãng chiïën thùæng cuãa
mònh.
Baâ noái vúái quêìn thêìn bùçng möåt gioång nghiïåm nghõ:
- Caác khanh thêëy ta àaä hïët sûác vúái xaä tùæc chûa?
Caác quan àöìng thanh:
- Têu Lïånh Baâ, àuáng vêåy.
Voä Hêåu tiïëp:
- Trong hai mûúi nùm ta àaä cûåc khöí lo gaánh vaác cöng viïåc cho
Cao Tön, khöng luác naâo àûúåc raãnh röîi. Ta àaä cho caác khanh chûác
tûúác vaâ quyïìn haânh. Ta àaä àem hoaâ bònh vaâ an laåc cho búâ coäi. Tûâ
ngaây Cao Tön qua àúâi, chùèng phuát naâo ta nghô àïën baãn thên ta. Ta
luön luön lo cho ngûúâi khaác. Vêåy maâ vêîn coá nhûäng quan cao, tûúáng
gioãi huâa theo boån phaãn loaån chöëng laåi ta. Ai laâ ngûúâi quyïìn thïë
hún hoå Baåch? Ai laâ ngûúâi doâng doäi anh kiïåt hún hoå Tûâ? Ai laâ tûúáng
soaái taâi ba hún hoå Trõnh? Vêåy maâ ta vêîn giïët àûúåc hoå möåt khi hoå
phaãn trùæc. Trong caác khanh ai caãm thêëy mònh hún àûúåc nhûäng
nhên vêåt àoá thò cûá viïåc haânh àöång. Coân nïëu khöng thò haäy ngoan
ngoaän vêng lúâi ta, àûâng coá nhûäng cûã chó àiïn röì.
- Boån haå thêìn àêu daám.
Àaám triïìu thêìn traã lúâi, khöng daám ngûúác mùåt lïn.
HÏÅ THÖËNG MÊÅT THAÁM VÔ ÀAÅI
Möåt cuöåc dêëy loaån buâng nöî àaä tùæt ngêëm laâm haâi loâng Voä Hêåu
khöng ñt. Khöng nhûäng noá kñch thñch àûúåc maáu haâi hûúác vaâ baãn
chêët hiïëu thùæng cuãa baâ. Noá coân giuáp baâ àïì phoâng caác cuöåc khúãi
nghôa khaác. Baâ khaám phaá ra rùçng chñnh saách cuãa baâ khöng àûúåc
quêìn chuáng taán thûúãng, cêìn phaãi kiïím soaát chùåt cheä thïm vaâ laâm
cêm miïång têët caã nhûäng ngûúâi muöën chöëng àöëi.
Baâ caãm thêëy àùæc yá röìi laåi caãm thêëy bêëp bïnh. Baâ àùæn ào vïì
möåt biïån phaáp múái coá veã taáo baåo hún. Baâ cêìn phaãi thay àöíi hùèn
bêìu khöng khñ chñnh trõ, caãi töí vaâ xiïët chùåt töí chûác chñnh quyïìn, vaâ
biïën quêìn thêìn thaânh nhûäng böå maáy dïî sai khiïën hún. Coá leä baâ
phaãi duâng uy quyïìn àïí taåo thïm uy quyïìn. Nhûäng chiïëc àêìu rúi seä
laâm moåi ngûúâi laånh mònh chöåt daå. Tuy nhiïn, caác haânh àöång cuãa
baâ àïìu àûúåc xïëp àùåt cêín thêån vaâ coá muåc àñch lêìn höìi.
Baâ seä cêìn möåt söë tay sai noâng cöët thêåt taân aác, khöng cêìn phaãi
hoåc thûác, vaâ möåt hïå thöëng mêåt thaám àùæc lûåc àïí toám cöí ngay nhûäng
keã mûu toan chöëng àöëi.
Baâ seä cöë taåo ra möåt bêìu khöng khñ luön luön khêín trûúng vò
bõ àe doaå búãi caác cuöåc khúãi nghôa. Sau àoá baâ tha höì thi haânh chñnh
saách khuãng böë àïí baão vïå an ninh trong nûúác.
Nïëu thûåc hiïån àûúåc nhûäng dûå tñnh naây, chùæc chùæn baâ seä hoaân
toaân thaânh cöng.
Thaáng ba nùm 686, hïå thöëng mêåt thaám bùæt àêìu hoaåt àöång
möåt caách vö tû vúái nhûäng thuâng thû bùçng àöìng, àùåt taåi khùæp caác cú
quan chñnh quyïìn.
Thuâng thû naây vuöng coá böën ngùn gùæn liïìn vaâo nhau, möîi
ngùn coá möåt khe húã phña trïn nùæp, àïí nhûng àiïìm chó viïn boã thû
vaâo.
Bêët cûá ai, duâ möåt anh lao cöng, hay ngay caã möåt tïn tröåm
cûúáp, muöën töë caáo nhûäng keã coá haânh vi hay lúâi noái phûúng haåi àïën
triïìu àònh àïìu coá thïí boã thû maâ khöng eå ngaåi àiïìu gò.
Theo tinh thêìn chiïëu chó cuãa Voä Hêåu, viïåc thiïët lêåp hïå thöëng
thuâng thû naây hoaân toaân coá tñnh caách vö haåi. Caác thuâng thû àûúåc
àùåt ra vúái hy voång caác yá kiïën cuãa dên chuáng àûúåc àaåo àaåt thùèng
lïn chñnh quyïìn, ngoä hêìu cöng lyá seä thûåc sûå soi saáng moåi núi.
Chiïëu chó coân giaãi thñch roä yá nghôa cuãa böën mùåt thuâng thû
quay ra böën hûúáng àïí àïì cao böën àûác tñnh cùn baãn.
Mùåt phña Àöng maâu xanh laá cêy tûúång trûng cho sûå Tûã tïë,
mùåt phña Têy maâu trùæng tûúång trûng cho sûå Cöng bùçng, mùåt phña
Nam maâu àoã tûúång trûng cho sûå Liïm khiïët, vaã mùåt phña Bùæc maâu
àen tûúång trûng cho sûå Khön ngoan.
Voä Hêåu khöng bao giúâ àïí àaåo àûác bõ boã quïn!
Thûåc ra moåi viïåc khöng àún giaãn nhû vêåy. Muåc àñch ngêëm
ngêìm cuãa Voä Hêåu laâ duâng nhûäng thuâng thû àoá àïí kiïëm cúá buöåc töåi
nhûäng ngûúâi baâ khöng ûa. Caác nõnh thêìn coá thïí sai thuöåc haå boã
thû vu khöëng àïí chuáng coá cúá tra têën nhûäng ngûúâi vö töåi.
Thuâng thû trúã nïn möåt hònh aãnh khuãng khiïëp àöëi vúái baãn
thên caác quan laåi vaâ dên chuáng, cuäng nhû àöëi vúái gia àònh hoå.
Moåi ngûúâi àïìu coá thïí laâ mêåt thaám àùæc lûåc cho triïìu àònh.
Haâng xoám coá thïí traã thuâ nhau, tröåm cûúáp kïët töåi quan toaâ, túá
phaãn chuã, baån beâ haåi nhau.
Chûa tûâng coá möåt hïå thöëng mêåt thaám naâo vô àaåi nhû vêåy!
Têm nguyïån duy nhêët cuãa nhûäng ngûúâi bònh thûúâng laâ àûúåc
söëng coân. Coân nhûng keã gian manh laåi mûâng rúä vò àêy laâ cú höåi töët
àïí tiïën thên, chuáng coá thïí àem baán baån beâ thên thñch àïí cêìu vinh.
Chûa bao giúâ nïìn luên lyá quöëc gia laåi sa suát nhû vêåy. Giaá trõ con
ngûúâi khöng bùçng haåt caát. Ngûúâi ta tranh nhau daânh giêåt sûå söëng.
Cuâng luác vúái sûå thiïët lêåp hïå thöëng thuâng thû, Voä Hêåu ra lïånh
cho têët caã quan viïn taåi caác Chêu quêån phaãi nghiïm chónh tiïëp
nhêån caác lúâi töë caáo cuãa moåi ngûúâi, kïí caã tuâ phaåm, àïí kõp thúâi khaám
phaá caác êm mûu phaãn loaån vaâ vaåch mùåt nhûäng keã chó trñch chñnh
phuã.
Caác quan viïn naâo khöng chõu tiïëp nhêån yá kiïën cuãa hoå seä bõ
gheáp vaâo töåi che chúã phiïën loaån. Caác mêåt baáo viïn nïëu muöën seä
àûúåc pheáp ài thùèng lïn Kinh àö àïí gùåp Voä Hêåu. Trong khi ài
àûúâng àûúåc cung cêëp núi ùn chöën úã nhû möåt võ quan nguä phêím.
Khi túái kinh àö, boån naây seä àûúåc Voä Hêåu àñch thên tiïëp kiïën.
Nhûäng tïn ùn noái lanh lúåi mùåt maây hung aác lò lúåm, tûâng vaâo tuâ ra
khaám, hoùåc nhûäng keã coá veã nham hiïím mûu mö coá thïí duâng laâm
tay chên àùæc lûåc, àïìu àûúåc baâ ban thûúãng vaâ phong laâm Phaáp
quan hoùåc mêåt thaám lûu àöång. Coân nhûäng tïn naâo àûa tin têìm
phaâo hoùåc khöng coá veã lanh lúåi cuäng khöng bõ traách phaåt, vò duâ sao
chuáng àaä toã ra cöë gùæng laâm haâi loâng Lïånh Baâ vaâ coá tû tûúãng khöng
lïåch laåc.
Voä Hêåu khöng bao giúâ muöën laâm naãn loâng caác mêåt baáo viïn.
Phong traâo àiïìm chó trúã nïn söi àöång vaâ löi cuöën àûúåc rêët nhiïìu keã
vö cöng röëi nghïì, nhûäng tay àöí baác vaâ boån àêìu tröåm àuöi cûúáp.
Àêy laâ dõp may hiïëm coá àïí chuáng laâm giaâu hoùåc laâm quan. Àiïìm
chó trúã thaânh möåt nghïì coá lúâi nhiïìu hún nghïì ùn tröåm. Vò ùn tröåm
chó lêëy àûúåc vaâng baåc chêu baáu coá khi úã tuâ moåt göng ; trong khi
àiïìm chó hay mêåt baáo coá thïí möåt bûúác lïn quan lúåi löåc vö söë laåi
khöng súå bùæt búá tuâ àaây gò hïët.
Lúåi duång thúâi cú, möåt söë àao phuã trúã nïn quyïìn thïë khuynh
loaát triïìu àònh. Chuáng kïët beâ kïët àaãng thaânh möåt boån coá tai mùæt
khùæp núi. Chuáng àua nhau thi haânh caác thuã àoaån taân aác àïí lêåp
cöng. Caâng bùæt búá, laâm töåi nhiïìu ngûúâi chuáng caâng toã ra trung
thaânh vúái Voä Hêåu.
Trong àaám àao phuã, coá ba tïn lúåi haåi vaâ thïë lûåc hún caã laâ Súã
Voång Lúåi, Laåi Tuêën Trên vaâ Chêu Tên.
Hoå Súã xuêët thên tûã möåt böå laåc man rúå thuöåc giöëng ngûúâi Höì.
Trûúác khi laãm àiïìm chó, hùæn chùèng coá tiïëng tùm gò.
Hoå Laåi laâ tïn lúåi haåi nhêët nhûng ñt nöîi tiïëng nhêët, àang ngöìi
tuâ vò töåi ùn cûúáp, y xin ra àïí mêåt baáo tin tûác cho Voä Hêåu vaâ àûúåc
baâ troång duång.
Hoå Chêu coá cùn baãn nghïì nghiïåp vûäng vaâng hún caã. Gaä tûâng
hoåc luêåt vaâ laâm quan túái tam phêím.
Ngoaâi ra phaãi kïí túái hoå Hêìu vaâ hoå Vûúng. Hêìu laâ möåt tïn
baán baánh bao muâ chûä. Khi laâm quan xûã aán, moåi ngûúâi phaãi cöë nñn
cûúâi trûúác nhûäng cûã chó khöi haâi vaâ lúâi leä tuåc tùçn quï muâa cuãa hùæn.
Vûúng laâ möåt tïn moä laâng, bõ gia àònh coi nhû möåt con choá
gheã. Gaä àûúåc laâm quan nhúâ coá cöng mêåt baáo möåt àaám phiïën loaån.
Thûåc ra àêy chó laâ möåt àaám dên laâng hoåp nhau ùn uöëng vui
chúi.
Ba tïn Laåi, Súã, Chêu tûúång trûng cho möåt cú quan truy töë
múái cuãa Trung Quöëc.
Súã àûúåc phong laâm Khêm Sai àaåi Thêìn vaâ Truâm mêåt thaám
coá quyïìn tiïìn traãm hêåu têëu.
Laåi àûúåc phong laâm Phoá Àö Ngûå Sûã vaâ Chêu giûä chûác Phoá
Thûúång Thû böå Hònh, röìi sau àoá thùng lïn chûác Böëc Xaå -Phoá Thûâa
Tûúáng- àûúåc mêëy thaáng thò chïët.
Nhûäng tïn naây àûúåc nhùæc àïën nhû nhûäng võ hung thêìn.
Ngûúâi ta kïí rùçng nhaâ naâo àûúåc böå haå cuãa chuáng àïën viïëng thò chó
trong voâng möåt thaáng chuã nhaâ seä ài àûát gia quyïën bõ baán laâm nö lïå
vaâ nhaâ cûãa bõ àöët phaá tan hoang.
Noái möåt caách töíng quaát, möîi tïn àaä giïët vö söë ngûúâi vaâ phaá
tan haåi ngaân gia àònh. Phêìn lúán caác võ Àûúâng Vûúng chïët vïì tay
hoå Chêu Riïng hoå Laåi hoaânh haânh lêu nhêët - sau khi voä Hêåu cûúáp
ngöi hùæn vêîn coân tiïëp tuåc hoaåt àöång- Hoå Laåi nùæm quyïìn sinh saát
baá quan trong tay khiïën moåi ngûúâi àïìu súå vaâ gheát hùæn nhêët. Khi
hùæn bõ giïët moåi ngûúâi àïìu thúã phaâo nheå nhoäm vaâ tûå thuá nhêån rùçng
tuy gheát hùæn, hoå àaä tiïëp tay cho hùæn rêët nhiïìu.
Coá lêìn Voä Hêåu hoãi caác quan:
- Taåi sao caác khanh súå hoå Laåi quaá sûác nhû vêåy?
Caác quan àaáp:
- Têu Lïånh Baâ, nïëu chuáng töi phaåm phaáp thò chó riïng chuáng
töi chõu töåi, nhûng nïëu traái laåi, Laåi àaåi nhên, toaân gia chuáng töi seä
bõ tru diïåt.
Noái àïën phûúng phaáp tra têën laâ phaãi noái àïën hoå Súã. Nhúâ bêìu
khöng khñ cùng thùèng sau cuöåc dêëy loaån cuãa Kónh Nghiïåp, hoå Súã
tha höì bùæt búá vaâ tra têën ngûúâi.
Hùæn thûúâng duâng möåt chiïëc àai sùæt löìng vaâo àêìu phaåm nhên
röìi chïm thïm nhûäng miïëng nïm àïí àai sùæt xiïët chùåt vaâo soå naån
nhên cho àïën khi phaãi cung khai. Nhûäng phaåm nhên cûáng àêìu
thûúâng nûát soå chïët.
Caách tra têën thûá hai, hùæn bùæt phaåm nhên nùçm xuöëng röìi treo
möåt taãng àaá phña trïn àêìu, sau àoá hùæn cho taãng àaá khoã vaâo àêìu
phaåm nhên maånh nheå tuyâ theo traång thaái tinh thêìn cuãa tûâng
ngûúâi.
Caách thûá ba hùæn troái giêåt caánh khuyãu phaåm nhên röìi treo
ngûúåc phaåm nhên lïn giaá göî.
Vúái chuã trûúng bùæt caâng nhiïìu caâng töët àïí laâm haâi loâng Voä
Hêåu, hùæn thûúâng buöåc phaåm nhên khai bûâa nhûäng ngûúâi khaác,
baån beâ hoå haâng, vv. àïí coá thïm toâng phaåm.
Kïët quaã hùæn rêët àûúåc Voä Hêåu tin cêåy.
Vïì sau hoå Laåi vaâ hoå Chêu cuäng bùæt chûúác phûúng phaáp cuãa
hùæn.
Hïå thöëng tû phaáp trong thúâi kyâ naây hoaân toaân tan raä.
Möåt quan niïåm taâi phaán múái àûúåc aáp duång.
Dûúái thúâi Thaái Tön khöng coá töåi tûã hònh, trûâ khi phaåm nhên
bõ phaáp quan àõa phûúng thuöåc ba cêëp khaác nhau kïët aán röìi laåi bõ
Àaåi Lyá Viïån - toaâ aán töëi cao taåi Kinh àö- y aán. Vaâ viïåc haânh hònh
caác tûã töåi chó töí chûác möîi nùm möåt lêìn vaâo muâa thu taåi Kinh àö.
Dûúái thúâi Voä Hêåu, phaåm nhên coá thïí bõ giïët taåi chöî röìi baáo
caáo sau. Ngûúâi àûáng ra truy töë kiïm nhiïåm luön viïåc àiïìu tra xeát
xûã vaâ haânh hònh.
Vúái sûå giuáp àúä cuãa möåt tïn àao phuã khaác, hoå Laåi viïët ra möåt
cuöën saách nhan àïì "Phûúng Phaáp tra têën", àïí laâm cêîm nang cho
thuöåc haå cuãa chuáng taåi caác àõa phûúng.
Vúái cuöën cêím nang naây, boån thuöåc haå coá thïí bùæt phaåm nhên
cung khai bêët cûá àiïìu gò.
Thuâng thû böën maâu cuäng àûúåc boån naây lúåi duång triïåt àïí.
Möîi khi muöën kïët töåi möåt Vûúng tûúác hay möåt võ Àaåi thêìn,
chuáng sai thuöåc haå tûâ caác àõa phûúng khaác nhau gûãi thû vïì töë caáo ;
thïë röìi hoå Chêu -möåt luêåt gia- seä laänh phêìn àiïìu tra nöåi vuå vaâ caã
boån xuám laåi lêåp nhûäng taâi liïåu giaã maåo àïí buöåc töåi võ Vûúng tûúác
hay Àaåi thêìn àoá.
Möåt ngûúâi baån cuãa hoå Laåi àaä goåi àuâa: Cöíng ra vaâo núi laâm
viïåc cuãa y laâ cûãa tûã, vò möåt phaåm nhên àaä vaâo cöíng àoá laâ kïí nhû
hïët söëng.
Hoå Laåi thûúâng treo ngûúåc phaåm nhên röìi àöí dêëm vaâo muäi.
Sau àoá hùæn quùng phaåm nhên xuöëng möåt cùn hêìm coá nhiïìu muâi
höi thöëi khoá taã vaâ boã àoái phaåm nhên trong àoá.
Ngûúâi ta kïí rùçng caác phaåm nhên àoái quaá nhiïìu khi ùn caã
mïìn traãi giûúâng.
Sau khi haânh haå thïí xaác túái dùçn vêåt tinh thêìn, phaåm nhên bõ
tra hoãi liïn miïn vaâ khöng àûúåc nguã. Möîi khi phaåm nhên chúåp
mùæt laâ laåi coá ngûúâi löi cöí dêåy ngay. Cûá nhû thïë trong mêëy àïm
liïìn, àêìu oác phaåm nhên seä bõ cùng thùèng vaâ hïët chõu àûång nöîi,
phaãi nhêån töåi bûâa röìi muöën ra sao thò ra.
Phûúng phaáp naây mang laåi nhiïìu kïët quaã nhêët vaâ phaåm
nhên cuäng khöng mang vïët tñch cuãa sûå tra têën. Àöëi vúái thúâi àoá
phûúng phaáp haânh haå tinh thêìn hoaân toaân múái meã vaâ kyâ diïåu.
Chuáng ta phaãi cöng nhêån rùçng hoå Laåi àaä coá möåt phaát minh
rêët lúán lao. Têët caã bùçng ngûúâi tûå nhêån mònh coá saáng kiïën nghô ra
caách laâm kiïåt quïå tinh thêìn phaåm nhên phaãi nhúá rùçng hoå àaä bùæt
chûúác Laåi Tuêën Trên dûúái thúâi Voä Hêåu.
Hoå Laåi coân aáp duång phûúng phaáp lúåi duång tònh caãm gia àònh
àïí uy hiïëp phaåm nhên phaãi thuá töåi.
Noái vïì caác hònh cuå tra têën, coá mûúâi thûá àùåc biïåt mang tïn rêët
ruâng rúån vaâ kyâ quaái.
Theo cuöën nhêåt kyá cuãa Chêu Cûãu - möåt Phaáp quan thúâi Voä
Hêåu-, mûúâi thûá àoá laâ:
1. Maáu-ngûng-chaåy
2. Cheån-ngheåt-thúã
3. La-heát-trïn-mùåt-àêët
4. Thuá-nhêån-gêëp
5. Hêëp-höëi-kinh-dõ
6. Töi-laâ-phiïën-loaån
7. Àiïìu-àoá-àuáng
8. Heo-dêîy-chïët
9. Muöën-chïët-ngay
10. Muöën-toaân-gia-tru-diïåt
Caác hònh cuå, coá thûá duâng àïí treo vaâ vùån chên tay phaåm
nhên, coá thûá dûång àöì keáo lï phaåm nhên trïn mùåt àêët, àêìu mang
göng, ngûåc chêët bao caát, vaâ khi àem ai xeát xûã, caác hònh cuå naây
thûúâng àûúåc àem ra baây àïí aáp àaão tinh thêìn, vaâ thûúâng thûúâng
caác phaåm nhên chõu thuá töåi ngay àïí traánh cûåc hònh.
Theo Chêu Cûãu, coân coá nhûäng troâ daä man khaác nhû àöí buân
vaâo tai, keåp soå, buöåc vaâo baánh xe àang quay, cheân ngûåc, cùæm chöng
tre vaâo moáng tay, tuám toác treo lïn trêìn nhaâ, vaâ hú lûãa vaâo mùæt
phaåm nhên.
Àiïìu àaáng súå nhêët cho naån nhên thúâi àoá laâ viïåc mêåt baáo truy
töë xeát xûã àïìu do möåt ngûúâi hay möåt cú quan àaãm nhêån. Möåt khi bõ
bùæt, chùæc chùæn naån nhên coá töåi.
Thïm vaâo àoá hònh phaåt thûúâng liïn can àïën caã gia àònh naån
nhên, trong khi tra têën nhûäng naån nhên cûáng àêìu, boån nguåc töët
thûúâng hùm doaå seä khöng tha caã cha meå vúå con cuãa hoå àïí naån
nhên chöåt daå vaâ kyá giêëy nhêån töåi.
Ngoaâi ra chuáng duå döí hoå àöí töåi cho baån beâ thên thñch àïí àûúåc
hûúãng trûúâng húåp giaãm khinh.
Tuy nhiïn, giûäa luác vùn minh thoaái hoaá, giaá trõ con ngûúâi
giaãm suát töëi àa naây, vêîn coá nhûäng nhên vêåt can àaãm àûáng ra
tranh àêëu àïí hoùåc bõ giïët hoùåc phaá vúä chïë àöå man rúå cuãa nhûng
tïn quan toaâ kiïm àao phuã.
Trûúác hïët phaãi kïí àïën quan Thõ Lang Lûu Vïå Chi.
Ngûúâi ta kïí trong khi noái chuyïån vúái baån beâ, quan Thõ Lang
àaä tuyïn böë Voä Hêåu nïn traã ngöi laåi cho con trai, vaâ öng bõ truy töë.
Öng tûâ chöëi àïën trònh diïån vò traát àoâi bêët húåp phaáp, khöng coá con
dêëu cuãa Mön Haå Tónh - thuã tuåc naây moåi ngûúâi thuúâng quïn - Khi
bõ àem ra xûã, öng khöng chõu ruát laåi lúâi noái cho duâ baån beâ àaä
khuyïën caáo öng rêët nhiïìu.
Theo öng, cêu noái Voä Hêåu nïn traã ngöi cho Àaán khöng phaãi
laâ töåi bêët trung. Öng cuäng khöng chõu khai ra nhûäng ngûúâi khaác
mùåc duâ hoå Laåi àaä cöë gùæng hïët caách.
Öng noái:
- Thûúång àïë khöng cho pheáp ta laâm möåt tïn àiïìm chó!
Vò kñnh troång öng, Voä Hêåu cho pheáp öng àûúåc tûå treo cöí.
Trûúác khi chïët, öng viïët möåt bûác thû tuyïåt maång cho Voä Hêåu.
Thùèng thùæn bïnh vûåc lyá leä cuãa öng ; sau àoá öng duâng möåt bûäa cúm
cuöëi cuâng vúái gia àònh röìi khùn aáo chónh tïì vaâ tûå treo cöí chïët.
Trong söë nhûäng ngûúâi noi gûúng öng phaãi kïí àïën Nguyå
Phûúng Tïë, Nguyå Tuyïn Àöìng vaâ Êu Dûúng Àöng.
Song song vúái boån chuã trûúng khuãng böë, coân coá nhûäng võ
quan toaâ luön luön àïì cao giaá trõ cuãa luêåt phaáp, khöng chõu tiïëp
tay vúái luä hung thêìn.
Àaáng kïí nhêët laâ Hûáa Ngoåc Cung vaâ Àöí Kñnh Chi. Hai öng
naây coân giûä nhûäng chûác vuå quan troång seä noái úã cuöëi truyïån- Hai
öng thûúâng duâng quyïìn cuãa mònh àïí che chúã nhûäng ngûúâi vö töåi.
Hûáa àaåi nhên khöng bao giúâ duâng cûåc hònh. Caác thuöåc haå
theo gûúng öng, khöng hïì àaánh àêåp töåi nhên.
Ngûúâi ta thuúâng noái:
- Gùåp Hûáa, Àöí laâ söëng, gùåp Laåi, Súã laâ chïët.
Coá lêìn meå vúå Àaán bõ àem ra xûã. Hûáa àaåi nhên khöng chõu
kïët töåi baâ vò khöng àuã bùçng cúá.
Nöåi vuå àûúåc àûa àïën Voä Hêåu, öng vêîn möåt mûåc bïnh vûåc bõ
can, vò baâ chó cêìu nguyïån cho linh höìn ngûúâi con gaái àaä chïët möåt
caách bñ mêåt trong cung.
Cêìu nguyïån khöng phaãi laâ möåt töåi, vaâ vúái tû caách quan toaâ
öng phaãi duy trò luêåt phaáp.
Voä Hêåu hoãi öng:
- Nghe noái khanh tha nhiïìu ngûúâi lùæm phaãi khöng?
Hûáa àaåi nhên ngang nhiïn traã lúâi:
- Têu Lïånh Baâ, coá thïí thêìn tha lêìm vaâi ngûúâi nhûng àoá chó laâ
löîi nhoã. Baão vïå nhûäng ngûúâi vö töåi múái laâ viïåc lúán.
Voä Hêåu àaây öng ài xa, nhûng vêîn phuåc öng. Mêëy nùm sau baâ
vúâi öng vïì vaâ cho laâm Àaåi thêìn.
Möåt lêìn nûäa Voä Hêåu toã ra luön luön nùæm vûäng àûúåc haânh
àöång cuãa mònh. Baâ caách chûác hoå Hûáa vò tònh hònh bùæt buöåc cho
phuâ húåp vúái chñnh saách khuãng böë do chñnh baâ taåm thúâi aáp duång.
Khi baâ àaä ngöìi vûäng trïn ngai vaâ khöng cêìn khuãng böë nûäa. Baâ cho
goåi nhûäng ngûúâi coá khaã nùng vïì laâm quan.
Thaáng ba nùm 686, thi sô Trêìn Tûã Ngang àaä viïët cho Voä Hêåu
möåt bûác thû nhùæc nhúã baâ vïì nhûäng vuå bùæt búá giam cêìm traái phaáp.
Öng chó giûä möåt chûác nhoã trong nöåi caác chuyïn lo vïì duyïåt tûå caác
vùn kiïån trong triïìu.
Bûác thû cuãa öng cho ta thêëy thûåc traång xaä höåi thúâi bêëy giúâ:
Tûâ ngaây Kónh Nghiïåp dêëy loaån, triïìu àònh luön luön cöë gùæng
truy luâng caác dêëu hiïåu phaãn loaån. Lïånh baâ àaä buöåc loâng phaãi aáp
duång biïån phaáp thanh trûâng bùçng caách khuãng böë vaâ tra têën, möåt
sûå nghi kyå nhoã cuäng àûa àïën töë caáo nhau vaâ vö söë ngûúâi bõ bùæt.
Nhiïìu keã bêët taâi àaä lúåi duång thúâi cú buöåc töåi ngûúâi khaác àïí àûúåc
vinh thên phò gia. Haå thêìn daám chùæc rùçng àêy khöng phaãi laâ chuã yá
cuãa lïånh baâ.
Thêìn tröåm nghô ngûúâi dên laânh luác naâo cuäng muöën àûúåc
söëng bònh dõ yïn öín. Àiïìu maâ thêìn hùçng thùæc mùæc laâ Lïånh baâ
khöng àïí cho dû êm cuöåc dêëy loaån tûå noá tiïu tan, maâ Lïånh baâ chuã
trûúng laâm khuãng hoaãng vaâ mêët loâng dên.
Thêìn àaä àûúåc chûáng kiïën haâng trùm haâng ngaân vuå xeát xûã,
maâ chùèng thêëy coá ai àûúåc coi laâ vö töåi. Lïånh baâ àaä vö tònh khuyïën
khñch boån Phaáp quan lêåp beâ lêåp àaãng haåi ngûúâi vö töåi vúái nhûäng
muåc àñch riïng tû. Chuáng thûúâng dûåa vaâo caác chûáng cúá mong
manh thiïëu thûåc tïë nhêët, àïí gheáp ngûúâi khaác vaâo nhûäng töåi têìy
àònh nhû phaãn nghõch hay chöëng baáng triïìu àònh. Möåt ngûúâi bõ
bùæt thûúâng löi keáo theo haâng trùm ngûúâi vaâo tuâ. Ngoaâi àûúâng phöë
rêët hay xaãy ra caãnh caác nho sô bõ bùæt vaâ giaãi ài. Caâng ngaây söë
ngûúâi bõ tûã hònh caâng nhiïìu. Dên chuáng thûúâng baão nhau möåt
ngûúâi àûúåc Lïånh baâ ûa thò möåt trùm ngûúâi bõ giïët. Loâng dên hoang
mang khöng biïët hoå ài vïì àêu....
Laá thû cuãa öng chùèng coá kïët quaã gò vaâ Voä Hêåu cuäng khöng
trûâng phaåt öng. Taåi cuöëi laá thû öng àua ra möåt vñ duå trong lõch sûã
vaâ thùèng thùæn kïët luêån rùçng chñnh saách khuãng böë seä àûa túái caác
cuöåc nöîi dêåy lúán lao hún nûäa, khi toaân thïí dên chuáng phêîn nöå.
Thûåc ra lyá luêån cuãa hoå Trêìn chó àuáng coá möåt phêìn. Nïëu hïå
thöëng mêåt baáo àûúåc töí chûác hoaân bõ trïn toaân quöëc vaâ chñnh saách
khuãng böë àûúåc àêíy maånh túái mûác àöå thñch nghi, chùæc chùæn moåi sûå
chöëng àöëi seä trúã nïn vö ñch.
Voä Hêåu biïët roä àiïìu naây vaâ tûå tin baâ àaä ài àuáng àûúâng.
Trêìn Tûã Ngang tiïëp tuåc tranh àêëu.
Thaáng ba vaâ thaáng mûúâi nùm 689, öng viïët thïm hai laá thû
cho Voä Hêåu nhêën maånh thïm vïì yá kiïën cuãa öng. Tuy khöng thaânh
cöng, viïåc laâm cuãa öng cuäng àaáng ca ngúåi vò öng laâ ngûúâi àêìu tiïn
daám tranh àêëu cho nhên võ con ngûúâi. Öng àaä toã àûúåc duäng khñ
cuãa möåt thi sô chên chñnh khöng bõ löi cuöën vaâo àaám vùn nö nhû
boån Diïåu Thiïåu Chi, Töëng Chi Töín, chuyïn búå Lïånh Baâ, mua vùn
baán chûä àïí cêìu vinh khöng khaác gò boån maäi dêm baán trön nuöi
miïång.
ÀAÅI VÊN KINH
Àïí ganh taâi vúái boån khuãng böë, sû Hoaâi Nghôa cuäng coá nhûäng
haânh àöång rêët ngoaån muåc vaâ giêåt gên. Gaä àiïn, àiïìu àoá khöng thïí
chöëi caäi. Vúái böå aáo sû trûúãng bùçng luåa àoã choái, gaä coá veã tûå haâo àaä
àaåt àûúåc töåt àónh danh voång trïn traái àêët. Gaä àûúåc phong tûúác
Cöng vaâ caác àaåi thêìn coân phaãi ngöìi dûúái gaä xa. Gaä àûúåc phaát ngên
phiïëu trùæng (muöën tiïu bao nhiïu tiïìn cûá viïåc àiïìn vaâo röìi ài
laänh!)
Vaâo nhûäng ngaây lïî lúán nhû ngaây höåi rûúác àeân rùçm thaáng
giïng. Gaä thûúâng chúã haâng chuåc xe àêìy tiïìn àuác ra cöíng Hoaâng
cung vaâ liïång cho dên chuáng cûúáp. Gaä töí chûác nhûäng ngaây höåi
chuáng sinh cho têët caã moåi ngûúâi tham dûå, khöng phên biïåt nam
nûä, giaâu ngheâo, sang heân.
Ngoaâi maáu àiïn, gaä sû höí mang coân coá möåt chuát maáu ngöng.
Gaä khoaái biïíu diïín troâ Phêåt úã dûúái àêët chui lïn. Troâ naây rêët ngoaån
muåc. Gaä cho àaâo möåt hêìm lúán sêu hai chuåc thûúác trong àiïån Thiïn
Àûúâng. Trong hêìm gaä àùåt nhûäng tûúång Phêåt ùn mùåc rêët àeåp, xung
quanh coá cùæm haâng ngaân cêy nïën saáng rûåc. Khi gaä ra hiïåu, boån
thuöåc haå phña dûúái àêíy nhûäng tûúång phêåt tûâ tûâ nhö lïn khoãi mùåt
àêët. Caác ngûúâi àûáng xem àïìu haá höëc miïång.
Tûúãng cuäng nïn nhùæc laåi, Voä Hêåu rêët say mï caác lêìu àaâi,
cung àiïån. Noái röång hún nûäa, baâ thñch moåi thûá phaãi khaác thûúâng:
kiïën truác nguy nga, chñnh trõ phö trûúng vaâ giai thoaåi thêìn kyâ.
Hoaâi Nghôa hiïån àaä laâ sû trûúãng àïìn Baåch Maä úã ngoaåi thaânh.
Taåi àêy gaä qui tuå möåt boån àêìu trêu mùåt ngûåa xuêët thên tûâ àaám
giang höì maäi voä. Gaä àaä trúã nïn àïå nhêët kiïën truác sû trong nûúác, lo
viïåc xêy cêët hai toaâ àiïån múái: Minh Àûúâng -- vïì sau àöíi laâ Àïìn Thúâ
Muön Vêåt vaâ àûúåc Voä Hêåu duâng laâm núi tiïëp kiïën caác quan vaâo
chêìu vaâ Thiïn Àûúâng.
Viïåc xêy hai toâa àiïån naây nùçm trong möåt kïë hoaåch chñnh trõ
aám muöåi cuãa gaä sû àiïn. Riïng toaâ àiïån Minh Àûúâng seä àûa túái
möåt cuöåc khuãng hoaãng chñnh trõ sau naây.
Moåi hoaåt àöång àïìu mang tñnh chêët tön giaáo. Kinh àö àûúåc àöíi
thaânh Thaánh Àö. Möåt chûúng trònh vô àaåi àûúåc thûåc hiïån àïí moåi
ngûúâi tin tûúãng rùçng Voä Hêåu chñnh laâ hiïån thên cuãa möåt võ phêåt.
Töín phñ xêy cêët Minh Àûúâng vaâ Thiïn Àûúâng khöng thïí kïí
xiïët. Haâng mêëy chuåc ngaân nhên cöng àûúåc àùåt dûúái quyïìn võ sû
trûúãng. Nhûäng cêy göî khöíng löì àûúåc chuyïín tûâ nuái vïì. Möîi cêy
haâng ngaân ngûúâi khiïng ài möåt caách chêåm chaåp.
Toaâ Minh Àûúâng röång vaâ cao möåt trùm thûúác göìm ba têìng.
Têìng dûúái cuäng hònh vuöng, böën mùåt tûúâng sún böën maâu
trùæng, àen, àoã vaâ xanh laá cêy, tûúång trûng cho tûá àaåi cuãa vuä truå -
àêët, nûúác, khöng khñ vaâ lûãa-. Têìng giûäa coá mûúâi hai caånh tûúång
trûng cho mûúâi hai thaáng vaâ mûúâi hai cung cuãa hoaâng àaåo. Têìng
naây coá maái cong tûåa trïn chñn con röìng. Têìng trïn cuäng coá hai
mûúi böën caånh tûúång trûng cho hai mûúi böën choâm sao trïn trúâi.
Trïn àónh coá hònh chim phûúång hoaâng, cao ba thûúác naåm vaâng
saáng choái. Xung quanh àiïån coá maáng sùæt àïí nûúác chaãy tûúång trûng
cho sûå lan traân cuãa vùn hoaá.
Toaâ Thiïn Àûúâng àûúåc xêy trïn möåt khu àêët cao hún úã phña
Têy toaâ Minh Àûúâng. Àûáng úã têìng thûá ba, ngûúâi ta coá thïí tröng
thêëy noác Minh Àûúâng. Ngöi àiïån bao quanh möåt tûúång Phêåt khöíng
löì bùçng thaåch cao bïn trong nhöìi voã gai. Kïí caã bïå, bûác tûúång cao
gêìn möåt trùm thûúác. Mûúâi ngûúâi coá thïí àûáng trïn ngoán tay uát cuãa
bûác tûúång.
Voä Hêåu thñch caái gò cuäng phaãi to lúán vaâ huy hoaâng!
Nhaâ sû to vaâ huy hoaâng möåt caách riïng tû coân tûúång Phêåt to
vaâ huy hoaâng möåt caách cöng khai.
Vö hònh chung, Voä Hêåu trúã nïn möåt Phêåt giaáo àöì. Nhaâ sû
hay thò àaåo Phêåt cuäng hay. Baâ ngûå taåi Minh Àûúâng vaâ Phêåt ngûå
taåi Thiïn Àûúâng. Nhaâ sû laâ möëi liïn laåc giûäa hai bïn. Sûå xïëp àùåt
naây tûúång trûng cho möåt cuöåc phiïu lûu tinh thêìn vaâ nhûäng giai
thoaåi pha tröån giûäa thiïng liïng vaâ phaâm tuåc, xaác thõt vaâ tön giaáo.
Voä Hêåu àaä nùæm quyïìn töëi thûúång vaâ hûúäng moåi haånh phuác
dûúái trêìn gian, baâ muöën mang thiïn àûúâng xuöëng haå giúái vaâ àùåt
vaâo trong cung.
Nhaâ sû àiïn vaâ Voä Hêåu gùåp nhau úã möåt àiïím cuâng thñch
nhûäng caái phi thûúâng. Gaä sai ngûúâi veä chên dung möåt öng Phêåt
trïn vaãi. Bûác hònh cao saáu baãy chuåc thûúác, muäi cuãa öng Phêåt to
bùçng chiïëc thuyïìn.
Mûåc àïí veä hònh laâ maáu boâ, nhûng gaä noái maáu àoá lêëy úã àêìu
göëi cuãa gaä - Nhûäng Phêåt giaáo àöì cuöìng tñn thûúâng duâng maáu mònh
veä hònh Phêåt àïí laâm vêåt cuáng tïë. Chùèng may gioá maånh thöíi raách
mêët bûác hònh àoá, gaä beân sai ngûúâi veä bûác khaác.
Voä Hêåu vaâ nhaâ sû àiïn, ngûúâi yïu cuãa baâ, àïìu quan niïåm
rùçng dên chuáng rêët nheå daå hay tin nhaãm. Hai ngûúâi tha höì tûúãng
tûúång ra nhûäng chuyïån ly kyâ. Nhaâ sû àiïn àang sùæp àùåt möåt
huyïìn thoaåi àïí biïën Voä Hêåu thaânh Phêåt Cûúâi taái sinh. Sûå lûåa choån
võ phêåt naây khöng cùn cûá trïn cùn baãn thêìn hoåc maâ dûåa vaâo taánh
caách phöí thöng, moåi ngûúâi àïìu biïët túái. Phêåt Cûúâi chñnh laâ võ Phêåt
buång phïå, húã röën maâ chuáng ta thûúâng thêëy. Tûâng laâ hiïån thên cuãa
haånh phuác vaâ sûå hoan hó.
Trong nhûäng dõp gêìn guäi Voä Hêåu, coá thïí gaä sû höí mang bêët
ngúâ khaám phaá ra chên lyá cuãa vuä truå, khi sûå che àêåy bïn ngoaâi
hoaân toaân bõ truát boã. Gaä àûúåc hên haånh tröng thêëy chiïëc buång phïå
húã röën cuãa Voä Hêåu. Qua sûå meáo moá nghïì nghiïåp, gaä tûúãng tûúång
ra Voä Hêåu laâ võ Phêåt Cûúâi, vaâ gaä àaä thûåc sûå quyâ göëi àïí chiïm
ngûúäng chiïëc buång phïå trong khi Phêåt àang móm cûúâi.
Sau àoá gaä sû höí mang sai mûúâi tïn sû khaác soaån möåt têåp
truyïån thêìn thoaåi mang nhan àïì "Àaåi Vên Kinh" -- Kinh àaám mêy
lúán - trong àoá kïí rùçng Phêåt Cûúâi àaä àêìu thai laâm Voä Hêåu àïí xuöëng
trêìn gian cûáu nhên àöå thïë.
Vïì sau chuyïån naây àûúåc chñnh thûác phöí biïën bùçng sùæc chó.
Say mï vúái nhûäng giêëc möång huy hoaâng tûúãng chûâng sùæp bay
böîng lïn khöng trung. Voä Hêåu coân muöën tiïën xa hún nûäa. Theo lúâi
khuyïn cuãa Hoaâi Nghôa vaâ Thûâa Tûå, baâ quyïët àõnh xûng laâm
Thaánh Mêîu, Thaánh Hoaâng cho coá veã húåp vúái khung caãnh hiïån taåi.
Chûä Hoaâng trong danh hiïåu naäy muöën biïën laâ Hoaâng hêåu cuäng
àûúåc, muöën hiïíu laâ Hoaâng àïë cuäng àûúåc. Voä Hêåu muöën moåi ngûúâi
hiïíu theo caách thûá hai hún vò chûác võ Hoaâng àïë àöëi vúái baâ khöng
coân xa laå mêëy.
Riïng danh tûâ Thaánh Mêîu àïí chó möåt võ nûä thaánh laâ danh tûâ
quan troång hún.
Voä Hêåu buöng thaã oác tûúãng tûúång cuãa mònh àïën àöå choát. Baâ
sung sûúáng vaâ, hún thïë nûäa, hûáng khúãi. Maáu ngöng cuãa nhaâ sû
àiïn chûa chùæc àaä hún baâ. Ngûúâi ta choån choá, meâo hay chim àïí
ngöìi laâm caãnh, nhûng nïëu laâ Voä Hêåu baâ seä choån caá voi.
TÖN THÊËT NHAÂ ÀÛÚÂNG BÕ TIÏU DIÏÅT
Nùm 688 àaä àïën luác möåt cuöåc caách maång chñn muâi. Taâi sùæp
àùåt cuãa Voä Hêåu àaáng àïí chuáng ta khêm phuåc. Vúái chiïën thuêåt cuãa
möåt tay cao cúâ, baâ àaä lêìn lûúåt àûa caác Vûúng tûúác nhaâ Àûúâng vaâo
bêíy.
Voä Hêåu chiïëm úã möåt tû thïë rêët thuêån lúåi, Hïå thöëng mêåt thaám
cuãa baâ àaä hoaân bõ. Caác phaáp àònh àïìu àêìy nhoác böå haå cuãa baâ. Tûâ
quan àïën dên àïìu run súå, khuêët phuåc trûúác nhûäng caãnh khuãng böë,
chïët choác vaâ bùæt búá têåp thïí. Khöng coá vêën àïì húåp phaáp hay bêët húåp
phaáp. Baâ nghiïîm nhiïn thay mùåt nhaâ Àûúâng nùæm quyïìn cai trõ vúái
tû caách möåt Thaái Hêåu. Têët caã caác cuöåc nöîi dêåy chöëng laåi baâ àïìu bõ
coi laâ chöëng laåi Hoaâng àïë nhaâ Àûúâng. Mùåc dêìu Hoaâng àïë àang bõ
nhöët taåi hêåu cung. Baâ àaä têåp trung quyïìn haânh trong tay nhûäng
ngûúâi chaáu hoå Voä cuãa baâ, àöìng thúâi tûúác àoaåt hïët binh quyïìn cuãa
caác Àûúâng vûúng.
Sau cuöåc dêëy loaån cuãa Kónh Nghiïåp, baâ àaä giïët quan Trung
Thû Xaá Nhên hoå Baåch cuâng möåt söë laäo tûúáng vaâ thaách thûác quêìn
thêìn nöîi loaån. Giúâ àêy baâ thaách thûác luön caã nhûäng Àûúâng vûúng.
Voä Hêåu cöë àïí löå cho moåi ngûúâi thêëy roä nghôa chñnh trõ cuãa caác
giai thoaåi coá tñnh caách tön giaáo kïí caã nhûäng chuyïån bõa àùåt vïì àiïån
Minh Àûúâng. Àïí rêåp khuön theo Thúâi Àaåi Hoaâng Kim cuãa Khöíng
Phu Tûã, baâ muöën triïìu àaåi cuãa baâ seä phaãi àûúåc goåi laâ nhaâ Chu, vò
trûúác kia caác Hoaâng àïë nhaâ Chu thûúâng lêm traâo taåi àiïån Minh
Àûúâng. Caác huyïìn thoaåi vaâ giaã thuyïët chñnh trõ àûúåc àùåt ra caâng
ngaây caâng nhiïìu àïí baáo trûúác sûå ra àúâi cuãa möåt triïìu àaåi múái.
Ngûúâi ta coân phao tin rùçng hoå Voä laâ gioâng doäi cuãa caác vua
nhaâ Chu, trong khi caác hoåc giaã uyïn baác nhêët cuäng khöng tòm thêëy
liïn hïå coãn con naâo giûäa Voä Tùæc Thiïn vaâ caác võ vua naây, kïí caã võ
vua àêìu tiïn cuãa nhaâ Chu laâ Voä àïë -nùm 1100 trûúác Têy lõch-.
Thûåc ra thúâi nhaâ Chu coân theo chïë àöå Mêîu hïå, Voä àïë chó laâ
danh hiïåu truyeân tuång sau khi öng chïët, chûá khöng phaãi öng hoå
Voä.
Nhûng Voä Hêåu khöng cêìn biïët àiïìu àoá. Sau khi lêåt àöí nhaâ
Àûúâng vaâo nùm 690, baâ cho àùåt baâi võ cuãa Voä àïë trong tön miïëu vaâ
goåi öng laâ öng töí böën mûúi àúâi cuãa nhaâ hoå Voä.
Baâ rêët döët vïì sûã, Nhûng laåi rêët baåo vïì khoa "cûúng êíu". Nïëu
coá thïí, chùæc baâ àaä biïën Khöng Phu Tûã thaânh töí tiïn nhaâ baâ luön.
Thûúâng thûúâng, muöën lêåp möåt triïìu àaåi múái phaãi theo thiïn mïånh
vaâ coá àiïìm baáo trûúác. Voä Hêåu muöën moåi ngûúâi seä thêëy àiïìm baáo
trûúác àoá.
Caác àiïìm trong trúâi àêët coá thïí laâ möåt vò sao saáng, möåt vêìng
haâo quang, hay möåt àaám khoái bay lïn khöng trung biïën thaânh
hònh röìng, v.v.
Vaáo thaáng baãy nùm 687 coá möåt àiïìm laå àaä thûåc sûå xaãy ra.
Möåt ngûúâi nhaâ quï kïí rùçng con gaâ maái cuãa anh böîng dûng biïën
thaânh gaâ tröëng.
Thaáng giïng vaâ thaáng mûúâi nùm 689 cuäng coá nhûäng àiïìm
tûúng tûå. Ngûúâi ta baão êm dûúng àaä àaão löån. Voä Hêåu biïët nhûäng
chuyïån naây nhûng khöng cêìn phöí biïën. Baâ coá thïí taåo ra nhûäng
àiïìm ly kyâ hún.
Song song vúái viïåc biïn soaån Àaåi Vên Kinh cuãa sû Hoaâi
Nghôa.
Voä Thûâa Tûå àang taåo ra àiïìm.
Thaáng tû nùm 688, y duâng möåt phiïën àaá cöí, àeäo thaânh möåt
têëm bia lúán coá khùæc taám chûä:
Thaánh Mêîu xuöëng trêìn.
Trûúâng thõnh nghiïåp àïë.
Sau àoá y sai ngûúâi liïång têëm bia xuöëng söng Laåc.
Möåt gaä nhaâ quï tònh cúâ tröng thêëy têëm bia beân vö triïìu têu
cho Voä Hêåu hay.
Voä Hêåu laâm böå ngaåc nhiïn vaâ hoan hó. Baâ phong cho gaä laâm
Khêm Sai àaåi Thêìn vaâ cho àöíi quöëc hiïåu laâ Trûúâng Thõnh.
Thaáng nùm vaâ thaáng saáu nùm àoá, Voä Hêåu töí chûác nhûäng
buöíi lïî Thiïn Àõa taåi khu ngoaåi thaânh phña Nam àïí taå ún trúâi àêët.
Baâ àöíi tïn söng Laåc thaânh söng Trûúâng Thõnh, goåi têëm bia
àaá kia laâ Bia Thaánh Linh vaâ goåi khuác söng tòm thêëy têëm bia laâ
Suöëi Thaánh Linh.
Dên chaâi lûúái khöng àûúåc àaánh caá taåi khu vûåc naây. Ngoaâi ra
baâ coân ra lïånh ên xaá caác töåi phaåm àïí ùn mûâng.
Têët caã nhûäng haânh àöång cuãa Voä Hêåu khiïën ngûúâi ta coã caãm
tûúãng rùçng baâ laâ möåt naån nhên khúâ khaåo cuãa troâ bõp búåm do chñnh
baâ baây ra. Tuy nhiïn, baâ khöng khúâ khaåo. Baâ biïët roä dên chuáng
thñch thêëy vaâ tin tûúãng nhûäng chuyïån huyïìn hoùåc, nhûäng pheáp
mêìu vaâ nhûäng àiïìm laå. -
Ngûúâi ta bùæt àêìu thöíi phöìng nhûäng chuyïån thêìn thoaåi coá liïn
quan àïën Voä Hêåu vúái muåc àñch tuyïn truyïìn chñnh trõ.
Triïìu àònh cöng böë seä töí chûác möåt buöíi lïî àïí Voä Hêåu ra têån
Suöëi Thaánh Linh vúát bia vaâ nhêån sûå uyã thaác cuãa Thûúång àïë.
Àêy laâ möåt àaåi lïî nïn têët caã caác vûúng tûúác trong Hoaâng töåc
cuâng caác quan vùn voä vaâ phu nhên phaãi vïì têåp trung taåi kinh àö
mûúâi ngaây trûúác.
Moåi ngûúi thêëy roä sùæp coá möåt biïën cöë chõnh trõ. Möåt triïìu àaåi
múái sùæp ra àúâi. Dên chuáng leán luát baân taán vúái nhau rùçng cuöåc caách
maång àaä bùæt àêìu loá daång vaâ viïåc triïåu têåp caác Vûúng tûúác vïì kinh
àö chó laâ möåt caái bêíy. Hoaâng àïë vaâ caác Thên vûúng seä bõ toám troån
khi têët caã coá mùåt taåi Laåc Dûúng. Caác mêåt thû àûúåc trao àöíi túái têëp
giûäa caác Vûúng tûúác úã xa vaâ baån beâ cuãa hoå taåi kinh àö.
Lúâi baân taán cuãa dên chuáng coá phaãi laâ sûå thûåc khöng? Hoå nïn
hay khöng nïn vïì kinh?
Chñnh caác Vûúng tûúác taåi kinh àö cuäng phên vên khöng biïët
phaãi quyïët àõnh ra sao. Hoå thêëy roä nhûäng triïåu chûáng bêët tûúâng
nhûng khöng biïët àñch xaác chuyïån gò seä xaãy ra.
Vïå vûúng nghe lúâi àöìn nhûng khöng tin. Cöng tûúác Vônh con
cuãa Vûúng tûúác Phong em Thaái Tön - viïët thû hoãi yá kiïën möåt ngûúâi
baån hoå Cao taåi kinh àö.
Cao traã lúâi: àûâng vïì. Vïì laâ chïët!
Khoaãng thúâi gian naây, möåt söë Vûúng tûúác laäo thaânh em cuãa
Thaái Tön coân söëng.
Àaáng kïí nhêët laâ Haân Vûúng Gia, Löî Vûúng Quïë vaâ Haå
Vûúng Duy. Ngoaâi ra coân coá caác em cuãa Cao Tön laâ Vïå Vûúng, Viïåt
Vûúng. Caã hai võ vûúng tûúác naây àïìu àaä gêìn saáu mûúi tuöíi vaâ nöîi
tiïëng laâ caác vùn sô löîi laåc.
Sau caái chïët cuãa hoå Baåch, têët caã caác Vûúng tûúác vûâa kïí àïìu
bõ àoaåt hïët quyïìn haânh vaâ bõ taãn maác möîi ngûúâi möåt tónh àïí laâm
quan.
Thûåc ra, Voä Hêåu vaâ con chaáu cuãa baâ cöë yá tung ra tin caác
Vûúng tûúác vïì laâ mùæc bêîy àïí döìn hoå túái chöî liïìu lônh, cuäng nhû
ngûúâi ta cöë yá àöí cho tuâ nhún boã chaåy laâ àïí coá cú bùæn chïët.
Dô nhiïn caác Vûúng tûúác phaãi tûå vïå. Hoå khöng muöën chui
àêìu vaâo roå àïí bõ giïët hoùåc bõ boån àêìu trêu mùåt ngûåa khaão àaã nhuåc
nhaä.
Haân Vûúng Gia viïët thû khuyïën caáo caác Vûúng tûúác khaác
nhû sau:
Hiïín nhiïn Voä Hêåu àang truâ tñnh taân saát caác Vûúng tûúác nhaâ
Àûúâng. Nïëu khöng haânh àöång ngay, toaân thïí hoå Lyá chuáng ra seä bõ
tiïu diïåt.
Con cuãa Haân Vûúng Gia cuäng viïët thû bùçng mêåt ngûä cho anh
hoå laâ Lang Nha Vûúng Xung:
- Baâ vúå cuä cuãa töi àang àau nùång cêìn phaãi chûäa ngay. Àúåi
àïën muáa àöng e quaá trïî.
Vò caác Vûúng tûúác úã caách xa nhau - Phêìn lúán úã Haâ Bùæc, Haâ
Nam vaâ Sún Döng-, viïåc liïn laåc rêët khoá khùn nhêët laâ laåi coá hïå
thöëng mêåt thaám vô àaåi cuãa Voä Hêåu.
Nhûng thúâi gian khöng cho pheáp hoå chêìn chûâ nûäa. Hoå phaãi
quyïët àõnh ngay.
Voä Hêåu àaä thaânh cöng trong viïåc döìn caác Vûúng tûúác túái
chún tûúâng. Baâ hy voång hoå seä hêëp têëp haânh àöång vaâ baâ chúâ àúåi vúái
möåt con dao thuã sùén trong tay aáo. Baâ seä baão vïå nhaâ Àûúâng duâ phaãi
giïët hïët caác Àûúâng vûúng. Ngûúåc laåi nïëu hoå khöng chõu haânh àöång
baâ seä cho ngûúâi xuái duåc hoå röìi quùng möåt meã lûúái. Baâ àaä mêët cöng
lêåp ra hïå thöëng mêåt thaám. Baâ phaãi duâng àïën noá.
Thaáng baãy nùm 688, con Viïåt Vûúng Trinh laâ Lang Nha
Vûúng Xung dêëy binh chöëng laåi Voä Hêåu. Öng cho ngûúâi nguyå taåo
möåt bûác thû cuãa Thaái tûã Triïët - àaä bõ Voä Hêåu truêët ngöi vua vaâ
giaáng xuöëng laâm Lû Lùng Vûúng - tûâ Phong Chêu gûãi vïì yïu cêìu
caác Vûúng tûúác giaãi cûáu.
Sau àoá Xung viïët thû kïu goåi caác Vûúng tûúác àem binh vïì
kinh àö. Riïng Xung seä àöång binh tûâ Sún Àöng -
Cuöåc khúãi nghôa cuãa caác Vûúng tûúác nhaâ Àûúâng hoaân toaân
thiïëu chuêín bõ, liïn laåc vaâ kïë hoaåch ; Xung laåi khöng coá cùn baãn
quên sûå nïn chó baãy ngaây sau, cuöåc khúãi nghôa tan raä. Xung bõ möåt
thuöåc haå giïët. Caác vûúng tûúác khaác nghe tin naây àïìu súå haäi. AÁn
binh bêët àöång. Riïng Viïåt Vûúng Trinh thêëy con àaä taåo phaãn vaâ bõ
giïët nïn cuäng quyïët àõnh haânh àöång. Tuy ngûúâi chó coá voãn veån hai
ngaân binh vaâ úã rêët gêìn kinh àö. Öng vêîn phaãi choån con àûúâng
chiïën àêëu vò àùçng naâo cuäng chïët.
Quên öng phaãi chöëng vúái möåt lûåc lûúång triïìu àònh àöng gêëp
nùm mûúâi lêìn. Dô nhiïn öng thêët trêån vaâ phaãi tûå saát.
Caác Àûúâng vûúng àaä chui àêìu vaâo bêîy cuãa Voä Hêåu. Hoå àaä
cöng khai chöëng àöëi baâ. Giúâ àêy baâ chó viïåc cho tïn truâm mêåt thaám
hoå Chêu biïën nhûäng Vûúng tûúác coân laåi thaânh àöìng loaä cuãa boån
phiïën loaån nûäa laâ xong. Viïåc naây chùèng coá gò khoá khùn vò baâ àaä
may mùæn bùæt àûúåc nhûäng bûác thû cuãa Viïåt Vûúng viïët cho möåt söë
Vûúng tûúác khaác.
Chó cêìn vaâi ngûúâi bõ bùæt, hoå Chêu seä coá caách laâm cho têët caã
caác Àûúâng vûúng vaâ hoå haâng thên quyïën àïìu bõ liïn luyå.
Cuöåc thanh trûâng bùæt àêìu. Theo àuáng luêåt chó coá khoaãng
nùm saáu Vûúng tûúác àaáng bõ àem ra tûã vò hoå thûåc sûå can dûå vaâo
cuöåc nöíi loaån. Nhûng cuöåc thanh trûâng bao truâm toaân thïí Hoaâng
gia, kïí caã vúå con vaâ chaáu chùæt caác Vûúng tûúác.
Cuöåc phiïën loaån laâ möåt caái cúá àïí Voä Hêåu tiïu diïåt nhaâ Àûúâng
vúái troån quyïìn haânh àöång. Tïn hung thêìn hoå Chêu hïët sûác laâm
vûâa loâng Voä Hêåu. Möîi ngûúâi bõ hùæn bùæt laåi khai thïm haâng trùm
ngûúâi khaác. Hùæn tha höì bùæt búá cheám giïët.
Caác cuöåc haânh hònh biïën thaânh caác àaám rûúác ài khùæp àûúâng
phöë àïí moåi ngûúâi àïìu biïët. Vúái chuã yá laâm khiïëp àaãm quêìn chuáng.
Bêy giúâ khöng coân laâ thúâi kyâ aám saát nhau möåt caách leán luát
röìi tòm cúá che àêåy bûng bñt nhû trûúác nûäa.
Cuöåc thanh trûâng keáo daâi tûâ muâa haå nùm 688 àïën nùm 691.
Söë ngûúâi liïn luyå caâng ngaây caâng nhiïìu hún cho àïën khi têët
caã caác Vûúng tûúác quan troång vaâ hêìu hïët Tön thêët nhaâ Àûúâng bõ
tiïu diïåt.
Chiïëc mùåt naå cuãa Voä Hêåu àaä rúi.
Höìi coân laâm Taâi nhên, Voä Mõ Nûúng àaä noái vúái Thaái Tön
rùçng baâ coá thïí khuêët phuåc àûúåc con ngûåa bêët kham nhêët chó vúái
möåt cêy roi, möåt caái buáa vaâ möåt con dao nhoån. Giúâ àêy Mi Nûúng
thûåc hiïån lúâi noái àoá. Nhûng thay vò duâng dao àêm vaâo cöí ngûåa, baâ
àaä duâng àao àêm vaâo giûäa traái tim cuãa con chaáu Thaái Tön.
Thêåt khoá maâ tûúãng tûúång hïët àûúåc tònh traång luác àoá. Chñnh
nhûäng ngûúâi àûúåc chûáng kiïën cuäng khöng tin úã mùæt mònh. Àêìu caác
Vûúng tûúác vaâ Àaåi thêìn thi nhau rúi ; caác nho sô chên tay mang
àêìy xiïìng xñch bõ luâa ài ngoaâi àûúâng ; caác võ Quöëc cöng bõ nhöët
trong tuâ xa vaâ àem riïîu úã ngoaâi phöë trûúác khi bõ àaây ài xa ; gia
quyïën caác Vûúng tûúác göìm àaân baâ treä con phaãi ài böå haâng ngaân
dùåm xuöëng vuâng àêët hoang daä phña Nam àïí söëng caãnh tha phûúng
cêìu thûåc.
Voä Hêåu àaä loaåi àûúåc têët caã nhên vêåt àêìu naäo cuãa nhaâ Àûúâng.
Viïåc thiïët lêåp möåt triïìu àaåi múái chó coân laâ chuyïån súám chiïìu.
THAÁNH MÊÎU XUÖËNG TRÊÌN
Buöíi lïî tiïëp àoán Bia Thaánh Linh bõ trò hoaän vò cuöåc khúãi loaån
cuãa caác Vûúng tûúác. Maäi àïën khi deåp loaån xong vaâ trûâ khûã hïët caác
nhên vêåt àêìu naäo, Voä Hêåu múái cho töí chûác laåi. Àêy laâ möåt trong
nhûäng dõp vui mûâng nhêët cuãa triïìu àaåi. Baâ trõnh troång xuêët hiïån
trong böå lïî phuåc löång lêîy vúái möåt chiïëc vûúng miïån coá mûúâi hai
giaãi ngoåc che mùæt.
Sau buöíi lïî taåi Suöëi Thaánh Linh, têëm bia àaá àûúåc àùåt lïn
kiïåu àem vïì àïí trong àiïån Minh Àûúâng - tûác Àïìn Thúâ Muön Vêåt -.
Àïën ngaây tïët Nguyïn àaán 689, Voä Hêåu àùng àiïån àïí caác triïìn thêìn
vaâo chuác mûâng.
Voä Hêåu ngöìi trïn ngai, trong tay cêìm möåt têëm theã ngoåc.
Trûúác mùåt baâ laâ baãy chiïëc baão bònh duâng trong viïåc thúâ phuång
Phêåt Cûúâi. Trûâ nhûäng nïëp nhùn xung quanh caâm maâ phaãi nhòn
gêìn múái thêëy, tröng baâ hoaân toaân tûúi tùæn vaâ khûúng kiïån. Baâ coá
daáng àiïåu tûå maän cuãa möåt con maäng xaâ vûâa nuöët xong möåt chuá thoã
vaâ àang cuöën mònh nguã ngon. Gêìn àoá laâ chiïëc kiïåu vaâ têëm Bia
Thaánh Linh.
Àùåc biïåt nùm nay ngöi àiïån àûúåc trang hoaâng cûåc kyâ rûåc rúä,
chöî naâo cuäng thêëy aánh vaâng saáng choái. Sû Hoaâi Nghôa àaä chi phñ
khöng biïët bao nhiïu tiïìn baåc trong cöng taác naây. Vúái tû caách Höå
quöëc Thiïìn sû, gaä hiïån diïån trong buöíi lïî vúái chiïëc tùng baâo maâu
àoã, lêëp laánh àöì trang sûác.
Àaán cuäng coá mùåt trong buöíi lïî vò chaâng seä phaãi dêng hûúng
sau khi Voä Hêåu laâm lïî.
Àang lim dim, mùæt Voä Hêåu böîng saáng rûåc möåt caách hoan hó
khi caác àaåi thêìn tiïën lïn quyâ trûúác mùåt baâ vaâ tung hö chuåc mûâng
triïìu àaåi múái cuãa Thaánh Mêîu. Caác triïìu thêìn àïìu biïët rùçng sinh
maång vaâ, thûåc tïë hún, chûác võ cuãa hoå àïìu nùçm trong tay baâ.
Trong suöët mêëy thaáng cuöëi nùm 689 vaâ àêìu nùm 690, viïåc
giïët choác vêîn xaãy ra liïn miïn, mùåc duâ caác vûúng tûúác nhaâ Àûúâng
coân laåi chùèng bao nhiïu.
Thaáng baãy nùm 690, hai thaáng trûúác khi nhaâ Chu chñnh thûác
ra àúâi, caãnh giïët choác haâng ngaây trúã nïn cûåc kyâ man rúå.
Thûúång àïë àaä sai Thaánh Mêîu xuöëng trêìn àïí giïët haåi sinh
linh!
Trúâi laâ chöî nûúng tûåa cuöëi cuâng maâ giúâ àêy dên chuáng cuäng
hoaân toaân mêët tin tûúãng. Trûúác kia dên chuáng coân mong nhaâ
Àûúâng khöi phuåc, nhûng hiïån thúâi hoå laåi mong nhaâ Àûúâng bõ tiïu
diïåt súám ngaây naâo hay ngaây êëy àïí hoå thoaát khoãi kinh hoaâng. Voä
Hêåu cuäng biïët nhû vêåy. Baâ tin chùæc rùçng khi baâ lïn ngöi Hoaâng àïë,
seä khöng coân ai phaãn àöëi hay miïîn cûúäng taán thaânh.
Tön thêët nhaâ Àûúâng chó coân laåi Lyá Triïët vaâ Lyá Àaán hiïån
àang bõ giam loãng. Voä Hêåu khöng giïët hai ngûúâi vò baâ coá quan
niïåm cuãa möåt tay cúâ baåc nhaâ nghïì luön luön búát laåi vaâi quan tiïìn
trong tuái. Triïët vaâ Àaán vïì sau àïìu àûúåc àùåc ên àöíi thaânh hoå Voä.
Cuöåc taân saát chêëm dûát vaâo nùm 691, nhûng àïën nùm 693 laåi
xaãy ra möåt vuå ghï túãm khaác.
Vûúng Quöëc Quên, möåt thuöåc haå cuãa hung thêìn hoå Laåi, àûúåc
gûãi ra Cam Tuác àïí àiïìu tra vò coá dû luêån rùçng àaám vúå goaá con cöi
cuãa caác võ Vûúng tûúác àang than phiïìn vïì tònh caãnh bú vú cuãa hoå.
Khi túái núi, gaä cho goåi têët caã nhûäng ngûúâi naây vaâo vaâ ra lïånh
cho hoå tûå treo cöí hïët.
Boån àaân baâ treã con la oá phaãn àöëi.
Gaä beân cho ngûúâi dêîn têët caã ra búâ söng röìi taân saát vaâ vêët xaác
xuöëng söng.
Sau àoá gaä vïì triïìu thaãn nhiïn baáo caáo rùçng hoå tñnh phaãn
loaån vaâ gaä àaä may man ngùn chêån kõp thúâi.
Lêåp tûác gaä àûúåc phong laâm Àaåi Phu.
Thêëy hoå Vûúng àûúåc troång thûúãng, caác tïn khaác cuäng tranh
nhau xin ài caác núi àïí àiïìu tra nhûäng vuå tûúng tûå. Thïë laâ möåt boån
tham quan àûúåc gûãi ài caác tónh Tûá Xuyïn, Quñ Chêu, Quaãng Têy
vaâ Vên Nam àïí doâ xeát nhûäng gia àònh bêët haånh àang söëng trong
caãnh tha phûúng cêìu thûåc.
Kïët quaã, coá tïn giïët haâng ngaân ngûúâi àïí lêåp cöng.
Chuáng àua nhau taân saát khöng cêìn biïët hoå coá töåi hay khöng.
Giûäa luác àang say sûa cheám giïët, hai tay nhuöåm àoã maáu
ngûúâi, Voä Hêåu haå möåt sùæc chó cêëm dên chuáng möí heo vò baâ àaä trúã
thaânh möåt tñn àöì Phêåt giaáo, khöng bao giúâ thñch saát sinh!
TRIÏÌU ÀAÅI MÚÁI: NHAÂ CHU THÛÁ HAI
Khoaãng thúâi gian tûâ thaáng giïng àïën thaáng taám nùm 690 laâ
thúâi goáp gioá àïí sûãa soaån cho möåt trêån baäo chõnh trõ.
Àaä àïën luác thuêån tiïån nhêët àïí Voä Hêåu phïë hùèn nhaâ Àûúâng.
Böå mùåt giaã àaåo àûác. Vúå trung thaânh vúái gia àònh nhaâ chöìng khöng
coân cêìn thiïët nûäa. Baâ ra mùåt muöën chêëm dûát chïë àöå cuä bùçng giêëy
túâ.
Voä Hêåu, Thûâa Tûå, Cöng chuáa Thaái Bònh vaâ Hoaâi Nghôa xuám
nhau vaâo àiïìu nghiïn kïë hoaåch thêåt tó mó.
Cuöåc caách maång àûúåc dûå truâ vaâo thaáng chñn vaâ Àaåi Vên Kinh
cöng böë trûúác àoá hai thaáng. Cuöën kinh naäy kïí chuyïån mûúâi nhaâ tu
àûúåc trúâi maách baão cho biïët Phêåt Cûúâi taái sinh xuöëng trêìn gian
laâm Voä Tùæc Thiïn.
Voä Hêåu haå chó bùæt sao cuöën kinh laåi thaânh nhiïìu baãn vaâ gúãi
khùæp caác am, miïëu vaâ àïìn thúâ.
Böën thaáng sau, hai ngöi àïìn múái goåi laâ Àaåi Vên Am àûúåc xêy
taåi Trûúâng An vaâ Laåc Dûúng àïí taâng trûä kinh naây. Caác thêìy tu
àûúåc lïånh thuyïët giaãng caác baâi kïå trong cuöën kinh.
Coá chñn võ rêët söët sùæng trong cöng taác naây vaâ àûúåc phong
tûúác Baá. Nhû vêåy Voä Hêåu àaä cöng khai thûâa nhêån cêu chuyïån
thêìn thoaåi trïn laâ àuáng sûå thêåt.
Ngaây möìng ba thaáng chñn, möåt phaái àoaân do Phoá Hûäu Nghõ -
ngûúâi Trûúâng An- cêìm àêìu, àaåi diïån cho chñn trùm thûúâng dên
àïën cöîng Hoaâng cung xin vaâo gùåp Voä Hêåu.
Hoå dêng lïn möåt laá thû baây toã yá nguyïån cuãa dên chuáng xin
phïë boã triïìu àaåi cuä àïí nhaâ Chu súám ra àúâi vaâ xin àùåc ên cho Thaái
tûã Àaán àûúåc àöîi thaânh hoå Voä.
Voä Hêåu móm cûúâi àïí vöî vïì àaám ngûúâi. Baâ thûåc sûå caãm àöång,
tuy baâ thûâa biïët taåi sao hoå laåi muöën vêåy. Baâ khiïm nhûúång tûâ chöëi
vaâ àïí laá thû sang möåt bïn. Baâ cuäng khöng quïn phong cho Phoá
Hûäu Nghõ laâm Cêëp Sûå Trung, möåt chûác quan lúán trong Mön Haå
Tónh.
Vaâi ngaây sau möåt àoaân ngûúâi àöng gêëp böåi göìm caác sû saäi,
thûúng gia, quan laåi, vûúng cöng vaâ tuâ trûúãng dûúái sûå hûúáng dêîn
cuãa Thûâa Tûå, àaä keáo nhau vêy quanh Hoaâng cung lúán tiïëng yïu
cêìu lêåp triïìu àaåi múái.
Möåt phaái àoaân àûúåc cûã vaâo ra mùæt Voä Hêåu vaâ hoå àaä dêng lïn
möåt baãn thónh nguyïån coá saáu chuåc ngaân - ngûúâi kyá tïn!
Chùæc hùèn àaä coá baân tay sùæp àùåt cuãa Thûâa Tûå, nhûng sao hùæn
khöng cho baâ hay? Baâ traân ngêåp vui sûúáng, möåt nöîi vui sûúáng bêët
ngúâ. Saáu chuåc ngaân ngûúâi thuöåc àuã caác têìng lúáp! Thïm vaâo àoá
Thaái tûã Àaán cuäng viïët möåt bûác thû xin caãi laâm hoå Voä.
Trûúác loâng nhiïåt thaânh cuãa moåi ngûúâi nhû vêåy, laâm sao baâ coá
thïí tûâ chöëi àûúåc!
Baâ hûáa seã xeát laåi xem coá phaãi thûåc sûå toaân dên muöën vêåy
khöng.
Ngûúâi ta kïí rùçng vaâo ngaây möìng nùm thaáng chñn nùm àoá,
haâng trùm chim seã tuå têåp vaâ àua nhau hoát trïn maái Àïìn Thúâ
Muön Vêåt. Thûúång àïë àaä sai chuáng túái.
Nhûng möåt chuyïån laå hún nûäa laâ sûå xuêët hiïån cuãa chim
phûúång hoaâng, möåt giöëng chim thêìn chó xuêët hiïån khi coá bêåc
thaánh hiïìn hay tiïn tri ra àúâi. Möåt con phûúång hoaâng àaä bay vaâo
khu ngûå uyïîn phña Têy Hoaâng cung röìi bay vïì phña Têy Nam. Vaâi
ngûúâi àaä tröng thêëy, röìi haâng trùm ngûúâi tröng thêëy, vaâ cuöëi cuâng
têët caã triïìu thêìn àïìu caã quyïët tröng thêëy têån mùæt. Chó nhûäng keã
ngu múái khöng tröng thêëy!
Voä Hêåu khöng thïí, vaâ khöng muöën, cûúäng laåi yá chñ cuãa toaân
dên vaâ sûå uyã thaác cuãa Thûúång àïë.
Vaâo ngaây möìng bay thaáng chñn, baâ àaä phï möåt chûä Thuêån
rêët khiïm nhûúång trïn baãn thónh nguyïån cuãa dên chuáng.
Ngaây möìng chñn baâ xuöëng chó phïë boã nhaâ Àûúâng vaâ thiïët lêåp
möåt triïìu àaåi múái goåi laâ Nhaâ Chu, niïn hiïåu Thiïn Mïånh 690.
Voä Hêåu xuêët hiïån taåi Baão thaáp ngoaâi cung chñnh Hoaâng cung
vaâ cho àoåc chiïëu chó. Ngoaâi ra baâ coân haå lïånh àaåi xaá tuâ phaåm.
Hung thêìn hoå Laåi àaä cho giïët hïët nhûäng tuâ phaåm quan troång
trûúác khi lïånh àaåi xaá ban ra.
Ngaây mûúâi hai baâ tûå xûng laâ Hoaâng àïë Hiïín Thaánh. Tham
voång cuãa baâ àaä àûúåc thûåc hiïån. Giúâ àêy baâ laâ möåt Nûä Hoaâng Àïë
chûá khöng coân laâ Hoaâng hêåu nhû xûa nûäa.
Cuâng ngaây höm àoá, Thaái tûã Àaán àûúåc àùåc caách àöîi tïn thaânh
Voä Àaán.
Ngaây mûúâi ba thaáng chñn, têët caã Vûúng tûúác nhaâ Àûúâng bõ
xoaá boã khoãi danh saách quñ töåc àïí thay thïë bùçng tïn cuãa caác Vûúng
tûúác múái nhû Thûâa Tûå, Tam Tû vaâ mûúâi hai ngûúâi chaáu khaác cuãa
Voä Hêåu. Caác chaáu gaái cuãa baâ cuäng àïìu àûúåc phong laâm Cöng chuáa.
Trong luác àoá thò Thaái miïëu hoå Voä àûúåc khaánh thaânh taåi Laåc
Dûúng. Caác baâi võ àaä àûúåc mang tûâ Trûúâng An túái àùåt taåi àêy tûâ
trûúác. Trûúác kia - nùm 684 -, töí tiïn nùm àúâi cuãa Voä Hêåu àaä àûúåc
truy phong tûúác Vûúng, giúâ àêy àûúåc nêng lïn haâng Hoaâng àïë vaâ
Hoaâng Hêåu, vaâ àûúåc thúâ phuång theo àuáng lïî nghi.
Coân Thaái miïëu hoå Lyá bõ giaáng xuöëng thaânh Àaåo Àûác miïëu.
Thaái miïëu nhaâ Àûúâng göìm baãy ngöi àïìn, böën ngöi bõ àoáng cûãa, chó
coá ba ngöi thuöåc ba àúâi sau cuâng àûúåc tiïëp tuåc dêng hûúng vaâo böën
muâa.
Giêëc möång cuãa Voä Hêåu àaä thaânh sûå thêåt.
Chùæc hùèn baâ àang cûúâi khoaái traá. Nhûng coá möåt ngûúâi tûâ lêu
vêîn yïn lùång ngöìi xem nhûäng diïîn biïín cuãa têën tuöìng.
Ngûúâi àoá sau naây trúã nïn möåt vô nhên, tïn tuöíi àûúåc löìng vaâo
nhûäng giai thoaåi thêìn kyâ vaâ àaáng kïí hún hïët öng àaä qua mùåt àûúåc
Voä Hêåu àïí khöi phuåc laåi nhaâ Àûúâng. Öng hiïån giûä chûác Phoá
Thûúång Thû böå Höå. Vúái oác nhêån xeát tònh tïë, öng biïët chûa túái luác
haânh àöång, vaâ öng kiïn nhêîn chúâ àúåi. Sûå bònh tónh cuãa öng saánh
ngang vúái Voä Hêåu tïn öng laâ Àõch Nhên Kiïåt.
ÀÕNH LUÊÅT BÊËT DI DÕCH
Dûúâng nhû coá möåt àõnh luêåt bêët di dõch trong sinh hoaåt cuãa
loaâi ngûúâi, laâ nhûäng sûå höîn àöån phaãi trúã laåi trêåt tûå. Nhûäng viïåc
khaác thûúâng phaäi trúã laåi bònh thûúâng, cuäng nhû biïín caã phaãi trúã
laåi ïm àïìm sau nhûäng cún baäo töë, sûå quên bònh cuãa muön vêåt phaãi
àûúåc duy trò. Coá möåt sûác maånh huyïìn bñ laâm luên chuyïín baánh xe
söë maång àïí röìi nhûäng keã laâm aác seä gùåp aác vaâ cöng lyá cuöëi cuäng seä
thùæng.
Chùæc hùèn baân tay vö hònh cuãa Thaái Tön àaä laâm xoay chuyïín
caác biïën cöë vaâ àaáng kïí hún nûäa, baân tay cuãa Thûúång Àïë àaä lêëy laåi
àûúåc thùng bùçng giûäa êm vaâ dûúng, àïí duy trò sûå tiïën hoaá cuãa vuä
truå vaâ nhên loaåi. Nhû Laäo Tûã àoá noái, khöng coá trêån baäo naâo keáo
daâi maäi. Bïånh dõch khöng thïí giïët hïët nhên loaåi ; giaâu quaá seä coá
luác khaánh têån ; àöåc taâi quaá seä tûå tiïu diïåt.
Àêy khöng phaãi laâ triïët lyá xuöng, maâ laâ giaãi thñch nhûäng sûå
kiïån vay traã sau naây, khi caác hung thêìn lêìn lûúåt àïìn töåi búãi chñnh
caác thuã àoaån cuãa chuáng vaâ nhûäng ngûúâi töët thoaát chïët möåt caách kyâ
diïåu. Chùæc chùæn coá möåt baân tay mêìu nhiïåm àêu àêy!
Mùåc dêìu àêìy mûu thêìn chûúác quó, Thûâa Tûå vaâ hoå Laåi luön
luön bõ nhûäng vöë cay búãi tay Àõch Nhên Kiïåt, Nguyå Viïîn Chung vaâ
Hûáa Ngoåc Cung.
Ba ngûúâi naây dêìn dêìn laâm chuã tònh thïë. Caác àaåi thêìn nhêët
trñ tin tûúãng, sûå can àaãm àaä trúã vïì vúái hoå.
Möåt võ phoá Àö Ngûå Sûã thaâ chïët chûá khöng chõu tuên lïånh Voä
Hêåu rúâi kinh àö. Möåt phaáp quan khaác thaâ mêët chûác chûá khöng
chõu nghe lúâi Voä Hêåu kïët aán möåt ngûúâi vö töåi. Trong khi àoá sûå ham
mï sùæc duåc cuãa Voä Hêåu - baâ tuyïín àaân öng ài laâm cung phi - laâ
nguyïn nhên thuác àêíy quêìn thêìn àoaân kïët laåi àïí khöi phuåc àïë
nghiïåp nhaâ Àûúâng.
Quyïìn haânh àeã ra têåt xêëu.
Voä Hêåu khöng thoaát khoãi cöng lïå naây. Khi àûúåc uy quyïìn, Voä
Hêåu bùæt àêìu àùæm mònh trong thuá vui xaác thõt àïën àöå baâ giûä anh
em hoå Trûúng trong khuï phoâng àïí ngaây àïm ên aái.
Möåt lêìn nûäa Voä Hêåu chûáng minh cho ta thêëy duâ laâ ngûúâi
cûúng quyïët siïu phaâm - nhû baâ thûúâng thûúâng tûå nhêån - cuäng
vêîn phaãi chaåy theo tiïëng goåi cuãa xaác thõt.
Leä tûå nhiïn khi àaä àaåt àûúåc tham voång. Voä Hêåu phaãi dûâng
laåi àïí hûúãng thuå, vaâ boån tham quan bùæt àêìu ganh gheát, triïåt haå
lêîn nhau.
Tuy Voä Hêåu àiïn cuöìng chaåy theo quyïìn thïë vaâ caác muåc tiïu
võ kyã, baâ vêîn luön luön laâ möåt ngûúâi saáng suöët, trêìm tônh, tinh tïë
vaâ cûúng nghõ. Laåi coá möåt àiïím àaáng thûúng núi baâ, laâ trong mûúâi
nùm cuöëi cuâng cuãa tuöíi giaâ baâ àaä toã ra laâ möåt ngûúâi àöå lûúång.
Baâ ngûng taân saát vaâ triïåu höìi caác hiïìn thêìn. Àaáng leä baâ coá
thïí trúã nïn möåt nhaâ cai trõ löîi laåc hún hùèn möåt söë Hoaâng àïë khaác,
nïëu baâ khöng phaãi bêån têm àöëi phoá vúái àaám ngûúâi chöëng àöëi. Baâ
luön luön nùæm vûäng àûúåc viïåc laâm cuãa baâ. Khi baâ àoaåt àûúåc muåc
tiïu töëi hêåu vaâ caãm thêëy nhûäng hung thêìn giïët ngûúâi nhû Súã, Laåi,
Chêu khöng coân cêìn thiïët nûäa. Baâ sùèn saâng loaåi boã chuáng, troång
duång nhûäng hiïìn thêìn maâ trûúác àêy baâ buöåc loâng phaãi baäi chûác vaâ
àaây ài xa. Nhûäng haânh vi saáng suöët naây tuy àaáng phuåc nhûng
khöng xoaá boã àûúåc hïët nhûäng dêëu tñch taân aác cuãa baâ.
Hêìu hïët caác chñnh trõ gia nûãa muâa àaä giuáp Voä Hêåu lïn ngöi
àïìu chïët trong voâng möåt nùm, trûâ nhûäng ngûúâi chaáu cuãa baâ.
Chùèng haån nhû hoå Phoá, ngûúâi àaä dêîn phaái àoaân dên chuáng
àïën hoaâng cung yïu cêìu thay àöíi triïìu àaåi, àaä bõ giïët vò tham
nhuäng, àuáng möåt nùm sau khi Voä Hêåu lïn ngöi.
Hung thêìn hoå Súã bõ gheáp vaâo töåi cûúãng àoaåt vaâ bõ àem ra xeát
xûã. Gaä tûâng bùæt ngûúâi phaãi cung khai, bêy giúâ àïën lûúåt ngûúâi bùæt
gaä phaãi cung khai. Khi gaä chöëi töåi, vi quan toaâ noái:
- Àûúåc lùæm. Mi seä àûúåc nïëm muâi àai sùæt do chñnh mi saáng chïë
ra. Hoå Súã laånh mònh khi nghô àïën chiïëc àai sùæt xiïët vaâo soå gaä laâm
xûúng nûát ra. Gaä lêåp tûác nhêån töåi vaâ ñt lêu chïët trong tuâ.
Nhûng àiïìu laâm cho moåi ngûúâi mûâng nhûát laâ caái chïët cuãa
hung thêìn hoå Chêu. Chuyïån hùæn chïët àûúåc kïí ài kïí laåi nhiïìu lêìn
khiïën möåt cêu noái trong chuyïån àaä trúã nïn möåt thaânh ngûä thöng
duång trong ngön ngûä haâng ngaây.
Múâi baån haäy bûúác vaâo chuyïn êëy laâ chuyïån hung thêìn noå giïët
hung thêìn kia.
Hoå Laåi rêët ganh gheát hoå Chêu vò Chêu àaä àûúåc phong laâm
Phoá Thûâa Tûúáng. Laåi cho ngûúâi boã thû vu caáo Chêu. Sau àoá Laåi
vaâo gùåp riïng Voä Hêåu vaâ àûúåc mêåt lïånh thanh toaán Chêu.
Laåi múâi Chêu àïën nhaâ ùn tiïåc, Chêu nhêån lúâi vaâ khöng nghi
ngúâ gò hïët.
Àang ùn uöëng, Laåi böîng hoãi:
- Töi àang gùåp möåt viïåc rêët khoá, laâm caách naâo töåi nhên cuäng
khöng khai. Gaä cûáng àêìu khöng biïët phaãi laâm sao?
Chêu traã lúâi ngay:
- Tûúãng gò chûá viïåc àoá àêu khoá. Ngaâi haäy boã töåi nhên vaâo möåt
chiïëc chum àêët röìi àöët lûãa xung quanh. Töi caá vúái ngaâi laâ trûúác khi
töåi nhên bõ quay chñn, y seä laåy van xin tha vaâ cung khai têët caã
nhûäng gò ngaâi muöën.
Mùæt Laåi saáng lïn:
- YÁ kiïën cuãa ngaâi hay tuyïåt! Hiïån coá sùèn töåi nhên úã àêy,
chuáng ta thûã xem sao!
Möåt chiïëc chum àûúåc mang vö vaâ lûãa àûúåc àöët lïn.
Laåi hoãi:
- Nhû vêåy àaä àuã noáng chûa?
Vêîn vö tònh Chêu traã lúâi:
- Noáng lùæm röìi àoá. Cho àem töåi nhên vaâo ài.
Veã mùåt Laåi böîng biïën àöíi. Gaä ruát trong tay aáo möåt chiïëu chó
cuãa Voä Hêåu vaâ àoåc cho Chêu nghe. Sau àoá gaä kïët luêån:
- Bêy giúâ múâi baån haäy bûúác vaâo chum.
Chêu taái mùåt, buãn ruãn tay chên, vöåi quyâ xuöëng vêåp àêìu xin
tha.
Baãn thuá töåi cuãa y àûúåc dêng lïn Voä Hêåu. Nghô àïën cöng
traång cuãa y, Voä Hêåu khöng núä giïët, chó àaây y vïì phûúng Nam.
Trïn àûúâng ài àaây, y bõ giïët búãi möåt ngûúâi coá thên quyïën àaä tûâng
chïët trong tay y.
Sau caái chïët cuãa hoå Chêu, boån muâ chûä laâm quan kïí nhû tan
raä. Chó coân laåi mònh hoå Laåi. Dûúái sûå che chúã cuãa Thûâa Tûå, gaä trúã
nïn hung thêìn söë möåt cuãa moåi ngûúâi. Tuy Voä Hêåu àaä àaåt àûúåc
muåc àñch vaâ khöng cêìn àïën gaä nûäa, nhûng Thûâa Tûå vêîn phaãi tröng
cêåy vaâo sûå giuáp àúä cuãa gaä.
Voä thûâa Tûå laâ chaáu lúán nhêët cuãa Voä Hêåu. Hùæn thûúâng tin
tûúãng rùçng khi Voä Hêåu lïn ngöi, hùæn seä laâ ngûúâi kïë nghiïåp. Nhûng
thûåc Àaán vêîn laâ Thaái tûã. Hùæn quyïët àõnh phaãi haânh àöång tñch cûåc
hún nûäa. Vúái sûå tiïëp tay cuãa hoå Laåi, hùæn àaä loaåi trûâ àûúåc nhiïìu
Àaåi thêìn khöng ûa hùæn. Giúâ àêy àöëi thuã lúåi haåi nhêët cuãa hùæn laâ
Àõch Nhên Kiïåt.
Cöng taác múái cuãa hoå Laåi laâ giïët öng -
Söë phêån nhaâ Àûúâng bõ dûát hùèn hay khöng tuyâ thuöåc vaâo sûå
coân mêët cuãa nhûäng ngûúâi nhû Àõch Nhên Kiïåt.
Chñnh hoå Àõch cuäng biïët nhû vêåy vaâ öng rêët thêån troång.
Öng biïët luác naâo nïn noái vaâ luác naâo nïn yïn lùång. Trong thúâi
kyâ khuãng böë, öng rêët phêîn nöå nhûng öng khöng noái gò. Öng coá
thûâa can àaãm àïí bïnh vûåc nhûäng ngûúâi vö töåi, chöëng laåi boån hung
thêìn hiïëu saát, nhûng öng khöng muöën chïët uöîng. Öng tûå nhuã,
muöën thaânh cöng phaãi kiïn nhêîn chúâ thúâi vaâ phaãi coá kïë hoaåch chu
àaáo.
Theo Àõch Nhên Kiïåt nhêån xeát, muöën àaánh àöí triïìu àaåi múái
vaâ phuåc höìi nhaâ Àûúâng, cêìn phaãi coá möåt nhoám ngûúâi taâi ba, can
àaãm nùæm nhûäng chûác vuå chiïën lûúåc then chöët. Thïm vaâo àoá phaãi
taåo möåt bêìu khöng khñ chñnh trõ múái àïí nêng cao tinh thêìn baá
quan vùn voä.
Röët cuöåc, Voä Hêåu àaä gùåp àöëi thuã lúåi haåi nhêët trong àúâi baâ.
Nhên Kiïåt khöng hoaåt àöång leã loi. Bïn caånh öng coân coá
Trûúng Giaãn Chi, vïì sau laâm quan àêìu traâo thay thïë Nhên Kiïåt vaâ
caác baån thên khaác.
Höìi Cao Tön múái chïët, Triïët vaâ Àaán bõ cêìm tuâ, Giaãn Chi laâm
Tiïët Àaåt Sûá taåi Kinh Chêu bïn doâng Dûúng Tûã. Öng cuâng möåt
ngûúâi baån laâ Dûúng Viïîn Yïën búi thuyïìn ra giûäa söng àïí luêån baân
thïë sûå.
Hai ngûúâi àïìu tûác giêån trûúác nhûäng haânh vi cuãa Voä Hêåu.
Thïë röìi dûúái aánh trùng múâ hai ngûúâi àaä thïì nguyïìn nïëu coá dõp seä
àaánh àuöíi keã soaán nghõch vaâ daânh laåi ngai vaâng cho con chaáu cuãa
Thaái Tön.
Trong suöët thúâi kyâ khuãng böë, hoå phaãi nhùæm mùæt nuöët hêån,
nhûng thêm têm hoå vêîn luön luön hûúáng vïì lúâi thïì trïn söng.
Nhên Kiïåt àaä saáu mûúi tuöíi. Hai mûúi nùm trûúác dûúái thúâi
Cao Tön öng tûâng laâm Phaáp quan trong Àaåi Lyá viïån. Öng nöîi tiïëng
laâ möåt võ quan coá taâi xûã aán thêm sau. Öng thûúâng ùn mùåc nhû
thûúâng dên, àñch thên ài àiïìu tra caác vuå aán. Moåi ngûúâi àïìu kinh
ngaåc khi thêëy öng àiïìu tra ra nhûäng vuå bñ mêåt nhêët khöng ai
khaám phaá nöîi. Ngûúâi ta kïí rùçng öng àûúåc giao troång traách xeát laåi
mûúâi baãy ngaân vuå nghi aán trïn toaân quöëc.
Kïët quaã öng àaä cûáu àûúåc rêët nhiïìu ngûúâi vö töåi. Chuyïån naây
coá veã húi thïu dïåt, nhûng cuäng cho ta thêëy taâi nùng vaâ huâng têm
cuãa öng laâ sûå thêåt.
Nhên Kiïåt khöng thñch Phêåt giaáo, nhêët laâ löëi haânh àaåo tu vi
cuãa boån thêìy tu chûác troång quyïìn cao, khöng biïët khöí haånh laâ gò.
Noái àuáng hún, öng khöng thñch têët caã caác troâ mï tñn dõ àoan.
Coá lêìn ài thanh tra taåi böå Cöng, öng àaä cho àoáng cûãa möåt ngaân baãy
trùm àïìn thúâ taåi caác tónh vò caác àïìn thúâ naây thiïn vïì taâ thuêåt vaâ
caác hoaåt àöång vö luên.
Nhên Kiïåt àaä lêìn lûúåt giûä caác chûác vuå Trûúãng quan Ninh
Chêu Cam Tuác, Phoá Thûúång thû böå Cöng vaâ Phoá Thûâa tûúáng.
Sau cuöåc nöîi loaån cuãa caác Vûúng tûúác nhaâ Àûúâng, öng àûúåc
cûã ài Sún Àöng àïí àiïìu tra nöåi vuå. Höìi àoá öng giûä chûác Phoá Thûâa
tûúáng. Khi àïën núi, öng thêëy khoaãng saáu baãy trùm ngûúâi àang bõ
giam vò töåi àöìng loaä. Öng rêët hiïíu tònh caãnh cuãa hoå. Coá nhiïìu
ngûúâi bõ bùæt buöåc phaãi tiïëp tay vúái keã phiïën loaån. Öng khöng chõu
gheáp hoå vaâo töåi tûã hònh nhû lúâi àïì nghõ cuãa viïn voä quan taåi àõa
phûúng. Ngoaâi ra öng coân khiïín traách y vïì yá àõnh giïët tuâ haâng
binh àïí nêng söë àõch bõ giïët trong caác baãn baáo caáo.
Öng noái:
- Ta maâ coá Kim kiïëm cuãa Thaánh hoaâng trong tay ta seä cheám
àêìu caác haå trûúác röìi têu sau. Caác haå àõnh choåc giêån dên chuáng àïí
hoå nöîi loaån thïm hay sao?
Tïn voä quan baáo caáo chuyïån naây cho Voä Hêåu hay vaâ Àõch
Nhên Kiïåt bõ giaáng xuöëng laâm AÁn saát.
Hiïån thúâi, Voä Hêåu àaä cho triïåu öng vïì laâm quan taåi kinh àö.
Khi öng vaâo chêìu, Voä Hêåu hoãi:
- Khanh coá biïët ai àaä noái xêëu khanh khöng?
Nhên Kiïåt traã lúâi:
- Têu Lïånh Baâ, thêìn khöng biïët vaâ cuäng khöng muöën biïët.
Nïëu thêìn àaä laâm àiïìu gò sai, thêìn vui loâng chõu phaåt. Coân nïëu
thêìn laâm àuáng vaâ àûúåc Lïånh Baâ hiïíu, thêìn laåi caâng yïn têm.
Ngûúâi noái xêëu haå thêìn chùæc hùèn laâ möåt ngûúâi baån thên cuãa haå
thêìn.
Àêy laâ lúâi khöi haâi chua chaát cuãa hoå Àõch vaâ cuãa nhûäng vô
nhên hiïíu thêëu loâng ngûúâi.
Voä Hêåu rêët khêm phuåc öng, vaã laåi tröng öng cuäng rêët àeåp
trai.
Nhên Kiïåt àûúåc phong chûác Phoá Thûúång Thû böå Höå vaâ coá
chên trong Höåi àöìng Töëi Cao taåi Chñnh Sûå àûúâng. Luác naây Thûâa
Tûå àang hoaânh haânh vaâ àaä giïët àûúåc nùm saáu võ Àaåi thêìn coá yá caãn
trúã viïåc lêåp hùæn laâm Thaái tûã. Vö tònh Nhên Kiïåt àaä thïë vaâo möåt
trong nhûäng Àaåi thêìn vûâa bõ giïët.
Laâm quan to giúâ naây thêåt nguy hiïím, khöng khaác gò àûáng
trïn nêëc choát cuãa möåt chiïëc thang, chó bûúác thïm bûúác nûäa laâ teá
nhaâo mêët maång.
Thaáng giïng nùm 692. Nhên Kiïåt bõ bùæt cuâng böën nùm Àaåi
thêìn khaác vò töåi xaách àöång nöîi loaån. Ngûúâi ra lïånh bùæt öng laâ Thûâa
Tûå.
Laâ möåt tay laäo luyïån trong nghïì. Nhên Kiïåt quyïët duâng trñ
àïí chöëng laåi thuã àoaån cuãa hoå Laåi. Khi bõ àem ra tra hoãi, öng nhêån
töåi ngay. Öng laâ ngûúâi biïët luêåt hún ai hïët. Öng biïët rùçng nhêån töåi
ngay, khöng nhûäng traánh àûúåc tra têën coân laâm cho töåi chïët cuãa
öng khöng bõ nhú nhuöëc vïì sau.
Öng noái vúái hoå Laåi:
- Töi nhêån töåi. Nhaâ Àaåi Chu àaä nhêån àûúåc sûå phoá thaác cuãa
Trúâi vaâ triïìu àaåi múái bùæt àêìu. Laâ möåt thêìn tûã trung thaânh cuãa nhaâ
Àûúâng, töi vui loâng chõu chïët.
Hoå Laåi rêët haâi loâng. Mêëy ngûúâi cuâng bõ bùæt vúái Nhên Kiïåt
cuäng noi theo öng nhêån töåi ngay. Chó trûâ Nguyå Viïîn Chung.
Têët caã àûúåc àem trúã laåi nhaâ giam. Kïët quaã, Nhên Kiïåt coá àuã
thúâi gian vaâ oác saáng suöët àïí haânh àöång. Öng viïët möåt laá thû cho
con trai öng, baão y phaãi trònh thùèng vuå naây lïn Voä Hêåu vaâ yïu cêìu
Voä Hêåu cho öng àûúåc gùåp mùåt. Sau àoá öng dêëu bûác thû vaâo lúáp
boáng trong chiïëc aáo choaâng öng àang mùåc, röìi öng kheáo leáo nhúâ
möåt tïn nguåc töët mang chiïëc aáo vïì cho con öng.
Khi nhêån dûúåc chiïëc aáo böng cuãa cha àem traã, ngûúâi con húi
ngaåc nhiïn vò luác àoá coân laâ muâa àöng. Nhûng röìi y hiïíu ngay. Lêåp
tûác, y mang laá thû vaâo triïìu vaâ dêng lïn Voä Hêåu.
Rêët may mùæn cho Nhên Kiïåt luác àoá trong cung coá möåt cêåu beá
con trai cuãa Phoá Thûúång Thû hoå La - Öng naây bõ giïët trûúác àoá ba
thaáng - Khi cha chïët, cêåu bõ bùæt laâm nö lïå. Nhúâ sûå lanh lúåi cêåu
àûúåc àem vaâo giuáp viïåc trong cung. Voä Hêåu thêëy cêåu beá mùåt muäi
saáng suãa beân goåi túái vaâ hoãi thùm gia caãnh. Cêåu beân kïí cho baâ nghe
vaâ xin khiïëu naåi.
Voä Hêåu hoãi:
- Haâi nhi coân muöën khiïëu naåi gò nûäa? Cha cuãa haâi nhi àaä
àûúåc àem ra xeát xûã àaâng hoaâng. Y coá töåi nïn y phaãi chïët.
Cêåu beá traã lúâi:
- Muön têu Lïånh Baâ. Khöng phaãi nhû vêåy. Moåi ngûúâi àïìu súå
bõ hoå Laåi tra têën. Bêët cûá ai rúi vaâo tay öng ta cuäng àïìu phaãi nhùæm
mùæt nhêån töåi. Cha cuãa haâi nhi vö töåi.
- Thêåt vêåy sao?
- Nïëu Lïånh Baâ khöng tin, Lïånh Baâ thûã choån möåt ngûúâi trung
thaânh nhêët vaâ trao cho hoå Laåi àïí öng ta gheáp vaâo töåi phaãn böåi xem
sao? Chùæc chùæn hoå Laåi seä coá caách laâm ngûúâi àoá phaãi nhêån töåi.
Voä Hêåu suy nghô rêët nhiïìu vïì lúâi noái cuãa cêåu beá.
Giûäa luác àoá con trai Àõch Nhên Kiïåt laåi vaâo dêng thû cho baâ.
Àöëi vúái hoå Àõch baâ rêët ûa chuöång vaâ kñnh nïí. Baâ sai ngûúâi goåi hoå
Laåi vaâo cung vaâ hoãi:
- Khanh àang laâm gò vêåy! Ta nghe noái khanh haânh haå tuâ
nhún dûä lùæm phaãi khöng? Àõch Nhên Kiïåt, Nguyå Viïîn Chung vaâ
mêëy ngûúâi kia bêy giúâ ra sao?
Hoå Laåi àaáp:

- Têu Lïånh Baâ, hoå àaä tûå yá thuá töåi vaâ àûúåc àöëi xûã tûã tïë taåi nhaâ
giam. Haå thêìn coân cho pheáp hoå giûä nguyïn aáo maäo cuãa triïìu àònh.
- Têët caã àïìu thuá töåi röìi û?
- Têu Lïånh Baâ, chó trûâ Nguyå Viïîn Chung.
- Hoå laâ nhûäng Cöng thêìn. Khanh haäy àiïìu tra laåi vaâ xûã hoå
möåt caách cöng minh.
Vò khöng hoaân toaân tin lúâi noái cuãa hoå Laåi. Voä Hêåu sai möåt võ
quan ài viïëng nhaâ giam.
Àûúåc tin naây, hoå Laåi lêåp tûác lêëy aáo maäo cuãa Àõch Nhên Kiïåt
cho möåt thuöåc haå ùn mùåc giaã laâm öng. Sau àoá Laåi vaâ Àõch Nhên
Kiïåt giaã, ra ngoaâi hiïn àûáng quay mùåt vïì phña Têy àïí chúâ võ khêm
sai. Vò àûáng àöëi diïån vúái hoå Laåi vaâ quay mùåt vïì huúáng mùåt trúâi,
viïn Khêm sai khöng thêëy roä mùåt Àõch Nhên Kiïåt giaã. Vaã laåi öng
cuäng khiïëp oai hoå Laåi khöng daám nhòn thùèng. Khi vïì cung, öng
baáo caáo tònh traång sûác khoeã hoå Àõch rêët khaã quan vaâ àûúåc àöëi àaãi
tûã tïë v.v.
Àaánh húi thêëy àiïìm chùèng laânh, hoå Laåi vöåi vaä sai ngûúâi giaã
taåo mêëy bûác thû tuyïåt mïånh cuãa phaåm nhên vaâ gúãi lïn cho Voä
Hêåu àïí chûáng toã hoå àïìu haâi loâng nhêån caái chïët. Gaä caãm thêëy rùçng
nöåi vuå phaãi chêëm dûát súám ngaây naâo hay ngaây êëy.
Àûúåc cêåu beá hoå La khuyïën caáo, Voä Hêåu trúã nïn nghi ngúâ hoå
Laåi. Baâ cho goåi têët caã caác phaåm nhên vaâo triïìu kiïën, theo lúâi yïu
cêìu cuãa Nhên Kiïåt.
Khi vaâo àïën núi, hoå àïìu quyâ xuöëng vaâ kïu oan.
Voä Hêåu hoãi:
- Nïëu oan sao caác khanh laåi nhêån töåi?
Nhên Kiïåt traã lúâi:
- Têu Lïånh Baâ, nïëu khöng nhêån töåi chùæc chuáng töi àaä bõ tra
khaão cho àïën chïët, coân àêu ngaây höm nay vaâo ra mùæt Lïånh Baâ.
- Vêåy taåi sao caác khanh laåi viïët thû tuyïåt mïånh vaâ gûãi cho
ta?
Nhên Kiïåt ngaåc nhiïn:
- Thû tuyïåt mïånh naâo, Thêìn àêu coá viïët.
Mêëy ngûúâi kia cuäng àïìu phuã nhêån.

Voä Hêåu beân àem caác bûác thû ra àöëi chiïëu vúái neát buát cuãa
tûâng ngûúâi. Toaân thû giaã maåo.
Àaáng leã nöåi vuå àïën àêy chêëm dûát, nhûng Thûâa Tûå quaã quyïët
boån Nhên Kiïåt àang mûu phaãn ; hún nûäa hoå laâ nhûäng ngûúâi nguy
hiïím, duâ hoå vö töåi cuäng nïn baäi chûác.
Voä Hêåu traã lúâi:
- Àêu coá chûáng cúá gò buöåc töåi hoå?
Thûâa Tûå vêîn möåt mûåc naâi xin.
Voä Hêåu bûåc mònh:
- Noái vêåy àuã röìi! Lúâi ta àaä noái ra laâ khöng sûãa àöíi.
Boån Nhên Kiïåt bõ àöíi ài laâm quan.
Tuy khöng àöìng yá vúái Voä Hêåu. Thûâa Tûå cuäng haâi loâng vúái kïët
quaã naây.
Hoå Laåi cuäng khöng àïën nöîi bõ mêët chûác nhúâ sûå che chúã cuãa
Thûâa Tûå.
Viïåc thoaát chïët cuãa Nhên Kiïåt khöng nhûäng may mùæn cho
chñnh öng maâ coân àaánh dêëu sûå caáo chung cuãa chïë àöå bùæt búá cheám
giïët caác Àaåi thêìn.
Khoaãng thaáng saáu, thaáng baãy nùm àoá, möåt söë minh quan -
nhû Nghiïm Sún Tûå, Chu Thanh Sùæc, Tu Tiïîn vaâ Chêu Cûãu - gûãi
thû vïì triïìu xin vaän höìi thuã tuåc töë tuång, kiïím àiïím haânh vi caác
Phaáp quan vaâ caách chûác nhûäng keã coá thaânh tñch bêët haão, haån chïë
töåi tûã hònh nhû quy àõnh trong böå luêåt dûúái thúâi Thaái Tön. Nhûäng
biïån phaáp naây nhùçm muåc àñch thiïët lêåp möåt chñnh thïí nhên àaåo
hún àïí lêëy loâng dên.
Nhên vêåt kiïu huâng thûá hai sau Àõch Nhên Kiïåt laâ Nguyå
Viïîn Chung. Öng chñnh laâ ngûúâi cûáng àêìu nhûát trong àaám ngûúâi
bõ bùæt cuâng hoå Àõch vaâ vûâa thoaát chïët nhúâ meåo cuãa hoå Àõch. Öng laâ
ngûúâi cûúng nghõ, hùng haái, trung thûåc vaâ àûúåc loâng têët caã moåi
ngûúâi. Öng tûâng lïn voi xuöëng choá nhiïìu phen vaâ àaä böën lêìn suyát
chïët hoùåc bõ àem ài àaây. Dûúâng nhû coá möåt baâ tiïn luön luön che
chúã cho öng.
Ngûúâi ta kïí rùæng coá möåt lêìn Viïîn Chung vaâ möåt söë Àaåi thêìn
khaác bõ gheáp vaâo töåi tûã hònh. Khi öng bõ mang lïn àoaån àêìu àaâi vaâ
lûúäi dao sùæp sûãa rúi xuöëng thò thònh lònh coá tin quan Khêm Sai cuãa
Voä Hêåu sùæp túái, mang theo lïånh ên xaá. Àao phuã thuã taåm dûâng tay
chúâ xem hû thuåc. Trong khi chúâ àúåi, mêëy töåi nhên kia hïët sûác
khñch àöång, riïng Viïîn Chung vêîn tónh bú. Möåt laát sau, viïn Khêm
sai túái núi. Caác töåi nhún àïìu àûúåc múã troái vaâ àûáng dêåy, riïng Viïîn
Chung vêîn quyâ trïn buåc vaâ noái:
- Haäy àoåc chiïëu chó cho töi nghe xem coá phaãi lïånh ên xaá thêåt
khöng?
Viïn Khêm sai àoåc chiïëu chó. Luác àoá Viïîn Chung múái tûâ tûâ
àûáng dêåy vûún vai vaâ hñt möåt húi daâi, veã mùåt vêîn chùèng coá gò thay
àöíi.
Möåt lêìn khaác öng bõ tïn muâ chûä hoå Hêìu àem ra xûã - Hêìu laâ
tïn baán baánh bao àûúåc Voä Hêåu cho laâm Phaáp quan nhû àaä kïí úã
möåt àoaån trûúác- Öng bõ mang göng vaâ bõ hoå Hêìu keáo xïình xïåch
dûúái àêët. Tûå nhiïn öng bêåt cûúâi vò tònh traång khöi haâi luác àoá: Tïn
muâ chûä xeát xûã, haânh haå möåt Àaåi hoåc giaã!
Thêëy öng haá miïång, hoå Hêìu tûúãng öng thuá töåi, beân hoãi:
- Ngûúi muöën khai?
Viïîn Chung hoám hónh traã lúâi:
- Ta coá caãm tûúãng nhû àang àûúåc möåt con lûâa keáo ài chúi.
Hoå Hêìu gêìm lïn vò tûác giêån. Gaä vùng tuåc vùng baân àuã thûá.
Viïîn Chung vêîn thaãn nhiïn:
- Ngön ngûä cuãa baån nghe coá veã húi nhaâ quï.
- Ngûúi noái sao?
- Ta baão trong gioång baån nghe nhaâ quï quaá. Hún nûãa baån laåi
duâng nhûäng chûä thiïëu vùn veã. Àoá laâ vò baån khöng àoåc saách. Baån
àang laâm quan toaâ, cêìn phaãi duâng thûá ngön ngûä cao quyá thò moåi
ngûúâi múái kñnh nïí. Baån muöën hoåc khöng? Ta seä giuáp baån thaânh
cöng trong ñt ngaây. Chùæc baån khöng biïët rùçng àûúåc noái chuyïån vúái
Nguyå Viïîn Chung laâ möåt àiïìu rêët may mùæn.
Tïn muâ chûä rêët xuác àöång. Nhû caác ngûúâi nhaâ quï khaác, xûa
nay gaä rêët kñnh troång caác nhaâ trñ thûác vaâ gaä biïët ngûúâi trûúác mùåt
gaä laâ möåt hoåc giaã laäo thaânh.
Sau möåt phuát suy nghô, gaä múã troái cho Viïîn Chung vaâ múâi
öng ngöìi.
Viïîn Chung bùæt àêìu sûãa gioång cho gaä. Ñt lêu sau öng àûúåc
tha.
KHÖÍNG GIAÁO HAY HÚN HÏËT
Vúái sûå tiïëp tay cuãa hoå Laåi, Thûâa Tûå àaä mang Àõch Nhên Kiïåt
ra xûã vúái rùæp têm tiïu diïåt bùçng hïët nhûäng phêìn tûã chöëng àöëi hùæn.
Nhên Kiïåt àaä phaåm vaâo mûu cuãa hùæn vaâ laâm löå böå mùåt cuãa hoå Laåi,
nhûng hùæn vêîn khöng naãn chñ.
Thûâa Tûå caãm thêëy mònh bõ boã rúi. Dò cuãa hùæn àaä lïn ngöi
Hoaâng àïë. Coân hùæn?
Hùæn àaä giuáp àúä Voä Hêåu khöng phaãi ñt vaâ triïìu àaåi naây laâ cuãa
hoå Voä. Taåi sao hùæn khöng àûúåc laâm ngûúâi kïë võ?
Thûåc ra, Voä Hêåu rêët ûu àaäi mêëy ngûúâi chaáu cuãa baâ. Têët caã
àïìu àûúåc giao phoá nhûäng chûác võ quan troång taåi kinh àö vaâ möåt söë
coá chên trong Höåi àöìng Töëi cao taåi Chñnh Sûå àûúâng. Quyïìn thïë cuãa
hoå nhiïìu khi vûúåt qua chûác vuå maâ hoå nùæm giûä.
Trong voâng vaâi nùm vûâa qua, Voä Hêåu lú laâ trong viïåc choån
ngûúâi nöëi nghiïåp chñnh thûác, khiïën möåt söë ngûúâi nhû ngöìi trïn
àöëng lûãa. Thûâa Tûå duâng àuã trùm phûúng ngaân kïë àïí àûúåc baâ choån.
Biïët mònh khöng xûáng àaáng, hùæn têån tay giïët nhûäng keã khöng
cuâng àûúâng vúái hùæn, vò hoå coá thïí xuái giuåc Voä Hêåu lêåp ngûúâi khaác.
Cho àïën bêy giúâ, Àaán vêîn coân laâ Thaái tûã vaâ laâ caái gai cêìn phaãi nhöí
ài. Hùæn keáo hung thêìn hoå Laåi vïì laâm viïåc vúái hùæn. Hoå Laåi cuäng laâ
möåt ngûúâi coá tham voång. Gaä tin tûúãng rùçng möåt khi Thûâa Tûå lïn
ngöi baáu, gaä seä laâ ngûúâi àûáng àêìu baá quan. Voä Hêåu àêu coá söëng
àûúåc maäi.
Theo dûå tñnh cuãa Thûâa Tûå vaâ hoå Laåi, hùæn seä laâm giaãm uy tñn
Àaán trûúác röìi múái haå chaâng sau.
Nùm 693, chuáng xûã tûã hai võ quan nhoã vò hai öng naây vaâo
gùåp riïng Àaán taåi hêåu cung. Noái chuyïån riïng vúái Àaán tûác laâ mûu
cûúáp laåi ngöi. Thûâa Tûå cöë yá laâm to chuyïån àïí haå uy tñn Àaán bùçng
caách phên thêy hai võ quan êëy.
Ñt lêu sau, Thûâa Tûå xuái Têm Nhi -tò nûä thên tñn cuãa Voä Hêåu
- noái xêëu Àaâo Phi vaâ Lûu Phi - vúå cuãa Àaán.
Têm Nhi kïí vúái Voä Hêåu rùçng noá àaä nghe hai naâng than
phiïìn vaâ cêìu trúâi cho Voä Hêåu chïët súám.
Ngaây höm sau Voä Hêåu baão hai naâng theo baâ ài du ngoaån.
Àïën chiïìu chó coá mònh Voä Hêåu trúã vïì. Chùæc hùèn hai naâng con
bêån ngoaån caãnh núi chñn suöëi.
Àaán linh caãm thêëy Thûâa Tûå àang àêm sau lûng chaâng.
Töëi höm àoá, Àaán àûúåc múâi túái duâng cúm vúái Voä Hêåu. Trong
khi ùn, Voä Hêåu luön luön àïí mùæt doâ xeát chaâng. Coá leä baâ chúâ xem
chaâng coá cûã chó hay lúâi noái naâo toã yá chöëng àöëi nhû Thaái tûã Hoùçng
trûúác kia khöng?
Biïët thên phêån, Àaán toã ra rêët ngoan ngoaän dïî baão. Chaâng
cùæm cuái ùn chùèng noái gò.
Moåi viïåc ïm aã nhû khöng coá gò xaãy ra.
Hai naâng cung phi chïët mêët xaác maâ cuäng chùèng coá ai truy
cûáu hoùåc töí chûác àaám taáng. Möåt trong hai naâng -Àaâo Phi- chñnh laâ
thên mêîu cuãa vua Minh Hoaâng sau nêìy. Luác àoá Minh Hoaâng múái
taám chñn tuöíi. Khi lïn ngöi, Minh Hoaâng muöën chön cêët meå theo
àuáng lïî nghi cuâng vúái thi haâi cuãa Àaán, nhûng cuäng khöng biïët xaác
baâ lûu laåc phûúng naâo. Öng àaânh phaãi chön möåt böå quêìn aáo cuãa baâ
àïí thay thïë nhû àaä noái úã àoaån àêìu-
Giúâ àêy Thûâa Tûå vaâ hoå Laåi ra mùåt têën cöng Àaán. Chuáng leãn
vaâo hêåu cung bùæt hïët caác thõ nûä vaâ hoaån quan hêìu cêån cuãa Àaán,
röìi mang hoå túái möåt ngöi àiïån caách chöî úã cuãa Voä Hêåu chûa àêìy möåt
trùm thûúác vaâ bùæt àêìu tra têën. Chuáng bùæt hoå phaãi khai nhûäng
mûu toan cûúáp ngöi cuãa Àaán. Sau nhûäng maân khaão àaã vaâ àöí dêëm
vaâo muäi. Caác thõ nûä vaâ hoaån quan àïìu mêët vña, sùèn saâng nghe theo
moåi xùæp àùåt cuãa hoå Laåi.
May thay luác àoá coá möåt ngûúâi àaân öng tïn laâ An Taâng Kim bõ
bùæt chung vúái àaám hoaån quan, ngûúâi naây bêët thònh lònh la thêåt
lúán:
- Caác ngûúi khöng àûúåc laâm nhû vêåy! Caác ngûúi vu khöëng!
Thaái tûã vö töåi.
Sau àoá öng giêåt lêëy möåt con dao, phanh aáo röìi tûå möí buång vaâ
thoâ tay moi ruöåt ra ngoaâi tröng rêët ghï rúån. Àêy laâ caách tûå saát àïí
phaãn àöëi.
Thûa Tûå taái mùåt. Chuyïån naây xaäy ra ngoaâi sûå xïëp àùåt cuãa
hùæn.
Cuöåc tra têën giaán àoaån nûãa chûâng.
Caác thõ nûä la hoaãng vaâ boä chaåy tûá tung. Möåt vaâi àûáa chaåy ài
baáo cho Voä Hêåu hay vaâ baâ lêåp tûác coá mùåt taåi núái xaãy ra aán maång.
Baâ khöng thïí ngúâ chaáu baâ daám löång haânh nhû vêåy, daám laâm naáo
loaån Hoaâng cung.
Thûâa Tûå vaâ hoå Laåi àïìu cuái gêìm mùåt, lêëm leát súå sïåt khi thêëy
boáng baâ. Voä Hêåu giêåt mònh khi lùng thêëy hoå An nùçm trïn vuãng
maáu, ruöåt gan loâng thoâng gúám ghiïët. Baâ buöng lúâi traách mùæng
Thûâa Tûå thêåm tïå vaâ quay sang baão caác thõ nûä kïí laåi àêìu àuöi. Vûâa
luác àoá quan Thaái y túái. Thêëy hoå An coân thoi thoáp thúã. Voä Hêåu ra
lïånh cho quan Thaái y cûáu hoå An bùçng moåi giaá, phaãi tuác trûåc sùn
soác hoå An cho àïën khi öng tónh laåi.
Quan Thaái y beân khêu vïët thûúng vúái chó laâm bùçng voã cêy
dêu röìi thoa möì hoáng àïí ngûâa vi truâng. Sau àoá öng cho ngûúâi
khiïng hoå An vïì phoâng.
Voä Hêåu coá veã khñch àöång möåt caách khaác thûúâng vò biïën cöë
naây. Saáng höm sau baâ túái thùm hoå An. Tuy àaä nguã qua möåt àïm,
An coân rêët yïëu vò xuác àöång vaâ mêët nhiïìu maáu.
Cuäng may öng khöng lïn cún söët vaâ tñnh maång coá cú vaän höìi.
Buöíi chiïìu baâ laåi vaâo thùm An, vò nghe noái öng àaä coá thïí noái àûúåc.
Baâ an uãi An:
- Trêîm rêët caám ún khanh. Khanh àaä hy sinh tñnh maång àïí
giuáp trêîm hiïíu àûúåc Thaái tûã.
An àûúåc sùn soác chu àaáo nhû möåt ngûúâi trong Hoaâng töåc.
Àïën khi öng hoaân toaân bònh phuåc. Voä Hêåu múái cho öng rúâi
cung. Baâ vaâ Àaán khöng quïn troång thuúãng öng vö söë vaâng baåc,
chêu baáu.
Voä Hêåu suy nghô rêët nhiïìu vïì trûúâng húåp hoå An. Lêìn àêìu
tiïn trong àúâi baâ caãm thêëy höëi hêån. Suöët mêëy ngaây baâ khöng noái
vúái Thûâa Tûå möåt tiïëng. Baâ khöng ûa nhûäng haânh àöång quaá khñch
cuãa hùæn. Baâ truát hïët töåi löîi lïn àêìu hoå Laåi.
Lêìn naäy, hoå Laåi bõ giaáng chûác vaâ àöíi ài xa. Baâ chaán gheát
Thûâa Tûå, nhûng vêîn chûa coá dêëu hiïåu gò chûáng toã tònh mêîu tûã cuãa
baâ àöëi vúái Triïët vaâ Àaán àaä thûác dêåy. Baâ vêîn khöng muöën triïåu höìi
Triïët. Ngûúâi con thûá ba àaä bõ truêët ngöi vua, giaáng xuöëng laâm Lû
Lùng Vûúng vaâ àöíi ài Phong Chêu. Tuy nhiïn têån àaáy loâng baâ coá
phaãng phêët möåt àiïím saáng cuãa thiïn lûúng, chó chúâ coá ngûúâi khúi
dêåy seä buâng chaáy maänh liïåt.
Hoå Laåi mêët chûác Phoá Àö Ngûå Sûã vaâ Thûâa Tûå mêët tñn nhiïåm
àöëi vúái Voä Hêåu. Nhûng nhaâ sû àiïn vêîn höîn xûúåc vaâ gêy xaáo tröån
trong cung caâng ngaây caâng nhiïìu. Gaä khöng coân treã nhû trûúác
nhûng vêîn khöng trêìm tônh chuát naâo, luön luön bõ aám aãnh búãi
nhûäng tû tûúãng àiïn cuöìng. Voä Hêåu ûa chuöång vaâ huâa theo gaä vò
àöìng bïånh tûúng lên. Trong suöët thúâi gian qua hai ngûúâi cuâng mú
möång haäo huyïìn. Moåi viïåc àïìu vui veã töët àeåp. Böå mùåt thiïn thêìn
maâ Voä Hêåu àaåt àûúåc laâ nhúâ cöng cuãa gaä.
Cuöën Àaåi Vên Kinh àaä àûúåc in vaâ phöí biïën àïí thêìn thaánh
hoaá Voä Hêåu. Tin hay khöng tin, chùèng ai daåi gò phaát biïíu yá kiïën
hoùåc àùåt thaânh vêën àïì quan troång. Voä Hêåu rêët say mï àaåo Phêåt vò
chñnh baâ laâ möåt võ Phêåt söëng. Baâ ra lïånh caác tùng ni phaãi àûúåc
àûáng trïn caác àaåo sô trong moåi cuöåc tïë lïî cöng cöång.
Sû Hoaâi Nghôa, Thûâa Tûå vaâ Cöng chuáa Thaái Bònh tòm caách
biïën caác chuyïån hoang àûúâng vïì Voä Hêåu thaânh sûå thêåt. Chuáng bõa
ra caác tiïëng thêåt kïu coá liïn quan àïën Phêåt àïí thïm vaâo àïë hiïåu
cuãa Voä Hêåu.
Khi lïn ngöi vaâo nùm 690, baâ àûúåc goåi laâ Hoaâng àïë Hiïín
Thaánh ; nùm 693 Hoaâng àïë Hiïín Thaánh, Kim Luên (baánh xe vaâng)
vaâ nùm 694 laåi àöíi laâ Hoaâng àïë Hiïín Thaánh, Kim Luên, Bêët Diïåt.
Voä Hêåu rêët haâi loâng.
Nhûng röìi àïën möåt ngaây kia sû Hoaâi Nghôa chaán Voä Hêåu.
Chaán baâ giaâ baãy mûúi, da thõt àaä nhùn nheo. Chiïëc buång phïå cuãa
baâ khöng coân hêëp dêîn nûäa. Hoaâi Nghôa àaä giaâu coá vaâ quyïìn thïë.
Gaä úã miïët taåi àïìn Baåch Maä àïí hûúãng caác cuãa laå. Nhiïìu lêìn Voä Hêåu
cho vúâi nhûng gaä thuúâng tûâ chöëi kheáo.
Roä raâng gaä àaä àûa Voä Hêåu vaâo troâng, àïën nöîi gaä muöën laâm gò
baâ cuäng khöng daám noái.
Thaái àöå cuãa gaä trúã nïn uáp múã, dûúâng nhû gaä àang mûu àöì
möåt chuyïån ghï gúám. Gaä chiïu naåp haâng mêëy trùm tïn giang höì
maäi voä cho goåt àêìu tu taåi àïìn Baåch Maä. Sû Hoaâi Nghôa toã ra àiïn
röì khi daám coi Voä Hêåu laâ àöì boã. Tuy vêåy, Voä Hêåu vêîn phaãi laâm ngú
vò gaä laâ ngûúâi duy nhêët maâ baâ súå trïn thïë gian naây.
Àïí traã àuãa, baâ kiïëm ngûúâi yïu múái, möåt võ Thaái y hoå Trêìm.
Hoaâi Nghôa nöîi khuâng khi nghe tin naây. Gaä caâng toã ra vö lïî hún
nûäa. Gaä miïîn cûúäng túái lui vúái Voä Hêåu vò baâ àaä mêët hïët veã quyïën
ruä. Gaä biïët roä baâ hún ai hïët. Coá möåt àiïím gaä chùèng àiïn chuát naâo
laâ gaä biïët lúåi duång yïëu àiïím cuãa Voä Hêåu. Muöën gaä kñn miïång, Voä
Hêåu phaãi àïí gaä tûå do haânh àöång.
Quaá thêët voång, Voä Hêåu haå chiïëu, cûã hùæn laâm Nguyïn soaái ài
deåp giùåc Thöí úã phña Bùæc. Baâ muöën gaä ài cho khuêët mùæt.
Cuäng may cho gaä luác àoá quên Thöí lui binh vò coá nöåi loaån taåi
Thöí Nhó Kyâ, thïí laâ gaä thùæng trêån khöng töën möåt muäi tïn. Gaä ca
khuác khaãi hoaân àem binh vïì triïìu, vaâ möåt àaâi kyã niïåm àûúåc dûång
taåi kinh àö àïí ghi nhúá chiïën cöng cuãa gaä.
Nùm múái àaä túái! Mûúâi lùm ngaây àêìu nùm nhöån nhõp tûng
bûâng. Thûåc ra bêy giúâ múái laâ àêìu thaáng mûúâi möåt nùm 694, nhûng
àïí tiïën gêìn hún nûäa túái laänh vûåc thêìn thaánh. Voä Hêåu cho àöíi quöëc
hiïåu laâ "Thaánh Thaánh" vaâ haå chiïëu àöíi thaáng mûúâi möåt thaânh
thaáng àêìu cuãa nùm múái thay vò thaáng giïng nhû thûúâng lïå, dên
chuáng nö nûác keáo nhau ài lïî. Viïån Thiïn Àûúâng cuäng múã cûãa àïí
dên chuáng vaâo xem sû Hoaâi Nghôa biïíu diïín troâ Phêåt tûâ dûúái àêët
chui lïn.
Sû Hoaâi Nghôa àaä baáo caáo cho Voä Hêåu biïët nhûäng thaânh quaã
maâ gaä àaä gùåt haái àûúåc trong chiïën dõch àaánh quên Thöí. Nhên dõp
nùm múái gaä töí chûác möåt lïî lúán àïí ùn mûâng. Gaä hy voång seä àûúåc Voä
Hêåu troång thûúãng bùçng caách cho thùng cêëp bêåc, tuyïn dûúng cöng
traång, nhûng Voä Hêåu chó chuác mûâng lêëy lïå.
Duâ sao, Hoaâi Nghôa vêîn tiïën haânh buöíi lïî. Bûác chên dung
Phêåt bùçng vaãi cao gêìn möåt trùm thûúác àûúåc chûng phña ngoaâi
hoaâng cung.
Túái ngaây rùçm, möåt cuöåc rûúác àeân vô àaåi àûúåc töí chûác. Toaân
thïí dên chuáng kinh àö têëp nêåp ài xem. Khu cöng viïn trûúác cöîng
hoaâng cung chêåt nñch nhûäng ngûúâi chúâ giúâ cûúáp giêåt do boån Hoaâi
Nghôa vung ra.
Hoaâi Nghôa tin tûúãng Voä Hêåu seä xuêët hiïån nhû baâ tûâng xuêët
hiïån trong caác nùm trûúác. Gaä sûãa soaån möåt chûúng trònh àùåc biïåt
daânh cho baâ: seä ra mùæt cöng chuáng vúái tû caách möåt võ Phêåt. Gaä baão
moåi ngûúâi haäy chúâ àúåi, Voä Hêåu sùæp túái. Gaä seä àûúåc àeåp mùæt trûúác
cöng chuáng khi hoå thêëy gaä vêîn coân àûúåc Voä Hêåu troång voång. Gaä
chúâ vaâ chúâ maäi maâ khöng thêëy Voä Hêåu túái. Chùæc baâ coân bêån quyïën
luyïën ngûúâi yïu múái. Gaä gêìm lïn vò tûác giêån.
Àïm höm àoá trong luác àiïn cuöìng, sû Hoaâi Nghôa àaä nöíi lûãa
àöët àiïån Thiïn Àûúâng.
Bûác tûúång Phêåt khöíng löì bùçng thaåch cao trong nhöìi voã cêy
gai cuäng böëc chaáy nhû möåt cêy àuöëc vô àaåi. Lûãa böëc lïn nguát trúâi.
Khoái vaâ taân lûãa bay tûá tung. Nhúâ thuêån gioá lûãa tûâ toaâ Thiïn
Àûúâng beán sang toaã Minh Àûúâng vaâ caã hai ngöi àiïån huâng vô thi
nhau àêìm mònh trong biïín lûãa.
Tûâ àùçng xa nhûäng ngûúâi ài xem höåi coá dõp chûáng kiïën möåt
caãnh tûúång huy hoaâng. Möåt cöåt lûãa cao haâng mêëy trùm meát àoã rûåc
möåt goác trúâi. Bûác hònh Phêåt bùçng vaãi àaä bõ gioá thöíi raách cuäng bùæt
caác taân lûãa vaâ böëc chaáy àuâng àuâng.
Dên chuáng reo lïn: Muäi öng Phêåt chaáy röìi!
Vaâ têët caã àïìu cûúâi röå.
Muâi sún vaâ muâi maáu hoaâ lêîn vúái muâi gaåch ngoái ; bêìu khöng
khñ noáng hûâng hûåc nhû sùæp vúä ra.
Khi bònh minh loá daång, caác cêy göî khöîng löì haäy coân êìm ó
chaáy, thónh thoaãng coân nghe tiïëng laách taách, nhûäng chöî chaáy dúã
lêu lêu laåi buâng lïn àêy àoá. Hònh chim phûúång naåm vaâng, úã trïn
noác Minh Àûúâng bõ lûãa nung chaãy, tröng meáo moá rêët tûác cûúâi.
Sû Hoaâi Nghôa àaä gêy ra àaám àaåi hoaã tai naây àïí cho Voä Hêåu
möåt baâi hoåc vïì caái töåi daám lú laâ vúái gaä. Vaã laåi trong oác tûúãng tûúång
bïånh hoaån cuãa gaä, möåt àaám chaáy lúán chùæc chùæn phaãi rûåc rúä, huy
hoaâng lùæm.
Liïåu Voä Hêåu coá trûâng trõ gaä sû àiïn khöng? Gaä biïët baâ khöng
daám. Baâ xêëu höí vaâ buöìn bûåc. Baâ biïët ai àaä gêy ra vuå naây vaâ lyá do
àûa túái haânh àöång àiïn röì àoá. Baâ giaãi thñch vúái quêìn thêìn rùçng,
möåt vaâi ngûúâi thúå àaä vö yá gêy hoaã hoaån vaâ baâ ra lïånh xêy laåi toaâ
Minh Àûúâng dûúái quyïìn àiïìu khiïín cuãa sû Hoaâi Nghôa.
Tuy bêët maän, baâ khöng muöën àuång chaåm túái nhaâ sû vò biïët
gaä daám àem nhûäng chuyïån xêëu xa cuãa baâ ra rïu rao cho moåi ngûúâi
biïët. Voä Hêåu tûå traách mònh nheå daå àïí àïën nöîi mùæc vaâo tay möåt tïn
lûu manh, àaâng àiïëm vaâ thö bó. Baâ biïët khöng thïí àem Hoaâi Nghôa
ra xeát xûã vò chùæc chùæn seä coá nhiïìu chuyïån lem nhem bõ àöí bïí. Dên
chuáng àaä biïët àûúåc, hoå seä baân taán khùæp nûúác. Baâ seä laâm troâ cûúâi
cho thiïn haå nhû tûâng xaãy ra khi Haâ Tûúâng Hiïín boã chaåy trïn
àûúâng túái phaáp trûúâng àaä noái trïn àoaån àêìu. So vúái hoå Haâ, gaä sû
àiïn coân biïët nhiïìu chuyïån gêëp böåi. Möåt khi gaä àem ra kïí hïët, lêåp
tûác baâ biïën thaânh nûä hoaâng dêm àaäng nhêët lõch sûã. Vêåy caách hay
nhêët laâ phaãi giïët gaä.
Tuy Voä Hêåu laâm ngú, Chêu Cûãu võ phaáp quan àaä viïët thû
cho Voä Hêåu phaãn àöëi chïë àöå khuãng böë. Truy töë Hoaâi Nghôa vïì töåi
kïët àaãng haâng ngaân giang höì maäi voä, àïí mûu àöì nhûäng chuyïån bêët
chaánh. Öng yïu cêìu Voä Hêåu àûa gaä ra xeát xûã.
Voä Hêåu coá veã lûúäng lûå, baâ noái:
- Coá cêìn thiïët lùæm khöng?
Chêìu Cûäu cûúng quyïët:
- Thêìn cam àoan Sû trûúãng àïìn Baåch Maä àang mûu toan bêët
chaánh. Thêìn coá rêët nhiïìu àiïìu muöën hoãi y.
Voä Hêåu suy nghô möåt laát röìi traã lúâi:
- Àûúåc röìi, khanh vïì ài. Trêîm seä giao y cho khanh.
Chêu Cûäu ra vïì, loâng buöìn bûåc. Öng khöng tin rùçng Voä Hêåu
seä chõu giao Hoaâi Nghôa cho öng. Nhûng thêåt bêët ngúâ vaâi ngaây sau
Hoaâi Nghôa túái. Gaä buöåc ngûåa ngoaâi cöîng röìi lûãng thûãng ài vaâo núi
laâm viïåc cuãa öng. Vaâo àïën núi gaä kiïëm möåt chiïëc trûúâng kyã röìi
thaãn nhiïn nùçm xuöëng, nhïëch chên lïn cao vaâ cûúâi hö höë.
Khi Chêu Cûäu goåi gaä vaâo phoâng thêím vêën. Gaä thònh lònh
àûáng bêåt dêåy chaåy ra ngoaâi cöîng vaâ nhaãy lïn lûng ngûåa döng tuöët.
Chêu Cûäu baáo caáo lïn Voä Hêåu thaái àöå quaái gúã cuãa Hoaâi
Nghôa, loâng àêìy höì nghi. Öng phoãng àoaán chñnh Voä Hêåu àaä baây
mûu baão Hoaâi Nghôa giaã àiïn.
Voä Hêåu noái vúái öng:
- Hoaâi Nghôa mùæc chûáng àiïn. Thöi khanh àûâng bùæt töåi y laâm
gò. Khanh coá thïí trûâng trõ caác tïn khaác taåi àïìn Baåch Maä. Trêîm cho
khanh toaân quyïìn haânh àöång.
Chêu Cûäu khöng biïët laâm sao hún àaânh phaãi nhêån lúâi. Öng
àem boån àêìu trêu mùåt ngûåa àaân em cuãa Hoaâi nghôa ra xûã vaâ àuöíi
chuáng ài thêåt xa.
Cöng chuáa Thaái Bònh biïët moåi chuyïån, vaâ kiïëm Voä Hêåu àïí
baân luêån. Naâng cuäng coá nhûäng yá tûúãng giöëng meå, súå Hoaâi Nghôa seä
laâm löå chuyïån ra ngoaâi. Naâng cuäng àaä coá möåt thúâi kyâ àiïn àaão mï
ly cuâng gaä, vaâ naâng khöng muöën gaä àem buân traát vaâo mùåt naâng.
Naâng baão Voä Hêåu:
- Sao meå laåi àïí tïn àêìu troåc laâm loaån nhû vêåy? Meå nïn
thûúâng xuyïn tröng chûâng hùæn vaâ bùæt hùæn phaãi kñn miïång.
Voä Hêåu cûúâi gûúång:
- Khöng àún giaãn nhû con tûúãng àêu. Meå biïët laâm gò bêy giúâ?
Mùåt cöng chuáa böîng àanh laåi:
- Àûúåc röìi, meå àïí hùæn cho con. Con seä lo vuå naây. Hùæn àaä
muöën vêåy thò dïî laâm.
Voä Hêåu hiïíu yá con, baâ dùån:
- Àûúåc lùæm, con phaãi cêín thêån.
Cöng chuáa Thaái Bònh gúãi giêëy cho Hoaâi Nghôa baão gaä vaâo gùåp
Voä Hêåu àïí baân vïì chuyïån xêy laåi toaâ Minh Àûúâng. Sau àoá naâng böë
trñ hún möåt chuåc thõ nûä khoeã maånh trang bõ gêåy göåc vaâ giêy thûâng
àïí chúâ Hoaâi Nghôa.
Mùåt khaác naâng nhúâ Ngoåc Ninh chaáu Voä Hêåu, anh hoå cöng
chuáa, bñ mêåt böë trñ möåt toaán thõ vïå àïí tiïëp ûáng.
Túái giúâ heån, naâng ra trûúác àiïån Chiïu Dûúng àïí àoán àûúâng.
Hoaâi Nghôa rêët do dûå khi nhêån àûúåc giêëy cuãa Cöng chuáa
Thaái Bònh, nhêët laâ vûâa xaãy ra vuå caác àaân em cuãa gaä bõ àöíi ài xa.
Cuöëi cuâng, gaä quyïët àõnh vaâo cung vò tin rùçng Voä Hêåu chûa daám
haå àöåc thuã, bùçng chûáng laâ baâ vûâa baây mûu cho gaä thoaát khoãi tay
Chêu Cûãu. Duâ sao gaä cuäng phaãi thêån troång. Gaä cûúäi ngûåa vaâo
cung bùçng cöîng phña Bùæc, mang theo möåt söë quên hêìu. Vûâa ài gaä
vûâa tröng chûâng xung quanh àïí àïì phoâng bêët trùæc. Qua khoãi cöîng
túái möåt khu vûúân röång. Gaä cho ngûåa ài doåc theo möåt chiïëc ao nhoã
vaâ tiïën vïì khu nöåi cung göìm caác toaâ nhaâ thöng vúái nhau bùçng
nhûäng haânh lang voâng veâo coá maái che. Gaä àûa mùæt doâ xeát böën phña
vaâ thúã phaâo nheå nhoäm khi chó thêëy mêëy àûáa thõ nûä nhû thuúâng lïå.
Cöng chuáa Thaái Bònh àang àûáng dûúái maái àiïån Chiïu Dûúng
môm cûúâi àoán gaä.
Gaä buöåc ngûåa dûúái möåt taâng cêy röìi ung dung bûúác vaâo.
Thònh lònh möåt àaám thõ nûä tûâ phña trong xöng ra tung dêy
troái gaä. Gaä bõ quêën mêëy chuåc voâng bùçng dêy thûâng lúán hïët phûúng
cuåc cûåa. Boån thõ nûä duâng gêåy vaâ caán chöíi àêåp gaä tuái buåi, boån thõ vïå
cuäng xöng ra àeâ gaä xuöëng vaâ xiïët cöí cho àïën chïët. Sau àoá xaác gaä
àûúåc àem vïì hoaã taáng taåi àïìn Baåch Maä.
Tñnh maång nhaâ sû àiïn àûúåc giaãi quyïët thêåt ïm aã, kheáo leáo.
Voä Hêåu khöng ngúát khen ngúåi Cöng chuáa Thaái Bònh. Thûåc laâ meå
naâo con êëy.
Hoaâi Nghôa chïët thò cuöåc phiïu lûu cuãa Voä Hêåu vaâo thïë giúái
Phêåt giaáo cuäng chêëm dûát. Tûâ ngaây baâ gheát Hoaâi Nghôa, baâ caãm
thêëy Phêåt cuäng chùèng coá gò hêëp dêîn. Nhûäng chûä Kim Luên, Bêët
Diïåt trong àïë hiïåu cuãa baâ cuäng bõ boã ài vò baâ muöën dûát boã aãnh
hûúãng cuãa Phêåt giaáo.
Giúâ àêy baâ nhêån ra Nho giaáo, Khöíng giaáo hay hún hïët vò
ngûúâi yïu múái cuãa baâ laâ àïå tûã cuãa Nho giaáo.
BÖÅ OÁC LÚÁN NHÊËT THÚÂI ÀAÅI
Möåt vúã bi hai kõch àaä haå maân, àaánh dêëu möåt giai àoaån xêëu
xa töåi löîi trong cuöåc àúâi riïng tû cuãa Voä Hêåu.
Nhûng àïí buâ laåi, chñnh saách cai trõ cuãa baâ möîi ngaây möåt trúã
nïn nhên àaåo hún. Beâ luä quan laåi hung taân, döët naát àaä tan raã vaâ
chïë àöå khuãng böë khöng coân nûäa. Tïn aác ön duy nhêët coân söëng soát,
hoå Laåi, cuäng àaä bõ àöíi ài xa.
Sau vuå Thûâa Tûå vu khöëng Thaái tûã Àaán, baâ rêët chaán gheát
hùæn. Àöëi vúái baâ, böå mùåt cuãa Thûâa Tûå chó coân àöìng nghôa vúái möåt
chuyïån "khöi haâi àen". Hùæn laâ hiïån thên cuãa sûå haãm taâi, quï muâa,
hung hùng ngu xuêín vaâ búå àúä. Hùæn àaä laâm baâ vúä möång, khöng coân
hy voång gò úã möåt triïìu àaåi huy hoaâng cuãa baâ hoå Voä. Baâ bùæt àêìu chuá
yá hún àïën möåt ngûúâi chaáu khaác: Voä Tam Tûå.
Nùm 696, Röët cuöåc, Voä Hêåu baãy mûúi möët tuöíi, baâ trúã nïn
möåt ngûúâi lúán, khöng coân nhûäng phuát böëc àöìng nhû treã con nûäa.
Baâ àaä öín àõnh caã thïí xaác lêîn tinh thêìn. Baâ cho triïåu höìi caác hiïìn
thêìn maâ baâ vêîn ngêëm ngêìm khêm phuåc nhû Àõch Nhên Kiïåt, Hûáa
Viïîn Chung, Hûáa Ngoåc Cung, v.v.
Trûúác kia baâ àïí hïët têm trñ lo cuãng cöë àõa võ thûåc hiïån tham
voång riïng tû, nïn baâ àaä boã lúä cú höåi trúã nïn möåt nûä hoaâng vô àaåi.
Giúâ àêy baâ quyïët àõnh töí chûác laåi triïìu àònh. Khöng phaãi chuã têm
baâ muöën laâm möåt cuöåc caãi caách, nhûng baâ muöën coá nhiïìu giúâ raãnh
röîi àïí hûúãng thuå nhûäng laåc thuá hêëp dêîn hún caã möëi tònh laäng maån
vúái nhaâ sûå àiïn. Thêm têm baâ chó muöën söëng thêåt lêu, taác quaái
thêåt nhiïìu, luön chiïën thùæng, ùn mûâng vaâ ên aái.
Viïåc triïìu chñnh baâ àaä traãi qua nhiïìu röìi. Baâ khöng muöën
bêån têm thïm nûäa. Baâ seä giao viïåc cai trõ cho caác hiïìn thêìn giaâu
khaã nùng vaâ kinh nghiïåm.
Nhû vêåy coân gò hún Àõch Nhên Kiïåt àûúåc phong laâm Àö Ngûå
Sûã. Öng lûåa möåt söë ngûúâi löîi laåc nhêët àïí cöång taác vúái öng. Hûáa
Ngoåc Cung àûúåc choån laâm Phoá Àö Ngûå Sûã. Ngoåc Cung, nhû àaä noái
úã möåt àoaån trûúác, laâ möåt võ Phaáp quan cûúng trûåc. Öng àaä daám
tranh luêån vúái Voä Hêåu, bïnh vûåc meå vúå cuãa Àaán vò baâ naây cêìu
nguyïån cho cö con gaái chïët möåt caách bñ mêåt úã trong cung, Àaâo phi
bõ Voä Hêåu thuã tiïu nhû àaä kïí úã chûúng 20.
Riïng Nguyå Viïîn Chung, nhên vêåt kiïu huâng cûáng àêìu cûáng
cöí nhêët, cuäng trúã vïì giûä chûác Thõ Trung. Nhòn thêëy öng ngûúâi ta
liïn tûúãng àïën möåt cêy cöí thuå söëng soát sau möåt trêån baäo, ba trêån
baäo múái àuáng.
Khi öng vïì chêìu, Voä Hêåu hoãi:
- Sao khanh gùåp hïët rùæc röëi noå àïën rùæc röëi kia nhû vêåy?
Viïîn Chung hoãm hónh traã lúâi:
- Thêìn laâ möåt con nai tú, hoå Laåi vaâ hoå Chêu laåi thñch moán nai
hêìm. Thêìn biïët laâm sao bêy giúâ.
Vúái nhûäng khuön mùåt nhû Nhên Kiïåt, Viïîn Chung,. triïìu
àònh àaä bûúác qua giai àoaån töëi tùm nhêët.
Voä Hêåu quaã coá cùåp mùæt tinh àúâi khi choån nhûäng ngûúâi naây.
Àïí Nhên Kiïåt laâm cöåt truå cuãa triïìu àònh laâ àiïìu húåp lyá, nhûng baâ
àaä quïn mêët möåt chuyïån, Nhên Kiïåt tûâng noái vúái hoå Laåi: Laâ thêìn
tûã trung thaânh cuãa nhaâ Àûúâng, töi vui loâng chõu chïët.
Cúâ àaä àïën tay Nhên Kiïåt, öng coá toaân quyïìn haânh àöång.
Thïm vaâo àoá Voä Hêåu rêët tin cêåy öng. Vúái taâi huâng biïån vaâ gioång
noái dïî nghe, öng àûa ra kiïën nghõ hoùåc tiïën cûã ngûúâi naâo Voä Hêåu
cuäng nghe theo. Khoaãng hai ba chuåc triïìu thêìn laâ ngûúâi cuãa öng,
kïí caã Töëng Caãnh vaâ Diïu Suãng, hai võ quan tuöíi treã taâi cao.
Ngûå Sûã àaâi do öng cêìm àêìu khöng coân súå bõ Thûâa Tûå lúåi
duång laâm cöng cuå àïí qua mùåt luêåt phaáp nhû trûúác kia nûäa.
Sau möåt thúâi gian bõ àöíi ài xa, hoå Laåi vêån àöång vaâ àûúåc trúã
vïì kinh àö, nhûng chó giûä möåt chûác quan nhoã taåi àêy. Gaä vaâ Thûâa
Tûå khöng coân gùæng boá nhû trûúác. Gaä àang kiïëm caách haãm haåi
Thûâa Tûå vúái hy voång phuåc höìi quyïìn lûåc cuä, nhûng khöng may cho
gaä, cêu chuyïån dñnh lñu caã Cöng chuáa Thaái Bònh. Vò bêët àùæc chñ, gaä
trúã nïn nöng nöíi thiïëu thêån troång.
Höìi àoá, Thûâa Tûå vaâ Cöng chuáa Thaái Bònh laâm vaâi chuyïån
lem nhem khiïën thiïn haå àaâm tiïëu khöng ñt.
Chùèng haån viïåc Thûâa Tûå cûúáp vúå ngûúâi khaác àïën nöîi ngûúâi
vúå phaãi tûå tûã vaâ ngûúâi chöìng laâm thú khoác vúå. Baâi thú naây truyïìn
tûâ miïång ngûúâi naây àïën miïång ngûúâi kia, caã nûúác àïìu biïët.
Hoå Laåi vö tònh huâa theo dên chuáng noái xêëu Thûâa Tûå vaâ Cöng
chuáa Thaái Bònh vaâ àêy laâ lêìm löîi lúán trong àúâi gaä.
Thûâa Tûå laâ keã hûäu doäng vö mûu, nhûng Cöng chuáa Thaái
Bònh khöng phaãi laâ ngûúâi dïî choåc. Cöng chuáa lêåp tûác xïëp àùåt àïí hoå
Laåi phaåm möåt luác mêëy töåi nùång: cûúäng àoaåt, höëi löå, bêët cöng, cûúáp
vúå ngûúâi, v.v.
Khi hoå Laåi bõ bùæt, toaân thïí dên chuáng Laåc Dûúng vui mûâng
húán húã. Moåi ngûúâi àïìu muöën uöëng maáu, nhai xûúng gaä cho haã daå.
Gaä àaä giïët khöng biïët bao nhiïu ngûúâi vaâ phaá tan vö söë gia àònh vö
töåi.
Hûáa Ngoåc Cung vaâ caác Phaáp quan khaác buöåc töåi gaä dïî daâng.
Baãn aán cuãa gaä àûúåc gûãi lïn Voä Hêåu àïí baâ phï chuêín, nhûng àaä
mêëy ngaây baâ vêîn chûa àaã àöång túái.
Toaân thïí dên chuáng Kinh àö àïìu nön noáng chúâ àúåi quyïët
àõnh cuãa baâ. Hoå thùæc mùæc khöng hiïíu söë phêån cuãa hoå Laåi seä ra
sao? Nïëu gaä bõ xûã tûã thò bao giúâ múái haânh quyïët.
Trong khi àoá, tïn hêìu cêån cuãa Voä Hêåu cuäng söët ruöåt khöng
keám. Y tûâng bõ hoå Laåi bùæt, vaâ suyát bõ giïët. Y vêîn cùm hoå Laåi tûâ lêu.
Möåt höm y àaánh xe cho Voä Hêåu daåo chúi vaâ lûåa lúâi nhùæc kheáo baâ:
- Sao Bïå Haå chûa phï baãn aán cuãa hoå Laåi? Dên chuáng àang
noáng loâng chúâ àúåi.
- Gaä coá cöng lúán vúái triïìu àònh. Ta coân àang xeát laåi.
- Nhûng töåi cuãa gaä chêët cao nhû nuái. Caác oan höìn àang lúãn
vúãn khùæp núi. Têët caã triïìu thêìn cuäng àang mong àúåi sûå chêëp
thuêån cuãa Bïå Haå.
Hoå Laåi bõ bõt miïång vaâ àem ra phaáp trûúâng.
Tûâ saáng súám möåt biïín ngûúâi àaä tuác trûåc quanh phaáp trûúâng
àïí chúâ xem cuöåc haânh hònh möåt tïn aác ön chuyïn haânh hònh ngûúâi
khaác. Khi àêìu hoå Laåi rúi xuöëng, àaám àöng böíng ruá lïn vang àöång
möåt goác trúâi. Hoå reo hoå nhû nhûäng ngûúâi àiïn. Hoå vui mûâng vò tûâ
àêy hoå seä ùn ngon, nguã kyä, khöng coân nhûäng àïm mêët nguã vò chúåt
nhúá túái hònh aãnh cuãa hoå Laåi. Tïn hung thêìn cuöëi cuâng àaä ra ài. Hoå
xöng vaâo phaáp trûúâng cûúáp thi thïí cuãa hoå Laåi. Hoå cêëu xeá, hoå àaåp,
hoå àaá caái xaác khöng höìn: cho àïën khi chó coân laâ àöëng thõt xûúng
nhêìy nhuåa. Coá ngûúâi coân moác mùæt hay vùån möåt khuác xûúng cuãa hoå
Laåi röìi neám xuöëng möåt caách haã hï.
Àïën bêy giúâ Voä Hêåu múái hiïíu roä thïë naâo laâ loâng cùm phêîn
cuãa dên chuáng. Àïí vöî vïì hoå, Voä Hêåu xuöëng chiïëu tru di caã gia
quyïën hoå Laåi.
Sau caái chïët cuãa tïn hung thêìn, bêìu khöng khi trúã nïn ïm aã
khaác thuúâng, khöng coân caãnh töë caáo haäm haåi lêîn nhau.
Voä Hêåu lêëy laâm ngaåc nhiïn vò khöng thêëy caác triïìu thêìn thi
nhau baáo caáo vïì caác cuöåc phaãn loaån nhû trûúác nûäa. Thûâa Tûå cuäng
hïët löång haânh vaâ moåi ngûúâi àïìu caãm thêëy dïî thúã.
Trong thúâi kyâ khuãng böë, quêìn thêìn luác naâo cung núm núáp lo
súå. Möîi buöíi saáng khi vaâo triïìu, hoå thûúâng dùån doâ vúå con: Khöng
biïët höm nay trong triïìu seä xaãy ra chuyïån gò vaâ chiïìu nay ta coá vïì
àûúåc àïën nhaâ khöng?
Duâ laâ quan to hoå coá thïí bõ bùæt bêët cûá luác naâo vò töåi phaãn
nghõch ; vaâ möåt khi bõ bùæt, chùæc chùæn hoå seä ra ài khöng bao giúâ trúã
laåi.
Thûâa Tûå hïët núi baám vñu.
Bûúác àêìu cuãa Nhên Kiïåt laâ giaãi quyïët dûát khoaát viïåc choån
ngûúâi kïë võ. Thûâa Tûå khöng hy voång gò tranh ngöi Thaái Tûã vò bao
nhiïu cöng trònh sùæp àùåt cuãa hùæn trong möåt phuát àaä tröi theo doâng
nûúác. Vò möåt sûå bêët cêín, hoå An àaä tûå möí buång vaâ laâm löå êm mûu
vu khöëng Thaái tûã Àaán cuãa hùæn. Hún nûäa, Nhên Kiïåt àang vêån
àöång àïí Triïët vaâ Àaán lêìn lûúåt nöëi ngöi Voä Hêåu. Viïåc naây tuy khoá
nhûng theo Nhên Kiïåt khöng phaãi laâ khöng laâm àûúåc. Trong khi
àoá Voä Hêåu cuäng chúåt nhêån ra tònh thïë khöng öín.
Laâm thïë naâo möåt ngûúâi àaân baâ coá thïí lêåp ra möåt triïìu àaåi maâ
khöng cêìn àïën con trai laâm ngûúâi kïë nghiïåp?
Vêën àïì thêåt nan giaãi. Con baâ hoå Lyá, coân chaáu baâ hoå Voä.
Khöng leã baâ truyïìn ngöi cho chaáu maâ khöng truyïìn ngöi cho con?
Tuy baâ coá gaán hoå Voä cho Àaán, nhûng àoá chó laâ giaã taåo. Duâ sao
chaâng vêîn thuöåc hoå Lyá vaâ laâ ngûúâi cuãa nhaâ Àûúâng.
Voä Hêåu suy nghô rêët nhiïìu. Baâ coá hún mûúâi ngûúâi chaáu. Baâ
muöën truyïìn ngöi laåi cho Thûâa Tûå hoùåc Taåm Tû vò chuáng laâ chaáu
nöåi cuãa thên phuå baâ. Nhûng cûá möîi lêìn baâ tröng thêëy mùåt chuáng,
traái tim baâ nhû cûá chòm hùèn xuöëng. Àiïåu böå cuãa chuáng vûâa coá veã
búå àúã, vûâa coá veã húåm hónh, khuám nuám vúái ngûúâi trïn, höëng haách
vúái keã dûúái. Caâng kiïíu caách bao nhiïu, chuáng caâng laâm cho moåi
ngûúâi chaán gheát khinh bó bêëy nhiïu.
Riïng Nghi Tùng, möåt ngûúâi chaáu khaác, tuy coá cao voång
nhûng thên hònh loùæt choùæt, xaác xú, khöng khaác gò möåt ngûúâi buâ
nhòn cùæm úã ngoaâi ruöång àïí doaå àaám chim xuöëng ùn thoác.
Nhûäng ngûúâi coân laåi tröng coân tïå hún Nghi Tùng. Chuáng ùn
mùåc caách naâo cuäng giöëng böå xûúng khö, chùèng coá neát naâo giöëng
möåt võ Hoaâng àïë. Ngoaâi ra, chuáng chó laâ möåt boån heân nhaát, ngu
xuêín vaâ vö hoåc.
Trong àaám chaáu. Voä Hêåu tûúng àöëi ûa Tam Tû hún caã. Baâ
muöën lêåp y laâm Thaái tûã vaâ hoãi yã kiïën quêìn thêìn.
Nhên Kiïåt cûåc lûåc phaãn àöëi.
Öng àaánh àoân têm lyá:
- Bïå Haå nïn choån möåt trong caác Hoaâng tûã laâm ngûúâi kïë
nghiïåp. Nhû vêåy sau naây baâi võ cuãa Bïå Haå múái àûúåc àùåt trong nhaâ
Thaái miïëu vaâ thúâ phuång àuáng lïî nghi àúâi naây qua àúâi khaác. Caác
Hoaâng àïë chó thúâ cha chuá, chûa coá võ Hoaâng àïë naâo thúâ dò -em meå-
taåi nhaâ Thaái miïëu. Ngoaâi ra xin Bïå Haå haäy xeát laåi xem, con thên
hay chaáu thên hún? Duâ con coá ngöî nghõch, nhûng chûa chùæc chaáu
àaä nhúá ún dò maäi maäi.
Cuäng nhû trùm ngaân ngûúâi àaân baâ khaác, Voä Hêåu bùæt àêìu lo
rùçng khi chïët ài seä rúi vaâo caãnh möì hoang maã laånh, quanh nùm
khöng ai hûúng khoái thúâ phuång. Baâ rêët súå phaãi laâm höìn ma àoái
khaát. Ngoaâi ra, Voä Hêåu linh caãm thêëy nhûäng ngûúâi nhû Tam Tû
hoùåc Thûâa Tûå rêët coá thïí seä quïn hoùåc laâm nhuåc baâ khi baâ nùçm
xuöëng. Baâ rêët khêm phuåc lyá luêån xaác àaáng cuãa Nhên Kiïåt nhûng
baâ vêîn chûa àêìu haâng. Baâ noái:
- ÊËy laâ viïåc riïng trong gia àònh ta. Ta seä quyïët àõnh.
Nhên Kiïåt böìi thïm möåt àoân nûäa:
- Xin Bïå Haå àûâng quïn rùçng têët caã thiïn haå àïìu thuöåc vïì Bïå
Haå. Vêåy àêu coân chuyïån riïng hay chuyïån chung nûäa. Vêën àïì
choån ngûúâi kïë võ aãnh hûúãng lúán àïën Hoaâng töåc cuäng nhû trùm hoå
trong nûúác. Noá liïn quan àïën sûå an nguy cuãa xaä tùæc vaâ phaãi àûúåc
giaãi quyïët möåt caách minh baåch. Hoaâng tûã Triïët vaâ Àaán do chñnh bïå
haå sinh ra, dô nhiïn Bïå Haå nïn choån laâm ngûúâi nöëi nghiïåp.
Àaä tûâ lêu Voä Hêåu lûúäng lûå trong vêën àïì naây. Giúâ àêy baâ bùæt
àêìu caãm thêëy Nhên Kiïåt coá lyá. Baâ phaãi choån hoùåc laâm meå hoùåc
laâm dò cuãa võ vua tûúng lai, àùçng naâo an toaân hún?
Möåt ngaây kia baâ hoãi Nhên Kiïåt:
- Giûäa Triïët vaâ Àaán, nïn choån ai?
Vêîn vúái löëi lêåp luêån vûäng chùæc, roä raâng, Nhên Kiïåt traã lúâi:
- Dô nhiïn nïn choån Triïët vò Triïët laâ anh.
Hoaâng tûã Triïët, hiïån laâ Lû Lùng Vûúng, àaä xa Voä Hêåu mûúâi
böën nùm liïìn. Nhúâ lúâi àïì nghõ cuãa Nhên Kiïåt, Triïët vaâ vúå àûúåc
triïåu höìi vïì Kinh àö, nhûng viïåc naäy àûúåc giûä bñ mêåt.
Moåi ngûúâi chó biïët laáng maáng rùçng Triïët bõ bïånh vaâ phaãi vïì
Kinh àö àïí chûäa.
Riïng Triïët laâ möåt con chim àaä bõ tïn, thêëy cêy cung laâ súå.
Chaâng tuên lïånh trong sûå súå haäi lo êu. Chaâng khöng hiïíu lêìn naây
vïì Kinh àö, söë phêån chaâng seä ra sao?
Möåt lêìn nûäa Nhên Kiïåt vaâo cung àïí nhùæc nhúã Voä Hêåu nïn coá
yá àõnh dûát khoaát. Öng höì nghi, khöng hiïíu taåi sao Voä Hêåu laåi phaãi
giûä bñ mêåt chuyïån triïåu höìi Triïët vïì laâm Thaái tûã. Baâ coân coá êín yá gò
chùng?
Nhên Kiïåt laåi phaãi duâng àïën taâi huâng biïån cuãa mònh àïí
thuyïët phuåc Voä Hêåu.
Öng kheáo leáo khúi àöång tònh mêîu tûã àang tiïìm taâng trong
loâng baâ. Cuöëi cuâng baâ nghe theo lúâi öng, khöng hiïíu vò tònh mêîu tûã
thiïng liïng hay vò baâ muöën sau naây coá ngûúâi hûúng khoái phuång
thúâ.
Baâ lïn tiïëng goåi Triïët, vaâ chaâng bûúác ra tûâ sau möåt têëm maân.
Baâ thên mêåt noái vúái Nhên kiïåt:
- Ta traã Thaái tûã cho khanh àoá?
Nhên Kiïåt vaâ Triïët àïìu quò xuöëng taå ún.
Nhên Kiïåt khöng quïn chuác mûâng baâ àaâ coá möåt quyïët àõnh
saáng suöët.
Öng noái:
- Chuyïån naây khöng nïn giûä bñ mêåt.

- Khanh coá yá kiïën gò hay?
- Theo haå thêìn, Bïå Haå nïn cho dên chuáng chûáng kiïën cuöåc
trúã vïì cuãa Thaái Tûã, Bïå haå nïn töí chûác möåt cuöåc tiïëp àoán long troång
àïí ngöi Thaái Tûã àûúåc cöng khai thûâa nhêån.
Voä Hêåu nhêët nhêët nghe theo sûå xïëp àùåt cuãa Nhên Kiïåt.
Cuöåc tiïëp àoán Thaái Tûã àûúåc töí chûác vaâo thaáng ba nùm 698.
Quaá thêët voång vò giêëc möång laâm vua àaä tan theo mêy khoái,
Thûâa Tûå sinh bïånh vaâ chïët vaâo thaáng mûúâi möåt nùm àoá.
Riïng Àaán rêët vui loâng nhûúâng ngöi Thaái Tûã cho Triïët.
Nùm sau töi vaâ caác con cuãa chuá Àaán rêët vui mûâng àûúåc rúâi
khoãi hêåu cung àïí söëng àúâi tûå do nhû trûúác. Luác àoá töi àaä hai mûúi
chñn tuöíi vaâ àûúng kim Thaánh Hoaâng - con cuãa chuá Àaán - múái
mûúâi böën tuöíi.
Töi caãm thêëy mònh khöng khaác möåt con chim vûâa söí löìng.
Àaáng leä töi phaãi rêët khñch àöång vò àûúåc tûå do daåo phöë, nhòn laåi caác
cûãa tiïåm cuãa caác khu dên cû àöng àuác, nhûng sûå thêåt traái laåi.
Dûúâng nhû loâng töi àaä nguöåi laånh tûâ lêu. Moåi viïåc trïn àúâi àöëi vúái
töi àaä trúã nïn têìm thûúâng. Phaãi mêët mêëy nùm trúâi töi múái boã àûúåc
thoái quen ñt noái, thêån troång vaâ nhuát nhaát, àïí söëng laåi cuöåc àúâi bònh
thûúâng.
Àõch Nhên Kiïåt àaä giaâ. Cuöåc àúâi öng laâ möåt chuöîi ngaây têån
tuyå hy sinh cho xaä tùæc. Voä Hêåu rêët kñnh nïí öng vaâ coi öng nhû
ngûúâi trong Hoaâng töåc. Trong têët caã caác cuöåc hoåp mùåt, öng àïìu
àûúåc àùåc biïåt tön kñnh. Voä Hêåu khöng goåi öng bùçng tïn hay bùçng
chûác vuå, maâ goåi öng laâ Quöëc Laäo àïí toã roä àõa võ cao quñ cuãa öng.
Tuy Triïët àaä àûúåc choån laâm ngûúâi kïë võ. Nhên Kiïåt thêëy roä
seä coân xung àöåt giûäa hoå Lyá vaâ hoå Voä, vò quyïìn haânh vêîn do hoå Voä
nùæm giûä. Öng tûå hoãi cuöåc xung àöåt seä kïët thuác ra sao? Nhûng coá
möåt àiïìu öng biïët chùæc laâ phaãi cêìn àïën nhûäng ngûúâi tñch cûåc hoaåt
àöång vaâ can àaãm phi thuúâng múái coá thïí giaãi quyïët vêën àïì. Voä Hêåu
triïåt àïí nghe lúâi tiïën cûã cuãa öng, nïn xung quanh öng àaä coá möt
àaám ngûúâi daám noái daám laâm; sùèn saâng àoaân kïët àïí àûúng àêìu vúái
moåi biïën cöë. Coân ai giaâu kinh nghiïåm vaâ can àaãm hún Nguyå Viïîn
Chung. Coân ai hùng say vúái nhiïåm vuå bùçng Diïu Suãng vaâ Töëng
Caãnh.
Nhûng àiïìu khiïën cho Nhên Kiïåt bêån têm hún caã laâ laâm thïë
naâo lêåt àöí nhaâ Chu. Öng cêìn phaãi coá nhûäng ngûúâi têm phuác.
Ngûúâi àêìu tiïn öng nghô túái laâ Trûúng Giaãn Chi, möåt baån
thên tûâ höìi coân nhoã. Hiïån thúâi Giaãn Chi chó giûä möåt chûác quan
nhoã. Nhên Kiïåt biïët roä Giaãn Chi laâ ngûúâi thêm trêìm, ñt noái, nhûng
taâi ba xuêët chuáng. Hai ngûúâi coá chung möåt yá nguyïån khöi phuåc
nhaâ Àûúâng.
Möåt ngaây kia Voä Hêåu baão Nhên Kiïåt tòm möåt ngûúâi coá khaã
nùng àïí giûä möåt nhiïåm vuå quan troång.
Nhên Kiïåt hoãi:
- Têu Bïå Haå, ngûúâi àoá phaãi nhû thïë naâo?
- Y phaãi taâi ba hún ngûúâi, nghôa laâ phaãi nghô vaâ haânh àöång
trûúác ngûúâi khaác.
- Nhiïåm vuå cuãa ngûúâi àoá laâ gò, têu Bïå Haå?
- Y phaãi vùn voä kiïm toaân, vûâa coá thïí àiïìu khiïín viïåc triïìu
chñnh, vûâa coá thïí laâm Nguyïn soaái núi trêån maåc.
- Vêåy thò khöng ai bùçng Trûúng Giaãn Chi.
Khöng hiïíu Voä Hêåu nghô sao, baâ haå lïånh cho Giaãn Chi vïì giûä
chûác Trûúãng quan taåi möåt quêån thuöåc Kinh àö. Tuy chûác vuå naây
quan troång nhûng chûa àûúåc nhû lúâi Voä Hêåu noái. Coá leã baâ muöën
thûã taâi Giaãn Chi.
Möåt ngaây khaác Voä Hêåu laåi baão Nhên Kiïåt tòm ngûúâi taâi gioãi
àïí troång duång.
Nhên Kiïåt noái:
- Haå thêìn àaä tiïën cûã Giaãn Chi röìi maâ.
- Trêîm àaä duâng y röìi.
- Khöng phaãi nhû vay. Thêìn tiïën cûã y laâm Thûâa tûúáng chûá
khöng phaãi laâm möåt chûác quan nhoã nhû vêåy.
Voä Hêåu phong Giaãn Chi laâm Phoá thûúång thû böå Hònh. Thïë laâ
öng trúã nïn nhên vêåt quan troång.
Nhên Kiïåt caãm thêëy mònh àaä giaâ vaâ chùèng coân söëng àûúåc bao
lêu nûäa. Öng biïët öng seä ra ài trong sung sûúáng vò trong cuöåc cúâ
chñnh trõ öng àaä ài nhûäng nûúác cao vaâ àang thùæng thïë, phêìn coân
laåi öng phoá mùåc cho Trúâi. Coá leä Trúâi khöng núä phuå loâng öng. Sau
naây chñnh nhûäng ngûúâi do öng tiïën cûã nhû Giaãn Chi, Diïu Suãng,
Kónh Huy, Quang Ngaån Phaåm, Thöi Nguyïni Huy, Viïn Thûá Kyã
thaânh cöng trong viïåc khöi phuåc nhaâ Àûúâng.
Nùm 700, sau khi Nhên Kiïåt trùn tröëi nhûäng viïåc phaãi laâm
cho Giaãn Chi, Àõch Nhên Kiïåt nhùæm mùæt tûâ trêìn. Luác àoá öng baãy
mûúi möët tuöíi.
Böå oác lúán nhêët thúâi àaåi khöng coân nûäa!
VIÏÅN CHIM HAÅC
Trûúác khi Nhên Kiïåt chïët, Voä Hêåu àaä bùæt àêìu dan dñu vúái
hai anh em hoå Trûúng - múái ngoaâi hai mûúi tuöíi -
Dûúái mùæt Nhên Kiïåt, chuáng chó laâ naâng hêìu cuãa Voä Hêåu,
khöng àaáng àïí yá. Hún nûäa àoá laâ chuyïån tònh aái cuãa Voä Hêåu, öng
chùèng cêìn bêån têåm àöëi vúái öng, chuáng coá ñch hún laâ coá haåi. Öng coá
thïí lúåi duång chuáng àïí xuái duåc Voä Hêåu laâm theo yá öng. Chñnh vuå
Triïët àûúåc choån laâm Thaái tûã möåt phêìn cuäng nhúâ chuáng noái giuáp.
Nguyå Viïîn Chung àaä coá lêìn vaâo can giaán Voä Hêåu khöng nïn
mï àùæm anh em hoå Trûúng vaâ àïí chuáng trong khuï phoâng, vò àêy
laâ möåt haânh àöång töåi löîi coá thïí àûa nhaâ Chu àïën chöî diïåt vong.
Nhûng Nhên Kiïåt khöng quaá tûã tïë vúái Voä hêåu nhû vêåy. Theo
öng nghô, sûå àam mï cuãa Voä Hêåu seä giuáp öng khöi phuåc nhaâ
Àûúâng dïî daâng hún.
Voä Hêåu caãm thêëy chûa thoaã maãn vúái quan Thaái y hoå Trêìm.
Baâ cêìn phaãi coá hai, ba, böën, hoùåc nhiïìu ngûúâi yïu hún nûäa. Caác
Hoaâng àïë coá nhiïìu cung nûä, baâ cuäng phaãi coá nhiïìu "cung nam". Vaã
laåi baâ àaä giaâ - baãy mûúi ba tuöíi - cêìn phaãi giaãi trñ. Xûa nay caác võ
vua giaâ vêîn coân thñch gaái tú - duâ chùèng laâm ùn gò àûúåc - vêåy taåi sao
baâ khöng coá quyïìn giûä caác trai tú trong khuï phoâng?
Anh em hoå Trûúng thêåt treã, trùæng treão vaâ àeåp trai. Ngûúâi
anh tïn laâ Trûúng Diïåc Chi - àûâng lêìm vúái öng giaâ Trûúng Giaãn
Chi, baån cuãa Nhên Kiïåt - vaâ ngûúâi em tïn laâ Trûúng Xûúng Tön.
Moåi ngûúâi thûúâng goåi chuáng laâ Nguä Lang vaâ Luåc Lang vò
chuáng laâ con thûá nùm vaâ thûá saáu trong gia àònh hoå Trûúng.
Hai anh em thûúâng àaánh phêën thoa son, àêìu toác laáng mûúåt
vaâ ngêåm baåc haâ cho thúm miïång. Àùåc biïåt, gaä Luåc Lang rêët xinh
trai, moåi ngûúâi thûúâng baão mùåt àeåp nhû möåt àoaá sen. Caã hai anh
em àïìu tuác trûåc trong cung, mùåc dêìu chuáng àaä àûúåc Voä Hêåu cêëp
cho dinh thûå, àêët àai riïng vaâ vö söë keã hêìu ngûúâi haå.
Xûúng Tön do Cöng Chuáa Thaái Bònh khaám phaá ra. Sau khi
biïët roä khaã nùng cuãa gaä Cöng Chuáa húán húã khoe vúái Voä Hêåu.
Voä Hêåu vúâi gaä vaâo ngay vaâ saáng höm sau baâ cöng nhêån
nhûäng lúâi Cöng Chuáa quaãng caáo vïì gaä àïìu àuáng sûå thêåt. Baâ ban
thûúãng Xûúng Tön rêët hêåu khiïën gaä hûáng chñ khoe vúái baâ rùçng
anh ruöåt cuãa gaä laâ Diïåc Chi coân nghïì hún gaä nhiïìu ; Diïåc Chi rêët
chuyïn mön vïì khoa kñch thñch vaâ laâm àaân baâ höìi xuên.
Voä Hêåu lêåp tûác cho goåi Diïåc Chi vaâo àïí thûã vaâ quaã nhiïn gaä
laâm baâ möåt trêån mï túi.
Duâ sao phaãi cöng nhêån baâ caâng giaâ caâng deão caâng dai.
Nùm sau mûúi baãy tuöíi, Voä Hêåu moåc thïm möåt chiïëc rùng
khön. Nùm baãy mûúi tû tuöíi coá leä vò duâng quaá nhiïìu thuöëc kñch
thñch cuãa Diïåc Chi, baâ moåc thïm möåt cùåp löng maây vaâ baâ töí chûác
möåt bûäa tiïåc ùn mûâng - Giaã sûã baâ moåc thïm möåt cùåp ria meáp cuäng
khöng coá gò laâ laå.
Xûúng Tön coá thên hònh hêëp dêîn hún, nhûng kyã thuêåt khöng
bùçng Diïåc Chi. Trong hai ngûúâi khoá biïët nïn choån ai. Hay hún hïët
laâ choån caã hai. Hún nûäa nhû vêåy meå con Voä Hêåu dïî trao àöíi hún.
Xûúng Tön vaâ Diïåc Chi dô nhiïn treã, àeåp vaâ vui veã hún nhaâ sû àiïn
hay öng laäo hoå Trêìm laâm nghïì böëc thuöëc.
Voä Hêåu bùæt hai gaä phaãi luön luön úã bïn baâ. Baâ khöng söëng
nöîi nïëu thiïëu chuáng.
Chuyïån tònh cuãa Voä Hêåu coá veã khoá tin nhûng chûa laå bùçng
maáu ghen cuãa baâ -möåt baâ giaâ ngoaâi baãy mûúi ghen vúái möåt cö gaái
vò tranh nhau möåt chaâng trai!
Thûúång Quan Uyïín Nhi laâ chaáu nöåi Thûúång Quan Nghi.
Thûúång Quan Nghi laâ ngûúâi àaä cuâng vua Cao Tön mûu truêët ngöi
Voä Hêåu nhûng khöng thaânh vaâ bõ baâ giïët, caã gia àònh bi bùæt laâm
nö lïå.
Uyïîn Nhi may mùæn àûúåc vaâo giuáp viïåc trong cung. Naâng lúán
lïn giûäa triïìu nöåi vaâ nhúâ vùn hay chûä töët naâng àûúåc Voä Hêåu cho
giûä viïåc soaån thaão caác chiïëu chó. Naâng thêìm yïu Xûúng Tön vaâ gaä
cuäng àïí yá àïën naâng. Hai ngûúâi thuúâng coá dõp thêëy mùåt nhau trong
caác buöíi tiïåc tuâng hoùåc giaãi trñ vaâ àïìu tòm cú höåi àûa mùæt töëng tònh
nhau. Möåt höm nhên luác böëc àöìng, hai ngûúâi coá nhûäng cûã chó quaá
löå liïîu khiïën Voä Hêåu bùæt gùåp. Baâ noái lúán:
- Quên naây to gan thûåc!
Vûâa noái baâ ruát ra möåt lûúäi dao nhoã bùçng vaâng vaâ àêm vaâo
mùåt Uyïîn Nhi.
Naâng vöåi thuåt lui àïí traánh nhûng vêîn bõ muäi dao sûúåt vaâo
traán.
Cuäng may, Xûúng Tön kõp thúâi quyâ xuöëng xin töåi duâm naâng,
nïn Voä Hêåu múái nguöi.
Tûâ àoá vïì sau naâng luön luön àïí xoaä toác àïí che vïët seåo, vaâ
naâng cuäng hïët daám liïëc mùæt àûa tònh vúái Xûúng Tön, nhêët laâ khi
coá mùåt Voä Hêåu.
Thûåc ra, Uyïîn Nhi cuäng chùèng hiïìn laânh gò. Àïën àúâi vua
Trung Tön -Triïët- naâng trúã thaânh möåt nûä ma àêìu, thûúâng cuâng Vi
Hêåu - vúå Triïët - tû thöng vúái Voä Tam Tû vaâ gêy rêët nhiïìu soáng gioá
trong triïìu àònh.
Nhiïìu ngûúâi tûå hoãi anh em hoå Trûúng giûä chûác vuå gò trong
cung vaâ thuöåc cú quan naâo?
Dô nhiïn Voä Hêåu khöng bao giúâ muöën hai gaä bêån vúái cöng
viïåc gò, duâ laâ viïåc cuãa möåt võ Thûâa tûúáng, Thûúång thû hay Trûúãng
quan taåi caác cú quan biïåt lêåp. Nhûng baâ cêìn phaãi traánh tai tiïëng
vaâ húåp thûác hoaá sûå coá mùåt cuãa hai gaä úã trong cung.
Baâ àùåt ra möåt cú quan múái, Viïån Chim Haåc, vaâ cho Diïåc Chi
laâm Viïån trûúãng.
Súã dô baâ àùåt ra Viïån Chim Haåc laâ tûúång trûng cho àaåo giaáo -
do Laäo Tûã saáng lêåp -, caác bêåc thêìn tiïn thuúâng cûúäi chim naây.
Theo Voä Hêåu, nïëu phong cho anh em hoå Trûúng laâm Nöåi thõ, chûác
naây nghe coá veã phaâm tuåc quaá ; coân nïëu phong cho chuáng laâm Quan
Giûã Bö (àïí vua ài tiïíu) thò laåi coá veã thûåc tïë quaá, àïën mûác phuä
phaâng. Nhûng nïëu àaä àùåt ra möåt viïån, thò viïån àoá phaãi coá nhiïåm
vuå nhêët àõnh.
Viïån Chim Haåc coá nhiïåm vuå nghiïn cûáu tinh thêìn, soaån thaão
möåt Tuyïín têåp vaâ Tam Baão trong àoá ghi cheáp nhûäng lúâi noái cuãa
Khöíng Tûã, Laäo Tûã vaâ Phêåt Thñch Ca, cuäng nhûäng tû tûúãng cuãa caác
bêåc thêìn nhên khaác.
Thûåc ra Viïån Chim Haåc göìm möåt boån ngûúâi laâm ñt chúi
nhiïìu, tuy cuäng coá möåt vaâi hoåc giaã chên chñnh. Chuáng thûúâng a
dua, búå àúä Voä Hêåu, hoùåc tuå têåp nhau rûúåu cheâ cúâ baåc.
Ngûúâi ta coá caãm tûúãng rùçng Voä Hêåu àaä töí chûác möåt àöång tiïn
cho boån thuöåc haå vui chúi thoaã thñch, vaâ ngûúâi ta nhúá túái caãnh traác
taáng cuãa Hoaâng àïë nhaâ Tuây, àïën nöîi mêët ngöi vò moãi göëi.
Coá vaâi keã coân bõa ra rùçng Xûúng Tön laâ hiïån thên cuãa möåt àïå
tûã cuãa Laäo Tûã. Gaä thûúâng mùåc aáo löng chim, miïång thöíi saáo vaâ
cûúäi trïn lûng möåt con haåc göî trong vûúân thûúång uyïín àïí biïën giêëc
möång thêìn tiïn cuãa Voä Hêåu thaânh sûå thûåc.
Röët cuöåc, Viïån Chim Haåc trúã thaânh núi qui tuå caác gaä àeåp trai,
trung têm àöìng tñnh luyïën aái nöîi tiïëng thúâi bêëy giúâ.
Möåt gaä treã tuöíi hoå Vi àaä huïnh hoang tuyïn böë rùçng gaä coá àuã
àiïìu kiïån àïí gia nhêåp Viïån Chim Haåc vò haå böå gaä rêët àeåp.
Khi lúâi noái phaåm thûúång naây túái tai Chu Thanh Sùæc, möåt võ
quan thêm nho - xem chûúng 19-. Öng àuâng àuâng nöîi giêån, lêåp tûác
viïët möåt bûác thû cho Voä Hêåu:
Têu Bïå Haå, thêìn nghô rùçng anh em hoå Trûúng àaä quaá àuã cho
cho Bïå Haå, àêu cêìn tòm thïm ai khaác. Triïìu àònh àaä mang tiïëng
quaá nhiïìu. Vûâa röìi thêìn laåi nghe Vi Hûäu Tûúâng yïu cêìu àûúåc vaâo
phuåc thõ trong cung vò gaä coá nhûäng khaã nùng bêín thóu, vaâ xung
quanh gaä coân nhiïìu keã khaác.
Sau khi àoåc bûác thû,Voä Hêåu goåi Chu noái:
- Caãm ún khanh àaä nhùæc nhúã. Trêîm thûåc tònh khöng biïët.
Nhûäng hoåc giaã coá möåt chuát khñ phaách cuãa bêåc nho sô àïìu lùæc
àêìu trûúác caãnh phong hoaá suy àöìi naây.
Töëng Caãnh àaä coá lêìn nhuåc maå Xûúng Tön bùçng caách cûúâi vaâo
muäi gaä vaâ goåi gaä bùçng baâ. Möåt lêìn khaác, anh em hoå Trûúng ruã boån
laái buön àêët Tûá Xuyïn vaâo cung àaánh baåc, quan Trung Thû hoå
Nguyå lêåp tûác nùæm caã boån laái buön vûát ra ngoaâi.
Sau bûác thû cuãa hoå Chu, Voä Hêåu khaám phaá ra rùçng Viïån
Chim Haåc cuãa baâ nöîi tiïëng àïën mûác àöå kinh khuãng. Baâ vöåi àöîi tïn
Viïån naây thaânh Phuã Nöåi thõ àïí khoãi bõ chuá yá vaâ baâ dïî laâm ùn.
Coá ngûúâi tñnh ra rùçng ngoaâi nhûäng luác cheâ cheán say sûa. Voä
Hêåu daânh möåt nûãa thúâi giúâ àïí söëng trïn giûúâng.
Thiïn haå àaâm tiïëu möîi luác möåt nhiïìu.

Hai ngûúâi con lúán cuãa Triïët -möåt trai, möåt gaái- cuäng daåi döåt
buöng lúâi noái ra noái vaâo.
Khöng may àïën tai Voä Hêåu, baâ nöîi giêån. Baâ sai ngûúâi àaánh
hai àûáa chaáu ruöåt àïën chïët, sau àoá baâ coân bùæt chöìng múái cûúái cuãa
àûáa chaáu gaái tïn laâ Kyâ -con Thûâa Tûå- phaãi tûå thùæt cöí.
Trúâi giaâ vêîn khöng laâm Voä Hêåu trêìm tónh chuát naâo.
CUÖÅC XUNG ÀÖÅT BÙÆT ÀÊÌU
Haânh àöång quaá khñch cuãa Voä Hêåu khöng bõt miïång àûúåc
thiïn haå, noá coân laâm hoå àaâm tiïëu thïm. Nhûng hoå caâng àaâm tiïëu
Voä Hêåu caâng truyå laåc.
Caác triïìu thêìn hoåp nhau laåi àïí phaãn àöëi anh em hoå Trûúng
vò boån baâ con cuãa chuáng caâng ngaây caâng kiïu ngaåo vaâ àang laâm
loaån Kinh àö. Boån naây yã thïë anh em hoå Trûúng àïí taác yïu taác quaái
bêët kïí luêåt phaáp. Nïëu anh em hoå Trûúng chó úã trong khuï phoâng
vui thuá vúái Voä Hêåu thò caác quan coá thïí nhùæm mùæt laâm ngú, nhûng
chuáng - nhêët laâ Xûúng Tön vaâ mêëy àûáa anh em khaác -- cûá àoâi xña
vö viïåc triïìu chñnh. Caác Àaåi thêìn tûå cho àêy laâ möåt àiïìu sô nhuåc
nïn àaä daán yïët thõ cêëm cûãa boån vö loaåi taåi viïån Chim Haåc, kïí caã
Nguä Lang vaâ Luåc Lang.
Riïng Nguyå Viïîn Chung khöng bao giúâ tha thûá cho nhûäng
haânh àöång caân rúä. Coá lêìn öng sai lñnh àaánh boån thuöåc haå cuãa
Xûúng Tön möåt caách cöng khai vò boån naây laâm naáo loaån àûúâng phöë.
Möåt ngûúâi anh cuãa Xûúng Tön tïn laâ Chi laâm Phoá Trûúãng quan taåi
möåt haåt thuöåc Kinh àö, dûúái quyïìn cuãa Viïîn Chung. Chi thûúâng
cêåy thïë em haåch saách moåi ngûúâi vaâ laâm viïåc bêët kïí luêåt lïå, giúâ
giêëc. Gaä coi núi laâm viïåc nhû cuãa riïng gaä.
Viïîn Chung quúã traách gaä trûúác mùåt moåi ngûúâi vaâ ngùn chêån
khöng cho gaä àöíi ài möåt chöî nhiïìu tiïìn hún maâ gaä vêån àöång tûâ lêu.
Ngoaâi ra Viïîn Chung coân viïët cho Voä Hêåu:
- Thêìn rêët lêëy laâm höí theån àaä khöng laâm troân böín phêån vaâ
àïí cho nhûäng keã baåi hoaåi coá dõp qua mùåt Bïå Haå.
Hiïín nhiïn öng duâng chûä nhûäng keã baåi hoaåi àïí aám chó boån
Xûúng Tön vaâ Diïåc Chi.
Cuöåc xung àöåt bùæt àêìu.
Viïîn Chûúng quyïët duâng moåi quyïìn haån cuãa mònh àïí queát
saåch triïìu àònh, trûâ khûã mêëy gaä trai tú. Öng khöng thuöåc vïì nhoám
ngûúâi ngêëm ngêìm hoaåt àöång cuãa Giaãn Chi vaâ Diïu Suãng.
Nhûng trûúác khi öng kõp haânh àöång, Xûúng Tön têën cöng öng
trûúác.
Gaä ton hoát vúái Voä Hêåu rùçng Viïîn Chung tûâng noái möåt cêu coá
yá chï Voä Hêåu giaâ, quêìn thêìn nïn hoåp nhau laåi àïí cuâng khuöng phoâ
Thaái tûã Tiïët. Gaä àaä àaánh möåt àoân rêët lúåi haåi, àêy chñnh laâ àiïìu töëi
kyå cuãa Voä Hêåu. Traã ngöi cho Triïët û? Khöng àúâi naâo, trûâ phi baâ
chïët.
Trong triïìu chia ra hai phe roä rïåt, möåt bïn laâ anh em hoå
Trûúng vaâ möåt bïn laâ möåt söë Àaåi thêìn cuâng boån vúái Viïîn Chung,
quyïët àõnh trûúâng húåp cuãa Viïîn Chung.
Voä Hêåu triïåu têåp möåt höåi nghõ caác Àaåi thêìn, Triïët vaâ Àaán
cuäng coá mùåt. Viïîn Chung seä phaãi ra trûúác höåi nghõ àïí traã lúâi vïì
cêu noái phaåm thûúång cuãa öng.
Thêëy tònh thïë gay go, Xûúng Tön vöåi chaåy ài tòm möåt võ quan
tïn laâ Duy vaâ xuái öng naây höm sau vaâo chêìu, vu khöëng cho Viïîn
Chung àaä noái cêu phaåm thûúång trïn.
Höìi àoá Duy chó laâ möåt võ quan nguä phêím. Xûúng Tön hûáa seä
têu vúái Voä Hêåu thùng chûác cho öng thêåt mau. Duy laâ ngûúâi rêët
khön ngoan, tûúäng nhû öng àaä nhêån lúâi Xûúng Tön.
Saáng höm sau, trong khi chúâ giúâ vaâo chêìu, quan Phoá Àö Ngûå
Sûã Töëng Caãnh noái vúái Duy:
- Töi rêët lêëy laâm buöìn nïëu ngaâi toa rêåp vúái keã tiïíu nhên àïí
haåi quan Thõ Trung Nguyå Viïîn Chung. Viïåc gò ngaâi phaãi súå mêëy
gaä con gaái àoá? Chuáng ta haäy vò quyïìn lúåi chung maâ tranh àêëu.
Cöng luêån seä uãng höå ngaâi vaâ chuáng töi cuäng hïët sûác bïnh vûåc ngaâi.
Nïëu vò chöëng laåi boån vö laåi maâ ngaâi bõ baäi chûác hoùåc bõ àöíi ài xa,
thò àoá chñnh laâ möåt vinh dûå lúán lao. Trong söë nhûäng ngûúâi hiïån
diïån, ngoaâi Töëng Caãnh coân coá Lûä Tri Cú ; möåt sûã gia danh tiïëng.
Lûä Tri Cú noái vúái Duy:
- Ngaâi haäy choån giûäa caái chïët vinh quang vaâ cuöåc söëng nhuåc
nhaä.
Caác ngûúâi khaác cuäng xuám laåi khuyïn Duy haäy can àaãm
chöëng laåi Xûúng Tön, vaâ Duy coá veã xiïu loâng.
Möåt laát sau Viïîn Chung túái, mùåt öng hêìm hêìm. Vûâa tröng
thêëy Duy.
Öng lúán tiïëng:
- Àöì con boâ! Mi maâ daám haåi Nguyå Viïîn Chung û?

Gioång öng vêîn àûúåm veã khoãi haâi cöë hûäu.
Duy àoã mùåt:
- Sao ngaâi laåi nùång lúâi nhû vêåy. Ngaâi haäy tin núi töi.
Vûâa luác àoá chuöng chêìu reo. Moåi ngûúâi ngûâng noái chuyïån,
xêëp haâng àïí vaâo chêìu. Vaâ möåt cuöåc àêëu khêíu haâo hûáng diïîn ra
giûäa möåt tïn hoåc haânh dúã dang vaâ caác hoåc giaã uyïn baác.
Múã àêìu cuöåc höåi nghõ, Voä Hêåu hoãi Duy àaä nghe Viïîn Chung
noái nhûäng gò.
Trong khi Duy àang suy nghô àïí lûåa lúâi, Xûúng Tön duâng cuâi
choã thuác vaâo vaâ nhùæc:
- Noái ài àûâng súå.
Duy gêåt àêìu vaâ chêåm raäi noái:
- Têu Bïå Haå, trûúác mùåt Bïå Haå maâ Xûúng Tön ngang nhiïn
bùæt thêìn phaãi noái theo yá cuãa y, vêåy thò Bïå Haå thûã tûúãng tûúång y seä
laâm gò nïëu vùæng mùåt Bïå Haå. Giúâ àêy trûúác mùåt Bïå Haå vaâ liïåt võ
Àaåi thêìn, thêìn xin xaác nhêån rùçng thêìn khöng hïì nghe quan Thõ
Trung kïu goåi baá quan giuáp Thaái tûã chöëng laåi Bïå Haå. Xûúng Tön
àaä buöåc thêìn phaãi laâm chûáng gian, nhûng rêët tiïëc thêìn phaãi noái sûå
thêåt.
Sau möåt phuát sûäng súâ, Xûúng Tön la lïn, quïn caã sûå coá mùåt
cuãa Voä Hêåu:
- Caã Viïîn Chung lêîn Trûúng Duy àïìu laâ boån phaãn loaån.
Voä Hêåu lïn tiïëng ngùn caãn:
- Khanh khöng nïn buöåc töåi hoå möåt caách höì àöì nhû vêåy. Cêìn
phaãi coá chûáng cúá.
- Thêìn coá chûáng cúá.
- Chûáng cúá àêu?
- Coá lêìn thêìn nghe thêìy Duy khuyïën khñch Viïîn Chung nïn
cöë gùæng àïí trúã thaânh Chu Cöng.
Caác Àaåi thêìn àïìu thúã phaâo nheå nhoäm, coá ngûúâi phaãi cöë nhõn
cûúâi. Chu Cöng chñnh laâ bêåc thaánh hiïìn, möåt nhên vêåt lyá tûúãng maâ
Khöíng Tûã àaä thêëy trong giêëc mú. Xûúng Tön muöën noái Viïîn
Chung rùæp têm muöën trúã thaânh möåt nhên vêåt tuyïåt àónh nhû Chu
Cöng. Thûåc ra trong lõch sûã chûa coá bêåc trung thêìn naâo vaâo cúä Chu
Cöng. Khi àem so saánh ngûúâi naâo vúái Chu Cöng laâ têng böëc ngûúâi
àoá möåt caách quaá löë.
Nghe Xûúng Tön vu khöëng, Duy vöåi cûúâi noái:
- Têu Bïå Haå, àaáng leä Xûúng Tön nïn hoåc thuöåc nhûäng baâi sûã
kyá vúä loâng cuãa y. Quaã thêåt khi quan Thõ Trung àûúåc triïåu höìi vïì
kinh, haå thêìn coá àïën chuác mûâng öng vaâ toã yá hy voång öng seä trúã nïn
möåt Àaåi hiïìn thêìn nhû Chu Cöng. Coân ai xûáng àaáng hún Chu
Cöng àïí moåi ngûúâi noi theo?
Quêìn thêìn àïìu phaá lïn cûúâi.
Theån quaá hoaá giêån, Xûúng Tön beân chaåy laåi thò thêìm mêëy
cêu vúái Voä Hêåu.
Khöng hiïíu nghô sao, Voä Hêåu quay ra quaát Duy:
- Àöì phaãn phuác!
Röìi baâ ra lïånh àem Duy vaâ Viïîn Chung ra ngoaâi, khöng cho
giaãi thñch gò thïm.
Ngaây höm sau, Duy àûúåc àem ra hoãi laåi, nhûng öng vêîn möåt
mûåc baáo thuã yá kiïën cuä.
Voä Hêåu quyïët àõnh lêåp möåt phiïn toaâ göìm caác Vûúng tûúác vaâ
Àaåi thêìn thuöåc Chñnh Sûå àûúâng àïí xûã vuå naây.
Nghi Tùng chaáu Voä Hêåu, cuäng coá mùåt trong phiïn toaâ.
Moåi ngûúâi baân taán söi nöíi vïì vuå Viïîn Chung ra toaâ. Caác Àaåi
thêìn àïìu hoåp nhau uãng höå Viïîn Chung. Trong àúâi Viïîn Chung,
nïëu nhû khöng luác naâo öng khöng laâ caái àñch àïí ngûúâi khaác têën
cöng vaâ cuäng laâ thêìn tûúång àïí ngûúâi khaác chiïm ngûúäng. Khi Voä
Hêåu triïåu höìi öng vïì kinh àö, moåi ngûúâi àïìu khen baâ biïët duâng
ngûúâi. Giúâ àêy thêëy Viïîn Chung lêm naån, caác quan túái têëp viïët súá
xin töåi cho öng.
Quang Ngaån Phaåm, möåt ngûúâi do Nhên Kiïåt tiïën cûã, can
àaãm àûáng ra xin lêëy tñnh maång àïí baão àaãm sûå trung thaânh cuãa
Viïîn Chung.
Tuy nhiïn, möåt lúâi thò thêìm bïn göëi bao giúâ cuäng coá sûác
maånh gêëp trùm lúâi biïån höå huâng höìn trûúác toaâ. Voä Hêåu luön luön
quyá mïën Viïîn Chung, nhûng baâ khöng thïí àïí ngûúâi yïu mêët mùåt.
Coá töåi hay khöng, Viïîn Chung cuäng phaãi rúâi Kinh àö möåt lêìn nûäa.
Trûúác khi ra ài, Viïîn Chung vaâo tûâ giaä Voä Hêåu.
Öng noái möåt cêu rêët caãm àöång:
- Têu Bïå Haå, keã haå thêìn àaä giaâ, chùèng coân söëng bao lêu nûäa.
Lêìn naây ra ài khöng biïët coá coân dõp naâo gùåp laåi Bïå Haå. Sau naây seä
coá möåt luác Bïå Haå nhúá túái haå thêìn vaâ thêëy lúâi cuãa Nguyå Viïîn
Chung naây laâ àuáng.
Bùçng möåt gioång ön töìn, Voä Hêåu hoãi:
- Khanh muöën noái lúâi gò?
Viïîn Chung àûa tay chó vïì phña nöåi cung, núi Xûúng Tön vaâ
Diïåc Chi úã, vaâ noái tiïëp:
- Hai gaä àeåp trai kia seä huyã hoaåi cú nghiïåp cuãa Bïå Haå.
Viïîn Chung cuái àêìu, noái lúâi tûâ biïåt vaâ rúâi khoãi cung.
Voä Hêåu nhòn theo, thúã daâi:
- Ta laåi mêët möåt bêåc hiïìn thêìn.
Viïîn Chung ra ài nhûng chuyïån àïën àêy chûa phaãi laâ hïët.
Öng àaä mêët chûác Àaåi thêìn chó vò möåt tïn vö laåi, vêåy maâ Xûúng Tön
vêîn chûa haâi loâng. Theo thöng lïå, baån beâ àûúåc töí chûác möåt bûäa tiïåc
chia tay möîi khi coá ai phaãi ài xa.
Viïîn Chung vaâ taám ngûúâi baån hoåp nhau taåi ngoaåi ö thaânh
Laåc Dûúng àïí cheâ cheán möåt bûäa say sûa.
Xûúng Tön beân võn vaâo chuyïån naây àïí laâm haåi öng. Gaä giaã
maåo möåt bûác thû kyá tïn laâ Taâi Minh vaâ gûãi cho Voä Hêåu töë caáo Viïîn
Chung hoåp mùåt vúái baån beâ taåi vuâng ngoaåi ö àïí mûu phaãn.
Taám ngûúâi baån cuãa Viïîn Chung àïìu laâ quan nhoã nïn Voä Hêåu
chó ra lïånh cho möåt Phaáp quan tïn laâ Hoaâi Tö xeát xûã.
Voä Hêåu, hay noái àuáng hún, Xûúng Tön sai ngûúâi mang giêëy
àïën baão Hoaâi Tö rùçng àêy laâ möåt vuå àún giaãn, haäy lêëy cung caác can
phaåm vïì baáo caáo gêëp.
Nhûng Hoaâi Tö khöng nghô nhû vêåy. Theo öng vuå naây coá thïí
àem àïën caái chïët cho Viïîn Chung, ngûúâi maâ öng ngûúäng möå tûâ
lêu. Öng do dûå maäi vaâ cho ngûúâi àiïìu tra thêåt kyä lûúäng.
Mêëy höm sau laåi coá giêëy cuãa Voä Hêåu gúãi túái:
- Caác sûå kiïån àaä roä raâng, sao chûa kïët aán ngay ài? Ta khöng
thïí chúâ àúåi àûúåc nûäa.
Bùæt buöåc Hoaâi Tö phaãi vaâo gùåp thùèng Voä Hêåu. Öng khöng
sao tòm ra tïn Taâi Minh - ngûúâi àaä viïët thû töë caáo Viïîn Chung - caã
àõa chó vaâ nghïì nghiïåp cuãa hùæn cuäng khöng biïët nöët.
Voä Hêåu noái vúái öng:
- Chùèng leä ta biïët gaä Taâi Minh úã àêu àïí baão cho khanh.
Khanh cûá viïåc xûã ài, laá thû töë caáo àuã röìi.
- Têu Bïå Haå, thêìn lêëy laâm tiïëc laâ khöng thïí quyïët àõnh dûát
khoaát nïëu khöng àûúåc noái chuyïån vúái ngûúâi àaä viïët thû töë caáo.
- Lúâi leä trong thû chûa àuã roä raâng hay sao? Cêìn gò phaãi noái
chuyïån vúái ngûúâi viïët thû.
- Têu Bïå haå, thêìn nghô rùçng rêët cêìn. Laá thû chûa phaãi laâ möåt
nhên chûáng. Theo nhû thêìn biïët, khöng coá ai tïn laâ Taâi Minh viïët
ra laá thû àoá. Thêìn khöng thïí xûã möåt vuå chùèng coá nguyïn caáo, maâ
ngûúâi chûáng cuäng khöng.
- Khanh noái vêåy coá nghôa laâ àïí boån Phaãn nghõch àûúåc tûå do?
- Thêìn àêu daám vêåy, nhûng Nguyå Viïîn Chung laâ Thõ Trung
do Bïå Haå chó àõnh. Caác baån cuãa öng laâm tiïåc tiïîn öng ài xa laâ möåt
viïåc rêët thûúâng. Thêìn tin rùçng khöng àúâi naâo Nguyå Viïîn Chung
taåo phaãn. Bïå Haå coá thûâa uy quyïìn àïí ra lïånh giïët öng, nhûng nïëu
Bïå haå muöën thêìn àem öng ra xeát xûã thò thêìn buöåc loâng phaãi chiïëu
theo luêåt phaáp.
- Khanh muöën noái luêåt phaáp seä giuáp chuáng bònh yïn vö sûå?
- Têu Bïå Haå, thêìn laâ möåt ngûúâi ngu xuêín nhûng thêìn vêîn
thêëy roä nhûäng ngûúâi àoá vö töåi.
Moåi chuyïån àaä roã raâng àïën mûác àöå Voä Hêåu khöng thïí ngang
nhiïn trûâng phaåt Hoaâi Tö. Baâ buöåc loâng phaãi gaác boã vuå aán sang
möåt bïn vaâ tòm caách an uãi Xûúng Tön bùçng caách khaác.
SÛÚÁNG MÖÅT NGAÂY LAÂ HÚN THIÏN HAÅ RÖÌI
Chuyïån Voä Hêåu vaâ ngûúâi yïu toa rêåp nhau buöåc töåi Viïîn
Chung möåt caách àöåc àoaán àaä trúã thaânh ngúã ngaâng vaâ gêy êën tûúång
khöng àeåp cho àaám triïìu thêìn. Caác quan lúán nhoã böîng dûng àoaân
kïët vúái nhau hún. Tònh caãm quêìn chuáng traãi qua möåt cún giao
àöång vaâ yá tûúãng nöîi loaån bùæt àêìu nhen nhuám trong loâng hoå. Khaác
hùèn tònh traång cam chõu dûúái baân tay cuãa boån hung thêìn thuúã
trûúác.
Tïn tuöíi cuãa hai anh em hoå Trûúng bùæt àêìu bõ böi loå trïn caác
búâ tûúâng ngoaåi àûúâng phöë Laåc Dûúng, hoùåc xuêët hiïån trong nhûäng
baâi ca, baâi veâ vúái gioång àiïåu móa mai nhaåo baáng. Nhûäng luác traâ dû
tûãu hêåu, moåi ngûúâi thûúâng àem anh em hoå Trûúng ra thïu dïåt
thaânh nhûäng chuyïån vûâa tuåc tôu vûâa hêëp dêîn chïët ngûúâi, khöng
keám caác pha giêåt gên giûäa Voä Hêåu vaâ nhaâ sû àiïn caách àêy ñt lêu.
Chñnh Voä Hêåu cuäng caãm thêëy beä baâng. Theo baâ nghô, nguyïn nhên
cuãa tònh traång naây laâ do caác Phaáp quan khöng chõu laâm viïåc.
Sau khi Viïîn Chung ài xa, tïn thuöåc haå bõ öng truâ trûúác kia -
anh ruöåt Xûúng Tön - nhû thoaát khoãi àaåi naån. Gaä tha höì tung
hoaânh vaâ chùèng bao lêu trúã nïn giaâu coá kinh khuãng, vaâ cuäng àaáng
gheát hún bao giúâ hïët, gaä xêy möåt toaâ lêu àaâi vô àaåi, roä ra möåt tïn
troåc phuá. Möåt ngûúâi vö danh naâo àoá thêëy ngûáa mùæt, àïm àïm duâng
phêën viïët lïn caánh cûãa nhaâ troåc phuá hoå Trûúng haâng chûä: Giaâu
àûúåc mêëy naä maâ ham?
Möîi buöíi saáng gaä troåc phuá àïìu phaãi sai ngûúâi lau saåch haâng
chûä, vaâ tònh traång nêìy keáo daâi. Àïën möåt höm gaä chõu hïët nöîi, cuäng
duâng phêën viïët lïn caánh cöîng nhûäng chûä thêåt lúán: Sûúáng möåt ngaây
laâ hún thiïn haå röìi.
Luác naây ngûúâi ta khöng coân phên biïåt giûäa viïåc tiïu diïåt anh
em hoå Trûúng vaâ viïåc nöíi dêåy bùæt Voä Hêåu phaãi thoaái võ. Hai viïåc coá
cuâng möåt chñnh nghôa.
Khoaãng mûúâi lùm ngûúâi do Giaãn Chi cêìm àêìu àang bñ mêåt
hoaåch àõnh chûúng trònh haânh àöång. Ngoaâi Giaãn Chi coân coá nhûäng
nhên vêåt àêìu naäo khaác cuäng do Àõch Nhên Kiïåt tiïën cûã trûúác kia
nhû: Kinh Huy, Quang Ngaån Phaåm, Viïn Thûá Kyã vaâ Thöi Ngûúi
Huy.
Rêët nhiïìu ngûúâi khöng coá chên trong nhoám bñ mêåt naây cuäng
hùng say hoaåt àöång chöëng laåi anh em hoå Trûúng. Àêy laâ luác thuêån
tiïån nhêët àïí moåi ngûúâi hoåp nhau laåi laâm möåt cuöåc caách maång.
Mêëy nùm trûúác, Giaãn Chi vaâ möåt ngûúâi baån thên laâ Dûúng
Viïîn Yïën àaä ài thuyïìn trïn söng vaâ cuâng nhau thïì nguyïìn seä khöi
phuåc nhaâ Àûúâng.
Khi Giaãn Chi àûúåc Nhên Kiïåt tiïën cûã, öng lêåp tûác àûa Viïîn
Yïën vaâo cung àïí chó huy möåt toaán thõ vïå.
Öng noái vúái Viïîn Yïën:
- Ta àïí hiïìn àïå vaâo cung laâm àöåi trûúãng thõ vïå laâ coá lyá do.
Hiïìn àïå coân nhúá nhûäng gò chuáng ta noái trïn söng khöng?
Viïîn Yïën hiïíu Giaãn Chi muöën noái gò. Möåt nhên vêåt àùæc lûåc
khaác do Àõch Nhên kiïåt àùåt bïn caånh Voä Hêåu tûâ lêu laâ Diïu Suãng.
Chñnh Diïu Suãng àaä xuái giuåc Voä Hêåu phong cho Giaãn Chi laâm
Trung Thû Lïånh.
Tûã ngaây Nguyå Viïîn Chung bõ àöíi ài xa nùm 703, Voä Hêåu àau
öëm liïn miïn. Trong mêëy thaáng liïìn baâ khöng bûúác chên ra khoãi
phoâng. Xûúng Tön vaâ Diïåc Chi lo taái ngûúâi vò söë phêån chuáng seä ra
sao nïëu thêìn höå maång cuãa chuáng vïì chêìu trúâi? Voä Hêåu àaä baãy
mûúi taám. Mêåt haãi ly hay bêët cûá thûá thuöëc höìi xuên naâo khaác cuäng
khöng giuáp baâ laâm chêåm bûúác thúâi gian. Anh em Trûúng thêëy tònh
thïë nguy ngêåp, vöåi keáo beâ kïët àaãng àïí cuãng cöë àõa võ phoâng khi bêët
trùæc.
Ngoaâi àûúâng phöë ngûúâi ta àïìu thêëy nhûäng doâng chûä cuãa
nhûäng ngûúâi vö danh rïu rao rùçng anh em hoå Trûúng àang êm
mûu chiïëm àoaåt ngai vaâng.
Thaáng baãy nùm àoá, caác triïìu thêìn tòm ra cúá àïí buöåc töåi
Xûúng Tön.
Gaä cûúáp àêët cuãa möåt nöng dên.
Giaãn Chi khuyïën khñch hoå laâm to chuyïån àïí haå uy tñn anh
em hoå Trûúng vaâ gêy cùm phêîn trong quêìn chuáng. Hún nûäa viïåc
naây seä laâm Voä Hêåu beã baâng thïm vaâ coá lúåi cho kïë hoaåch cuãa öng.
Giaãn Chi khöng àïí lúã möåt cú höåi naâo. Öng khöng cêìn biïët coá
kïët töåi àûúåc Xûúng Tön khöng, hay gaä laåi qua mùåt luêåt phaáp nhû
trûúâng húåp Viïîn Chung, nhûng chùæc chùæn cöng luêån seä phï phaán
vaâ Voä Hêåu seä khöng traánh khoãi tai tiïëng.
Theo aán lïå, möåt võ quan cûúáp àêët cuãa dên phaãi chõu phaåt hai
mûúi cên tiïìn àöìng vaâ mêët chûác.
Caác Phaáp quan àïìu àïì nghõ tûúác boã hïët phêím trêåt vaâ chûác vuå
cuãa Xûúng Tön.
Voä Hêåu linh caãm thêëy sûå biïën chuyïín cuãa bêìu khöng khñ
chñnh trõ. Caác ngûúâi yïu cuãa baâ khöng àûúåc loâng nhûäng ngûúâi
xung quanh, baâ biïët àiïìu àoá. Nhûng nïëu quêìn thêìn daám têën cöng
Xûúng Tön tûác laâ hoå daám thaách thûác caã chñnh baâ.
Khi caác quan hoåp nhau àïí luêån töåi Xûúng Tön, Voä Hêåu noái:
- Trêîm biïët caác khanh khöng ûa Xûúng Tön, nhûng chuyïån
cûúáp àêët laâ do thuöåc haå cuãa y laâm. Caác khanh hay nghô túái cöng
cuãa y àöëi vúái trêîm maâ chêm chûúác cho y. Caác khanh haäy vò trêîm
maâ cho y àûúåc giûä nguyïn chûác tûúác cuä.
Töëng Caãnh hoãi:
- Têu Bïå Haå, Xûúng Tön coá cöng gò?
Voä Hêåu quay sang hoãi möåt tïn loeát choùæt àûáng bïn caånh, tïn
naây chuyïn mön theo àuöi Xûúng Tön vaâ àûúåc mïånh danh laâ Chöìn
hai chên vò gaä rêët ranh maãnh:
- Têu Bïå Haå. Xûúng Tön àaåi nhên coá cöng tòm ra nhûäng võ
thuöëc hiïëm coá nhêët àïí laâm Bïå Haå trûúâng sinh bêët laäo.
Theo gioång àiïåu búå àúã cuãa gaä, Voä Hêåu söëng lêu laâ möåt àiïìu
quan troång lùæm, nhûng caác quan chó cûúâi thêìm.
Voä Hêåu thaãn nhiïn noái:
- Nïëu vêåy. Xûúng Tön àûúåc pheáp giûä nguyïn chûác tûúác.
Caác quan hïët yá kiïën.
Thaáng mûúâi hai nùm àoá, Xûúng Tön laåi bõ truy töë, lêìn naây
nùång hún. Gaä daám ài hoãi thêìy boái xem gaä coá hy voång àûúåc laâm vua
hay khöng? Laäo thêìy boái tïn laâ Lyá Hoaâng Thaái gieo queã xong noái
vúái gaä rùçng khñ dûúng rêët thõnh, chùæc phen naây Xûúng Tön lïn
ngöi. Ngoaâi ra coân khuyïn Xûúng Tön vïì lêåp àïìn thúâ taåi Minh
Chêu àïí cêìu phûúác.
Laäo thêìy boái bõ bùæt àïí thêím vêën. Laäo thuá nhêån coá àoaán queã
cho Xûúng Tön vaâ caã quyïët rùçng khñ dûúng rêët thõnh. Nöåi vuå àûúåc
trònh lïn Voä Hêåu. Trong khi àoá Xûúng Tön cuäng tûác töëc viïët möåt laá
thû kïí roä àêìu àuöi viïåc xem boái cuãa gaä àïí chûáng toã gaä khöng coá êín
yá gò.
Mùåt khaác gaä böë trñ àïí Voä Hêåu chó àõnh hai Phaáp quan àöìng
àaãng cuãa gaä xeát xûã nöåi vuå. Sau khi àiïìu tra, hai tïn Phaáp quan xaác
nhêån Xûúng quaã coá töåi, nhûng vò gaä àaä thùèng thùæn trònh baây vúái
Voä Hêåu vaâ khöng coá aác yá gò nïn àïì nghõ tha böîng.
Töëng Caãnh cûåc lûåc phaãn àöëi viïåc tha böîng Xûúng Tön. Theo
öng, roä raâng Xûúng Tön coá yá phaãn nghõch, vaâ öng viïët thû cho Voä
Hêåu giaãi thñch töåi traång cuãa gaä. Nïëu gaä khöng coá gian yá, taåi sao gaä
àúåi àïën khi laäo thêìy boái bõ bùæt múái trònh baây cêu chuyïån cho Voä
Hêåu biïët? Öng àïì nghõ bùæt Xûúng Tön vaâ àem ra toaâ xûã cöng khai.
Vò muöën che chúã ngûúâi yïu, Voä Hêåu eám nheåm laá thû cuãa Töëng
Caãnh, khöng nhùæc nhúã gò túái.
Nhûng Töíng Caãnh chûa chõu thöi. Öng viïët thïm möåt laá thû
nûäa, trong àoá öng nhêën maånh: Dû luêån seä noái sao nïëu nöåi vuå
khöng àûúåc àem ra aánh saáng.
Voä Hêåu vêîn tòm kïë hoaän binh. Baâ noái vúái Töëng Caãnh:
- Khanh yïn trñ. Nöåi vuå seä àûúåc àem ra xeát xûã àaâng hoaâng,
nhûng haäy chúâ ñt bûäa àïí trêîm àñch thên xem laåi caác taâi liïåu.
Voä Hêåu chûa núã vûát ngûúâi yïu cho choá gêåm. Chuáng rêët theâm
thõt Xûúng Tön, baâ biïët vêåy. Töëng Caãnh laâ möåt tïn cûáng àêìu
khöng keám Nguyå Viïîn Chung. Baâ biïët khöng àúâi naâo Töëng Caãnh
chõu boã qua viïåc naây trûâ phi öng khöng coá mùåt taåi Kinh àö. Baâ beân
cûã öng ài Dûúng Chêu àïí àiïìu tra möåt vuå aán, nhûng öng thoaái
thaác, viïån cúá rùçng öng coân quaá nhiïìu viïåc phaãi giaãi quyïët taåi Kinh
àö. Ñt lêu sau, Voä Hêåu laåi cûã öng ài U Chêu, nhûng Töëng Caãnh vêîn
tûâ chöëi.
Öng noái:
- Têu Bïå Haå, thêìn khöng daám àùæc töåi vúái Bïå Haå nhûng chûác
vuå Phoá Àö Ngûå Sûã cuãa thêìn khöng cho pheáp thêìn khinh xuêët rúâi
khoãi Kinh àö. Vaã laåi caác vuå aán taåi àõa phûúng khöng coá têìm quan
troång lúán lao, bêët cûá Phaáp quan naâo cuäng giaãi quyïët àûúåc.
Vuå aán Xûúng Tön vêîn coân laâ möåt thuâng thuöëc suáng nöî chêåm.
Voä Hêåu khöng chiu giaãi giao Xûúng Tön cho caác quan. Gaä vêîn
nhúãn nhú bïn caånh baâ. Caác àaåi thêìn quyïët àõnh têåp trung lûåc
lûúång àïí têën cöng.
Trûúác hïët Quang Ngaån Phaåm viïët cho Voä Hêåu möåt laá thû:
- Têu Bïå Haå, Xûúng Tön àaä hai lêìn phaåm phaáp maâ àïìu ung
dung tûå taåi. Nïëu luêåt phaáp dung tuáng gaä thò bùæt buöåc phaãi dung
tuáng têët caã töåi phaåm khaác. Coân àêu luêåt phaáp, coân àêu trêåt tûå xaä
höåi.
Sau àoá toaân thïí caác quan trong Ngûå Sûã àaâi laâm möåt baãn kiïën
nghõ dûåa trïn khêíu cung cuãa laäo thêìy boái vaâ laá thû thuá nhêån cuãa
Xûúng Tön gûãi cho Voä Hêåu, àöìng thanh quyïët àõnh Xûúng Tön coá
töåi vaâ yïu cêìu Voä Hêåu àem gaä ra trûâng trõ gùæt gao.
Töëng Caãnh cêìm baãn kiïën nghõ vaâo gùåp Voä Hêåu möåt lêìn nûäa.
Öng noái:
- Têu Bïå Haå, àêy laâ baãn quyïët nghõ cuãa Ngûå Sûã àaâi. Kñnh xin
Bïå Haå cho pheáp boån haå thêìn thi haânh phêån sûå, àem phaåm nhên ra
xeát xûã.
- Nhûng Xûúng Tön àaä kïí hïët moåi chuyïån cho trêîm nghe,
àiïìu àoá chûáng toã baãn têm y khöng coá yá phaãn nghõch.
- Têu Bïå Haå, maäi túái khi laäo thêìy boái bõ bùæt Xûúng Tön múái
thuá nhêån vúái Bïå Haå, chaåy töåi chûá khöng phaãi thûåc têm y muöën
vêåy. Hún nûäa àêy laâ möåt troång töåi, duâ y coá thuá nhêån trûúác cuäng
khöng thïí tha thûá àûúåc. Têu Bïå Haå, ngûúâi ta thûúâng noái phaáp bêët
võ thên nïëu àïí Xûúng Tön hûúãng trûúâng húåp ngoaåi lïå vò y laâ ngûúâi
thên cuãa Bïå Haå thò phaáp luêåt khöng coân yá nghôa gò nûäa.
Voä Hêåu biïët caäi lyá khöng àûúåc, baâ quay sang duâng àoân tònh
caãm. Baâ rêët quan têm àïën söë phêån ngûúâi yïu. Bùçng caách naâo phaãi
thuyïët phuåc Töëng Caãnh cho bùçng àûúåc.
- Khanh khöng thïí chêm chûúác y chuát naâo sao?
- Têu Bïå Haå. Thêìn biïët thêìn àaä lúán mêåt daám laâm traái yá Bïå
Haå ; nhûng cöng viïåc laâ cöng viïåc, thêìn phaãi thi haânh nhiïåm vuå.
- Nïëu Bïå Haå coá nöîi giêån maâ giïët thêìn, thêìn cuäng àaânh chõu.
Hai ngûúâi àûa nhau vaâo ngoä cuåt, khöng löëi thoaát. Thêåt laâ kyâ
phuâng àõch thuã, Voä Hêåu cûáng àêìu thò Töëng Caãnh cuäng cûáng cöí.
Cuäng may luác àoá coá mùåt Chöìn hai chên, gaä àúä lúâi Voä Hêåu:
- Thaánh Thûúång seä quyïët àõnh sau, Àaåi nhên nïn ra vïì.
Voä Hêåu rêët phên vên. Baâ khöng thïí boáp meáo luêåt phaáp möåt
caách trùæng trúån. Caách hay nhêët àïí cûáu Xûúng Tön laâ caách baâ àaä
duâng àïí cûáu nhaâ sû àiïn trûúác kia.
Xûúng Tön bõ giaãi cho Ngûå Sûã àaâi.

Töëng Caãnh mûâng rúä, tûúãng chûâng Voä Hêåu àaä chõu thua öng.
Öng lêåp tûác tiïën haânh cuöåc thêím vêën, nhûng khêîu cung chûa lêëy
xong thò coá quan Khêm Sai túái núi àoâi Xûúng Tön phaãi vïì trònh
diïån Voä Hêåu gêëp. Thïë laâ Xûúng Tön àiïìm nhiïn vïì cung.
Töëng Caãnh nhòn theo Xûúng Tön, dêåm chên tiïëc reã:
- Ngu quaá! Àaáng leä ta phaãi àêåp tïn vö laåi chïët töët ngay tûâ
phuát àêìu múái phaãi. Noá ài mêët röìi laâm sao bêy giúâ?
Möåt lêìn nûäa Voä Hêåu qua mùåt cöng lyá.
Xûúng Tön thoaát khoãi baân tay cuãa luêåt phaáp nhúâ sûå sùæp àùåt
trú treän cuãa baâ laäo àa tònh.
Keã tûã töåi vêîn nhúãn nhú àuâa rúän vúái luêåt phaáp ; thay vò bõ caác
quan treo cöí gaä laåi quay ra treo cöí caác quan.
Quêìn thêìn hïët kiïn nhêîn nöîi, nhêët àõnh anh em hoå Trûúng
phaãi traã möåt giaá rêët àùæt. Duâng phaáp luêåt khöng xong thò duâng thuã
àoaån.
Giaãn Chi seä ra mùåt haânh àöång.
PHAÃI CHÙNG ÀÊY LAÂ AÁC GIAÃ AÁC BAÁO!
Voä Hêåu lêm bõnh miïn suöët thaáng chaåp nùm 704, ngay khi
vuå aán hoå Trûúng coân àang tiïëp diïîn.
Nhûäng ngaây nùm cuâng thaáng têån trûúác khi bûúác sang tuöíi
taám mûúi, tònh traång baâ caâng trúã nïn bi àaát. Trûâ anh em hoå
Trûúng luön luön tuác trûåc bïn giûúâng, khöng ai àûúåc pheáp vaâo gùåp
baâ kïí caã con ruöåt vaâ caác Àaåi thêìn.
Giaãn Chi quyïët àõnh haânh àöång. Tiïu diïåt anh em hoå Trûúng
laâ chñnh nghôa cuãa öng vaâ laâ muåc àñch chung cuãa moåi ngûúâi. Öng
àaä àûa baån thên cuãa öng, Dûúng Viïîn Yïën, tûâ àõa võ möåt àöåi
trûúãng thõ vïå lïn haâng Tûúáng quên chó huy möåt söë cêëm vïå àöng
àaão trong Hoaâng cung.
Taåi Kinh àö coá têët caã hai àaåo thõ vïå göìm kyå binh vaâ böå chiïën
do saáu võ Tûúáng quên àiïìu khiïín. Möåt àaåo mïånh danh laâ Nam
quên giûä an ninh töíng quaát taåi Kinh àö, vaâ möåt àaåo mïånh danh laâ
Bùæc quên - giûä an ninh khu vûåc Cêëm Thaânh, tûác laâ núi têåp trung
caác cú quan àêìu naäo cuãa chñnh phuã, khöng kïí hoaâng cung.
Viïn Tûúáng chó huy thõ vïå tïn laâ Ön Kyã Têm. Giaãn Chi biïët
muöën thaânh cöng phaãi löi keáo bùçng àûúåc viïn quan naây. Giaãn Chi
rêët thêån troång doâ la Kyã Têm vaâ nhùæc nhúã öng vïì moán núå tònh caãm
vúái nhaâ Àûúâng.
Vöën laâ ngûúâi thùèng thùæn trung hêåu, Kyã Têm nghe theo ngay
vaâ hai ngûúâi bñ mêåt thïì nguyïìn coá trúâi àêët chûáng kiïën, rùçng hoå seä
àöìng têm xûã sûå.
Sau àoá Giaãn Chi vêån àöång àïí àûa ba ngûúâi khaác trong nhoám
öng lïn nùæm binh quyïìn. Diïu Suãng, möåt nhên vêåt àêìu naäo trong
nhoám cuäng àûúåc öng goåi vïì Kinh àö.
Cuöåc àaão chñnh àûúåc truâ àõnh vaâo ngaây hai mûúi thaáng giïng
nùm 705, tûác laâ möåt thaáng sau khi Voä Hêåu trùæng trúån gaåt boã luêåt
phaáp àïí cûáu Xûúng Tön.
Moåi chi tiïët àûúåc xïëp àùåt cêín thêån. Nam quên vaâ Bùæc quên
seä àöìng thúâi nöîi dêåy khùæp Kinh àö. Trong khi caác toaán thõ vïå thuöåc
Nam quên chia nhau triïåt haå nhûäng vêy caánh cuãa Xûúng Tön taåi
kinh àö, Bùæc quên seä cûã möåt ngaân kyå binh vaâ nùm trùm böå thuöåc
vêy Hoaâng cung buöåc Voä Hêåu phaãi thoaái võ.
Saáng ngaây hai mûúi hai, cêëm vïå têåp trung taåi Bùæc mön
Hoaâng cung. Trûúng Giaãn Chi, Quang Ngaån Phaåm, Ön Kyã Têm vaâ
caác thuã laänh khaác àïìu coá mùåt. Àùåc biïåt coá sûå hiïån diïån cuãa möåt
ngûúâi con rïí cuãa Thaái tûã.
Ön Kyã Têm vaâ ngûúâi con rïí cuãa Triïët. Hùæn vaâo cung àïí tòm
gùåp Triïët. Sûå coá mùåt cuãa Triïët rêët cêìn thiïët vò hùæn mûúån danh
nghôa cuãa öng àïí nöîi dêåy, hoå seä daânh laåi ngöi baáu cho öng vaâ dûång
laåi nhaâ Àûúâng.
Coá àiïìu àaáng noái laâ Triïët chùèng hïì hay biïët chuyïån naây.
Thêëy boån Ön Kyã Têm vaâo tòm, Triïët rêët ngaåc nhiïn ; vaâ khi biïët roä
yá àõnh cuãa hoå, öng vûâa luöëng cuöëng vûâa súå sïåt, toã veã ngêìn ngaåi
khöng daám quyïët àõnh.
Thêëy böå àiïåu cuãa Triïët, Kyã Têm noáng naäy:
- Höm nay laâ möåt ngaây lõch sûã, Àiïån Haå phaãi biïët tuyâ thúâi
ûáng biïën. Àaä àïën luác khöi phuåc nhaâ Àûúâng, dûång laåi cú nghiïåp cuãa
Thaái Tön. Têët caã chuáng töi àaä sùén saâng hy sinh tñnh maång cho àaåi
nghôa, chó coân chúâ Àiïån Haå ban hiïåu lïånh.
Triïët vêîn coân do dûå, trong buång run thêìm:
- Ta biïët anh em hoå Trûúng quaã àaáng töåi nhûng mêîu thên ta
àang bõnh. Vaã laåi viïåc naây bêët ngúâ quaá, ta khöng biïët phaãi tñnh
sao?
- Nïëu vêåy, chó cêìn Àiïån Haå ra ngoaâi kia vaâ noái cho quêìn thêìn
biïët Àiïån Haå khöng cêìn túái hoå. Viïåc khöng thaânh têët caã chuáng töi
vaâ gia quyïën àaânh chõu chïët.
Thûåc ra, yá kiïën cuãa Triïët khöng thaânh vêën àïì. Nïëu öng tûâ
chöëi, hoå sùén saâng duång voä lûåc bùæt öng phaãi lïn ngöi.
Con rïí cuãa Triïët thêëy tònh thïë cêëp baách, vöåi giuåc:
- Nhaåc phuå nïn quyïët àõnh dûát khoaát, khöng thïí chêìn chúâ
àûúåc nûäa. Quên cêëm vïå àang àúåi taåi Bùæc mön. Chuyïån àaä lúä, nhaåc
phuå muöën ruát lui cuäng khöng traánh khoãi töåi.
Hai ngûúâi àúä Triïët lïn ngûåa. Öng cûã àöång nhû caái maáy chùèng
coá chuã yá gò, veã lo lùæng hiïån ra ngoaâi mùåt. Öng khöng hiïíu con
àûúâng trûúác mùåt seä dêîn öng túái àêu, lïn ngai vaâng hay xuöëng àõa
nguåc?
Khu tû dinh cuãa Triïët ùn thöng ra Bùæc mön bùçng möåt khu
vûúân. Giaãn Chi vaâ caác ngûúâi khaác thúã phaâo nheå nhoäm khi thêëy
Triïët xuêët hiïån.
Lêåp tûác àoaân ngûúâi chia ra caác ngaä àïí tiïën vaâo Hoaâng cung
nhû kïë hoaåch àaä truâ liïåu trûúác. Riïng Kyã Têm dêîn möåt toaán cêån
vïå tiïën thùèng vaâo tû dinh Voä Hêåu.
Nghe àöång, Xûúng Tön vaâ Diïåc Chi chaåy ra, linh caãm thêëy coá
chuyïån bêët thûúâng.
Quên cêån vïå àang traân vaâo tûâ caác ngaã, möåt söë àaä tiïën vaâo caác
haânh lang.
Xûúng Tön vaã Diïåc Chi lêåp tûác hiïíu ngay. Chuáng ruâng mònh
thuåt lui vaâ hö hoaán quên hêìu, nhûng khöng kõp. Caác cêån vïå nhaâo
túái vaâ trong nhaáy mùæt hai chiïëc àêìu lêu àiïím phêën tö son lùn löng
löëc dûúái àêët.
Kyã Têm, Giaãn Chi vaâ möåt söë Àaåi thêìn vöåi tiïën vïì phña long
saâng, núi Voä Hêåu àang nùçm, ra lïånh cho thõ nûä lui ra ngoaâi hïët.
Nghe tiïëng öìn aâo Voä Hêåu hoãi voång ra, gioång baâ vêîn haách dõch
nhû thûúâng lïå:
- Caái gò maâ öìn aâo vêåy? UÃa, sao caác ngûúi daám vaâo àêy?
Giaãn Chi rêët cung kñnh traã lúâi:
- Têu Lïånh Baâ, boån haå thêìn xin Lïånh Baâ tha töåi. Anh em
Xûúng Tön coá töåi nïn boån haå thêìn phaãi àïën khuêëy àöång Hoaâng
cung. Giúâ àêy chuáng àaä chïët, boån haå thêìn xin Lïånh Baâ tha cho töåi
àaä khöng baáo trûúác.
Voä Hêåu àûa mùæt nhòn moåi nguoãi möåt lûúåt röìi ngûâng laåi úã
Triïët:
- Hoaâng nhi coân àûáng àêy laâm gò? Chuáng àaä bõ giïët chùæc mi
haâi loâng lùæm nhó!
Quang Ngaån Phaåm vöåi bûúác túái àúä lúâi:
- Têu Lïånh Baâ, Thaái Tûã seä khöng rúâi khoãi àêy nûäa. Tiïn àïë
àaä uyã thaác Thaái Tûã laåi cho Lïånh Baâ àïí laâm ngûúâi nöëi nghiïåp. Nay
boån haå thêìn taáo gan xin Lïånh Baâ haäy traã laåi ngöi cho Thaái Tûã. Xin
Lïånh Baâ haäy vò thûúng Thaái Tûã maâ chêëp thuêån.
Voä Hêåu àaä nghe roä nhûng baâ vêîn bònh tônh nhû khöng coá
chuyïån gò xaãy ra. Baâ àûa mùæt nhòn quêìn thêìn möåt lêìn nûäa, röìi
hûúáng vïì phña Lyá Cêín - con trai Lyá Nghôa Phuã - vaâ Thöi Ngûúi
Huy:
- Lyá Cêín, ta àöëi vúái cha con ngûúi ra sao? Coân Ngûúi Huy
nûäa, ta àaä cêët nhùæc ngûúi lïn àõa võ ngaây nay, ngûúi quïn sao?
Thêåt ta khöng thïí tin àûúåc! Toaân möåt luä nuöi ong tay aáo!
Thöi Ngûúi Huy bònh tónh traã lúâi:
- Boån haå thêìn rêët àöåi ún Lïånh Baâ, nhûng chùæc Lïånh Baâ cuäng
hiïíu cho boån haå thêìn laâm viïåc naây chó vò xaä tùæc.
Chûa àêìy nûãa giúâ, cuöåc biïën àöång chêëm dûát.
Caác quan àem theo thuã cêëp cuãa anh em hoå Trûúng vaâ rúâi
Hoaâng cung chó àïí laåi Lyá Cêín àïí tröng chûâng Voä Hêåu.
Luác àoá caác beâ caánh cuãa Xûúng Tön cuäng bõ vêy bùæt hïët.
Hai chiïëc thuã cêëp àûúåc àem bïu àïí dên chuáng coi. Caác anh
em, hoå haâng cuãa Xûúng Tön vaâ Diïåc Chi cuäng bõ àem ra phaáp
trûúâng haânh quyïët trûúác sûå chûáng kiïën cuãa möåt rûâng ngûúâi.
Ngaây höm sau, hùm ba thaáng giïng.
Thaái Tûã Triïët taåm thúâi lïn laâm Nhiïëp Chaánh.
Ngaây hùm böën, Voä Hêåu chñnh thûác thoaái võ, Hoaâng Tûã Àaán
àûúåc phong laâm Quöëc Cöng vaâ têët caã con chaáu nhaâ Àûúâng àûúåc ên
xaá, cho phuåc laåi phêím tûúác cuä. Nhûäng ngûúâi bõ boån hung thêìn àêìy
ài xa trûúác kia cuäng àûúåc pheáp trúã vïì quï quaán - trûâ nhûäng ngûúâi
coá liïn hïå hoå haâng vúái boån hung thêìn.
Ngaây hai mûúi saáu. Voä Hêåu àûúåc àûa ài an trñ laåi möåt khu
vûåc phña Têy Kinh àö.
Àïí toã loâng tön kñnh àöëi vúái baâ, cûá mûúâi ngaây Triïët laåi àñch
thên baáo caáo cöng viïåc triïìu chñnh.
Duâ sao Voä Hêåu cuäng caãm thêëy mònh laâ möåt töåi nhên bõ giam
loãng. Nhiïìu luác baâ lêëy laâm tiïëc laâ sao hoå khöng giïët baâ ngay àïí
khoãi phaãi söëng nhûäng ngaây daâi buöìn khöí.
Lêìn àêìu tiïn trong àúâi, Voä Hêåu caãm thêëy mònh bêët lûåc, möåt
keã chiïën baåi. Lyá Cêín vêîn luön luön tröng chûâng baâ, laâm nhû cai
nguåc tröng tuâ. Loâng tûå aái cuãa baâ bõ töín thûúng trêìm troång. Baâ söëng
cö àöåc. Ngûúâi yïu àaä chïët. Caã àûáa con gaái yïu dêëu, Cöng chuáa Thaái
Bònh, cuäng khöng àûúåc gùåp mùåt.
Thûåc ra Cöng chuáa àaä theo phe Triïët àïí chöëng laåi baâ. Vaâ tïå
haåi hún caã, con trai baâ -Triïët - thûúâng xuyïn àïën baáo caáo nhûäng
caãi töí múái khiïën baâ caâng nghe caâng choaáng vaáng nhû võ Àaåi tûúáng
nghe tin thêët trêån.
Triïìu àaåi nhaâ Chu do baâ töën bao nhiïu cöng trònh dûång nïn,
giúâ àêy hoaân toaân phaá saãn. Baâ ûúác gò mònh treã laåi vaâ coá àuã sûác rúâi
khoãi giûúâng bïånh, baâ seä coá caách laâm cho boån vö ún baåc nghôa kia
phaãi traã möåt giaá rêët àùæt.
Ngaây möìng möåt thaáng hai, nhaâ Àûúâng àûúåc chñnh thûác taái
lêåp. Quöëc kyâ, quöëc hiïåu vaâ tïn caác cú quan chñnh phuã àûúåc lêëy laåi
nhû dûúái àúâi Cao Tön. Thaánh àö cuäng àûúåc àöíi laåi laâ Àöng àö - Laåc
Dûúng -
Nguyå Viïîn Chung, võ quan cûáng àêìu bõ Voä Hêåu àöíi ài xa vò
àuång àöå vúái Xûúng Tön trûúác kia, àûúåc triïåu höìi vïì Kinh àö àïí giûä
chûác Thõ Trung vaâ sau àoá Trung Thû Lïånh.
Voä Hêåu thúã daâi khi nhúá túái lúâi Viïîn Chung noái vúái baâ trûúác
khi ra ài: Sau naây seä coá möåt luác Bïå Haå nhúá túái haå thêìn vaâ thêëy lúâi
cuãa Nguyå Viïîn Chung naây laâ àuáng.
Nhûng àiïìu laâm Voä Hêåu àau àúán nhêët laâ sûå phuåc höìi danh
hiïåu cuãa Vûúng hêåu vaâ Triïåu phi. Hoå khöng coân bõ goåi laâ boån Höí
lang vaâ Kïn Kïn nûäa. Vaâ sûå àau khöí cuãa baâ lïn àïën mûác cuâng cûåc
khi baâ nghe tin Thaái miïëu hoå Voä àaä bõ deåp boã vaâ töí tiïn cuãa baâ bõ
truêët hïët tûúác võ.
Phaãi chùng àêy laâ aác giaã aác baáo! Húäi àûác Phêåt Vaån Nùng!
Sao laåi bùæt baâ söëng àïí chûáng kiïën ngaây höm nay!
Thaãng mûúâi möåt nùm àoá, Voä Hêåu àaä buöng tay chõu thua
Thêìn Chïët. Trûúác khi chïët baâ rêët quan têm àïën viïåc thúâ phuång
linh höìn baâ sau naây. Baâ di ngön laåi rùçng baâ rêët haâi loâng àûúåc cuáng
giöî nhû möåt Hoaâng Hêåu chûá khöng phaãi Hoaâng àïë, baâ muöën trúã laåi
laâm möåt ngûúâi vúå hiïìn cuãa öng chöìng àaáng yïu Cao Tön - Chùæc
hùèn Cao Tön àang run lïn vúái yá tûúãng sùæp nöëi laåi duyïn xûa-
Trong nhûäng lúâi cuöëi cuâng cuãa baãn di chuác, baâ vui loâng tha
töåi cho Vö Kyå, Toaåi Lûúng vaâ Lûu Sûã - cêåu ruöåt Vûúng hêåu -- àïí baâ
coá thïí thanh thaãn hún, ài nöët quaãng àûúâng vïì bïn kia thïë giúái.
Ngoaâi ra baâ coân tha thûá cho Vûúng hêåu vaâ Triïåu phi. Nhùæc
àïën Vûúng hêåu vaâ Triïåu Phi, baâ laåi tûúãng nhúá túái höìi coân treã, höìi
baâ coân bõ höìn ma cuãa hai ngûúâi àeo theo aám aãnh. Giúâ àêy hai
ngûúâi laåi chúåt hiïån vïì trong trñ baâ, khúi àöång lûúng têm cuãa ngûúâi
àang hêëp höëi. Baâ tûå nhuã coá leä nïn laâm laânh vúái hoå, tha thûá cho hoå,
àïí khi gùåp laåi nhau bïn kia thïë giúái, ba ngûúâi coá thïí nhòn nhau
cûúâi xoaâ. Duâ sao baâ cuäng laâ möåt Àûác Phêåt, Àaåi Vên Kinh thûúâng
roát vaâo tai baâ nhû doâng suöëi ngoåt lõm, ïm aái nhû àiïåu nhaåc thiïn
tiïn.
Baâ miïn man nhúá laåi nhûäng ngaây àêìm êëm bïn Sû trûúãng
Hoaâi Nghôa. Baâ coá thïí tûå maän rùçng baâ àaä hûúãng troån laåc thuá trïn
trêìn gian, àùæm mònh trong haånh phuác nhiïìu hún bêët cûá ngûúâi àaân
baâ naâo khaác. Têët caã boån chuáng àïìu bõ baâ qua mùåt. Baâ môm cûúâi.
Baâ daám chùæc mònh laâ ngûúâi àaân baâ kyâ laå vaâ quyïìn uy nhêët dûúái
gêìm trúâi naây vaâ baâ sûãa soaån laâm nhûäng viïåc kinh höìn hún nûäa taåi
núi baâ sùæp túái. Àõa Nguåc hay Thiïn Àûúâng gò àoá...
Àiïìu baâ chùæc chùæn nhêët laâ caái tïn Voä Tùæc Thiïn seä töìn taåi
maäi maäi.
Phuát lêm chung cuãa Voä Hêåu àûúåc sûãa soaån kyã caâng.
Triïët -con trai baâ, hiïån àaä laâ Hoaâng àïë - chùæc chùæn seä àuä böën
muâa nhang khoái thúâ phuång baâ cho troån tònh mêîu tûã. Baâ chúåt caãm
thêëy lúâi khuyïn cuãa Àõch Nhên Kiïåt laâ àuáng, baâ cêìn phaãi doån
àûúâng trûúác àïí bûúác ài cuãa baâ sang thïë giúái bïn kia àûúåc thanh
thaãn. Öng giaâ àaáng thûúng Cao Tön chùæc àang chúâ àúåi baâ vaâ biïët
àêu trong àaám ngûúâi tiïëp àoán baâ chùèng coá mùåt Vûúng hêåu vaâ
Triïåu phi. Baâ àaä tha thûá cho hai ngûúâi röìi coân gò! Seä coá caã Toaåi
Lûúng, Vö Kyå, baâ Cöng tûúác vaâ San San nûäa, baâ chùæc nhû vêåy.
Coá àiïìu baâ khöng thïí chñnh thûác tha töåi cho nhaâ sû àiïn,
nhûng nïëu gaä chõu ra tiïëp àoán baâ thò baâ seä vui loâng boã qua moåi
chuyïån, vò tònh xûa baâ àêu núä heåp lûúång.
Sau àoá, dô nhiïn Voä Tùæc Thiïn seä ngûå trïn xe loan naåm kim
cûúng rûåc rúä vaâ bay lïn trúâi, trïn àoá Nhû Lai, Laäo Tûã vaâ Khöíng Tûã
chùæc àaä biïët tiïëng baâ. Baâ seä hoãi hoå àaä àoåc Àaåi Vên Kinh cuãa baâ
chûa? Nïëu chûa thò thêåt laå!
Quïn mêët, trïn trúâi coân coá Voä Àïë nûäa. Öng laâ võ vua àêìu tiïn
cuãa nhaâ Chu trûúác kia vaâ tûâng àûúåc Voä Hêåu tön laâm öng töí böën
mûúi àúâi nhaâ baâ. Voä Àïë hùèn phaãi hoan hó lùæm khi gùåp baâ, ngûúâi
saáng lêåp ra nhaâ Chu thûá hai! Laäo Tûã cuäng laâ möåt ngûúâi baån àùåc
biïåt cuãa baâ. Öng àaä àûúåc baâ àùåc biïåt tön kñnh kïí tûâ sau dõp lïî
Phong Sún, caác quan tûâ Vûúng cöng trúã xuöëng phaãi àoåc Àaåo Àûác
Kinh cuãa öng - xem chûúng 10 - khi lïn túái trúâi, baâ seä choån núi cû
nguå gêìn Têy Vûúng Mêîu àïí hai ngûúâi laâm haâng xoám vúái nhau.
Voä Hêåu sung sûúáng nhùæm mùæt vúái nhûng yá tûúãng naây, têm
höìn baâ hoaân toaân thanh thaãn...
Coá ngûúâi baão:
- Àúâi naây chó laâ möåt sûå sûãa soaån cho àúâi sau. Tñnh tònh ngûúâi
ta seä thay àöíi khi àêìu thai kiïëp khaác.
Coá hay khöng?
Chùæc laâ khöng.

Vo Tac Thien

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vo Tac Thien

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÒNH SÛÃ VOÄ TÙÆC THIÏN 1

Sûúáng möåt ngaây laâ hún thiïn haå röìi ...........................................................166

BIÏËT KÏÍ THÏË NAÂO

SÛÅ NGHIÏÅP VAÂ THAÂNH TÑCH CUÃA BAÂ THÊÅT VÔ ÀAÅI

VUA THAÁI TÖN VAÂ MÕ NÛÚNG

- Chuáng ta àaä nhêån xeát àuáng. Mõ Nûúng phaãi ài tu.

MÕ NÛÚNG TRÚÃ LAÅI HOAÂNG CUNG

Vua Thaái Tön bùng haâ vaâo ngaây 26 thaáng 5.

CUÃNG CÖË ÀÕA VÕ

Traái laåi, Hoaâng hêåu laåi lú laâ viïåc àoá.

Lan Anh bïë àûáa nhoã ra trao cho naâng.

Mõ Nûúng vöåi noái:

MÕ NÛÚNG LAÂM CHAÁNH CUNG HOAÂNG HÊÅU

Voä Mõ Nûúng bùæt àêìu gùåp khoá khùn.

Tam Cö göìm Thiïëu Sû, Thiïëu Phoá, Thiïëu Baão

VOÄ TÙÆC THIÏN

THANH TRÛÂNG NHÛÄNG KEÃ CHÖËNG ÀÖËI

Röìi viïåc gò phaãi túái àaä túái...

NHÛÄNG ÀIÏÌU SÚÅ HAÄI

Vêy caánh cuãa Cao Tön àaä bõ cùæt.

- Trêîm biïët röìi.

NHÛÄNG NGÛÚÂI KÑN MIÏÅNG NHÊËT

- Dô nhiïn, Bïå Haå phaãi ài.

THAÂNH TÑCH CUÃA BAÂ NÖÅI

3. Vùn höìi àaåo àûác àïí chung söëng hoaâ bònh.

NHAÂ TIÏN ÀOAÁN THÚÂI TIÏËT

THÊÅT TUYÏÅT DIÏÅU KHI CHÖÌNG CHÏËT

Ba lêìn, cêy yïëu mong manh,

Böå Laåi biïën thaânh Böå Thiïn.

NHÛÄNG CUÖÅC KHÚÃI NGHÔA

HÏÅ THÖËNG MÊÅT THAÁM VÔ ÀAÅI

ÀAÅI VÊN KINH

TÖN THÊËT NHAÂ ÀÛÚÂNG BÕ TIÏU DIÏÅT

THAÁNH MÊÎU XUÖËNG TRÊÌN

TRIÏÌU ÀAÅI MÚÁI: NHAÂ CHU THÛÁ HAI

ÀÕNH LUÊÅT BÊËT DI DÕCH

Hoå Laåi àaáp:

Mêëy ngûúâi kia cuäng àïìu phuã nhêån.

KHÖÍNG GIAÁO HAY HÚN HÏËT

BÖÅ OÁC LÚÁN NHÊËT THÚÂI ÀAÅI

- Chuyïån naây khöng nïn giûä bñ mêåt.

VIÏÅN CHIM HAÅC

Thiïn haå àaâm tiïëu möîi luác möåt nhiïìu.

CUÖÅC XUNG ÀÖÅT BÙÆT ÀÊÌU

- Àöì con boâ! Mi maâ daám haåi Nguyå Viïîn Chung û?

SÛÚÁNG MÖÅT NGAÂY LAÂ HÚN THIÏN HAÅ RÖÌI

Xûúng Tön bõ giaãi cho Ngûå Sûã àaâi.

PHAÃI CHÙNG ÀÊY LAÂ AÁC GIAÃ AÁC BAÁO!

You might also like