Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

TiÕt theo PPCT: 8 – 9. §äc v¨n

chiÕn th¾ng mtao mx©y

(TrÝch sö thi: §¨m S¨n)

Ngµy so¹n: 24.08.09

Ngµy gi¶ng:
Líp gi¶ng: 10B6
SÜ sè:

A. Môc tiªu bµi häc

Qua giê gi¶ng, nh»m gióp HS:
1. N¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña sö thi anh hïng trong viÖc x©y
dùng kiÓu “nh©n vËt anh hïng sö thi”, vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ vµ
sö dông ng«n tõ.
2. BiÕt c¸ch ph©n tÝch mét v¨n b¶n sö thi anh hïng ®Ó
thÊy ®îc gi¸ trÞ cña sö thi vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt, ®Æc biÖt
lµ c¸ch sö thi mîn viÖc m« t¶ chiÕn tranh ®Ó kh¼ng ®Þnh lý t-
ëng vÒ mét cuéc sèng hoµ hîp, h¹nh phóc.
3. NhËn thøc ®îc lÏ sèng cao ®Ñp cña mçi c¸ nh©n lµ hi
sinh, ph¶i ®Êu tranh v× danh dù vµ h¹nh phóc yªn vui cña c¶
céng ®ång.
B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn
- SGK, SGV
- ThiÕt kÕ bµi gi¶ng
- Giíi thiÖu gi¸o ¸n
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh
GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p
®äc s¸ng t¹o, gîi t×m kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o
luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. KTBC
GV: VHDG ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n nµo? H·y
tr×nh bµy qu¸ tr×nh s¸ng t¸c cña v¨n häc D©n gian?
* Yªu cÇu:
- C¸c ®Æc trng cña VHDG:
+ TÝnh truyÒn miÖng
+ TÝnh tËp thÓ
+ TÝnh thùc hµnh

1
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

- Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c cña VHDG: c¸ nh©n khë xíng -> tËp
thÓ hëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong d©n gian. Qu¸
tr×nh truyÒn miÖng l¹i ®îc tu bæ söa ch÷a, thªm bít cho hoµn
chØnh -> s¸ng t¸c d©n gian mang tÝnh tËp thÓ.
3. GTBM
4. Ho¹t ®éng ®¹y häc
Ho¹t ®éng c¶u thµy vµ trß Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. Kh¸i qu¸t vÒ sö thi vµ sö
thi §¨m S¨n
1. Sö thi
GV: yªu cÇu HS nh¾c l¹i kh¸i
niÖm sö thi? a. Kh¸i niÖm.
HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian
cã quy m« lín, sö dông ng«n
ng÷ cã vÇn, nhÞp, x©y dùng
nh÷ng h×nh tîng nghÖ thuËt
hoµnh tr¸ng, hµo hïng ®Ó kÓ
vÒ mét hoÆc nhiÒu biÕn cè lín
diÔn ra trong ®êi sèng céng
GV: Sö thi DG cã mÊy lo¹i? ®ã ®ång cña d©n c thêi cæ ®¹i.
lµ nh÷ng lo¹i nµo? néi dung cña b. Ph©n lo¹i
tõng lo¹i?
HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng
- Sö thi thÇn tho¹i:
+ Néi dung: kÓ vÒ sù h×nh
thµnh thÕ giíi, sù ra ®êi cña
mu«n loµi, sù h×nh thµnh c¸c
d©n téc vµ c¸c vïng c chó cæ
®¹i cña hä, sù xuÊt hiÖn nÒn
v¨n minh buæi ®Çu
+ T¸c phÈm: ®Ó ®Êt ®Î níc (M-
êng), C©y nªu thÇn ((M.n«ng)
- Sö thi anh hïng:
+ Néi dung: kÓ vÒ cuéc ®êi vµ
sù nghiÖp cña c¸c tï trëng anh
hïng.
GV: (thuyÕt gi¶ng) + T¸c phÈm: §¨m S¨n, Xinnh·…
Sö thi §¨m S¨n lµ c©u chuyÖn (£®ª), §¨m Moi (Bana)
k× vÜ vÒ ngêi tï trëng §¨m S¨n 2. Sö thi §¨m S¨n
trÎ tuæi víi nh÷ng chiÕn c«ng
lín chinh phôc tù nhiªn vµ x· héi
tëng trõng nh kh«ng bao giê

2
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

hÕt. Thiªn sö thi nµy ®· tõng

®îc dÞch ra tiÕng Ph¸p, xuÊt
hiÖn ë Pari vµo n¨m 1929. 30
n¨m sau, §µo Tö dÞch ra ch÷
quèc ng÷, nhan ®Ò Bµi ca
chµng §¨m S¨n.
VËy thiªn sö thi cã néi dung nh
thÕ nµo, mêi 1 em ®äc phÇn
tèm t¾t SGK
a. Tãm t¾t néi dung
GV tãm t¾t mét c¸ch ng¾n
gän. b. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm

GV: dùa vµo kh¸i niÖm sö thi vµ

sö thi anh hïng, h·y cho biÕt gi¸
trÞ cña t¸c phÈm nµy?
HS tr¶ lêi GV chän läc ghi b¶ng Sö thi §¨m S¨n ph¶n ¸nh kh¸t
väng lín cña ngêi £®ª trong
buæi ®Çu cña lÞch sö bé téc.
Th«ng qua h×nh tîng nh©n vËt
trung t©m cña t¸c phÈm (ngêi
anh hïng §¨m S¨n) thiªn sö thi
nµy ®· dùng lªn mét bøc tranh
vÒ cuéc sèng, vÒ con ngêi,
GV: Sö thi §¨m S¨n cã søc hÊp thiªn nhiªn hïng vÜ vµ k× diÖu
dÉn l¹ k×, l«i cuèn ngêi nghe
rÊt lín. §èi víi mçi ngêi T©y
Nguyªn, mçi khi ®îc nghe kÓ
th× “tõ lóc mÆt trêi lÆn cho
®Õn lóc mÆt trêi lªn vÉn thÊy
ngêi nghe ngéi nguyªn mét chç
ch¨m chó yªn lÆng”
II. Kh¸i qu¸t vÒ ®o¹n trÝch.
1. §äc
GV: tæ chøc cho HS ®äc theo
vai: 6 nh©n vËt (§¨m S¨n, Mtao
Mx©y, T«i tí, D©n lµng, ¤ng
trêi, ngêi kÓ truyÖn) 2. VÞ trÝ, néi dung vµ ®¹i ý
cña ®o¹n trÝch.
a. VÞ trÝ
GV: dùa vµo phÇn tãm t¾t, em
h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n N»m ë gi÷a t¸c phÈm

3
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n
trÝch?
HS: n»m ë gi÷a t¸c phÈm
GV: néi dung cña ®o¹n trÝch KÓ chuyÖn §¨m S¨n ®¸nh Mtao
xoay quanh vÊn ®Ò g×?
HS: kÓ chuyÖn §¨m S¨n ®¸nh c. §¹i ý:
nhau
GV: nªu ®¹i ý cña ®o¹n trÝch? §¨m S¨n ®· th¾ng, qua ®ã thÓ
HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng
GV: dùa vµo c¸c chÆng chiÕn
cña cuéc ®ä søc, theo em
®o¹n trÝch cã thÓ chia lµm
mÊy phÇn?
HS ®a ra c¸c c¸ch chia (2 – 3
HS), GV ®a ra c¸ch chia th«ng
nhÊt
GV: Cuéc ®ä søc diÔn ra theo
tr×nh tù nh thÕ nµo?
HS: - Lêi th¸ch ®Êu cña §¨m
S¨n
§ç ViÕt Cêng
b. Néi dung:
Mx©y cøu vî trë vÒ.
Miªu t¶ cuéc ®ä søc gi÷a §¨m
S¨n vµ Mtao Mx©y, cuèi cïng
hiÖn niÒm tù hµo cña d©n lµng
vÒ ngêi anh hïng cña m×nh.
3. Bè côc cña ®o¹n trÝch.
- PhÇn 1: tõ ®Çu ngêi cø móa
tríc ®i £diªng, §¨m S¨n th¸ch
®Êu víi Mtao Mx©y
- PhÇn 2: tõ Mtao Mx©y rung
khiªn móa vËy c¾t ®Çu Mtao
Mx©y ®em bªu ngoµi ®êng,
cuéc giao ®Êu gi÷a §¨m S¨n vµ
Mtao Mx©y.
- PhÇn 3: tõ §¨m S¨n nãi víi t«i tí
Mtao Mx©y chóng ta vÒ nµo,
§¨m S¨n kªu gäi d©n lµng vµ t«i
tí cña Mtao Mx©y ®i theo
m×nh.
- PhÇn 4: cßn l¹i, §¨m S¨n cïng
d©n lµng lµm lÔ cóng thÇn linh
vµ ¨n mõng chiÕn th¾ng.
III. §äc hiÓu.
1. Cuéc giao ®Êu gi÷a §¨m
S¨n vµ Mtao Mx©y.
4
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

- Cuéc giao chiÕn a. Lêi th¸ch ®Êu cña §¨m S¨n

- §¨m S¨n giµnh chiÕn th¾ng víi Mtao mx©y
GV thuyÕt gi¶ng nguyªn nh©n
dÉn ®Õn lêi th¸ch ®Êu cña
§¨m S¨n - Chi tiÕt:
+ Ta th¸ch nhµ ng¬i ®ä dao víi
GV: H·y t×m nh÷ng chi tiÕt ta ®Êy
biÓu hiÖn cho lêi th¸ch ®Êu
cña §¨m S¨n?
HS t×m GV ghi b¶ng (nÕu
®óng) + Ta kh«ng xuèng ®©u, cßn
bËn «m vî hai chóng ta th¸i
GV: tríc lêi th¸ch ®Êu cña §¨m ®é ng¹o nghÔ chäc tøc.
S¨n, Mtao mx©y tá ra nh thÕ
nµo? h·y t×m chi tiÕt?
HS t×m chi tiÕt GV ghi b¶ng + §¨m S¨n: kh«ng xuèng ? C¸i
sµn hiªn cña nhµ ng¬i ta bæ
®«i, c¸i cÇu thang ta sÏ chÎ k–o
GV: tríc lêi chäc tøc cña Mtao löa, c¸i nhµ ng¬i ta sÏ hun
mx©y, §¨m S¨n tá ra thÕ nµo?
chi tiÕt cm?
HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng Th¸i ®é c¬ng quyÕt th¸ch
®Êu cña §¨m S¨n ®èi víi Mtao
mx©y

GV: qua chi tiÕt nµy em cã Mtao mx©y: tá ra run sî

nhËn x–t g× vÒ th¸i ®é cña
§¨m S¨n?
HS: c¬ng quyÕt buéc ph¶i xuèng
b. Cuéc giao ®Êu
GV: cßn Mtao mx©y th× sao?
HS: sî
GV: thuyÕt gi¶ng, sî bÞ ®©m
l–n, mÆc dï trang bÞ ®Çy
m×nh mµ vÉn do dù, ®¾n ®o.
* HiÖp 1:
GV: cuéc giao ®Êu diÔn ra qua
mÊy hiÖp?
HS: cuéc giao ®Êu diÔn ra - Mtao mx©y: rung khiªn
trong 4 hiÖp móa tríc
GV cho HS t¸i hiÖn th«ng qua khiªn kªu
sù híng dÉn b»ng nh÷ng c©u l¹ch x¹ch nh qua míp kh«

5
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

hái. - §¨m S¨n: kh«ng nhóc nhÝch

GV: trong hiÖp 1 t¸c gi¶ d©n

gian ®· miªu t¶ nh thÕ nµo?
HS t¸i hiÖn b»ng c¸ch t×m chi Mtao mx©y béc lé sù yÕu
tiÕt k–m nhng huªnh hoang cßn §¨m
S¨n gi÷ th¸i ®é b×nh tÜnh,
th¶n nhiªn (b¶n lÜnh cña ngêi
anh hïng)
GV: qua nh÷ng chi tiÕt ®ã em
cã nhËn x–t g× vÒ 2 vÞ tï trëng
nµy?
HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng
* HiÖp 2:

GV: chó ý viÖc t¸c gi¶ Dg miªu - §¨m S¨n:

t¶ tiÕng khiªn. Nh vËy kÕt thóc + Rung khiªn mua, vît ®åi
hiÖp 1 cha ph©n th¾ng b¹i nh- tranh, ®«×i lå «,
ng lîi thÕ cã phÇn nghiªng vÒ + Ch¹y vót qua ph¬ng §«ng,
§¨m S¨n qua ph¬ng T©y
mét søc m¹nh, 1 tµi n¨ng
GV: em h·y t¸i hiÖn l¹i cuéc giao - Mtao mx©y:
®Êu ë hiÖp 2? + Bíc cao bíc thÊp
HS t¸i hiÖn th«ng qua c¸c chi + Vung dao ch–m… ®øt ch·o
tiÕt, GV ghi l¹i cét tr©u
+ CÇu cøu H¬nhÝ qu¶ng cho
miÕng trÇu
yÕu thÕ, kÕm cái

* HiÖp 3:

GV: nh vËy ë hiÖp ®Êu nµy, c¸n - §¨m S¨n: móa trªn cao giã
c©n chiÕn th¾ng nghiªng h¬n nh b·o
vÒ phÝa §¨m S¨n. móa díi thÊp giãi
nh lèc
GV: ë hiÖp nµy t¸c gi¶ d©n móa chËy níc kiÖu

6
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

gian ®· miªu t¶ §¨m S¨n nh thÕ qu¶ nói r¹n nøt, ba ®åi tranh
nµo? bay tung.
HS: chñ yÕu tËp trung vµo miªu Søc m¹nh phi thêng, tµi n¨ng
t¶ hµnh ®éng móa khiªn cña cña §¨m S¨n.
§¨m S¨n.
+ kÕt qu¶ lµ §¨m S¨n ®©m
tróng kÎ thï nhng kh«ng thñng

GV: kÕt qu¶ nh thÕ nµo? * HiÖp 4:

HS tr¶ lêi GV ghi b¶ng
- §¨m S¨n ®îc sù trî gióp cña
GV: ë hiÖp thø 3 tëng trõng «ng trêi: lÊy chµy mßn n–m vµo
phÇn th¾ng thuéc jvÒ §¨m S¨n vµnh tai.
nhng sù thËt th× c¸n c©n - KÕt qu¶: §¨m S¨n ®· th¾ng vµ
chiÕn th¾ng l¹i c©n b»ng giÕt ®îc kÎ thï.

GV: §¨m S¨n ®îc sù trî gióp cña

ai? kÕt qu¶ thÕ nµo?
- NT: so s¸nh vµ phãng ®¹i

GV: ®Ó t¸i hiÖn hiÖp 4 thµnh

c«ng, t¸c gi¶ DG ®· sö dông
nh÷ng nghÖ thuËt g×?
HS: so s¸nh, phãng ®¹i
GV: môc ®Ých cña cuéc giao
chiÕn nµy lµ g×?
HS: ®ßi l¹i vî
GV: ngoµi ra cßn môc ®Ých nµo
kh¸c kh«ng?
HS: kh¸t väng chiÕn th¾ng kÎ
thï
- Môc ®Ých cña cuéc giao
chiÕn: ®ßi l¹i vî; thÓ hiÖn kh¸t
väng cña c¶ céng ®ång ngêi:
më réng ®Êt ®ai chiÕn th¾ng
kÎ thï.
2. C¶nh ¨n mõng chiÕn
th¾ng.

- Quang c¶nh nhµ §¨m S¨n:

GV: c¶nh ¨n mõng chiÕn th¾ng + §«ng nghÞt kh¸ch, t«i tí chËt
®îc miªu t¶t nh thÕ nµo? h·y nÝch.
t×m chi tiÕt thÓ hiÖn? + C¶nh tîng sao mµ vui thÕ
HS: kh«ng gian vµ thêi gian (HS + Më tiÖc ¨n uèng linh ®×nh

7
Gi¸o ¸n - C¬ b¶n §ç ViÕt Cêng

t×m chi tiÕt) - Thêi gian ¨n mõng: suèt c¶

mïa kh«

ThÓ hiÖn kh¸t väng vµ cuéc

GV: ý nghÜa cña viÖc miªu t¶ sèng th×nh vîng, no ®ñ, giµu
c¶nh ¨n mõng? cã vµ sù ®oµn kÕt, thèng nhÊt,
HS: sù chiÕn th¾ng, no ®ñ… lín m¹nh cña d©n téc £®ª.
IV. Tæng kÕt
- Néi dung: t« ®Ëm vÎ ®Ñp søc
m¹nh mang tÇm vãc sö thi, §¨m
S¨n lµ biÓu tîng cho søc m¹nh,
GV: qua ®o¹n trÝch nµy t¸c gi¶ ý chÝ cña c¶ céng ®ång ngêi
DG muèn gëi ®Õn ngêi ®äc £®ª
nh÷ng g×? - NghÖ thuËt: ng«n ng÷ trang
träng, giµu nhÞp ®iÖu c¸c ph-
¬ng ph¸p so s¸nh, phãng ®¹i
®îc sö dông linh ho¹t.
5. Cñng cè vµ dÆn dß
- Nh¾c l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n
- VÒ nhµ häc bµi vµ so¹n bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp
b»ng ng«n ng÷