toanvs@gmail.

com 1
toanvs@gmail.com 2
Ñieàu 15 hieán phaùp VN:
“Nhaø nöôùc thöïc hieän nhaát quaùn chính
saùch phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng
ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Cô caáu
kinh teá nhieàu thaønh phaàn vôùi caùc hình
thöùc toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh ña
daïng döïa treân cheá ñoä sôû höõu toaøn
daân, sôû höõu taäp theå, sôû höõu tö
nhaân, trong ñoù sôû höõu toaøn daân vaø
sôû höõu taäp theå laø neàn taûng.”

toanvs@gmail.com 3
 Nhà nước bảo đảm sự bình đẳng trước pháp
luật của các doanh nghiệp không phân biệt
hình thức sở hữu và thành phần kinh tế;
thừa nhận tính sinh lợi hợp pháp của hoạt
động kinh doanh.

toanvs@gmail.com 4
 Neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ
hoäi chuû nghóa
 Phaùt trieån kinh teá laø quoác saùch

haøng ñaàu cho söï vöõng maïnh cuûa ñaát

nöôùc
 Hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi

toanvs@gmail.com 5
toanvs@gmail.com 6
 Dân sự

KINH TẾ Đất đai

Chủ thể

Lao động Hành chính

Hình sự

toanvs@gmail.com 7
 Hệ thống các qui phạm pháp luật điều chỉnh
các quan hệ pháp luật phát sinh trong
đời sống kinh tế của xã hội

toanvs@gmail.com 8
• Việc tổ chức và quản lý hoạt động kinh
doanh (luật hành chính, kinh tế)
• Trong việc cấp, phát, huy động vốn, ngân
sách, Thuế, báo cáo tài chính… (luật tài
chính)
• Việc tạo việc làm và sử dụng lao động (luật
lao động)
• Sử dụng đất đai (luật đất đai)
• Dân sự, hình sự, tố tụng, luật quốc tế….

toanvs@gmail.com 9
 Ngành luật độc lập trong hệ
thống pháp luật Việt Nam
 Hình thành trong nền kinh tế kế

hoạch hóa (khoảng những năm

70 của TK 20)
 Du nhập từ pháp luật các nước

XHCN

toanvs@gmail.com 10
• Tổng thể các qui phạm pháp luật điều chỉnh
các quan hệ xã hội phát sinh trong quá
trình hình thành, hoạt động, tổ chức và
thực hiện các hoạt động kinh doanh của
các chủ thể kinh doanh.

toanvs@gmail.com 11
Trước 1986:
Cơ chế kinh tế kế hoạch hóa
Mệnh lệnh hành chính
Hợp đồng theo chỉ tiêu pháp
lệnh
Hàng hóa phân phối theo kế
hoạch

toanvs@gmail.com 12
• sau 1986:
–Cơ chế kinh tế thị trường có
định hướng XHCN
–Bình đẳng, tự do kinh
doanh
–Hợp đồng đúng nghĩa
–Quan hệ Cung – cầu có điều
tiết của nhà nước.
toanvs@gmail.com 13
 Laø moät coâng cuï quan troïng quaûn lyù
vó moâ cuûa nhaø nöôùc, theå cheá hoùa
ñöôøng loái, chính saùch, chieán löôïc kinh
teá cuûa quoác gia.
 Tieàn ñeà phaùp lyù ñeå hoã trôï cho söï

phaùt trieån cuûa caùc chuû theå kinh

doanh.
 Ñaûm baûo söï haøi hoøa giöõa phaùt trieån

kinh teá vaø xaõ hoäi.

toanvs@gmail.com 14
 NHAØ NÖÔÙC

CHUÛ THEÅ
CHUÛ THEÅ CHUÛ THEÅ
KINH DOANH
KINH DOANH KINH DOANH
(qh noäi boä)

Ngöôøi lao ñoäng

toanvs@gmail.com 15
Vd: việc thành lập doanh nghiệp, báo cáo
hoạt động với nhà nước, thông báo thay đổi,
tăng giảm vốn …
- Xin phép thực hiện hành vi kinh doanh (giấy
phép)

toanvs@gmail.com 16
 Chuû theå tham gia coù ñòa vò
phaùp lyù khaùc nhau, khoâng
bình ñaúng.
 Moät beân laø cô quan quaûn lyù

cuûa nhaø nöôùc.

 Cô sôû phaùp lyù laøm phaùt

sinh quan heä naøy laø caùc

vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc
toanvs@gmail.com 17
vd: mua baùn vaät tö, saûn
phaåm, cung caáp dòch
vuï…

toanvs@gmail.com 18
 Phaùt sinh tröïc tieáp trong quaù trình
hoaït ñoäng kinh doanh.
 Muïc ñích kinh doanh kieám lôïi nhuaän.
 Phaùt sinh giöõa caùc chuû theå kinh
doanh, coù ñòa vò phaùp lyù ñoäc laäp,
bình ñaúng vôùi nhau.

toanvs@gmail.com 19
 Phaùt sinh chuû yeáu thoâng
qua hôïp ñoàng.
 Coù tính chaát taøi saûn.

toanvs@gmail.com 20
 Giữa các thành viên của một chủ thể kinh
doanh và giữa thành viên với các bộ phận
quản lý trong việc phân chia quyền quản
lý, lợi nhuận, rủi ro…
 Giữa các bộ phận, đơn vị trực thuộc, phân

xưởng, phòng ban… của một chủ thể.

toanvs@gmail.com 21
 Ñöôïc ñieàu chænh chuû yeáu thoâng qua
qui cheá hoaït ñoäng noäi boä, ñieàu leä do
töï baûn thaân chuû theå kinh doanh xaây
döïng
 Phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh cuûa phaùp

luaät.

toanvs@gmail.com 22
 Xảy ra khi có các tranh chấp giữa các chủ
thể mà các bên không thể tự mình giải
quyết được.
 Tòa kinh tế, trung tâm trọng tài thương mại,

hội đồng trọng tài

toanvs@gmail.com 23
 Caùch
thöùc maø nhaø nöôùc
thoâng qua caùc vaên baûn
phaùp luaät taùc ñoäng vaøo
caùc quan heä thuoäc söï
ñieàu chænh cuûa luaät kinh
teá

toanvs@gmail.com 24
 Caùc beân tham gia vaøo caùc quan heä
kinh teá moät caùch bình ñaúng, treân cô
sôû thoûa thuaän, thoáng nhaát yù chí.
 Ñöôïc söû duïng phoå bieán nhaát trong
quan heä kinh teá dieãn ra giöõa caùc
chuû theå kinh doanh.

toanvs@gmail.com 25
 Ñieàu chænh caùc quan heä kinh teá phaùt
sinh trong quaù trình quaûn lyù hoaït ñoäng
kinh doanh.
 Chuû theå khoâng coù vò trí phaùp lyù bình
ñaúng vôùi nhau, moät beân laø cô quan
quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh teá, moät
beân laø caùc chuû theå kinh doanh.
 Nhaø nöôùc ñöa ra caùc quyeát ñònh baét
buoäc cho caùc chuû theå kinh doanh thöïc
hieän.
 (vd ñöa ra caùc ñieàu kieän kinh doanh, caùc
haønh vi kinh doanh maø caù chuû theå
toanvs@gmail.com 26
 Ñònh höôùng phaùt trieån.
 Chính saùch öu ñaõi trong hoaït ñoäng
kinh doanh.
 Vd: hoã trôï trong kinh doanh, xuùc tieán
thöông maïi, hoã trôï chi phí, taïo ñieàu
kieän veà thueá, ñaát ñai …

toanvs@gmail.com 27
 Phương pháp

Quyền uy Bình Đẳng ĐỊnh hướng

toanvs@gmail.com 28
 Bao gồm:
◦ Toå chöùc
◦ caù nhaân
 Coù quyeàn vaø nghóa vuï tham gia
vaøo caùc quan heä do luaät kinh
teá ñieàu chænh (phần 2).

toanvs@gmail.com 29
 Bao gồm:
◦ Tổ chức: cơ quan nhà nước, tổ chức kinh
tế.
◦ cá nhân: cá nhân kinh doanh, các cá
nhân khác.

toanvs@gmail.com 30
 Tham gia vào các quan hệ quản lý hoạt
động kinh doanh
 Thực hiện việc quản lý trong phạm vi thẩm

quyền do nhà nước giao

toanvs@gmail.com 31
 Cô quan trung öông: Chính phuû, Boä, Cô
quan ngang boä (ngaân haøng nhaø nöôùc)

 Cô quan nhaø nöôùc ôû ñòa phöông: UBND,

caùc sôû, phoøng ban …

toanvs@gmail.com 32
 Vd: doanh nghiệp, hợp tác xã
 Thỏa mãn các điều kiện luật định để tham

giam vào các quan hệ kinh doanh.

toanvs@gmail.com 33
 TOÅ CHÖÙC
KINH TEÁ

THAØNH LAÄP THAÅM QUYEÀN

TAØI SAÛN RIEÂNG
HÔÏP PHAÙP KINH TEÁ

toanvs@gmail.com 34
 Toàn taïi döôùi moät hình thöùc nhaát ñònh,
thoâng qua moät thuû tuïc thaønh laäp
nhaát ñònh.
◦ Vieäc thaønh laäp: ngöôøi ñaàu tö phaûi tieán
haønh caùc thuû tuïc coâng khai hoùa hoaït
ñoäng cuûa mình.
◦ Moät soá phaûi ñöôïc söï cho pheùp ñaëc bieät
cuûa nhaø nöôùc: toå chöùc tính duïng, baûo
hieåm, cho thueâ taøi chính, doanh nghieäp nhaø
nöôùc.
 Toå chöùc döôùi hình thöùc: coâng ty,
doanh nghieäp nhaø nöôùc, HTX…

toanvs@gmail.com 35
 Taøi saûn:
◦ Laø cô sôû ñeå doanh nghieäp tieán
haønh hoaït ñoäng
◦ Laø söï chaáp nhaän ruûi ro trong
hoaït ñoäng kinh doanh
◦ Ñaûm baûo traû nôï cho caùc chuû
nôï.

toanvs@gmail.com 36
 tài sản hình thành thông qua thủ tục cấp
phát hoặc góp vốn của nhà đầu tư
 Chủ thể phải có:

◦ Quyền sở hữu
◦ Hoặc
◦ Quyền sử dụng tài sản.

toanvs@gmail.com 37
 Taäp hôïp caùc quyeàn vaø nghóa vuï trong
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa moät chuû
theå kinh doanh
 Ñöôïc nhaø nöôùc qui ñònh vaø coâng nhaän

cho toå chöùc ñoù.

 Laø ranh giôùi giôùi haïn hoaït ñoäng cuûa

chuû theå - phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn

lyù nhaø nöôùc.

toanvs@gmail.com 38
 Phụ thuộc:
◦ Chức năng, nhiệm vụ,
◦ Lĩnh vực hoạt động,
◦ Phạm vi hoạt động và
◦ Mục đính cụ thể của tổ chức đó.

toanvs@gmail.com 39
 Mang tính chaát chuyeân bieät, ñöôïc nhaø
nöôùc trao cho phuø hôïp vôùi muïc ñích
kinh doanh cuûa töøng chuû theå.

toanvs@gmail.com 40
 VBPL qui định về hoạt động của lọai hình chủ
thể kinh doanh.
 Lĩnh vực hoạt động (ngành, nghề kd) của chủ

thể khi đăng ký với nhà nước - VBPL.

 Văn bản chuyên biệt: GCNĐKKD, GPTL, Giấy

phép, chứng chỉ...

 Thỏa thuận của chủ đầu tư trong hoạt động

thông qua một văn kiện (điều lệ, quyết định

thành lập).

toanvs@gmail.com 41
 Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
 Có quyền hoạt động kinh doanh.
 Có đăng ký kinh doanh theo qui định (trừ cá
nhân thực hiện hoạt động thương mại
không phải ĐKKD theo qui qui định của
pháp luật).
 Có tài sản riêng và tự chịu trách nhiệm trên
khối tài sản đó.

toanvs@gmail.com 42
 Nhà khoa học,
 viện nghiên cứu,
 Hộ gia đình,
 Trường học,
 Tổ chức xã hội, chính trị (cơ quan đảng,

đoàn, mặt trận, hội từ thiện…)

toanvs@gmail.com 43
 Chủ thể

Cơ quan NN q uản l ý
Tổ chứ c KINH Tế Cá nhân KD Cá nhân, T C khác
Ki nh tế

toanvs@gmail.com 44
 Cơ sở và nền tảng pháp lý cho hoạt động
kinh doanh của các chủ thể:
◦ Văn bản pháp luật chứa đựng những qui phạm
pháp luật kinh tế
◦ Tập quán: nguồn phụ
◦ Thói quen thương mại

toanvs@gmail.com 45
5.1 Dựa trên hiệu lực của văn bản
5.1.1 Văn bản luật
5.1.2 Văn bản dưới luật
5.2 Dựa trên mức độ ưu tiên áp dụng:
5.2.1 Văn bản pháp luật chung
5.2.2 Văn bản pháp luật chuyên ngành

toanvs@gmail.com 46
Văn bản luật có hiệu lực cao hơn văn bản
dưới luật

toanvs@gmail.com 47
 Hiến pháp Việt nam 1992, được sửa đổi năm
2001: nền tảng cơ bản của chế độ kinh tế
(chương 2).
 Luật: Bộ luật dân sự 2005, luật thương mại

2005, Luật doanh nghiệp 2005, luật phá sản

2004, bộ luật tố tụng dân sự 2004, luật đầu
tư 2005, luật hợp tác xã 2003 …

toanvs@gmail.com 48
 Nghị quyết của quốc hội:
 Pháp lệnh: của UBTVQH: pháp lệnh trọng

tài thương mại 2003, PLHĐKT 1989

 Nghị quyết, nghị định, quyết định của CP,

thủ tướng chính phủ

 Thông tư: của bộ, cơ quan ngang bộ.
 văn bản của HĐND, UBND của địa phương

toanvs@gmail.com 49
toanvs@gmail.com 50
 Áp dụng chung cho nhiều trường hợp, nhiều
nhóm quan hệ xã hội khác nhau
 Vd: Hiến pháp 1992, bộ luật dân sự 2005,

luật đầu tư 2005, luật doanh nghiệp 2005

toanvs@gmail.com 51
Áp dụng đặc thù cho từng ngành cụ thể:
 khoáng sản (luật khoáng sản…); ngân

hàng (luật ngân hàng nhà nước, luật các tổ

chức tín dụng); bảo hiểm, chứng khoán, đất
đai, hàng không dân dụng…

toanvs@gmail.com 52
 Văn bản chuyên ngành được ưu tiên áp
dụng trước văn bản chung.
 Trong trường hợp chuyên ngành không qui

định thì áp dụng văn bản chung.

 Văn bản chuyên ngành không được mâu

thuẫn với nguyên tắc chung của pháp luật.

toanvs@gmail.com 53