You are on page 1of 17

ch−¬ng më ®Çu:

1. §èi t−îng cña m«n häc:


+ C¬ häc ®Êt → 1 ngµnh c¬ häc øng dông → chuyªn nghiªn cøu vÒ ®Êt.
+ §Êt: → KÕt qu¶ cña sù phong hãa → ®¸ bªn trªn.
+ Cã 3 lo¹i phong ho¸ → VËt lý
Hãa häc → Cho c¸c s¶n phÈm kh«ng gièng nhau.
Sinh häc
+ Chóng xen kÏ → t¹o nªn nhiÒu lo¹i ®Êt.

+ §Æc ®iÓm chung:


TÝnh ph©n vôn → nhiÒu h¹t kho¸ng → kÝch th−íc kh¸c nhau T¹o
T¹o nªn khung KC → cã lç hæng. → Chøa n−íc, khÝ → T/chÊt
Liªn kÕt yÕu nhiÒu → so víi → c−êng ®é b¶n th©n h¹t ®Æc biÖt

• Sau khi h×nh thµnh → lu«n biÕn ®æi.


2. Néi dung:
X¸c ®Þnh → c¸c quy luËt c¬ b¶n → qu¸ tr×nh c¬ häc.
→ c¸c ®Æc tr−ng tÝnh to¸n.
→ øng xuÊt biÕn d¹ng.
→ c−êng ®é chÞu t¶i.
→ æn ®Þnh khèi ®Êt.
→ ¸p lùc ®Êt lªn t−êng ch¾n.
Do phøc t¹p nªn → ngoµi qui luËt chung → cßn t×m quy luËt ®Æc thï → rót ra
tõ ®Æc tÝnh cña ®Êt.
Coi träng thÝ nghiÖm: Do ®Êt lu«n thay ®æi → nªn ph¶i chän biÖn ph¸p
thö nghiÖm thÝch hîp → chän chØ tiªu.
ThÝ nghiÖm gåm:
Th/ng hiÖn tr−êng
Th/ng trong phßng
Theo dâi biÕn d¹ng ( quan tr¾c lón)
3. LÞch sö ph¸t triÓn:
1925: Terzaghi → viÕt cuèn c¬ häc ®Êt trªn c¬ së vËt lý cña ®Êt → coi c¬ ®Êt →
m«n ®éc lËp
VNam: phßng thÝ nghiÖm ®Çu tiªn → 1956.

http://www.ebook.edu.vn
1
ch−¬ng 1: c¸c tÝnh chÊt vËt lý cña ®Êt
vμ ph©n lo¹i ®Êt

$ .1. §¹i c−¬ng vÒ c¸c lo¹i ®Êt:


1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt:
Phong ho¸ → chuyÓn dêi → l¾ng ®äng.
Phong ho¸:
• Ph/ho¸ vËt lý → NhiÖt ®é chñ yÕu (cã n¬i ngµy ®ªm chªnh lÖch 40o ÷50o)
B¨ng gi¸.
→ §¸ gèc vì vôn → nhá → kh«ng ph¸ ho¹i thµnh phÇn kho¸ng.
⇒ Cho ®Êt rêi: §Êt c¸t.
• Ph/ho¸ ho¸ häc → Thay ®æi ¸p lùc
Do n−íc, c¸c chÊt hoµ tan: HCl, SO2; SO3; N2O3...
→ c¸c kho¸ng chÊt t¸c dông lÉn nhau → t¹o thµnh → h¹t rÊt nhá → nh−
h¹t keo (<1μm)
⇒ Cho ®Êt dÝnh : §Êt lo¹i sÐt.
ChuyÓn dêi
S¶n phÈm cã thÓ → n»m yªn.
chuyÓn dêi: do n−íc;giã
Tuú c¸ch chuyÓn dêi, ®iÓm l¾ng ®äng → c¸c lo¹i kh¸c nhau.
Tãm l¹i:
Qu¸ tr×nh trªn rÊt dµi → cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng → lµm cÊu t¹o vµ T/chÊt
c¸c líp ®Êt → phøc t¹p.
I.2 Ph©n lo¹i ®Êt theo gèc phong ho¸:
§Êt rêi: §¸ d¨m, cuéi sái, c¸c lo¹i c¸t.
®Æc ®iÓm: Phong ho¸ vËt lý → h¹t to.
Kh« → rêi; Èm → kh«ng dÎo.
ThÊm lín, hót n−íc nhá.
2 lo¹i:
§Êt dÝnh: c¸c lo¹i ®Êt sÐt.
®Æc ®iÓm: Phong ho¸ ho¸ häc → h¹t nhá.
Kh« → cøng, Èm → dÎo.
ThÊm bÐ , hót n−íc lín.
Pha trén: c¸t cã Ýt sÐt → c¸t pha
sÐt cã Ýt c¸t → sÐt pha.

http://www.ebook.edu.vn
2
I.3 Ph©n lo¹i theo h×nh thøc chuyÓn dêi vµ trÇm tÝch:
+ Tµn tÝch, s−ên tÝch: → N»m t¹i chç
ChuyÓn dÞch ®o¹n ng¾n theo s−ên dèc.

§Æc ®iÓm: → chiÒu dµy kh«ng ®Òu → dÔ mÊt æn ®Þnh


→ h¹t to vµ rÊt nhá xen lÉn nhau.
+ Båi tÝch, sa tÝch: → L¾ng ®äng ë xa → do n−íc
→ ë cöa s«ng → gäi trÇm tÝch tam gi¸c ch©u:
§ång b»ng s«ng Hång; s«ng Cöu long.

§Æc ®iÓm: → chiÒu dµy kh¸ ®Òu


→ cì h¹t t−¬ng ®èi ®Òu → gåm:
C¸c lo¹i ®Êt h¹t rÊt nhá: C¸t bôi, ®Êt sÐt, ®Êt bïn cã lÉn c©y cá
→ ch−a æn ®Þnh dÔ ph×nh në.
B¾c bé: Vµi chôc m
ë ta:
Nam bé: Trªn d−íi 100m.

Phong tÝch → giã.


+ Ngoµi ra cßn: B¨ng tÝch → b¨ng.
TrÇm tÝch biÓn.

+ Tãm l¹i: Do sù h×nh thµnh mµ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau:


TÝnh rçng.
TÝnh ph©n t¸n.
TÝnh kh«ng ®ång nhÊt, kh«ng ®¼ng h−íng.
C−êng ®é → kÐm c−êng ®é h¹t

$. 2.§Êt lµ vËt liÖu ®a nguyªn:

2.1 Kh¸i niÖm:


§Êt → V/ liÖu ph©n t¸n → 3 thµnh phÇn: H¹t ; n−íc; khÝ.
§Æc ®iÓm mçi thµnh phÇn, tû lÖ gi÷a chóng, t¸c dông lÉn nhau
→ t¹o nªn t/chÊt ®Êt.
Lç rçng chøa ®Çy n−íc → B·o hoµ.
Lç rçng kh«ng chøa n−íc → §Êt kh«.

2.2 H¹t r¾n:


→ Lµ m¶nh vôn cña kho¸ng vËt.
→ KÝch th−íc → vµi cm ®Õn h¹t keo (<1 μm)

http://www.ebook.edu.vn
3
→ Cã khi lµ c¸c chÊt h÷u c¬.
+ T/ch h¹t r¾n: → chñ yÕu ∈ cì h¹t
→ h¹t nhá → thµnh phÇn kho¸ng vËt.
cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ → ®Õn tÝnh chÊt h¹t.
C¸c lo¹i kho¸ng vËt:

Kho¸ng nguyªn sinh: Phong hãa c¬ häc → ®¸ m¸c ma:


2 lo¹i: Phen pat, th¹ch anh, mi ca, he ma tÝt( quÆng s¾t ®á),
ma nhª tÝt( quÆng s¾t tõ) apatit → lµ thµnh phÇn chñ yÕu cña ®Êt rêi.
Kho¸ng thø sinh:
Do phong ho¸ ho¸ häc → kho¸ng nguyªn sinh → ph©n vôn nhá →
thµnh phÇn chñ yÕu → ®Êt lo¹i sÐt → kho¸ng sÐt:
monmoriolit
ÝtlÝt.
kaolinÝt.

1. Ph©n lo¹i theo cì h¹t:


+§Êt nhiÒu lo¹i h¹t: KÝch th−íc kh¸c nhau
H×nh d¹ng kh¸c nhau.
+H×nh d¹ng: CÇu, tÊm máng, h×nh kim.
+KÝch th−íc: Vµi cm → vµi 1/1000 mm vµ nhá h¬n.
→ VËy ph©n lo¹i → dùa vµo ®−êng kÝnh t−¬ng ®−¬ng ( §/k Thuû lùc)
§/k thuû lùc: §/k h¹t ®Êt ¶o → cïng tèc ®é ch×m l¾ng.
ranh giíi ph©n biÖt → kh«ng ph¶i sè cè ®Þnh → xª dÞch ®«i chót.
VÝ dô cã n¬i h¹t sÐt: < 0.005mm
< 0.002mm
+ H¹t to: rêi r¹c, dÔ thÊm
+XÐt t/chÊt cña ®Êt: → cÇn l−u ý: diÖn tÝch mÆt ngoµi:
H¹t cµng nhá → S mÆt ngoµi cµng lín → ®Õn møc nµo ®ã → th×
hiÖu øng bÒ mÆt → cã t¸c dông → g©y ra tÝnh dÝnh , tÝnh dÎo → c¶n trë thÊm.
TÝnh dÝnh, tÝnh dÎo cµng cao → tÝnh thÊm cµng nhá.
monmoriolit 800m2/g
ÝtlÝt. 80m2/g
kaolinÝt. 10m2/g

http://www.ebook.edu.vn
4
b¶ng ph©n lo¹i h¹t

2 . CÊp phèi h¹t cña mét lo¹i ®Êt


ThÝ nghiÖm ph©n tÝch h¹t:
Ph©n h¹t ®Êt → t/ch ≠ râ rÖt → thµnh nhãm → gäi lµ nhãm h¹t.
L−îng 1 cì h¹t ( TÝnh b»ng % träng l−îng ®Êt kh«) → hµm l−îng h¹t.
TËp hîp hµm l−îng c¸c cì h¹t → gäi cÊp phèi.
Th/ng: Ph/ph¸p c¬ häc: R©y.
Ph/ph¸p thuû lùc.
+ Ph−¬ng ph¸p r©y:
Dïng víi h¹t d > 0.1mm
Dïng bé r©y: Lx«: 10;5;2;1;0.5;0.25;0.1 mm
Ph/t©y: No4;8;12;20;40;70;100;140;200.

+ Ph−¬ng ph¸p thuû lùc:


d < 0.1mm.
Dùa vµo nguyªn lý vËt lý cña Stèck

γs −γw 2
v= d (I.1)
18μ
v: VËn tèc ch×m l¾ng.
d: ®/k qu¶ cÇu.
γs: TØ träng qu¶ cÇu.
γw: TØ träng chÊt láng.
μ: §é nhít chÊt láng.

http://www.ebook.edu.vn
5
Dông cô: TØ träng kÕ
Nguyªn t¾c: Cho ®Êt ch×m l¾ng → ®o V → suy ra ®/k.
KÕt qu¶ th/ng: Tr×nh bµy nhiÒu c¸ch:

http://www.ebook.edu.vn
6
NhËn xÐt:
+ §−êng cong dèc → h¹t ®ång ®Òu.
+ X¸c ®Þnh hµm l−îng % cña 1 nhãm h¹t ®/k: d1 → d2 nµo ®ã
+ X/®: d10 §/k h÷u hiÖu → §/k mµ h¹t ≤ chiÕm 10% → dïng x¸c ®Þnh
kt → theo kinh nghiÖm: VÝ dô Ha zen: kt = Ck (d10)2 Ck = 0.01 ÷ 0.015.

+ X¸c ®Þnh hÖ sè ®ång ®Òu, hÖ sè ®é cong


Møc ®é ®ång ®Òu vÒ kÝch cì h¹t ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng hÖ sè ®ång ®Òu, Cu:
d
Cu = 60 (I.2)
d 10
trong ®ã: d60 = ®−êng kÝnh øng víi hµm l−îng tÝch lòy 60%: pd60 = 60%
d10 = ®−êng kÝnh øng víi hµm l−îng tÝch lòy 10%: pd10 = 10%.
* Ta thÊy r»ng, c¸c h¹t thuéc nhãm (d10, d60) chiÕm 1/2 träng l−îng ®Êt. Do ®ã,
Cu chÝnh lµ møc ®é thay ®æi kÝch th−íc cña mét nöa träng l−îng ®Êt vµ Cu cµng
lín cã nghÜa lµ cµng cã nhiÒu kÝch cì h¹t tøc lµ cÊp phèi cµng ®a d¹ng → cµng
tèt. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ®Êt rêi. Ng−êi ta qui −íc nÕu ®Êt cã Cu
> 4 th× ®−îc coi lµ cã cÊp phèi tèt, thÝch hîp cho sö dông lµm vËt liÖu x©y dùng.
§é cong cña ®−êng cong cÊp phèi h¹t trong kho¶ng (d60, d10), Cc, ®−îc tÝnh theo
biÓu thøc:
d 302
Cc = (I.3)
d 60 .d 10
®−îc dïng ®Ó m« t¶ sù ph©n bè cña c¸c kÝch cì h¹t trong nhãm h¹t c¬ b¶n
(d10,d60). NÕu Cc cµng bÐ th× sù ph©n phèi cµng ®Òu ®Æn. Cc ®−îc dïng kÕt hîp
víi Cu ®Ó ®¸nh gi¸ cÊp phèi cña ®Êt. Nãi chung Cc trong kho¶ng (1÷3) lµ tèt.

3. TÝnh chÊt cña nh÷ng h¹t rÊt nhá:


Kho¸ng vËt → cÊu t¹o tinh thÓ → VËy ë bÒ mÆt, nhÊt lµ ë gãc → cã 1 l−îng
®iÖn cßn d− → VËy h¹t ®Êt mang ®iÖn.
T/n thÊy → h¹t sÐt → mang ®iÖn ©m.
Hót c¸c ion kh¸c tÝnh ( Na+, K+,Ca++, Mg++..)
Nã: →TÝnh ho¹t ®éng bÒ mÆt
Hót ph©n tö n−íc l−ìng cùc.

Thµnh phÇn kho¸ng: Kho¸ng ng/sinh kÐm h¬n kho¸ng th/sinh


∈:
Møc ®é ph©n t¸n: H¹t cµng nhá → S tiÕp xóc cµng lín → kh¶ n¨ng
trao ®æi cµng lín → §Õn mét møc nµo ®ã → träng l−îng h¹t → cïng cÊp víi
lùc hót ®iÖn ph©n tö → h¹t di chuyÓn → chÞu ¶nh h−ëng cña lùc hót. Khi ch×m
nã dõng l¹i ë chç tiÕp xóc ®Çu tiªn → t¹o ra K/C tæ ong, b«ng tuyÕt → ®é rçng
lín.
KÕt cÊu h¹t: → ®Æc tr−ng cho ®Êt rêi( sái, s¹n, c¸t)
http://www.ebook.edu.vn
7
2.3 N−íc trong ®Êt:

1. N−íc liªn kÕt:


+ N−íc mµng (n−íc hót b¸m): →Ngay bÒ mÆt h¹t ( kho¶ng 0.1μ ) → lùc hót
m¹nh → n−íc ë thÓ r¾n vµ chui c¶ vµo m¹ng → xem nh− 1 phÇn h¹t r¾n
→ Kh«ng thÓ hiÖn râ T/c
+ N−íc liªn kÕt chÆt ( n−íc kÕt hîp m¹nh): → xa h¬n 1 chót → n−íc bÞ gi÷
t−¬ng ®èi chÆt cïng c¸c ion kh¸c.
+ N−íc liªn kÕt rêi ( n−íc kÕt hîp yÕu): Cuèi b¸n kÝnh lùc hót → líp nµy ¶nh
h−ëng lín ®Õn T/c cña ®Êt → TÝnh dÎo, tÝnh dÝnh.

http://www.ebook.edu.vn
8
2.N−íc tù do:
→ Ngoµi ¶nh h−ëng cña lùc hót
→ chuyÓn ®éng → theo quy luËt → thuû lùc häc
Tuy nhiªn: → do ¶nh h−ëng líp trong → cã ®Æc ®iÓm riªng.

3.N−íc mao dÉn:

→ Lç rçng nhá → nèi nhau → trong n−íc → sinh mao dÉn.


Cét n−íc mao dÉn → t¹o ¸p lùc phô → søc c¨ng bÒ mÆt.
→ lµm cho ®Êt c¸t h¹t nhá → nh− cã lùc dÝnh nµo ®ã khi −ít.
SÐt → chiÒu cao mao dÉn → vµi m

2.4 KhÝ trong ®Êt:

+ KhÝ hë: Th«ng víi khÝ quyÓn → nhiÖt ®é , ¸p xuÊt


→ khÝ tho¸t vµo khÝ trêi → kh«ng ¶nh h−ëng.
+ KhÝ kÝn: Tói khÝ n»m s©u → t¨ng tÝnh ®µn håi, gi¶m thÊm.
Nh×n chung: KhÝ ¶nh h−ëng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn t/ chÊt cña ®Êt.

$.3. C¸c chØ tiªu vËt lý:

V = Vh + Vn + Vk
Vr = Vn + Vk
G = Gh + Gn.

http://www.ebook.edu.vn
9
3.1. ChØ tiÖu vËt lý c¬ b¶n:
( X¸c ®Þnh b»ng ThÝ/nghiÖm)
1. Träng l−îng thÓ tÝch tù nhiªn:
G
γ= (g/cm3; t/m3)
V
MÉu nguyªn d¹ng: Dao vßng: §Êt mÒm
Bäc s¸p c©n trong n−íc: §Êt cøng
2. §é Èm:
G
W = n 100% (vµi % → ®Õn vµi tr¨m % )
Gh
MÉu: nguyªn d¹ng, kh«ng nguyªn d¹ng → y/cÇu: gi÷ n−íc kh«ng ®æi.
BiÖn ph¸p: §èt cån
BÕp xÊy 105oC; cã h÷u c¬ xÊy < 105oC

3. Träng l−îng thÓ tÝch h¹t:


G
γh = h (g/cm3; t/m3) → ( 2.6 ÷ 2.8)
Vh
γh
Tû träng: Δ = ; γn = 1
γn
3.2.ChØ tiÖu vËt lý x¸c ®Þnh b»ng tÝnh to¸n:
1.Träng l−îng thÓ tÝch ®Êt kh«: γk
G
γk = h (G/cm3; T/m3)
V
G G − Gh
W= n = → W . Gh = G - Gh
Gh Gh
G ( w + 1)Gh G
W. Gh + Gh = =
V V V
γ
(W + 1 ) γk = γ γk =
( w + 1)

2 .§é rçng: n
V
n= r
V
V V − Vh 1 1.Gh Gh .1 γk
n= r = =1 - =1- = 1- = = 1- ;
V V V V
Gh V .γ h γh
Vh Vh

γ γ
γk = → n = 1-
( w + 1) γ h ( w + 1)

http://www.ebook.edu.vn
10
3. §é h¹t cña ®Êt: m
Vh
m =
V
γ
m+n=1 → n=
γ h ( w + 1)

4. HÖ sè rçng: e,ε:
Vr
V Vr n
e= r e= = V = → Thay n; m vµo:
Vh Vh Vh m
V

γ γ h (1 + w) − γ
1−
γ h (1 + w) γ h (1 + w) γ (1 + w) − γ γ γ
= = = h = h -1= h -1
γ γ γ γ γk
γ h (1 + w) γ h (1 + w) 1+ w

5. §é b∙o hoµ: G

Vn Gn Gn Gh W .γ h
.
V V γ .V γ .V G γ W .γ h
G= n = h = n h = n h h = n =
Vr Vr e e e γ n .e
Vh

6.Dung träng b∙o hoµ: γbh

Träng l−îng 1 ®¬n vÞ thÓ tÝch ®Êt → no n−íc.


Gh + Gn γ V +γ V
γbh = = h . h n n = γh m + γn n
V V

Δ + eΔ o
γbh = → Δo : TØ träng cña n−íc.
1+ e

7. Dung träng ®Èy næi: γ ®n


§/n: Träng l−îng riªng cña ®Êt → n»m d−íi mùc n−íc ngÇm → KÓ ®Õn
lùc ®Èy næi cña n−íc.
Gh − Vhγ n
γ ®n = = γ bh + γ n
V

http://www.ebook.edu.vn
11
$.4. Tr¹ng th¸i cña ®Êt - ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tr¹ng th¸i:

4.1 §Êt c¸t:


§é chÆt
2 tr¹ng th¸i ®éc lËp:
§é Èm
1. §é chÆt:

emax − e
D= D: §é chÆt t−¬ng ®èi.
emax − emin

C¸t chÆt: 1 ≥ D ≥ 2/3


ChÆt võa 2/3 ≥ D ≥ 1/3
Xèp 1/3 ≥ D ≥ 0
Liªn x« kiÕn nghÞ: Víi c¸t Th¹ch anh cã thÓ → dïng e:
Lo¹i ChÆt ChÆt võa Xèp
C¸t th«, võa <0.55 0.55 <= D <= 0.7 > 0.7
C¸t nhá < 0.6 0.6 <= D <= 0.75 > 0.75
C¸t bét < 0.6 0.6 <= D <= 0.8 > 0.8

§Ó cã e → MÉu ph¶i nguyªn d¹ng → khã → hè ®µo


C¸t: Dïng xuyªn → e

2. §é Èm:
Theo ®é B·o hoµ: G
G < 0.5 → Ýt Èm
0.5 < = G <= 0.8 → rÊt Èm
G > 0.8 → no n−íc, b·o hoµ.
4.2 §Êt sÐt:
Kh«ng t¸ch ®−îc e vµ G → §¸nh gi¸ → W

W Cøng → dÎo.
SL; Wc: Ranh giíi Cøng - nöa cøng.
PL; Wd: Ranh giíi Cøng - DÎo
LL; Ws;Wnh: Ranh giíi DÎo - Nh·o.
IP = LL - PL
→ ChØ sè dÎo.
A;φ = Wnh - Wd

http://www.ebook.edu.vn
12
Wnh, Wd: Giíi h¹n Atterberg x/®Þnh → th/ng
PL: L¨n tay. d = 3mm → nøt ch©n chim.
LL: Theo Liªn x«: Dïng chuú xuyªn Q= 76g gãc mòi xuyªn 60o
sau 5s → ngËp 10mm → cho Wnh

( Chuú Xuyªn) ( Ch¶o Cazagr¨ng)

T©y ¢u: Dïng ch¶o t/n:


Lµm rung b»ng c¸ch n©ng ch¶o → sau 25 lÇn → ®Êt chËp nhau → Wnh
ChØ tiªu ®¸nh gi¸:
W − Wd
B=
φ

W − PL
CR = ( Consistence - Relatively) - §é ®Æc t−¬ng ®èi.
LL

B < 0 → cøng
0 <= B <= 1 → dÎo 0 < B <= 0.25 → nöa cøng.
0.25 < B <= 0.5 → dÎo cøng.
0.5 < B <= 0.75 → dÎo mÒm.
0.75 < B <= 1 → dÎo nh·o.
B > 1 → nh·o.

$.5.Ph©n lo¹i ®Êt:


Môc ®Ých: giao tiÕp, ®Ó h×nh dung, ph¸n ®o¸n ban ®Çu.
Cã nhiÒu quy −íc, quy ®Þnh → g¾n víi tªn gäi.
C¬ së: Dùa vµo: CÊp phèi h¹t
Giíi h¹n Alterberg
http://www.ebook.edu.vn
13
http://www.ebook.edu.vn
14
http://www.ebook.edu.vn
15
Ph©n lo¹i ®Êt bïn vµ ®Êt than bïn:
+ §Êt lo¹i sÐt:
W>Wnh; e > 1.1 ( §Êt ¸ c¸t, ¸ sÐt)
e > 1.5 ( §Êt sÐt) §Êt bïn
+ Nh÷ng lo¹i ®Êt cã chøa vËt chÊt h÷u c¬:
10 ®Õn 30 % → ®Êt nhiÔm than bïn.
30 ®Õn 60 % → ®Êt than bïn.
> 60% → Than bïn.

$.6.Mét sè tÝnh chÊt vµ mét sè hiÖn t−îng ®Æc biÖt cña ®Êt:

1. TÝnh dÝnh:
Kh¶ n¨ng → chÞu ®−îc lùc kÐo → cã thÓ gi÷ ®−îc m¸i dèc th¼ng ®øng.
Nguyªn nh©n:

+ Do lùc hót ®iÖn ph©n tö → 2 h¹t


+ Lùc hót th«ng qua c¸c ca tion trung gian → phôc håi ®−îc →
+ Søc c¨ng → mµng n−íc mao dÉn. sau khi bÞ ph¸ ho¹i.
+ Do liªn kÕt xi m¨ng, liªn kÕt tinh thÓ → Kh«ng cã kh¶ n¨ng phôc håi →
sau khi bÞ ph¸ ho¹i.

2. TÝnh co vµ në:
+ TÝnh në: V khi W
+ TÝnh co: V khi n−íc bèc h¬i → W
Khi W → sÐt chuyÓn dÇn → tr¹ng th¸i cøng → lóc nµo ®ã V kh«ng ®æi →
trªn mÆt xuÊt hiÖn vÕt nøt ch©n chim → W lóc ®ã gäi lµ Wc
C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng:
+ Møc ®é ph©n t¸n: §Êt cã nhiÒu h¹t keo → sù thay ®æi V râ rÖt.
+ Kho¸ng: Monmoriolit V > Kaolinit.
+ §Êt hÊp phô nhiÒu Cation Na+ → tÝnh në nhiÒu h¬n →
so víi hÊp phô Ca++.
http://www.ebook.edu.vn
16
3. TÝnh tan r∙:
SÐt → khi bÞ Èm → mÊt hÕt tÝnh dÝnh → thµnh khèi rêi r¹c ( L−u ý → VËt
liÖu ®¾p ®ª).
V/nam: SÐt → kh¶ n¨ng nµy → nhá.

4. HiÖn t−îng Tiksotropi:


+ Mét sè ®Êt sÐt, bïn → chÞu t¶i ®éng → chuyÓn sang ch¶y nh·o hoµn toµn
→ mÊt hÕt lùc dÝnh
→ sau 1 thêi gian → l¹i håi phôc.
Cã 3 §/kiÖn ®Ó x¶y ra:
+ §Êt chøa nhiÒu h¹t ph©n t¸n nhá, keo.
+ §Êt bµo hoµ.
+ T¶i chÊn ®éng.
L−u ý: Khi ®ãng cäc; Mãng m¸y.

5 HiÖn t−îng biÕn lo∙ng cña c¸t b∙o hoµ n−íc:


§Êt c¸t → thµnh 1 dung dÞch
→ mÊt hÕt kh¶ n¨ng chÞu lùc.
ThÝ/nghiÖm: §Æt viªn bi
T¸c dông nhanh → lªn thµnh
→ Bi ch×m xuèng

G/thÝch: t¹i chç ®Æt t¶i → xuÊt hiÖn ¸p lùc lín trong n−íc lç rçng → truyÒn
nhanh → lªn toµn khèi ®Êt → h−íng vÒ phÝa cã søc kh¸ng bÐ → lªn trªn. NÕu
¸p lùc nµy > γ®n ®Êt → th× ®iÓm tiÕp xóc gi÷a c¸c h¹t → háng → ®Êt thµnh dÞch
thÓ .
Dõng → ¸p lùc thuû ®éng → vÒ kh«ng → c¸t chÆt l¹i.
Thùc tÕ: Hay x¶y ra → ®éng ®Êt
nÒn c¸t bôi b·o hoµ.

http://www.ebook.edu.vn
17

You might also like