Nhm :

Hong Phc Bo Trm

Trn Th Ngc Sng
T Hng Nam
Mai B Hong Phng
Trng Hng n

Vt l hc thi Hy Lp ha:
1. Nguyn nhn xut hin thi Hy Lp ha
Alexandros i l Quc vng th 14 ca nh Argead Vng quc
Macedonia (336 323 TCN), v c xem l mt trong nhng v t lnh thnh
cng nht trong lch s, ngi chinh pht gn nh ton b th gii m ng
bit trc khi qua i; ng thng c xem l mt trong nhng nh chin
lc qun s v i nht trong lch s. Tip sau khi thng nht cc thnh bang
Hy Lp c i, Alexandros chinh phc ch Ba T, bao gm c Tiu ,
Syria, Phoenicia, Gaza, Ai Cp, Bactria v Lng H v m rng bin cng
ch ca ng n xa tn Punjab. Nhng cuc chinh pht ca ng m u cho
nhiu th k nh c v thng tr ca ngi Hy Lp trn nhiu vng t xa xi,
mt giai on c gi l thi k Hy Lp ha, thi k m cc quc gia xung
quanh a Trung Hi c t chc theo khun mu ca nn vn minh Hy Lp
c i.
2. Nn tng khoa hc cho thi Hy Lp ha
Nm 13 tui Alexandros i theo hc Aristotle, mt trit gia ni ting
ngi Hy Lp. Aristotle hun luyn Alexandros v mi mt nh thut hng
bin v vn hc v gi ln cc s thch ca cu ta trong khoa hc, y khoa v
trit hc. ng cho xy dng ti Alchxandria, mt thnh ph ln ca sng
Nin mt trung tm khoa hc ln vi mt th vin gm 70 vn cun sch chp
tay, i thin vn, vin bo tng cc b su tp ng thc vt. Cc nh khoa
hc c tr cp hon ton tp trung vo vic nghin cu. Hu nh tt c
cc nh khoa hc thi u c quan h trc tip hoc trao i th t vi
Alchxandria, ni tr thnh trung tm khoa hc th gii.
3. Nhng nhn vt tiu biu cho thi Hy Lp ha
a. Euclid (330 275 TCN), sinh Athena, c hong Ptolemy I mi v
lm vic Alexandria, mt trung tm khoa hc ln thi c trn b bin a
Trung Hi. ng c mnh danh l "cha ca Hnh hc". C th ni hu ht
kin thc hnh hc cp trung hc c s hin nay u c cp mt cch
c h thng, chnh xc trong b sch C s gm 13 cun do Euclid vit ra, v
cng l b sch c nh hng nht trong Lch s Ton hc. Ngoi ra ng
cn tham gia nghin cu v lut xa gn, ng c-nic, l thuyt s v tnh
chnh xc. Thi Euclid, nhng kin thc ton hc ca Hy Lp cn rt tn mn.
Euclid l ngi h thng ha nhng kin thc thnh mt b sch ton hc

gm 13 tp, t tn l Nhng nguyn l . B sch ton hc ca Euclid c th

coi l c s cho s pht trin hnh hc s cp. Trong sut nhiu th k, b sch
ny c coi l cun sch gio khoa duy nht v ton Chu u.
Ngoi ra, Euclid cn l tc gi ca mt s tc phm khc v quang hc,
hnh hc cao cp v.v
b. Archimedes (287-212 TCN), sinh ti thnh ph Syracuse, vo nm 287
TCN, lc l mt thnh bang ca Hy Lp c i. Cha ca Archimedes l mt
nh thin vn v ton hc Phidias, ch thn gio dc v hng dn ng i
su vo hai b mn ny.
Nm 7 tui ng hc khoa hc t nhin, trit hc, vn hc. Nm 11 tui ng
i du hc Ai Cp, tr thnh hc sinh ca nh ton hc Euclid. Sau ng sang
Hy Lp ri quay v nh c ti thnh ph Syracuse ca Sicilia. c hong gia
Hy Lp ti tr v ti chnh, ng cng hin hon ton cho nghin cu khoa hc.
Nm 212 TCN, trong cuc tn cng ca qun La M vo Syracuse,
Archimedes b lnh La M git cht khi ng ang lm ton
ng c nh gi l nh bc hc nh cao thi Hy Lp c i. ng l nh
trit hc, nh k s, nh vt l hc, nh sng ch, nh thin vn hc, sng
Syracuse. Da trn kinh nghim ca thc t k thut, ng tm ra quy tc n
by, nh ngha trng tm ca mt vt, tm ra c trng tm ca cc vt
phng nh hnh tam gic, hnh bnh hnh, hnh thang. ng l ngi ch to
cc loi my mc c hc nng nc sng ln ti rung ng, nh xon c
Archimedes. ng cn ch to c cc my nm , cn cu mc v nhn
chm thuyn ch khi qun ch tn cng.
Trong tc phm V cc vt ni ng pht biu nh lut Archimedes v
lc y ca cht lng. ng cn nghin cu n tnh bn vng ca s cn bng
cc vt ni c hnh dng khc nhau. l c s khoa hc rt cn thit cho k
thut ng tu bin.
c. Claudius Ptolemaeus (khong 100-178 TCN) l mt nh bc hc Hy Lp
xut x t Tebaida, hc hnh v lm vic ti Alexandria. ng vit nhiu tc
phm trong cc lnh vc nh ton hc, thin vn hc, a l v nhc
(Ph. Claudius Ptolemaeus), nh khoa hc c Hy Lp (127 151 TCN), sng ti
Alexandria (Ai Cp), nghin cu ton hc, thin vn v a l. Tc gi ca
thuyt h v tr a tm; l m hnh cu trc v tr u tin, khng nh mt
cch sai lm rng, cc thin th chuyn ng trn nhng vng trn c tm l
tm Tri t nm yn, l c s cho thin vn hc trong mt thi k di n th
k 17, trc khi thuyt h nht tm ca N. Kopernik ra i.
4. Nhng cng trnh ni bt trong thi i ny
Archimedes tm ra quy tc n by, nh ngha trng tm ca mt vt,
tm ra c trng tm ca cc vt phng nh hnh tam gic, hnh bnh hnh,
hnh thang, ch to cc loi my mc c hc nng nc sng ln ti rung
ng (xon c Archimedes) , cc my nm , cn cu. ng tm ra nh lut
ni ting v lc y ca cht lng (nh lut Archimedes)
Ptolemaeus l tc gi ca thuyt h v tr a tm