You are on page 1of 67

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.

com
D: 01694 013 498

1






(MT PHNG PHP NHM PHT TRIN T DUY CHO HC SINH)



















Gi tng: www.MATHVN.com















Bm sn. 13.03.2011

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

2
GII TON TCH PHN BNG NHIU CCH
(Mt phng php nhm pht trin t duy)

I. TCH PHN HM HU T

Bi tp gii mu:

Bi 1: Tnh tch phn sau:
3 3
2
0
1
x
I dx
x
=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t
( )
2
tan 1 tan x t dx t dt = = +
i cn
3
3
0
0
t x
x
t

= =


=

=


Khi
( ) ( )
3 3 3 3
3 2 2
0 0 0 0
tan tan tan 1 1 tan tan 1 tan I tdt t t dt t t dt tdt

= = + = +
} } } }

( )
( )
2 3 3
0 0
cos
tan 3
tan tan lncos ln2 3
cos 2 2
0
d t
t
td t t
t

| |
= + = + =
|
\ .
} }

Nhn xt: i vi tch phn dng
( ) ( )
2 2
, , I R u u a du u u x

= + =
}
th ta c th t tan u a t =
Cch 2: Phng php tch phn tng phn
t
( )
2
2
2
2
ln 1
1
2
du xdx
u x
x xdx
dv
v
x
=
=

+
=
=
+


Khi
( ) ( ) ( ) ( )
3 3
2 2 2 2 2
0 0
1 1 3
ln 1 ln 1 3ln2 ln 1 1
2 2
0
J
I x x x x dx x d x = + + = + +
} }


Tnh
( ) ( )
3
2 2
0
ln 1 1 J x d x = + +
}

t
( )
( )
( )
2
2
2
2
2
1
ln 1
1
1
1
d x
u x
du
x
dv d x
v x

= +
=

+
= +

= +


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

3
Khi
( ) ( ) ( )
3
2 2 2
0
1 3 3
3ln2 1 ln 1 1 ln2
2 2
0
I x x d x
(
= + + + =
(
(

}

Ch : S d ta s dng c phng php ny l v
Khi tnh tch phn hm phn thc m ta phn tch c v dng
( )
( )
( ) ( )
( )
'
n n
P x f x Q x
I dx dx
Q x Q x
= =
} }
th
t
( )
( )
( )
'
n
u f x
du
Q x
v dv dx
Q x
=


Cch 3: K thut tch thnh tch kt hp phng php i bin s
Nhn xt: Ta c
3 2
. x x x = v
( )
'
2
1 2 x x + = t ta nh hng gii nh sau
Phn tch
3 3 3 2
2 2
0 0
1 1
x x x
I dx dx
x x
= =
+ +
} }

t
2
2
1
1
2
x t
t x
dt
xdx
=

= +

=


i cn
4
3
1
0
t
x
t
x
= =


=
=


Khi
( )
( )
4 4
1 1
1 4
1 1 1 1 3
1 ln ln2
1 2 2 2 2
t
I dt dt t t
t t

| |
= = = =
|
\ .
} }

Cch 4: Phn tch v a vo vi phn
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( )
2
3 3 3 2
2 2 2
2 2 2
0 0 0
2
3 3 2
2 2
2
0 0
1 1
1 1 1 1
1 1 1 1
2 2 2 1 1 1
1
1 3 3 3
1 ln 1 2ln2
2 2 2 1 0 0
x
x
I d x d x d x
x x x
d x
x
d x x
x
+
| |
= + = + = + =
|
+ + +
\ .
+
= + = + =
+
} } }
} }

Cch 5: Chia a thc tch thnh tng hai tch phn n gin hn
( )
( )
2
3 3 3 3 2
2
2 2 2
0 0 0
1
1 3 1 3 3 3
ln 1 ln2
2 2 2 2 2 1 1 1 0 0
d x
x x x
I dx x dx x
x x x
+
| |
= = = = + =
|
+ + +
\ .
} } }

Nhn xt: y l tch phn hm phn thc m c bc ca t ln hn bc ca mu chnh v th ta chia a thc
tch thnh tng cc tch phn l phng php ti u nht
Cch 6: Phn tch t thc cha mu thc (thc cht l chia a thc)
Ta c
( )
3 2
1 x x x x = +
Khi
( )
( )
2
3 3 3 3 2
2
2 2 2
0 0 0
1
1 3 1 3 3 3
ln 1 ln2
2 2 2 2 2 1 1 1 0 0
d x
x x x
I dx x dx x
x x x
+
| |
= = = = + =
|
+ + +
\ .
} } }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

4
Bi 2: Tnh tch phn bt nh:
( )( )
3 3
2
3 3
1 2 3 2
x x
I dx dx
x x x x
= =
+
} }

Gii:
Cch 1: Phn tch t thc cha nghim ca mu thc
Phn tch
( ) ( ) ( )
3 2 2
3 2 3 3 2 7 1 1 x x x x x x x = + + + + +
Khi
( ) ( ) ( )
2 2
3
2 2
3 2 3 3 2 7 1 1
3
3 2 3 2
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + + +
= =
+ +
} }

( )( ) ( )( )
2
7 1 1
3 3 7ln 2
2 1 2 2 1 2
x
x dx x x dx
x x x x x
| |
= + + + = + + +
|
|

\ .
} }

2 2
3 7ln 2 ln 2 ln 1 3 8ln 2 ln 1
2 2
x x
x x x x C x x x C = + + + + = + + +
Cch 2: Kt hp phn tch t thc cha nghim mu thc v k thut nhy tng lu
Phn tch
( ) ( ) ( ) ( )
3 2
3 2 3 1 1 2 3 x x x x x x x = + + +
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )
2 2
3 2 3 1 2 3 2 3 3 2 3 1 2 9 1 2 3 x x x x x x x x x x x x x = + + + = + + + (


Khi
( ) ( ) ( ) ( )
2
3
2 2
3 2 3 1 2 3 2 3
3
3 2 3 2
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + (

= =
+ +
} }

2
2
2
9 2 3
3 3 9ln 2 ln 3 2
2 3 2 2
x x
x dx dx x x x x C
x x x
| |
= + + = + + + +
|
+
\ .
} }

Cch 3: Kt hp phn tch t thc cha nghim mu thc v ng nht thc
Phn tch
( ) ( )
3 2 2
3 2 3 3 2 7 6 x x x x x x x = + + + + +
Khi
( ) ( )
2 2
3
2 2
3 2 3 3 2 7 6
3
3 2 3 2
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + + +
= =
+ +
} }

( )
2
1 2
7 6
3 3
3 2 2
x x
x dx dx x I
x x
+
= + + = + +
+
} }
.
Tnh
1
I bng phng php ng nht thc.
Cch 4: Chia a thc tch thnh tng hai tch phn n gin hn
( )
1
3
2 2 2
3 9 8 9 8
3 3
3 2 3 2 3 2
I
x x x
I dx x dx x dx dx
x x x x x x
| |
= = + + = + +
|
+ + +
\ .
} } } }


Tnh
1
I bng phng php ng nht thc.
Bi 3: Tm nguyn hm sau:
( )
3 3
2 2
2 1
1
x x
I dx dx
x x
x
= =
+ +
+
} }

Gii:
Cch 1: Phng php i bin s
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

5
t 1
1
du dx
u x
x u
=
= +

=


Khi
( )
3
3 2 2
2 2 2
1 3 3 1 3 1 1
3 3 3ln
2
u u u u u
I du du u du u u C
u u u u u
+ | |
= = = + = + + +
|
\ .
} } }

vi 1 u x = +
Cch 2: Phn tch t thc cha nghim mu thc
Phn tch
( ) ( ) ( )
3 2 2
2 1 2 2 1 3 1 1 x x x x x x x = + + + + + +
Khi
( ) ( ) ( )
2 2
3
2 2
2 1 2 2 1 3 1 1
2 1 2 1
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + + + +
= =
+ + + +
} }

( )
2
2
3 1 1
2 2 3ln 1
1 2 1
1
x
x dx x x C
x x
x
(
= + = + + + + (
+ +
+ (

}

Cch 3: Kt hp phn tch t thc cha nghim mu thc v k thut nhy tng lu
Phn tch
( ) ( ) ( )
3 2 2
3
2 1 2 2 1 1 2 2
2
x x x x x x x = + + + + + +
Khi
( ) ( ) ( )
2 2
3
2 2
3
2 1 2 2 1 1 2 2
2
2 1 2 1
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + + + +
= =
+ + + +
} }

2
2
2
1 3 2 2 3
2 2 ln 1 ln 2 1
1 2 2 1 2 2
x x
x dx dx x x x x C
x x x
+ | |
= + = + + + + +
|
+ + +
\ .
} }

Cch 4: Kt hp phn tch t thc cha nghim mu thc v ng nht thc
Phn tch
( ) ( )
3 2 2
2 1 2 2 1 3 2 x x x x x x x = + + + + + +
Khi
( ) ( )
2 2
3
2 2
2 1 2 2 1 3 2
2 1 2 1
x x x x x x
x
I dx dx
x x x x
+ + + + + +
= =
+ + + +
} }

( )
2
1 2
3 2
2 2
2 1 2
x x
x dx dx x I
x x
+
= + = +
+ +
} }
.
Tnh I
1
bng phng php ng nht thc
Cch 5: Chia a thc tch thnh tng cc tch phn n gin
( ) ( )
3 3
2 2 2
2
3 1
2
1 2 1
1 1
1
2 3ln 1
2 1
x x
I dx dx x dx
x x x
x x
x
x x C
x
(
= = = + (
+ + +
+ (

= + + + +
+
} } }

Cch 6: S dng phng php tch phn tng phn
t
( )
3
2
2
3
1
1 1
u x
du x dx
dx
dv
v
x x
=
=


=
=

+ +


Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

6
3 2 3 2
3 3 2
1 1
3 3
1 1 1 1
1
3 1 3 ln 1
1 1 1 2
x x x x
I dx dx
x x x x
x x x
x dx x x C
x x x
+
= + = +
+ + + +
| |
| |
= + + = + + + +
| |
+ + +
\ .
\ .
} }
}

Bi 4: Tm nguyn hm:
( )
2
39
1
x dx
I
x
=

}

Gii:
Cch 1: S dng phng php a vo vi phn
Phn tch ( ) ( ) ( )
2 2
2
1 1 1 2 1 1 x x x x = = + (


( )
( )
( ) ( ) ( ) ( )
2
2
39 39 37 38 39
1 2(1 ) 1
1 2 1
1 1 1 1 1
x x
x
x x x x x
+
= = +


( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
37 38 39 36 37 38
1 1 1 1 1 2 1 1 1
2
36 37 38
1 1 1 1 1 1
I dx dx dx C
x x x x x x
= + = + +

} } }

Cch 2:
t 1 1 t x x t dx dt = = =
( )
2
39 39 38 37 38 37 36
1
1 1 1 1 1 2 1 1 1
2
38 37 36
t dt
I dt dt dt C
t t t t t t t

= = + = + +
} } } }

Nhn xt:
Cch 3: S dng phng php tch phn tng phn
t
( ) ( )
2
38 39
2
1
38 1 1
du xdx u x
dx
v dv
x x
= =


= =

+


Khi
( ) ( )
2
38 38
1 1
19
38 1 1
x
I x dx
x x
=
+ +
}
. n y cc bn c th t lm ri
Bi 5: Tm nguyn hm:
3
10
( 1)
x dx
I
x
=

}

Gii:
Cch 1: S dng phng php a vo vi phn
S dng ng nht thc: ( ) ( ) ( ) ( )
3 3 2
3
1 1 1 3 1 3 1 1 x x x x x = + = + (


3
10 7 8 9 10
1 3 3 1
( 1) ( 1) ( 1) ( 1) ( 1)
x
x x x x x
= +


Khi
7 8 9 10
6 7 8 9
3 3
( 1) ( 1) ( 1) ( 1)
1 1 3 1 3 1 1 1
6 7 8 9 ( 1) ( 1) ( 1) ( 1)
dx dx dx dx
I
x x x x
C
x x x x
= + =

= + + +

} } } }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

7
Cch 2: S dng phng php bin i s
t 1 t x = ta c: 1 x t = + nn dx dt =
( )
3
3 2
7 8 9 10
10 10
1
( 3 3 1)
3 3
t dt
t t t dt
A t dt t dt t dt t dt
t t

+
+ + +
= = = + + +
} } } } } }

6 7 8 9
1 1 3 1 3 1 1 1
6( 1) 7( 1) 8( 1) 9( 1)
C
x x x x
= + + +


Cch 3: S dng phng php tch phn tng phn
t
( ) ( )
3 2
10 9
3
1
1 9 1
u x du x dx
dx
dv v
x x
= =


= =

+


Khi
( ) ( )
1
2
3
9 9
1 1
...
3
9 1 1
I
x
I x dx
x x
= +
+ +
}


n y ri ta c th tnh
1
I bng phng php tch phn tng phn hoc phn tch
( ) ( ) ( )
2 2
1 1 1 1 1 x x x x = + = + +
Nhn xt :
- i vi bi 3, bi 4 v m ta s dng phng php ng nht thc th gii h qu tht l nan gii phi khng,
chnh v th m la chn phng php no m hiu qu v nhanh v ch nht
Qua bi 3, bi 4 v bi 5 ta ch
- i vi tch phn hm phn thc c dng
( )
( )
n
P x
I dx
x a
=
+
}
th t t x a = + l mt phng php hiu qu nht
- Khi tnh tch phn hm phn thc m ta phn tch c v dng
( )
( )
( ) ( )
( )
'
n n
P x f x Q x
I dx dx
Q x Q x
= =
} }
th ta s
dng phng php tch phn tng phn nhng nn lm khi bc ca ( ) x a + l 1,2 n =
t:
( )
( )
( )
'
n
u f x
du
Q x
v dv dx
Q x
=


Bi 11: (HDB B 2004) Tnh tch phn sau:
( )
3 3
3 2
0 0
1
dx dx
I
x x x x
= =
+ +
} }

HD:
Cch 1: Bin i s
Nhn c t v mu cho
2
x
( ) ( )
3 3 3
3 2 2 2
0 0 0
1 1
dx dx xdx
I
x x x x x x
= = =
+ + +
} } }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

8
t
2
2
1
1
2
x t
t x
dt
xdx
=

= +

=


Cch 3: Bin i s
t tan x u = Bn c t gii
Cch 4: a vo vi phn
Phn tch t
( )
2 2
1 1 x x = +
Khi
( )
2
3 3
2
2
0 0 0 0
3 3
2
1
1 3 3
ln ln 1
2 1
1 6
ln
2
0
2 1 0
dx x dx
I dx
d x
x x
x x x x
= = =
+
+
= +
+
} } } }

Bi 12: Tnh tch phn sau:
2
5 3
1
dx
I
x x
=
+
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php phn tch
Cch 1.1: Phn tch:
2 2
1 1 x x = +
( )
2 2 2 2
3 2 3 2 3 2 3 2
3 2
1 1 1 1 1 1 1 1
( 1) ( 1) ( 1) 1 1
x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
+ +
= = = = +
+ + + + +

Khi
2
2
3 2
2 2
2
1 1 1
2
1 1 1 1 1
ln
3 1 5
ln2 ln
8
ln 1
2 1 2 2 2 1
x
I dx dx dx x x
x x x x
| |
= = + + + = +
|
+
\ .
} } }

Cch 1.2: Phn tch:
( )( )
4 4 4 2 2
1 1 1 1 x x x x x = + = + +
( )
( ) ( )
4 2 2
4 4 2
3
3 2 3 2 2 3 2 3 2
1 1
1 1 1 1
( 1) ( 1) 1 1
1
x x x
x x x x x
x
x x x x x x x x
x x

+ +
+
= = = + = +
+ + + +
+

... t lm nh
Cch 2: Kt hp k thut tch thnh tch v phng php bin i s
Phn tch
( ) ( )
2 2
2
1
3 2 2
1
1 1 1
.
1 1
I dx dx
x
x x x x
= =
+ +
} }

t
2
1
1
1
x
t
t
x
dx dt
t


i cn
1
2
2
1
1
x t
x
t

= =



www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

9
Khi
1
1 3
2
2
2 2
2
1 1
2
1
1 1 1
1
...
t
t
I t dt dx
t
t t
=
+ | |
+
|
\
=
.
} }
n y li tr thnh bi 1, cc bn tha h m lm nh
Cch 3: S dng k thut nhn trn t v phng php i bin s
( ) ( )
2 2
3 2 4 2
1 1
1
1 1
x
I dx dx
x x x x
= =
+ +
} }

t
2
1
2
dt
t x xdx = + =
i cn
2 5
1 2
x t
x t
= =


= =


Khi
( ) ( )
5 5
2 2
2 2
5
1 1 1 1 1 1 3 1 5
ln ln2 ln
2 2 1 2 1 1 8 2 2
1 1
dt t
I dt
t t t t
t t t
(
| |
= = + = + = + (
|

( \ .

} }

Hoc cc bn c th t 1 u t = hoc phn tch ( ) 1 1 t t = hoc ng nht thc
Cch 4: S dng k thut nhn trn t v phng php a vo vi phn
( ) ( ) ( )
( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
2 2 2
2
3 2 4 2 4 2
1 1 1
2 2
2 2 2
2 2 2
4
4 2 2 2
1 1 1
1 1 1
1
2
1 1 1
1
1 1 1 1 1
1 1 1
2 2 2
1 1
x
I dx d x
x x x x x x
x x
d x d x d x
x
x x x x
= = = + =
+ + +
+
= + = + + =
+ +
} } }
} } }

( )
2 2
3
2
1 1
1 1
...
1
dx dx
x x x
=
+
} }
i n y li thnh cch 1 ri, lng vng qu, b qua thui
Cch 5: S dng phng php ng nht thc
( )
3 2 2 3 2
1
1
1
A B C Dx E
x x x x
x x
+
= + + +
+
+
n y th ng nht thc hai v gii h tm , , , , I A B C D E = tuy nhin
vic gii h l phc tp chnh v th trong trng hp ny ta nn lm theo cch 1, cch 2 v cch 3 l hiu qu
nht
Cch 6: t
( )
2
tan tan 1 x u dx dt = = + bn c t lm
Bi 14: Tnh tch phn sau:
1
3
0
1
dx
I
x
=
+
}

Gii:
Nhn xt: ( ) ( )
3 2
1 1 1 x x x x + = + +
Cch 1: Da vo nhn xt trn ta s dng ng nht thc:
( ) ( )( )
2 2 2
1 1 1 1 x x x x x = = +
Khi
1 1 2
1 2
3 2
0 0
1
1 1
x x
I dx dx I I
x x x

= =
+ +
} }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

10
Tnh
1
I bng cch t
3
1 t x = + hoc
( )
3
1
1
3
0
1
1
3 1
d x
I
x
+
=
+
}

Tnh
2
I phn tch ( )
1 1
1 2 1
2 2
x x = (k thut nhy tng lu)
Ta c
1 1 1
2
2 2 2
0 0 0
1 1 2 1 1
2 2 1 1
1 3
2 4
x x dx
I dx dx
x x x x
x

= =
+ +
| |
+
|
\ .
} } }

Cch 2: ng nht thc
Xt
( ) ( ) ( )
2
3 2
1
1 1 1
1 1 1
A Bx C
A x x Bx C x
x x x x
+
= + = + + + +
+ + +

n y ta c th ng nht h s gii h tm A, B, C hoc cho mt s gi tr ring l
1 2 1
1 ; 0 ; 1
3 3 3
x A x C x B = = = = = = Bn t gii tip nh
Kt qu ta c
1
ln2
3
3 3
I

= +
Cch 3: i bin s kt hp k thut nhy tng lu
( )( )
( )
( ) ( ) ( )
1 1 1
3 2 2
0 0 0
1
1 1 1
1 1 3 1 3
dx dx d x
I
x x x x
x x x
+
= = =
+ ( + +
+ + + +
} } }

t 1 x t dx dt + = =
i cn
0 1
1 2
x t
x t
= =


= =


( )
( ) ( )
( )
2 2 2 2 2 2
2 2 2
1 1 1 1
dt 1 3 3 3 1 dt 3
dt
3 3 3 3 3 3 3 3
t t t t t
dt
t t t t t t t t t
| |
+
= = =
|
+ + +
\ .
} } } }

( )
( )
2 2 2 2
2 2
1 1 1
2
2
1 dt 1 3 3 3 dt
3 3 2 2 3 3
3
2
4
2
1 1 2 3 1
ln 3arctan ln2
1 3 2 3 3 3
3 3 3
d t t
t t t
t
t t
t t

| |
+
= +
|
+
|
+
|
\ .
| |

= + = +
|
+
\ .
} } }

Bi 15: Tnh tch phn bt nh:
( )
4 3
50
3 5 7 8
2
x x x
I dx
x
+
=
+
}
.
Gii :
Cch 1: Bin i s
t
2
2
x t
x t
dx dt
=
+ =

=


Khi
( )
( ) ( ) ( )
4 3
4 3
50 50
3 2 5 2 7 2 8
3 5 7 8
2
t t t
x x x
I dx dt
t
x
+
+
= =
+
} }

Cch 2: ng nht t thc cha nghim ca mu thc
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

11
Phn tch ( ) ( ) ( ) ( )
4 3 2
4 3
3 5 7 8 2 2 2 2 x x x a x b x c x d x e + = + + + + + + + + ng nht tm a, b, c, d, e

Cch 3: Khai trin Taylor (tham kho)
t
( )
4 3
4
3 5 7 8 P x x x x = +
p dng khai trin taylor ta c
( ) ( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
3 4
2 3 4
4 4 4 4
4 4
2 2 2 2
2 2 2 2 2
1! 2! 3! 4!
P P P P
P x P x x x x
' ''
= + + + + + + + +
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 3 4
4
66 149 2 48 2 29 2 3 2 P x x x x x = + + + + + +
( ) ( ) ( ) ( )
( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 3 4
50
50 49 48 47 46
49 48 47 46 45
66 149 2 48 2 29 2 3 2
2
66 2 149 2 48 2 29 2 3 2
66 149 48 29 3
49 2 48 2 47 2 46 2 45 2
x x x x
I dx
x
x x x x x dx
C
x x x x x

+ + + + + +
=
+
(
= + + + + + + +

= + + +
+ + + + +
}
}

Bi 16: (HTN 2001) Tnh tch phn sau:
1 5
2 2
4 2
1
1
1
x
I dx
x x
+
+
=
+
}

Gii:
Ta c
1 5 1 5 1 5
2 2 2 2 2
2
4 2 2
2
1 1 1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
x x
x
dx dx dx
x x
x
x
x
x
+ + + | |
+
+
|
+
\ .
= =
+
| |
+
+
|
\ .
} } }

t
2
1 1
1 t x dt dx
x x
| |
= = +
|
\ .
.
i cn
1
0
1 5
1
2
x
t
t
x
=
=


+
=
=


Khi
1
2
0
1
dt
I
t
=
+
}
. t
( )
2
tan 1 tan t u dt u du = = + .
i cn
0
0
1
4
u
t
t u

=
=


= =


Khi
1 2 4 4
2 2
0 0 0
1 tan
.
4
4 1 1 tan
0
dt u
I du du u
t u

+
= = = = =
+ +
} } }

Cch khc:
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

12
Ta c th gp hai ln t l
( )
2
2
1 1
tan 1 1 tan x u dx u du
x x
| |
= + = +
|
\ .
bn c t gii
Bi 17: Tnh tch phn: I
2 2
4
1
1
1
x
dx
x

=
+
}

Gii:
Cch 1: Chia c t v mu cho
2
0 x = ta c
Bin i
2 2
2 2
2
2
1 1
2
1 1
1 1
1
1
2
x x
I dx dx
x
x
x
x

= =
| |
+
+
|
\ .
} }

t
2
1 1
1 u x du dx
x x
| |
= + =
|
\ .

Khi I
5
2
2
2
1 2
ln
2 2 2 2
du u
u u

= =
+
}
5/2
2
1 (5 2 2)(2 2)
ln
2 2 6 2
+
=


Cch 2: Phn tch
( ) ( )( )
2
4 2 2 2 2
1 1 2 2 1 2 1 x x x x x x x + = + = + + + v s dng ng nht thc
2
4
2 2
1
1
2 1 2 1
x Ax B Cx D
x
x x x x
+ +
= +
+
+ + +
ng nht h s tm A, B, C v D nhng cch ny di v rt phc tp
nn khng a ra
Nhn xt:
- Qua cc v d trn ta thy k thut chia thc s rt hiu qu trong vic chuyn tch phn ban u thnh tch
phn n gin hn
- Thng thng s dng k thut chia th trn t l mt a thc bc hai ( )
2
1 P x x = cn mu l mt a thc
bc 4: ( )
4 3 2
Q x ax bx cx dx e = + + + + sao cho h s 1 a e = =
- Tch phn trn a v dng
2
1 1
1 I f x dx
x x
| || |
=
| |
\ .\ .
}
t
2
1 1
1 t x dt dx
x x
| |
= =
|
\ .

Tng t ta c th gii bi ton ny
1. Tnh tch phn sauI
2 2
4
1
1
1
x
dx
x
+
=
+
}

2 2
2 2
2
2
1 1
2
1 1
1 1
1
1
2
x x
I dx dx
x
x
x
x

= =
| |
+
+
|
\ .
} }
. t
2
1 1
1 u x du dx
x x
| |
= = +
|
\ .

2. (HQGHN A 2001) Tnh tch phn bt nh sau:
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

13
( )( )
2 2
2 2 2
1 1 5 1
ln
8 3 1 5 1 3 1
x x x
I dx C
x x x x x x
+ +
= = +
+ + + +
}

Bi 18: Tnh tch phn sau:
( )
1
4
3 4
0
1 I x x dx = +
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php bin i s
t
4 3 3
1 4
4
dt
t x dt x dx x dx = + = =
i cn
1 2
0 1
x t
x t
= =


= =


Khi
( )
1 2
4
3 4 4 5
0 1
2
1 1 31
1 .
1 4 20 20
I x x dx t dt t
| |
= + = = =
|
\ .
} }

Cch 2: S dng phng php bin i s
t
4 3
4
dt
t x x dx = =
i cn
1 1
0 0
x t
x t
= =


= =


Khi ( ) ( )
1 1 5
4
2 3 4 2 3 4
0 0
1
1 1 1 31
1 1 4 6 4 2 2
0 4 4 4 5 20
t
I t dt t t t t dt t t t t
| |
= + = + + + + = + + + + =
|
\ .
} }

Cch 3: S dng phng php bin i vi phn
( ) ( ) ( )
( )
5
4
1 1
4 4
3 4 4 4
0 0
1
1
1 1 31
1 1 1 .
0 4 4 5 20
x
I x x dx x d x
+
= + = + + = =
} }

Cch 4: S dng phng php phn tch
Phn tch
( ) ( ) ( )
4
3 4 3 16 12 8 4 19 15 11 7 3
1 4 6 4 1 4 6 4 x x x x x x x x x x x x + = + + + + = + + + +
Khi
( ) ( )
1 1 20 16 12 8 4
4
3 4 19 15 11 7 3
0 0
1
31
1 4 6 4
0 20 4 2 2 4 20
x x x x x
I x x dx x x x x x dx
| |
= + = + + + + = + + + + =
|
\ .
} }

Nhn xt: Mi cch gii c mt c th ring nn la chn cch no l ph hp hn, ty vo mi ngi, theo
ti cch 1 v cch 3 l hiu qu nht
Bi 19: (H KTQD 1997) Tnh tch phn sau:
( )
1
6
5 3
0
1
1
168
I x x dx = =
}

Gii:
Ta c
( ) ( )
1 1
6 6
5 3 3 3 2
0 0
1 1 I x x dx x x x dx = =
} }

Cch 1: i bin s
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

14
t
2
3
3
1 3
1
dt
x dx
t x
x t


i cn
1 0
0 1
x t
x t
= =


= =


( ) ( ) ( )
0 1 1 7 8
6 6 6 7
1 0 0
1 1 1 1 1
1 1
3 3 3 3 7 8 168
t t
I t t dt t t dt t t dt
| |
= = = = =
|
\ .
} } }

Cch 2: a vo biu thc vi phn
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
1 1 1 1
6 6 6 7
5 3 2 3 3 2 3 2 3
0 0 0 0
7 8
3 3
1 1
6 7
3 3 3 3
0 0
1 1 1 1 1 1
1 1
1 1
1 1 1 1
1 1 1 1 . .
0 0 3 3 7 3 8 168
I x x dx x x x dx x x dx x x dx
x x
x d x x d x
(
= = =


= + = + =
} } } }
} }

Cch 3: Khai trin
( )
6
3
1 x thnh tng cc a thc
( )
6
5 3
1 x x .. cch ny khng kh nhng khai trin phc
tp ch tham kho thi
Ch : Nu ta t
3
t x = cng ra nhng s di v phc tp, bn c c th tham kho
Bi 20: Tnh tch phn sau ( )
2
2
0
1 I x x dx = +
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php phn tch
Ta c ( ) ( )
2
2 3 2
1 2 1 2 x x x x x x x x + = + + = + +
Khi
( )
2 4 3 2
3 2
0
2
2 34
2
0 4 3 2 3
x x x
I x x x dx
| |
= + + = + + =
|
\ .
}

Cch 2: S dng phng php a vo vi phn
Ta c ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 2 3 2
1 1 1 1 1 1 x x x x x x + = + + = + + (


Khi ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
4 3
2 2 2 2
3 2 3 2
0 0 0 0
1 1
34
1 1 1 1 1 1
4 3 3
x x
I x dx x dx x d x x d x
+ +
= + + = + + + + = =
} } } }

Cch 3: i bin s
t
1
1
x t
t x
dx dt
=
= +

=


i cn
2 3
0 1
x t
x t
= =


= =


Khi ( ) ( )
3 3 4 3
2 3 2
1 1
3
34
1
1 4 3 3
t t
I t t dt t t dt
| |
= = = =
|
\ .
} }

Cch 3: S dng phng php tch phn tng phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

15
t
( )
( ) 2
2
2 1
1
2
du x dx
u x
x
dv xdx v
= +

= +


= =



Khi ( ) ( ) ( )
2 2 2 4 3
2
2 3
0 0
2 2
34
1 1 6 6
0 0 2 4 3 3
x x x
I x x x dx x x dx
2
| |
= + + = + = + =
|
\ .
} }

Bi 21: Tnh tch phn sau: ( )
0
9
2
1
1 I x x dx

= +
}

Gii:
Cch 1: Bin i s
t 1 t x dt dx = + =
i cn
1 0
0 1
x t
x t
= =


= =


Khi
( ) ( ) ( ) ( )
0 1 1 1
9 2
2 9 2 9 11 10 9
1 0 0 0
12 11 10
1 1 2 1 2
1
1 2 1 1
2
0 12 11 10 12 11 10 660
I x x dx t t dt t t t dt t t t dt
t t t

= + = = + = +
| |
= + = + =
|
\ .
} } } }

Cch 2: Phng php phn tch
Phn tch ( ) ( )
2
2
1 2 1 1 x x x = + + +
Khi
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
0 0 0
9 2 9 11 10 9
2
1 1 1
12 11 10
1 1 2 1 1 1 1 2 1 1
1 1 1 0
1
2
1 12 11 10 660
I x x dx x x x dx x x x dx
x x x

( (
= + = + + + + = + + + +

(
+ + +
= + = (

(

} } }

Hoc phn tch
2
x theo ( ) 1 x + nh sau
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) { }( ) ( ) ( ) ( )
9 9 9 11 10 9
2 2
1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 1 1 x x x x x x x x x x
(
+ = + + = + + + + = + + + + (



Nhn xt:
- Vi bi ton ny ta s dng phng php phn tch tc l khai trin ( )
9
1 x + hay phng php tch phn tng
phn nh bi 20 th cng ra nhng rt di v phc tp v bc ca ( ) 1 x + l ln
Bi 22: Tnh tch phn:
1
2 10
0
(1 3 )(1 2 3 ) I x x x dx = + + +
}

Gii:
Cch 1: i bin s
t
2
1 2 3 (2 6 ) 2(1 3 ) (1 3 )
2
dt
t x x dt x dx dt x dx x dx = + + = + = + = +
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

16
i cn:
0 1
1 6
x t
x t
= =


= =

.
10 11 11 11 11
6 6
10
1 1
6
6 1 6
1
1 2 2 22 22 22 22
dt t t
I t dt = = = = =
} }

Cch 2: a vo vi phn
( )( ) ( ) ( )
( ) ( )
( )
1
1 10 10 '
2 2 2
0
0
11
2
1 11
10
2 2
0
1
1 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
2
1 2 3
1
1 6
1 2 3 1 2 3 1
0 2 22 22
I x x x dx x x x x dx
x x
x x d x x
= + + + = + + + +
+ +
= + + + + = =
} }
}


Bi tp t gii c hng dn:

Bi 1: (HV D 2000) Tnh tch phn sau:
2 3
2
0
3
2 1
x
I dx
x x
=
+ +
}

s: 9ln3 8 I =
Bi 2: Tnh tch phn sau:
( )( )
2 2
2 2
1
1
3 1 1
x
I dx
x x x x

=
+ + + +
}

HD:
Chia c t v mu cho
2
x ta c
2
2
1
1
1
1 1
3 1
x
I dx
x x
x x

=
| | | |
+ + + +
| |
\ . \ .
}

Cch 1: Bin i s t
2
1 1
1 t x dt dx
x x
| |
= + =
|
\ .

Cch 2: Bin i vi phn
2 2
2
1 1
1
1
1
2
1 1 1
ln 1 ln 3
1 1 1 1 1 2
3 1 3 1
1 7
ln
2 10
d x
x
x
I dx dx x x
x x
x x x x
x x x x
| |
+

|
( | | | | \ .
= = = + + + +
| | (
| || | | || | \ . \ .
+ + + + + + + +
| | | |
\ .\ . \ .\ .
=
} }

Cch 3: ng nht thc
Bi 3: Tnh tch phn sau:
1 5
2
0
.
1
x
I dx
x
=
+
}

HD:
ng nht thc:
5 3 2 2
( 1) ( 1) x x x x x x = + + +
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

17
1
1
3 4 2 2
2
0
0
1 1 1 1 1
ln( 1)] ln2 .
4 2 2 2 4 1
x
I x x dx x x x
x
| | (
= + = + + =
|
(
+ \ .
}

Hoc chia t cho mu tch thnh tng cc tnh phn n gin Hoc t tan x t =
Bi 4: (HKT 1994) Tnh tch phn sau:
( )
1
3
0
1 2
x
I dx
x
=
+
}

HD:
Phn tch ( )
( ) ( ) ( )
3 2 3
1 1 1 1
1 2 1
2 2
1 2 1 2 1 2
x
x x
x x x
(
= + = (
+ + + (

ta c
1
18
I =
Hoc t 1 2 t x = + Hoc tch phn tng phn
Bi 10: Tnh tch phn:
( )
1 2
4 2
1
2
3 21 13
ln2 ln3
4 4
3 2
x
I dx
x x x

= = +
+ +
}

HD:
Cch 1: Nhn c t v mu cho x ri t
2
t x =
Cch 2: Phn tch mu
( ) ( )( )
4 2 2 2
3 2 1 2 x x x x x x + + = + + v s dng ng nht thc
Bi 5: Tnh tch phn:
( )( )
1
2 2
0
2 5 1 5
ln
2 4
3 2 7 12
x
I dx
x x x x
+
= =
+ + + +
}

HD:
Phn tch
( ) ( ) ( )( )( )( ) ( )( )
2 2 2 2
3 2 7 12 1 2 3 4 5 4 5 6 x x x x x x x x x x x x + + + + = + + + + = + + + +
Cch 1: S dng ng nht thc khi mu s l 4 nghim n
Cch 2: S dng i bin s t
2
5 t x x = +
Cch 3: S dng phng php phn tch
( ) ( ) ( )
2 2
1
2 5 2 5 5 6 5 4
2
x x x x x x
(
+ = + + + + +


Bi 6: Tnh tch phn:
1 2
4 3 2
1
2
2 3
44 2 5 4 4
x
I dx
x x x x

= =
+ + + +
}

HD:
Phn tch
( )
2
4 3 2 2
2 5 4 4 2 x x x x x x + + + + = + +
Cch 1: ng nht thc
Cch 2: Chia c t v mu cho
2
x v t
2
t x
x
= + Hoc a vo vi phn
Bi 7: Tnh tch phn sau:
( )
0 2
3
2
1 1
x dx
I
x
=
+
}

HD:
Cch 1: t tan x t =
Cch 2: S dng phng php tch phn tng phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

18
t
( )
3
2
1
u x
xdx
dv
x
=


Cch 3: S dng phng php phn tch thnh hai tch phn n gin
Phn tch
( )
2 2
1 1 x x = +
Khi
( ) ( ) ( )
0 0 0 2
3 2 3
2 2 2
1 1 1 1 1 1
x dx dx dx
I
x x x
= =
+ + +
} } }



II. TCH PHN HM V T

Bi tp gii mu:

Bi 1: (HGTVT 1998) Tnh tch phn:
7
3
3
0
1
3 1
x
I dx
x
+
=
+
}

Gii:
Cch 1: Bin i s
t
3
3
2
1
3 1 3
u
x
u x
dx u du

=

= +


i cn
7
2
3
1
0
u x
u
x

= =


=


Khi
( ) ( )
3
2 2 5
2 3 4 2
1 1
1
1
2
1 1 1 46
3
2 2
1 3 3 3 5 15
u
u
I u du u udu u u du u
u

+
| |
= = + = + = + =
|
\ .
} } }

Cch 2: Bin i s
t
1
3
3 1
3
u
x
u x
du
dx

=

= +


i cn
7
8
3
1
0
u x
u
x

= =


=


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

19
Khi
5
2 1 2 8 8 8
3
3 3 3
1 1
1 1 1
3 3
1
1
8
1 1 2 1 1 3 46
3
2 3
1 3 9 9 9 5 15
u
u u
I du du u u du u
u u

| |
+
| |
+
|
= = = + = + =
|
|
\ . |
\ .
} } }

Cch 3: a vo vi phn
Phn tch ( )
1 2
1 3 1
3 3
x x + = + +
Khi
( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
7 7 7 7 7
3 3 3 3 3
2 1
3 3
3 3 3
0 0 0 0 0
5 2
3 3
1 2
3 1
1 3 1 2 1 2
3 3
3 1 3 1 3 1 3 1
3 3 9 9
3 1 3 1 3 1
7 7
1 1 46
3 1 3 1 3 3
15 3 15
0 0
x
x dx
I dx dx x d x x d x
x x x
x x

+ +
+
= = + = + + + + +
+ + +
= + + + =
} } } } }

Cch 4: Tnh phn tng phn
t
( )
2
3
3
1
1
1
3 1
3 1 2
u x du dx
dv dx
v x
x
= + =


=
= +

+


Khi
( )( )
( )
( ) ( ) ( ) ( )
7 7
2
3 3 2 2 1
3
3 3 3
3
0 0
7
3 1
1 1 1 1
1 3 1 1 3 1 3 1 3 1 ... 3
2 2 2 6
3 1
0
x
I x x dx x x x d x
x
+
= + + = + + + +
+
} }
bn c t gii
Bi 2: Tnh tch phn:
1 3
2
1
0
1
x
I dx
x
= =
+
}

HD:
C1: t tan x t =
C2: Phn tch
( )
3 2
1 x x x x = +
C3: t
2
2
1
u x
x
dv dx
x
=


C4: t x t =
C5: Phn tch
( ) ( )
3 2 2 2
1 1 1 x dx x xdx x d x
(
= = + +


Bi 3: (HBKHN 1995) Tnh tch phn sau:
2
2
2
1
dx
I
x x
=

}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

20
t
2
1 sin
cos cos
tdt
x dx
t t
= = vi 0;
2
t
| |
e
|
\ .
hoc
t
x
sin
1
=
i cn
2
3
2
4
t
x
x
t

=
=


=

=


Khi
3 3 3
2
2
4 4 4
2
sin
sin
3
cos
sin 12
1 cos
4
cos
t
t
t
I dt dt dt t
t
t
t

= = = = =

} } }
(v ; sin 0
4 3
t t
(
e >
(

)
Cch 2: Phng php bin i s
Nhn c t v mu cho x ta c
2 2
2 2 2
2 2
1 1
dx xdx
I
x x x x
= =

} }

t
2 2
2
1
1
x t
x t
xdx tdt
= +
=

=


i cn
2
3
2 1
x
t
x t
=
=


= =


Khi
( )
3 3
2 2
1 1
1 1
tdt dt
I
t t t
= =
+ +
} }
. t
( )
2
2
1
tan tan 1
cos
t u dt du u du
u
= = = +
i cn
3
3
1
4
u
t
t
u


=

=


Khi
2 4 4
2
3 3
tan 1
4
12 tan 1
3
u
I du du u
u

+
= = = =
+
} }

Cch 3: Phng php bin i s
t
2
2
1
1
1
2
x t
x t
xdx dt
= +

=

=

tng t nh cch 2
Cch 4: Phng php bin i s
t
2
1 1 dx
x t dt
t x x
= = =
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

21
i cn
1
2
2
1 2
2
t
x
x
t


=

=


Khi
1 1
2 2
2 2
1 1
2 2
1 1
dt dt
I
t t
= =

} }
. t sin cos t x dt xdx = =
Khi
4 4
2
6 6
cos
4
4 6 12
1 sin
6
u
I dx du u
u

= = = = =

} }

Cch 5: Phn tch
( )
2 2
1 1 x x
(
=


Khi
1 2
2 2 2 2
2 2
2 2 2
1
1 1
I I
dx x x
I dx dx
x
x x x

= =

} } }

bn c t gii
Bi 3: (H A 2003) Tnh tch phn:
2 3
2
5
4
dx
I
x x
=
+
}

Gii:

Cch 1: Phng php bin i s
t
2 2
2
4
4
x t
t x
xdx tdt
=
= +

=


i cn
2 3 4
3
5
x t
t
x

= =


=
=


Khi
4 4 4
2
3 3 3
4
1 1 2 1 5
ln ln
3 4 2 2 4 2 4 3 4
dt dt dt t
I
t t t t
| |

= = = =
|
+ +
\ .
} } }

Cch 2: Phng php bin i s

t
2
1 1
x dx dt
t t
= =
Khi
1/2 3 1/2 3
2
2 2
1/ 5 1/ 5
1/ 2 3
1 (2 ) 1 1 5
ln 2 4 1 ln
2 2 4 3
1/ 5 4 1 (2) 1
dt d t
I t t
t t
= = = + + =
+ +
} }
.
Cch 3: Phng php bin i s
t
( )
2
2tan 2 1 tan x t dx t dt = = + vi 0 t
2

< < v
2
2
4 x
cost
+ = .
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

22
i cn:
2 3
3
5
5
tan
2
t
x
x

.
Khi :
3
1 1 5
ln tan ln 3
2 sin 2 4 3
dt t
I
t

= = =
}
(trong
1 cos 1
tan
2 1 cos 5

= =
+
)
Bi 4: (HDB A 2003) Tnh tch phn sau:
1
3 2
0
1 I x x dx =
}

Gii:
Phn tch
1 1
3 2 2 2
0 0
1 1 . I x x dx x x xdx = =
} }

Cch 1: Phng php bin i s
t
2 2
2
1
1
x t
t x
xdx tdt
=
=

=


i cn
1 0
0 1
x t
x t
= =


= =


Khi
( ) ( ) ( )
1
0 1 1
2 2 2 2 2 4 3 5
1 0 0 0
1 1 2
1 1
3 5 15
I t t dt t t dt t t dt t t
| |
= = = = =
|
\ .
} } }

Cch 2: Phng php bin i s
t
2
2
1
1
2
x t
t x
dt
xdx
=

=

=


i cn
1 0
0 1
x t
x t
= =


= =


Khi ( ) ( )
1
1 1 1 3 3 3 0 1 1
2 2 2 2 2 2
1 0 0
0
1 1 1 1 2 2 2
1 1
2 2 2 2 3 3 15
I t t dt t t dt t t dt t t
| | | |
= = = = =
| |
\ . \ .
} } }

Cch 3: t
2
2
dt
t x xdx = = t gii
Cch 4: Lng gic ha
t cos sin x t dx tdt = =
Khi
( )
2 2
2 3 2 2
0 0
sin cos sin 1 sin cos I t tdt t t tdt

= =
} }

Cch 4.1.
t sin cos t u tdt du = =
Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

23
( )
1 3 5
2 2 2 4
0
(1 )
3 5
u u
I u u du u u du
| |
= = =
|
\ .
} }

Cch 4.2.
( ) ( ) ( ) ( )
3 5 2 2
2 2 2 4
0 0
sin sin 2
sin 1 sin sin sin sin sin
2
3 5 15
0
t t
I t t d t t t d t

| |
= = = =
|
\ .
} }
.
Cch 4.3.
2 2 2 2
2
0 0 0 0
1 1 1 cos4 1 1
sin 2 cos cos cos cos4 cos
4 4 2 8 8
t
I t tdt tdt tdt t tdt

= = = =
} } } }
.
Cch 5: Phng php a vo biu thc vi phn

( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
1 1
2 2 2 2 2 2
0 0
1 1 3
2 2 2 2
2
0 0
1 1
1 1 1 1 1 1
2 2
1 1
1 1 1 1
2 2
I x x d x x x d x
x d x x d x
= =
=
} }
} }
.bn c t gii
Cch 6: Phng php tch phn tng phn
t
( )
2
2
2
2 3
2
1
1
1
3
du xdx
u x
v x
dv x x
=
=


=
=



Khi
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 2 2 2
2 2 2 2 2
3 3 3
0 0
1
1 2 1
. 1 1 1 1...
0 3 3 3
I x x x x dx x d x = =
} }
bn c gii tip
Bi 5: (H A 2004) Tnh tch phn:
2
1
1 1
x
I dx
x
=
+
}

Gii:
Cch 1:
t
2 2
1 1 1 2 t x t x x t dx tdt = = = + =
i cn
2 1
1 0
x t
x t
= =


= =


Khi

1 1 1 2 3
2
0 0 0
1
3 2
0
1 2
2 2 2 2
1 1 1
1 1 11
2 2 2ln 1 2 2 2ln2 4ln2
3 2 3 2 3
t t t
I tdt dt t t dt
t t t
t t
t t
+ + | |
= = = +
|
+ + +
\ .
(
| |
= + + = + =
| (
\ .

} } }

Cch 2:
( )
( )
2
2 1
1 1
1 1
dx t dt
t x
x t
=

= +

= +


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

24
i cn
2 2
1 1
x t
x t
= =


= =


Khi
( ) ( )
2
2 2 2 3 2
2
1 1 1
1 1 1
3 4 1 1
2 . 2 . 2 3 4 .
t t
t t t
I dt dt t t dt
t t t
(
+
+ | |
= = = +
|
\ .
} } }

3 2
2
5
2 3 4 ln| | 2ln2
1 3 2 3
t t
t t
| |
= + =
|
\ .

Tng qut:
( )
b
a
p x
dx
ax b c + +
}
vi ( ) p x l mt a thc cha x, m, n, c l cc hng s ta t t ax b c = + + hoc
t ax b = +
Bi 6: Tnh tch phn sau:
3
2
8 3
2 4
x
I dx
x

}

Gii:
Cch 1: Da vo o hm
t ( )
8 3
2 4
x
f x
x

. Ta bin i ( ) f x v dng
( ) ( )
( )
'
' 8 3 1
4 4 4
2 4 2 4
x
f x x x x x x
x x

= = + = +


Xt hm s ( ) 4 F x x x = v ( ) ( )
( )
( )
'
'
'
4 4 F x x x x x f x = + =
Vy ( ) 4 F x x x C = + l mt h nguyn hm ca hm s cho
Khi ( )
3
2
3 3
8 3
4 3
2 2
2 4
x
I dx F x x x
x

= = = =

}

Cch 2: S dng phng php i bin s
t
2
4
4
2
x t
t x
dx tdt
=
=

=


i cn
1
3
2
2
t
x
x
t
= =


=
=


Khi
( )
( ) ( )
2
1 2
2 3
1 2
8 3 4
2
3 4 4 3
1
t
I tdt t dt t t
t

= = = =
} }

Cch 3: S dng phng php i bin s
t 4 t x = bn c t gii
Cch 4: S dng phng php tch phn tng phn
t
8 3
3
2 4
4
u x
du dx
dx
dv
v x
x
=
=


=
=


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

25
Khi ( )
3
2
3
2 8 3 4 6 4 ....3
2
I x x xdx = =
}

Bi 7: Tnh tch phn sau: I =
x dx
x x x x
x dx
x x
2
2 2
2
2 2
4 2 2 2 3 1 3 1 ( ) [ ( ) ] ( ) + +
=
+
} }
.
Gii:
Cch 1:
t
2 2
3sin
1 3cos
3cos 2 3cos 1
dx tdt
x t
x t t

=

= +


Khi I =
+
+
= +

+

+
} }
3 3 2 3 1
3 3 3
1
2 3
3 3
2
3 3
2
2 2 2
sin ( cos cos )
( cos ) sin
(
cos
cos cos
)
t t t dt
t t
t
t t
dt .
Cch 2:
I =
dx
x x
x dx
x x 2 2
2 4
3 1 3 1
2 2 2
+
+

+
} }
( )
[ ( ) ] ( )
1 2
I I = +
Tnh
2
I =
( )
[ ( ) ] ( ) ( ) ( )
2 4
3 1 3 1
2
3 3
2
3 3
2 2 2 2 2 2
x dx
x x
tdt
t t
dt
t t

+
=
+

+
} } } 1 2
J J = +
Tnh
1
J bng cch t
2
3 t u = , tnh
2
J bng cch t
( )
2
3 3 t u t =

Bi tp t gii c hng dn:

Bi 1: (HN- 1997) Tnh tch phn:
7
2
1
2 4ln2 2ln3
2 1
I dx
x
= = +
+ +
}

HD: S dng phng php bin i s
t 2 1 t x = + + Hoc 2 t x = +
Bi 2: (HSP QN 1999) Tnh tch phn:
( )
2
3
3
0
1 1
28 3 4
10
3 2
x
I
x
+
= =
+
}

Bi 13: (DBH 2 A 2005) Tnh tch phn:
7
3
0
2 231
10
1
x
I
x
+
= =
+
}

Bi 14: (DBH 1 A 2008) Tnh tch phn:
3
3
1
2
12
5
2 2
x
I dx
x

= =
+
}

Bi 15: (DBH 1 A 2007) Tnh tch phn:
4
0
2 1
2 ln2
1 2 1
x
I dx
x
+
= = +
+ +
}

Bi 16: (CXD 2005) Tnh tch phn:
3
1
3
3 1 3
x
I dx
x x

=
+ + +
}



www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

26
III. TCH PHN HM S M V LOGARIT

Bi tp gii mu:

Bi 1: (PVBCTT 1999) Tnh tch phn sau:
3 2
1
ln . 2 ln
e
x x
I dx
x
+
=
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t lnx u =
Cch 2: Phng php bin i s
t
3 2 3 2 2
3 ln
2 ln 2 ln
2
x
x t t x t dt dx
x
+ = = + =
i cn
3
3
3
1
2
x e t
x
t

= =


=
=


Khi
( )
3 3
3 3
3 3 3
3
4
2 3
3
2 2
3
3
3 3 2
3
3 3 3
. .
2 2 2 4
2
8
2
t
I t t dt t dt = = = =
} }

Cch 3: Phng php bin i s
t
2
ln
2 ln
2
dt x
x t dx
x
+ = =
i cn
3
1 2
x e t
x t
= =


= =



Khi
( )
1 4
3
3
3
3
3
2
2
1 3
.
1
1 3
3 3 2 2
2 2 4 8
t dt I t = = =
}

Cch 4: Phng php a vo biu thc vi phn

( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
1 1
'
2 2 2 2
3 3
1 1
4
2 3 3
3
1 1
2 ln 2 ln 2 ln 2 ln
2 2
1 3 3
. 2 ln 3 3 2 2
1 2 4 8
e e
I x x dx x d x
e
x
= + + = + +
= + =
} }

Bi 2: (H B 2004 ) Tnh tch phn sau:
1
1 3ln .ln
e
x x
I dx
x
+
=
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t
2
1
ln
3
1 3ln
2
3
t
x
t x
dx
tdt
x

=

= +


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

27
i cn
2
1 1
x e t
x t
= =


= =


Khi
2 2 2 5 3
2 4 2
1 1
2
2 1 2 2 116
( )
1 3 3 9 9 5 3 135
t t t
I t dt t t dt
| |
= = = =
|
\ .
} }

Cch 2: Phng php bin i s
t
1
ln
3
1 3ln
3
t
x
t x
dx dt
x

=

= +


i cn
4
1 1
x e t
x t
= =


= =

... tng t cch 1
Cch 3: Phng php a vo biu thc vi phn
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
1 1 1
3 1
2 2
1 1
5 3
2 2
1 3ln .ln 1 1
1 3ln .ln 1 3ln 1 3ln 1 3ln 1 1 3ln
3 9
1 1
1 3ln 1 3ln 1 3ln 1 3ln
9 9
1 2 2 116
1 3ln 1 3ln
1 9 5 3 135
e e e
e e
x x
I dx x xd x x x d x
x
x d x x d x
e
x x
+
= = + + = + + + (

= + + + +
(
= + + =
(

} } }
} }

Cch 4: ln
dx
t x dt
x
= =
Khi
1
0
1 3. ... I t tdt = +
}
n y ri ta c th lm bng nhiu cch nh bin i s t 1 3 u t = + hoc
1 3 u t = + hoc a vo vi phn bng cch phn tch ( )
1 1
1 3
3 3
t t = +
Bi 3: Tnh tch phn sau:
1
1 ln
e
x
I dx
x
+
=
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t
2
1 ln 1 ln 2
dx
t x t x tdt
x
= + = + =
i cn
1
1
2
t
x
x e
t
= =


=
=


Khi
( )
2 2 3
2
1 1 1
2 2 2 1
1 ln 2
.2 2 2 .
3 3
1
e
x t
I dx t tdt t dt
x

+
= = = = =
} } }

Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

28
Bin i ( ) ( )
( )
3
1 1
2 2 2 1
1 ln 2
1 ln 1 ln 1 ln .
1 3 3
e e
e
x
I dx xd x x
x

+
= = + + = + =
} }

Cch 3: Phng php bin i s
t 1 ln t x = + hoc ln t x =
Bi 4: (H B 2010) Tnh tch phn sau:
( )
2
1
ln
2 ln
e
x
I dx
x x
=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t ln
dx
t x dt
x
= =
i cn
1
1 0
x e t
x t
= =


= =


Khi
( ) ( )
( ) ( )
( )
1 1 1 1
2 2 2
0 0 0 0
2 2 1
1 2 2 3 1
2 ln2 ln
0 2 2 2 2 3
2 2 2
d u d u
udu
I du u
u u u
u u u
| |
+ +
| |
| = = = = + + =
|
|
+ + +
\ . + + +
\ .
} } } }

Cch 2: Phng php bin i s
t
ln 2
2 ln
x t
t x
dx
dt
x
=

= +

=


Khi
( )
3 3
2 2
2 2
2 3
1 2 2
ln
2
3 1
ln
2 3
t
I dt dt t
t t t t

| | | |
= = = + =
| |
\ . \ .

} }

Cch 3: Phng php a vo biu thc vi phn
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
2 2 2 2
1 1 1 1 1
ln 2 ln 2 ln 2 2 ln 2 ln
ln
2 ln 2
2 ln
2 ln 2 ln 2 ln 2 ln
2 3 1
ln 2 ln ln
1 2 ln 2 3
e e e e e
xd x x d x d x
x
I dx d x
x
x x x x x
e
x
x
+ + + +
= = = + =
+
+ + + +
| |
= + + =
|
+
\ .
} } } } }

Cch 4: Phng php tch phn tng phn
t
( )
2
1
ln
1
1
2 ln
2 ln
u x
du
x
dv dx
x
x x
x

=
=


=

=
+


+

Khi
( )
( )
( )
3
1 1
2 ln
1 1 1 1 1 3
ln . ln 2 ln ln
1 1 2 ln 2 ln 3 2 ln 3 3 2
e
d x e e
I x dx x
x x x x
+
= + = + = + + = +
+ + +
} }

Bi 4: Tnh tch phn sau:
( )
1
1
1 ln
e
I dx
x x
=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

29
t 1 ln
dx
t x dt
x
= + =
i cn
1 1
2
x t
x e t
= =


= =


Khi
( )
2
1 1
2
1
ln ln2.
1 1 ln
e
dt
I dx t
x x t
= = = =
+
} }

Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
Bin i
( )
( )
1 1
1 ln
1
ln1 ln ln2
1 1 ln 1 ln
e e
d x e
I dx x
x x x
+
= = = + =
+ +
} }

Cch 3: Phng php bin i s
t: ln t x =
Bi 5: Tnh tch phn sau:
( )
1
sin ln
e
x
I dx
x
=
}

Gii:
Cch 1:
t ln
dx
t x dt
x
= =
i cn
1 0
1
x t
x e t
= =


= =


Khi
1
0
1
sin cos cos1 cos0 1 cos1
0
I tdt t = = = + =
}

Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
Bin i
( )
( ) ( ) ( )
1 1
sin ln
sin ln ln cos ln 1 cos1
1
e e
x e
I dx x d x x
x
= = = =
} }

Bi 6: Tnh tch phn sau:
2
5
ln
e
e
dx
I
x x
=
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
t ln
dx
t x dt
x
= =
i cn
2
1
2
x e t
t x e
= =


= =


Khi
2
2
5 5 4
1
2
1 15
.
1 64 ln 4
e
e
dx dt
I
x x t t
| |
= = = =
|
\ .
} }

Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
Bin i ( )
2 2
2
5
5 4
1 15
ln ln
64 ln 4ln
e e
e e
e dx
I xd x
x x x e

= = = =
} }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

30
Bi 7: Tnh tch phn sau:
2
2
1
ln ln2 1
2 2
x
I dx
x
= = +
}

Gii:
Cch 1: i bin v s dng tch phn tng phn
t ln
t
dx
t x e x dt
x
= = =
i cn
2 ln2
1 0
x t
x t
= =


= =


Khi
ln2 ln2
0 0
t
t
t
I dt e tdt
e

= =
} }

t
t t
u t du dt
dv e dt v e

= =


= =


Khi
ln2
0
ln2 ln2
ln2 ln2 1
0 0 2 2 2
t t t
I te e dt e

= + = = +
}

Cch 2: Tch phn tng phn
t:
2
2
1 1
ln ln
2
du u
x x
x x
dv dx v
x

= =



= =



Khi
2 2
2
1 ln 1 ln
.
2
x x
I dx
x x x
= +
}

Cch 3: Tch phn tng phn
t
2
ln
1
dx
u x du
x
dx
dv
v
x
x

= =


=

=


Khi
2 2
2
1 1
2
1 1 1 ln2 1
ln . ln2
1 2 2 2
dx
I x x dx
x x x

| |
= = + = +
|
\ .
} }

Bi 8: Tnh tch phn sau
1
0
x
x x
e
I dx
e e

=
+
}

Gii:
Cch 1: S dng tch phn lin kt
Lin kt ca I l
1
0
x
x x
e
J dx
e e

=
+
}

Ta c
1 1 1
0 0 0
1
x x
x x x x
e e
I J dx dx dx
e e e e


+ = + = =
+ +
} } }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

31
( )
( )
1 1 2
1
0 0
1
1
ln ln ln2 ln
0 2
x x
x x
x x
x x x x
d e e
e e e
I J dx e e e e
e e e e e



+
+
= = = + = + =
+ +
} }

Cng li ta c
2 2 2
1 1 1 1 1
2 1 ln 1 ln ln
2 2 2 2 2
e e e
I I
e e
( + + +
= + = + =
(


Cch 2: S dng phng php bin i s
t
x x
t e dt e = =
i cn
1
0 1
x t e
x t
= =


= =


Khi
( )
( )
2
2
2
2 2
1 1 1
1
1 1 1 1
ln 1 ln
1
1 2 2 2 2 1 1
e e e
d t
e
dt t e
I dt t
t t
t
t
+
+
= = = = + =
+ +
+
} } }

Cch 3: Phng php bin i s
2
1 1
.
1
1
e e x x x
x
x
x
e e e
I dx dx
e
e
e
= =
+
+
} }

t
( )
2
2
tan tan 1
cos
x x
dt
e t e dx dt
t
= = = +
Khi
( )
2
2
1
4
tan 1
tan 1 tan lncos ln2 lncos
2 tan 1
4
e
x
I dt xdx x

= + = = =
+
} }
(vi arctane = )
Bi 9: (H DB B 2003) Tnh tch phn sau:
ln5 2
ln2 1
x
x
e
I dx
e
=

}

Gii:
Cch 1: Tch thnh tch s dng phng php bin i s
t
2
1
1
2
x
x
x
e t
e t
e dx tdt
= +

=

=


i cn
ln5 2
ln2 1
x t
x t
= =


= =


Khi
( )
( )
2
2 2
2 3
1 1
1
2 2
2 20
2 2 1 2
1 1 3 3
t tdt
I t dt t t
t
+
= = + = + =
} }

Cch 2: Tch thnh tch s dng phng php bin i s
t
1
1
x
x
x
e t
e t
e dx tdt
= +

=

=


i cn
ln5 4
ln2 1
x t
x t
= =


= =


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

32
Khi
( )
( )
1 3 1 5 3 4 4 4
2 2 2 2 2
1
1 1 1
2
1 4 4
2 2 20
1
1 1 5 3 3
t tdt
I t t dt t t dt t t
t
+ | |
= = + = + = + =
|
\ .
} } }

Cch 3: S dng phng php tch phn tng phn
Phn tch
ln5 ln5 2
ln2 ln2
.
1 1
x x x
x x
e e e
I dx dx
e e
= =

} }

t
2 1
1
x
x
x
x
x
u e
du e dx
e
dv dx
v e
e
=
=


=
=




Khi
( ) ( )
ln5
ln5 ln5
ln2 ln2 ln2
ln5
4 20
.2 1 2 1. 16 2 1 1 16 1 1
ln2 3 3
x x x x x x x x
I e e e e dx e d e e e = = = =
} }

Hoc c th tnh nhanh nh sau

( )
ln5 ln5
ln5
ln2
ln2 ln2
2 1 2 1 2 1
x x x x x x
I e d e e e e e dx = =
} }

( ) ( )
ln5 ln5
ln2 ln2
4 20
=16 2 1 1 16 1 1
3 3
x x x x
e d e e e = =
}

Cch 4: a vo biu thc vi phn
( )
( )
( )
ln5 ln5 ln5 ln5 2
ln2 ln2 ln2 ln2
1 1
1
1 1 1
1 1 1 1
x
x x
x x x
x x x x
e
e e
I dx d e dx e d e
e e e e
+
| |
= = = = +
|

\ .
} } } }

( ) ( )
ln5
3 1
2 2
ln2
2 20
1 2 1
3 3
x x
e e
| |
= + =
|
\ .

Bi 10: (H D 2009) Tnh tch phn sau:
3
1
1
x
dx
I
e
=

}

Gii:
Cch 1: S dng phng php ng nht thc
( )
1 1
x x
e e =
Khi
( )
( )
3 3 3 3
1 1 1 1
3
2
1
3 3
1
1 ln 1
1 1 1 1 1
1
2 ln 2 ln 1
1
x
x
x
x x x
d e
e
I dx dx dx x e
e e e
e
e e
e

| |
= = + = + = +
|

\ .

= + = + + +

} } } }

Cch 2: S dng phng php bin i s
t ( )
( )
1 1
1
x x
dt
t e dt e dx t dx dx
t
= = = + =
+

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

33
i cn
3
3 1
1 1
x t e
x t e
= =


= =


Khi
( )
3
1
1
1
e
e
dt
I
t t

=
+
}
Bn c t gii tip
Ch : C th t
x
t e =
Cch 3: Da vo o hm
t ( )
1
1
x
f x
e
=

ta c
( )
( )
( )
( ) ( ) ( )
'
' '
' '
1 1
1
1 ln 1 ln 1
1 1 1 1
x x x
x
x x
x x x x
e e e
e
x x e x e
e e e e
+
( (
= = + = + = + = +




( ) ( )
ln 1
x
F x x e = +
Khi ( ) ( ) ( )
3
2
1
3 3
ln 1 2 ln 1
1 1 1
x
x
dx
I F x x e e e
e
(
= = = + = + + +

}

Bi 11: (H A 2010) Tnh tch phn sau:
1 2 2
0
2 .
1 2.
x x
x
x e x e
I dx
e
+ +
=
+
}

Gii:
( )
2
2 2
2
1 2
2 .
1 2. 1 2. 1 2.
x x
x x x
x x x
x e e
x e x e e
x
e e e
+ +
+ +
= = +
+ + +

Khi

1
1 1 1 1 2 2
2 2
0 0 0 0
2 .
1 2 1 2 1 2
x x x x
x x x
I
x e x e e e
I dx x dx x dx dx
e e e
| | + +
= = + = +
|
+ + +
\ .
} } } }


Tnh
1
I bng cc cch nh sau t 1 2
x
t e = + hoc
x
t e = hoc
( )
( )
1
1
0
1 2
1
1 1 1 1 2
ln 1 2 ln
0 2 2 2 3 1 2
x
x
x
d e
e
I e
e
+
+ | |
= = + =
|
+
\ .
}

Vy
1 1 1 2
ln
3 2 3
e
I
+ | |
= +
|
\ .

Bi 12: (HK D-2004) Tnh tch phn sau:
( )
3
2
2
ln I x x dx =
}

Gii:
t:

=
=
x v
dx
x x
x
du
dx dv
x x u
2
2
1 2
) ln(

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

34
I =xln(x
2
-x)
3
2
3
2
3
2
)) 1 ln( 2 ( 2 ln 2 6 ln 3
1
1 2
+ =

}
x x dx
x
x
=ln216 ln4 2 ln2 =ln27 2.
Hoc
( ) ( ) ( )
3 3 3 3
2
1 2
2 2 2 2
ln ln 1 ln ln 1 I x x dx x x dx xdx x dx I I = = = + = +
} } } }

p dng TPTP l xong
Bi 10: (HDB 2002) Tnh tch phn sau:
( )
ln3
3
0
1
x
x
e dx
I
e
=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php a vo biu thc vi phn
Ta c
( )
( )
( ) ( ) ( )
ln3
ln3 ln3 3 1
2 2
3
0 0
0
1
1 1 2 1 2 1
1
x
x x x
x
d e
I e d e e
e

+
= = + + = + =
+
} }

Cch 2: Phng php bin i s
t
2
2
1 1 2
x x x
x
tdt
t e t e tdt e dx dx
e
= + = + = =
2
3
2
2
1
2 2. 2 1
2
tdt
I
t t
= = =
}

Hoc t 1
x
t e = +

Bi tp t gii c hng dn:

Bi 1: (HDB D 2005) Tnh tch phn sau
2
1
ln 76
15
ln 1
e
x
I dx
x x
= =
+
}

HD:
t ln 1 t x = + hoc ln t x = hoc bin i vi phn ( )
2 2
1 1
ln ln
ln
ln 1 ln 1
e e
x x
I dx d x
x x x
= =
+ +
} }

hoc tch phn tng phn
Bi 2: (HBK 2000) Tnh tch phn sau:
ln2 2
0 1
x
x
e
I dx
e
=

}

s:
2 2
3
I =
Bi 3: (HHH 98) Tnh tch phn: I = dx
x x
x
e
}
+
1
ln 1 .
ln

HD: t t = x ln 1+
s:
4 2 2
3
I

= .

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

35
Bi 4:
2
3
1 2
2
0 1
x
x
I e dx e e
x
+
= =
+
}

HD:
t
2
2
1
2
1
dt x
t x dx
x
= + =
+

Tng qut:
( )
( )
f x
I e g x dx

=
}
m ( ) ( )
'
; f x kg x k R
-
= e t ( ) t f x =

IV. TCH PHN HM LNG GIC

Bi tp gii mu:

Bi 1: Tnh tch phn sau:
4
2
0
cos .cos2 I x xdx

=
}

Gii:
Cch 1: Tch phn tng phn
t
2
2cos sin sin2
cos
1
sin2 cos2
2
du x xdx xdx
u x
v x dv xdx
= =
=


= =


Khi
( )
( )
4 4 4 4
2 2
0 0 0 0
1 cos4
1 1 1 1 1
cos .sin2 sin 2 cos4 4
2 2 2 2 4 4
0
1 1 1
sin4 4
4
4 16 16
0
x
I x x xdx dx dx xdx
x x

= + = =
| |
= = +
|
\ .
} } } }

Cch 2: S dng tch phn lin kt
Lin kt vi I l
4
2
0
sin .cos2 J x xdx

=
}

Ta c
( ) ( )
4 4
2 2
0 0
sin2 1
cos sin .cos2 cos2 1
4
2 2
0
x
I J x x xdx xdx

+ = + = = =
} }

( ) ( )
4 4 4
2 2 2
0 0 0
1 cos4 sin4
cos sin .cos2 cos 2 2
4
2 2 8 8
0
x x x
I J x x xdx xdx dx

+ | |
= = = = + =
|
\ .
} } }

Cng (1) v (2) theo tng v ta c ( )
1
4
16
I = +
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

36

Cch 3: S dng phng php phn tch

( ) ( )
( )
4 4 4 4
2
0 0 0 0
1 cos2 1 1 1
.cos2 cos2 cos 2 cos2 1 cos4
2 2 2 4
1 1 1 1
sin2 sin4 4 4
4 4 16 16
0
x
I xdx x x dx xdx x dx
x x x

+
= = + = + +
| |
= + + = +
|
\ .
} } } }

Bi 2: (HTM 2000) Tnh tch phn sau:
( )
2
3
0
4sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

Gii:
Cch 1: S dng ng nht thc
( )
( ) ( )
( ) ( )
( )
( )
3 3 2 3
2 sin cos cos sin 2 cos sin
4sin 2
sin cos sin cos sin cos sin cos
x x x x x x
x
x x x x x x x x
+ (

= =
+ + + +

( ) ( )
( )
( )
1
2 2 2
3 2 3
0 0 0
2 cos sin
4sin 2
sin cos sin cos sin cos
I
x x
x
I dx dx dx
x x x x x x

= =
+ + +
} } }


Tnh
1
I bng cch bin i ( )
2
2
sin cos 2cos
4
x x x
| |
+ =
|
\ .
hoc bng cch t tan t x =
Cch 2: S dng tch phn lin kt
Xt
( )
2
3
0
4cos
sin cos
x
J dx
x x

=
+
}
.
Khi 4 I J + = v 0 J I = nn I 2 =
Cch 3: i bin s theo cn
Phn tch
2
3
0
1 4sin
2 2
cos
4
x
I dx
x

=
| |

|
\ .
}

t
4
x t dx dt

= =
i cn
4
2
0
4
t
x
x t

=

=



= =



Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

37
( )
4 4 4 4
3 3 3 2 2
4 4 4 4
4sin
cos
1 sin cos 1 4
4
tan 2
cos cos cos cos 2cos
2 2
4
x
d t
t t dt
I dt dt t
t t t t t


| |
+
|
+ | | \ .
= = = + = + =
|
\ .

} } } }

Cch 4: i bin s theo cn
t
2
x t dx dt

= =
i cn
0
2
0
2
x
t
x
t

=
=


=

=


Khi
| | | |
0 2 2
3 3 3
0 0
2
4sin
4cos 4cos 2
cos sin cos sin
sin cos
2 2
t
t x
I dt dt dx
t t x x
t t


| |

|
\ .
= = =
+ + ( | | | |
+
| | (
\ . \ .
} } }

( ) ( ) ( )
2 2 2 2
3 3 2
2
0 0 0 0
4sin 4cos 4 4
2
sin cos sin cos sin cos
2cos
4
x x
I I I dx dx dx dx
x x x x x x
x

+ = = + = =
| |
+ + +

|
\ .
} } } }

2tan 4 2 2
4
0
x I

| |
= = =
|
\ .

Cch 5:
Ta c
( ) ( ) ( )
3 3 3
3 2
sin sin 1
sin cos sin 1 cot sin 1 cot
x x
x x x x x x
= =
+ + +

Khi
( ) ( )
2 2
3 3
2
0 0
4sin 1
4
sin cos sin 1 cot
x
I dx dx
x x x x

= =
+ +
} }

t cot t x = bn c t gii
Cch 6:
Ta c
( ) ( ) ( )
3 3 3
3 2
sin sin tan
sin cos cos tan 1 cos tan 1
x x x
x x x x x x
= =
+ + +

Khi
( ) ( )
2 2
3 3
2
0 0
sin tan
sin cos cos tan 1
x x
I dx
x x x x

= =
+ +
} }

t tan t x = bn c t gii
Cch 7:
tan t x = bn c t gii
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

38
Bi 3: Tnh tch phn sau:
3
3
4
tan I xdx

=
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php phn tch kt hp vi phng php a vo vi phn
Phn tch
3 2
2 2
1 1
tan tan .tan tan 1 tan tan
cos cos
x x x x x x
x x
| |
= = =
|
\ .

Khi

( ) ( )
3 3 3 3
3
2
4 4 4 4
2
1 1
tan tan . tan tan tan cos
cos cos
tan 1
3
lncos 1 ln2
2 2
4
I xdx x x dx xd x d x
x x
x
x

| |
= = =
|
\ .
| |
= =
|
\ .
} } } }

Cch 2: S dng phng php phn tch kt hp vi phng php a vo vi phn
Phn tch
( )
3 3
2
1
tan tan tan tan tan . tan
cos
x x x x x x
x
= + = tr li cch 1
Cch 3: Phng php i bin s
( ) ( )
2 2
2
tan 1 tan 1
1
dt
t x dt x dx t dt dx
t
= = + = + =
+

i cn
3
3
1
4
x
t
t
x


=

=


Khi
( )
( ) ( )
2
3 3 3 3 3 3 2 3
3
2 2 2 2
1 1 1 1 1
4
2
1
1 2 1 3
tan
2 2 2 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 3
ln 1 ln2 1 ln2 .
2 2 2 2 2
1
d t
t t t t
I xdx dt t dt tdt dt
t t t t
t

+
| |
= = = = =
|
+ + + +
\ .
= + = =
} } } } } }

Cch 4: Phng php i bin s
Ta c
( )
2
3 3
3
3
4 4
1 cos sin
tan
cos
x x
I xdx dx
x

= =
} }

t cos sin t x dt xdx = =
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

39
i cn
1
2
3
2
4
2
t
x
x
t

=
=



=
=



Khi

( )
1 2
2
2 2
3 3 2
1
2
2
2
1
1
1 1 1 1 2
ln 1 ln2
2 2 2
2
t
I dt dt t
t t t t

| | | |
= = = =
| |
\ . \ .
} }

Cch 5: Phng php a vo biu thc vi phn
( )
( )
2 2 3 3 3 3 3
3 3
3 3
4 4 4 4 4
2
(1 cos )sin (cos 1) (cos ) (cos )
tan cos cos
cos cos cos
1 1
3 3
ln|cosx| 1 ln2 .
2 2cos
4 4
x xdx x d x d x
I xdx xd x
x x x
x




= = = =
= + =
} } } } }

Bi 4: Tnh tch phn sau:
2
3
0
sin I xdx

=
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php phn tch
Cch 1.1: S dng cng thc h bc v cng thc bin i tng thnh tch
Ta c
3 2
1 cos2 sin cos2 .sin
sin sin .sin .sin
2 2 2
x x x x
x x x x

= = = bn c t gii tip
Cch 1.2: S dng cng thc nhn 3
3 3
3sin sin3
sin3 3sin 4sin sin
4
x x
x x x x

= =
Khi
( ) ( )
2 2 2 2
3
0 0 0 0
1 3 1 3 1 2
sin 3sin sin3 sin sin3 3 cos cos3
2
4 4 12 4 12 3
0
I xdx x x dx xdx xd x x x

| |
= = = = + =
|
\ .
} } } }

Cch 2: S dng phng php tch phn tng phn
t
2
2sin cos sin
cos sin
du x xdx u x
v x dv xdx
= =


= =


Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

40
( )
2 2
2 2 3
0 0
2 2
sin cos 2sin cos 2 cos cos cos
2 2
3 3
0 0
I x x x xdx xd x x


= + = = =
} }

Ch : C th t sin t x =
Cch 3: Dng phng php a vo vi phn
( ) ( )
3 2 2 2
2 2
0 0 0
cos 2
1 cos sin sin cos cos cos
2
3 3
0
x
I x xdx xdx xd x x

| |
= = + = + =
|
\ .
} } }

Ch : C th t sin t x =
Cch 4:
t
2
2
2
2
1
1
tan tan 1
2 2 2 2
sin
1
dt
dx
x x
t
t dt dx
t
x
t

| | +
= = +
|
\ .

=

+
. Bn c t gii
Bi 5: Tnh tch phn sau:
2
3
3
sin
dx
I
x

=
}

Gii:
Cch 1: S dng k thut nhn trn t
( )
2 2 2
3 4 2
2
3 3 3
sin sin
sin sin
1 cos
dx xdx x
I dx
x x
x


= = =

} } }

Cch 1.1: i bin s a v tch phn hm phn thc
t cos sin t x dt xdx = =
i cn
0
2
1
3
x
t
t
x

=


=


( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1 1
2
2
2 2 2 2
2 2
2
0 0 0 0
1 1
2 2
2 2 2 2 2
0 0
1 1
1 1 1
1 1 4 1 1
1 1 1
1 1 1 2 1 1 1 1 1
4 4 1 1 1
1 1 1 1
t t
dt dt
I dx dt dt
t t t t
t t t
dt dt
t t t
t t t t
( + +
| |
= = = = +
( |
+ +
\ .
+ (

( (
= + + = + + + ( (
+
+ + ( (

} } } }
} }

1
1 1 1 1 1 1
ln ln3 2
4 1 1 1 3 4
0
t
t t t
| + |
= + = +
|
+
\ .

Cch 1.2: a trc tip vo biu thc vi phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

41
( )
( )
( )( )
( ) ( )
( )( )
( ) ( )
( ) ( )
2 2 2 2
3 4 2 2
2
3 3 3 3
2
2
2 2
3 3
2
2 2 2
3
cos
sin sin
sin sin
1 cos 1 cos 1 cos
1 cos 1 cos
1 1 1
cos cos
1 cos 1 cos 4 1 cos 1 cos
1 1 1 2
4 1 cos
1 cos 1 cos
d x
dx xdx x
I dx
x x
x x x
x x
d x d x
x x x x
x
x x



= = = =
+ (

( + +
| |
= = +
( |
+ +
\ .

(
+ + (

+ (

} } } }
} }
( )
2
cos 1 1 cos 1 1
2 2
cos ln ln3
2 1 cos 3 4 2sin
3 3
x x
d x
x x


+
= = +

}

Cch 2: i bin s
t
2
2
2
2
1
1
tan tan 1
2 2 2 2
sin
1
dt
dx
x x
t
t dt dx
t
x
t

| | +
= = +
|
\ .

=

+

i cn
1
2
1
3
3
t
x
t
x

= =


=

=


Khi

( )
( )
1 1 2
3 2
2
1 1
3
3 3 2
1
2 1 1 2 1 1 1 1
2ln ln3 1
8
4 4 2 3 4 2
1 .
3
1
dt t
I t dt t
t
t t t
t
t
| |
| |
= = + + = + + = +
| |
\ .
\ .
+
+
} }

Cch 3: S dng phng php phn tch v phng php tch phn tng phn
( )
2 2 2 2 2 2 2
3 3 3
3 3 3 3
sin cos cos
1
sin sin sin sin
J
dx x x dx x
I dx dx
x x x x


+
= = = +
} } } }


Tnh
2 2
3
3
cos
sin
x
J dx
x

=
}

t
3 2
cos sin
cos 1
sin 2sin
u x du xdx
x
dv dx v
x x
= =


= =



www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

42
Khi
2
2
2
3 3
1 1
2
sin
cos 1
2 2si 3 2 sin
3
n
x dx dx
x x x
J

= =
} }

Thay vo (1) ta c
2
3
1 1
3 2 sin
K
dx
I
x

= +
}


Ch :
- tnh
2 2
3
3
cos
sin
x
J dx
x

=
}
ta c th lm nh sau
2 2 2 2 2
3 2 3
3 3 3 3
cos 1 1 1 1
1
sin sin sin sin sin
I K
x
J dx dx dx dx
x x x x x


| |
= = =
|
\ .
} } } }


- tnh
2
3
sin
dx
K
x

=
}
ta c th lm nh sau
Nhn c t v mu cho sinx ta c
2 2 2
2 2
3 3 3
sin sin
sin sin 1 cos
dx xdx xdx
K
x x x


= = =

} } }

t cos sin t x dt xdx = =
i cn
0
2
1
2
3
t x
t
x

= =


=

=


Khi
( )
1 1 1 1
0 2 2 2 2
2 2
1 0 0 0 0
2
1
1 1 1 1 1 1 1
ln 1 ln 1 ln3 2
2 1 1 2 1 2 1 2 2 1 1
0
dt dt dt dt
K dt t t
t t t t t t
| |
= = = + = + = + =
|
+ +
\ .
} } } } }

Hoc
2 2 2 2
2
3 3 3 3
tan
1 1 2
2
ln tan ln3
sin 2 2 2
2sin cos 2tan cos tan
2 2 2 2 2
3
x
d
dx dx dx x
K
x x x x x
x

| |
|
\ .
= = = = == =
} } } }

Hoc t
( )
2
2
2 1
tan
2
2
sin
1
dt
dx
t x
t
t
x
t

+

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

43
Cch 4: Tch thnh tch di mu v S dng phng php tch phn tng phn
t
2
2
1
cos
sin
sin
1
cot
sin
x u
du dx
x
x
v x dv dx
x



= =


Khi
2 2
3
3
cot cos
2
sin sin
3
J
x x
I dx
x x

=
}

. n y ta tch phn
2 2
3
3
cos
sin
x
J dx
x

=
}
p dng (cch 3)
Hoc c th tnh nhanh nh sau
( )
2 2 2
3
3 3 3
2 2 2
2 3
3 3
1 cot 1
cot cot
sin sin sin sin
cot cos cot cos
2
cot
sin sin sin sin
3
J
dx x
I d x xd
x x x x
x x x x
x dx dx
x x x x



| |
= = = +
|
\ .
= + = +
} } }
} }


Cch 5: a vo biu thc vi phn
( )
2
2
2 2 2 2
3 3 3 6 3
3 3 3 3
4
2
3 2
3
1 tan
1 2
tan
4 2 sin
2sin cos 8 tan cos tan
2 2 2 2 2
1 2tan tan
1 1 1 2 2
tan 2l
4 2 4
tan 2 tan
2 2
x
dx dx dx x
I d
x
x x x x x
x x
x
d
x x

| |
+
|
| | \ .
= = = = -
|
\ .
| | | | | | | |
| | | |
\ . \ . \ . \ .
| |
+ +
|
| | \ .
= = +
|
\ .
| | | |
| |
\ . \ .
} } } }
}
2
1 1 1
2
n tan tan ln3
2 2 2 3 4
3
x x

(
(
| |
(
+ = +
|
(
\ .
(


Bi 6: Tnh tch phn sau:
2
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

Gii:
Cch 1:
sin tan tan 1 1 1
1
sin cos tan 1 tan 1 tan 1
x x x
x x x x x
+
= = =
+ + + +

Khi
2 2 2 2
0 0 0 0
sin 1 1
1
sin cos tan 1 tan 1
J
x
I dx dx dx dx
x x x x

| |
= = =
|
+ + +
\ .
} } } }


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

44
t t tan t x =
Cch 2:
t
2
2
2
2
2
1
2
tan sin
2 1
1
cos
1
dt
dx
t
x t
t x
t
t
x
t

= =

+
bn c t gii
Cch 3:
t
2
x t dx dt

= =
i cn
0
2
0
2
t
x
t
x

=
=


=

=


Khi
2 2 2
0 0 0
sin cos cos
sin cos sin cos sin cos
x t x
I dx dt dx
x x t t x x

= = =
+ + +
} } }


2 2 2
0 0 0
sin cos
2
sin cos sin cos 2 4
x x
I dx dx dx I
x x x x


= + = = =
+ +
} } }

Ch : ( ) ( )
b b
a a
f x dx f t dt =
} }

Cch 4: S dng tch phn lin kt
Chn
2
0
cos
sin cos
x
J dx
x x

=
+
}
l tch phn lin kt ca
2
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

Khi ta c h
( )
2 2 2 2
0 0 0 0
2 2 2 2
0 0 0 0
cos sin sin cos
2
sin cos sin cos sin cos 2
0
sin cos
cos sin cos sin
lnsin cos 0 2
sin cos sin cos sin cos sin cos
0
x x x x
I J dx dx dx dx x
x x x x x x
d x x
x x x x
I J dx dx dx x x
x x x x x x x x

+
+ = + = = = =

+ + +

= = = = + =
+ + + +

} } } }
} } } }


cng theo tng v ta c 2
2 4
I I

= =
Cch 5: S dng phng php ng nht thc
Phn tch ( )
1
sin sin cos sin cos
2
x x x x x = + +
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

45
Khi
2 2
0 0
sin 1 1 cos sin
.
sin cos 2 2 sin cos
x x x
I dx dx
x x x x

| |
= =
|
+ +
\ .
} }

Ch : C th da vo ng nht thc sau
( ) ( )
sin sin cos cos sin
sin cos sin cos sin cos
1
2
sin sin sin
1
2
x x x x x
A B
x x x x x x
A
x A B x A B x
B
+
= +
+ + +

= + +


quay tr li cch 5

Cch 6: S dng k thut nhn
Ta c
2 2
1 1 cos2
sin2
sin (cos sin ) 1 1 2 2
tan2 1
cos2 2 cos2 cos sin
x
x
x x x
x
x x x x
| |

|
| | \ .
= = +
|

\ .

Cch 7: S dng phng php phn tch
sin
sin 1 4 4
1 cot
sin cos 2 4
2sin
4
x
x
x
x x
x

| |
+
|
( | | \ .
= = +
| (
+ | | \ .
+
|
\ .

Cch 8: Bin i s theo cn
2 2
0 0
sin sin
sin cos
2cos
4
x x
I dx dx
x x
x

= =
+ | |

|
\ .
} }

t
4
t x dx dt

= = bn c t gii
Bi 7: Tm nguyn hm:
1 sin
2ln
sin .sin cos
4 4
x
I dx C
x x x

= = +
| | | |
+ +
| |
\ . \ .
}


Gii:
Cch 1: Ta c
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

46
cos
cos
4
4
1 2cos 2 cos cos sin sin
4 4 4
2
cos
4
2
sin
1 cos 4
2
sin
sin cos cos
4 4
x x
x x x x x x
x
x
x
x x x


( | |
+
| (
( ( \ . | | | | | |
= = = + = + + +
| | | ( (
\ . \ . \ .

| | | |
+
| |
\ .
|
= +
| | | | |
+ +
| | |
\ . \ . \ .
( )
cos
sin 4 sin
2 2 2lnsin 2lncos 2ln
sin 4
cos cos
4 4
d x
d x
x
I x x C
x
x x


( | |
+
| (
\ . | |
= = + = +
|
| | | | \ .
+ +
| |
\ . \ .
} }

Cch 2: Da vo t th ca hm s cho ta c :
2
(cot 1)
2 2 2 2lncot 1
sin (cos sin ) cot 1 sin (cot 1)
dx dx d x
I x C
x x x x x x

= = = = +

} } }

Tng t : (HMC 2000) Tnh tch phn:
3
6
sin .sin
6
dx
I
x x


=
| |
+
|
\ .
}

HD:
2sin cos
6 cos 6
2
sin
sin .sin sin .sin sin
6 6 6
x x dx x
dx x
dx
x
x x x x x


( | | ( | |
+ +
| ( | (
\ . \ .
(
= =
| | | | | | (
+ + +
| | |
(
\ . \ . \ .


Bi 8: Tm nguyn hm: tan tan
4
I x x dx
| |
= +
|
\ .
}

Gii:
Cch 1:
Ta c:
sin sin cos cos sin sin cos
4 4 4 4
tan tan 1 1
4
cos cos cos cos cos cos
4 4 4
2 1
1
2
cos cos
4
x x x x x x x
x x
x x x x x x
x x

| | | | | | | |
+ + + +
| | | |
| | \ . \ . \ . \ .
+ = = =
|
| | | | | | \ .
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
=
| |
+
|
\ .

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

47
Khi xt:
cos cos( )
4
dx
J
x x

=
+
}

S dng ng nht thc:
sin
4
1 2sin 2 sin cos cos sin
4 4 4
sin
4
x x x x x x

( (
| | | | | |
= = + = + +
| | | ( (
\ . \ . \ .

1
2tan 2tan
4
cos cos
4
2 tan 2 tan 2lncos 2lncos
4 4
x x
x x
J x dx xdx x x C


| |
= +
|
| | \ .
+
|
\ .
| | | |
= + + = + + +
| |
\ . \ .
} }

cos
2ln
cos
4
x
I x C
x

= +
| |
+
|
\ .

Cch 2:
2
2 2
cos (cos sin ) cos (1 tan )
cos cos
4
(1 tan )
2 2ln1 tan 2ln1 tan
1 tan
dx dx dx
J
x x x x x
x x
d x
x C I x x C
x

= = =
| |
+
|
\ .

= = + = +

} } }
}

Bi 9: (H B 2003) Tnh tch phn sau:
2 4
0
1 2sin
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
Ta c
2 4 4
0 0
1 2sin cos2
1 sin2 1 sin2
x x
I dx dx
x x

= =
+ +
} }

t 1 sin2 cos2
2
dt
x t xdx + = = hoc sin2x t =
i cn
2
4
1
0
t x
t
x

= =


=


Khi
2
1
2
1 1 1
ln ln2
1 2 2 2
dt
I t
t
= = =
}

Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

48
( )
( )
( )
'
4 4 4
0 0 0
1 sin2
cos2 1 1 (1 sin2 ) 1 1
ln 1 sin2 ln2
4
1 sin2 2 1 sin2 2 1 sin2 2 2
0
x
x d x
I dx dx x
x x x

+
+
= = = = + =
+ + +
} } }

Cch 3: Phng php a vo biu thc vi phn
Bin i ( )( )
2
1 2sin cos sin cos sin x x x x x = + v ( )
2
1 sin2 cos sin x x x + = +
2 4 4
0 0
1 2sin cos sin 1
lncos sin ln2
4
1 sin2 cos sin 2
0
x x x
I dx dx x x
x x x


= = = + =
+ +
} }

Hoc t sin cos t x x = +
Bi 10: (H A 2005) Tnh tch phn sau:
2
0
sin2 sin
1 3cos
x x
I dx
x

+
=
+
}

Gii:
Cch 1: Phng php bin i s
Ta c: ( ) sin2 sin sin 2cos 1 x x x x + = + .
t 1 3cos t x = + ta c
3sin sin 2
3
2 1 3cos 1 3cos
x x dt
dt dx dx
x x

= =
+ +
;
2 2
1 2 1
cos 2cos 1
3 3
t t
x x
+
= + =
i cn
0
2
1
2
x
t
t x

=
=


= =


Khi
2 2
3
1
2
4 2 4 2 34
1 9 9 27 9 27
t
I dt t t
| |
| |
= + = + =
| |
\ .
\ .
}

Cch 2: Phng php bin i s
t 1 3cos t x = + bn c t gii
Cch 3: Phng php tch phn tng phn
t
( )
2cos 1
2sin
1 3cos
2 sin
1 3cos
3
1 3cos 3 1 3cos
u x
du x
d x
x
v x dv dx
x x
= +
=

+

= + = =

+ +

Khi
( ) ( )
( )
2 2
0 0
3
2 4 2 4
2cos 1 1 3cos sin 1 3cos 1 3cos 1 3cos 2
3 3 3 9
0
2 8 34
1 3cos
2
3 27 27
0
I x x x xdx xd x
x

= + + + = + + +
= + + =
} }

Cch 4: Phng php a vo biu thc vi phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

49
Phn tch
( )
( )
( )
( ) ( )
2 1
1 3cos
sin2 sin 1 2cos 1 1
3 3
. 1 3cos . 1 3cos
3 3
1 3cos 1 3cos 1 3cos
2 1
1 3cos 1 3cos 1 3cos
9
9 1 3cos
x
x x x
dx d x d x
x x x
xd x d x
x
+ +
+ +
= + = + =
+ + +
= + + +
+

Tng qut:
}
+
+

dx
x d c
x b x a
cos
sin 2 sin .
hoc
.sin2
s
a x bcosx
dx
c d inx

+
+
}
ta t cos c d x t + = .
Bi 11: (H A 2009) Tnh tch phn sau:
( )
2
3 2
0
8
cos 1 cos
15 4
I x xdx

= =
}

HD:
Cch 1:
1 2
2 2
5 2
0 0
cos cos
I I
I xdx xdx

=
} }


t sin cos t x dt xdx = =
i cn
1
0
0
0
t x
t
x

= =


=


Khi
( ) ( ) ( )
1 1 2 2
2 2
5 2 2 2 4 3 5
1
0 0 0 0
1
2 4 8
cos 1 sin cos 1 1 2
0 3 5 15
I xdx x xdx t dt t t dt t t t

| |
= = = = + = + =
|
\ .
} } } }

2 2 2 2
2
2
0 0 0 0
1 cos2 1 1 1 1
cos cos2 sin2
2
2 2 2 2 2 4
0
x
I xdx dx dx xdx x x

+ | |
= = = + = + =
|
\ .
} } } }

Vy
1 2
8
15 4
I I I

= =
Ch :
C th tnh
1
I nh sau
( ) ( ) ( )
( ) ( )
2 2 2
2 2
5 2 2
1
0 0 0
1
2 4 3 5
0
cos 1 sin cos 1 sin sin
2 4 8
1 2sin sin sin sin sin sin 2
3 5 15
0
I xdx x xdx x d x
x x d x x x x

= = = =
| |
= + = + =
|
\ .
} } }
}

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

50
Cch 2:
2
0
cos3 3cos 1 cos2
1
4 2
x x x
I dx

+ + | || |
=
| |
\ .\ .
}

Bi 12: (H A 2006) Tnh tch phn sau:
2
2 2
0
sin2 2
3
cos 4sin
x
I dx
x x

= =
+
}

HD:
Cch 1: Phng php phn tch kt hp bin i s
2 2
2 2 2
0 0
sin2 sin2
1 sin 4sin 1 3sin
x x
I dx dx
x x x

= =
+ +
} }

t
2
1 3sin sin2
3
dt
t x xdx = + =
i cn
4
2
1
0
t x
t
x

= =


=


Khi
1 4 4
2
1 1
4
1 1 2 2
1 3 3 3 3
dt
I t dt t
t

= = = =
} }

Hoc t
2
1 3sin t x = +
Cch 2: Phng php a vo biu thc vi phn
( ) ( )
( )
1 2 2 2
2 2
2
2 2 2
0 0 0
2
sin2 sin2 1
1 3sin 1 3sin
3
1 sin 4sin 1 3sin
2 2
1 3sin 2
3 3
0
x x
I dx dx x d x
x x x
x

= = = + +
+ +
= + =
} } }

Cch 3: Phng php phn tch kt hp bin i s
2 2
0 0
sin2 sin2
1 cos2 1 cos2 5 3cos2
4
2 2 2
x x
I dx dx
x x x

= =
+
+
} }

V t
5 3cos2
2
x
t

= hoc
5 3cos2
2
x
t

= hoc a vo vi phn
Tng qut: tnh I =
2
2 2 2 2
0
sin cos
cos
x xdx
a x b sin x

+
}
vi a, b = 0
Ta t: u =
2 2 2 2
cos a x b sin x +
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

51
Bi 13: ( 68 IVa) Tnh tch phn sau:
3 2
0
4sin
1 cos
x
I dx
x

=
+
}

Gii:
Cch 1: Phn tch
( )
( )( )
( )
3 3
3
2
4sin 1 cos 4sin 1 cos
4sin
4sin 4sin cos 4sin 2sin2
1 cos 1 cos 1 cos sin
x x x x
x
x x x x x
x x x x

= = = =
+ +

Khi
( ) ( )
3
2 2
0 0
4sin
4sin 2sin2 cos2 4cos 2 2
1 cos
0
x
I dx x x dx x x
x


= = = =
+
} }

Cch 2:
( ) ( )
3 2 2
2 2
0 0
0 0
2
4sin
4sin 4sin cos 4 sin 4 cos cos
1 cos
4cos 2cos 2 2 2
0 0
x
I dx x x x dx xdx xd x
x
x x



= = = +
+
= + =
} } } }

Cch 3:
( )
2
3 2 2
0 0
4 1 cos sin
4sin
1 cos 1 cos
x x
x
I dx dx
x x

= =
+ +
} }

t
sin
1 cos
cos 1
dt xdx
t x
x t
=
= +

=


i cn
1
2
2
0
t x
t
x

= =


=


Khi
( )
( ) ( )
2
1 2
2
2 1
4 1 1
2
4 8 2 8 2
1
t
I dt t dt t t
t
(


= = + = + =
} }

Ch : C th t cos t x =
Cch 4:
3 3
3
3
2
32sin cos
4sin
2 2
16sin cos
1 cos 2 2
2cos
2
x x
x x x
x
x
= =
+
Qu hay phi khng, bn t gii tip nh
Cch 5:
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

52
t
2
2
2
2
2
1
2
tan sin
2 1
1
cos
1
dt
dx
t
x t
t x
t
t
x
t

= =

+
Chc chn s ra c yn tmlmtip i
Ch :
3
4sin 4sin (1 cos )(1 cos )
4sin 2sin2
1 cos 1 cos
x x x x
x x
x x
+
= =
+ +
... Phn tch n y ri th c nhng cch no, bn c
t khm ph nh!
Tng t
3 2
0
4cos
2
1 sin
x
I dx
x

= =
+
}

Bi 14: (KTQS 1997) Tnh tch phn sau:
3 2
3
3
sin sin
cot
sin
x x
I xdx
x

=
}

Gii:
Cch 1: Phng php a vo biu thc vi phn
( ) ( ) ( )
3 3 3 3 2 2
3 2
3 3
5 8
2 2 2
3 2
3 3
3
2
3
3 3 3
sin sin sin sin cot
cot
sin sin sin
1 3 1
2
1 .cot cot cot .cot cot cot cot cot
8 sin 8 3
3
x x x x x
I xdx dx
x x x
xd x x xd x xd x x
x




= =
= = = = =
} }
} } }

Cch 2: Phng php bin i s
3 3 2 2
3
3 2 2
3 3
sin sin 1 cot
cot 1 .
sin sin sin
x x x
I xdx dx
x x x

= =
} }

t
2
1
cot
sin
t x dt dx
x
= =
i cn
0
2
1
3
3
t
x
t
x

= =


=

=


Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

53
5 8 0 0
3 2
3 3
3
1 1
3 3
0
3 1
. 1
8
8 3
3
I t tdt t dt t = = = =
} }

Cch 3: Phng php bin i s
Ta c
3 3 3 3 2 2
3 4
3 3
sin sin cos sin sin
cot
sin sin
x x x x x
I xdx dx
x x



= =
} }

Nhn xt: Hm di du tch phn l hm l i vi cos
t sin cos t x dt xdx = =
i cn
1
2
3
2
3
t
x
t
x

= =


=

=


Khi
3
1 1 3 3
2
4 3
3 3
2 2
1
1
t t
t
I dt dt
t t

= =
} }

t
3 2
3
2 2 3
1 1 3
1 1
2
dt
u u u du
t t t
= = =
i cn
3
1 0
1
3
3
2
t u
u
t
= =


=
=



Khi
3
0 4
3
3
1
3
3
0
3 3 1
1
2 2 4
8 3
3
u
I u du

= = =

}

Bi 15: ( 104. IVa) Tnh tch phn sau:
3
8
2 2
8
sin cos
dx
I
x x

=
}

Gii:
Cch 1: S dng phng php phn tch nh ng nht thc
2 2
sin cos 1 x x + =
Khi
( )
3 3 3
2 2 8 8 8
2 2 2 2 2 2
8 8 8
3
sin cos 1 1
8
tan cot 4
sin cos sin cos cos sin
8
dx x x
I dx dx x x
x x x x x x

+ (
= = = + = =
(

} } }

Cch 2: S dng cng thc nhn i
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

54
( )
3 3 3
8 8 8
2
2 2 2 2
8 8 8
3
2
8
4 2 2cot 2 4
sin cos sin 2 sin 2
8
d x
dx dx
I x
x x x x

= = = = =
} } }

Cch 3: Phng php bin i s
t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= = v
2 2
2 2 2
1 1 tan 1
sin tan
x t
x x t
+ +
= = .
Bi 16: Tnh tch phn sau:
2 3
0
cos
sin 3cos
xdx
I
x x

=
+
}

Gii:
Cch 1: ng nht thc

Ta phn tch: ( ) ( )
2 2 2
cos sin cos (sin cos ) sin cos x A x B x x x C x x = + + + +
( )
2 2
( 3 ) cos ( 3 ) sin cos sin B C x B A x x A C x = + + + + +
1
4
3 1
3
3 0
4
0
1
4
A
B C
B A B
A C
C

+ =


+ = =


+ =


2
cos 1 3 1
sin cos
4 4
sin 3cos 4(sin 3cos )
x
x x
x x x x
= + +
+ +

Khi
1
3
0
1 3 1
cos sin 3
4 4 4
sin 3cos
0
I
dx
I x x
x x

| |
= + +
|
|
+
\ .
}


Tnh:
3
0
sin 3cos
dx
J
x x

=
+
}

3
1
0
1 1
ln tan 3
2 2 2 6
0 sin
3
dx x
I
x

| |
= = +
|
| | \ .
+
|
\ .
}

1 3 1 3ln3 2
cos sin ln tan 3
4 4 8 2 6 8
0
x
I x x

| |
| |
= + + + =
|
|
|
\ .
\ .


Cch 2: Tch phn lin kt
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

55
S dng tch phn lin kt
2 3
0
cos
sin 3cos
xdx
J
x x

=
+
}

Gii h
3ln3 2
3 1
ln3
2
8
I J
I
I J
=

+ =

Tng qut:
2
cos
sin cos
xdx
I
A x B x

=
+
}
tch phn lin kt thng l
2
sin
sin cos
xdx
J
A x B x

=
+
}

Bi 17: Tnh tch phn sau:
6 2
4
4
cos
sin
x
I dx
x

=
}

Gii:
Cch 1: a vo vi phn
Phn tch
6 2 4
4 4 2
4 4 2
cos cos .cos 1
1 tan tan tan
sin sin tan
x x x
x x x
x x x
| |
= = + = +
|
\ .

Khi
( )
1 2
6 2 2 2 2
4 2 4 2
4
4 4 4 4
cos
tan tan tan tan
sin
I I
x
I dx x x dx xdx xdx
x


= = + = +
} } } }


Tnh
( ) ( ) ( ) ( )
( )
2 2 2 2 2
4 4 2 2 2 2 2
1
4 4 4 4 4
2
2
4
tan tan tan tan 1 1 tan tan 1 tan 1
2 2
tan tan tan
4 4
I xdx x x x dx dx x dx
xd x x x



(
= = + + + = + + +

= + =
} } } } }
}

Tnh
( ) ( ) ( )
2 2 2
2 2
2
4 4 4
2
tan 1 1 tan 1 tan
4
I x dx x dx dx x x

(
= + = + =

} } }
t gii nh
Cch 2:
Phn tch
( )
2
2
6 2 2 2 2 4
2 2 2
4 4 4 2
cos 1 sin
cos cos 2cos sin cos sin 1
cot . 2cot cos
sin sin sin sin
x x
x x x x x x
x x x
x x x x
(

+

= = = +
Khi
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

56
( ) ( )
( )
2 2 2
2 2 2
2
4 4 4
2 2 2
2
2
4 4 4
3
1
cot . 2 cot cos
sin
1 1
cot cot 2 1 1 cos2
2 sin
cot 1 sin2 5 23
2
2 cot 1
3 2 2 8 12
4
I x dx xdx xdx
x
xd x dx x dx
x
x x
x x



= +
| |
= + +
|
\ .
(
| |
= + + =
| (
\ .

} } }
} } }

Cch 3:
Nhn xt: V hm di du tch phn l hm chn i vi sin va cos nn ta c th t tan t x = nhng cch
kh di v phc tp nn khng nu ra, bn c t khm ph nh!
Bi 18: Tnh tch phn sau:
2
6 3 5
0
1 cos .sin .cos I x x xdx

=
}

Gii:
2
6 3 3 2
0
1 cos .cos .sin .cos I x x x xdx

=
}

t
3 6
6 3 3 6
2 5
cos 1
1 cos 1 cos
sin .cos 2
x t
x t x t
x xdx t dt
=

= =

=

.
i cn
1
2
0
0
t x
t
x

= =


=


Khi
( ) ( )
1 1 7 13
6 5 6 12
0 0
1
12
2 1 2
0 7 13 91
t t
I t t t dt t t dt
| |
= = = =
|
\ .
} }

Hoc : t
3
1 cos x t =
Cch 2: S dng phng php a vo vi phn
( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
2 2
6 6 3 3 2 3 3 3
0 0
2
6 3 3 3
0
2 2
6 6 3 3 3 3 3
0 0
1 cos .cos .sin .cos 1 cos .cos 1 cos
1 cos 1 cos 1 1 cos
1 cos 1 cos 1 cos 1 cos 1 cos
I x x x xdx x xd x
x x d x
x x d x xd x


= = =
(
=

= +
} }
}
} }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

57
Bi 19: (H B 2005) Tnh tch phn sau
2
0
sin2 .cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}

Gii:
Cch 1: i bin s
Phn tch
2 2 2
0 0
sin2 .cos sin .cos
2
1 cos 1 cos
x x x x
I dx dx
x x

= =
+ +
} }

t
sin
1 cos
cos 1
dt xdx
t x
x t
=
= +

=


i cn
1
2
2
0
t x
t
x

= =


=


Khi
( )
2
1 2 2
2 1
1 2
1
2 2 2 2 2 ln 2ln2 1
1 2
t
t
I dt t dt t t
t t
| |
| |
= = + = + =
| |
\ .
\ .
} }

Cch 2:
( )
( )
( )
2
2 2 2 2
0 0 0
2 2
0
1 cos 1
sin2 .cos sin .cos
2 2 cos
1 cos 1 cos 1 cos
1 cos
2 1 cos cos sin ln1 cos 2ln2 1 2
1 cos 2
0
x
x x x x
I dx dx d x
x x x
x
x d x x x
x

(


= = =
+ + +
| |
| |
= = + =
| |
+
\ .
\ .
} } }
}

Ch : ( ) ( ) cos 1 cos d x d x = + v ta c th t cos t x =
Tng qut:
sin2 .cos
.cos
a x x
I dx
b c x

=
+
}
ta t .cos t b c x = + hoc cos t x =

Bi tp t gii c hng dn:
Bi 1: (H A 2008) Tnh tch phn sau:
( )
4 6
0
tan 1 10
ln 2 3
cos2 2
9 3
x
I dx
x

= = +
}

HD:
Cch 1: Bin i
( )
2 2 2 2
cos2 cos sin 1 tan cos x x x x x = =
t tan t x =
Hoc s dng cng thc
2
2
1 tan
cos2
1 tan
x
x
x

=
+

Tng qut:
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

58
1.
4
tan
cos2
a x
I dx
b x

=
}
vi , a b
-
e
Bin i
( ) ( )
2 2 2 2
cos2 cos sin 1 tan cos b x b x x b x x = = t tan t x =
2. M rng hn
4
2 2
tan
sin sin cos cos
a x
I dx
b x c x x d x

=
+ +
}
vi , , , a b c d
-
e
Bin i
( )
2 2 2 2
sin sin cos cos tan tan cos b x c x x d x b x c x d x + + = + + t tan t x =
Bi 2: (H AN 1998): Tnh tch phn sau:
4
4
0
cos
dx
I
x

=
}

Cch 1:
( ) ( ) ( )
4 4 4
2 3
4 2 2
0 0 0
1 4
. 1 tan tan tan tan
4
3 cos cos cos
0
dx dx
I x d x x x
x x x

= = = + = + =
} } }

Cch 2: Bin i s
( )
4 4 4
2
4 2 2 2
0 0 0
1
. 1 tan
cos cos cos cos
dx dx dx
I x
x x x x

= = = +
} } }

t tan t x =
Cch 3: S dng phng php tch phn tng phn
2
2
1
cos
cos
u
x
dx
dv
x


Bi 3: ( 84.IVa) Tnh tch phn sau:
2
4
4
sin
dx
I
x

=
}

( )
( )
3 2 2 2
2
4 2
4 4 4
cot
cot 4
2
1 cot cot (cot )
3 3 sin sin
4
d x
dx x
I x d x x
x x

( = = = + = + =
} } }

Bi 4: Tnh tch phn sau:
2
2 2
0
cos .cos 2
4
I x xdx

= =
}

HD:
C1: H bc bin i tch thnh tng
C2: Tch phn lin kt
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

59
Bi 5: Tnh tch phn sau:
( )
2 4
4
0
1 2sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

HD: ( )( )
2
1 2sin cos2 cos sin cos sin x x x x x x = = + v ( ) ( )
4 2
4
sin cos 1 sin2 4cos
4
x x x x
| |
+ = + =
|
\ .

T y ta c cc cch sau
Cch 1:
Bin i
( ) ( )
2 4 4
4 2
0 0
1 2sin cos2
sin cos 1 sin2
x x
I dx dx
x x x

= =
+ +
} }

t 1 sin2 t x = + hoc sin2 t x = hoc bin i vi phn trc tip
( ) ( )
( )
( )
2 4 4 4
4 2 2
0 0 0
1 sin2
1 2sin cos2
sin cos 1 sin2 1 sin2
d x
x x
I dx dx
x x x x

+

= = =
+ + +
} } }
hoc t tan t x =
Cch 2:
Bin i
( )
( )( )
( )
( )
( )
2 4 4 4
4 4 4
0 0 0
cos sin cos sin cos sin
1 2sin
sin cos sin cos sin cos
x x x x x x
x
I dx dx dx
x x x x x x

+

= = =
+ + +
} } }

t sin cos t x x = + hoc bin i vi phan trc tip
Cch 3:
Bin i
( )
2 4 4
4
4
0 0
1 2sin cos2
sin cos
4cos
4
x x
I dx dx
x x
x

= =
| |
+

|
\ .
} }

t
4
t x

=
Bi 6: (HGT TPHCM 2000) Tnh tch phn:
2 3
6
6
sin
cos
x
I dx
x

=
}

HD:
Ta c
( ) ( )
2
2 2 2
6 2 2
sin 1 1
tan . . tan 1 tan tan
cos cos cos
x
dx x dx x x d x
x x x
= = +
s:
42 3 8
15


Bi 7: (HN 2000) Tnh tch phn:
2
4
sin cos
sin cos
x x
I dx
x x

=
+
}

HD:
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

60
2 2
4 4
cos 2sin
4 1 4
2
ln cos ln2
4 2
2cos cos
4 4 4
d x x
I dx dx x
x x




( | | | |

| ( |
( \ . | | \ .
= = = =
| (
| | | | \ .

| |
\ . \ .
} }

Bi 8: Tnh tch phn sau:
4
6
0
tan I xdx

=
}

HD:
t
2
tan (tan 1) t x dt x dx = = +
i cn:
0 0
1
4
x t
x t

= =

= =


Vy
1
1 1 6 5 3 4 4
6 4 2
2 2
0 0 0 0
0
1 13
tan 1
5 3 15 4 1 1
t dt t t
I xdx t t dt t du
t t

| |
| |
= = = + = + =
| |
+ +
\ .
\ .
} } } }

Bi 9: Tnh tch phn sau:
2
5
0
8
cos
15
I xdx

= =
}

Bi 10: Tnh tch phn sau:
3 2
2
0
sin cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}

HD:
( )
2 2
2
2
0
1 cos
1 cos
2 1 cos
x
I d x
x

= +
+
}
( )
2
2
1
1
1 1 1 1 ln2
ln
2 2 2
t
dt t t
t

= = =
}

Bi 11: Tnh tch phn sau:
4
tan I xdx =
}

HD:
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
4 2 2 2 2 2
2
2
2 3
2
1
tan tan sin tan tan 1 cos tan tan 1 tan
1
tan 1 1 1
tan tan tan tan tan
3 1 tan
I xdx x xd x x x d x x d x
tg x
x
xd x d x x x x C
x
| |
= = = =
|
+
\ .
+
= = + +
+
} } } }
} }

Bi 12: (HTL 2000) Tnh tch phn sau:
2
2 2
0
3sin 4cos
3sin 4cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}

s:
3
ln3
6
I

= +



www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

61
V. BI TP HN HP CA NHIU HM S
Bi tp gii mu:

Bi 1: (H TL2001) Tnh tch phn sau: ( )
4
0
ln 1 tan I x dx

= +
}

Gii:
Cch 1:
t
1 tan 2
1 tan 1 tan 1 4
4 1 tan 1 tan
dx dt
x t
t
x t
t t

=
| |
+ = + = + =
|

+ +
\ .

i cn
0
4
0
4
x t
x t

= =

= =


Khi ( )
4 4 4
0 0 0
2
ln ln2 ln 1 tan (ln2). ln2
1 tan 4 8
I dt dt t dt I I
t

| |
= = + = =
|
+
\ .
} } }

Cch 2:
Ta c
( ) ( ) ( )
( )
4 4 4 4
0 0 0 0
4 4
0 0
sin cos
ln 1 tan ln ln sin cos ln cos
cos
ln 2cos ln cos
4
J
x x
I x dx dx x x dx x dx
x
x dx x dx

+ | |
= + = = + =
|
\ .
| |
=
|
\ .
} } } }
} }


Tnh
4 4 4 4
0 0 0 0
1 1
ln 2cos ln2 lncos ln2 lncos ln2
4
4 2 4 2 4 8
0
K
J x dx dx x dx x x dx K

| | | | | |
= = + = + = +
| | |
\ . \ . \ .
} } } }


t
4
t x dt dx

= =
Khi ( ) ( )
4 4
0 0
ln cos ln cos K t dt x dx

= =
} }

Khi ln2
8
I

=
Cch 3: Tch phn tng phn
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

62
t
( ) ln 1 tan u x
dv dx
= +

Bn c t gii
Bi 2: Tnh tch phn:
( )
1
2
0
ln 1
1
x
I dx
x
+
=
+
}
.
HD:
t tan x t = ta c ( )
4
0
ln 1 tan I t dt

= +
}
;
t
4
t x

= ta c
4 4
0 0
2
ln ln2
1 tan
I du du I
u

= =
+
} }

Bi 3: Tnh tch phn sau:
5
2
ln( 1 1)
1 1
x
I dx
x x
+
=
+
}

Gii:
Cch 1:
t
( )
( )
2
1
2 1
2 1
1 1
1 1
dt dx t dt dx
x
t x
x t

= =


= +

= +


i cn
5 3
2 2
x t
x t
= =


= =


Khi
( )
3 3 3
2 2 2
2
2 2 2
3
( 1)ln ln
2 2 2 ln ln ln ln 3 ln 2
2 ( 1) 1
t t t
I dt dt td t t
t t t

= = = = =
+
} } }

Cch 2: t 1 t x = ... bn c t gii

Bi 4: Tnh tch phn sau:
2
0
1 sin2
xdx
I
x

=
+
}

Gii:
Cch 1: t
2
t x

=
Cch 2: Bin i
2
1 sin2 1 cos 2 2cos
2 4
x x x
| | | |
+ = + =
| |
\ . \ .
, tch phn tng phn

( )
2 3 3 3
0
0 0 0
1 1
.sin .cos cos cos cos
3 3
I x x xdx xd x x x xdx

| |
= = =
|
\ .
} } }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

63
( ) ( )
3
2
0
0
1 1 sin
1 sin sin sin
3 3 3 3 3 3
x
x d x x

| |
= + = + =
|
\ .
}


Bi 5: (H DHN A 2000) Tnh tch phn sau:
( )
2 2 2
2
2
0 0
1 sin
sin
1 cos 1 cos
2cos
2
x
x x
o
x e
e e x
I dx dx dx e
x
x x

+
= = + =
+ +
} } }

Gii:
Cch 1:
Ta c:
2
1
2 2 2 2 2
2
0 0 0 0 0
1 sin sin 1 sin
. . .
1 cos 1 cos 1 cos 2 1 cos
cos
2
x x
x x x
I
I
x e dx x e dx x
I e dx e dx e dx
x
x x x x

+
= = + = +
+ + + +
} } } } }


Tnh:
2
1
2
0
1
2
cos
2
x
e dx
I
x

=
}

t:
2
tan
cos
2
2
x
x
u e
du e dx
dx
dv x
v x
=
=

=
=


p dng cng thc tnh tch phn tng phn
2 2 2
2
1
2
0 0 0
1
tan tan . tan .
2
2 2 2 2
cos 0
2
x
x x x
e dx x x x
I e e dx e e dx
x

= = =
} } }

Tnh:
2 2 2
2
2
0 0 0
2sin cos
sin
2 2
. . tan .
1 cos 2
2cos
2
x x x
x x
x x
I e dx e dx e dx
x
x

= = =
+
} } }

Vy
2
I e

=
Cch 2:
Ta c:
2 2 2 2
2
0 0 0 0
sin
. . (tan ) tan .
1 cos 2 2
2cos
2
x x
x x
e x e x x
I dx dx e d e dx
x
x

= + = +
+
} } } }


2 2
2 2
2
0 0 0 0
tan tan . tan . tan
2 2 2 2
x x x x
x x x x
e e dx e dx e e

= + = =
} }

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

64
S dng nh ngha:
Ta c
( )
( )
' '
'
2 2 2
.2sin cos
1 sin
2 2
tan tan tan tan
1 cos 2 2 2 2
2cos 2cos 2cos
2 2 2
x
x
x x
x x x x
x x
e
x e
e e x x x x
e e e e
x x x
x
+
| | | |
= + = + = + =
| |
+
\ . \ .

Hoc ta bin i:
( )
2
sin cos
1 sin
1 1 2 2
1 2tan tan
1 cos 2 2 2 2
cos
2
x x
x
x x
x
x
| |
+
|
+
| | \ .
= = + +
|
+
\ .

Vy
1
2 2
2
0 0
1 1
1 tan tan
2 2 2 2
x
I
x x
I dx e dx

| |
= + +
|
\ .
} }


Tnh
2
1
0
tan
2
x
x
I e dx

=
}

Bi 6: (H GTVT 1998) Tnh tch phn sau:
2
2
1 1
ln ln
e
e
I dx
x x
| |
=
|
\ .
}

Cch 1:
t ( )
2
1 1
ln ln
f x
x x
=
Ta c ( )
( ) ( ) ( )
( )
' '
2 2 2
ln ln
1 1 1 ln
ln ln ln ln n
x x x x
x x
f x F x
x x x x l x


= = = =
Khi
2
2 2
2
1 1
ln ln 2 ln
e
e
e x e
I dx e
x x x e
| |
= = =
|
\ .
}

Cch 2:
2 2 2 2 2
2
2
1 1 1
ln ln ln ln ln ln ln
e e e e e
e e e e e
e dx x dx dx
I dx xd
x x x x x x x e
| | | |
= = = +
| |
\ . \ .
} } } } }

Bi 7: Tnh tch phn sau
2
0
.sin cos I x x xdx

=
}

Gii:
( )
0 0
1 1
.sin2 cos . sin3 sin
2 4
I x x xdx x x x dx

= = +
} }

t:
( ) ( )
1
sin3 sin cos3 cos
3
du dx
u x
dv x x dx v x x
=
=


= + = +

.
www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

65
Khi
0
1 1 1
cos3 cos cos3 cos
0 4 3 3 3
I x x x x x dx

| | | |
= + + =
| |
\ . \ .
}

1 1 1 1 5
cos3 cos sin3 sin 2 2
2 3 2 18 2 9
0 0
x
x x x x

| | | |
= + =
| |
\ . \ .
.
Cch 2: t x t = bn c t gii

Ch : Qua my bi ton trn ta c nhn xt

Da vo o hm ta c th tnh Nguyn hm ca mt cc dng c bit

Dng 1: Nguyn hm ca cc hm s dng tch thng

Dng Cu trc hm s Nguyn hm
Tng
( ) ( )
'
' '
f x u v u v = + = +
( ) F x u v = +
Hiu
( ) ( )
'
' '
f x u v u v = = ( ) F x u v =
Tch
( ) ( )
'
' '
f x u v v u uv = + =
( ) F x uv =
Thng
( )
'
' '
2
u v v u u
f x
v v
+ | |
= =
|
\ .

( )
u
F x
v
=

Dng 2: Cc dng nguyn hm n gin cha e
x


c trng Nguyn hm Hm s (o hm)
x
e ( ) ( )
x
F x u x e =
( ) ( ) ( ) ( )
' ' x
F x u x u x e f x ( = + =


x
e


( ) ( )
x
F x u x e

=
( ) ( ) ( ) ( )
' ' x
F x u x u x e f x

( = =


ax b
e
+
( ) ( )
ax b
F x u x e
+
=
( ) ( ) ( ) ( )
' ' ax b
F x u x au x e f x
+
( = + =


( ) v v
e ( ) ( )
( ) v v
F x u x e = ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( )
' ' ' v x
F x u x v x u x e f x ( = + =



V d: Tnh tch phn sau:
( )
1 2
2
0
2
x
x e
I dx
x
=
+
}

Gii:
Cch 1: Tch phn tng phn
t
( )
( )
2
2
2
1
2
2
x
x
u x e
du xe x dx
dx
du
v
x
x
=
= +


=
=

+
+


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

66
Khi
1
1 2
0
1
0 2
x
x
I
x e
I xe dx
x
= +
+
}


Tnh
1
1
0
x
I xe dx =
}
. t
x x
u x du dx
dv e dx v e
= =


= =


Khi
( )
1
1
0
1 1
0 0
x x x x
I xe e dx xe e = =
}

Vy
( )
2
1 1
1
0 0 2
x
x x
x e
I xe e
x
= + =
+

Cch 2:
Phn tch
( ) ( ) ( ) ( )
2
2 2
4 4 4 2 4 2 4 2 4 x x x x x x = + + + + = + + +
Khi
( )
( ) ( )
( ) ( )
2
1 1 1 1 1 2
2 2 2
0 0 0 0 0
2 4 2 4
1
4 4
2
2 2 2
x
x x x
J
x x
x e
I e dx e dx e dx dx dx
x
x x x
+ + +
= = = +
+
+ + +
} } } } }


Tnh J lm xut hin tch phn m lm trit tiu mt tch phn

Bi tp t gii c hng dn:

Bi 1: Tnh tch phn sau:
( )
1 2 2
2
0
1
x
x e
I dx
x
=
+
}

HD: S dng tch phn tng phn
( )
1 1 2 2
2 2
2
0 0
1
1
1
x
x
x e
I dx x e d
x
x
| |
= =
|
+
\ . +
} }

( ) ( )
1
1 1 1 1 2 2 2 2 2
1
2 2 2 2 2 2
0
0 0 0 0 0
1
2 2 2 2
0
1
2
1 1 2 2 2
1 1
2 2 2 2 2 2
x
x x x x x
x
x e e e e
d x e xe dx xd e xe e dx
x x
e e e e
= + = + = + = +
+ +
| |
= = =
|
\ .
} } } }

Bi 2: Tnh tch phn sau:
2 2
2 2
0
4 tan 1 tan tan
2 2 8 8
x x
I x x

( | |
= + + =
| (
\ .
}

Bi 3: (HLN 2001) Tnh tch phn sau:
( )
( )
2
1
2
0
1
1
1
x
x e
I dx
x
+
= =
+
}

Bi 4: Tnh tch phn sau: ( )
2
sin
0
1 cos
2
x
I e x x dx e

= + =
}

www.MATHVN.com
www.MATHVN.com
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Loinguyen1310@gmail.com
D: 01694 013 498

67
Bi 5: (HTN 1996) Tnh tch phn sau:
2
2
1
2ln 2 2 2
ln
e
e
I x e e
x
| |
= + =
|
\ .
}





LI KT:

y thc s cha phi l nhng bi ton v cch gii hay, cha c nhiu bi tp phong ph v a
dng, song cng gp phn nh b no cho cc bn v Ti hi vng cc bn s thch th v tm thm
nhng bi tp hay v nhng cch gii c sc hn.
Tuy nhin nng lc v kinh nghim cn thiu. Rt mong cc bn hc sinh v cc bn ng nghip
gp kin, b sung thm gip ti v cc bn hon thin hn Xin chn thnh cm n

Gp theo a ch Email: Loinguyen1310@gmail.com hoc a ch: Nguyn Thnh Long
S nh 15 Khu ph 6 Phng ngc tro Th x bm sn Thnh ph thanh ha


MC LC
I. TCH PHN HM HU T........................Trang 2
II. TCH PHN HM V T..............Trang 18
III. TCH PHN HM S M V LOGARIT..............Trang 26
IV. TCH PHN HM LNG GIC....................................................................................Trang 35


www.MATHVN.com
www.MATHVN.com

You might also like