CU TRC DI TRUYN CA QUN TH I. S CN BNG CA QUN TH VI NHNG GEN NM TRN NHIM SC TH GII TNH 1.

C s l lun: Xt mt gen c 2 alen l A v a nm trn nhim sc th gii tnh X (Y khng mang gen tng ng), con c l XY, con ci l XX th trong qun th s hnh thnh 5 kiu gen l:XAXA, XAXa, XaXa, XAY, XaY. Gi p l tn s alen A, q l tn s alen a. NST X phn b khng ng u: 2/3 c th , 1/3 c th .Cho nn, cc alen tng ng trong qun th cng phn b khng ng u c th c v ci. + C th : XAXA, XAXa, XaXa vi tn s alen tng ng l p2, 2pq, q2. + C th : XAY, XaY c tn s tng ng l p,q. + Tn s alen A c th : p2 + pq; Tn s alen a c th : pq + q2 + Tn s alen A c th : p; Tn s alen a c th E: q Tn s chung ca alen trong qun th c gii ci v c l: pA = pA + pA = (p + 2p)/3 => qa = 1 - pA + Nu gi tr pA = pA => th qun th t trng thi cn bng hoc cn bng sau mt th h ngu phi. + Nu pA pA => th qun th s khng t trng thi cn bng ngay th h th nht, th hai m phi qua nhiu th h ngu phi mi t trng thi cn bng. Lu : Gi tr chung pA trn NST gii tnh khng thay i nu tha mn cc iu kin nghim ng ca nh lut Hardy Weinberg. Tuy nhin, tn s alen mi gii b dao ng qua cc th h v s giao ng ny din ra theo quy lut: p',q' (con) = p,q (m). p',q' (con) = (p + p), (q + q), 2. Cc dng bi tp 2.1. Bi tp v s cn bng di truyn ca qun th vi nhng gen nm trn NST gii tnh trong trng hp tn s alen tri v ln ging nhau hai gii phn ny c th c nhng dng bi tp - Xc nh tn s alen, tn s phn b cc kiu gen trong qun th. - Xc nh trng thi cn bng di truyn ca qun th. - Xc nh s lng gen ln trong qun th. - Xc nh t l kiu hnh, s lng c th c, ci trong qun th BI TP C LI GII mt qun th cn trng ngu phi, gii c c 10% con mt trng, gii ci c 1% con mt trng, cn li l nhng con mt . Hy xc nh tn s tng i ca cc alen v tn s phn b ca cc kiu gen trong qun th. Bit gii c l XY. Gii: Theo bi ra trong qun th cn trng kiu hnh mt trng biu hin nhiu con c (XY) chng t s di truyn mu mt lin kt vi gii tnh v gen quy nh tnh trng mt l gen ln. Quy c: Gen A quy nh mt Gen a quy nh mt trng - Trong qun th c 10% con c mt trng c kiu gen XaY; 1% con ci mt trng c kiu gen XaXa. Ta c 10%XaY = 0,1Xa x Y (1) 1%XaXa = 0,1Xa x 0,1Xa (2) - T (1) v (2) suy ra: Tn s alen a gii c v gii ci u l 0,1, Tn s alen A l: 1 0,1 = 0,9. Cu trc di truyn ca qun th cn trng trn l:

0,9XA 0,1Xa 0,9XA 0,81XAXA 0,09XAXa 0.1Xa 0,09XAXa 0,01XaXa Y 0,9XAY 0,1XaY +T l kiu gen gii c l: 0,9XAY : 0,1XaY + T l kiu gen gii ci: 0,81XAXA : 0,18XAXa : 0,01XaXa + T l kiu gen chung c hai gii : 0,45XAY + 0,05XaY + 0,405XAXA + 0,09XAXa + 0,05XaXa = 1. BI TP T LUYN Bnh m mu ( m mu v m mu lc) do gen ln trn nhim sc th X quy nh. Cho bit trong mt qun th ngi tn s nam b bnh m mu l 0,08. Hy tnh tn s n b m mu v tn s n bnh thng nhng khng mang alen gy bnh. ( thi chn HSG quc gia nm 2003) 2.1. Bi tp v s cn bng di truyn ca qun th vi nhng gen nm trn NST gii tnh trong trng hp tn s alen tri v ln khc nhau hai gii BI TP C LI GII Mt qun th c cu trc di truyn: pAE= 0,8; qaE= 0,2. pA= 0,4; qa= 0,6 Xc nh cu trc di truyn ca qun th th h th nht. Sau bao nhiu th h th qun th t trng thi cn bng di truyn. Gii: Tn s chung ca cc alen trong qun th l: qa= .0,6 + .0,2 = 0,467 => pA = 0,533 pAE= 0,8 qaE= 0,2 pA= 0,4 0,32 AA 0,08 Aa qa= 0,6 0,48 Aa 0,12 aa Tn s kiu gen gii c (con) bng tn s alen alen gii ci (m): pAE = pA = 0,4; qaE = qa = 0,6. Tn s kiu gen gii ci: 0,32 AA + 0,56 Aa + 0,12 aa = 1 + Tn s alen a th h con ca gii ci l: q'a= 0,12 + 0,56/2 = 0,4. + Tn s alen A th h con ca gii ci l: p'A= 0,6. Nh vy, qa th h b m = 0,6 => q'a ( con) = 0,4 = (0,2 + 0,6). qaE th h b m = 0,2 => q'aE ( con) = 0,6 . qa chung = 0,467 =>q'a chung = .0,4 + .0,6 = 0,467 Kt lun: + Tn s alen chung khng thay i. V vy qa = q'a + q'E = q ; q' ( con) = ( qE + q ). + q'E > 0,467 > q' , ngc li q >0,467 > qE. nhng th h tip theo tn s alen hai gii u b dao ng. + Hiu gi tr q'E vi q' th h con l 0,2 = so vi qE vi q th h b m. + Nh vy, sau mi th h th s chnh lch tn s gia hai gii gim v tin ti 0 khi qun th t trng thi cn bng.