www.hoaphothong.

com
PHNG PHP TM NHANH CNG THC PHN T CA OXIT ST
TRONG PHN NG NHIT NHM
1. c im ca phn ng nhit nhm
- Khi cho bt Al tc dng vi oxit st (FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
) nhit cao, ban u cn cung cp
nhit cho phn ng xy ra, nhng sau , phn ng to nhiu nhit v xy ra nhanh.
- Trong phn ng, cho d s oxi ho ca st trong oxit l bao nhiu th cng s to thnh Fe,
mc d oxit st cn d.
2. Cch tm nhanh cng thc phn t ca oxit st
- Cn xc nh sau phn ng cht no ht, cht no d hay phn ng va
+ Nu Al d, cht rn sau phn ng tc dng vi dung dch NaOH s gii phng kh
+ Nu Fe
x
O
y
d, cht rn sau phn ng tc dng vi dung dch NaOH s khng c kh
thot ra v cht rn b ho tan 1 phn
- Nu c vit phng trnh phn ng, t n, lp phng trnh v gii h th s mt rt nhiu
thi gian. xc nh nhanh cng thc ca Fe
x
O
y
th cn tm t l mol gia Fe v O c trong
oxit.
- p dng nh lut bo ton khi lng th khi lng ca oxi trong oxit st s bng lng oxi
c trong oxit nhm sau phn ng.
V d 1 : Tin hnh phn ng nhit nhm 9,66 gam gm bt Al v Fe
x
O
y
trong iu kin khng
c khng kh, thu c hn hp X. Nghin nh, trn u X ri chia thnh hai phn bng nhau.
Phn mt ho tan ht trong dung dch HNO
3
un nng 1,232 lt kh NO duy nht ktc. Cho
phn hai tc dng vi lng d dung dch NaOH un nng thy gii phng 0,336 lt kh H
2

ktc. Cc phn ng xy ra hon ton. Cng thc ca st oxit l
A. FeO B. Fe
2
O
3
C. Fe
3
O
4
D. FeO hoc Fe
3
O
4

Cch gii thng thng : Cc phng trnh phn ng

o
t
x y 2 3
2yAl 3Fe O yAl O 3xFe + + (1)
Hn hp cht rn sau phn ng tc dng vi dung dch NaOH c kh thot ra nn cn d Al v
Fe
x
O
y
ht. Cht rn X gm Fe, Al
2
O
3
v Al d.
- Phn mt tc dng vi dung dch HNO
3
:
Al
2
O
3
+ 6HNO
3
2Al(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (2)
Fe + 4HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + 2H
2
O (3)
Al + 4HNO
3
Al(NO
3
)
3
+ NO + 2H
2
O (4)
- Phn hai tc dng vi dung dch NaOH :
Al
2
O
3
+ 2NaOH 2NaAlO
2
+ H
2
O (5)
2Al + 2NaOH + 2H
2
O 2NaAlO
2
+ 3H
2
(6)
Gi s mol Al
2
O
3
, Fe v Al d trong mi phn ln lt l a, b v c theo cc phn ng ta c
NO
1, 232
n 0, 055 mol
22, 4
= = ;
2
H
0, 336
n 0, 015 mol
22, 4
= = ; khi lng mi phn : 4,82 g
Theo cc phn ng ta c : 102a + 56b + 27c = 4,83 (I)
Theo (3) v (4) : b + c = 0,055 (II)
Theo (6) c = 0,01, tm c b = 0,045 v a = 0,02
Theo phn ng (1) ta c t l mol

2 3
Fe
3 4
Al O
n 3x 0, 045 x 3
Fe O
n y 0, 02 y 4
= = =
www.hoaphothong.com
Cch gii nhanh : Ta c th tm tt bi ton theo s





Nhanh chng tnh c
2 3
Fe Al O
n 0, 045; n 0, 02 mol = =
x y 2 3 2 3
O(trongFe O ) O(trongAl O ) Al O
n n 3n 3. 0, 02 0, 06 = = = =
Do n
Fe
: n
O
= 0,045 : 0,06 = 3 : 4 Fe
x
O
y
l Fe
3
O
4
. p n : C
V d 2 : Sau phn ng nhit nhm hn hp cha Al v Fe
x
O
y
(khng c khng kh) thu c
92,35 gam cht rn X. Ho tan X bng dung dch NaOH d thy c 8,4 lit kh (ktc) bay ra v
cn li mt phn khng tan Y. Ho tan ht Y cn 240 gam axit H
2
SO
4
98% (gi s ch to thnh
mt loi mui st (III)). Cng thc ca Fe
x
O
y
l
A. FeO B. Fe
2
O
3
C. Fe
3
O
4
D. FeO hoc Fe
3
O
4

Hng dn :



o
t
x y 2 3
2yAl 3Fe O yAl O 3xFe + +

2 2 2
2Al 2NaOH 2H O 2NaAlO 3H + + +

2 3 2 2
Al O 2NaOH 2NaAlO H O + +
2Fe + 6H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3SO
2
+ 6H
2
O
Theo cc phng trnh ho hc (hoc s dng phng php bo ton electron) tnh c :
n
Fe
= 0,8 mol; n
Al d
= 0,25 mol;
2 3
Al O
m 92, 35 0, 25.27 0, 8.56 40, 8 gam = =
S mol O trong Fe
x
O
y
bng s O c trong Al
2
O
3
hay
2 3
O Al O
40, 8
n 3.n 3. 1, 2 mol
102
= = = ; Vy n
Fe
: n
O
= 0,8 : 1,2 = 2 : 3 Fe
2
O
3

V d 3 : Tin hnh phn ng nhit nhm hn hp gm Al v Fe
x
O
y
thu c hn hp cht rn
X. Cho X tc dng vi dung dch NaOH d thu c dung dch Y, phn khng tan Z v 0,672 lit
kh H
2
. Cho dung dch HCl vo Y n khi c lng kt ta ln nht, lc kt ta, nung ti
khi lng khng i thu c 5,1 gam cht rn. Cho Z tc dng vi dung dch H
2
SO
4
c
nng, sau phn ng ch thu c dung dch E cha mt mui st duy nht v 2,688 lit kh SO
2
.
Bit cc kh u o ktc, cc phn ng xy ra hon ton.
Cng thc phn t ca st oxit l
A. FeO hoc Fe
2
O
3
B. FeO hoc Fe
2
O
4

C. Fe
2
O
3
hoc Fe
3
O
4
D. Fe
2
O
3

Cch gii nhanh:



o
t
x y 2 3
2yAl 3Fe O yAl O 3xFe + +
2 2 2
2Al 2NaOH 2H O 2NaAlO 3H + + +
o
2 3
2 t
2 4 x y
2 4 3 2
d
Al O
NaOH
Al H
Fe _____
H SO Fe O
Fe Fe (SO ) SO
Al

o
2 3
2 t
3 x y
d
Al O
NaOH
Al H
Fe _____
HNO
Fe O
NO
Al

2
2 3
2 2 3
2 4 x y
4 2 4 3 2
d
H
NaOH
Al O
Al
NaAlO Al O
Fe _____
H SO Fe O
Fe FeSO / Fe (SO ) SO
Al

www.hoaphothong.com

2 3 2 2
Al O 2NaOH 2NaAlO H O + +
Cht rn X c n
Al d
= 0,2 mol;
2 3
Al O
m 0, 04 mol = v Fe
- Trng hp 1 : Mui duy nht thu c l Fe
2
(SO
4
)
3

2Fe + 6H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3SO
2
+ 6H
2
O
2
Fe SO
2 2 2, 688
n n . 0, 08 mol
3 3 22, 4
= = =
S mol oxi trong Al
2
O
3
(trong X) chnh bng s mol oxi trong Fe
x
O
y
.

2 3
O Al O
n 3.n 3.0, 04 0,12 mol = = =
Vy n
Fe
: n
O
= x : y = 0,08 : 0,12 = 2 : 3 Fe
2
O
3

- Trng hp 2 : Mui duy nht thu c l FeSO
4

2Fe + 6H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ 3SO
2
+ 6H
2
O
Fe + Fe
2
(SO
4
)
3
3FeSO
4

Fe
n 0,12 mol = . Vy n
Fe
: n
O
= x : y = 0,12 : 0,12 = 1 : 1 FeO. p n : A