TNG QUAN KINH T VIT NAM NM 2012 V TRIN V NG 2013 GS.

Nguyn Quang Thi1 H i Khoa h c Kinh t Vit Nam

I- Thnh tu quan trng v kim ch l m pht, n nh kinh t v m, bo m an sinh x hi trong iu kin suy gim khn kinh t th gii Kinh t th gii kh lng: Bc vo nm 2012 kinh t th gii vn tip tc c nhng bp bnh rt ln, phn nh chiu hng an xen suy gim v to phc h i kinh t trong kh khn. Ngay t nhng thng u nm 2012, tt c cc t chc ti chnh qu c t u lin tc iu chnh d bo, lc tng, lc gim. Tuy kt qu d bo kh khc nhau, nhng chiu hng chung l nm 2012 c mc tng trng ton cu thp nht. iu c bit l, tt c cc nh gi u cho th y nm 2012 s l nm c mc tng trng kinh t v cng nghip thp nht, thng mi km nht trong ba nm gn nht trn phm vi ton cu, ln cc nn kinh t thu nh p cao v cc n n kinh t ang pht trin, k c cc n n kinh t mi ni nh Trung Quc, n .

Ngun : The economist v WB Developing Trends 7&9/2012

Bi vit l quan im ca tc gi.

nh gi v trin vng kinh t ton cu, n v tnh bo kinh t (EIU) ca Economist nhn nh kinh t chu u tng trng m, kinh t M v Trung Quc tng trng ch m li khin kinh t ton cu tip t c suy yu. Trong qu II/2012, kinh t Trung Quc ch tng trng 7,6%, m c thp nht k t cuc khng hong kinh t ton cu nm 2008. Kinh t n cn ng lo ngi hn, d bo GDP ch tng trn 6% nm nay v 6,5% nm ti, thp hn nhiu so vi nh p tng trng 9% trong nhng nm gn y. Cng theo EIU, tnh hnh Eurozone trong ngn hn vn cn m m vi mc tng trng m 0,6% nm nay. EIU h d bo nhp tng trng GDP ton cu trong nm nay xu ng 3,1%, thp hn so vi mc d on tng 3,2% a ra hi thng trc. i vi M, n n kinh t ln nh t th gii mt , khi GDP ch tng trng 1,5% trong qu 2/2012, gim so vi m c tng 2% trong qu 1. D bo xu hng tng trng yu s tip t c trong qu 3 v c kh nng ko di sang c qu 4, trong iu kin iu hnh lng tng trong nm bu c. EIU h d bo tng trng thng mi ton cu nm 2012 t 4% xung cn 3,7%, thp hn mc tng hn 6% trong nm 2011. nh gi ban u (9/2012) ca WB v trin vng 2013 cho th y thng mi nm 2012 tng thp nht, vo kho ng 5%. D bo kinh t th gii v khu vc u cho thy nm 2012 l nm tng trng kinh t thp nh t trong 3 nm qua i vi hu h t cc nn kinh t v ch c kh nng khi phc nh trong nm 2013, nhng trn tng th cha th tr v m c bnh thng trc nm 2015. So vi nm 2008/2009, cc nn kinh t trong khu vc u c xu hng gim st lin tip cc nm 2010/2011 v lan sang c nm 2012, c bc khi ph c nh vo nm 2013. Cc chuyn gia IMF gn y cn cho rng kh khn c th ko di n 2015 hoc thm ch c thp nin ny. Nng nht l suy gim kinh t cc nn kinh t khi EURO ni chung, khng ch nn kinh t Hy Lp, Ty ban Nha, , m c cc nn kinh t pht trin nh c, Php. Thm ch nc Anh cng b suy thoi sau 2 qu tng trng m lin tip, v kinh t c cng phi st gim cha tng c v.v H qu l s gim st kinh t ny ang tc ng xu n tnh hnh xut nhp

khu, u t trc tip nc ngoi FDI ca khu vc ny vo cc nc nh Trung Quc, n v Vit Nam khng phi l mt ngoi l.

Tp trung kim ch l m pht kh thnh cng: Trc b i cnh kinh t th gii suy gim kh lng, Vit Nam c ch trng ng v tp trung cho mc tiu n nh kinh t v m, kim ch lm pht, b o m tng trng hp l. Tip n i Ngh quyt 11/2011/NQ-CP, iu ny c khng nh trong cc Ngh quyt gn y ca cc Hi ngh Trung ng ng (nht l Hi ngh Trung ng 3 v c cu li nn kinh t, i mi m hnh tng trng), Ngh quyt c a Quc Hi v k hoch pht trin kinh t x hi nm 2012 v cc Ngh quyt 01/2012/NQ-CP ca Chnh ph v iu hnh nm 2012, Ngh quyt 13/2012/NQ-CP v tho g kh khn cho sn xut kinh doanh, h tr th trng,v.v... Nh cc ch trng ng n ny v s ch o kin quyt ca lnh o cp cao, lnh o cc ngnh, cc a phng, tnh trng lm pht biu hin b ng ch s CPI cc thng lin tip c iu ch nh kh thnh cng, CPI h ng thng gim kh u n t 8/2011, d c tc ng tng ln cht t trong dp Tt. Lm pht thng 8/2011 (so cng k) l 23% gim dn, n n 8/2012 ch cn 5%. Tuy vy, lm pht trong thng 9/2012 tng ln ti 2,2%, ch yu do cc iu ch nh gi dch v y t, gio dc, giao thng v.v i hi phi cn trng. D cn c th c nhng bin ng trong h thng tin t, gi nng sn v xng du, cng nh gi cc dch v y t, gio dc v.v nhng theo d bo s b ca B KHT tin hnh cu i thng 8/2012, ch s CPI thng 12/2012 so thng 12/2011 s tng khong 7-8%, v CPI trung bnh nm tng 8,5-9,5% so cng k. Mt nguyn nhn quan trng c a thnh qu ny l kin tr chnh sch iu tit h p l vic cung tin, bo m cn i kh tt hng - tin, sau thi k M2 tng nhanh. Nu so snh vi vic tng u t ngn sch khi kch cu nm 2009 v tn dng d di nm 2010 mi th y vic kim sot tin t nm 2012 l c kt qu, sau chuyn bin bc u nm 2011. Tuy kim sot ch t ch, nhng khi cn thit, NHNN bm tin ra th trng b ng cc knh chnh thc (nh h tr u t, k c tri phiu chnh ph , h tr thanh khon cho NHTM qua th trng m ) v sau bng cc bin php

nghip v thu tin v nhanh, lm cho vic cung tin (qua M2) danh ngha th ln, nhng tin (nht l tin mt) thc s tham gia lu thng th t hn. Thm vo , nm 2012 vic cung tin qua knh tn dng cng b gim m nh do hot ng tn d ng rt kh khn, sau 9 thng ch tng hn 2%, do c pha doanh nghip (tiu th kh, tn kho cao) v thanh khon ca ngn hng thng mi (do n xu). C th ni, trong cc nguyn nhn gim lm pht nm 2012, phn quan trng l do yu t iu hnh tin t, lm n nh cung-cu hng-tin, tuy trong nhiu nm, lng cung tin cao hn hn cc nc. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Trung Quc 12. 3 17. 6 16. 9 14. 0 2.6 14. 7 19. 6 14. 9 16. 5 16. 7 12. 5 5.3 21. 7 14. 9 13. 0 22. 1 19. 4 16. 7 10. 8 0.9 21. 4 19. 3 17. 8 12. 0 7.0 19. 3 14. 9 11. 9 15. 4 12. 0 27. 6 19. 7

Hn Qu c i Loan (TQ) n

5.2 6.5 16. 8 14. 3

8.1 4.4 14. 1 14. 3

3.0 5.8 16. 7

6.3 7.4 12. 1

7.0 6.6 17. 0 16. 3

9.9 5.7 16. 8 13. 0

6.0 5.3 15. 9 15. 4

Indonesia

4.7

8.1

8.2 12. 3 10. 0

Malaysia

5.1

2.9

6.9

9.7

8.3

9.5 10. 7 13. 4

9.2

7.0 10. 7

Philippines

4.8

6.9

9.6

4.2

9.8

7.7 11. 3

Singapore

-2.0

5.9

-0.3

8.1

6.2

6.2

8.6 10. 9 33. 3

Thailand

3.7 56. 2

4.2 25. 5

2.6 17. 6

4.9 24. 9

5.8 29. 5

6.1 29. 7

8.2 33. 6

6.3 46. 1

9.2 20. 3

6.8 29. 0

Viet Nam

Nh t bn

1.9

3.3

1.8

0.8

0.4

-0.4

0.8

0.8

2.0

1.9

Ngun: ADB cc nm Thm vo , trong cc thng u nm, gi xng du v nng lng ni chung trn th gii kh n nh, gi u vo c a cc hng nhp khu cng thp trong iu kin n nh t gi, nn lm cho vic gim CPI c thun li. Thm ch gi lng thc thc phm trong nc cng c b o m mc n nh tc ng tch cc n qu trnh gim lm pht kh ngon mc. Tuy nhin, s lo lng v nh n cng phn no lm gim nim hng phn do thnh cng khng ch lm pht rt ng khch l ny. Hn na, trong cc thng cui nm, nht l qu IV c nhiu tc ng mi theo hng tng CPI tr li, do tc ng tng gi xng du, cc dch v y t, gio dc v.v v c gi lng thc thc phm, nu iu hnh khng cn trng nh thng 9, c th lm CPI tng mnh, lm nh hng n CPI nm 2012 v c 2013. Ring v cc gii php bnh n gi ca mt s a phng cha c nhiu tc dng thc t, tuy c tc ng tm l.

Ngun : TCTK cc thng 2012 Nhn chung, s ch o tip t c thn trng theo hng kim ch lm pht, n nh kinh t v m l hon ton ng, phi kin tr trong tm trung di hn. D bo CPI c nm s tng khong 7-8% (cn theo bnh qun n m th c th tng 8-9%) nu khng c bin ng ln. Tuy nhin, mc tng gi ny cn kh cao so vi cc nc trong khu vc v th gii, CPI ch khong 2-4%, nn qu trnh kim ch lm pht cn kin tr, nu khng lm pht li tng cao nm 2013 v cc nm sau! Tuy nhin, nu tnh ch s lm pht m b yu t xng du v lng thc, th c phm xt lm pht li (core inflation) th vn cn cao.

Biu l m pht v lm pht c bn ca Vit Nam - Ngun: JPMorgan. n nh kinh t v m Trong cc ch tiu v n nh kinh t v m c th ghi nh n v cc ch tiu ti chnh, ngn hng, t gi, d tr ngoi t, cn cn thanh ton quc t, vic lm v.v v i khi cng tnh c xu t nhp khu... Tng trng kinh t: Cng vi thnh tu kim ch lm pht, kinh t Vit Nam vn tng trng kho ng 5% trong kh khn ca kinh t th gii. l mc tng trng ph h p, thch ng vi kh khn chung, c xut nhp khu, sc cnh tranh km v.v Trong iu kin kinh t th gii suy gim mnh , kinh t nc ta tuy c gim st, cao hn mc thp nh t 20 nm qua l nm 1999 (GDP tng 4,77%) khi b tc ng bi khng ho ng ti chnh ng .. Tuy nhin, chiu hng tng trn g ang gim st trong 12 nm qua, cho thy cn th n trng khi a ra cc mc tiu nm 2013 v cc nm sau xa thc t, khi kinh t ton cu ang suy gim v ch khi ph c nh. Hn na, nhng b t cn trong iu hnh h thng ti chnh tin t v an sinh x h i, c th lm cho bt n kinh t v m dn ti mt s xo trn kh lng v chnh tr x hi.

Tc GDP 2000-2012
9.0% 8.5% 8.0% 7.5% 7.0% 6.5% 6.0% 5.5% 5.0%
5.32% 7.34% 7.08% 6.89% 6.79% 6.31% 5.89% 5.30% 8.44% 8.46% 8.23% 7.79%

6.78%

T gi h i oi gi c n nh, sau thi k iu ch nh mnh my nm gn y, thm ch iu ch nh qu m nh u nm 2011.

Bin ng t gi hi o i VND/USD 2012 Kiu hi tng mnh (ln ti 9 t$ trong 9 thng v c nm khong 11-12 t$), to iu kin NHNN mua c s lng ln ngoi t. Trn c s n nh t gi, Vit Nam cng tng cng c ngun d tr ngoi t mt cch n nh: theo s liu mi nht, d tr ngoi t nm 2012 t 23 t$, t mc cao nht trong ba nm qua.

Xu t khu cng c tng trng m nh. Nm 2012 d kinh t kh khn nhng tc tng trng xut khu 9 thng vn t hn 18% (c nm tng trn 13%) v xut hin 22 mt hng xut kh u trn 1 t$. Trong xu t khu, do duy tr c s tham gia vng chc trong chu i gi tr gia tng ton cu nn cc doanh nghip FDI c mc tng trng xut khu (ngoi du kh) kh cao, t 35-40%. Tuy nhin, do doanh nghip ni a cha tham gia nhiu vo chui gi tr ton cu, nn xu t khu b gim kho ng 2%. y l yu km quan trng, nh hng ln n tc tng trng 2012 cn chm ch ci thin trong trung v di hn. iu ny ch c th gii quyt c nu gn cc vn kinh t trc mt vi ti cu trc kinh t trong trung v di h n, nh t l ba khu quan trng nht nu nh doanh nghip nh nc, u t cng v h thng

ti chnh tin t v.v hng n nn kinh t hiu qu hn theo hng xy dng m hnh tng trng mi. Cc cn i v m cng c gi vng n nh. Tng u t vn c gi mc hp l, vi vic u t cng theo k ho ch c duyt v gim cht t u t FDI nn t trng u t/GDP t kho ng 34% (hoc thp hn), gim m t cch c h thng. H qu l tc tng trng c gim b t hp l khong 5%, khi tng trng cc nn kinh t trn th gii u gim st mnh. Cn cn vng li c ci thin do dng kiu h i vn n nh khi thm ht thng mi gim m nh. Cn cn tng th dng, cn cn vn dng, cn cn vng lai kh cn bng v.v Tuy nhin, nhng bin ng gn y trong x l cc gian ln trong hot ng m m thn tnh ngn hng, ph n nh tnh trng qu n l yu km hin nay cha c ci thin. c bit, cn i ngn sch nm 2012 gp kh khn ln khi thu nhp t xut nhp khu, thu cho hot ng sn xut kinh doanh v thu t t v.v u gim m nh. Tng thu cn i ngn sch Nh nc thc hin thng 9 c t t 48.660 t ng, lu k thu 9 thng t 498.490 t ng, b ng 67,3% d ton, tng 1,3% so vi cng k nm 2011. Tng chi ngn sch thc hin thng 9 c t 73.120 t ng; ly k chi 9 thng t 643.210 t ng, b ng 71,2% d ton, tng 14,5% so vi cng k nm 2011. Theo ny, c nm 2012 tnh trng vt thu nh nhiu nm chc s khng ng k, gy kh khn cho cn i ngn sch trung ng v nhiu a phng. Ti c cu kinh t c s kh i ng, tp trung vo ba khu trng im l u t, ngn hng tin t v DNNN: Ti c cu u t m trng tm l u t cng theo hng gim dn t trng v nng cao hiu qu. Vic trin khai ch th 1792 v u t cng c tip n i bng vic Qu c h i ra Ngh quyt v n nh vn tri phiu Chnh ph n ht 2015 v trin khai xy dng k hoch u t trung hn, lm cho cc ngnh, cc a phng phi ch nhiu s dng ngun vn u t cng cho hiu qu . ch trong h n vic xy dng c ch, chnh sch nh hng v to iu kin y m nh x hi ha trong hot ng u t, nht l hnh th c hp tc cng t PPP. Cc ngnh v a phng cng ch tr ng nng cao cht lng v tnh b n vng c a ngun vn u t trc tip nc ngoi. C cu li th trng ti chnh m trng tm l ti c cu h thng ngn hng, cc t chc ti chnh c trin khai bc u, nhng cn lng tng khi cc NHTM c tnh trng n xu rt ln. Trn thc t, ni nhiu hn lm trong vic nng cao cht lng d ch v v tng tnh an ton h thng; gim dn vic huy ng u t ch yu t tn dng ngn hng; to iu kin cho cc doanh nghip huy ng vn u t t th trng vn; kim sot cht ch hot ng ca cc cng ty chng khon, th m ch vic tng hiu qu ho t ng b o him; kim sot hiu qu cc qu u t, ngn chn hin tng u c lng on th trng cn c nhiu yu km, thm ch b mt s Nhm lng on b c quan cng an bt tm giam. C cu li doanh nghip, trong trng tm l cc tp on kinh t, tng cng

ty nh nc c trin khai chm v cn b nu ko bi t duy c. C th ni Q 929 ngy 27/7 cn cha quyt lit. Mt cn i v m nhiu nm l cn nguyn su xa c a tnh trng lm pht tng cao, trc tip nh hng ti i sng nhn dn, ti tm l x hi. Do , cng vi kim ch lm pht, cc vn n nh kinh t v m t c kt qu bc u, cn c ch lu di, to iu kin tin hnh ti cu trc kinh t trong trung v di hn, hng ti nng sut, ch t lng, hiu qu , tng nng lc cnh tranh trn th trng v hng ti PTBV. Bo m an sinh x hi Trong iu kin kinh t c nhiu kh khn, chng ta ch n vic b o m an sinh x hi, nh t l i sng ca ngi ngho, ngi lm cng n lng. Chnh sch v bo him y t cho ngi ngho, v gi in thp cho ngi tiu dng t nh ngi ngho, hc sinh sinh vin v.v c s n nhn tch cc c a nhn dn. Tuy nhin, trong iu hnh, mt s mt hng lin quan n ngi dn nh gi dch v y t, gio dc v.v cha c iu hnh tri chy. Ring gi xng du, bn cnh yu t khch quan v gi th gii, cng c nhng yu t gy nh hng n i sng v c tm l ca ngi tiu dng cha c ch ng mc trong vic gii thch v minh bch ha chnh sch. Trn thc t, b n cnh thnh tch, cn hng lot thiu st, hn ch cn khc phc2: Gim ngho v vic lm l 2/4 ch tiu khng t trong 15 ch tiu ca Quc Hi s NQ-11/2011 thng 11/2011. Gim ngho cha bn vng, nguy c ti ngho cao, cc huyn ngho, x c bit kh khn, x bin gii, x bi ngang ven bin, hi o, vng c ng ng bo dn tc thiu s, t l ngho cn rt cao. Bt bnh ng c xu hng tng, h s GINI tng t 0,35 nm 1998 ln hn 0,4 hin nay. To vic lm cha bn vng, t l tht nghip tng ln, c thnh th v nng thn, chuyn dch c cu lao ng cn chm. l cha ni ti bo him x h i, tr gip x h i, h tr ri ro, cc vn gio dc, y t, nc sch, v sinh mi trng v.v Nhn chung, trong bi cnh th gii c nhng bin ng kh lng th nhng thnh tu t c l ng trn trng. C kin lo lng v khng thc hin trn vn mc tiu tng trng kinh t, ch t 11/15 ch tiu. Cn nh rng trong Ngh quyt s 11/2011/QH13 thng 11/2011 nu r, cn x l hi ha m i quan h gia n nh kinh t v m, kim ch lm pht v duy tr tc tng trng hp l. Nh vy, kt qu pht trin kinh t x h i nm 2012 v c bn l tt, trong iu kin th gii c nhiu bin ng phc tp, kh lng. Nhng khi phn tch, c th thy do cn nhiu vn cha to c nh n thc thng nh t, gn gia cc vn ngn v trung di hn, kin quyt hnh thnh m hnh tng trng mi, nn gy lng tng trong x l vic ban hnh chnh sch cng nh trong iu hnh. T tng ham tng trng, ch y theo

Th trng B Lao ng TBXH Nguyn Trng m, vit trn mng tp ch cng sn 9/7/2012

thnh tch v tc cn ln, nht l trong iu kin phn cp ngn sch, cn c nhn thc li. IICc vn chnh sch pht trin: nt th t (ngn hng-ti chnh, doanh nghip) v mt s y u km trong chnh sch v iu hnh 2.1. nh n doanh nghip: Tnh trng n xu cao (theo s chnh thc, t nht tng ng 10 t $), tn kho ln (20%) ch l mt s biu hin ca tnh trng nh n sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip. Tnh trng xut khu gim khong 2% ca doanh nghip trong nc cho thy tnh trng nh n v km cnh tranh. Theo s liu thng k cp nht lin tc ca B K hoch v u t, c khong 30% doanh nghip trong s ng k thc cht khng hot ng v cng khng tham gia ng thu3. Theo B KHT th vn ang lo ngi hin nay l xu th doanh nghip thnh lp mi lin tc gim st, trong khi s lng cc doanh nghip ph i thu hp, ngng, thm ch ch m dt hot ng sn xut kinh doanh lin tc tng cao cho thy khu v c doanh nghip nc ta ang gp nhiu kh khn. Hn th, s iu hnh nn kinh t, nht l cc gii php v gi c, thu, tn dng v.v cn c tc ng cha nh d tnh. Trong iu kin kinh t kh khn ca nm 2012, cn xu t hin th m khong 8% doanh nghip ng k phi dng sn xut hay ph sn (c ng k hay cha ng k) v khng tn ti c trong iu kin khc nghit ca th trng. Gn y, m t s ng k doanh nghip hi sinh do tc ng bc u ca cc chnh sch mi, nhng t l n y cn thp. Cc doanh nghip FDI mi c la chn k hn, vic tng vn ca cc d n c kh mnh v vn thc hin b nh qun 1t $/thng cho thy, khu vc FDI vn tip tc pht huy tc ng tch cc vo qu trnh pht trin, d th trng th gii ang kh khn v.v... Nu xem khu vc doanh nghip nh mt tr ct pht trin th vic nhiu doanh nghip b nh n ang gy kh khn cho pht trin. Cc chnh sch kinh t cn tp trung to ra s khi sc lu di ca cc loi doanh nghip. Bo Ngi lao ng vit: 21-6 l ngy m cc doanh nghip kinh doanh xng du c trao li quyn nh gi bn l. Ngy 20-7, xng tng 400 ng/lt v c trung bnh 10 ngy li tng mt ln, ln sau cao hn ln trc: 900 ng/lt ngy 1-8 v 1.000 ng/lt, ngy 13-8 v bn c bnh lun Xng du thch tng gim th no
3

Tnh n ht ngy 30/4/2012, trong tng s 647.627 doanh nghip c thnh lp, c nc cn

463.802 doanh nghi p ang hot ng, chim t l 71,6%, c 81.929 doanh nghip gii th, 16.075 doanh nghip ng k dng hot ng v 85.821 doanh nghip dng hot ng nhng khng ng k. Mc 71,6% doanh nghip cn hot ng trn tng s thnh lp t khi i mi kinh t cho n nay, theo B KHT l t l chp nhn c mc trung bnh so vi th gii. Cn Theo s li u thng 7/2012 ca B K hoch v u t, tnh trng cc doanh nghip nh sau: c nc c trn 663,8 nghn doanh nghip c thnh lp, trong c trn 468,6 nghn doanh nghip ang hot ng, chim khong 70%. iu ng lo ngi l s doanh nghip mi ng k gim c v s lng v vn.

nh nc khng quan tm v nh nc cng chng lm g c doanh nghip, ch cn thu thu v nhiu l c. l thch thc nh nc. Doanh nghip khng h p x hi phi s dng xng du. Ti tng gi th , anh ch t th ng mua. Cha bao gi doanh nghip xng du c chng trnh khuyn mi hay quan tm n ngi tiu dng. l thch thc x hi. (http://nld.com.vn/20120819121039429p0c1042/oai-voi-diep-khuc-tang-gia-cuanganh-xang-dau.htm) DNNN c s lng n cui nm 2011 l 1309 doanh nghip, sn xut khong 28%GDP, l thnh t quan trng ca ton b kinh t Nh nc (cc khu vc khc ca kinh t Nh nc ch chim 10%). Tuy nhin, nhiu DNNN lm n thiu hiu qu, k c cc tp o n kinh t ln ang lm vo tnh trng n nn. V th vi b phn DNNN, cn y mnh ci cch vi t duy mi v v tr ca DNNN v khu vc cng ni chung trong nn kinh t. Cc ch trng v c phn ha v i mi DNNN trong iu kin mi cn c thc hin mnh m v nht qun, khu vc DNNN v khu vc cng ni chung l c v tr tham gia tch cc vo n nh kinh t v m, to mi trng cho khu vc t nhn pht trin mnh m, nh tr ct ca s pht trin. Cc doanh nghip t nhn trong nc khng ch b nh n sn xut do kh khn v vn v tiu th sn phm trong nc, m b gim st c trong xut khu. Tm thng 2012 xut khu ca doanh nghip trong nc gim 1,9% v gi tr do khng lm ch c c dy chuyn sn xut kinh doanh ton cu (GVA). Nhng gii php h tr th trng, nht l tr gip cc doanh nghip nh v va c trin khai, nhng tc ng cn ch m, v nhiu rng buc v iu kin th chp v.v Cc doanh nghip FDI tuy vn c mc sn xut gia tng, xut khu tng nhanh, nhng cht lng hot ng sn xut kinh doanh cn hn ch, thm ch cng cn c tnh trng khai bo l khng ng (mt phn c tnh trng chuyn gi), vic ng dng v chuyn giao cc cng ngh cao vo Vit Nam cn hn ch. Vic tng mnh vn FDI ca Bnh Dng c mt phn do tnh ny thay i chnh sch la chn k hn cc doanh nghip, k c FDI u t trn a bn. Khu vc h gia nh cng gp rt nhiu kh khn, nht l cc vng kinh t x xi, vng ni, vng dn tc thiu s, nhng cha c ci thin. 2.2. N cng v n xu4:
4

Theo bo co ca B trng Ti chnh trc Quc hi, tnh n cui nm 2011, tng n cng/GDP

ca Vit Nam c vo khong 54,6%, c gim i cht so vi nm 2010 ch yu do lm pht cao ca nm 2011 lm tng gi tr hin hnh ca GDP ch khng phi do vay n ca Vit Nam gim. Trong , n cng nc ngoi vo khong 31,1% GDP. Cc con s ny hon ton nm trong ngng an ton ca cc t chc quc t nh Ngn hng Th gii (WB) v Qu Tin t quc t (IMF) v.v... Theo n ti c cu DNNN mi y ca B Ti chnh, tng d n tn dng trong nc ca cc DNNN cng ln

Vn n xu ca cc ngn hng mt ph n do doanh nghip c n ln m khng tr c v kh kh n kinh t, v phn khc cng v bn thn nng lc c a cc doanh nghip ny. Hn na, cn thy ngay rng khi nim n xu c a Vit nam khc vi thng l quc t, nn khng so snh c (ta ch tnh nm tr no khng tr c ng hn l n xu, cn quc t tnh n xu l ton b d n vay m c mn n hn khng tr c th c d n vay l n xu r i). V th , khng ch l khai thiu, m cch quan nim ny cng lm cho n xu cn tng nhiu na, khng ch 202 nghn t ng (tng ng gn 10 t$). Cc s liu cng s b sai lch khi ngi vay dng bin php o n. Tnh trng n xu lm nh n ho t ng c ca doanh nghip v ngn hng thng mi, gy nguy him cho an ton ti chnh quc gia. Nu tnh ring n cng, nh t l n nc ngoi, c th th y chiu hng 5 nm gn y n cng tng ln gp i. Theo cc bo co ca B Ti Chnh, tnh trng n hin nay vn trong gii hn an ton. Nhng nu khng kim sot ch t ch vic vay-tr, vic bo lnh tn dng v vic vay ca cc a phng v cc tp on kinh t, DNNN v.v s lm nguy c n xu ca quc gia s tr nn nghim trng. Tnh trng n cho c a cc doanh nghip v cc ngn hng cng lm cho n t nhn loi ang b bin thnh trch nhim ca khu vc cng.

Cn s dng a dng cc bin php can thip, nh t l c vai tr h tr ca Nh nc v s ch ng ca cc ngn hng thng mi, trong s phi hp vi cc doanh nghip: Cc ngn hng s dng cc cng c d phng ca mnh, cng nh vic ti c cu doanh nghip v ngn hng c tnh trng n xu c lnh mnh hn. Vn ny c th x l gim nh m t phn tnh trng n xu. lnh m nh c bn vn n xu, theo kinh nghim nhiu nc, cn lp y ban Nh nc x l n, c s tham gia ca NHNN, B Ti chnh v cc c quan gim st khc nhau, to iu kin cho Nh nc ch ng can thip h tr th trng. Cn quan trng nht l cng khai minh bch qu trnh x l ny, vi s ch o thng nht, trnh b li dng.
ti 16,5% GDP. Nu tnh c nhng con s ny th n cng Vit Nam hin trn 80% GDP, vt xa mc khuyn co ca cc t chc quc t. (Theo phn tch ca TS Phm Th Anh ng trn TBKTSG 17/8/2012)

Cn nm chc tnh trng n xu x l ng th c t, khng m h, m s liu c a h thng ngn hng cn rt thiu chu n xc (c s khc bit rt ln gi a bo co c a cc doanh nghip, nh gi ca NHNN v nh gi c a y ban Gim st ti chnh qu c gia v cc chuyn gia). t nht NHNN cn n m c c bc x l: n xu theo kiu VN v tng bc t chun n xu theo thng l quc t, nhng khng th vi v. Vn n xu cn nghim trng hn nu gn vi cc DNNN v tp on kinh t ln, nhng vic x l cn cha c quyt lit chng ? Tn kho: Cc thng ca nm 2011, gia bn hng v tn kho kh song hnh u bc, nhng tnh trng nm 2012 khc bit. M t phn do cc doanh nghip khng c cnh bo v s suy gim kinh t 2012 (ngay Qu c hi cng mun tng trng cao khi thng qua k hoch 2012), nn khi c s chnh lch bn ra v tn kho u nm 2012 kh ln5, th m ch ngay khi tiu th gim st, nhng sn xut vn tng, lm cho tnh trng tn kho ln cao. Vn tn kho ni ln nh mt thch , m vic kim ch phi cn c s tnh to ca tng doanh nghip v s can thip ng mc ca Nh nc qua vic thc y th trng. Kho ng cch gia bn hng v tn kho vn tng ln trong my thng tip theo. Cn thy rng, hnh vi ca ngi tiu dng cng iu chnh nhiu, nn ngy ru bia cng b tng nhanh tn kho d qua v h! Vn tn kho cha c cnh bo mnh m vi bin php thch h p ca c c quan qun l, cng nh thiu nhanh nhy ca doanh nghip trong iu kin cn c cu li sn xut v kinh doanh trong kh khn chung c a n n kinh t.

Tn kho 2011-2012 v u nm 2012 Tn kho my thng gia nm gim nhng chm, do sn xut cha iu chnh khi cu km, sc mua ca ngi dn v doanh nghip gim st, th m ch trong iu
5

Bt u t thng, tn kho thng 2/2012 tng 14% so thng 1/2012 v tng 22,9% so vi cng k ,

m u ca tnh trng tng tn kho trong ngnh cng nghip ch bin, d tiu th thng 1 gim mnh. n 1/3/2012 tn kho tng ln 34,9% v sau , d c gim nhng chm, ln lt t thng 4-8/2012 l 32,1%; 29,4%; 26%; 21% v 20,8%. n 1/9, tn kho vn trn 20%, do s tiu th vn cn kh khn.

kin kh khn, hnh vi tiu dng ca ngi dn khc (chng hn, ma h nhng bia tn kho ln). C nhiu m t hng gim gi 40%-50% vn kh bn mt phn do ngi tiu dng ang iu chnh hnh vi tiu dng, th t cht chi tiu khin cc DN nh v va cng iu ng hn v b u ra. V vy, quan trng nh t lc ny l kch thch tiu dng bn c hng, ng th i doanh nghip cn iu chnh vic sn xut sao cho gi thnh h bt vi cht lng c ci thin. Vic dn thu , gim thu, gim li sut khi lm pht gim, to thun li cho vic vay vn v.v l nhng gii php ng, nhng cn mnh hn, kp thi hn h tr ngi dn, doanh nghip. Cn kin tr ngh gim thu thu nhp doanh nghip xung 20% khoan sc dn v to p l c ti c cu chi tiu cng. Cng cn iu chnh vic sn xut, tiu th k c quy ho ch sn xut gim ngun cung cho ph hp th trng6. Cht lng chnh sch v iu hnh: Cng vi hai khu tht phn tch trn, trong hn 9 thng qua cng c nhng khu chnh sch v c iu hnh cn c rt kinh nghim. V chnh sch, ni chung a ra y , ton din, nhng thc t, c th c lc thiu kp thi? C n thiu quyt lit, nh vn ti cu trc h thng ngn hng thng mi, th trng chng khon v.v... Vn x l vi h thng ngn hng my tu n nay cn c tnh i ph, n u tnh hnh xu hn s rt phc tp. n ti c cu DNNN tip tc c ch , nhng thc t cn cha quyt lit, khi nhiu DNNN yu km nhng cha kin quyt cho ph sn, nhiu DNNN a phng v ca cc B ngnh cn duy tr qu nhiu, gy nng n cho b my, vi s phn lo i kh rm r, v thc t cn gi li phn na! Vn ti c cu u t ni chung, nht l u t cng c thc hin t ch th 1792 ca Th tng Chnh ph v sau Qu c hi cng c nhng quyt nh kin quyt v pht hnh tri phiu v giao Chnh ph c i mi trong k ho ch u t trung hn. Nhng vic chuyn hnh thc t u t cng sang cng t kt hp hay t nhn cha c lm r. Hn ht, cc n v ti cu trc nn kinh t cn lp thiu phi hp vi nhau. Bn n tng th tuy c c th o lun Chnh ph v bo co ra Qu c hi, nhng cng tho lun s si, v li giao li Chnh ph iu hnh, nn s ph i hp cha tht n khp. Thm vo , nhiu vn cn cha c cch nhn nhn thng nht, nn ngay Qu c hi chng h n, cng c nhiu i biu, th m ch c Ngh quyt 11 v k hoch 2012 v tho lun thc hin 6 thng nm
6

Cc chnh sch thc y sn xut v tiu th sn phm nh xi mng, st thp v.v cng c ban hnh h tr doanh nghip v ang thc hin c phn kt qu, d cha nhiu, bi l cn phn tch k chnh l ch cung-cu th trng vi tng nhm mt hng v sn phm c i sch thch hp: Ngnh thp khng bao gi tn kho qu ln, khong 250.000-300.000 tn. Tuy nhin, thng 6-2012 l 350.000 tn, thng 7 ln 370.000 tn. Mc tn kho ny nay gim i do y mnh u t. Tnh n ht thng 7-2012, lng than tn kho ca TKV ln ti hn 8,9 triu tn, tng hn nm trc 2,4 triu tn v.v u cn c x l. Khi x l, nn c s nh gi chi tit v quy m cc khon tn kho (v n cng vn nm trong GDP), lm cho s tng trng kinh t bn vng hn, c gi u hp l.

2012 vn c nhn nh qu lc quan, c phn p iu hnh theo m c tiu qu lc quan, xa ri thc t, nht l mc tiu v tng trng 6-6,5%, m khng ph i v l do thiu quyt tm, nhng khng nhn vo b n cht vn l kinh t yu km, s c cnh tranh thp so vi cc nc trong iu kin hi nhp ngy cng su. Kh khn ny i cng vi nhiu ch tiu b lc h u, hoc b t ln cao ca cc ngnh v a phng, nn chnh sch cng d xa ri thc t hin nay. My nm trc, khi kinh t tng trng khong 7%, th nhiu tnh thnh tng trng khong 10-12%. Nhng khi kinh t c nc gim xung di 5% lin t c nhiu thng, nhng cc a phng vn nu mc tiu ph n ln trn 9-10%, thm ch 12-15%, phn ln cao gp hn 2 ln mc tng trng chung c nc, lm cho nn kinh t b mt cn i ngay t ch trng n vic lm sai lch phn tch, d bo, nh n nh tnh hnh !. V iu hnh nn kinh t, cn ghi nhn n lc c gng ng ghi nhn, s ch ng ca cc ngnh v a phng cha u, th m ch cha cao. Tuy nhin, phi thy rng s phi hp ca cc a phng v ban ngnh cn cha n khp nn vic nm bt tnh hnh doanh nghip v kinh t x h i ni chung cn km. V th cc gii php cng cha m c ph hp v hiu qu . Cc vn c th nh v sinh an ton thc ph m, ch t lng xng du, tm nh p ti xut v.v n bo v rng u ngun, u t cho gio dc , y t vng su vng xa v.v cha c s phi hp ch t cha cc c quan qun l. Cc ch trng, gii php v pht trin bn vng, ng dng KHCN cng cn nhiu vn thiu n khp gia ni v lm. Mc d tnh hnh kinh t quc t v trong nc c nhng din bin phc tp, nhng di s lnh o ca ng, cn c Ngh quyt ca Quc hi v k hoch pht trin KTXH v ngn sch 2012, Chnh ph t chc, ng vin cc ngnh, cc a phng thc hin t c nhiu kt qu quan trng theo hng, gi vng n nh kinh t v m (cc ch tiu v t gi, li sut, cn cn thanh ton, d tr ngoi t v.v), kim ch lm pht kho ng 7% (t mc tng gn 20% nm 2011), t c mc tng trng hp l (khong 5-5,5%) v cc nc u gim st tng trng, b o m an sinh x hi. y l iu cn khng nh. V l c s cho vic tip tc tin ln. Thu thu v thu ngn sch 2012 s khng tng nhiu nn cn tit kim chi mnh, khng phi l tng b i chi mnh thm (v th c cht s l pha long lm pht, thu gin tip ngi dn qua pht hnh tin, tri phiu). Kh ng nh khng vay IMF, nhng nn nh t vn quc t i nhanh vo tiu chun quc t m i lnh vc hay hu ht lnh vc, ng c qu nhiu tiu chun Vit Nam, khi hi nhp ang n gn, v d tiu chu n ngho, th ha (khng n ch tiu) v.v ng th i cng c nhng yu km trong iu hnh v c c nhng ch trng cn RT kinh nghim cho ban hnh chc tay hn. Lnh vc rt ng quan tm l s gn kt gia trc m t v lu di, l vic ho t ng n khp gia cc c quan ban ngnh, lm cho mt s vic b x l ch m tr, thiu hiu qu, nh gp phn cng cc doanh nghip tho g kh khn, x l n xu, tn kho, v c m t s vic nhy cm nh gi c xng du, qu n l vng ming, qu n l t ai v.v... Lng tin

ngi dn gim st mnh, k c cn b lo thnh, ngi bnh dn v trung lu v.v Cc chnh sch v php lut qu nhiu, nhng im nhn to ng tnh ngi dn cha nhiu, khng thy tc ng m nh n ngi dn, nhiu lut nhng lut bc thit khng c nhiu (?) nh Lut t ai, lut thu thu nhp doanh nghip (gim v 20%). L hi qu nhiu, u t d n cha cp thit gy ph n cm v.v Nhn chung, thnh tch nm 2012 nhnh hn nm 2011 cha nhiu, nhng trin vng 2013 v mt vi nm sau th kh khn cn ln. C 4/15 ch tiu 2012 khng t u rt quan trng, li gnh nng cho nm 2013 l tng trng th p (c doanh nghip v ngi dn kh), vic lm t nh hng n tht nghip, gim ngho (v c ti ngho) v ph xanh, nh hng ti cc mc tiu PTBV. C th ni, nm 2012 ang t ra nhiu vn c trong kinh t, ngoi kinh t v chnh sch i ngo i, ang gy bn khon rt nhiu cho ngi dn v cc nh nghin cu. III- D bo nm 2013 Kinh t th gii tip tc din bin phc tp, kh lng, tc ng xu n kinh t cc nc v nc ta, nht l nh hng n thng mi v u t. Cc nhn nh ca WB, IMF hay cc t chc t vn kinh t khc d c nhn nh khc nhau, nhng nhn chung u c xu hng phc hi trong kh khn. Kinh t Ty u lm vo tnh trng suy thoi nghim trng, s c tc ng lu di ti kinh t ton cu, lm cho cc d bo khi phc nh ca WB, IMF v.v phi iu chnh, khng th lc quan nh trc. Tnh hnh kinh t th gii tip tc kh khn, nht l Ty u vi c c kh nng i vo suy thoi tip sau Anh, do c th tng trng m lin tip hai qu III v IV v.vtrong khi Hy Lp, Ty Ban Nha cn kh, nht l tnh trng tht nghip ton Chu u qu cao v.v Cc d bo kinh t nhn chung iu chnh theo hng xu i, thng mi gim lm cho kinh t khu v c chu cng b nh hng nng. Vi Vit Nam, kinh t kh khn cn di v s anh hng ti Vit Nam, nht l v thng mi v u t. l cha ni ti cc vn ngo i giao kh phc tp, nht l vi Trung Quc v.v

Ngun : IMF, The economist v WB Developing Trends 7/2012

Cc d bo ca cc t chc khc u cho thy kh khn cn tip t c, hay khi ph c rt ch m, k c Trung Qu c, n kh c 2 nm. Ngay Hn Qu c, Nht bn cng khng d v.v iu ny s nh hng n nc ta, phi c nhn thc v nh hng ln n vic xc nh cc m c tiu nhim v ca k hoch t 2013 v cc nm n 2015. iu cn th hin r nt trong bo co trc Trung ng v Quc h i. Trc tnh hnh kh khn nh vy, mc tiu ca k hoch nm 2013 v c th i k n 2015 l gi vng n nh kinh t v m, k c gi vng thnh qu kim ch lm pht, thc hin ti cu trc nn kinh t, gp phn nng cao hiu qu v sc c nh tranh ca nn kinh t trong iu kin i mi, h i nh p quc t. Hon ton khng th ch quan v tnh hnh kinh t trong nc, cung nh cc bt n c a kinh t th gii s tc ng tiu cc n t nc. Mc tiu tng trng kinh t nm 2013 ch nn bng nm 2012, tc l khong 5% (do tc ng xu ca nh n doanh nghip nm 2012, mc d cc nc u nh gi 2013 c th nhnh hn mt cht); lm pht cng nn tip tc kim ch mnh hn (ch khng th CPI tng cao hn)7, trong iu kin kh khn v thng mi, u t, sn xut, dch v vn cn ln. Thm ch, nu khng ch th nng nghip c th tr thnh mt khu kh khn ca nm 2013. Cn c c k hoch trin khai vic ti cu trc nn kinh t nng cao hiu qu v n thi c mi ca cng ng ASEAN 2015, c k hoch d phng nhng bt trc v nng lng, lng thc v ti chnh quc t. l cha ni ti nh gi ton din v nng lc cnh tranh ton cu CGI hay so snh c cc yu t chnh tr x hi, qun tr ton cu, phng chng tham nhng v.v ng thi, phi nhn c h i kinh t cn kh khn, doanh nghip cn kh khn, tnh ton, cn nhc sp xp li c cu kinh t, hnh thnh m hnh tng trng kinh t m i: Vit nam cn khng ch kin nh cc quyt sch, t KL 02 v Ngh quyt 11-CP, cc Ngh quyt c a Quc Hi, m cn nn tin hnh quyt on qu trnh ti cu trc kinh t c kh ng nh ti H i ngh Trung ng 3 (2011)
7

Nn nh gi c CPI theo quy nh (so vi thng 12 v so trung bnh nm) v CPI li (core

inflation) iu hnh c chc chn.

bao gm c ba lnh vc trng tm nu. Trong qu trnh ti c cu kinh t hng n nng sut, cht lng, hiu qu v pht trin bn vng, tm th i tc tng trng c th thp hn nhiu nm th c hin m t m hnh tng trng m i, khng nn m h v mt thi k tng trng d di. l nhng bin php ng th i nng cao nng l c cnh tranh, n nhn thi c v thch thc hnh thnh cng ng kinh t ASEAN vo nm 2015. Theo t chc Moodys Investors Service ngy 8/8/2012 th d bo nm 2012 Vit nam ch tng trng 4,8% (nh nm 1999) v nm 2013 c th ci thin i cht, t tc tng trng 5,2%. D bo km theo l nh gi thp nht, nhng rt ng lu v iu ny trng vi cc d bo v xu hng gim thp kh mnh c a tng cu tiu dng (cui cng) v u t, cng nh nhng kh khn trong vic tng nhanh xut nhp khu hn 20% nh nhng nm trc. Th m ch, nh gi v t l u t/GDP ph c hi hn 2011/2012 l thiu cn c do kh khn v tn dng cho khu vc doanh nghip t nhn, vic gim st FDI thc t v quy m u t cng khng c tng trng ln, nn t l tng u t/GDP s ch kho ng 30% hay hn mt cht. iu ny s tip tc lm cho tc tng trng nm 2013 cng thp, ch khong 5%. Do , bo m cho qu trnh ti c cu nn kinh t thnh cng th vn n nh kinh t v m, bo m cht lng tng trng tr nn quan trng nh t. D kin nm 2013 phn u GDP tng khong 5%, bng tc kho ng 5% ca nm 2012 (c th c hin 9 thng l 4,8%)8 c sc tp trung vo vic ti cu trc nn kinh t, i m i m hnh tng trng mt cch ch ng.

D bo kinh t ca Moodys Investors Service ngy 8/8/2012 nh gi nm 2013 kh khn, phi tin hnh nhiu cng vic v ti cu trc nn kinh t, khi ta thng iu chnh chm hn cc nn kinh t th trng lu nm nn vn

B trng V c am ni ti cuc hp bo ngy 6/9/2012

khng nn t cao mc tiu v tng trng, m nhn mnh n nh v m, tip tc kim ch lm pht, bo m an sinh x hi, ng thi nhn thm: Gn mc tiu v nhim v 2013 vi ti cu trc kinh t trung v di h n, trong khi cc n ny cn rt ngp ng ng v thiu gn kt, nh cc lnh vc ngn hng ti chnh th ng ton dn tr c tip th x l cn chm, thiu minh bch; cc lnh vc DNNN v u t cng cng cn rt chn ch ( n m i cng cha tht mi). Li thiu s ch o phi h p, thng qua lin ngnh v c Qu c hi cng vo cuc. Tnh trng phn cp n chia ct th ny s gy cc quyt sch thiu hiu qu, k c nm sau. Trong ngn hn kt hp vi h tr th trng v mt cu nhiu hn (tiu dng cui cng ca dn c v u t kch thch ngn hn) v c m t cung (y mnh sn xut nh u t hiu qu v tng c xut khu). Hin nay, nhiu chnh sch m i xut pht t quan im c c b ca ban ngnh ring l, m thiu phi hp (nh gi dch v, gi xng du) nn tc ng km, thm ch c hi cn c ch trong nm 2013. Gii quyt t t vn bc xc x hi lin quan t ai, vic lm v gi tiu dng, trnh gy sc v d ch v y t, gio dc, gi nhin liu, nng sn v.v c li cho s ng ngi thu nhp th p v trung lu v.v, chng tham nhng, vi mt s v in hnh lm gng cho cn b ng vin. C vn cn sa ngay t Hin php v php lu t nh t ai, DNNN, khuyn khch chuyn giao cng ngh ca cc doanh nghip v th ch ni chung. X l quan h i ngoi hi ha, nhng kin quyt bo v c lp dn tc, tng cng cng tc tuyn truyn bin o trong nc v trn th gii. Nn xc nh cc mc tiu th no? V tng trng: Nn t kho ng 5%, khng nn qu cao; m c bng c thc hin 2012 v tip tc kh khn v kinh t Vit Nam hi ph c chm. T xt li ton b cc m c tiu 2011-2015. Vic cc a phng chy theo mc tiu tng cao cng nn c cn nhc k, khng to iu kin m t cn i theo lnh th. V lm pht: Nn tip tc ch , gim su hn, v 5% hoc thp hn v n nh hng n i sng ngi dn v doanh nghip (ch GDP khng st sn bng CPI v gi tiu dng) V n nh kinh t v m: Nu cc ch tiu nghim nh thm ht ngn sch, nn tip t c gim nh k ho ch, khng cho thm ht ngn sch tng thm, a dn v theo chun quc t (khng tnh ph n tr vn g c th khng qu 2-3%GDP). S dng thm h t hon ton cho u t, cng cc ngun thu v t v ti nguyn, khng s dng cho tiu dng thng xuyn; cc cn i v m: cn cn ti khon vng lai v xut nh p khu, k c kiu hi v chuyn ngn ra nc ngoi; cn cn ngo i t tng

th v cn cn vn tip tc dng; d tr ngoi t v pht hnh tin cn c kim sot cht v.v V x hi v an sinh x hi: Ch trng lm tt ch tiu gim ngho bn vng, to vic lm; cc ch tiu v y t, gio dc v an sinh nn c qu n l kin tr, khng nng vi, nhng ci thin dn, khng xu i v.v V PTBV: b o m thc hin mt s chng 20 ch tiu gim st mt cch cht ch , trong vi QH nn kim sot chng 5-6 ch tiu hng n tng cng hiu qu, sc cnh tranh v PTBV. V cc gii php v khuy n ngh: V cc gii php ch o theo hng tng cng Nh nc php quyn, ng lnh o, khng lm thay. Tng cng s gim st ca ngi dn v vai tr ca cc c quan khoa hc v t vn cho lnh o cc cp v.v