Phn I

L DO CHN TI
Trong chng trnh ton hc lp 11, 12, bi ton v khong cch trong khng
gian gi mt vai tr! "#an trng, n$ %#&t hi'n ( h)# h*t cc + thi t#,-n .inh vo +/i
hc, cao +0ng1 + thi hc .inh gi2i, cc + thi t3t nghi'p trong nhng n4m g)n +5,6
78c 9: v;, +5, l ph)n ki*n th<c +!i h2i hc .inh phi c$ t 9#, .5# .=c, c$ tr>
t(ng t?ng hnh khng gian phong ph@ nAn +3i vi hc .inh +/i tr, +5, l mng
ki*n th<c kh$ v thBng +- m&t +i-m trong cc k thi n$i trAn6 C3i vi hc .inh gi2i,
cc Dm c$ th- lm t3t ph)n n,6 T#, nhiAn cch gii c!n rBi r/c, lm bi no bi*t bi
+&, v thBng t3n kh nhi# thBi gian6
Trong .ch gio khoa, .ch bi t;p v cc ti li'# tham kho, lo/i bi t;p n,
kh nhi# .ong chE 9Fng ( vi'c c#ng c&p bi t;p v cch gii, cha c$ ti li'# no
ph5n lo/i mt cch rG nHt cc phng php t>nh khong cch trong khng gian6
C3i vi cc gio viAn, th 9o l?ng thBi gian >t 2i v vi'c ti*p c;n cc ph)n
mm vI hnh khng gian c!n h/n ch* nAn vi'c biAn .o/n mt ch#,An + c$ t>nh h'
th3ng v ph)n n, c!n g8p nhi# kh$ kh4n6
Trc cc l> 9o trAn, ti "#,*t +Jnh vi*t + ti .ng ki*n kinh nghi'm mang tAnK
LMh5n lo/i cc bi ton v t>nh khong cch trong khng gianN nhOm c#ng c&p cho
hc .inh mt ci nhn tPng "#t v c$ h' th3ng v bi ton t>nh khong cch trong
khng gian, mt h' th3ng bi t;p +Q +?c ph5n lo/i mt cch tng +3i t3t, "#a +$
gi@p hc .inh khng phi D .? ph)n n, v "#an trng hn, +<ng trc mt bi ton
hc .inh c$ th- b;t nga, ra +?c cch gii, +?c +Jnh hng trc khi lm bi "#a +$
c$ cch gii t3i # cho mRi bi ton6
78c 9: v;,, v +i# ki'n thBi gian c!n h/n ch* nAn .S ph5n lo/i c$ th- cha
+?c tri't +- v chE mang t>nh ch&t tng +3i, r&t mong +?c cc b/n bT +Ung nghi'p
g$p V ki*n chEnh .Wa +- + ti n, +?c hon thi'n hn6
Ti %in ch5n thnh cm nX
1
Phn II NI DUNG CA TI
A. C S L THUYT
1. Kh!n" #$#h %& '(% )*+' ),n '(% )-.n" %h/n"
Yho +i-m O v +Bng th0ng 6 Zi H l hnh chi*# c[a O trAn 6 \hi +$
khong cch gia hai +i-m O v H +?c gi l khong cch tF +i-m O +*n +Bng
th0ng 6 \> hi'#
] , ^ d O
0 Nh1n 23%
_
, ] , ^ M OM d O
_ C- t>nh khong cch tF +i-m O +*n +Bng th0ng ta c$ th-
` ac +Jnh hnh chi*# H c[a O trAn v t>nh OH
` bp 9cng cng th<c
4. Kh!n" #$#h %& '(% )*+' ),n '(% '5% 6h/n"
Yho +i-m O v m8t ph0ng ]^6 Zi H l hnh chi*# c[a O trAn ]^6 \hi +$
khong cch gia hai +i-m O v H +?c gi l khong cch tF +i-m O +*n m8t
ph0ng ]^6 \> hi'#
] , ] ^^ d O
0 Nh1n 23%
_
] ^, ] , ] ^^ M OM d O
_ C- t>nh khong cch tF +i-m O +*n m8t ph0ng ]^ ta c$ th- .W 9cng mt trong
cc cch .a#K
C$#h 1. T7nh %89# %*,66 ac +Jnh hnh chi*# H c[a O trAn ]^ v t>nh OH
0 Ph-:n" 6h$6 #h;n"6
_ dSng m8t ph0ng ]M^ ch<a O v v#ng g$c vi ]^
_ Tm giao t#,*n c[a ]M^ v ]^
_ \e OH ] H ^6 \hi +$
] , ] ^^ d O OH
6 C8c bi'tK
` Trong hnh ch$p +#, th ch5n +Bng cao h/ tF +Enh tr:ng vi t5m +,
` fnh ch$p c$ mt m8t bAn v#ng g$c vi +, th ch5n +Bng v#ng g$c h/
tF +Enh .I th#c giao t#,*n c[a m8t bAn +$ vi +,
` fnh ch$p c$ 2 m8t bAn v#ng g$c vi +, th +Bng cao ch>nh l giao
t#,*n c[a hai m8t bAn n,
` fnh ch$p c$ cc c/nh bAn bOng nha# ]ho8c t/o vi +, nhng g$c bOng
nha#^ th ch5n +Bng cao l t5m +Bng tr!n ngo/i ti*p +,
` fnh ch$p c$ cc m8t bAn t/o vi +, nhng g$c bOng nha# th ch5n +Bng
cao l t5m +Bng tr!n ni ti*p +,
C$#h 4. S< =>n" #?n" %h@# %h+ %7#h
Th- t>ch c[a kh3i ch$p
1 g
6
g
V
V S h h
S

6 ThDo cch n,, +- t>nh khong
cch tF +Enh c[a hnh ch$p +*n m8t +,, ta +i t>nh h v i
C$#h A. S< =>n" 6h36 %8-B% )Cnh
2
j t(ng c[a phng php n, lK bOng cch tr?t +Enh O trAn mt +Bng
th0ng +*n mt vJ tr> th#;n l?i k O , ta "#, vi'c t>nh
] , ] ^^ d O
v vi'c t>nh
] k, ] ^^ d O
6
Ta thBng .W 9cng nhng k*t "# .a#K
K,% D;! 16 l*# +Bng th0ng .ong .ong vi m8t ph0ng ]^ v M, N th
] 1] ^^ ] 1] ^^ d M d N
K,% D;! 46 l*# +Bng th0ng c=t m8t ph0ng ]^ t/i +i-m I v M, N ]M, N
khng tr:ng vi I^ th
] 1] ^^
] 1] ^^
d M MI
d N NI

C8c bi't, n*# M l tr#ng +i-m c[a NI th
1
] 1] ^^ ] 1] ^^
2
d M d N
n*# I l tr#ng +i-m c[a MN th
] 1] ^^ ] 1] ^^ d M d N
C$#h E. S< =>n" %7nh #hF% #GH %@ =*In J;?n"
Y .( c[a phng php n, l t>nh ch&t .a#K Zi .W OABC l t< 9i'n v#ng t/i O ]
, , OA OB OB OC OC OA
^ v H l hnh chi*# c[a O trAn m8t ph0ng ]ABC^6 \hi
+$ +Bng cao OH +?c t>nh bOng cng th<c
2 2 2 2
1 1 1 1
OH OA OB OC
+ +
C$#h K. S< =>n" 6h-:n" 6h$6 %LH )(
Y .( c[a phng php n, l ta c)n chn h' ta + th>ch h?p .a# +$ .W 9cng cc
cng th<c .a#K
m m m
2 2 2
] 1] ^^
Ax By Cz D
d M
A B C

+ + +

+ +
vi
m m m
] 1 1 ^ M x y z
,
] ^ K m Ax By Cz D + + +
] , ^
MA u
d M
u

uuur r
r
vi l +Bng th0ng +i "#a A v c$ vDct chE phng
u
r
k6 k
] , k^
k
u u AA
d
u u

r uruuur
r ur
vi k l +Bng th0ng +i "#a k A v c$ vtcp
k u
ur
C$#h M. S< =>n" 6h-:n" 6h$6 JN#%:
A. Kh!n" #$#h %& '(% )-.n" %h/n" ),n '(% '5% 6h/n" On" On" JP* nQ
Yho +i-m +Bng th0ng .ong .ong vi m8t ph0ng ]^6 \hong cch gia
+Bng th0ng v m8t ph0ng ]^ l khong cch tF mt +i-m b&t k c[a +*n m8t
ph0ng ]^6 \> hi'#
] , ] ^^ d
0 Nh1n 23%
_
, ] ^, ] , ] ^^ M N MN d
_ hi'c t>nh khong cch tF +Bng th0ng +*n m8t ph0ng ]^ +?c "#, v vi'c
t>nh khong cch tF mt +i-m +*n mt m8t ph0ng6
g
E. Kh!n" #$#h "*RH hH* '5% 6h/n" On" On"
\hong cch gia hai m8t ph0ng .ong .ong l khong cch tF mt +i-m b&t k
c[a m8t ph0ng n, +*n m8t ph0ng kia6 \> hi'#
]] ^1] ^^ d
0 Nh1n 23%
_
] ^, ] ^, ]] ^1] ^^ M N MN d
_ hi'c t>nh khong cch gia hai m8t ph0ng .ong .ong +?c "#, v vi'c t>nh
khong cch tF mt +i-m +*n mt m8t ph0ng6
K. Kh!n" #$#h "*RH hH* )-.n" %h/n" #h3 nhH;
Yho hai +Bng th0ng chHo nha# a v b6 CBng th0ng c=t c a v b +Ung thBi
v#ng g$c vi c a v b +?c gi l +Bng v#ng g$c ch#ng c[a a v b6 CBng
v#ng g$c ch#ng c=t a t/i H v c=t b t/i K th + 9i +o/n th0ng MN gi l khong
cch gia hai +Bng th0ng chHo nha# a v b6 \> hi'#
] , ^ d a b
6
0 Nh1n 23%
_
, , ] , ^ M a N b MN d a b
_ C- t>nh khong cch hai +Bng th0ng chHo nha# a v b ta lm nh .a#K
` Tm H v K tF +$ .#, ra
] , ^ d a b HK
` Tm mt m8t ph0ng ]M^ ch<a a v .ong .ong vi b6 \hi +$
] , ^ ] , ] ^^ d a b d b P
` Tm c8p m8t ph0ng .ong .ong ]M^, ]n^ l)n l?t ch<a a v b6 \hi +$
] , ^ ]] ^, ] ^^ d a b d P Q
` iW 9cng phng php ta +
0 5# S*I%
_ l*# a b th ta tm m8t ph0ng ]M^ ch<a a v v#ng g$c vi b, ti*p thDo ta tm
giao +i-m I c[a ]M^ vi b6 Trong mp]M^, h/ +Bng cao IH6 \hi +$
] , ^ d a b IH
_ l*# t< 9i'n ABCD c$ AC = BD, AD = BC th +o/n th0ng n3i hai tr#ng +i-m
c[a AB v CD l +o/n v#ng g$c ch#ng c[a AB v CD6
o
T. CUC V DW XINH HOY
IZ Ph-:n" 6h$6 %7nh %89# %*,6
V7 => 1.
Yho hnh ch$p ipqYd c$ +, pqYd l hnh thoi t5m r, c/nh a, g$c

m
sm BAD
, c$
ir v#ng g$c m8t ph0ng ]pqYd^ v ir t a6
a^ T>nh khong cch tF r +*n m8t ph0ng ]iqY^6
b^ T>nh khong cch tF +Bng th0ng pd +*n m8t ph0ng ]iqY^6
L.* "*!*.
a^ f/ ( ) OK BC BC SOK
Trong ]ir\^ ke ( ) OH SK OH SBC
( ) ( )
, d O SBC OH
6
Ta c$ ABD +#
2
a
BD a BO 1
g AC a
Trong tam gic v#ng rqY c$K
2 2 2 2
1 1 1 1g gu
g 1g
a
OK
OK OB OC a
+
Trong tam gic v#ng ir\ c$K
2 2 2 2
1 1 1 1s g
g o
a
OH
OH OS OK a
+
h;,
( ) ( )
g
,
o
a
d O SBC OH
b^ Ta c$ ( ) v v v v AD BC AD SBC
( ) ( ) ( ) ( )
, , d AD SBC d E SBC
\e ( ) v v EF OH F SK
6 do ( ) ( ) OH SBC EF SBC
( ) ( ) ( ) ( )
g
, , 2
2
a
d AD SBC d E SBC EF OH
V7 => 4. ( thi i hc khi A nm 2010).
Yho hnh ch$p S6ABCD c$ +, ABCD l hnh v#ng c/nh a6 Zi M v N l)n l?t l
tr#ng +i-m c[a cc c/nh AB v AD1 H l giao +i-m c[a CN vi DM6 qi*t SH v#ng
g$c vi m8t ph0ng ]ABCD^ v
g SH a
6
T>nh khong cch gia hai +Bng th0ng
DM v SC thDo a6
L.* "*!*.
Ta c$K

MAD NCD ADM DCN
MD NC
do ( ) SH ABCD MD SH
w
M
N
H
K
D
C B
A
S
K
F
E
D
C
B
A
S
H
O
d
q
( ) MD SHC
\e ( ) HK SC K SC
i#, ra f\ l +o/n v#ng g$c ch#ng c[a d7 v iY nAn ( ) , d DM SC HK
Ta c$K
2
2
w
CD a
HC
CN

2 2
2 g
1u
SH HC a
HK
SH HC

+

h;, ( )
2 g
,
1u
a
d DM SC
IIZ Ph-:n" 6h$6 O< =>n" #?n" %h@# %7nh %h+ %7#h.
V7 => A.
Yho hnh ch$p t< gic +# i6pqYd c$ pq t a, ip t
2 a
6 Zi 7, l, M l)n l?t l
tr#ng +i-m c[a cc c/nh ip, iq, Yd6 T>nh khong cch tF M +*n m8t ph0ng ]p7l^6
Ph[n %7#h. ThDo gi thi*t, vi'c t>nh th- t>ch cc kh3i ch$p i6pqYd ha, i6pqY ha,
p7lM l 9x 9ng6 h;, ta c$ th- nghy +*n vi'c "#, vi'c t>nh khong cch tF M +*n
m8t ph0ng ]p7l^ v vi'c t>nh th- t>ch c[a
cc kh3i ch$p n$i trAn, khong cch tF M +*n
]p7l^ c$ th- tha, bOng khong cch tF Y
+*n ]ipq^6
L.* "*!*6
Zi r l t5m c[a hnh v#ng pqYd, khi +$
ir ]pqYd^6
7, l l)n l?t l tr#ng +i-m c[a ip v iq
nAn
2
1 1 z
2 o 1s
AMN ANS ABS
a
S S S
( ) ( )
v v] ^
] , ] ^^ ] , ] ^^
PC AMN
d P AMN d C AMN
6
h;,K
( ) ( )
6
1 1 1
6 ] , ] ^^ 6 6 ] , ] ^^
g g o
P AMN AMN ABS
V S d P AMN S d C AMN
6 6
1 1 1 1
6 6
o o o g
C ABS S ABC ABC
V V S SO 6
2 2 2
1 s
,
2 2
ABC
a
S a SO SA AO
6
h;,
g
2
1 1 s s
6 6
12 2 2 o{
AMNP
a a
V a ( )
g s
] , ] ^^
z
PAMN
AMN
V
d P AMN a
S

s
P
N
M
O
B
D
C
A
S
V7 => E6 Yho hnh ch$p i6pqYd c$ +, pqYd l hnh v#ng t5m r, ip v#ng g$c
vi +, hnh ch$p6 Yho pq t a, ip t
2 a
6 Zi f, \ l)n l?t l hnh chi*# c[a p
trAn iq, id6 T>nh khong cch tF +i-m r +*n m8t ph0ng ]pf\^6
Ph[n %7#h. \h3i ch$p prf\ v piqd c$ ch#ng +Enh, +, c:ng nOm trAn mt m8t
ph0ng nAn ta c$ th- t>nh +?c th- t>ch kh3i ch$p rpf\, hn na tam gic pf\ c5n
nAn ta t>nh +?c 9i'n t>ch c[a n$6
L.* "*!*6
C$#h 1K ( ) ( )
1
6 1
g
OAHK AHK
V S d O AHK
Trong +$K
2 2 2 2
1 1 1 g s
2 g
a
AH
AH AB AS a
+ + 1
s
g
a
SAD SAB AK AH
Ta c$ f\ v qd +Ung ph0ng v c:ng v#ng
g$c vi iY nAn f\ vv qd6
p| c=t ir t/i Z l trng t5m c[a tam gic
ipY, Z th#c f\ nAn
2 2 2 2
g g g
HK SG a
HK BD
BD SO
6 Tam gic pf\ c5n tai p, Z l tr#ng +i-m
c[a f\ nAn pZ f\ v
2 2 1 1 2
6 62
g g 2 g g
a
AG AI SC a
2
1 1 2 2 2 2 2
6 6 6
2 2 g g u
AHK
a a a
S AG HK
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1
1 6 1 6 6
g g g
OAHK AOHK OHK OHK OHK
V V d A OHK S d A SBD S h S

+
T< 9i'n piqd v#ng t/i p nAnK
2 2 2 2 2
1 1 1 1 w 1m
2 w
a
h
h AS AB AD a
+ +
Tam gic rf\ c5n t/i r nAn c$ 9i'n t>ch i bOng
2 g
1 1 1m 2 2 w 1 2
6 6 6
2 2 s g u g 2z
OAHK
a a a a
S OG HK V Sh
( ) ( )
g
2
2
g
g
2z
1
2 2 2
u
OAHK
AHK
a
V a
d O AHK
S a

C$#h 4\ Ta ch<ng minh
2
u
OAHK SABD
V V
z
O
C
A
D
B
S
H
K
}
Z
|
Ta c$K
2 1
1
g g
HK BD OG SO
1 1 2 2
2 2 u u
OHK SBD
S HK OG BD SO S
g
2 2 1 1 2
u u g 2 2z
AOHK SABD
a
V V SA AB AD
C$#h A\ Zii bOng phng php ta + nh .a#K
Yhn h' ta + r%,~ .ao cho r p, q]a 1 m 1 m^, d]m 1 a 1 m^, i]m 1 m 1
2 a
^6
T>nh if, i\ .#, ra ta + c[a f
2 2
m1 1
g g
a a
_

,
, \
2 2
1m1
g g
a a
_

,
, r
1 1m
2 2
a a
_

,
bp 9cng cng th<c
1
, 6
s
V AH AK AO
1

]
uuur uuur uuur
C$#h E\ SC (AHK) nn !h"n #$%n& 'u(n& &)! h* +, O xu(n& (AHK) !) +h- x.!
#/nh #$0! +h12 3h$4n& SC5
pf iq, pf qY ]9o qY ]ipq^^ pf iY
Tng tS p\ iY6 h;, iY ]pf\^
Zi .W ]pf\^ c=t iY t/i |, gi } l tr#ng +i-m c[a p|, khi +$ r} vv iY
r} ]pf\^6
ip t pY t
2 a
ipY c5n t/i p | l tr#ng +i-m c[a iY6
h;,
1 1 1
62
2 o o 2
a
O6 IC SC a
IIIZ Ph-:n" 6h$6 %8-B%
V7 => K. ( thi i hc khi B nm 2011).
Yho l4ng trc ABCDA
7
B
7
C
7
D
7
c$ +, ABCD l hnh ch nh;t , g AB a AD a 6
fnh chi*# v#ng g$c c[a +i-m A
1
trAn m8t ph0ng ]ABCD^ tr:ng vi giao +i-m c[a
pY v qd, g$c gia hai m8t ph0ng ]ADD
1
A
1
^ v ]ABCD^ bOng sm
m
6 T>nh th- t>ch c[a
kh3i l4ng trc +Q cho v khong cch tF +i-m B
1
+*n m8t ph0ng ]A
1
BD^ thDo a6
Ph[n %7#h. do q
1
Y vv ]p
1
qd^ nAn ta
tr?t +Enh q
1
v vJ tr> th#;n l?i Y v
"#, vi'c t>nh ( ) ( )
1 1
1 d B ABD
thnh
t>nh ( ) ( )
1
1 d C ABD
Bi gii.
Zi r l giao +i-m c[a pY v qd
( )
1
AO ABCD
Zi l tr#ng +i-m pd
{
K
H
E
O
D
C
B
A
D1
C1
B1
A1
1
OE AD AE AD

m
1
sm AEO

1 1
g
6tan
2
a
AO OE AEO
2
g
ABCD
S a
g
1
g
6
2
8+ ABCD
a
V AO S
0 T7nh ( ) ( )
1 1
1 d B ABD
\
C$#h 1\
do q
1
Y vv ]p
1
qd^
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1
1 1 d B ABD d C ABD

f/ ( )
1
CH BD CH ABD
( ) ( )
1
2 2
6 g
1
2
CBCD a
d C ABD CH
CB CD

+
C$#h 4\
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
1
1
1 1 1 1
g
1 1 1
A ABD
A BD
V
d B ABD d C ABD d A ABD
S

Trong +$K
1
g
1
s o
A ABD 8+
a
V V
1
2
1
1 1 g g
6 2
2 2 2 2
A BD
a a
S AO BD a

( ) ( )
g
1 1
2
g
g
o
1
2 g
2
a
a
d B ABD
a

V7 => M.
Yho hnh ch$p ipqYd c$ +, pqYd l hnh v#ng t5m r c$ c/nh bOng a,
g SA a v v#ng g$c vi m8t ph0ng ]pqYd^6
a^ T>nh khong cch tF r +*n ]iqY^6
b^T>nh khong cch tF trng t5m tam gic ipq +*n ]ipY^6
Ph[n %7#h\ do ( ) OA SBC C
, nAn tha, v vi'c t>nh ( ) ( )
, d O SBC
ta +i t>nh
( ) ( )
, d A SBC
, tng tS nh v;, ta c$ th- "#, vi'c t>nh ( ) ( )
, d G SAC
thng "#a vi'c
t>nh ( ) ( )
, d E SAC
ha, ( ) ( )
, d B SAC
L.* "*!*.
a^ Ta c$K ( ) OA SBC C
nAnK
u
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
,
1
, 2
1
, ,
2
d O SBC
OC
d A SBC AC
d O SBC d A SBC


Zi f l hnh chi*# c[a p trAn iq ta c$K
( )
AH SB
AH SBC
AH BC

'

Trong tam gic v#ng ipq c$K

2 2 2 2
1 1 1 o g
g 2
a
AH
AH SA AB a
+
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 g
, ,
2 2 o
a
d O SBC d A SBC AH
b^ Zi l tr#ng +i-m pq, Z l trng t5m tam gic ipq6
do ( ) EG SAB S
nAn
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
,
2 2
, ,
, g g
d G SAC
GS
d G SAC d E SAC
d E SAC ES

Ta c$K ( ) ( ) 1
BO AC
BO SAC BE SAC A
BO SA

'

( ) ( ) ( ) ( )
1 1 2
, ,
2 2 o
a
d E SAC d B SAC BO ( ) ( )
2 2 2
,
g o s
a a
d G SAC
IVZ Ph-:n" 6h$6 O< =>n" %7nh #hF% #GH %@ =*In J;?n"
16 ]nh n"h^H6 T< 9i'n v#ng l t< 9i'n c$ mt +Enh m ba g$c ph0ng ( +Enh +$
+# l g$c v#ng6
26 T7nh #hF%6 Zi .W rpqY l t< 9i'n v#ng t/i r ]
, , OA OB OB OC OC OA
^ v f l hnh chi*# c[a r trAn m8t ph0ng
]pqY^6 \hi +$ +Bng cao rf +?c t>nh bOng cng th<c
2 2 2 2
1 1 1 1
OH OA OB OC
+ +
Ch@n" '*nh6
Zi .W AH BC D ,
] ^ OH ABC OH BC
]1^
, OA OB OA OC OA BC
]2^
TF ]1^ v ]2^ .#, ra BC OD 6 Trong cc tam gic
v#ng rpd v rqY ta c$
2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 1
,
OH OA OD OD OB OC
+ +
h v;,
2 2 2 2
1 1 1 1
OH OA OB OC
+ +
7cc tiA# c[a phng php n, l .W 9cng cc
phHp tr?t +- "#, vi'c t>nh khong cch tF mt +i-m +*n mt m8t ph0ng v vi'c t>nh
1m
O
C
A
B
D
H
O
F
E
H
G
D
C B
A
S
khong cch tF +Enh c[a tam 9i'n v#ng +*n m8t h#,n c[a n$ v v v;, p 9cng
+?c t>nh ch&t trAn
V7 => _6 Yho l4ng trc +# 6 k k k ABC A B C c$ t&t c cc c/nh +# bOng a6 Zi 7, l l)n
l?t l tr#ng +i-m c[a k AA v k BB 6 T>nh khong cch gia k B M v Yl
Ph[n %7#h. C- t>nh khong cch gia k B M v Yl
ta tm mt m8t ph0ng ch<a Yl v .ong .ong vi
k B M , ti*p thDo ta 9:ng cc phHp tr?t +- "#, vi'c
t>nh khong cch tF mt +i-m +*n mt m8t ph0ng
v vi'c t>nh khong cch trong t< 9i'n v#ng6
L.* "*!*6
Zi r, d l)n l?t l tr#ng +i-m c[a qY v Yl th
rpYd l t< 9i'n v#ng t/i r6 k AMB N l hnh
bnh hnh v v k NA B M 6 78t ph0ng ]pYl^ ch<a
Yl v .ong .ong vi k B M nAn
] k , ^ ] k , ] ^^ ] k, ] ^^ ] , ] ^^ 2 ] , ] ^^ 2 d B M CN d B M ACN d B ACN d B ACN d O ACD h
bp 9cng t>nh ch&t c[a t< 9i'n v#ng ta +?c
2 2 2 2 2
1 1 1 1 so g
{
g
a
h
h OA OC OD a
+ + 6 h;,
g
] k , ^
o
a
d B M CN
V7 => `6 Yho hnh l;p phng 6 k k k k ABCD A B C D c$ c/nh bOng a6 Zi 7 l tr#ng
+i-m c[a k DD 6 T>nh khong cch gia hai +Bng th0ng Y7 v k A D6
L.* "*!*6
Zi l l tr#ng +i-m c[a k BB th
k A NCM l hnh bnh hnh nAn
k v v A N CM 6 78t ph0ng ] k A ND^
ch<a k A D v .ong .ong vi CM nAn
] , k ^ ] , ] k ^^
] , ] k ^^ ] , ] k ^^
d CM A D d CM A ND
d M A ND d M A DE

vi
k E AB A N 6 Zi
k k , k O AD A D G AD AM
th Z
l trng t5m c[a tam gic k ADD 6 do
+$
] , ] k ^^ 1
] , ] k ^^ 2
d M A DE GM
d A A DE GA

6
T< 9i'n k AA DE v#ng t/i p nAn
2 2 2 2 2
1 1 1 1 u 2
] , ] k ^^
g
] , ] k ^^ k o
a
d A A DE
d A A DE AA AD AE a
+ +
6
h;,
1
] , k ^ ] , ] k ^^ ] , ] k ^^
2 g
a
d CM A D d M A DE d A A DE
VZ S< =>n" 6h-:n" 6h$6 %LH )(.
11
D
O
N
M
A'
B'
C
A
B
C'
O
G
E
N
M
B
B'
A'
C'
D
C
D'
A
* Phng php
B!c 1 Yhon h' to/ + r%,~ g=n vi hnh +ang %Ht6
B!c 2 Yh#,-n bi ton tF ngn ng hnh hc .ang ngn ng to/ + _ vHc t
B!c " Zii bi ton bOng phng php to/ +, rUi ch#,-n .ang ngn ng hnh hc6
V7 => a.
Yho hnh l;p phng pqYdpqYd c/nh bOng 16 7t m8t ph0ng ( )
b&t k +i "#a
+Bng chHo qd6
a^ T>nh khong cch gia hai m8t ph0ng ]pYd^ v ]pqY^
b^ ac +Jnh vJ tr> c[a m8t ph0ng ( )
.ao cho 9i'n t>ch c[a thi*t 9i'n c=t b(i mp( )

v hnh l;p phng l bH nh&t6
Ph[n %7#h\ hi mt hnh l;p phng ta l#n
chn +?c mt h' to/ + th>ch h?p, khi +$ t/o
+ cc +Enh +Q bi*t nAn vi'c t>nh khong cch
gia hai m8t ph0ng ]pYd^ v ]pqY^ tr( nAn
9x 9ng6 hi ph)n b, ta "#, vi'c t>nh 9i'n t>ch
thi*t 9i'n v vi'c t>nh khong cch tF 7 +*n
+Bng th0ng dq6
L.* "*!*.
Yhn h' to/ + .ao cho g3c to/ +
( ) k m1m1m O D
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) k m111m , k 1111m , k 11m1m , m1111 , 11m11 A B C A C
Zi 7 l +i-m b&t k trong +o/n th0ng Yd, t<c ( ) 1m1m 1 m 1 M x x
a^ dx 9ng ch<ng minh +?c ]pYd^ vv ]pqY^
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
k , k k k, k d ACD A BC d A ACD
78t ph0ng ]pYd^ c$ phng trnhK
m x y z +
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
1
k , k k k, k
g
d ACD A BC d A ACD
b^ Zi .W ( )
c=t ]YddY^ thDo giao t#,*n d7, 9o hnh l;p phng c$ cc m8t +3i
9i'n .ong .ong vi nha# nAn( )
c=t ]pqqp^ thDo giao t#,*n qlvvd7 v
dlvv7q6 h;, thi*t 9i'n l hnh bnh hnh d7ql6
Zi f l hnh chi*# c[a 7 trAn dq6 \hi +$K
( )
k
k k , k
DMB N
S DB MH DB d M DB
6
Ta c$K
k g DB
2
1 k
2 2 2
] , k^
g k
MD DB
x x
d M DB
DB
1
+
]

uuuur uuuur
uuuur
2
2
k
1 g g
2 2 2 2
2 2 2
DMB N
S x x x
_
+ +

,
d&# +0ng th<c %, ra khi
1
2
x
12
z
y
x
N
H
M
D' C'
B'
A'
D
C
B
A
lAn 9i'n t>ch
k DMB N
S
nh2 nh&t khi
1
1m1m
2
M
_

,
, ha, 7 l tr#ng +i-m dY
fon ton tng tS n*# ( )
1
m1 1m m1 1m
2
M y M
_

,
h;, 9i'n t>ch
k DMB N
S
nh2 nh&t khi 7 l tr#ng +i-m dY ho8c 7 l tr#ng +i-m dp6
V7 => 1b.
Yho hnh ch$p ipqYd c$ +, pqYd l hnh v#ng c/nh a6 ( ) , SA ABCD SA a
6
Zi 7 l +i-m 9i +ng trAn c/nh Yd6 ac +Jnh vJ tr> c[a 7 +- khong cch tF +i-m
i +*n q7 ln nh&t, nh2 nh&t6
L.* "*!*.
Yhn h' to/ + trSc ch#n r%,~ .ao cho
( ) ( ) ( ) ( )
( )
m1m1m , 11m1m , 1111m , m111m ,
m1m11 6
O A B C D
S

7 l +i-m 9i +ng trAn Yd nAn ( ) 111m M +

vi m 1 + 6
( ) 1111m BM +
uuuur
( )
2
2
,
2 g
,
2 2
SB BM
+ +
d S BM
+ +
BM
1
+
]

+ +
uur uuuur
uuuur
aHt hm .3 ( )
2
2
2 g
2 2
+ +
9 +
+ +
+

+ +
trAn m11
( )
( )
( )
2
2
2 1
k
2 2
+
9 +
+ +

+
Ta c$ bng bi*n thiAnK
+

m 1
+
9:]+^ _ ` _
2
1g
K
M
y
x
D
C
B
A
z
S
9]+^
g
2
TF bng bi*n thiAn ta c$
[ ]
( )
m11
g
min
2
9 + , +/t +?c khi t t m

[ ]
( )
m11
ma% 2 9 +
, +/t +?c khi t t 1
do +$ ( ) , d S MB
ln nh&t khi ( ) , 2 M C d S BM
( ) , d S MB
nh2 nh&t khi
( )
g
,
2
M D d S BM
VIZ S< =>n" 6h-:n" 6h$6 J3# %: J3# %:.
* Phng php
B!c 1 Yhon h' vHc t g3c, +a cc gi thi*t k*t l#;n c[a bi ton hnh hc +Q cho
ra ngn ng LvHc tN6
B!c 2 ThSc hi'n cc ,A# c)# c[a bi ton thng "#a vi'c ti*n hnh bi*n +Pi cc h'
th<c vHc t thDo h' vHc t g3c6
B!c " Yh#,-n cc k*t l#;n LvHc tN .ang cc k*t "# hnh hc tng <ng6
V7 => 11. ( thi #i hc khi $ nm 200%).
Yho hnh ch$p
ABCD S6
c$ +, l hnh thang6

m
um , ABC BAD BA BC a
,
2 AD a 6 Y/nh bAn SA v#ng g$c vi +, v
2 SA a
6 Zi H l hnh chi*#
v#ng g$c c[a A trAn SB6 T>nh khong cch tF H +*n m8t ph0ng
] ^ SCD
6

L.* "*!*.
C8t 1 1 AB a AD b AS !
uuur r uuur r uuur r
Ta c$K m1 m1 m a ! b ! a b
r r r r r r
1
1 1
2
SB a ! SC a b ! SD b ! +
uur r r uuur r r r uuur r r
Zi N l ch5n +Bng v#ng g$c h/ tF H
lAn m8t ph0ng (SCD)
] 1] ^^ d H SCD HN
dx 9ng t>nh +?c
2
g
SH
SB

\hi +$ K
2
g
HN HS SN SB xSC ySD + + +
uuur uuur uuur uur uuur uuur
1o
Q
P
N
E
H
K
M
D
C B
A
S
2 2
g 2 g
x
x a y b x y !
_ _ _
+ + +

, , ,
r r r
Ta c$K
2 2 2
2 2
2 1 2
w
m
m g 2 2 g
s
1
2
m
m
g
2 g
x
x a y b x y !
x
HN SC
x
HN SD
y
y b x y !

_ _ _

+ +

, , ,

' ' '
_ _

, ,

r r r
uuur uuur
uuur uuur
r r
2
1 1 1 1 1
s 12 s s 2 g
a
HN a b ! HN a b !
_
+ + + +

,
uuur r r r r r r
C$#h 4\
Zi
1 2
, d d
l)n l?t l khong cch tF cc +i-m f v q +*n mp]iYd^, ta c$K
1
1 2
2
2 2 2 g 2
g g g
BSCD BSCD
SCD SCD
d SH V V
d d
d SB S S


Trong +$
g
1 1 1 1
g g g 2 g 2
BSCD BCD BID
a
V SA S SA S SA AB ID


Ta c$K
CD AC
CD SC
CD SA

'

2 2 2 2 2 2
1 1
2
2 2
SCD
S SC CD SA AB BC CE ED a

+ + +
1
g
a
d
C$#h A\ &' ()ng t*nh ch+t c,- t. (i/n 012ng.
Ph[n %7#h. Trong bi ton n,, vi'c tm ch5n +Bng v#ng g$c h/ tF f %#3ng m8t
ph0ng ]iYd^ l kh$ kh4n6 h v;,, ta .I tm giao +i-m \ c[a pf v ]iYd^ v "#,
vi'c t>nh khong cch tF f +*n ]iYd^ v vi'c t>nh khong cch tF p +*n ]iYd^
Zi 7 l giao +i-m c[a pq v Yd, \ l giao +i-m c[a pf vi i76 Ta c$K
1
g
BH
BS

6 i#, ra f l trng t5m c[a tam gic ip76
TF +$ ta c$K
( ) ( )
( ) ( )
,
1
, g
d H SCD
KH
d A SCD KA

do t< 9i'n pid7 v#ng t/i p nAnK
( ) ( )
( ) ( )
2 2 2 2 2
1 1 1 1 1
,
,
d A SCD a
d A SCD AS AD AM a
+ +
h;, ( ) ( )
,
g
a
d H SCD
1w
0 Nh1n 23%\ hi'c lSa chn h' vHc t g3c l r&t "#an trng khi gii "#,*t mt bi ton
bOng phng php vHc t6 l$i ch#ng vi'c lSa chn h' vHc t g3c phi tho mQn hai
,A# c)#K
` f' vHc t g3c phi l ba vHc t khng +Ung ph0ng6
` f' vHc t g3c nAn l h' vHc t m c$ th- ch#,-n nhng ,A# c)# c[a bi ton
thnh ngn ng vHc t mt cch +n gin nh&t6
V7 => 14. ( thi 3 khi B nm 200%)
Yho hnh ch$p t< gic +#
ABCD S6
c$ +,
ABCD
l hnh v#ng c/nh
a
6 E l +i-m
+3i %<ng c[a D "#a tr#ng +i-m c[a
SA
6
N M,
l)n l?t l tr#ng +i-m c[a AE v
BC
6
T>nh khong cch gia
MN
v
AC
6

ZiiK
C8t K
, , OA a OB b OS !


Ta c$ K
6 m, 6 m, 6 m a ! b ! a b


1 1
2 2
MN MA AC CN SD AC CB + + + +
uuuur uuur uuur uuur uuur uuur uuur

( ) ( )
1 1
2 2
SO OD AC CO OB + + + +
uuur uuur uuur uuur uuur
g 1
2 2
a !
r r
2 AC a


Zi
PQ
l +o/n v#ng g$c ch#ng c[a MN v AC , ta c$K
1
2
PQ PM MA AQ xMN SD y AO + + + +
uuur uuuur uuur uuur uuuur uuur uuur
( )
g 1 1
2 2 2
x a ! ! b ya
_
+

,
r r r r r
( )
g 1 1
1
2 2 2
y x a x ! b
_
+ +

,
r r r
( )
2 2
2
g g 1
1 m
1
m 2 2 o
g
g
m
2 m
2
2
y x a x a
x
PQ MN
y
PQ AC
y x a

_
+ + +

,

' ' '

r r
uuur uuuur
uuur uuur
r
2
2 2
1 1 2
2 o { o
a a
PQ b PQ OB PQ
uuur r
C$#h 4\
1s
c
b
a
P
N
M
E
O
S
D
C
B
A
Ta c$K
v v
1
2
MP AD
MP AD

'

1
v v
1
2
NC AD
NC AD

'

nAn t< gic MNCP l hnh bnh hnh

( ) v v MN SAC
do hnh ch$p ipqYd +# ( )
BO SO
BO SAC
BO AC

'

( ) ( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1 2
1 1 1
2 2 o o
a
d MN AC d N SAC d B SAC BO BD
C. TI TcP NGHd
Te* 1. ( thi i hc khi $ nm 2011).
Yho hnh ch$p S5ABC c$ +, ABC l tam gic v#ng t/i B, BA t ga, BC t oa1 m8t
ph0ng ]SBC^ v#ng g$c vi m8t ph0ng ]ABC^6 qi*t SB t
2 g SB a
v

m
gm SBC
6
T>nh th- t>ch kh3i ch$p S6ABC v khong cch tF +i-m B +*n m8t ph0ng ]SAC^ thDo
a6
Te* 4.
Yho hnh ch$p t< gic ipqYd, +, pqYd l hnh thoi c/nh a, t5m r, g$c
m
sm BAD
6 Yc c/nh bAn ip t iY1 iq t id
g a
6
a^ T>nh khong cch tF +i-m r +*n m8t ph0ng ]iqY^6
b^ T>nh khong cch gia cc +Bng th0ng iq v pd6
Te* A. Yho t< 9iAn rpqY c$ rp, rq, rY +i mt v#ng g$c v 1 OA OB OC 6
Zi 7, l thDo th< tS l tr#ng +i-m cc c/nh
, 6 AB OA
T>nh khong cch gia hai
+Bng th0ng r7 v Yl6
Te* E. ( thi i hc khi A nm 2011).
Yho hnh ch$p S5ABC c$ +, ABC l tam gic v#ng c5n t/i B, AB t BC t 2a1 hai
m8t ph0ng ]SAB^ v ]SAC^ c:ng v#ng g$c vi m8t ph0ng ]ABC^6 Zi M l tr#ng
+i-m c[a AB1 m8t ph0ng "#a SM v .ong .ong vi BC, c=t AC t/i N6 qi*t g$c gia
hai m8t ph0ng ]SBC^ v ]ABC^ bOng sm
o
6 T>nh th- t>ch kh3i ch$p S5BCNM v khong
cch gia hai +Bng th0ng AB v SN thDo a6
Te* K. ( thi i hc khi $ nm 2004).
Yho l4ng trc +<ng pqY6pkqkYk c$ +, pqY l tam gic v#ng, pq t qY t a, c/nh
bAn ppk a 26 Zi 7 l tr#ng +i-m c[a c/nh qY6 T>nh thDo a th- t>ch c[a kh3i l4ng
trc pqY6pkqkYk v khong cch gia hai +Bng th0ng p7, qkY6
Te* M. ( thi i hc khi $ nm 2005).
Yho hnh l4ng trc +<ng pqYpqY c$ +, pqY l tam gic v#ng t/i q, pq t a,
pp t 2a, pY t ga6 Zi M l tr#ng +i-m c[a +o/n th0ng pY,I l giao +i-m c[a
p7 v pY6 T>nh thDo a th- t>ch kh3i t< 9i'n |pqY v khong cch tF p +i-m +*n
m8t ph0ng ]|qY^
1z

1{
Phn III
KT LUcN V KIN NGHd
&ng ki6n kinh nghi/m c,- t2i #7 gii 8196t #:c nh;ng 0+n # <-1K
16 Zi@p hc .inh c$ ci nhn tPng "#t v c$ h' th3ng v bi ton t>nh khong
cch, tF +$ c$ ky n4ng gii thnh th/o cc bi ton th#c ch[ + n, v hn th* c$
th- <ng 9cng ch@ng vo bi ton t>nh th- t>ch v mt .3 bi ton thSc t* khc6
46 Zii "#,*t mt cch tng +3i tri't +- bi ton v t>nh khong cch c[a cc
+3i t?ng +i-m, +Bng th0ng v m8t ph0ng6
A6 Thng "#a vi'c vI hnh, t>nh ton, tm con +Bng t3i # +- t>nh khong
cch, t/o cho cc Dm kh n4ng lm vi'c +c l;p, .ng t/o, pht h#, t3i +a t>nh t>ch
cSc c[a hc .inh thDo +@ng tinh th)n phng php mi c[a q gio 9cc v +o
t/o6 Ci# "#an trng l t/o cho cc Dm nim tin, kh=c phcc +?c t5m l> .? bi ton
v hnh hc khng gian6
n#a thSc t* p 9cng ti th&, cc Dm hc .inh khng nhng n=m vng +?c
phng php, bi*t cch v;n 9cng vo nhng bi ton cc th- m c!n r&t h<ng th@
khi hc t;p ph)n n,6 \hi hc trAn lp v "#a cc l)n thi thW +/i hc, .3 hc .inh
lm +?c bi v t>nh khong cch cao hn h0n cc n4m trc v cc Dm khng
+?c hc ch#,An + n,6
=>t < # ?1+t
7Ri bi ton thBng l c$ nhi# cch gii, vi'c hc .inh pht hi'n ra nhng
cch gii khc nha# c)n +?c kh#,*n kh>ch6 iong trong nhng cch gii +$ c)n
ph5n t>ch rG # +i-m v h/n ch* tF +$ chn +?c cch gii t3i #6 C8c bi't c)n
ch@ V ti nhng cch gii bi bn, c$ phng php v c$ th- p 9cng phng
php +$ cho nhi# bi ton khc6 hi tinh th)n nh v;, v thDo hng n, cc
th), c gio c:ng cc Dm hc .inh c$ th- tm ra +?c nhi# kinh nghi'm ha, vi
nhi# + ti khc nha#6 Yh0ng h/n, cc bi ton v t>nh g$c gia cc +3i t?ng
hnh hc ha, ch<ng minh +0ng th<c hnh hc1 cc bi ton v <ng 9cng c[a
phng php ta + +- gii cc bi ton hnh hc khng gian,
Y#3i c:ng %in ch5n thnh cm n qan gim hi'#, qan gim +3c i(, qan gim
kho v cc +Ung nghi'p +Q gi@p + v g$p V cho ti hon thnh + ti i\\l
n,6
1u