Vietnamese Biosafety Manualweb

CҬM NANG AN TOÀN SINH HӐC
PHÒNG THÍ NGHIӊM

Xuҩt bҧn lҫn thӭ 3
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi

Geneva
2004
HiӋu ÿính
Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

Thҥc sӻ NguyӉn Thӏ Thu Hѭѫng, Ĉҥi hӑc Quӕc gia Hà Nӝi
Cӱ nhân Lê Minh Tâm, Tәng cөc Tiêu chuҭn - Ĉo lѭӡng - Chҩt lѭӧng
Ngѭӡi dӏch
Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

Thҥc sӻ Bùi Văn Trѭӡng, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên
Cùng vͣi s͹ tham gia cͯa
* Kӻ sѭ Phan Thӏ Thanh Thҧo, Cӱ nhân Võ Thӏ Thu Ngân,

Thҥc sӻ Hoàng Thӏ Minh Thҧo và Cӱ nhân VǊ Ĉình Chiêm
ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên
* Kӻ sѭ Lѭѫng Thӏ Mѫ, Chi nhánh phía Nam, Trung tâm NhiӋt ÿӟi
ViӋt – Nga và Cӱ nhân NguyӉn Thӏ Quý, Hӝi Y tӃ Công cӝng ViӋt Nam.
Cuӕn sách này do Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi xuҩt bҧn năm 2004 dѭӟi tiêu ÿӅ
Laboratory Biosafety Manual, xuҩt bҧn lҫn thӭ ba.
© Tә chӭc y tӃ thӃ giӟi 2004
Tәng giám ÿӕc Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã cho phép ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ
Tây Nguyên bҧn quyӅn dӏch ra tiӃng ViӋt Nam và chӏu trách nhiӋm duy nhҩt ÿӕi
vӟi bҧn dӏch này.
x ii x
Danh mөc nhӳng ҩn phҭm ÿã xuҩt bҧn cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi.
Cҭm nang an toàn sinh hӑc phòng thí nghiӋm - Xuҩt bҧn lҫn thӭ 3
1. Ngăn ngӯa các nguy hiӇm sinh hӑc - phѭѫng pháp
2. Phòng thí nghiӋm - Các tiêu chuҭn
3. NhiӉm trùng phòng thí nghiӋm - phòng chӕng và kiӇm soát
4. Cҭm nang I. Tiêu ÿӅ
ISBN 92 4 154650 6 (Phân loҥi LC/NLM: QY 25) WHO/CDS/CSR/LYO/2004.11
̬n pẖm này ÿ˱ͫc h͟ trͫ theo hͫp ÿ͛ng c̭p phép/ hͫp tác s͙ U50/CCU012445-08 cͯa
Trung tâm phòng và ch͙ng b͏nh (CDC), Atlanta, GA, Hoa KǤ. N͡i dung ̭n pẖm là cͯa
riêng tác gi̫, không ÿ̩i di͏n cho quan ÿi͋m chính thͱc cͯa CDC.
© Tә chӭc y tӃ thӃ giӟi, 2004

Giӳ bҧn quyӅn. Các ҩn phҭm cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi có thӇ nhұn ÿѭӧc ӣ Bӝ
phұn TiӃp thӏ và Phân phӕi, Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, 20 Avenue Appia, 1211
Geneva 27, Thөy Sӻ (ÿiӋn thoҥi: +41 22 791 2476; fax: +41 22 791 4857; email:
bookorders@who.int). Yêu cҫu ÿӇ tái bҧn hoһc dӏch các ҩn phҭm cӫa Tә chӭc Y
tӃ ThӃ giӟi - dùng trong kinh doanh hay phân phӕi miӉn phí - phҧi ÿѭӧc gӱi tӟi
bӝ phұn xuҩt bҧn theo ÿӏa chӍ nêu trên (fax: +41 22 791 4806; email:
permissions@who.int).
Các tѭ liӋu trình bày trong ҩn phҭm này không nhҵm thӇ hiӋn bҩt kǤ quan ÿiӇm
nào cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi liên quan ÿӃn tính pháp lý cӫa bҩt kǤ quӕc gia,
lãnh thә, thành phӕ, khu vӵc hoһc cӫa cѫ quan chӭc năng nào cǊng nhѭ liên quan
ÿӃn sӵ phân chia biên giӟi, ranh giӟi. Các ÿѭӡng gҥch chҩm trên bҧn ÿӗ minh hoҥ
cho các ÿѭӡng biên giӟi mӝt cách tѭѫng ÿӕi nên có thӇ vүn còn nhӳng ý kiӃn
chѭa hoàn toàn ÿӗng ý vӟi nhұn ÿӏnh này.
ViӋc ÿӅ cұp ÿӃn mӝt sӕ công ty cө thӇ hay sҧn phҭm cӫa nhà sҧn xuҩt nào ÿó
không ÿӗng nghƭa rҵng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿánh giá cao và tiӃn cӱ vӟi sӵ ѭu
tiên hѫn nhӳng công ty hay sҧn phҭm khác có cùng tính chҩt. Tҩt cҧ các sҧn
phҭm có ÿăng ký ÿӝc quyӅn ÿӅu ÿѭӧc phân biӋt bҵng chӳ cái viӃt hoa ÿҫu tiên
trong tên sҧn phҭm ÿó, ngoҥi trӯ do mӝt sӕ lӛi chính tҧ trong ҩn phҭm này.
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi không bҧo ÿҧm rҵng thông tin trong ҩn phҭm là ÿҫy ÿӫ và
chính xác cǊng nhѭ không chӏu trách nhiӋm pháp lý cho bҩt kǤ thiӋt hҥi nào do
viӋc sӱ dөng ҩn phҭm này.
x iii x
Mөc lөc
Lӡi nhóm biên dӏch ...................................................................................... viii

Lӡi nói ÿҫu ................................................................................................... viii
Lӡi cҧm ѫn ....................................................................................................... x
1. Nguyên tҳc chung ....................................................................................... 1
Giӟi thiӋu ...................................................................................................... 1
PHҪN I. Hѭӟng dүn an toàn sinh hӑc .............................................................. 5

2. Ĉánh giá nguy cѫ vi sinh vұt ...................................................................... 7
Mүu vұt có thông tin hҥn chӃ ....................................................................... 8
Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃn ÿәi gen .............................................. 8
3. Phòng thí nghiӋm cѫ bҧn - An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 ......................... 9
Tiêu chuҭn thӵc hành ................................................................................... 9
ThiӃt kӃ và các tiӋn nghi phòng thí nghiӋm ............................................... 12
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm ................................................................. 14
Giám sát sӭc khӓe và y tӃ ........................................................................... 16
Ĉào tҥo ....................................................................................................... 16
Xӱ lý chҩt thҧi ............................................................................................ 17
An toàn hóa hӑc, lӱa, ÿiӋn, bӭc xҥ và trang thiӃt bӏ ................................... 19
4. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát - An toàn sinh hӑc cҩp 3 .......................... 20
Tiêu chuҭn thӵc hành ................................................................................. 20
ThiӃt kӃ và tiӋn nghi phòng thí nghiӋm ...................................................... 21
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm ................................................................. 22
Giám sát vӅ y tӃ và sӭc khӓe ...................................................................... 22
5. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa - An toàn sinh hӑc cҩp 4 ................ 25
Tiêu chuҭn thӵc hành ................................................................................. 25
ThiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ cӫa phòng thí nghiӋm ......................................... 25
6. Cѫ sӣ ÿӝng vұt thí nghiӋm ....................................................................... 28
Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 1 ................................................... 29
Ĉӝng vұt không xѭѫng sӕng ...................................................................... 32
7. Hѭӟng dүn kiӇm ÿӏnh phòng thí nghiӋm/cѫ sӣ ...................................... 33
8. Hѭӟng dүn cҩp giҩy chӭng nhұn phòng thí nghiӋm/cѫ sӣ ................... 36
x iv x
PHҪN II. An ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ............................................... 47
9. Khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ................................. 49
PHҪN III. Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm .................................................. 51

10. Tӫ an toàn sinh hӑc ................................................................................ 53
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I ............................................................................ 53
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II .......................................................................... 55
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III ......................................................................... 58
Nӕi khí cӫa tӫ an toàn sinh hӑc .................................................................. 58
Lӵa chӑn tӫ an toàn sinh hӑc ...................................................................... 59
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm ................................. 59
11. Trang thiӃt bӏ an toàn ............................................................................ 63
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm ................................................... 63
Dөng cө hӛ trӧ hút ...................................................................................... 65
Máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm ........................................ 66
Que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn .................................................................... 66
Lò vi ÿӕt (Microincinerators) ..................................................................... 66
Trang thiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân ................................................... 66
PHҪN IV. Kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn .......................................................... 69

12. Kӻ thuұt phòng thí nghiӋm .................................................................... 71
An toàn xӱ lý mүu trong phòng thí nghiӋm ............................................... 71
Sӱ dөng pi-pét và dөng cө hӛ trӧ hút mүu ................................................. 71
Tránh rѫi vãi vұt liӋu nhiӉm trùng .............................................................. 72
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc ....................................................................... 72
Tránh nuӕt phҧi và ÿӇ các vұt nhiӉm trùng dính vào da và mҳt ................. 73
Tránh các vұt nhiӉm trùng ÿâm phҧi .......................................................... 73
Tách huyӃt thanh ........................................................................................ 74
Sӱ dөng máy ly tâm .................................................................................... 74
Sӱ dөng máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm .......................... 75
Sӱ dөng máy nghiӅn mô ............................................................................. 75
Bҧo dѭӥng và sӱ dөng tӫ lҥnh và tӫ ÿông .................................................. 76
Mӣ ӕng thuӕc chӭa vұt nhiӉm trùng ÿông khô .......................................... 76
Bҧo quҧn ӕng chӭa vұt liӋu nhiӉm trùng .................................................... 76
Phòng ngӯa chuҭn khӓi mүu máu dӏch tiӃt, mô, và các dӏch cѫ thӇ khác .. 76
Phòng ngӯa các vұt chӭa prion ................................................................... 78
13. KӃ hoҥch dӵ phòng và qui trình xӱ lý khҭn cҩp ................................. 80
KӃ hoҥch dӵ phòng ..................................................................................... 80
Các qui trình xӱ lý khҭn cҩp cho phòng thí nghiӋm vi sinh vұt ................. 81
14. Khӱ trùng và tiӋt trùng .......................................................................... 84
Ĉӏnh nghƭa .................................................................................................. 84
xvx
Làm sҥch vұt liӋu phòng thí nghiӋm ........................................................... 85
Hóa chҩt diӋt trùng ..................................................................................... 85
Khӱ khuҭn môi trѭӡng cөc bӝ .................................................................... 90
Khӱ nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc ................................................................... 91
Rӱa tay/khӱ nhiӉm tay ............................................................................... 91
Khӱ trùng và tiӋt trùng bҵng nhiӋt ............................................................. 92
Hҩp khӱ trùng ............................................................................................. 92
Thiêu hӫy .................................................................................................... 94
Thҧi bӓ ........................................................................................................ 95
15. Giӟi thiӋu vӅ vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng .................................... 96
Quy ÿӏnh vұn chuyӇn quӕc tӃ ..................................................................... 96
HӋ thӕng ÿóng gói ba lӟp cѫ bҧn ............................................................... 97
Qui trình lau chùi ÿә vӥ .............................................................................. 97
PHҪN V. Giӟi thiӋu vӅ công nghӋ sinh hӑc ................................................. 101

16. An toàn sinh hӑc và công nghӋ DNA tái tә hӧp ................................. 103
Ĉánh giá an toàn sinh hӑc ÿӕi vӟi các hӋ thӕng thӇ hiӋn sinh hӑc ........... 103
Ĉánh giá an toàn sinh hӑc ÿӕi vӟi các véc tѫ thӇ hiӋn ............................. 104
Nhӳng véc tѫ vi rút cho chuyӇn gen ......................................................... 104
Ĉӝng vұt chuyӇn gien và ÿӝng vұt "khác thѭӡng " .................................. 104
Thӵc vұt chuyӇn gen ................................................................................ 105
Ĉánh giá nguy cѫ ÿӕi vӟi sinh vұt biӃn ÿәi gen ....................................... 105
Các quan tâm khác .................................................................................... 106
PHҪN VI. An toàn hoá chҩt, cháy nә và ÿiӋn ............................................. 109

17. Các hoá chҩt nguy hiӇm ....................................................................... 111
Nguӗn phѫi nhiӉm .................................................................................... 111
Bҧo quҧn hoá chҩt .................................................................................... 111
Các quy ÿӏnh chung ÿӕi vӟi nhӳng hoá chҩt kӷ nhau .............................. 111
Ҧnh hѭӣng ÿӝc hҥi cӫa hoá chҩt .............................................................. 111
Hóa chҩt gây nә ........................................................................................ 112
Hóa chҩt bӏ ÿә ........................................................................................... 112
Khí nén và khí hóa lӓng ........................................................................... 113
18. Các mӕi nguy khác trong phòng thí nghiӋm ...................................... 114
Nguy cѫ vӅ hӓa hoҥn ................................................................................ 114
Các nguy hiӇm vӅ ÿiӋn ............................................................................. 115
TiӃng ӗn .................................................................................................... 115
Phóng xҥ ion ............................................................................................. 115
PHҪN VII. Tә chӭc và ÿào tҥo an toàn ........................................................ 119

19. Chuyên viên và ӫy ban an toàn sinh hӑc ............................................ 121
Chuyên viên an toàn sinh hӑc..................................................................... 125
x vi x
Ӫy ban an toàn sinh hӑc ............................................................................. 125
20. An toàn cho nhân viên hӛ trӧ .............................................................. 124
Các dӏch vө bҧo trì nhà làm viӋc và máy móc .......................................... 124
Các dӏch vө dӑn dҽp vӋ sinh (trong phòng thí nghiӋm) ........................... 124
21. Chѭѫng trình ÿào tҥo ........................................................................... 125
PHҪN VIII. Bҧng kiӇm tính an toàn ............................................................ 127

22. Bҧng kiӇm tính an toàn ........................................................................ 129
Cѫ sӣ vұt chҩt phòng thí nghiӋm ............................................................... 129
Phѭѫng tiӋn bҧo quҧn ............................................................................... 130
VӋ sinh và các tiӋn nghi cho nhân viên .................................................... 130
Sѭӣi ҩm và thông gió ................................................................................ 130
Ánh sáng ................................................................................................... 130
Các dӏch vө ............................................................................................... 131
An ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ......................................................... 131
Phòng và chӳa cháy .................................................................................. 131
Bҧo quҧn dung dӏch dӉ cháy ..................................................................... 132
Khí nén và khí hóa lӓng ........................................................................... 133
Nguy hiӇm vӅ ÿiӋn .................................................................................... 133
Bҧo hӝ cá nhân ......................................................................................... 133
An toàn và sӭc khӓe cho nhân viên .......................................................... 134
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm ............................................................... 135
Vұt liӋu nhiӉm trùng ................................................................................. 135
Hóa chҩt và chҩt phóng xҥ ........................................................................ 136
PHҪN IX. Tài liӋu tham khҧo, phө lөc và bҧng chú dүn ........................... 137
Tài liӋu tham khҧo ...................................................................................... 139
PHӨ LӨC 1 Sѫ cӭu ban ÿҫu ..................................................................... 142
PHӨ LӨC 2 Tiêm phòng cho nhân viên ................................................... 143
PHӨ LӨC 3 Các trung tâm hӧp tác vӅ an toàn sinh hӑc cӫa Tә chӭc Y tӃ
ThӃ giӟi ........................................................................................................ 144
PHӨ LӨC 4 An toàn trang thiӃt bӏ ........................................................... 145
PHӨ LӨC 5 Hoá chҩt: Nguy cѫ và cách phòng ngӯa ............................. 149
x vii x
Lӡi nhóm biên dӏch
"C̱m nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m" cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ
giӟi tái bҧn lҫn thӭ 3, năm 2004 là mӝt tài liӋu rҩt cҫn thiӃt và hӳu ích cho cán bӝ
chuyên môn làm viӋc trong phòng thí nghiӋm, nhӳng ngѭӡi trӧ giúp cǊng nhѭ
cán bӝ quҧn lý phòng thí nghiӋm.
Trong giai ÿoҥn hiӋn nay, nhiӅu bӋnh truyӅn nhiӉm ÿang nәi lên thành
vҩn ÿӅ thӡi sӵ trên toàn cҫu nhѭ SARS, cúm gà, Ebola, AIDS ... cùng vӟi sӵ
giao lѭu kinh tӃ, xã hӝi trong xu thӃ hӝi nhұp toàn cҫu thì vҩn ÿӅ an toàn sinh hӑc
nói chung và trong phòng thí nghiӋm cҫn ÿһc biӋt quan tâm hѫn. Ĉѭӧc sӵ hӛ trӧ
và khích lӋ cӫa Văn phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, khu vӵc Tây Thái Bình Dѭѫng
và Văn phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tҥi ViӋt Nam, chúng tôi ÿã tә chӭc biên dӏch
tài liӋu này tӯ nguyên bҧn tiӃng Anh sang tiӃng ViӋt ÿӇ cung cҩp cho các cán bӝ
công tác tҥi các phòng thí nghiӋm. Mong rҵng tài liӋu sӁ giúp ích cho công tác an
toàn sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm.
Trân trӑng cҧm ѫn Bӝ Y tӃ và ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên ÿã ÿӝng
viên, giúp ÿӥ và tҥo ÿiӅu kiӋn thuұn lӧi cho công viӋc biên dӏch tài liӋu. Xin cҧm
ѫn Văn phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã cҩp bҧn quyӅn tiӃng ViӋt Nam, Văn
phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, khu vӵc Tây Thái Bình Dѭѫng và Văn phòng Tә
chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tҥi ViӋt Nam ÿã hӛ trӧ tài chính cho công tác xuҩt bҧn ҩn
phҭm này.
Các dӏch giҧ ÿã cӕ gҳng biên dӏch ÿҫy ÿӫ các nӝi dung tӯ nguyên bҧn và
ViӋt hóa các thuұt ngӳ chuyên ngành dӵa trên các tӯ ÿiӇn chuyên ngành hiӋn
hành. Tuy nhiên, do hҥn chӃ vӅ thӡi gian, trình ÿӝ và lƭnh vӵc an toàn sinh hӑc
phòng xét nghiӋm còn mӟi mҿ ӣ nѭӟc ta, nên chҳc rҵng bҧn dӏch sӁ không tránh
khӓi nhӳng ÿiӅu thiӃu sót.
Xin trân trӑng ghi nhұn và cҧm ѫn nhӳng ý kiӃn góp ý và bә sung cӫa quý
vӏ và các bҥn ÿӗng nghiӋp.
Thay mһt các dӏch giҧ

Thҥc sƭ Phҥm Văn Hұu
ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên
x viii x
Lӡi nói ÿҫu
Ĉã tӯ lâu, Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã nhұn biӃt rҵng công tác an toàn, ÿһt biӋt là an
toàn sinh hӑc là vҩn ÿӅ quan trӑng toàn cҫu. Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã xuҩt bҧn
lҫn ÿҫu ҩn phҭm C̱m nang an toàn sinh h͕c vào năm 1983. Ҩn phҭm khuyӃn
khích các quӕc gia chҩp nhұn và áp dөng nhӳng khái niӋm cѫ bҧn trong an toàn
sinh hӑc và phát triӇn thành tiêu chuҭn thӵc hành cӫa quӕc gia trong thao tác thӵc
hành an toàn các vi sinh vұt gây bӋnh trong phòng thí nghiӋm. Tӯ năm 1983,
nhiӅu quӕc gia ÿã sӱ dөng hѭӟng dүn chuyên môn trong ҩn phҭm này ÿӇ ban
hành các tiêu chuҭn thӵc hành nhѭ vұy. Cҭm nang ÿѭӧc xuҩt bҧn lҫn thӭ 2 vào
năm 1993.
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tiӃp tөc thӇ hiӋn vai trò tiên phong trên trѭӡng quӕc tӃ
trong lƭnh vӵc an toàn sinh hӑc thông qua ҩn phҭm này bҵng cách nhҩn mҥnh vҩn
ÿӅ an ninh và an toàn sinh hӑc mà chúng ta ÿang ÿӕi phó trong thiên niên kӹ này.
Lҫn xuҩt bҧn thӭ ba nhҩn mҥnh tҫm quan trӑng cӫa trách nhiӋm cá nhân. Các
chѭѫng mӟi ÿѭӧc thêm vào nhѭ ÿánh giá rӫi ro, sӱ dөng an toàn kӻ thuұt tái tә
hӧp DNA và vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng. Nhӳng sӵ kiӋn trên thӃ giӟi gҫn
ÿây ÿã bӝc lӝ nhӳng mӕi ÿe dӑa mӟi mà viӋc lҥm dөng và thҧi ra các tác nhân và
ÿӝc tӕ vi sinh vұt gây ra ÿӕi vӟi sӭc khӓe cӝng ÿӗng . Do ÿó, lҫn xuҩt bҧn này
cǊng giӟi thiӋu khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc - sӵ bҧo vӋ tài sҧn vi sinh vұt khӓi
bӏ trӝm cҳp, mҩt mát hoһc chuyӇn ÿәi, dүn ÿӃn viӋc sӱ dөng không ÿúng gây
nguy hiӇm cho sӭc khӓe cӝng ÿӗng. Lҫn xuҩt bҧn này cǊng bao gӗm thông tin an
toàn trong tài liӋu "An toàn trong chăm sóc sӭc khӓe phòng thí nghiӋm" (1) cӫa
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi năm 1997.
Ҩn phҭm c̱m nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m, xuҩt bҧn lҫn thӭ 3 cӫa Tә
chӭc Y tӃ ThӃ giӟi là mӝt tài liӋu tham khҧo hӳu ích hѭӟng dүn các quӕc gia
chҩp thuұn thách thӭc này ÿӇ triӇn khai và ÿѭa ra các tiêu chuҭn thӵc hành quӕc
gia ÿӇ gìn giӳ tài sҧn vi sinh vұt, ÿӗng thӡi bҧo ÿҧm cho mөc ÿích lâm sàng,
nghiên cӭu và dӏch tӉ hӑc.
TiӃn sӻ A. Asamoa-Baah
Phó t͝ng giám ÿ͙c
Phòng ch͙ng b͏nh truy͉n nhi͍m
T͝ chͱc Y t͇ Th͇ giͣi
Geneva, Thͭy SͿ
x ix x
Lӡi cҧm ѫn
Xin ÿѭӧc bày tӓ lòng biӃt ѫn ÿӃn các nhà chuyên môn sau ÿây ÿã có nhӳng ÿóng
góp quý báu ÿӇ ҩn phҭm C̱m nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m, xuҩt bҧn
lҫn thӭ ba này ÿѭӧc hoàn thành.
TiӃn sӻ W. Emmett Barkley, ViӋn Y hӑc Howard Hughes, Chevy Chase, MD, USA
TiӃn sӻ Murray L. Cohen, Trung tâm phòng và chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa KǤ
(nghӍ hѭu)
TiӃn sӻ Ingegerd Kallings, ViӋn kiӇm soát bӋnh truyӉn nhiӉm Thөy ĈiӇn,
Stockholm, Thөy ĈiӇn
Bà Mary Ellen Kennedy, Cӕ vҩn vӅ An toàn Sinh hӑc, Ashton, Ontario, Canada.
Bà Margery Kennett, Phòng thí nghiӋm chuҭn thӭc bӋnh truyӅn nhiӉm Victorian,
bҳc Melbourne, Australia (nghӍ hѭu)
TiӃn sӻ Richard Knudsen, Văn phòng An toàn và Sӭc khӓe, Trung tâm phòng và
chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa KǤ.
TiӃn sӻ Nicoletta Previsani, Chѭѫng trình an toàn sinh hӑc, Tә chӭc Y tӃ ThӃ
giӟi, Geneva, Thөy sӻ.
TiӃn sӻ Jonathan Richmond, Văn phòng An toàn và Sӭc khӓe, Trung tâm phòng
và chӕng bӋnh, Atlanta, GA, USA (nghӍ hѭu)
TiӃn sӻ Syed A. Sattar, Khoa Y, Trѭӡng Ĉҥi hӑc Tәng hӧp Ottawa, Ottawa,
Ontario, Canada.
TiӃn sӻ Deborah E. Wilson, Ĉѫn vӏ An toàn và Sӭc khӓe NghӅ nghiӋp, Văn
phòng dӏch vө nghiên cӭu, ViӋn Sӭc khӓe quӕc gia, Bӝ sӭc khӓe và dӏch vө con
ngѭӡi, Washington, DC, Hoa kǤ.
TiӃn sӻ Riccardo Wittek, ViӋn Sinh vұt hӑc ÿӝng vұt, Trѭӡng Ĉҥi hӑc Tәng hӧp
Lausanne, Lausanne, Thөy Sӻ.
Xin trân trӑng cҧm ѫn sӵ giúp ÿӥ cӫa:
Bà Maureen Best, Văn phòng An ninh phòng thí nghiӋm, Tә chӭc sӭc khӓe
Canada, Ottawa, Canada.
TiӃn sӻ Mike Catton, Phòng thí nghiӋm chuҭn thӭc bӋnh truyӅn nhiӉm Victorian,
Bҳc Melbourne, Australia.
TiӃn sӻ Shanna Nesby, Văn phòng Sӭc khӓe và An toàn, Trung tâm phòng và
chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa kǤ.
TiӃn sӻ Stefan Wagener, Trung tâm khoa hӑc vӅ con ngѭӡi và sӭc khӓe ÿӝng vұt,
Winnipeg, Canada.
Nhóm biên soҥn và ÿiӇm sách cǊng cҧm ѫn các nhà chuyên môn ÿã có nhӳng
ÿóng góp quý báu cho tài liӋu C̱m nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m trong
lҫn xuҩt bҧn thӭ nhҩt và thӭ hai cǊng nhѭ ҩn phҭm An toàn trong các phòng thí
nghi͏m chăm sóc sͱc kh͗e cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi năm 1977 (1).
xxx
1. Nguyên tҳc chung
Giӟi thiӋu
Các tham chiӃu trong tài liӋu này ÿѭӧc thiӃt lұp theo mӕi nguy hiӇm tѭѫng ÿӕi
cӫa vi sinh vұt gây nhiӉm trùng theo nhóm nguy cѫ (nhóm nguy cѫ 1, 2, 3 và 4
cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi). Phân loҥi nhóm nguy cѫ này chӍ áp dөng cho công
viӋc trong phòng thí nghiӋm. Bҧng 1 dѭӟi ÿây mô tҧ các nhóm nguy cѫ.
B̫ng 1. Phân lo̩i các vi sinh v̵t gây nhi͍m trùng theo nhóm nguy c˯
Nhóm nguy cѫ 1 (Không có ho̿c có nguy c˯ th̭p ÿ͙i vͣi cá nhân và c͡ng ÿ͛ng)
Các vi sinh vұt thѭӡng không có khҧ năng gây bӋnh cho ngѭӡi hay ÿӝng vұt.
Nhóm nguy cѫ 2 (Có nguy c˯ t˱˯ng ÿ͙i ÿôí vͣi cá nhân và nguy c˯ th̭p ÿ͙i vͣi
c͡ng ÿ͛ng)
Các tác nhân có thӇ gây bӋnh cho ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt, nhѭng thѭӡng không phҧi
là mӕi nguy hiӇm cho nhân viên phòng thí nghiӋm, cӝng ÿӗng, vұt nuôi hay môi
trѭӡng. Phѫi nhiӉm phòng thí nghiӋm có thӇ gây ra nhiӉm trùng nghiêm trӑng,
nhѭng có biӋn pháp phòng ngӯa, ÿiӅu trӏ hӳu hiӋu và nguy cѫ lan truyӅn trong
cӝng ÿӗng thҩp.
Nhóm nguy cѫ 3 (Có nguy c˯ cao ÿ͙i vͣi cá nhân và nguy c˯ th̭p ÿ͙i vͣi c͡ng
ÿ͛ng)
Các tác nhân thѭӡng gây bӋnh nghiêm trӑng cho ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt nhѭng
không lan truyӅn tӯ ngѭӡi sang ngѭӡi. Có các biӋn pháp phòng ngӯa và ÿiӅu trӏ
hӳu hiӋu.
Nhóm nguy cѫ 4 (Có nguy c˯ cao ÿ͙i vͣi cá nhân và c͡ng ÿ͛ng)
Tác nhân thѭӡng gây bӋnh nghiêm trӑng cho ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt và có thӇ lan
truyӅn trӵc tiӃp hoһc gián tiӃp nhanh chóng tӯ ngѭӡi sang ngѭӡi. Chѭa có các
biӋn pháp phòng ngӯa và ÿiӅu trӏ hӳu hiӋu.
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm ÿѭӧc thiӃt kӃ ӣ các mӭc cѫ bҧn - an toàn sinh
hӑc cҩp 1 và an toàn sinh hӑc cҩp 2, kiӇm soát – an toàn sinh hӑc cҩp 3 và kiӇm
soát tӕi ÿa – an toàn sinh hӑc cҩp 4. ThiӃt kӃ cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc dӵa trên
nhiӅu yӃu tӕ nhѭ ÿһc ÿiӇm thiӃt kӃ, cҩu trúc, phѭѫng tiӋn ngăn chһn, trang thiӃt
bӏ, tiêu chuҭn thӵc hành và quá trình hoҥt ÿӝng cҫn có khi làm viӋc vӟi các tác
nhân theo các nhóm nguy cѫ ÿa dҥng. Bҧng 2 nêu lên nhѭng không chӍ ra mӕi
liên hӋ giӳa các nhóm nguy cѫ vӟi cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc cӫa các phòng thí
nghiӋm làm viӋc vӅ các vi sinh vұt trong mӛi nhóm nguy cѫ.
Các quӕc gia (khu vӵc) cҫn nêu ra sӵ phân loҥi các vi sinh vұt cӫa quӕc gia (khu
vӵc) mình theo nhóm nguy cѫ xem xét ÿӃn:
x1x
B̫ng 2. M͙i liên quan giͷa các nhóm nguy c˯ vͣi c̭p ÿ͡, tiêu chu̱n th͹c
hành và trang thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c
CҨP ĈӜ
LOҤI TIÊU CHUҬN
NHÓM AN
PHÒNG THӴC HÀNH THIӂT Bӎ
NGUY TOÀN
XÉT PHÒNG XÉT AN TOÀN
CѪ SINH
NGHIӊM NGHIӊM
HӐC
1 Cѫ bҧn - Nghiên GMT Không có gì, bàn làm
An toàn cӭu và thí nghiӋm thông
sinh hӑc giҧng dҥy thѭӡng
cҩp 1 cѫ bҧn
2 Cѫ bҧn - Dӏch vө GMT và có thêm Bàn làm thí nghiӋm
An toàn chăm sóc áo quҫn bҧo hӝ và thông thѭӡng cӝng
sinh hӑc sӭc khoҿ các biӇn báo nguy thêm BSC khi có nguy
cҩp 2 ban ÿҫu; cѫ hiӇm sinh hӑc cѫ tҥo khí dung.
sӣ chҭn
ÿoán;
nghiên cӭu
3 KiӇm soát Dӏch vө Nhѭ cҩp ÿӝ 2 và BSC và/hoһc dөng cө
- An toàn chҭn ÿoán có thêm áo quҫn cѫ bҧn cho tҩt cҧ các
sinh hӑc ÿһc biӋt, bҧo hӝ ÿһc biӋt, hoҥt ÿӝng.
cҩp 3 nghiên cӭu kiӇm soát lӕi vào,
luӗng khí ÿӏnh
hѭӟng.
4 KiӇm soát Ĉѫn vӏ có Nhѭ cҩp 3 và có BSC cҩp 3 hoһc quҫn
tӕi ÿa - An bӋnh phҭm thêm lӕi vào khóa áo bҧo hӝ áp lӵc
toàn sinh nguy hiӇm khí, tҳm trѭӟc khi dѭѫng cùng vӟi BSC
hӑc cҩp 4 ra, loҥi bӓ chҩt cҩp 2, nӗi hҩp hai nҳp
thҧi chuyên dөng. (gҳn vào thành nӗi),
không khí ÿѭӧc lӑc
BSC: tӫ an toàn sinh hӑc; GMT: kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn (xem phҫn IV cӫa cҭm nang
này)
1. Tính gây bӋnh cӫa sinh vұt.

2. Phѭѫng thӭc lan truyӅn và vұt chӫ cӫa vi sinh vұt. Nhӳng yӃu tӕ này có thӇ bӏ
ҧnh hѭӣng bӣi tính miӉn dӏch hiӋn có cӫa cӝng ÿӗng trong vùng, mұt ÿӝ và sӵ di
chuyӇn cӫa các quҫn thӇ vұt chӫ, sӵ hiӋn diӋn cӫa các trung gian truyӅn bӋnh
thích hӧp và tiêu chuҭn cӫa vӋ sinh môi trѭӡng.
3. Các biӋn pháp phòng chӕng hiӋu quҧ sҹn có tҥi chӛ nhѭ phòng ngӯa bҵng tiêm
phòng hoһc sӱ dөng huyӃt thanh (miӉn dӏch thө ÿӝng), các biӋn pháp vӋ sinh nhѭ
vӋ sinh nѭӟc uӕng và thӭc ăn, kiӇm soát nguӗn ÿӝng vұt hoһc các ÿӝng vұt chân
ÿӕt.
4. Các biӋn pháp ÿiӅu trӏ hiӋu quҧ sҹn có tҥi chӛ nhѭ miӉn dӏch thө ÿӝng, tiêm
vҳc xin sau khi phѫi nhiӉm và dùng kháng sinh, kháng vi rút và hóa trӏ liӋu, cҫn
x2x
quan tâm ÿӃn khҧ năng xuҩt hiӋn các chӫng kháng thuӕc.
ViӋc xác ÿӏnh mӝt tác nhân thuӝc cҩp an toàn sinh hӑc nào phҧi ÿѭӧc dӵa trên
viӋc ÿánh giá nguy cѫ. Nó sӁ ÿánh giá nhóm nguy cѫ này cǊng nhѭ các yӃu tӕ
khác trong viӋc thiӃt lұp cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc thích hӧp. Ví dө mӝt tác nhân
ÿѭӧc chӍ ÿӏnh vào nhóm nguy cѫ 2 thì ÿӇ tiӃn hành công viӋc an toàn, các phѭѫng
tiӋn, trang thiӃt bӏ, tiêu chuҭn thӵc hành và quy trình nói chung ÿѭӧc yêu cҫu ӣ
mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 2. Tuy nhiên, nӃu thӱ nghiӋm cө thӇ yêu cҫu tҥo ra
khí dung nhiӅu thì an toàn sinh hӑc cҩp 3 có thӇ thích hӧp hѫn ÿӇ có ÿѭӧc mӭc
ÿӝ an toàn cҫn thiӃt ÿҧm bҧo kiӇm soát ÿѭӧc khí dung ӣ nѫi làm viӋc cӫa phòng
thí nghiӋm. Do ÿó viӋc xác ÿӏnh mӝt công viӋc cө thӇ ӣ cҩp an toàn sinh hӑc nào
ÿѭӧc căn cӭ vào quyӃt ÿӏnh chuyên môn dӵa trên viӋc ÿánh giá nguy cѫ hѫn là
viӋc tӵ ÿánh giá cӫa mӝt cҩp an toàn sinh phòng thí nghiӋm theo quy ÿӏnh nhóm
nguy cѫ cө thӇ cӫa tác nhân ÿѭӧc thӵc hiӋn (xem Chѭѫng 2).
B̫ng 3. Tóm t̷t các yêu c̯u trang thi͇t b͓ cho c̭p an toàn sinh h͕c
CҨP AN TOÀN SINH HӐC
1 2 3 4
a
Phòng thí nghiӋm biӋt lұp Không Không Có Có
Phòng có thӇ khép kín ÿӇ tiӋt trùng Không Không Có Có
Thông gió
- Hѭӟng khí vào trong Không Nên có Có Có
- HӋ thӕng thông gió có ÿiӅu khiӇn Không Nên có Có Có
b
- Bӝ lӑc khí thҧi HEPA Không Không Có/không Có
Lӕi vào cӱa 2 lӟp Không Không Có Có
Khóa khí Không Không Không Có
Khóa khí có vòi tҳm Không Không Không Có
Phòng chuҭn bӏ Không Không Có -
Phòng chuҭn bӏ có vòi tҳm Không Không Có/không c Có
Xӱ lý nѭӟc thҧi Không Không Có/không c Có
Nӗi hҩp
- Tҥi chӛ Có Có Có Có
- Trong phòng thí nghiӋm Không Không Nên có Có
- 2 cӱa Không Không Nên có Có
Tӫ an toàn sinh hӑc Không Nên có Có Có
Khҧ năng kiӇm soát an toàn cho Không Không Nên có Có
nhân viên d
a
Cách ly hoҥt ÿӝng và môi trѭӡng vӟi giao thông chung.
b
Tùy thuӝc vào vӏ trí cӫa cӫa ӕng khí thoát ra (xem chѭѫng 4)
c
Phө thuӝc vào tác nhân sӱ dөng trong phòng thí nghiӋm.
d
Ví dө nhѭ cӱa sә, hӋ thӕng truyӅn hình cáp, liên lҥc hai chiӅu.
Do ÿó, viӋc quy ÿӏnh mӝt cҩp an toàn sinh hӑc cҫn quan tâm ÿӃn sinh vұt (tác
nhân gây bӋnh) ÿã sӱ dөng, thiӃt bӏ sҹn có cǊng nhѭ các tiêu chuҭn thӵc hành vӅ
thiӃt bӏ và các quy trình cҫn thiӃt ÿӇ tiӃn hành công viӋc trong phòng thí nghiӋm
mӝt cách an toàn.
x3x
x4x
PHҪN I
Hѭӟng dүn an toàn sinh hӑc
x5x
x6x
2. Ĉánh giá nguy cѫ vi sinh vұt
Vҩn ÿӅ cӕt lõi cӫa thӵc hành an toàn sinh hӑc là viӋc ÿánh giá nguy cѫ vi sinh
vұt. Trong khi các công cө hӛ trӧ ÿánh giá nguy cѫ cӫa mӝt quá trình hoһc thӵc
nghiӋm cho trѭӟc rҩt sҹn có thì viӋc quan trӑng nhҩt là sӵ phán ÿoán chuyên
nghiӋp. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ nên ÿѭӧc tiӃn hành bӣi nhӳng ngѭӡi hiӇu biӃt vӅ
nhӳng ÿһc ÿiӇm riêng cӫa vi sinh ÿang nghiên cӭu, thiӃt bӏ và quá trình ÿѭӧc
dùng, mүu ÿӝng vұt và các thiӃt bӏ lѭu giӳ cǊng nhѭ cѫ sӣ vұt chҩt sҹn có. Ngѭӡi
phө trách phòng thí nghiӋm hoһc ngѭӡi giám sát chính phҧi có trách nhiӋm ÿҧm
bҧo viӋc ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hiӇm ÿҫy ÿӫ và ÿúng thӡi gian. Bên cҥnh ÿó phҧi
làm viӋc chһt chӁ vӟi ӫy ban an toàn và chuyên viên vӅ an toàn sinh hӑc ÿӇ ÿҧm
bҧo chҳc chҳn là nhӳng thiӃt bӏ và phѭѫng tiӋn vұt chҩt phù hӧp luôn sҹn sàng hӛ
trӧ công viӋc. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ cҫn ÿѭӧc tiӃn hành ÿӏnh kǤ và bә sung khi
cҫn thiӃt, có tính ÿӃn các sӕ liӋu mӟi có ҧnh hѭӣng ÿӃn cҩp ÿӝ nguy cѫ và các
thông tin mӟi có liên quan khác trong các tài liӋu khoa hӑc.
Mӝt phѭѫng tiӋn hӳu hiӋu nhҩt cho viӋc ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hҥi là viӋc liӋt kê
các nhóm vi sinh vұt có khҧ năng gây ÿӝc hҥi (xem phө lөc 1). Tuy nhiên, viӋc
xem xét ÿѫn giҧn chӍ dӵa trên nhóm nguy cѫ cӫa mӝt tác nhân cө thӇ không ÿӫ
ÿӇ tiӃn hành ÿánh giá nguy cѫ. Cҫn xem xét hӧp lý ÿӃn mӝt sӕ yӃu tӕ khác nhѭ:
1. Khҧ năng gây bӋnh cӫa tác nhân và liӅu nhiӉm trùng
2. Hұu quҧ tiӅm tàng cӫa phѫi nhiӉm
3. Ĉѭӡng lây nhiӉm tӵ nhiên
4. Các ÿѭӡng lây nhiӉm khác do thao tác tӯ phòng thí nghiӋm (nhѭ tiêm truyӅn,
lây truyӅn qua không khí, tiêu hóa)
5. Tính bӅn vӳng cӫa tác nhân trong môi trѭӡng
6. Ĉӝ tұp trung cӫa các chҩt và khӕi lѭӧng các vұt liӋu có thӇ gây ra lӛi hoһc lây
nhiӉm trong khi thao tác
7. Sӵ hiӋn diӋn cӫa các vұt chӫ phù hӧp (ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt)
8. Thông tin vӅ các nghiên cӭu ÿӝng vұt, các báo cáo vӅ nhiӉm trùng mҳc phҧi
trong phòng thí nghiӋm hay các báo cáo lâm sàng
9. Các yӃu tӕ biӃt trѭӟc cӫa phòng thí nghiӋm (tiӃng ӗn, khí dung, lӵc ly tâm ...)
10. Hoҥt ÿӝng phát sinh bҩt kǤ cӫa sinh vұt mà có thӇ gia tăng giӟi hҥn vұt chӫ
cӫa tác nhân hoһc thay thӃ tính nhұy cҧm ÿã biӃt cӫa tác nhân, các phѭѫng cách
ÿiӅu trӏ hiӋu quҧ (xem Chѭѫng 16)
11. Có sҹn tҥi chӛ các phѭѫng tiӋn can thiӋp hoһc phòng ngӯa hiӋu quҧ
Trên cѫ sӣ cӫa thông tin ÿã xác ÿӏnh ÿѭӧc khi ÿánh giá nguy cѫ có thӇ ÿѭӧc xác
ÿӏnh mӝt cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc hӧp lý vӟi các công viӋc, lӵa chӑn nhӳng thiӃt
x7x
bӏ bҧo hӝ cá nhân, phát triӇn nhӳng quy chuҭn thao tác kӃt hӧp vӟi nhӳng biӋn
pháp an toàn khác nhҵm bҧo ÿҧm ÿӝ an toàn cao nhҩt trong công viӋc.
Mүu vұt có thông tin hҥn chӃ

Quá trình ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hiӇm ÿѭӧc miêu tҧ ӣ trên chӍ ÿѭӧc tiӃn hành
thuұn lӧi trong ÿiӅu kiӋn có ÿҫy ÿӫ thông tin. Tuy nhiên, trong thӵc tӃ có nhiӅu
trѭӡng hӧp chúng ta không có ÿӫ thông tin ÿӇ thӵc hiӋn các ÿánh giá vӅ mӭc ÿӝ
nguy hiӇm nhѭ vӟi các mүu thӵc nghiӋm hoһc các mүu trong nghiên cӭu dӏch tӉ
tҥi cѫ sӣ. Vӟi nhӳng trѭӡng hӧp nhѭ vұy, ngѭӡi ta chú trӑng hàng ÿҫu ÿӃn viӋc
tiӃp cұn mүu vұt.
1. Luôn tuân theo các tiêu chuҭn vӅ bҧo vӋ, dӵ báo, sӱ dөng nhӳng phѭѫng tiӋn
ngăn chһn nhѭ găng tay, áo bҧo vӋ, kính bҧo vӋ mҳt khi thu thұp mүu bӋnh phҭm.
2. Xӱ lý mүu vұt phҧi ÿѭӧc yêu cҫu tӕi thiӇu ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 2.
3. ViӋc vұn chuyӇn mүu thí nghiӋm phҧi tuân theo quy ÿӏnh cӫa quӕc gia và/hoһc
quӕc tӃ.
Các thông tin khác trӧ giúp xác ÿӏnh nguy cѫ trong viӋc xӱ lý các mүu vұt phҭm
thí nghiӋm:
1. Sӕ liӋu/thông tin y hӑc vӅ bӋnh nhân
2. Sӕ liӋu dӏch tӉ hӑc (tӹ suҩt sinh, tӹ suҩt tӱ, chu trình lây nhiӉm và các sӕ liӋu
ÿiӅu tra khác vӅ các vө dӏch.)
3. Thông tin vӅ vӏ trí ÿӏa lý nѫi bҳt nguӗn mҫm bӋnh.
Trong các trѭӡng hӧp có vө dӏch không rõ nguyên nhân, các hѭӟng dүn ÿһc biӋt
bӣi các cѫ quan có thҭm quyӇn và/hoһc Tә chӭc Y tӃ thӃ giӟi có thӇ ÿѭӧc ÿѭa ra
và ÿăng trên mҥng internet (nhѭ trѭӡng hӧp vӅ tình trҥng viêm ÿѭӡng hô hҩp cҩp
SARS - năm 2003) ÿӇ chӍ rõ các mүu vұt nên ÿѭӧc gӱi vұn chuyӇn nhѭ thӃ nào
và nên ÿѭӧc phân tích ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc nào.
Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃn ÿәi gen

ViӋc ÿánh giá nguy cѫ và sinh vұt biӃn ÿәi gen (GMOs) sӁ ÿѭӧc trình bày chi tiӃt
trong chѭѫng 16.
x8x
3. Phòng thí nghiӋm cѫ bҧn -
An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2
Mөc ÿích cӫa cҭm nang này là ÿѭa ra các hѭӟng dүn và khuyӃn cáo vӅ các vi sinh
vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 1 - 4. Các hѭӟng dүn và và khuyӃn cáo này ÿѭӧc xem là
yêu cҫu tӕi thiӇu gҳn liӅn vӟi nhӳng phòng thí nghiӋm ӣ các cҩp an toàn sinh hӑc.
Mһc dù có nhӳng cҧnh báo có thӇ là không cҫn thiӃt cho mӝt sӕ vi sinh vұt thuӝc
nhóm nguy cѫ 1 nhѭng lҥi rҩt có giá trӏ cho mөc ÿích ÿào tҥo ÿӇ nâng cao kӻ
thuұt vi sinh vұt an toàn (GMT).
Phòng thí nghiӋm dùng ÿӇ chҭn ÿoán và chăm sóc sӭc khӓe (trong lƭnh vӵc y tӃ
công cӝng, lâm sàng, hay tҥi bӋnh viӋn) phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ vӟi mӭc ÿӝ an toàn
sinh hӑc tӯ cҩp 2 trӣ lên. Vì không có mӝt phòng thí nghiӋm nào có thӇ kiӇm soát
tuyӋt ÿӕi ÿѭӧc các mүu nhұn ÿѭӧc nên nhân viên làm viӋc tҥi các phòng thí
nghiӋm có thӇ bӏ phѫi nhiӉm vӟi các sinh vұt ӣ nhóm nguy cѫ cao hѫn dӵ tính.
Nguy cѫ này cҫn phҧi ÿѭӧc nhұn thӭc mӝt cách rõ ràng trong quá trình lên kӃ
hoҥch cǊng nhѭ chính sách vӅ an toàn. Tҥi mӝt sӕ quӕc gia, phòng thí nghiӋm
lâm sàng cǊng ÿѭӧc yêu cҫu vӅ an toàn. Nhӳng cҧnh báo chuҭn cҫn ÿѭӧc phê
duyӋt và thӵc hiӋn trên toàn cҫu.
Nhӳng hѭӟng dүn cho các phòng thí nghiӋm cѫ bҧn (an toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2)
ÿѭӧc trình bày ӣ ÿây là toàn diӋn và chi tiӃt ÿӗng thӡi là cѫ sӣ cho các phòng thí
nghiӋm ӣ mӑi cҩp an toàn. Hѭӟng dүn cho các phòng thí nghiӋm ӣ cҩp an toàn
sinh hӑc cao hѫn (cҩp 3 và cҩp 4) ÿѭӧc trình bày ӣ hai chѭѫng sau ÿây (chѭѫng 4
và chѭѫng 5) là các hѭӟng dүn cѫ bҧn ÿѭӧc thay ÿәi, bә sung và thiӃt kӃ thêm ÿӇ
làm viӋc vӟi các tác nhân nguy hҥi hѫn.
Tiêu chuҭn thӵc hành

Tiêu chuҭn này là danh sách các quy trình và tiêu chuҭn thӵc hành phòng thí
nghiӋm cҫn thiӃt nhҩt trong kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn cѫ bҧn. Tҥi nhiӅu phòng
thí nghiӋm và chѭѫng trình phòng thí nghiӋm cҩp quӕc gia, tiêu chuҭn này ÿѭӧc
sӱ dөng ÿӇ thiӃt lұp các quy trình và thao tác an toàn. Mӛi phòng thí nghiӋm nên
ÿѭa ra nguyên tҳc vұn hành hay an toàn riêng ÿӇ loҥi trӯ hay làm giҧm thiӇu các
nguy hҥi ÿó. Kƭ thuұt vi sinh vұt an toàn là nӅn tҧng cӫa an toàn trong phòng thí
nghiӋm. Nhӳng thiӃt bӏ chuyên dөng trong phòng thí nghiӋm chӍ là nhӳng hӛ trӧ
cҫn thiӃt chӭ không thӇ thay thӃ ÿѭӧc các quy tҳc thao tác hӧp lý. Các khái niӋm
quan trӑng nhҩt là:
Ĉ˱ͥng vào
1. Các dҩu hiӋu và biӇu tѭӧng cҧnh báo quӕc tӃ vӅ nguy hiӇm sinh hӑc
(BIOHAZARD) phҧi ÿѭӧc ÿһt ngay cӱa các phòng thí nghiӋm làm viӋc vӟi các
vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 2 trӣ lên (hình 1).
x9x
Hình 1. Bi͋n báo an toàn sinh h͕c ͧ c͵a phòng thí nghi͏m
BIOHAZARD
WHO 04.64
KHÔNG CÓ NHIӊM VӨ, CҨM VÀO
Cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc: ______________________________
ĈiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm: _________________________
Sӕ ÿiӋn thoҥi trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp: ________________
Sӕ ÿiӋn thoҥi cѫ quan: _______ Sӕ ÿiӋn thoҥi nhà riêng: _________
ChӍ ÿiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm có tên trên có quyӅn cho phép vào.
2. ChӍ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm mӟi ÿѭӧc phép ra vào khu vӵc làm viӋc.
3. Luôn ÿóng cӱa phòng thí nghiӋm.
4. Không cho phép trҿ em vào khu vӵc làm viӋc.
5. ChӍ có nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm ÿһc biӋt mӟi ÿѭӧc ra vào khu vӵc nuôi
ÿӝng vұt thí nghiӋm.
6. ChӍ ÿѭa vào nhӳng ÿӝng vұt cҫn cho công viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
B̫o h͡ cá nhân
1. Phҧi mһc áo choàng, áo khoác hoһc ÿӗng phөc cӫa phòng thí nghiӋm trong
suӕt thӡi gian làm viӋc trong phòng thí nghiӋm.
2. Phҧi ÿeo găng tay trong tҩt cҧ các quá trình tiӃp xúc trӵc tiӃp hoһc tình cӡ vӟi
máu, dӏch cѫ thӇ và các chҩt có khҧ năng gây nhiӉm trùng khác hoһc ÿӝng vұt
nhiӉm bӋnh. Sau khi sӱ dөng, tháo bӓ găng tay ÿúng cách và phҧi rӱa tay.
3. Nhân viên phҧi rӱa tay sau khi thao tác vӟi vұt liӋu và ÿӝng vұt bӏ nhiӉm trùng
và trѭӟc khi ra khӓi khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
4. Luôn ÿeo kính bҧo hӝ, mһt nҥ hoһc các thiӃt bӏ bҧo hӝ khác ÿӇ không bӏ các
dung dӏch nhiӉm trùng bҳn vào mҳt và mһt cǊng nhѭ tránh ÿѭӧc các vұt có sӭc ép
lӟn và tia cӵc tím nhân tҥo.
x 10 x
5. Cҩm mһc quҫn áo bҧo hӝ phòng thí nghiӋm ӣ bên ngoài phòng thí nghiӋm nhѭ
nhà ăn, phòng giҧi khát, văn phòng, thѭ viӋn, phòng nhân viên và phòng vӋ sinh.
6. Không ÿѭӧc mang giày, dép hӣ mǊi trong phòng thí nghiӋm.
7. Cҩm ăn uӕng, hút thuӕc, dùng mӻ phҭm và ÿeo hay tháo kính áp tròng trong
khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
8. Cҩm ÿӇ ÿӗ ăn hay thӭc uӕng ӣ trong khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
9. Quҫn áo bҧo hӝ ÿã mһc không ÿѭӧc ÿӇ chung ngăn ÿӵng hoһc tӫ treo quҫn áo
thông thѭӡng.
Quy trình
1. TuyӋt ÿӕi cҩm hút pi-pét bҵng miӋng.
2. Không ngұm bҩt kǤ vұt gì trong miӋng. Không dùng nѭӟc bӑt ÿӇ dán nhãn.
3. Tҩt cҧ các thao tác cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn theo phѭѫng pháp làm giҧm tӕi thiӇu
viӋc tҥo các giӑt hay khí dung.
4. Hҥn chӃ tӕi ÿa viӋc dùng kim tiêm và bѫm tiêm dѭӟi da. Không ÿѭӧc dùng
kim tiêm và bѫm tiêm dѭӟi da ÿӇ thay thӃ pi-pét hoһc vào bҩt kǤ mөc ÿích khác
ngoài mөc ÿích tiêm truyӅn hay hút dӏch tӯ ÿӝng vұt thí nghiӋm.
5. Khi bӏ tràn, ÿә vӥ, rѫi vãi hay có khҧ năng phѫi nhiӉm vӟi vұt liӋu nhiӉm trùng
phҧi báo cáo cho ngѭӡi phө trách phòng thí nghiӋm. Cҫn lұp biên bҧn và lѭu lҥi
các sӵ cӕ này.
6. Quy trình xӱ lý sӵ cӕ phҧi ÿѭӧc lұp thành văn bҧn và thӵc hiӋn nghiêm túc.
7. Phҧi khӱ trùng các dung dӏch nhiӉm trùng (bҵng hóa chҩt hay vұt lý) trѭӟc khi
thҧi ra hӋ thӕng cӕng rãnh. Có thӇ yêu cҫu mӝt hӋ thӕng xӱ lý riêng tùy thuӝc vào
viӋc ÿánh giá nguy cѫ cӫa tác nhân ÿang ÿѭӧc thao tác.
8. Giҩy tӡ ghi chép ÿӇ ÿѭa ra ngoài cҫn ÿѭӧc bҧo vӋ khӓi bӏ ô nhiӉm khi ÿang ӣ
trong phòng thí nghiӋm.
Khu v͹c làm vi͏c cͯa phòng thí nghi͏m
1. Phòng thí nghiӋm cҫn phҧi ngăn nҳp, sҥch sӁ và chӍ ÿӇ nhӳng gì cҫn thiӃt cho
công viӋc.
2. Vào cuӕi mӛi ngày làm viӋc, các mһt bàn, ghӃ phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm sau khi
làm ÿә các vұt liӋu nguy hiӇm.
3. Tҩt cҧ các vұt liӋu, vұt phҭm và môi trѭӡng nuôi cҩy nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc
khӱ trùng trѭӟc khi thҧi bӓ hoһc rӱa sҥch ÿӇ sӱ dөng lҥi.
4. Ĉóng gói và vұn chuyӇn phҧi tuân theo quy ÿӏnh quӕc gia và/hoһc quӕc tӃ.
5. Khi mӣ cӱa sә cҫn phҧi có lѭӟi chӕng côn trùng.
Qu̫n lý an toàn sinh h͕c
1. Trách nhiӋm cӫa trѭӣng phòng thí nghiӋm (ngѭӡi có trách nhiӋm trӵc tiӃp vӅ
phòng thí nghiӋm) là bҧo ÿҧm xây dӵng và thông qua kӃ hoҥch quҧn lý an toàn
sinh hӑc và tài liӋu vӅ làm viӋc hoһc vӅ an toàn.
x 11 x
2. Giám sát viên phòng thí nghiӋm (báo cáo cho phө trách phòng thí nghiӋm) phҧi
bҧo ÿҧm viӋc tұp huҩn thѭӡng xuyên vӅ an toàn phòng thí nghiӋm.
3. Nhân viên cҫn phҧi hiӇu rõ vӅ nhӳng nguy hiӇm ÿһc biӋt và phҧi ÿӑc các tài
liӋu vӅ làm viӋc hoһc vӅ an toàn và tuân thӫ theo các thao tác và quy trình chuҭn.
Giám sát viên phòng thí nghiӋm phҧi bҧo ÿҧm tҩt cҧ nhân viên nҳm ÿѭӧc quy
ÿӏnh này. Trong phòng thí nghiӋm luôn sҹn có các tài liӋu vӅ quy trình làm viӋc
và kӻ thuұt an toàn.
4. Cҫn phҧi có chѭѫng trình kiӇm soát các loài gһm nhҩm và côn trùng.
5. Cҫn phҧi khám sӭc khӓe, giám sát và ÿiӅu trӏ cho tҩt cҧ nhân viên trong trѭӡng
hӧp cҫn thiӃt. Cҫn lѭu giӳ lҥi sә khám sӭc khӓe và bӋnh án.
ThiӃt kӃ và các trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm

ViӋc thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm và chӍ ÿӏnh loҥi công viӋc xác ÿӏnh cho nó cҫn
ÿһc biӋt chú ý ÿӃn nhӳng ÿiӅu kiӋn ҧnh hѭӣng ÿӃn vҩn ÿӅ an toàn nhѭ sau:
1. Thao tác tҥo ra hҥt khí dung.
2. Làm viӋc vӟi lѭӧng lӟn và/hoһc nӗng ÿӝ cao các vi sinh vұt.
3. Quá ÿông nhân viên và quá nhiӅu trang thiӃt bӏ.
4. Ĉӝng vұt gһm nhҩm và ÿӝng vұt chân ÿӕt xâm nhұp.
5. Ngѭӡi không có trách nhiӋm vào phòng thí nghiӋm
6. Các thao tác: sӱ dөng mүu và thuӕc thӱ riêng biӋt.
Ví dө vӅ thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 ÿѭӧc minh hӑa
trong hình 2 và 3.
Ĉ̿c ÿi͋m thi͇t k͇
1. Không gian cҫn ÿӫ rӝng ÿӇ thӵc hiӋn an toàn các công viӋc cǊng nhѭ lau chùi
và bҧo dѭӥng trong phòng thí nghiӋm .
2. Tѭӡng, trҫn nhà và sàn nhà cҫn phҧi bҵng phҷng, dӉ lau chùi, không thҩm nѭӟc
và chӕng ÿѭӧc hóa chҩt và chҩt diӋt khuҭn thѭӡng dùng trong phòng thí nghiӋm.
Sàn nhà không trѫn, trѭӧt.
3. Mһt bàn thí nghiӋm phҧi không thҩm nѭӟc và kháng vӟi chҩt khӱ khuҭn, axit,
kiӅm, dung môi hӳu cѫ và chӏu nhiӋt.
4. Ánh sáng vӯa ÿӫ cho các hoҥt ÿӝng. Cҫn tránh ánh sáng phҧn chiӃu hoһc quá
chói.
5. Ĉӗ ÿҥc cҫn chҳc chҳn. Cҫn có không gian ӣ giӳa và dѭӟi các bàn thí nghiӋm,
khoang tӫ và trang thiӃt bӏ ÿӇ dӉ lau chùi.
6. Phҧi có không gian ÿӫ rӝng ÿӇ cҩt giӳ các ÿӗ ÿҥc cҫn sӱ dөng ngay, nhѭ vұy
tránh ÿѭӧc tình trҥng ÿӇ lӝn xӝn trên bàn thí nghiӋm và lӕi ÿi lҥi. Trong trѭӡng
hӧp phҧi cҩt giӳ lâu dài, cҫn bӕ trí thêm khoҧng không gian tҥi mӝt vӏ trí thuұn
lӧi bên ngoài phòng thí nghiӋm.
x 12 x
Hình 2. Phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 1 ÿiӇn hình
(hình do CUH2A, Princeton, NJ, Hoa kǤ cung c̭p)
7. Cҫn có ÿӫ không gian và ÿiӅu kiӋn ÿӇ thao tác an toàn và cҩt giӳ các dung môi,
chҩt phóng xҥ cǊng nhѭ khí nén và khí hóa lӓng.
8. Tӫ ÿӵng quҫn áo thѭӡng và ÿӗ dùng cá nhân phҧi ÿһt bên ngoài khu vӵc làm
viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
9. TiӋn nghi ÿӇ phөc vө ăn uӕng và nghӍ ngѫi phҧi bӕ trí bên ngoài khu vӵc làm
viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
10. Bӗn nѭӟc rӱa tay nên có vòi nѭӟc chҧy và cҫn bӕ trí ӣ mӛi phòng thí nghiӋm
và nên gҫn cӱa ra vào.
11. Cӱa ra vào nên có ô kính trong suӕt, có phân loҥi chӏu nhiӋt thích hӧp và tӵ
ÿóng là tӕt nhҩt.
12. Vӟi phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 2, cҫn có nӗi hҩp tiӋt trùng hoһc
phѭѫng tiӋn khác ÿӇ khӱ trùng gҫn phòng thí nghiӋm.
13. HӋ thӕng an toàn cҫn bao gӗm phѭѫng tiӋn cӭu hӓa, xӱ lý sӵ cӕ ÿiӋn khҭn
cҩp, vòi xҧ nѭӟc và rӱa mҳt khҭn cҩp.
14. Phòng hoһc khu vӵc sѫ cӭu ban ÿҫu ÿѭӧc trang bӏ thích hӧp và sҹn sàng cho
sӱ dөng. (xem phө lөc 1).
15. Trong kӃ hoҥch ÿҫu tѭ trang thiӃt bӏ mӟi cҫn lѭu ý ÿӃn hӋ thӕng thông khí cѫ
hӑc ÿӇ hѭӟng luӗng khí vào trong phòng mà không ÿѭӧc tái luân chuyӇn. NӃu
x 13 x
không có thông khí cѫ hӑc thì nên mӣ các cӱa sә có lѭӟi chӕng ÿӝng vұt chân
ÿӕt.
16. Cҫn phҧi có hӋ thӕng cҩp nѭӟc sҥch ÿáng tin cұy. Không ÿѭӧc nӕi hӋ thӕng
nѭӟc cӫa phòng thí nghiӋm vӟi hӋ thӕng cung cҩp nѭӟc sinh hoҥt và cҫn có thiӃt
bӏ chӕng chҧy ngѭӧc ÿӇ bҧo vӋ hӋ thӕng nѭӟc công cӝng.
17. Cҫn có mӝt hӋ thӕng ÿiӋn әn ÿӏnh và ÿҫy ÿӫ cǊng nhѭ ÿiӋn chiӃu sáng khҭn
cҩp ÿӇ thoát ra an toàn. Nên có máy phát ÿiӋn ӣ tình trҥng sҹn sàng hoҥt ÿӝng ÿӇ
hӛ trӧ cho các trang thiӃt bӏ thiӃt yӃu nhѭ tӫ ҩm, tӫ an toàn sinh hӑc, tӫ lҥnh ... và
thông gió cho chuӗng nuôi ÿӝng vұt.
18. Cҫn có hӋ thӕng cung cҩp khí ÿӕt ÿҫy ÿӫ và liên tөc. Duy trì tӕt viӋc nҥp khí
là ÿiӅu bҳt buӝc.
19. Phòng thí nghiӋm và chuӗng nhӕt ÿӝng vұt ÿôi khi là mөc tiêu cӫa nhӳng kҿ
trӝm. Cҫn phҧi quan tâm ÿӃn an toàn cháy nә và an ninh con ngѭӡi. Cӱa ra vào
chҳc chҳn, cӱa sә có song và quҧn lý nghiêm ngһt chía khóa là ÿiӅu bҳt buӝc. Các
biӋn pháp khác cҫn ÿѭӧc quan tâm và áp dөng thích hӧp ÿӇ tăng cѭӡng an ninh
(xem chѭѫng 9).
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm

Cùng vӟi quy trình và thao tác an toàn, sӱ dөng thiӃt bӏ an toàn sӁ giúp làm giҧm
nguy cѫ khi tiӃp xúc vӟi các mӕi nguy hiӇm sinh hӑc. Phҫn này ÿӅ cұp ÿӃn các
nguyên tҳc cѫ bҧn liên quan ÿӃn trang thiӃt bӏ thích hӧp cho phòng thí nghiӋm ӣ
các cҩp an toàn sinh hӑc. Yêu cҫu trang thiӃt bӏ thích hӧp cho các cҩp an toàn
sinh hӑc cao hѫn ÿѭӧc ÿӅ cұp trong các chѭѫng liên quan.
Trѭӣng phòng thí nghiӋm sau khi thҧo luұn vӟi chuyên viên an toàn sinh hӑc và
ӫy ban an toàn (nӃu có) cҫn ÿҧm bҧo các thiӃt bӏ ÿѭӧc cung cҩp là thích hӧp và
ÿѭӧc sӱ dөng ÿúng. ThiӃt bӏ ÿѭӧc lӵa chӑn cҫn lѭu ý ÿӃn mӝt sӕ nguyên tҳc
chung nhѭ sau:
1. Ĉѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ phòng ngӯa hoһc hҥn chӃ sӵ tiӃp xúc giӳa nhân viên xét
nghiӋm và vұt liӋu nhiӉm trùng.
2. Ĉѭӧc làm bҵng vұt liӋu không thҩm nѭӟc, chӕng ăn mòn và ÿҥt các yêu cҫu vӅ
cҩu trúc.
3. Cҩu trúc không rung, không có cҥnh sҳc và các phҫn di ÿӝng phҧi ÿѭӧc bҧo vӋ.
4. Ĉѭӧc thiӃt kӃ, xây dӵng và lҳp ÿһt sao cho thuұn tiӋn cho viӋc vұn hành, bҧo
dѭӥng, lau chùi, khӱ trùng và ÿánh giá chӭng nhұn. NӃu có thӇ nên tránh dùng
vұt liӋu bҵng thӫy tinh và các vұt liӋu dӉ vӥ khác.
Chi tiӃt thiӃt kӃ và ÿһc ÿiӇm xây dӵng cҫn ÿѭӧc tham khҧo ÿӇ ÿҧm bҧo thiӃt bӏ
ÿҥt ÿѭӧc các ÿһc tính an toàn (xem chѭѫng 10 và 11).
x 14 x
Hình 3. Phòng thí nghi͏m an toàn sinh h͕c c̭p 2
(Hình do CUH2A, Princeton, NJ, Hoa kǤ cung cҩp). Các bѭӟc có thӇ tҥo
ra khí dung ÿѭӧc thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc. Ĉóng cӱa và treo
biӇn báo nguy hiӇm phù hӧp. Tách riêng chҩt thҧi ô nhiӉm và chҩt thҧi
thông thѭӡng.
Trang thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c c̯n thi͇t

1. Sӱ dөng các hӛ trӧ pi-pét, tránh hút mүu bҵng miӋng. HiӋn nay có nhiӅu loҥi
pi-pét khác nhau.
2. Tӫ an toàn sinh hӑc ÿѭӧc sӱ dөng khi:
- Thao tác vӟi các vұt liӋu nhiӉm trùng. Các vұt liӋu này có thӇ ly tâm trong
phòng thí nghiӋm mӣ nӃu sӱ dөng nút an toàn bӏt chһt ӕng ÿӵng dung dӏch
khi ly tâm và thӵc hiӋn thao tác mӣ và ÿóng nҳp trong tӫ an toàn sinh hӑc.
- Tăng nguy cѫ lây nhiӉm theo ÿѭӡng không khí.
- Thӵc hiӋn các thao tác có khҧ năng tҥo ra khí dung nhiӅu nhѭ ly tâm,
nghiӅn, bào chӃ, trӝn hoһc lҳc mҥnh hay mӣ các hӝp chӭa vұt liӋu nhiӉm
trùng có áp suҩt bên trong khác bên ngoài, nhӓ thuӕc vào mǊi ÿӝng vұt và
lҩy mô nhiӉm trùng tӯ ÿӝng vұt và trӭng.
3. Que cҩy chuyӇn bҵng nhӵa dùng mӝt lҫn. Ĉӕt que cҩy chuyӇn bҵng ÿiӋn có thӇ
sӱ dөng trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿӇ làm giҧm tҥo khí dung.
4. Lӑ và ӕng nghiӋm có nҳp xoáy.
x 15 x
5. Nӗi hҩp hoһc các thiӃt bӏ thích hӧp khác ÿӇ khӱ trùng các vұt liӋu nhiӉm trùng.
6. NӃu có, nên sӱ dөng pi-pét Pasteur nhӵa dùng mӝt lҫn, tránh dùng loҥi thӫy
tinh.
7. Các thiӃt bӏ nhѭ lò hҩp và tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc thҭm ÿӏnh bҵng các
phѭѫng pháp thích hӧp trѭӟc khi ÿѭa vào sӱ dөng. ViӋc cҩp giҩy chӭng nhұn lҥi
phҧi thӵc hiӋn thѭӡng xuyên theo hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt (xem chѭѫng 7).
Giám sát sӭc khӓe và y tӃ

Ngѭӡi sӱ dөng lao ÿӝng thông qua trѭӣng phòng xét nghiӋm chӏu trách nhiӋm
bҧo ÿҧm giám sát sӭc khӓe thích ÿáng cho nhân viên phòng thí nghiӋm. Mөc tiêu
cӫa giám sát là theo dõi các bӋnh nghӅ nghiӋp mҳc phҧi. Các hoҥt ÿӝng thích hӧp
ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu này là:
1. Tҥo miӉn dӏch chӫ ÿӝng hay thө ÿӝng khi có chӍ ÿӏnh (xem phө lөc 2).
2. Sӱ dөng các phѭѫng tiӋn phát hiӋn sӟm các nhiӉm trùng mҳc phҧi tҥi phòng thí
nghiӋm.
3. ChuyӇn nhӳng ngѭӡi có tính nhұy cҧm cao (ví dө: phө nӳ có thai hay ngѭӡi bӏ
tәn thѭѫng miӉn dӏch) ra khӓi công viӋc có mӭc ÿӝ nguy hiӇm cao trong phòng
thí nghiӋm.
4. Cung cҩp các thiӃt bӏ và các quy trình bҧo hӝ cá nhân hiӋu quҧ.
H˱ͣng d̳n giám sát nhân viên phòng thí nghi͏m thao tác vͣi các vi sinh v̵t ͧ
mͱc ÿ͡ an toàn sinh h͕c c̭p 1
Các bҵng chӭng trѭӟc ÿây cho thҩy rҵng thao tác vӟi các vi sinh vұt ӣ cҩp ÿӝ này
thѭӡng không gây bӋnh cho ngѭӡi và ÿӝng vұt. Tuy nhiên, tӕt nhҩt là tҩt cҧ các
nhân viên phòng thí nghiӋm cҫn kiӇm tra sӭc khӓe trѭӟc khi tuyӇn dөng và ghi lҥi
tiӅn sӱ bӋnh tұt. Cҫn quan tâm ÿӃn viӋc báo cáo ngay tình trҥng bӋnh tұt và các
tai nҥn phòng thí nghiӋm và tҩt cҧ các nhân viên nên biӃt tҫm quan trӑng cӫa viӋc
duy trì GMT.
H˱ͣng d̳n giám sát nhân viên phòng thí nghi͏m thao tác vͣi các vi sinh v̵t ͧ
mͱc ÿ͡ an toàn sinh h͕c c̭p 2
1. Cҫn phҧi kiӇm tra sӭc khӓe trѭӟc khi tuyӇn dөng và bӕ trí công tác. Nên lѭu lҥi
tiӅn sӱ bӋnh tұt và chú ý vào viӋc thӵc hiӋn ÿánh giá sӭc khӓe nghӅ nghiӋp.
2. Phө trách phòng thí nghiӋm nên giӳ các tài liӋu vӅ ngày nghӍ ӕm và nghӍ viӋc.
3. Phө nӳ tuәi sinh ÿҿ cҫn ÿѭӧc cҧnh báo các nguy cѫ thai nhi bӏ phѫi nhiӉm
nghӅ nghiӋp vӟi mӝt sӕ vi sinh vұt, ví dө vi rút rubella. Thӵc hiӋn chi tiӃt các
bѭӟc khác nhau bҧo vӋ bào thai, tùy thuӝc vào loҥi vi sinh vұt mà phө nӳ có thӇ
phѫi nhiӉm.
Ĉào tҥo
Sai sót do ngѭӡi và kӻ thuұt không an toàn có thӇ gây tәn hҥi ÿӃn sӵ an toàn cho
nhân viên phòng thí nghiӋm. Do ÿó, nhân viên phòng thí nghiӋm có ý thӭc vӅ an
x 16 x
toàn cǊng nhѭ hiӇu biӃt tӕt vӅ nhұn biӃt và kiӇm soát các nguy hiӇm phòng thí
nghiӋm là chìa khóa ÿӇ phòng ngӯa các tai nҥn, sӵ cӕ và nhiӉm trùng mҳc phҧi ӣ
phòng thí nghiӋm. Vì vұy, tiӃp tөc ÿào tҥo vӅ các biӋn pháp an toàn là cҫn thiӃt.
Chѭѫng trình an toàn hiӋu quҧ nên bҳt ÿҫu tӯ trѭӣng phòng thí nghiӋm, ngѭӡi
cҫn phҧi ÿҧm bҧo rҵng các thao tác và quy trình an toàn ÿѭӧc ÿѭa vào chѭѫng
trình ÿào tҥo cѫ bҧn cho nhân viên. Ĉào tҥo các biӋn pháp an toàn phҧi là mӝt
phҫn trong công viӋc giӟi thiӋu phòng thí nghiӋm cho nhân viên mӟi. Nhân viên
phҧi ÿѭӧc giӟi thiӋu vӅ tiêu chuҭn thӵc hành và các hѭӟng dүn bao gӗm hѭӟng
dүn sӱ dөng hoһc kӻ thuұt an toàn. Phҧi có các biӋn pháp ÿӇ ÿҧm bҧo rҵng nhân
viên ÿã ÿӑc và hiӇu ÿѭӧc các hѭӟng dүn nhѭ giҩy cam kӃt. Giám sát viên phòng
thí nghiӋm ÿóng vai trò then chӕt trong viӋc ÿào tҥo nhân viên vӅ kӻ thuұt thӵc
hành an toàn. Các chuyên viên an toàn sinh hӑc có thӇ hӛ trӧ thêm trong ÿào tҥo
(xem chѭѫng 21).
Ĉào tҥo nhân viên phҧi luôn bao gӗm thông tin vӅ các biӋn pháp an toàn cho
nhӳng quy trình nguy hiӇm cao mà tҩt cҧ nhân viên phòng thí nghiӋm thѭӡng gһp
phҧi:
1. Nguy cѫ hít phҧi (tӭc là tҥo ra khí dung) khi sӱ dөng que cҩy, cҩy trên ÿƭa
thҥch, hút pi-pét, nhuӝm tiêu bҧn, mӣ môi trѭӡng, lҩy mүu máu/huyӃt thanh, ly
tâm ...
2. Nguy cѫ nuӕt phҧi khi thao tác mүu, nhuӝm tiêu bҧn và cҩy.
3. Nguy cѫ phѫi nhiӉm qua da khi sӱ dөng bѫm tiêm và kim.
4. Bӏ cҳn và cào khi thao tác vӟi ÿӝng vұt.
5. Thao tác vӟi máu và các bӋnh phҭm tiӅm tàng nguy hiӇm khác.
6. Khӱ trùng và thҧi bӓ các vұt liӋu nhiӉm trùng
Xӱ lý chҩt thҧi
Chҩt thҧi là tҩt cҧ các vұt liӋu cҫn thҧi bӓ.
Trong phòng thí nghiӋm, viӋc khӱ trùng các chҩt thҧi và thҧi bӓ chúng sau này
có liên quan chһt chӁ vӟi nhau. Trong khi sӱ dөng hàng ngày, chӍ mӝt sӕ ít vұt
liӋu nhiӉm trùng thӵc sӵ cҫn thҧi bӓ hoһc tiêu hӫy. Hҫu hӃt các vұt liӋu thӫy tinh,
dөng cө và áo quҫn bҧo hӝ sӁ ÿѭӧc sӱ dөng lҥi hoһc tái sinh. Nguyên tҳc hàng
ÿҫu là tҩt cҧ các vұt liӋu nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc khӱ trùng, thanh trùng hoһc thiêu
hӫy trong phòng thí nghiӋm.
Các câu hӓi quan trӑng nhҩt ÿѭӧc ÿһt ra trѭӟc khi thҧi bӓ bҩt kǤ vұt gì hoһc
chҩt liӋu gì ra khӓi phòng thí nghiӋm mà có liên quan ÿӃn các vi sinh vұt hoһc mô
ÿӝng vұt có khҧ năng gây nhiӉm trùng là:
1. Dөng cө hoһc vұt liӋu ÿã ÿѭӧc khӱ nhiӉm hoһc khӱ trùng hiӋu quҧ bҵng quy
trình phù hӧp chѭa?
2. NӃu chѭa, chúng ÿã ÿѭӧc ÿóng gói bҵng phѭѫng cách thích hӧp ÿӇ thiêu hӫy
tҥi chӛ ngay hoһc chuyӇn sang phѭѫng cách khác có khҧ năng thiêu hӫy?
x 17 x
3. ViӋc thҧi bӓ các dөng cө hoһc vұt liӋu ÿã khӱ nhiӉm có liên quan ÿӃn bҩt kǤ
nguy hiӇm sinh hӑc hoһc nguy hiӇm khác vӟi ngѭӡi thӵc hiӋn quy trình thҧi bӓ
trӵc tiӃp hoһc ngѭӡi có thӇ ÿӃn tiӃp xúc vӟi các vұt thҧi bӓ ӣ ngoài phòng thí
nghiӋm hay không?
Kh͵ nhi͍m
Hҩp tiӋt trùng là phѭѫng pháp ÿѭӧc ѭu tiên cho tҩt cҧ các quá trình khӱ nhiӉm.
Các vұt liӋu ÿӇ khӱ nhiӉm hoһc thҧi bӓ cҫn ÿѭӧc ÿһt trong hӝp nhѭ túi nhӵa tәng
hӧp ÿѭӧc mã hóa màu theo nӝi dung công viӋc là thanh trùng hay thiêu hӫy. Có
thӇ sӱ dөng các phѭѫng pháp thay thӃ chӍ khi phѭѫng pháp này loҥi trӯ ÿѭӧc
và/hoһc diӋt ÿѭӧc vi sinh vұt (thông tin chi tiӃt, xem chѭѫng 14)
Quy trình thao tác và th̫i b͗ các v̵t li͏u và ch̭t th̫i ô nhi͍m
Cҫn có mӝt hӋ thӕng chuyên biӋt dùng cho vұt liӋu nhiӉm trùng và các dөng cө
chӭa. Phҧi tuân theo các quy ÿӏnh cӫa quӕc gia và quӕc tӃ. Các mөc bao gӗm:
1. Chҩt thҧi không nhiӉm trùng có thӇ sӱ dөng lҥi hoһc tái sinh hoһc thҧi bӓ nhѭ
các chҩt thҧi “sinh hoҥt hàng ngày” thông thѭӡng.
2. Vұt “sҳc nhӑn” ô nhiӉm (nhiӉm trùng) nhѭ kim tiêm dѭӟi da, dao mә, dao và
mҧnh thӫy tinh vӥ phҧi thu nhһt lҥi trong hӝp chӭa chӕng chӑc thӫng có nҳp ÿұy
và xӱ lý nhѭ vұt liӋu nhiӉm trùng.
3. Khӱ nhiӉm các vұt liӋu ô nhiӉm bҵng hҩp tiӋt trùng và sau ÿó rӱa sҥch ÿӇ tái
sӱ dөng hoһc tái sinh.
4. Khӱ nhiӉm các vұt liӋu ô nhiӉm bҵng hҩp tiӋt trùng và thҧi bӓ.
5. Trӵc tiӃp thiêu hӫy các vұt liӋu ô nhiӉm.
V̵t s̷c nh͕n
Sau khi sӱ dөng, không ÿұy nҳp kim tiêm lҥi mà bҿ cong kim hoһc lҩy nó ra khӓi
bѫm tiêm và ÿӇ tҩt cҧ trong hӝp chӭa chҩt thҧi bӓ sҳc nhӑn. Sau khi sӱ dөng bѫm
kim tiêm dùng mӝt lҫn có hoһc không có kim cҫn ÿӇ trong hӝp chӭa chҩt thҧi sҳc
nhӑn và thiêu hӫy, hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi thiêu hӫy nӃu cҫn.
Các dөng cө chӭa chҩt thҧi sҳc nhӑn phҧi có chӭc năng chӕng ÿâm thӫng và
không ÿѭӧc ÿӵng ÿҫy quá. Khi ÿӵng ÿӃn ba phҫn tѭ, cҫn ÿѭӧc ÿһt vào chӛ “chҩt
thҧi nhiӉm trùng” và thiêu hӫy và hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi thiêu nӃu phòng thí
nghiӋm yêu cҫu. Các dөng cө chӭa chҩt thҧi sҳc nhӑn không ÿѭӧc thҧi ra bãi rác.
H̭p kh͵ trùng và tái s͵ dͭng các v̵t li͏u ô nhi͍m (có kh̫ năng gây nhi͍m
trùng)
Không cӕ gҳng rӱa bҩt kǤ các vұt liӋu ô nhiӉm (có thӇ gây nhiӉm trùng) nào ÿӇ
hҩp khӱ trùng và tái sӱ dөng. Bҩt kǤ viӋc làm sҥch hay sӱa chӳa nào ÿӅu phҧi
ÿѭӧc thӵc hiӋn sau khi hҩp khӱ trùng hoһc tiӋt trùng.
x 18 x
Hͯy b͗ các v̵t li͏u ô nhi͍m (có kh̫ năng gây nhi͍m trùng)
Ngoài các dөng cө sҳc nhӑn cҫn ÿѭӧc xӱ lý nhѭ quy trình trên, tҩt cҧ dөng cө ô
nhiӉm (có khҧ năng gây nhiӉm trùng) cҫn phҧi ÿѭӧc hҩp tiӋt trùng trong nhӳng
thùng kín, ví dө nhѭ các túi nhӵa tәng hӧp mã hóa theo màu, có thӇ hҩp ÿѭӧc,
trѭӟc khi hӫy bӓ. Sau khi hҩp khӱ trùng, có thӇ ÿһt vұt liӋu trong hӝp vұn chuyӇn
ÿӃn lò thiêu hӫy. NӃu có thӇ, vұt liӋu dùng trong nhӳng hoҥt ÿӝng chăm sóc sӭc
khӓe không ÿѭӧc vӭt ra bãi rác, thұm chí cҧ khi ÿã ÿѭӧc khӱ nhiӉm. NӃu có sҹn
mӝt lò thiêu hӫy ngay trong khu vӵc phòng thí nghiӋm thì có thӇ không cҫn lò
hҩp: chҩt thҧi ô nhiӉm cҫn ÿѭӧc ÿӇ trong dөng cө chӭa ÿѭӧc thiӃt kӃ riêng (túi
mã hóa theo màu) và vұn chuyӇn trӵc tiӃp tӟi lò thiêu hӫy. Dөng cө chӭa dùng
nhiӅu lҫn cҫn chӕng dò rӍ và có nҳp ÿұy vӯa khít. Chúng cҫn ÿѭӧc khӱ trùng và
rӱa sҥch trѭӟc khi ÿѭa trӣ lҥi phòng thí nghiӋm ÿӇ sӱ dөng.
Loҥi thùng, bình hoһc lӑ ÿӵng chҩt thҧi không vӥ (nhѭ nhӵa) ÿѭӧc ѭa chuӝng
hѫn và nên ÿһt ӣ tҥi các nѫi làm viӋc. Vұt liӋu thҧi bӓ cҫn ÿѭӧc ngâm hoàn toàn
trong chҩt khӱ trùng vӟi thӡi gian thích hӧp, tùy theo loҥi hóa chҩt khӱ trùng sӱ
dөng (xem chѭѫng 14). Các dөng cө chӭa chҩt thҧi cҫn khӱ nhiӉm và rӱa sҥch
trѭӟc khi sӱ dөng lҥi.
Thiêu hӫy các chҩt thҧi ô nhiӉm phҧi ÿѭӧc sӵ thӯa nhұn cӫa cѫ quan chӭc năng
vӅ ô nhiӉm không khí và y tӃ công cӝng cǊng nhѭ nhân viên an toàn sinh hӑc
phòng thí nghiӋm (xem mөc thiêu hӫy ӣ chѭѫng 14).
An toàn hóa hӑc, lӱa, ÿiӋn, bӭc xҥ và trang thiӃt bӏ
Thҩt bҥi trong viӋc không chӃ các sinh vұt gây bӋnh có thӇ là kӃt quҧ gián tiӃp
cӫa nhӳng tai nҥn do hóa hӑc, lӱa, ÿiӋn hoһc chҩt phóng xҥ. Do ÿó, duy trì các
tiêu chuҭn cao vӅ công tác an toàn trong nhӳng lƭnh vӵc này ӣ bҩt kǤ phòng thí
nghiӋm vi sinh vұt nào là ÿiӅu rҩt cҫn thiӃt. Nhӳng quy tҳc và thѭӡng quy này
ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi các cѫ quan chӭc năng ÿӏa phѭѫng hoһc cҩp quӕc gia, nhӳng
nѫi cǊng cҫn ÿѭӧc huy ÿӝng hӛ trӧ khi cҫn thiӃt. Nhӳng nguy hiӇm vӅ hóa hӑc,
lӱa, ÿiӋn và phóng xҥ ÿѭӧc xem xét chi tiӃt hѫn ӣ phҫn VI cӫa cҭm nang này
(Chѭѫng 17 và 18).
Thông tin chi tiӃt ÿӅ cұp ÿӃn an toàn thiӃt bӏ ÿѭӧc trình bày trong chѭѫng 11.
x 19 x
4. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát -
An toàn sinh hӑc cҩp 3
Phòng thí nghiӋm kiӇm soát - an toàn sinh hӑc cҩp 3 ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ làm viӋc
vӟi vi sinh vұt nhóm nguy cѫ 3 và nhóm nguy cѫ 2 nhѭng ӣ mӭc ÿӝ tұp trung vi
sinh vұt cao hѫn và có nguy cѫ tăng sӵ nguy hiӇm khi lan toҧ khí dung. Mӭc ÿӝ
an toàn sinh hӑc cҩp 3 ÿòi hӓi mӝt chѭѫng trình thao tác và an toàn cao hѫn so
vӟi mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҩp 1 và 2 (ÿã trình bày trong
chѭѫng 3).
Nhӳng hѭӟng dүn trong chѭѫng này là phҫn bә sung vào nhӳng hѭӟng dүn
chohai loҥi phòng thí nghiӋm cѫ bҧn (cҩp 1và 2), và do ÿó phҧi ÿѭӧc áp dөng
trѭӟc các hѭӟng dүn cho phòng thí nghiӋm có mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 3.
Nhӳng thay ÿәi và bә sung cѫ bҧn là:
1. Tiêu chuҭn thӵc hành
2. ThiӃt kӃ và thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
3. Giám sát y tӃ và sӭc khoҿ
Nhӳng phòng thí nghiӋm thuӝc mӭc ÿӝ này cҫn ÿѭӧc liӋt kê và ÿăng ký vӟi
nhӳng tә chӭc sӭc khoҿ phù hӧp hoһc ӣ cҩp quӕc gia.
Áp dөng tҩt cҧ nhӳng quy tҳc cӫa phòng thí nghiӋm cѫ bҧn cҩp 1 và 2 và mӝt sӕ
ÿiӇm sau:
1. Tín hiӋu cҧnh báo nguy hiӇm sinh hӑc (hình 1) ÿһt ӣ cӱa ra vào phòng thí
nghiӋm phҧi ghi rõ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cӫa phòng thí nghiӋm, tên ngѭӡi
giám sát có quyӅn kiӇm soát viӋc ra vào phòng thí nghiӋm cǊng nhѭ nhӳng ÿiӅu
kiӋn ÿһc biӋt khi vào phòng thí nghiӋm, ví dө nhѭ tҥo miӉn dӏch.
2. Quҫn áo bҧo hӝ phòng thí nghiӋm phҧi là nhӳng loҥi quҫn áo ÿһc biӋt: loҥi kín
phía trѭӟc, áo dài có ÿӝ bao phӫ hoàn toàn, quҫn áo có thӇ cӑ rӱa, có che ÿҫu, khi
cҫn thiӃt có thӇ có giày kín mǊi hoһc loҥi giày riêng biӋt. Không nên sӱ dөng
quҫn áo cài khuy phía trѭӟc và tay áo không phӫ hӃt cánh tay. Không mһc quҫn
áo trong phòng thí nghiӋm ra khӓi phòng và quҫn áo này phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm
trѭӟc khi ÿem ÿi là/sҩy. Thay thѭӡng phөc bҵng quҫn áo chuyên dөng cho phòng
thí nghiӋm khi làm viӋc vӟi mӝt sӕ tác nhân (ví dө tác nhân trong nông nghiӋp
hay ÿӝng vұt gây bӋnh).
3. Thao tác mӣ bҩt cӭ loҥi vұt liӋu có khҧ năng gây lây nhiӉm nào cǊng phҧi ÿѭӧc
tiӃn hành trong tӫ an toàn sinh hӑc hoһc thiӃt bӏ ngăn chһn khác (xem chѭѫng
10).4. Mӝt sӕ thao tác trong phòng thí nghiӋm hoһc làm viӋc vӟi ÿӝng vұt nhiӉm
x 20 x
mӝt sӕ bӋnh nào ÿó có thӇ cҫn nhӳng thiӃt bӏ bҧo vӋ hӋ thӕng hô hҩp (xem
chѭѫng 11).
ThiӃt kӃ và tiӋn nghi phòng thí nghiӋm
Áp dөng thiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ nhѭ ÿӕi vӟi các phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – an
toàn sinh hӑc cҩp ÿӝ 1 và 2 và mӝt sӕ thay ÿәi nhѭ sau:
1. Phҧi tách riêng phòng thí nghiӋm ra khӓi khu vӵc có nhiӅu ngѭӡi qua lҥi
trong toà nhà. Có thӇ ÿһt phòng thí nghiӋm ӣ cuӕi hành lang, hoһc xây
mӝt vách ngăn và cӱa hoһc ÿi qua phòng chӡ vào phòng thí nghiӋm (ví dө
lӕi vào 2 cӱa hoһc phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – an toàn sinh hӑc cҩp 2), mô
tҧ mӝt khu vӵc chuyên dөng ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ duy trì sӵ khác biӋt áp suҩt
giӳa phòng thí nghiӋm và không gian lân cұn. Phòng chӡ nên có các vұt
ÿӵng quҫn áo sҥch và bҭn riêng biӋt và phòng tҳm hoa sen.
2. Cӱa phòng chӡ có thӇ ÿóng tӵ ÿӝng và khoá liên ÿӝng ÿӇ trong mӝt thӡi
ÿiӇm chӍ mӝt cӱa mӣ. Có thӇ có mӝt tҩm panel dӉ ÿұp vӥ ÿӇ thoát hiӇm
khi khҭn cҩp.
3. BӅ mһt tѭӡng, sàn nhà và trҫn nhà phҧi chӕng thҩm nѭӟc và dӉ lau chùi.
Nhӳng chӛ mӣ thông qua các bӅ mһt này (ví dө các ӕng dүn chӭc năng)
phҧi ÿѭӧc hàn kín lҥi ÿӇ thuұn tiӋn cho viӋc khӱ nhiӉm.
4. Phòng thí nghiӋm phҧi có thӇ bӏt kín ÿӇ khӱ nhiӉm. Các hӋ thӕng ӕng khí
phҧi ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ cho phép viӋc ngăn chһn bҵng khí.
5. Các cӱa sә phҧi ÿóng chһt, có thӇ bӏt kín khí và khó vӥ.
6. Bӕ trí ӣ cӱa ra vào các bӗn rӱa có vòi nѭӟc tӵ ÿӝng.
7. Phҧi có hӋ thӕng thông gió có kiӇm soát duy trì hѭӟng luӗng khí vào
phòng thí nghiӋm. Nên lҳp ÿһt thiӃt bӏ kiӇm soát trӵc giác có hoһc không
có chuông báo ÿӝng ÿӇ nhân viên có thӇ bҩt kǤ lúc nào cǊng biӃt chҳc là
luӗng khí có hѭӟng thích hӧp vào phòng thí nghiӋm ÿang ÿѭӧc duy trì.
8. HӋ thӕng thông khí phҧi ÿѭӧc xây dӵng sao cho không khí tӯ phòng thí
nghiӋm không ÿѭӧc hoàn lѭu ÿӃn các khu vӵc khác trong cùng toà nhà.
Không khí có thӇ ÿѭӧc lӑc hiӋu năng cao (HEPA), hoàn lѭu và tái sӱ
dөng trong phòng thí nghiӋm. Khi không khí tӯ phòng thí nghiӋm (không
phҧi tӯ tӫ an toàn sinh hӑc) ÿѭӧc thҧi ra bên ngoài toà nhà, nó phҧi ÿѭӧc
phân tán xa khӓi khu vӵc toà nhà và nѫi lҩy không khí vào. Tùy vào tác
nhân ÿѭӧc sӱ dөng, không khí này có thӇ ÿѭӧc thҧi ra qua hӋ thӕng lӑc
HEPA. HӋ thӕng kiӇm soát ÿӝ nóng, thông hѫi và ÿiӅu hòa nhiӋt ÿӝ
(HVAC) có thӇ ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ ngăn ngӯa áp lӵc dѭѫng liên tөc trong
phòng thí nghiӋm. Phҧi quan tâm ÿӃn viӋc lҳp ÿһt chuông báo ÿӝng rõ
ràng ÿӇ thông báo cho nhân viên vӅ lӛi cӫa hӋ thӕng HVAC.
9. Tҩt cҧ các bӝ lӑc HEPA phҧi ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ có thӇ khӱ nhiӉm và kiӇm
tra khí.
10. Tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc ÿһt tránh lӕi ÿi lҥi, cӱa và các hӋ thӕng
thông hѫi (xem chѭѫng 10).
x 21 x
11. Khí tӯ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I và II (xem chѭѫng 10) thҧi ra ngoài qua
bӝ lӑc HEPA theo hѭӟng tránh giao thoa vӟi khí vào ÿӇ cân bҵng khí
trong tӫ hoһc hӋ thӕng thҧi cӫa toà nhà.
12. Phҧi có nӗi hҩp ÿӇ khӱ nhiӉm các chҩt thҧi ô nhiӉm trong phòng thí
nghiӋm. NӃu chҩt thҧi nhiӉm trùng phҧi ÿѭa ra ngoài phòng thí nghiӋm ÿӇ
khӱ nhiӉm và loҥi bӓ thì phҧi ÿѭӧc vұn chuyӇn trong các thùng chӭa kín,
không dӉ vӥ và rò rӍ theo các quy ÿӏnh phù hӧp cӫa quӕc gia hoһc quӕc tӃ.
13. HӋ thӕng cung cҩp nѭӟc phҧi ÿѭӧc lҳp các thiӃt bӏ chӕng chҧy ngѭӧc. Các
ÿoҥn ӕng chân không phҧi ÿѭӧc bҧo vӋ bҵng ӕng xi-phông chӭa dung
dӏch khӱ trùng và bӝ lӑc HEPA hoһc các thiӃt bӏ tѭѫng tӵ. Bѫm chân
không khác nên ÿѭӧc bҧo vӋ thích hӧp bҵng các bҵng các ӕng xi-phông
và bӝ lӑc.
14. Các quy trình thiӃt kӃ cѫ sӣ hҥ tҫng và vұn hành phòng thí nghiӋm An
toàn sinh hӑc cҩp 3 phҧi ÿѭӧc thӇ hiӋn bҵng văn bҧn.
Hình 4 là mӝt ví dө vӅ mô hình thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm An toàn sinh hӑc cҩp 3.
Các nguyên tҳc lӵa chӑn trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm bao gӗm các tӫ an toàn
sinh hӑc (xem chѭѫng 10) giӕng nhѭ phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – An toàn sinh
hӑc cҩp 2. Tuy nhiên, ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 3, các vұt liӋu có nguy cѫ
lây nhiӉm phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm ngay trong tӫ an toàn sinh hӑc hoһc thiӃt bӏ ngăn
chһn cѫ bҧn khác. Cҫn quan tâm ÿӃn các thiӃt bӏ nhѭ máy ly tâm, loҥi máy cҫn
các thiӃt bӏ ngăn chһn hӛ trӧ nhѭ các chén an toàn hay roto ngăn chһn. Mӝt sӕ
máy ly tâm và trang thiӃt bӏ khác nhѭ thiӃt bӏ phân loҥi tӃ bào sӱ dөng vӟi tӃ bào
bӏ lây nhiӉm có thӇ cҫn thêm hӋ thӕng thông hѫi trong phòng có bӝ lӑc HEPA ÿӇ
ngăn chһn hiӋu quҧ.
Giám sát vӅ y tӃ và sӭc khӓe
Mөc ÿích cӫa chѭѫng trình theo dõi y tӃ và sӭc khӓe cho các phòng thí nghiӋm
cѫ bҧn – An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 cǊng ÿѭӧc áp dөng ÿӕi vӟi các phòng thí
nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 3, ngoҥi trӯ các ÿiӇm thay ÿәi nhѭ sau:
1. ViӋc kiӇm tra y tӃ cho các nhân viên trong phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc
cҩp 3 là bҳt buӝc. Cҫn ghi lҥi chi tiӃt vӅ bӋnh sӱ và sӭc khӓe nghӅ nghiӋp.
2. Sau khi ÿánh giá lâm sàng thích ÿáng, ngѭӡi ÿѭӧc kiӇm tra ÿѭӧc phát thҿ y tӃ
(ví dө trong hình 5) cho biӃt ngѭӡi này ÿang làm viӋc ӣ phòng thí nghiӋm an toàn
sinh hӑc cҩp 3. Thҿ có dán ҧnh, có thӇ cho vào ví và luôn ÿѭӧc mang theo. Tên
cӫa ngѭӡi liên lҥc phҧi ÿѭӧc ngѭӡi ÿó ÿӗng ý cho viӃt vào thҿ nhѭng có thӇ viӃt
tên phө trách phòng thí nghiӋm, cӕ vҩn y tӃ và/hoһc chuyên viên an toàn sinh
hӑc.
x 22 x
Hình 4. Phòng thí nghi͏m an toàn sinh h͕c c̭p ÿ͡ 3 ÿi͋n hình
(Mô hình do CUH2A, princeton, NJ, Hoa KǤ cung c̭p) Phòng thí
nghi͏m ÿ˱ͫc tách kh͗i l͙i ÿi l̩i chung và ÿi qua m͡t phòng chͥ (có
l͙i vào 2 lͣp c͵a ho̿c phòng thí nghi͏m c˯ b̫n – an toàn sinh h͕c
c̭p 2) ho̿c m͡t phòng kín khí. Phòng có m͡t n͛i h̭p ÿ͋ kh͵ nhi͍m
ch̭t th̫i tr˱ͣc khi lo̩i b͗. Có b͛n n˱ͣc vͣi vòi t͹ ÿ͡ng. Lu͛ng khí
h˱ͣng vào trong và ṱt c̫ các thao tác vͣi các v̵t li͏u nhi͍m trùng
ÿ˱ͫc th͹c hi͏n trong tͯ an toàn sinh h͕c.
x 23 x
A. Mһt trѭӟc thҿ
GIҨY KIӆM TRA BӊNH TҰT
Ҧnh cӫa
Tên ngѭӡi mang
thҿ
DÀNH CHO NGѬӠI LAO ĈӜNG

Thҿ này là tài sҧn cӫa riêng bҥn. Trong trѭӡng hӧp ӕm sӕt
không rõ nguyên nhân, hãy trình thҿ này cho bác sƭ và thông
báo cho mӝt ngѭӡi trong danh sách dѭӟi ÿây theo thӭ tӵ ѭu
tiên.
Bác sӻ ĈiӋn thoҥi cѫ quan:
ĈiӋn thoҥi nhà riêng:
Bác sӻ ĈiӋn thoҥi cѫ quan:
ĈiӋn thoҥi nhà riêng:
A. Mһt sau thҿ
DÀNH CHO BÁC SƬ

Ngѭӡi mang thҿ này làm viӋc tҥi :
là nѫi có các tác nhân gây bӋnh nhѭ vi rút, vi khuҭn,
Ricketsia, ÿӝng vұt nguyên sinh hoһc giun sán. Trong
trѭӡng hӧp sӕt không rõ nguyên nhân, xin thông báo
cho ngѭӡi tuyӇn dөng vӅ các tác nhân mà bӋnh nhân
này có thӇ bӏ phѫi nhiӉm.
Tên phòng thí nghiӋm:
Ĉӏa chӍ:
ĈiӋn thoҥi:
Hình 5: M̳u th̓ y t͇ tham kh̫o
x 24 x
5. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa -
An toàn sinh hӑc cҩp 4
Phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa – An toàn sinh hӑc cҩp 4 ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ làm
viӋc vӟi các vi sinh vұt Nhóm nguy cѫ 4. Trѭӟc khi phòng thí nghiӋm loҥi này
ÿѭӧc xây dӵng và ÿѭa vào hoҥt ÿӝng, các hoҥt ÿӝng tѭ vҩn nên ÿѭӧc tăng cѭӡng
vӟi các tә chӭc ÿã có kinh nghiӋm trong hoҥt ÿӝng tѭѫng tӵ. Phòng thí nghiӋm
này nên nҵm dѭӟi sӵ kiӇm soát cӫa các cѫ quan y tӃ phù hӧp hoһc ӣ cҩp quӕc
gia. Thông tin dѭӟi ÿây chӍ có tính chҩt hѭӟng dүn. Các quӕc gia hoһc tә chӭc có
ý ÿӏnh phát triӇn phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 4 cҫn liên lҥc vӟi
Chѭѫng trình an toàn sinh hӑc cӫa Tә chӭc Y tӃ thӃ giӟi ÿӇ có thêm thông tin. 1

Áp dөng tiêu chuҭn thӵc hành cho mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 3 và mӝt sӕ ÿiӇm
ÿѭӧc bә sung dѭӟi ÿây:
1. Cҫn áp dөng qui tҳc hai ngѭӡi, do ÿó không cá nhân nào làm viӋc mӝt
mình. Ĉây là qui tҳc ÿһc biӋt quan trӑng
2. Phҧi thay toàn bӝ quҫn áo và giày dép trѭӟc khi ra vào phòng thí nghiӋm.
3. Nhân viên phҧi ÿѭӧc ÿào tҥo vӅ các qui trình cҩp cӭu cѫ bҧn trong trѭӡng
hӧp có ngѭӡi chҩn thѭѫng hoһc ÿau ӕm.
4. Mӝt phѭѫng pháp thông tin liên lҥc thông thѭӡng và trong trѭӡng hӧp
khҭn cҩp phҧi ÿѭӧc thiӃt lұp giӳa nhân viên làm viӋc trong phòng thí
nghiӋm và nhân viên hӛ trӧ ӣ bên ngoài phòng thí nghiӋm.
ThiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ cӫa phòng thí nghiӋm

Phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa - an toàn sinh hӑc cҩp 4 có các ÿһc ÿiӇm giӕng
vӟi phòng thí nghiӋm kiӇm soát - an toàn sinh hӑc cҩp 3 và có thêm mӝt sӕ ÿһc
ÿiӇm dѭӟi ÿây:
1
Chѭѫng trình an toàn sinh hӑc, Khoa Giám sát và Phòng chӕng bӋnh truyӅn
nhiӉm, Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, 20 Avenue Appia, 1211 Geneva 27, Thөy Sӻ.
(http://www.who.int/csr/).
x 25 x
1. Ki͋m soát c˯ b̫n. Phҧi có mӝt hӋ thӕng kiӇm soát cѫ bҧn hiӋu quҧ, bao gӗm
mӝt hoһc nhiӅu thӭ sau:
- Phòng thí nghi͏m vͣi tͯ an toàn sinh h͕c c̭p III/phòng thí nghi͏m ca-bin
III. Phҧi ÿi qua ít nhҩt hai cӱa trѭӟc khi vào các phòng ÿһt các tӫ an toàn sinh
hӑc cҩp III. Trong cҩu trúc phòng thí nghiӋm này, tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III
tҥo ra sӵ ngăn chһn cѫ bҧn. Nhҩt thiӃt phҧi có phòng tҳm cho nhân viên vӟi
các phòng thay ÿӗ bên trong và bên ngoài. Vұt liӋu và dөng cө không mang
vào trong phòng ca-bin qua khu vӵc thay ÿӗ phҧi ÿѭӧc kiӇm soát qua phòng
phun sѭѫng hoһc nӗi hҩp 2 cӱa. Khi cӱa bên ngoài ÿã ÿѭӧc ÿóng an toàn,
nhân viên trong phòng thí nghiӋm có thӇ mӣ cӱa bên trong ÿӇ lҩy vұt liӋu.
Các cánh cӱa phòng phun sѭѫng hoһc nӗi hҩp ÿѭӧc khóa liên ÿӝng ÿӇ cӱa
bên ngoài không thӇ mӣ ÿѭӧc trӯ khi nӗi hҩp tiӃn hành xong mӝt quá trình vô
khuҭn hoһc quá trình phun sѭѫng khӱ nhiӉm kӃt thúc (xem chѭѫng 10).
- Phòng thí nghi͏m yêu c̯u m̿c ÿ͛ b̫o h͡. Phҧi mһc ÿӗ bҧo hӝ có thiӃt bӏ hô
hҩp ÿӝc lұp là khác biӋt chính vӅ yêu cҫu thiӃt kӃ và trang bӏ giӳa mӝt phòng
thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 4 vӟi tӫ an toàn sinh hӑc cҩp 3. Các buӗng
trong phòng thí nghiӋm yêu cҫu mһc ÿӗ bҧo hӝ ÿѭӧc bӕ trí ÿӇ cho nhân viên
ÿi qua khu vӵc thay ÿӗ và khӱ khuҭn trѭӟc khi vào khu vӵc ÿӇ thao tác các
vұt liӋu nhiӉm trùng. Phҧi có phòng tҳm ÿӇ khӱ khuҭn ÿӗ bҧo hӝ cho nhân
viên khi rӡi khӓi khu vӵc phòng thí nghiӋm. CǊng nên có mӝt phòng tҳm cho
tӯng nhân viên vӟi các phòng thay ÿӗ bên trong và bên ngoài. Nhân viên khi
vào khu vӵc này phҧi mһc mӝt bӝ quҫn áo liӅn thân cung cҩp khí, áp lӵc
dѭѫng, có bӝ lӑc HEPA. Không khí trong áo phҧi ÿѭӧc cung cҩp bӣi mӝt hӋ
thӕng có nguӗn khí ÿӝc lұp có khҧ năng cung cҩp thêm 100% lѭӧng khí trong
trѭӡng hӧp khҭn cҩp. Lӕi vào phòng thí nghiӋm phҧi mһc ÿӗ bҧo hӝ ÿi qua
mӝt phòng khóa khí có cӱa kín khí. Cҫn có mӝt hӋ thӕng cҧnh báo phù hӧp
cho nhân viên làm viӋc trong phòng thí nghiӋm ÿӇ sӱ dөng trong trѭӡng hӧp
hӋ thӕng máy móc có sӵ cӕ hay xҧy ra trөc trһc vӅ khí (xem chѭѫng 10).
2. Ki͋m soát l͙i ra vào. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa – an toàn sinh hӑc cҩp
4 phҧi ÿѭӧc bӕ trí ӣ mӝt tòa nhà riêng biӋt hoһc ӣ mӝt khu vӵc ÿѭӧc mô tҧ rõ
ràng trong mӝt tòa nhà an toàn. Nhân viên và trang thiӃt bӏ ra vào phҧi qua mӝt
phòng khóa khí hoһc hӋ thӕng riêng biӋt. Khi vào nhân viên phҧi thay toàn bӝ
quҫn áo và trѭӟc khi ra phҧi tҳm rӱa sҥch sӁ rӗi mһc quҫn áo bình thѭӡng.
3. Ki͋m soát h͏ th͙ng không khí. Áp lӵc âm phҧi ÿѭӧc duy trì trong phòng. Cҧ
khí vào và ra phҧi ÿѭӧc lӑc bҵng bӝ lӑc HEPA. Có sӵ khác biӋt ÿáng kӇ vӅ hӋ
thӕng thông khí trong phòng thí nghiӋm ca-bin III và phòng thí nghiӋm yêu cҫu
mһc ÿӗ bҧo hӝ.
— Phòng thí nghi͏m ca-bin III. Khí cҩp cho tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III có thӇ
lҩy tӯ ngay trong phòng thông qua bӝ lӑc HEPA lҳp trên tӫ hoһc trӵc tiӃp
thông qua hӋ thӕng cung cҩp khí. Tӫ phҧi luôn hoҥt ÿӝng ӣ áp lӵc âm ÿӕi vӟi
môi trѭӡng xung quanh phòng thí nghiӋm. Cҫn lҳp ÿһt mӝt hӋ thӕng thông khí
không tuҫn hoàn riêng.
— Phòng thí nghi͏m yêu c̯u m̿c ÿ͛ b̫o h͡. Phҧi có các hӋ thӕng buӗng cҩp
x 26 x
và thҧi khí chuyên biӋt. Các bӝ phұn cҩp và thҧi cӫa hӋ thӕng thông khí ÿѭӧc
cân bҵng ÿӇ tҥo cho hѭӟng dòng khí ÿi tӯ nѫi nguy hiӇm thҩp ÿӃn nѫi nguy
hiӇm cao. Phҧi có quҥt thҧi khí dѭ ÿӇ ÿҧm bҧo thiӃt bӏ luôn ӣ dѭӟi áp lӵc âm.
Phҧi theo dõi áp suҩt khác nhau trong khu vӵc phòng thí nghiӋm và giӳa
phòng thí nghiӋm vӟi khu vӵc xung quanh. Phҧi kiӇm soát dòng khí trong các
bӝ phұn cҩp và thҧi khí cӫa hӋ thӕng thông khí và phҧi có mӝt hӋ thӕng kiӇm
soát thích hӧp ÿӇ ngăn chһn tăng áp suҩt trong phòng thí nghiӋm. Phҧi có hӋ
thӕng cҩp khí qua bӝ lӑc HEPA cho khu vӵc phҧi mһc ÿӗ bҧo hӝ, buӗng tҳm
khӱ nhiӉm và phòng khóa khí khӱ nhiӉm. Khí thҧi tӯ phòng thí nghiӋm phҧi
ÿѭӧc ÿi qua hai bӝ lӑc HEPA. Hoһc sau khi qua hai hӋ thӕng lӑc HEPA, khí
thҧi có thӇ tái tuҫn hoàn nhѭng chӍ trong phòng thí nghiӋm. Trong bҩt cӭ
trѭӡng hӧp nào, khí thҧi cӫa phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 4 cǊng
không ÿѭӧc tái tuҫn hoàn ÿӃn các khu vӵc khác.Phҧi hӃt sӭc cҭn trӑng nӃu sӱ
dөng không khí tuҫn hoàn trong phòng thí nghiӋm. Phҧi xem xét loҥi nghiên
cӭu, trang thiӃt bӏ, hóa chҩt và các vұt liӋu khác ÿѭӧc sӱ dөng trong phòng thí
nghiӋm cǊng nhѭ mүu ÿӝng vұt trong các nghiên cӭu.
Tҩt cҧ bӝ lӑc HEPA cҫn phҧi ÿѭӧc kiӇm tra và chӭng nhұn hàng năm. Vҧi bӑc
cӫa bӝ lӑc HEPA ÿѭӧc thiӃt kӃ cho phép khӱ nhiӉm tҥi chӛ trѭӟc khi tháo ra.
Hoһc có thӇ tháo bӝ lӑc trong mӝt hӝp kín khí sau ÿó khӱ nhiӉm và/hoһc thiêu
hӫy.
4. Kh͵ nhi͍m ch̭t th̫i l͗ng. Tҩt cҧ chҩt thҧi lӓng tӯ khu vӵc ph̫i m̿c ÿ͛ b̫o
h͡, phòng khӱ nhiӉm, phòng tҳm khӱ nhiӉm, hoһc tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III
phҧi ÿѭӧc khӱ trùng. Phѭѫng pháp ѭu tiên là xӱ lý bҵng nhiӋt. Mӝt sӕ chҩt thҧi
lӓng ÿòi hӓi phҧi trung hòa ÿӝ pH trѭӟc khí thҧi ra ngoài. Nѭӟc thҧi tӯ phòng tҳm
cӫa nhân viên và nhà vӋ sinh có thӇ thҧi trӵc tiӃp ra hӋ thӕng cӕng mà không cҫn
xӱ lý.
5. Vô khu̱n ch̭t th̫i và v̵t li͏u. Phҧi có nӗi hҩp hai cӱa ӣ khu vӵc phòng thí
nghiӋm. Phҧi có các phѭѫng pháp khӱ nhiӉm khác cho thiӃt bӏ và các vұt dөng
không thӇ tiӋt trùng bҵng hѫi ÿѭӧc.
6. M̳u v̵t, v̵t li͏u và ÿ͡ng v̵t phҧi vào qua cәng khóa khí.
7. Ph̫i có ÿ˱ͥng dây ÿi͏n chuyên dͭng và ngu͛n ÿi͏n riêng trong trѭӡng hӧp
khҭn cҩp.
8. H͏ th͙ng c͙ng rãnh ngăn ch̿n phҧi ÿѭӧc lҳp ÿһt.
Do tính phӭc tҥp cao cӫa chӃ tҥo, lҳp ÿһt và xây dӵng các thiӃt bӏ an toàn sinh
hӑc cҩp 4, cҧ trong ca-bin hay trong khu vӵc phҧi mһc ÿӗ bҧo hӝ, viӋc trình bày
các thiӃt bӏ nhѭ vұy dѭӟi dҥng sѫ ÿӗ không thӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc.
Do tính phӭc tҥp cao cӫa công viӋc trong phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp
4 mӝt cҭm nang làm viӋc chi tiӃt riêng biӋt cҫn ÿѭӧc xây dӵng và thӱ nghiӋm qua
ÿào tҥo. Ngoài ra, phҧi ÿһt ra mӝt chѭѫng trình khҭn cҩp (xem chѭѫng 13).
Chuҭn bӏ chѭѫng trình này cҫn hӧp tác tích cӵc vӟi cѫ quan y tӃ ÿӏa phѭѫng và
quӕc gia. Nên có sӵ tham gia cӫa các dӏch vө khҭn cҩp khác nhѭ phòng cháy,
cҧnh sát, bӋnh viӋn.
x 27 x
6. Cѫ sӣ ÿӝng vұt thí nghiӋm
Nhӳng ngѭӡi sӱ dөng ÿӝng vұt cho mөc ÿích chҭn ÿoán hay thӵc nghiӋm cҫn chú
ý vӅ phѭѫng diӋn ÿҥo ÿӭc là tránh gây ÿau ÿӟn hay khó chӏu không cҫn thiӃt cho
ÿӝng vұt. Ĉӝng vұt phҧi nhӕt trong phòng sҥch sӁ, thoҧi mái và ÿѭӧc cung cҩp ÿӫ
thӭc ăn và nѭӟc uӕng. Sau khi kӃt thúc thӵc nghiӋm, ÿӝng vұt phҧi ÿѭӧc ÿӕi xӱ
mӝt cách nhân ÿҥo.
Chuӗng nuôi ÿӝng vұt nên ÿһt ӣ khu vӵc riêng, cách biӋt ÿӇ ÿҧm bҧo an toàn.
Trong trѭӡng hӧp chuӗng nuôi nӕi liӅn vӟi phòng thí nghiӋm thì cҫn phҧi thiӃt kӃ
sao cho cách biӋt vӟi khu vӵc chung cӫa phòng thí nghiӋm ÿӇ thuұn tiӋn cho
công viӋc khӱ trùng và tiӋt trùng.
B̫ng 4. Các mͱc ÿ͡ ki͋m soát c˯ sͧ ÿ͡ng v̵t: tóm t̷t tiêu chu̱n th͹c hành và
trang thi͇t b͓ an toàn
NHÓM MӬC ĈӜ CÁC TIÊU CHUҬN THӴC HÀNH PHÒNG
NGUY KIӆM THÍ NGHIӊM VÀ
CѪ SOÁT TRANG THIӂT Bӎ AN TOÀN
1 ABSL-1 Hҥn chӃ ngѭӡi vào, có quҫn áo và găng tay bҧo hӝ.
Nhѭ ABSL-1 cӝng thêm: biӇn báo nguy hiӇm sinh
hӑc. BSC cҩp 1 hoһc 2 ÿӕi vӟi các hoҥt ÿӝng tҥo ra
2 ABSL-2
khí dung. Khӱ nhiӉm trùng chҩt thҧi và lӗng trѭӟc
khi rӱa.
Nhѭ ABSL-2 cӝng thêm: hҥn chӃ ngѭӡi vào. BSC
3 ABSL-3
và quҫn áo bҧo hӝ ÿһc biӋt cho tҩt cҧ các hoҥt ÿӝng.
Nhѭ ABSL-3 cӝng thêm: hҥn chӃ nghiêm ngһt
ngѭӡi vào. Thay quҫn áo trѭӟc khi vào. BSC cҩp 3
4 ABSL-4
hoһc quҫn áo áp lӵc dѭѫng. Tҳm trѭӟc khi ra. Tҩt
cҧ các chҩt thҧi ra phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm .
ABSL: Cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc cѫ sӣ ÿӝng vұt. BSC: Tӫ an toàn sinh hӑc
CǊng nhѭ phòng thí nghiӋm, thiӃt kӃ cӫa cѫ sӣ ÿӝng vұt dӵa theo sӵ ÿánh giá
nguy cѫ và nhóm nguy cѫ cӫa vi sinh vұt ÿѭӧc khҧo sát nhѭ cӫa cѫ sӣ ÿӝng vұt ӣ
các mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 1, 2, 3 hoһc 4.
Ĉӕi vӟi tác nhân ÿѭӧc dùng trong phòng thí nghiӋm ÿӝng vұt, cҫn xem xét các
yӃu tӕ sau ÿây:
1. Ĉѭӡng lan truyӅn thông thѭӡng
2. ThӇ tích và nӗng ÿӝ ÿѭӧc dùng
3. Ĉѭӡng tiêm truyӅn
x 28 x
4. Các tác nhân có thӇ thҧi ra ÿѭӧc không và theo ÿѭӡng nào
Ĉӕi vӟi ÿӝng vұt ÿѭӧc dùng trong phòng thí nghiӋm ÿӝng vұt, cҫn xem xét các
yӃu tӕ sau ÿây:
1. Ĉһc ÿiӇm tӵ nhiên (ví dө tính hung dӳ và khҧ năng cҳn, cào)
2. Ĉһc tính nӝi và ngoҥi ký sinh tӵ nhiên
3. Các bӋnh dӉ mҳc phҧi
4. Khҧ năng gieo rҳc các dӏ ӭng nguyên
Giӕng nhѭ phòng thí nghiӋm, các yêu cҫu vӅ ÿһc ÿiӇm thiӃt kӃ, trang thiӃt bӏ và
phòng ngӯa gia tăng nghiêm ngһt theo cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc cho ÿӝng vұt.
Nhӳng ÿiӅu này ÿѭӧc mô tҧ dѭӟi ÿây và ÿѭӧc tóm tҳt ӣ bҧng 4. Các tiêu chuҭn
cӫa cҩp thҩp hѫn ÿѭӧc bә sung hѭӟng dүn ÿӇ thành tiêu chuҭn cӫa cҩp cao hѫn.
Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 1

Cҩp ÿӝ này phù hӧp cho viӋc lѭu giӳ hҫu hӃt các lô ÿӝng vұt ÿã qua kiӇm dӏch
(ngoҥi trӯ loài ÿӝng vұt linh trѭӣng không phҧi là con ngѭӡi cҫn có ý kiӃn cӫa cѫ
quan chӭc năng cҩp quӕc gia) và nhӳng ÿӝng vұt ÿã tiêm phòng vӟi các tác nhân
thuӝc nhóm nguy cѫ 1. Phҧi thӵc hiӋn kӻ thuұt vi sinh an toàn (GMT). Lãnh ÿҥo
cѫ sӣ phҧi thiӃt lұp ra các chính sách, quy trình và ÿiӅu khoҧn quy ÿӏnh trong tҩt
cҧ các hoҥt ÿӝng, kӇ cҧ viӋc ÿi vào khu vӵc nhӕt ÿӝng vұt. Chѭѫng trình giám sát
y tӃ thích hӧp cho nhân viên cǊng phҧi ÿѭӧc xây dӵng. Phҧi chuҭn bӏ và thông
qua tài liӋu hѭӟng dүn hoҥt ÿӝng hoһc tài liӋu vӅ an toàn.

Cҩp ÿӝ này phù hӧp ÿӇ làm viӋc vӟi ÿӝng vұt ÿã tiêm phòng vӟi các vi sinh vұt
thuӝc Nhóm nguy cѫ 2. Cҫn thӵc hiӋn nhӳng biӋn pháp phòng ngӯa an toàn sau
ÿây:
1. Ĉҥt tҩt cҧ các yêu cҫu ÿӕi vӟi cѫ sӣ ÿӝng vұt - an toàn sinh hӑc cҩp 1.
2. Có biӇn báo nguy hiӇm sinh hӑc (xem hình 1) ӣ các cӱa ra vào và tҥi nhӳng
nѫi thích hӧp.
3. Cѫ sӣ phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ thuұn lӧi cho viӋc lau chùi và sҳp xӃp.
4. Cӱa phҧi ÿѭӧc mӣ vào trong và tӵ ÿóng.
5. Có ÿҫy ÿӫ thiӃt bӏ sѭӣi, thông hѫi và ánh sáng.
6. NӃu có thiӃt bӏ thông gió cѫ hӑc thì luӗng khí phҧi thәi vào bên trong. Khí thҧi
ÿѭӧc thҧi ra ngoài và không ÿѭӧc tái luân chuyӇn ÿӃn bҩt kǤ nѫi nào trong tòa
nhà.
7. ChӍ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm mӟi ÿѭӧc phép vào.
8. Không ÿѭa vào các ÿӝng vұt không sӱ dөng cho viӋc thӵc nghiӋm.
9. Cҫn có chѭѫng trình kiӇm soát ÿӝng vұt gһm nhҩm và chân ÿӕt.
10. NӃu có cӱa sә, phҧi ÿҧm bҧo an ninh, không phá ÿѭӧc và nӃu có thӇ mӣ ÿѭӧc
thì phҧi lҳp ÿһt tҩm chҳn chӕng ÿӝng vұt chân ÿӕt.
x 29 x
11. Các bӅ mһt làm viӋc phҧi ÿѭӧc khӱ trùng bҵng chҩt khӱ trùng hiӋu quҧ sau
khi sӱ dөng (xem chѭѫng 14).
12. Phҧi có tӫ an toàn sinh hӑc (cҩp I hoһc II) hoһc lӗng cách ly vӟi bӝ cung cҩp
khí chuyên dөng và bӝ lӑc HEPA cho nhӳng công viӋc có thӇ tҥo ra khí dung.
13. Có sҹn nӗi hҩp tҥi chӛ hoһc gҫn vӟi cѫ sӣ ÿӝng vұt.
14. Vұt liӋu lót ә cho ÿӝng vұt phҧi ÿѭӧc loҥi bӓ theo cách làm giҧm thiӇu viӋc
tҥo khí dung hay bөi.
15. Tҩt cҧ các vұt liӋu thҧi và lót ә phҧi ÿѭӧc khӱ trùng trѭӟc khi loҥi bӓ.
16. NӃu có thӇ thì hҥn chӃ viӋc sӱ dөng các vұt liӋu sҳc nhӑn. Luôn bӓ các vұt
liӋu sҳc nhӑn vào các ÿӗ chӭa chuyên dөng chӕng chӑc thӫng có nҳp và xӱ lý
nhѭ vұt nhiӉm trùng.
17. Các vұt liӋu ÿӇ hҩp hoһc ÿӕt phҧi ÿѭӧc vұn chuyӇn an toàn trong các ÿӗ chӭa
ÿóng kín.
18. Lӗng nhӕt ÿӝng vұt phҧi ÿѭӧc khӱ trùng sau khi sӱ dөng.
19. Xác ÿӝng vұt phҧi ÿѭӧc ÿӕt.
20. Phҧi mһc quҫn áo và trang thiӃt bӏ bҧo hӝ khi ӣ trong cѫ sӣ ÿӝng vұt và khi ra
ngoài thì cӣi ra.
21. Phҧi có thiӃt bӏ rӱa tay. Nhân viên phҧi rӱa tay trѭӟc khi ra khӓi cѫ sӣ ÿӝng
vұt.
22. Tҩt cҧ các chҩn thѭѫng, dù là rҩt nhҽ, phҧi ÿѭӧc xӱ lý thích hӧp, báo cáo và
ghi chép lҥi.
23. Nghiêm cҩm ăn, uӕng, hút thuӕc và sӱ dөng mӻ phҭm trong cѫ sӣ.
24. Tҩt cҧ cán bӝ nhân viên phҧi ÿѭӧc tұp huҩn ÿҫy ÿӫ.

Cҩp ÿӝ này phù hӧp ÿӇ làm viӋc vӟi ÿӝng vұt ÿã ÿѭӧc tiêm phòng vӟi các vi sinh
vұt thuӝc Nhóm nguy cѫ 3 hoһc chӍ ÿӏnh khi ÿánh giá nguy cѫ. Tҩt cҧ các hӋ
thӕng, tiêu chuҭn thӵc hành và quy trình phҧi ÿѭӧc xem xét và chӭng nhұn lҥi
hàng năm. Cҫn thӵc hiӋn nhӳng biӋn pháp phòng ngӯa an toàn sau ÿây:
1. Ĉҥt tҩt cҧ các yêu cҫu cӫa cѫ sӣ ÿӝng vұt - an toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2.
2. KiӇm soát nghiêm ngһt ngѭӡi vào.
3. Cѫ sӣ phҧi cách biӋt vӟi khu vӵc phòng thí nghiӋm và nhà nuôi ÿӝng vұt khác
bҵng mӝt bӝ cӱa kép tҥo thành mӝt phòng chuҭn bӏ.
4. Phòng chuҭn bӏ phҧi có thiӃt bӏ rӱa tay.
5. Phòng chuҭn bӏ nên có vòi sen.
6. Phҧi có bӝ phұn thông gió cѫ hӑc ÿӇ ÿҧm bҧo luӗng không khí liên tөc ӣ tҩt cҧ
các phòng. Khí thҧi phҧi qua hӋ thӕng lӑc HEPA trѭӟc khi thҧi ra ngoài và không
ÿѭӧc tái luân chuyӇn. HӋ thӕng phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ phòng tránh luӗng khí ÿҧo
ngѭӧc và tҥo áp lӵc dѭѫng ӣ bҩt kǤ nѫi nào trong nhà nuôi ÿӝng vұt.
x 30 x
7. Phҧi có sҹn nӗi hҩp ӣ vӏ trí thuұn lӧi ÿӕi vӟi nhà nuôi ÿӝng vұt có chҩt nguy
hiӇm sinh hӑc. Chҩt thҧi nhiӉm trùng nên ÿѭӧc hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi chuyӇn
ÿӃn nѫi khác trong cѫ sӣ ÿӝng vұt.
8. Có sҹn lò thiêu tҥi chӛ hoһc thiӃt bӏ thay thӃ theo quy ÿӏnh cӫa cѫ quan chӭc
năng có thҭm quyӅn.
9. Ĉӝng vұt bӏ nhiӉm vi sinh vұt thuӝc Nhóm nguy cѫ 3 phҧi ÿѭӧc nhӕt trong
lӗng ӣ vӏ trí cách ly hoһc trong phòng. Lӗng phҧi có thiӃt bӏ thông gió ÿһt ӣ sau.
10. Hҥn chӃ tӕi ÿa bөi trong ә.
11. Tҩt cҧ quҫn áo bҧo hӝ phҧi ÿѭӧc khӱ trùng trѭӟc khi giһt.
12. Cӱa sә phҧi ÿóng và bӏt kín, không phá ÿѭӧc.
13. Nên tiêm phòng thích hӧp cho nhân viên.

Công viӋc trong cѫ sӣ ÿӝng vұt này thѭӡng sӁ liên kӃt vӟi công viӋc trong phòng
thí nghiӋm biӋt lұp tӕi ÿa - an toàn sinh hӑc cҩp 4. Phҧi áp dөng hài hòa các quy
tҳc và quy ÿӏnh cҩp quӕc gia và ÿӏa phѭѫng khi thӵc hiӋn cҧ hai công viӋc này.
NӃu công viӋc ÿѭӧc tiӃn hành trong mӝt phòng thí nghiӋm yêu cҫu mһc quҫn áo
bҧo hӝ thì các quy trình và tiêu chuҭn thӵc hành bә sung phҧi ÿѭӧc áp dөng trѭӟc
nhӳng gì ÿѭӧc mô tҧ dѭӟi ÿây (xem chѭѫng 5).
1. Ĉҥt tҩt cҧ các yêu cҫu cӫa cѫ sӣ ÿӝng vұt - an toàn sinh hӑc cҩp 1, 2 và 3.
2. KiӇm soát nghiêm ngһt ngѭӡi vào. ChӍ nhӳng nhân viên ÿѭӧc giám ÿӕc cѫ
quan cho phép mӟi ÿѭӧc vào.
3. Không làm viӋc tӯng ngѭӡi riêng rӁ: phҧi áp dөng nguyên tҳc hai ngѭӡi.
4. Nhân viên phҧi ÿѭӧc ÿào tҥo ӣ mӭc ÿӝ cao nhҩt nhѭ các nhà vi sinh vұt và
quen vӟi nhӳng nguy hiӇm nghӅ nghiӋp và có sӵ phòng ngӯa cҫn thiӃt.
5. Khu vӵc nhà nuôi ÿӝng vұt nhiӉm các vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 4 phҧi
duy trì các tiêu chuҭn ngăn chһn ÿѭӧc mô tҧ và áp dөng cho phòng thí nghiӋm
biӋt lұp tuyӋt ÿӕi- an toàn sinh hӑc cҩp 4.
6. Phҧi vào cѫ sӣ qua mӝt phòng chuҭn bӏ khóa khí, phía sҥch cӫa phòng chuҭn bӏ
phҧi cách biӋt vӟi phía hҥn chӃ bҵng tiӋn nghi tҳm rӱa và thay ÿӗ ÿҥc.
7. Khi vào làm viӋc, nhân viên phҧi cӣi bӓ thѭӡng phөc và thay bҵng quҫn áo bҧo
hӝ ÿһc biӋt. Khi làm viӋc xong phҧi cӣi bӓ quҫn áo bҧo hӝ ÿӇ thanh hҩp tiӋt trùng
và tҳm rӱa trѭӟc khi ra.
8. Cѫ sӣ phҧi ÿѭӧc thông gió bҵng hӋ thӕng lӑc thҧi HEPA ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ ÿҧm
bҧo áp lӵc âm (luӗng khí hѭӟng vào trong).
9. HӋ thӕng thông gió phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ chӕng luӗng khí ÿҧo ngѭӧc và áp lӵc
dѭѫng.
10. Phҧi có nӗi hѫi hai cӱa có nҳp sҥch ÿһt ӣ mӝt phòng bên ngoài phòng biӋt lұp
ÿӇ trao ÿәi vұt liӋu.
11. Phҧi có 1 khóa khí riêng có mһt sҥch ÿһt trong mӝt phòng bên ngoài phòng
x 31 x
biӋt lұp ÿӇ trao ÿәi các vұt liӋu không hҩp ÿѭӧc.
12. Tҩt cҧ các thao tác vӟi ÿӝng vұt bӏ nhiӉm vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 4
phҧi ÿѭӧc thӵc hiӋn trong ÿiӅu kiӋn biӋt lұp tӕi ÿa - An toàn sinh hӑc cҩp 4.
13. Tҩt cҧ các ÿӝng vұt phҧi ÿѭӧc nhӕt riêng rӁ.
14. Tҩt cҧ chҩt thҧi và vұt liӋu lót ә phҧi ÿѭӧc hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi loҥi bӓ.
15. Phҧi có giám sát y tӃ cho nhân viên.
Ĉӝng vұt không xѭѫng sӕng

Nhѭ vӟi ÿӝng vұt có xѭѫng sӕng, cҩp an toàn sinh hӑc cӫa cѫ sӣ ÿӝng vұt không
xѭѫng sӕng cǊng do nhóm nguy cѫ cӫa các tác nhân theo ÿiӅu tra hoһc ÿánh giá
nguy cѫ quyӃt ÿӏnh. Nhӳng phòng ngӯa bә sung sau ÿây là cҫn thiӃt ÿӕi vӟi mӝt
sӕ ÿӝng vұt chân ÿӕt, ÿһc biӋt là côn trùng bay:
1. Ĉӝng vұt không xѭѫng sӕng ÿã nhiӉm và không nhiӉm trùng cҫn có phòng
riêng biӋt.
2. Phòng có thӇ bӏt kín lҥi ÿӇ xông khói.
3. Luôn có bình phun diӋt côn trùng
4. Cҫn có thiӃt bӏ "làm lҥnh" ÿӇ làm giҧm hoҥt ÿӝng cӫa ÿӝng vұt không xѭѫng
sӕng khi cҫn thiӃt.
5. Lӕi vào phҧi qua phòng chuҭn bӏ có bүy côn trùng và lѭӟi chҳn ÿӝng vұt chân
ÿӕt ӣ cӱa ra vào.
6. Tҩt cҧ các ӕng thông khí và cӱa sә có thӇ mӣ cҫn có lѭӟi chҳn ÿӝng vұt chân
ÿӕt.
7. Lѭӟi chҳn ӣ chұu rӱa và cӱa cӕng không ÿѭӧc ÿӇ khô.
8. Tҩt cҧ các chҩt thҧi cҫn ÿѭӧc khӱ trùng bҵng cách hҩp vì mӝt sӕ ÿӝng vұt
không xѭѫng sӕng không bӏ chҩt khӱ trùng tiêu diӋt.
9. KiӇm tra sӕ lѭӧng ҩu trùng và ÿӝng vұt chân ÿӕt bay, bò, nhҧy trѭӣng thành.
10. Dөng cө chӭa bӑ chét và mҥt cҫn ÿһt trên khay dҫu.
11. Các loài côn trùng biӃt bay ÿã nhiӉm hoһc có nguy cѫ nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc
nhӕt trong lӗng có lѭӟi kép.
12. Các loài chân ÿӕt ÿã nhiӉm hoһc có nguy cѫ nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc nhӕt
trong phòng an toàn sinh hӑc hoһc cách ly.
13. Các loài chân ÿӕt ÿã nhiӉm hoһc có nguy cѫ nhiӉm trùng có thӇ ÿѭӧc thao tác
trên khay lҥnh.
Xem thông tin chi tiӃt ӣ các tài liӋu tham khҧo (3–6).
x 32 x
7. Hѭӟng dүn kiӇm ÿӏnh phòng thí nghiӋm/cѫ sӣ
Thҭm ÿӏnh phòng thí nghiӋm/cѫ sӣ có thӇ ÿѭӧc xác ÿӏnh là viӋc xem xét lҥi mӝt
cách hӋ thӕng và các qui trình văn bҧn thӇ hiӋn các thành phҫn cҩu trúc phòng thí
nghiӋm, hӋ thӕng hoһc/và các thành phҫn cӫa hӋ thӕng ÿѭӧc lҳp ÿһt, kiӇm tra, thӱ
nghiӋm chӭc năng và thҭm tra ÿӇ ÿҥt các tiêu chuҭn tѭѫng ӭng cҩp quӕc gia hoһc
quӕc tӃ. Các tiêu chuҭn thiӃt kӃ cӫa hӋ thӕng tòa nhà tѭѫng ӭng và thiӃt kӃ vұn
hành tuân theo nhӳng yêu cҫu này. Nói mӝt cách khác, các phòng thí nghiӋm
ÿѭӧc thiӃt kӃ theo các mӭc an toàn sinh hӑc cҩp 1 - 4 sӁ có nhӳng khác biӋt và
ÿòi hӓi ÿӝ phӭc tҥp thҭm ÿӏnh tăng dҫn. ĈiӅu kiӋn khí hұu và ÿӏa lý nhѭ các
ÿѭӡng ÿӭt ÿoҥn ÿӏa chҩt hoһc ÿӝ nóng, lҥnh hay ÿӝ ҭm quá cao cǊng có thӇ ҧnh
hѭӣng ÿӃn thiӃt kӃ và vì thӃ ÿòi hӓi viӋc thҭm ÿӏnh phòng thí nghiӋm. Trѭӟc khi
hoàn thành quá trình kiӇm ÿӏnh, các thành phҫn cҩu trúc thích hӧp và hӋ thӕng hӛ
trӧ sӁ ÿѭӧc thӱ nghiӋm ӣ các ÿiӅu kiӋn vұn hành khác nhau và các phѭѫng thӭc
hoҥt ÿӝng không nhѭ mong ÿӧi và các thành phҫn này sӁ ÿѭӧc phê chuҭn.
Quá trình thҭm ÿӏnh và tiêu chuҭn chҩp nhұn ÿѭӧc nên ÿѭӧc xác lұp sӟm, tӕt nhҩt
là trong giai ÿoҥn lұp chѭѫng trình cӫa dӵ án xây dӵng hoһc nâng cҩp. Khi ÿѭӧc
biӃt sӟm trong quá trình viӃt ÿӅ án ÿҫu tѭ thì các kiӃn trúc sѭ, kӻ sѭ, chuyên viên
y tӃ và an toàn cǊng nhѭ cѫ bҧn nhҩt là ngѭӡi sӱ dөng phòng thí nghiӋm hiӇu yêu
cҫu thӵc hiӋn cӫa phòng thí nghiӋm cө thӇ và thiӃt lұp viӋc thӇ hiӋn ÿӗng bӝ
phòng thí nghiӋm và/hoһc cѫ sӣ. Qui trình thҭm ÿӏnh cung cҩp cho cѫ quan và
cӝng ÿӗng dân cѭ xung quanh ÿӝ tin cұy cao hѫn vӅ hӋ thӕng cҩu trúc, ÿiӋn, máy
móc, bѫm, hӋ thӕng khӱ trùng và kiӇm soát cǊng nhѭ hӋ thӕng cҧnh báo và an
ninh sӁ ÿѭӧc hoҥt ÿӝng theo thiӃt kӃ ÿӇ ÿҧm bҧo cho viӋc kiӇm soát bҩt kǤ nhӳng
vi sinh vұt nào có khҧ năng gây nguy hiӇm ÿѭӧc xӱ lý ӣ trong mӝt phòng thí
nghiӋm hoһc cѫ sӣ ÿӝng vұt cө thӇ.
Các hoҥt ÿӝng kiӇm ÿӏnh thѭӡng bҳt ÿҫu trong giai ÿoҥn lұp chѭѫng trình cӫa dӵ
án và xuyên suӕt trong quá trình xây dӵng phòng xét nghiӋm/cѫ sӣ và thӡi gian
bҧo hành sau ÿó. Thӡi gian bҧo hành thѭӡng kéo dài khoҧng 1 năm sau khi sӱ
dөng. Nhân viên kiӇm ÿӏnh ÿѭӧc ÿӅ nghӏ vүn hiӋn diӋn và ÿӝc lұp vӟi các nhà
thiӃt kӃ, kӻ sѭ và công ty xây dӵng có liên quan trong viӋc thiӃt kӃ và xây dӵng.
Nhân viên kiӇm ÿӏnh làm viӋc vӟi tѭ cách là ngѭӡi ӫng hӝ cho viӋc xây dӵng
hoһc nâng cҩp phòng thí nghiӋm cӫa cѫ quan và nên ÿѭӧc xem là mӝt thành viên
cӫa nhóm thiӃt kӃ; cҫn thiӃt có nhân viên này trong giai ÿoҥn lұp chѭѫng trình
cӫa dӵ án. Trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp, nhân viên trong cѫ quan cǊng có thӇ chính
là nhân viên thiӃt kӃ lҳp ÿһt. Trong trѭӡng hӧp cѫ sӣ phòng thí nghiӋm khá phӭc
tҥp (an toàn sinh hӑc cҩp 3 hoһc 4), cѫ quan cҫn thuê nhân viên thiӃt kӃ lҳp ÿһt
bên ngoài có kinh nghiӋm và thành công trong công tác kiӇm ÿӏnh phòng thí
nghiӋm có mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc phӭc tҥp và các cѫ sӣ ÿӝng vұt . Khi sӱ dөng
nhân viên kiӇm ÿӏnh ÿӝc lұp cѫ quan vүn nên là thành viên cӫa nhóm kiӇm ÿӏnh.
x 33 x
Ngѭӡi ta ÿӅ nghӏ rҵng ngoài chuyên viên kiӇm ÿӏnh, nhân viên an toàn sinh hӑc
cӫa cѫ quan, chuyên viên dӵ án, quҧn lý chѭѫng trình và ngѭӡi ÿҥi diӋn cӫa
nhóm hoҥt ÿӝng và bҧo dѭӥng là các thành viên cӫa nhóm.
Dѭӟi ÿây là danh mөc các thành phҫn và hӋ thӕng cӫa phòng thí nghiӋm có thӇ
ÿѭӧc bao gӗm trong mӝt kӃ hoҥch thҭm ÿӏnh kiӇm tra chӭc năng, tuǤ thuӝc vào
cҩp ÿӝ kiӇm soát cӫa cѫ sӣ cҫn xây dӵng hoһc nâng cҩp. Danh mөc này chѭa
hoàn toàn ÿҫy ÿӫ. HiӇn nhiên là kӃ hoҥch thҭm ÿӏnh thӵc sӵ sӁ phҧn ánh tính
phӭc tҥp cӫa phòng thí nghiӋm ÿѭӧc thiӃt kӃ.
1. HӋ thӕng tӵ ÿӝng hóa tòa nhà bao gӗm sӵ liên kӃt vӟi các khu vӵc ÿiӅu khiӇn
và giám sát tӯ xa.
2. HӋ thӕng phát hiӋn và giám sát ÿiӋn.
3. Khóa an toàn bҵng ÿiӋn và thiӃt bӏ phát hiӋn gҫn.
4. HӋ thӕng lò sѭӣi, thông gió (cung cҩp và thҧi khí) và ÿiӅu hòa không khí
(HVAC).
5. HӋ thӕng lӑc khí hiӋu năng cao (HEPA).
6. HӋ thӕng khӱ nhiӉm HEPA.
7. KiӇm soát hӋ thӕng thҧi khí và HVAC cùng khóa liên ÿӝng (interlock) kiӇm
soát.
8. Bӝ giҧm âm kín khí.
9. HӋ thӕng tӫ lҥnh phòng thí nghiӋm.
10. HӋ thӕng hѫi nѭӟc và ÿun sôi.
11. HӋ thӕng phát hiӋn, kiӇm soát và báo cháy.
12. ThiӃt bӏ chӕng dòng nѭӟc chҧy ngѭӧc vào phòng thí nghiӋm.
13. HӋ thӕng nѭӟc ÿã xӱ lý (ví dө: nѭӟc thҭm thҩu ngѭӧc, nѭӟc cҩt).
14. HӋ thӕng trung hoà và xӱ lý chҩt thҧi lӓng.
15. HӋ thӕng bѫm khӣi ÿӝng dүn nѭӟc.
16. HӋ thӕng khӱ nhiӉm hóa chҩt.
17. HӋ thӕng khí tê trong phòng thí nghiӋm y tӃ.
18. HӋ thӕng khí thӣ.
19. HӋ thӕng dӏch vө và khí cө.
20. ViӋc kiӇm tra áp suҩt phân tҫng cӫa phòng thí nghiӋm và khu vӵc phө trӧ.
21. HӋ thӕng mҥng LAN và hӋ thӕng sӕ liӋu máy vi tính.
22. HӋ thӕng ÿiӋn thông thѭӡng.
23. HӋ thӕng ÿiӋn trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp.
24. HӋ thӕng ÿiӋn ÿѭӧc dùng liên tөc.
25. HӋ thӕng ÿèn hiӋu trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp.
26. Nhӳng tҩm chҳn ánh sáng.
27. MiӃng chҳn dүn ÿiӋn và máy móc.
x 34 x
28. HӋ thӕng ÿiӋn thoҥi.
29. Khoá liên ÿӝng kiӇm soát cӱa kín khí.
30. MiӃng chҳn cӱa kín khí.
31. MiӃng chҳn cӱa sә và ô quan sát.
32. Chѭӟng ngҥi vұt chӕng xâm nhұp
33. KiӇm tra tính vӳng chҳc ÿӗng nhҩt trong cҩu trúc: trҫn, vách tѭӡng và sàn nhà
bê tông.
34. KiӇm tra hӋ thӕng bao bӑc xung quanh: trҫn, vách và sàn.
35. Phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 4 có khҧ năng cách ly bҵng kiӇm soát
áp suҩt.
36. Tӫ an toàn sinh hӑc.
37. Nӗi hҩp.
38. HӋ thӕng ni-tѫ lӓng và tín hiӋu báo ÿӝng.
39. HӋ thӕng phát hiӋn nѭӟc (chҷng hҥn trong trѭӡng hӧp có nѭӟc chҧy tràn
trong vùng kiӇm soát).
40. HӋ thӕng vòi sen và hoá chҩt bә sung ÿӇ khӱ khuҭn.
41. HӋ thӕng trung hoà và rӱa sҥch buӗng thang máy.
42. Xӱ lý chҩt thҧi.
x 35 x
8. Hѭӟng dүn cҩp giҩy chӭng nhұn phòng thí
nghiӋm/cѫ sӣ
Phòng thí nghiӋm là môi trѭӡng năng ÿӝng và phӭc tҥp. Các phòng xét nghiӋm
lâm sàng và nghiên cӭu y sinh hӑc ngày này phҧi thích ӭng nhanh chóng vӟi nhu
cҫu và áp lӵc ngày càng tăng cӫa y tӃ công cӝng. Mӝt ví dө cho ÿiӅu này là nhu
cҫu buӝc các phòng thí nghiӋm ÿiӅu chӍnh các ѭu tiên ÿӇ ÿáp ӭng vӟi thách thӭc
vӅ bӋnh bùng phát và tái bùng phát. ĈӇ ÿҧm bҧo sӵ ÿiӅu chӍnh và duy trì ÿѭӧc
tiӃn hành nhanh chóng và theo cách phù hӧp và an toàn, tҩt cҧ các nghiên cӭu
sinh hӑc và phòng thí nghiӋm lâm sàng cҫn ÿѭӧc chӭng nhұn thѭӡng xuyên. ViӋc
chӭng nhұn phòng thí nghiӋm giúp ÿҧm bҧo rҵng:
1. KiӇm soát máy móc thích hӧp và hoҥt ÿӝng ÿúng theo thiӃt kӃ.
2. Ĉӏa ÿiӇm xây dӵng phù hӧp và quҧn lý hành chính chuyên vӅ lӉ tân phù hӧp.
3. ThiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân phù hӧp vӟi công viӋc thӵc hiӋn.
4. Khӱ nhiӉm chҩt thҧi và vұt liӋu ÿѭӧc quan tâm ÿúng mӭc và các quy trình
quҧn lý chҩt thҧi phù hӧp.
5. Quy trình thích hӧp cho an toàn phòng thí nghiӋm nói chung, bao gӗm an toàn
vӅ con ngѭӡi, ÿiӋn và hóa chҩt.
Chӭng nhұn phòng thí nghiӋm khác vӟi các hoҥt ÿӝng kiӇm ÿӏnh phòng thí
nghiӋm (chѭѫng 7) ӣ nhiӅu phѭѫng diӋn quan trӑng. Chӭng nhұn phòng thí
nghiӋm là kiӇm tra mӝt cách hӋ thӕng tҩt cҧ các ÿһc ÿiӇm và quy trình an toàn
trong phòng thí nghiӋm (kiӇm soát máy móc, trang thiӃt bӏ bҧo hӝ lao ÿӝng và
quҧn lý hành chính). Thӵc hành an toàn sinh hӑc và các qui trình cǊng ÿѭӧc kiӇm
tra. Chӭng nhұn phòng thí nghiӋm là mӝt hoҥt ÿӝng ÿҧm bҧo chҩt lѭӧng và an
toàn liên tөc và cҫn ÿѭӧc tiӃn hành ÿӏnh kǤ.
Các chuyên gia ÿѭӧc ÿào tҥo ÿҫy ÿӫ vӅ an toàn và y tӃ hoһc các chuyên gia an
toàn sinh hӑc có thӇ tiӃn hành các hoҥt ÿӝng chӭng nhұn phòng thí nghiӋm. Cѫ
quan có thӇ giao viӋc cho ngѭӡi có các kӻ năng thành thҥo theo yêu cҫu ÿӇ tiӃn
hành ÿánh giá, ÿiӅu tra và thanh tra (các thuұt ngӳ này có thӇ sӱ dөng hoán ÿәi
nhau) kӃt hӧp vӟi quá trình cҩp giҩy chӭng nhұn. Tuy nhiên, cѫ quan có thӇ cân
nhҳc tuyӇn dөng hoһc ÿѭӧc yêu cҫu tuyӇn mӝt ÿѫn vӏ thӭ ba ÿӇ cung ӭng các
dӏch vө này.
Nghiên cӭu y sinh hӑc và cѫ sӣ phòng thí nghiӋm lâm sàng có thӇ phát triӇn các
công cө ÿánh giá, khҧo sát và thanh tra ÿӇ giúp ÿҧm bҧo tính nhҩt quán trong quá
trình cҩp giҩy chӭng nhұn. Nhӳng công cө này nên linh hoҥt ÿӫ ÿӇ cho phép sӵ
khác nhau vӅ nhân sӵ và thӫ tөc giӳa hai phòng thí nghiӋm bҳt buӝc cùng tiӃn
hành mӝt kiӇu công viӋc trong khi vүn cùng lúc ÿѭa ra mӝt phѭѫng pháp nhҩt
quán trong cѫ quan. Phҧi thұn trӑng ÿӇ ÿҧm bҧo rҵng các công cө này ÿѭӧc chӍ sӱ
x 36 x
dөng bӣi các nhân viên ÿѭӧc ÿào tҥo thích hӧp và công cө này không ÿѭӧc dùng
ÿӇ thay thӃ cho ÿánh giá an toàn sinh hӑc chuyên nghiӋp. Ví dө vӅ các công cө
nhѭ vұy ÿѭӧc nêu lên trong các bҧng 5 - 7.
Nhӳng phát hiӋn trong ÿánh giá, khҧo sát và thanh tra nên ÿѭӧc thҧo luұn vӟi
nhân viên và quҧn lý phòng thí nghiӋm. Trong mӝt phòng thí nghiӋm, cҫn chӑn
mӝt cá nhân chӏu trách nhiӋm ÿӇ ÿҧm bҧo thӵc hiӋn hành ÿӝng sӱa chӳa tҩt cҧ
các thiӃu sót nhұn thҩy ÿѭӧc trong suӕt quá trình ÿánh giá. Không nên hoàn tҩt
viӋc chӭng nhұn phòng thí nghiӋm và không nên công bӕ phòng thí nghiӋm ÿӫ
chӭc năng hoҥt ÿӝng cho ÿӃn khi các thiӃu sót ÿã ÿѭӧc xӱ trí thích hӧp.
Tính phӭc tҥp cӫa vұn hành phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 4 nҵm ngoài
phҥm vi cӫa cҭm nang này. ĈӇ biӃt thêm thông tin chi tiӃt , xin liên lҥc chѭѫng
trình An toàn Sinh hӑc cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi 1 (Xem thêm phө lөc 3).
1
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, Chѭѫng trình An toàn Sinh hӑc, Khoa Giám sát và Phòng chӕng
bӋnh lây truyӅn. Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, 20 Avenue Appia, 1211 Geneva 27, Thөy Sӻ
(http://www.who.int/csr/).
x 37 x
B̫ng 5. An toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m c˯ b̫n - c̭p 1: Ĉi͉u tra an toàn
phòng thí nghi͏m
Ĉӏa ÿiӇm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thӡi gian: . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ngѭӡi phө trách phòng thí nghiӋm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KHOҦN MӨC KIӆM TRA (GHI KHÔNG CÓ GHI
CÓ KHÔNG
VÀO THӠI GIAN KIӆM TRA) DӲ LIӊU CHÚ
Phòng thí nghiӋm Cҩp ÿӝ
BiӇn báo ÿúng: tia cӵc tím, tia la-de, Ƒ Ƒ Ƒ an
chҩt phóng xҥ … toàn
Có và thӵc hiӋn các hѭӟng dүn an Ƒ Ƒ Ƒ sinh
toàn sinh hӑc thích hӧp hӑc:
ThiӃt bӏ phòng thí nghiӋm dán nhãn Ƒ Ƒ Ƒ Ĉính
ÿúng (nguy hiӇm sinh hӑc, phóng xҥ, kèm
ÿӝc ...) biӇu
mүu
ThiӃt kӃ phòng thí nghiӋm
ÿiӅu tra
DӉ lau dӑn Ƒ Ƒ Ƒ
cҩp ÿӝ
Ĉèn cӵc tím bұt lên cùng vӟi khóa Ƒ Ƒ Ƒ an toàn
liên ÿӝng sinh
Các giá ÿӵng chҳc chҳn Ƒ Ƒ Ƒ hӑc
Mһt bàn làm viӋc không thҩm nѭӟc Ƒ Ƒ Ƒ
và chӏu ÿѭӧc a-xít, kiӅm, dung môi
hӳu cѫ và nhiӋt ÿӝ
Ánh sáng vӯa phҧi Ƒ Ƒ Ƒ
Không gian cҩt ÿӗ ÿҥc ÿӫ và ÿѭӧc sӱ Ƒ Ƒ Ƒ
dөng thích hӧp
Bình khí
Tҩt cҧ các bình khí an toàn Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉұy nҳp bình khí dӵ trӳ Ƒ Ƒ Ƒ
ChӍ ÿӇ khí nguy hiӇm và ngҥt trong Ƒ Ƒ Ƒ
phòng thông thoáng
Có bình hӃt khí hoһc quá ÿҫy Ƒ Ƒ Ƒ
Hoá chҩt
Hoá chҩt dӉ cháy lѭu giӳ trong Ƒ Ƒ Ƒ
phòng ÿӇ chҩt dӉ cháy
Hóa chҩt tҥo peroxide ghi 2 thӡi gian Ƒ Ƒ Ƒ
(nhұn và mӣ lӑ hóa chҩt)
Sҳp xӃp hoá chҩt ÿúng Ƒ Ƒ Ƒ
Hóa chҩt nguy hiӇm ÿӇ trên tҫm mҳt Ƒ Ƒ Ƒ
Hóa chҩt ÿӇ trên sàn nhà Ƒ Ƒ Ƒ
Lӑ chӭa hóa chҩt mӣ nҳp Ƒ Ƒ Ƒ
Tҩt cҧ dung dӏch dán nhãn ÿúng Ƒ Ƒ Ƒ
x 38 x
Ĉang dùng nhiӋt kӃ thӫy ngân Ƒ Ƒ Ƒ
Tӫ lҥnh/tӫ ÿông/phòng lҥnh
Có thӵc phҭm cho ngѭӡi Ƒ Ƒ Ƒ
Chҩt dӉ cháy trong phòng an Ƒ Ƒ Ƒ
toàn/chӕng cháy nә
Dán nhãn bình chӭa chҩt gây ung Ƒ Ƒ Ƒ
thѭ, chҩt phóng xҥ và/hoһc nguy
hiӇm sinh hӑc
Phòng lҥnh có lӕi thoát hiӇm Ƒ Ƒ Ƒ
ThiӃt bӏ ÿiӋn
Có ә cҳm ÿiӋn rӡi Ƒ Ƒ Ƒ
ĈiӋn nӕi ÿҩt và có các cӵc thích hӧp Ƒ Ƒ Ƒ
Chӛ tiӃp ÿiӋn gҫn bӗn rӱa tay, dѭӟi Ƒ Ƒ Ƒ
vòi sen …
ThiӃt bӏ có hӋ thӕng dây bӏ hӣ hoһc Ƒ Ƒ Ƒ
hӓng
Chӛ tiӃp ÿiӋn hoһc ә cҳm rӡi quá tҧi Ƒ Ƒ Ƒ
Ә cҳm rӡi trên sàn nhà. Ƒ Ƒ Ƒ
Cҫu chì ÿúng quy cách Ƒ Ƒ Ƒ
Chӛ nӕi ÿiӋn gҫn nguӗn nѭӟc ÿҥt Ƒ Ƒ Ƒ
tiêu chuҭn ÿӏa phѭѫng
Có dây ÿiӋn nӕi ÿҩt trong ÿѭӡng ÿiӋn Ƒ Ƒ Ƒ
Lò sѭӣi di ÿӝng Ƒ Ƒ Ƒ
ThiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân
Có sҹn thiӃt bӏ rӱa mҳt trong phòng Ƒ Ƒ Ƒ
thí nghiӋm
Có sҹn vòi sen an toàn Ƒ Ƒ Ƒ
Có sҹn thiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân (găng Ƒ Ƒ Ƒ
tay, áo choàng, kính bҧo hӝ, …)
Ngѭӡi làm viӋc dùng ÿӗ bҧo hӝ ÿúng Ƒ Ƒ Ƒ
cách
Các loҥi áo choàng ngoài cӫa phòng Ƒ Ƒ Ƒ
thí nghiӋm, găng tay và các ÿӗ bҧo
hӝ cá nhân khác không ÿѭӧc mһc
bên ngoài phòng thí nghiӋm
ThiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân sҹn có khi Ƒ Ƒ Ƒ
làm viӋc vӟi tӫ âm
Quҧn lý chҩt thҧi
Có dҩu hiӋu xӱ lý chҩt thҧi không Ƒ Ƒ Ƒ
ÿúng
Bӓ chҩt thҧi vào các vұt chӭa phù Ƒ Ƒ Ƒ
x 39 x
hӧp
Bình chӭa hóa chҩt ÿeo thҿ, dán Ƒ Ƒ Ƒ
nhãn, ghi thӡi gian và ÿұy nҳp
Thao tác và lѭu giӳ bình chӭa hóa Ƒ Ƒ Ƒ
chҩt ÿúng cách
Sӱ dөng và hӫy hӝp chӭa vұt sҳc Ƒ Ƒ Ƒ
nhӑn ÿúng cách
Không có rác trên sàn nhà Ƒ Ƒ Ƒ
Quy trình xӱ lý chҩt thҧi ÿѭӧc dán Ƒ Ƒ Ƒ
trong phòng thí nghiӋm
Có chѭѫng trình an toàn và sӭc
khӓe nghӅ nghiӋp
Thông báo nguy hiӇm Ƒ Ƒ Ƒ
Bҧo vӋ ÿѭӡng hô hҩp Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉҧm bҧo khҧ năng nghe Ƒ Ƒ Ƒ
KiӇm tra ÿӏnh lѭӧng formaldehyde. Ƒ Ƒ Ƒ
KiӇm tra ÿӏnh lѭӧng Ethylene oxide Ƒ Ƒ Ƒ
KiӇm tra ÿӏnh lѭӧng khí gây mê Ƒ Ƒ Ƒ
KiӇm soát cѫ khí chung
Luӗng khí tӯ phòng thí nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
không ÿi ÿӃn khu vӵc chung, hành
lang và khu vӵc làm viӋc
Dùng chұu rӱa và ӕng nѭӟc làm ӕng Ƒ Ƒ Ƒ
thông
Có bӗn rӱa tay Ƒ Ƒ Ƒ
Phҫn máy móc phѫi nhiӉm (ròng rӑc, Ƒ Ƒ Ƒ
bánh răng)
Ĉѭӡng hút khí có thiӃt bӏ lӑc và giӳ Ƒ Ƒ Ƒ
bөi trên bàn thí nghiӋm
Nѭӟc thҧi có nguy cѫ chҧy ngѭӧc Ƒ Ƒ Ƒ
vào hӋ thӕng cung cҩp nѭӟc sҥch
HӋ thӕng nѭӟc lӑc trong ÿiӅu kiӋn Ƒ Ƒ Ƒ
tӕt
Chѭѫng trình kiӇm soát ÿӝng vұt Ƒ Ƒ Ƒ
gһm nhҩm và ÿӝng vұt chân ÿӕt chӫ
ÿӝng và hiӋu quҧ
Tiêu chuҭn thӵc hành và quy trình
chung
Thӵc phҭm ÿӇ bên ngoài phòng thí Ƒ Ƒ Ƒ
nghiӋm.
Lò vi sóng dán nhãn “ChӍ dùng cho Ƒ Ƒ Ƒ
phòng thí nghiӋm, không dùng ÿӇ
x 40 x
chӃ biӃn thӭc ăn”
Ăn, uӕng, hút thuӕc và/hoһc trang Ƒ Ƒ Ƒ
ÿiӇm trong phòng thí nghiӋm
Vұt chӭa thӫy tinh có áp suҩt ÿѭӧc Ƒ Ƒ Ƒ
gói hoһc che chҳn (ví dө: ӕng hút
chân không)
Cҩm hút pi-pét bҵng miӋng Ƒ Ƒ Ƒ
Sҹn có và sӱ dөng thiӃt bӏ hút pi-pét Ƒ Ƒ Ƒ
cѫ hӑc
Quҫn áo bҧo hӝ trong phòng thí Ƒ Ƒ Ƒ
nghiӋm và quҫn áo thѭӡng ÿӇ riêng
Sҳp xӃp trong phòng thí nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
Vұt chӭa bҵng thӫy tinh ÿӇ trên sàn Ƒ Ƒ Ƒ
nhà
Có cҧnh báo trѫn trѭӧt Ƒ Ƒ Ƒ
Tҩm lót sҥch hút nѭӟc trҧi trên bӅ Ƒ Ƒ Ƒ
mһt làm viӋc
Xӱ lý thӫy tinh vӥ bҵng dөng cө cѫ Ƒ Ƒ Ƒ
hӑc (quét và hӕt, kҽp …)
Phòng cháy Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉӫ trө nѭӟc chӕng cháy và không Ƒ Ƒ Ƒ
cҧn trӣ
Lӛ thông ӣ tѭӡng, trҫn nhҫ, sàn nhà Ƒ Ƒ Ƒ
…
Ĉѭӡng dây hoһc ÿѭӡng ӕng cҧn trӣ Ƒ Ƒ Ƒ
ÿóng mӣ cӱa
ChiӅu rӝng tӕi thiӇu cӫa lӕi ÿi trong Ƒ Ƒ Ƒ
phòng thí nghiӋm là 1m
ĈӇ ÿӗ vұt trên máng ÿèn hoһc ÿѭӡng Ƒ Ƒ Ƒ
dүn khí
Có nhiӅu vұt dӉ cháy trong phòng thí Ƒ Ƒ Ƒ
nghiӋm
Bình nѭӟc nóng có nhiӋt ÿӝ hҵng
ÿӏnh.
Có bӝ ÿiӅu chӍnh tӵ ÿӝng khi nѭӟc ít Ƒ Ƒ Ƒ
hoһc quá nóng
Làm bҵng vұt liӋu khó cháy Ƒ Ƒ Ƒ
Chӳ ký thanh tra: ........................................ Thӡi gian thanh tra: ........................
x 41 x
B̫ng 6. Phòng thí nghi͏m c˯ b̫n - An toàn sinh h͕c c̭p 2: Ĉi͉u tra an toàn
phòng thí nghi͏m. PhiӃu này ÿѭӧc sӱ dөng cùng vӟi phiӃu ÿiӅu tra an toàn sinh hӑc
cҩp 1.
Phө trách phòng thí nghiӋm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KHÔNG
MӨC KIӆM TRA (CÓ GHI
CÓ KHÔNG CÓ DӲ GHI CHÚ
THӠI GIAN KIӆM TRA)
LIӊU
Tӫ an toàn sinh hӑc Thӡi gian:
Giҩy chӭng nhұn trong vòng Ĉӏa ÿiӇm:
mӝt năm Ƒ Ƒ Ƒ
Mһt tӫ ÿѭӧc lau chùi bҵng chҩt Nhãn:
khӱ trùng thích hӧp lúc bҳt ÿҫu
và kӃt thúc công viӋc Ƒ Ƒ Ƒ
Lѭӟi phía trѭӟc và bӝ lӑc khí Loҥi:
thҧi thông suӕt Ƒ Ƒ Ƒ
Sӱ dөng ngӑn lӱa hӣ bên trong Sӕ sê-ri:
tӫ Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉѭӡng ӕng chân không có bӝ
lӑc và ӕng chӳ U khӱ khuҭn Ƒ Ƒ Ƒ
Tӫ an toàn sinh hӑc bӏ ҧnh
hѭӣng bӣi không khí trong
phòng hoһc vӏ trí ÿһt tӫ Ƒ Ƒ Ƒ
Sӱ dөng tӫ khi có nguy cѫ tҥo
khí dung Ƒ Ƒ Ƒ
Phòng thí nghiӋm
ChӍ nhӳng ngѭӡi ÿѭӧc phép mӟi
ÿѭӧc vào Ƒ Ƒ Ƒ
ChӍ nhӳng ngѭӡi am hiӇu các
nguy cѫ mӟi ÿѭӧc vào Ƒ Ƒ Ƒ
BiӇn báo “nguy hiӇm sinh hӑc"
treo phù hӧp ӣ cӱa phòng thí
nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
y Thông tin trên biӇn báo
chính xác và cұp nhұt. Ƒ Ƒ Ƒ
y BiӇn báo dӉ ÿӑc và không
hѭ hӓng. Ƒ Ƒ Ƒ
Tҩt cҧ cӱa ra vào ÿӅu ÿóng Ƒ Ƒ Ƒ
Khӱ nhiӉm
x 42 x
Dùng chҩt khӱ nhiӉm ÿһc hiӋu Ƒ Ƒ Ƒ
Báo cáo cho giám sát viên
phòng thí nghiӋm mӑi ÿә vӥ và
sӵ cӕ liên quan ÿӃn vұt liӋu
nhiӉm trùng Ƒ Ƒ Ƒ
Sӱ dөng chҩt khӱ nhiӉm khi xӱ
lý sӵ cӕ rѫi ÿә Ƒ Ƒ Ƒ
Khӱ trùng bӅ mһt làm viӋc trѭӟc
và sau mӛi lҫn làm viӋc, hàng
ngày và sau khi có rѫi ÿә
Thao tác vӟi chҩt thҧi ô nhiӉm
Sӱ dөng vұt chӭa chҩt nhiӉm
trùng ÿúng cách Ƒ Ƒ Ƒ
Vұt chӭa không ÿҫy tràn Ƒ Ƒ Ƒ
Bình chӭa có dán nhãn và ÿóng
ÿúng cách Ƒ Ƒ Ƒ
Nguyên vұt liӋu ÿӇ nuôi cҩy và
chҩt thҧi theo quy ÿӏnh ÿѭӧc
khӱ nhiӉm ÿúng cách trѭӟc khi
thҧi bӓ Ƒ Ƒ Ƒ
Vұt liӋu ÿã khӱ nhiӉm ӣ ngoài
phòng thí nghiӋm ÿѭӧc vұn
chuyên trong bình chӭa không
rò rӍ, chҳc chҳn và ÿұy nҳp kín
theo quy ÿӏnh cӫa ÿӏa phѭѫng Ƒ Ƒ Ƒ
Chҩt thҧi hӛn hӧp ÿѭӧc khӱ
nhiӉm vi sinh trѭӟc khi thҧi bӓ
nhѭ chҩt phóng xҥ hay hóa hӑc Ƒ Ƒ Ƒ
Bҧo vӋ nhân viên
Nhân viên phòng thí nghiӋm
ÿѭӧc nhҳc nhӣ viӋc xét
nghiӋm/tiêm phòng phù hӧp vӟi
tác nhân ÿѭӧc thao tác Ƒ Ƒ Ƒ
Liên hӋ các dӏch vө y tӃ phù hӧp
ÿӇ ÿánh giá, giám sát và ÿiӅu trӏ
các phѫi nhiӉm nghӅ nghiӋp Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉeo găng tay khi thao tác vӟi
vұt liӋu nhiӉm trùng hoһc thiӃt
bӏ ô nhiӉm Ƒ Ƒ Ƒ
Ĉeo mһt nҥ khi làm viӋc vӟi vұt Ƒ Ƒ Ƒ
x 43 x
liӋu nhiӉm trùng ӣ ngoài tӫ an
toàn sinh hӑc
Rӱa tay sau khi tháo găng tay,
làm viӋc vӟi tác nhân nhiӉm
trùng, trѭӟc khi rӡi phòng thí
nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
Có sҹn kháng sinh cho sѫ cӭu
ban ÿҫu Ƒ Ƒ Ƒ
Thӵc hành
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc khi
có khҧ năng tҥo khí dung nhiӉm
trùng hoһc xҧy ra văng bҳn Ƒ Ƒ Ƒ
Cҭm nang an toàn sinh hӑc ÿѭӧc
chuҭn bӏ và thông qua Ƒ Ƒ Ƒ
Nhân viên ÿӑc, xem xét lҥi và
làm theo hѭӟng dүn vӅ tiêu
chuҭn thӵc hành và thao tác, bao
gӗm cҧ sә tay an toàn và vұn
hành (yêu cҫu hàng năm ÿӕi vӟi
tҩt cҧ nhân viên) Ƒ Ƒ Ƒ
Thao tác giҧm thiӇu tӕi ÿa viӋc
tҥo khí dung và văng bҳn Ƒ Ƒ Ƒ
Dùng bѫm tiêm tӵ khóa/dùng
mӝt lҫn khi làm viӋc vӟi tác
nhân nhiӉm trùng Ƒ Ƒ Ƒ
Chén và rô-to cӫa máy ly tâm
chӍ mӣ trong tӫ an toàn sinh hӑc Ƒ Ƒ Ƒ
Vұt liӋu nhiӉm trùng ӣ ngoài tӫ
an toàn sinh hӑc ÿѭӧc vұn
chuyӇn trong bình chӭa ÿúng
quy ÿӏnh vұn chuyӇn cӫa ÿӏa
phѭѫng Ƒ Ƒ Ƒ
TiӋn nghi
Có bӗn rӱa tay gҫn lӕi ra cӫa
phòng thí nghiӋm
x 44 x
B̫ng 7. Phòng thí nghi͏m bi͏t l̵p - An toàn sinh h͕c c̭p 3: Ki͋m tra an toàn
phòng thí nghi͏m. PhiӃu này ÿѭӧc sӱ dөng cùng vӟi phiӃu giám ÿӏnh an toàn sinh
hӑc cҩp 1 và 2

Ngѭӡi phө trách phòng thí nghiӋm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MӨC KIӆM TRA (CÓ GHI KHÔNG CÓ
CÓ KHÔNG GHI CHÚ
THӠI GIAN KIӆM TRA) DӲ LIӊU
TiӋn nghi
Phòng thí nghiӋm cách biӋt vӟi
nѫi ÿi lҥi chung cӫa tòa nhà. Ƒ Ƒ Ƒ
Lӕi vào phòng thí nghiӋm ÿi qua
phòng chuҭn bӏ có cӱa tӵ ÿóng. Ƒ Ƒ Ƒ
Mӑi thӭ ÿѭa vào phòng thí
nghiӋm ÿӅu ÿѭӧc bӏt kín hoһc có
thӇ bӏt kín ÿӇ khӱ nhiӉm. Ƒ Ƒ Ƒ
Khí trong phòng ÿѭӧc thҧi ra
mӝt chiӅu và cách xa khu ÿông
ngѭӡi Ƒ Ƒ Ƒ
HӋ thӕng thông gió ÿѭӧc kiӇm
soát ÿӇ theo dõi hѭӟng dòng khí Ƒ Ƒ Ƒ
Bҧo vӋ nhân viên
Mһc áo choàng kín phía trѭӟc
trong phòng thí nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
ChӍ mһc ÿӗ bҧo hӝ phòng thí
nghiӋm trong khu vӵc phòng thí
nghiӋm Ƒ Ƒ Ƒ
Bӗn rӱa tay ÿiӅu khiӇn bҵng
chân, khuӹu tay hoһc tӵ ÿӝng Ƒ Ƒ Ƒ
Bҧo vӋ tay
Ĉeo găng tay 2 lӟp khi thao tác
vӟi vұt liӋu nhiӉm trùng, thiӃt bӏ
và bӅ mһt làm viӋc có nguy cѫ
nhiӉm trùng Ƒ Ƒ Ƒ
Bҧo vӋ ÿѭӡng hô hҩp
Tҩt cҧ nhân viên ÿeo thiӃt bӏ bҧo
vӋ hô hҩp trong phòng thí
nghiӋm khi khí dung không
ÿѭӧc kiӇm soát an toàn trong tӫ
an toàn sinh hӑc Ƒ Ƒ Ƒ
x 45 x
Bҧo vӋ màng nhҫy khi làm viӋc
vӟi vұt liӋu nhiӉm trùng ngoài tӫ
an toàn sinh hӑc Ƒ Ƒ Ƒ
Có cӕ vҩn cho nhân viên vӅ
nhӳng nguy hiӇm ÿһc biӋt vӟi
các tác nhân Ƒ Ƒ Ƒ
Yêu cҫu nhân viên ÿӑc và làm
theo tҩt cҧ các hѭӟng dүn vӅ tiêu
chuҭn thӵc hành và thao tác
trong sә tay hoҥt ÿӝng và an
toàn
Hàng năm nhân viên ÿѭӧc ÿào
tҥo bә sung vӅ nhӳng thay ÿәi
cӫa quy trình Ƒ Ƒ Ƒ
Tҩt cҧ các chҩt thҧi ô nhiӉm
ÿѭӧc hҩp thanh trùng trѭӟc khi
thҧi bӓ Ƒ Ƒ Ƒ
x 46 x
PHҪN II
An ninh sinh hӑc
phòng thí nghiӋm
x 47 x
x 48 x
9. Khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm
Cҭm nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m trѭӟc ÿây bao gӗm nhӳng hѭӟng
dүn an toàn sinh hӑc kinh ÿiӇn. Lҫn xuҩt bҧn này nhҩn mҥnh vào mөc ÿích thӵc
hành an toàn các thao tác vi sinh hӑc, trang thiӃt bӏ kiӇm soát thích hӧp, thiӃt kӃ
cѫ sӣ phù hӧp, vұn hành, bҧo duӥng và chú trӑng ÿӃn quҧn lý nhҵm hҥn chӃ tӕi
ÿa nguy cѫ thѭѫng tích hoһc bӋnh tұt cho nhân viên. Thӵc hiӋn nhӳng khuyӃn
cáo này cǊng làm hҥn chӃ nguy cѫ cho cӝng ÿӗng và cho môi trѭӡng xung quanh.
HiӋn nay, viӋc mӣ rӝng nhӳng phѭѫng pháp an toàn sinh hӑc kinh ÿiӇn bҵng các
biӋn pháp an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ÿã trӣ nên cҫn thiӃt. Nhӳng sӵ kiӋn
mang tính toàn cҫu xҧy ra trong thӡi gian gҫn ÿây ÿã nêu bұt lên nhu cҫu cҫn phҧi
bҧo vӋ phòng thí nghiӋm và vұt liӋu bên trong khӓi bӏ ҧnh hѭӣng xҩu nhѭ gây
nguy hiӇm cho con ngѭӡi, gia súc, cây trӗng hoһc môi trѭӡng. Trѭӟc khi xác ÿӏnh
nhu cҫu an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cӫa mӝt cѫ sӣ, ÿiӅu quan trӑng là phҧi
hiӇu ÿѭӧc sӵ khác nhau giӳa “an ninh sinh hӑc” và “an toàn sinh hӑc”.
Thuұt ngӳ “An toàn sinh hӑc” dùng ÿӇ mô tҧ nhӳng nguyên tҳc, kӻ thuұt và tiêu
chuҭn thӵc hành vӅ kiӇm soát ÿӇ phòng ngӯa nhӳng phѫi nhiӉm không mong
muӕn vӟi mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ hoһc sӵ giҧi phóng ngүu nhiên cӫa chúng. “An
ninh sinh hӑc” là nhӳng biӋn pháp an ninh cho tә chӭc hay cá nhân ÿѭӧc thiӃt lұp
ra ÿӇ ngăn chһn sӵ mҩt mát, ÿánh cҳp, lҥm dөng, ÿánh tráo hoһc cӕ tình phóng
thích mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ.
Tiêu chuҭn thӵc hành an toàn sinh hӑc hiӋu quҧ là cѫ sӣ cӫa các hoҥt ÿӝng an
ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm. Thông qua viӋc ÿánh giá các nguy cѫ, ÿѭӧc coi
là mӝt phҫn cӫa chѭѫng trình an toàn sinh hӑc trong cѫ quan, chúng ta sӁ thu thұp
ÿѭӧc nhӳng thông tin vӅ nhӳng loҥi sinh vұt ÿang hiӋn hӳu, nѫi chúng tӗn tҥi,
nhӳng nhân viên phҧi tiӃp cұn và thông tin vӅ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm vӅ
chúng. Có thӇ dӵa trên nhӳng thông tin này ÿӇ ÿánh giá liӋu mӝt cѫ quan ÿang sӣ
hӳu các vұt liӋu sinh hӑc mà nhӳng ÿӕi tѭӧng muӕn sӱ dөng vӟi mөc ÿích xҩu
muӕn có hay không. Cҫn xây dӵng nhӳng tiêu chuҭn quӕc gia xác ÿӏnh và nhҩn
mҥnh trách nhiӋm liên tөc cӫa các nѭӟc và các tә chӭc ÿӇ bҧo vӋ các mүu vұt,
mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ khӓi bӏ lҥm dөng.
Chѭѫng trình an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm phҧi ÿѭӧc chuҭn bӏ và ӭng dөng
cho tӯng cѫ sӣ theo yêu cҫu, loҥi công viӋc thí nghiӋm thӵc hiӋn và ÿiӅu kiӋn tҥi
chӛ cӫa cѫ sӣ ÿó. Do ÿó, nhӳng hoҥt ÿӝng an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҫn
thӇ hiӋn các nhu cҫu cҫn thiӃt khác nhau cӫa cѫ quan và ÿѭӧc ÿѭa ra bӣi hӝi ÿӗng
khoa hӑc, ÿiӅu tra viên chính, chuyên viên an toàn sinh hӑc, nhân viên khoa hӑc
phòng thí nghiӋm, nhân viên bҧo trì, quҧn lý hành chính, chuyên viên công nghӋ
thông tin, các cѫ quan hành pháp và nhân viên an ninh khi cҫn thiӃt.
x 49 x
Các biӋn pháp an ninh sinh hӑc cҫn ÿѭӧc dӵa trên mӝt chѭѫng trình tәng thӇ có
trách nhiӋm giҧi trình vӅ mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ, bao gӗm nhӳng thông tin cұp nhұt
vӅ ÿӏa ÿiӇm lѭu giӳ, thông tin vӅ ngѭӡi tiӃp xúc, hѭӟng dүn sӱ dөng, tài liӋu vӅ
viӋc di chuyӇn trong và giӳa các cѫ sӣ cǊng nhѭ bҩt hoҥt hoһc thҧi bӓ chúng.
Tѭѫng tӵ, mӝt quy ÿӏnh an ninh sinh hӑc cҫn ÿѭӧc thiӃt lұp ÿӇ xác ÿӏnh, báo cáo,
ÿiӅu tra và xӱ lý nhӳng vi phҥm vӅ an ninh sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm bao
gӗm cҧ sӵ không thӕng nhҩt giӳa các kӃt quҧ kiӇm kê. Sӵ tham gia, vai trò và
trách nhiӋm cӫa cѫ quan chӭc năng vӅ y tӃ công cӝng và an ninh cҫn phҧi ÿѭӧc
xác ÿӏnh rõ ràng trong nhӳng trѭӡng hӧp vi phҥm an ninh sinh hӑc.
Khác vӟi an toàn sinh hӑc, tұp huҩn vӅ an ninh sinh hӑc phҧi triӇn khai cho tҩt cҧ
các nhân viên. Khóa tұp huҩn nhѭ vұy giúp nhân viên hiӇu rõ sӵ cҫn thiӃt phҧi
bҧo vӋ các vұt liӋu và là cѫ sӣ cӫa nhӳng qui ÿӏnh vӅ các biӋn pháp an ninh sinh
hӑc cө thӇ, cǊng nhѭ bao gӗm sӵ xem xét lҥi nhӳng tiêu chuҭn quӕc gia có liên
quan và nhӳng qui ÿӏnh cө thӇ tҥi tӯng cѫ quan. Nhӳng qui ÿӏnh mô tҧ vai trò và
trách nhiӋm vӅ an ninh sinh hӑc cӫa nhân viên trong trѭӡng hӧp có vi phҥm an
ninh sinh hӑc xҧy ra cǊng cҫn ÿѭӧc giӟi thiӋu trong tұp huҩn.
Sӵ phù hӧp vӅ nghӅ nghiӋp và ÿҥo ÿӭc trong làm viӋc vӟi mҫm bӋnh nguy hiӇm
cӫa tҩt cҧ các nhân viên thѭӡng xuyên tiӃp cұn vӟi vi sinh vұt nhҥy cҧm cǊng là
trӑng tâm cӫa các hoҥt ÿӝng hiӋu quҧ vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm.
Tóm lҥi, cǊng nhѭ nhӳng kӻ thuұt vô khuҭn và các tiêu chuҭn thӵc hành vӅ an
toàn vi sinh hӑc khác, bҧo vӋ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҫn ÿѭӧc coi là
mӝt công viӋc thѭӡng kǤ cӫa phòng thí nghiӋm. Các biӋn pháp an ninh sinh hӑc
không nên cҧn trӣ viӋc chia sҿ hiӋu quҧ vұt liӋu, mүu xét nghiӋm lâm sàng và
dӏch tӉ cǊng nhѭ nhӳng thông tin cҫn thiӃt cho giám sát lâm sàng hay y tӃ công
cӝng. Cách quҧn lý an ninh tӕt không nên can thiӋp quá mӭc vào nhӳng hoҥt
ÿӝng hàng ngày cӫa các nhân viên khoa hӑc hoһc gây trӣ ngҥi cho các hoҥt ÿӝng
nghiên cӭu. Sӵ tiӃp cұn hӧp pháp vӟi nhӳng nghiên cӭu quan trӑng và các mүu
xét nghiӋm lâm sàng cҫn phҧi ÿѭӧc duy trì. Ĉánh giá sӵ phù hӧp cӫa nhân viên,
tұp huҩn chuyên biӋt vӅ an ninh sinh hӑc và thӵc hiӋn nghiêm ngһt qui trình bҧo
vӋ mҫm bӋnh là phѭѫng tiӋn hiӋu quҧ ÿӇ tăng cѭӡng an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm. Tҩt cҧ nhӳng nӛ lӵc phҧi ÿѭӧc thiӃt lұp và duy trì thông qua viӋc ÿánh
giá thѭӡng xuyên các nguy cѫ cǊng nhѭ các hiӇm hӑa, xem xét thѭӡng xuyên và
cұp nhұt các quy trình. ViӋc kiӇm tra sӵ chҩp hành nhӳng qui ÿӏnh cùng vӟi
hѭӟng dүn rõ ràng vӅ vai trò, trách nhiӋm và các biӋn pháp xӱ lý cҫn thӕng nhҩt
vӟi các chѭѫng trình và tiêu chuҭn quӕc gia vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm.
x 50 x
PHҪN III
x 51 x
x 52 x
10. Tӫ an toàn sinh hӑc
Tӫ an toàn sinh hӑc (BSC) ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ bҧo vӋ ngѭӡi vұn hành, môi trѭӡng
phòng thí nghiӋm cǊng nhѭ nguyên vұt liӋu làm viӋc khӓi bӏ phѫi nhiӉm vӟi khí
dung và hҥt nhiӉm trùng ÿѭӧc tҥo ra khi thao tác các vұt liӋu chӭa các tác nhân dӉ
lây nhiӉm nhѭ nuôi cҩy sѫ bӝ, lѭu giӳ và chҭn ÿoán các mүu xét nghiӋm. Các hҥt
khí dung ÿѭӧc tҥo ra bӣi các thao tác vӟi dung dӏch lӓng hoһc hѫi ÿһc nhѭ lҳc,
rót, khuҩy, nhӓ giӑt dung dӏch lên trên mӝt mһt phҷng, hoһc vào trong mӝt dung
dӏch khác. Các hoҥt ÿӝng thí nghiӋm khác cǊng có thӇ tҥo ra khí dung nhiӉm
trùng nhѭ nuôi cҩy trên thҥch, tiêm vào các bình nuôi cҩy tӃ bào bҵng pi-pét, sӱ
dөng loҥi pi-pét ÿa kênh ÿӇ pha chӃ huyӅn phù các tác nhân nhiӉm trùng vào các
ÿƭa nuôi cҩy, quá trình khuҩy trӝn và ÿӗng nhҩt các vұt liӋu nhiӉm trùng, ly tâm
các dung dӏch nhiӉm trùng hoһc làm viӋc vӟi các ÿӝng vұt. Các hҥt khí dung có
ÿѭӡng kính nhӓ hѫn 5 µm và giӑt nhӓ có ÿѭӡng kính 5 - 100 µm không thӇ nhìn
thҩy bҵng mҳt thѭӡng. Nhân viên phòng thí nghiӋm thѭӡng không ý thӭc ÿѭӧc
rҵng các thành phҫn ÿó ÿѭӧc tҥo ra và có thӇ bӏ hít phҧi hoһc có thӇ gây nhiӉm
khuҭn chéo các vұt liӋu trên bӅ mһt làm viӋc. Khi sӱ dөng thích hӧp, tӫ an toàn
sinh hӑc ÿã chӭng tӓ hiӋu quҧ cao trong viӋc làm giҧm nhiӉm trùng mҳc phҧi tҥi
phòng thí nghiӋm và nhiӉm trùng chéo khi nuôi cҩy vì bӏ phѫi nhiӉm kiӇu khí
dung. Tӫ an toàn sinh hӑc còn bҧo vӋ môi trѭӡng.
Qua nhiӅu năm, mүu thiӃt kӃ cѫ bҧn cӫa tӫ an toàn sinh hӑc ÿã trҧi qua mӝt sӕ
thay ÿәi. Mӝt thay ÿәi lӟn là thêm bӝ lӑc không khí hiӋu năng cao (HEPA) vào
trong hӋ thӕng thҧi khí. Bӝ lӑc giӳ lҥi 99,97% các phҫn tӱ có ÿѭӡng kính 0,3 µm
và 99,99% các phҫn tӱ có ÿѭӡng kính nhӓ hѫn hoһc to hѫn. ĈiӅu này cho phép
bӝ lӑc HEPA giӳ lҥi mӝt cách hiӋu quҧ tҩt cҧ tác nhân nhiӉm trùng ÿã biӃt và
ÿҧm bҧo rҵng chӍ có khí thҧi không còn vi trùng mӟi ÿѭӧc thҧi ra khӓi tӫ. Thay
ÿәi thӭ hai trong mүu thiӃt kӃ là bӝ lӑc HEPA ÿһt trӵc tiӃp trên bӅ mһt làm viӋc,
cho phép bҧo vӋ các vұt liӋu trên bӅ mһt khӓi sӵ nhiӉm bҭn. Nét ÿһc trѭng này
ÿѭӧc coi nhѭ chính là bҧo vӋ sҧn phҭm. Nhӳng khái niӋm thiӃt kӃ cѫ bҧn này ÿã
dүn tӟi sӵ phát triӇn tӯng bѭӟc cӫa ba cҩp ÿӝ tӫ an toàn sinh hӑc. KiӇu bҧo vӋ
cӫa mӛi loҥi tӫ ÿѭӧc trình bày ӣ bҧng 8.
Ghi chú: Tӫ có dòng khí thәi theo chiӅu ngang và dӑc (“trҥm làm viӋc không khí
sҥch”) không phҧi và không nên sӱ dөng nhѭ tӫ an toàn sinh hӑc.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I

Hình 6 cho thҩy sѫ ÿӗ cӫa mӝt tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I. Không khí trong phòng
ÿѭӧc hút vào qua khe hӣ phía trѭӟc ӣ tӕc ÿӝ tӕi thiӇu 0,38 m/s, ÿi qua mһt bàn
làm viӋc và thoát ra ngoài qua ӕng thҧi khí. Dòng khí kéo các phҫn tӱ khí dung
tҥo ra trên mһt bàn làm viӋc ÿi tӯ hѭӟng nhân viên phòng thí nghiӋm vào ӕng thҧi
x 53 x
khí. Khe hӣ phía trѭӟc cho phép tay cӫa ngѭӡi làm viӋc tiӃp xúc vӟi bӅ mһt làm
viӋc bên trong tӫ trong khi quan sát bӅ mһt làm viӋc qua ô cӱa kính. Cӱa sә cǊng
có thӇ nâng lên hoàn toàn, cho phép tiӃp xúc vӟi bӅ mһt làm viӋc ÿӇ làm vӋ sinh
hoһc cho các mөc ÿích khác.
B̫ng 8. Ch͕n tͯ an toàn sinh h͕c theo mͱc ÿ͡ b̫o v͏ c̯n thi͇t
ĈӔI TѬӦNG BҦO Vӊ CHӐN TӪ AN TOÀN SINH HӐC
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm Cҩp I, cҩp II, cҩp III
nguy cѫ 1 - 3
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm Cҩp III
nguy cѫ 4, phòng thí nghiӋm dùng tӫ
găng tay
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm Cҩp I, cҩp II
nguy cѫ 4, phòng thí nghiӋm yêu cҫu sӱ
dөng ÿӗ bҧo hӝ
Bҧo vӋ sҧn phҭm Cҩp II, chӍ chӑn cҩp III khi dòng khí
phân tҫng
Bҧo vӋ chҩt phóng xҥ dӉ bay hѫi/ chҩt Cҩp IIB1, cҩp IIA2 thông khí ra bên
hóa hӑc vӟi sӕ lѭӧng ít ngoài
Bҧo vӋ chҩt phóng xҥ dӉ bay hѫi/ hóa Cҩp I, cҩp IIB2, cҩp III
hӑc
Hình 6. S˯ ÿ͛ tͯ an toàn sinh h͕c c̭p I

A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: lӕi thoát
gió.
x 54 x
Không khí tӯ trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿi qua bӝ lӑc HEPA: (a) thҧi ra phòng thí
nghiӋm rӗi sau ÿó thҧi ra ngoài toà nhà qua ӕng xҧ khí. (b) thҧi ra theo ӕng xҧ khí
cӫa toà nhà hoһc (c) trӵc tiӃp ra bên ngoài. Bӝ lӑc HEPA có thӇ ÿһt trong hӋ
thӕng thông gió cӫa tӫ an toàn sinh hӑc hoһc trong ӕng thҧi khí cӫa toà nhà. Mӝt
sӕ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I yêu cҫu trang bӏ quҥt hút, mӝt sӕ khác dӵa vào hӋ
thӕng quҥt hút chung cӫa tòa nhà.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I là tӫ ÿѭӧc công nhұn ÿҫu tiên và vӟi thiӃt kӃ ÿѫn giҧn,
nó vүn ÿѭӧc sӱ dөng mӝt cách phә biӃn trên toàn thӃ giӟi. Nó có ѭu ÿiӇm là bҧo
vӋ ÿѭӧc môi trѭӡng và cá nhân và cǊng có thӇ ÿѭӧc dùng ÿӇ làm viӋc vӟi các
chҩt ÿӝc hóa hӑc dӉ bay hѫi và chҩt ÿӝc phóng xҥ. Bӣi vì không khí trong phòng
không ÿѭӧc khӱ trùng thәi qua bӅ mһt làm viӋc qua khe cӱa trѭӟc do vұy nó
không ÿѭӧc coi là bҧo vӋ tӕt cho sҧn phҭm.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II

Khi viӋc nuôi cҩy mô và tӃ bào ÿӇ nhân nuôi vi rút và cho các mөc ÿích khác tăng
lên thì không ÿѭӧc ÿӇ không khí chѭa khӱ trùng ÿi qua mһt bàn làm viӋc. ThiӃt
kӃ cӫa tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II không chӍ bҧo vӋ cho cá nhân mà còn bҧo vӋ vұt
liӋu trên mһt bàn làm viӋc khӓi không khí nhiӉm bҭn trong phòng. Tӫ an toàn
sinh hӑc cҩp II (Có 4 loҥi A1, A2, B1 và B2) khác vӟi tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I là
chӍ cho phép không khí ÿã ÿi qua bӝ lӑc HEPA (vô trùng) thәi qua mһt bàn làm
viӋc. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ làm viӋc vӟi các tác nhân trong
nhóm nguy cѫ 2 và 3. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II cǊng có thӇ ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ
làm viӋc vӟi các tác nhân trong nhóm nguy cѫ 4 khi sӱ dөng ÿӗ bҧo hӝ áp lӵc
dѭѫng.
Tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIA1

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II loҥi A1 ÿѭӧc giӟi thiӋu ӣ hình 7. Mӝt quҥt hút bên
trong hút không khí trong phòng (không khí vào) tӯ khe hӣ phía trѭӟc qua tӫ và
ÿi vào tҩm lѭӟi lӑc vào ӣ phía trѭӟc. Tӕc ÿӝ dòng không khí này phҧi ÿҥt tӕi
thiӇu 0,38 m/s tҥi bӅ mһt khe hӣ phía trѭӟc. Không khí cҩp sau ÿó ÿi qua bӝ lӑc
HEPA trѭӟc khi thәi thҷng xuӕng bӅ mһt làm viӋc. Khi dòng không khí thәi
xuӕng cách bӅ mһt làm viӋc khoҧng 6 - 18 cm, chúng "chia ra", mӝt nӱa ÿi qua
tҩm lѭӟi thoát khí phía trѭӟc và nӱa còn lҥi ÿi qua tҩm lѭӟi thoát khí phía sau.
Mӑi khí dung ÿѭӧc tҥo ra trên bӅ mһt làm viӋc ngay lұp tӭc bӏ dòng không khí
này giӳ lҥi và ÿѭa qua các tҩm lѭӟi phía trѭӟc hoһc phía sau do ÿó bҧo vӋ sҧn
phҭm ӣ mӭc cao nhҩt. Không khí sau ÿó ÿѭӧc thҧi qua bӝ thông gió phía sau vào
khoҧng trӕng giӳa cái lӑc khí cҩp và cái lӑc khí thҧi ÿһt trên nóc tӫ. Tùy thuӝc
vào kích thѭӟc tѭѫng ÿӕi cӫa các tҩm lӑc này mà khoҧng 70% không khí tuҫn
hoàn trӣ lҥi qua tҩm lӑc khí cҩp HEPA vào khu vӵc làm viӋc, 30% còn lҥi ÿi qua
tҩm lӑc khí thҧi HEPA ra ngoài.
Không khí thҧi ra tӯ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA1 có thӇ ÿѭӧc tái tuҫn hoàn lҥi
trong phòng hoһc có thӇ ÿѭӧc thҧi ra ngoài qua mӝt ӕng nӕi vӟi mӝt ӕng dүn
chuyên dөng hoһc qua hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà.
x 55 x
Hình 7. S˯ ÿ͛ tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIA1
A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: lӕi thoát
gió. E: bӝ lӑc cҩp khí HEPA. F: máy thәi gió
ViӋc tuҫn hoàn khí thҧi vào phòng có ѭu ÿiӇm là tiӃt kiӋm chi phí nhiên liӋu cho
tòa nhà bӣi vì không khí ÿã bӏ ÿӕt nóng hay làm lҥnh không ÿѭӧc ÿѭa ra ngoài
môi trѭӡng. ViӋc nӕi vӟi hӋ thӕng thoát khí theo ÿѭӡng ӕng cǊng cho phép sӱ
dөng mӝt sӕ tӫ an toàn sinh hӑc vӟi các chҩt ÿӝc hóa hӑc dӉ bay hѫi có hoҥt tính
phóng xҥ (bҧng 8).
Tͯ an toàn sinh h͕c c̭p II lo̩i A2 thông khí vͣi bên ngoài, lo̩i B1 và B2
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA2 thông khí vӟi bên ngoài, cҩp IIB1 (hình 8) và cҩp
IIB2 có nhӳng thay ÿәi so vӟi cҩp IIA1. Các ÿһc ÿiӇm cӫa chúng và các loҥi tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp I và III ÿѭӧc trình bày trong bҧng 9. Nhӳng thay ÿәi này cho
phép sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc cho các mөc ÿích riêng biӋt (xem bҧng 8). Các
tӫ an toàn sinh hӑc này khác nhau ӣ mӝt sӕ ÿiӇm: tӕc ÿӝ khí vào qua khe cӱa
trѭӟc; lѭӧng khí ÿѭӧc tuҫn hoàn qua bӅ mһt làm viӋc và thoát ra khӓi tӫ; hӋ thӕng
thoát khí xác ÿӏnh không khí tӯ tӫ thoát ra phòng hay ra ngoài qua hӋ thӕng thoát
khí chuyên dөng hay qua hӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà; sӵ phân bӕ áp suҩt (tӫ
có ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc và ÿѭӡng khí vào có áp suҩt âm hoһc có
ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc và bӏ bao quanh bӣi ÿѭӡng ӕng và ÿѭӡng khí
vào có áp suҩt âm hay không).
Có thӇ tham khҧo thêm các mô tҧ hoàn chӍnh vӅ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA và
IIB trong các tài liӋu sӕ (7) và (8) cǊng nhѭ trong tài liӋu giӟi thiӋu cӫa nhà sҧn
xuҩt.
x 56 x
Hình 8. S˯ ÿ͛ trình bày tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIB1
A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: bӝ lӑc khí
cҩp HEPA. E: Ĉѭӡng khí thҧi áp suҩt âm. F: máy thәi gió. G: Bӝ lӑc HEPA cung
cҩp khí. Yêu cҫu nӕi ӕng thҧi khí tӯ tӫ ÿӃn hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà.
B̫ng 9. S͹ khác nhau giͷa các tͯ an toàn sinh h͕c c̭p I, II và III
Tͯ an toàn sinh T͙c ÿ͡ L˱u l˱ͫng (%)
H͏ th͙ng th̫i khí
h͕c khí Tái tuҫn hoàn Thҧi
Cҩp I a 0,36 0 100 Kín khí
Cҩp IIA1 0,38 – 70 30 Thҧi vào phòng
0,51 hoһc ӕng nӕi
Cҩp IIA2 thông 0,51 70 30 Thҧi vào phòng
khí vӟi bên ngoài hoһc ӕng nӕi
Cҩp IIB1 a 0,51 30 70 Kín khí
Cҩp IIB2 a 0,51 0 100 Kín khí
Cҩp III a NA 0 100 Kín khí
NA: Không áp dөng.
a
Tҩt cҧ các ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc có áp suҩt âm hoһc bao quanh bӣi ÿѭӡng
khí vào và ÿѭӡng ӕng có áp suҩt âm.
x 57 x
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III
Loҥi này bҧo vӋ tӕi ÿa cho nhân viên và sӱ dөng cho các tác nhân ӣ nhóm nguy
cѫ 4 (hình 9). Mӑi ra vào ÿӅu ÿѭӧc bӏt "kín khí". Không khí cҩp ÿѭӧc lӑc qua bӝ
lӑc HEPA và khí thҧi ÿi qua hai bӝ lӑc HEPA. Dòng khí ÿѭӧc duy trì bӣi hӋ
thӕng thҧi khí chuyên dөng bên ngoài tӫ. HӋ thӕng này duy trì áp suҩt âm bên
trong tӫ (khoҧng 124,5 Pa). TiӃp xúc bӅ mһt làm viӋc bҵng găng tay cao su dày
treo ӣ cӱa tӫ. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III cҫn mӝt hӝp hai nҳp có thӇ ÿѭӧc tiӋt
trùng và có mӝt bӝ lӑc thҧi HEPA. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III có thӇ ÿѭӧc nӕi
vӟi mӝt nӗi hҩp hai cӱa ÿӇ tiӋt trùng tҩt cҧ các vұt liӋu ÿѭa vào hoһc ÿѭa ra khӓi
tӫ. Có thӇ xӃp vài hӝp găng tay vào nhau ÿӇ mӣ rӝng bӅ mһt làm viӋc. Tӫ an toàn
sinh hӑc cҩp III phù hӧp vӟi các phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 3 và 4.
Nӕi khí cӫa tӫ an toàn sinh hӑc

Mӝt “ӕng nӕi ÿӋm” hoһc “mái che” ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ sӱ dөng vӟi các loҥi tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp IIA1 và IIA2 thông khí vӟi bên ngoài. Ӕng nӕi lҳp trên ӕng thҧi
khí cӫa tӫ, hút khí tӯ trong tӫ vào ӕng thҧi khí cӫa tòa nhà. Mӝt khe hӣ nhӓ,
thѭӡng có ÿѭӡng kính 2,5 cm, nҵm giӳa ӕng ÿӋm và ӕng thҧi khí cӫa tӫ cho phép
hút khí trong phòng vào hӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà. Công suҩt thoát khí cӫa
tòa nhà phҧi ÿӫ ÿӇ hút cҧ khí trong phòng và khí thҧi cӫa tӫ. Ӕng nӕi phҧi tháo ra
ÿѭӧc hoһc ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ tiӋn kiӇm tra hoҥt ÿӝng cӫa tӫ. Nói chung, hiӋu suҩt
cӫa tӫ an toàn sinh hӑc có ӕng nӕi không bӏ ҧnh hѭӣng nhiӅu bӣi sӵ dao ÿӝng cӫa
dòng khí trong tòa nhà.
Hình 9. S˯ ÿ͛ trình bày tͯ an toàn sinh h͕c c̭p III (tͯ găng tay)
A: cәng găng tay cho các găng tay dài ÿӃn cánh tay. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ
lӑc khí thҧi HEPA kép. D: bӝ lӑc khí cҩp HEPA. E: Nӗi hҩp hai ÿáy hoһc hӝp hai
nҳp. F: Bình chӭa hóa chҩt. Yêu cҫu nӕi ӕng thҧi khí tӯ tӫ ÿӃn hӋ thӕng thҧi khí
x 58 x
riêng cӫa tòa nhà.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIB1 và IIB2 ÿѭӧc gҳn ӕng kín, tӭc là ÿѭӧc nӕi chҳc
chҳn vӟi hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà hoһc tӕt nhҩt là vӟi mӝt hӋ thӕng ӕng thoát
khí chuyên dөng. HӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà phҧi ÿҥt ÿúng yêu cҫu vӅ dòng
khí cӫa nhà sҧn xuҩt cҧ vӅ thӇ tích và áp suҩt tƭnh. ViӋc chӭng nhұn tӫ an toàn
sinh hӑc ÿѭӧc nӕi kín khí mҩt nhiӅu thӡi gian hѫn tӫ tái tuҫn hoàn không khí vào
phòng hay tӫ ÿѭӧc nӕi bҵng ӕng ÿӋm.
Lӵa chӑn tӫ an toàn sinh hӑc

Tӫ an toàn sinh hӑc nên ÿѭӧc lӵa chӑn trѭӟc hӃt theo mөc ÿích bҧo vӋ: bҧo vӋ
sҧn phҭm, bҧo vӋ cá nhân trѭӟc các vi sinh vұt nhóm nguy cѫ 1-4, bҧo vӋ cá nhân
trѭӟc sӵ phѫi nhiӉm các hóa chҩt ÿӝc dӉ bay hѫi và có hoҥt tính phóng xҥ hoһc cҧ
hai. Bҧng 8 cho biӃt kiӇu tӫ an toàn sinh hӑc nào nên dùng cho mӛi mөc ÿích bҧo
vӋ.
Không nên dùng tӫ an toàn sinh hӑc tái tuҫn hoàn không khí vào phòng, tӭc là tӫ
an toàn sinh hӑc cҩp I không nӕi vӟi hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà, hoһc tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp IIA1 hoһc cҩp IIA2 cho các hóa chҩt ÿӝc hoһc dӉ bay hѫi. Tӫ
an toàn sinh hӑc cҩp IIB1 cho phép làm viӋc vӟi lѭӧng rҩt nhӓ hóa chҩt dӉ bay
hѫi và các chҩt phóng xҥ. Khi muӕn làm viӋc vӟi mӝt lѭӧng ÿáng kӇ hóa chҩt dӉ
bay hѫi và các chҩt phóng xҥ thì cҫn dùng tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIB2, còn gӑi là
tӫ thҧi khí hoàn toàn.
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm
Ví trí
Tӕc ÿӝ dòng khí qua khe cӱa trѭӟc vào tӫ an toàn sinh hӑc khoҧng 0,45 m/s. Ӣ
tӕc ÿӝ này tính nguyên vҽn cӫa hѭӟng dòng khí rҩt mong manh và dӉ bӏ phá vӥ
bӣi các dòng khí tҥo ra do ngѭӡi ÿi lҥi gҫn tӫ an toàn sinh hӑc hoһc mӣ cӱa sә,
mӣ van cҩp không khí, ÿóng và mӣ cӱa. Mӝt cách lý tѭӣng là ÿһt tӫ an toàn sinh
hӑc ӣ vӏ trí xa lӕi ÿi lҥi và có khҧ năng làm nhiӉu dòng khí. Khi có thӇ nên ÿӇ mӝt
khoҧng trӕng 30 cm ӣ phía sau và hai bên tӫ ÿӇ tiӋn bҧo dѭӥng. Cҫn mӝt khoҧng
trӕng 30 - 35 cm trên nóc tӫ ÿӇ ÿo ÿҥc chính xác tӕc ÿӝ dòng khí ÿi qua bӝ lӑc
khí thҧi và thay bӝ lӑc khí thҧi.
Ng˱ͥi v̵n hành

Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc không ÿúng có thӇ làm giҧm ÿáng kӇ tác dөng bҧo vӋ
cӫa chúng. Khi ÿѭa tay vào cǊng nhѭ rút tay ra khӓi tӫ, ngѭӡi vұn hành cҫn cҭn
thұn ÿӇ duy trì tính nguyên vҽn cӫa dòng khí vào qua khe hӣ phía trѭӟc. Cҫn ÿѭa
tay và và rút tay ra chҫm chұm, vuông góc vӟi khe hӣ. Sau khi ÿѭa tay vào tӫ
phҧi chӡ khoҧng 1 phút ÿӇ tӫ ÿiӅu chӍnh và “quét khí” ӣ bӅ mһt cánh tay và bàn
tay rӗi mӟi thao tác vӟi các vұt liӋu bên trong tӫ. CǊng cҫn giҧm thiӇu sӕ lҫn
chuyӇn ÿӝng qua khe hӣ phía trѭӟc bҵng cách ÿһt tҩt cҧ các vұt dөng cҫn thiӃt
vào trong tӫ trѭӟc khi bҳt ÿҫu thao tác.
x 59 x
S̷p x͇p v̵t li͏u
Không ÿӇ giҩy tӡ, thiӃt bӏ hoһc các vұt dөng khác chһn lѭӟi vào ӣ phía trѭӟc tӫ.
Vұt liӋu ÿһt vào trong tӫ phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm bӅ mһt bҵng cӗn 700. Có thӇ thӵc
hiӋn công viӋc trên các tҩm khăn hút nѭӟc ÿã tҭm dung dӏch khӱ trùng ÿӇ hút các
mҧnh rѫi vãi và văng bҳn. Tҩt cҧ các vұt liӋu cҫn ÿһt sâu trong tӫ, vӅ phía mép
sau cӫa bӅ mһt làm viӋc, sao cho thuұn tiӋn mà không chһn tҩm lѭӟi phía sau.
ThiӃt bӏ tҥo khí dung phҧi ÿһt sâu trong tӫ. Các vұt liӋu có kích thѭӟc lӟn nhѭ túi
nguy hiӇm sinh hӑc, khay ÿӵng pi-pét thҧi và bình ÿӵng chҩt thҧi phҧi ÿһt vӅ mӝt
phía trong tӫ. Các thao tác cҫn theo hѭӟng tӯ nѫi sҥch ÿӃn nѫi bӏ nhiӉm bҭn qua
bӅ mһt làm viӋc.
Không nên ÿӇ túi ÿӵng vұt liӋu nguy hiӇm sinh hӑc và khay ÿӵng pi-pét có thӇ
hҩp thanh trùng ngoài tӫ. Nhӳng chuyӇn ÿӝng ra vào thѭӡng xuyên cҫn sӱ dөng
nhӳng vұt chӭa này làm phá vӥ rào cҧn không khí cӫa tӫ và có thӇ gây nguy hҥi
ÿӃn sӵ bҧo vӋ cho cҧ cá nhân và sҧn phҭm.
V̵n hành và b̫o trì

Hҫu hӃt các tӫ an toàn sinh hӑc ÿѭӧc thiӃt kӃ cho phép vұn hành 24 giӡ/ngày và
các nhà ÿiӅu tra ÿã phát hiӋn rҵng vұn hành liên tөc giúp kiӇm soát mӭc ÿӝ bөi và
các vұt liӋu dҥng hҥt trong phòng thí nghiӋm. Tӫ an toàn sinh hӑc IIA1 và IIA2
thҧi khí ra phòng hoһc nӕi vӟi các ӕng thҧi khí chuyên dөng qua ӕng ÿӋm có thӇ
tҳt ÿi khi không sӱ dөng. Các loҥi khác nhѭ tӫ IIB1 và BII2 có lҳp ÿһt ӕng kín
phҧi luôn có dòng khí thәi qua ÿӇ giúp duy trì cân bҵng không khí trong phòng.
Các tӫ cҫn ÿѭӧc khӣi ÿӝng tӕi thiӇu 5 phút trѭӟc khi bҳt ÿҫu làm viӋc và sau khi
hoàn tҩt công viӋc ÿӇ tӫ “làm sҥch” tӭc là ÿӫ thӡi gian ÿӇ thҧi không khí nhiӉm
bҭn ra ngoài.
Sӱa chӳa tӫ an toàn sinh hӑc nên ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi thӧ kӻ thuұt có trình ÿӝ. Bҩt
cӭ sӵ cӕ nào khi vұn hành tӫ cҫn phҧi ÿѭӧc báo cáo và sӱa chӳa trѭӟc khi sӱ
dөng tӫ trӣ lҥi.
Ĉèn c͹c tím

Ĉèn cӵc tím không cҫn thiӃt trong tӫ an toàn sinh hӑc. NӃu sӱ dөng thì phҧi lau
sҥch hàng tuҫn ÿӇ loҥi bӓ bөi bҭn có thӇ làm hҥn chӃ hiӋu lӵc diӋt khuҭn cӫa ÿèn.
Khi chӭng nhұn lҥi tӫ phҧi kiӇm tra cѭӡng ÿӝ ánh sáng tӱ ngoҥi ÿӇ chҳc chҳn là
sӵ phát xҥ ánh sáng còn ÿҥt yêu cҫu. Phҧi tҳt ÿèn cӵc tím khi có ngѭӡi ӣ trong
phòng ÿӇ bҧo vӋ mҳt và da khӓi sӵ phѫi nhiӉm không cҫn thiӃt.
Ng͕n l͵a ÿèn c͛n

Ngӑn lӱa ÿèn cӗn cҫn tránh xa môi trѭӡng không có vi trùng ÿã tҥo ra bên trong
tӫ an toàn sinh hӑc. Chúng phá vӥ dòng khí và có thӇ gây nguy hiӇm khi sӱ dөng
các chҩt bay hѫi, dӉ cháy. TriӋt khuҭn vòng cҩy vi khuҭn bҵng “nung” ÿiӋn hoһc
vi nhiӋt tiӋn lӧi và thích hӧp hѫn bҵng ngӑn lӱa ÿèn cӗn.
x 60 x
S͹ r˯i ÿ͝
Nên dán mӝt bҧn hѭӟng dүn xӱ lý rѫi ÿә trong phòng thí nghiӋm, mӑi ngѭӡi sӱ
dөng phòng thí nghiӋm cҫn ÿӑc và hiӇu nó. Phҧi thu dӑn ngay vұt liӋu nguy hiӇm
sinh hӑc rѫi ÿә trong tӫ, trong khi tӫ tiӃp tөc chҥy. Cҫn sӱ dөng chҩt khӱ nhiӉm
có hiӋu quҧ và theo hѭӟng làm giҧm thiӇu sӵ tҥo khí dung. Tҩt cҧ các vұt liӋu có
tiӃp xúc vӟi chҩt rѫi ÿә phҧi tҭy uӃ và/hoһc hҩp khӱ trùng.
Chͱng nh̵n
Tính nguyên vҽn và hoҥt ÿӝng chӭc năng cӫa mӛi tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc
chӭng nhұn theo tiêu chuҭn quӕc gia hoһc quӕc tӃ tҥi thӡi ÿiӇm bҳt ÿҫu sӱ dөng
và ÿӏnh kǤ sau ÿó bӣi các nhà chuyên môn có ÿӫ năng lӵc, theo hѭӟng dүn cӫa
nhà sҧn xuҩt. Ĉánh giá hiӋu quҧ phòng ngӯa cӫa tӫ bao gӗm kiӇm tra tính nguyên
vҽn cӫa tӫ, sӵ rò rӍ cӫa bӝ lӑc HEPA, mô tҧ sѫ lѭӧc tӕc ÿӝ dòng khí thәi xuӕng,
tӕc ÿӝ bӅ mһt, tӹ lӋ thông gió/áp suҩt âm, dҥng cӫa dòng khí và chuông cǊng nhѭ
khóa liên ÿӝng. Có thӇ kiӇm tra thêm sӵ rò rӍ ÿiӋn, cѭӡng ÿӝ ánh sáng, cѭӡng ÿӝ
ÿèn cӵc tím, ÿӝ ӗn và ÿӝ rung. Thӵc hiӋn các kiӇm tra này ÿòi hӓi thiӃt bӏ, kӻ
năng, ÿào tҥo ÿһc biӋt và rҩt cҫn các chuyên gia có ÿӫ trình ÿӝ.
Lau chùi và kh͵ khu̱n

Tҩt cҧ các vұt dөng trong tӫ an toàn sinh hӑc cҫn khӱ nhiӉm bӅ mһt và ÿѭa ra
khӓi tӫ khi công viӋc hoàn tҩt vì môi trѭӡng còn lҥi sau khi nuôi cҩy có thӇ là mӝt
cѫ hӝi cho vi trùng phát triӇn.
BӅ mһt phía trong tӫ phҧi khӱ nhiӉm trѭӟc và sau mӛi lҫn sӱ dөng. BӅ mһt làm
viӋc và mһt trong cӫa tӫ phҧi lau sҥch bҵng mӝt chҩt khӱ khuҭn ÿӇ diӋt tҩt cҧ vi
sinh vұt có thӇ có trong tӫ. Cuӕi ngày làm viӋc, khӱ nhiӉm bӅ mһt lҫn cuӕi cùng
phҧi bao gӗm viӋc lau sҥch bӅ mһt làm viӋc, các mһt bên, phía sau và phía trong
tҩm kính. Dung dӏch tҭy hoһc cӗn 70% diӋt sinh vұt ÿích nên dùng ӣ nhӳng nѫi
có hiӋu quҧ. Sau khi sӱ dөng các chҩt tҭy sҥch có tính ăn mòn nhѭ chҩt tҭy trҳng
cҫn lau lҥi bҵng nѭӟc vô trùng.
Nên ÿӇ tӫ tiӃp tөc chҥy. NӃu không, cҫn cho tӫ chҥy trong 5 phút ÿӇ làm sҥch
không khí trong tӫ trѭӟc khi tҳt.
Kh͵ nhi͍m
Tӫ an toàn sinh hӑc phҧi khӱ nhiӉm trѭӟc khi thay bӝ lӑc và trѭӟc khi chuyӇn ÿi.
Phѭѫng pháp khӱ nhiӉm thông dөng nhҩt là phun hѫi formaldehyt. ViӋc khӱ
nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc cҫn do mӝt chuyên gia có ÿӫ năng lӵc thӵc hiӋn.
Trang b͓ b̫o h͡ cá nhân

Cҫn mһc áo quҫn bҧo hӝ cá nhân bҩt cӭ khi nào sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc. Có
thӇ mһc áo choàng phòng thí nghiӋm khi thӵc hiӋn các công viӋc ӣ mӭc an toàn
sinh hӑc cҩp 1 và 2. Áo choàng ÿóng phía sau và kín phía trѭӟc bҧo vӋ tӕt hѫn và
cҫn ÿѭӧc sӱ dөng ӣ mӭc an toàn sinh hӑc cҩp 3 và 4 (không kӇ phòng thí nghiӋm
x 61 x
phҧi mang ÿӗ bҧo hӝ). Găng tay cҫn kéo trùm ngoài hѫn là ÿeo vào trong cә tay
áo choàng. Có thӇ mһc áo có tay co dãn ÿӇ bҧo vӋ cә tay ngѭӡi làm viӋc. Mӝt sӕ
thao tác có thӇ bҳt buӝc phҧi ÿeo mһt nҥ và kính bҧo hӝ.
Chuông báo ÿ͡ng

Tӫ an toàn sinh hӑc có thӇ trang bӏ mӝt trong hai loҥi chuông báo ÿӝng. Chuông
báo ÿӝng ӣ kính trѭӧt chӍ có trên các loҥi tӫ có kính trѭӧt. Chuông báo ÿӝng cho
biӃt ngѭӡi vұn hành ÿã di chuyӇn kính trѭӧt ÿӃn vӏ trí không thích hӧp, cҫn
chuyӇn nó vӅ ÿúng vӏ trí. Chuông báo ÿӝng dòng khí cho biӃt kiӇu dòng khí bình
thѭӡng trong tӫ bӏ phá vӥ và ÿang gây nguy hiӇm cho ngѭӡi vұn hành hoһc sҧn
phҭm. Khi chuông này báo ÿӝng phҧi dӯng công viӋc ngay và thông báo ngay
cho giám sát viên phòng thí nghiӋm. Sә tay hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt sӁ cung
cҩp thêm các thông tin chi tiӃt. Tұp huҩn cách sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc cҫn ÿӅ
cұp ÿӃn nӝi dung này.
Thông tin b͝ sung

Lӵa chӑn ÿúng loҥi, lҳp ÿһt và sӱ dөng ÿúng cách tӫ an toàn sinh hӑc cǊng nhѭ
kiӇm ÿӏnh hoҥt ÿӝng cӫa nó hàng năm là quá trình phӭc tҥp. Quá trình này cҫn
ÿѭӧc tiӃn hành dѭӟi sӵ giám sát cӫa giám sát viên và chuyên gia an toàn sinh hӑc
có kinh nghiӋm và ÿѭӧc ÿào tҥo kӻ lѭӥng. Các chuyên gia này phҧi rҩt quen
thuӝc vӟi các tài liӋu có liên quan liӋt kê trong phҫn tài liӋu tham khҧo và ÿã
ÿѭӧc ÿào tҥo vӅ tҩt cҧ các vҩn ÿӅ cӫa tӫ an toàn sinh hӑc. Nhӳng ngѭӡi vұn hành
phҧi ÿѭӧc ÿào tҥo mӝt cách chính quy vӅ sӱ dөng và vұn hành tӫ an toàn sinh
hӑc.
Thông tin chi tiӃt, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (5) và (7-16) và chѭѫng 11.
x 62 x
11. Trang thiӃt bӏ an toàn
Khí dung là nguӗn truyӅn nhiӉm quan trӑng nên phҧi cҭn thұn ÿӇ giҧm thiӇu sӵ
hình thành và phát tán cӫa chúng. Các khí dung nguy hiӇm có thӇ ÿѭӧc tҥo ra bӣi
nhiӅu hoҥt ÿӝng thí nghiӋm nhѭ pha trӝn, nghiӅn, lҳc, khuҩy, siêu âm và ly tâm
các vұt liӋu nhiӉm trùng. Thұm chí ngay cҧ khi sӱ dөng thiӃt bӏ an toàn thì tӕt
hѫn hӃt là tiӃn hành các hoҥt ÿӝng này trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿҥt chuҭn khi
ÿiӅu kiӋn cho phép. Tӫ an toàn sinh hӑc và viӋc sӱ dөng cǊng nhѭ kiӇm tra ÿã
ÿѭӧc thҧo luұn ӣ chѭѫng 10. Lӧi ích bҧo vӋ cӫa các thiӃt bӏ an toàn không ÿѭӧc
bҧo ÿҧm, trӯ khi ngѭӡi vұn hành ÿѭӧc ÿào tҥo và sӱ dөng ÿúng kӻ thuұt. ThiӃt bӏ
phҧi ÿѭӧc kiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ bҧo ÿҧm luôn trong tình trҥng an toàn.
Bҧng 10 ÿѭa ra danh mөc các thiӃt bӏ an toàn ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ loҥi trӯ hoһc giҧm
thiӇu mӝt sӕ nguy hiӇm và phác thҧo ngҳn gӑn các ÿһc tính an toàn. Các chi tiӃt
sâu hѫn cӫa thiӃt bӏ ÿѭӧc giӟi thiӋu trong các trang tiӃp theo. Thông tin thêm vӅ
cách sӱ dөng ÿѭӧc trình bày ӣ chѭѫng 12.
Thông tin vӅ thiӃt bӏ và các hoҥt ÿӝng có thӇ gây nguy hiӇm ÿѭӧc trình bày ӣ phө
lөc 4.
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm

Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm là mӝt thiӃt bӏ ngăn chһn cѫ bҧn tӵ bҧo
vӋ tӕi ÿa khӓi các vұt liӋu sinh hӑc nguy hiӇm. Nó có thӇ ÿһt trên mӝt bӋ di ÿӝng.
Khoҧng không gian làm viӋc ÿѭӧc bao kín hoàn toàn trong mӝt màng
polyvinylclorua (PVC) trong suӕt treo trên mӝt khung thép. Áp suҩt bên trong
tҩm cách ly ÿѭӧc duy trì thҩp hѫn áp suҩt khí quyӇn. Không khí ÿi vào qua bӝ lӑc
HEPA và khí thҧi ra qua 2 bӝ lӑc HEPA do ÿó không cҫn lҳp ӕng thҧi khí. ThiӃt
bӏ cách ly này có thӇ lҳp lӗng hҩp, kính hiӇn vi và các thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
khác nhѭ máy ly tâm, chuӗng ÿӝng vұt, tӫ sҩy bҵng nhiӋt … Vұt liӋu ÿѭa vào
hoһc mang ra ngoài màng cách ly mà không ÿѭӧc làm hҥi ÿӃn an ninh vi sinh
hӑc. Thao tác ÿѭӧc thӵc hiӋn vӟi găng tay dùng mӝt lҫn và dài qua ӕng tay áo.
Mӝt áp suҩt kӃ ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ theo dõi áp suҩt cӫa màng.
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm ÿѭӧc sӱ dөng khi thao tác vӟi các sinh vұt có nguy
cѫ cao (Nhóm nguy cѫ 3 và 4) ӣ nhӳng nѫi không thӇ hoһc không thích hӧp ÿӇ
lҳp ÿһt hoһc duy trì các tӫ an toàn sinh hӑc thông thѭӡng.
x 63 x
B̫ng 10. Thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c
THIӂT Bӎ MӔI NGUY ĈҺC TÍNH AN TOÀN
Tӫ an toàn sinh hӑc
- Cҩp I Khí dung và sӵ văng y Dòng khí ÿi vào tӕi thiӇu (tӕc
bҳn ÿӝ bӅ mһt) tҥi lӕi vào làm viӋc.
Lӑc khí thҧi thích hӧp
y Không bҧo vӋ sҧn phҭm
- Cҩp II Khí dung và sӵ văng y Dòng khí ÿi vào tӕi thiӇu (tӕc
bҳn ÿӝ bӅ mһt) tҥi lӕi vào làm viӋc.
Lӑc khí thҧi thích hӧp
y Bҧo vӋ sҧn phҭm.
- Cҩp III Khí dung và sӵ văng y Ngăn chһn tӕi ÿa
bҳn y Bҧo vӋ sҧn phҭm nӃu có dòng
khí phân tҫng
Tҩm cách ly bҵng Khí dung và sӵ văng y Ngăn chһn tӕi ÿa
màng mӅm áp suҩt bҳn
âm
Tҩm chҳn văng bҳn Văng bҳn hóa chҩt y Tҥo thành tҩm chҳn giӳa
ngѭӡi vұn hành và công viӋc
Dөng cө hӛ trӧ hút Nguy hiӇm do hút y DӉ sӱ dөng
bҵng miӋng, nhѭ y KiӇm soát ô nhiӉm ӣ ÿҫu hút
nuӕt phҧi tác nhân cӫa pi-pét, bҧo vӋ phѭѫng tiӋn
gây bӋnh, hít phҧi trӧ giúp, ngѭӡi sӱ dөng và
khí dung tҥo ra do khoҧng chân không pi-pét
hút, dung dӏch hoһc y Có thӇ vô khuҭn ÿѭӧc
giӑt rӍ ra tӯ pi-pet,y Khӕng chӃ rò rӍ ӣ ÿҫu pi-pét
ÿҫu hút cӫa pi-pét
nhiӉm bҭn
Lò vi ÿӕt, thӫy tinh, Sӵ văng bҳn tӯ que y Thao tác trong ӕng bҵng kính
que cҩy dùng mӝt cҩy chuyӇn hoһc bҵng gӕm. Ĉӕt bҵng khí
lҫn hoһc ÿiӋn
y Hӫy ÿѭӧc, không cҫn ÿӕt
nóng
Vұt chӭa chӕng rò rӍ Khí dung, rѫi ÿә và y ThiӃt kӃ có nҳp hoһc vӓ chӕng
ÿӇ ÿӵng và vұn rò rӍ rò rӍ
chuyӇn vұt liӋu y BӅn
nhiӉm trùng ÿem ÿi y Có thӇ hҩp thanh trùng
khӱ trùng trong cѫ
sӣ
Bình chӭa vұt sҳc, Gây thѭѫng tích y Có thӇ hҩp thanh trùng
nhӑn y Chҳc chҳn, chӕng thӫng
x 64 x
Vұt chӭa ÿӗ chuyӇn Phóng thích vi sinh y Chҳc chҳn
giӳa các phòng thí vұt y Hӝp không thҩm nѭӟc chӕng
nghiӋm, các cѫ quan tràn
Nӗi hҩp thanh trùng, Vұt liӋu nhiӉm trùng y ThiӃt kӃ ÿѭӧc chҩp nhұn.
cѫ hoһc tӵ ÿӝng (tҥo xӱ lý an toàn y Vô trùng bҵng sӭc nóng hiӋu
trѭӟc khi thҧi bӓ quҧ.
hoһc tái sӱ dөng)
Chai lӑ có nҳp vһn Khí dung và sӵ văng y Ngăn chһn hiӋu quҧ
bҳn
Bҧo vӋ ӕng chân Ô nhiӉm hӋ thӕng y Bӝ lӑc kiӇu vӓ ÿҥn phòng khí
không chân không phòng dung lӑt qua (kích thѭӟc hҥt
thí nghiӋm do khí 0,45 µm)
dung hoһc dung dӏch y Bình eo cә chӭa chҩt khӱ
bӏ ÿә trùng thích hӧp. Có thӇ dùng
nút cao su ÿӇ tӵ ÿӝng nút lҥi khi
bình ÿҫy
y Có thӇ hҩp toàn bӝ thiӃt bӏ
Dөng cө hӛ trӧ hút

Luôn dùng dөng cө hӛ trӧ pi-pét cho quá trình hút. TuyӋt ÿӕi cҩm hút bҵng
miӋng. Dùng các dөng cө hӛ trӧ hút là rҩt quan trӑng. Các nguy hiӇm thѭӡng gһp
nhҩt khi hút là do viӋc hút bҵng miӋng. ViӋc hít bҵng miӋng và nuӕt vào bөng các
vұt liӋu nguy hiӇm ÿã là nguyên nhân cӫa nhiӅu nhiӉm trùng liên quan ÿӃn phòng
thí nghiӋm.
Mҫm bӋnh cǊng có thӇ vào trong miӋng nӃu ngón tay bӏ nhiӉm bҭn ÿһt lên ÿҫu
hút cӫa pi-pét. Mӝt nguy hiӇm ít gһp hѫn là hít phҧi khí dung sinh ra do hút. Nút
bông không lӑc vi khuҭn hiӋu quҧ ӣ áp suҩt âm hoһc dѭѫng và các phҫn tӱ có thӇ
bӏ hút xuyên qua nó. Ngѭӡi ta có thӇ hút mҥnh khi cái nút ÿѭӧc nhét chһt, dүn
ÿӃn viӋc hút phҧi cái nút, khí dung và thұm trí cҧ dung dӏch. Dùng các dөng cө hӛ
trӧ hút sӁ ngăn ngӯa ÿѭӧc viӋc nuӕt các mҫm bӋnh vào bөng.
Khí dung cǊng có thӇ ÿѭӧc tҥo ra khi chҩt lӓng nhӓ giӑt tӯ pi-pét lên bӅ mһt làm
viӋc, khi cҩy là sӵ hòa hӧp hút và thәi luân phiên nhau và khi giӑt cuӕi cùng ÿѭӧc
thәi ra khӓi pi-pét. ViӋc hít phҧi khí dung tҥo ra trong quá trình sӱ dөng pi-pét có
thӇ phòng tránh ÿѭӧc bҵng cách thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Dөng cө hӛ trӧ pi-pét phҧi ÿѭӧc lӵa chӑn cҭn thұn. ThiӃt kӃ và sӱ dөng phҧi tiӋn
lau chùi và tiӋt trùng và không ÿӇ tҥo ra thêm nguy cѫ nhiӉm trùng. Phҧi sӱ dөng
các ÿҫu pi-pét ÿѭӧc nút (chӕng khí dung) khi thao tác vӟi các vi sinh vұt và nuôi
cҩy tӃ bào.
Không ÿѭӧc sӱ dөng các pi-pét bӏ gãy hoһc bӏ bӇ ӣ ÿҫu hút vì chúng làm hӓng
các ÿҫu cӫa quҧ bóp và gây nguy hiӇm.
x 65 x
Máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm
Máy trӝn dùng trong gia ÿình không kín và phóng thích khí dung. ChӍ nên dùng
nhӳng thiӃt bӏ ÿѭӧc thiӃt kӃ cho phòng thí nghiӋm. Chúng ÿѭӧc tҥo ra ÿӇ giҧm
thiӇu hoһc phòng nhӳng phóng thích nhѭ vұy. Máy trӝn kiӇu nhu ÿӝng tiêu hóa
hiӋn dùng ÿѭӧc cho cҧ thӇ tích nhӓ và thӇ tích lӟn cǊng có thӇ tҥo ra khí dung.
Máy trӝn sӱ dөng vӟi các vi sinh vұt Nhóm nguy cѫ 3 luôn phҧi ÿә vào và mӣ lҥi
trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Máy siêu âm có thӇ phóng thích khí dung. Chúng phҧi vұn hành trong tӫ an toàn
sinh hӑc hoһc phҧi che chҳn xung quanh khi sӱ dөng. Các tҩm chҳn và phía ngoài
cӫa máy siêu âm cҫn khӱ nhiӉm sau khi sӱ dөng.
Que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn

Ѭu ÿiӇm cӫa que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn là không phҧi khӱ trùng và do ÿó có
thӇ sӱ dөng trong các tӫ an toàn sinh hӑc nѫi mà ÿèn Bunsen và vi lò ÿӕt sӁ làm
xáo trӝn dòng khí. Que cҩy này phҧi ÿһt vào trong chҩt tҭy uӃ sau khi sӱ dөng và
thҧi bӓ nhѭ chҩt thҧi ÿã nhiӉm bҭn (xem chѭѫng 3).
Lò vi ÿӕt (Microincinerators)
Các lò vi ÿӕt bҵng khí hoһc ÿiӋn có tҩm chҳn bҵng kính borosilicate hoһc bҵng
gӕm làm giҧm thiӇu sӵ văng bҳn và phát tán cӫa vұt liӋu nhiӉm trùng khi khӱ
trùng que cҩy chuyӇn. Tuy nhiên, lò vi ÿӕt có thӇ làm xáo trӝn dòng khí và do ÿó
phҧi ÿһt ӣ phía sau cӫa bӅ mһt làm viӋc trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Trang thiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân

ThiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân có thӇ ÿóng vai trò nhѭ mӝt rào chҳn ÿӇ giҧm
thiӇu nguy cѫ phѫi nhiӉm vӟi khí dung, sӵ văng bҳn và các tiêm nhiӉm bҩt
thѭӡng. ViӋc lӵa chӑn quҫn áo và thiӃt bӏ phө thuӝc vào bҧn chҩt công viӋc thӵc
hiӋn. Phҧi mһc quҫn áo bҧo hӝ khi làm viӋc trong phòng thí nghiӋm. Trѭӟc khi ra
khӓi phòng thí nghiӋm phҧi cӣi quҫn áo bҧo hӝ và rӱa tay. Bҧng 11 tóm tҳt mӝt
sӕ thiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân dùng trong phòng thí nghiӋm và nhӳng bҧo vӋ mà
chúng tҥo ra.
T̩p d͉, áo li͉n qu̯n, áo choàng, áo khoác phòng thí nghi͏m

Áo khoác phòng thí nghiӋm tӕt nhҩt là phҧi cài khuy kín. Tuy nhiên áo choàng
dài tay mӣ phía sau, hoһc áo liӅn quҫn bҧo vӋ tӕt hѫn áo khoác phòng thí nghiӋm
và ÿѭӧc ѭu tiên hѫn trong phòng thí nghiӋm vi sinh và khi làm viӋc tҥi tӫ an toàn
sinh hӑc. Tҥp dӅ có thӇ mһc bên ngoài áo khoác hoһc áo choàng ӣ nhӳng nѫi cҫn
thiӃt ÿӇ bҧo vӋ tӕt hѫn chӕng lҥi các hóa chҩt ÿә hoһc các vұt liӋu sinh hӑc nhѭ
máu hay chҩt nuôi cҩy. Nên có dӏch vө giһt là ngay/gҫn cѫ sӣ.
Áo khoác, áo choàng, áo liӅn quҫn, tҥp dӅ phòng thí nghiӋm không ÿѭӧc mһc bên
ngoài khu vӵc phòng thí nghiӋm.
x 66 x
Kính b̫o h͡, kính an toàn, m̿t n̩
ViӋc lӵa chӑn thiӃt bӏ ÿӇ bҧo vӋ mҳt và mһt khӓi các vұt văng bҳn và va chҥm tùy
thuӝc vào hoҥt ÿӝng thӵc hiӋn. Kính thѭӡng hoһc kính thuӕc có thӇ ÿѭӧc làm
bҵng khung ÿһc biӋt, loҥi cong hoһc chҳn hai bên, dùng chҩt chӕng vӥ, cho phép
lҳp mҳt kính tӯ phía trѭӟc (kính an toàn). Kính an toàn, kӇ cҧ loҥi chҳn hai bên,
không bҧo vӋ tӕt khi xҧy ra sӵ cӕ văng bҳn. Cҫn ÿeo kính bҧo hӝ phòng ÿѭӧc sӵ
cӕ văng bҳn và va chҥm bên ngoài kính thuӕc và kính áp tròng (nhӳng loҥi không
chӕng ÿѭӧc sӵ nguy hiӇm cӫa hóa chҩt và vi sinh vұt). Kính che mһt (lѭӥi trai)
phҧi ÿѭӧc làm bҵng nhӵa tәng hӧp chӕng vӥ, che kín toàn mһt và ÿeo ÿúng chӛ
bҵng dây quanh ÿҫu hoһc lѭӥi trai.
Kính bҧo hӝ, kính an toàn hoһc mһt nҥ không ÿѭӧc ÿeo bên ngoài khu vӵc phòng
thí nghiӋm.
B̫ng 11. Trang thi͇t b͓ b̫o h͡ cá nhân
TRANG THIӂT Bӎ MӔI NGUY ĈҺC TÍNH AN TOÀN
Áo khoác, áo choàng Ô nhiӉm áo quҫn y Mӣ phía sau
dài, áo liӅn quҫn cho y Mһc ngoài áo quҫn thѭӡng
phòng thí nghiӋm
Tҥp dӅ bҵng nhӵa Ô nhiӉm áo quҫn y Chӕng thҩm nѭӟc
tәng hӧp
Giày dép Va chҥm và văng y Kín ngón chân
bҳn
Kính bҧo hӝ Va chҥm và văng y Mҳt kính chӕng va chҥm (phҧi
bҳn có ÿӝ quang hӑc chính xác hoһc
ÿeo ngoài kính thuӕc)
y Chҳn bên
Kính ÿeo mҳt an Va chҥm y Mҳt kính chӕng va chҥm (phҧi
toàn có ÿӝ quang hӑc chính xác)
y Chҳn bên
Bҧo vӋ mһt Va chҥm và văng y Che toàn bӝ mһt
bҳn y DӉ tháo khi có sӵ cӕ
Mһt nҥ phòng ÿӝc Hít phҧi khí dung y Có các loҥi: sӱ dөng mӝt lҫn,
lӑc khí nӱa mһt hoһc cҧ mһt, lӑc
khí trang bӏ mǊ trùm ÿҫu hoһc
kín mһt và mһt nҥ cung cҩp khí
Găng tay TiӃp xúc trӵc tiӃp vi y Loҥi latex, vinyl hoһc nitrile
sinh vұt ÿã chuҭn y vӅ vi sinh vұt, dùng
mӝt lҫn
y Bҧo vӋ tay
VӃt cҳt y Lѭӟi
x 67 x
M̿t n̩ phòng ÿ͡c
Sӱ dөng mһt nҥ phòng ÿӝc khi thӵc hiӋn các quá trình có mӕi nguy hiӇm cao
(nhѭ viӋc lau dӑn các vұt liӋu nhiӉm trùng bӏ ÿә). ViӋc lӵa chӑn mһt nҥ phòng
ÿӝc phө thuӝc vào loҥi nguy hiӇm. Luôn có mһt nҥ phòng ÿӝc vӟi thiӃt bӏ lӑc có
thӇ thay ÿәi ÿӇ bҧo vӋ khӓi khí, hѫi nѭӟc, hҥt bөi và vi sinh vұt. ĈiӅu cҫn lѭu ý là
bӝ lӑc phҧi vӯa khít vӟi mһt nҥ. ĈӇ có ÿѭӧc sӵ bҧo vӋ tӕt nhҩt thì mһt nҥ phòng
ÿӝc cǊng phҧi vӯa vӟi tӯng ngѭӡi và cҫn ÿѭӧc kiӇm tra. Mһt nҥ phòng ÿӝc tӵ
ngăn chһn ÿҫy ÿӫ vӟi nguӗn cҩp không khí bên trong sӁ bҧo vӋ hoàn toàn. ĈӇ
chӑn ÿúng loҥi mһt nҥ cҫn có sӵ góp ý cӫa ngѭӡi có trình ÿӝ phù hӧp nhѭ các nhà
chuyên môn vӅ vӋ sinh lao ÿӝng. Khҭu trang phүu thuұt chӍ ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ bҧo
vӋ bӋnh nhân chӭ không thích hӧp làm mһt nҥ phòng ÿӝc cho nhân viên. Mӝt sӕ
mһt nҥ phòng ÿӝc dùng mӝt lҫn (ISO 13.340.30) ÿã ÿѭӧc thiӃt kӃ ÿӇ bҧo vӋ tránh
phѫi nhiӉm các tác nhân sinh hӑc.
Không ÿѭӧc ÿeo mһt nҥ phòng ÿӝc bên ngoài khu vӵc phòng thí nghiӋm.
Găng tay
Bàn tay có thӇ bӏ ô nhiӉm khi thӵc hiӋn các quá trình thí nghiӋm, cǊng có thӇ bӏ
tәn thѭѫng do nhӳng vұt sҳc nhӑn. Găng tay phүu thuұt ÿҥt tiêu chuҭn dùng mӝt
lҫn làm bҵng hҥt nhӵa latex, vinyl hay nitrile, ÿҥt chҩt lѭӧng vӅ mһt vi sinh hӑc
sӱ dөng rӝng rãi cho các công viӋc trong phòng thí nghiӋm nói chung và ÿӇ thao
tác vӟi tác nhân nhiӉm trùng, máu và dӏch cѫ thӇ. Có thӇ dùng găng tay loҥi tái sӱ
dөng nhѭng phҧi chú ý rӱa, tháo, lau chùi và khӱ trùng ÿúng cách.
Tháo găng tay và rӱa kӻ bàn tay sau khi cҫm nҳm vұt liӋu nhiӉm trùng, làm viӋc
trong tӫ an toàn sinh hӑc và trѭӟc khi rӡi phòng thí nghiӋm. Loҥi găng tay dùng
mӝt lҫn sau khi sӱ dөng xong phҧi thҧi bӓ cùng vӟi các chҩt thҧi nhiӉm trùng cӫa
phòng thí nghiӋm.
Phҧn ӭng dӏ ӭng nhѭ chӭng viêm da và mүn cҧm nhanh ÿã ÿѭӧc ghi nhұn ӣ
phòng thí nghiӋm cǊng nhѭ bӣi nhӳng nhân viên khác sӱ dөng găng tay nhӵa
latex, nhҩt là loҥi có phӫ bӝt. Cҫn có sҹn loҥi găng tay sҩy khô ÿӇ thay thӃ.
Nên dùng găng tay có lѭӟi thép không rӍ khi có nguy cѫ phѫi nhiӉm vӟi các dөng
cө sҳc nhӑn ví dө nhѭ trong khám xét tӱ thi. Loҥi găng tay này phòng ÿѭӧc các
vӃt cҳt nhѭng không phòng ÿѭӧc tәn thѭѫng do bӏ ÿâm chích. không ÿѭӧc sӱ
dөng găng tay bên ngoài khu vӵc phòng thí nghiӋm.
ĈӇ biӃt thêm chi tiӃt, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (12), (17) và (18).
x 68 x
PHҪN IV
Kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn
x 69 x
x 70 x
12. Kӻ thuұt phòng thí nghiӋm
Sai sót do con ngѭӡi, yӃu kém vӅ kӻ thuұt trong phòng thí nghiӋm và sӱ dөng
thiӃt bӏ không ÿúng là nguyên nhân chính gây ra các tәn thѭѫng và nhiӉm trùng
do công viӋc. Chѭѫng này cung cҩp tóm tҳt các phѭѫng pháp kӻ thuұt nhҵm tránh
hoһc giҧm thiӇu nhӳng vҩn ÿӅ thѭӡng gһp nhҩt trong thӵc tӃ.
An toàn xӱ lý mүu trong phòng thí nghiӋm

Thu thұp, vұn chuyӇn và thao tác mүu trong phòng thí nghiӋm không ÿúng quy
cách là nguy cѫ lây nhiӉm cho ngѭӡi thӵc hiӋn.
V̵t chͱa m̳u

Vұt chӭa mүu có thӇ bҵng thӫy tinh hoһc tӕt nhҩt là nhӵa tәng hӧp. Vұt chӭa cҫn
bӅn và không ÿѭӧc rò rӍ khi ÿұy nҳp hoһc nút chai ÿúng cách. Không ÿӇ mүu
dính ngoài vұt chӭa. Vұt chӭa cҫn dán nhãn chính xác ÿӇ dӉ nhұn biӃt. Nhӳng
yêu cҫu cӫa mүu hay các phiӃu ghi ÿһc ÿiӇm kӻ thuұt không ÿѭӧc dán ӣ ngoài vұt
chӭa mà cҫn ÿӇ riêng ra, tӕt nhҩt là trong phong bì chӕng thҩm nѭӟc.
V̵n chuy͋n m̳u trong phòng thí nghi͏m

ĈӇ tránh vô ý làm rò rӍ hoһc ÿә mүu nên dùng vұt chӭa thӭ hai là các hӝp có rãnh
vһn kín và ÿӇ các hӝp ÿӵng mүu luôn thҷng ÿӭng. Vұt chӭa thӭ hai này có thӇ
bҵng kim loҥi hoһc nhӵa tәng hӧp, có thӇ hҩp ÿѭӧc hoһc chӏu ÿѭӧc tác ÿӝng cӫa
hóa chҩt tҭy rӱa và nҳp cҫn có mӝt miӃng ÿӋm kín. Cҫn diӋt trùng mӝt cách
thѭӡng xuyên.
Nh̵n m̳u
Các phòng thí nghiӋm phҧi nhұn sӕ lѭӧng mүu lӟn nên thiӃt kӃ mӝt phòng hoһc
mӝt khu vӵc riêng biӋt cho viӋc này.
Mͧ gói m̳u
Nhӳng ngѭӡi nhұn và mӣ mүu cҫn phҧi có kiӃn thӭc vӅ các nguy cѫ tiӅm ҭn ÿӕi
vӟi sӭc khӓe và cҫn ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ thӵc hiӋn các phòng ngӯa cѫ bҧn (2), ÿһc
biӋt khi xӱ lý các vұt chӭa bӏ vӥ hoһc rò rӍ. Các vұt chӭa mүu quan trӑng nên mӣ
trong tӫ an toàn sinh hӑc và có sҹn các chҩt diӋt trùng.
Sӱ dөng pi-pét và dөng cө hӛ trӧ hút mүu

1. Luôn sӱ dөng mӝt dөng cө hӛ trӧ hút mүu. Cҩm hút mүu bҵng miӋng.
2. Tҩt cҧ pi-pét cҫn có nút bông không thҩm ÿӇ giҧm làm nhiӉm bҭn các
thiӃt bӏ hút..
x 71 x
3. Không bao giӡ ÿѭӧc thәi không khí vào trong chҩt lӓng có chӭa các tác
nhân nhiӉm trùng.
4. Không nên trӝn các mүu nhiӉm trùng bҵng cách hút và thәi luân phiên
qua mӝt pi-pét.
5. Không ÿѭӧc dùng pi-pét thәi mҥnh vào chҩt lӓng.
6. Dùng pi-pét hai vҥch tӕt hѫn các loҥi khác vì nó không yêu cҫu thәi giӑt
cuӕi cùng.
7. Pi-pét nhiӉm trùng cҫn ngâm chìm hoàn toàn trong mӝt chҩt diӋt trùng
thích hӧp trong mӝt vұt chӭa không dӉ vӥ vӟi mӝt khoҧng thӡi gian thích
hӧp trѭӟc khi thҧi bӓ.
8. Nên ÿһt vұt chӭa pi-pét thҧi bӓ bên trong tӫ an toàn sinh hӑc.
9. Không ÿѭӧc dùng bѫm kim tiêm dѭӟi da ÿӇ hút.
10. Có thӇ dùng pi-pét làm dөng cө mӣ lӑ có vách ngăn, tránh dùng bѫm kim
tiêm dѭӟi da.
11. ĈӇ tránh làm rѫi các vұt liӋu nhiӉm trùng tӯ pi-pét cҫn ÿһt mӝt vұt liӋu
hút thҩm trên bӅ mһt làm viӋc và sau khi sӱ dөng cҫn hӫy bӓ nhѭ chҩt thҧi
nhiӉm trùng.
Tránh rѫi vãi vұt liӋu nhiӉm trùng
1. ĈӇ tránh rѫi vãi, vòng cҩy chuyӇn vi sinh vұt nên có ÿѭӡng kính 2- 3 mm
và hoàn toàn khép kín. Cán vòng cҩy không ÿѭӧc dài hѫn 6 cm ÿӇ giҧm
sӵ dao ÿӝng.
2. Tránh nguy cѫ bҳn tung tóe vұt liӋu nhiӉm trùng trên ngӑn lӱa ÿèn
Bunsen bҵng cách sӱ dөng lò nung ÿiӋn nhӓ ÿѭӧc bao quanh ÿӇ tiӋt trùng
vòng cҩy chuyӇn. Loҥi vòng cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn thì thích hӧp hѫn.
3. Cҫn cҭn thұn khi làm khô các mүu ÿӡm ÿӇ tránh sinh khí dung.
4. Nhӳng mүu vұt và vi khuҭn cҩy thҧi bӓ cҫn thanh trùng hoһc/và vӭt bӓ
nên ÿһt trong các vұt chӭa không rò rӍ, nhѭ túi ÿӵng chҩt thҧi cӫa phòng
thí nghiӋm. MiӋng túi cҫn buӝc chһt (có thӇ bҵng dây nӗi hҩp) trѭӟc khi
vӭt vào thùng chӭa chҩt thҧi.
5. Khu vӵc làm viӋc cҫn tҭy trùng bҵng chҩt tҭy thích hӧp vào cuӕi mӛi buәi
làm viӋc.
6. ĈӇ biӃt thêm thông tin, xem thêm tài liӋu tham khҧo sӕ (12).
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc
1. Cách sӱ dөng và hҥn chӃ cӫa tӫ an toàn sinh hӑc nên ÿѭӧc giҧi thích cho
tҩt cҧ nhӳng ngѭӡi có thӇ sӱ dөng (xem chѭѫng 10) vӟi sӵ tham khҧo các
tiêu chuҭn quӕc gia và tài liӋu có liên quan. ViӃt thành thѭӡng qui hay
phát cho nhân viên sә tay sӱ dөng hoһc sә tay an toàn. Cө thӇ, cҫn biӃt rõ
là tӫ an toàn sinh hӑc không bҧo vӋ ngѭӡi làm viӋc khӓi nhӳng ÿә vӥ hay
kӻ thuұt yӃu.
2. Không sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trӯ khi nó ÿang hoҥt ÿӝng tӕt.
x 72 x
3. Không mӣ ô kính quan sát khi ÿang sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc.
4. Dөng cө và vұt liӋu trong tӫ phҧi giӳ ӣ mӭc tӕi thiӇu. Luӗng không khí ӣ
bӝ phұn thông gió phía sau không bӏ cҧn trӣ.
5. Không dùng ÿèn Bunsen trong tӫ an toàn sinh hӑc. Sӭc nóng sӁ làm ÿәi
hѭӟng dòng khí và có thӇ làm hӓng bӝ lӑc. Có thӇ dùng lò vi ÿӕt ÿiӋn tӱ
nhѭng vòng cҩy chuyӇn vô trùng dùng mӝt lҫn thì tӕt hѫn.
6. Mӑi viӋc cҫn tiӃn hành ӣ giӳa hoһc phҫn sau cӫa bӅ mһt làm viӋc và có
thӇ nhìn thҩy ÿѭӧc qua ô kính quan sát.
7. Hҥn chӃ ÿi lҥi phía sau ngѭӡi ÿang vұn hành tӫ.
8. Ngѭӡi vұn hành tӫ không nên cӱ ÿӝng cánh tay nhiӅu vì sӁ làm nhiӉu
dòng khí.
9. Không ÿӇ giҩy ghi chú, ӕng hút hay các vұt liӋu khác làm tҳc nghӁn lѭӟi
khí vì sӁ làm phá vӥ dòng khí, có thӇ gây ra nhiӉm khuҭn vұt liӋu và phѫi
nhiӉm cho ngѭӡi làm viӋc.
10. BӅ mһt tӫ cҫn lau chùi bҵng mӝt chҩt tҭy trùng thích hӧp sau khi hoàn
thành công viӋc vào cuӕi ngày làm viӋc.
11. Quҥt gió cӫa tӫ phҧi chҥy ít nhҩt 5 phút trѭӟc khi làm viӋc và sau khi
công viӋc hoàn thành.
12. Không ÿӇ giҩy tӡ làm viӋc trong tӫ.
ĈӇ biӃt thêm chi tiӃt, xem chѭѫng 10.
Tránh nuӕt phҧi và ÿӇ các vұt nhiӉm trùng dính vào da và mҳt
1. Nhӳng giӑt và hҥt lӟn (ÿѭӡng kính >5µm ) sinh ra trong khi thao tác vi
sinh sӁ nhanh chóng bám dính lên mһt làm viӋc và tay ngѭӡi thao tác.
Nên mang găng tay dùng mӝt lҫn. Nhân viên phòng thí nghiӋm nên tránh
chҥm tay vào miӋng, mҳt, mһt.
2. Không ăn, uӕng và trӳ thӵc phҭm trong phòng thí nghiӋm.
3. Không ngұm bút, bút chì, kҽo cao su trong phòng thí nghiӋm.
4. Không sӱ dөng mӻ phҭm trong phòng thí nghiӋm.
5. Cҫn che hoһc dùng cách khác ÿӇ bҧo vӋ mһt, mҳt và miӋng trong bҩt cӭ
hoҥt ÿӝng nào có thӇ gây văng bҳn các vұt có nguy cѫ nhiӉm khuҭn.
Tránh các vұt nhiӉm trùng ÿâm phҧi
1. Cҫn cҭn thұn theo ÿúng tiêu chuҭn thӵc hành ÿӇ tránh bӏ thӫy tinh vӥ hoһc
sӭt làm tәn thѭѫng. NӃu có thӇ, nên thay thӃ dөng cө thӫy tinh bҵng nhӵa
tәng hӧp.
2. Tәn thѭѫng có thӇ do các vұt sҳc nhӑn nhѭ kim tiêm dѭӟi da, pipet
Pasteur (ӕng tiӋt trùng) thӫy tinh hay mҧnh vӥ thӫy tinh ÿâm phҧi.
3. Có thӇ làm giҧm nhӳng tәn thѭѫng do kim tiêm bҵng cách (a) hҥn chӃ tӕi
ÿa viӋc sӱ dөng bѫm kim tiêm (ví dө có thӇ sӱ dөng các thiӃt bӏ mӣ lӑ có
vách ngăn ÿѫn giҧn sҹn có và pi-pét thay cho bѫm và kim tiêm); hoһc (b)
sӱ dөng các thiӃt bӏ sҳc nhӑn an toàn khi cҫn phҧi dùng bѫm và kim tiêm.
x 73 x
4. Không bao giӡ ÿұy nҳp kim tiêm. Nhӳng vұt dөng dùng mӝt lҫn nên vӭt
bӓ trong vұt chӭa chuyên dөng chӕng thҩm/chӕng thӫng có nҳp ÿұy.
5. Dùng pi-pét Pasteur bҵng nhӵa tәng hӧp thay cho pi-pét bҵng thӫy tinh.
Tách huyӃt thanh
1. ChӍ nhӳng nhân viên ÿѭӧc ÿào tҥo tӕt mӟi thӵc hiӋn công viӋc này.
2. Cҫn ÿeo găng tay và các thiӃt bӏ bҧo vӋ mҳt và niêm mҥc.
3. ChӍ có thӇ tránh hay giӟi hҥn chӃ sӵ văng bҳn và sinh khí dung bҵng thao
tác kӻ thuұt thí nghiӋm tӕt. Máu và huyӃt thanh phҧi hút cҭn thұn, không
rӟt. Cҩm hút bҵng miӋng.
4. Sau khi sӱ dөng, ngâm chìm hoàn toàn pi-pét trong chҩt diӋt trùng phù
hӧp vӟi mӝt thӡi gian hӧp lý trѭӟc khi vӭt bӓ hoһc rӱa và thanh trùng ÿӇ
tái sӱ dөng.
5. Nhӳng ӕng ÿӵng mүu thҧi còn máu ÿông ... (ÿã bӏ thay nҳp) nên ÿһt vào
vұt chӭa thích hӧp không rò rӍ ÿӇ thanh trùng và/hoһc thiêu hӫy.
6. Nên có sҹn chҩt tҭy trùng thích hӧp ÿӇ làm sҥch các vӃt ÿә và rѫi vãi
(xem chѭѫng 14).
Sӱ dөng máy ly tâm
1. Thӵc hiӋn chính xác vӅ mһt kӻ thuұt là ÿiӅu tiên quyӃt cӫa an toàn vi sinh
trong viӋc sӱ dөng máy ly tâm phòng thí nghiӋm.
2. Máy ly tâm cҫn sӱ dөng theo hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt.
3. Máy ly tâm cҫn ÿһt ӣ ÿӝ cao cho phép ngѭӡi làm viӋc thҩy rõ bên trong
bát ÿһt trөc quay và thùng ÿӇ ӕng ly tâm.
4. Ӕng nghiӋm ly tâm và vұt ÿӵng mүu dùng trong máy ly tâm nên làm bҵng
thӫy tinh dày, tӕt nhҩt là nhӵa tәng hӧp và nên kiӇm tra lӛi trѭӟc khi
dùng.
5. Ӕng nghiӋm và vұt ÿӵng mүu luôn ÿұy kín nҳp (nên dùng ӕng nghiӋm có
nҳp vһn) ÿӇ ly tâm.
6. Thùng ÿһt ӕng nghiӋm phҧi sҳp xӃp, dàn ÿӅu, bӏt kín và mӣ ra trong tӫ an
toàn sinh hӑc.
7. Thùng ÿһt ӕng nghiӋm và trөc quay nên xӃp thành tӯng ÿôi theo trӑng
lѭӧng, ӕng nghiӋm ÿһt cân bҵng.
8. Hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt nên qui ÿӏnh khoҧng cách tӯ mһt chҩt lӓng
ÿӃn mép ӕng nghiӋm.
9. Nên sӱ dөng nѭӟc cҩt hay cӗn (propanol, 70%) ÿӇ cân bҵng nhӳng thùng
ÿӵng ӕng nghiӋm trӕng. Không nên sӱ dөng dung dӏch muӕi hay
hypochlorite vì chúng ăn mòn kim loҥi.
10. Phҧi sӱ dөng thùng có nҳp ÿұy (chén an toàn) ÿӕi vӟi các vi sinh vұt
Nhóm nguy cѫ 3 và 4.
11. Khi sӱ dөng máy ly tâm có roto nghiêng, phҧi chú ý không ÿӇ các ӕng
nghiӋm quá ÿҫy ÿӇ tránh bӏ tràn.
x 74 x
12. Cҫn kiӇm tra hҵng ngày nhӳng vӃt màu hay vӃt bҭn ӣ ngang mӭc roto ӣ
phҫn bên trong bát cӫa máy ly tâm. NӃu có vӃt màu hay vӃt bҭn thì cҫn
ÿánh giá lҥi các qui trình thao tác.
13. Cҫn kiӇm tra hҵng ngày nhӳng dҩu hiӋu ăn mòn và rҥn nӭt nhӓ cӫa roto
và thùng ÿӵng ӕng nghiӋm.
14. Giá ÿӵng ӕng nghiӋm, roto và bát cӫa máy ly tâm cҫn tҭy trùng sau mӛi
lҫn sӱ dөng.
15. Sau khi sӱ dөng, nên úp thùng ÿӵng ӕng nghiӋm ÿӇ cho khô.
16. Nhӳng hҥt nhiӉm khuҭn lan truyӅn trong không khí có thӇ phát tán khi sӱ
dөng máy ly tâm. Các hҥt này di chuyӇn vӟi vұn tӕc rҩt lӟn khiӃn dòng
khí cӫa tӫ an toàn sinh hӑc không thӇ giӳ chúng lҥi nӃu máy ly tâm ÿѭӧc
ÿһt trong tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I hay cҩp II truyӅn thӕng mӣ phía trѭӟc.
Máy ly tâm kín ÿһt trong tӫ an toàn cҩp III ngăn chһn khí dung phát tán
rӝng rãi. Tuy nhiên, thao tác sӱ dөng máy ly tâm tӕt và ӕng nghiӋm có
nҳp an toàn giúp bҧo vӋ hӳu hiӋu khӓi khí dung nhiӉm trùng và các hҥt
phân tán.
Sӱ dөng máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm
1. Không nên sӱ dөng máy trӝn cho gia ÿình trong phòng thí nghiӋm vì nó
có thӇ rò rӍ hoһc tҥo ra khí dung. Máy trӝn và máy trӝn kiӇu nhu ÿӝng tiêu
hóa cho phòng thí nghiӋm an toàn hѫn.
2. Nҳp và chén hay chai lӑ cҫn trong tình trҥng tӕt và không rҥn nӭt hay méo
mó. Nút ÿұy cҫn vӯa khít và nhӳng miӃng ÿӋm cҫn trong tình trҥng tӕt.
3. Máy trӝn mүu, máy lҳc và máy siêu âm hoҥt ÿӝng sinh ra áp suҩt trong
ӕng. Khí dung chӭa vұt nhiӉm khuҭn có thӇ thoát ra tӯ khe giӳa nҳp ÿұy
và ӕng. Nên sӱ dөng ӕng làm bҵng nhӵa tәng hӧp, ÿһc biӋt là bҵng
polytetrafluoroethylene (PTFE), vì thӫy tinh có thӇ vӥ, phóng thích vұt
nhiӉm khuҭn và có thӇ làm tәn thѭѫng ngѭӡi thao tác.
4. Máy trӝn mүu, máy lҳc và máy siêu âm ÿang sӱ dөng cҫn phӫ mӝt bao
nhӵa tәng hӧp trong suӕt và chҳc chҳn. Vӓ bao cҫn tҭy trùng sau khi sӱ
dөng. NӃu có thӇ, nên vұn hành các loҥi máy trong vӓ nhӵa tәng hӧp
trong tӫ an toàn sinh hӑc.
5. Cuӕi quá trình thao tác, các vұt chӭa mүu nên mӣ trong tӫ an toàn sinh
hӑc.
6. Bҧo vӋ thính giác cho ngѭӡi sӱ dөng máy siêu âm.
Sӱ dөng máy nghiӅn mô
1. Nên ÿeo găng và dùng vұt liӋu hút nѭӟc ÿӇ cҫm máy nghiӅn mô bҵng thӫy
tinh. Máy nghiӅn mô bҵng nhӵa tәng hӧp (PTFE) thì an toàn.
2. Máy nghiӅn mô nên vұn hành và mӣ trong tӫ an toàn sinh hӑc.
x 75 x
Bҧo dѭӥng và sӱ dөng tӫ lҥnh và tӫ ÿông
1. Nên rã ÿông và lau chùi ÿӏnh kǤ tӫ lҥnh, tӫ ÿông nhanh và tӫ ÿӵng carbon
dioxide rҳn (ÿá khô) và vӭt bӓ nhӳng ӕng thuӕc tiêm, ӕng nghiӋm vv... bӏ
vӥ. Khi lau chùi, cҫn ÿeo ÿӗ bҧo hӝ mһt và găng tay cao su loҥi bӅn. Sau
khi lau chùi, mһt trong cӫa tӫ cҫn khӱ trùng.
2. Tҩt cҧ nhӳng vұt chӭa mүu trong tӫ lҥnh v.v... nên dán nhãn rõ ràng vӟi
tên khoa hӑc cӫa chҩt, ngày cҩt giӳ và tên ngѭӡi cҩt giӳ. Nhӳng vұt không
có nhãn và hӃt hҥn nên thanh trùng và vӭt bӓ.
3. Phҧi giӳ bҧn kiӇm kê nhӳng vұt trong tӫ ÿông.
4. Không bҧo quҧn dung dӏch dӉ cháy trong tӫ lҥnh trӯ tӫ chӕng nә. Ghi chú
vӅ tác ÿӝng này nên dán trên cánh tӫ lҥnh.
Mӣ ӕng thuӕc chӭa vұt nhiӉm trùng ÿông khô
Cҫn thұn trӑng khi mӣ các ӕng thuӕc chӭa nhӳng vұt liӋu ÿông khô vì mӝt ít vұt
liӋu bên trong ӕng có thӇ phát tán ra không khí dѭӟi ÿiӅu kiӋn áp suҩt trong ӕng
thҩp và sӵ ùa vào ÿӝt ngӝt cӫa dòng khí trong không khí. Ӕng thuӕc luôn cҫn mӣ
trong tӫ an toàn sinh hӑc theo nhӳng qui trình sau:
1. Ĉҫu tiên khӱ khuҭn mһt ngoài ӕng.
2. GiǊa thành dҩu trên ӕng vӅ phía nӱa có nút bông hoһc nút giҩy, nӃu có.
3. Giӳ ӕng thuӕc bҵng nút bông có thҩm cӗn tҥi vӏ trí bҿ ӕng ÿӇ bҧo vӋ tay.
4. Gӥ bӓ phҫn ÿҫu ӕng mӝt cách nhҽ nhàng và xӱ lý nhѭ vӟi vұt bӏ nhiӉm
khuҭn.
5. NӃu nút vүn còn trên ӕng, gӥ bӓ nó bҵng kҽp vô khuҭn.
6. Thêm dung dӏch tҥo dӏch huyӅn phù vào ӕng mӝt cách chұm rãi ÿӇ tránh
tҥo bӑt.
Bҧo quҧn ӕng chӭa vұt liӋu nhiӉm trùng
Không bao giӡ ÿѭӧc nhúng ӕng thuӕc chӭa vұt liӋu nhiӉm trùng vào nitѫ lӓng vì
ӕng thuӕc nӭt hoһc không bӏt kín có thӇ vӥ hoһc nә khi di chuyӇn. NӃu ӕng thuӕc
cҫn ÿѭӧc bҧo quҧn ӣ nhiӋt ÿӝ thҩp thì nên cҩt giӳ ӣ thӇ khí phía trên ni tѫ lӓng.
NӃu không, vұt nhiӉm trùng cҫn giӳ trong tӫ ÿông lҥnh nhanh cѫ hӑc hoһc trên ÿá
khô. Nhân viên phòng thí nghiӋm nên mang ÿӗ bҧo vӋ mҳt và tay khi lҩy ӕng
thuӕc ra khӓi nѫi bҧo quҧn lҥnh.
Mһt ngoài ӕng thuӕc lѭu giӳ theo phѭѫng cách này nên khӱ trùng khi lҩy ӕng ra
khӓi nѫi bҧo quҧn.
Phòng ngӯa chuҭn khӓi mүu máu dӏch tiӃt, mô, và dӏch cѫ thӇ khác
Phòng ngӯa chuҭn (bao gӗm “các biӋn pháp phòng ngӯa chung” (19) ÿѭӧc ÿѭa ra
nhҵm làm giҧm nguy cѫ lan truyӅn vi sinh vұt tӯ cҧ nguӗn nhiӉm trùng xác ÿӏnh
và chѭa xác ÿӏnh (2).
Thu th̵p, dán nhãn và v̵n chuy͋n m̳u
1. Luôn tuân thӫ các phòng ngӯa chuҭn (2); ÿeo găng tay trong tҩt cҧ các qui
trình.
x 76 x
2. Nên ÿӇ nhân viên ÿѭӧc ÿào tҥo thu thұp mүu máu bӋnh nhân và ÿӝng vұt.
3. Ĉӕi vӟi lҩy máu tƭnh mҥch, nên dùng dөng cө hút chân không an toàn
thay cho bѫm và kim tiêm thông thѭӡng, dөng cө này cho phép lҩy máu
trӵc tiӃp vào ӕng nghiӋm vұn chuyӇn có nҳp ÿұy và/hoһc ӕng nghiӋm
nuôi cҩy, và tӵ hӫy kim sau khi dùng.
4. Các ӕng nghiӋm nên ÿһt trong vұt chӭa thích hӧp ÿӇ vұn chuyӇn ÿӃn
phòng thí nghiӋm (xem chѭѫng 15 vӅ yêu cҫu vұn chuyӇn) và trong các
cѫ sӣ phòng thí nghiӋm (xem phҫn Vұn chuyӇn mүu trong các cѫ sӣ
phòng thí nghiӋm cӫa chѭѫng này). PhiӃu yêu cҫu nên ÿһt riêng trong túi
hoһc phong bì không thҩm nѭӟc.
5. Ngѭӡi nhұn mүu không nên mӣ các túi này.
Mͧ m̳u và các ͙ng ÿ͹ng m̳u
1. Nên mӣ các ӕng ÿӵng mүu trong tӫ an toàn sinh hӑc.
2. Phҧi ÿeo găng tay. Nên dùng vұt bҧo vӋ mҳt và niêm mҥc (kính bҧo hӝ
hoһc mһt nҥ).
3. Nên ÿeo tҥp dӅ bҵng nhӵa tәng hӧp ngoài quҫn áo bҧo hӝ.
4. Các nút chai cҫn giӳ bҵng mӝt mҧnh giҩy hoһc gҥc ÿӇ tránh văng bҳn.
Thͯy tinh và "v̵t s̷c nh͕n"
1. NӃu có thӇ, nên dùng nhӵa tәng hӧp thay cho thӫy tinh. ChӍ dùng loҥi
thӫy tinh phòng thí nghiӋm (borosilicate) và phҧi vӭt bӓ bҩt cӭ vұt dөng
nào bӏ nӭt hoһc vӥ.
2. Không ÿѭӧc dùng kim tiêm dѭӟi da nhѭ pi-pét (xem phҫn Tránh bӏ các
vұt liӋu nhiӉm khuҭn ÿâm phҧi ӣ chѭѫng này).
Tiêu b̫n và b͏nh pẖm ÿ͋ soi kính hi͋n vi
Cӕ ÿӏnh và nhuӝm mүu máu, ÿӡm và phân ÿӇ soi bҵng kính hiӇn vi không diӋt
ÿѭӧc tҩt cҧ các vi sinh vұt hoһc vi rút cӫa mүu bӋnh phҭm. Các tiêu bҧn và bӋnh
phҭm này nên thao tác bҵng kҽp, lѭu giӳ ÿúng cách và khӱ khuҭn và/hoһc thanh
trùng trѭӟc khi vӭt bӓ.
Thi͇t b͓ t͹ ÿ͡ng (máy siêu âm, máy tr͡n xoáy)
1. ThiӃt bӏ cҫn khép kín ÿӇ tránh nhӓ giӑt và khí dung.
2. Nhӳng vұt rѫi vãi cҫn bӓ vào bình kín ÿӇ khӱ trùng và/hoһc hӫy bӓ.
3. ThiӃt bӏ cҫn tҭy trùng vào cuӕi mӛi buәi làm viӋc theo hѭӟng dүn cӫa nhà
sҧn xuҩt.
Mô
1. Nên dùng Formalin ÿӇ cӕ ÿӏnh mүu.
2. Cҫn tránh xa khu vӵc ÿóng băng. Khi cҫn thiӃt, máy làm lҥnh nên ÿѭӧc
che chҳn và ngѭӡi thao tác nên mang mһt nҥ. ĈӇ khӱ trùng, tăng nhiӋt ÿӝ
cӫa thiӃt bӏ lên ít nhҩt 20 0C.
x 77 x
Kh͵ trùng
Nên dùng dung dӏch hypochlorit và các hóa chҩt khӱ trùng mҥnh ÿӇ khӱ nhiӉm.
Dung dӏch Hypochlorit chuҭn bӏ sҹn chӭa 1 g clorine/l ÿӇ sӱ dөng thông thѭӡng
và 5 g/l ÿӇ khӱ trùng vӃt máu. Glutaraldehyde có thӇ sӱ dөng ÿӇ khӱ khuҭn bӅ
mһt (xem chѭѫng 14).
Phòng ngӯa các vұt chӭa prion

Prion (cǊng ÿѭӧc xem là “ vi rút chұm”) có liên quan tӟi bӋnh viêm não xӕp
truyӅn nhiӉm (TSEs), ÿáng chú ý là bӋnh Creutzfeldt-Jakob (CJD; bao gӗm dҥng
biӃn thӇ mӟi), hӝi chӭng Gerstmann-Sträussler-Scheinker, chӭng mҩt ngӫ ác tính
có tính gia ÿình và kuru ӣ ngѭӡi; Scrapie ӣ cӯu và dê; bӋnh bò ÿiên (BSE) ӣ gia
súc và mӝt sӕ bӋnh viêm não truyӅn nhiӉm khác ӣ hѭѫu, nai và chӗn vizon. Mһc
dù CJD ÿã lây truyӅn sang ngѭӡi nhѭng chѭa có bҵng chӭng cho thҩy các bӋnh
lây nhiӉm ÿó liên quan tӟi phòng thí nghiӋm. Tuy nhiên, thӵc hiӋn mӝt vài phòng
ngӯa mӝt cách thұn trӑng trong khi thao tác nhӳng vұt liӋu nhiӉm trùng hay có
nguy cѫ lây nhiӉm cho con ngѭӡi và ÿӝng vұt là ÿiӅu quan trӑng.
Lӵa chӑn cҩp an toàn sinh hӑc khi làm viӋc vӟi các vұt liӋu liên quan tӟi bӋnh
viêm não xӕp truyӅn nhiӉm (TSEs) sӁ phө thuӝc vào tính chҩt tӵ nhiên cӫa nhân
tӕ và các mүu nghiên cӭu và nên ÿһt dѭӟi sӵ cӕ vҩn cӫa nhӳng nhà chӭc trách
quӕc gia. Sӵ tұp trung cao cӫa prion ÿѭӧc tìm thҩy trong mô cӫa hӋ thҫn kinh
trung tâm. Nhӳng nghiên cӭu ӣ ÿӝng vұt cǊng cho thҩy nó cǊng tұp trung nhiӅu ӣ
lách, vùng ÿӗi thӏ, hҥch bҥch huyӃt và phәi. Nhӳng nghiên cӭu gҫn ÿây chӍ ra
rҵng prion trong lѭӥi và mô cѫ xѭѫng cǊng xuҩt hiӋn nguy cѫ nhiӉm trùng tiӅm
ҭn (20–23).
Bҩt hoҥt hoàn toàn prion là ÿiӅu khó ÿҥt ÿѭӧc. ĈiӅu quan trӑng cҫn nhҩn mҥnh là
nên sӱ dөng dөng cө dùng mӝt lҫn nӃu có thӇ và sӱ dөng nhӳng vұt che phӫ dùng
mӝt lҫn ÿӇ bҧo vӋ bӅ mһt làm viӋc cӫa tӫ an toàn sinh hӑc.
Nhân viên phòng thí nghiӋm phҧi thұn trӑng ÿӇ tránh nuӕt phҧi các vұt liӋu nhiӉm
trùng hoһc bӏ chúng ÿâm vào da. Cҫn thӵc hiӋn nhӳng phòng ngӯa sau ÿây vì quá
trình khӱ trùng và tiӋt trùng phòng thí nghiӋm thông thѭӡng không tiêu diӋt ÿѭӧc
vi sinh vұt.
1. Tӕt nhҩt là sӱ dөng thiӃt bӏ chuyên dөng, tӭc là không sӱ dөng chung vӟi
nhӳng phòng thí nghiӋm khác.
2. Phҧi dùng quҫn áo bҧo hӝ phòng thí nghiӋm (áo choàng và tҥp dӅ) và
găng tay sӱ dөng mӝt lҫn. (Các nhà bӋnh lý hӑc cҫn sӱ dөng găng tay có
mҳt lѭӟi thép ӣ giӳa các găng tay cao su).
3. Rҩt cҫn dùng ÿӗ bҵng nhӵa tәng hӧp sӱ dөng mӝt lҫn - loҥi có thӇ xӱ lý
và vӭt bӓ nhѭ chҩt thҧi khô.
4. Không nên sӱ dөng máy xӱ lý mô vì nó khó tҭy trùng. Nên sӱ dөng chai
lӑ và cӕc Bêse (bҵng nhӵa tәng hӧp) ÿӇ thay thӃ.
5. Tҩt cҧ các thao tác bҵng tay phҧi thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc.
x 78 x
6. Thұt thұn trӑng khi làm viӋc ÿӇ tránh tҥo khí dung, nuӕt phҧi chҩt nhiӉm
trùng, bӏ cҳt và ÿâm thӫng da.
7. Mô ÿѭӧc cӕ ÿӏnh bҵng Formalin nên ÿѭӧc xem là còn lây nhiӉm, ngay cҧ
khi ÿã ngâm formalin trong mӝt thӡi gian dài.
8. VӅ căn bҧn, mүu giҧi phүu bӋnh lý chӭa prion bӏ bҩt hoҥt sau khi ngâm
axit formic trong vòng 1 giӡ (24), (25).
9. Các vұt thҧi bӓ nhѭ găng tay, áo choàng và tҥp dӅ dùng mӝt lҫn cҫn khӱ
trùng bҵng hѫi nѭӟc ӣ 134–137 0C trong 18 phút ÿӕi vӟi chu kǤ ÿѫn, hay
3 phút mӝt ÿӕi vӟi 6 chu kǤ liên tiӃp, sau ÿó mӟi thiêu.
10. Các thiӃt bӏ dùng lҥi nhѭ găng tay mҳt lѭӟi bҵng thép phҧi thu thұp lҥi ÿӇ
diӋt trùng.
11. Nhӳng chҩt thҧi lӓng nhiӉm prion nên xӱ lý bҵng hypochlorite natri chӭa
chlorine 20 g/l (2%) (nӗng ÿӝ cuӕi cùng) trong 1 giӡ.
12. TiӃn trình hóa hѫi Paraformaldehyde không làm giҧm ÿӝ chuҭn prion và
prion có sӭc ÿӅ kháng ÿӕi vӟi tia cӵc tím. Tuy nhiên, cҫn tiӃp tөc khӱ
trùng tӫ bҵng phѭѫng pháp chuҭn (khí formaldehyde) ÿӇ bҩt hoҥt nhӳng
nhân tӕ khác nӃu có.
13. Tӫ an toàn sinh hӑc và nhӳng bӅ mһt khác nhiӉm prion có thӇ khӱ trùng
bҵng hypochlorite natri chӭa chlorine 20 g/l (2%) (nӗng ÿӝ cuӕi cùng)
trong 1 giӡ.
14. Sau khi tháo ra, bӝ lӑc khí hiӋu năng cao (HEPA) nên thiêu ӣ nhiӋt ÿӝ
thҩp nhҩt là 1000 0C. Trѭӟc khi thiêu cҫn thӵc hiӋn các bѭӟc:
a. Dùng bình xӏt phun vào mһt phѫi nhiӉm cӫa màng lӑc trѭӟc khi
vӭt bӓ.
b. "Gói kín" màng lӑc HEPA khi vӭt bӓ và
c. Bӓ màng lӑc ra khӓi không gian làm viӋc ÿӇ không làm nhiӉm
trùng ӕng thông khí cӫa tӫ.
15. Dөng cө cҫn ngâm hoàn toàn trong hypochlorite natri chӭa chlorine 20 g/l
(2%) trong 1 giӡ và sau ÿó rӱa kӻ lҥi bҵng nѭӟc sҥch trѭӟc khi thanh
trùng.
16. Dөng cө không thӇ thanh trùng có thӇ lau chùi nhiӅu lҫn bҵng
hypochlorite natri chӭa chlorine 20 g/l (2%) trên 1 giӡ. Cҫn rӱa ÿúng cách
ÿӇ loҥi bӓ hypochlorite natri còn sót lҥi.
ĈӇ biӃt thêm thông tin vӅ thao tác vӟi các chҩt khác thѭӡng, xem các phө lөc
(12), (26) và (27).
x 79 x
13. KӃ hoҥch dӵ phòng và qui trình xӱ lý
khҭn cҩp
Các phòng thí nghiӋm làm viӋc vӟi vi sinh vұt nhiӉm trùng nên xây dӵng sӵ
phòng ngӯa an toàn thích hӧp ÿӕi vӟi mӕi nguy hiӇm cӫa sinh vұt và ÿӝng vұt
ÿѭӧc thao tác.
Tҩt cҧ các phòng thí nghiӋm và cѫ sӣ nhӕt ÿӝng vұt cҫn có kӃ hoҥch dӵ phòng
nhӳng rӫi ro khi làm viӋc hoһc lѭu giӳ các vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 3 hoһc
4 (phòng thí nghiӋm kiӇm soát- an toàn sinh hӑc cҩp 3 và ngăn chһn tӕi ÿa - an
toàn sinh hӑc cҩp 4). Nhӳng nhà chӭc trách vӅ sӭc khӓe tҥi ÿӏa phѭѫng và/hoһc
quӕc gia nên tham gia vào viӋc xây dӵng kӃ hoҥch sҹn sàng ӭng phó vӟi tình
trҥng khҭn cҩp.
KӃ hoҥch dӵ phòng
KӃ hoҥch dӵ phòng cҫn ÿѭa ra các hoҥt ÿӝng sau:
1. Phòng ngӯa nhӳng thҧm hӑa thiên nhiên nhѭ hӓa hoҥn, lǊ lөt, ÿӝng ÿҩt và
cháy nә.
2. Ĉánh giá các nguy cѫ nguy hiӇm sinh hӑc.
3. KiӇm soát và khӱ trùng các phѫi nhiӉm bҩt ngӡ.
4. Sѫ tán khҭn cҩp ngѭӡi và ÿӝng vұt khӓi các khu nhà.
5. Xӱ trí cҩp cӭu cho nhӳng ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm và tәn thѭѫng.
6. Giám sát y khoa ÿӕi vӟi nhӳng ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm.
7. Khám và ÿiӅu trӏ cho nhӳng ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm.
8. ĈiӅu tra dӏch tӉ hӑc.
9. TiӃp tөc các hoҥt ÿӝng sau tai nҥn.
Khi xây dӵng kӃ hoҥch này cҫn quan tâm nhӳng vҩn ÿӅ sau:
1. Xác ÿӏnh các vi sinh vұt nguy cѫ cao.
2. Vӏ trí cӫa nhӳng khu vӵc nguy hiӇm cao nhѭ phòng thí nghiӋm, khu vӵc
lѭu giӳ, các cѫ sӣ thí nghiӋm ÿӝng vұt.
3. Xác ÿӏnh cá nhân và cӝng ÿӗng có nguy cѫ bӏ lây nhiӉm.
4. Xác ÿӏnh nhӳng ngѭӡi có tránh nhiӋm và nhiӋm vө cӫa hӑ nhѭ chuyên
viên an toàn sinh hӑc, nhân viên an toàn, ngѭӡi quҧn lý y tӃ cӫa ÿӏa
phѭѫng, thҫy thuӕc lâm sàng, nhà vi sinh vұt hӑc, bác sӻ thú y, nhà dӏch
tӉ hӑc, các cѫ quan công an và phòng cháy chӳa cháy.
5. Danh sách các cѫ sӣ cách ly và ÿiӅu trӏ cho ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm và nhiӉm
trùng.
6. Phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm và bӏ nhiӉm trùng.
x 80 x
7. Danh mөc nguӗn huyӃt thanh miӉn dӏch, vҳc xin, thuӕc, trang thiӃt bӏ và
vұt tѭ chuyên dөng.
8. Cung cҩp trang thiӃt bӏ khҭn cҩp nhѭ quҫn áo bҧo hӝ, chҩt khӱ trùng, các
bӝ thӱ nghiӋm hóa hӑc và sinh vұt hӑc, thiӃt bӏ và vұt tѭ khӱ nhiӉm.
Các qui trình xӱ lý khҭn cҩp cho phòng thí nghiӋm vi sinh vұt
T͝n th˱˯ng do b͓ ÿâm, v͇t c̷t và tr̯y da
Nhӳng ngѭӡi bӏ tәn thѭѫng nên cӣi quҫn áo bҧo hӝ, rӱa tay và lau chùi nhӳng
vùng bӏ tәn thѭѫng, sӱ dөng mӝt chҩt khӱ trùng da thích hӧp và yêu cҫu chăm
sóc y tӃ theo mӭc ÿӝ cҫn thiӃt. Cҫn báo cáo nguyên nhân cӫa tәn thѭѫng cǊng
nhѭ các tác nhân liên quan và lѭu giӳ hӗ sѫ y khoa ÿҫy ÿӫ và chính xác.
Nu͙t ph̫i nhͷng v̵t li͏u có nguy c˯ nhi͍m trùng

Cӣi bӓ quҫn áo bҧo hӝ và yêu cҫu chăm sóc y tӃ. Xác ÿӏnh vұt liӋu nuӕt phҧi, báo
cáo tình huӕng tai nҥn và lѭu giӳ hӗ sѫ y khoa ÿҫy ÿӫ và chính xác.
Phóng thích khí dung có nguy c˯ nhi͍m trùng (ngoài tͯ an toàn sinh h͕c)
Tҩt cҧ mӑi ngѭӡi nên rӡi khӓi khu vӵc bӏ nhiӉm ngay lұp tӭc và nhӳng ngѭӡi bӏ
phѫi nhiӉm nên ÿѭӧc xӱ lý theo các hѭӟng dүn y tӃ. Thông báo ngay cho giám
sát viên phòng thí nghiӋm và chuyên viên an toàn sinh hӑc. Không vào phòng
trong khoҧng thӡi gian thích hӧp (trong 1giӡ) ÿӇ cho khí dung cuӕn ÿi xa và
nhӳng hҥt nһng lҳng xuӕng. NӃu phòng thí nghiӋm không có hӋ thӕng thҧi khí
trung tâm thì sau mӝt thӡi gian dài hѫn (khoҧng 24 giӡ) mӟi ÿѭӧc vào phòng.
Dán biӇn báo cҩm vào. Sau mӝt thӡi gian hӧp lý, nên tiӃp tөc khӱ trùng dѭӟi sӵ
giám sát cӫa nhân viên an toàn sinh hӑc. Mang quҫn áo bҧo hӝ thích hӧp và mһt
nҥ bҧo vӋ hô hҩp.
Vͩ v̵t chͱa và ÿ͝ ch̭t nhi͍m khu̱n
Vұt chӭa chҩt nhiӉm khuҭn vӥ và các chҩt nhiӉm khuҭn bӏ ÿә cҫn bao phӫ bҵng
vҧi hay khăn giҩy. Sau ÿó ÿә chҩt khӱ trùng lên và ÿӇ mӝt khoҧng thӡi gian thích
hӧp. Sau ÿó có thӇ dӑn vҧi hay khăn giҩy và vұt liӋu bӏ vӥ ÿi, nên dùng kҽp ÿӇ
gҳp mҧnh vӥ thӫy tinh. Cҫn lau chùi khu vӵc nhiӉm khuҭn bҵng chҩt khӱ trùng.
Dөng cө hӕt rác dùng ÿӇ dӑn sҥch nhӳng vұt liӋu bӏ vӥ cҫn thanh trùng hoһc
ngâm trong chҩt tҭy trùng thích hӧp. Bӓ vҧi, khăn giҩy và giҿ lau vào thùng chӭa
chҩt thҧi nhiӇm khuҭn. Luôn mang găng tay trong tҩt cҧ các quá trình ÿó.
Cҫn sao chép lҥi nӝi dung các mүu phiӃu cӫa phòng thí nghiӋm, các nӝi dung viӃt
hay in bӏ nhiӉm trùng và vӭt bӓ bҧn chính vào thùng chӭa chҩt thҧi nhiӉm trùng.
Vͩ ͙ng chͱa v̵t li͏u có nguy c˯ nhi͍m trùng trong máy ly tâm không có thùng
ÿ͹ng kín
NӃu nghi ngӡ hay xҧy ra ÿә vӥ trong khi máy ÿang chҥy, tҳt ÿӝng cѫ và ÿӇ yên
máy (khoҧng 30 phút) ÿӇ әn ÿӏnh. NӃu phát hiӋn ÿә vӥ sau khi máy ÿã ngӯng thì
thay nҳp ngay lұp tӭc và vүn ÿóng máy (khoҧng 30 phút). Trong cҧ 2 tình huӕng
x 81 x
trên cҫn báo ngay cho chuyên viên an toàn sinh hӑc.
Khi cҫn thiӃt nên ÿeo găng tay chҳc chҳn (cao su dày) bên ngoài găng tay sӱ dөng
mӝt lҫn trong các hoҥt ÿӝng sau ÿó. Nên dùng kҽp có hoһc không có bông ÿӇ nhһt
mҧnh vӥ thӫy tinh.
Tҩt cҧ ӕng nghiӋm vӥ, mҧnh thӫy tinh, thùng ÿӵng ӕng nghiӋm, trөc quay và roto
nên ngâm chҩt khӱ trùng không ăn mòn có tác dөng vӟi vi sinh vұt liên quan
(xem chѭѫng 14). Các ӕng nghiӋm ÿұy nҳp không bӏ vӥ cҫn ngâm chҩt khӱ trùng
trong vұt chӭa riêng và tái sӱ dөng.
Bát cӫa máy ly tâm cҫn lau chùi vӟi cùng mӝt chҩt khӱ trùng ӣ nӗng ÿӝ thích hӧp
sau ÿó lau lҥi rӗi rӱa bҵng nѭӟc và lau khô. Tҩt cҧ vұt liӋu dùng ÿӇ lau sҥch cҫn
xӱ lý nhѭ chҩt thҧi nhiӉm khuҭn.
Vͩ ͙ng nghi͏m trong thùng ÿ͹ng kín (thùng an toàn)

Tҩt cҧ các thao tác xӃp ӕng nghiӋm vào và lҩy ra khӓi thùng ÿӵng ӕng nghiӋm
kín cӫa máy ly tâm cҫn thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc. NӃu nghi ngӡ có ÿә
vӥ trong thùng an toàn, cҫn tháo nҳp thùng ra và hҩp thanh trùng hoһc khӱ trùng
thùng bҵng hóa chҩt.
H͗a ho̩n và th̫m h͕a thiên nhiên
Khi xây dӵng các kӃ hoҥch sҹn sàng ӭng phó khҭn cҩp cҫn có sӵ tham gia cӫa
phòng cháy chӳa cháy và các cѫ quan khác. Hӑ nên ÿѭӧc biӃt trѭӟc nhӳng phòng
nào chӭa vұt liӋu nhiӉm khuҭn tiӅm ҭn. Sҳp xӃp cho các cѫ quan này thăm phòng
thí nghiӋm ÿӇ làm quen vӟi nӝi dung và cách bӕ trí cӫa phòng là rҩt cҫn thiӃt.
Sau thҧm hӑa thiên nhiên, các tә chӭc ӭng phó khҭn cҩp cӫa quӕc gia và ÿӏa
phѭѫng cҫn ÿѭӧc cҧnh báo vӅ nhӳng nguy cѫ bên trong và/hoһc gҫn các khu nhà
thí nghiӋm. Các tә chӭc này chӍ nên vào phòng thí nghiӋm khi có ngѭӡi cӫa
phòng thí nghiӋm ÿi cùng. Nhӳng vұt nhiӉm khuҭn cҫn thu nhһt vào các hӝp
không rò rӍ hay các túi dày dùng mӝt lҫn. Tұn dөng ÿӗ phӃ thҧi hay không cҫn do
nhân viên an toàn sinh hӑc quyӃt ÿӏnh theo quy ÿӏnh cӫa ÿӏa phѭѫng.
Các t͝ chͱc ͱng phó kẖn c̭p: ti͇p xúc ai
Nhӳng sӕ ÿiӋn thoҥi và ÿӏa chӍ sau ÿây cҫn ÿһt ӣ nhӳng nѫi dӉ thҩy trong cѫ sӣ
làm viӋc.
1. Chính cѫ quan hoһc phòng thí nghiӋm ÿó (ngѭӡi gӑi ÿӃn hoһc ngѭӡi ÿѭӧc
gӑi có thӇ không biӃt ÿӏa chӍ và vӏ trí cө thӇ).
2. Lãnh ÿҥo cѫ quan hoһc phòng thí nghiӋm.
3. Giám sát viên phòng thí nghiӋm.
4. Chuyên gia an toàn sinh hӑc.
5. Cѫ quan phòng cháy chӳa cháy.
6. BӋnh viӋn/dӏch vө xe cӭu thѭѫng/nhân viên y tӃ (tên chuyên khoa, khoa
và/hoһc nhân viên y tӃ, nӃu có thӇ).
7. Cҧnh sát.
8. Nhân viên y tӃ.
x 82 x
9. Kӻ thuұt viên chuyên trách.
10. Các cѫ quan cҩp nѭӟc, khí và ÿiӋn.
Trang thi͇t b͓ c̭p cͱu
Phҧi có sҹn các trang thiӃt bӏ cҩp cӭu sau:
1. Bӝ trang thiӃt bӏ sѫ cӭu bao gӗm cҧ thuӕc giҧi ÿӝc thông thѭӡng và ÿһc
hiӋu.
2. Bình chӳa cháy thích hӧp, chăn mӅn chӳa cháy.
Nhӳng phѭѫng tiӋn sau cǊng cҫn có nhѭng có thӇ thay ÿәi theo hoàn cҧnh cӫa
tӯng nѫi.
1. Quҫn áo bҧo hӝ ÿҫy ÿӫ (mӝt bӝ áo liӅn quҫn, găng tay và trùm ÿҫu – ÿӕi
vӟi nhӳng rӫi ro liên quan tӟi nhӳng vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 3 và
4)
2. Mһt nҥ phòng ÿӝc toàn mһt vӟi hӝp lӑc hҥt và hóa chҩt phù hӧp.
3. ThiӃt bӏ khӱ trùng phòng nhѭ bình xӏt và máy phun hѫi formaldehyde.
4. Cán cӭu thѭѫng.
5. Các dөng cө nhѭ búa, rìu, cӡ lê, tuӕc – nѫ - vít, thang, dây thӯng.
6. ThiӃt bӏ và bҧng thông báo phân ÿӏnh ranh giӟi khu vӵc nguy hiӇm.
ĈӇ biӃt thêm thông tin, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (12) và (28).
x 83 x
14. Khӱ trùng và tiӋt trùng
KiӃn thӭc cѫ bҧn vӅ khӱ trùng và tiӋt trùng rҩt quan trӑng ÿӕi vӟi an toàn sinh
hӑc trong phòng thí nghiӋm.Nhӳng vұt nhiӉm bҭn nghiêm trӑng không thӇ khӱ
trùng hoһc diӋt trùng nhanh chóng nên hiӇu biӃt nhӳng nguyên tҳc cѫ bҧn vӅ lau
chùi trѭӟc khi khӱ trùng cǊng quan trӑng không kém. VӅ mһt này, nhӳng nguyên
tҳc cѫ bҧn sau ÿѭӧc áp dөng ÿӕi vӟi tҩt cҧ các loҥi vi sinh vұt gây bӋnh ÿã biӃt.
Yêu cҫu khӱ nhiӉm cө thӇ sӁ phө thuӝc vào loҥi thӵc nghiӋm và nhӳng tính chҩt
tӵ nhiên cӫa tác nhân nhiӉm trùng thao tác. Nhӳng thông tin chung nêu ra ӣ ÿây
có thӇ sӱ dөng ÿӇ xây dӵng nhӳng quy trình chung cǊng nhѭ cө thӇ ÿӇ giҧi quyӃt
các nguy hiӇm sinh hӑc ӣ mӝt phòng thí nghiӋm cө thӇ.
Thӡi gian tiӃp xúc vӟi chҩt khӱ trùng là khác nhau tùy thuӝc vào vұt liӋu và nhà
sҧn xuҩt. Vì vұy, tҩt cҧ nhӳng khuyӃn cáo trong sӱ dөng chҩt khӱ trùng cҫn theo
quy ÿӏnh cө thӇ cӫa nhà sҧn xuҩt.
Ĉӏnh nghƭa
Có nhiӅu thuұt ngӳ khác nhau vӅ sӵ khӱ trùng (disinfection) và diӋt trùng
(sterilization). Nhӳng thuұt ngӳ sau ÿây khá phә biӃn trong an toàn sinh hӑc:
Kháng sinh (antimicrobial) - tác nhân diӋt vi sinh vұt hay ӭc chӃ sӵ phát triӇn
và sӵ nhân lên cӫa chúng.
Chҩt tҭy trùng (antiseptic) - Mӝt chҩt kiӅm chӃ sӵ phát sinh và phát triӇn cӫa vi
sinh vұt mà không cҫn tiêu diӋt chúng. Chҩt tҭy trùng thѭӡng ÿѭӧc sӱ dөng vӟi
bӅ mһt cѫ thӇ.
Chҩt hӫy diӋt (biocide) - mӝt thuұt ngӳ chung cho bҩt kǤ chҩt nào có thӇ diӋt
sinh vұt.
Hóa chҩt diӋt trùng (chemical germicide) - Mӝt hóa chҩt hay hӛn hӧp các hóa
chҩt dùng ÿӇ diӋt vi sinh vұt.
Sӵ khӱ nhiӉm (decontamination) Các quá trình loҥi bӓ hoһc/và diӋt vi sinh vұt.
Thuұt ngӳ này cǊng cǊng ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ loҥi bӓ hay trung hòa nhӳng hóa chҩt
nguy hiӇm và chҩt phóng xҥ.
Chҩt khӱ trùng (disinfectant) - là hóa chҩt hay hӛn hӧp các hóa chҩt dùng ÿӇ
diӋt vi sinh vұt nhѭng không triӋt ÿӇ vӟi bào tӱ. Chҩt khӱ trùng thѭӡng ÿѭӧc sӱ
dөng cho bӅ mһt ÿӗ vұt hoһc cҧ ÿӗ vұt.
Sӵ khӱ trùng (disinfection) - phѭѫng tiӋn hóa hӑc hay lý hӑc dùng ÿӇ diӋt vi
sinh vұt, nhѭng không triӋt ÿӇ vӟi bào tӱ.
Chҩt diӋt trùng (microbicide) là hóa chҩt hay hӛn hӧp các hóa chҩt dùng ÿӇ diӋt
vi sinh vұt. Thuұt ngӳ cǊng thѭӡng dùng thay thӃ cho “chҩt hӫy diӋt”, "hóa chҩt
x 84 x
diӋt trùng" hay "kháng sinh".
Chҩt diӋt bào tӱ (sporocide) là mӝt hóa chҩt hay hӛn hӧp hóa chҩt ÿѭӧc dùng
ÿӇ diӋt vi sinh vұt và bào tӱ.
Sӵ tiӋt trùng (sterilization) - là quá trình diӋt và/hoһc loҥi bӓ tҩt cҧ các vi sinh
vұt và bào tӱ.
Làm sҥch vұt liӋu phòng thí nghiӋm
Làm sҥch là loҥi bӓ bөi, chҩt hӳu cѫ và thuӕc nhuӝm. Làm sҥch bao gӗm quét,
hút bөi, lau khô bөi, rӱa hay lau chùi bҵng nѭӟc chӭa xà phòng hay chҩt tҭy. Bөi,
chҩt bҭn hay chҩt hӳu cѫ có thӇ che chӣ cho vi sinh vұt và gây cҧn trӣ hoҥt ÿӝng
tiêu diӋt vi sinh vұt cӫa chҩt khӱ khuҭn (Chҩt sát trùng, hóa chҩt diӋt trùng và
chҩt khӱ trùng).
Lau chùi trѭӟc là cҫn thiӃt ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc sӵ khӱ trùng hoһc tiӋt trùng tӕt. NhiӅu sҧn
phҭm diӋt trùng chӍ phát huy hoҥt tính trên nhӳng vұt ÿã lau chùi. Phҧi cҭn thұn
khi lau chùi trѭӟc ÿӇ tránh phѫi nhiӉm nhӳng nhân tӕ nhiӉm trùng.
Phҧi dùng các vұt liӋu tѭѫng thích hóa hӑc vӟi chҩt diӋt trùng áp dөng sau ÿó.
ViӋc sӱ dөng cùng mӝt chҩt sát trùng ÿӇ lau chùi và tiӋt trùng là khá phә biӃn.
Hóa chҩt diӋt trùng
NhiӅu loҥi hóa chҩt ÿѭӧc sӱ dөng nhѭ là chҩt khӱ trùng và/hoһc chҩt sát trùng.
Do sӵ gia tăng liên tөc vӅ sӕ lѭӧng và chӫng loҥi các sҧn phҭm trên thӏ trѭӡng,
cҫn phҧi lӵa chӑn cҭn thұn công thӭc cho các mөc ÿích riêng biӋt.
NhiӅu chҩt hóa hӑc sát trùng nhanh và tӕt hѫn ӣ nhiӋt ÿӝ cao. Trong cùng thӡi
gian, nhiӋt ÿӝ cao có thӇ làm cho hóa chҩt hóa hѫi và phân hӫy nhanh hѫn. Cҫn
phҧi cҭn thұn ÿһc biӋt khi sӱ dөng và cҩt giӳ nhӳng chҩt hóa hӑc ÿó ӣ vùng nhiӋt
ÿӟi, nѫi mà thӡi hҥn sӱ dөng cӫa chúng có thӇ giҧm do nhiӋt ÿӝ xung quanh cao.
NhiӅu chҩt diӋt trùng có thӇ gây hҥi cho ngѭӡi hoһc môi trѭӡng. Chúng nên ÿѭӧc
lӵa chӑn, lѭu giӳ, thao tác, sӱ dөng và vӭt bӓ thұn trӑng theo hѭӟng dүn cӫa nhà
sҧn xuҩt. ĈӇ an toàn cho con ngѭӡi, cҫn mang găng tay, áo choàng và thiӃt bӏ bҧo
vӋ mҳt khi chuҭn bӏ pha hóa chҩt diӋt trùng.
Hóa chҩt diӋt trùng thѭӡng không cҫn cho lau chùi thѭӡng xuyên sàn, tѭӡng, thiӃt
bӏ và ÿӗ ÿҥc. Tuy nhiên, chúng có thӇ thích hӧp sӱ dөng trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp
phòng chӕng dӏch.
Sӱ dөng ÿúng hóa chҩt diӋt trùng sӁ góp phҫn làm an toàn nѫi làm viӋc trong khi
giҧm nguy cѫ cӫa tác nhân nhiӉm trùng. Trong chӯng mӵc có thӇ, nên hҥn chӃ sӱ
dөng lѭӧng hóa chҩt diӋt trùng ÿӇ tiӃt kiӋm, dӉ kiӇm soát lѭӧng tӗn kho và hҥn
chӃ ô nhiӉm môi trѭӡng.
Dѭӟi ÿây mô tҧ nhӳng loҥi hóa chҩt diӋt trùng thông dөng, vӟi nhӳng thông tin
chung vӅ ӭng dөng và khía cҥnh an toàn. NӃu không có tӹ lӋ khác, nӗng ÿӝ cӫa
chҩt diӋt trùng ÿã ÿѭӧc tính bҵng trӑng lѭӧng/thӇ tích. Bҧng 12 tóm tҳt nӗng ÿӝ
cҫn thiӃt cӫa hӧp chҩt giҧi phóng clo.
x 85 x
B̫ng12. N͛ng ÿ͡ c̯n thi͇t cͯa hͫp ch̭t gi̫i phóng clo
TÌNH TRҤNG TÌNH TRҤNG
“SҤCH” a “BҬN” b
Clo sҹn có theo yêu cҫu 0.1% (1 g/l) 0.5% (5 g/l)
Dung dӏch Natri hypochlorite (5% clo) 20 ml/l 100 ml/l
Canxi Hypochlorite (70% clo) 1,4 g/l 7,0 g/l
Bӝt Natri dichloroisocyanurate (60% 1,7 g/l 8,5 g/l
clo)
Viên Natri dichloroisocyanurate (mӛi 1 viên cho 1 lít 4 viên cho 1 lít
viên chӭa 1,5 g clo)
Chloramine (25% Clo) c
a
Sau khi dӑn dҽp khӕi lѭӧng vұt liӋu lӟn.
b
Các vұt liӋu chҧy tràn nhѭ máu hoһc sau khi dӑn dҽp khӕi lѭӧng vұt liӋu lӟn.
c
Xem phҫn trình bày vӅ chloramines.
Clo (natri hypochlorite)
Clo là mӝt hóa chҩt oxy hóa tác ÿӝng nhanh, diӋt trùng phә rӝng và có ӣ nhiӅu
nѫi. Nó thѭӡng ÿѭӧc bán nhѭ chҩt tҭy trҳng - mӝt dung dӏch cӫa natri
hypochlorite (NaOCl) có thӇ pha vӟi nѭӟc ÿӇ cung cҩp clo ӣ các nӗng ÿӝ khác
nhau.
Clo, nhҩt là chҩt tҭy trҳng, có tính kiӅm cao và có thӇ ăn mòn kim loҥi. Hoҥt tính
cӫa nó giҧm ÿáng kӇ bӣi chҩt hӳu cѫ (protein). Lѭu giӳ chҩt tҭy trҳng ӣ dҥng khô
hay dung dӏch trong vұt chӭa hӣ, ÿһc biӋt ӣ nhiӋt ÿӝ cao, làm giҧm khҧ năng diӋt
trùng do clo bӏ phóng thích. Cҫn thay dung dӏch tҭy trҳng sau bao lâu phө thuӝc
vào nӗng ÿӝ ban ÿҫu cӫa nó, vào loҥi (có hay không có nҳp) và kích cӥ vұt chӭa,
tҫn suҩt và ÿһc tính sӱ dөng cǊng nhѭ ÿiӅu kiӋn xung quanh. Hѭӟng dүn chung là
các dung môi nhұn chҩt hӳu cѫ thѭӡng xuyên cҫn thay ít nhҩt mӝt lҫn/ngày và
nӃu ít thѭӡng xuyên hѫn có thӇ ÿӃn mӝt tuҫn.
Chҩt tҭy uӃ trong phòng thí nghiӋm dùng phә biӃn cho nhiӅu mөc ÿích cҫn có
nӗng ÿӝ 1g clo/l. Mӝt dung dӏch mҥnh chӭa 5 g clo/l sӱ dөng ÿӇ xӱ lý khi làm ÿә
các chҩt nguy hiӇm sinh hӑc và khi có lѭӧng lӟn chҩt hӳu cѫ. Dung dӏch natri
hypochlorite nhѭ chҩt tҭy trҳng sӱ dөng cho sinh hoҥt chӭa 50 g clo/l và do ÿó
cҫn pha vӟi tӹ lӋ 1:50 hay 1:10 ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc nӗng ÿӝ cuӕi cùng là 1 g/l hay 5 g/l.
Dung dӏch chҩt tҭy trҳng công nghiӋp có nӗng ÿӝ hypochlorite natri khoҧng 120
g/l cҫn pha phù hӧp ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc nhӳng nӗng ÿӝ trên.
Hҥt hoһc viên canxi hypochlorite (CaClO) 2) thѭӡng chӭa khoҧng 70% clo. Dung
dӏch pha tӯ viên hay hҥt chӭa 1,4 g/l và 7,0 g/l sӁ có 1,0 g và 5 g clo /l. Chҩt tҭy
trҳng không ÿѭӧc dùng nhѭ chҩt khӱ trùng, nhѭng cǊng có thӇ dùng nhѭ mӝt
chҩt tҭy nhiӅu công dөng và ÿӇ ngâm các vұt liӋu phi kim bӏ ô nhiӉm. Trong tình
trҥng khҭn cҩp, chҩt tҭy trҳng cǊng có thӇ sӱ dөng ÿӇ khӱ trùng nѭӟc uӕng vӟi
nӗng ÿӝ cuӕi cùng là 1–2 mg/l clo.
x 86 x
Khí clo rҩt ÿӝc. Do ÿó, chҩt tҭy trҳng phҧi cҩt giӳ và chӍ sӱ dөng ӣ nhӳng khu
vӵc có hӋ thӕng thông gió tӕt. Ngoài ra, không ÿѭӧc pha trӝn chҩt tҭy trҳng vӟi
axit ÿӇ phòng ngӯa thҧi khí clo nhanh. NhiӅu sҧn phҭm cӫa clo có thӇ gây hҥi cho
ngѭӡi và môi trѭӡng, vì thӃ nên tránh sӱ dөng bӯa bãi các chҩt tҭy trùng có gӕc
clo, ÿһc biӋt là chҩt tҭy trҳng.
Natri dichloroisocyanurate
Natri dichloroisocyanurate (NaDCC) dҥng bӝt chӭa 60% clo. Dung dӏch pha
NaDCC bӝt vӟi nӗng ÿӝ 1,7 g/l và 8,5 g/l chӭa 1 g/l hoһc 5 g/l clo. Mӛi viên
NaDCC thѭӡng chӭa khoҧng 1,5 g clo. Mӝt hay bӕn viên hòa tan trong 1 lít nѭӟc
tҥo thành dung dӏch có nӗng ÿӝ mong muӕn là 1 g/l hay 5 g/l. NaDCC dҥng bӝt
hay viên thì cҩt giӳ dӉ dàng và an toàn. NaDCC rҳn có thӇ dùng ÿӇ xӱ lý khi làm
ÿә máu hay nhӳng chҩt lӓng sinh hӑc nguy hiӇm khác và ÿӇ khoҧng 10 phút
trѭӟc khi loҥi bӓ. Sau ÿó có thӇ làm sҥch kӻ hѫn khu vӵc bӏ ҧnh hѭӣng.
Chloramines
Bӝt Chloramines chӭa khoҧng 25% clo. Chloramines phóng thích clo chұm hѫn
so vӟi hypochlorites. Vì thӃ nӗng ÿӝ chloramines ban ÿҫu ÿѭӧc yêu cҫu cao ÿӇ
ÿҥt hiӋu quҧ tѭѫng ÿѭѫng vӟi hypochlorites. Mһt khác, dung dӏch chloramine
không bӏ bҩt hoҥt bӣi chҩt hӳu cѫ ӣ cùng mӭc ÿӝ hoҥt ÿӝng vӟi dung dӏch
hypochlorite và nӗng ÿӝ 20 g/l ÿѭӧc ÿӅ nghӏ cho cҧ tình trҥng “sҥch” và “bҭn”.
Dung dӏch Chloramine gҫn nhѭ không mùi. Tuy nhiên, nhӳng vұt ngâm
chloramine phҧi rӱa kӻ ÿӇ loҥi bӓ cһn bám cӫa các tác nhân lӟn dính vào
chloramine-T (natri tosylchloramide ).
Clo dioxide
Clo dioxide (ClO2) là mӝt chҩt diӋt trùng, khӱ nhiӉm và và ô xy hóa tác ÿӝng
nhanh và mҥnh, thѭӡng ÿѭӧc ghi nhұn là hoҥt ÿӝng ӣ mӝt nӗng ÿӝ thҩp hѫn so
vӟi clo dùng ÿӇ tҭy trҳng. Clo dioxide không bӅn vì là mӝt chҩt khí và trҧi qua sӵ
phân huӹ thành khí clo (Cl2), oxy (O2) và giҧi phóng nhiӋt. Tuy nhiên, clo
dioxide có thӇ hòa tan trong nѭӟc và әn ÿӏnh trong dung dӏch nѭӟc. Có thӇ ÿiӅu
chӃ Clo dioxide theo hai cách: (1) phát sinh tҥi chӛ bҵng cách trӝn hai chҩt riêng
biӋt, hydrochloric axit (HCl) và natri chlorite (NaClO2) và (2) ÿӇ ӣ dҥng әn ÿӏnh
hoҥt hoá tҥi chӛ khi cҫn.
Trong các chҩt hӫy diӋt ô xy hóa, clo dioxide là chҩt oxy hoá chӑn lӑc nhҩt.
Ozone và clo phҧn ӭng mҥnh hѫn clo dioxide và chúng sӁ bӏ phá huӹ bӣi phҫn
lӟn hӧp chҩt hӳu cѫ. Tuy nhiên clo dioxide chӍ phҧn ӭng vӟi nhӳng hӧp chҩt
nghèo lѭu huǤnh, amin bұc 2 và 3 cǊng nhѭ các hӧp chҩt hӳu cѫ phҧn ӭng và
khӱ cao khác. Vì thӃ có thӇ có ÿѭӧc mӝt phҫn tӗn dѭ bӅn vӳng vӟi mӝt liӅu
lѭӧng clo dioxide thҩp hѫn clo hay ozone. NӃu ÿѭӧc tҥo ra mӝt cách hӧp lý, nhӡ
tính chӑn lӑc, clo dioxide có thӇ hiӋu quҧ hѫn ozone hay clo trong nhӳng trѭӡng
x 87 x
hӧp lѭӧng chҩt hӳu cѫ lӟn.
Formaldehyde
Formaldehyde (HCHO) là mӝt chҩt khí diӋt tҩt cҧ các loҥi vi sinh vұt và bào tӱ ӣ
nhiӋt ÿӝ trên 20 0C. Tuy nhiên, nó không có tác dөng vӟi prion.
Hoҥt tính cӫa formaldehyde tѭѫng ÿӕi chұm và cҫn ÿӝ ҭm tѭѫng ÿӕi khoҧng
70%. Nó ÿѭӧc bán trên thӏ trѭӡng nhѭ hӧp chҩt cao phân tӱ rҳn,
paraformaldehyde, ӣ dҥng bông hoһc viên, hay nhѭ formalin, mӝt dung dӏch khí
trong nѭӟc nӗng ÿӝ khoҧng 370 g/l (37%), chӭa chҩt әn ÿӏnh methanol (100
ml/l). Cҧ hai dҥng ÿѭӧc ÿun nóng ÿӇ giҧi phóng khí ÿӇ khӱ nhiӉm và khӱ trùng
các thӇ tích khép kính nhѭ tӫ và phòng an toàn sinh hӑc (xem phҫn khӱ khҭn môi
trѭӡng kín trong chѭѫng này). Formaldehyde (5% formalin trong nѭӟc) có thӇ sӱ
dөng nhѭ mӝt chҩt khӱ nhiӉm lӓng.
Formaldehyde bӏ nghi ngӡ là chҩt gây ung thѭ. Ĉây là khí gây kích ӭng, nguy
hiӇm, có mùi hăng và hѫi cӫa nó có thӇ kích thích mҳt và màng nhҫy. Vì thӃ phҧi
cҩt giӳ và sӱ dөng trong tӫ cҩy hoһc khu vӵc có hӋ thӕng thông gió tӕt. Phҧi tuân
thӫ các quy ÿӏnh an toàn hóa chҩt quӕc gia.
Glutaraldehyde
Giӕng nhѭ formaldehyde, glutaraldehyde (OHC(CH2)3CHO) cǊng có hoҥt tính
diӋt khuҭn, bào tӱ, nҩm và vi rút chӭa và không chӭa lipid. Nó không ăn mòn và
có hoҥt tính nhanh hѫn formaldehyde. Tuy nhiên, nó mҩt nhiӅu giӡ ÿӇ diӋt bào tӱ.
Glutaraldehyde thѭӡng ÿѭӧc cung cҩp dѭӟi dҥng dung dӏch có nӗng ÿӝ khoҧng
20 g/l (2%) và mӝt sӕ sҧn phҭm có thӇ cҫn ÿѭӧc “hoҥt hóa” (làm kiӅm hóa) trѭӟc
khi sӱ dөng bҵng cách thêm hӧp chҩt bicarbonate vào. Dung dӏch ÿó có thӇ tái sӱ
dөng trong khoҧng 1 – 4 tuҫn tùy thuӝc vào công thӭc, loҥi và tҫn suҩt sӱ dөng
nó. Mӝt sӕ que thӱ chӍ cho kӃt quҧ thô vӅ mӭc ÿӝ hoҥt ÿӝng cӫa glutaraldehyde
trong dung dӏch ÿang sӱ dөng. Dung dӏch Glutaraldehyde nên thҧi bӓ khi trӣ nên
vҭn ÿөc.
Glutaraldehyde ÿӝc, gây kích ӭng da và niêm mҥc nhҫy. Phҧi tránh tiӃp xúc vӟi
nó. Phҧi dùng trong tӫ thao tác hoһc khu vӵc thông gió tӕt. Không nên dùng ÿӇ
phun sѭѫng hay xӱ lý khӱ nhiӉm bӅ mһt môi trѭӡng. Phҧi tuân thӫ các quy ÿӏnh
an toàn hóa chҩt quӕc gia.
Hӧp chҩt Phenolic

Các hӧp chҩt Phenolic là mӝt nhóm nhiӅu chҩt, thuӝc nhӳng chҩt ÿҫu tiên sӱ
dөng ÿӇ diӋt khuҭn. Tuy nhiên, nhӳng quan tâm hѫn ÿӃn an toàn gҫn ÿây ÿã hҥn
chӃ viӋc sӱ dөng chúng. Chúng có hoҥt tính tiêu diӋt vi khuҭn ÿang sinh trѭӣng
và vi rút chӭa lipid vӟi công thӭc thích hӧp cǊng nhѭ thӇ hiӋn hoҥt tính chӕng
mycobacteria nhѭng không diӋt ÿѭӧc bào tӱ và hoҥt tính chӕng lҥi vi rút không
chӭa lipid cӫa chúng thì thay ÿәi. NhiӅu sҧn phҭm phenolic thѭӡng dùng ÿӇ khӱ
nhiӉm bӅ mһt môi trѭӡng và mӝt vài loҥi nhѭ triclosan và chloroxylenol là nhӳng
chҩt diӋt khuҭn sӱ dөng phә biӃn hѫn.
x 88 x
Triclosan là sҧn phҭm phә biӃn dùng ÿӇ rӱa tay. Hoҥt tính chính cӫa nó là chӕng
lҥi vi khuҭn ÿang sinh trѭӣng, an toàn ÿӕi vӟi da và niêm mҥc nhҫy. Tuy nhiên,
theo các nghiên cӭu trong phòng thí nghiӋm, vi khuҭn kháng vӟi triclosan nӗng
ÿӝ thҩp cǊng có khҧ năng kháng lҥi mӝt vài loҥi kháng sinh. Ý nghƭa cӫa phát
hiӋn này trong lƭnh vӵc khӱ trùng vүn chѭa ÿѭӧc biӃt ÿӃn.
Mӝt sӕ hӧp chҩt phenolic nhҥy cҧm vӟi nѭӟc cӭng và có thӇ bӏ bҩt hoҥt bӣi nѭӟc
cӭng và do ÿó cҫn phҧi pha loãng bҵng nѭӟc cҩt hoһc nѭӟc khӱ ion.
Các hӧp chҩt Phenolic không ÿѭӧc khuyên dùng cho bӅ mһt tiӃp xúc vӟi thӵc
phҭm và khu vӵc có trҿ nhӓ. Chúng có thӇ hҩp thө qua cao su và có thӇ ngҩm qua
da. Phҧi tuân thӫ các quy ÿӏnh an toàn hóa chҩt quӕc gia.
Hӧp chҩt ammonium bұc 4
NhiӅu dҥng cӫa hӧp chҩt ammonium bұc 4 sӱ dөng dѭӟi dҥng hӛn hӧp và thѭӡng
kӃt hӧp vӟi nhӳng chҩt tҭy trùng khác nhѭ rѭӧu. Chúng có tác dөng tӕt ÿӕi vӟi
mӝt vài vi khuҭn ÿang sinh trѭӣng và vi rút có chӭa lipid. Mӝt sӕ loҥi nhҩt ÿӏnh
(nhѭ benzalkonium chloride) sӱ dөng nhѭ chҩt khӱ trùng.
Tác dөng tҭy trùng cӫa mӝt vài loҥi hӧp chҩt ammonium bұc 4 giҧm ÿáng kӇ bӣi
hӧp chҩt hӳu cѫ, nѭӟc cӭng và chҩt tҭy anionic. Do ÿó khi sӱ dөng nhӳng hӧp
chҩt ammonium bұc 4 ÿӇ khӱ trùng cҫn thұn trӑng trong lӵa chӑn tác nhân lau
chùi trѭӟc khӱ trùng. Vi khuҭn nguy hiӇm có thӇ phát triӇn trong dung dӏch hӧp
chҩt ammonium bұc 4. Vì nhӳng hӧp chҩt này phân hӫy chұm nên chúng sӁ tӗn
dѭ lâu trong môi trѭӡng.
Alcohols (cӗn)
Ethanol (ethyl alcohol, C2 H5OH) và 2-propanol (isopropyl alcohol,
(CH3)2CHOH) có ÿһc tính khӱ trùng tѭѫng tӵ nhau. Chúng có khҧ năng diӋt vi
khuҭn ÿang sinh trѭӣng, nҩm, vi rút có lipid nhѭng không diӋt ÿѭӧc bào tӱ. Hoҥt
tính cӫa chúng trên virut chӭa lipid thay ÿәi. ĈӇ ÿҥt hiӋu quҧ cao nhҩt nên sӱ
dөng ӣ nӗng ÿӝ khoҧng 70% (v/v) trong nѭӟc: ӣ nӗng ÿӝ cao hay thҩp hѫn có thӇ
không có tác dөng diӋt khuҭn. Mӝt ѭu ÿiӇm lӟn cӫa dung dӏch cӗn là chúng
không lѭu lҥi trên nhӳng vұt ÿѭӧc xӱ lý.
Hӛn hӧp vӟi các tác nhân khác có hiӋu quҧ hѫn cӗn ÿѫn lҿ, ví dө hӛn hӧp cӗn
70% (v/v) vӟi 100 g formaldehyde/l và cӗn chӭa 2 g clo/l. Cӗn 70% (v/v) có thӇ
bôi trên da, bӅ mһt làm viӋc trong phòng thí nghiӋm và tӫ an toàn sinh hӑc và
ngâm nhӳng bӝ phұn nhӓ cӫa dөng cө phүu thuұt. Vì ethanol có thӇ làm khô da,
nó thѭӡng ÿѭӧc pha vӟi phө gia làm mӅm. Nѭӟc rӱa tay chӭa cӗn ÿѭӧc khuyên
dùng ÿӇ khӱ trùng tay bӏ bҭn nhҽ trong nhӳng trѭӡng hӧp không thuұn tiӋn hoһc
không thӇ rӱa tay ÿúng cách. Tuy nhiên, phҧi chú ý rҵng ethanol không có tác
dөng vӟi bào tӱ và cǊng không thӇ diӋt tҩt cҧ nhӳng loҥi virut không chӭa lipid.
Cҩm sӱ dөng cӗn gҫn ngӑn lӱa ÿèn cӗn vì nó dӉ bay hѫi và dӉ cháy. Các dung
dӏch làm viӋc nên cҩt giӳ trong bình chӭa phù hӧp ÿӇ tránh bӕc hѫi cӗn. Cӗn có
thӇ làm cӭng cao su và phân hӫy mӝt sӕ loҥi keo nhҩt ÿӏnh. ViӋc kiӇm kê và cҩt
x 89 x
giӳ ethanol phù hӧp trong phòng thí nghiӋm rҩt quan trӑng nhҵm tránh sӱ dөng
nó cho các mөc ÿích khác ngoài viӋc tҭy trùng. Các chai ÿӵng dung dӏch cӗn cҫn
dán nhãn rõ ràng ÿӇ tránh hҩp khӱ trùng.
Iodine (I ӕt) và iodophors

Hoҥt tính cӫa nhӳng chҩt khӱ nhiӉm này cǊng tѭѫng tӵ nhѭ cӫa clo, mһc dù
chúng có thӇ ít bӏ hҥn chӃ hѫn bӣi các chҩt hӳu cѫ. I ӕt có thӇ nhuӝm màu vҧi và
bӅ mһt môi trѭӡng và nhìn chung nó thѭӡng không phù hӧp ÿӇ sӱ dөng nhѭ chҩt
khӱ nhiӉm. Mһc khác, iodophors và dung dӏch cӗn i ӕt là chҩt sát trùng tӕt.
Polyvidone-iodine là mӝt chҩt khӱ trùng ÿáng tin cұy và an toàn ÿӕi vӟi da trѭӟc
phүu thuұt và rӱa tay trѭӟc khi mә. Chҩt sát trùng có nguӗn gӕc i ӕt thѭӡng
không thích hӧp ÿӇ sӱ dөng cho dөng cө y khoa / nha khoa. Không nên sӱ dөng i
ӕt cho nhôm và ÿӗng.
I ӕt có thӇ gây ÿӝc. Nhӳng sҧn phҭm hӳu cѫ có gӕc i ӕt phҧi cҩt giӳ ӣ nhiӋt ÿӝ 4–
10 0C ÿӇ tránh sӵ phát triӇn cӫa vi sinh vұt nguy hiӇm tiӅm tàng.
Hydrogen peroxide (oxy già) và peracids
Giӕng nhѭ clo, oxy già (H2O2) và peracid là nhӳng chҩt oxy hóa mҥnh và có khҧ
năng diӋt khuҭn phә rӝng. Chúng cǊng an toàn cho con ngѭӡi và môi trѭӡng hѫn
clo.
Oxy già ÿѭӧc cung cҩp hoһc ӣ dҥng dung dӏch 3% có thӇ sӱ dөng ngay hoһc ӣ
dҥng dung dӏch 30% ÿӇ pha loãng vӟi thӇ tích nѭӟc gҩp 5–10 lҫn thӇ tích cӫa nó.
Tuy nhiên, dung dӏch 3–6% oxy già ÿѫn ÿӝc hoҥt ÿӝng tѭѫng ÿӕi chұm và chӍ có
tác dөng nhѭ chҩt tҭy trùng. Các sҧn phҭm hiӋn nay có nhӳng phө gia khác ÿӇ әn
ÿӏnh oxy già , tăng hoҥt tính diӋt trùng và làm giҧm hoҥt tính ăn mòn.
Oxy già có thӇ dùng ÿӇ khӱ nhiӉm bӅ mһt làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm và tӫ an
toàn sinh hӑc. Dung dӏch ÿұm ÿһc có thӇ thích hӧp ÿӇ khӱ trùng dөng cө y
khoa/nha khoa không chӏu nhiӋt. Sӱ dөng nhiӋt hoá bӕc hѫi oxy già hoһc
peracetic axit (CH3COOOH) ÿӇ khӱ nhiӉm dөng cө phүu thuұt/ y khoa không
chӏu nhiӋt ÿòi hӓi phҧi có thiӃt bӏ chuyên dөng.
Oxy già và peracids có thӇ ăn mòn các kim loҥi nhѭ nhôm, ÿӗng, ÿӗng thau, kӁm
cǊng nhѭ có thӇ làm phai màu vҧi, da, tóc, và niêm mҥc nhҫy. Nhӳng vұt dөng
ÿѭӧc xӱ lý bҵng oxy già và peracids phҧi rӱa kӻ trѭӟc khi cho tiӃp xúc vӟi mҳt
và niêm mҥc nhҫy. Nên cҩt giӳ ӣ nѫi tránh ánh sáng và nhiӋt ÿӝ cao.
Khӱ khuҭn môi trѭӡng cөc bӝ

Khӱ nhiӉm không gian phòng thí nghiӋm, ÿӗ vұt và thiӃt bӏ trong phòng cҫn phӕi
hӧp dung dӏch và khí. BӅ mһt có thӇ khӱ bҵng cách sӱ dөng dung dӏch natri
hypochlorite (NaOCl). Dung dӏch chӭa 1 g clo/l có thӇ thích hӧp ÿӇ vӋ sinh môi
trѭӡng chung, nhѭng ÿӇ xӱ lý các trѭӡng hӧp nguy cѫ cao cҫn mӝt dung dӏch
x 90 x
mҥnh hѫn (5 g/l). ĈӇ khӱ nhiӉm môi trѭӡng, dung dӏch chӭa 3% hydrogen
peroxide (H2O2) có thӇ thay thӃ cho dung dӏch tҭy trҳng.
Có thӇ khӱ nhiӉm phòng và thiӃt bӏ bҵng xông hѫi formaldehyde tҥo ra khi ÿӕt
nóng paraformaldehyde hay ÿun sôi formalin. Ĉó là mӝt quá trình rҩt nguy hiӇm
ÿòi hӓi phҧi ÿào tҥo kӻ cho nhân viên. Tҩt cҧ nhӳng chӛ hӣ trong phòng (nhѭ cӱa
sә, cӱa ra vào ...) nên bӏt kín bҵng băng dính hay vұt tѭѫng tӵ trѭӟc khi tҥo ra
formaldehyde. Xông hѫi nên tiӃn hành ӣ nhiӋt ÿӝ tӕi thiӇu 210C và ÿӝ ҭm tѭѫng
ÿӕi là 70%. (xem phҫn Khӱ nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc trong chѭѫng này).
Các khu vӵc xông hѫi xong phҧi thông gió hoàn toàn trѭӟc khi cho phép nhân
viên vào. Nhӳng ngѭӡi phҧi vào trѭӟc khi thông gió phҧi mang mһt nҥ phòng ÿӝc
thích hӧp. Có thӇ sӱ dөng ammonium bicarbonate thӇ khí ÿӇ trung hòa
formaldehyde.
Xông hѫi nhӳng khu vӵc nhӓ bҵng hѫi hydrogen peroxide cǊng hiӋu quҧ nhѭng
yêu cҫu phҧi có thiӃt bӏ chuyên biӋt ÿӇ tҥo hѫi.
Khӱ nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc

ĈӇ khӱ nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I hay cҩp II cҫn có sҹn các thiӃt bӏ phát
sinh ÿӝc lұp, tuҫn hoàn và trung hòa khí formaldehyde. Mӝt cách khác là dùng
mӝt lѭӧng paraformaldehyde thích hӧp (nӗng ÿӝ cuӕi cùng cӫa
paraformaldehyde trong không khí là 0,8%) ÿһt trong mӝt cái chҧo trên mӝt ÿƭa
ÿiӋn nóng. Ĉһt mӝt cái chҧo khác chӭa ammonium bicarbonate nhiӅu hѫn
paraformaldehyde 10% trên mӝt cái ÿƭa nóng thӭ hai vào tӫ. Cҳm dây ÿiӋn cӫa
ÿƭa nóng bên ngoài cӫa tӫ ÿӇ có thӇ ÿiӅu khiӇn hoҥt ÿӝng cӫa chҧo tӯ bên ngoài
bҵng cách cҳm hay rút phích ÿiӋn khi cҫn thiӃt. NӃu ÿӝ ҭm tѭѫng ÿӕi thҩp hѫn
70% thì nên ÿһt trong tӫ mӝt bình chӭa nѭӟc nóng ÿӇ hӣ trѭӟc khi ÿóng kín cӱa
trѭӟc tӫ và băng kín (ví dө bҵng băng nӕi ӕng). Vӟi nhӳng tҩm nhӵa tәng hӧp
nһng thì nên viӅn khe hӣ phía trѭӟc và lӛ thông gió phía sau ÿӇ ÿҧm bҧo khí
không thӇ rò rӍ vào phòng. Lӛ dây ÿiӋn qua phҫn ÿóng kín phía trѭӟc cǊng phҧi
bӏt kín.
Ĉƭa cӫa chҧo paraformaldehyde ÿѭӧc cҳm ÿiӋn vào. Nó ÿѭӧc rút ÿiӋn khi
paraformaldehyde ÿã bay hѫi hӃt. ĈӇ yên tӫ trong ít nhҩt 6 giӡ. Sau ÿó cҳm ÿiӋn
chҧo thӭ hai và có thӇ hóa hѫi ammonium bicarbonate. TiӃp theo, rút ÿiӋn và bұt
rӗi tҳt quҥt gió cӫa tӫ hai lҫn mӛi lҫn tҳt khoҧng 2 giây ÿӇ cho phép khí
ammonium bicarbonate tuҫn hoàn. ĈӇ yên tӫ trong khoҧng 30 phút trѭӟc khi mӣ
phҫn ÿóng kín phía trѭӟc (hay tҩm nhӵa tәng hӧp) và tháo tҩm bӏt lӛ thông hѫi ra.
Cҫn lau sҥch bӅ mһt tӫ ÿӇ loҥi bӓ nhӳng gì còn lҥi trѭӟc khi sӱ dөng.
Rӱa tay/khӱ nhiӉm tay

Nên mang găng tay thích hӧp bҩt cӭ khi nào thao tác vӟi vұt liӋu nguy hiӇm sinh
hӑc. Tuy nhiên, ÿiӅu ÿó không thӇ thay thӃ yêu cҫu rӱa tay thѭӡng xuyên và ÿúng
cách ÿӕi vӟi nhân viên phòng thí nghiӋm. Phҧi rӱa tay sau khi thao tác vӟi vұt
x 91 x
liӋu và ÿӝng vұt nguy hiӇm sinh hӑc và trѭӟc khi rӡi phòng thí nghiӋm.
Thѭӡng thì khӱ nhiӉm tay bҵng cách rӱa kӻ vӟi xà phòng thông thѭӡng và nѭӟc
là ÿӫ nhѭng trong các tình huӕng nguy hiӇm cao thì cҫn dùng xà phòng diӋt
khuҭn. Nên xoa tay kӻ bҵng xà phòng, chà rӱa ít nhҩt trong 10 giây, rӱa lҥi bҵng
nѭӟc sҥch và lau khô bҵng khăn giҩy hay vҧi sҥch (nӃu có thӇ, nên sӱ dөng máy
sҩy khô tay bҵng không khí nóng).
Nên sӱ dөng vòi rӱa ÿiӅu khiӇn bҵng khuӹu tay hoһc chân. Nhӳng nѫi không có
thì nên dùng khăn giҩy hay vҧi ÿӇ ÿóng vòi ÿӇ tránh tái nhiӉm tay ÿã rӱa.
Nhѭ ÿã ÿӅ cұp ӣ trên, tay bҭn ít có thӇ ÿѭӧc khӱ khuҭn bҵng cӗn khi không có
ÿiӅu kiӋn rӱa tay thích hӧp.
Khӱ trùng và tiӋt trùng bҵng nhiӋt

NhiӋt ÿӝ là mӝt trong nhӳng tác nhân vұt lý phә biӃn nhҩt sӱ dөng ÿӇ khӱ trùng
các tác nhân gây bӋnh. NhiӋt khô hoàn toàn không ăn mòn, dùng ÿӇ xӱ lý nhiӅu
vұt dөng cӫa phòng thí nghiӋm có thӇ chӏu ÿѭӧc nhiӋt ÿӝ 160 0C hoһc cao hѫn
trong vòng 2–4 giӡ. Ĉӕt hay thiêu (xem dѭӟi ÿây) cǊng là mӝt hình thӭc cӫa
nhiӋt khô. NhiӋt ҭm hiӋu quҧ nhҩt khi sӱ dөng dѭӟi hình thӭc hҩp thanh trùng.
Ĉun sôi không diӋt ÿѭӧc tҩt cҧ vi sinh vұt và/hoһc mҫm bӋnh, nhѭng có thӇ sӱ
dөng ÿӇ khӱ trùng bѭӟc ÿҫu khi các phѭѫng pháp khác (khӱ trùng hay khӱ nhiӉm
bҵng hóa chҩt, hҩp thanh trùng) không thích hӧp hay không thӇ thӵc hiӋn hoһc
không có.
Nhӳng vұt ÿã khӱ trùng phҧi thao tác và cҩt giӳ ÿӇ duy trì tình trҥng vô trùng cho
ÿӃn khi sӱ dөng.
Hҩp khӱ trùng
Hѫi nѭӟc bão hòa dѭӟi áp suҩt (hҩp thanh trùng) là biӋn pháp vô trùng vұt liӋu
phòng thí nghiӋm hiӋu quҧ và ÿáng tin cұy nhҩt. Thѭӡng thì nhӳng chu trình sau
sӁ ÿҧm bҧo viӋc vô trùng nhӳng vұt ÿһt ÿúng cách trong nӗi hҩp.
1. Giӳ ӣ nhiӋt ÿӝ 1340C trong 3 phút.
Dѭӟi ÿây là nhӳng mүu nӗi hҩp thanh trùng khác nhau.
N͛i h̭p chân không. Hình 10 minh hӑa cҩu trúc chung cӫa mӝt nӗi hҩp chân
không. Hѫi nѭӟc ÿi vào khoang áp suҩt và chiӃm chӛ cӫa dòng khí nһng ÿi xuӕng
và thông qua các van trong ӕng dүn cӫa khoang, gҳn vӟi bӝ lӑc HEPA.
x 92 x
Hình 10. N͛i h̭p chân không.
N͛i h̭p ti͉n chân không. ThiӃt bӏ này cho phép thҧi bӓ không khí khӓi khoang
trѭӟc khi hѫi nѭӟc vào. Khí thҧi ra ngoài qua mӝt van gҳn vӟi bӝ lӑc HEPA.
Cuӕi chu kǤ, hѫi nѭӟc tӵ ÿӝng thҧi ra ngoài. Nӗi hҩp này có thӇ vұn hành ӣ
1340C và vì thӃ chu kǤ vô trùng cӫa nó có thӇ giҧm ÿѭӧc 3 phút. Nó rҩt lý tѭӣng
cho nhӳng vұt xӕp, nhѭng không thӇ sӱ dөng ÿӇ xӱ lý chҩt lӓng.
N͛i h̭p áp sṷt b̹ng nhi͏t. ChӍ nên sӱ dөng loҥi này khi không có nӗi hҩp chân
không. Vұt liӋu ÿѭa vào loҥi nӗi này tӯ phía trên và ÿӕt nóng bҵng khí, ÿiӋn hoһc
nhӳng loҥi nhiên liӋu khác. Hѫi nѭӟc sinh ra bҵng cách ÿun nóng nѭӟc ӣ ÿáy
thùng và không khí ÿi lên qua mӝt lӛ thông hѫi. Khi tҩt cҧ không khí ÿã ÿѭӧc loҥi
bӓ, ÿóng van trên lӛ thông hѫi và giҧm nhiӋt. Áp suҩt và nhiӋt ÿӝ gia tăng cho
ÿӃn khi van an toàn mӣ ra ӣ mӭc ÿã ÿһt trѭӟc. Ĉây là lúc bҳt ÿҫu duy trì. Ӣ cuӕi
cӫa chu kǤ, ngӯng ÿun và cho phép giҧm nhiӋt ÿӝ xuӕng 800C hay thҩp hѫn trѭӟc
khi mӣ nҳp.
X͇p v̵t li͏u vào n͛i h̭p
Nên xӃp vұt liӋu lӓng lҿo trong khoang ÿӇ hѫi nѭӟc xuyên qua và khí thҧi ra ÿѭӧc
dӉ dàng. Túi ÿӵng cho phép hѫi nѭӟc vào ÿӃn các vұt liӋu bên trong.
Phòng ngͳa trong s͵ dͭng n͛i h̭p kh͵ trùng
Các qui tҳc sau ÿây có thӇ giҧm ÿӃn mӭc tӕi thiӇu nhӳng nguy cѫ phát sinh trong
vұn hành nӗi áp suҩt.
1. Trách nhiӋm khi vұn hành và bҧo quҧn thѭӡng xuyên cҫn phân công cho
x 93 x
nhӳng nhân viên ÿã qua ÿào tҥo.
2. Mӝt chѭѫng trình bҧo dѭӥng phòng ngӯa nên bao gӗm kiӇm tra thѭӡng
xuyên khoang, nhӳng chӛ bӏt ӣ cӱa, tҩt cҧ ÿӗng hӗ ÿo và do nhân viên ÿӫ
năng lӵc quҧn lý.
3. Hѫi nѭӟc nên bão hòa và không có nhӳng chҩt hóa hӑc (ví dө nhѭ các
chҩt ӭc chӃ ăn mòn) có thӇ làm hӓng nhӳng vұt ÿѭӧc vô trùng.
4. Tҩt cҧ vұt liӋu ÿӇ hҩp thanh trùng nên ÿӵng trong nhӳng vұt chӭa mà
không khí di chuyӇn nhanh và truyӅn nhiӋt tӕt. Cҫn ÿӇ vұt liӋu lӓng lҿo
bên trong khoang nӗi hҩp ÿӇ hѫi nѭӟc ÿѭӧc ÿӅu khҳp.
5. Ĉӕi vӟi nӗi hҩp thanh trùng không có gҳn khóa an toàn liên ÿӝng, ÿӇ
phòng nҳp bӏ mӣ ra khi có áp suҩt cao trong khoang nӗi hҩp thì nên ÿóng
van chính ÿӇ nhiӋt ÿӝ xuӕng dѭӟi 800C rӗi mӟi mӣ nҳp nӗi hҩp.
6. Nên ÿһt cѫ chӃ xҧ khí chұm khi hҩp thanh trùng dung dӏch vì nhiӋt ÿӝ cao
có thӇ làm chúng sôi tràn ra.
7. Ngѭӡi vұn hành nên mang găng tay và mһt nҥ thích hӧp ÿӇ bҧo vӋ khi mӣ
nӗi hҩp, ngay cҧ khi nhiӋt ÿӝ ÿã hҥ thҩp dѭӟi 800C.
8. Khi kiӇm tra thѭӡng xuyên hiӋu suҩt cӫa nӗi hҩp, nên ÿһt dөng cө chӍ thӏ
sinh hӑc hay cһp nhiӋt ÿiӋn ӣ giӳa các vұt ÿѭӧc hҩp thanh trùng. Trong
“trѭӡng hӧp xҩu nhҩt”, viӋc giám sát thѭӡng xuyên bҵng cһp nhiӋt ÿiӋn và
thiӃt bӏ ghi là rҩt cҫn thiӃt ÿӇ xác ÿӏnh chu kǤ vұn hành thích hӧp.
9. Màng lӑc tháo nѭӟc cӫa khoang (nӃu có) nên tháo ra và lau sҥch hàng
ngày.
10. Phҧi cҭn thұn ÿӇ ÿҧm bҧo van xҧ cӫa nӗi hҩp áp suҩt không bӏ nghӁn do
giҩy v.v… trong vұt ÿѭӧc hҩp thanh trùng.
Thiêu hӫy
Thiêu hӫy là cách hiӋu quҧ (xem chѭѫng 3) ÿӇ xӱ lý xác ÿӝng vұt cǊng nhѭ các
chҩt thҧi trong giҧi phүu hay tӯ phòng thí nghiӋm, có thӇ không cҫn khӱ trùng
trѭӟc (xem chѭѫng 3). ChӍ thiêu hӫy vұt liӋu nhiӉm trùng thay cho hҩp khӱ trùng
khi lò thiêu ÿһt dѭӟi sӵ quҧn lý cӫa phòng thí nghiӋm.
Thiêu hӫy ÿúng cách cҫn có phѭѫng tiӋn ÿiӅu khiӇn nhiӋt ÿӝ hiӋu quҧ và mӝt
khoang ÿӕt thӭ hai. NhiӅu lò thiêu, ÿһc biӋt là nhӳng lò chӍ có mӝt phòng ÿӕt,
không phù hӧp ÿӇ xӱ lý vұt liӋu, xác ÿӝng vұt và nhӵa tәng hӧp nhiӉm trùng.
Nhӳng vұt liӋu này có thӇ không phân hӫy hoàn toàn và khí thҧi ra tӯ ӕng khói
chӭa vi sinh vұt, hóa chҩt ÿӝc hҥi và khói có thӇ gây ô nhiӉm không khí. Tuy
nhiên, có nhiӅu cҩu hình an toàn cho buӗng ÿӕt. NhiӋt ÿӝ lý tѭӣng trong buӗng
ÿҫu tiên cҫn ӣ mӭc tӕi thiӇu là 8000C và ӣ phòng thӭ hai là 10000C.
Vұt liӋu ÿem thiêu, ngay cҧ khi ÿã khӱ nhiӉm trѭӟc, nên chuyӇn ÿӃn lò thiêu
trong nhӳng túi ÿӵng, tӕt nhҩt là bҵng nhӵa tәng hӧp. Ngѭӡi vұn hành lò thiêu
x 94 x
cҫn biӃt nhӳng hѭӟng dүn thích hӧp vӅ sҳp xӃp các vұt liӋu ÿӇ thiêu và ÿiӅu khiӇn
nhiӋt ÿӝ. CǊng nên lѭu ý rҵng hiӋu quҧ vұn hành mӝt lò thiêu phө thuӝc lӟn vào
sӵ sҳp xӃp thích hӧp các vұt liӋu trong chҩt thҧi ÿѭӧc xӱ lý.
HiӋn ÿang có nhӳng băn khoăn vӅ khҧ năng tӗn tҥi nhӳng ҧnh hѭӣng tiêu cӵc ÿӃn
môi trѭӡng cӫa nhӳng lò thiêu hiӋn có và cҧ nhӳng lò ÿang ÿѭӧc ÿӅ xuҩt. Ngѭӡi
ta vүn tiӃp tөc nӛ lӵc ÿӇ làm ra nhӳng lò thiêu tiӃt kiӋm năng lѭӧng và thân thiӋn
hѫn vӟi môi trѭӡng.
Thҧi bӓ
Thҧi bӓ chҩt thҧi phòng thí nghiӋm và y tӃ là vҩn ÿӅ thuӝc vӅ nhӳng quy ÿӏnh
khác nhau cӫa ÿӏa phѭѫng, quӕc gia và quӕc tӃ, và nhӳng qui ÿӏnh mӟi nhҩt phҧi
ÿѭӧc tham khҧo trѭӟc khi thiӃt kӃ và thӵc hiӋn mӝt chѭѫng trình ÿóng gói, vұn
chuyӇn và vӭt bӓ nhӳng chҩt thҧi có hiӇm hӑa sinh hӑc. Nói chung, ÿӏa phѭѫng
có thӇ xӱ lý và thҧi bӓ tro tӯ lò thiêu nhѭ chҩt thҧi sinh hoҥt. Chҩt thҧi ÿã hҩp khӱ
trùng có thӇ thiêu ngoài phòng thí nghiӋm hoһc chôn lҩp ӣ nhӳng khu vӵc ÿã
ÿѭӧc cҩp phép (xem chѭѫng 3).
ĈӇ biӃt thêm thông tin, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (13) và (29–39).
x 95 x
15. Giӟi thiӋu vӅ vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm
trùng
Vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng hoһc có nguy cѫ nhiӉm trùng tùy thuӝc vào
nhӳng quy ÿӏnh nghiêm ngһt cӫa quӕc gia và quӕc tӃ. Nhӳng quy ÿӏnh ÿó mô tҧ
viӋc sӱ dөng hӧp lý vұt liӋu ÿóng gói cǊng nhѭ nhӳng yêu cҫu chuyên chӣ khác.
Nhân viên phòng thí nghiӋm phҧi vұn chuyӇn chҩt nhiӉm trùng theo nhӳng ÿiӅu
lӋ vұn chuyӇn thích hӧp. Sӵ thӵc hiӋn ÿúng nhӳng qui tҳc sӁ:
1. Giҧm nguy cѫ xҧy ra hѭ hӓng và rò rӍ các gói hàng, và do ÿó
2. Giҧm nhӳng phѫi nhiӉm có thӇ gây ra nhiӉm trùng
3. Cҧi thiӋn hiӋu quҧ viӋc giao gói hàng.
Quy ÿӏnh vұn chuyӇn quӕc tӃ
Quy ÿӏnh vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng (bҵng bҩt kǤ phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn
nào) dӵa trên Quy ÿ͓nh v͉ v̵n chuy͋n hàng hóa nguy hi͋m (40) cӫa Liên hiӋp
quӕc. Nhӳng khuyӃn nghӏ này ÿѭӧc xây dӵng bӣi Hӝi ÿӗng Chuyên gia vӅ Vұn
chuyӇn Hàng hóa nguy hiӇm cӫa Liên hiӋp quӕc (UNCETDG). ĈӇ trӣ thành
nhӳng ràng buӝc vӅ mһt pháp lý, các cѫ quan quyӅn lӵc phҧi ÿѭa nhӳng quy ÿӏnh
vұn chuyӇn hàng hóa nguy hiӇm thành nhӳng ÿiӅu lӋ quӕc gia và quӕc tӃ, ví dͭ
nh˱ H˱ͣng d̳n kͿ thu̵t v͉ v̵n chuy͋n hàng hóa an toàn b̹ng ÿ˱ͥng không (41)
cӫa Tә chӭc Hàng không Dân dөng Quӕc tӃ (ICAO) ÿӕi vӟi vұn chuyӇn bҵng
máy bay và Hi͏p ÿ͓nh v͉ v̵n chuy͋n hàng hóa nguy hi͋m b̹ng ÿ˱ͥng b͡ cͯa
Châu Âu (ADR) (42).
Hàng năm, Hӝi vұn chuyӇn hàng không quӕc tӃ (IATA) phát hành H˱ͣng d̳n
v̵n chuy͋n ch̭t nhi͍m khu̱n (43). Hѭӟng dүn cӫa IATA phҧi theo H˱ͣng d̳n
kͿ thu̵t cӫa ICAO nhѭ là mӝt tiêu chuҭn tӕi thiӇu, nhѭng có thӇ áp ÿһt thêm giӟi
hҥn. Nhӳng hѭӟng dүn cӫa IATA phҧi ÿѭӧc tuân thӫ khi hàng hóa ÿѭӧc chuyên
chӣ bӣi thành viên cӫa IATA.
Vì Quy ÿ͓nh m̳u cͯa liên hͫp qu͙c v͉ v̵n chuy͋n hàng hóa nguy hi͋m là mӝt
tұp hӧp các khuyӃn nghӏ tích cӵc vӅ nhӳng vҩn ÿӅ mӟi ÿѭӧc bә sung hai năm
mӝt lҫn, ngѭӡi ÿӑc ÿѭӧc tiӃp cұn nhӳng phát hành mӟi nhҩt cӫa nhӳng quy ÿӏnh
mүu cӫa quӕc gia và quӕc tӃ ÿӇ có nhӳng thông tin ÿã ÿiӅu chӍnh có thӇ áp dөng
ÿѭӧc.
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿóng vai trò là tѭ vҩn cho UNCETDG. Nhӳng thay ÿәi
chӫ yӃu ÿӕi vӟi nhӳng quy ÿӏnh vұn chuyӇn liên quan ÿӃn vұn chuyӇn chҩt nhiӉm
trùng ÿѭӧc giӟi thiӋu trong phiên bҧn thӭ 13 (2003) cӫa Nhͷng quy ÿ͓nh chu̱n
(40) cӫa Liên hiӋp quӕc. Nhӳng hѭӟng dүn trên cѫ sӣ nhӳng sӱa ÿәi bә sung có ӣ
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi (44).
Nhӳng quy ÿӏnh chuҭn cӫa quӕc tӃ không nhҵm thay thӃ bҩt cӭ quy ÿӏnh nào cӫa
ÿӏa phѭѫng và quӕc gia. Tuy nhiên, nӃu không có quy ÿӏnh quӕc gia thì nên thӵc
hiӋn theo nhӳng quy ÿӏnh chuҭn cӫa quӕc tӃ.
x 96 x
ĈiӅu quan trӑng cҫn lѭu ý là vұn chuyӇn quӕc tӃ vӅ các chҩt nhiӉm trùng cǊng
tuân theo các quy ÿӏnh xuҩt/nhұp khҭu quӕc gia.
HӋ thӕng ÿóng gói ba lӟp cѫ bҧn
Hình 11 minh hӑa hӋ thӕng ÿóng gói ba lӟp - sӵ chӑn lӵa ÿӕi vӟi viӋc vұn chuyӇn
các chҩt nhiӉm trùng và nhiӉm trùng tiӅm tàng. HӋ thӕng ÿóng gói này bao gӗm
ba lӟp: vұt chӭa ÿҫu tiên, bao bì thӭ hai và bao bì ngoài cùng.
Vұt chӭa ÿҫu tiên chӭa ÿӵng mүu vұt phҧi kín nѭӟc, không rò rӍ và có nhãn ÿúng
vӟi nӝi dung bên trong. Vұt chӭa ÿҫu tiên gói trong vұt liӋu có khҧ năng thҩm
nѭӟc ÿӫ lӟn ÿӇ hút tҩt cҧ chҩt lӓng trong trѭӡng hӧp có ÿә vӥ hay rò rӍ.
Bao bì thӭ hai kín nѭӟc và không rò rӍ dùng ÿӇ gói và bҧo vӋ túi/các túi thӭ nhҩt.
Có thӇ ÿһt các vұt chӭa ÿҫu tiên ÿã bao nhiӅu lӟp trong mӝt túi riêng rӁ thӭ hai.
Có qui ÿӏnh vӅ giӟi hҥn thӇ tích và/hoһc khӕi lѭӧng ÿӕi vӟi ÿóng gói vұt liӋu
nhiӉm trùng.
Bao bì thӭ ba bҧo vӋ bao bì thӭ hai khӓi bӏ hѭ hҥi do các tác nhân vұt lý trong khi
vұn chuyӇn. PhiӃu dӳ liӋu vӅ vұt mүu, thѭ tín và nhӳng thông tin khác ÿӇ xác
ÿӏnh hay mô tҧ vұt mүu và xác ÿӏnh ngѭӡi gӱi và ngѭӡi nhұn cǊng nhѭ tҩt cҧ các
tài liӋu khác theo yêu cҫu cǊng phҧi ÿѭӧc cung cҩp theo nhӳng quy ÿӏnh mӟi
nhҩt.
Qui ÿ͓nh chu̱n cӫa Liên hӧp quӕc qui ÿӏnh sӱ dөng hai hӋ thӕng ÿóng gói ba lӟp
khác nhau. HӋ thӕng ÿóng góp ba lӟp cѫ bҧn áp dөng trong vұn chuyӇn nhiӅu vұt
liӋu nhiӉm trùng. Tuy nhiên, các sinh vұt có nguy cѫ cao phҧi vұn chuyӇn theo
nhӳng yêu cҫu nghiêm ngһt hѫn. ĈӇ biӃt thêm chi tiӃt vӅ các cách ÿóng gói khác
nhau tùy theo vұt liӋu vұn chuyӇn nên tham khҧo nhӳng quy ÿӏnh chuҭn cӫa quӕc
gia và/hoһc quӕc tӃ.
Qui trình lau chùi ÿә vӥ
Trong trѭӡng hӧp vұt liӋu nhiӉm trùng hoһc có nguy cѫ nhiӉm trùng bӏ ÿә vӥ thì
nên áp dөng quy trình lau chùi sau ÿây:
1. Mang găng tay và quҫn áo bҧo hӝ, bao gӗm mһt nҥ bҧo vӋ mһt và mҳt nӃu
có yêu cҫu.
2. Phӫ chҩt ÿә ra bҵng vҧi hay khăn giҩy ÿӇ ngăn chһn chúng.
3. Ĉә chҩt tҭy trùng thích hӧp lên khăn giҩy và khu vӵc ngay xung quanh
(thông thѭӡng, dung dӏch tҭy trҳng 5% là thích hӧp, nhѭng ÿӕi vӟi nhӳng
ÿә vӥ trên máy bay thì nên sӱ dөng chҩt tҭy trùng ammonium bұc 4.)
4. Ĉә chҩt tҭy trùng theo vòng tròn bҳt ÿҫu tӯ mép ngoài cӫa vùng bӏ ÿә vӥ
và hѭӟng vӅ phía trung tâm.
5. Sau mӝt khoҧng thӡi gian thích hӧp (khoҧng 30 phút), dӑn sҥch vұt liӋu
ÿó. NӃu có ÿә vӥ thӫy tinh hay có nhӳng vұt sҳc nhӑn, sӱ dөng ÿӗ hӕt rác
hay mӝt tҩm các tông cӭng ÿӇ thu nhһt vұt liӋu và ÿә vào trong mӝt vұt
chӭa chӕng thӫng ÿӇ thҧi bӓ.
x 97 x
Hình 11. Ví dͭ v͉ h͏ th͙ng ÿóng gói 3 lͣp
(hình minh h͕a do IATA, Montreal, Canada cung c̭p)
6. Lau chùi và khӱ trùng vùng bӏ ÿә vӥ (nӃu cҫn, lһp lҥi bѭӟc 2- 5).
7. Bӓ các vұt liӋu nhiӉm bҭn vào vұt chӭa chҩt thҧi sӱ dөng mӝt lҫn, chӕng
x 98 x
thӫng và rò rӍ.
8. Sau khi hoàn tҩt khӱ khuҭn, báo cáo ngѭӡi có thҭm quyӅn là vӏ trí ÿó ÿã
ÿѭӧc khӱ khuҭn.
x 99 x
x 100 x
PHҪN V
Giӟi thiӋu vӅ công nghӋ sinh hӑc
x 101 x
x 102 x
16. An toàn sinh hӑc và công nghӋ DNA tái tә hӧp
Công nghӋ DNA tái tә hӧp liên quan tӟi viӋc tәng hӧp vұt liӋu di truyӅn tӯ các
nguӗn khác nhau ÿӇ tҥo ra các sinh vұt biӃn ÿәi gen (GMOs) mà trѭӟc ÿây chѭa
tӗn tҥi trong tӵ nhiên. Ban ÿҫu, các nhà sinh hӑc phân tӱ có mӝt mӕi quan tâm
chung ÿó là nhӳng ÿһc tính không thӇ ÿoán trѭӟc và không mong muӕn cӫa các
sinh vұt này có thӇ gây ra mӝt mӕi nguy sinh hӑc nӃu chúng thoát ra khӓi phòng
thí nghiӋm. Mӕi quan tâm này trӣ thành tiêu ÿiӇm cӫa mӝt hӝi nghӏ khoa hӑc
ÿѭӧc tә chӭc tҥi Asilomar, CA, Hoa KǤ vào năm 1975 (45). Tҥi hӝi nghӏ ÿó, vҩn
ÿӅ an toàn ÿã ÿѭӧc thҧo luұn và nhӳng hѭӟng dүn ÿҫu tiên vӅ công nghӋ DNA tái
tә hӧp ÿã ÿѭӧc ÿѭa ra. Nhӳng kinh nghiӋm nghiên cӭu trong hѫn 25 năm sau ÿó
ÿã chӭng minh rҵng kӻ thuұt gen có thӇ thӵc hiӋn an toàn hѫn khi tiӃn hành ÿánh
giá nguy cѫ hӧp lý và sӱ dөng các biӋn pháp an toàn thӓa ÿáng.
Ĉҫu tiên, công nghӋ DNA tái tә hӧp hoһc kӻ thuұt gen ÿã ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ phân
ÿoҥn DNA vô tính trong vұt chӫ nhiӉm khuҭn ÿӇ tìm nhanh các sҧn phҭm gen ÿһc
hiӋu cho các nghiên cӭu sâu hѫn. Phân tӱ DNA tái tә hӧp cǊng ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ
tҥo ra các sinh vұt biӃn ÿәi gen nhѭ ÿӝng vұt chuyӇn gen và ÿӝng vұt “khác
thѭӡng” cǊng nhѭ thӵc vұt chuyӇn gen.
Công nghӋ DNA tái tә hӧp ÿã có mӝt tác ÿӝng to lӟn ÿӕi vӟi y, sinh hӑc và thұm
chí sӁ có ҧnh hѭӣng lӟn hѫn khi mà hiӋn ÿã có chuӛi nucleotide cӫa toàn bӝ bӝ
gen ngѭӡi. Mѭӡi ngàn gen mà hiӋn nay chѭa biӃt chӭc năng sӁ ÿѭӧc nghiên cӭu
bҵng công nghӋ DNA tái tә hӧp. LiӋu pháp gen có thӇ trӣ thành cách ÿiӅu trӏ
thông thѭӡng cho mӝt sӕ bӋnh và nhӳng véc tѫ mӟi cho chuyӇn gen có khҧ năng
ÿѭӧc sáng chӃ sӱ dөng kӻ thuұt di truyӅn hӑc. Ĉӗng thӡi, thӵc vұt chuyӇn gen tҥo
thành bҵng công nghӋ DNA tái tә hӧp có thӇ ÿóng vai trò ngày càng quan trӑng
trong nӅn nông nghiӋp hiӋn ÿҥi.
Nhӳng cuӝc thӱ nghiӋm liên quan tӟi xây dӵng hay sӱ dөng sinh vұt chuyӇn gen
nên ÿѭӧc kiӇm soát sau khi tiӃn hành ÿánh giá nguy cѫ an toàn sinh hӑc. Mҫm
bӋnh và bҩt cӭ mӕi nguy hiӇm tiӅm tàng nào liên quan tӟi nhӳng sinh vұt ÿó có
thӇ có ÿһc ÿiӇm chѭa ÿѭӧc xác ÿӏnh. Ĉһc tính cӫa cѫ thӇ cho, bҧn chҩt cӫa chuӛi
DNA ÿѭӧc chuyӇn, ÿһc ÿiӇm cuҧ cѫ thӇ nhұn và ÿһc ÿiӇm cuҧ môi trѭӡng cǊng
cҫn ÿѭӧc ÿánh giá. Nhӳng yӃu tӕ này giúp xác ÿӏnh mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc yêu
cҫu ÿӇ thao tác cѫ thӇ biӃn ÿәi gen tҥo thành an toàn và xác ÿӏnh hӋ thӕng ngăn
chһn vұt lý và sinh hӑc nên sӱ dөng.
Ĉánh giá an toàn sinh hӑc ÿӕi vӟi các hӋ thӕng thӇ hiӋn sinh hӑc
HӋ thӕng thӇ hiӋn sinh hӑc bao gӗm các véc tѫ và các tӃ bào vұt chӫ. Phҧi thoҧ
mãn mӝt sӕ tiêu chuҭn ÿӇ có thӇ sӱ dөng chúng hiӋu quҧ và an toàn. Mӝt ví dө vӅ
hӋ thӕng thӇ hiӋn sinh hӑc là plasmid pUC18. Thѭӡng sӱ dөng nhѭ mӝt véc tѫ
x 103 x
ÿѫn dòng kӃt hӧp vӟi các tӃ bào Escherichia coli K12, plasmid pUC18 ÿã ÿѭӧc
giҧi trình tӵ gen hoàn toàn. Tҩt cҧ các gen ÿáp ӭng cho viӋc biӇu hiӋn ӣ các vi
khuҭn khác ÿã ÿѭӧc loҥi bӓ khӓi tiӅn plasmid pBR322. E. coli K12 là mӝt chӫng
không gây bӋnh và không thӇ tӗn tҥi trong ruӝt cӫa ngѭӡi và ÿӝng vұt khӓe
mҥnh. Các thí nghiӋm kӻ thuұt gen thông thѭӡng có thӇ thӵc hiӋn an toàn trong
E. coli K12/pUC18 ӣ mӭc ÿӝ An toàn sinh hӑc cҩp 1, cung cҩp thêm các sҧn
phҭm biӇu hiӋn DNA ngoҥi lai không ÿòi hӓi các mӭc an toàn sinh hӑc cao hѫn.
Ĉánh giá an toàn sinh hӑc ÿӕi vӟi các véc tѫ thӇ hiӋn
Nhӳng cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc cao hѫn có thӇ ÿѭӧc yêu cҫu khi:
1. Sӵ biӇu hiӋn cӫa ÿoҥn DNA có nguӗn gӕc tӯ sinh vұt gây bӋnh có thӇ gia tăng
ÿӝc tính cuҧ sinh vұt biӃn ÿәi gen.
2. Xác ÿӏnh nhӳng ÿoҥn DNA thêm vào không có ÿһc tính tӕt (nhѭ trong lúc
chuҭn bӏ thѭ viӋn bӝ gen DNA tӯ các vi sinh vұt gây bӋnh).
3. Nhӳng sҧn phҭm gen có hoҥt tính dѭӧc lý tiӅm tàng.
4. Nhӳng sҧn phҭm gen mã hoá ÿӝc tӕ.
Nhӳng véc tѫ vi rút cho chuyӇn gen

Nhӳng véc tѫ vi rút nhѭ véc tѫ adenovirus sӱ dөng ÿӇ chuyӇn gen ÿӃn nhӳng tӃ
bào khác. Nhӳng véc tѫ ÿó thiӃu mӝt sӕ gen sao bҧn vi rút và nhân lên trong
nhӳng dòng tӃ bào có khiӃm khuyӃt ÿó.
Sӵ lѭu giӳ nhӳng véc tѫ ÿó có thӇ nhiӉm nhӳng vi rút sao chép thành thҥo do
nhӳng trѭӡng hӧp tái tә hӧp ngүu nhiên ít gһp khi các dòng tӃ bào nhân lên hoһc
có thӇ do ÿiӅu kiӋn thiӃu tinh khiӃt sinh ra. Nhӳng véc tѫ ÿó nên thao tác ӣ cùng
mӭc an toàn sinh hӑc vӟi adenovirus bӕ mҽ sinh ra chúng.
Ĉӝng vұt chuyӇn gien và ÿӝng vұt "khác thѭӡng "

Nhӳng ÿӝng vұt mang ÿһc ÿiӇm di truyӅn ngoҥi lai (ÿӝng vұt chuyӇn gen) nên
thao tác trong nhӳng mӭc ÿӝ ngăn chһn phù hӧp vӟi ÿһc ÿiӇm cӫa sҧn phҭm cӫa
gen ngoҥi lai. Nhӳng ÿӝng vұt ÿã loҥi bӓ có mөc ÿích nhӳng gen ÿһc trѭng (ÿӝng
vұt lҥ) thѭӡng không bӝc lӝ nhӳng mӕi nguy sinh hӑc cө thӇ.
Ví dө vӅ ÿӝng vұt chuyӇn gen gӗm có nhӳng ÿӝng vұt có thө quan ÿӕi vӟi nhӳng
vi rút mà thông thѭӡng không thӇ gây nhiӉm cho ÿӝng vұt ÿó. NӃu nhӳng ÿӝng
vұt chuyӇn gen ÿó thoát ra khӓi phòng thí nghiӋm và truyӅn thông tin di truyӅn
ÿӃn quҫn thӇ ÿӝng vұt hoang dҥi thì vӅ mһt lý thuyӃt, mӝt nguӗn ÿӝng vұt vӟi vi
rút ÿһc trѭng ÿó có thӇ phát sinh.
Khҧ năng này ÿӕi vӟi poliovirus ÿã ÿѭӧc thҧo luұn và ÿһc biӋt liên quan trong
hoàn cҧnh thanh toán bӋnh bҥi liӋt. Chuӝt chuyӇn gen biӇu hiӋn thө quan cӫa vi
rút gây bӋnh bҥi liӋt ӣ ngѭӡi phát sinh tӯ nhӳng phòng thí nghiӋm khác nhau ÿã
dӉ nhiӉm vi rút gây bӋnh bҥi liӋt bҵng nhiӅu con ÿѭӡng tiêm truyӅn khác nhau và
x 104 x
kӃt quҧ là bӋnh biӇu hiӋn vӅ cҧ phѭѫng diӋn lâm sàng và mô bӋnh hӑc giӕng vӟi
bӋnh bҥi liӋt ӣ ngѭӡi.
Tuy nhiên, kiӇu mүu cӫa chuӝt khác vӟi ngѭӡi ӣ chӛ sӵ sao chép bӝ máy tiêu hóa
cӫa poliovirus lan truyӅn theo ÿѭӡng tiêu hóa thì hoһc không ÿҫy ÿӫ hoһc không
xҧy ra. Vì thӃ rҩt khó có khҧ năng viӋc truyӅn thông tin di truyӅn tӯ chuӝt chuyӇn
gen sang loài hoang dҥi tҥo ra mӝt nguӗn vұt chӫ mӟi ÿӕi vӟi poliovirus. Tuy
nhiên ví dө ÿó chӍ ra rҵng ÿӕi vӟi mӛi dòng mӟi cӫa ÿӝng vұt chuyӇn gen, cҫn
tiӃn hành nhӳng nghiên cӭu sâu hѫn ÿӇ xác ÿӏnh nhӳng con ÿѭӡng mà ÿӝng vұt
có thӇ bӏ nhiӉm, lѭӧng chҩt tiêm truyӅn cҫn có ÿӇ gây nhiӉm và quy mô phát tán
cӫa vi rút bӣi ÿӝng vұt nhiӉm trùng. Thêm vào ÿó, tҩt cҧ biӋn pháp nên ÿѭӧc thӵc
thi ÿӇ ÿҧm bҧo ngăn chһn chính xác chuӝt chuyӇn gen thө quan.
Thӵc vұt chuyӇn gen

Thӵc vұt chuyӇn gen thӇ hiӋn khҧ năng chӏu ÿӵng ÿѭӧc vӟi thuӕc diӋt cӓ hay
kháng vӟi côn trùng là mӝt vҩn ÿӅ gây tranh luұn lӟn hiӋn nay ӣ nhiӅn nѫi trên
thӃ giӟi. Các thҧo luұn tұp trung vào nhӳng chӫ ÿӅ an toàn thӵc phҭm cӫa nhӳng
thӵc vұt ÿó và nhӳng hұu quҧ lâu dài vӅ sinh thái hӑc cӫa viӋc nuôi trӗng chúng.
Nhӳng gen biӇu hiӋn ӣ thӵc vұt chuyӇn gen mà có nguӗn gӕc tӯ ÿӝng vұt hay
ngѭӡi sӱ dөng ÿӇ phát triӇn các sҧn phҭm chӳa bӋnh và dinh dѭӥng. Ĉánh giá
nguy cѫ cҫn xác ÿӏnh mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc thích hӧp cho sҧn xuҩt nhӳng thӵc
vұt ÿó.
Ĉánh giá nguy cѫ ÿӕi vӟi sinh vұt biӃn ÿәi gen
Ĉánh giá nguy cѫ ÿӇ làm viӋc vӟi sinh vұt biӃn ÿәi gen cҫn quan tâm ÿӃn ÿһc
ÿiӇm cӫa sinh vұt cho và sinh vұt nhұn.
Ví dө vӅ nhӳng ÿһc ÿiӇm cҫn quan tâm gӗm có:
Nguy hi͋m tr͹c ti͇p tͳ gen cho (sinh v̵t cho)

ViӋc ÿánh giá là cҫn thiӃt trong trѭӡng hӧp sҧn phҭm cӫa gen cho ÿã biӃt rõ ÿһc
tính sinh hӑc hay dѭӧc tính có thӇ làm tăng ÿӝc tính, ví dө nhѭ :
1. Ĉӝc tӕ
2. Cytokines
3. Hormones
4. Các yӃu tӕ ÿiӅu tiӃt biӇu hiӋn gen
5. Các yӃu tӕ ÿӝc tính hay tác nhân làm gia tăng ÿӝc tính.
6. Nhӳng ÿoҥn gen gây bӋnh ung thѭ
7. Khҧ năng kháng vӟi kháng sinh
8. Chҩt gây dӏ ӭng.
ViӋc ÿánh giá nhӳng trѭӡng hӧp này cҫn bao gӗm ѭӟc tính mӭc ÿӝ biӇu thӏ ÿòi
hӓi ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc hoҥt tính sinh hӑc hay dѭӧc tính.
x 105 x
Nguy hi͋m liên quan tͣi c˯ th͋ nh̵n/v̵t chͯ
1. Tính nhҥy cҧm cӫa vұt chӫ
2. Tác nhân gây bênh cӫa dòng vұt chӫ, bao gӗm ÿӝc tính, tính lây nhiӉm và ÿӝc
tӕ cӫa sҧn phҭm
3. Sӵ thay ÿәi cӫa loҥi vұt chӫ
4. Tình trҥng miӉn dӏch cӫa cѫ thӇ nhұn
5. Hұu quҧ cӫa phѫi nhiӉm
Nguy hi͋m tͳ s͹ thay ÿ͝i cͯa nhͷng ÿ̿c ÿi͋m gây b͏nh ÿang t͛n t̩i
NhiӅu sӵ thay ÿәi không liên quan ÿӃn nhӳng gen mà sҧn phҭm ÿѭӧc thҩy rõ là
có hҥi, nhѭng nhiӅu ҧnh hѭӣng bҩt lӧi có thӇ gia tăng do sӵ thay ÿәi nhӳng ÿһc
ÿiӇm gây bӋnh hoһc không gây bӋnh ÿã tӗn tҥi. Sӵ thay ÿәi cӫa nhӳng gen bình
thѭӡng có thӇ thay ÿәi khҧ năng gây bӋnh. Trong nӛ lӵc ÿӇ xác ÿӏnh nhӳng mӕi
nguy hiӇm tiӅm tàng ÿó, cҫn quan tâm ÿӃn nhӳng ÿiӇm sau (danh sách này không
bao quát toàn bӝ).
1. Có hay không sӵ gia tăng tính lây nhiӉm hay khҧ năng gây bӋnh?
2. Có thӇ khҳc phөc mӑi ÿӝt biӃn bҩt lӵc bên trong cѫ thӇ nhұn nhѭ mӝt kӃt
quҧ cӫa sӵ chèn gen ngoҥi lai?
3. Gen ngoҥi lai mã hóa mӝt yӃu tӕ quyӃt ÿӏnh khҧ năng gây bӋnh tӯ sinh vұt
khác?
4. NӃu DNA ngoҥi lai có mӝt yӃu tӕ quyӃt ÿӏnh khҧ năng gây bӋnh, có ÿoán
ÿѭӧc gen này có thӇ góp phҫn phát sinh bӋnh cӫa sinh vұt biӃn ÿәi gen ÿó
không ?
5. Có sҹn cách xӱ lý không?
6. Tính nhҥy cҧm cӫa sinh vұt biӃn ÿәi gen ÿӕi vӟi kháng sinh hay nhӳng
hình thӭc ÿiӅu trӏ khác sӁ bӏ ҧnh hѭӣng nhѭ là mӝt hұu quҧ cӫa biӃn ÿәi
gen?
7. Có thӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc thanh toán sinh vұt chuyӇn gen không?
Các quan tâm khác

Sӱ dөng nguyên vҽn ÿӝng vұt hoһc thӵc vұt cho mөc ÿích thӵc nghiӋm ÿӅu ÿòi
hӓi phҧi thұn trӑng. Ngѭӡi nghiên cӭu phҧi tuân theo nhӳng qui ÿӏnh, giӟi hҥn và
yêu cҫu khi làm viӋc vӟi nhӳng sinh vұt biӃn ÿәi gen ӣ các quӕc gia và cѫ quan
sӣ tҥi.
Các quӕc gia có thӇ có các cѫ quan chӭc năng xây dӵng nhӳng hѭӟng dүn vӅ làm
viӋc vӟi sinh vұt biӃn ÿәi gen và có thӇ giúp ÿӥ các nhà khoa hӑc phân loҥi công
viӋc ӣ cҩp an toàn sinh hӑc thích hӧp. Trong mӝt sӕ trѭӡng hӧp, sӵ phân loҥi có
thӇ khác nhau giӳa các quӕc gia hoһc các quӕc gia có thӇ quyӃt ÿӏnh phân loҥi
công viӋc ӣ mӝt mӭc thҩp hѫn hoһc cao hѫn khi sҹn có thông tin mӟi vӅ mӝt hӋ
thӕng véc tѫ/vұt chӫ ÿһc biӋt.
x 106 x
Ĉánh giá nguy cѫ là mӝt quy trình năng ÿӝng liên quan ÿӃn nhӳng phát triӇn mӟi
và sӵ tiӃn bӝ cӫa khoa hӑc. Thӵc hiӋn ÿánh giá nguy cѫ thích hӧp sӁ ÿҧm bҧo
rҵng nhӳng lӧi ích cӫa kӻ thuұt DNA tái tә hӧp vүn có thӇ ӭng dөng cho nhân
loҥi trong nhiӅu năm tӟi.
ĈӇ biӃt thêm thông tin xem tài liӋu tham khҧo sӕ (17) và (46 - 48).
x 107 x
x 108 x
PHҪN VI
An toàn hoá chҩt, cháy nә và ÿiӋn
x 109 x
x 110 x
17. Các hoá chҩt nguy hiӇm
Nhân viên làm viӋc trong phòng thí nghiӋm vi sinh vұt không nhӳng bӏ phѫi
nhiӉm mҫm bӋnh vi sinh vұt mà còn vӟi các nguy cѫ hoá hӑc khác. ĈiӅu quan
trӑng là hӑ phҧi có nhӳng kiӃn thӭc cҫn thiӃt vӅ ÿӝc tính cӫa nhӳng loҥi hoá chҩt
này, nhӳng con ÿѭӡng phѫi nhiӉm và nhӳng mӕi nguy hiӇm có thӇ xҧy ra khi
thao tác bҵng tay và bҧo quҧn (xem phө lөc 5). Dӳ liӋu an toàn nguyên vұt liӋu
hay thông tin vӅ các hoá chҩt nguy hiӇm khác ÿӅu ÿѭӧc các nhà sҧn xuҩt và/hoһc
tӯ nhà cung ӭng ÿѭa ra. Các phòng thí nghiӋm có sӱ dөng nhӳng hóa chҩt nguy
hiӇm cҫn tìm hiӇu nhӳng thông tin này ví dө nhѭ thông tin trong sә tay an toàn
hay sә tay sӱ dөng.
Nguӗn phѫi nhiӉm

Phѫi nhiӉm vӟi nhӳng hoá chҩt nguy hiӇm có thӇ xҧy do:
1. Hít phҧi
2. TiӃp xúc
3. Nuӕt phҧi
4. Bӏ kim châm
5. Bӏ thâm nhұp qua vùng da hӣ
Bҧo quҧn hoá chҩt

ChӍ nên ÿӇ trong phòng thí nghiӋm nhӳng hóa chҩt cҫn thiӃt dùng thѭӡng ngày,
sӕ còn lҥi nên lѭu giӳ trong phòng hoһc nhӳng tҫng nhà ÿѭӧc thiӃt kӃ chuyên
biӋt.
Hoá chҩt không nên bҧo quҧn theo thӭ tӵ an-pha-bê.
Các quy ÿӏnh chung ÿӕi vӟi nhӳng hoá chҩt kӏ nhau
ĈӇ tránh cháy và/hoһc gây nә, nhӳng chҩt ӣ cӝt bên trái bҧng 13 nên bҧo quҧn và
sӱ dөng sao cho chúng không ÿѭӧc tiӃp xúc vӟi nhӳng chҩt tѭѫng ӭng ӣ cӝt bên
phҧi cӫa bҧng.
Ҧnh hѭӣng ÿӝc hҥi cӫa hoá chҩt

Mӝt sӕ hoá chҩt ҧnh hѭӣng bҩt lӧi ÿӃn sӭc khoҿ nhӳng ngѭӡi chҥm hoһc hít phҧi
hѫi cӫa chúng. Ngoài nhӳng ÿӝc tính phә biӃn, mӝt sӕ hoá chҩt ÿѭӧc biӃt là có
nhӳng ҧnh hѭӣng ÿӝc hҥi rҩt khác nhau. HӋ hô hҩp, máu, phәi, gan, cұt và dҥ
dày, ruӝt, cǊng nhѭ mô và các bӝ phұn khác ÿӅu có thӇ bӏ ҧnh hѭӣng không tӕt
hoһc bӏ tәn thѭѫng mӝt cách nghiêm trӑng. CǊng có nhӳng hóa chҩt khác ÿѭӧc
biӃt ÿӃn nhѭ là tác nhân gây ung thѭ hoһc quái thai.
x 111 x
B̫ng 13: Quy ÿ͓nh chung ÿ͙i vͣi nhͷng hoá ch̭t kͻ nhau.
HÓA CHҨT NHӲNG HÓA CHҨT KӶ
Các kim loҥi kiӅm nhѭ Na, K, Cs, CO2, hydrocacbon ÿã ÿѭӧc clo hoá,
Li nѭӟc
Các Halogens Ammoni, acetylene, các hydrocarbon
Axit acetic, hydrogen sulfide,
Các chҩt ô xy hoá nhѭ axit chromic,
aniline, các hydrocarbon, axit
axit nitric, peroxides, permanganates
sulfuric
Hѫi cӫa mӝt sӕ dung môi rҩt ÿӝc khi hít phҧi. Ngoài nhӳng các ÿӝc tính nghiêm
trӑng hѫn ÿã lѭu ý ӣ trên thì sӵ phѫi nhiӉm có thӇ gây ra nhӳng hұu quҧ vӅ sӭc
khӓe không thҩy ngay ÿѭӧc nhѭng có thӇ kӇ ÿӃn nhӳng triӋu chӭng nhѭ sӵ thiӃu
kӃt hӧp trên cѫ thӇ, uӇ oҧi hay các triӋu chӭng tѭѫng tӵ dүn ÿӃn các nguy cѫ bӏ
tai nҥn.
Kéo dài hay lһp lҥi sӵ phѫi nhiӉm dung môi lӓng có hòa tan nhiӅu chҩt hӳu cѫ có
thӇ làm hѭ hҥi da. ĈiӅu này có thӇ do tác ÿӝng tiêu mӥ, nhѭng các triӋu chӭng
khác nhѭ dӏ ӭng và ăn mòn cǊng xuҩt hiӋn.
ĈӇ biӃt thêm thông tin chi tiӃt vӅ ÿӝc tính cӫa hóa chҩt, xem phө lөc 5
Hóa chҩt gây nә
Các azide thѭӡng dùng ÿӇ khӱ khuҭn không ÿѭӧc phép tiӃp xúc vӟi ÿӗng hoһc
chì (chҷng hҥn trong các ӕng dүn chҩt thҧi hay ӕng nѭӟc), vì chúng có thӇ gây nә
dӳ dӝi ngay cҧ khi bӏ tác ÿӝng nhҽ.
Ê te dùng ÿӇ làm già và khô tinh thӇ rҩt không әn ÿӏnh và có khҧ năng gây nә rҩt
cao.
Axit perchloric nӃu dùng ÿӇ sҩy ván, gҥch hay vҧi sӁ nә và gây cháy.
Axit Picric và Picrate sӁ nә khi bӏ nóng và va chҥm.
Hóa chҩt bӏ ÿә
Hҫu hӃt các nhà sҧn xuҩt hóa chҩt phòng thí nghiӋm ÿӅu phát hành bҧng miêu tҧ
các biӋn pháp xӱ lý hóa chҩt bӏ ÿә. Các bҧng này cùng bӝ dөng cө xӱ lý hóa chҩt
ÿә cǊng ÿѭӧc bán trên thӏ trѭӡng. Các bҧng thích hӧp cҫn ÿѭӧc treo ӣ mӝt nѫi dӉ
thҩy trong phòng thí nghiӋm. Các thiӃt bӏ sau ÿây cҫn phҧi có:
1. Bӝ dөng cө xӱ lý khi hóa chҩt bӏ ÿә.
2. Quҫn áo bҧo vӋ, chҷng hҥn găng tay cao su dày, quҫn liӅn ӫng hay ӫng
cao su, khҭu trang.
3. Xҿng và dөng cө hӕt rác.
4. Kҽp ÿӇ nhһt thӫy tinh vӥ.
5. Cây lau, vҧi và khăn giҩy.
6. Xô, chұu.
7. Bӝt Na2CO3 hoһc NaHCO3 ÿӇ trung hòa axit và các hóa chҩt ăn mòn.
x 112 x
8. Cát (ÿӇ rҳc lên kiӅm bӏ ÿә).
9. Bӝt giһt không cháy.
Khi làm ÿә các hóa chҩt quan trӑng cҫn phҧi thӵc hiӋn các viӋc sau ÿây:
1. Thông báo ÿӃn chuyên viên an toàn chӏu trách nhiӋm.
2. Sѫ tán nhӳng ngѭӡi không cҫn thiӃt khӓi khu vӵc.
3. Chú ý ÿӃn nhӳng ngѭӡi có thӇ ÿã bӏ nhiӉm.
4. NӃu chҩt ÿә ra là chҩt dӉ cháy thì hãy dұp ngay nhӳng ngӑn lӱa ÿang
cháy, khóa khí trong phòng và các khu vӵc lân cұn, mӣ cӱa sә (nӃu có
thӇ) và tҳt các thiӃt bӏ có thӇ phát ra tia lӱa ÿiӋn.
5. Tránh hít phҧi hѫi cӫa chҩt bӏ ÿә.
6. Xây dӵng hӋ thӕng thông hѫi khí thoát ra nӃu viӋc ÿó là an toàn.
7. Bҧo ÿҧm có các thiӃt bӏ cҫn thiӃt ÿӇ dӑn dҽp ÿӕng ÿә.
Khí nén và khí hóa lӓng
Thông tin liên quan ÿӃn lѭu giӳ khí nén và khí hóa lӓng có trong bҧng 14.
B̫ng 14. L˱u giͷ khí nén và khí hóa l͗ng
BÌNH CHӬA THÔNG TIN BҦO QUҦN
Bình khí nén và bình Cҫn cӕ ÿӏnh (chҷng hҥn cӝt xích) vào tѭӡng hoһc ghӃ
khí hóa lӓng a,b băng ÿһc ÿӇ khӓi bӏ vô tình xê dӏch.
Phҧi ÿұy nҳp và ÿһt lên xe ÿҭy tay khi di chuyӇn.
Cҫn bҧo quҧn vӟi sӕ lѭӧng lӟn trong mӝt nѫi thích hӧp
ӣ khoҧng cách thích hӧp tӯ phòng thí nghiӋm. Khu vӵc
này cҫn khóa và dӉ nhұn biӃt.
Không nên bҧo quҧn gҫn chҩt phóng xҥ, ngӑn lӱa mӣ,
nhӳng nguӗn nhiӋt khác, các thiӃt bӏ ÿánh lӱa hay ánh
sáng trӵc tiӃp.
Bình khí nhӓ, dùng
Không ÿѭӧc ÿӕt.
mӝt lҫn a,b
a
Nên khóa van áp suҩt cao chính khi không sӱ dөng bình khí và trong phòng không có
ngѭӡi
b
Nên có thông báo ngoài cӱa phòng có sӱ dөng hay chӭa bình khí dӉ cháy.
ĈӇ biӃt thêm chi tiӃt, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (1), (49 - 51) và phө lөc 5.
x 113 x
18. Các mӕi nguy khác trong phòng thí nghiӋm
Nhân viên phòng thí nghiӋm có thӇ ÿӕi mһt vӟi nhӳng mӕi nguy hiӇm tӯ các
dҥng năng lѭӧng nhѭ lӱa, ÿiӋn, phóng xҥ và tiӃng ӗn. Chѭѫng này trình bày các
thông tin cѫ bҧn vӅ tӯng mӕi nguy hiӇm ÿó .
Nguy cѫ vӅ hӓa hoҥn
Sӵ hӧp tác chһt chӁ giӳa chuyên viên an toàn và nhân viên chӳa cháy ÿӏa phѭѫng
là rҩt cҫn thiӃt. Ngoài nhӳng nguy hiӇm hóa chҩt, thì khҧ năng phân tán nhӳng
vұt liӋu truyӅn nhiӉm khi cháy cǊng phҧi ÿѭӧc xem xét. ĈiӅu này quyӃt ÿӏnh nên
dұp tҳt hay khӕng chӃ ngӑn lӱa là tӕt nhҩt.
Sӵ giúp ÿӥ cӫa nhân viên cӭu hӓa ÿӏa phѭѫng trong viӋc ÿào tҥo các nhân viên
phòng thí nghiӋm vӅ phòng chӕng cháy, nhӳng hành ÿӝng khҭn cҩp khi xҧy ra
cháy và viӋc sӱ dөng các dөng cө cӭu hӓa là nhӳng viӋc cҫn quan tâm.
Các tín hiӋu báo cháy, chӍ dүn và lӕi thoát hiӇm cҫn dán ӣ nhӳng vӏ trí dӉ thҩy
trong mӛi phòng cǊng nhѭ ӣ các hành lang, ÿҥi sҧnh.
Các nguyên nhân gây cháy phә biӃn trong phòng thí nghiӋm là:
1. Mҥch ÿiӋn quá tҧi
2. Ít bҧo trì các thiӃt bӏ ÿiӋn, chҷng hҥn khҧ năng cách ÿiӋn cӫa các cáp ÿiӋn
bӏ mҩt hoһc rҩt kém
3. Ӕng dүn khí hoһc dây ÿiӋn quá dài
4. Bұt các thiӃt bӏ không cҫn thiӃt
5. Các thiӃt bӏ không thích hӧp cho môi trѭӡng phòng thí nghiӋm
6. Ngӑn lӱa hӣ
7. Ӕng khí hӓng
8. Xӱ lý và bҧo quҧn nhӳng vұt liӋu dӉ nә hoһc dӉ bҳt lӱa không ÿúng cách
9. Tách biӋt nhӳng hóa chҩt kӏ nhau không ÿúng cách
10. Các thiӃt bӏ có thӇ phát ra tia lӱa ÿiӋn ӣ gҫn nhӳng chҩt và khí dӉ bҳt lӱa
11. HӋ thӕng thông khí không ÿúng quy cách và không tѭѫng xӭng
Các thiӃt bӏ cӭu hӓa cҫn ÿһt gҫn cӱa ra vào và ӣ nhӳng vӏ trí thuұn lӧi ӣ hành
lang và lӕi ÿi. Các thiӃt bӏ này gӗm có vòi rӗng, xô (cát hoһc nѭӟc) và bình cӭu
hӓa. Bình cӭu hӓa nên kiӇm tra và bҧo trì thѭӡng xuyên và còn thӡi hҥn sӱ dөng.
Các loҥi bình cӭu hӓa và cách sӱ dөng trình bày ӣ bҧng 15.
x 114 x
B̫ng 15. Các lo̩i bình cͱu h͗a và cách s͵ dͭng
LOҤI DÙNG CHO KHÔNG DÙNG CHO
Cháy ÿiӋn, cháy dung dӏch
Nѭӟc Giҩy, gӛ, vҧi dӉ cháy và kim loҥi nóng
chҧy
Bình chӳa cháy Lӱa ÿiӋn, khí và dung Kim loҥi kiӅm, giҩy
Carbon dioxide (CO2) dӏch dӉ cháy
Bӝt khô Dung dӏch và khí dӉ ThiӃt bӏ và dөng cө có thӇ
cháy, kim loҥi kiӅm, tái sӱ dөng, vì muӝi cháy rҩt
ÿiӋn khó làm sҥch
Bӑt Dung dӏch dӉ cháy Lӱa ÿiӋn
Thông tin chi tiӃt, xem tài liӋu tham khҧo (49)
Các nguy hiӇm vӅ ÿiӋn
ViӋc kiӇm tra và khҧo sát thѭӡng xuyên tҩt cҧ các thiӃt bӏ ÿiӋn, kӇ cҧ hӋ thӕng nӕi
ÿҩt là rҩt cҫn thiӃt.
Bӝ ngҳt mҥch và hӋ thӕng nӕi ÿҩt cҫn lҳp ÿһt ÿúng vào các mҥch ÿiӋn cӫa phòng
thí nghiӋm. Bӝ ngҳt mҥch không bҧo vӋ con ngѭӡi mà chӍ ÿӇ bҧo vӋ ÿѭӡng dây
khӓi bӏ quá tҧi và do ÿó ÿӇ ÿӅ phòng cháy. HӋ thӕng nӕi ÿҩt là ÿӇ bҧo vӋ con
ngѭӡi khӓi bӏ ÿiӋn giұt.
Tҩt cҧ thiӃt bӏ ÿiӋn phòng thí nghiӋm nên nӕi ÿҩt/nӕi mát, thuұn lӧi nhҩt là dùng ә
phích ba chҥc.
Tҩt cҧ thiӃt bӏ ÿiӋn và hӋ thӕng ÿѭӡng dây ÿiӋn cҫn tuân thӫ các tiêu chuҭn và
quy ÿӏnh vӅ an toàn ÿiӋn quӕc gia.
TiӃng ӗn
Nhӳng tiӃng ӗn quá mӭc gây hұu quҧ âm Ӎ theo thӡi gian. Mӝt sӕ thiӃt bӏ phòng
thí nghiӋm nhѭ hӋ thӕng laser cǊng nhѭ nhӳng nѫi nuôi nhӕt ÿӝng vұt có thӇ sinh
ra tiӃng ӗn ÿáng kӇ ҧnh hѭӣng ÿӃn ngѭӡi lao ÿӝng. Khҧo sát ÿo tiӃng ӗn có thӇ
tiӃn hành ÿӇ xác ÿӏnh nhӳng nguy hҥi do tiӃng ӗn. Nhӳng nѫi có sӕ liӋu cҧnh báo
cҫn xem xét ÿӃn các biӋn pháp kiӇm soát nhѭ làm hàng rào bao quanh thiӃt bӏ gây
ӗn hoһc giӳa khu vӵc gây ӗn vӟi khu vӵc làm viӋc khác. Ӣ nhӳng nѫi không thӇ
làm giҧm ÿѭӧc tiӃng ӗn và nѫi nhân viên phòng thí nghiӋm thѭӡng xuyên chӏu
ÿӵng tiӃng ӗn quá mӭc, cҫn thiӃt lұp chѭѫng trình bҧo vӋ thính giác bao gӗm viӋc
sӱ dөng nhӳng thiӃt bӏ bҧo vӋ cѫ quan thính giác khi làm viӋc trong môi trѭӡng
có tiӃng ӗn nguy hҥi và mӝt chѭѫng trình theo dõi y tӃ ÿӇ xác ÿӏnh hұu quҧ cӫa
tiӃng ӗn ÿӕi vӟi nhân viên.
Phóng xҥ ion
Bҧo vӋ phóng xҥ liên quan ÿӃn viӋc bҧo vӋ con ngѭӡi khӓi nhӳng tác ÿӝng có hҥi
x 115 x
cӫa phóng xҥ ion bao gӗm:
1. Các hұu quҧ trên thân thӇ, chҷng hҥn nhѭ các triӋu chӭng lâm sàng quan sát
ÿѭӧc ӣ các cá nhân bӏ phѫi nhiӉm. Các hұu quҧ trên thân thӇ bao gӗm ung thѭ do
phóng xҥ nhѭ bӋnh bҥch cҫu, các ung thѭ xѭѫng, phәi và da vӟi giai ÿoҥn khӣi
phát xҧy ra nhiӅu năm sau khi bӏ chiӃu xҥ. Các hұu quҧ ít nghiêm trӑng hѫn nhѭ
tәn thѭѫng da nhҽ, rөng tóc, thiӃu máu, tәn thѭѫng hӋ thӕng dҥ dày-ruӝt và ÿөc
thӫy tinh thӇ.
2. Các ҧnh hѭӣng di truyӅn nhѭ các triӋu chӭng xuҩt hiӋn ӣ thӃ hӋ con cháu cӫa
nhӳng ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm. Ҧnh hѭӣng di truyӅn cӫa phѫi nhiӉm vӟi phóng xҥ
ÿӃn tuyӃn sinh dөc bao gӗm tәn thѭѫng nhiӉm sҳc thӇ hoһc ÿӝt biӃn gen. Sӵ
chiӃu xҥ vào tӃ bào mҫm trong tuyӃn sinh dөc vӟi lѭӧng phóng xҥ cao có thӇ
cǊng là nguyên nhân gây chӃt tӃ bào, kӃt quҧ là làm giҧm khҧ năng sinh sҧn trên
cҧ giӕng ÿӵc và giӕng cái hoһc làm thay ÿәi kinh nguyӋt ӣ phө nӳ. Sӵ phѫi
nhiӉm cӫa bào thai ÿang phát triӇn, ÿһc biӋt trong khoҧng tӯ 8-15 tuҫn cӫa thai kǤ
có thӇ tăng nguy cѫ dӏ tұt bҭm sinh, suy giҧm tinh thҫn hoһc ung thѭ do phóng xҥ
gây ra sau này.
Các nguyên t̷c b̫o v͏ kh͗i phóng x̩ ion
ĈӇ hҥn chӃ các tác hҥi cӫa phóng xҥ ion thì viӋc sӱ dөng ÿӗng vӏ phóng xҥ nên
ÿѭӧc kiӇm soát và tuân theo các tiêu chuҭn quӕc gia thích ÿáng. Bҧo vӋ phóng xҥ
cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn theo bӕn nguyên tҳc sau ÿây:
1. Hҥn chӃ tӕi ÿa thӡi gian bӏ phѫi nhiӉm.
2. Giӳ khoҧng cách tӕi ÿa vӟi nguӗn phóng xҥ.
3. Che chҳn nguӗn phóng xҥ
4. Thay thӃ viӋc sӱ dөng kӻ thuұt radionuclides bҵng non-radiometric.
Các hoҥt ÿӝng ÿѭӧc bҧo vӋ gӗm có nhӳng yӃu tӕ sau ÿây:
1. Thͥi gian: Có thӇ làm giҧm thӡi gian phѫi nhiӉm xҧy ra trong quá trình ÿiӅu
khiӇn các vұt liӋu phóng xҥ bҵng cách:
- Thӵc hành các kӻ thuұt mӟi và chѭa quen thuӝc mà không dùng
radionuclide cho ÿӃn khi thành thҥo
- Làm viӋc vӟi radionuclide mӝt cách thұn trӑng, ÿúng lúc và không vӝi
vàng
- Phҧi bҧo ÿҧm rҵng tҩt cҧ các nguӗn phóng xҥ ÿѭӧc cҩt lҥi chӛ bҧo quҧn
ngay sau khi sӱ dөng
- Thҧi bӓ thѭӡng xuyên các chҩt thҧi phóng xҥ ra khӓi phòng thí nghiӋm
- Hҥn chӃ tӕi ÿa thӡi gian ӣ trong khu vӵc phóng xҥ hoһc phòng thí
nghiӋm
- Quҧn lý thӡi gian làm viӋc và lұp kӃ hoҥch cho nhӳng thao tác cӫa
phòng thí nghiӋm liên quan ÿӃn vұt liӋu phóng xҥ
Thӡi gian ӣ trong vùng phóng xҥ càng ít thì liӅu bӏ nhiӉm càng nhӓ, theo phѭѫng
x 116 x
trình sau ÿây:
Lѭӧng phóng xҥ = tӕc ÿӝ phóng xҥ x thӡi gian
2. Kho̫ng cách: Tӕc ÿӝ phóng xҥ ÿӕi vӟi tia Ȗ và tia X tӹ lӋ nghӏch vӟi khoҧng
cách tӯ mӝt ÿiӇm nguӗn:
Tӕc ÿӝ phóng xҥ = hҵng sӕ x 1/ khoҧng cách 2
Tăng gҩp ÿôi khoҧng cách ÿӃn nguӗn phóng xҥ sӁ làm giҧm sӵ phѫi nhiӉm còn
1/4 trên cùng khoҧng thӡi gian. Sӱ dөng sӵ trӧ giúp cӫa thiӃt bӏ và máy móc khác
nhau làm tăng khoҧng cách giӳa ngѭӡi vұn hành và nguӗn phóng xҥ, chҷng hҥn
nhѭ sӵ trӧ giúp cӫa kҽp cán dài, foóc-xép, bàn kҽp và các dөng cө hӛ trӧ hút tӯ
xa. Chú ý là viӋc gia tăng mӝt khoҧng cách nhӓ có thӇ làm giҧm ÿáng kӇ tӕc ÿӝ
phóng xҥ.
3. Che ch̷n: Ĉһt tҩm chҳn hoһc tҩm hҩp thө năng lѭӧng phóng xҥ giӳa nguӗn
phóng xҥ vӟi ngѭӡi vұn hành hoһc nhӳng ngѭӡi khác trong phòng thí nghiӋm sӁ
hҥn chӃ sӵ phѫi nhiӉm. Sӵ lӵa chӑn và bӅ dày cӫa tҩm chҳn phө thuӝc vào khҧ
năng xuyên qua (loҥi và năng lѭӧng) cӫa phóng xҥ. Mӝt tҩm chҳn bҵng acrylic,
gӛ hoһc kim loҥi nhҽ, chiӅu dày tӯ 1,3 – 1,5 cm giúp ngăn chһn hҥt ȕ năng lѭӧng
cao, trong khi tҩm chì ÿһc thì cҫn thiӃt ÿӇ che chҳn các phóng xҥ X và Ȗ năng
lѭӧng cao.
4. Các bi͏n pháp thay th͇: không nên dùng các vұt liӋu mà thành phҫn cѫ bҧn là
Radionuclide khi sҹn có nhӳng kӻ thuұt khác. Khi không có vұt thay thӃ thì nên
sӱ dөng nhӳng radionuclide có năng lѭӧng và sӭc xuyên qua thҩp nhҩt.
Các tiêu chu̱n th͹c hành an toàn khi làm vi͏c vͣi radionuclide
Các quy tҳc khi làm viӋc vӟi các chҩt phóng xҥ cҫn quan tâm ÿӃn bӕn vҩn ÿӅ:
1. Khu vӵc phóng xҥ.
2. Khu vӵc bàn thí nghiӋm.
3. Khu vӵc chҩt thҧi phóng xҥ.
4. Ghi chép và phҧn ӭng kӏp thӡi.
Mӝt sӕ quy tҳc quan trӑng nhҩt bao gӗm

1. Khu v͹c phóng x̩
- ChӍ sӱ dөng chҩt phóng xҥ trong nhӳng khu chuyên dөng
- ChӍ cho phép các nhân viên cҫn thiӃt có mһt
- Sӱ dөng các thiӃt bӏ bҧo bӝ cá nhân nhѭ áo khoác phòng thí nghiӋm, kính
bҧo vӋ mҳt và găng tay dùng mӝt lҫn
- Theo dõi ngѭӡi bӏ phѫi nhiӉm phóng xҥ
Phòng thí nghiӋm sӱ dөng radionuclide nên thiӃt kӃ ÿӇ ÿѫn giҧn hoá sӵ ngăn
chһn, quét dӑn và khӱ nhiӉm. Khu vӵc làm viӋc vӟi radionuclide nên ÿһt trong
mӝt phòng nhӓ gҫn kӅ vӟi phòng thí nghiӋm chính hoһc trong mӝt khu vӵc riêng
biӋt trong phòng thí nghiӋm cách ly vӟi các hoҥt ÿӝng khác. Các biӇn báo thӇ
x 117 x
hiӋn biӇu tѭӧng nguy hiӇm phóng xҥ quӕc tӃ nên gҳn ӣ lӕi ÿi vào khu vӵc phóng
xҥ (hình 12).
2. Khu v͹c bàn làm vi͏c
- Sӱ dөng khay tràn có ngăn bҵng vұt liӋu hҩp thө dùng mӝt lҫn
- Giӟi hҥn lѭӧng phóng xҥ
- Chҳn nguӗn phóng xҥ tӯ các khu vӵc phóng xҥ, bàn thí nghiӋm và khu
chҩt thҧi phóng xҥ
Hình 12. Bi͋u t˱ͫng nguy hi͋m

phóng x̩ qu͙c t͇
- Ĉánh dҩu thùng ÿӵng phóng xҥ vӟi ký hiӋu phóng xҥ bao gӗm dҥng
phóng xҥ, ÿӝ phóng xҥ và thӡi gian phân tích.
- Sӱ dөng ÿӗng hӗ ÿo phóng xҥ ÿӇ giám sát khu vӵc làm viӋc, quҫn áo
và găng tay bҧo bӝ sau khi hoàn thành công viӋc.
- Sӱ dөng vұt chӭa vұn chuyӇn ÿã che chҳn ÿúng cách.
3. Khu v͹c ch̭t th̫i phóng x̩
- Thѭӡng xuyên thҧi bӓ chҩt thҧi phóng xҥ ra khӓi khu vӵc làm viӋc.
- Duy trì hӗ sѫ ghi chép chính xác cách sӱ dөng và cách thҧi bӓ vұt liӋu
phóng xҥ.
- Sàng lӑc các hӗ sѫ ÿo liӅu lѭӧng cӫa tҩm chҳn nhӳng vұt liӋu vѭӧt quá
giӟi hҥn lѭӧng phóng xҥ.
- Xây dӵng và luyӋn tұp thѭӡng xuyên các kӃ hoҥch ÿáp ӭng vӟi tình
trҥng khҭn cҩp.
- Trong tình trҥng khҭn cҩp, giúp ÿӥ ngѭӡi bӏ thѭѫng trѭӟc.
- Dӑn dҽp kӻ lѭӥng khu vӵc bӏ ô nhiӉm.
- Yêu cҫu sӵ giúp ÿӥ cӫa cѫ quan an toàn, nӃu có.
- ViӃt và lѭu giӳ các báo cáo vӅ tai nҥn xҧy ra.
x 118 x
PHҪN VII
Tә chӭc và ÿào tҥo an toàn
x 119 x
x 120 x
19. Chuyên viên và ӫy ban an toàn sinh hӑc
Mӛi phòng thí nghiӋm cҫn thiӃt có mӝt chính sách an toàn toàn diӋn, mӝt cҭm
nang an toàn và chѭѫng trình hӛ trӧ cho viӋc thӵc hiӋn triӇn khai các hoҥt ÿӝng.
Trách nhiӋm này thuӝc vӅ ngѭӡi phө trách phòng thí nghiӋm hoһc giám ÿӕc cѫ
quan, nhӳng ngѭӡi này có thӇ ӫy thác mӝt sӕ nhiӋm vө nào ÿó cho các chuyên
viên an toàn sinh hӑc hoһc nhân viên thích hӧp.
An toàn phòng thí nghiӋm cǊng là trách nhiӋm cӫa tҩt cҧ giám sát viên và nhân
viên phòng thí nghiӋm vì sӵ an toàn cho chính hӑ cǊng nhѭ ÿӗng nghiӋp. Nhӳng
ngѭӡi làm viӋc trong phòng thí nghiӋm ÿѭӧc mong ÿӧi thӵc hiӋn công viӋc cӫa
mình mӝt cách an toàn và cҫn báo cáo ngay nhӳng thao tác, ÿiӅu kiӋn không an
toàn hoһc các sӵ cӕ cho các giám sát viên phòng thí nghiӋm. Các cá nhân trong
và ngoài cѫ quan nên kiӇm tra vӅ an toàn ÿӏnh kǤ.
Chuyên viên an toàn sinh hӑc

Khi cҫn thì phҧi bә nhiӋm mӝt chuyên viên an toàn sinh hӑc ÿӇ ÿҧm bҧo chѭѫng
trình và chính sách vӅ an toàn sinh hӑc ÿӇ tuân thӫ trong khҳp phòng thí nghiӋm.
Chuyên viên an toàn sinh hӑc tiӃn hành các chѭѫng trình thay mһt cho lãnh ÿҥo
cӫa viӋn nghiên cӭu hay phòng thí nghiӋm. Ӣ các phòng thí nghiӋm nhӓ, chuyên
viên này có thӇ là nhà vi sinh vұt hӑc hoһc nhân viên kӻ thuұt ÿӇ có thӇ thӵc hiӋn
nhӳng nhiӋm vө này vӟi mӝt thӡi lѭӧng cӕ ÿӏnh. Dù là ӣ mӭc ÿӝ liên quan ÿӃn an
toàn sinh hӑc nhѭ thӃ nào ÿi chăng nӳa thì ngѭӡi ÿѭӧc chӍ ÿӏnh cǊng nên có
nhӳng khҧ năng chuyên môn cҫn thiӃt ÿӇ ÿӅ nghӏ, xem xét và xác nhұn các hoҥt
ÿӝng cө thӇ tuân theo các tiӃn trình an toàn sinh hӑc và ngăn chһn sinh vұt.
chuyên viên này nên áp dөng các quy tҳc, qui ÿӏnh và hѭӟng dүn cҩp quӕc gia và
quӕc tӃ có liên quan cǊng nhѭ hӛ trӧ phòng thí nghiӋm trong viӋc phát triӇn các
thao tác vұn hành chuҭn mӵc. Ngѭӡi ÿѭӧc chӍ ÿӏnh phҧi là ngѭӡi có mӝt nӅn tҧng
kӻ thuұt vӅ vi sinh vұt, hóa sinh và các kiӃn thӭc cѫ bҧn vӅ vұt lý và sinh hӑc.
Các kiӃn thӭc vӅ phòng thí nghiӋm và thӵc hành lâm sàng cǊng nhѭ các kiӃn thӭc
vӅ an toàn bao gӗm các thiӃt bӏ cách ly và các nguyên lý kӻ thuұt có liên quan
ÿӃn thiӃt kӃ, vұn hành và bҧo trì cѫ sӣ vұt chҩt cǊng rҩt ÿѭӧc hoan nghênh.
Chuyên viên an toàn sinh hӑc cǊng nên có kӻ năng giao tiӃp tӕt vӟi các nhân viên
khác nhѭ ÿiӅu hành, kӻ thuұt và trӧ giúp.
Các hoҥt ÿӝng cӫa mӝt chuyên viên an toàn sinh hӑc bao gӗm:
1. Tѭ vҩn kӻ thuұt vӅ an toàn và an ninh sinh hӑc
2. Ĉӏnh kǤ kiӇm tra vӅ mһt an toàn sinh hӑc trong nӝi bӝ phòng thí nghiӋm
vӅ phѭѫng pháp kӻ thuұt, qui trình và thѭӡng qui, các tác nhân sinh hӑc,
vұt liӋu và thiӃt bӏ.
3. Thҧo luұn vӟi nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm vӅ sӵ vi phҥm các qui trình
x 121 x
hoһc thѭӡng qui an toàn sinh hӑc.
4. Xác minh ÿӇ khҷng ÿӏnh tҩt cҧ các nhân viên ÿã ÿѭӧc ÿào tҥo phù hӧp vӅ
an toàn sinh hӑc.
5. Cung cҩp các khóa ÿào tҥo thѭӡng xuyên vӅ an toàn sinh hӑc.
6. ĈiӅu tra vӅ các vө viӋc liên quan ÿӃn khҧ năng rò rӍ các chҩt gây ÿӝc hoһc
nhiӉm trùng, và báo cáo kӃt quҧ và ÿӅ xuҩt giҧi pháp vӟi giám ÿӕc phòng
thí nghiӋm và ӫy ban an toàn sinh hӑc.
7. KӃt hӧp vӟi nhân viên y tӃ xem xét các khҧ năng nhiӉm trùng mҳc phҧi do
phòng thí nghiӋm.
8. Bҧo ÿҧm quá trình khӱ trùng thích hӧp trong các trѭӡng hӧp làm ÿә các
chҩt nhiӉm khuҭn.
9. Bҧo ÿҧm quҧn lý chҩt thҧi phù hӧp
10. Ĉҧo ÿҧm khӱ trùng thích hӧp tҩt cҧ dөng cө máy móc trѭӟc khi mang ÿi
sӱa chӳa hoһc bҧo trì.
11. Duy trì ý thӭc thái ÿӝ cӫa cӝng ÿӗng vӅ vҩn ÿӅ sӭc khӓe và môi trѭӡng.
12. Xây dӵng các qui trình thích hӧp theo qui ÿӏnh cӫa nhà nѭӟc vӅ viӋc
xuҩt/nhұp nguyên vұt liӋu chӭa các tác nhân gây bӋnh ra/vào các phòng
thí nghiӋm.
13. Xem xét lҥi các khía cҥnh an toàn sinh hӑc cӫa tҩt cҧ các kӃ hoҥch, dӵ
thҧo, và qui trình vұn hành cho công viӋc nghiên cӭu có liên quan ÿӃn các
tác nhân truyӅn nhiӉm trѭӟc khi triӇn khai các các hӑat ÿӝng này.
14. Thành lұp mӝt hӋ thӕng ÿӇ ÿӕi phó vӟi các tình huӕng khҭn cҩp.
Ӫy ban an toàn sinh hӑc

Nên thành lұp mӝt ӫy ban an toàn sinh hӑc ÿӇ phát triӇn các chính sách và
nguyên tҳc thӵc hành an toàn sinh hӑc. Ӫy ban an toàn sinh hӑc cǊng cǊng xem
xét các ÿӅ cѭѫng nghiên cӭu có liên quan ÿӃn tác nhân truyӅn nhiӉm, sӱ dөng
ÿӝng vұt thí nghiӋm, ADN tә hӧp và các vұt liӋu chuyӇn ÿәi gen. Các chӭc năng
khác cӫa ӫy ban có thӇ gӗm ÿánh giá nguy cѫ, hình thành mӟi các chính sách an
toàn và phân xӱ các tranh cãi vӅ vҩn ÿӅ liên quan ÿӃn sӵ an toàn.
Các thành viên cӫa ӫy ban an toàn sinh hӑc nên phҧn ánh ÿѭӧc các lƭnh vӵc nghӅ
nghiӋp ÿa dҥng cǊng nhѭ sӵ am hiӇu khoa hӑc cӫa tә chӭc.Thành phҫn cӫa mӝt
ban an toàn sinh hӑc cѫ bҧn có thӇ gӗm:
1. Chuyên viên an toàn sinh hӑc
2. Các nhà khoa hӑc
3. Cán bӝ y tӃ
4. Bác sӻ thú y (trong trѭӡng hӧp có sӱ dөng ÿӝng vұt thí nghiӋm)
5. Ĉҥi diӋn cán bӝ kӻ thuұt.
6. Ĉҥi diӋn cán bӝ phө trách phòng thí nghiӋm.
x 122 x
Ӫy ban này cҫn tìm kiӃm lӡi khuyên cӫa các chuyên viên, chuyên gia vӅ an toàn
ӣ các bӝ phұn khác nhau (ví dө: an toàn phóng xҥ, an toàn công nghiӋp, phòng
cháy vv..) và yêu cҫu trӧ giúp tӯ các chuyên gia ÿӝc lұp trong các lƭnh vӵc có liên
quan khác nhau, các quan chӭc ÿӏa phѭѫng và các cѫ quan thѭӡng trӵc quӕc gia.
Các thành viên cӫa ӫy ban có thӇ giúp giҧi quyӃt nӃu có dӵ thҧo gây tranh cãi
hoһc nhҥy cҧm còn ÿang ÿѭӧc thҧo luұn.
x 123 x
20. An toàn cho nhân viên hӛ trӧ
Vұn hành mӝt phòng thí nghiӋm có ÿѭӧc thuұn lӧi và an toàn phө thuӝc rҩt lӟn
vào các nhân viên hӛ trӧ và chính hӑ là nhӳng ngѭӡi cҫn ÿѭӧc ÿào tҥo thích hӧp
vӅ sӵ an toàn.
Các dӏch vө bҧo trì nhà làm viӋc và máy móc

Các kӻ sѭ lành nghӅ và thӧ kӻ thuұt là nhӳng ngѭӡi bҧo trì và sӱa chӳa tòa nhà,
cѫ sӣ và thiӃt bӏ cҫn có thiӃt thӭc tӕi thiӇu vӅ bҧn chҩt công viӋc trong phòng thí
nghiӋm, nguyên tҳc và qui trình vӅ an toàn.
KiӇm tra thiӃt bӏ sau khi sӱ dөng, chҷng hҥn kiӇm tra tính hiӋu quҧ cӫa các cabin
an toàn sinh hӑc sau khi thay thӃ lҳp ÿһt các bӝ lӑc mӟi mӟi và nên ÿһt quá trình
này dѭӟi sӵ giám sát cӫa nhân viên an toàn sinh hӑc.
Các phòng thí nghiӋm hoһc các tә chӭc không có các dӏch vө bҧo trì kӻ thuұt nên
tҥo dӵng mӕi quan hӋ tӕt vӟi các nhà cung cҩp dӏch vө tҥi ÿӏa phѭѫng ÿӇ hӑ làm
quen vӟi các thiӃt bӏ và công viӋc cӫa mӝt phòng thí nghiӋm.
Nhân viên bҧo trì và nhân viên kӻ thuұt chӍ ÿѭӧc vào phòng thí nghiӋm an toàn
sinh hӑc cҩp 3 hoһc 4 khi ÿѭӧc phép và có sӵ giám sát cӫa nhân viên an toàn sinh
hӑc và/hoһc giám sát viên phòng thí nghiӋm.
Các dӏch vө dӑn dҽp vӋ sinh (trong phòng thí nghiӋm)

ViӋc vӋ sinh các phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 3 hay 4 nên do nhân viên
cӫa phòng thí nghiӋm thӵc hiӋn. Nhân viên vӋ sinh chӍ vào phòng thí nghiӋm an
toàn sinh hӑc cҩp 3 hay 4 khi ÿѭӧc phép và có sӵ giám sát cӫa nhân viên nhân
viên an toàn sinh hӑc và/hoһc giám sát viên phòng thí nghiӋm.
x 124 x
21. Chѭѫng trình ÿào tҥo
Chѭѫng trình ÿào tҥo thѭӡng xuyên vӅ an toàn trong công viӋc là cҫn thiӃt ÿӇ duy
trì nhұn thӭc vӅ an toàn cӫa nhân viên phòng thí nghiӋm và nhân viên hӛ trӧ.
Giám sát viên phòng thí nghiӋm cùng vӟi sӵ hӛ trӧ cӫa chuyên viên an toàn sinh
hӑc và các nhân viên khác ÿóng mӝt vai trò quan trӑng trong công tác ÿào tҥo
nhân viên. HiӋu quҧ cӫa công tác ÿào tҥo an toàn sinh hӑc, gӗm tҩt cҧ nhӳng ÿào
tҥo vӅ an toàn và y tӃ, phө thuӝc vào sӵ cam kӃt trong công tác quҧn lý, các nhân
tӕ làm thúc ÿҭy, ÿào tҥo tѭѫng xӭng công viӋc ban ÿҫu, sӵ giao tiӃp tӕt và quan
trӑng hѫn cҧ là mөc ÿích và các mөc tiêu cӫa tә chӭc. Nhӳng tӕ sau ÿây ÿѭӧc cho
là quyӃt ÿӏnh cho mӝt chѭѫng trình ÿào tҥo vӅ an toàn sinh hӑc có hiӋu quҧ.
1. Ĉánh giá nhu c̯u: Quá trình này bao gӗm viӋc ÿӏnh nghƭa các nhiӋm vө liên
quan, thӭ tӵ tҫm quan trӑng (xét theo tҫn xuҩt, tính cҩp thiӃt và tính phӭc tҥp) và
chi tiӃt các bѭӟc cҫn thiӃt ÿӇ hoàn thành công viӋc.
2. Thi͇t l̵p các mͭc tiêu ÿào t̩o: Ĉây là các hành vi dӉ thҩy mà hӑc viên mong
ÿѭӧc thӵc hiӋn trong công viӋc sau khi ÿào tҥo. Mөc tiêu này có thӇ ÿѭӧc xác
ÿӏnh trong nhӳng ÿiӅu kiӋn mà theo ÿó các hoҥt ÿӝng hoһc các thao tác ÿѭӧc thӵc
hiӋn, và yêu cҫu ÿòi hӓi vӅ mӭc ÿӝ thành thҥo.
3. Cͭ th͋ hóa n͡i dung và ph˱˯ng ti͏n ÿào t̩o: Nӝi dung là kiӃn thӭc hay kӻ
năng mà hӑc viên cҫn phҧi nҳm ÿѭӧc ÿӇ có thӇ ÿҥt ÿѭӧc các mөc tiêu hành ÿӝng.
Các cá nhân biӃt rõ công viӋc và nhӳng ÿòi hӓi cӫa công viӋc thѭӡng là ngѭӡi
xác ÿӏnh nӝi dung cӫa chѭѫng trình ÿào tҥo an toàn sinh hӑc. Nhӳng cách tiӃp
cұn khác ÿѭӧc sӱ dөng có thӇ tұp trung vào các bài tұp giҧi quyӃt vҩn ÿӅ hoһc
thiӃt kӃ các phѭѫng pháp hӑc tұp ÿӇ sӱa các lӛi có thӇ gһp phҧi khi thӵc hiӋn.
Không hҷn mӝt phѭѫng pháp giҧng dҥy nào (bài giҧng, các hѭӟng dүn qua ti vi,
máy tính hӛ trӧ, video tѭѫng tác..) là vѭӧt trӝi so vӟi mӝt phѭѫng pháp khác. Nó
phө thuӝc chӫ yӃu vào nhu cҫu ÿào tҥo cө thӇ, thành phҫn cӫa nhóm ÿѭӧc ÿào tҥo
vv...
4. Tính ÿ͇n s͹ khác bi͏t trong vi͏c h͕c giͷa các h͕c viên: ViӋc ÿào tҥo hiӋu
quҧ cҫn tính ÿӃn các ÿһc ÿiӇm hoһc tính cách cӫa hӑc viên. Giӳa các cá nhân và
nhóm có thӇ khác nhau vӅ năng khiӃu, trình ÿӝ văn hóa, văn hóa, ngôn ngӳ nói và
trình ÿӝ các kӻ năng trѭӟc ÿào tҥo. Nhӳng ÿánh giá cӫa hӑc viên vӅ chѭѫng trình
ÿào tҥo trong viӋc nâng cao thao tác nghӅ nghiӋp hoһc an toàn cá nhân cӫa hӑ có
thӇ ÿѭa ra phѭѫng pháp ÿѭӧc áp dөng. Mӝt sӕ hӑc viên thích hӑc bҵng các dөng
cө trӵc quan hoһc "cҫm tay chӍ viӋc" hѫn; sӕ khác thì hӑc tӕt tӯ sách vӣ. Bҩt cӭ
nhu cҫu ÿһc biӋt nào cӫa nhân viên cǊng cҫn ÿѭӧc chӍ rõ, chҷng hҥn nhѭ ÿiӅu
chӍnh khóa hӑc cho phù hӧp vӟi nhӳng ngѭӡi bӏ khiӃm thính. Ngoài viӋc tính ÿӃn
các yӃu tӕ này, ngѭӡi thiӃt kӃ chѭѫng trình ÿào tҥo vӅ sӵ an toàn cǊng cҫn phҧi
x 125 x
tính ÿӃn các nguyên tҳc dҥy hӑc cho ngѭӡi lӟn.
5. Cͭ th͋ hóa các ÿi͉u ki͏n h͕c t̵p: ViӋc hѭӟng dүn (ví dө nhѭ khóa ÿào tҥo,
băng video, tài liӋu vv..) không ÿѭӧc mâu thuүn, gây cҧn trӣ hoһc không liên
quan gì ÿӃn sӵ thành thҥo vӅ kӻ năng hoһc chӫ ÿӅ sӁ ÿѭӧc giҧng dҥy. Ví dө, nӃu
mөc ÿích cӫa bài hӑc là nâng cao khҧ năng vӅ các kӻ thuұt giҧi quyӃt vҩn ÿӅ thì
phѭѫng cách tiӃp cұn cӫa bài hӑc cҫn thiên vӅ tѭ duy/suy luұn hѫn là dùng trí nhӟ
ÿӇ hӑc thuӝc. Hѭӟng dүn cung cҩp ÿòi hӓi hành vi tích cӵc và/hoһc nhӳng phҧn
hӗi tích hӧp (thích cӵc/chính xác/tin cұy). Thêm vào ÿó, các hѭӟng dүn cung cҩp
các cѫ hӝi thӵc hành trong các ÿiӅu kiӋn tѭѫng tӵ vӟi công viӋc sӁ tăng cѭӡng sӵ
chuyӇn ÿәi các kӻ năng vào công viӋc thӵc tӃ.
6. Ĉánh giá khóa h͕c: ÿiӅu này cung cҩp thông tin ÿӇ xác ÿӏnh bài hӑc có mang
lҥi hiӋu quҧ nhѭ ý hay chѭa. Các ÿánh giá khóa hӑc nhìn chung ÿѭӧc thӇ hiӋn
dѭӟi bӕn ÿiӇm sau ÿây:
- Ghi nhұn các phҧn ӭng cӫa hӑc viên ÿӕi vӟi bài giҧng ÿã ÿѭӧc cung
cҩp
- Ghi nhұn khҧ năng nhӟ bài hӑc hoһc/và thӇ hiӋn cӫa hӑ vӅ bài hӑc
- Ĉánh giá các biӃn chuyӇn trong thӵc hiӋn công viӋc
- Ghi nhұn các kӃt quҧ cө thӇ theo các mөc tiêu và mөc ÿích cӫa cѫ
quan.
Mӝt ÿánh giá hoàn chӍnh nhҩt vӅ mӝt nӛ lӵc ÿào tҥo bao gӗm nhӳng ÿánh giá tӯ
mӛi mӝt ÿiӇm trong bӕn ÿiӇm nêu trên. Phѭѫng pháp ÿánh giá ít hiӋu quҧ nhҩt là
chӍ xem xét các phҧn ӭng cӫa hӑc viên ÿӕi vӟi bài hӑc vì ÿiӅu này lҥi ít có liên
quan ÿӃn phҥm vi cӫa bài hӑc thӵc thө. Nó không nên ÿѭӧc xem là thѭӟc ÿo duy
nhҩt cho tính hiӋu quҧ cӫa ÿào tҥo.
7. Xem xét l̩i quá trình ÿào t̩o: Các ÿánh giá hiӃm cho biӃt mӝt khóa hӑc là
hoàn toàn thành công hay thҩt bҥi vì có rҩt nhiӅu các tiêu chuҭn ÿѭӧc dùng ÿӇ ÿo
lѭӡng kӃt quҧ. Thông thѭӡng các dӳ liӋu cho thҩy sӵ hiӇu biӃt, nҳm bҳt và áp
dөng mӝt sӕ phҫn cӫa bài hӑc là tӕt hѫn so vӟi các phҫn khác. Sӵ khác biӋt hay lӛ
hәng kiӃn thӭc hoһc các năng lӵc mong muӕn có ÿѭӧc tӯ nӛ lӵc ÿào tҥo có thӇ
phҧn ánh nhu cҫu xem xét cҫn có thêm thӡi gian cho khóa hӑc, các phѭѫng pháp
dҥy thay thӃ hoһc các hѭӟng dүn viên có năng lӵc hѫn.
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi cung cҩp các công cө khác nhau cho ÿào tҥo an toàn vi
sinh hӑc.
x 126 x
PHҪN VIII
Bҧng kiӇm tính an toàn
x 127 x
x 128 x
22. Bҧng kiӇm tính an toàn
Mөc ÿích cӫa bҧng kiӇm này là hӛ trӧ ÿánh giá tình trҥng an ninh và an toàn vi
sinh vұt phòng thí nghiӋm cӫa các phòng thí nghiӋm y - sinh hӑc.
Cѫ sӣ vұt chҩt phòng thí nghiӋm

1. Hѭӟng dүn triӇn khai và chӭng nhұn vӅ xây dӵng cѫ sӣ vұt chҩt hay ÿánh
giá sau xây dӵng ÿã ÿѭӧc xem xét chѭa?
2. Các cѫ sӣ vұt chҩt này ÿã ÿáp ӭng nhӳng yêu cҫu vӅ xây dӵng cӫa quӕc
gia và ÿӏa phѭѫng, bao gӗm viӋc ÿӅ phòng các thҧm hӑa thiên nhiên nӃu
cҫn thiӃt không?
3. Nhìn chung, cѫ sӣ vұt chҩt ÿã thông suӕt và không còn cҧn trӣ gì nӳa hay
chѭa?
4. Tòa nhà ÿã sҥch sӁ hay chѭa?
5. Có bҩt kǤ lӛi xây dӵng nào trên nӅn nhà không?
6. Sàn nhà và cҫu thang có ÿӗng bӝ và chӕng trѫn trѭӧt hay không?
7. Không gian làm viӋc có ÿҧm bҧo cho viӋc vұn hành an toàn hay không?
8. Không gian ÿi lҥi và hành lang có thích hӧp cho viӋc ÿi lҥi và di chuyӇn
các thiӃt bӏ lӟn không?
9. Bàn thí nghiӋm, ÿӗ ÿҥc và máy móc có ӣ trong ÿiӅu kiӋn tӕt hay không?
10. Mһt bàn thí nghiӋm có kháng vӟi dung môi hòa tan hay hóa chҩt ăn mòn
không?
11. Mӛi phòng thí nghiӋm có mӝt bӗn rӱa tay hay không?
12. Tòa nhà có ÿѭӧc xây dӵng và bҧo trì ÿӇ ngăn ngӯa ÿӝng vұt gһm nhҩm và
chân ÿӕt thâm nhұp và trú ҭn không?
13. Tҩt cҧ các ӕng khí thҧi và ӕng nѭӟc nóng có ÿѭӧc cách ly hay che chҳn ÿӇ
bҧo vӋ nhân viên không?
14. Có mӝt máy phát ÿiӋn ÿӝc lұp ÿӇ cung cҩp ÿiӋn trong trѭӡng hӧp bӏ mҩt
ÿiӋn không?
15. Có hҥn chӃ nhân viên vào các khu vӵc phòng thí nghiӋm không?
16. Ĉã thӵc hiӋn các ÿánh giá nguy cѫ ÿӇ ÿҧm bҧo các cѫ sӣ vұt chҩt và thiӃt
bӏ thích hӧp sҹn sàng hӛ trӧ cho công viӋc ÿang ÿѭӧc tiӃn hành chѭa?
x 129 x
Phѭѫng tiӋn bҧo quҧn
1. Giá, phѭѫng tiӋn bҧo quҧn vv... ÿѭӧc sҳp xӃp ÿӇ ÿҧm bҧo không bӏ trѭӧt,
sұp hay ÿә không?
2. Các phѭѫng tiӋn bҧo quҧn có bӏ tích tө rác, các vұt thӇ và vұt liӋu không
mong muӕn dүn ÿӃn nguy cѫ bӏ vҩp ngã, bén lӱa, nә và là chӛ cho côn
trùng trú ngө không?
3. Tӫ lҥnh và nѫi bҧo quҧn có khóa không?
VӋ sinh và các tiӋn nghi cho nhân viên

1. Tòa nhà có ÿѭӧc duy trì sҥch sӁ, ngăn nҳp và vӋ sinh không?
2. Có sҹn nѭӟc uӕng không?
3. Có nhà vӋ sinh thích hӧp và sҥch và thiӃt bӏ vӋ sinh riêng biӋt cho nam và
nӳ không?
4. Có ÿӫ nѭӟc nóng và lҥnh cǊng nhѭ xà phòng và khăn lau không?
5. Có phòng thay quҫn áo riêng biӋt cho nam và nӳ không?
6. Có chӛ cҩt quҫn áo mһc thѭӡng (chҷng hҥn tӫ có khóa) cho tӯng nhân
viên không?
7. Có phòng ăn trѭa, v.v.. cho nhân viên không?
8. TiӃng ӗn ӣ mӭc ÿӝ cho phép không?
9. Có mӝt tә chӭc thích hӧp thu gom và xӱ lý rác thҧi cӫa toàn bӝ tòa nhà
không?
Sѭӣi ҩm và thông gió

1. NhiӋt ÿӝ nѫi làm viӋc ÿã thích hӧp chѭa?
2. Có treo rèm vào các cӱa sә bӏ ánh sáng mһt trӡi chiӃu vào không?
3. Có thông gió thích hӧp, chҷng hҥn ít nhҩt phҧi lѭu chuyӇn toàn bӝ không
khí trong phòng 6 lҫn/giӡ, ÿһc biӋt trong nhӳng phòng có thông gió cѫ
hӑc không?
4. HӋ thӕng thông gió có bӝ lӑc HEPA không?
5. Thông gió cѫ hӑc có trӝn lүn các dòng không khí trong và xung quanh các
tӫ an toàn sinh hӑc và tӫ phun hѫi không?
Ánh sáng
1. Ánh sáng chung có ÿӫ (khoҧng 300 - 400 lx) không?
2. Có ÿӫ ánh sáng cho công viӋc tҥi bàn thí nghiӋm không ?
3. Tҩt cҧ các khu vӵc có ÿӫ ánh sáng, không có bóng tӕi hoһc ánh sáng yӃu
ӣ góc phòng và hành lang không?
4. Ánh ÿèn huǤnh quang có song song vӟi bàn thí nghiӋm không?
5. Ánh ÿèn huǤnh quanh có cân ÿӕi màu không?
x 130 x
Các dӏch vө
1. Trong mӛi phòng thí nghiӋm có ÿӫ bӗn rӱa, nѭӟc, ÿiӋn và chӛ thoát khí
ÿӇ làm viӋc ÿѭӧc an toàn không?
2. Có chѭѫng trình kiӇm tra và bҧo trì thích hӧp các cҫu chì, bóng ÿèn, cáp,
ӕng dүn vv.. không?
3. Các sѫ suҩt có ÿѭӧc khҳc phөc kӏp thӡi không?
4. Có các dӏch vө kӻ thuұt và bҧo trì nӝi bӝ cùng vӟi các kӻ sѭ và thӧ có tay
nghӅ và kiӃn thӭc vӅ tính chҩt công viӋc cӫa phòng thí nghiӋm không ?
5. Nhân viên bҧo trì và nhân viên kӻ thuұt ÿӃn các khu vӵc phòng thí
nghiӋm khác nhau có bӏ kiӇm soát và cҫn có giҩy tӡ không?
6. NӃu không có các dӏch vө bҧo trì và kӻ thuұt nӝi bӝ thì các kӻ sѭ và thӧ
xây ÿӏa phѭѫng ÿã tiӃp xúc và làm quen vӟi thiӃt bӏ và công viӋc cӫa
phòng thí nghiӋm chѭa?
7. Có dӏch vө dӑn dҽp vӋ sinh không?
8. Nhân viên vӋ sinh vào các khu vӵc phòng thí nghiӋm khác nhau có bӏ
kiӇm soát và cҫn có giҩy tӡ không?
9. Dӏch vө kӻ thuұt thông tin có sҹn và ÿѭӧc bҧo ÿҧm không?
An ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm

1. Ĉã tiӃn hành ÿánh giá ÿӏnh tính vӅ nguy cѫ ÿӇ xác ÿӏnh các nguy cѫ mà
mӝt hӋ thӕng an ninh cҫn can thiӋp chѭa?
2. Ĉã xác ÿӏnh ÿѭӧc các nguy cѫ và kӃ hoҥch ÿӕi phó tѭѫng ӭng chѭa?
3. Toàn bӝ tòa nhà có ÿѭӧc khóa an toàn khi không làm viӋc không?
4. Cӱa ra vào và cӱa sә có chӏu lӵc không?
5. Các phòng chӭa vұt liӋu nguy hiӇm và thiӃt bӏ ÿҳt tiӅn có ÿѭӧc khóa lҥi
khi không làm viӋc không?
6. ViӋc tiӃp cұn vӟi các phòng, thiӃt bӏ và vұt liӋu nhѭ vұy có ÿѭӧc kiӇm
soát thích hӧp và cҫn có giҩy tӡ hay không?
Phòng và chӳa cháy

1. Có hӋ thӕng báo cháy không?
2. Các loҥi cӱa chӕng lӱa có ÿúng quy ÿӏnh không?
3. HӋ thӕng phát hiӋn cháy có ÿang hoҥt ÿӝng tӕt và thѭӡng xuyên ÿѭӧc
kiӇm tra không?
4. Có thӇ tiӃp cұn ÿѭӧc vӟi các trҥm chӕng cháy không?
5. Tҩt cҧ các lӕi thoát hiӇm có ÿѭӧc ÿánh dҩu rõ ràng, ÿúng quy ÿӏnh không?
6. Ĉѭӡng ÿӃn lӕi thoát hiӇm có ÿѭӧc ÿánh dҩu ÿӇ thҩy ngay lұp tӭc hay
không?
7. Tҩt cҧ các lӕi thoát hiӇm không bӏ cҧn trӣ bӣi vұt trang trí, ÿӗ ÿҥc và thiӃt
bӏ cǊng nhѭ không khóa khi ÿang làm viӋc không?
x 131 x
8. Ĉѭӡng ÿӃn lӕi thoát hiӇm có ÿѭӧc bӕ trí ÿӇ không phҧi ÿi qua mӝt khu
vӵc nguy hiӇm cao không?
9. Tҩt cҧ các lӕi thoát hiӇm có dүn ÿӃn mӝt không gian thoáng không?
10. Tҩt cҧ các hành lang, lӕi ÿi và khu vӵc lѭu thông có ÿѭӧc dӑn sҥch và
thông suӕt cho viӋc di chuyӇn cӫa nhân viên và các thiӃt bӏ chӳa cháy
không?
11. Tҩt cҧ thiӃt bӏ và dөng cө chӳa cháy có dӉ dàng nhұn ra bҵng mӝt màu
quy ÿӏnh phù hӧp không?
12. Các bình chӳa cháy di ÿӝng có ÿѭӧc nҥp ÿҫy và còn hoҥt ÿӝng tӕt cǊng
nhѭ luôn ÿһt ÿúng nѫi quy ÿӏnh không?
13. Các buӗng trong phòng thí nghiӋm có nguy cѫ cháy cao có ÿѭӧc trang bӏ
bình chӳa cháy phù hӧp và/hoһc có chăn chӳa cháy trong trѭӡng hӧp
khҭn cҩp không?
14. NӃu có mӝt chҩt khí hay dung dӏch dӉ cháy ÿѭӧc sӱ dөng trong phòng thì
hӋ thӕng thông gió cѫ hӑc có chuyӇn ÿѭӧc khí này ÿi trѭӟc khi chúng tích
tө ÿӃn ÿӝ ÿұm ÿһc nguy hiӇm không?
15. Có nhân viên ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ ӭng phó vӟi trѭӡng hӧp có hӓa hoҥn
không?
Bҧo quҧn dung dӏch dӉ cháy

1. Nѫi bҧo quҧn phҫn lӟn dung dӏch dӉ cháy có tách biӋt khӓi tòa nhà chính
không?
2. Khu vӵc dӉ cháy có ÿѭӧc cҧnh báo rõ ràng không?
3. Có hӋ thӕng thҧi khí cѫ hӑc hoһc bҵng trӑng lӵc tách biӋt vӟi hӋ thӕng tòa
nhà chính không?
4. Công tҳc bóng ÿèn có ÿѭӧc bӑc kín hoһc ÿһt bên ngoài tòa nhà không?
5. Các bóng ÿèn bên trong có ÿѭӧc che kín ÿӇ tránh hѫi cӫa hóa chҩt cháy
do tia lӱa ÿiӋn không?
6. Các dung dӏch dӉ cháy có ÿѭӧc cҩt giӳ trong các bình chӭa thích hӧp có
van, làm bҵng các vұt liӋu chӕng cháy không?
7. Dung dӏch trong bình chӭa có ÿúng nhѭ mô tҧ ngoài nhãn bình không?
8. Các bình chӳa cháy và/hoһc chăn chӳa cháy thích hӧp có ÿѭӧc ÿһt bên
ngoài nhѭng gҫn nѫi ÿӇ dung dӏch dӉ cháy không?
9. Có bҧng hiӋu "No smoking" (cҩm hút thuӕc) rõ ràng trong và ngoài nhӳng
nѫi ÿӇ dung dӏch dӉ cháy không?
10. Có mӝt lѭӧng nhӓ các chҩt dӉ cháy trong buӗng nào ÿó cӫa phòng thí
nghiӋm không?
11. Dung dӏch có ÿѭӧc bҧo quҧn trong các phòng bҧo quҧn chҩt dӉ cháy ÿѭӧc
xây dӵng phù hӧp không?
12. Nhӳng phòng bҧo quҧn này có ÿѭӧc treo các biӇn hiӋu “Flammable liquid
– Fire hazard” (dung dӏch dӉ cháy – nguy cѫ cháy) không?
13. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ sӱ dөng và vұn chuyӇn dung dӏch dӉ cháy
ÿúng cách không?
x 132 x
Khí nén và khí hóa lӓng
1. Mӛi bình khí có ÿѭӧc dán nhãn ÿúng vӟi chҩt bên trong và ÿúng màu theo
quy ÿӏnh không?
2. Bình khí nén vӟi áp suҩt cao bên trong và các van xҧ có ÿѭӧc kiӇm tra
thѭӡng xuyên không?
3. Van xҧ có ÿѭӧc bҧo trì thѭӡng xuyên không?
4. Có kӃt nӕi dөng cө giҧm áp khi sӱ dөng bình khí không?
5. Nҳp bҧo vӋ có ÿѭӧc ÿһt ÿúng chӛ khi không sӱ dөng hoһc ÿang vұn
chuyӇn bình khí không?
6. Tҩt cҧ bình khí nén có ÿѭӧc bҧo ÿҧm không thӇ ÿә, nhҩt là khi xҧy ra
thҧm hӑa thiên nhiên không?
7. Bình và thùng chӭa xăng dҫu, khí ÿӕt hóa lӓng có cách xa các nguӗn nhiӋt
không?
8. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ sӱ dөng và vұn chuyӇn khí nén và hóa lӓng
ÿúng cách không?
Nguy hiӇm vӅ ÿiӋn

1. Tҩt cҧ các lҳp ÿһt, thay thӃ, sӱa ÿәi hoһc sӱa chӳa vӅ ÿiӋn có ÿѭӧc thӵc
hiӋn và bҧo trì ÿúng vӟi quy ÿӏnh vӅ an toàn ÿiӋn quӕc gia không?
2. Tҩt cҧ các ÿѭӡng dây bên trong tòa nhà ÿã ÿѭӧc nӕi ÿҩt (nghƭa là hӋ ba
dây) chѭa?
3. Bӝ ngҳt ÿiӋn và ÿiӋn nӕi ÿҩt ÿã ÿѭӧc lҳp ӣ tҩt cҧ các mҥch ÿiӋn cӫa phòng
thí nghiӋm chѭa?
4. Tҩt cҧ các thiӃt bӏ dùng ÿiӋn ÿã ÿѭӧc kiӇm ÿӏnh là thích hӧp cho phòng thí
nghiӋm chѭa?
5. Có dây nӕi mӅm ÿӃn tҩt cҧ các thiӃt bӏ có ngҳn ÿӃn mӭc có thӇ, trong tình
trҥng tӕt, không bӏ sӡn và không nguy hiӇm hoһc bӏ cҳt nӕi không?
6. Mӛi ә ÿiӋn chӍ ÿѭӧc dùng cho mӝt thiӃt bӏ nào ÿó không (không dùng các
thiӃt bӏ tiӃp hӧp khác)?
Bҧo hӝ cá nhân
1. Ĉӗ bҧo hӝ có ÿѭӧc thiӃt kӃ và làm tӯ vҧi phù hӧp cho tҩt cҧ nhân viên khi
làm viӋc, chҷng hҥn nhѭ áo choàng, áo liӅn quҫn, tҥp dӅ, găng tay ...
không?
2. Có thêm nhӳng quҫn áo bҧo hӝ khác khi phҧi làm viӋc vӟi hóa chҩt nguy
hiӇm, chҩt phóng xҥ, chҩt gây ung thѭ … ví dө nhѭ găng tay và tҥp dӅ cao
su ÿӕi vӟi hóa chҩt và các chҩt bӏ ÿә ra; găng tay chӕng nóng ÿӇ di chuyӇn
nӗi hҩp và lò ÿӕt không?
3. Có kính an toàn, kính bҧo hӝ và tҩm chҳn mһt không?
4. Có nѫi rӱa mҳt không?
5. Có phòng tҳm trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp (thiӃt bӏ xҧ mҥnh) không?
x 133 x
6. An toàn phóng xҥ có tuân theo các tiêu chuҭn quӕc gia và quӕc tӃ, bao
gӗm viӋc cung cҩp các máy ÿo liӅu lѭӧng phóng xҥ không?
7. Có sҹn mһt nҥ phòng ÿӝc ÿѭӧc làm sҥch ÿӏnh kǤ, khӱ nhiӉm và lѭu giӳ
trong ÿiӅu kiӋn vӋ sinh sҥch sӁ không?
8. Có bӝ lӑc phù hӧp vӟi ÿúng loҥi mһt nҥ, chҷng hҥn bӝ lӑc HEPA ÿӇ lӑc vi
sinh vұt, bӝ lӑc phù hӧp cho khí hoһc hҥt bөi nhӓ không?
9. Các mһt nҥ phòng ÿӝc có ÿѭӧc kiӇm tra thích hӧp không?
An toàn và sӭc khӓe cho nhân viên

1. Có dӏch vө chăm sóc sӭc khӓe nghӅ nghiӋp không?
2. Có hӝp y tӃ sѫ cӭu ӣ nhӳng vӏ trí quan trӑng không?
3. Có nhân viên sѫ cӭu ÿӫ năng lӵc không?
4. Nhӳng nhân viên sѫ cӭu này có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ ÿӕi phó vӟi các trѭӡng
hӧp khҭn cҩp ÿһt biӋt xҧy ra trong phòng thí nghiӋm không? Chҷng hҥn
khi tiӃp xúc vӟi hóa chҩt ăn mòn, nuӕt phҧi chҩt ÿӝc và các vұt liӋu truyӅn
nhiӉm.
5. Nhӳng ngѭӡi không phҧi là nhân viên phòng thí nghiӋm, chҷng hҥn các
nhân viên văn phòng và nhân viên trang trҥi có ÿѭӧc hѭӟng dүn vӅ các
mӕi nguy hiӇm tiӅm tàng trong phòng thí nghiӋm và vұt liӋu mà nó tiӃp
xúc không?
6. Có dán thông báo ӣ vӏ trí dӉ thҩy ÿӇ cung cҩp thông tin vӅ vӏ trí cӫa nhân
viên sѫ cӭu, sӕ ÿiӋn thoҥi dӏch vө cҩp cӭu, vv… không?
7. Có thông báo cho phө nӳ có thai vӅ hұu quҧ khi hӑ làm viӋc vӟi mӝt sӕ vi
sinh vұt, tác nhân gây ung thѭ, tác nhân gây ÿӝt biӃn và gây quái thai
không?
8. Có nói vӟi các phө nӳ trong ÿӝ tuәi mang thai là nӃu hӑ ÿang mang thai
hoһc nghi ngӡ có thai thì nên thông báo vӟi nhân viên khoa hӑc/y tӃ ÿӇ
sҳp xӃp ngѭӡi thay thӃ khi cҫn thiӃt không?
9. Có chѭѫng trình chӫng ngӯa thích hӧp vӟi công viӋc cho nhân viên phòng
thí nghiӋm không?
10. Có sҹn dөng cө thӱ nghiӋm da và/hoһc chөp X quang cho nhân viên làm
viӋc vӟi vұt liӋu nhiӉm vi khuҭn lao hoһc nhӳng loҥi vұt liӋu khác mà cҫn
ÿӃn các thiӃt bӏ ÿó không?
11. Hӗ sѫ thích hӧp vӅ bӋnh tұt và tai nҥn có ÿѭӧc lѭu không?
12. Có cҧnh báo và biӇn hiӋu phòng ngӯa tai nҥn ÿӇ giҧm thiӇu rӫi ro trong
công viӋc không?
13. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ tuân thӫ tiêu chuҭn thӵc hành an toàn sinh
hӑc thích hӧp không?
14. Nhân viên phòng thí nghiӋm có ÿѭӧc khuyӃn khích báo cáo các trѭӡng
hӧp phѫi nhiӉm tiӅm tàng không?
x 134 x
1. Tҩt cҧ trang thiӃt bӏ ÿѭӧc chӭng nhұn sӱ dөng an toàn không?
2. Có quy trình khӱ nhiӉm thiӃt bӏ trѭӟc khi bҧo trì không?
3. Tӫ an toàn sinh hӑc và tӫ xông hѫi có thѭӡng xuyên ÿѭӧc kiӇm tra và bҧo
dѭӥng không?
4. Nӗi hҩp và bình áp suҩt có thѭӡng xuyên ÿѭӧc kiӇm tra hay không?
5. Các chén ly tâm và roto ly tâm có thѭӡng xuyên ÿѭӧc kiӇm tra hay
không?
6. Có thѭӡng xuyên thay ÿәi bӝ lӑc HEPA không?
7. Có dùng pi-pét thay thӃ cho kim tiêm dѭӟi da không?
8. Có luôn thҧi bӓ dөng cө thӫy tinh bӏ sӭt và nӭt không?
9. Có vұt chӭa an toàn cho ÿӗ thӫy tinh vӥ không?
10. Có dùng nhӵa thay cho thӫy tinh nӃu có thӇ không?
11. Có sҹn và ÿang sӱ dөng thùng ÿӵng vұt dөng sҳc nhӑn phӃ thҧi không?
Vұt liӋu nhiӉm trùng

1. Mүu vұt có ÿѭӧc tiӃp nhұn trong ÿiӅu kiӋn an toàn không?
2. Có lѭu lҥi hӗ sѫ nhұp vұt liӋu không?
3. Mүu vұt có ÿѭӧc mӣ ra trong tӫ an toàn sinh hӑc mӝt cách cҭn thұn và lѭu
ý ÿӃn khҧ năng bӏ vӥ hoһc rò rӍ không?
4. Có mang găng tay và quҫn áo bҧo bӝ khi mӣ các gói mүu vұt không?
5. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo vӅ vұn chuyӇn chҩt nhiӉm trùng theo ÿúng
ÿiӅu lӋ hiӋn hành cӫa quӕc gia/quӕc tӃ không?
6. Bàn thí nghiӋm có sҥch sӁ và ngăn nҳp không?
7. Vұt liӋu nhiӉm trùng thҧi bӓ có ÿѭӧc mang ÿi hàng ngày hoһc thѭӡng
xuyên hѫn và có ÿѭӧc thҧi bӓ mӝt cách an toàn không?
8. Tҩt cҧ nhân viên có kiӃn thӭc vӅ qui trình xӱ lý các vұt liӋu nuôi cҩy và
nhiӉm trùng ÿә vӥ hoһc ÿә tràn không?
9. Sӵ vұn hành cӫa máy khӱ trùng có ÿѭӧc kiӇm nghiӋm là phù hӧp vӟi các
chӍ sӕ vӅ hóa hӑc, vұt lý và sinh hӑc không?
10. Có qui trình khӱ nhiӉm máy ly tâm thѭӡng xuyên không?
11. Chén dùng cho máy ly tâm có ÿѭӧc ÿұy nҳp không?
12. Có dùng chҩt khӱ trùng thích hӧp không? Sӱ dөng có ÿúng không?
13. Nhân viên làm viӋc trong các phòng thí nghiӋm kiӇm soát - an toàn sinh
hӑc cҩp 3 và phòng thí nghiӋm kiӇm soát tӕi ÿa – an toàn sinh hӑc cҩp 4
có ÿѭӧc ÿào tҥo chuyên biӋt không?
x 135 x
Hóa chҩt và chҩt phóng xҥ
1. Các hóa chҩt kӏ nhau có ÿѭӧc tách riêng khi cҩt giӳ hoһc thao tác không?
2. Hóa chҩt có ÿѭӧc dán nhãn ÿúng theo tên và các cҧnh báo không?
3. BiӇn hiӋu cҧnh báo nguy hiӇm hóa chҩt có ÿѭӧc dán mӝt cách nәi bұt
không?
4. Có bӝ dөng cө dùng khi hóa chҩt bӏ ÿә không?
5. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ xӱ lý khi hóa chҩt bӏ ÿә tràn không?
6. Chҩt dӉ cháy có ÿѭӧc bҧo quҧn an toàn và ÿúng theo lѭӧng nhӓ trong các
tӫ ÿã ÿѭӧc cho phép không?
7. Có chai lӑ ÿӵng hóa chҩt không?
8. Có chuyên viên vӅ an toàn phóng xҥ hoһc mӝt cҭm nang tham khҧo thích
hӧp không?
9. Nhân viên có ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ làm viӋc an toàn vӟi các vұt liӋu phóng xҥ
không?
10. Có duy trì viӋc ghi chép ÿҫy ÿӫ vӅ sӕ lѭӧng lѭu giӳ trong kho và tình hình
sӱ dөng các chҩt phóng xҥ không?
11. Có tҩm chҳn phóng xҥ không?
12. Có theo dõi sӵ phѫi nhiӉm phóng xҥ cӫa nhân viên không?
x 136 x
PHҪN IX
Tài liӋu tham khҧo, phө lөc
và bҧng chú dүn
x 137 x
x 138 x
Tài liӋu tham khҧo
1. Safety in health-care laboratories. Geneva, World Health Organization, 1997,

(http://whqlibdoc.who.int/hq/1997/WHO_LAB_97.1.pdf ).
2. Garner JS, Hospital Infection Control Practices Advisory Committee. Guideline for
isolation precautions in hospitals. American Journal of Infection Control, 1996, 24:24–
52, (http:/ /www.cdc.gov/ncidod/hip/isolat/isolat.htm).
3. Hunt GJ, Tabachnick WJ. Handling small arbovirus vectors safely during biosafety
level 3 containment: Culicoides variipennis sonorensis (Diptera: Ceratopogonidae) and
exotic bluetongue viruses. Journal of Medical Entomology, 1996, 33:271–277.
4. National Research Council. Occupational health and safety in the care and use of
research animals. Washington, DC, National Academy Press, 1997.
5. Richmond JY, Quimby F. Considerations for working safely with infectious disease
agents in research animals. In: Zak O, Sande MA, eds. Handbook of animal models of
infection. London, Academic Press, 1999:69–74.
6. Biosafety in microbiological and biomedical laboratories, 4th ed. Washington, DC,
United States Department of Health and Human Services/Centers for Disease Control
and Pre-vention/National Institutes of Health, 1999.
7. Class II (laminar flow) biohazard cabinetry. Ann Arbor, MI, National Sanitation
Foundation, 2002 (NSF/ANSI 49–2002).
8. Richmond JY, McKinney RW. Primary containment for biohazards: selection,
installation and use of biological safety cabinet, 2nd ed. Washington, DC, United States
Department of Health and Human Services/Centers for Disease Control and
Prevention/National Institutes of Health, 2000.
9. Microbiological safety cabinet. Recommendations for information to be exchanged
between purchaser, vendor and installer and recommendations for installation. London,
British Standards Institution, 1992 (Standard BS 5726–2:1992).
10. Microbiological safety cabinet. Recommendations for selection, use and
maintenance. London, British Standards Institution, 1992 (Standard BS 5726–4:1992).
11. Biological containment cabinets (Class I and II): installation and field testing.
Toronto, Canadian Standards Association, 1995 (Standard Z316.3–95 (R2000)).
12. Collins CH, Kennedy DA. Laboratory acquired infections: history, incidence, causes
and prevention, 4th ed. Oxford, Butterworth-Heinemann, 1999.
13. Health Canada. Laboratory biosafety manual, 2nd ed. Ottawa, Minister of Supply
and Services Canada, 1996.
14. Biological safety cabinet – biological safety cabinet (Class I) for personnel and
environment protection. Sydney, Standards Australia International, 1994 (Standard AS
2252.1–1994).
15. Biological safety cabinet – laminar flow biological safety cabinet (Class II) for
personnel, environment and product protection. Sydney, Standards Australia
International, 1994 (Standard AS 2252.2–1994).
16. Standards Australia/Standards New Zealand. Biological safety cabinet – installation
and use. Sydney, Standards Australia International, 2000 (Standard AS/NZS 2647:2000).
x 139 x
17. Advisory Committee on Dangerous Pathogens. Guidance on the use, testing and
maintenance of laboratory and animal flexible film isolators. London, Health and Safety
Executive, 1990.
18. Standards Australia/Standards New Zealand. Safety in laboratories – microbiological
aspects and containment facilities. Sydney, Standards Australia International, 2002
(Standard AS/ NZS 2243.3:2002).
19. Centers for Disease Control and Prevention. Recommendations for prevention of
HIV transmission in health-care settings. Morbidity and Mortality Weekly Report, 1987,
36 (Suppl. 2):1S–18S.
20. Bosque PJ et al. Prions in skeletal muscle. Proceedings of the National Academy of
Sciences of the United States of America, 2002, 99:3812–3817.
21. Bartz JC, Kincaid AE, Bessen RA. Rapid prion neuroinvasion following tongue
infection. Journal of Virology, 2003, 77:583–591.
Sc
22. Thomzig A et al. Widespread PrP accumulation in muscles of hamsters orally
infected with scrapie. EMBO Reports, 2003, 4:530–533.
23. Glatzel M et al. Extraneural pathologic prion protein in sporadic Creutzfeld-Jakob
disease. New England Journal of Medicine, 2003, 349:1812–1820.
24. Brown P, Wolff A, Gajdusek DC. A simple and effective method for inactivating
virus infectivity in formalin-fixed tissue samples from patients with Creutzfield-Jakob
disease. Neurology, 1990, 40:887–890.
25. Taylor DM et al. The effect of formic acid on BSE and scrapie infectivity in fixed
and unfixed brain-tissue. Veterinary Microbiology, 1997, 58:167–174.
26. Safar J et al. Prions. In: Richmond JY, McKinney RW, eds. Biosafety in
microbiological and biomedical laboratories, 4th ed. Washington, DC, United States
Department of Health and Human Services, 1999:134–143.
27. Bellinger-Kawahara C et al. Purified scrapie prions resist inactivation by UV
irradiation. Journal of Virology, 1987, 61:159–166.
28. Health Services Advisory Committee. Safe working and the prevention of infection in
clinical laboratories. London, HSE Books, 1991.
29. Russell AD, Hugo WB, Ayliffe GAJ. Disinfection, preservation and sterilization, 3rd
ed. Oxford, Blackwell Scientific, 1999.
30. Ascenzi JM. Handbook of disinfectants and antiseptics. New York, NY, Marcel
Dekker, 1996.
31. Block SS. Disinfection, sterilization & preservation, 5th ed. Philadelphia, PA,
Lippincott Williams & Wilkins, 2001.
32. Rutala WA. APIC guideline for selection and use of disinfectants. 1994, 1995, and
1996 APIC Guidelines Committee. Association for Professionals in Infection Control
and Epidemiology, INC. American Journal of Infection Control, 1996, 24:313–342.
33. Sattar SA, Springthorpe VS, Rochon M. A product based on accelerated and
stabilized hydrogen peroxide: evidence for broad-spectrum germicidal activity.
Canadian Journal of Infection Control, 1998, 13:123–130.
34. Schneider PM. Emerging low temperature sterilization technologies. In: Rutala WA,
eds. Disinfection & sterilization in health care. Champlain, NY, Polyscience, 1997:79–
92.
35. Springthorpe VS. New chemical germicides. In: Rutala WA, eds. Disinfection &
sterilization in health care. Champlain, NY, Polyscience, 1997:273–280.
x 140 x
36. Steelman VM. Activity of sterilization processes and disinfectants against prions. In:
Rutala WA, eds. Disinfection & sterilization in health care. Champlain, NY,
Polyscience, 1997:255– 271.
37. Taylor DM. Transmissible degenerative encephalopathies: inactivation of the
unconventional causal agents. In: Russell AD, Hugo WB, Ayliffe GAJ, eds. Disinfection,
preservation and sterilization, 3rd ed. Oxford, Blackwell Scientific, 1999:222–236.
38. Infection control guidelines for hand washing, cleaning, disinfection and sterilization
in health care, 2nd ed. Ottawa, Laboratory Centre for Disease Control, Health Canada,
1998.
39. Springthorpe VS, Sattar SA. Chemical disinfection of virus-contaminated surfaces.
CRC Critical Reviews in Environmental Control, 1990, 20:169–229.
40. Recommendations on the transport of dangerous goods, 13th revised edition, New
York and Geneva, United Nations, 2003,
(http://www.unece.org/trans/danger/publi/unrec/rev13/ 13files_e.html).
41. Technical instructions for the safe transport of dangerous goods by air, 2003–2004
Edition. Montreal, International Civil Aviation Organization, 2002.
42. Economic Commission for Europe Inland Transport Committee. Restructured ADR
applicable as from 1 January 2003. New York and Geneva, United Nations, 2002,
(http:// www.unece.org/trans/danger/publi/adr/adr2003/ContentsE.html).
43. Infectious substances shipping guidelines. Montreal, International Air Transport
Association, 2003, (http://www.iata.org/ads/issg.htm).
44. Transport of Infectious Substances. Geneva, World Health Organization, 2004,
(http:// www.who.int/csr/resources/publications/WHO_CDS_CSR_LYO_2004_9/en/).
45. Berg P et al. Asilomar conference on recombinant DNA molecules. Science, 1975,
188:991– 994.
46. European Council. Council Directive 98/81/EC of 26 October 1998 amending
Directive 90/219/EEC on the contained use of genetically modified microorganisms.
Official Journal, 1998, L330:13–31.
47. O’Malley BW Jr et al. Limitations of adenovirus-mediated interleukin-2 gene therapy
for oral cancer. Laryngoscope, 1999, 109:389–395.
48. World Health Organization. Maintenance and distribution of transgenic mice
susceptible to human viruses: memorandum from a WHO meeting. Bulletin of the World
Health Organization, 1993, 71:497–502.
49. Furr AK. CRC handbook of laboratory safety, 5th ed. Boca Raton, FL, CRC Press,
2000.
50. Lenga RE. The Sigma-Aldrich Library of Chemical Safety Data, 2nd ed. Milwaukee,
WI, Aldrich Chemical Company, 1988.
51. Lewis RJ. Sax’s dangerous properties of industrial materials, 10th ed. Toronto, John
Wiley and Sons, 1999.
x 141 x
PHӨ LӨC 1
Sѫ cӭu ban ÿҫu
Sѫ cӭu ban ÿҫu là kӻ năng áp dөng các nguyên tҳc ÿã ÿѭӧc chҩp nhұn trong xӱ
trí y tӃ tҥi thӡi ÿiӇm và nѫi xҧy ra tai nҥn. Ĉây là phѭѫng pháp ÿã ÿѭӧc chuҭn y
vӅ xӱ trí tҥi chӛ mӝt nҥn nhân cho ÿӃn khi nҥn nhân ÿѭӧc bác sӻ ÿiӅu trӏ chҩn
thѭѫng.
Trang thiӃt bӏ tӕi thiӇu cho sѫ cӭu ban ÿҫu là mӝt hӝp sѫ cӭu, thiӃt bӏ an toàn và
ÿӗ bҧo hӝ cho ngѭӡi thӵc hiӋn sѫ cӭu ban ÿҫu và trang thiӃt bӏ rӱa mҳt.
H͡p s˯ cͱu
Hӝp sѫ cӭu nên làm bҵng vұt liӋu chӕng ҭm và chӕng bөi. Hӝp nên ÿӇ ӣ mӝt vӏ
trí nәi bұt và dӉ dàng nhìn thҩy. Theo quy ѭӟc quӕc tӃ, hӝp sѫ cӭu ÿѭӧc nhұn
dҥng bҵng 1 chӳ thұp trҳng trên mӝt nӅn xanh lá cây.
Hӝp sѫ cӭu bao gӗm:
1. Tӡ chӍ dүn ÿѭa ra các hѭӟng dүn chung
2. Băng dính cá nhân vô trùng vӟi các kích thѭӟc khác nhau
3. Băng kèm vӟi miӃng ÿӋm mҳt vô trùng
4. Băng hình tam giác
5. Gҥc băng vӃt thѭѫng vô trùng
6. Chӕt an toàn
7. Mӝt bӝ gҥc băng vӃt thѭѫng vô trùng
8. Mӝt cҭm nang sѫ cӭu ban ÿҫu chính thӭc nhѭ mӝt ҩn phҭm cӫa Hӝi chӳ
thұp ÿӓ quӕc tӃ
Trang thiӃt bӏ cho ngѭӡi thӵc hiӋn sѫ cӭu ban ÿҫu bao gӗm:
1. Ӕng nӕi dùng cho hô hҩp nhân tҥo miӋng - miӋng
2. Găng tay và trang thiӃt bӏ khác nhҵm tránh phѫi nhiӉm vӟi máu (1) và
3. ThiӃt bӏ lau chùi trong trѭӡng hӧp chҧy máu. (xem chѭѫng 14 trong cҭm
nang này)
Có sҹn trang thiӃt bӏ rӱa mҳt và nhân viên ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ sӱ dөng ÿúng cách.
Garner JS, Hospital Infection Control Practices Advisory Committee. Guideline for
isolation precautions in hospitals. American Journal of Infection Control, 1996, 24:24–
52, (http://www.cdc.gov/ncidod/hip/ isolat/isolat.htm).
x 142 x
PHӨ LӨC 2
Tiêm phòng cho nhân viên
Nhӳng nguy cѫ khi làm viӋc vӟi các tác nhân cө thӇ nên ÿѭӧc thҧo luұn chi tiӃt
vӟi tӯng nghiên cӭu viên. Tính sҹn có tҥi chӛ, tình trҥng cҩp phép và sӵ tiӋn ích
cӫa vҳc xin và/hoһc ÿiӅu trӏ nӝi khoa (tӭc là ÿiӅu trӏ kháng sinh) trong trѭӡng hӧp
phѫi nhiӉm cҫn ÿѭӧc ÿánh giá trѭӟc khi bҳt ÿҫu làm viӋc vӟi các tác nhân này.
Mӝt sӕ nhân viên có thӇ có miӉn dӏch mҳc phҧi trѭӟc khi tiêm vҳc xin hay nhiӉm
trùng.
Khi mӝt vҳc xin hoһc vi khuҭn giҧm ÿӝc tӕ nào ÿó ÿѭӧc cҩp phép tҥi chӛ và
sҹn có, nên ÿѭa ra giúp ÿӥ sau khi tiӃn hành ÿánh giá nguy cѫ cӫa khҧ năng phѫi
nhiӉm và khám sӭc khӓe cho tӯng ngѭӡi.
Cҫn có sҹn các thiӃt bӏ ÿӇ theo dõi lâm sàng chuyên biӋt sau khi tình cӡ bӏ
nhiӉm trùng.
x 143 x
PHӨ LӨC 3
Các trung tâm hӧp tác vӅ an toàn sinh hӑc
cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi
Các cѫ quan và tә chӭc sau ÿây có thӇ cung cҩp thông tin vӅ các khóa ÿào tҥo, sӵ
hӛ trӧ và các vұt liӋu sҹn có.
• Biosafety programme, Department of Communicable Disease Surveillance and
Response, World Health Organization, 20 Avenue Appia, 1211 Geneva 27,
Switzerland (http://www.who.int/csr/).
• WHO Collaborating Centre for Biological Safety, Swedish Institute for
Infectious Disease Control, Nobels Väg 18, S-171 82 Solna, Sweden
(http://www.smittskyddsinstitutet.se/English/english.htm).
• WHO Collaborating Centre on Biosafety Technology and Consultative
Services, Office of Laboratory Security, Health Canada, 100 Colonnade Road,
Loc.: 6201A, Ottawa, Ontario, Canada K1A 0K9 (http://www.hc-sc.gc.ca/pphb-
dgspsp/ols-bsl).
• WHO Collaborating Centre for Applied Biosafety Programmes and Training,
Office of Health and Safety, Centers for Disease Control and Prevention, 1600
Clifton Road, Mailstop F05, Atlanta, GA 30333, USA (http://www.cdc.gov/).
• WHO Collaborating Centre for Applied Biosafety Programmes and Research,
Division of Occupational Health and Safety, Office of Research Services,
National Institutes of Health, Department of Health and Human Services,
13/3K04 13 South Drive MSC 5760, Bethesda, MD 20892-5760, USA
(http://www.nih.gov/).
• WHO Collaborating Centre for Biosafety, Victorian Infectious Diseases
Reference Laboratory, 10 Wreckyn St, Nth Melbourne, Victoria 3051, Australia.
Postal address: Locked Bag 815, PO Carlton Sth, Victoria 3053, Australia
(http://www. vidrl.org.au/).
x 144 x
PHӨ LӨC 4
An toàn trang thiӃt bӏ
Mӝt sӕ loҥi trang thiӃt bӏ khi sӱ dөng có thӇ gây ra nguy hiӇm vi sinh hӑc. Mӝt sӕ
khác ÿѭӧc thiӃt kӃ chuyên biӋt ÿӇ phòng hoһc làm giҧm nguy hiӇm sinh hӑc (xem
chѭѫng 11 trong cҭm nang này).
Trang thiӃt bӏ có thӇ gây ra nguy hiӇm
Bҧng A4-1 liӋt kê các thiӃt bӏ và cách vұn hành có thӇ gây ra nguy hiӇm và gӧi ý
cách loҥi bӓ hoһc hҥn chӃ nhӳng nguy hiӇm ÿó.
B̫ng A4-1. Các thi͇t b͓ và cách v̵n hành có th͋ gây ra nguy hi͋m
THIӂT NGUY
CÁCH LOҤI BӒ HOҺC HҤN CHӂ NGUY HIӆM
Bӎ HIӆM
Kim tiêm Bӏ ÿâm phҧi, x Không ÿұy nҳp kim lҥi hoһc tháo rӡi kim ra.
dѭӟi da tҥo khí dung
hoһc ÿә tràn x Dùng loҥi bѫm tiêm có khóa ÿӇ phòng tách rӡi
bѫm và kim tiêm hoһc dùng loҥi bѫm tiêm dùng
mӝt lҫn là loҥi mà kim tiêm không thӇ tách khӓi
bѫm tiêm.
x Sӱ dөng kӻ thuұt phòng thí nghiӋm an toàn, tӭc
là:
— Hút bѫm tiêm cҭn thұn ÿӇ hҥn chӃ tӕi thiӇu tҥo
bӑt khí.
— Tránh dùng bѫm tiêm ÿӇ trӝn dung dӏch nhiӉm
trùng, nӃu dùng phҧi ÿҧm bҧo rҵng mǊi kim ӣ dѭӟi
bӅ mһt cӫa dung dӏch trong lӑ và tránh bѫm quá
mҥnh.
— Bao kim tiêm và nҳp trong mӝt miӃng gҥc bông
làm ҭm bҵng dung dӏch khӱ trùng thích hӧp trѭӟc
khi rút kim ra khӓi hӝp có nҳp ÿұy bҵng cao su.
— Bѫm mҥnh dung dӏch và bӑt khí tӯ bѫm tiêm
vào miӃng gҥc bông có chҩt khӱ trùng thích hӧp
hoһc vào mӝt lӑ nhӓ có bông.
x Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc cho tҩt cҧ các hoҥt
ÿӝng vӟi chҩt nhiӉm trùng.
x Giӳ chһt ÿӝng vұt khi tiêm chӫng. Dùng kim to
và ngҳn hoһc ӕng thông ÿӇ nhӓ vào mǊi hoһc
miӋng. Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc.
x Hҩp thanh trùng sau khi sӱ dөng và bҧo ÿҧm thҧi
x 145 x
bӓ ÿúng cách. Khi thҧi bӓ bѫm kim tiêm ÿã dùng,
không ÿѭӧc tháo kim ra trѭӟc khi thanh trùng.
Máy ly Tҥo khí x Sӱ dөng thùng có thӇ ÿұy nҳp (chén an toàn)
tâm dung, văng hoһc roto bӏt kín. Mӣ thùng hoһc roto sau khi khí
bҳn và vӥ dung lҳng xuӕng (30 phút) hoһc trong tӫ an toàn
ӕng nghiӋm sinh hӑc.
Máy siêu Tҥo khí x Lҳp ÿһt bӝ lӑc HEPA giӳa máy ly tâm và bѫm
ly tâm dung, văng chân không.
bҳn và vӥ
ӕng nghiӋm x Duy trì sә nhұt ký công viӋc vӅ giӡ hoҥt ÿӝng
cho mӛi roto và chѭѫng trình duy trì dӵ phòng ÿӇ
làm giҧm nguy cѫ hӓng máy móc.
x Bӓ ӕng nghiӋm vào và lҩy ra khӓi thùng hoһc
roto trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Lӑ kӏ khí Nә, phân tán x Ĉҧm bҧo ÿai thiӃc bӏt xung quanh chҩt xúc tác
vұt liӋu còn nguyên vҽn.
nhiӉm trùng
Tӫ sҩy Nә, phân tán x Ĉһt trong khung dây kim loҥi chҳc chҳn.
mҧnh vӥ
thӫy tinh và
vұt liӋu
nhiӉm trùng
Máy trӝn, Tҥo khí x Vұn hành và mӣ thiӃt bӏ trong tӫ an toàn sinh hӑc
máy dung, rò rӍ và
vӥ bình chӭa x Dùng loҥi thiӃt kӃ chuyên biӋt, chӕng rò rӍ tӯ giá
nghiӅn cӫa roto và miӃng ÿӋm hình chӳ O hoһc dùng máy
mô trӝn kiӇu nhu ÿӝng tiêu hóa.
x Trѭӟc khi mӣ bát cӫa máy bào chӃ, ÿӧi 30 phút
ÿӇ khí dung lҳng xuӕng. Làm lҥnh ÿӇ ngѭng hѫi khí
dung.
x NӃu dùng máy nghiӅn mô bҵng tay, giӳ ӕng
trong mӝt miӃng lót bҵng vұt liӋu hút nѭӟc.
Máy siêu Tҥo khí x Vұn hành và mӣ thiӃt bӏ trong tӫ an toàn sinh hӑc
âm, máy dung, tәn hoһc trong thiӃt bӏ bӏt kín.
quét siêu thѭѫng thính x Ĉҧm bҧo cách ly ÿӇ chӕng lҥi sóng hài bұc ba.
âm giác, viêm da
x Ĉeo găng tay ÿӇ bҧo vӋ da chӕng lҥi tác ÿӝng
hóa chҩt cӫa chҩt tҭy.
Que cҩy Tҥo khí x Thao tác trong tӫ an toàn sinh hӑc hoһc thiӃt bӏ
dung, văng ngăn chһn cѫ bҧn chuyên biӋt.
bҳn
x Dùng bình cҩy thót cә có nҳp vһn chһt và tҩm lӑc
ӣ miӋng, nӃu cҫn thiӃt và an toàn.
x 146 x
Tӫ làm Tҥo khí dung x Dùng bӝ nӕi vòng chӳ O ÿӇ gҳn kín toàn thiӃt bӏ.
khô lҥnh và nhiӉm bҭn
(Máy do tiӃp xúc x Dùng bӝ lӑc khí ÿӇ bҧo vӋ ÿѭӡng chân không.
ÿông trӵc tiӃp x Sӱ dөng phѭѫng pháp thích hӧp ÿӇ khӱ nhiӉm,
khô) ví dө hóa chҩt.
x Cung cҩp bình ngѭng hѫi và ӕng chӳ U làm ҭm
hoàn toàn bҵng kim loҥi.
x KiӇm tra kӻ lѭӥng tҩt cҧ nhӳng trҫy xѭӟc bӅ mһt
cӫa ӕng chân không thӫy tinh. ChӍ sӱ dөng ÿӗ thӫy
tinh thiӃt kӃ cho các viӋc liên quan chân không.
Ĉӗ chӭa Vi sinh vұt x Ĉҧm bҧo thѭӡng xuyên lau chùi và khӱ trùng.
nѭӟc phát triӇn.
Các hình x Không sӱ dөng Natri azide cho viӋc chӕng sinh
thӭc cӫa vұt phát triӇn.
Natri azide
gây nә khi
kӃt hӧp vӟi
mӝt sӕ kim
loҥi.
Ngoài các nguy hiӇm vi sinh vұt, các nguy hiӇm liên quan ÿӃn thiӃt bӏ cǊng cҫn
ÿѭӧc lѭӡng trѭӟc và phòng ngӯa. Bҧng A4-2 liӋt kê ví dө vӅ mӝt sӕ nguyên nhân
gây tai nҥn.
x 147 x
B̫ng A4-2. Các nguyên nhân chung gây tai n̩n liên quan ÿ͇n thi͇t b͓
C ÁCH LOҤI BӒ HOҺC HҤN
TAI NҤN NGUYÊN NHÂN
CHӂ NGUY HIӆM
ThiӃt kӃ hoһc cҩu trúc không ÿúng
Cháy ÿiӋn Không có cҫu chì khi x Thӵc hiӋn theo tiêu chuҭn quӕc
trong tӫ ҩm nhiӋt ÿӝ cao. gia.
ĈiӋn giұt ĈiӋn không ÿѭӧc tiӃp
ÿҩt cҭn thұn.
Sӱ dөng không ÿúng
Tai nҥn máy Bát ÿһt không cân ÿӕi x Ĉào tҥo và hѭӟng dүn nhân viên.
ly tâm trên roto.
Nә tӫ ҩm kӏ Dùng sai khí x Ĉào tҥo và hѭӟng dүn nhân viên.
khí
Sӱ dөng thiӃt bӏ không phù hӧp
Nә phích Vұn chuyӇn Nitѫ lӓng x Dùng thiӃt bӏ ÿѭӧc thiӃt kӃ chuyên
nѭӟc không ÿúng. biӋt.
nóng/lҥnh
gia dөng
Nә tӫ lҥnh Không ÿӵng hóa chҩt x ChӍ cҩt giӳ các dung môi và chiӃt
gia dөng nguy hiӇm trong loҥi xuҩt có ÿiӇm bӕc cháy thҩp trong tӫ
bình chӕng nә/phát tia chӕng nә/phát tia lӱa ÿiӋn.
lӱa ÿiӋn. Ví dө: diethyl
ether vӟi nҳp vһn không
kín.
ThiӃu bҧo dѭӥng thích hӧp
Cháy trong Lҳp ráp lҥi các bӝ phұn x Ĉào tҥo và hѭӟng dүn nhân viên
quang kӃ không ÿúng trong khi
bҧo dѭӥng.
x 148 x
PHӨ LӨC 5
Hoá chҩt: Nguy cѫ và cách phòng ngӯa
Phө lөc này liӋt kê nhӳng thông tin cѫ bҧn vӅ an toàn và sӭc khoҿ, các dӳ liӋu và
cách phòng ngӯa thích hӧp vӟi mӝt sӕ hoá chҩt thѭӡng dùng trong các phòng thí
nghiӋm nghiên cӭu hay phөc vө cho công tác chăm sóc sӭc khoҿ. Bҧng liӋt kê
này không hoàn toàn ÿҫy ÿӫ và viӋc không liӋt kê mӝt loҥi hoá chҩt nào ÿó không
có nghƭa là hoá chҩt này không nguy hiӇm. Tҩt cҧ các loҥi hoá chҩt sӱ dөng trong
phòng thí nghiӋm cҫn ÿѭӧc sӱ dөng cҭn thұn ÿӇ làm giҧm tӕi ÿa nguy cѫ phѫi
nhiӉm.
x 149 x
B̫ng A5-1. Hoá ch̭t : Nguy c˯ và cách phòng ngͳa
TÍNH CHҨT VҰT TÁC ĈӜNG ĈӂN NGUY CѪ NHӲNG HÓA CHҨT NGUY CѪ
HÓA CHҨT CÁCH PHÒNG NGӮA
LÝ SӬC KHӒE CHÁY TѬѪNG Kӎ KHÁC
Acetaldehyde Khí hoһc chҩt lӓng Kích thích nhҽ mҳt Rҩt dӉ cháy, Không dùng ngӑn lӱa hӣ, Có thӇ tҥo thành các
CH3CHO không màu, mùi cay và ÿѭӡng hô hҩp. hӛn hӧp tia lӱa ÿiӋn, không hút peroxit dӉ nә khi tiӃp xúc
dҥng hoa quҧ. Ҧnh hѭӣng ÿӃn hӋ hѫi/không thuӕc, không cho tiӃp xúc vӟi không khí. Có thӇ bӏ
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - thҫn kinh trung khí dӉ nә, vӟi các bӅ mһt nóng. Bҧo polyme hóa do ҧnh hѭӣng
1210C, nhiӋt ÿӝ sôi ѭѫng, ÿѭӡng hô NhiӋt ÿӝ bӕc quҧn trong thùng kín, cách cӫa axit, vұt liӋu kiӅm khi
210C. hҩp và thұn. Có cháy -390C, ly vӟi chҩt oxy hóa, chӍ ÿӇ có mһt các kim loҥi
khҧ năng gây ung giӟi hҥn trong trҥng thái әn ÿӏnh. Sӱ khuyӃch tán. Chҩt khӱ
thѭ. cháy 4-57%. dөng trong tӫ hút hoһc mҥnh, phҧn ӭng rҩt mҥnh
thông gió tӕt. Mang găng vӟi chҩt oxy hóa, các chҩt
tay cao su, kính và mһt nҥ hӳu cѫ khác nhau, halogen,
an toàn. axit sulfuric và các amine.
Axit acetic Chҩt lӓng không màu, Tác ÿӝng ăn mòn. DӉ cháy, Tránh hít phҧi. Khi bӏ dính Phҧn ӭng mҥnh vӟi chҩt
CH3CO2H mùi hҳc. Gây bӓng nһng. nhiӋt ÿӝ bӕc vào mҳt, rӱa ngay bҵng oxy hoá, có thӇ gây nә.
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy Hѫi gây khó chӏu. cháy 400C, nѭӟc và ÿѭa tӟi cѫ sӣ y tӃ.
170C, nhiӋt ÿӝ sôi Hұu quҧ ÿӕi vӟi giӟi hҥn Mang găng tay nitril và
1180C. sӭc khoҿ có thӇ cháy 5,4 – dùng dөng cө bҧo vӋ mҳt.
Hòa lүn trong nѭӟc. biӇu hiӋn muӝn. 16%.
Anhydride Chҩt lӓng không màu, Kích thích mҥnh DӉ cháy. Không dùng ngӑn lӱa hӣ Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi
acetic mùi giҩm ÿһc. mҳt và ÿѭӡng hô Khi ÿӕt toҧ và tia lӱa. Không hút nѭӟc sôi, hѫi nѭӟc, chҩt
(CH3CO)2O NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - hҩp trên. Tác ÿӝng hѫi hoһc khí thuӕc. Tránh tiӃp xúc vӟi oxy hoá mҥnh, rѭӧu,
730C, nhiӋt ÿӝ sôi ăn mòn. Hұu quҧ khó chӏu da và mҳt. amine, kiӅm mҥnh và nhiӅu
1390C. ÿӕi vӟi sӭc khoҿ có hoһc ÿӝc. hӧp chҩt khác. Phҧn ӭng
thӇ biӇu hiӋn NhiӋt ÿӝ bӕc vӟi nhiӅu kim loҥi khi có
muӝn. cháy 490C, nѭӟc.
giӟi hҥn khҧ
năng nә 2,7-
10,3%.
x 150 x
Aceton Chҩt lӓng bay hѫi, Kích thích nhҽ Rҩt dӉ cháy, Bҧo quҧn trong thùng ӣ nѫi Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các Nӕi dây tiӃp
CH3COCH3 không màu, mùi hѫi mҳt, mǊi và hӑng. nhiӋt ÿӝ bӕc thoáng, tránh xa nguӗn lӱa. chҩt oxy hóa (Ví dө nhѭ ÿҩt các
ngӑt. Hít phҧi dүn tӟi cháy - 180C, Tránh hít phҧi hѫi. Sӱ dөng axít nitric và chrromic) và thùng chӭa
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - choáng váng, lѫ giӟi hҥn khҧ các thiӃt bӏ bҧo vӋ ÿѭӡng chloroform trong môi lӟn và
950C, nhiӋt ÿӝ sôi mѫ và hôn mê. năng nә 2,2- hô hҩp và mҳt. trѭӡng kiӅm. Không tѭѫng thùng chӭa
560C. 12,8%. hӧp vӟi hӛn hӧp H2SO4 và tránh tҥo
Tan trong nѭӟc. HNO3 ÿһc. nên dòng
ÿiӋn.
Acetonitrile Chҩt lӓng không màu, Kích thích ÿѭӡng Rҩt dӉ cháy, Không dùng ngӑn lӱa hӣ, Phҧn ӭng vӟi các axit và
CH3CN có mùi thѫm. hô hҩp, mҳt và da. nhiӋt ÿӝ bӕc tia lӱa ÿiӋn, không hút kiӅm có nѭӟc, tҥo thành
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - Phѫi nhiӉm có thӇ cháy 12,80C, thuӕc, không cho tiӃp xúc hѫi ÿӝc. Tham gia vào
460C, nhiӋt ÿӝ sôi dүn ÿӃn co giұt, giӟi hҥn khҧ vӟi các chҩt oxy hóa. ChӍ phҧn ӭng vӟi các chҩt oxy
820C ngҩt và nhiӉm ÿӝc năng nә 3,0- sӱ dөng ӣ nhӳng nѫi không hóa mҥnh. Làm mòn mӝt
cyanide. 16% có nguӗn lӱa. Bҧo quҧn sӕ loҥi nhӵa, cao su và các
trong thùng kín, cách ly vӟi loҥi vҧi bӑc khác. Khi ÿӕt
nhӳng nѫi chӭa chҩt oxy cháy, phân huӹ thành
hóa. Thao tác ӣ nѫi thông hydrogen cyanide và các ni
gió. Tránh bám vào da, mҳt tѫ ô xít.
và màng nhҫy. Sӱ dөng
mһt nҥ và găng tay.
Acetylene Chҩt khí không màu, Gây ngҥt thӣ nhҽ,, Cӵc kǤ dӉ ĈӇ bҧo vӋ da cҫn mang Chҩt khӱ mҥnh, phҧn ӭng
HC=CH thoҧng mùi ether hoһc gây tәn thѭѫng da cháy, giӟi găng tay tránh lҥnh, kính rҩt mҥnh vӟi các chҩt oxy
tӓi; vұn chuyӇn dѭӟi do lҥnh khi tiӃp hҥn cháy an toàn hoһc mһt nҥ. hóa, fluorine hoһc chlorine
áp suҩt, dҥng dung xúc 2,5-100%. Không ÿӇ ngӑn lӱa hӣ, tia dѭӟi tác ÿӝng cӫa ánh
dӏch trong acetone, lӱa, không hút thuӕc. Thao sáng. Phҧn ӭng vӟi ÿӗng,
nhiӋt ÿӝ nóng chҧy - tác ӣ nѫi có quҥt hút gió tҥi bҥc, thӫy ngân hoһc các
810C, chӛ, dùng loҥi thiӃt bӏ ÿiӋn muӕi cӫa chúng, tҥo thành
thăng hoa ӣ -840C. và thҳp sáng chӕng nә. các hӧp chҩt nhҥy vӟi va
chҥm.
x 151 x
Acrolein Chҩt lӓng không màu Gây chҧy nѭӟc Rҩt dӉ cháy. Không ÿӇ rѫi vào da và Chҩt oxy hóa, axit, kiӅm,
CH2=CHCHO hoһc màu vàng, mùi mҳt; kích thích NhiӋt ÿӝ bӕc mҳt. Thao tác trong tӫ hút ammonia, amine. Acrolein
hҳc. mҥnh ÿѭӡng hô cháy - 260C, hoһc nѫi thông gió tӕt. chѭa ӭc chӃ dӉ tӵ polyme
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - hҩp, gây phù phәi giӟi hҥn khҧ hóa, thѭӡng là vӟi
870C, nhiӋt ÿӝ sôi khi phѫi nhiӉm năng nә 2,8- hydroquinone. Sau thӡi
530C. nhiӅu. Hұu quҧ ÿӕi 31% gian có thӇ tҥo thành
vӟi sӭc khoҿ có thӇ peroxides nhҥy vӟi va
biӇu hiӋn muӝn. chҥm.
Dung dӏch Chҩt lӓng không màu, Phá hӫy dҫn dҫn Giӕng nhѭ Bҧo quҧn trong lӑ chӭa có Phҧn ӭng mҥnh vӟi các
Ammoniac mùi kiӅm. mҳt, hӋ hô hҩp và khí nҳp kín. Khi bӏ dính vào kim loҥi nһng nhѭ thӫy
Dҥng khí: NhiӋt ÿӝ sôi da khi nuӕt phҧi; ammoniac, mҳt cҫn rӱa nhanh chóng ngân và muӕi cӫa chúng,
0 gây phù phәi khi giӟi hҥn và ÿѭa ÿӃn y tӃ. Thao tác tҥo thành các hӧp chҩt gây
- 78 C, nhiӋt ÿӝ nóng
0 phѫi nhiӉm nhiӅu cháy 15- trong tӫ hút. Sӱ dөng găng cháy nә.
chҧy - 33 C.
Dung dӏch 25%: nhiӋt vӟi khí và hѫi. 28%. tay cao su hoһc nhӵa và
ÿӝ nóng chҧy - 580C, kính an toàn loҥi chӕng hóa
nhiӋt ÿӝ sôi 380C. chҩt.
Tan trong nѭӟc.
Anilin Chҩt lӓng nhӟt, không Xanh tím do tҥo DӉ cháy. Bҧo quҧn trong thùng kín, Chҩt oxy hóa mҥnh, axit
C6H5NH2 màu ÿӃn màu nâu. methaemoglobine NhiӋt ÿӝ bӕc ÿӇ cách xa các chҩt oxy mҥnh.
Mùi thѫm ÿһc trѭng máu. Kích thích cháy 700C, hóa. Tránh ÿӇ rѫi vào mҳt
cӫa hӧp chҩt amin. mҳt và da. Có thӇ giӟi hҥn khҧ và da. Thao tác ӣ nѫi có
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - ngҩm qua da, phѫi năng nә 1,2- quҥt hút gió tҥi chӛ hoһc
60C, nhiӋt ÿӝ sôi nhiӉm lһp lҥi hoһc 11%. ÿeo mһt nҥ, găng tay, mһc
0 kéo dài có thӇ gây quҫn áo bҧo hӝ, ÿeo kính
185 C.
nhұy cҧm. che mһt.
Auramine Dҥng bông hoһc bӝt Gây ÿӝc khi nuӕt, Tránh ÿӇ dính vào da và hít Chҩt oxy hóa mҥnh
4,4’-carbono màu vàng. hít phҧi và dính phҧi bӝt. Sӱ dөng găng tay
imidoylbis NhiӋt ÿӝ nóng chҧy vào da. Có thӇ gây cao su hoһc nhӵa tәng hӧp
1360C. kích thích mҳt và và kính an toàn. Thao tác
(N,N-
Không tan trong nѭӟc. da. Có khҧ năng trong tӫ hút hoһc ÿeo mһt
dimethyl-
gây ѭng thѭ. nҥ chӕng bөi.
benzenamine)
x 152 x
Benzen Chҩt lӓng dӉ bay hѫi, Ҧnh hѭӣng ÿӃn hӋ Rҩt dӉ cháy. Bҧo quҧn bình chӭa ӣ nѫi Có thӇ phҧn ӭng rҩt mҥnh
C6H6 không màu, mùi ÿһc thҫn kinh trung NhiӋt ÿӝ bӕc thoáng và cách xa nguӗn vӟi các chҩt oxy hoá, bao
trѭng. ѭѫng gây chóng cháy -110C, lӱa. Thao tác trong tӫ hút gӗm cҧ axit chromic, thuӕc
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy mһt và nhӭc ÿҫu khi giӟi hҥn cháy hoһc lӗng hút có thông gió tím và oxy lӓng.
60C, nhiӋt ÿӝ sôi 800C. hít phҧi, ӣ nӗng ÿӝ 1,3-8% thích hӧp. Sӱ dөng dөng cө
cao có thӇ gây ngҩt bҧo vӋ mҳt và ÿeo găng tay
và tӱ vong. Có nguy bҵng nitril hoһc PVC. Dùng
cѫ bӏ thiӃu máu bҩt dây tiӃp ÿҩt nhҵm tránh tҥo
sҧn, bӋnh bҥch cҫu, dòng ÿiӋn.
tәn thѭѫng gan khi
phѫi nhiӉm kéo dài
hoһc thѭӡng xuyên.
Có thӇ ngҩm qua
da.
Benzidin Dҥng bӝt, màu vàng Có thӇ ngҩm qua DӉ cháy. Khi Tránh tҩt cҧ các phѫi nhiӉm. Không cho phép sӱ dөng
1,1’-biphenil- sáng. da. Có thӇ gây ung cháy toҧ hѫi Sӱ dөng thiӃt bӏ bҧo vӋ mҳt hoһc có sӵ kiӇm soát cӫa
4,4’-diamine NhiӋt ÿӝ nóng chҧy bàng quang. Nên ÿӝc (khí) và da. Thao tác trong tӫ hút luұt pháp ӣ nhiӅu nѭӟc .
1280C, nhiӋt ÿӝ sôi tránh tҩt cҧ các phѫi có quҥt thông gió.
4000C. nhiӉm.
Tan nhҽ trong nѭӟc,
nhѭng tan mҥnh trong
các axit và các dung
môi hӳu cѫ.
Bromine Chҩt lӓng có khҧ năng Tác ÿӝng ăn mòn. Không cháy Sӱ dөng trong hӋ thӕng Chҩt oxy hoá mҥnh, tham Làm hѭ
Br2 bӕc khói, màu nâu ÿӓ Hѫi cӫa nó phá hӫy nhѭng làm khép kín và có thông khí. gia vào các phҧn ӭng mҥnh hӓng mӝt sӕ
sүm, mùi hҳc. NhiӋt ÿӝ dҫn dҫn mҳt và tăng sӭc cháy Mang găng tay bҧo vӋ và vӟi các chҩt dӉ cháy và các bӅ mһt bҵng
nóng chҧy –7,20C, ÿѭӡng hô hҩp. Hít cӫa các chҩt mһc ÿӗ bҧo hӝ, kính an toàn, chҩt khӱ. Tham gia vào nhӵa, cao su
nhiӋt ÿӝ sôi 58,80C. phҧi hѫi gây phù khác. NhiӅu dөng cө che mһt, hoһc sӱ phҧn ӭng mҥnh vӟi dung và các chҩt
phәi và ҧnh hѭӣng phҧn ӭng có dөng thiӃt bӏ bҧo vӋ mҳt dӏch ammonia, các chҩt oxy liӋu khác.
ÿӃn hӋ thҫn kinh thӇ gây cháy cùng vӟi máy thӣ. hoá, kim loҥi, các hӧp chҩt
trung ѭѫng, dính hoһc nә. Ĉun hӳu cѫ và phӕt pho.
vào mҳt gây giҧm nóng làm
thӏ lӵc, ÿӓ mҳt, ÿau tăng áp suҩt
và bӓng nһng ӣ các dүn ÿӃn nguy
mô. cѫ cháy.
x 153 x
Carbon dioxide Chҩt rҳn màu trҳng trong Nguy cѫ gây ngҥt thӣ Mang găng tay cách ly ÿӇ bҧo Kim loҥi kiӅm, kiӅm mҥnh.
0
CO2 (ÿұm ÿһc, suӕt ӣ -79 C. Thăng hoa ӣ nѫi chұt hҽp hoһc vӋ. ChӍ bҧo quҧn ӣ nѫi thoáng
rҳn) ӣ nhiӋt ÿӝ thѭӡng không thoáng khí. mát hoһc trong thùng hӣ.
TiӃp xúc vӟi chҩt rҳn
“ÿá khô” dүn tӟi tәn
thѭѫng do lҥnh.
Carbon Chҩt lӓng không màu, Có thӇ ngҩm qua da. Không cháy. Tránh mӑi tiӃp xúc. Làm viӋc Khi tiӃp xúc vӟi các bӅ mһt
tetrachloride mùi este ÿһc trѭng. Phѫi nhiӉm lâu dài có Ĉun nóng toҧ nѫi thoáng gió, có quҥt hút nóng hoһc lӱa phân huӹ, tҥo
CCl4 NhiӋt ÿӝ sôi -230C, nhiӋt thӇ gây viêm da. Kích hѫi (hoһc khí) hoһc dùng thiӃt bӏ bҧo vӋ hô thành hѫi và khí ÿӝc và ăn
ÿӝ sôi 76,50C. thích mҳt. Có thӇ có khó chӏu hoһc hҩp. Mang găng tay nitril và mòn (Hydrogen chloride,
gây tәn thѭѫng gan ÿӝc hҥi. quҫn áo bҧo hӝ, che mһt hoһc chlorine, phosgen). Phҧn ӭng
và thұn, gây rӕi loҥn dөng cө bҧo vӋ mҳt cùng vӟi vӟi mӝt sӕ kim loҥi nhѭ nhôm,
hӋ thҫn kinh trung thiӃt bӏ bҧo vӋ hô hҩp. Magiê, kӁm.
ѭѫng, biӇu hiӋn ÿau
ÿҫu, buӗn nôn, vàng
da nhҽ, ăn không
ngon và hiӋu ӭng hôn
mê. Gây ung thѭ ӣ
ÿӝng vұt.
Chlorine Chҩt khí màu vàng lөc, Phá hӫy dҫn dҫn mҳt, Không cháy, Làm viӋc trong hӋ kín có Dung dӏch trong nѭӟc là chҩt Phҧn ӭng vӟi
Cl2 mùi hҳc. NhiӋt ÿӝ nóng da và ÿѭӡng hô hҩp. nhѭng làm thông gió. Mang găng tay cách oxy hoá mҥnh, phҧn ӭng nhiӅu kim
(clo) chҧy -1010C, nhiӋt ÿӝ sôi Hít phҧi có thӇ gây tăng sӭc cháy ly lҥnh, quҫn áo bҧo hӝ, kính mҥnh vӟi kiӅm và nhiӅu hӧp loҥi khi có sӵ
-340C. viêm phәi và phù cӫa các chҩt bҧo vӋ và sӱ dөng thiӃt bӏ bҧo chҩt hӳu cѫ, acetylene, tham gia cӫa
phәi, dүn ÿӃn hӝi khác. vӋ mҳt cùng vӟi thiӃt bӏ bҧo vӋ butadiene, benzene và các nѭӟc. Ăn
chӭng phҧn ӭng gây hô hҩp. phân ÿoҥn dҫu khác mòn nhӵa,
rӕi loҥn ÿѭӡng hô (petroleum fractions), cao su, và các
hҩp (RADS). Chҩt ammonium, hydrogen, loҥi vӓ bӑc
lӓng bay hѫi nhanh sodium carbide, nhӵa thông và khác.
có thӇ gây tәn thѭѫng các hҥt kim loҥi nhӓ (finely
do lҥnh. Phѫi nhiӉm divided metal) gây nguy cѫ
nhiӅu có thӇ gây tӱ cháy và nә.
vong. Hұu quҧ ÿӕi
vӟi sӭc khoҿ có thӇ
biӇu hiӋn muӝn. Cҫn
ÿѭӧc theo dõi y tӃ.
x 154 x
Chlorine Khí, tӯ màu vàng ÿӃn Kích thích mҥnh Không cháy, Làm viӋc trong hӋ thӕng Chҩt oxy hoá mҥnh, phҧn
dioxide màu ÿӓ hoһc chҩt lӓng mҳt, da và ÿѭӡng nhѭng làm kín có thông gió. Mang ӭng rҩt mҥnh vӟi các chҩt
ClO2 màu nâu ÿӓ. hô hҩp. Hít phҧi có tăng sӭc găng tay, quҫn áo và kính liӋu dӉ cháy và các chҩt
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – thӇ gây phù phәi. cháy cӫa các bҧo hӝ, hoһc sӱ dөng thiӃt khӱ. Phҧn ӭng mҥnh vӟi
590C, nhiӋt ÿӝ sôi Ҧnh hѭӣng ÿӃn chҩt khác. bӏ bҧo hӝ mҳt cùng vӟi bҧo phӕt pho, kali hydroxide,
100C. sӭc khӓe có thӇ Có thӇ gây vӋ hô hҩp. lѭu huǤnh, ammoniac,
biӇu hiӋn muӝn, nә khi ÿun methane, phosphine và
cҫn ÿѭӧc theo dõi nóng, phѫi hydrogen sulfide.
y tӃ. nhiӉm vӟi
ánh sáng
mһt trӡi
hoһc tác
dөng cӫa va
chҥm và tia
lӱa.
Chloroform Chҩt lӓng không màu, Gây ÿӝc khi hít Mһc quҫn áo bҧo hӝ, mang Chҩt kiӅm mҥnh. Mӝt sӕ Khi ÿun
CHCl3 dӉ bay hѫi, có mùi ÿһc phҧi, nuӕt và dính găng tay nitrile và kính bҧo kim loҥi nhѭ nhôm hoһc nóng ÿӃn
trѭng. vào da. Gây kích vӋ mҳt. Thao tác trong tӫ magiê, bӝt kӁm. Các chҩt mӭc phân
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – thích da. Có thӇ hút khí. oxy hoá mҥnh. huӹ tҥo
630C, nhiӋt ÿӝ sôi ҧnh hѭӣng ÿӃn thành khí
610C. gan, thұn và hӋ phosgene.
Tan nhҽ trong nѭӟc. thҫn kinh trung Ăn mòn
ѭѫng gây ÿau ÿҫu, nhӵa và cao
buӗn nôn, vàng da su.
nhҽ, ăn không
ngon, lѫ mѫ. Phѫi
nhiӉm mãn tính
hoһc kéo dài gây
ung thѭ ÿӝng vұt,
nghi ngӡ gây ung
thѭ cho ngѭӡi.
x 155 x
Axit chromic Dҥng bông hoһc dҥng Gây kích thích Ӣ nhiӋt ÿӝ Tránh ÿӇ dính vào da và Dung dӏch trong nѭӟc là
CrO3 bӝt màu ÿӓ sүm, mҳt, da và hӋ hô trên 2500C mҳt. Tránh hít phҧi hҥt bөi mӝt axit mҥnh, phҧn ӭng
Ô xít Crôm VI không mùi, thѭӡng hҩp. TiӃp xúc kéo phân huӹ nhӓ và hѫi. Thao tác ӣ nѫi vӟi kiӅm và có tính ăn
xuyên sӱ dөng trong dài hoһc thѭӡng thành ô xít có thông gió, có thiӃt bӏ mòn. Chҩt oxy hoá mҥnh,
dung dӏch pha vӟi xuyên vӟi da có crôm và oxy thҧi khí tҥi chӛ hoһc vӟi phҧn ӭng vӟi các chҩt dӉ
nѭӟc. thӇ gây viêm da, lӣ làm tăng thiӃt bӏ bҧo vӋ hô hҩp. cháy, chҩt hӳu cѫ và các
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy loét do chrome và nguy cѫ vұt liӋu nhanh bӏ oxy hoá
1970C. kích ӭng da. Hít cháy. NhiӅu khác (giҩy, gӛ, lѭu huǤnh,
phҧi có thӇ gây ra phҧn ӭng có nhôm, nhӵa tәng hӧp ...).
phҧn ӭng kiӇu hen thӇ gây nguy Ăn mòn các kim loҥi.
suyӉn. Có thӇ gây hiӇm.
thӫng vách ngăn
mǊi. Gây ung thѭ
cho ngѭӡi.
Copper Màu ÿӓ nhҥt, ánh kim, Hít phҧi hѫi ÿӗng DӉ cháy. Thao tác ӣ nѫi có quҥt hút Các hӧp chҩt nhҥy vӟi va
Cu dӉ uӕn, cӭng, không có thӇ gây “sӕt do gió tҥi chӛ hoһc sӱ dөng chҥm ÿѭӧc tҥo thành vӟi
(ÿӗng) mùi. Dҥng bӝt màu ÿӗng”. thiӃt bӏ bҧo vӋ hô hҩp, các hӧp chҩt acetylene,
ÿӓ, chuyӇn sang màu mang găng tay và kính bҧo ethylene oxides azide và
xanh do ҧnh hѭӣng hӝ. hydrogen peroxide. Phҧn
cӫa không khí ҭm. ӭng vӟi các chҩt oxy hoá
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy mҥnh nhѭ clorates,
10830C, nhiӋt ÿӝ sôi bromates và iodates gây
25670C. nguy cѫ cháy nә.
Cyanogen Tinh thӇ không màu Gây tәn thѭѫng Không cháy, Làm viӋc trong hӋ kín và Phân hӫy khi ÿun nóng
bromide hoһc màu trҳng, mùi nһng cho mҳt, da nhѭng sinh thông khí. Ĉeo găng tay và hoһc tiӃp xúc vӟi các axit
BrCN hҳc. và ÿѭӡng hô hҩp. ra khí cháy mһc ÿӗ bҧo hӝ, kính bҧo sinh ra ÿӝc tӕ cao,
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy Hít phҧi hѫi có thӇ khi ÿun vӋ, mһt nҥ hoһc dùng dөng hydrogen cyanide có khҧ
520C, nhiӋt ÿӝ sôi gây phù phәi dүn nóng. Ĉӕt cө bҧo vӋ mҳt cùng năng cháy và hydrogen
610C. ÿӃn co giұt, ngҩt, cháy sinh ra phѭѫng tiӋn bҧo vӋ hô hҩp. bromide ăn mòn. Phҧn ӭng
suy hô hҩp và chӃt. hѫi hoһc khí vӟi các chҩt oxy hoá mҥnh.
khó chӏu Phҧn ӭng chұm vӟi nѭӟc
hoһc ÿӝc. và hѫi ҭm, tҥo thành
hydrogen bromide và
hydrogen cyanide. Phá huӹ
nhiӅu kim loҥi khi có nѭӟc.
x 156 x
Cytochalasin Bӝt màu trҳng. NhiӋt Gây ngӝ ÿӝc khi Tránh ÿӇ dính vào mҳt, da Chҩt oxy hoá mҥnh.
(A-J) ÿӝ nóng chҧy biӃn ÿәi. nuӕt, hít phҧi hoһc và quҫn áo. Mang kính bҧo
ngҩm qua da. Có vӋ khӓi hoá chҩt và găng
thӇ gây quái thai tay nhӵa hoһc cao su.
bҭm sinh.
Diethyl ether Chҩt lӓng, bay hѫi Gây kích thích mҳt Rҩt dӉ cháy. Bҧo quҧn thùng chӭa tҥi Phѫi nhiӉm vӟi không khí
C2H5OC2H5 mҥnh không màu, mùi và ÿѭӡng hô hҩp. NhiӋt ÿӝ bӕc nѫi thông gió tӕt, tránh xa và ánh sáng có thӇ tҥo
ngӑt ÿһc trѭng. NhiӋt Có thӇ ҧnh hѭӣng cháy -450C, nguӗn lӱa. Nӕi dây tiӃp ÿҩt thành các peroxide dӉ nә.
ÿӝ nóng chҧy –1160C, ÿӃn hӋ thҫn kinh giӟi hҥn vӟi thùng chӭa nhҵm ngăn Có thӇ phҧn ӭng mҥnh vӟi
nhiӋt ÿӝ sôi 340C, tan trung ѭѫng gây ra cháy 1,7 – ngӯa khҧ năng tҥo dòng các chҩt oxy hoá và các
nhҽ trong nѭӟc. lѫ mѫ và ngҩt. Hít 48%. tƭnh ÿiӋn.Thao tác trong tӫ halogen.
nhiӅu lҫn có thӇ hút, mang găng tay nitrile
gây nghiӋn. tránh sӵ khӱ mӥ ӣ da.
Dimethylamine Chҩt khí hóa lӓng dӉ Kích thích mҳt và Cӵc kǤ dӉ Bҧo quҧn xa nguӗn lӱa. Có thӇ phҧn ӭng vӟi các
(CH3)2NH bay hѫi, không màu, hӋ hô hҩp rҩt cháy. NhiӋt Khi bӏ dính vào mҳt , rӱa chҩt oxy hoá, thuӹ ngân.
mùi hҳc. mҥnh. Hít phҧi có ÿӝ bӕc cháy ngay và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ y tӃ.
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – thӇ gây phù phәi. –260C, giӟi Thao tác trong tӫ hút. Sӱ
930C, nhiӋt ÿӝ sôi 70C, Sӵ bӕc hѫi nhanh hҥn khҧ dөng găng tay bҵng nitrile
hoà lүn vӟi nѭӟc. có thӇ gây mӋt mӓi năng cháy và kính bҧo vӋ loҥi chӕng
do lҥnh. Dung dӏch 2,8-14%. hóa chҩt.
có tác ÿӝng ăn mòn Dung dӏch
ÿӕi vӟi da và mҳt. rҩt dӉ cháy.
NhiӋt ÿӝ bӕc
cháy –180C.
2,4- Dҥng bӝt tinh thӇ, Kích thích da và Bҧo quҧn trong ÿiӅu kiӋn Có thӇ phҧn ӭng mҥnh vӟi
Dinitrophenyl màu ÿӓ cam. mҳt. Ĉӝc hҥi khi ҭm nhҵm giҧm nguy cѫ nә. các chҩt oxy hoá và chҩt
-hydrazine NhiӋt ÿӝ nóng chҧy nuӕt, hít phҧi và Dùng mһt nҥ chӕng bөi, khӱ.
C6H3(NO2)2- 2000C, tan nhҽ trong tiӃp xúc vӟi da. găng tay cao su hoһc nhӵa
NHNH2 nѭӟc. và kính bҧo vӋ loҥi chӕng
1-Hydrazino- hóa chҩt.
2,4-dinitro-
benzen
x 157 x
Dioxane Chҩt lӓng không màu, Kích thích mҳt và DӉ cháy, có
Thao tác ӣ nѫi thông gió, Có thӇ tҥo thành các
C4H8O2 mùi ÿһc trѭng. ÿѭӡng hô hҩp. Có khҧ năngcó thiӃt bӏ thҧi khí tҥi chӛ. peroxit gây nә. Phҧn ӭng
Diethylene NhiӋt ÿӝ nóng chҧy thӇ ҧnh hѭӣng hӋ gây cháy tӯ
Không dùng ngӑn lӱa hӣ, rҩt mҥnh vӟi các chҩt oxy
dioxide 120C, nhiӋt ÿӝ sôi thҫn kinh trung tránh tiӃp xúc vӟi tia lӱa
xa. Khi ÿә hoá mҥnh và axit ÿұm ÿһc.
1010C. ѭѫng gây ÿau ÿҫu, hoһc ÿiӋn, không hút thuӕc, Trong mӝt sӕ phҧn ӭng có
buӗn nôn, ho, ÿau khuҩy… có
không cho tiӃp xúc vӟi các chҩt xúc tác có thӇ gây nә.
hӑng, ÿau bөng, thӇ xuҩt hiӋn
chҩt oxy hoá mҥnh hoһc Ăn mòn nhiӅu dҥng nhӵa
chóng mһt, buӗn nhӳng bӅ mһt nóng. Không
tích ÿiӋn. tәng hӧp.
ngӫ, nôn, ngҩt. Có sӱ dөng khí nén khi ÿә
thӇ ngҩm qua da. vào, ÿә ra và trong các thao
Gây tәn thѭѫng tác khác. Sӱ dөng các dөng
thұn và gan. Có thӇ cө không phát tia lӱa ÿiӋn.
gây ung thѭ. Mang găng tay, quҫn áo
bҧo hӝ, kính che mһt hoһc
sӱ dөng thiӃt bӏ bҧo vӋ mҳt
cùng phѭѫng tiӋn bҧo vӋ
hô hҩp.
Ethanol Chҩt lӓng không màu, Tác ÿӝng ÿӝc hҥi Rҩt dӉ cháy. Bҧo quҧn trong vұt chӭa Phҧn ӭng mҥnh vӟi các
CH3CH2OH dӉ bay hѫi, mùi nhҽ khi nuӕt phҧi. Gây NhiӋt ÿӝ bӕc kín nҳp. Tránh xa nguӗn chҩt oxy hoá mҥnh.
ÿһc trѭng. kích thích mҳt. Có cháy 120C, lӱa.
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – thӇ gây tәn thѭѫng giӟi hҥn
1170C, nhiӋt ÿӝ sôi hӋ thҫn kinh trung cháy 3-19%.
0 ѭѫng.
79 C, tan trong nѭӟc.
Ethanolamine Chҩt lӓng dính, không Tác ÿӝng ăn mòn NhiӋt ÿӝ bӕc Mang găng tay nhӵa hoһc Phҧn ӭng vӟi các chҩt oxy
H2NCH2CH2 bay hѫi, mùi lên mҳt, hӋ hô hҩp cháy 850C. cao su và dùng phѭѫng tiӋn hoá mҥnh.
OH ammonia. và da. Có thӇ gây bҧo vӋ mҳt.
2-Amino- NhiӋt ÿӝ nóng chҧy chӭng cҧm ӭng da.
ethanol 100C, nhiӋt ÿӝ sôi
1710C, tan trong nѭӟc.
x 158 x
Dung dӏch Chҩt lӓng không màu , Gây kích thích NhiӋt ÿӝ bӕc Mang ÿӗ bҧo hӝ nhѭ tҥp dӅ Có thӇ phҧn ӭng rҩt mҥnh Dung dӏch
Formaldehyde mùi hҳc. NhiӋt ÿӝ sôi mҥnh mҳt và da, cháy 500C. nhӵa, găng tay cao su hoһc vӟi các chҩt oxy hoá, formaldehy
(37-41% 960C. kích thích ÿѭӡng nhӵa và loҥi kính bҧo vӋ nitromethan tҥo thành các de ÿұm ÿһc
formaldehyde Tan trong nѭӟc. hô hҩp. Phѫi nhiӉm khӓi hoá chҩt. Thao tác chҩt dӉ nә, vӟi HCl tҥo trӣ thành
có 11-14% vӟi hѫi trong thӡi trong tӫ hút hoһc nѫi thông thành chҩt bis vҭn ÿөc khi
methanol) gian dài có thӇ gây gió tӕt. (chloromethyl) ether có bҧo quҧn
HCHO hӝi chӭng kiӇu khҧ năng mҥnh gây ung dѭӟi 210C
hen, viêm kӃt mҥc, thѭ. và nên bҧo
viêm thanh quҧn, quҧn ӣ 21 –
viêm phӃ quҧn 250C. Dung
hoһc viêm phӃ dӏch loãng
quҧn - phәi. Có thӇ (1-5%) và
gây cҧm ӭng da do dung dӏch
tiӃp xúc. Có thӇ thѭӡng (5-
gây nguy cѫ làm 25%) vүn
cho sӭc khӓe có nhiӅu
không hӗi phөc. nguy hiӇm
Gây ung thѭ. cӫa dung
dӏch ÿһc.
Glutararaldeh Dung dӏch không màu Kích thích mҥnh Thao tác trong tӫ hút hoһc Có thӇ phҧn ӭng vӟi các Thѭӡng
yde hoһc vàng nhҥt, mùi lên mҳt và ÿѭӡng nѫi thông gió tӕt. Mang chҩt oxy hoá rҩt mҥnh. cung cҩp ӣ
OHC(CH2)3C hҳc. hô hҩp trên. Có thӇ găng tay cao su hoһc nhӵa, dҥng dung
HO NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – dүn tӟi hiӋn tѭӧng sӱ dөng phѭѫng tiӋn bҧo dӏch ӣ nӗng
140C, nhiӋt ÿӝ sôi cҧm ӭng do hít vӋ mҳt. ÿӝ khác
1890C. phҧi hoһc tiӃp xúc nhau, có
Tan trong nѭӟc. vӟi da kéo dài. thêm chҩt
әn ÿӏnh
nhҵm tăng
tính әn
ÿӏnh.
x 159 x
Axit Chҩt lӓng bay hѫi, Tác ÿӝng ăn mòn Không hít hѫi, sӱ dөng Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi Toҧ hѫi rҩt
hydrochloric không màu, mùi hҳc. lên mҳt, hӋ hô hҩp thiӃt bӏ bҧo vӋ hô hҩp. Khi kiӅm (chҩt rҳn và dung ÿӝc khi ÿun
(10-37%) NhiӋt ÿӝ sôi –1210C. và da. TiӃp xúc vӟi bӏ dính vào mҳt, rӱa ngay dӏch ÿһc) và phҧn ӭng gây nóng.
HCl Tan trong nѭӟc. hѫi nhiӅu lҫn dүn bҵng nѭӟc và ÿѭa ÿӃn cѫ nә vӟi thuӕc tím rҳn. Toҧ
Hydrogen ÿӃn viêm phӃ quҧn sӣ y tӃ. Bӏ dính vào da rӱa hѫi ÿӝc và gây nә khi tiӃp
chloride mãn tính. ngay bҵng nhiӅu nѭӟc. xúc vӟi nhiӅu kim loҥi.
Thao tác trong tӫ hút. Ĉeo
găng tay cao su hoһc nhӵa
và thiӃt bӏ bҧo vӋ mҳt.
Oxy già Chҩt lӓng không màu. Ăn mòn ӣ nӗng ÿӝ Chҩt oxy Dùng nhiӅu nѭӟc ÿӇ rӱa Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi Có thӇ phân
H2O2 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - cao (60%) và ӣ hoá, tiӃp xúc khi bӏ bám vào da. NӃu nhiӅu hoá chҩt khác nhau,
huӹ thành
0 nӗng ÿӝ thҩp (6%) vӟi vұt liӋu nӗng ÿӝ cao hѫn 20% ÿeo bao gӗm cҧ các chҩt ô xy
oxy, làm
39 C (70%), nhiӋt ÿӝ
0 nӃu tiӃp xúc lâu dài dӉ cháy có găng tay nitrile và sӱ dөng tăng áp suҩt
hoá và kiӅm. Phҧn ӭng vӟi
sôi 125 C (70%).
Tan trong nѭӟc tҥo vӟi da. Dung dӏch thӇ gây phѭѫng tiӋn bҧo vӋ mҳt. hҫu hӃt các kim loҥi vàtrong vұt
thành dung dӏch ӣ các loãng kích thích cháy. muӕi cӫa chúng, các chҩt
chӭa. Bҧo
nӗng ÿӝ khác nhau. mҳt, hӋ hô hҩp và lӓng dӉ cháy nә và vұt liӋu
quҧn ӣ chӛ
da. tӕi, mát.
dӉ cháy khác (giҩy, vҧi),
aniline và nitromethane.
Không bҧo
quҧn trong
vұt chӭa
hoһc thiӃt bӏ
kim loҥi
nhѭ ÿӗng
thau, ÿӗng,
sҳt.
Hydrogen Chҩt khí không màu, Có thӇ tәn hҥi hӋ Chҩt cháy Làm viӋc nѫi thông gió, có Chҩt oxy hoá mҥnh và axit Khҧ năng
sulfide mùi trӭng thӕi. thҫn kinh trung rҩt thiӃt bӏ thҧi khí tҥi chӛ. nitric mҥnh. Ăn mòn nhiӅu cӫa khӭu
H2S NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - ѭѫng, gây ÿau ÿҫu, mҥnh. Giӟi Mang kính an toàn hoһc sӱ kim loҥi và các loҥi nhӵa. giác giҧm
850C, nhiӋt ÿӝ sôi - chóng mһt, ho, hҥn khҧ dөng phѭѫng tiӋn bҧo vӋ rҩt nhanh và
600C. viêm hӑng, nôn, năng cháy mҳt cùng vӟi phѭѫng tiӋn không thӇ
khó thӣ, choáng và 4,3-46%. bҧo hô hҩp. dӵa vào nó
tӱ vong. Hít phҧi ÿӇ xác ÿӏnh
có thӇ gây phù sӵ hiӋn diӋn
phәi. Làm ÿӓ, ÿau cӫa khí.
và bӓng nһng mҳt.
x 160 x
Iodine Dҥng vҭy kӃt tinh màu Kích thích mҳt, hӋ Không cháy, Không hít hѫi. Tránh bӏ Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các
I2 xanh ÿen, có mùi ÿһc thҫn kinh và da. nhѭng làm dính vào mҳt. Ĉeo găng tay kim loҥi nhѭ nhôm, kali và
(I ôt) trѭng. Gây mүn cҧm da tăng sӭc nitrile. natri, hӛn hӧp
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy khi tiӃp xúc nhiӅu cháy cӫa các ethanol/photphorus,
1140C, nhiӋt ÿӝ sôi lҫn. Có thӇ ҧnh chҩt khác. acetylene và ammoniac.
1840C. hѭӣng ÿӃn tuyӃn NhiӅu phҧn
Gҫn nhѭ không tan giáp. ӭng có thӇ
trong nѭӟc. gây cháy
hoһc nә. Khi
ÿӕt toҧ hѫi
(hoһc khí)
khó chӏu
hoһc ÿӝc
hҥi.
Mercury Chҩt lӓng nһng, màu Có thӇ ngҩm qua Không cháy. Bҧo quҧn trong vұt chӭa Acetylene, axit fulminic. Bҧo quҧn
Hg bҥc. da. Phѫi nhiӉm Toҧ hѫi khó kín nҳp. Thao tác trong tӫ Phҧn ӭng vӟi ammoniac, bình chӭa
(thӫy ngân) NhiӋt ÿӝ nóng chҧy – nhiӅu lҫn gây tәn chӏu hoһc hút hoһc ӣ nѫi thông gió azides và ethylene oxide và sӱ dөng
390C, nhiӋt ÿӝ sôi thѭѫng thұn và hӋ ÿӝc khi bӏ tӕt. Tránh bӏ chҧy tràn. tҥo thành các chҩt dӉ nә. khay hӭng
3570C. thҫn kinh trung ÿӕt nóng. Theo dõi chӃ ÿӝ vӋ sinh Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi ÿӇ chӭa
Không tan trong nѭӟc. ѭѫng, gây nôn, tiêu nghiêm ngһt. Mang găng brôm. Tҥo thành hӛn hӕng lѭӧng bӏ ÿә
chҧy, ÿau ÿҫu, tay nitrile. vӟi nhiӅu kim loҥi. ra, Hút các
buӗn nôn, sѭng lӧi giӑt rѫi vãi
và rөng răng. vào bình
oxy khӟp
vӟi ӕng nӕi
mao dүn và
nӕi vӟi mӝt
cái bѫm, xӱ
lý khu vӵc
bӏ tràn bҵng
bӝt kӁm ÿӇ
tҥo thành
hӛn hӕng.
x 161 x
Methanol Chҩt lӓng không màu, Ҧnh hѭӣng ÿӃn hӋ DӉ cháy. Bҧo quҧn trong bình kín, Có thӇ phҧn ӭng rҩt mҥnh
CH3OH dӉ bay hѫi, mùi ÿһc thҫn kinh trung NhiӋt ÿӝ bӕc tránh xa nguӗn lӱa. Tránh vӟi các chҩt oxy hoá,
trѭng. NhiӋt ÿӝ nóng ѭѫng, dүn tӟi ngҩt; cháy -160C, hít hѫi và tiӃp xúc vӟi da. magiê hoһc brôm và phҧn
chҧy -980C, nhiӋt ÿӝ kích thích màng giӟi hҥn Thao tác trong tӫ hút hoһc ӭng vӟi các chҩt oxy hoá
sôi 650C. nhҫy. Phѫi nhiӉm cháy 7-37%. nѫi thông gió tӕt. Mang mҥnh hoһc chloroform và
Tan trong nѭӟc. mãn tính có thӇ găng tay nhӵa hoһc cao su natri có thӇ gây nә.
gây tәn thѭѫng và phѭѫng tiӋn bҧo vӋ mҳt.
võng mҥc và dây
thҫn kinh mҳt. Da
bӏ tiӃp xúc kéo dài
có thӇ bӏ viêm. Có
thӇ ngҩm qua da.
Naphthylamin Tinh thӇ có màu tӯ Cҧ hai dҥng ÿӅu rҩt DӉ cháy. Tránh tҩt cҧ các phѫi Cҩm sӱ
e (alpha và trҳng ÿӃn hӗng, mùi ÿӝc khi nuӕt, hít nhiӉm. Sӱ dөng ÿӗ bҧo hӝ dөng hoһc
beta) ÿһc trѭng. phҧi và tiӃp xúc thích hӧp. Thao tác trong có sӵ kiӇm
C10H9N Cҩu trúc alpha: nhiӋt vӟi da. Gây ung tӫ hút, nѫi có thiӃt bӏ thҧi soát cӫa
N-phenyl-D- ÿӝ nóng chҧy 500C, thѭ cho ngѭӡi, gây khí hoһc quҥt hút gió. luұt pháp ӣ
naphthylamin nhiӋt ÿӝ sôi 3010C. ung thѭ bàng nhiӅu nѭӟc.
e và N- Cҩu trúc Beta: nhiӋt quang. Gây ÿӝt
ÿӝ nóng chҧy 1130C, biӃn và quái thai
phenyl-E-
nhiӋt ÿӝ sôi 3060C, ít trên thӵc nghiӋm.
naphthylamin
tan trong nѭӟc nhѭng Ngҩm qua da.
e.
hydrocloride thì tan
trong nѭӟc.
x 162 x
Ninhydrin Chҩt rҳn màu vàng Gây ÿӝc khi nuӕt DӉ cháy. Tránh hít phҧi khí dung và Khi dính
C9H6O4 ánh, tӵ phân huӹ trѭӟc và hít phҧi. Kích NhiӋt ÿӝ bӕc hѫi cǊng nhѭ bӏ dính vào vào da tҥo
khi nóng chҧy ӣ nhiӋt thích mҳt, hӋ hô cháy 390C. mҳt. Dùng găng tay nhӵa thành vӃt
ÿӝ 2410C. Cung cҩp hҩp và da. TiӃp xúc hoһc cao su và kính bҧo vӋ tím kéo dài.
trong bình phun khí nhiӅu lҫn dүn tӟi loҥi chӕng hóa chҩt.
dung dѭӟi dҥng dung chӭng mүn cҧm da.
dӏch butanol 0,5% .
Tan trong nѭӟc.
Axit nitric Chҩt lӓng dҥng khói Tác ÿӝng ăn mòn; Chҩt oxy Không hít hѫi; sӱ dөng Axit acetic, axit chromic, Axit nitric
(50- 70%) không màu hoһc màu gây bӓng nһng ӣ phѭѫng tiӋn bҧo vӋ hô hҩp.
hóa; có thӇ axit hydrocyanic, anilin, ÿұm ÿһc
HNO3 vàng sáng. mҳt và da. Hít phҧi Khi bӏ dính vào mҳt nhanh
gây cháy khi carbon hydrgen sulfide, tham gia
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - hѫi có thӇ gây phù tiӃp xúc vӟi
chóng rӱa và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ kiӅm, kim loҥi và nhiӅu vào các
420C, nhiӋt ÿӝ sôi: 83- phәi. y tӃ. Bӏ dính vào da, rӱa
vұt liӋu dӉ chҩt khác. phҧn ӭng
1210C. cháy. Khi nhanh và thay quҫn áo bӏ nguy hiӇm
Tan trong nѭӟc. cháy tӓa hѫi
nhiӉm bҭn. Ĉeo găng tay hѫn nhӳng
ÿӝc. nhӵa PVC, tҥp dӅ nhӵa và hóa chҩt thӱ
kính an toàn loҥi chӕng hóa khác.
chҩt. Thao tác trong tӫ hút.
Nitrobenzen Chҩt lӓng dҥng dҫu, Xanh tím do tҥo DӉ cháy. Thao tác nѫi thông khí, nѫi Khi ÿӕt cháy tҥo thành khí
C6H5NO2 màu vàng sáng, mùi methaemoglobin Nguy cѫ có thiӃt bӏ thҧi khí tҥi chӛ ăn mòn bao gӗm các nitѫ ô
ÿһc trѭng. máu, tәn thѭѫng cháy và nә. hoһc sӱ dөng thiӃt bӏ bҧo xít. Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy gan, triӋu chӭng NhiӋt ÿӝ bӕc bӝ hô hҩp. Sӱ dөng găng các chҩt oxy hoá và chҩt
60C, nhiӋt ÿӝ sôi bao gӗm cҧ xanh cháy 880C. tay, quҫn áo và kính bҧo khӱ mҥnh gây ra nguy cѫ
2110C. tím môi hoһc móng hӝ. cháy và nә. Ăn mòn nhiӅu
tay, chân, chóng dҥng nhӵa. Tҥo thành các
mһt, nôn mӱa, mӋt chҩt nә (không bӅn bӣi
lҧ, ngҩt. Ngҩm qua nhiӋt) hoһc các hӛn hӧp
da. vӟi nhiӅu hӧp chҩt hӳu cѫ
và vô cѫ.
x 163 x
Osmium Tinh thӇ màu vàng Rҩt ÿӝc khi nuӕt, Chҩt oxy Bҧo quҧn trong bình chӭa
tetroxide sáng, mùi hҳc. hít phҧi và tiӃp xúc hoá rҩt kín và ÿӇ nѫi thông gió tӕt.
OsO4 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy vӟi da, gây bӓng mҥnh. Thao tác vӟi chҩt rҳn hoһc
400C, nhiӋt ÿӝ sôi nһng và kích thích. Không cháy,dung dӏch trong tӫ hút hoһc
1300C, thăng hoa dѭӟi Hѫi, chҩt rҳn và nhѭng nѫi có quҥt hút gió. Ĉeo
ÿiӇm sôi. dung dӏch ÿӅu gây nhѭng làm kính an toàn loҥi chӕng hóa
Tan trong nѭӟc. tác ÿӝng ăn mòn tăng sӭc chҩt và găng tay bҧo vӋ.
ÿӃn da và ÿѭӡng cháy cӫa các
Khi pha chӃ dung dӏch phҧi
hô hҩp. Hít vào có chҩt khác. ÿһt các túi kín vào bình vӟi
thӇ gây phù phәi. lѭӧng nѭӟc cҫn thiӃt, ÿұy
nҳp rӗi lҳc tӟi khi vӥ túi.
Axit oxalic Tinh thӇ không màu, Ĉӝc hҥi khi tiӃp xúc DӉ cháy. Khi Tránh dính vào da và mҳt, Các chҩt oxy hoá cǊng nhѭ
HO2CCO2H tan trong nѭӟc. vӟi da và nuӕt phҧi. ÿӕt toҧ hѫi ÿeo dөng cө bҧo vӋ mҳt và bҥc, thuӹ ngân và các hӧp
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy Bөi gây kích thích (hoһc khí) mang găng tay. chҩt cӫa chúng.
0 ÿѭӡng hô hҩp và khó chӏu
190 C, phân huӹ.
mҳt. Dung dӏch kích hoһc ÿӝc.
thích mҳt và có thӇ
làm bӓng da.
Oxygen Khí dҥng nén không Ӣ nӗng ÿӝ rҩt cao Không cháy, Không dùng ngӑn lӱa hӣ, tia Chҩt oxy hoá mҥnh, phҧn
O2 màu. NhiӋt ÿӝ nóng gây kích thích nhѭng nhѭng lӱa ÿiӋn, không hút thuӕc, ӭng vӟi các vât liӋu dӉ cháy
chҧy -218,40C, nhiӋt ÿӝ ÿѭӡng hô hҩp. làm tăng sӭc không ÿӇ tiӃp xúc vӟi các và các chҩt khӱ gây ra nguy
sôi –1830C. cháy cӫa các chҩt dӉ cháy. cѫ cháy và nә. Phҧn ӭng vӟi
chҩt khác. dҫu, mӥ, hydrogen và các
Khi làm chҩt lӓng dӉ cháy, các chҩt
nóng áp xuҩt rҳn và khí.
trong bình
chӭa tăng
lên, có nguy
cѫ nә.
x 164 x
Axit perchloric Chҩt lӓng không màu, Ăn mòn; gây bӓng Chҩt oxy hoá Tránh không hít phҧi hѫi và Vұt liӋu dӉ cháy và các chҩt Chҩt oxy
HClO4 hoà lүn vӟi nѭӟc. nһng ӣ mҳt và da, rҩt mҥnh. các dҥng phѫi nhiӉm khác. khӱ nhѭ acetic anhydride, hoá rҩt
cǊng nhѭ bӓng ӕng Không cháy, Mang ÿӗ bҧo hӝ gӗm găng bismuth và các hӧp kim cӫa mҥnh, có thӇ
tiêu hóa khi nuӕt nhѭng làm tay nitrile, các dөng cө bҧo nó, rѭӧu, kim loҥi, giҩy, gӛ tҥo thành
phҧi. Hѫi gây tác tăng sӭc cháy vӋ mҳt và mһt. Vӟi các dung và các vұt liӋu hӳu cѫ khác. chҩt gây nә
dөng ăn mòn trên cӫa các chҩt dӏch nóng cҫn thao tác trong khi tiӃp xúc
mҳt, da và ÿѭӡng khác. tӫ hút hoһc nѫi có quҥt vӟi nhiӅu
hô hҩp. Hít phҧi hѫi thông gió. chҩt vô cѫ
có thӇ gây phù phәi. và hӳu cѫ
nhѭ sàn gӛ,
bàn, ghӃ
nhiӉm
khuҭn …
Khi va chҥm
có thӇ gây
nә.
Phenol Tinh thӇ không màu Chҩt và hѫi ăn NhiӋt ÿӝ bӕc Không hít hѫi, sӱ dөng Phҧn ӭng vӟi các chҩt oxy
C6H5OH hoһc màu hӗng sáng, mòn mҳt, da và cháy 800C, dөng cө bҧo vӋ hô hҩp. hóa gây nguy cѫ cháy và
mùi ÿһc trѭng. ÿѭӡng hô hҩp, gây giӟi hҥn khҧ Tránh ÿӇ rѫi vào mҳt và nә.
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy bӓng nһng. Có thӇ năng cháy tiӃp xúc vӟi da. Làm viӋc
410C, nhiӋt ÿӝ sôi ngҩm qua da. Làm 1,7-6%. trong tӫ hút. Mang găng
1820C. rӕi loҥn hӋ thҫn tay nitrile và dөng cө bҧo
Tan trong nѭӟc. kinh trung ѭѫng, vӋ mҳt. Khi bӏ dính vào
hôn mê. Gây tәn mҳt rӱa ngay bҵng nѭӟc và
thѭѫng thұn và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ y tӃ. Khi bӏ
gan. TriӋu chӭng: dính vào da cҫn cӣi ngay
ÿau bөng, nôn quҫn áo bҭn và bôi
mӱa, tiêu chҧy, glycerol, polyethylene
kích ӭng da, ÿau glycol 300 hoһc hӛn hӧp
mҳt. TiӃp xúc vӟi chҩt lӓng polyethylene
dung dӏch loãng glycol (70%) và cӗn
kéo dài dүn ÿӃn methanol 30% vào vӃt
viêm da. thѭѫng sau ÿó rӱa cҭn thұn
bҵng nѭӟc.
x 165 x
Axit Chҩt lӓng không màu, Ăn mòn. Gây bӓng Phҧn ӭng Khi bӏ dính vào mҳt cҫn
phosphoric nhӟt hoһc tinh thӇ hút da và mҳt. vӟi nhiӅu rӱa ngay bҵng nѭӟc và ÿѭa
H3PO4 nѭӟc, màu trҳng. kim loҥi tҥo ÿӃn cѫ sӣ y tӃ. Ĉeo găng
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy thành tay nitril và dөng cө bҧo vӋ
420C, phân huӹ dѭӟi hydrogen. mҳt.
nhiӋt ÿӝ sôi 2130C. Khi ÿun
Tan trong nѭӟc. nóng toҧ hѫi
ÿӝc.
Phӕt pho Tinh thӇ hoһc bӝt hút Ăn mòn mҳt, da và Không cháy Làm viӋc nѫi có quҥt thҧi Dung dӏch là axit mҥnh,
pentoxide ҭm màu trҳng. ÿѭӡng hô hҩp gây nhѭng gió tҥi chӛ. Mang găng tay, phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi
P2O5 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy viêm hӑng, ho, rát nhѭng làm quҫn áo bҧo hӝ, mһt nҥ kiӅm và có tác ÿӝng ăn
3400C, ÿiӇm thăng bӓng, khó thӣ, tăng sӭc hoһc dùng dөng cө bҧo vӋ mòn. Phҧn ӭng rҩt mҥnh
hoa 3600C. bӓng da, ÿau, giӝp cháy cӫa các mҳt cùng hô hҩp. vӟi axit perchloric gây
da, bӓng mҳt. Hít chҩt khác. nguy cѫ cháy và nә. KӃt
phҧi hѫi có thӇ gây NhiӅu phҧn hӧp rҩt mҥnh vӟi nѭӟc tҥo
phù phәi. Nuӕt ӭng có thӇ thành axit Phosphoric.
phҧi gây ÿau bөng, gây cháy Phҧn ӭng vӟi nhiӅu kim
rát, tiêu chҧy, viêm hoһc nә. Ĉӕt loҥi khi có nѭӟc làm chҩt
hӑng, nôn mӱa. nóng toҧ hѫi xúc tác.
(hoһc khí)
khó chӏu
hoһc ÿӝc.
Axit picric Tinh thӇ màu vàng, Ĉӝc khi nuӕt, hít Nguy cѫ nә Luôn bҧo quҧn ӣ dҥng có Tҥo thành muӕi vӟi nhiӅu Tҥo vӃt
C6H2(NO2)3O ngҩm nѭӟc hoһc tan phҧi và tiӃp xúc ӣ trҥng thái dҩp nѭӟc hoһc chӍ sӱ dөng kim loҥi dӉ nә hѫn chính nhuӝm màu
H 2,4,6- trong cӗn. vӟi da. Nuӕt phҧi khô ӣ dҥng dung dӏch trong nó. Khi tiӃp xúc vӟi bê- vàng trên
Trinitrophenol NhiӋt ÿӝ nóng chҧy có thӇ gây ÿau ÿҫu, cӗn. tông có thӇ tҥo ra canxi da.
1220C. buӗn nôn. Kích picrate là chҩt gây nә, nhҥy
Tan nhҽ trong nѭӟc. thích mҳt. vӟi ma sát. Có thӇ phҧn
ӭng mҥnh vӟi các chҩt
khӱ.
x 166 x
Kali Dҥng bông, bӝt, hҥt Ăn mòn hӋ hô hҩp, Khi dính vào mҳt cҫn rӱa Phҧn úng mҥnh vӟi axit và Phҧn ӭng
hydroxide hoһc thanh màu trҳng. mҳt và da. Hít phҧi ngay bҵng nѭӟc và ÿѭa ÿӃn nitrobenzen và các chҩt tҭy vӟi mӝt sӕ
KOH NhiӋt ÿӝ nóng chҧy bөi gây phù phәi. cѫ sӣ y tӃ. Khi dính vào da rӱa khác. Hoà tan trong kim loҥi
0 cҫn rӱa ngay và cӣi bӓ nѭӟc sinh nhiӋt mҥnh. Bҧo (nhôm,
360 C, nhiӋt ÿӝ sôi
13200C. ngay ÿӗ nhiӉm bҭn. Mang quҧn trong thùng kín. kӁm, thiӃc)
Tan mҥnh trong nѭӟc. găng tay cao su hoһc nhӵa trong ÿiӅu
và dөng cө bҧo vӋ mҳt, kiӋn ҭm.
thұm chí cҧ khi làm viӋc
vӟi dung dӏch loãng.
Kali Tinh thӇ màu huyӃt dө. Nuӕt và hít phҧi bөi oxy hoá Dùng quҫn áo bҧo hӝ, dөng Phҧn ӭng rҩt mҥnh và phҧn
permanganate NhiӋt ÿӝ nóng chҧy gây ăn mòn. Kích mҥnh. Có thӇ cө bҧo vӋ mҳt, nhҩt là mһt ӭng nә vӟi nhiӅu chҩt vô cѫ
KMnO4 2400C (phân huӹ). thích mҳt và hô hҩp làm cháy các nҥ khi có hҥt bөi nhӓ. và hӳu cѫ hoһc bӝt kim
DӉ tan trong nѭӟc. rҩt mҥnh. Hít bөi có vұt liӋu dӉ loҥi.
thӇ gây phù phәi. cháy.
Kali tellurite Tinh thӇ màu trҳng, Nuӕt và hít phҧi Dùng quҫn áo bҧo hӝ.
K2TeO3 dҥng bông, tan mҥnh gây ÿӝc. Kích thích
trong nѭӟc. da và mҳt.
Propan-2-ol Chҩt lӓng không màu, Kích thích mҳt và Rҩt dӉ cháy. Bҧo quҧn trong bình chӭa Khi phѫi nhiӉm lâu vӟi ánh 70-85%
(CH3)2CHOH mùi cӗn. ÿѭӡng hô hҩp. Có NhiӋt ÿӝ bӕc ÿұy kín, ÿӇ xa nguӗn lӱa. sáng và không khí, có thӇ propan-2-ol
Isopropanol NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - thӇ ҧnh hѭӣng ÿӃn cháy 1120C, Thao tác trong tӫ hút. Dùng phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các trong nѭӟc
0 hӋ thҫn kinh trung giӟi hҥn găng tay nitrile và dөng cө chҩt oxy hóa tҥo thành các ÿѭӧc sӱ
89 C, nhiӋt ÿӝ sôi
0 ѭѫng gây ÿau ÿҫu, cháy 2,3- bҧo vӋ hô hҩp. peroxide không bӅn. dөng làm
82 C.
Tan trong nѭӟc. chóng mһt, buӗn 12,7%. khí dung
nôn, nôn và hôn khӱ trùng
mê. vүn có nguy
cѫ cháy và
không nên
sӱ dùng gҫn
nguӗn lӱa.
x 167 x
Pyridin Chҩt lӓng không màu, Ҧnh hѭӣng ÿӃn hӋ DӉ cháy. Thao tác nѫi thông gió, có Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các
C5H5N mùi ÿһc trѭng. thҫn kinh trung NhiӋt ÿӝ bӕc thiӃt bӏ thҧi gió tҥi chӛ hoһc chҩt oxy hoá và axit mҥnh.
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy ѭѫng gây chóng cháy 200C, sӱ dөng dөng cө bҧo vӋ hô
420C, nhiӋt ÿӝ sôi mһt, ÿau ÿҫu, buӗn giӟi hҥn hҩp. Mang găng tay và
1150C. nôn, thӣ nông và cháy 1,8- quҫn áo bҧo hӝ.
ngҩt. Có thӇ ngҩm 12,4%. Ĉun
qua da gây ÿӓ và nóng toҧ hѫi
bӓng rát. Nuӕt phҧi (hoһc khí)
gây ÿau bөng, tiêu khó chӏu
chҧy, nôn, mӋt lӏm. hoһc ÿӝc.
Phѫi nhiӉm nhiӅu Hѫi/ hӛn hӧp
lҫn gây tәn thѭѫng là chҩt dӉ
gan và thұn. cháy.
Selen Chҩt rҳn, tӗn tҥi ӣ Kích thích da và Chҩt dӉ Tránh phát tán bөi. Theo Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các
Se nhiӅu dҥng khác nhau, mҳt. Hít phҧi bөi có cháy. Toҧ dõi chӃ ÿӝ vӋ sinh chһt chӁ. chҩt oxy hoá và các axit
chҩt rҳn vô ÿӏnh hình thӇ gây phù phәi. hѫi (hoһc Thao tác ӣ nѫi có thҧi gió mҥnh. Ӣ 500C tác dөng vӟi
màu nâu ÿӓ ÿӃn xanh Phѫi nhiӉm nhiӅu khí) khó chӏu tҥi chӛ. Ĉeo găng tay, quҫn nѭӟc tҥo thành hydrogen và
ÿen hoһc tinh thӇ ÿӓ lҫn có thӇ gây rөng hoһc hѫi ÿӝc áo bҧo hӝ và kính an toàn. axit selen dӉ cháy. Khi ÿӕt
trong suӕt hoһc tinh móng tay, móng khi ÿӕt cháy. trên ngӑn lӱa nhӓ tham gia
thӇ xám kim loҥi ÿӃn chân, tәn thѭѫng hӋ phҧn ӭng vӟi phӕt pho và
ÿen. tiêu hoá. các kim loҥi nhѭ niken,
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy kali, platin, natri và kӁm.
170-2170C, nhiӋt ÿӝ
sôi 6850C.
x 168 x
Silver Kim loҥi màu trҳng, Hít nhiӅu hѫi bҥc Không cháy, Thao tác nѫi có thҧi gió tҥi Không tѭѫng thích vӟi
Ag trӣ nên ÿen khi có tác kim loҥi có thӇ gây trӯ dҥng bӝt. chӛ. Mang găng tay và kính acetylene, các hӧp chҩt cӫa
(bҥc) dөng cӫa ozon, tәn thѭѫng phәi, bҧo vӋ hoһc dөng cө bҧo vӋ ammoni, axit oxalic, axit
hydrogen sulfide hoһc biӇu hiӋn là phù mҳt cùng vӟi dөng cө bҧo tartaric.
lѭu huǤnh. thǊng. Khi phѫi vӋ hô hҩp khi tiӃp xúc vӟi
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy nhiӉm lâu dài hoһc bөi hoһc hѫi bҥc.
9620C, nhiӋt ÿӝ sôi nhiӅu lҫn có thӇ
22120C. làm màu mҳt, mǊi,
hӑng, da chuyӇn
sang màu xanh xám
(chӭng da nhiӉm
bҥc).
Bҥc nitrat Tinh thӇ màu trҳng. Có thӇ gây kích Không cháy Tránh gây bөi. Theo dõi Dung dӏch ammoniac làm
AgNO3 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy thích và bӓng nһng nhѭng nhѭng chһt chӁ chӃ ÿӝ vӋ sinh. kӃt tӫa bҥc nitrit dӉ nә khi
2120C, nhiӋt ÿӝ sôi ӣ da và mҳt. Nuӕt làm tăng sӭc Mang găng tay bҧo hӝ bҵng có sӵ tham gia cӫa kiӅm
4440C. phҧi gây ăn mòn. cháy cӫa các cao su hoһc nhӵa và mһt nҥ hoһc glucose. Có thӇ tҥo
Tan trong nѭӟc. Phѫi nhiӉm kéo dài chҩt khác. hoһc kính bҧo vӋ mһt cùng thành chҩt dӉ nә vӟi ethanol
hoһc nhiӅu lҫn có dөng cө bҧo vӋ hô hҩp. Khi và dүn tӟi phҧn ӭng trùng
thӇ gây ra chӭng bӏ dính vào mҳt cҫn rӱa hӧp vӟi acrylonitril dӉ nә.
sҳc tӕ xanh - ÿӓ ngay bҵng nѭӟc và ÿѭa ÿӃn Có thӇ gây cháy hoһc nә
trên da (chӭng da cѫ sӣ y tӃ. khi trӝn vӟi magiê, phӕt
nhiӉm bҥc). pho hoһc lѭu huǤnh.
x 169 x
Natri azide Chҩt rҳn, dҥng tinh thӇ Rҩt ÿӝc khi nuӕt, Ĉun nóng Khi dính vào da phҧi rӱa Phҧn ӭng nә vӟi brôm,
N3Na không màu. hít phҧi và dính trên ÿiӇm sҥch ngay. Tránh hít phҧi carbon disulfide hoһc
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy vào da. Có thӇ gây nóng chҧy sӁ bөi. Sӱ dөng găng tay nhӵa chromyl chloride. Dҥng rҳn
3000C, nhiӋt ÿӝ sôi bӓng. Bөi và dung phân huӹ hoһc cao su và dөng cө bҧo phҧn ӭng vӟi kim loҥi
13900C. dӏch kích thích mҳt gây nguy cѫ vӋ mҳt. nһng, bao gӗm cҧ ÿӗng,
Tan trong nѭӟc. và da, có thӇ ngҩm nә. Tӓa hѫi chì, thuӹ ngân, tҥo thành
qua da. ÿӝc khi ÿun muӕi azid kim loҥi có nguy
nóng. Không cѫ nә. TiӃp xúc vӟi axit tҥo
dùng nѭӟc thành chҩt khí có ÿӝc tính
ÿӇ dұp tҳt và khҧ năng nә cao.
hoҧ hoҥn
xҧy ra.
Natri Dҥng bӝt tinh thӇ Nuӕt và hít phҧi Mһc quҫn áo bҧo hӝ Các chҩt oxy hoá
biselenite trҳng nhҥt, tan trong bөi gây ÿӝc. Có thӇ
NaHSeO3 nѭӟc. nguy hiӇm do ҧnh
hѭӣng tích luӻ.
Gây quái thái trên
thӵc nghiӋm. TiӃp
xúc kéo dài trên da
có thӇ gây viêm da.
x 170 x
Natri cianua Dҥng bӝt tinh thӇ Rҩt ÿӝc khi nuӕt, Tӓa hѫi ÿӝc Tránh hít phҧi bөi. Dùng Toҧ khí hydrogen cyanide Xӱ lý nѫi
NaCN trҳng, có mùi hҥnh hít phҧi và tiӃp xúc khi bӏ nóng. dөng cө bҧo vӋ hô hҩp. (HCN) rҩt ÿӝc khi tiӃp xúc dung dӏch
nhân. vӟi da. Gây kích Tránh ÿӇ dính váo mҳt và vӟi các axit hoһc nѭӟc bӏ ÿә bҵng
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy thích nһng cho da. Khi bӏ dính vào da cҫn chӭa khí carbon dioxide chҩt tҭy
5630C, nhiӋt ÿӝ sôi mҳt. Phѫi nhiӉm rӱa nѭӟc ngay và cӣi bӓ hoà tan. Có thӇ tҥo hӛn hӧp (sodium
14960C, tan mҥnh lâu dài có thӇ gây quҫn áo nhiӉm bҭn. Ĉeo gây nә vӟi các nitrit. hypochlorid
trong nѭӟc. tәn thѭѫng tuyӃn kính bҧo vӋ mҳt loҥi chӕng e) và ÿӇ 24
giáp. hóa chҩt và găng tay cao su giӡ. Quét
hoһc nhӵa. Bҧo quҧn cҭn cҭn thұn bӝt
thұn trong thùng kín, nѫi rҳn bӏ ÿә và
thông gió. cho vào
nuӟc chӭa
bӝt tҭy, ÿӇ
sau 24 giӡ
mӟi thҧi bӓ.
Cҫn có
thuӕc giҧi
ÿӝc cyanide
trong phòng
thí nghiӋm.
Natri Dҥng bông, bӝt, hҥt Dҥng rҳn và dung Không cháy. Khi dính vào mҳt cҫn phҧi Toҧ nhiӅu nhiӋt khi tan Bҧo quҧn
hydroxide hoһc thanh nhӓ, không dӏch ÿұm ÿһc. Hít TiӃp xúc vӟi rӱa ngay và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ trong nѭӟc. Phҧn ӭng rҩt trong thùng
NaOH màu. NhiӋt ÿӝ nóng phҧi bөi gây tәn hѫi ҭm hoһc y tӃ. Khi dính vào da cҫn mҥnh vӟi hӛn hӧp kín nѫi khô
chҧy 3180C, nhiӋt ÿӝ thѭѫng ÿѭӡng hô nѭӟc có thӇ rӱa nѭӟc ngay, cӣi bӓ quҫn chloroform-methanol và ráo.
sôi 13900C. hҩp, gây phù phәi. toҧ nhiӋt, ÿӫ áo nhiӉm bҭn. Mang găng các axit mҥnh.
Tan trong nѭӟc. Ăn mòn khi nuӕt ÿӇ gây cháy tay cao su hoһc nhӵa và
phҧi. Dung dӏch các chҩt dӉ dөng cө bҧo vӋ mҳt, thұm
loãng kích thích cháy. chí ngay cҧ khi làm viӋc
mҳt. TiӃp xúc kéo vӟi dung dӏch loãng.
dài có thӇ dүn tӟi
tәn thѭѫng nghiêm
trӑng.
x 171 x
Dung dӏch Dung dӏch không màu Ăn mòn mҳt và da. oxy hoá Khi dính vào mҳt, rӱa nѭӟc Khi tiӃp xúc vӟi các axit Trong quá
Natri hoһc màu vàng sáng, Nuӕt phҧi gây ăn mҥnh. Có ngay và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ y tӃ. toҧ ra khí ÿӝc mҥnh. Có thӇ trình bҧo
hypochlorit mùi clo, tan trong mòn ÿѭӡng hô hҩp. thӇ toҧ hѫi Dính vào da cҫn rӱa ngay. phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi các quҧn mҩt
(Có 10-14% nѭӟc. Hít phҧi có thӇ gây ÿӝc khi Không hít hѫi, dùng dөng hӧp chҩt dӉ cháy và các dҫn
chlorine) phù phәi. Phѫi cháy. cө bҧo vӋ hô hҩp. Thao tác chҩt khӱ. Có thӇ phҧn ӭng chlorine, sӱ
NaOCl nhiӉm nhiӅu lҫn có nѫi thông khí tӕt. Sӱ dөng vӟi các hӧp chҩt cӫa dөng dung
thӇ gây nên hiӋn găng tay cao su hoһc nhӵa nitrogen tҥo thành hӧp chҩt dӏch loãng
tѭӧng mүn cҧm da. và dөng cө bҧo vӋ mҳt. N-chloro gây nә. Có thӇ làm chҩt
phҧn ӭng mҥnh vӟi khӱ trùng
methanol. nhanh bӏ
hӓng. Bҧo
quҧn nѫi
tӕi, mát,
thông khí
tӕt và xa
axit.
Axit sulfuric Chҩt lӓng không màu, Dung dӏch ÿұm ÿһc Ĉun nóng có Bӏ bҳn vào mҳt phҧi rӱa Là chҩt làm khô oxy hoá Khi thêm
H2SO4 không mùi, nhӟt. (15%) ăn mòn, gây thӇ toҧ hѫi ngay và ÿѭa ÿӃn cѫ sӣ y tӃ. mҥnh và phҧn úng rҩt nѭӟc vào
NhiӋt ÿӝ nóng chҧy bӓng nһng. Dҥng ÿӝc. Không Bӏ dính vào da, cҫn rӱa mҥnh vӟi nhiӅu hoá chҩt dung dӏch
100C, nhiӋt ÿӝ sôi sѭѫng mù và hѫi cháy. NhiӅu ngay, cӣi bӓ quҫn áo nhiӉm nhѭ hӧp chҩt cӫa nitrogen, axit ÿұm
3400C (phân huӹ). gây ăn mòn nһng phҧn ӭng bҭn. Ĉeo găng tay nitrile, thuӕc tím, kim loҥi kiӅm và ÿһc có thӇ
khi hít phҧi. Dung gây cháy sӱ dөng dөng cө bҧo vӋ perchlorat, các vұt liӋu dӉ xҧy ra hiӋn
dӏch loãng kích hoһc nә. Khi mҳt và mһt. Không cho cháy, chҩt oxy hoá, amine, tѭӧng sôi
thích mҳt và da, pha trong tiӃp xúc vӟi các chҩt dӉ kiӅm, nѭӟc, nhiӅu nhiӋt và tҥi chӛ.
gây bӓng và viêm nѭӟc toҧ cháy. phҫn lӟn kim loҥi.
da. nhiӋt, có thӇ
bҳn tung toé
hoһc sôi.
Luôn ÿә axit
vào nѭӟc,
không bao
giӡ ÿә nѭӟc
vào axit.
x 172 x
Tetrahydrofur Chҩt lӓng không màu, Ӭc chӃ hӋ thҫn Rҩt dӉ cháy. Thao tác nѫi thông gió, có Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi chҩt
an có mùi ÿһc trѭng. kinh trung ѭѫng, Có thӇ tҥo thҧi gió tҥi chӛ hoһc dùng oxy hoá, kiӅm mҥnh và mӝt
C4H8O NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - gây hôn mê. Kích thành các găng tay, dөng cө bҧo vӋ hô sӕ hӧp chҩt cӫa halogen vӟi
Diethylene 108,50C, nhiӋt ÿӝ sôi thích mҳt, da và peroxide gây hҩp và kính an toàn. kim loҥi gây nguy cѫ cháy
oxide 660C ÿѭӡng hô hҩp. nә. NhiӋt ÿӝ và nә. Ăn mòn mӝt sӕ dҥng
bӕc cháy - nhӵa, cao su và các bӅ mһt
Tetramethylen
140C. Nѭӟc khác. Có thӇ tӵ trùng hӧp
e oxide
không hiӋu khi có cation khӣi sѭӟng
quҧ trong phҧn ӭng. Sӵ cҩt phân ÿoҥn
chӳa cháy do vӟi canxi hydroxid có thӇ
tetrahydrofur gây nә.
an, nhѭng có
thӇ dùng nó
ÿӇ làm nguӝi
bình chӭa bӏ
ҧnh hѭӣng
cӫa lӱa.
Thallium Tinh thӇ chҧy rӱa màu Rҩt ÿӝc khi nuӕt Bҧo quҧn trong bình chӭa
acetat trҳng. phҧi vӟi hiӋu ӭng kín nҳp. Thao tác trong tӫ
TIC2H3O2 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy tích luӻ. Ҧnh hút hoһc có thiӃt bӏ thҧi khí.
1100C. hѭӣng ÿӃn hӋ thҫn Mang ÿӗ bҧo hӝ, bao gӗm
Tan mҥnh trong nѭӟc. kinh trung ѭѫng và cҧ khҭu trang, kính bҧo vӋ
hӋ tim mҥch. Gây khӓi hoá chҩt, găng tay cao
ÿӝc khi bӏ dính vào su hoһc nhӵa, dөng cө bҧo
da và mҳt. vӋ mҳt.
o-Tolidin Tinh thӇ không màu. Ĉӝc hҥi khi tiӃp Chҩt dӉ Tránh tiӃp xúc. Sӱ dөng các Các chҩt oxy hoá.
(C6H3(3CH3)- NhiӋt ÿӝ nóng chҧy xúc vӟi da hoһc cháy. Ĉun dөng cө bҧo vӋ mҳt và
(4NH2))2 1310C, nhiӋt ÿӝ sôi nuӕt phҧi. Bөi gây nóng toҧ hѫi mang găng tay.
3,3'-Dimethyl- 2000C. kích thích hӋ hô (hoһc khí)
(1,1'bimethyl)- Tan ít trong nѭӟc. hҩp và mҳt. Có khҧ khó chӏu
4,4'diamine năng gây ung thѭ hoһc ÿӝc.
cho ngѭӡi.
x 173 x
Toluen Chҩt lӓng không màu, Ӭc chӃ hӋ thҫn Rҩt dӉ cháy. Bҧo quҧn trong bình chӭa Có thӇ phҧn ӭng vӟi axit
C7H8 có mùi ÿһc trѭng. kinh trung ѭѫng. Hѫi cǊng có kín nҳp, xa nguӗn lӱa, nӕi mҥnh, kiӅm và chҩt oxy
Methylbenzen NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - Kích thích mҳt, thӇ gây dây tiӃp ÿҩt các thùng chӭa hoá.
e 950C, nhiӋt ÿӝ sôi màng nhҫy, da. cháy. NhiӋt nhҵm tránh tҥo dòng tƭnh
1110C. Phѫi nhiӉm nhiӅu ÿӝ bӕc cháy ÿiӋn. Không hít hѫi. Sӱ
Không tan trong nѭӟc. lҫn có thӇ gây ÿӝc40C, giӟi hҥn dөng dөng cө bҧo vӋ hô
cho quá trình sinhcháy 1,4- hҩp. Bҧo quҧn và thao tác
sҧn và sӵ phát triӇn
7%. trong tӫ hút hoһc nѫi thông
ӣ ngѭӡi. Nguyên liӋu gió tӕt. Ĉeo găng tay
dùng ÿӇ dұp nitrile.
tҳt ÿám cháy
nhӓ: hoá
chҩt khan,
carbonic
dioxide, bӑt,
sѭѫng nѭӟc
hoһc khí trѫ
(nitrogen).
Axit Tinh thӇ hút ҭm màu Ăn mòn; gây bӓng Không cháy. Tránh ÿӇ dính vào mҳt và Phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi hӛn Bҧo quҧn
trichloroacetic trҳng có mùi hăng. nһng cho mҳt, da, Có thӇ tӓa da; ÿeo găng tay nhӵa hoһc hӧp ÿӗng/dimethyl nѫi khô ráo.
CCl3COOH NhiӋt ÿӝ nóng chҧy ÿѭӡng hô hҩp. khí ÿӝc khi cao su và kính hoһc mһt nҥ sulffoxide và tiӃp xúc vӟi Dung dӏch
580C, nhiӋt ÿӝ sôi ÿӕt. loҥi chӕng hóa chҩt cùng kiӅm, chҩt oxi hóa mҥnh và ÿұm ÿһc
197,50C. vӟi dөng cө bҧo vӋ hô hҩp. kim loҥi nhѭ sҳt, kӁm, trong nѭӟc
Tan trong nѭӟc, Khi bӏ dính vào mҳt cҫn nhôm. có thӇ phân
ethanol, diethylether. rӱa nѭӟc ngay và ÿѭa ÿӃn ly rҩt mҥnh.
cѫ sӣ y tӃ.
x 174 x
Trichloro- Chҩt lӓng không màu, Gây kích thích mҳt DӉ cháy Thao tác nѫi thông gió, có Khi tiӃp xúc vӟi các bӅ mһt
ethylen mùi ÿһc trѭng. và da. Phѫi nhiӉm trong ÿiӅu thҧi khí tҥi chӛ. Sӱ dөng nóng hoһc lӱa phân huӹ tҥo
CHClCCl2 NhiӋt ÿӝ nóng chҧy - kéo dài có thӇ gây kiӋn cө thӇ. găng tay, kính bҧo vӋ hoһc thành khí ÿӝc và ăn mòn
730C, nhiӋt ÿӝ sôi 870C. viêm da và ҧnh dөng cө bҧo vӋ mҳt khác (phosgene, hydrogen
hѭӣng hӋ thҫn kinh cùng vӟi dөng cө bҧo vӋ hô chloride). Khi tiӃp xúc vӟi
gây mҩt trí nhӟ. Có hҩp. kiӅm mҥnh, phân huӹ tҥo
thӇ gây tәn thѭѫng thành dichloro-acetylene;
gan và thұn. Có thӇ phҧn ӭng rҩt mҥnh vӟi bӝt
gây ung thѭ ӣ ngѭӡi. kim loҥi nhѭ: nhôm, barium,
magiê và titan; phân huӹ
chұm bӣi ánh sáng khi có hѫi
ҭm, tҥo thành HCl.
Xylene (chҩt Chҩt lӓng không màu, Có thӇ ҧnh hѭӣng Chҩt lӓng dӉ Tránh ÿӇ rѫi vào mҳt. Sӱ Có thӇ chӭa
ÿӗng phân hӛn có mùi thѫm. ÿӃn hӋ thҫn kinh cháy; nhiӋt dөng găng tay nitrile và dөng ethylbenzene
hӧp) NhiӋt ÿӝ nóng chҧy tӯ trung ѭѫng gây ÿau ÿӝ bӕc cháy cө bҧo vӋ mҳt. Bҧo quҧn nhѭ là mӝt
C6H4(CH3)2 -950C ÿӃn -130C, nhiӋt ÿҫu, chóng mһt, mӋt 27-320C. trong bình chӭa kín nҳp, xa tҥp chҩt.
Dimethyl- ÿӝ sôi 136-1450C. lҧ và nôn mӱa. Dҥng nguӗn lӱa. Ethylbene có
benzen lӓng và hѫi kích thӇ gây ung
Không tan trong nѭӟc.
thích mҳt da, màng thѭ cho
nhҫy, ÿѭӡng hô hҩp. ngѭӡi.
Gây ÿӝc khi nuӕt
phҧi. TiӃp xúc kéo
dài vӟi da có thӇ làm
teo mӥ. Suy giҧm
thҫn kinh không ÿһc
hiӋu. Có thӇ làm
tăng nguy cѫ tәn
thѭѫng sӭc nghe khi
phѫi nhiӉm vӟi tiӃng
ӗn. Thӵc nghiӋm
trên ÿӝng vұt cho
thҩy gây ÿӝc cho
quá trình sinh sҧn và
sӵ phát triӇn ӣ
ngѭӡi.
x 175 x
x 176 x

Vietnamese Biosafety Manualweb

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vietnamese Biosafety Manualweb

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CҬM NANG AN TOÀN SINH HӐC

PHÒNG THÍ NGHIӊM

Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi

Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

Cùng vͣi s͹ tham gia cͯa

* Kӻ sѭ Phan Thӏ Thanh Thҧo, Cӱ nhân Võ Thӏ Thu Ngân,

ISBN 92 4 154650 6 (Phân loҥi LC/NLM: QY 25) WHO/CDS/CSR/LYO/2004.11

© Tә chӭc y tӃ thӃ giӟi, 2004

Lӡi nhóm biên dӏch ...................................................................................... viii

PHҪN I. Hѭӟng dүn an toàn sinh hӑc .............................................................. 5

PHҪN III. Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm .................................................. 51

PHҪN IV. Kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn .......................................................... 69

PHҪN V. Giӟi thiӋu vӅ công nghӋ sinh hӑc ................................................. 101

PHҪN VI. An toàn hoá chҩt, cháy nә và ÿiӋn ............................................. 109

PHҪN VII. Tә chӭc và ÿào tҥo an toàn ........................................................ 119

PHҪN VIII. Bҧng kiӇm tính an toàn ............................................................ 127

Thay mһt các dӏch giҧ

1. Tính gây bӋnh cӫa sinh vұt.

Mүu vұt có thông tin hҥn chӃ

Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃn ÿәi gen

Tiêu chuҭn thӵc hành

ThiӃt kӃ và các trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm

Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm

Trang thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c c̯n thi͇t

Giám sát sӭc khӓe và y tӃ

GIҨY KIӆM TRA BӊNH TҰT

DÀNH CHO NGѬӠI LAO ĈӜNG

A. Mһt sau thҿ

DÀNH CHO BÁC SƬ

Hình 5: M̳u th̓ y t͇ tham kh̫o

Tiêu chuҭn thӵc hành

ThiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ cӫa phòng thí nghiӋm

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 1

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 2

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 3

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 4

Ĉӝng vұt không xѭѫng sӕng

Chӳ ký thanh tra: ........................................ Thӡi gian thanh tra: ........................

Chӳ ký thanh tra: ........................................ Thӡi gian thanh tra: ........................

Ĉӏa ÿiӇm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thӡi gian: . . . . . . . . . . . . . . . . .

Chӳ ký thanh tra: ........................................ Thӡi gian thanh tra: ........................

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I

Hình 6. S˯ ÿ͛ tͯ an toàn sinh h͕c c̭p I

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II

Tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIA1

Nӕi khí cӫa tӫ an toàn sinh hӑc

Lӵa chӑn tӫ an toàn sinh hӑc

Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm

Ng˱ͥi v̵n hành

V̵n hành và b̫o trì

Ĉèn c͹c tím

Ng͕n l͵a ÿèn c͛n

Lau chùi và kh͵ khu̱n

Trang b͓ b̫o h͡ cá nhân

Chuông báo ÿ͡ng

Thông tin b͝ sung

Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm

Dөng cө hӛ trӧ hút

Que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn

Trang thiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân

T̩p d͉, áo li͉n qu̯n, áo choàng, áo khoác phòng thí nghi͏m

An toàn xӱ lý mүu trong phòng thí nghiӋm

V̵t chͱa m̳u