Professional Documents
Culture Documents
Chöông hai
CHÖÔNG II HAØM SOÁ BAÄC NHAÁT VAØ HAØM SOÁ BAÄC HAI
§1 HAØM SOÁ
Soá tieát: 2
1. Muïc tieâu
1.1. Veà kieán thöùc
- Hieåu khaùi nieäm haøm soá, taäp xaùc ñònh cuûa haøm soá, ñoà thò cuûa haøm soá.
- Hieåu haøm soá ñoäng bieán, nghòch bieán, haøm soá chaün , leû. Bieát ñöôïc tính ñoái xöùng
cuûa ñoà thò haøm soá chaün, ñoà thò haøm soá leû.
1.2. Veà kó naêng
- Bieát tìm taäp xaùc ñònh cuûa haøm soá ñôn giaûn.
- Bieát chöùng minh tính ñoàng bieán, nghòch bieán cuûa moät haøm soá treân moät khoaûng cho
tröôùc.
- Bieát xeùt tính chaún, leû cuûa moät haøm soá ñôn giaûn.
2. Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc: Ñeøn chieáu.
3. Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng
TIEÁT 1
Hoaït ñoäng 1: Haøm soá . taäp xaùc ñònh cuûa haøm soá
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
Ví duï 1: cho y = x- 1. Tìm y - cho bieát keát quaû Giaû söû coù hai ñaïi löôïng bieán
khi x = 1, x = -1, x = 2 . thieân x vaø y trong ñoù x nhaän
Vôùi moãi giaù trò x ta tìm ñöôïc x -1 1 …… giaù trò thuoäc taäp soá D.
bao nhieâu giaù trò y y ? ? …… KN: SGK
keát quaû
y
- Toång hôïp keát quaû
1 - Hình thaønh kieán thöùc Ñoà thò cuûa haøm soá y = f(x)
-1 xaùc ñònh treân taäp D laø taäp
x
hôïp taát caû caùc ñieåm M(x,
f(x)) treân maët phaúng toïa ñoä
vôùi moïi x thuoäc D.
VD2: Xeùt xem trong caùc ñeåm - Caùc nhoùm laàn löôït ñöa
A(0 ; 1), B(1; 0), C(-2 ; -3), ra keát quaû
D(-3 ; 19), ñieåm naøo thuoäc ñoà - Hoaøn thieän , ñöa ra keát
thò haøm soá y = f(x) = 2x2 + 1 quaû ñuùng.
y
2
1
-1 0 1 x
0 x
y
f(x2)
f(x1)
0 x1 x2 x
f(x2)
f(x1)
x1 x2 0
x
Treân khoaûng (0 ; + ∞ ) ñoà thò
ñi leân hay xuoáng töø traùi sang
phaûi
Treân khoaûng (- ∞ : 0) ñoà thò ñi
leân hay xuoáng töø traùi sang
phaûi
2. Baûng bieán thieân - Caùc nhoùm traû lôøi
+ Döïa vaøo tính ñoàng bieán - Chænh söûa (neáu coù)
nghòch bieán cuûa haøm soá laäp - Hình thaønh khaùi nieäm.
baûng bieán thieân.
+ Löu yù haøm soá ñoàng
bieán ta moâ taû baèng muõi teân
ñi leân, coøn haøm soá nghòch
bieán ta moâ taû baèng muõi
teân ñi xuoáng.
VD: Veõ baûng bieán thieân
cuûa haøm soá y = - x2
TIEÁT 2
Hoaït ñoäng 8: Haøm soá chaün, haøm soá leû vaø ñoà thò cuûa haøm soá chaün leû
1) Haøm soá chaün, haøm soá leû
Xeùt ñoà thò cuûa hai haøm soá
y = f(x) = x2 vaø y = g(x) = x
2
1
-2 -1 1 2 x
-2 -1 0 1 2 x
1
b) y =
x
c) y = x - Caùc nhoùm nhaän nhieäm
vuï
2. Ñoà thò cuûa haøm soá chaün - Ñöa ra keát quaû
leû - chænh söûa hoaøn thieän
Cho hoïc sinh döïa vaøo ñoà thò (neáu coù)
ñeå nhaän xeùt tính ñoái xöùng cuûa
ñoà thò haøm soá.
d) TXD: D = R
∀ x ∈ R thì – x ∈ D vaø
f(x) ≠ ± f(-x)
Vaäy haøm soá y = x2 + x + 1
Khoâng chaün , cuõng khoâng
leû.
§2
Soá tieát : 2 tieát
I. Muïc tieâu:
a). Veà kieán thöùc: - Hieåu ñöôïc söï ieán thieân vaø ñoà thò cuûa haøm soá baäc nhaát.
- Hieåu caùch veõ ñoà thò haøm soá baäc nhaát vaø ñoà thò haøm soá y = x .
Bieát ñöôïc ñoà thò haøm soá nhaän Oy laøm truïc ñoái xöùng
b) Veà kyû naêng: - Thaønh thaïo vieäc xaùc ñònh chieàu bieán thieân vaø veõ ñoà thò haøm soá
baäc nhaát.
- Veõ ñöôïc ñt y = b , y = x
- Bieát tìm giao ñieåm cuûa hai ñöôøng coù phöông trình cho tröôùc.
c) Veà tö duy: Goùp phaàn boài döôûng tö duy logic vaø naêng löïc tìm toøi saùng taïo
d) Veà thaùi ñoä: Reøn luyeän tính caån thaän , tính chính xaùc.
II. Chuaån bò:
a) Thöïc tieãn: Kieán thöùc hoïc ôû lôùp 9 HS caàn naém vöõng ñeå hoïc baøi môùi
b) Ñoái vôùi HS : coù ñaày ñuû SGK, saùch baøi taäp
c) Ñoái vôùi GV duøng baûng phuï
III. Phaàn baøi môùi :
Tieát 1
Hoaït ñoäng 1: Reøn luyeän kyû naêng veõ ñoà thò haøm soá baäc nhaát
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- Yeâu caàu HS nhaéc laïi haøm - HS nhaéc laïi haøm soá baäc Phaàn I trang 39 – 40,
soá baäc nhaát , ñoà thò haøm soá nhaát, ñoà thò haøm soá baäc nhaát hình 17 trang 40
baäc nhaát
- caùc böôùc khaûo saùt haøm soá - caùc böôùc khaûo saùt haøm soá
- Ñieà chænh khi caàn thieát vaø - Ghi nhaän kieán thöùc
xaùc nhaän keát quaû cuûa HS - HS veõ ñths y = 3x + 2
- Höôùng daãn HS veõ khi 1
vaø y = − x + 5
khoâng coù HS naøo veõ ñöôïc 2
( cho 2 ñieåm ñeå veõ )
Hoaït ñoäng 2: Veõ ñöôïc ñoà thò cuûa haøm haèng.
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- Giao nhieäm vuï cho hs Baøi toaùn: cho haøm soá y = 2 Phaàn II hình 18 trang 40
- Dieàu chænh khi caàn thieát vaø - Xaùc ñònh giaù` trò cuûa haøm
xaùc nhaän keát quaû cuûa hs soá taïi x = -2, -1, 0, 1, 2.
- HD khi khoâng coù hs naøo - HS nhaän xeùt nhöõng ñieåm
veõ ñöôïc. ñths y = 2 ñi qua. Töø ñoù neâu
( cho 2 ñieåm ñeå veõ) nhaän xeùt veà ñths y = 2
§3
Soá tieát: 2
1. Muïc tieâu:
a) Veà kieán thöùc:
Hieåu ñöôïc söï bieán thieân cuûa haøm soá baäc hai treân R
b) Veà kyõ naêng:
- Laäp ñöôïc baûng bieán thieâncuûa haøm soá baäc hai, xaùc ñònh ñöôïc toïa
ñoä ñænh, truïc ñoái xöùng, veõ ñöôïc ñoà thò cuûa haøm soá baäc hai.
- Ñoïc ñöôïc ñoà thò cuûa haøm soá baäc hai, töø ñoà thò xaùc ñònh ñöôïc : Truïc ñoái xöùng,
caùc giaù trò x ñeå y > 0; y < 0.
- Tìm ñöôïc phöông trình parabol y = ax2 + bx + c khi bieát moät trong caùc heä soá vaø
bieát ñoà thò ñi qua hai ñieåm cho tröôùc.
2. Chuaån bò:
a) Thöïc tieån: HS ñaõ naém ñöôïc veà haøm soá baäc hai y = ax2
b) Phöông tieän; Chuaån bò caùc keát quaû cho moãi hoaït ñoäng.
c) phöông phaùp: Gôïi môû vaán ñaùp thoâng qua caùc hoaït ñoäng.
3. Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng:
Tieát 1
Hoaït ñoäng 1:Nhaéc laïi keát quaû ñaõ bieát veà ñoà thò cuûa haøm soá y = ax2
HÑ cuûa HS HÑ cuûa GV Noäi dung
2
- Nge hieåu nhieäm vuï. Parabol y = ax coù : 1. nhaän xeùt
- Traû lôøi (trình baøy). + Ñænh I(? ; ?) hình veõ 20
- Chænh söûa hoaøn thieän (neáu + Truïc ñoái xöùng laø … ? 2. Ñoà thò :
coù). + ñoà thò nhö theá naøo ( beà SGK trang 44, hình 21
- Ghi nhaän kieán thöùc. loõm quay leân hay quay 3. Caùch veõ:
xuoáng ?) SGK trang 44
Hoaït ñoäng 2: Veõ parabol y = 3x2 -2x – 1
HÑ cuûa HS HÑ cuûa GV Noäi dung
- Ñænh I(?;?) - Xaùc ñònh toïa ñoä ñænh I(?;?) 1 4
- Ñænh I( ; − )
b b 3 3
- Truïc ñoái xöùng x = - - Veõ truïc ñoái xöùng x = - 1
2a 2a - Truïc ñoái xöùng x =
- Giao ñieåm cuûa parabol - Xaùc ñònh toïa ñoä giao ñieåm 3
vôùi truïc tung . cuûa parabol vôùi truïc tung vaø - Giao ñieåm cuûa parabol vôùi
Giao ñieåm cuûa parabol truïc truïc hoaønh. truïc tung A(0; -1)
hoaønh. - Veõ parabol ( a > 0 beà loõm Giao ñieåm cuûa parabol truïc
- Veõ parabol quay leân treân, a < 0 beà loõm hoaønh B(1; 0)vaø C(- 1 ; 0)
quay xuoáng döôùi) 3
- Veõ parabol:
C 1 B
0
Tieát 2
Hoaït ñoäng 1:Laäp baûng bieán thieân vaø veõ ñoà thò caùc haøm soá
a) y = 2x2 + x + 1
b) y = -x2 + x – 1
HÑ cuûa HS HÑ cuûa GV Noäi dung
- Laäp baûng bieán thieân a) y = 2x2 + x + 1 y
1 7
- Ñænh I( − ; ) - Laäp baûng bieán thieân
4 8 - Xaùc ñònh toïa ñoä ñænh I(?;?)
1
- Truïc ñoái xöùng x = − - Veõ truïc ñoái xöùng x = -
b
4 2a
- Giao ñieåm cuûa parabol - Xaùc ñònh toïa ñoä giao ñieåm
vôùi truïc tung A(0; 1) cuûa parabol vôùi truïc tung vaø
- Khoâng coù giao ñieåm vôùi truïc hoaønh. 0 x
tuïc hoaønh. - Veõ parabol ( a > 0 beà loõm
- Veõ parabol quay leân treân, a < 0 beà loõm
quay xuoáng döôùi)
Hoaït ñoäng 2: Xaùc ñònh parabol (P) y = ax2 + bx + 2, bieát parabol ñoù
a) Ñi qua hai ñieåm M(1; 5) vaø N(-2; 8)
3
b) Ñi qua ñieåm A(3; -4) vaø coù truïc ñoái xöùng x = − .
2
c) Coù ñænh I (2; -2)
1
d) Ñi qua ñieåm B(-1; 6) vaø tung ñoä cuûa ñænh laø −
4
HÑ cuûa HS HÑ cuûa GV Noäi dung
M(1; 5) ∈ (P) <=> a+b =3 (1) a) M(1; 5) ∈ (P) <=> ? (1) a) Vì M(1; 5) vaø N(-2; 8)
N(-2; 8) ∈ (P)<=>2a-b= 3 (2) N(-2; 8) ∈ (P) <=> ? (2) thuoäc parabol neân a coù heä
Töø (1) vaø (2) ta suy ra hpt Töø (1) vaø (2) ta suy ra ? phöông trình sau:
a + b = 3 a = 2 Vaäy (P): y = ? a + b = 3 a = 2
⇔ ⇔
2 a − b = 6 b = 1 2 a − b = 6 b = 1
Vaäy (p): y = 2x2 + x + 2 Vaäy (p): y = 2x2 + x + 2
Hoaït ñoäng 2: Xaùc ñònh bieát parabol (P) y = ax2 + bx + c ñi qua ñieåm A(8; 0) vaø coù ñænh laø
I(6; -12) .
HÑ cuûa HS HÑ cuûa GV Noäi dung
+ A(8; 0 ) ∈ (P) + A(8; 0 ) ∈ (P) <=> ? KQ:
<=> 64a + 8b + c = 0 (1) + Ñænh I(6; -12) <=> ? a = 3, b = - 36, c = 96
+ 6=? (2) ( I ∈ (P) vaø Tñx x = 6) Vaäy y =3x2 – 36x + 96
+ -12 = ? (3)
Töø (1), (2), (3) suy ra a = ?
b=?
3. Cuûng coá: + Baûng bieán thieân.
+ Caùch veõ ñoà thò
4. Veà nhaø: Giaûi phaàn baøi taäp oân chöông (trang 50)
Hoaït ñoäng 2: xeùt chieàu bieán thieân vaø veõ ñoà thò caùc haøm soá:
c) y = x + 1
d)y = x2
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- HD hs khi caàn thieát. - Goïi hs leân baûng giaûi c) y = x + 1 =
- Nhaän xeùt qua nhieàu em x + 1 Khi x ≥ −1
- Ñieàu chænh vaø xaùc nhaän - Xaùc nhaän keát quaû =
− x − 1 Khi x < −1
keát quaû
d) y = x2 = x
Hoaït ñoäng 3: Laäp baûng bieán thieân vaø ñoà thò haøm soá: y =x2 – 2x – 1
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- HD hs khi caàn thieát. - Goïi hs leân baûng giaûi - BBT
- Ñieàu chænh vaø xaùc nhaän - Nhaän xeùt qua nhieàu em - Ñænh I (1; -2)
keát quaû - Xaùc nhaän keát quaû - Truïc ñoái xuùng : x = 1
- xaùc ñònh theâm moät soá
ñòeåm ñeå veõ ñoà thò
- veõ ñoà thò
Hoaït ñoäng 4: Xaùc ñònh a, b ñeå ñöôøng thaúng y = ax + b ñi qua hai ñieåm A(1; 3), B(-1; 5)
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- HD hs khi caàn thieát. - Goïi hs leân baûng giaûi Hs y = ax + b qua hai ñieåm
- Ñieàu chænh vaø xaùc nhaän - Nhaän xeùt qua nhieàu em A, B neân ta coù heä:
keát quaû - Xaùc nhaän keát quaû a + b = 3 a = −1
⇒
− a + b = 5 b = 4
Hoaït ñoäng 5: Xaùc ñònh a, b, c ñeå parabol y = ax2 + bx = c coù ñænh I(1; 4) vaø ñi qua D(3; 0)
HÑ cuûa GV HÑ cuûa HS Noäi dung
- HD hs khi caàn thieát. - Goïi hs leân baûng giaûi I(1; 4) laø ñænh cuûa parabol
- Ñieàu chænh vaø xaùc nhaän - Nhaän xeùt qua nhieàu em y = ax2 + bx = c neân ta coù
keát quaû - Xaùc nhaän keát quaû −
b
=1 <=> 2a + b = 0 (1)
2a
vaø a + b + c = 4 (2)
Maët khaùc D thuoäc Parabol
neân ta coù 9a + 3b + c = 0 (3)
Töø (1), (2), (3)
=> a = -1, b = 2, c = 3
* Cuûng coá; Qua tieát oân taäp caùc em naém thaønh thaïo caùch tìm TXÑ haøm soá . Xeùt chieàu
bieán thieân vaø veõ ñoà thò hs y = ax + b; y = ax2 + bx + c; Tìm caùc yeáu toá a, b, c trong hs
y = ax + b, y = ax2 + bx + c thoûa maõn moät soá ñieàu kieän cho tröôùc.
* Veà nhaø: Laøm 8b) 9a)b 10b) 12b)
Caâu 1 (3 ñieåm)
Tìm taäp xaùc ñònh cuûa caùc haøm soá sau:
x +1
a) y = b) y = 3 − 2 x + 4 x + 5
x2 −1
Caâu 2 (4 ñieåm)
Laäp baûng bieán thieân vaø veõ ñoà thò cuûa haøm soá y = -3x2 + 2x + 1.
Caâu 3 (3 ñieåm)
1 3
Xaùc ñònh haøm soá baäc hai bieát ñoà thò cuûa noù laø moät ñöôøng parabol coù ñænh I ; −
2 4
vaø ñi qua ñieåm A( 1 ; -1)