You are on page 1of 200

NGUYN KHNH

Th trn
Ven sng
T truyn

NH XUT BN VN HC - 2014

Nguyn Khnh LI GII THIU


i quen Nguyn Khnh nhng ngy cn cng tc vi nhau trong ngnh gio dc. Sau , khi ti v cng tc Hi Vn hc-Ngh thut Qung Nam th anh em t c dp gp nhau nh hi xa. Nhng nu thn l hiu nhau, qu nhau ch khng phi l tng s nhiu cuc nhu, c-ph th ti v Khnh cng c th gi l thn nhau c. Th thc, ti vn ngh Khnh l nh gio, nh gio tm huyt, cha bao gi ngh l nh vn. Cn chuyn anh p mng vn chng trong u th ai bit c. n khi thnh lnh c bn tho tp t truyn Th trn ven sng ca anh th ti hi ngc nhin. Vit t truyn c hai ci kh, th nht l rt d b ph ci ti ca mnh. M ci ti th lun d thng vi chnh mnh nhng d ght vi ngi khc. D b hiu nhm nh chi! Th hai l c nhng iu lin quan n mnh, mun vit, nhng khng dm vit hoc cha th vit ra. Nhn vt cn sng s s trc mt, khng kho li b thi ci pht vit v thnguy! Chng bit Khnh c nhng iu sng bng, cht mang theo (nh ti) hay khng, ch cn c tnh ph ci ti th khng n ni no. V c vn Khnh thy ging nh ngi: chn cht v nhiu suy t. V l m tp t truyn khng thy nhiu dng cng v ngn ng, v k thut vit, thm ch c ch hi b th. Hnh nh Khnh ngh sao vit vy, vit nh ni,
3

Th trn ven sng


vt cn lng mnh ni, thng nh rut nga v tht nh mt t. Nu nhng t liu y m ri vo mt tay vit chuyn nghip no th d tr thnh truyn ngn, tiu thuyt nh chi. Nhng s i m, ngi ph n khi nhn ra nt tn t nhan sc mi hong ln lo chy theo s trang im b p. Khnh c s b p t tm lng v s thnh tht, s tri nghim nn khng cn gng sc t chc v trau chut vn chng. c vn anh vn thy thch l v th. Thch nht l nhng trang vit ca Khnh v qu hng, tnh ngi, tnh ng nghip, tnh thy tr. Qua , ti nh m ti n chy nc mt khi c chuyn m Khnh i b t Tin Phc ra Nng tm con. Vy m v vic chung, trc khi m nhm mt con vn khng c ngi bn ging m, nm bn tay kh gy ca m m khc. Thng ip ca anh ch l hnh nh tht, khng li bnh, nhng y m nh. n chic n gnh quen thuc ca m cng m nh mt cch l lng. Nghe Khnh k chuyn dy hc, ti nh ang sng li ci thi bao cp vi khu ni tr gio vin ht go trin min nhng khng bao gi ht ting ca. L lm! Bun vui c, su m c, khc lit c, nhng vn ht mnh v cng vic. Cng nhn ra thi th , v cm ca con ngi thi vn minh cng ngh cng thm trn qu nhng tm lng ca mt thi vang bng. Nhiu khi c trn tr, gi m by gi ai cng cng hin v t v ht mnh nh thi ! Tt nhin, cng c nhng thi xu sinh ra t i, nhng ni bun phng pht s k,
4

Nguyn Khnh
chp m ln nhau, nhng ci tui tri thin mnh m nhn li th ai cng thy c chnh mnh. Khnh cn vit kh thnh cng v thi th u ca mnh vi t v ngi Tin K cng dng sng Tin chy ngc y m p k nim thn thng. , t con tru phi ct vi sau ui lm du cho n si dy my thay cho ci tht lng u c anh k kh sinh ng hp dn. Ai tng c mt vng qu k c mi cm nhn ht v quyn r khng th no qun ca nhng cnh chun chun, con cua , ch o trn nh qu trng g v nhng m c tui th p c i ngi. Vic Khnh k phi ci v khi cn l hc sinh cp 2 tr thnh ngi c c gia m bn b, hay t co trc u nh t t khi nghe tin thi rt T ti th khng phi ai cng c. Nhng cht ring t c o trong tp sch gp phn to nn s cun ht v hnh dung ra mt Nguyn Khnh khng phi khng c c tnh. V na, nu chng k n phn vit c tn l Hoa go th rt d ngh rng Khnh hi kh khan. phn ny, Khnh miu t nhiu, v tri lng ra thoi mi hn vi cnh p qu hng v mt ngi con gi khng tn cui cng nhn ra Hoa go khng khoe sc, khng c mt ai trao tng suy tn, hoa ch m thm lng l, tn ti em mt ngt gi chim mung bay v qun t quanh mnh nh chnh cuc i thm lng ca ngi thy vng qu khut lp. Khnh cng lng mn ng yu lm y ch?
5

Th trn ven sng


Ngoi tr my phn cui nh Bnh v cm hc sinh, trng THPT Hunh Thc Khng, Khnh c v hi ln ging ngh lun mt cht th hu ht cc phn cn li Khnh ch k chuyn l chnh, khng nng m t v bnh lun. Thi thong lm mi thy anh chen vo mt li nhn xt nh nh nhng khng km phn th v. (Nh ci tnh t ni ca anh). Chnh iu ny lm cho nhng trang vit ca Khnh thm phn duyn dng. Vn hc l cuc sng c nho nn t nhng hnh tng. Cng tht, cng gn vi cuc sng, vn hc cng d i vo lng ngi. C cho l Th trn ven sng ang thiu i s dng cng ca vn chng chuyn nghip th vn rt cn phi trn trng mt tm lng. Ti chc rng, cng v sau ny, nhng s vic c k, nhng du n v t v ngi Tin Phc trong Th trn ven sng s cng gi tr v th v chng ta cng n c tri tn. Tiu nh (Hi Vn hc-Ngh thut Qung Nam)

Nguyn Khnh LI M

gi mt mnh nghe tri cui ng lnh lnh, li nh v nhng thc phim i mnh: Cuc i l mt cuc ua ng trng, nu khng c gng th s b b li pha sau v khng bao gi ti ch. i ti cng vy!. Ti ang chy trn ng cha bao gi n ch v cng khng phi l ngi li pha sau, ang l d lng chng gia ng i cha ht. ng ti i bt u t nhng thng ngy th b, m dt tay n trng. Sau bui hc v ng ngh rong chi cng tru b b bi ven sng v ci v lc cn hc cp hai, thnh ngi ngoi o trong m bn hc chung trng chung lp. Ln cp ba thm n trong ma thi rt say tnh nhn ra bn tay chai sm ca cha trn u trc ca mnh.

Di mi trng i hc Vn Khoa thi bui lon ly vi c m gin n ht chin tranh "Dn ta v cy ba o cm no". Ngy thng nht t nc v nh nm p chiu, s thng bn thn vng gii phng mi v tm mnh dn ng nhp cuc. ng ti i nh ng b m cha v con anh em nng bc v ng ch ng nghip gip s chia. ng ti i, nh bi hc au i tha hnh mnh lnh bt tri ng nghip chu ti v thng hc tr, nh tm nhn hn hp sai lm lc xut ch trng.
7

Th trn ven sng


ng i qua, nh k nim v trng hc nhn ra sc ca loi hoa go mc mc nh tm lng chn cht ca ngi thy sp sa v hu v thy mnh mang ni day dt mt thi khn kh. ng i qua nh ngy y by gi th trn ven sng, nh chuyn tm c vi lnh o a phng gp mt tri n thy c thi bui kh khn. Cuc sng mun mu mun v, ti phi hc hoi thch ng vi i thay. Thch thc nht ca i ti l vt qua chnh mnh v nhiu khi dt d khng bit mnh c phi l mnh khng na!? Nn vit kch lm th ch c ring mnh. Thc dy, thy mt tri phng ng n chiu khut bng phng ty. Bit rng mt ngy qua, nh n nhng vic lm. Ngy ngy tip ni, c th mt i tr trn my m kim tm hnh phc nhng hnh phc mt i lc c, lc khng. Tht l tic nu chuyn i mt i! nh nu gi k nim bng nhng trang vn. ri mi th s qua i, ch cn tnh ngi li. Chuyn i c bun c vui. Vic vit lch c hay c d. Tin rng s nhn c s cm thng, trn trng trn i.

Nguyn Khnh TUI TH


uc i d th no th tui th vn l thi p nht, Vy m lc cn tr li t ai nhn ra iu ny. Ti cng vy! L con nh ngho. Tui th ti trong ni cht vt ca gia nh. Khi cha m ti ly nhau, ng ni cho c mnh vn ba so. Nh ti l loi nh tm ct ba gian. Gian gia th ng b t tin, gian bn k b phn mt, gian cn li k ci bn gia nh sinh hot. Cng nh nh trn, nh di lp tranh, phn lm bng t st. Thi by gi, c trong cn nh nh vy l sang lm ri. Tuy nhin trong sinh hot cng kh phin phc, nht l nhng ngy ma. Lu ngy, lp tranh trn mi nh b mn i, nh dt, nc chy xung nn lai lng. Chut c thng phn t thnh nhng l ln nh cho nh nng mt tri ht nhng vt sng di vo trong nh. Trong cn nh y, ti sng bng s yu thng ca ng b ni v ba m. Nghe m ti k li rng: M sinh ti ra trong ngy nh chin, Hip nh Genve chia i t nc nm mt nghn chn trm nm t. Cha ti l ng vin ng Lao ng Vit Nam. Cha khng i tp kt ra Bc m li nh vi m lc ny. M chuyn bng n bn ngy m khng sinh ti c. My b m trong lng u chy. May m c ngi bo tin thn Tr Lai Tin M c ng bc s Dng ang chun b ln ng i tp kt. Ba ti vi v a m ti n gp bc s.
9

Th trn ven sng


Sau hai ting ng h, bc s Dng m bng m ti v em ti ra, nng n nhng bn cn. Sau khi m trn con vung, ba ti a m con ti v nh trn mt chic chng tre ct bn dy bn gc ging nh hai ngi khing bi mt chic n. Ra gia ng sut na b lt chng ri m con ti xung t. Sau ti, m ti sinh thm c hai em gi l Tnh v T. Nh lm ba bn so rung. Ting cng kh trong lng nhng li tng qun quanh nm. M ti thng b au bng huyt di ngy phi chy cha thuc thang. Nh c ng dng lm thuc bc cu cha m mi qua khi. nh, ba ti lm qun qut sut ngy nhng khng n. C nm n tt nin ri m nh ch cn vi lon go, D vy nhng trong nh khng ai thy bun v chung quanh lng ai cng vy. Ba mi tt nm y bit gia nh ti khng chun b g c, m Su ca ti qu ngoi Tin Cnh n thm, mang cho t lon np. M n vo bui chiu cui nm yn , mi ngi ai cng nh cng tt nin. M ti theo o Cao i nn m ti nu cm, rang mui u phng cho m n chay. Khng ng my ht u phng ging xung gia nh ti ci ha ln. Em Tnh ln nm tui, n my ht u phng, b sc, u lt vo ph qun v em tt th ngy hm sau, mng mt tt. Gia nh ti n Tt bng ci cht ca em ti. M ti in lon, ba ti thn th, ti khng thit tha g o mi, m c tha thit cng chng c, ch c ting khc ca m, ting th di ca ba v khng kh au thng trn ngp c gia nh. Ngoi kia, ma xun vn c v.
10

Nguyn Khnh
Nh ti c nui hai con tru ba ti cy rung nh v cy i cng cho b con lng xm. Ti thng theo ba m a tru i cy, i chn tru, ct c cho tru n. Ngy no cng rong rui theo tru i khp lng. Ti ngy ng th di, theo ba m ra ng, xung sng, ln ry. Nh c ln ba ti bo ti t nh tru ra ng Ln. rung cn khng c nc, b con b li, khng cy c. Ni l tng cho bn tr th tru n c. Lng M An ca ti, c hng chc a tr chn tru nh ti. Nhiu a nghch ngm chi rn, cn ti hin nh t, ngu ng nh ngh lc m, n ni s mt tru nn ti ct mnh gi trn ui tru. My a tr nghch trong lng i ming gi vo ui tru nh khc khi ti la tru v chng h mt tru. Ti khc! Cn chng b ra ci toe tot tru chc. Lu ri thnh quen! Chi mi vi m bn nghch ngm y, ti tr nn dn d v tng tri, ci tng tri ca cu b chn tru mi ri v m, ming cn hi sa, bt u thy mnh khng c bn tr trong lng tip tc bt nt na. Ngy hai bui chn tru, ti thng lng sc khp ni. Khng c b rung mnh vn no ti khng n bt chim, hi qu. Tm c qu i chn vng l nh tm c bu vt. Hi ri, nm trn c xanh, nga mt ln tri, nhn nhng ng my giang h bnh bng tri khng nh hng, ming cn mt ci, qu i nm gn mt phn ba trong mm, i ngm v cht cht, chua chua, ngt ngt vi mi thm lng lng. Nghe ting chim g, ting d ku, nh nhng m vang ca ng qu.
11

Th trn ven sng


Chn tru vo ma ng l kh nht. Ma ng, nc ngp lai lng khng tm ra u c tru n. Trong ci lnh thu xng, phong phanh vi chic o trn ngi khng m, ti run ry dong tru i khp lng. Ri cng tm dc bi c trn g cao tru n. n c bui m ci bng vn xp lp. Ch c mt ci ma ng v tr chn tru nh ti tha h i m, th l bt c. Nc ngp ng lai lng ton mu trng c, ve vut nhng cng la vng cha kp gt. Nc v, n c theo nc ln ng. i chn tru mang theo ci , vi chc ci l th dc theo b rung. Phi chn nhng ni nc chy khng mnh lm t hoc l xung, tm cnh cy nh cm l xung t cho l khi tri i, ly t c hoc r che trn c bng cho c vo. Nh th l an tm. Cui bui, trc khi dt tru v, quanh mt vng thu hi l v . Nhc l ln, nghe ting lch tch ca nhng ch c tru to trn, c r vng hm trong l sao m thch th, mng rn c ngi. Bt c v nh, b vo than hng, ngi bn bp la nghe ting xo xo ca c gp la, ting lp p rc rch ca ma, ting gi rt vo phn nh nh cc cung bc ca bn nhc ma ng. Mt lc ly c ra, b i cho vo chn mm ci trn u vi gng ti, n vi cm cng khoai ngon phi bit. C bo ngy thm phc, gng cay cay ln vi v mn nng ca mm chc chn lng s m hn trong tit tri lnh.
12

Nguyn Khnh
Nh ti c m t n vi so nm bn b sng Tin. M ti vn l ngi hay lam hay lm, ba ti cn c chu kh lao ng, bn ma thng r ti xung n, ht trng u trng rau li trng ng, trng sn. Mi nm nc sng Tin trn vo mang ph sa bi p nn t lun mu m. Nh vy m v rau no cng tt, la ng no cng thu nhng qu b bng bp tay m mang ra ch bn. Mi nm nc sng Tin vo, nhng ch d nm di lng t phi chui ln mt nc bm vo nhng ngn sn ung a trong ln nc c. Nhng lc nh th, ti tha h bt nhng ch d ti nghip kia cho vo gi, em v nh b ln ni rang n thm bo ngy. Tui th ti u ch tng y! M l tt c ca t ai rung vn, b tre con sui, lng qu... c t tin ng b cha m, anh em, b con chm xm. , con ngi sng bn mt cho t, bn lng cho tri, c cc quanh nm m khng sng. H thiu nhiu th nhng h c y ngha tnh, s bao dung rng lng v tha ca con ngi. iu y to ra th ti sn tinh thn v gi h vt qua kh khn tng thiu, iu y cho ti nim tin ln ln.

13

Th trn ven sng NGY U I HC

n by tui, vo nm 1962, ti c m a n trng thn M An hc lp V lng tng ng vi lp Mu gio ln sau ny. Cn nh nh in gi l trng nhng y ch c mt phng hc, tng xy tp l, mi lp ngi xi-mng. Lp hc c vi chc hc sinh do thy gio Nguyn Nm ph trch. Bi hc u tin l tp nh vn x ht acha, t t.

K nim su sc nht l mt hm, thy gio kim tra bi c, thy yu cu hc sinh c thuc bi Ph ng Thin Vng. n lt, thy gio gi ti ng dy c bi trc lp, ti git mnh ng ngc nhn thy v cc bn ri c lin mt mch tht nhanh bi hc: " Ph ng Thin Vng ng nm cu b ln ba Vn vai ng dy c nh ngc nhin Roi ng nga st nhy ln... Lic nhn c hc tr bn cnh, khng hiu v sao ti li bt ci: H h h... Thy gio nhn thng vo ti, mt nghim li t v gin d. Thy qut: V l!. Sau , thy nm ci thc cm tay bay thng vo mt ti. Ti nghe c mt loi nc g trn trn chy xung m vo khe ming mn mn, cht cht. a tay chi trn mt, khng ng l mu t trn chy xung do ci thc ca thy va vo. Ti khc che ln cn thy
14

Nguyn Khnh
th bnh tnh ly khn lau sch mu. Sau , thy ra pha sau lp ngt my cng rau m nhai nh ri p ln vt thng cm mu cho ti. Nhng nm sau ny, ti t hi v sao thy gio li qu trch nng nh vy ? V t l gii: V mnh c tnh bp chp hp tp. B thy pht nh th l ng i ri!. M qu nht l c ci nh, sa nhng tt xu bt u xut hin t tui mi hc v lng. Ma h nm sau, m li dn ti xung x Tin Chu gi cho thy Trnh Biu - Hiu trng nh trng. Khng hiu v sao ti khng hc lp Nm m li vo hc lp T. So vi chng trnh hc lp T l ti hc bng mt lp. Thy gio dy ti l thy Nguyn Ging ngi cng lng M An. Nhim v u tin l chp thi kha biu. Phi cht vt lm gn mt bui, ti mi hon thnh cng vic ny. bc Tiu hc phi hc ngy hai bui. M phi gi cm vi mui m ti mang theo n tra li trng. Thu y, ti cn nh, gn nh b m nh, bi mnh ch c mt b qun o, qun xanh ka ki lu ngy chuyn thnh mu tm, o trng thnh nu en. Do khng c tht lng nn ti ly mt dy my nh thay th. Mt hm vo ba cho c th hai u tun, thy gio phn cng ti ln ko c. ng trc gn by tm chc hc sinh, ti nghe c ting x xo ca nhiu bn v nhng nh mt dn vo ti. Ha ra bn hc tr pht hin ra ci dy my ti nghip ti mang trn ngi.
15

Th trn ven sng


Nh khng li, ng chn chn trn thnh tr c, ti sp khc nhng kp gng li. Thy gio hnh nh pht hin c iu ny nn thy ni nh vi ti " Mi vic bnh thng thi! C gng ln! ". Ri thy nhc " Tt c im lng! Ch cho c! " Vy ! Ch v thiu ci dy tht lng ca ti to ra s t m x xo trong m bn. Ai m bit c nguyn nhn! Ch c thy ti mi bit. Vi ngy sau , ti c m mua cho chic tht lng bng nha. Mng ht ln! Khng bit c s trng hp hay thy ni chuyn y vi m ti ? n cha, ngha m, tnh thy l ch !

16

Nguyn Khnh LNG TI


ng ti ven sng. T bao i nay, t tin ng b cha m ti gn vi lng vi sng. Lng qu v sng nc tr thnh mu tht ca mi ngi. Bit vy nhng lm sao ni ht?. Lng ti, ci lng xa nay mang nhiu tn gi khc nhau, thi phong kin gi l Sn Yn sau ny l M An. Hin nay l An Ty thuc th trn Tin K, huyn Tin Phc. Nhng d tn gi th no i na th tn lng vn l nhng ci tn p nht trn i. p v lng c con sng Tin ngc dng chy qua th trn Tin K gh n lng ti xung Tin Chu, Tin H qua Hip c, Duy Xuyn, Hi An Cui cng xui ra bin. Sng chy qua lng, n vi lng mun i mun kip, bi p cho t ca lng nhng ph sa mu m tt ti. Bit th nn ngy xa ng b ta trng tre gi sng, gi lng. Tre c trng trn hai bn b sng. Nhiu lp mng tre sng bnh yn trong s chm sc ca dn lng v c th ln ln, ln ln xanh ti, bn cht. Sng i vo tui th v i ngi. Hi nh chn tru, ti thng cho tru xung sng ngm mnh di nc. Cn bn tr nh ti tha h tm bi hp ln, khng bi, bn, vc no ca sng m ti khng n m tm, bt nhng con c p dp bng hai ngn tay nm trn ghnh, em ln b nng ri qun l vng
17

Th trn ven sng


chm mui trng n va bo va cht va mn. Tht l tuyt!. Sng chy qua lng ti c nhiu vc v bn. Vc di, bn L Rn, bn Bn, ni c con nh ma nc ln a khch sang sng qua i b Tin K, Tin Chu. Cn vc Vong, vc Sy ni nc su nht, chng ti thng thch nhau: Ai ln su hn ai? bng cch tro ln cy sung cao gn chc mt ri gieo mnh xung vc, ln xung y sng ly mt nm ct ln. nhng vc ny, hng nm th no cng c ngi cht ui. B con trong lng ni: C ngi cht tri mi ht ma. Sng qu ti cng nh ngi lng, lc phng lng bnh yn, lc c ngu gin d. Ma nc cn, sng thu mnh li, ph din nhng ghnh xanh ru, nhng bi ct vng m ly nhng bi r r, cy dui, cy vng xanh tt. Nc ln, thn r r um tm non t l ni tr ng l tng ca cc loi c lt, c hanh, c nin, c ri... Cn nhng thn ui di th nh chic roi nh nhng phe phy theo con nc tri. Xun n, nhng cy vng to b sn si tr lc ti non, cho nhng chm hoa , nh xu mn mng, bn ln soi mnh xung nc. Chiu v, hong hn ph ln dng sng nhng ng my tm tri nh, tm c bu tri, tm c dng sng. Ma nc ln, sng gh thm lng, ban thng cho lng nhng ph sa mu m. C th, ht ma ny n ma n sng cn mn bn b lm vic cho lng. Nhiu lc sng on mnh chu ng trc s th bo o bi ph phch ca con ngi. Sng gin d go tht xng ln cun tri tt c mi th ca lng.
18

Nguyn Khnh
Lng c nhiu xm. Ngy xa lng ti mi xm c mt tn gi nh xm Cha, xm Vn nh, xm Miu Dn dn tn gi ca xm cng mai mt i theo thi gian. T bao i t ca lng vn th, khng sinh si ny n nhng dn lng th ngy mt ng. Khng u xa, na th k trc y, lng ch c vi chc h, bn nm chc khu, sng trong nhng ngi nh g lp tranh xinh xn v nhng khu vn rng trng chui, cau, ch, qu. Mt s nh gn sng, b con a thuyn xung sng bt tm, bt c mang ra ch bn. Cn li a s lm rung lm vn. M lm rung lm vn th nh no cng c ci cy ci ba, ci xay, ci gi, n xc, nong nia thng, mng, gin, sng ngn np mt ni trong nh. Con tru l u c nghip. Nh no c tru th i cy i ba. Nh khng c tru phi nai lng cuc co gi t. n ngy ma, cc ch em hi ra gt, cc anh b li tng b, ri gnh ko c, ko kt v nh, chun b cho p la ban m. Nh qu, m trng m p la th vui phi bit! Cc anh xm nhau m nhng si lt buc b la ra, gc xung t, ngn ln tri, cht thnh ng trn ri dt tru i vng quanh, vng quanh trn nh la. Trng ln cao, chnh chch bng v khuya, hng la mi thm lng lng. La rng ht ht xung sn nn, cc ch gom nhng cng rm khng cn ht ra vn. Chung quanh nh la, c bit bao nhiu cu chuyn lc rm ran, lc si ni. Tiu lm, c tch, c! Chc gho nhau, c! C c nhng cu h khoan i p cho nhng mi tnh trai gi ca lng thnh chng thnh v.
19

Th trn ven sng


Lng ti, ngy xa c ngi cha Kim Sn T c xy dng cch y hn th k trn khu t rng v cao, Cha xy theo kiu nh c c tm ct to mt m, gnh nhng vy ko c chm tr cc hnh Long, Ln, Quy, Phng rt k cng tinh xo. Cha c ba gian, hai mi hai h. Mi cha lp ngi m dng ru phong m mc. Bn quyt nh ni gip gia h v mi c dng bn con rng chu nguyt. Cha trng v hng ty c ci ng di trng ra ng rung ni vi con ng lng i qua. Trong cha th ng Quan Cng mt , ru di ngi uy nghi gian gia. Nghe ni ru ca ng Quan Cng c chn t b tc di ca ng x Chuyn trong lng. Sau khi ng x Chuyn hin tc lm ru, c lng ban thng cho ng mt mu rung. Bn phi l ng quan Vn mt trng ng chp tay nghim ngh. Bn tri c ng quan V mt en nh than, cm cy gm ch ln tri. Pha trc sn cha c tm bnh phong chm hnh con hc ng trn lng con ra v cy sn tu hai nhnh xe ra nhng tn l xanh mt. Bi th nn t lu dn lng t ngi cha qua bn cu th: " ng chi n t mt gay. Mt bn mt ch ng khoanh tay. Mt bn thng mi cm con mt. Trc ca C cung gim C cay ". Cha c cy th gi pha sau, ma no cng cho nhng qu ln nh chn vng, thm lng lng. Th ca cha thing nn con nt khng a no dm hi. B con
20

Nguyn Khnh
trong lng n rng: Mt hm c a con trai trong xm nghch ngm ng t ln thn cy th, khi leo ln hi qu, b pht ri xung gy tay Cha l ni dn lng th cng. Trc y vo nhng nm tri hn, khng ma, dn lng n cha cu ma l c tri cho nc xung. Cha tr thnh ci tm linh ca dn lng. Ni n cha T Sn ai cng phi king k, i qua con ng trc ng cha u phi knh cn nghing mnh ly nn m xung. Nm 1982, ba ti c my ng lnh o x yu cu huy ng b con trong lng n tho d cha, ly vt liu nh ct ko n tay v x lm nh i sn xut, trng hc. Cng vic din ra chp nhong trong mt ngy. Ti li khi v nh trong gic ng, ti nghe ng la . Ting la lc mt ln. Ti hi: " Chuyn g ba la vy? M ! Ba ti bo:" Ba thy c ng gi tc bc ru di b tay ba. Ti bo: "Thi ba ng i! Khng c g u. Ba nm gi tay ln u mu khng lu thng nn thy vy!". Chiu hm sau, ti ngi trc ca nh bng nghe c ting ku nh ting n ch tre pha trc ng nh. Nhn ra ng thy ba ti m ci tay gy chy vo sn. Ba ti ni: "Tau dt con tru C nh mnh v n ng, khng ng n pha sau xng ln bng vo ngi tau ci tay gy lm i y n!". Ni xong m hi trong ngi ba ti v ra, ngi xy xm, qy xung. Mu vt thng trn cnh tay chy rng rng. Ti hong qu
21

Th trn ven sng


tm khc cy v dy vi ct np c nh cnh tay ba li ri cng ba ra bnh vin huyn. Ngy hm sau a ba xung bnh vin Tam K bng bt. Mt thng sau tay vn khng ht sng. M ti phi chy phng ngoi, ba ti mi . Lng nc c ci tm linh cng l ni cho dn lng t nim tin vo sng tt cho i, sng c trc c sau, c king c k. Tic tht! Ngi cha khng cn na l khng cn ci gc, ci hn ca lng mt thi cha ng xy dng cho hu th. Lng bn sng ca ti ngy xa l vy ! C cu chuyn vui i theo c i ngi v nhng chuyn bun nm thng chng qun. Lng ven sng ngy nay khc hn nhiu. Lng c hn mt trm bn chc h, gn bn trm khu. Nh xy mi ngi nhn ra nhng con ng bng xi-mng btng chy ngon ngoo quanh cc xm. Ma gt khng cn n xc gnh la. Gt xong, la c trn b tng ng cho my sut, my phun chy phnh phch mt lc l tch la ra khi rm, cho la vo bao a ln xe ch mt mch v nh, phi trn tm bt ph trong sn. La kh ch i my thnh go. Khng xay la, khng gi go, khng gin, khng sng cho nn ci xay, ci gi, n xc, nong, nia, gin, sng cng tht nghip, nm yn ly tn theo nm thng. Ngy nay, trc s pht trin ca cuc sng, nhn li thy ci vui, ci bun, ci cn, ci mt. Vui v cuc
22

Nguyn Khnh
sng ca dn lng i mi hn, cn mt dng sng bn l bn bi, cn ci vn qu chu thng chu kh, chn cht, mc mc, bao dung rng lng, gn b thy chung ca dn lng nhng li mt i ngi cha, b tre, cy vng, bi ct... Tt c ri ch cn k nim, l k c ngi ln v c tch vi tr con. Tin rng cuc sng nay mai ca con ngi bn s y cn c nhn vn (nhn hu) lng c an bnh ti p nh tn gi ca n xa nay.

23

Th trn ven sng NI


i ti t trong bp ra, mang mt chn cm ln, loi chn con rng ngy xa to nh go da vi mt a c v mt i a. Ni l a c nhng thc ra trong a ch c mt con c mi ni cht u cht ui mui n ri, cn ci mnh c, ni dnh cho thng chu trai ch tn nh ti. Ni ni:"Con n i! ng b dnh cho con y, c gng n ri i hc!". Ti n mt mch l ht ngay. Li hi ni c cn na khng? Ni bo "C chng y thi!". Lm sao ti hiu c vi ni y l th ca qu nht ni phn cho ti? Nh ca ni khng khm kh g. Ba n ca ng b thng ngy ton ch cm so khoai vi rau lang, rau dn chm mui. Nm khi mi ha mi mua c t mm ci ca my b bin gnh ln bn. Trong nm cng c i ln n tht c, l lc nh c gi k. Sau khi g c Hai nh ly chng v Tin Chu, ni ci v cho ba ti v ch Nguyn Tuyn. V nh qu cht nn ni ci nh cho ba m ti , ch Tuyn ra ring, cn ni lm mt ci nh nh bng ct tre, lp tranh, phn tre trong khu vn bn G Th cch nh ti nm trm mt . Gia nh ba ti v ch ti lm vi ba so rung, thu hoch tht bt nn khng gip g c nhiu cho ni. Lu lu c cht g l mi mang n cho ni. Ni sng cht vt lam l, ngy ngy chm my cy chui cy mt trong vn. n ma hi em bn mua mm mui. Trong nh ch vn vn c ci ging
24

Nguyn Khnh
tre, ci bn g v bn ci gh u. Ci chi bp nh bn h k ba ng to bng , mt ci sp tre treo trn vi ci ni t. Nh c ci chung g cng lm bng tre nui vi con g cho gi k. Trc nh c ci lu snh di gc cy cau. Ni ct vo my ngn tu cau lc tri ma, nc chy t thn cau vo lu ung. Trc ng nh ni c cy dui to v con ng nh chy ra n ging nm di gc cy go bn ng. Hi nh, lc chn tru, lc i hc v, ti thng n nh ni n cm, tro ln cy i sau vn hi qu, leo ln my cy cau tm chim, c lc nm bn ni nghe ni k chuyn c tch, chuyn cuc i nh sau ny ba ti thng k. ng c ti l Nguyn Bnh sinh c ba ngi con trai v mt con gi. Ni ti, ng Nguyn Tnh l con th hai, sinh nm 1890. Ni c nc da ngm, ngi cao, hi gy. Ni c vn trn rng, i mt p, nt mt cng ngh, hi thanh nin ni in trai lm. Ni rt thch tr con, sng vui v hot bt nim n, thng ngi. Hai mi tui ni mi i hc ch Hn, ch Nm. Thi Php thuc, nm ba mi lm tui, ni lm Ban Hng chc x Sn Yn, ri gi chc Hng mc trng coi dn inh trong x i dn cng, i xu, lm ng. n nm 1945 cch mng thng Tm thnh cng, tui ln, ni nh chm sc con chu. Ni ci v. B ti, V Th Ni sinh nm 1892 qu Tin M. B c dng ngi nh thp, nc da trng, hin thc m ang phc hu nh nhng t ni.
25

Th trn ven sng


B l con ca mt gia nh a ch, khi v vi ng ti, b cn mn chm ch lm n v ht mc lo cho chng cho con. Cuc sng c cc lm cho b gi sm trc tui. Nm tui by lm m trn mt b y nhng np nhn vi lp da i mi nh qu mt chn rng. n nm 1970 ni qua i, hng th 80 tui. Thi hi ni c an tng ti Vn Cha thn An Trung Tin K. Khi ti ln ln, ngh m thng ni v cng!. Cuc sng ca ni thi trai tr t nhiu cng c ng gp cho lng x. Ni c hiu bit ch Nm ch Hn, c c tnh tht th bnh dn thng ngi nn b con trong lng ai cng thng mn cm phc. Th m nhng ngy v gi hai ng b li mt mnh. Nhiu ln, ba m ti v ch Tuyn mi ng b v chung nhng ni t chi, khng mun thnh gnh nng cho con chu. Ni mt mnh quanh qun trong mnh vn v ngi nh tranh lp xp. Ngy ngy ni em ci gu mo i ra ging mc nc tm, ri mc nc v vn ti my cy c, cy rau. Ma nng, ni thng trn, tay cm ci qut mo cau phe phy, ra ng ng nhn v pha nh ti. Ni bun, ri n chi vi tr con my nh hng xm. Ni hay lm qu kp. Khng phi ai cng lm c v lm n rt k cng. T khu lt v qu ra khi thn, em phi do, dng dao na ct ta hai u lng qu sau ly ba khc tre c mt n hai tc nng cho lng qu b ra, dng dy lt mm bng tre b cho mp lng qu bm vo trong, em i phi kh ct tr c gi mi bn. Tt c nhng cng on y u phi thc hin cn thn thun thc.
26

Nguyn Khnh
Ti bn ni khng c nhiu. Ln ln i hc trn tnh, lu lu mi tranh th vi ngy ngh hc v thm ni. Lc ny ni ln tui. Ngi ni yu, tc bc nhiu, lng bt u cng xung, mt m c. Nghe ting chn ti vo n ca nh, ni bit ti v. Ni ln ting: Khnh v h con? Vo y!" Ti d v n ngi bn ni. Nhn ni ngi da lng vo phn, thn hnh gy hai tay khng khiu m thy nao nao trong lng. Ni lc ti ly my ng bc a cho ti v ni: Con cm my ng bc xung Tam K ung nc!. Ti mt mc t chi khng nhn nhng ni khng chu. Ni ni: ng va bn c my lng qu. C tin, con nhn i. Nh mnh cng thiu tin nhng c thiu th vay mn b con hng xm, con i hc xa nh thiu th mn ai c!. Sau ny, ln ln ti mi hiu c gi tr my ng bc ca ni l ln lm. Nm 1970, ba m ti mi ni v chung cng nh m hm chm sc ni. Ni ng bnh mt nm 1972 hng th 82 tui. m tang ni vy kn ni bun thng. B con tin ni v vn bn G Th. m tang i trong ngy ma st si. u cht khn tang, ti bc li trn con ng trn trt tin ni v vi t. Ti khc! Tri ma! Lng tro dng ni xt thng cay ng, ti thm ngh, ci ngh c eo ng c i ti Hon cnh gia nh lm ni kh. Sao ni khng sng n khi con trng thnh con c chm sc ni. Ni i! Ni i!".
27

Th trn ven sng QU NGOI


u ngoi ti nm bn kia b sng Tin, thuc x QTin Cnh. Ni c nhng con dc di, nhng i nng bao quanh, nhng cnh ng nm ven theo nhng khu vn, lng gi vo sn i nm nhp nh thoai thoi, ni c nhng gc sim gi um tm xanh m n y hoa tm. Thu nh theo m v ngoi, th no ti cng leo ln nhng i sim sau nh ngoi hi nhng qu sim chn tm bm to bng ngn tay ci cho vo ti n c ngy khng chn. ng trn i, ng v huyn thy mt vt di ca dng sng Tin trong xanh, ven theo th trn Tin K nh nh lng bn tay, chy ngon ngoo v hng ty bc. Nh ngoi ti nm di chn mt ngn i, trc c ci ng cao cao v con ng nm dc theo cnh ng nh chy t ng ci ln vo. Nghe m k li ng ngoi ti thng tho ch Hn ch Nm, gii v v c thi gian lm l trng thi Php thuc. B ngoi ti mt sm, nm 1940. Lc y ba m cha sinh ra ti cn ng ngoi mt nm ti ln bn tui. Khi nghe ng mt m dt ti v qu ngoi th tang. Nghe k li hi trong lng h nh ai c ngi gi qua i, phi mang mt con heo, chc ang go vi ang np ra nh t lng, trnh vi lng chuyn tang gia. Trng lng em trng ra gic ba hi chn ting. Nghe ting trng, dn lng chy ra lm heo nu cm so xi t mm ln cng thn lng. Sau b con ko nhau
28

Nguyn Khnh
n lo vic tang ma cho tang ch. m tang ng ngoi ti cng vy! ng ngi v k. m tang i di tri ma tm t. M con ti a ng v ni yn ngh cui cng trn mt i cao. Ngoi mt li trn i vn ti sn qu nht. l su ngi con. M ti, ri ln lt n cu Chng, d T, cu Nm, cu Su, cu By. Nh ngoi theo o Cao i. Nh mi ln v n gi thng i cng cu kinh rt lu hng ting ng h. Cng xong, mm c c dn xung ton thc n chay m m Chng lm rt k cng. Trong mm c ram, ch, bnh xo, c, tht, bn m... Th no cng u ch bin bng bt v cc vt liu t tin nh kim chm ph chc trng nh tht v n th g cng ngon ming. Ti thch nht l mn bnh xo chm vi x du v mn bnh gng m ti lm. Nghe Hong, con ca cu Chng k li: M ti thng lm loi bnh gng trong dp tt. Phi chun b vt liu rt sm t na thng chp. Trc ht, chn loi np ci thm ngon em xay thnh bt, cho bt vo ni un la hp chn, xong em ra gi n khi bt qunh li tng khi, ni bong bng th dng. Sau cn mng thnh tng ming dy gn nm ln ci bnh trng, ri ct thnh ming nh bng ngn tay em ra phi nng cho kh. Sau vi l thu u nm ngy nm m. Ch khi ngui phi b ngay tng ming bt nh vo ci ni ng sn si un nng, rc lp si nng ln trn, y vung li hp. Tng ming bt gp si nng phng ln nh nhng nhnh gng to xp. Cho chic bnh va hp vo nc ng thng sn vi nc gng, ri rc n bn ngoi, bi mt t phm vo
29

Th trn ven sng


phn cui nhn ca bnh. Th l c mt ci bnh gng trng p va y trn chic a to. n va xp va bo, va ngt va cay. Tt n m dn ln a bnh gng cng v tip khch th tht l p v sang. p n ni khch ngi vo bn nhn a bnh gng, chng ai dm b bnh ra n. Nm thng i qua, nhng cu m ti cng mt, ch cn cu Nm ln tui khng lm g c. Khng hiu sao cu khng vi cc con m ra mt mnh trong ci nh nh ngy ngy mua vui mt mnh bn chn ru bun. By gi, cc con ca cu m ti, a no cng lp gia nh v tr thnh ng b ni ngoi. Quanh nm sut thng, lam l lm n nn anh em ti t khi gp nhau. Ch c Hong con ca cu Chng l hay gp. Chng ti thng ngi n li k nim xa, mt thi th b qua nh v ni ngoi. Nh nhng ngy trn sn i hi kh, hi sim. Nh nhng lc theo cu m ln i dy m ng b b vt cn. Ti ln ln, ln v k c tm li hai pha ca cuc i mnh c bn ni v bn ngoi vi c mt vng k nim. Tt c nh mt cun phim p nhng bun v cnh c th cn m ngi xa khut.

30

Nguyn Khnh LT LN NM SU T
h li trn lt ln vo ma ng nm 1964. Tht l khng khip. Lt c min Trung ch khng ring g qu ti. Lc y, ti mi 10 tui nh vi m v em T. Ba ti i n gi nh cu ti bn Tin Cnh. Trong my ngy lin, my ko v m u xm xt. Nhng lp my en nng tru chng xung m ly c bu tri. Ri nhng cn ma p n. Ma nh trt nc lin tc. Nc t tri ri xung nh xi x ln mi nh. Cc c gi bo nhau: Lt nh th ny l c n sao ri!. Nc t sng Tin dng vo rung thp, ln rung cao, chng my chc cnh ng lng ti thnh sng nc c ngu chy cun cun nh thc. Va mi sng, ra ng chy v, ti bo vi m: Nc n ng nh mnh ri m i! M ti bo: Bt qu nc n ng ri rt thi!. Long mt ci, nc ln n gia ng. B con xm di ko nhau ln nh ti. V chng v my a em con ch ti cng va mi n. Ngi ch t sng, run cm cp. Ch ni: Nc vo nh ch ri, phi lm ci tri my ang la nn mi t ht, va lm tri xong nc li vo, phi chy li y!. B con xm di cng n nh ti lc mt ng hn, phn ln l ph n v tr con. n ng nh vn chuyn c trong nh ln ch cao. M ti nu cm chia cho mi ngi mt chn n. Ch ma tnh
31

Th trn ven sng


nhng tri khng tnh m tip tc ma nh cm v nc xung. Nc vo nh ti. ng trong nh nhn ra nh mt bin nc mnh mng. Cy cao trong vn ngp chm n ngn. My ngi nh tranh ch thp trong lng bt u ni ln l tri ra ngoi gp con nc mnh cun pht ra gia dng. Cha kp dn c, nc vo sm sp trong nn nh, nc ln mt phn. M con ti vi v cng b con ko nhau ra sau vn. Tri mi ti m en nh mc. Ma khng dt, nc tip tc dng cao, b con co cm li ln nhng ch cao trong xm. Vi ngi n ng cht my cy tre lm ci chi lp my tm tranh cho tr con nhng cha kp, nc li vo, li chuyn i ch khc. n lc ch cn bit ng i ma gia tri. Gia nh ti v ch ti cng vy. Ch mang theo ci n gi khng ti no thp c. C mi ln thp n ln, ma trt nc xung n li tt. My ci nn l trn u i ma khi chiu n na m ti t ht. Ci o bn trn ngi cng rch te tt. Ch ti i ly ci xoong ma ri xung g vo pht ra ting bon bon ic c tai. Na m, nc ngp ht lng. Nc ui ht ch chy, b con phi leo ln cy, mt tay m con, mt tay bm vo thn cy. C gng chu rt run cm cp, ngi cng , ln lt nhiu ngi kit sc bung tay ri xung, nc cun phng i. Xm ti ch cn ci b di chc mt l nc cha ngp. B con trong xm vi chc ngi leo ln b
32

Nguyn Khnh
trnh nc. Sng hm sau thy chung quanh b c nhng tru b heolm ngm bi mt lc ri chm. T b nhn ra chung quanh nh mt bin nc mnh mng cun theo cy ci, nh ca. C ngi n ng bm vo thn cy cao nhn v hng ti, a tay vy vy, con nc mnh chy qua cun thn cy rp xung ri bung ln. C th mt lc, khng cn thy ngi n ng na. Gia bin nc mnh mng, dm ba mi nh tri nhanh nh nhng chic thuyn nan b lt p c vi ngi ang bm vu pha trn gi cu cu tht thanh. Nhng cn gi mnh tip tc thi v, mi nh xoay trn pht chc lt nho, tan ra tng mnh. Ma vn trt, gi vn thi. Nhng ngi bt hnh kia tri i, chm ni gia dng xoy, xa dn, xa dn, ri mt ht. Nc li dng ln b ni m con ti ng. Mt s ngi leo ln cy a bn cnh. B tc, bt lc, m v ch ti ly dy buc ti v my a em vo thn cy a trn b t c cht cn xc cho ba ti v chn. ng trn b , da vo thn cy nhn nc ngp n chn, ln bng, ri n c. Cng may m nc khng ln na. Ti khng cn cm gic cht sng. Ni khc hn lc by gi ti khng bit th no l cht l sng. M ti ng bn, ku tri v khc. Va i, va t cng, ti l ngi, lm dn Ngy hm sau, tri chng ma, nc bt u rt. Mt chic thuyn nan n ch chng ti qua lng bn cnh t la m v cho cu sng b con xm ti.
33

Th trn ven sng


Bn kia sng, Tin Cnh ba ti nh ngi trn ng la. Leo ln ngn i sau nh ng ngoi nhn v hng nh ti, ba ti ngh c lng cht ht ri. Mong cho nc mau rt v nh tm xc thi. Nc ra sng, xm lng tiu iu x xc. Trn ng lng, rung vn ngp y nhng bn t do quo, c qunh, nhy nha v dy c tc. Ngi v sc vt cht nm la lit khp ni. Nh ca, c ci tri i mt, c ci nm vt vo trn ngn cy li ci nn nh trng khng vi hn tn nng khng tri c. M con ti v th thy ba nh. Ba i cho nc rt l v nh ngay. Va gp m con ti, ba ti lao ti m ly anh em ti v ni: Tng l m my v cc con cht ht ri! May qu!. Nh ti tri vt ln cy mt pha sau. Ba ti ra ly my tm tranh lm vi ci lu cho c nh cng . Trn lt nm y, lng ti c hn chc ngi qua i. Hng chc gia nh hng nm n ngy hai mi thng mi ng lot t chc m gi tng nh hng hn ca nhng ngi xu s b l cun tri. Tng nh n s gin d ca tri t i vi con ngi khng bao gi qun c.

34

Nguyn Khnh CI V LC I HC
m 1967, ti ln mi mt tui vo hc lp tht trng Trung hc Tin Phc. Trng ta lc trn mt khu t rng nhng ch c bn phng hc v mt vn phng nh. Trng c 8, lp gn 400 hc sinh. Sn trng vo ma ng lc no cng xm xp nc ma t m t cao trc cng trng trn vo, m hc tr chng ti b bt nhng bn t v phi li b t nh n trng. Nh sing nng chm ch nn ti c xp loi hc sinh kh ca nh trng. Thnh thong c c s mi bi vi mn. Hc bc Trung hc m t im cao trong kim tra hc k, c thy c gio cho lm s mi cng im mn hc trong lp l t ho v cng. Thi hc sinh gii cui nm lnh phn thng ln lm. Nh anh Nguyn Sn Cc bn ti, hc sinh xut sc ton trng c nhn phn thng ca ng Qun trng trao, phi nh ba mang i gi ch to b n trng mi gnh ht s phn thng v nh. Cui nm lp Ng, (Lp tm sau ny) a hc tr cha hc ht cp Trung hc phi ly v. Chuyn l nh th ny: Xm ti c c gi tn l Dung, qu Tin H, theo gia nh i tn c ln lng M An. Dung l c b con mt gia nh ng con, gia nh c cuc sng c cc. Dung phi b hc t nh n gip vic cho ngi b con trong h ca ti. Ngoi gi
35

Th trn ven sng


hc, nht l vo ngy ch nht, ti thng n cc nh trong xm chi. Tnh c ti gp Dung. Ti l con trai c nht trong gia nh. Nn bit c tin ny, m rt vui v ci Dung v lm v cho ti. Tui mi lm nh ti ly v nghe cng l! m ci xong ti tip tc i hc. Tin ti ci v lp tc loan n trng nh chuyn ng tri. Bn b ti, chng tm nm tm by r tai nhau: Khnh Trng ci v ri bay i! Chng nhn ti vi i mt t m, ng ng, l l. C a tht ln: "Qui qu tht! Cha sch vng mi bit g m ci v . a khc li chen vo: "Cha bit th ci cho bit ch!. Th l chng cng ci mt trn khoi tr cn ti cng ch bit ci thi! Hc ht lp T, ti iu kin tip tc hc ln trng tnh Tam K nhng ba m ti li mun ti ngh hc nh lm rung. Bit c nh ny ti phn i quyt lit. Ti ni: Nu ba m quyt cho con nh th hy o cho con ci huyt. Nghe vy, ba ti lm thinh, cn m ti khc. Ti b n sut my ngy lin, i lang thang n nh my a bn trai cho chn. Chn n ni v nh, chng ni chng rng, ngi thui thi mt mnh, im lng th di. Mt chiu u nm hc mi 1967-1968, sau khi n chi nh my a bn, thy chng chun b qun o sch v xung Tam K hc, ti vi quay v nh, i ngay ra pha sau vn nh t t. Ngi di cy i gi rt lu, t lc mt tri cn mt so ct cau n khi
36

Nguyn Khnh
tt nng, hong hn ln, bng ti sp trm ly khng gian tnh mch cui chiu. Ti suy ngh mi. "C nn t t khng? Lc c! Lc khng!". V thc tnh ti khng mun cht nhng ngh khng i hc na l chm dt, ly tn v ht nn ti li quyt nh phi cht. Nghe ting gi ca ba ti Khnh i! Con u? Vo nh n cm i con! My ngy ri khng n cm nh. Sau ting gi, ba thy ti, nhn ti vi gng mt tiu ty hc hc, ng hiu iu g sp sa xy ra cho con trai mnh. Mt hoe, ng ni: Con lm chi vy? Ti sao phi nh th ?. Ni xong ng li ti vo nh. m hm , ba bn vi m ti: Ngy mai m mi ln ch mua qun o v sm t vt dng cho thng Khnh i hc . Th mi bit ngy xa m ln tnh hc th kh v cng. Chuyn c v nh ti m i hc li cng kh hn. Phi c ng c v quyt tm lm mi vt qua c hc.

37

Th trn ven sng LN TNH HC


ng l nh qu ln tnh. Ln n tin xung Tam K hc, vi ti nh chim s lng, ci g cng mi cng l, l n ni i vi my a bn n Trng Trung hc Trn Cao Vn gi h s nhp hc, c nh trng xp vo hc Ban A. Ra n cng trng my a bn v nh tr, cn ti xung ng Phan Chu Trinh mua t lt vt. Mi mit nhn nhng ngi nh san st lin k nhau hai bn ng, l ng th no m ti b lc. Phi ti lui ti gn na gi mi tm ra ng ba Nam Ngi v nh tr ng Trn Cao Vn. Nh tr ti cch trng na cy s. Ni l nh tr cho oai ch thc ra m ti thu mt cn nh nh thp, lp tn, vo ca phi ci u, bn mt vung va k mt ci ging tre v ci l x nu bng du ha cho ti t nu n. Cn nh ny trc y l ci chung heo ca b Phn nh bn cnh, cho thu mi thng mi ng. vy nhng li khoi v c ci l t do, khng ai quy ry. T do i hc, t do c sch, t do ng, t do n nh bn chi. T do qu ha ty tin. Trc ht l ty tin trong sinh hot n ung. Bui sng n mt bnh m hoc cm ngui, bui tra sing th nu cm, nhc th ra qun trc ng n mt ly ch, bui chiu cng vy. Thc n ch l mui rang vi m heo hoc mua mt t c con loi nh bng ngn tay t em v kho mn n c tun, chng thiu.
38

Nguyn Khnh
n ung sinh hot hng ngy l vy nhng chuyn hc hnh vi ti bao gi cng nghim tc. Khng trn hc. Bi hc t trng v nh ti phi tranh th hc thuc mi ni n nhng cng vic khc. Ti hc rt kh cc mn Vn hc, Vn vt, Lch s, a l, o c hc, Trit hc, Tm l hc. Nhng mn t nhin hc chng chng, cn km nht l mn ngoi ng Php vn. Bn b ti lc ny khng nhiu lm. Ch nm by a gi l thn nh Nguyn Vui, Tr Cng Khim, V Vn Kim, Phan Vn Tn, Trn Di Hin, Trn Vn V, Phm Ngc Lam, Nguyn Th M Tin, Nguyn Th Qu... u qu Tin Phc i hc nh ti. Chng vn tip tc gi ti l Khnh Trng v ti c nc da trng gn nh bch tng. Sau gi hc chng ti thng r nhau i n ch. Nm khi mi ha mi ung c ly c ph en. Sng xa nh ti bt u thm tha ngh v cha m. Mt thng cha m thng chuyn xung Tam K cho ti khi th t lon np so xi, vi lon m lm mui, khi th qu trng, ci i g bi dng. n nm lp Nht (Lp mi hai sau ny) ti vo nh ng ch h Nguyn c Dc gn ch Vn Li hc vi Nguyn Th Bng con ch v Trn Di Hin bn ti. y l nm quyt nh cho vic hc thi ly bng T ti. Bng mi cch phi thi , nu khng phi i lnh. L hc tr chng ti a no cng s lnh hn s cp. Nhn tin c bn ti Nguyn Vui hc trc mt
39

Th trn ven sng


lp. Thi u T ti nhng khng c tin hc tip ln i hc nn phi i lnh. Sau chn thng qun trng Th c ra trng vi qun hm Chun y. V Tin Phc ng qun ng L Tin Th. Cha y thng sau, Vui t trn. V th, a no cng chn chin tranh, s i lnh m rng sc hc. Hc m, hc ngy, hc cho u!. Bn b ti, lc ny trong ni nim mi a cm nhn c ni bun ca chia ly xa cch, ca mt mt au thng gia cuc i nn cng chi thn, gn b nhau hn. Ht nm hc, mi vo h m ci nng nh thiu nh t chy trn ng ph vo ng qu li xm. Nng vng vt vo bui sng, trng c lc ban tra v hanh m khi v chiu. Ting ve u h cng bt u xut hin. Ban u ch rm ran mt vi ting, tip theo nhiu ting an chen nhau nh bn nhc bun trong ma chia tay ca cc c cu hc tr chng ti. Trong sn trng nhng chm phng v chm chm n rc, ch my ngy thi chy c tri h, khin cho nhiu hc sinh bng khung xao xuyn, nao nao n l thng. i hc sinh qua nhiu ma phng n nhng ln ny a no hc lp Nht nh ti, cng c cm gic l! Phi ri! vo tui mi tm! Xa thi o trng! Ht ma h ny bn b a vo lnh, a may mn vo ca i hc, a v qu i cy i cuc, a ra ph lang thang tm vic... Ngi trong ci m ln sau nh ch ti n bi thi n mt nhoi, ti chm vo nhng cm xc m h, ngh suy mnh mang nh vy.
40

Nguyn Khnh
Ch i! Lo lng! Ri ma thi cng n. Ti mang s bo danh 360181 thi Hi ng coi thi Trn Cao Vn-Tam K. Tr Cng Khim hc Trng B mang s bo danh 360182 cng thi cng phng vi ti. Nh vy l may mn lm ri. Thi y, thi c rt nghim ngt, cc thy c gio coi thi tnh khc n. Cn chm thi trong tn Si Gn. Th sinh phi lm bi c lp, hc mn no thi mn , khng c mang ti liu vo phng thi, khng quay cp, hc lch, hc t. Khng c chuyn nh v, gi gm... Bui sng ngy thi u tin, thm Bng nu xi cho Bng con thm, ti v Di Hin cng n cu may mn. Chng ti n trng thi, a no cng hi hp lo s, khng bit thi d hay kh? Mnh c lm bi c khng? Bn ngy thi tm mn qua, ti th pho nh nhm v kim tra li thy mnh lm c bi, thm ch c mn kh tt nh Vn hc, Vn vt, Trit hc, Tm l hc. Hy vng u trn chn mi phn trm. Sau ngy thi bn b tn nhau" Thng Khnh Trng v thng Khim nht nh phi u. Mt thng gii cc mn t nhin, mt thng gii cc mn x hi ngi thi gn nhau chung mt phng sao khng u c! ". Hn na thng sau, B Gio dc v Thanh nin bt u cng b kt qu thi. Ti n vi Khim ch i. Ting c pht thanh vin i Pht thanh Si Gn pht ra t chic Radio nh ca ch X, ch ca Khim nh gn khu Trung on Tam K: " y l ting ni Vit Nam, pht thanh t th Si Gn! Knh mi qu v thnh gi nghe cng b kt qu k thi T ti nm hc
41

Th trn ven sng


1973 -1974 ". Danh sch th sinh u T ti c cng b tng ban: B, A ri n C tng Hi ng coi thi. Ht mt t cng b trm th sinh li xen vo bi ht "Th nh git ma v trn tng .Th nh git ma kh trn tng . Th nh ma gi n m tng . C cn hn khng, c cn hn khng.... Ta hng T Ti ta ht tnh yu. Thi hng mt ri ta i ngy i. au lng ta mun khc..." Nh s chia tm trng ca nhng s t hng thi. Ti p xe xung ph mua t bo xem kt qu k thi. Dng li trc mt hiu sch, nghe c bn tay v nh vo vai v ging ni gp gp ca Thnh bn hc cng lp vi Khim: " Khnh! My rt ri! Thng Khim u ". Ti sng st nhn Thnh. Mun khc. t tri quay cung sp . p xe mt mch v nh Khim thy Phan Vn Tn cng . Nhn chng n, ti bt khc v thu tho "Tau rt ri bay i!" Bi ht trn chic Radio nh li tip tc ct ln "...Ta hng T Ti ta ht tnh yu. Thi hng mt ri ta i ngy i. au lng ta mun khc". ng! au lng ti khc. Khc v my lon m ca m, ci trng vt ca cha nhn n m bc, gi xung cho ti n hc. Cui cng kt qu th ny, ai m chu ni. Khim an i ti v bo Tn ly xe Honda a ti v Tin Phc.

42

Nguyn Khnh BN TAY CHA

gi trn xe Honda ca Tn, u c ti bng lnh khng ni g. Tn phi nhc ti nhiu ln: m k vo tao khng th ng xung ng! Con ng t Tam K v Tin Phc nhp nh g gh y nhng g tru, di chng hai lm cy s, i Honda trung bnh bn lm pht l n Tin Phc. Vy m long mt ci, Tn ch ti n nh.

Va n sn nh, ba ti chy ra hi C u khng con ? Ti lc u. Tn tr li thay ti: Khnh rt ri bc i!. Ba ti im lng cn m ti th ln ra khc. Tn ng vin ba m ti: Hai bc ng bun na. C gng ng vin Khnh hc li thi t hai ri vi v v Tam K v s tri ti. Nhn Tn ra khi nh, ti thm ngh trong bng Chng n u ht ri! Cn mnh li rt. V sao rt ? Lm g y? . Lc ny bn gi chiu. Ti lng thng ra ng ci, ri tt vo mt qun ct tc ven ng. Bc ht tc trc tui ba ti ang dn dp dng c vo trp chun b v nh. Thy ti vo ng phn trn: Sao con n tr th ? Ti ri! C ht tc ngy mai hy n!. Ti gt ging: Con cn ht tc ngay by gi, Bc c ht khng? Nghe kiu xng h cc lc ca ti, gng mt tng tri y np nhn ca ng bng dng nh teo li, i mt su vui thng ngy nh ln ni bun kn o ng vc, ng thm ngh a ci thng hin nh bt, sao hm nay li n ni th ny? Khng bnh thng ri!. Ri ng ni:
43

Th trn ven sng


, ht th ht. Ti ngi vo gh. Sau khi chong tm khn trng ln vai ti, ng hi: Ht kiu g con ?. Ti tr li: Co trc! . Chuyn g n ni phi co trc h con ? Ti im lng. ng khng hi g thm na. Ting tng- chy r rt trn u ti, ang gm nhng si tc xanh nh xung tng mng trn tm vi chong trng. Bt cht ti rng mnh nhn ra cm gic c ci g nh mun v ra, tan i. Mi u xanh, tui tr, cuc i, tng lai tt c a n ri tan bin. Khng hnh dung ni. Khng din t dc! Ti thy mnh chi vi chi vi au kh n tt , nc mt tro ra v ti khc. Va khc va k vi ng v cu chuyn thi rt ca mnh nh tm s vi mt ng tin trn tri xung trn gian gt ra nhng kh i trn u ti. K xong cu chuyn th ci u trc. Ti gi tin nhng ng khng ly, cn ng vin ti trc khi v: Tht bi l m ca thnh cng, mt ln ng l mt ln gng dy. Khng c bi quan nn ch con !. Tri chp chong ti, ti khng v nh m i lang thang trn cnh ng ca lng M An. Nhn cnh ng mi gt, nhng cng rm nm san st trn mt rung nh mt tm thm la vng tri di di trng. Ci nng hm hp ca ma h du bt. Trng ln cao, sng xung. nh trng ha vo sng m bu tri c mu trng c nh sa. Tri v khuya cng yn tnh. Nhng bng cy trong vn ng lng yn i gi. Trong xm n nh ai thp thong ht ra nhng vt sng di lc m lc t. Ti bn thn i trong m nh
44

Nguyn Khnh
vy. Bt cht rng mnh cm thy lnh, c n v ngy di. Mnh l ai y? L mnh ch ai? Khng! khng phi l mnh. M khng phi l mnh th l ai nh? ng ri l mt thng thi rt vi tng lai m mt xm xt. Kh vy nhng ai hiu mnh y?. M i hi ai hiu mnh lm g nh? Trong lc mnh cng khng hiu ni mnh l ai th ng i hi ngi khc. Tri i! Kh qu! B lng! Ti but ming la ln. Ting la trong m lm khuy ng c khng gian yn tnh. Nghe c ting la lng, ch trong xm xm nhau sa. Mt con, hai con ri li nhiu con sa khp lng. Nghe ting ch, ti li ngh: ng ri ch c nhng con ch mi hiu mnh, mi p li mnh vy! Ti tip tc la ln nh in nh di. My ngi hng xm chy ra, thy ti, mt thng hng thi co trc lc ci u i gia cnh ng di trng khuya. c my bc hng xm du ti v nh lc na m. Ba m ti chong n ch i lo lng. u c ti cng trn, bc i long chong, vt v. Ln phn nm mt lc chm vo gic ng nng n m sng. Nghe c ting g gy vng vng, mt bn tay xoa nh trn u mnh, c c ting nc nh ca ai bn tai. Git mnh tnh dy. Ha ra l bn tay v ting khc ca ba ti. Hnh nh lc na m n gi nm bn ti, ng khng ti no ng c v au kh v lo lng. au kh v ti thi rt cn lo cho mt ngy gn y a con trai c nht ca gia nh phi i lnh. M i lnh th sm mun g cng nh thng Nguyn Vui con ng Ky xm ngoi va t trn! n y, ba ti khng dm ngh
45

Th trn ven sng


na m xoay ngi m ly ti, a bn tay lao ng chai sm x x ln xoa nh ci u trc lng bng ca con. i ci bn tay khng mi mt vi i, cc nhc vt v, sm chiu cm cuc cm cy, lm tng ht thc c khoai nui ti khn ln cho ti n hc. n by gi li thm lng ch che an i thng ti thi rt. M ti lc chiu khc. Ba ti khuya v mi khc. Vy ! Ni kh ca ngi ph n nh m ti th hin hin nh sao mai bui sng cn ni kh ca ngi n ng nh ba ti th n chm nh sao hm v chiu. Sao hm hay sao mai cng ch l mt. Bui sng bui chiu cng ch mt ngy nhng li mt i cha m kh v con.

46

Nguyn Khnh NI BUN C HU


i c gng nh thn cho trng thi tm l cn bng tr li sau khi ht hng do hng thi, lo tp trung n bi li, tip tc thi t hai. Hi y trong mi nm hc c hai ln thi T ti. Ln hai dnh cho nhng hc sinh b hng thi t mt nh ti. c khng gian yn tnh ch tm vo vic hc, ba ti lm ci chi nh lp my tm tn di gc cy bn bon sau nh, trong k mt tm vn nm v mt ci bn hc n bi. M cng khng bit n bi nh th no na. Cha bit kt qu im thi nn cng kh tm ra hng m hc li. Thi th c gng ngi c li tt c cc mn hc, ch no cha hiu phi c cho k. Ch cn nm ngy na l thi t hai. Ngi rit bn chng sch gio khoa hn mi ngy, ti thy ton thn r ri, u oi, mt mi v cng. Ti ly hai mnh giy nh ra ri vit trn mt mnh ch "u" mnh khc vit ch "Rt. B hai mnh giy vo lng bn tay, ti vi: " Ly anh em c bc Cy Cn N Lch x c linh thing cho con mt qu u hay rt trong t thi ny. Ly mt t giy m ra ti thy ch u. Khng tin! Ti vi xin qu ln hai li ch rt. L k!. Lc th u, lc sau li rt. Bit tin th no y? Ti bn thn xp sch v li v ly xe p p n nh my a bn chi...n khuya mi v. Va bc vo sn, thy trong nh thp ci n ta
47

Th trn ven sng


ng, loi n du la lm bng thy tinh c chn cao v ng thy tinh trn u va che gi, va khuch i nh sng ra chung quanh. Trong nh nghe c ting ni ci ca ba m ti. Ti ngh: t khi ba m ti vui v dng ci n ta ng ny thp. Hn na thng t ngy ti thi rt n nay, nh bun nh a m. Vy m ti nay chuyn g xy ra vy? Vo nh, ti nhn ra ngi khch l bn ca ba ti Tam K ln. Thy ti, ng ni ngay "Ny! S bo danh 360181 i u v ? Ti kh chu: "Tha ch! n lc ny, ch cn chi con !". ng vui v ni: "Chi g m chi, ti n nh cu bo cho cu tin vui!". Ri ly t bo in Tn trn bn a cho ti, ng ni tip" Cu xem t bo ny, ti va mua lc chiu, thy tn cu u T ti b sung v l do thiu st trong khu chm bi, nn ti mang gp ln cu mng! Li u cao hng Bnh na ch". Ti vi ly t bo trn tay ng v c ci mc "Danh sch th sinh u b sung trong k thi T ti Ph thng ti Hi ng coi thi Trn Cao Vn Tam K Qung Tn kha ngy 26-6-1974. S bo danh 360181. Nguyn Khnh: 252,17 im, BAN KHOA HC THC NGHIM A hng BNH". Ti c cm gic nh trn tri rt xung t. Cn thiu my im na l xp loi u. Tht hay m y? Ti nghe nh cht ri sng dy v a hai bn tay ln ci u trc, tc di c vi milimet. My ngy sau, ba m ti lm hai con heo cng t ng b t tin v mi b con lng xm bn b n lin hoan. Bn b ti n gn nh . Thng Tn em
48

Nguyn Khnh
b ra t lm bng thng phuy n cho thng Khim chi, cn mnh chi n Guitar. Chng ti n ht c ngy khng bit mt. Hm sau, ti i Tam K, n trng Trn Cao Vn ly giy chng nhn tt nghip. Sn trng ngy h vng tanh, gp thy Tng gim th Nguyn Vng, ti hi "Tha thy! Em tn l Nguyn Khnh hc lp nht A1 c u b sung. Hm nay em n trng xin giy chng nhn u T ti". Nhn ti, thy chau my ni" u b sung sao trng khng bit. Tin u? Ti tr li: "Tha thy! Trong bo in Tn ngy hm xa" Thy t thi khng tin: "Hi u em nghe i nghe bo! i ni lo bo ni hay! Thi v i, chun b thi ln hai" Th nh!. Nghe vy, ti tuyt vng au kh n cng cc. Lng thng ra khi sn trng, i u v u y? Khng th mang ci tin ny v nh! Qui c tht! Nh hm qua lm hai con heo n mng. Hm nay khng u, khng c giy chng nhn tt nghip. Lm sao y?! Thi c sao m kh th? Ti mun lao ra ng xe cn cht cho ri. Bnh tnh li Khnh i! Mi vic u cn c . Bit u thng bo n trng chm th sao. T nh lng mnh nh vy, ti quyt nh p xe ra S Hc chnh ng Nguyn Du. n ni hi cng khng ai bit. Lc va ra khi sn S Hc chnh, ti thy hai ngi bn veston tay xch vali i vo S. Trong u ti le ln suy ngh: Hay l my thy ny Si Gn v. Ti nh bo n hi: "Tha thy! Thy c bit Hi ng thi Trn Cao Vn c th sinh tn Nguyn Khnh
49

Th trn ven sng


u b sung T ti trong k thi va qua khng thy?". Thy vui v tr li: C! Ti va Si Gn v y! C mang theo giy chng nhn th sinh Nguyn Khnh u b sung y. Ch em l ai m hi vy? Ti bt khc." Th sinh Nguyn Khnh l em y thy!. Thy dt ti vo phng bo ti ngi xung bn, m va-li ra ly giy chng nhn a cho ti v mt danh sch bo ti k nhn. Cm n v cho thy, run run cm t giy chng nhn trn tay, ti bc ra khi S Hc chnh, lng trn ngp nim vui sau ni bun c hu.

50

Nguyn Khnh CHIC N GNH

hng bit chic n gnh c con ngi lm ra t bao gi tr thnh mt cng c lao ng cho con ngi gnh gng kim sng. Ngy ngy, nhn ra ng thy ngi gnh la, gnh ci, nhn ra ch thy ngi gnh thu gnh mn tt t quanh nm, chic n gnh nh ngi bn ng hnh vi tng s phn ca con ngi t thi ny sang thi khc, lun gian trun vt v kh ngho?!.

Ni n chic n gnh, ti li quay qut nh n m ti. C i chic n gnh on trn vai m. Thi con gi m ly chng v vi ba ti, m l ngi ph n to tn chu thng chu kh lo toan mi vic trong nh. Ba ti ngoi thi gian lao ng lm my ang ging rung, trng khoai sn trn vi so t cn phi lm cng vic ca thn ca x. Nh lm nng nn mc thu nhp hng nm khng d gi g. Nhiu ma thu hoch tht bt khng gip ht, gia nh thng thiu n nn m phi gnh gng bun bn khp ni. Hng ngy m ti phi thc dy t bn gi sng quy gnh qua tn Hn Nhn bn thn Thanh Bi x Tin Chu hi ch thu. Gnh ch v n nh th tri ti mt. Nhiu lc m n ch m heo ly lng v nu cho ri sng gnh sang cc vng i ch, mt, khoai... C th g m i th y. Ngy hm sau m li
51

Th trn ven sng


gnh ra ch bn. C ln m quy i ging i b trn ba chc cy s xung tn bi bin Tam Thanh Tam K mua c. M chn nhng con c nc bng ngn tay tr ln trn u vi mui ri cho vo hai ci thng thic. Sng hm sau, m gnh hai thng c mui nng tru i b c ngy ng n khuya mi v ti nh. Chp mt mt lt nghe g gy, m li thc dy vi vng phn ra phn n, phn cn li cho vo i bu, ri tip tc gnh xung Tin Chu rao bn t lng ny n lng khc. Ngy ma, m li gnh la, gnh rm t ngoi ng v nh. Chic n gnh l bn tri m tri k ca m, theo m tng bc chn, khng mi mt, ngng ngh, khng li phn nn than vn. Tri ma hay nng, m vi chic n gnh sm khuya i v, cht chiu tng ng tin t i trang tri mi th trong gia nh, nht l lo cho ti n hc. n khi tc m bc, lng m cng, sc m yu, i vai m chng xung khng cn gnh c na th m i. Ngh li m thy thng m v cng. Lm sao c th qun c thn m gy, chn m yu nhng mi sng m li i ci mng, bc i tng bc chi ngi v pha trc cng ci bng m ng di trn ng t nh ln ch huyn kp bn nhng b rau lang, chm ng luckim my ng tin, tch thiu thnh a. Anh em ti thnh ng thnh b v m ti thnh ngi thin c nhng khng ai c th qun cng
52

Nguyn Khnh
n bin tri ca ba m, khng qun c mn n n tnh ca chic n gnh mt thi mt i gn b thm m m hi nc mt ca m. By gi trn con ng c, ni m ti qua, mi khi tnh c gp mt ai vai ang gnh nng thng rau gnh ci, bt cht lng ti li tro dng nhng cm xc l thng, nim nh thng da dit hnh bng m vi chic n gnh ca i. Lng bng khung suy ngh khng bit n bao gi con ngi mi gii phng c i vai chic n gnh c nm yn ngi ngh ?.

53

Th trn ven sng HU NGY Y

u thng chn nm 1974, Ti, Phan Vn Tn v Tr Cng Khim ra Hu hc. Vin i hc Vn khoa Hu nm trn ng L Li nhn ra b sng Hng. Sau Vin l ng Phm Ph Th ba trm mt, ngn nht ca thnh ph nn chng ti thng gi: ng tnh Phm Ph Th.

n Vin lm th thc nhp hc xong, bn ti gp Hunh Th T, V Th Kim Hin, Trn Vn V, Hoi Phng. Tt c cng n vi ch L Uyn sinh vin Lut nm th ba trong cn nh c ng Hm Nghi sau nh th Ph Cam. nh tr, ch Uyn l ch c. Ch quan tm hng dn chng ti t vic n sinh hot n vic sp xp thi gian hc tp ng ngh nn ci cm gic b ng ban u cng chng qua. Chng ti, a no cng t ho khi vo hc Vin i hc v bit c th no l sng t lp, th no l sng xa nh tp th. Bui sng r nhau i n im tm xi u di nhng gc cy i th ven ng Ng Quyn ri n ging ng hc tp. Tra v lo ch ci, vo go, luc rau, rang mui. n ba, by anh ch em quy qun n cm trn ci bn trn, ni th chuyn, chuyn hc, chuyn i, chuyn phn chin Ti li, ai ny u t gic ngi vo bn hc. C a no li thi chnh mng, ch Uyn nhc nh ngay.
54

Nguyn Khnh
Ngy ch nht, chng ti i lang thang trn cc con ng ca thnh ph. T nh th Ph Cam xung ng Nguyn Trng T nhn hai hng cy x c ven ng cao vt, rm bng sut ngy, lang thang trn ng L Li bn b sng Hng th mng, thm cc lng vua Minh Mng, Thiu Tr, T c hoc vo i ni sng s trc v trm mc ca thnh quch xa. Nhiu lc bn thn ngi di cy ngc lan nhn nhng bng hoa trng mut ta ra mi thm phng pht m thy lng bnh yn d chu. ng trn cu Ph Cam nhn i b sng An Cu vi nhng hng cy phng cy ip, nhng gin hoa giy tm, hoa ti-gn hnh tri tim t trng n hng, hoa hong hu vng m bn ng, nghe lng bng khung bun v c. Cng vic ch yu ca sinh vin chng ti l ngy ngy n ging ng nghe gio s ging bi. Lp hc c hng trm sinh vin ngi cht nh nm. Sinh vin no n tr phi ng ngoi hnh lang nghe ging qua chic loa pht ra cui ging ng. V nh i tm sch in, cours bi ging ca thy hoc n th vin c sch, tm kim, hc hi nhng lung t tng hc thut ng, Ty, kim c... S nht l hc cc gi sinh ng c bn ting Anh. Lp hc ch c bn chc sinh vin. Thy gio l ngi nc ngoi, ging bi bng ting Anh. Thng u khng th nghe c nn vic hc rt cng. Phi c gng nghe c vit mi hiu c bi ging ca thy. Thi y, ca vo i hc rng m, thnh thang c bng T ti l tr thnh Sinh vin nhng li ra th cht
55

Th trn ven sng


hp v cng, Nm th nht c trn trm sinh vin n khi tt nghip ra trng ch cn ba bn chc ngi. V th ngi hc phi thc s say m hc tp nghin cu k kin thc chng trnh mi khi ri rng. Hc i hc, c qu trnh nh gi kt qu hc tp ht sc nghim ngt. Khng c vic h chun, xin im, nh v. Ngoi chng ch i cng bt buc phi cc chng ch chuyn ngnh trong cc nm hc mi c cp bng C nhn. C sinh vin n nm th ba, th t thi khng t chng ch, khng c cp bng, phi v nh i lnh. Thi bui chin tranh lon ly tang thng cht chc, sinh vin nh chng ti, hon cnh gia nh a no cng kh. a con nh nng cha m gnh gng kh khn hm sm, a con tiu thng thu nhp chng kh g nn vo i hc l tm con ng tt nht c vic lm, thot kh. Chng ti bt u c thc r hn v vic hc, v vic lm. Lc ny phn ln sinh vin nh ti cha hiu g v Cng sn. Chng ti cm ght chin tranh. Hng ngy, nhn nhng c quan ti ph c vng ba sc cng hai hng lnh lnh lng ng trn nhng chic xe GMC chy trn ng ph, lng bn chn, lo s t nh mnh mun thot cht phi gng hc. Ngh n nhng sinh vin n anh rt cc nm phi i lnh, phi ra trn, chu cht chc, li thy bi quan mt phng hng nh i vo ng hm ti tm m mt... Mt hm n ging ng, thy nhiu m sinh vin tm nm tm by bn vi nhau iu g . Mt
56

Nguyn Khnh
sinh vin khc ln tui tc di, n bn ti ni nh vo tai: ng c i u tranh chng Nguyn Vn Thiu tham nhng khng? T m mun bit th no l sinh vin i u tranh nn ti tr li ngay: C ch! Nhng i u tranh u?, nh th Ph Cam. V nh chun b ct rut xe p b vo trong chai xng vo v ct cht giy du trn u chai li. Ngoi ra cn chun b thm mt ci hp qut v mt gi vi. Sng mai 6 gi c mt. Tr li xong, anh sinh vin n cho ti v i nh chy v pha cui hnh lang ca Vin. Hm sau, ti i tht sm ra nh th Ph Cam. n ni thy sinh vin tp trung rt ng, c gn ngn sinh vin ng trc sn nh th ri. Gia sn nh th k ci bn nh ph khn trng vi ci micro gia bn. Trc cng nh th ging cu khu hiu nn xanh, ch trng o Nguyn Vn Thiu tham nhng! . Ti nhp vo m sinh vin hi hp ch i. Nm pht sau, mt sinh vin cao gy mc b qun b li bn nh, cm micro din thuyt. Anh ni: Hi cc bn sinh vin thn mn! Chng ta l th h tr Vit Nam, chng ta ang m c c mt t nc ha bnh c lp t do. Nhng khng c c, hng ngy chng ta chng kin bit bao s au thng cht chc, chng kin cnh u ri mu chy, s bt cng ca ch . Chng ta phi ni ln ting ni t tri tim ca ngi yu nc, i t do cng l, yu ha bnh, chng chin tranh, chng Tng thng Nguyn Vn Thiu tham nhng bt cng. Anh dng dc c bn co trng mi
57

Th trn ven sng


iu Nguyn Vn Thiu tham nhng v nhn mnh thanh nin phi lm g trc vn mnh ca t nc. Ti thm ngh anh sinh vin ang din thuyt kia l mt trong nhng ngi trong Tng Hi sinh vin ca Trng i hc Hu. Anh ang nu l tng sng phi hnh ng nh ch L Uyn thng ni nhng hnh ng nh th no y? C ting ci xe r ln t ng Nguyn Trng T lc cng to dn n khi xut hin my chic xe Jeep, xe GMC ch y cnh st, qun cnh lm lm di cui v nhiu tp lnh cm sng R15 mt hm hm tin thng v pha nh th. Xe thng gp, dng li. m cnh st, qun cnh, lnh nhy xung tay cm di cui xng thng vo nh ti bi sinh vin. Lc ny a s sinh vin trn xung ng Nguyn Trng T chn li vo nh th Ph Cam nhng ngi trong Ban t chc din thuyt rt lui. Nhiu sinh vin ly chai xng ra qut dim t chy v nm vo xe. S sinh vin khc lao vo lt nga xe Jeep a bn bnh ln tri. Xe bc chy. Nhng b vi bt trng bay ti tp v pha m cnh st. Cnh hn lon x xt ging co xy ra trong khi bi, trong ting h ln ca sinh vin: o chnh quyn n p sinh vin! o! o! o!; o Nguyn Vn Thiu tham nhng! o! o! o. Ting h o i theo on sinh vin ko di t nh th Ph Cam xung ng Nguyn Trng T 20 pht sau, sn nh th Ph Cam vng tanh. Cnh st qun cnh khng bt c ai trong s ngi t chc ra cuc biu tnh. Cn ti vi v tch
58

Nguyn Khnh
ra khi m sinh vin, hong s ra sau nh th Ph Cam chy mt mch v nh. My a nh thy mt mi ti y nhng bt vi trng. Chng hi ti tham gia u tranh phn chin phi khng?. Ti ci. Ch Uyn cng ci. Ti hm ch Uyn r ti i n bnh bo V D. Nghe ch k v mnh, ti on ch ang trong t chc sinh vin phn chin. Ch a cho ti tp san ng Dao v ng Dy, loi ti liu c lu hnh trong ni b t chc sinh vin phn chin. Vi ngy sau, thng Tn lc trong gi ca ti thy hai tp san ny. n ba cm tra, Tn ni trng khng: Vit Cng khng trn ni m v n thnh ph ri! C khi ang ngi n cm vi chng ta y!. Mt ch Uyn hi anh li ri kp gin ra, Ch vui v na a na tht: Ch l Vit Cng y! Tn c s khng? Tn ni: Cha em tp kt ra Bc hi em cn nh. Vit Cng m nh cha em th em khng s!. Ting sng ngoi thnh ph m m c di v. Ch Uyn khng bit lm g m gn y i sut m, n g gy sng mi v. C khi my ngy lin khng thy mt ch. C a cn ngh: Hay ch lm sng Hng?! Hng ngy i hc trn ng Ng Quyn thy tng on xe ch y lnh nho nhc chy v pha bn xe An Cu. u xun nm 1975, Hu m m bng dng no lon. Nhng on ngi ko nhau v thnh ph i tng tp, tng tp gnh gng c qun o v tr con. C nhiu ngi lnh bn qun lnh, o s mi trng mang giy bt--s i theo. Ai cng hong ht lo s. Mt
59

Th trn ven sng


bui sng n Vin nghe c thng tin Trng i hc sp ng ca v Vit Cng chim mt s huyn chung quanh thnh ph ri. Ti v Trn Vn V tt vo qun caf bn ng L Li gi hai ly caf en. Nghe ting rao ca em bn bo bn kia ng: Bo y! Bo y!. Tin git gn y! Vit Cng chim huyn l Tin Phc tnh Qung Tn vo ngy mi thng ba! Bo y! Bo y! Trn Vn V gi em bn bo li mua mt t ri c vi bn tin v bt khc. V ni: Cht tao ri Khnh i! Ba tao chc Vit Cng khng yn u! ng lm x m! Lm sao y? V Tam K nghe Khnh?. Ba cm ti hm , trong nh tr tr nn nng n. a no cng ngi im bn thn lo lng, khng nut ni ming cm. Bit tin Vit Cng chim Tin Phc, ai cng lo s khng bit ngy mai th no? Hu sm mun g Vit Cng cng vo, trng ng ca, lm g y? Nh hiu c tm trng ca n em, ch Uyn ln ting: Ci g ri cng c lc kt thc. Chin tranh cng vy! Chnh ngha s thng. Cch mng s v gii phng. Chnh quyn ny s nhanh chng sp . Ni trong tun ny thi, trng s ng ca. Cc em phi t tnh ton. Tt nht l nn v qu ch i. Cng sm cng tt!. Ti hi: Ch c v Thng Bnh khng?. Ch tr li: Khng! Ch li Hu ch! Tn thc mc: Ch ch Vit Cng ! Ch bo: Vit Cng l ch y! ri ch ci cn anh em bn ti th tr mt nhn ch, khng dm hi thm na.

60

Nguyn Khnh TR V

i, Tr Cng Khim, Trn Vn V, Phan Vn Tn t Hu v Tam K c vi hm ri chy ra Nng vo trong cn nh ca mt quan chc ch c va b nh i my hm trc. Ngy 24 thng 3 nm 1975 cch mng gii phng Tam K Qung Tn, ngy 26/3/1975 cch mng gii phng thnh ph Hu. Ngy ngy ting i bc n vang rn cc khu vc chung quanh thnh ph nh o Hi Vn, huyn i Lc, Duy Xuyn, in Bn...

Thnh ph Nng bt u hn lon. Cc lc lng ca cch mng tin nhanh p st thnh ph. Ngy quyn buc phi b k hoch co cm Nng v bt u di tn c vn M bng my bay. Trn ng ph cc binh lnh nhn nhc lo s do trn cc ng ng ch Khim, Hng Vng bn sng ba bi vo bt k ngi no, ch no h thch. Trn mt ng, c, xe c nm ln lc ngn ngang chn c li i. Hai bn ng c nhiu nh ng kn ca. Cng c mt vi nh khp h. Bn trong, ch nh ng lp l nhn ra ng thy m lnh i qua vi tht u vo ri khp ca li. Mt chic xe Jeep khng trn ch mt vi thy cha mc o c sa cng bn nm thanh nin cm c Pht gio vy vy. Chic loa phng thanh trn xe pht ra "y l ting ni ca Mt trn Dn tc Gii phng Min Nam ha hp ha gii dn tc. ngh tt
61

Th trn ven sng


c mi ngi hy bnh tnh gi trt t tr an x hi. ngh cc binh lnh ch c khng c dng bo lc, hy b sng xung c c hi v vi gia nh, c cch mng khoan hng. Mt ngi lnh ng bn ng a sng v pha chic xe Jeep nh bp c. Cha kp bn th c ting "tch" t hng sng gim thanh trn xe pht ra. Ngi lnh gc xung qu bn ng. Ti v Phan Vn Tn chng kin cnh y vi chy bn sng bn cht v nh khu Thanh Bnh. Gp Tr Cng Khim ti ni Vit Cng sp vo Nng ri!. Nguyn Th Tr, Hunh Th T t di bp ln mang ci rut tng y go rang, hi: Vy th mang go rang i u y ? Ngoi cng ng ca hm qua ri, khng th vo Si Gn c!. Ti ngh i u by gi ? C vo Si Gn cng vy thi! M vo trong y lm g ch! Nh cu ni ca ch Uyn, ti bo cc bn Thi th li y ch! . Phan Vn Tn tip: Ch Vit Cng v. M Vit Cng m nh ch Uyn, nh cha tau th khng c g s. Tr Cng Khim ln ting: Thi th n u hay n , c tnh ton cng khng gii quyt c g. Chiu hm qua tao ra ngoi ph ch mt thng bia ng cp v mt kt sa by gi khui bia v sa trn chung ung bi dng!. Cha ung ht cc bia th nghe c ting rt ca i bc bay qua u ri n m u rt gn. Lin tc sut ngy m 28-3-1975, pho binh ca qun cch mng bn, dn dp vo sn bay Nng, Nc Mn v dc ven b bin n bn o Sn Tr...7
62

Nguyn Khnh
gi 30 pht ngy 29-3-1975, qun cch mng t o Hi Vn vo Ng ba Hu, c xe tng i cng phi hp vi cc lc lng qun s-chnh tr c sn, ng lot tn cng v ni dy nh chim cc mc tiu trong thnh ph. Phan Vn Tn ra ph mt lc ri ht hi chy v nh thng bo Ti bay i! Vit Cng vo thnh ph ri. Tau thy my ng Vit Cng ngi trn xe, bn o qun mi, tc ct ngn, tay cm sng c ci bng sng cht. Tui my ng nh bn mnh, nhn tao my ng vy tay ri ci! M rt p trai na ch! C bn cng chy ra ch on ng m Tn ch xem nhng khng thy. n 11 gi 30 tra ngy 29-3-1975, thnh ph Nng c gii phng. m Nng hm yn tnh, chng ti n tng ba ngi nh vng ch trn ng ng ch Khim. ang ngi bn chuyn ngy mai v Tam K th nghe nhiu ting n ca cc loi pho sng t hng sn bay Nng. Ra hnh lang nhn pho ging mu, tm thp tm cao sng c bu tri, ai cng th pho nh nhm nh vi ht ni lo. Lo chin tranh, lo cht chc, lo vo tri lnh, lo i u?, v u?... Sng sm hm sau, ti cng Tr Cng Khim, Phan Vn Tn i b v Tam K. i! Mt, ngh. Ri li i. Trn ng thy c nhiu ngi cng i nh ti. Thnh thong c vi chic xe lam, xe hng chy qua, ng cht ngi. n xe khng c, li i tip.
63

Th trn ven sng


Ti lm li i trn ng nng nh trt la xung mt. Gp mt tp lnh cch mng ngi qun nc bn ng thuc Huyn Qu Sn. Thy chng ti, mt ngi lnh tr ngoc ti vo v hi: Cu lm g? Ti tr li: D sinh vin! Hc u? Ngi lnh hi tip. Ti nhanh nhu: D Trng i hc Vn Khoa Hu! Vy ! Ti cng l sinh vin y ch c iu phi xp bt nghin ln ng! m sinh vin sao li cha tc tt nh ph n vy?. Vi thi thn thin vui v anh lnh hi. Ti tr li: D Trng i hc ngi ta khng cm!. Th ! Ct tc i nh. Thi i i!. Chng ti lch thch i, n na m mi v ti Tam K. Sng hm sau ti vi ra qun ht tc ri tip tc i b v Tin Phc.

64

Nguyn Khnh M TM CON


c cnh qun ca cch mng tin vo gii phng Tin Phc trong ngy 10 thng 3 nm 1975. Pho ca cch mng t Tin Lnh Tin Ngc, Tin Cm Tin H bn lin tc vo cc c im i Cao 211, Chi khu, cn c Tiu on 77 Bit ng qun, sn bay huyn Sau , xe tng phi hp vi b i ch lc v lc lng binh vn, chnh tr ng lot nh chim cc mc tiu trong Huyn l. Chnh quyn lm thi cch mng c thnh lp v nhanh chng n nh tnh hnh an ninh trt t x hi, ng vin b con nhn dn an tm sn xut n nh i sng. Ba ti c chnh quyn cch mng mi ra lm Ban cn s thn. M ti th st rut lo khng bit ti nh th no? Hu hay i u ? My ngy tri ba m ti mt n mt ng. C ngh n cch mng tin vo thnh ph hai bn nh nhau bom ri n n l m ti khc. Cui cng sng ngy 26 thng 3 m ti quyt nh i tm ti. Mt thn mt mnh, mang ci xch ng my lon go, m i b xung Tam K vo nh ch Bng hi c thy ti khng? Thm Bng tr li: C! Khnh Hu v Tam K my hm, ri ra Nng ri. M ti cng lo v tip tc ra Nng. M i b, khi no mt li ngh. Khe, m li i. i c ngy khng thy i. n
65

Th trn ven sng


ti m xin vo tm trong cn nh ven ng. M mn ch nh ci ni, ri vo my nm go nu cm n vi mui cho qua ba. Sng hm sau, m tip tc i. Trn ng quc l 1, m chng kin nhng m lnh tht trn ht ha ht hi vt sng ba l, qun o chy thc mng trn ng. Lng m nh la t. Nghe c ting sng n gn bn, m li ln xung bn ng. Dt ting sng, m li i nh chy. Gn n Ha Vang, m nng rut nhn nhng chic xe tng cm c gii phng v tng on qun u i m ci, tay cm sng, vai mang ba l git y l ngy trang i trn ng. M i sau on qun y vo thnh ph Nng trong ngy 29 thng 3. n Nng, ngi m r ri. Go trong ti xch ht t ngy hm trc. M vo cc nh bn ng xin n. Nhiu nh t chi nhn m nh ngi n xin. C lc gp ngi tt bng cho m nm cm, bnh m. M chia lm nhiu phn, phn n tm cho qua ba, phn hm sau phng lc khng ai cho. C nh th m i ht ng ny n ng khc, ht ch ny n ch n tm ti. M khng hi ai, m gia ph phng ng ngi, ai bit ai m hi. Cui cng m kit sc, tht vng. C lc m nh ngi mt hn, qun o ti t, i khng ni na. M ngi bn ng ph di mt nhn ht ngi ny n ngi khc i qua ng vi hy vng thy c ti. Tuyt vng, nc mt tro ra, m th thm Con i! By gi con u ?.
66

Nguyn Khnh
Khng tm c ti, m b tc au bun i b my ngy sau mi v n Tam K. M gh vo nh thm Bng Vn Li ngh. Thy m vo thm Bng chy ra ni: Kh cho ch qu! Khnh n v Tin Phc ri. M khc a. Mng m khc v bit ti khng cht, khng vo Si Gn m v vi m.

67

Th trn ven sng BN N TM TI

o ngy u gii phng, cc con ng Tin K, trung tm huyn l Tin Phc t ngi qua li. Thnh thong mi thy vi ng cn b cch mng i m ci, mang xch i cn, p xe p qua ng.

Khng kh tm l bao trm ln nhiu ngi dn khu vc mi gii phng lc ny l nim vui ln ln vi ni lo s. Vui v c mt ch mi, khng cn ting bom ri n rt x nt bu tri, khng cn cnh cht chc tang thng din ra hng ngy nh cm ba. S v a s b con sng trong vng ch qun l, t nhiu cng dnh dng n ch c. Khng con th chng, khng tham gia vo lnh a phng qun, Ngha qun, Bit kch th cng tham gia trong b my Ngy quyn t Lin gia tr ln. H hoang mang lo s khng bit cch mng i x nh th no vi h!?. Ti cng trong tm trng bt n nh vy! T Tam K v n nh nghe ba ti ni: M i tm con gn mt tun ri. Kh tht! Bit con u m i tm h m? Khng bit by gi m u?...Ti bn thn ra ging tm git ri ln phn nm suy ngh lo lng. Ti nh i tm m nhng ba ti bo: Khng tm c ti, th no m cng v nh. My ngy sau , ti nm rit nh. Ht ngh n vic hc dang d, li ngh n khng bit sp n mnh phi lm g. tui hai mi mt nh ti, vic hc
68

Nguyn Khnh
chim phn ln trong thi gian qua nn lm g c iu kin ngh n thi cuc, n chnh tr, n cch mng. Hi Hu ti c nghe long thong ch Uyn ni v cch mng nhng li khng tm. V th trc s thay i ln ca thi cuc, ti cm thy mnh b ht hng, mt phng hng. C ting ch sa. Nhn ra ngoi thy c mt thanh nin mc b xm, u i m ci, chn i dp cao su, vai mang xch i cn i t ng vo nh. Phn x t nhin, ti chy ra ca hng, n ngi di gc cy bn bon sau nh. Mt lc nghe c ting ba ti gi: Khnh i! Vo nh i con. C anh Nguyn Sn Cc vo tm con y!. Nghe ba gi, ti min cng vo nh. Thy Cc ngi ni chuyn vui v nim n vi ba ti. Nguyn Sn Cc bn ca ti, nh lng M An. Chng ti cng lng, cng hc ht bc Trung hc Tin Phc ri xung hc Trng Trn Cao Vn Tam K. Cc li hc rt gii nn ti thng n gp nh tr trao i vic hc tp. Ht nm lp Tam, thng 9 nm 1972 cch mng gii phng Tin Phc, Cc i thot ly theo cch mng. n nm 1975, Cc cng on qun gii phng v Tin Phc. Vi ti, gp li Cc ln ny l gp mt cn b cch mng, khng bit lnh hay d y? Thy ti vo nh, Cc vui v hi: -Ti n tm ng, ng s chy phi khng?. Ti lng tng:
69

Th trn ven sng


- u c! M c khi ng n bt ti cng nn. C hai cng ci. Ci ci bt u thn thin ci m sau ba nm tri, hai ngi bn hai chin tuyn mi gp li. Nhn Cc, vn nh trc y. Vn i mt trn v sng trn gng mt hin nh con gi, ch c khc l gy v xanh nhiu qu. Ti ngh bng chc ng ny rng kh v b st rt. - ng nhn g vy? Ti l lm ! Cc hi ti. Ti hng cu tr li sang khc: - Gp ng t ngt v bt ng qu! Ti ngh sm mun g bn mnh cng gp nhau. Khng ng ng n gp ti sm hn ti ngh. Gia lc ti khng bit phi lm g y th ng n. My ngy qua, ti p chiu nm hoi nh chn mun cht. Cc chia s: - Ti bit ng ang bun. Thi th ng no thi cuc cng thay i ri, phi thch nghi thi! Cc ni tip: - Mnh ang c chnh quyn cch mng giao nhim v n nh tnh hnh a phng, nht l vic vn ng lc lng thanh nin vo Hi thanh nin sinh hot hc tp chnh tr hiu bit v ng li cch mng. Sau , t chc cho hc sinh tip tc n trng hc cho ht nm hc. Mnh rt cn ng ra lm vic . Tui nh ti, nhng Cc li c ging ni va chm va chc, lc th mt hi nghim li, lc th gin ra, n n ci kn o chn tnh. Ti ngh chc anh
70

Nguyn Khnh
chng ny my nm theo cch mng hc c cch ni thuyt phc nh vy. Ti hi Cc: - Nh mnh by gi lm c vic g? - Trc mt ban ngy ng ra Trng M An dy my em hc sinh Tiu hc, ti li t chc cho thanh thiu nin trong thn sinh hot ht my bi ht cch mng. Lm nh th c khi bun. Ch nm hoi nh nh trn th chn lm. Ti c ng lm Phn hi trng Phn hi Thanh nin thn M An. c khng? Ti do d: - xem li! Cc ni tip: - Xem g m xem! Khng cn con ng no khc hn u! Ri Cc a: ng khng nghe ti, ti bt ng i hc chnh tr mt thng l ng gic ng phi nghe thi! ng c ra lm i, ti lm hng o, ri ng s quen. Ni chuyn vi Cc mt hi ti qun mt mnh ang ni chuyn vi ng cn b cch mng. M ng! Cc l ng cn b cch mng ln u ti gp sau ngy gii phng, tr nn ngi bn c bit tm giao trong i ca ti sau ny. T, em ti ngoi ng thy m v, chy vo nh ku: - C i! Ba i! M v ri!
71

Th trn ven sng


C nh cng nhn ra ng thy m ti va xch dp va cm ci nn l chy vo nh ri m ti v khc. - Tri i! Con v nh ri m m i tm khp ni! a! m c c anh Cc y na? Nh th l may qu ri, anh Cc li ni chuyn ng vin thng Khnh nh bc nghe. Nh khng thy mi mt, ni xong m ti vi v xung bp vo go nu cm chun b cho ba tra. Vy ! Cc n vi ti bng ci tnh gia lc tranh ti tranh sng nh th tht l kh qun. Sng i ch c ci tnh l qu hn ht. Ci tnh l im ta ng vin con ngi vt qua lc chao o b tc tm li cn bng. Ci tnh c ci gc t ci tm. Mt n, con ngi d bin thnh v cm v tm, sng lnh lng bt hnh.

72

Nguyn Khnh NHP CUC


i nng mi u thng t m lm cho nhng m rung trn cnh ng lng M An kh khc, nt n. Mi sng, ngoi tri nng nng ran rt c ngi. Nhng hng cy trong vn ng xi bng, lng yn. Ngi mt mnh nh, ti nh nhng nm thng i hc, by gi bt u li vo d vng. Nh Hu! Nh my a bn, khng bit chng n lm g? u? Nh mt thi sinh vin ngn ngi qua Cm trn tay Quyt nh ca Phng Gio dc huyn iu ng ngy mai ti ra trng M An dy hc v thng bo ca x on Thanh nin c ti lm Phn hi trng Phn hi Thanh nin thn M An, tm trng thy bn chn lo lng khng bit sp n mnh lm nh th no? Nhng thc thm mong i cho mt cng vic, nhng hy vng le li v nhng e ngi c hu ca mt con ngi khi mi bt u nhp cuc vi i cht t v mnh bt u bc chn vo mt x hi mi, sp c lm mt cng vic mi. Ti thm ngh: Thi th n u hay n . By gi khng i hc na cng khng th nh ni bun v s c c ngy m gm nhm mnh. Lao ng l vinh quang!. C gng thi! Nhng ngy sau , ti n trng Tiu hc M An dy hc. Ti c phn cng dy lp Nm. Lp ti dy c ba chc hc sinh, cc tui. Mt thy
73

Th trn ven sng


gio tr mi hai mi mt tui nh ti bt u lm ngh dy hc nhng trong ngi li khng c mt cht kin thc g v nghip v s phm. Ban m ti c thuc sch gio khoa n trng c li cho hc tr nghe trc lp, ri buc tt c hc sinh phi hc thuc nh mnh. Ngy hm sau, ti kim tra ht phn na s hc sinh trong lp. Em no khng thuc bi, ti bt qu trn si, c khi ra b my nhnh cy ch tu sau trng lm roi nh vo chn cc em. Nhiu em b nhng nm su roi. nh xong nhn cc em khc vi nhng vt ln vt trn chn, ti t trch mnh sao dy m khng d. Sao li nng th? Nh vy khng phi l thy gio ri! Nhng iu l lm mi m khi mi bt u dy hc nh vy li rt kh qun. Khng th qun c nhng nh mt ngy th s st ca hc tr mi sng thy ti vo lp. Khng th qun c ng thy nh ti li l mt ci my ch bit bt hc sinh hc thuc bi. Khng thuc phi nhn n roi. V cng khng th qun c s cm nhn sai lm u tin v cch dy hc ca mnh. Sau ti khng nh hc sinh na, bt u lu tm n s tin b ca tng em, d ch l iu nh nht. Ti tp gn gi v yu thng cc em v ngc li cc em cng th. Dn dn, ti hiu c rng l nim vui ca ngi thy d vic dy hc vi ti ch gn hai thng n kt thc nm hc 1974 - 1975. Sn Cc giao cho ti tp hp tt c thanh thiu nin trong thn vo t chc sinh hot. Vn ngh:
74

Nguyn Khnh
C! Hc tp chnh tr: C! Thanh thiu nin trong thn lc ny ch cn nghe thng bo i hp l cuc hp hm khng thiu mt ngi. Nu ai vng mt, hm sau s c Ban phn hi mi ra thn hi l do v tt nhin s b kim im nh gi cho l phn t thiu gic ng cch mng. Ni nh vy tht l oan! V ch hn mt thng hiu l m v cch mng, c bit l tng l ci g u m gi l gic ng. S cch mng th c! Ch gic ng cch mng lm sao c nhanh n th. Vy m nghe trn ni nh th no chng ti li ni nh th . Ban phn hi thanh nin thn M An c 3 ngi. Ti, anh Nguyn Lm v Em. Anh Nguyn Lm ln hn ti mt tui. Ngi gy t ni vi i mt mi khi nhn ai thng hay nhu li, nhn chch sang mt bn. Cn Em c gng mt p nh c m. Ba anh em trong Phn hi lm vic vi nhau rt n . Ban m ra thn, ngi th tp cho thiu nin ht cc bi ht Kt on, Ai yu Bc H Ch Minh hn thiu nin nhi ng, ngi th lo tp vn ngh chun b cho hi din ca x v phc v cho b con tn cng ng c x Tin Lc. Chng ti c sng kin t chc cho thanh nin i n ci bn gy qu cho hi. Mi ngi mt gi cm i t sng sm ln ni Ngh cht ci n na chiu mi v. Ngi th cng, ngi th gnh ci, mt l ngi nhng ai cng vui, chng ai than vn mi mt. Nhng ngy thng nhp cuc ban u nh th dn dn tr thnh nim vui, lm vic nhit tnh c mc ch
75

Th trn ven sng


v ngha tch cc. N n vi mi ngi lc no khng ai hay bit. Phong tro thanh nin thn M An chng ti rt tt nn c s khen ngi nh gi cao ca mi ngi, nht l ca x v huyn. Ring ti, ti bt u nhn ra t trong bng lnh c n ca tri tim mnh c mt cht hng v ngt ngo ca hnh phc khi c lm vic vi mi ngi.

76

Nguyn Khnh TRNG TRUNG HC HUYN

i i hc lp bi dng cp tc gio vin Trung hc ti Tam K trong 3 thng h, u nm hc 1975 - 1976, nhn quyt nh ca Ty Gio dc Qung Nam - Nng v dy hc Trng Trung hc ca huyn Tin Phc. Trng c gn 20 thy c gio, ging dy 11 lp vi hn 400 hc sinh. Mt s bn hc ca ti nh Tr Cng Khim, V Vn Kim, Tn Th Bch ocng v dy trng ny. Ti hc s phm ngnh vn nhng v thiu gio vin nn c hiu trng nh trng phn cng dy mn a, lm ch nhim lp 6/5 v ph trch cng tc thanh nin ca trng. Hc sinh lp ti ch nhim a s l con nh nng, a no nh cng ngho. Hu ht cc em u chm ngoan nhit tnh knh thy qu bn. Trong lp c mt s em km ti bn nm tui. L gio vin tr ln u di dy nn ti c gng t ra o mo, nghim khc trong qu trnh ging dy qun l cc em. Ngoi thi gian dy trng, ti thng tranh th n thm hu ht gia nh cc em, ng vin cc em c gng vt kh hc tp rn luyn. Trong nhng ngy thng gian kh y, ngh m cm ng tht! C mi ln n vi ph huynh, khng th no din t ht nhng tnh cm v s qu trng ca cha m cc em dnh cho ngi thy. Vi thi chn tnh nim n ph huynh no cng chy ra n u ng n thy gio vo nh, ri loay hoay xung bp c ci g qu nht l
77

Th trn ven sng


mang ln mi thy n nh mt a xi vi ci trng luc hoc mt ba cm so khoai vi a mt luc chm mm ciC nh th mi tun, ti i thm ht ph huynh ny n ph huynh khc. Hc sinh c vy rit ly ti, yu cu th no thy cng phi n nh em. Ti ngh n ngha ca ci tn Ngi gio vin nhn dn m thm tha rng n bt ngun t nhng iu n gin c th ca thy gio gn b mt thit vi ph huynh v ph huynh th cng th hin tnh cm qu trng ca mnh vi thy gio mt cch chn cht mc mc. Trong kh khn nhng iu tt p y d nhn ra, cn lc thun li sau ny cng th nhng sao kh thy tht. Mt ln, u nm 1976, khi ngh tt xong, hc sinh n trng xut vi ti t chc cho cc em i hot ng d ngoi. Ti ng cho cc em chun b mi em mt lon go, t mm mui, xoong ni thc hin cng vic ny. Sng Ch nht, gn bn chc hc sinh ca lp c mt ti trng. Thy tr cng li b trn mi lm cy s n thc thuc thn 3 x Tin Chu. n ni, thy tr bt u nghe thy ting nc chy m ca dng nc sui gieo mnh xung mt ci thc cao trn vi chc mt, nc chy trng xa trn nhng ghnh phi mnh lm chm di vc su. Nhng dy bm bm xanh n y nhng chic l trng trn ngn v nhng n hoa vng nh ngi sao bn b vc, nhng ngn i thoai thoi dc theo con sui chy su vo trong rng.
78

Nguyn Khnh
Ngi ta gi l thc v ma ma, gi ma ng bc thi v di vo nhng hc ca thc to ra ting bo hiu th no cng c trn ma ln. ng trn thc nhn xung Tin Chu, Tin K thy nhng ng rung tri di, nhng lng xm, nh ca bnh yn nh mt bc tranh mu sc, lng nh nh chi vi trn tm cao ca tri t. Cc em hc sinh chia nhau ra, a i tm ci nhm la nu cm, a vo rng hi rau, a men theo con sui bt nhng con cua chun b cho ba tra. n cm xong, chng xung vc tm ri tn vo rng hi sim hi i. n chiu, ti i tm, gi ht ch ny n ch khc gn hai ting ng h mi tp hp ht hc sinh trong lp c mt xung ni. Vi ngy sau, c bit mt thanh nin cht ui di thc khi dn ngi yu ln tham quan ni ny. Ti qu liu lnh. May m khng c iu g xy ra. ng l s nhit tnh qu gii hn cng vi s thiu kinh nghim trong ngh dy hc d dn n nhng tai nn khng lng ht. Sau ny, c mi ln nh n chuyn y, ti li rng mnh.

79

Th trn ven sng THY GIO THI BAO CP

hng 9 nm 1977, ti c iu ng n lm hiu trng Trng Ph thng c s Tin Hip. Trng dy t lp 1 n lp 9. n Tin Hip cng ti c Tr Cng Khim dy mn Ton, ti phn cng Khim ph trch dy lp 6 c s 2 ca nh trng ti x Tin Minh cch trng 25 cy s. Mt thng Khim mi v trng hp Hi ng S phm mt ln, c s ny khng c gio vin vn nn tun no ti cng n dy. i b rit mt thng, khng chu ni, ti phi phn cng cho Khim dy lun mn Vn. Ngy u lm hiu trng mi vic vi ti u mi l v lng tng. Ch ring mt vic chia thi kha biu 2 lp 6, ti phi by ln bn no l la cho mn Ton, go cho mn Vn, u en cho mn S, sn cho mn a.v.vri h hc chia ra cho ba bn gio vin nhn dy cc ngy trong tun. Cng vic ny phi mt mt bui mi xong!. Tin Hip, tht l nhiu k nim. Ti nh tng con ng n vi ph huynh v nhng em hc tr lp ti dy. Nh anh on Dn lm B th x, anh Ho lm y ban, anh Ph lm X on lc no cng quan tm n nh trng. Nh nht l cc thy c gio dy cng trng nh c Vit, c Lan hiu ph ph trch cp 1, thy Tng, thy Nguyn Duy Cu, Phm m, H Vn Sn, H u, Trn Quang Mai, Nguyn Quang Ha,
80

Nguyn Khnh
Phm Th Ngc nh t cc ni khc v trng cng tc v thy Nguyn Thanh Hoa, c Lng Th Tri ngi a phng l ch da ca chng ti lc lng chm go thiu. Trng x Tin Hip c 4 phng hc nm trn lng chng i, tng xy tp l mi lp tn. Chnh quyn a phng vn ng nhn dn lm cho mt ci nh tp th nh bng tranh tre, k vi ci ging mn ca Cng ty Cu ng ng bn cnh cc thy c gio nm tm. Nhng nm thng sau chin tranh, thi bao cp, t nc ang c cc hn gn vt thng. Nn d i sng ca ngi thy thiu ht v cng, nhng tm huyt trch nhim v tnh yu thng hc tr ca thy c th khng th o m ht. Ngi gio vin lun em ht sc lc v tm tr ging dy cho hc sinh, lng l m thm, mit mi cng trang gio n. Ngoi nhng tri thc truyn th cho hc sinh, thy c gio cn dnh cho hc sinh tnh yu thng ca ngi lm cha, lm m. l th ti sn qu nht ca ngi thy. Ti sn y ngi thy trao gi cho hc sinh m khng bao gi cn, ri khi ln ln, cc em vo i a no cng nh v thy c vi lng tin yu v knh trng. Hi y, lng ca gio vin mi thng vi ba chc ng. Nh nc cp cho mt s mua go vi nh mc 13 cn lng thc mi thng nhng ch mua c 4 k go, phn cn li l sn lt hoc bt m. Ti c c hc
81

Th trn ven sng


tr dy nm trc Trng Trung hc Tin Phc n lm kho lng thc Tin Hip nn mi ln nh trng n mua lng thc c c quan tm cho mua go v m si thay bng sn lt. Nh th l qu qu ri, ch nhn sn lt kh v so vi cm n sut thng chu khng ni. Mi cn b vin chc nh nc cng c cp cho mt s mua hng tp th. n thng nh trng c ngi v ca hng lng thc huyn mua cc nhu yu phm nh vi, bt git, kem, bt nh rng.v.vNh c ln v Phng Gio dc huyn hp, thy c gio nh ti n ca hng mua mt t kem nh rng. Hp xong, ti cng thy H u n ca hng a s mua hng cho ng ca hng trng, nh ng duyt bn hng. Mt lc sau, ng gi Trng Tin Hip u? Ti tr li: D c ti!. ng a s mua hng cho ti v ni: S ca trng anh y!.Ti nhn vo s khng thy kem nh rng, nn tha: Tha bc, nh bc duyt cho mua t kem nh rng!. ng ng pht dy, ch tay vo mt ti, ri qut ln: Anh l thy gio m ui sao khng thy ti duyt x phng rng y!. Mt ti ln, phn th gin cho thi n ni l mng ca ng cn b ny, phn th bc v mnh cha h nghe khi nim x phng rng c Min Bc gi bao gi. Thy H u ng bn ngoi nghe vy tc qu, chy ra hng ro nh cy sn ri vo tm ly c o ng cn b kia v ni: ng l cn b cch mng, m sao ng ni thy hiu trng ca ti ui. Khng bit, ng phi ni cho
82

Nguyn Khnh
bit ch. Ti nn cho ng my cy ng b thi quan liu hch dch, n ni ba bi ny!. Ti vi git cy sn v ko H u ra ngoi V trng k li cc thy c nghe cu chuyn ny, ai cng bun ci v mi khi trong x hi cho nhng ngi qun l vt cht ln ngi, ngi chiu trn th ngi thy gio nh chng ti phi xung ngi chiu di thi!. Nh c ln, ti b cm trong my ngy lin, n ba n chn cm trn m si vi mui rang m heo khng ti no nut ni. Bt cht nhn trong a mui rang c cht m, ti a a vo gp. Khng ng H Vn Sn cng cng gp nh ti. Hai i a dng li trn cht m. Ti but ming: Mnh au m! Khng hiu sao cu chuyn y li n tai nhiu thy gio trong huyn, mi sau ny c mi ln gp ti, anh em thng nhc li: Tau au m mi!. Mt hm, lng b chm gn na thng khng mua go c. Nhiu thy c gio dy xong c hc sinh mi v nh. Ti, Trn Quang Mai, Nguyn Duy Cu li nh tp th. n khuya, bng i ran rt, Cu li bn ti th thm: Anh Khnh! Mnh bt con g ca Phm m lm tht h? Trong bao cn mt nm go !. Bng ti ang i cn co, nghe Cu xut nh vy nn ti cng mun ng nhng ngh li khng th c. Trong my giy u tranh suy ngh c hay khng? Cui cng, ti tr li mt cu na vi vi Cu:
83

Th trn ven sng


Khng bit !, Nghe xong, Cu i xung bp, mt gi ng h sau mang ln ni cho long v mt r g x. Ti hi: Lm my con? Cu ni: Bn con Ti cn nhn: Sao nhiu vy? . Cu ni: Xem nh mnh mn, nhn lng mua tr li m. Ba anh em ngi n ht ni cho v r g. Sng hm sau, Phm m v Nguyt nh v nh tp th, ht ra sn li ra sau nh. C! C! m gi g v ni mt mnh: L k, g i u ht ri!. Trn tay cm ci lng g, m cn nhn hi ti: Anh thy my con g ca ti u khng anh? Ti xu h nhng tr li mt cu cng na vi: Khng bit ! m bc tc ni mt hi: Anh l hiu trng m anh khng bit ! Khi hm anh em lm tht mt 4 con g ca ti. My anh chn lng g, cn st li ci lng y! M c n th n mt con thi, ch n chi n nhng bn con. Ti d nh mt con em v gi ng ni ti, mt con Nguyt nh em v nh Nng, cn hai con cho tp th bi dng. Vy m. n y, th tht ti mun n th chui xung t. m ni ng, ti l hiu trng ti sao ti li tr li na vi vi Cu? Ti sao khng ni dt khot Khng c lm tht g!. Ti sao? Ti sao? Ti v ti cng i m. M i th ra ma. Nhng ti khng th va l hiu trng va lLp tc ti nhn ra y l khuyt im u tin ca mnh khi lm qun l. L th trng khi quyt nh mt vic d l nh nht cng phi dt khot: Mt l ng , hai l khng ng . Khng ni na vi, cng khng c s
84

Nguyn Khnh
yn lng, v yn lng cng l mt quyt nh d dn n sai lm. n k nhn lng, ti bo Cu mua bn con g gi li cho m. m lm ba con g thy c bi dng. Ngi bn ni cho v a g, lng bun bun ti k vi thy c nghe cu chuyn ny. Ai cng thng cm v thy thng cho ci bng ca mnh. Sau ny ngh li ch c thi bao cp mi c chuyn con g vi ng thy gio nh vy.

85

Th trn ven sng DY HC TIN SN


ui nm 1978, ti c Phng Gio dc huyn iu ng n lm hiu trng trng Ph thng c s Tin Sn. Vy l ri Tin Hip khoc ba l ln ng n lm qun l mt trng kh khn nht nh ca huyn. Trng c chnh quyn a phng vn ng nhn dn lm hai dy phng hc bng tranh tre. Bn gh c lm bng nhng thn g di cho bn hc sinh ngi, ng dnh chung mt bn v mt gh vo nhng tr g chn xung t. Trng c mt nh tp th gio vin cng c lm bng tranh tre, ngn gia phng ny vi phng khc bng cc vch na. Nhng thy c k tnh ly bo dn trn vch tin lc sinh hot. Cng vic hiu trng ca ti kh vt v. Trc ht phi lo n nh i sng cho gio vin. T chc cho gio vin v hc sinh trng sn, rau, u ci thin i sng. Mi tun ln lch hot ng ca nh trng ri phn cng cho thy Dng Quang Minh Ph hiu trng chuyn mn v thy Trn Hu Dng Ph hiu trng c s vt cht iu hnh. Phn mnh ht hp Phng Gio dc huyn li hp y ban nhn dn x, X on, Hp tc x... C tun lm khng ht vic. Anh em gio vin thy ti v t nhit tnh cng hng hi hng ng tham gia cc phong tro ca nh trng, a phng t chc.
86

Nguyn Khnh
Nh th nn d xa, huyn nh cn kh khn trng ti vn lun gi c phong tro thi ua, c lnh o phng Gio dc, a phng v ph huynh ht lng tin tng. trng ci kh nht vn l i sng. Hng thng nh trng c anh em gio vin v kho lng thc huyn mua go v mu. Vic vn chuyn lng thc v trng kh khn nn anh em bn ti ch ly tin v a phng mua li lng thc trong dn. C lc mua khng kp, cc thy c gio nh tp th nh qy thy Nguyn Vn Tin, Ch Anh, Nguyn Anh V, L Vn Tip, Nguyn Vn Hngphi chu bng i ln lp. n ba ngi bn ni xp sn nu vi rau m n qua qut cm hi ln lp. C hm gn n tt, thy L Vit Th nh my cy sn ri trng trc sn trng ri ra b rung nh rau m chun b cho ba n chiu. ng Ch nhim Hp tc x nng nghip a phng i ngang qua trng nhn thy Th sau gp ti, ng hi: Thy Th lm g di b rung thy? Ti tr li: "Thy nh rau m nu xp sn cho ba ti anh!" ng Ch nhim th di. Sng hm sau, ti c ng mi n Hp tc x h tr cho 30 k go, 10 k np, 1 con heo 30 cn v 5 chai ru chanh. Nh trng c thy Trn Hu Dng cng vi thy gio khc n Hp tc x nhn s hng ny v trng. Chiu hm m heo, nu xi, cho Hi ng S phm nh trng lin hoan. C Hi ng S phm ngi quy qun bn nhau, ai cng thy phn khi, thy vui nh tri hn gp ma.
87

Th trn ven sng


Ngh n hon cnh ny mi thy trn trng s cng hin ca thy c, mi bit thy c thi by gi am m ngh dy hc n chng no. Mi thy ht tm lng ca chnh quyn a phng dnh cho thy c trc nhng lc kh khn tng chng khng th vt qua. Thi no cng vy! Trc tip ging dy c ci kh ca ging dy. Lm hiu trng c ni kh ca hiu trng. Ni kh ca hiu trng l cuc hp no trng vn u tin phi gii quyt l i sng! M tin u gii quyt cng vic ny? Mi ngi trong x hi ai cng kh nh mnh nn bit ku ai? Tin Sn ch trong gn hai nm hc thi nhng ti li cm nhn rt su sc hai ch Ngi thy ca lp hc sinh ti dy sau ny trng thnh. Mi em lm cc ngnh ngh khc nhau, c em lm lnh o x, gio vin, bc s, k s, thc s, tin s nhng iu ng mng nht l tt c cc em bit sng tt cho mi ngi. c bit l em no cng mang tnh su ngha nng vi thy c ngang vi cng n tri bin ca cha m. Nhiu em trong ngy Nh gio Vit Nam 20 thng 11 in thoi hi thm sc khe ca ti. Em Ng Vn Minh nhn bng Ph Gio s Quc T Gim H Ni hm 20 thng 11 nm 2012 in bo tin cho ti mng v my hm sau v gp ti tm s: "Nhiu lc em nh v trng xa thy c gh qu v em lun t nh em trng thnh c l nh hnh hi ch ngha ca qu thy c trao gi cho em trong bui u gian kh y".
88

Nguyn Khnh
Cuc i ngi thy gio khng phi ch c nhng tn tui c lu danh, m chnh l s lng l, m thm gnh vc trch nhim v vang ca thy, c x hi trn trng m trc ht l hc sinh ca mnh knh yu ghi nh. Ti nh n thy gio uy-sen, ngi thy u tin trong truyn ca nh vn Ai-ma-tp. Thy gio uy- sen dy hc tr n ht ch ri nhng tm lng v tnh yu thng ca thy i vi cc em th khng bao gi ht. Thy vun trng nhng c m cho cc em nh vn l nhng a tr ngho, tht hc trng thnh. C b hc tr ngho An- t- nai ca thy nm xa thnh Vin s nhng lc no cng nh v ngi thy u tin. Tm huyt trch nhim tnh yu thng hc tr ca ngi thy c ngha tht su sc, to ra ngh lc cho ngi thy vt qua kh khn th thch hon thnh s mnh trng ngi.

89

Th trn ven sng NGY U PHNG GIO DC

m 1980 ti v cng tc ti Phng Gio dc huyn. Phng bin ch thnh 2 t: T hu cn lo c s vt cht sch gio khoa, trang thit b dy hc v T chuyn mn lo ch o cc ngnh hc Mu gio, Ph thng v B tc vn ha. Ti c giao nhim v ch o ngnh hc ph thng.

Trng Phng Gio dc l thy L Tng Thc. Nh n thy L Tng Thc qu Thanh Ha l nh mi mt tm gng thy gio mu mc giu lng nhn i, nghim khc m chn tnh. Thy c dng ngi cao, tnh cch im m trm tnh, chn chn k lng trong mi cng vic. Ti c thy hng dn c th nhim v tham mu cho lnh o thc hin nhim v nh chn thy c dy gii v sinh hot trong mng li nghip v ca huyn, c cn b gio vin tham gia cc chuyn i mi phng php dy hc do Ty Gio dc t chc, kim tra t xut v nh k cc trng ph thng, t chc cc cuc thi hc sinh gii cp huyn v tuyn chn i tuyn bi dng d thi cp tnh Ngoi thy L Tng Thc -Trng phng cn c thy o Vn on Ph trng phng, thy Cao Ph Thng - B th Chi b - Cn b t chc, thy Lc ph trch B tc Vn ha, thy Triu Honh, thy H Tn Mun, thy Trn Hu, thy Trn Vn Li, C Tuyt Giao, C L Th Kim Oanh, c L Th Minhu l
90

Nguyn Khnh
nhng thanh nin nh ti lm vic hng hi nhit tnh, nng ng, khng ngi kh khn gian kh. Chng ti xc ni trc mi cng vic khng so o tnh ton d cuc sng rt cht vt c cc. Hi , tt c cn b gio vin tip nhn ni dung ci cch gio dc mt cch hm h si ni, tp trung thc hin chng trnh i mi sch gio khoa v phng php dy hc tng nm mt theo phng php cun chiu. Ht lp 1 n lp 2 Ht lp 6 n lp 7... Nh c ln ti ln tnh d chuyn ging dy mn vn. Chuyn nu ra yu cu ngi thy gio dy vn phi chn nhng t ng hay, hnh nh p nhng im ni bt trong nhn vt tc phm c gi l im sng thm m dy cho hc sinh. Ti em ny trnh by vi thy Th k Cng on Gio dc huyn v c my cu th rt tm c ca nh th Phm Ngc Cnh minh ha: "Hi Mu Thn ti c v... ...Gia dng sng p m su. Sng khng c sng vy m bng bnh M ng nghing m gp ghnh M hiu ht bun tnh anh n... c cha ht my cu th, thy Th k Cng on ct ngang li ti v ni:" Th cch mng lm g c bi th lng mn nh th. Lm g c "ng nghing gp ghnh hiu ht bun tnh" nh vy? Cu c gio dc ch Min Nam nn b nh hng nng n ca ch
91

Th trn ven sng


ngha lng mn. Tht l nguy him!". B chp m bt ng, ti ci li: "Tha thy! y l bi th ca nh th Phm Ngc Cnh, nh th cch mng. Thy khng tin, em vit th hi. Nghe ti ni vy, thy Th k Cng on ang ngi trn bn, sn tay ko hc bn ra ni:" y! Giy y! Bt y! Tem y! Cu vit th hi i! Chc g bi th ca Phm Ngc Cnh. Nu l bi th ca Phm Ngc Cnh th t lm cu!". Ti vit th gi cho nh th Phm Ngc Cnh Tp ch Vn ngh Qun i, trc ht hi bi th c phi ca chnh tc gi khng? Sau hi v ch t tng ca bi th. Chuyn y ti qun i. Th ri gn ba thng sau, ti nhn c th tr li ca nh th Phm Ngc Cnh, Ni dung l th nh th ny: Anh M An ( Ti ly tn l M An) thn mn! Ti nhn c th ca anh. ca cc anh Ta son l ti cn bin th cho anh. Ti thy l thun nn c l th ny n vi anh y! Trc ht ti cm n anh quan tm n th ti. Ti cm nhn t th ny t hi v gii phng Hu nm Mu Thn 1968, mi n nm 1975 ti mi sng tc c n. Hi y v Hu, trc mt ti l s phn ca nhng ngi ph n trn dng sng Hng b x hi c vi xung vng bn en nh nhp ca cuc i. H b au kh ti nhc b tc v cui cng h gp c cch mng cu vt. Nu c mt ai cha hiu v ch t tng ca bi th th l li ti ch khng phi c gi.
92

Nguyn Khnh
Ti em l th cho thy Th K Cng on c. Sau khi c xong l th, thy ci v m tr li vi ti: th ttt th cu!. n y, ti cng ch bit ci thng cm cho thy. Cng may m thy th ti nn ti li bit thm nhiu iu th v b ch. Ph trch cng tc ch o ngnh hc ph thng nn ti n kim tra tt c cc trng Cp 1 v Cp 2 ca huyn. Cng vic chnh l kim tra vic thc hin chng trnh, n np dy hc, d gi thm lp. Mt ln, ti n kim tra trng em. Th m nm nm ri, sau khi chng ti khng lm cng tc thanh nin a phng na, ti i hc lp bi dng cp tc dy Cp 2 Tam K, cn em i hc lp bi dng dy Cp 1, sau v dy trng im ca huyn. By gi, ti d gi em vi bi hc vn nguyn m O lp 1. Say m vi ngh dy hc, c ngi trong lp hc quan st em dy, trc mt ti l hin thn ca ci p mt c gio t hnh dng thanh mnh pha mt cht kiu sa n ngn ng trong sng chun mc, thi im m t tin vui v v phong cch gn gi thn thin nh m hin trc bn chc hc sinh trong lp. Em nh c Tm t trong qu th bc ra vn hoa m mm cho i. Ti thc s xc ng. m ti lm th. Nguyn m o u i c dy em bit c. Nh ting g gy o ct ln trong bnh minh thc gic.
93

Th trn ven sng


Nh gi cuc i bc ln trong nhng ngy tt bt m li chi non trn t nc mn yu. Khng phi ch c by nhiu. M cn nhiu na hi cc em thn yu. Nh mt sm mai ln, em n c nng nu Di sn trng, em th th: Dy nhiu na nghe c! Vng! C li dy cho em hc n ch . V bt u i qua hai ting t. Nghe kh qu, nhiu em bun ri khc. C d dnh em, c xua i bc dc. Ch thuc ri, em hc n ch a C li ging cho em nh n ngi cha. Tn ty nui con sut i lam l. My th tc ri mi tp ngi lm ch Trn tha rung sc bn, cy m tr mm xanh. T quc ta nh ngi m hin m cho con tit tri ng lnh. Trn bc ging, c dnh cho cc em tng bc i ging ni. D kh khn tm thi c cn i cha no. Thu t nc c ting cng Hng Vng thc gic vang to. Hy gng hc ln i em! Ri mai ny ngi trn lng con tru st bc vo cnh ng thu xa thiu nc.
94

Nguyn Khnh
Th cho cha em ci cy i trc. Th cho m em cng lng tt nc, m hi thnh tht nh git ban tra. Em ca c, nay hiu cha? Khi ta hc xong vn ay ting my. My nc, my xay, my cy, my i. My ca tr khn loi ngi y li lc hu i xa. Pha trc chn tri T quc bao la Nu cuc sng l go nu thnh cm th th l cm ct thnh ru m t ra trn i ai cng mt ln say. Ti say nn gi tnh vo th chung. Ngh cho cng say tnh, say ngh cng l iu ng trn qu i.

95

Th trn ven sng BN LNH NH RUT C QUN


m 1983, thy L Tng Thc ngh hu, thy o Vn on c bt lm Trng phng Gio dc. Ti c bt lm Ph phng gip vic cho thy. Thy o Vn on l mt thng binh, ngi cao, hi gy, rt c trch nhim v tm huyt vi ngnh. Trong cng tc lnh o thy l ngi c tnh quyt on, rt nghim tc, ght s chung chung. Mi vic vi thy u phi c th r rng. Chng hn nh mi nm chun b nhn s cho nm hc mi, thy yu cu b phn t chc triu tp tt c hn 400 cn b gio vin ton ngnh v ngi hi trng ng gn bn Phng Gio dc nghe thy cng b quyt nh bt iu ng tng cn b gio vin t trng ny sang trng khc. Cng vic ny hi y c gi b mt cho n pht cui nn ai cng hi hp trng i. Cng vic ch o thi c lc cng c t ra yu cu thc hin nghim tc an ton thc cht v ng quy ch. K thi tt nghip Cp 2 nm hc 1983 - 1984 t ti Trng Tin Lc. Ti c phn cng lm Ph ch tch Hi ng chm thi ph trch cc mn x hi, thy T.V.L Trng b phn ph thng lm Ph ch tch ph trch cc mn t nhin. Thy N.T lm thanh tra, Thy T.H.V lm th k, Anh H cng an huyn c c sang lm cng tc bo v. Phin hp ton th hi ng u tin l nghe
96

Nguyn Khnh
lnh o hi ng ph bin quy ch thi, kim tra h s thi. Ni quy Hi ng yu cu tt c cn b gio vin trong hi ng chm thi phi n ti ch, ni bt xut ngoi bt nhp. Cc thy c gio trong hi ng u thc hin nghim tc quy nh ny. Ngy th hai, thy Ch tch hi ng ln huyn hp, giao cho ti v thy L iu hnh vic chm thi. Tra v, thy Ch tch hi ng triu tp ngay cuc hp t xut lnh o v Cng an bo v. Trong cuc hp, thy Ch tch thng bo: Theo s ch o ca trn tc ca huyn, hin nay trong vic t chc chm thi tt nghip ca ngnh ta c biu hin tiu cc. Ti nay lc 20 gi, i tng c th n phng ti thc hin hnh vi hi l. Do vi t cch l Ch tch, ti yu cu cc ng ch thc hin nghim tc mt s nhim v theo s phn cng sau: ng ch Khnh nu ng ch Cng an H pht hin c nhim v ly dy tri k tiu cc li. ng ch L kim k tang vt. ng ch T lin h vi Cng an huyn a xe n p gii ti phm. ng ch V vit bin bn. Cc ng ch ch y l mnh lnh ch o ca cp trn, tuyt mt, khng th l thng tin ra ngoi. Cuc hp kt thc. Chiu hm , cng vic chm thi din ra bnh thng. Ring chng ti ai cng lo, khng bit ti phm l ai m dm c gan n phng
97

Th trn ven sng


Ch tch hi l. Lo th lo ch khng dm m ming trao i cng ai v y l cng vic quan trng, tuyt mt. L ra d b k lut nh chi! Quyn rm v trong thi c m! Chm thi xong bui chiu, cc thy c trong Hi ng n bp n tp th dng cm ti. Xong, ai ny vo cc phng hc k bn hc sinh li ng. ng 20 gi, anh em trong lnh o hi ng c mt ti phng Ch tch, bn chn kim tra li thy thiu thy T v thy L. Ti hi thy Ch tch: Sao khng thy thy T v thy L n?. Thy Ch tch tr li: Thy T v Cng an huyn cn thy L v ln bo co au bng. Trong khng kh ngt ngt yn lng cng thng, nghe c ting dp l lt xt t di cu thang i ln tng hai, ti v thy V ri khi phng Ch tch ra ng ngoi hnh lang ti nh bng v lc y cha c in. Mt lc sau, nghe trong phng Ch tch c ting h ln ca H cng an: ng dy! a tay ln!, ti v thy V tt t chy vo thy thy Th gio vin ch nhim lp 9 ca trng X ang a tay ln. Cng an H ni tip: Ti, thay mt Cng an nhn dn huyn Tin Phc tuyn b anh Th dng tin mua chuc cn b lnh o Hi ng chm thi. ngh cc ng ch c phn cng lm nhim v. Khng c thy L nn ti c b sung nhim v kim tra tang vt, m tin trn bn thy Ch tch. S tin c kim k phn loi thnh 1 ng, 2 ng, 5 ng Vi tng s 280 ng. Sau , ti ly ci dy su trn xe p ca thy Ch tch
98

Nguyn Khnh
tri tay thy Th ra pha sau. Thy Th ni nh vi ti: Anh tri va va, ch khng dy su rt li ti chu khng ni. Thy V c bin bn xong, tt c u k vo th nghe c ting xe n bch bch ca Cng an huyn chy vo sn trng. Cng an H dn thy Th xung cu thang ri leo ln xe. Xe n my ch thy Th i trong m ti nh mc. S vic xy ra chp nhong nh vy! Sau thy Ch tch yu cu chng ti cng vi Cng an H n tng phng ng g ca nh thc mi ngi dy kim tra tt c cc vt dng. Ai cng hong ht, mt nhm mt m t a xch, bt ra lnh o hi ng kim tra. Qua kim tra pht hin c mt s thng tin c ni dung lin quan n chm thi nh Quan tm n H1347, c gng nh nhng vi s F 1475!. Thy Ch tch Hi ng v phng dng in thoi bn bo ngay vi lnh o Ty Gio dc Qung Nam - Nng. Chn gi sng ngy hm sau, thy T..N Ph trng Ty Gio dc cng mt vi chuyn vin nh xe ln Tin Phc, lm vic vi Hi ng chm thi ca ti. Thy Ch tch Hi ng ra lnh dng vic chm thi hp ton th hi ng rt kinh nghim. Trong cuc hp, sau khi nghe thy Ch tch bo co din bin kt qu s vic xy ra khi hm, thy Ph trng Ty pht biu: Ti thay mt cho Ban ch o cc k thi tt nghip ca tnh Qung Nam - Nng tuyn b biu
99

Th trn ven sng


dng lnh o Hi ng chm thi k thi tt nghip Cp 2 huyn Tin Phc c thnh tch xut sc trong vic chng tiu cc trong thi c. Thy v tay. Mi ngi cng v tay lt t theo thy. Ri Hi ng chm thi cng kt thc trong khng kh nng n xn xao bn tn. Ngi ni th ny, ngi ni th n! Ring ti phi tc tc ra Nng hc lp qun l gio dc. Ti vo Ty Gio dc th gp c N Trng phng t chc. Thy ti, c lnh lng, bc tc ni: ng Khnh! ng vo phng, ti trao i vi ng mt t vic nh! Ti vo phng, c rt nc mi ti ung v ni ngay: ng l lnh o m ngi ta ci by cho lnh sp nh vy h ?. Mt gin d nhn thng vo ti, c ni tip: L lnh o nh ng m bn lnh nh rut c qun th h! Thi! ng i hc i cho bit th no l ci tm ci tnh ca ngi qun l. Ni xong c ng dy, tin ti ra ca. Cn ti nghe nh c go nc lnh di vo ngi. Trong u hin ln nhiu cu hi v sao nh vy V sao cng cu chuyn y, thy Ph Ty li biu dng khen ngi cn c Trng phng T chc li kch lit ph phn??? K thc ti ch bit lm theo mnh lnh. Ch bit g n bn lnh u tranh hay khng u tranh. Sao l vy?... Thy Th sau b ra ta, kt n 4 thng t giam Hi An. Nghe anh em ni li thy lm ch nhim rt c trch nhim. V c trch nhim nn thy nhn tin ca ph huynh ca lp h tr my trm bc nh thy ln bi dng nc ung cho cc thy c trong Hi
100

Nguyn Khnh
ng chm thi. V ci trnh nhim y m thy b t. Ci nghip n vi ngh ca thy sm qu. Ti cn c bit thm l do thy L vng mt khng tham gia v . Khng bit r r nh th no m thng tin n tai thy. Thy ln hn ti my tui nn khn hn bng cch bo au bng nh khng tham gia vo v vic. Nm 1985, ti c bt lm Trng phng Gio dc. S vic ca thy Th c m thm m nh day dt ti mi. Nm 1986, ti quyt nh mi thy Th vo ngnh ging dy tr li b p mt phn no ci Bn lnh nh rut c qun ca ti.

101

Th trn ven sng KIM TRA TRNG HC

rong cc hot ng ca Phng Gio dc th hot ng kim tra cc trng hc l vui nht v c tip cn vi thc tin mun hnh mun v ca nh trng, c gp anh em gio vin, c iu kin trao i tm t tnh cm. Nht l lnh o nh ti, c bit thm ci kh ci kh ca nh trng.

Thng thng l trc khi kim tra mt ngy, Phng mi cc thnh vin trong on hi xc nh mc ch yu cu, phn cng nhim v, sng hm sau n trng tht sm kp thi gian d gi thm lp. Cn lm Trng on nh ti c nhim v n vn phng nh trng lm vic vi hiu trng thng bo k hoch kim tra. Nhiu trng t ra lng tng lo lng, bt ng trc k hoch kim tra t xut ca Phng. Bit vy, ti ng vin cc thy c trong Ban Gim hiu: Hy c gng! Kim tra l chuyn bnh thng thi, ng lo lng g nhiu!. Lm nh vy mi nh gi c ht tnh hnh hot ng dy hc mt cch khch quan, gip hiu trng qun l nh trng tt hn! Ti tranh th trao i vi hiu trng mt s ni dung ri tm c cho c s bin bn hp Hi ng S phm ca trng. V tt c hot ng ca mt trng hc u c phn nh mt cch chn thc y sinh ng trong bin bn. Ngoi cng vic y ra, ti i do lng thng khp trng ri xung nh bp, vo
102

Nguyn Khnh
cc phng tp th gp gio vin ni th chuyn trn i. Bui tra, cng n cm vi anh em tp th. Gi l c g n ny nh yu cu vi hiu trng ban sng nhng trn bn bao gi cng c a tht heo hoc tht g kho mm km theo a rau, t canh b, canh bu, canh u Nh vy l sang nh Ty ri. Ti hi thy hiu trng v my c thy gio tp th: Sao ba n trng sang qu vy?. Hi nh th cho vui ch ti bit ba n thng ngy ca gio vin tp th ch yu l Mui m - Mm ui. Hm nay c on kim tra v, thy hiu trng, thy Ch tch Cng on phi phn cng ngi chy tt bt mi c ba n thnh son nh th. Bn rn v vt v tht nhng bit lm sao ? ng b ta thng ni: Khch n nh khng g th vt m! Thi th c gp nhau gia anh em trong on kim tra vi cc thy c gio ca nh trng, ngi bn mm cm m bc nh th l qu lm ri. Bn mm cm, c nhn nhau ni chuyn trn tri di t l vui lm ri. Tnh ng nghip ng ch anh em c khi nh th tr nn thn thit gn b kh qun. Ni vy ch mi ln v kim tra trng hc bn cnh nim vui bao gi ti cng thy kh tm. Anh em hiu trng thy Trng phng v trng l rt mng. Mng v c iu kin trao i xut vi lnh o quan tm gii quyt nhng kh khn ca nh trng. Ti bit trong i sng trng hc c bit bao ci kh ci kh t trn vai ngi hiu trng. Chng hn nh l trng dt! Hiu trng? Gh gy! Hiu trng?
103

Th trn ven sng


Phng hc thiu nh sng! Hiu trng? Trng lng! Hiu trng? Khu tp th ht go! Hiu trng? Khng c ch cho thy c hc sinh i v sinh! Hiu trng?Ci g cng hiu trng. c ht cc bin bn hp Hi ng S phm nh trng, trc mt ti hin ln hnh nh mt ngi trng bn ngoi y p nim vui bi gng mt rng r ca cc em hc sinh tung tng chy nhy v t trn sn trng vi n ci thn thin ca thy c n lp vi hc sinh nhng li n cha bn trong ni bun trc n ca c thy, ca ngi qun l nh trng ang b sc p gia nhu cu iu kin dy hc vi thc ti nh trng ang thiu thn mt cch y . Trc hon cnh y thy c gio phi rng chu cn hiu trng phi ng mi chu so. Trong cc cuc hp Hi ng S phm hng thng, hiu trng tr thnh nhn vt trung tm b cht vn, b u t. C nhng kin ch trch hiu trng khng thng tic. C kin ph phn mt cch nh nhng nhng su sc, cng c kin cht vn bng nhng li l nng n cay c. Ch c iu xem ra tt c nhng kin u thin ch v t v c trch nhim v s pht trin ca nh trng v v hc sinh thn yu. Ha ra lm hiu trng kh tht. Ti l Trng phng m lc cng bt tng tm y! Ti cng ang kh y. Hung h g hiu trng! Bui chiu, kt thc cuc kim tra, ti ngh hiu trng triu tp ton th Hi ng S phm lm vic lc 16 gi on kim tra tng kt. Trc Hi ng
104

Nguyn Khnh
S phm nh trng, ngoi vic cc t kim tra trao i rt kinh nghim nh nhng v cng tc chuyn mn, ti dnh thi gian chia s vi thy c gio nh trng v bc tranh vui nhng m bun m ti tng hp tch gp c qua kin ca cc thy c phn nh trong cc bin bn ca cuc hp Hi ng S phm. Ti thy mnh t trong cuc sng ca nh trng bc ra. Ti l hiu trng ch khng phi l trng phng. Ti ang chu t ng di ci phng hc lc ma b dt. Ti ang ngi trn ci gh gy nhn ci trng lng v ang n sn luc thay cm v khu tp th thiu goNghe ti ni, anh em trong on kim tra v cc thy c trong trng x xo hi nh vi nhau: V sao thy Khnh bit ht tt c nhng iu xy ra trng nh vy?. Ti im lng mt lc. C Hi ng S phm nh trng cng im lng. Im lng ch i ti c ni g na khng? M ti cng khng bit ni g thm na ngoi s ng vin hiu trng cng cc thy c gio hy bnh tnh, tm mi cch tho g vt qua th thch kh khn ca nh trng. Bn rn chia tay thy c gio nh trng, anh em trong on kim tra bc i tng bc nng n trong bng chiu hong hn. Ai cng thy trong lng nng tru vi mt tm trng bun bun, ai cng thng cm s chia trc nhng kh khn ca cc trng min ni.

105

Th trn ven sng HOA GO

it tri cui xun ma phn lt pht lnh lnh cng l ma hoa go n. Chng ti va ln khi dc Cht nhn nhng cy hoa go mu xm trng thn c m, lc lng khe khon vn cc nhnh cao thp rng di ngang dc n nhng bng hoa go chc nch cc mch ta nm cnh nh ngn la, bung ra rc c bu tri, rc c i ni xanh thm, nhp nh, chp chng trng ip nhng li rn ln nhiu khc ca ti vui ca cc loi chim cho mo, cht och, b chao, chch che chuyn cnh ht ru ran ru rt. Gia khng gian tnh mch y, bng dng em hi ti: " anh hoa go ging g?". Ti bo: "Ging ngi nng dn chn cht mc mc lam l sng quanh nm vi rung vn t ai". Nhn ti ri nhn bng hoa go va nht ln, em ni nh th thm: "Anh ni ng ch mt na v hnh thc, cn na kia v ni dung cha ni ht. Anh thy khng? Thn cy go th sn si m vng chi, nhng lp v trng nh mun v ra tng mnh nhng vn bm ly thn, chng t n c sc sng bn b do dai chu ng trc ma nng ca cuc i. Cn hoa go tht l tuyt! Hoa go rng rc chy! Mp trn, to nh ci cc, xe ra nm cnh ti. Em ch v pha c mt bng hoa go ri, ri ni tip: Anh thy khng? Hoa rng xoay trn nh ci chong chng tht l p!

106

Nguyn Khnh
Ti nh li cc loi hoa c mu nh hoa go u ta ra sc sng mnh m. Hoa chui mp trn mi khi n ra nhng cnh hoa ti nh nhng bn tay e p che ch nhng cng nhy trng nm xp np bn trong, ln ln thnh ni thnh tri. Nhng cnh phng hng chi ngi sc trn sn trng bo hiu cho ma chia tay ca hc tr. Hoa lu lp le nh la, hoa vng ng nh nhng ngn tay ti nhn hoc xe ra vn ln tri trng tht ng nghnh... To ha ban thng cho cuc i cc loi hoa c cung bc mu sc theo nhp iu ca thi gian. Mi loi p mt v: Thm kn c, rc r c, ti nguyn gia sc tri xanh, t . Nhn cc loi hoa lng ta cm thy trong vt, mnh mang thanh thn n l lng. Anh ngh g m th ngi ra vy? Thi i ch! Ngi thn ra ngm hoa n tra mt, lm sao kp thi gian chiu lm vic. Li em nhc ti quay v vi thc ti, vi nhim v trc mt Bui chiu, ti v em n thm mt lp hc trng thn ca x Tin Lnh. Phng hc c lm bng nh g lp tranh trn mt m t mt so. Lp hc c gn ba chc hc sinh cc tui. Mt vi em mang dp, cn li a s i chn trn bi t bm ln n u gi. Phng hc k by tm ci bn c cao bng ci gh. Khng c gh nn cc em phi ngi trn nhng ming vn di k di t. Gc phng c con g mi nh ai cn nm nguyn trong t, thnh
107

Th trn ven sng


thong li x i cnh ln v bnh bch lm bi t bay m mt mt gc phng. Trc phng hc c m t thay v lm sn chi cho hc sinh, ngi ta li tranh th trng khoai lang. Mt ng thng binh ct c i chn u i ci nn l rch i vnh ngi trn mt chic gh th, dng i tay y ngi tranh th cm cuc bn vun chn cc hng khoai thng tp. Thy gio n, cho v mi chng ti vo lp hc. Khng c gh ngi, thy li vi v chy vo nh hng xm mn ci gh di cho chng ti ngi d gi. Thy l gio vin lu dung sau ngy gii phng c cch mng tuyn dng li. hn nm mi lm tui. Ngi thy gy, c mi tc mui tiu vi gng mt nhiu np nhn trn vng trn rng v i mt sng. Bi ging hm ca thy l bi Nh n ch V Th Su trong chng trnh mn Tp c lp Ba. Thy thuyt ging mt cch say sa nhit tnh. n phn lin h thc t, thy t ra cu hi: Ngoi kia sng n ng ng, nh n ch V Th Su ln ln cc em phi lm g? C nhiu cnh tay a ln. Thy gi mt em tr li: D tha thy nh n V Th Su em phi quyt tm hc tp tht tt !. Thy t v khng hi lng, nhn xt: Sao li hc tp tt ch! Ngoi kia sng n ng ng phi tham gia i ngha v qun s ch! Ch a no ln ln tham gia i ngha v qun s?. C lp im lng. Khng em no a tay ln c. Thy ci, m hi trn trn chy xung, nhn chng ti ri thy phn bua: Thy c thy ! Bn nh n khng
108

Nguyn Khnh
bit ngha v qun s l g c! Chng ti cng ci vi thy. Ci chia s ng vin thy khi thy thy tui cao, dy hc bng c tm huyt trch nhim ca mnh nhng sau trong lng c ni bun khng phi v c xut hin. Ti ngh: Sau ha bnh mi vic cn b bn hoang s. Sau chin tranh mi iu cn nhc nhi nh hnh nh ca ngi thng binh ngi trn chic gh di cuc t vun khoai trc lp hc. Mi iu dng nh ang ch i trng cy vo tng lai ca th h tr ang ngi hc trong phng hc thy ang dy. Nhng bun thay! Phng hc vn cn tm ti, phng php dy hc ca thy th Ch c i mt ca thy lun ngi sng cng nhng nh mt v t hn nhin d thng ca nhng hc sinh kia, tt c cha y nhng c m hoi bo kht vng. Sau tit hc, thy hi ti v Em: Ti dy nh th t yu cu ch thy c?. Ti ng vin thy: Nh th l thy c gng lm ri!. Sau , thy mi ti v Em v nh dng cm ti. Chng ti ngi bn mm cm y nhng thc n. Thy vui v ni: Bit thy c n thm lp ti. Nht nh th no ti cng phi mi thy c v nh n cm cng gia nh. y l mn c ning ti va nh li sng Tranh ti hm qua! y l mn tht heo rng ti chia vi ng hng xm nh by bt c. L ming lm! Mi cc thy c dng th!. Thy thy tn tnh chu o qu, chng ti thc s xc ng. Lng ti lin tng sao nhng cnh hoa go khoe sc sng nay li ging vi cuc i ca ng
109

Th trn ven sng


thy hm nay nh vy?. Sc ca hoa ta ra sc sng mnh m nh sc mnh tinh thn ca thy d tui x chiu vn hng hi u n n trng. Dng hoa cng mc mc chn cht gn gi thn thin, giu lng nhn i nh ci ct nng dn ca thy. Hoa khng khoe sc, khng c mt ai trao tng suy tn, hoa ch m thm lng l tn ti em mt ngt gi chim mung bay v qun t quanh mnh nh chnh cuc i thm lng ca thy trong vng qu khut lp ny.

110

Nguyn Khnh TM NHN


i khe Ph ng huyn Tin Phc nm 1995 c t chc quy m honh trng. Sng sm trn cc tuyn ng th trn Tin K thy tng on gio vin hc sinh cc cp Tiu hc, Trung hc c s t cc x trong huyn sp hng li chnh t ko v a im hnh l ti sn vn ng huyn. Nhng trng xa nh Tin Sn, Tin Cm, Tin H, Tin Lnh, Tin Ngc, Tin An, Tin Lp v th trn chiu hm trc. Trn sn vn ng c trang tr c hoa khu hiu lng ly. Di sn, Ban t chc k nhng vch vi trng cho hc sinh i diu hnh v phn nh v tr ca cc on gio vin hc sinh cc trng d l. ng 7 gi sng, i biu lnh o huyn, x v cc trng c mt ng , bui l bt u, cc on hc sinh gio vin diu hnh qua l i trong ting nhc hnh khc. Mi n v c bin ghi tn trng sau l xe hoa, i trng ch, i Thiu nin Tin Phong H Ch Minh, vn ng vin v cc thy c gio i qua l i ri vo v tr tp kt. i hnh ca 16 Trng Tiu hc, 8 Trng THCS diu hnh xong, Ban t chc iu hnh cc ni dung tuyn b l do gii thiu i biu, cho c, mc nim v gii thiu ti Trng phng Gio dc - Trng ban t chc Hi khe Ph ng huyn ln c din vn khai mc l.
111

Th trn ven sng


T khu vc i biu, ti bc ln l i nhn trn cc tm bin ghi tn cc trng Tiu hc, Trung hc c s ca huyn v d l, bt cht ti pht hin ra mt sai lm ln v tm nhn ca mnh trong qu trnh tham mu t chc nhim v gio dc. Tm nhn l kh nng nhn xa v trng rng gip ngi lnh o suy xt mi hu qu ca cc quyt nh khi tham mu t chc mt nhim v theo k hoch ngn hn trung hn hoc di hn. Nh cu chuyn k rng: C ba ngi cng lm th n xy nh nhng c ai hi: "Anh lm g ? "Ty theo tm nhn m mi ngi c ni dung tr li khc nhau. Ngi th nht tr li: "Ti ang t trt h cho tng vin gch anh !". Ngi th hai tr li: "Ti ang xy bc tng cao y anh!" Cn ngi th ba th khng nh:" Trc mt anh tng lai khng xa l mt ngi nh nguy nga s!" Ngi th ba r rng l c tm nhn xa trng rng hn, Anh ang ngh n m hnh l tng trong tng lai m anh ta ang thc hin. y vy m v tr mt Trng phng Gio dc huyn vo nm 1990 ti nh anh th xy th nht ch bit "T trt h cho tng vin gch..." Nh vo nm y, trc tnh hnh i sng kinh t x hi gp nhiu kh khn tc ng su sc n ngnh Gio dc, i hi phi quy hoch sp xp li mng li gio dc trn a bn huyn. T , ti trnh cho y ban nhn dn huyn n sp xp thnh lp li cc trng mu gio, Tiu hc, Trung hc c s. n c bn gii quyt
112

Nguyn Khnh
c s n nh v pht trin cc ngnh hc cp hc a phng. n xc nh ngnh hc Mu gio mi x 1 Trng Mu gio dn lp ly tn theo tn x. Ch c Trng Mu gio Tin K i tn thnh Trng Mm Non. Bc hc Tiu hc mi x 1 trng, ch c x Tin Cnh, a bn rng dn s ng nn c 2 Trng Tiu hc. Trng Tiu hc Tin K l trng im nn mang tn Tiu hc Kim ng. Cc trng cn li mang tn x. Bc hc ph thng c tnh ton quy hoch theo lin x. Khu vc Tin Sn, Tin Cm, Tin H hc Trng THCS L Hng Phong Tin H, Khu vc Tin K, Tin M, Tin Chu hc trng THCS L T Trng Tin K. Khu vc Tin An Tin Lp, Tin Hip hc Trng THCS Nguyn Vit Xun Tin An. Khu vc Tin Lnh, Tin Ngc hc Trng THCS Nguyn Vn Tri, Tin Phong c Trng THCS L Vn Tm, Tin Th c Trng THCS Trn Ngc Sng, Tin Lc c Trng THCS L nh Chinh. C bn vic sp xp trng lp nh th lc by gi l n nh. Sau khi cn nhc cn thn y ban nhn dn huyn ph duyt n ny. Vy th n c g khng n m ti cho l khng c tm nhn xa? C y! Ti pht hin ra s bt hp l trong vic t tn trng. Hm t chc Hi khe Ph ng ton huyn nm 1995, ti nhn ra cc trng hc huyn Tin Phc u mang tn ca cc anh hng cch mng t nm 1930 tr li y. Ti ngh trong bng trng hc ca mnh l trng hc ca giai
113

Th trn ven sng


on cch mng"Cm gm m sng xng ti". Vy th tm nhn xa ca ti u? Trong sut chiu di lch s ca dn tc ta tri qua cc thi k inh, L, L, Trn, Trnh, Nguyn hn nghn nm. Cc anh hng dn tc u? Danh nhn vn ha u? Nguyn Du, Nguyn nh Chiu, L Qu n, Quang Trung Nguyn Hu... u m khng i vo cc cng trng hc c iu kin gio dc cho hc sinh hiu su hn lch s ci ngun ca dn tc. ng l ti khng vt ra c ci gii hn tm nhn qu ngn ca lch s thc hin s mnh trao gi lch s cho hc sinh thng qua cc tn gi nh trng. Trc sai lm , ti khng trao i cng ai m m thm t trch mnh trong nhiu nm kh c c hi sa sai, v khai sinh mt trng hc th d cn khai t th kh v cng. n nhng nm 2000. tnh hnh kinh t x hi n nh pht trin, Huyn c ch trng pht trin cc Trng THCS cc x Tin Sn, Tin Cm. Tin Chu, Tin Hip, Tin Lp. Ti xc nh y l dp may, l c hi ngn vng sa sai. Ti xy dng n trnh trc y ban nhn dn huyn t tn cc Trng THCS L C x Tin Sn, THCS Nguyn Du x Tin Cm. THCS Nguyn Tri Tin Chu, THCS Quang Trung Tin Hip, THCS L Qu n Tin Lp. Nh c ln hp Hi ng nhn dn huyn, ti c mt i biu lnh o huyn cht vn: " ngh ng ch Trng phng Gio dc cho bit l do ti sao
114

Nguyn Khnh
Trng THCS Tin Chu khng t tn Trng THCS Nguyn nh Tu m t tn Trng THCS Nguyn Tri?" K thc ti cng hiu v lnh o kia cht vn v ngh ly tn danh nhn Nguyn nh Tu t tn trng l ng vi yu cu lch s a phng nhng ti li c ci l bt u nhn xa ca ti. Khi tr li cht vn thay v ti gii thch v sao, ti li hi li: "Tha qu v i biu! Tha qu v Hi ng nhn dn huyn! "Ngnh Gio dc ngh ly tn Anh hng dn tc Nguyn Tri t tn cho trng THCS Tin Chu c g sai?". Nghe ti hi, c hi trng im lng khng ai tr li. V i biu kia cng khng ni g thm. Vi ti y l k nim kh qun. Vy ! Mt vic tng nh bnh thng nhng ngi lnh o bit nhn rng ra, bit tng hp h thng li tt c s vt, s kin nhiu khi pht hin s sai lm cht ngi ang tim n bn trong, kh c c hi khc phc. T , ti nghim ra rng d cng v no th kh nng nhn xa trng rng s gip cho con ngi c tm nhn xa thc hin cng vic mt cch thnh cng.

115

Th trn ven sng GP TH TRNG

a ng nm 1995 tri ma nh trt nc. Sn ga Nng nc ma ngp c bn chn. i mt mnh vo ga ly v ln chuyn tu m ra H Ni, ti n B Gio dc & o to xin kinh ph mua Cng ty xut nhp khu huyn vi gi 250 triu ng lm Trung tm Hng nghip dy ngh.

Hai mi gi tu chy xnh xch lc l, ti lc cp ly ra xem li T trnh ca Phng Gio dc & o to huyn gi B Gio dc & o to xin kinh ph. Chun b t trnh ny ti phi mt my ngy tham mu vi y ban nhn dn huyn, Ban Thng v huyn y, n Ban gim c S Gio dc & o to Qung Nam - Nng v cui cng l vo y ban nhn dn tnh Qung Nam - Nng xin ch k xc nhn ngh B Gio dc v o to h tr kinh ph cho nn ti gi l T trnh 4 du. Ch l hi trn B Gio dc v o to c Gio s Trn Xun Nh ngi qu huyn Qu Sn Qung Nam. Sau nm 1975, ng lm hiu trng lin Trng Cao ng S phm Quy Nhn - Nng. Hi c phong tro nh trng t chc cho sinh vin i lao ng trng sn. Mi ln lao ng thy hiu trng Trn Xun Nh n ng vin v hng dn sinh vin ging dy trng sn. Sau ny thy ln lm Th trng B Gio dc ph trch lnh vc c s vt cht trang thit b
116

Nguyn Khnh
trng hc. V th ti quyt nh i mt chuyn n B Gio dc gp thy, may chi thy thy ti Qung Nam - Nng ra H Ni, ngh n ch ng hng t Qung, thy s quan tm gii quyt. Nu khng c, th ti cng ht lng vi cng vic. Tu chy bng bnh xnh xch trong m, qua nhiu ni, dng li nhiu ga hiu ht nh n. Ma v gi rt qua khung ca s. Trn toa tu ngi no cng co ro mt lc ri chm vo gic ng. Ring ti, khng ng c! Ngi nghe ting gi rt bn ngoi ha vi ting son sot ca hng cy lt qua toa tu ti thy lng bn chn lo lng khng bit chuyn i c thnh cng khng. n B Gio dc v o to ni ti cha h n. Gp Th trng Trn Xun Nh, ngi ti cha tng quen. Tt c cn m h pha trc. i khi thy vic lm ca mnh sao m vin vng tht! n Ga Hng C H Ni vo chiu ti, tu chm li ri t t dng hn. Ti bc xung sn ga gi mt bc xe m nh bc ch n nh ngh no gn B Gio dc & o to nht, ngh qua m. Sng sm hm sau, ti n B Gio dc o to s 49 ng i C Vit H Ni. Tri tip tc ma tm t, ngi ra vo B rt t. Ti c anh bo v ngoi cng c quan dn vo Vn phng B. Sau khi nghe ti trao i mc ch cn gp Th trng Trn Xun Nh, mt cn b vn phng B cho ti bit: "Th trng Trn Xun Nh i cng tc ti Hi Phng ba bn ngy na mi v". Nghe thng tin ny, ti thy
117

Th trn ven sng


mnh gp kh khn ri. Chng l phi i n ba bn ngy na mi gp c Th trng!? Thi gian cn li H Ni lm g y? Tin mang theo khng tr phng tr! Hay l mnh v! Khng c! n y, th no cng phi gp c Th trng. Cho anh cn b vn phng, ti xch cp do lng thng trn sn c quan B. Gp li anh bo v phng trc ngoi cng, mi anh iu thuc l v ni chuyn cng anh. c bit ti Qung Nam - Nng n, anh ni:' Chng trnh cng tc ghi Th trng i kim tra Hi Phng nhng tri ma gi nh th ny. Hay l ng n nh Th trng xem Th trng c nh hay khng". Ti hi: "Nh Th trng u h anh?". Vi thi thin ch, anh bo v hng dn: "Nh c x Thanh a cch y hn mt cy s. Anh ra ng i C Vit i b n ng t u tin r tri ri hi ngi ta s ch gip cho". Chia tay anh bo v, ti cuc b trn ng i C Vit... hai mi pht sau ti tm c c x Thanh a. Th trng trong mt cn h nh trn gc ba ca c x Thanh a cng nh mi cn h khc. Nghe ngi ta ch: "Anh vo ci phng c ci ca g mi lm ti, l cn h ca Th trng. ng trc ca, ti hi hp bm chung. Vi giy sau, c ngi t bn trong ra m ca. Ti nhn ra l Th trng nn ni ngay: Tha thy! Em l Nguyn Khnh hc tr ca thy hi hc lp Cao ng S phm ti trng Cao ng S phm Ha Khnh Nng. Hm nay em n B gp thy, khng c thy B, nn em vo nh
118

Nguyn Khnh
thm thy. Th trng nhn ti mt cch thn thin v mi ti vo nh. Trong nh dn sn mm cm tra trn chic chiu tri di nn nh. Th trng gii thiu ti vi m, v, v con th trng ang ngi quanh mm cm. Th trng hi ti n cm cha? Ti ni tht: "D cha n!" Ni vy c ngi bn mm cm ca gia nh Th trng ch tht ra rut gan u m n lc ny. Th trng bo con gi ly thm chn a cho ti cng dng cm. Ti ly trong cp ra hai lon tiu v mt chai mt bn mm cm v tha chuyn: Ra H Ni n thm thy em mang theo t mt v tiu Tin Phc lm qu cho b v c. Thy cm n ti ri ni: "L ra thy i kim tra Hi Phng nhng do tri ma bo nn dng k hoch kim tra. Bn mm cm thy tr trao i nhiu chuyn. Thy k con ch ca nh thy ang nui c ng bn thn mi i nc ngoi v cho. Con ch Nht Bn n Trung Quc ri vo Vit Nam, by gi ang kn n nh thy. Thng trc, thy c v Nng kim tra. Cng vic B bn rn qu i sut ngy. Ch c tri ma bo i khng c mi nh. Ti tranh th k cu chuyn ngy xa thy lm hiu trng lin trng Cao ng S phm Nng - Quy Nhn, thy thng khuyn khch sinh vin ging dy trng sn cho thng hng. Hai thy tr ni chuyn hn na gi cui cng ti i vo vn trng tm. Ti n B. gp thy xin thy h tr kinh ph v mua Cng ty Xut nhp khu a phng lm Trung tm Gio dc hng nghip cho ngnh. Ti a cho thy xem t trnh c 4 du. Xem
119

Th trn ven sng


xong, thy bo ti li nh thy ngh tra n chiu thy ch n B gii quyt. n 13 gi 30 chiu, thy ch ti n B Gio dc v o to, bo ti ch Vn phng B ri thy i u chng 15 pht sau quay li a cho ti t trnh thy ph: "ng gii quyt h tr cho Phng Gio dc v o to Tin Phc tnh Qung Nam - Nng 250 triu theo t trnh. Chuyn S Gio dc v o to Qung Nam - Nng lm vic vi V K hoch Ti chnh B b sung kinh ph thc hin. c ht li ph ca thy trong t trnh, ti mng n run c ngi. Ti vo Vn phng B ng du ch k ca thy trong t trnh v ng du vo giy i ng ca ti. Sau i tm thy cm n nhng tm khng c thy. Thy cng vic chnh ca mnh t yu cu ngoi sc tng tng, ti vi vng gi xe m ch ra ga, ly v ln tu v Qung Nam - Nng. n su gi chiu, chuyn tu vo Nam bt u chuyn bnh. Tri ma, ngi i li t nn va ln tu l ti c ch ngi. Tu bt u chy nhanh, i qua nhng con ph nh, ra nhng cnh ng, vo nhng xm lng, n nhng nh ga nh lt nhanh qua khung ca toa tu. C lc con tu nh b cng ra, ku ln rng rc kin kt trn ng ray. Tu li ln dc, xung o, trn ra bn bi bin y sng v gi. Ti thm ngh cuc i ca con ngi cng ging nh con tu cn mn kin nhn chy trong m, bt lun tri ma hay nng c nhm n mc ch pha trc m chy nhng hot ng ca con ngi kh hn nhiu, khc hn
120

Nguyn Khnh
nhiu. Nu c y cc yu t nhit tnh, thin ch, say m vi cng vic m thiu i mt cht may mn th mi d tnh c th l con s khng, mi tnh ton u l v b. Ti cng vy! May m tri ma Th trng nh nn ti c gp. Nu tri khng ma chc g cu chuyn ca ti li c hu nh vy... Ngi mt lc, ti chm vo gic ng mi mt, trong cn m hin ln mt v Th trng rt i thng, chn cht mc mc, chia s lc ti ang i, gp b vo chn ca ti ming ch gi to b.

121

Th trn ven sng M I XA KHNG V


i ng v vi nhng cn ma tm t, but lnh, lng ti li cm thy bun man mc v nh m ti v cng. M ti mt vo u ma ng nm 2003 nhng i vi ti m vn lun hin hu v tng nh chuyn mi xy ra hm qua. Khng ring g ti c cm gic ny, m c gia nh ti cng vy! Cng thng nhc n m vi tt c tnh cm thng tic yu qu trn trng. Mi dp k nim ngy mt ca m, ngy hai mi thng mi dng lch, c nh li k v nhng k nim lc m cn sng. C th ni m ti sinh ra l lo toan tnh ton cht vt c i cho gia nh, chng con. V th khi tui ng v chiu th bnh tt bt u p n. M ti b bnh hen suyn. Khi tri gi tr tri nhng cn hen ni ln hnh h m. Ti phi tc tc ch m n bnh vin huyn m th -xy. ct nhng cn hen n mc tm ngi, bc s phi cho tim loi thuc corticosteroid, m m dn, ngi gy guc, i li kh khn, mi ba n khng qu mt chn cm. Thy vy, cc con ti ginh lm ht nhng vic trong nh b ni ngh ngi. Xem ra m ti khng ng , m khng thch khng, nn h khng c ai nh l m tranh th lm ht nhng vic bp nc trong nh. Mt hm, m t nh bc ra sn b trt ng ngi xung t, b gy tay phi b bt hn hai thng mi .
122

Nguyn Khnh
Th ri nm 1999, m ti b tai bin thp t nht sinh phi n bnh vin chy cha gn ba thng mi ngi dy c nhng lit mt na ngi. Trong ba thng nm bnh vin khng lc no bn ging m vng ngi. Khng em ti, th v v cc con ti. Thy vy, ti rt mng! Khi xut vin c nh ti vui n m v trn mt chic xe ln. Ti y xe ln ch m i trn ng t bnh vin v nh di hn cy s. M con, b chu ni ci. Ti ngh nh th m thot cht. a m v nh, c gng luyn tp nht nh th no m cng s i c. tui 80, m cn sng, ngy ngy i ra i v trong nh vi con chu l qu lm ri. Mt bui tra, c nh ang n cm, nghe c ting ng nh trn ni m nm, chng ti chy n bn ging m, thy m nm sng soi di t. Chng ti vi m ng ln. Hi m mi bit v sao m ng. M tranh th ngi dy ri vn theo ci cy chng ti buc sn bn ging m tp i. Khng ng sc m yu, khng c ngi gi m nn ng xung. Nghe m ni au c xng i ti thy khng n ri, nn chuyn ngay m n bnh vin. Sau khi chp phim, bc s cho ti bit m gy c xng i. Khi nghe tin ny, ti au n a nc mt. Nh th l ht hy vng v ngi gi m gy c xng i th kh khn v cng. Hi bc s c chuyn vin xung Tam K xin m c khng? Bc s bo: Tui ca bc trn 80 ri li b tai bin, b hen suyn khng th no m c! Sau khi b bt c nh, ti bun b a m ti v nh. Vn by gi phi tp trung lo cho m khng b
123

Th trn ven sng


lot. Ti i mua nm nc v cho m nm nhng m bo nng khng nm c. Qu tht nhng iu ti lo n. M b lot c lng ln mt c chn. Ti phi khot ci vt ging thnh mt l thng cha vt lot ra. Hng ngy mi ln i lm v ti tri bc chiu di ging, nm nga ra, dng n pin soi ln ra vt lot trn lng m. Nm di ging m, ti ngh: C i m nh mt c xe ch con i n by gi, xe h con li lm ti x sa xe cho m! Lm c vi hm, cc con ti thy ti lm nh vy, chng n ginh lm ht. Ti mng! Nh vy, con ti trng thnh ri. Kin tr ra vt thng cho m. Vt thng th lnh nhng m li gy nh que ci. M nm mt ch trn ging. V chng em ti, nh x Tin M cng thng xuyn v cng gia nh ti lo tm git bn cho m tng tha cho mung canh. Con ti m no i lm v cng n ng bn b. C lc b chu ci khc khch trn ging. Ti hi: Ci g m ci vy?. M bo: Con mi n sp c chng ri m cn r v tau!. Nghe vy c nh cng ci. Sau , khng lu, ti i hc lp Cao cp chnh tr ti Nng. Mi tun, tranh th ngy th T v th By ch nht v thm m. Thy sc m yu dn, ngy n vi mung cho, cn hen li ti pht, m hay ni mt mnh th chuyn, ti lo th no ri ngy m i xa cng n. V ngy y n! Chiu hm ch nht, ti n bn ging m ni vi m rng: By gi, con ra
124

Nguyn Khnh
Nng ngy mai hc. M nh th t con li v!. M ti dng nh bit trc ngy mt nn nm tay ti ni: Con nh vi m m nay na thi!. Ti ngh rng m mun ti nh nn ni vy! No ng tra hm sau va n cm xong v nh ngh Phn vin chnh tr Nng, c ting in thoi, linh tnh c iu chng lnh, ti run run nghe Hng con trai ti gi. B mt ri ba i!". D on trc s vic nhng nghe tin ny ti thy nh st nh, chao o v bt khc. Nh anh em cng hc bo cho nh trng ti xin ngh hc v th tang m. Ti ly xe Honda i v Tin Phc. Anh em Phng Gio dc bit tin m ti mt nn c thy Bi Xun Tam i dc theo ng xung Tam K ra Nng n ti. Va i ti va khc, khc n sng c mt, nhe c ng v nh. Hai gi chiu n nh, thy b con tp trung ng ngi i ti v. n bn ging m, ti m m vo lng m khng dm tin l m mt. Ti khng cn khc c na v chuyn xy n qu t ngt. Mi chiu hm qua, m bo ti nh. Nu nh ti nh vi m mt m na, m cui cng trc lc m i xa th lng ti au n, day dt bit bao!?. Nghe tin m ti mt, b con h hng, xm ging ng nghip xa gn ca ti ti thm ving rt ng, ai ai cng thng tic m ti v ni: M ti l ngi nhn hu, thng ngi, sng rt gin d, ci m vi tt c mi ngi.
125

Th trn ven sng


Gia nh, gia tc ti t chc l tng nim m ti trc lc di quan. Anh Nguyn Sn Cc thay mt Hi ng gia tc c iu vn tng nh m ti. Khi i tang l khing c quan ti m ti ra khi nh th tri ma. Nghe ting ma, c nh khc nc ln cn ti thm ngh m i tri cng au lng m khc. Ra n ng, tri gng li, tnh ma. u cht khn tang, ti i chic nn l rch bc li trc c quan ti ca m cng vi b con anh em xm lng ng nghip tin a m ti v ni an ngh cui cng ti vn nh G Th bn ni ti. M i, M i xa khng v na! Con chu xin nguyn cu cho m c bnh an yn ngh di sui vng. Sut cuc i m cho chng con tnh yu thng v b bn, m l bng mt du m, l ngun sng, l tnh thng yu bt tn ca i con. M i xa nhng hnh nh ca m mi mi cn li trong chng con. M i! M i!...

126

Nguyn Khnh V CHNG EM TI

gy em ti ly chng, dng ti n nh chi ni vi ba m ti: "Anh ch g chng cho T v ch chi m ngho qu th!" Ba m ti khng hi lng vi cu ni trn nhng khng phn i m ch gii thch: " Dng ni th ch giu m lm g, ci nhau ri v nm n cng ht. Ngho giu trong bn tay chng n!".

Qu thc ngy mi ci nhau gia nh v chng em ti rt kh khn. Trong cn nh tre cht chi ch k mt b vn g v mt ci ging tre. Hai v chng u l vin chc nh nc vi mc lng thu nhp t i khng trang tri cho cuc sng ti thiu ca gia nh ch ni g n vic khc. Ci nhau c vi ba nm, em ti sinh con trai u lng bnh vin Huyn. Sau khi sinh m ti bo Thnh em r a v v nh ti m ti chm sc. c vi ngy em ti ni mu sn hu nn st li b. C lc ln 41 , leo ln tng nh va ci va ni nh in. M ti em gi rch chi cn ra t tr t ma m vo em ti. Ti i lm v thy cnh tng nh th, ti ngh khng xong ri nn hi c nh chun b qun o a em ra bnh vin huyn. n bnh vin, em ti tip tc st, c ngi ni mn nh cm chy. Bc s chn on em ti b bnh si phi chuyn sang khoa ly. My ngy sau bnh cng nng hn nn ti quyt
127

Th trn ven sng


nh xin chuyn xung bnh vin Tam K. Xe ca bnh vin b hng. Cng may nh huyn cho mn chic xe Uoat chuyn vin cho em ti. Khi nghe ti ni chuyn vin cho T, Thnh rt lo lng v trong ti khng c mt ng xu no. Ti cng vy. C hai anh em cha n k nhn lng. Ti ngh: "Mnh c chic xe p v ci ng h eo tay. B qu, mnh cm cc vt dng ny c tin mua thuc cho em". Hm chuyn em ti xung bnh vin Tam K vo bui chiu gi Lo thi nng nh la. M ti ln cn hen suyn cng phi nm vin ngay sau . Khi a em ti ln xe, m ti ngi trn ging bnh nhn ra v khc. Ti bo Thnh m cu t ln xe cng i vi v cn ti p xe p theo sau xung Tam K. n bnh vin Tam K vo phng hu sn, mt lc sau c bc s n khm. ng ngoi nhn vo, ti thy v bc s ch a mi ngi lt qua phn kn ca em ti, i ra ni vi ti: "C em ca anh b st nhau ri. Phi no ngay thi!" Em ti c cc y bc s no ht phn nhau cn st li trong t cung. Sau , ti c bc s gi n ngh ngi nh phi mua mt l thuc Lancoxin ngoi bnh vin 80 n 100 ng. Trong tay ti khng c ng no. Ti bo Thnh ang m cu t trng T cn ti chy n nh V Khc Trng bn thn ca ti, cng lm gio vin mn tin. Trng cng khng c tin nhng ha vi ti th no cng mn c tin cho ti. Ti li chy tip n nh Bc s Hi nh khu Nam Tam K, ngi qu Tin Phc hi mua chu thuc. c Bc s Hi
128

Nguyn Khnh
gii quyt ngay cho ti mua l thuc Lancoxin cn tin nong bc ni: " tnh sau!". Cm l thuc trn tay ti mng n chy nc mt, p xe n bnh vin bc s tim cho em ti. Ti n, V Khc Trng em tin vo bnh vin cho ti mn 200 ng. Tnh ngha anh em bn l vy ! T , gia nh anh em ti v V Khc Trng tr nn thn thit. Thuc tt li ng bnh! Sau khi tim thuc mt m, sng hm sau em ti hn. Nm bnh vin vi ngy, em ti c bc s cho xut vin v. n nh, m ti mng qu, khe ra. V chng em ti, yu thng nhau, chm ch lm n, ngoi thi gian i lm c quan trng hc, v nh lo trng tiu, trng chui, nui g nui heo bn ly tin dnh dm tch gp dn dn sau ny xy c ngi nh, mua ci ging ci t, lm li ci sn...Nh ca tuy cng bnh thng thi nhng li gn gng sch s ngn np. Sau ny v chng em ti sinh c thm b Bo. Hai a con lc nh chm ngoan ln ln u c vic lm. V Nguyn Quc t i b i vi qun hm Trung y s quan chuyn nghip cn V Nguyn Hoi Bo con gi lm Vn phng Trng THPT Hunh Thc Khng. Em gi ti ging m ti v cng. Tnh nng ny m bc trc rng ri, tnh bp chp nhng chu o, thng ngi. nh c gi k, ci hi th no cng chun b nhng bnh chng, bnh t... lm qu cho
129

Th trn ven sng


b con h hng em v cho con chu nh. Cn Thnh l ngi rng lng bit iu, cn thn ngn np trong li ni vic lm. Tri cho hai v chng c nhng tnh cch khc nhau li b tr cho nhau trong cuc sng. Tun no, v chng em ti cng v thm nh ti. Lc th cm ci trng ht vt ln, lc th xch bnh em v cho ba ti. Nhng ngy ci hi ca gia nh ti, v chng em ti n t my ngy hm trc, T th cng vi cc con ti i ch mua . Thnh th k dn sp xp bn gh qut dn v sinh...t nh ra ng. Vo ngy Quc Khnh 2 thng 9 hoc ngy Nh gio Vit Nam 20 thng 11, nh ti thng lm m, bn hay nh c th g l u nhn v chng em ti v ngi quy qun bn bn n ni chuyn rm ran, rt vui. nh em ti cng vy! Thng mi ln tip khch hoc gp hai ng sui th no v chng em ti cng gi mi th mt t, khi th ci i g, khi th cc xi bt m gi v cho gia nh ti. Np sng ca hai gia nh ti v em ti xa nay l vy. Lm mt vic g m thiu nhau l thy trng vng khng yn lng. Ti ngh trn i ny c nhiu th qu nhng c nhng th qu khng mua c bng tin. S yu thng chm sc quan tm n nhau trong tnh mu m anh em bn b ca cuc sng i thng khng phi qu hn vng sao!?.

130

Nguyn Khnh V CON


au ngy thng nht t nc, v iu kin kh khn nhng nh anh em gip v ti c vo lm nhn vin bnh vin Tin Phc. L ngi tht th chm ch v chu o vi mi ngi nn v ti c cc y, bc s v bnh nhn thng mn. n nm 2000 v ti ngh hu v nh lo cng vic cm nc, git gi v chm sc my chu. Gia nh ti c ba ngi con Thu Thy, Thu Hi l con gi, Vn Hng con trai. a no cng theo nghip dy hc ca cha. Thu Thy dy trng Mu gio Mm Non. Thu Hi v Vn Hng dy Trng THCS. Mi khi gp nhau l cha con c dp ni chuyn v trng lp, hc sinh... Lc con gi ln, ti ngh tt nht l chng n ng ly chng xa. V ly chng xa kh c iu kin gn gi chm sc nhau. Khng ng sau ny, suy ngh ca ti thnh hin thc. Thu Thy c chng V Vn Dng lm th n x Tin M cn Thu Hi c chng Trn Vn Huyn lm ngh in c nh cch nh ti mt cy s. Gia nh ti c chuyn g ch cn in thoi, nm, mi pht sau, r con u c mt. Con gi yn phn. C gia nh, con ci vi mc thu nhp hng thng tm n qua ng lng ca v v ngh lm ca chng. R con mi ngi mt tnh, a th thng thn bc trc, a th tht th chu o. c
131

Th trn ven sng


ci l tt c u bit sng v mi ngi, bit knh trng l php, thng yu ng b cha m con ci. C nh ti mng nht l c con trai Vn Hng, n hin nh t, tht th nh m. Hng l ngi c bn lnh v ch tin th. Sau khi tt nghip ph thng, n theo hc lp Trung hc s phm, thy khng n, li tip tc theo hc lp i hc S phm ngnh K thut Cng ngh - in t. Ra trng dy hc Trng THCS Nguyn Vn Tri-Tin Lnh. N l ngi sng trung thc, ha ng, thn thin vui v vi ng nghip vi hc sinh, cn v nh th m ang, tho vt trong mi vic. Ngy ngy, vui nht l cc con gi dn cc chu v nh ti. Ba ti thng ni: Trn i ny khng g bun bng trong vn khng c cy n qu, trong nh khng c ting tr con. Cc chu v bn ng c, b ngoi ci g ng, b cng phn. Khng phn l ng b n khng thy ngon. Vi ti, c cc chu l c mt tri v nng m, hoa ti v qu ngt. Nhn cc chu ti nh li hi mnh cn th b nh Nguyn An, Hn Ni con Thu Thy v Anh Th, Anh Thi con Thu Hi by gi. Hi , thy ci g ti cng thm, cng mun nhng khng c. Theo m i ch vo hng qun thy o qun, bnh tri thm nut nc ming nhng khng dm i v c i m cng khng c tin mua. C nm, ng ngh, i chi, i hc cng ch mt b . n tt, cha m mi mua cho b mi thay, gi cho n bnh tt bng c tay ti mang i khoe khp xm v thi hi vo ci bng quang ca con heo nh bn cnh
132

Nguyn Khnh
mi m n tt lm bong bng cho ti chi trong my ngy xun. Nh m thng cha m ngho v thng cc chu. Ti mua cho Nguyn An chic xe p, Anh Th ci xch mang i hc gi l phn thng ca ng ngoi tng cc chu hc gii. n gi c ming xi cng mang v. trng c ci bnh n na bui cng dnh cho chu. Tt Trung thu, Nguyn An li bn ti th thm: "ng ngoi! Ci u ln ngi ta bn c t khng? Ri n khng ni g thm. Ti hiu n cn g nn vi ngy sau, mua v ci u ln chng n ma cho vui d bit rng cha m chng khng chng n thiu. C cm nhn i iu v gia nh nh vy mi bit i khng ch sng cho ring mnh m sng l cho ngi khc. Quan tm n ngi khc l ngi khc quan tm n mnh. Mnh dng dng lnh nht vi ngi khc th ngi khc cng v cm bng gi vi mnh. ng b ta thng ni: C qua c li mi toi lng nhau!. ng trch nhau chi chuyn con chu bt hiu vi ng b cha m v thu nh chng chng kin cnh cha m chng sng gh lnh v tm v tnh vi ng b v ng b cng chng coi ra g cha m chng. c lai c bo! Nhn tin y thi! Cho nn ngn ng hin i mi cho rng con ngi l tm gng bit ta th nh sng diu k v bit thu ht th gii chung quanh vo mnh. Gng m khng ai soi c! Khng soi c khng cn l gng na, n s b v dng, vt i. Th mi hiu s nu gng v tnh thng ca con ngi l yu t quan trng nht to ra xc cm lng tin gip chnh con ngi tn ti pht trin.
133

Th trn ven sng CHA TI

ha ti sinh nm Su (1925). Hi cn nh, cha hc xong chng trnh Yu lc ( Bc Tiu hc). Sau gia nh kh khn, cha nh cho n nm 1947 tham gia chnh quyn cch mng, lm lp to tc c xng Tn An. Nm 1954 lm trong Ban Kinh t huyn ph trch cng tc ng v v on Thanh nin cu quc x Tin K. Khi k kt Hip nh Genve, cha ti nh. n ngy thng nht t nc nm 1975 tham gia mt s cng vic ca a phng thn x. Cha m ti l thn tng c bit tn th v ngng m ca i ti. Nghe nhiu ngi ni cha ti thi trai tr dng ngi cao ro trng tro hot bt. n sau i my rm l i mt sng long lanh hin t nh bit ni. M ti vn thng hay ni bng gi: Cha lun trong mt cc b, cc ch!. D hc t nhng cha bit ting Php v nh rt lu kin thc hc. Cha cn l mt ngi hay khai thc nhng cu chuyn Khng m c v nng v hng ngy. Ngi ta trng m trng u lm mn t ri mi gieo ht cn cha ti cy qua ba li t cn g gh lm chm nhng cha vn gieo m u trn . y th m ma no cng trng. B con hi v sao nh vy? Cha tr li: Ht m ht u ny mm i hn t bay ln!. Nhiu ngi nghe xong lc u nhng v nh ngh li thy cha ti ni ng v cy
134

Nguyn Khnh
ba k qu mt xp ca t lm cho cy chm pht trin. . Cha ti l ngi thm trm hin lnh dung d nhng nghim khc. Gp li cc bc cha ch, bn ca cha ti ngy xa, ai cng bo: ng Nguyn Khc Nim l mt ngi hin t c , hay gip mi ngi. Khi m ti sinh ti v T em gi ti, ngoi thi gian bn rn cng vic ng ng v cng vic x hi, cha thng dnh ht thi gian cn li cho gia nh con ci. Cha ti t ni nhng khi ni th c vn , i hi con chu phi suy ngh. Nh c ln, lm Phng Gio dc v o to, nm no Tt n ti cng ch nh vi ba ngy, khng tranh th thi gian thm b con lng xm. Cha ti thy vy cng thng cm cho thng con trai bn vic nc nn mi vic lau chi qut dn bn th ng b, nh ca, ng u lm ht. Mt hm sng mng mt Tt cha ti dy sm, thay nc thp hng trn bn th ng b ri gi ti n bo: Con thp hng bn th ng b i ri ba ni cho nghe mt vic. Ti thp hng ly ng b xong n ngi i din vi cha. ng y ly nc tr va mi pha v pha ti v ni: Ba con khi au rut tha con gi ai n khing i bnh vin? C phi con gi lng xm khng? Ti thy mnh v tm, v tnh qu! Cha ti ni tip: D c bn rn th no trong ba ngy Tt con cng phi sp xp thi gian i thm hi b con lng xm. Chc con hiu cu Nht i vi quan, vn i vi dn ri!. Ti ch cn bit ci u d mt ting.
135

Th trn ven sng


Cha ti nh mt lo nng tri in, c i ngi gn b vi rung vn t ai. Nh lm nm so rung, su, by so t u trng cy vo sc lc ca cha v m. Quanh nm bn ma cha tt bt vt v bn ma. Ngoi vic cy ba, cy gt, cha cn tranh th trng sn trng khoai lang, trng m u bp trn mnh t n b sng Tin. n ma thu hoch, m em ra ch bn c tin nui ti n hc. Mt thi kh khn nn vic vn chuyn la khoai v nh ch yu trn i vai ngi nng dn nn hai vai trn ca cha m lc no cng chai sm gn guc. Gia nh ti thuc din gia nh T i ng ng gm bn th h. Ti c chu ngoi, cha ti thnh ng c. Cc con Thu Hi, Thu Thy, Vn Hng v bn chu ngoi ngy th by ch nht hng tun tt c u v quy qun bn cha ti. Cha ti l linh hn ca c nh. c ci tri cho l ng cn sc khe, mt cn sng, nh lu, tr tu minh mn nn gia nh rt mng. Mi bui sng cha ti dy sm hn con chu. Sau khi v sinh c nhn, qut dn nh ca, pha mt ly c ph ch sn, ng ngi ung v nghe thi s lc 6 gi, sau c bo bit tnh hnh y . Nhng ngy cha khng lm vic y l nhng ngy mi mt cm au. Con chu bit vy nn a th lo cho ng ming cm, tha cho khuyn ng c gng n tht nhiu, a th mua thuc cho ung, cu mong ng chng khe vui cng chu con. Cha ti l tr ct vng chi ca gia nh, l ch
136

Nguyn Khnh
da tinh thn ca b con lng xm. Hng xm m gi, khng ai khng mi ng v ng l ngi cao nin v cng l ngi c uy tn trong lng. Mi ln gia nh c gi k ng gi con chu v phn cng nhim v c th. a i mi b con xm lng, a ln thc n i ch, a vo bp nu nng. a no cng rm rp ngoan ngon nghe theo li ng. Nm 2014, cha ti vo tui 90, ci tui thng th ca i. Nhiu lc cha m chiu, bn thn ni vi ti: i ngho eo ng theo cha n hai phn i ngi. Cha chng kin mi th t thiu sang , t rch sang lnh, t nh tranh sang nh ngiXem i bo cha thy: Ni ny ku ca rng ht cy, sui cn dng, rc bn cht y u lng cui ph...phng tin giao thng pht trin, ng s cht hp, thc km ci ca con ngi lun rnh rp gieo ci cht cho con ngi. Cha nhn thy cuc i by gi so vi ngy xa sao m sp nga qu. Con ngi c cm gic mu m, tham lam, v cm hn cho ng tin thnh sc mnh dm cht lng tm, coi thng o l. Cha thy s nn dn d con chu phi cn thn sng cho tt vi i". Cha ti hc khng cao nhng bit rng, khng l nh hin trit nhng bit chim nghim chuyn th thi nhn tnh. ng l ngn gi mt lnh, l hi th m p, mn qu ngt ngo, l mt tri ta sng hin hu trong tm hn chng ti.

137

Th trn ven sng CH NG


rong hi din Ting ht nh gio t Qung" ca ngnh Gio dc v o to Qung Nam, Ban T chc yu cu mi trng tham gia hi din phi c mt tiu phm kch ni v ch cc phong tro ngnh Gio dc v o to ang thc hin. Ngi hp bn mi khng tm ra c tiu phm no ng c nn c Trn Th Lng Ch tch Cng on nh trng gi ti nn vit kch bn cc thy c tp. Ti ngh vit kch l kh y. Bit ch no vit. Thi th hy c gng th sc mnh xem saoT ng vin mnh nh vy v ti nhn li. Ti hm , ti chn ch chng tiu cc trong ngnh vit kch bn. Tiu phm c ly tn l Ch ng. Ch ng ca cc nhn vt hin ln trong ti mt cch gai gc, sng ng vi nhiu tnh cch quan im vic lm v mu thun khc nhau chung quanh chuyn gio dc hc sinh trong nh trng. on kt c hu mi ngi u thy c ch ng ca mnh trong s nghip trng ngi. My ngy sau, ti cng Ban Chp hnh Cng on nh trng chn cc thy c phn vai v mi anh ng Nht chuyn vin Phng Vn ha Th thao huyn n o din luyn tp. Ch gn mt tun cc thy c thuc ni dung kch bn, bt u bng cu chuyn xy ra mt trng THPT vo cui hc k 1. * *
138

Nguyn Khnh
Cnh mt hai hc sinh snh vai nhau xut hin va nhy chn so va ht Tin Phc qu em h sang trn cnh phng . Ngn ve gi vang nghe ting chim ku. Cnh vng chiu u a. i cu m ht, Ngt ngo ca dao l bay cnh c qua (Nhn vo trong sn khu gi): Hc sinh 1: - C Chu! C Chu! Hc sinh 2: - C Chu i! Minh Chu: - C c y, c vic g th cc em? Hc sinh 1: - C ngi xung y em ni ci ny! Minh Chu: - C vic g m quan trng th cc em? Hc sinh 2: - C bit khng, khi hm em nm m thy c b v di xui, khng cn trn ny dy chng em na Minh Chu: - Nhng d sao cng ch l gic m thi! ng khng no ? Hc sinh 1: - C ni vy c ngha l C vn y vi chng em phi khng c? Minh Chu (Gt u, nhn cc em u ym): - c s li. Hc sinh 2: i! Th th vui qu! Em c b hoa rng tng c. Minh Chu (Cm ng):- C cm n cc em nhiu lm.
139

Th trn ven sng


Hc sinh 1 + hc sinh 2: - Hoan h c! Cho c chng em i tp vn ngh . Minh Chu: - , cc em i! (Nhn theo) i! Nhng em hc tr y, ng yu v d thng qu! Cc em tht hn nhin trong sng(Tr v gh ngi, v suy t, Hong vo) Hong: - H! Minh Chu (Git mnh): Tri t i! Anh lm ngi ta ht hn (Trch mc) Ch anh n lc no ? Sao khng in bo trc cho em ra n ? Hong: (V du dng) - Anh mun to cho em s bt ng, bi v mi s gp g bt ng u cho chng ta nhng iu th v. (Nhn Minh Chu ri hi) - Sao em gy th ? Em b m ! Minh Chu: - D khng! Em vn bnh thng y thi! Ch c iu hi st mt t v bn rn s kt hc k 1. Hong : (Nhn k hn) - Khng! Anh trng em gy v xanh lm! Nhn em anh thy xt xa qu! Hc i hc ra trng l c gio dy Trung hc ph thng, vy m! Lng khng mua m phm, ni g n vic bi dng cho sc kho. Minh Chu (Chau my khng vui) Hong (H ging thc lng): - Anh rt lo cho em, em khng th tip tc sng v lm vic nh th ny mi c.
140

Nguyn Khnh
Minh Chu: - Cm n anh lo cho em! Nhng mi ngi vn sng v lm vic c y thi!. (Ch tay ra ngoi) - Anh nhn ka!(Ko Hong ch ra pha ngoi sn khu) Nhp sng vn ang hi hMi gio vin vn ln lp, cc em hc sinh vn n trng Mi ngi vn ang m hi cng sc xy dng cuc i ny tt p hn. Hong: (Kh nhn vai) - Nhng mi ngi khc! Em khc. Em u phi l ngi mnh t ny! Vy m phi chn vi tui xun ni y. Trong khi bit bao ngi sinh ra y, gi li bn nh xung thnh ph, em khng thy sao ? Minh Chu: (Lng tng, phn vn) - Anh lm em kh ngh qu! Hong: - Em chu kh nhiu ri, lc nh theo m chy hng rong, theo cha y xe th, by gi em c anh, d g anh cng l ngi trong gii xy dng, c quan h rng, anh chy vy vt v, hon tt h s xin chuyn em v thnh ph xin vic vi mc lng gp nhiu ln lng c gio ca em. Ri mnh t chc l thnh hn chng ta c gn nhau hn. em kh mi nh th sao c! Bn b s ngh anh nh th no?! Minh Chu: - Ti sao vic h trng nh vy anh khng bn trc vi em? Hong: (Qu quyt) - Anh bit th no em cng ng vi anh! Nn anh nh ng ch lm vic
141

Th trn ven sng


tnh nh v, h mi chu nhn em vo lm vic. Minh Chu! Cnh ca may mn khng t m bao gi. C hi ngn nm c mt! Em ng vi anh nh? Minh Chu: - Anh ni ch ng mt na cn mt na kia khng ng vi em ri!. ng l cnh ca may mn khng t m bao gi nn em khng nh ai m h, tng lai ca chng mnh phi t chng mnh quyt nh m cnh ca bc vo tng lai ch anh ?. Hong (bc bi): - Tht cha thy ai c ngh in r nh em. iu g lm em in th? Hay l hc tr y lm cho u c em m m ri. Minh Chu: - Anh li xc phm qu mc n em ri! Ngy u yu em, anh u c nh th? Hong: (Du ging) - Xin li! Anh c hi xc phm n em nhng anh quyt nh ri! C m em cng ng vi anh ri!! (a th cho Minh Chu) y em xem th m i! Minh Chu: (Chua cht c th m) Minh Chu ca m! Va ri Hong c gh nh v bn vi m v vic lo chy vy chuyn con di v thnh ph v lo tnh ton cho tng lai ca con sau ny. Do ny tr tri m cng thng hay b au nhc nn con cng vi Hong nhanh chng sp xp c v gn m. Hn con! M ca con. Minh Chu: - Anh Hong! L ra lc ny, anh cn phi thng cm v chia s tho nguyn c m c lm c gio ca em! ng ny, anh dng tnh cm
142

Nguyn Khnh
ca m to sc p vi em. By gi em mi thc s mi hiu anh!. Anh Hong! Em mong anh hy suy ngh li i u c phi ai cng sng v tin. Hong: - Sng khng v tin th ly ci g sng ch! L hc tr ca em c nui em c i khng ? Anh quyt nh ri! Mt l em nghe anh v thnh ph Chng mnh s t chc l thnh hn. Cn nu khng th... Minh Chu: (Sng s) - Ka! Anh Hong! Anh thc s ngh nh vy hay l.. Hong: (Dt khot) - Anh quyt nh nh vy! Hm nay cha tr li c th c m ngh cho k i. Tr li sau vn cha mun. ng nhng hnh ng xun ngc s kt thc bng ni n hn. Cho em! (Hong vi v b i, Minh Chu au n gi vi theo) A...n...h H..o....n..g! (ri qy xung). n sn khu chuyn mu, n Tuple chiu vo Minh Chu. Tp ma hc sinh xut hin trong nn nhc Khi em bc vo i c l ngi u tin ht cho em nghe bi ht v mt con sng nh, Khi em bc vo i c l ngi u tin c cho em nghe bi th v s tch t nc, bi th! i bi th vang trong tim em li ca c m thm du hin, c l dng sng nh mang nng ht ph sa cho cy i n hoa... Sau sn khu gii thiu:
143

Th trn ven sng


Kch bn: Ch ng Tc gi: Nguyn Khnh o din: ng Nht m nhc: Vn Sn Bin o ma. Phng Tho Phc trang: Bch Phng Cc vai din: C gio: Phng Tho trong vai Minh Chu Thy gio: Quc t trong vai Hong Thy gio: Phc Linh trong vai H Thy gio: Vit H trong vai Hiu trng C gio: Th Chin trong vai ph huynh Thy gio: nh Tun trong vai ph huynh V cc c gio trong vai hc sinh v tp ma ph ho. (Tp ma vo sau sn khu, ht nhc. H gio vin cng trng xut hin.) H (Tng hng): - Phc bt tng lai ha v n ch. Minh Chu: ka! Anh H! Anh ni g vy ? H: (Diu ct) -Thnh tht chia bun cng c, mt lc hai ni bun. C hai ci ho cng n mt lc. Mt
144

Nguyn Khnh
l cht lng hc k 1 va qua mn c dy, lp c ch nhim thp nht ton trng b ph huynh ch trch, hai l v hn phu yu qu ca c vi v chia tay. Tnh yu v nim say cng vic, lc ny sao m nghit ng n th! L tng v thc t y ry nhng mu thun. Minh Chu: - Anh chia s cng em y ? H: - Vng! ng nghip khng chia s lc ny th cn dp no qu hn. Minh Chu: - Sao em nghe c cht g cay ng qu! H: - Bi th cho nn c cn phi thc t hn mt cht. Nhn xa hn mt cht. Khi tm mt m rng ra, mi bit mnh thiu hiu bit n nhng no. Nh ti y Minh Chu: - Nh anh th sao ? H: - Th mm nn rn bung, sng phi bit thch nghi, mi tn ti c. Minh Chu: - ! Th ra l th! H:- (V hunh hoang) - Th c thy y! Trong c ch th thng hin nay, ngi ta ang cn n nhiu con s, nhiu ng tin, trong gio dc ngi ta ang cn n vt k hoch, hc sinh ln lp v thi tt nghip 100 %! Minh Chu: - Anh ni ng! Nhng th chng ta rt cn nhng n phi c c bng chnh sc lc
145

Th trn ven sng


v tr tu ca bn thn mnh, nhn y em cng ni tht vi anh, s khn kho thiu trung thc anh ngi ta ch c th tin c mt ln, s khng c ln th hai v em e rng s phi tr gi t y anh H ! H (Lc vai ci di): - Nhng c nn nh i!... Chng ai di g cm ngang cy gy m i trong rng. Minh Chu: - V th cho nn anh mun lm thn ln chui u cng lt ch g?. H: - Ch ngay thng, trung thc nh c ri phi chu thit thi kh s hay sao? Ngay trong hc k 1 va qua, cht lng ging dy mn Ton lp 12 do c dy qu thp m hi ng thi ua c s chia u? Minh Chu: - Nhng khi chp nhn ngh dy hc th mnh phi chp nhn iu anh H !. Chng ta phi nh gi ng thc cht, v c nh gi ng thc cht th cc em mi bit c im xut pht ca bn thn m gng sc vn ln trong hc tp. Em rt bun v hon ton khng ng vi cch nng im, cy im ca anh t cht lng mn hc 95% trong hc k va qua. H: (Lng tng ngy bin) - NhngNhng suy cho cng th cng l tnh thng v trch nhim, s s chia trc nhng kh khn ca hc sinh, v li cng l cch ng vin khuyn khch cc em kia m! Minh Chu: - Tnh thng, trch nhim, s chia ng vin ?
146

Nguyn Khnh
H: - Ch sao ? Minh Chu: - Nhng li anh ni sao em nghe k l qu! Em vn lun tm nim rng thi tch cc v trung thc l ti sn c gi tr nht ca ngi lm ngh dy hc. Nn vi em, d c vic g xy ra i chng na th em vn tin rng s kin tr v ch s gip em v hc sinh ca em vt qua tt c. H: - y! C li c tin vo m l thuyt sung y ri. Hn g ai cng bo c l con mt sch.( Ci to) C nn nh mt ngi li lc nh Gt m cng phi tht ln L thuyt u l mu xm cn cy i mi mi mi xanh ti ( Cng ci to). Ph huynh.( Ni ngoi) - Xin cho hi c c gio Minh Chu y khng ? Minh Chu( Ni vi ngoi) - D! C ti y ! Ph huynh( Tt t, nng ny chy vo): - Cho cc thy! cho c! H: - Vng, cho bc. Bc y ni chuyn vi c Chu. Ti xin php ra ngoi. Ph huynh: - thy i ( Cn li Minh Chu ph huynh) Minh Chu: Xin li! Bc tm chu c chuyn g ? Ph huynh A: - Tha c! Chuyn l th ny, va qua trong cuc hp ph huynh, ti khng i d c nn hm nay ti gp c hi c v sao cc em hc sinh hc mn Ton do thy H dy, em no cng cui
147

Th trn ven sng


hc k cng t kh gii, cn con ti hc mn Ton do c dy, hc m hi si nc mt m vn b xp loi yu? Minh Chu: Bc bnh tnh nghe chu gii thch Ph huynh: - Th c gii thch ti rng c ni ti nghe th ? Minh Chu: - Tha bc! Sc hc ca con bc thc cht l vy! V em cha chm. Ph huynh: - Rng? C ni hn cha chm h? Minh Chu: - D! Em cha chm m li cn hay b gi i chi game. Ph huynh: - C ni ci chi? C ni hn b gi i n kem h ? Minh Chu: - D khng! Chu b gi i chi game bc ! Ph huynh: - Ra h! Tri t i! Ci thng ni, tui v tui ni vi ng nh tui n cho hn mt trn! Minh Chu: - Tha bc! Bc nng nh th l khng c u! Gia nh v nh trng phi tm gii php ng vin em hc tt, c kt qu tt hn hc k 2. Ph huynh: Thi, thi!C l c gio, c ni sao chng c, ti ngh k ri! Tt nht l xin vo lp thy H hc cho nhanh c im, ti lm n ri
148

Nguyn Khnh
(a n cho Minh Chu), mong c gip cho gia nh ti. Minh Chu: (Bun b) - Nu bc qu quyt vy, th chu s xin kin ca thy Hiu trng v nguyn vng ca bc. Ph huynh:(Vn v) i! Th th tt qu! Trc ht xin cm n c! Thi cho c ti v. Ti v nghe!...Ti v nghe c!. Minh Chu: (m u, kh tm th thm) - Tri i! Anh Hong i! Gi gi ny anh hiu c lng em Hiu trng (Thy Tm Hiu trng vo): - Minh Chu! Hy ng ln i em! Minh Chu: - Thy! Hiu trng: - Hy ng ln v vng tin chnh mnh, trong cuc chin chng tiu cc ny em phi c bn lnh. Minh Chu: - Em kh lm thy i! (Gc u trn vai thy) Hiu trng (An i ng vin) - Thy hiu v tin em! Bi v em chn cho mnh hng i ng! Minh Chu: - Thy i! Nhng em s mnh s khng v ti ch! Hiu trng: - Hy c ln em! Khng c vinh quang no m khng c gian nan, gian nan cng nhiu th cng phi c gng em !
149

Th trn ven sng


Minh Chu: - Vng! Em xin nghe li thy v s c gng khng ph nim tin ca thy. Hiu trng: - By gi em nn vo ngh i! (n sn khu tt, ht cnh 1). Cnh hai: Cui nm hc sn trng yn ng. Minh Chu tm trng bn chn ch i kt qu ma thi. C bc l th ca ngi bn gi ra c. Minh Chu i! Nh vy l chng mnh xa nhau hai ma phng n. Do y, tao,con Thu nhn quyt nh v dy hc Ty Nguyn, ngay ph ni quanh nm t , ban u vt v mun b vic v xui nhng c nhn vo mt hc tr l nh nu chn mnh li, th l bn tao thch nghi bao gi khng bit, by gi chc chn chn ni ny lm qu hng th hai ca mnh ri. Cn my do ny ra sao, Tm c nim vui mi cha ? cch y my thng tao c gp Hong, tao c hi l do v sao n chia tay vi my. N yn lng, hnh nh n dnh vo mt v tiu cc kinh t no b k lut ri, thy n bun tao cng khng hi na... H (Vo thy Minh Chu) - Ka Minh Chu! Em c thy thy Tm Hiu trng u khng ? Minh Chu: - D, khng thy! Em nghe ni thy i hp trn S mi v nhng cha gp, khng bit c kt qa thi tt nghip cha ? H: (Bn chn lo lng) - Th ti cng ang nng lng mun gp thy hi xem kt qu th no y! (Ting ca nhiu hc sinh gi) - C Minh Chu i!
150

Nguyn Khnh
C c trng khng c? Minh Chu:- C! C y! Chuyn g th cc em? Hc sinh A: C i! Chng em ln mng xem c kt qu tt nghip ri, lp mnh u gn ht c ! Minh Chu: (Mng r)- Th ! Nhng em no rt? Hc sinh B: - Tha c! Ch c bn Cng rt thi ! Minh Chu - i! C chc mng cc em, chc mng c lp! Mt tp hc sinh khc chy vo: - Thy H i! Thy H! H: (Nhanh nhu) - Thy y! Vo y cc em! (Vn v) - Kt qu thi tt nghip lp mnh th no h cc em ? Hc sinh: - Thy i! Lp mnh rt ht ri! Ch c bn bn u thi! H: (Ht hong) - Sao ? Cc em ni sao ? Ni r cho thy nghe th no ? Ti sao li l rt ht ? Ph huynh B: - Khng! Khng th th c! V l qu! (Nhn thy H v Minh Chu) Cho thy! Cho C! (Li cm tay H) Ti hi thy v sao con ti b rt, cui nm mn Ton, con ti c tm phy, m by gi thi li khng im, cn my a hc lp c Minh Chu xp loi trung bnh, m li u ht trn ht tri. Qu thy, qu c gii thch gip cho ti. Ti sao li l nh
151

Th trn ven sng


th? H:(Ti mt, ht hong ) ! th Th Hc ti thi phn, xin chia bun cng bc. Ph huynh: - nh rng l nh vy, nhng ti hi thy ? Phn g m u c lp nh lp c Minh Chu v phn g li rt gn c lp nh lp ca thy H. Nhng m hi cng hi vy thi, ch ph huynh chng ti nghim ra ri. C phc gp ngi nh c gio Minh Chu ging dy th ph huynh chng ti c nh. Cn thy, chng qua trc y thy nng im lm an lng ph huynh chng ti, nn by gi kt qu mi nh th ny (Gin d) -Thi! Cho thy! (Vi con) -Thi v! Khc lc ci chi! (Ko tay con ra ngoi). Minh Chu(Chy theo): - Ka, Bc! Bc hy bnh tnh (Ra theo) H (Lm bm mt mnh) - Chng l kt qu li nh th tht sao ? M sao li rt lm th ?C th cc em b nhm chng ? Thy Tm:(Vo, nghim ngh t tn) - Cc em khng nhm u anh H! ngi nhm ln chnh l chng ta ch khng phi cc em. H: (Vi thy Tm) - Thy Tm! Thy ni vy c ngha l Thy Tm: - C ngha l Kt qu ca ngy hm nay, chnh l iu m Minh Chu d bo trc cho anh ngy hm qua.
152

Nguyn Khnh
H: (Thn th) - V em phi tr gi cho sai lm ca mnh ? Thy Tm: - ng! Bi v trc y, chnh anh t tay bm cho mnh mt qu bong bng, nhn b ngoi th rc r sc mu nhng khi n v ra th ch l nhng mnh cao su v vn. H: - Tha thy Thy Tm: - Nhng d sao, ci gi m chng ta phi tr hm nay cng c phn trch nhim rt ln ca ti (m ngc au n). Minh Chu (Nhn thy chy li) - Ka, thy Tm! thy! ( thy Tm) H (V n hn) - Tha thy!.. Em Em Thy Tm: - Anh H ! Ngh ca chng ta l ngh ca cy bt,nhng con s ch vit khng nguy him nhng phi gi cho cy bt khi b tn thng, phi bo v mc nh bo v mu ca tri tim mnh. Nu khng chng ta s khng sng c trong ngh dy hc. H: (Hi hn) - Tha thy!... Em hiu! V em s ng ln t vp ng hm nay. Minh Chu (Vi H) - Anh H! Em tin rng anh s lm c iu ! H: (Vi Minh Chu) - Minh Chu! Em tm c CH NG cho mnh ri! cn anh, xng ng vi nim tin ca thy, ca em, anh s tm c
153

Th trn ven sng


ch ng cho anh. Minh Chu (vui v) - Ch ng cho chng ta ch anh H! Thy Tm(V mn nguyn) - Minh Chu ni ng! Ch ng ca chng ta phi khng anh H ? H + Minh Chu: - Vng! Ch ng ca chng ta!. Hm hi din tnh, cc thy c trong nh trng n xem rt ng. Trc ht xem chng trnh vn ngh trng mnh, cc thy c gio din ra sao. C hi trng im lng, n sn khu chuyn mu, n Tuple chiu vo Thy Tm + H + Minh Chu. li bi ht Dng sng i em ct ln, tp ma vo vy quanh. Thy Tm + H + Minh Chu nhn cc em trong nim t ho hnh phc. * * * Kt thc v kch, c hi trng vang ln ting v tay khng dt, my thy trong Ban gim c S Gio dc & o to v Ban Thng v Cng on ngnh ng dy n chc mng ti. Cc thy c trong nh trng cng nhn ti vi nh mt trn y nim vui v xc ng. Cn ti rt vui v t ho vi nhng thy c gio nh trng, hng ngy ch quen vi vic dy hc trn lp vy m khi xc nh c nhim v cc thy c nhp vai, thnh nhng ngh s khng chuyn din kch rt xut sc.
154

Nguyn Khnh
Kch bn Ch ng ca trng ti t gii A. Ngy hm sau trn mt Bo Qung Nam ng bi nhn xt tiu phm ca trng ti: "Khng ch c ni dung t tng tt, cc tiu phm u c cc thy gio, c gio - tc gi khng chuyn - th hin mt cch kh nhuyn trong vic xy dng ct truyn, xung t v gii quyt xung t cng nh din xut trn sn khu. Tiu biu trong s ny phi k n l tiu phm Ch ng ca trng THPT Hunh Thc Khng. Mt c gio tr (c Minh Chu) dm chp nhn b ng nghip ch, ph huynh phn ng, ngi yu quay lng ch v cc em hc sinh thn yu ri cui cng c nhn li c s ng h ca mi ngi v khng nh ch ng cao qu ca mnh trong nh trng, trong x hi".

155

Th trn ven sng BNH V CM TRONG HC SINH


Ngy hai bui n trng lm vic, ti cm nhn nhng suy t trn tr day dt ca thy c trc nhng hin tng suy gim o c hc sinh. Nhiu thy c ch nhim lp than phin vi ti: Sao hc sinh by gi lnh cm vi cc mi quan h chung quanh qu!. C thy c chia s: a s hc sinh by gi ch bit hc cc mn t nhin, cn ngoi ra nhiu em dng dng v cm vi mi vic. Quan st theo di thi ca cc em i x vi cha m thy c bn b, iu l c tht, l ng bo ng nh gn y x hi thng ln n: Bnh v cm trong con ngi. Cc thy c cng ti nhiu ln t ra cu hi: v sao nh vy? C gio Nguyn Th Diu Hin ni: Thy hi nh nh th Hu Thnh hi t, hi nc, hi c ri hi: Ngi sng vi ngi nh th no? Ti thy ny rt t nn vit mt mt bi gi l thng ip nh gi n tt c hc sinh ton trng. Cc em hc sinh thn mn!... "Ti hi t: t sng vi t nh th no? - Chng ti tn cao nhau. Ti hi nc: Nc sng vi nc nh th no? - Chng ti lm y nhau Ti hi: C sng vi c nh th no?
156

Nguyn Khnh
- Chng ti an vo nhau Lm nn nhng chn tri. Ti hi ngi: - Ngi sng vi ngi nh th no? Ti hi ngi: - Ngi sng vi ngi nh th no? Ti hi ngi: - Ngi sng vi ngi nh th no? Khng phi ngu nhin, nh th Hu Thnh li by t nim bn khon trong ip khc: Hi "Ti hi ngi: Ngi sng vi ngi nh th no?". y cng l trn tr ca thy v mt hin tng o c ang dn tr thnh ph bin trong hc ng thi nay: Bnh v cm. Vy th no l v cm? Con ngi vn khc vi cc ng vt c im l con ngi c y nhng xc cm tinh t nht: Yu thng, hn gin, nh nhung, cm th, chn ght... Xc cm gip con ngi bo v chnh mnh v ng thi bo v v gn kt cng ng loi. Thi sng v cm khng hn l s trit tiu hon ton ca nhng xc cm. Ni mt cch chnh xc, v cm l s tn ph v bin thi ca xc cm: Ngi sng v cm ch tuyt nhin quan tm n li ch v xc cm ca ring mnh, m tr lnh trc li ch v xc cm lo lng ca ngi khc.
157

Th trn ven sng


Thi gian qua, k t ngy khai ging n nay, nhn chung hu ht cc em hc sinh ca nh trng ng cm vi ni lo ca gia nh v nh trng m thc hin nghim tc ni quy nh trng, c thc rn luyn chm ngoan hc tp tt. Rt mng khi thy cc em trng thnh v th cht v tm hn. Cc em ln ln trong s nui dng ca gia nh tr thnh nhng thanh nin bit sng c hoi bo c m v nng ng. Qua i hi on trng, thy lng nghe nhng kin gp mt cch nhit tnh, thin ch, hn nhin v y trch nhim ca nhiu hc sinh. Thy thy c hu ht cc em hc sinh mun xy dng nh trng thnh mt mi trng dy hc tht tt, tr thnh mnh t mu m cc em pht trin. Bng thc trch nhim ca con chu i vi ng b cha m, nhiu hc sinh bit vt ln chnh mnh, vt ln nhng kh khn ca gia nh, ra sc hc tht tt tr thnh nhng tm gng sng trong hc tp v rn luyn. Nhiu em c t duy tnh cm tt v mi trng thn yu, knh yu trn trng thy c. S thng yu trn trng ca cc em chnh l vic tch cc rn luyn trong hc tp ngay khi cn ngi trn gh nh trng. Chnh tnh cm tr thnh ng lc thi thc cc em khi gp c thy bit cho hi, bit ch lng nghe khi thy c ging bi, bit ph phn thi v cm lnh lng n mc tr nh g ca mt s t hc sinh nh trng.
158

Nguyn Khnh
Cha m, nhng ngi sinh ra con ci, th ti sn qu nht trn i. lc no cng thng yu m bc, che ch nng cc con. C ming n ngon cng dnh ht cho con, i c th nhn n con c no. Di theo nhng bc chn ca con khi con n trng hc tp. m khng ng v lo cho con. l tnh cm thing ling nh tri bin ca cha m dnh cho con ci. y vy m cn mt b phn hc sinh, khng ngh n vn ny, t ra sng v cm lnh lng trc nhng tnh cm ca gia nh, khng lo rn luyn hc tp, trn hc b hc, hc i, xa hoa lng ph tin bc, thi gian vo nhng vic lm v b. Chuyn ca mt ph huynh k rng: "Chiu hm con h xin php n trng. n ti gia nh ch hoi, khng thy con v. Nng rut, gia nh in thoi cho con. Chung in thoi v con ct my tip tc cuc chi cng b bn. C m y, con khng v nh". Trng hp ny, s v cm nhim nng n em hc sinh kia v s bn b cng chi vi em y. V bit u thng tin trong c in thoi l mt tin d ca gia nh th s ct my khng tip in thoi ca hc sinh ny v s v tnh, v tm ca m bn b y, tht l ti li. C th n hn sut i. S v cm cng nguy him hn n mc phi ln n. chnh l con ngi ch bit hnh ng m khng bit suy ngh, ch bit chy theo nhng cm d tm thng m khng bit cao danh d c nhn. c bit i vi n sinh. Mt hc sinh n v qu vui vi bn b, khng lm ch c mnh, Mt hc sinh n thng
159

Th trn ven sng


b hc i chi vi bn b... Cha m khng ai khng phn n khi con gi mnh hnh ng v cm nh vy. V hnh ng nh th c khi hc sinh n kia s nh mt iu qu gi nht cuc i mnh. y chnh l s v cm trc nim au, ni day dt lo lng ca cha m i vi con ci. n trng, nhim v ca hc sinh l hc tp. Thy c v hc sinh thn yu m rt rut tm nhng phng php tt nht ging dy cho cc em hiu bi nhiu nht. Tt c xut pht t tri tim tnh cm nhit huyt v trch nhim ca ngi thy dnh cho hc tr. l th tnh cm to ln ca bc thy ginh cho cc th h. V th, x hi mi tn vinh gi l ngi thy.Th m hc sinh li l ng, hc sinh ngh hc, vi phm ni nh trng!? y l cn bnh v cm! Hc sinh khng nhn ra tnh cm ca thy c dnh cho mnh. Nh trong bui l khai ging u nm hc, thy gio iu khin chng trnh tt ting khi h nghim, Mt s hc sinh ci! Mt gi cho c u tun gn y, ting ni ca thy gio hng dn t on v m thanh trc trc. Mt s hc sinh ci. Khi thy Ph hiu trng gi nhng hc sinh vi phm ni quy nh trng ln cnh co di c. Mt b phn hc sinh v tay..v.v..Ting ci, ting v tay v cm, v ngha l! Nh trng cn s yn lng trt t th hc sinh la r. S la r ca mt tp th v cm!. C tp v hng ngy nai lng qut dn - Hc sinh li vt rc ba bi trong
160

Nguyn Khnh
trng...Tt c l s v cm hon ton xa l vi con ngi c thc. V sao nh vy? Xt cho cng l thi khng tnh thng, khng bit chia s cng ngi khc. l thi th , lnh lng ca con ngi vi con ngi. l thi v tnh ca ngi ny trc mt vn ngi khc ang cn nhn c s s chia.. l thi v tm ca hc sinh vi thy c, bn b, vi gia nh v nh trng: Bi th nn v cm l cn nguyn v sau tr thnh bn ng hnh ca v tm, v tnh v nguy hi hn, dn con ngi n v o c, v nhn tnh, v lim s, lm nhng vic v ngha l, v nhn o tr thnh ti c, vi phm php lut... n y, cc em hc sinh thn yu ca thy thy c vn cp thit t ra l chng ta phi lm g v lm nh th no ngn chn bc chn hy dit ca s v cm nh vy, to ra ci tm, ci tnh, ci thin, ci tm ca hc sinh trng THPT Hunh Thc Khng, Tin Phc. Mi c nhn hc sinh nn r xt li suy ngh v thi sng ca mnh trong thi gian qua iu chnh bng cch sng mt cch c thc trong tng hnh ng ca cuc sng. Tuyt i ni khng vi mi manh mi v cm ny sinh v ng thi tiu dit mi thc, hnh vi v cm ang hin hu gm nhm bo mn tri tim v tm hn ca chnh mnh.
161

Th trn ven sng


Cc em hy by t thi ln n v chng i quyt lit, khng nhn nhng i vi bt c mi biu hin v cm no xy ra chung quanh ta. Nhng vic ny nu c thc hin ng lot, tt c hc sinh trong nh trng u hng ng, th chnh hnh ng tch cc s y li s v cm n dit vong. Ngay t by gi cc em hy t thi yu thng con ngi m biu hin r nt nht l s thng yu cha m, ng b, ngi thn, knh trng thy c v ngi ln tui. Lng thng yu con ngi l v p cao thng ca tm hn cc em, s thi thc cc em bit ngh suy v gia nh v nh trng v x hi m hnh ng sng tht c vn ha, c tnh cm, c o l v c mc ch...Trc mt l phi l php vi cha m thy c, thn thin chia s cng mi ngi, chm ngoan hc gii. C nh vy, thy tin tng rng n mt ngy khng xa, chng ta c thm nhiu cu chuyn cm ng v cch ng x thin cm c vn ha ca tt c hc sinh trng THPT Hunh Thc Khng. Sau , ti thc s xc ng khi nhn nhiu cuc gi in v tin nhn vi ni dung: Bi vit ca thy to ra hiu ng trong hc sinh tt lm thy i!. Lp em c nhiu hc sinh khc. Cc bn lp em ngi lng ngi nghe thng ip ca thy. Th mi bit vi ngh dy hc mt gnh sch cha chc bng mt li th th tm tnh cng hc sinh.

162

Nguyn Khnh

CHUYN THNH PH

hnh ph H Ch Minh vo nhng ngy sang ng, sau cn ma bt cht, ci nng bui chiu thng vng hoe v mt du. Trong my ngy bn rn, cng vic coi nh xong, thy Ci Vn Hng - Ph Hiu trng v thy Phm Tn Thc - Ph Ch tch Cng on va tranh th i gp my em hc tr c. Cn ti v nh ca Phm Anh Kit ngh mt cht ri chun b hnh l ln tu, v qu. in thoi cm tay chung. Ti bt my. my bn kia, ging mt thanh nin trm v m: - D! Em, Nguyn Duy Chu y! Xin li c phi thy Hiu trng khng?

Nghe ging ti tr li, Chu ni tip: - Cng vic ca Thy tr mnh thnh cng ri, bn em y c Tng, Kit, Thng v Vit, mun trc khi v, mi thy n nh hng Hoa Vit ng Mc nh Chi tm s mt t na...em chuyn my cho Bi Xun Tng ni chuyn vi thy nh! Bi Xun Tng ni: - Thy i! Thy nh ca Phm Anh Kit phi khng? Thy thu xp hnh l em in cho Hng Vn Tm chng 10 pht na n n Thy. C gng i nghe Thy?
163

Th trn ven sng


Nghe ging khn khon ca Bi Xun Tng, trng Ban lin lc cu hc sinh nh trng, mt pht ging co suy ngh i hay khng i, cui cng ti nhn li. Lm sao khng i c! t nht, ti phi n cm n cc em. Bi l trong 3 ngy y, cc em to iu kin nh trng t chc gp mt qu Thy c gio c, qu anh Hi ng hng v cc anh ch em i din cho cu hc sinh, thng bo chun b cho ngy k nim na th k thnh lp trng. Bui gp mt din ra tht thn mt, rt ng ngi n d. Nhiu ngi sng y lu. C ngi hn 30 nm ri, ti mi c gp nh Thy gio Nguyn Hoi Thi nguyn Hiu trng nh trng, Thy gio Nguyn Vn Tit, Thy gio Trn Cng Ngc tng ging dy lp th h hc tr chng ti vo nhng nm su mi ca th k trc. Gi gp li qu thy, ti mi hiu c rng: Lm ngh dy hc l nim hnh phc nht ca con ngi, hiu theo ci ngha c lm tr hc v c lm thy, i dy. Th nhng lm ngh dy hc qu tht rt kh. Bi v ngh dy hc l ngh m phm. M phm n mc nhiu ngi na a, na tht ni rng: m cng d b phm. Cng c l khi ni nh vy nhc nh nhau: lm ngh dy hc phi bit gn gi phm cht v nhn cch. Phi bo v nhn cch nh bo v tri tim ngi thy. Nhn cch ngi thy suy cho cng chnh l th v kh sc bn lm cng c gio dc hc sinh. T , ngi thy thc s c mt v
164

Nguyn Khnh
tr quan trng trong x hi, l chic cu ni gia qu kh vi hin ti v tng lai ca mt dn tc. th cho nn ch phong kin t xa xc lp v tr ca ngi thy sau bc vng trong nm mi quan h m thuyt Ng lun ca o Khng quy nh mi ngi phi bit Tn s trng o. Bit Trng thy mi c lm thy! Nh ngy y, cch y gn 40 nm, thy Nguyn Hoi Thi, thy Nguyn Vn Tit v thy Trn Cng Ngc u dy hc trng ti. Lc y, mi ln n trng, chng ti thng quan st thy c mt cch y v chi tit. Mun tm ra thy c nhng khim khuyt nhng ri bng con mt th di ca mnh, chng ti khng hiu v khng th tm ra c. Bi v hnh nh ca qu thy c rt hon thin, rt p. Thy l tt c! Nh c ln trong gi Cng dn, chng ti nh ung trn li ging ca Thy: Cc em bit khng? Trong i ngi, vic g cng vy! Phi ly ch tm lm gc, ly ch nhn lm u gii quyt cc mi quan h x hi, tm ra l sng p. Mai ny ln ln, cc em s va chm vi cuc sng m cuc sng th lun th ght nhng ngi thiu ci tm, ci nhn; thiu ci tm, o c dn dn cng mt i, thiu ci nhn con ngi tr nn nng ny, tht bi. Tht l hnh phc khi c nghe nhng li dy nh vy. Nhng li ging y gip cho con ngi bit t i tm gi tr Chn - Thin - M, t bit hnh x
165

Th trn ven sng


nh th no hp vi Nhn - Ngha - L - Tr - Tn. Gi gp li, tc thy bc. M sao khng bc c khi thy tr i qua cuc hnh trnh gn na th k. C mt cu ni rt hay Mun bit c gi tr ca thi gian hy hi ngi thy tc bc. Hi ngi Thy tc bc hay nn hi chnh mnh lm c nhng g thy c dy bo? Trong my ngy y, rt mng khi c gp anh Nguyn Chu, qu Tin Lc; anh L Nguyn i qu Tin Sn, c c anh Tn Thnh Ngha qu Tin K... nhng ngi con ca Tin Phc vo y lp nghip lc cn tr. By gi nhiu anh ln tui, tng tri v thnh t. Cc anh sn lng s chia nhng kh khn ca chng ti. Anh Nguyn Chu ng h cho nh trng 5 my vi tnh v lo ton b cc iu kin t chc bui gp mt. Rt mng khi c gp nhng anh Dng, anh Sn, anh Bin, Ch Tm, ch Loan...lp th h hc sinh tng hc trng trung hc Tin Phc ngy y, cng cc em cu hc sinh nh trng t nm 1975 n nay. By gi c ngi tc im bc, c ngi ln chc ng, b ni ngoi, nhiu ngi cn rt tr, d t lu sng ci thnh ph cng nghip hin i y si ng ny nhng tnh chn cht, mc mc, dn d v thn thin ca ngi qu vn cn ti nguyn ni cc anh ch. y, anh ch em thp cho mnh ngn la ca lng tin v truyn cho nhau ngn la y sng ln h tr trong mi vic lm, gip nhau cng thnh t v
166

Nguyn Khnh
hm nay c gp li nhau anh ch em th hin mt ngha c cao p, vn ng s ng gp ca nhiu ngi trng ti c mt phng vi tnh dy tin hc cho hc sinh. Xin c cm n tt c qu thy gio, qu anh ch cng cc bn, cc em cho chng ti c c nhng pht giy gp mt tht cm ng hnh phc v hiu qu... C ting xe ngoi cng nh Phm Anh Kit, Hng Vn Tm n n, ch ti i. V khng bit r a im nn thy tr phi vng vo mt hn 1 gi mi tm c ch hn. Vi cc bia lnh, mt t lc rang, cu chuyn v trng xa bn c c th ko di, ti c c trong mt cc em nhng suy ngh hi tng v mt thi i hc, ci thi gian nan ln n cm cha no, o cha mc, y th m thy c vn c gng dy tt v hc tr cng ra sc hc tt. By gi, ti xut hin trc cc em gi li nhng d vng y p k nim p ca mt thi o trng. Mt thi rt i kh khn m Hong Hoi H x Qung qu mnh vit thnh th: Trong nhng ni cht vt ca i Ta d nhn ra nhng dng hnh ring ca ngi lm ngh dy hc. Nhng gng mt hc hc Nhng thn th gy cm Nhng mi u gi hn tui tc.
167

Th trn ven sng


Mt chu k rau mm, nhng ba cm Sau gi ln lp, ta gp thy i th, ta gp c rong hng gia ch. Cht nhn ng ng vi quay lng khng dm nhn thy tr... Bi th kh di v c kho li bng mt rt t: Chng ai ln ln m khng c mt ngi Thy... Vy ! Cc em ln ln mang theo trong i hnh nh ca nhng thy c gio, vt ln s khn kh dy d cho cc em nn ngi. Ai cng c mt ngi thy nh nhng li t c dp gp nhau hn huyn tm s. Ch c lc hnh ng nh th ny th k c ngy xa mi sng li, ln lt hin v, nhiu khi n t but lng l. Sao thy trm ngm khng ni g c vy? Nguyn Duy Chu hi ti. Ti thm ngh bit ni g y hi cc em? Mt khi qu kh l tt c, l cuc hnh trnh di. Nu khng c n th s khng th c chng ta ngi li hm nay. Trong cuc hnh trnh ca cc em ci thnh ph ny, mun tn ti cng khng phi d. Vy m cc em c c nim tin, ch ca mnh tr c, trng thnh v pht trin. V lun hng v nh trng vi nhng tnh cm tt p. C khch so qu khng, nu ti ni ra hai ting cm n? My gi tu chy h Thy? Bi Xun Tng hi.
168

Nguyn Khnh
Mi chn gi. By gi l 18 gi 45 pht. Cn 15 pht na. Khng kp ri. Ti vi vng bo Nguyn Duy Chu ly xe ch mnh ra ga. D mt l ngi nhng Chu vn c gng i lch qua nhng ng ph cht nch ngi v xe c. Chung in thoi cm tay lin hi. Ti bit lc ny, sn ga thy Ci Vn Hng v thy Phm Tn Thc ang st rut i ti n. Thy i! ng vo ga l ng no h thy? Nguyn Duy Chu hi. Nh vy, l ti hiu c iu g s xy ra sau ... bit gi tr ca mt gi hy hi nhng ngi va l chuyn tu xa. Nhng ngi nh tu thng c cm gic tic r, trng tri, nhiu khi n bc bi, mt phng hng. Cn ti nh tu, ng mt mnh trn sn ga no trn nhng suy ngh. Mt cm gic an tm vui sng khi qua in thoi c bit thy Ci Vn Hng v thy Phm Tn Thc ln tu v qu. Mt cm gic mnh mng bng bnh n k l nghe nh mnh c ngi trn con tu ca tm tng mang theo cu chuyn thnh ph. Xin tm bit thnh ph ca ti, ni qu Thy, Anh ch, cc bn v cc em ang sinh sng. Ngy mai v vi ngi trng thn yu ca mnh, nht nh ti s k cho mi ngi cng nghe cu chuyn thnh ph trong mt chuyn tu i.

169

Th trn ven sng CI NNG CNG BIT KHN

rn i vic gii quyt cc mi quan h gia cc thnh vin trong gia nh lng xm bn b, rng hn l mi quan h vi cc thnh vin trong tp th c quan, trng hc... l mt vn kh khn v phc tp nht, v chng c bi hc no c th dy cho ta phi thc hin tt cc mi quan h ny. ng b ta thng ni: " sao cho hp lng ngi. hp ngi ci, rng ngi ch". Kh tht! n nh th no hp vi mi ngi y? Cui cng phi chn gii php gii quyt tt cc mi quan h, con ngi cn bnh tnh, chn chn, im m, sng sut, suy tnh nhng iu hn thit th hin hnh vi thi ca mnh mi mong t kt qu. Nu t ra thi nng gin s lm v l cc cng vic. Vy th no l nng gin? Theo cc nh tm l hc gii thch nng gin l s phn ng mnh m trc mt kch thch t bn ngoi v c biu hin bng s nng ny, khng hi lng, gin d hoc tnh trng cm xc khi c th ri vo trng thi c ch cao bi mt l do no khin n phi p li bng mt phn ng mnh m. Ngi nng gin thng hay phn ng gay gt thng qua cch ni nng v hnh ng khng bnh thng v nh th s ph v i ci bnh thng trong mi quan h, nhiu khi l c hi lm n, tiu hao sc lc khng cn thit, hoc quan trng hn na, lm st m cc mi quan h vi nhng ngi thn yu vi ng
170

Nguyn Khnh
nghip bn b. Mt trong nhng yu t gy nn nng gin l do p lc ca mi trng gia nh, c quan, cng ng... c th gy cho mnh cm gic tc ti, bc mnh, tht vng dn n phn ng mt cch thiu chun mc. Ni n nng gin, nh c ln lm lnh o Phng Gio dc v o to, khi anh em thc hin cng vic chm tr khng theo mnh, ti thng t thi nng ny thiu bnh tnh, c lc to ting qut nt anh em. Khi ti t thi nh th, anh em thng im lng. Ngi khng chu c thng ni mt cu "Cha m ni oan, quan ni hip". Trch chi m trch!. Nghe au nh vy nhng k thc mun b tnh nng cng kh. i hi con ngi phi chu ng, phi kin nhn. C ngi cho rng ai c tnh nng phi t khc trong u mnh ch nhn. Khi c s vic xy ra khng theo mnh dn n trng thi cm xc tm l ca bn thn b c ch cao , hy ngh n ch nhn, lc y lp tc s cm thy bt cng thng, c thi gian bnh tnh li gii quyt tnh hung s vic tt hn. Mt ln ti c S Gio dc v o to Qung Nam Nng iu i kim tra cng tc qun l ca mt hiu trng Trng THPT Tam K. Trong lc hp gia on kim tra vi hiu trng nghe bo co tnh hnh nh trng. Thy gio Trng ty Gio dc Qung Nam Nng lm trng on yu cu ng ch hiu trng bo co nguyn nhn v sao nh trng c nhiu n ca gio vin khiu kin hiu trng. ng ch hiu trng tr li: "Bo co thy
171

Th trn ven sng


Trng ty! Trong nhiu nguyn nhn lm cho anh em gio vin khng hi lng vi em c nguyn nhn l do tnh em rt nng thy !" Thy Trng ty ci n hu nhn xt: " i ci nng cng bit khn. Ch nng vi cp di ch t ai nng vi cp trn". Thy hiu trng ci mt xung khng gii thch g thm. Anh em chng ti ai ny u thm tha v cm nhn rt t cu ni thm thy ca thy. T , vi ti gn nh thi la ry qut tho vi anh em ng s gim i. Mi khi c s vic bc bi khng theo mnh, s nng gin c nguy c ti pht, ti t nh vi mnh "Bch nhn thnh kim".

172

Nguyn Khnh TH TRN VEN SNG

i ti l th trn nh nm bn b sng Tin hin ha th mng. Nhng ngi i xa lu ngy mi v khng khi ng ngng trc mt th trn nh ven sng so vi ngy xa, nay khoc trn ngi tm o mi vi nhiu gam mu ti sng.

Th trn Tin K l th ph ca huyn Tin phc. T xa n by gi qua cc giai on lch s, th trn mang nhiu tn gi khc nhau. Thi phong kin th trn gm nhiu x nh ging nh lin thn by gi nh x Phc An, Sn Yn, T Sn, Bnh An, Hu Lm, T Lm. Nm 1945 n nm 1954, chnh quyn cch mng nhp chung li thnh x Tin K. T nm 1954 n nm 1975 nm trong vng tm chim, thi Ngy i tn thnh x Phc K. Sau ngy gii phng hon ton Min Nam thng nht t nc nm 1975, Th trn li mang chnh tn gi ca mnh do chnh quyn cch mng t ra thi chn nm khng chin. Nm 1982 c nh nc nng cp x thnh th trn: Th trn Tin K. Nh hi xa nhng nm 1960, ngy ngy ti i hc trn con ng t rng nm su mt t Tin Chu n Trng Trung hc Tin Phc trung tm th trn huyn l. Lc by gi Tin K ch c mt trc ng chnh t Tam K ln Tin Phc n ng ba nh ng Ph Ti (Nay l ng t Bu in) chy ngang qua
173

Th trn ven sng


Huyn ng (Nay l y ban nhn dn huyn) n Ch Huyn ri xung bn B T qua sng Tin n x Tin Cnh. Mt ng ngang qua Bnh x huyn n cu L Ng i v Tin Chu. Dc hai bn ng ch c tm chn ngi nh xy kin c lp ngi cn li tha tht nhng mi nh lm bng ct g lp tranh hoc lp tn. Sau nhng mi nh l nhng khu vn rng c trng cy n qu nh chui, cau, xoi, mt, nhn lng...Sau vn l nhng cnh ng nh nm dc theo nhng con sui chy xung sng Tin. Trn b t, b rung y nhng bi lau lch, tranh tre trng tht hoang s tnh mch. Nh nht l Ch Huyn. C mi ln i hc v, ti thng vo ch mua mt t dng theo li m dn. Ch huyn hi nm v tr u cu sng Tin by gi. Trc y, ni ny l mt h bom ln. Do v tr c a nm bn b sng nn chnh quyn a phng vn ng sc dn lao ng san lp h bom v xy trn mt ci ch, gi l Ch huyn hiu theo ngha chung l ch c hnh thnh ti a im nm trung tm huyn, l ni giao lu trao i mua bn hng ha nng sn thc phm ca b con trong huyn v cc vng khc n. Ch c hai dy c thit k xy dng theo kiu hnh ch T mt chnh xy ra ng. Ch rng chng 200 mt vung, xy 2 dy, mi dy 8 gian bng ct b tng mi lp ngi. T t m sng, nhng b gnh mm ci, mui, c chun trn i bu, chng r t min bin ln c mt cng vi cc m cc ch vai quy, tay
174

Nguyn Khnh
xch, u i cc loi nng sn khoai rau... t cc ni trong huyn tp np vo ch. Trong ch bn th hng ha. Nhng b bn mm ci, c chun i bu trc mt ngi trn chic n gnh cho mi vui v. B bn du phng ming nhai tru ngn ngon lun tay sp xp nhng chai du vo v tr trn sp. Ri n sp tp ha bn th sch v bt mc, dao ko, kp tc n sp bn vi vc qun o may sn, cui cng l sp bn tht, c ti kh.. Tt c u c k dn gn gng trt t ngn np. Ch th ng nhng rt v sinh, khng c mt t rc. Ch l ch ng ngi, ni bun bn hng ha tp np, giao thoa trao i tm tnh ca ngi dn. Do i li kh khn lu ngy mi c gp nhau trong phin ch nn ai cng hn h vui mng hi thm th chuyn trn i. Chuyn gia nh con chu, chuyn sc khe lm n... Ch tr thnh ni giao lu tnh cm vn ha ca con ngi, l mt du n kh qun trong mi i ngi. ng ch nhn xung i b sng Tin thy nhng hng tre vi tng tng, lp lp tre mng an xen, xanh mt vng chi soi mnh xung dng sng. Ma ng, nc trn ngun v cun theo nhng cy c th tri dp dnh theo dng nc c ngu hung d. Ma h, gia ci nng hng hc ca ban tra nhiu ngi xung sng ng tn ngn trn b nhn con nc mt lng l tri, mt lc sau ci ht o qun bi cy trn b, nhy m xung nc tm ri bi n nhng bi gnh m bt nhng con c p nm dn st mnh vo phin , tht l t nhin th v.
175

Th trn ven sng


Hi , th trn c bn B T ni u cu chm by gi. c cy vng rt to rng xung nhng qu ln bng nm tay nh bnh xe nh ln lng lc trn ng di bn. Mi ma ng v ma ln, nhiu ngi ng trn bn sng ch bit nhn nc sng dng ln ngp tn n ngn tre trn b. Dng sng chia ct huyn Tin Phc lm hai vng bn ng x Tin K, bn Ty x Tin Cnh lm cho b con nhn dn i li gia cc x trong huyn gp rt nhiu kh khn. Nc ln phi i mi qua li c. Thng th c hai ba chic lm bng tre trt du ri. Chic to ch c nm su ngi ra gia dng, trng trnh lc l trn con nc trng tht mong manh. C nm lt cht hng chc hc sinh Tiu hc x Tin Cnh qua Tin K d thi hc sinh gii. Bn ti, anh Tr Cng Khim cng b cht do chm bn sng ny vo ngy rm thng tm nm 1990. Hi chnh quyn Ngy Si Gn xy c cy cu nhng ch gii quyt c vic qua li trong ma nng cn ma ma nc ln, c cu cng nh khng. Nm 1995, cu sng Tin c xy dng mi, to ra dng dp b th dnh dng ca th trn. Chiu chiu ng trn thnh cu nhn xung dng sng xui v phng Bc hin ln nhng sc mu tim tm xanh c ca my tri tri trn nhng rng ni m xa nh mt bc tranh thy mc ca hong hn min sn cc. Th lng ngi i b xung con ng k bn b sng, tt
176

Nguyn Khnh
vo mt qun cc bn sng nhm nhi ly ru go vi mn c xo, nghe ngn gi mt t sng thi vo, lng nh nhm khoan khoi nh vi i nhng vt v trong mt ngy lm vic cht vt. Chic cu vnh cu to thun li cho vic i li, giao lu hng ha gia cc ni trong huyn, gia vng ng bng vi min ni. T , th trn nhanh chng thay da i tht. C cy cu mi! C ch mi! Cu chm ch c v bn xa i vo k c. Qua khi bn B T i v Tin Chu hai trm mt c cu L Ng. Gi l cu L Ng v c rt nhiu tre l ng vng ng c dn lng trng chung quanh. Ch c vi cy g bc qua cu, ngi gi tr con qua li phi c ngi cm tay dt qua. Nghe k rng nhng nm 1940 ca th k trc c trn i khng khip, hng trm ngi vo Huyn ng nhn pht chn, mi ngi nhn bn nm lon go, vi ba lon bp, mt t mui. Ai nhn ri, ngi pht chn qut mt vt l ngh trn mt phn bit vi ngi cha nhn. Nhiu ngi nhn xong, mng qu qun c chi l. Bng i khng chu ni nn n cu L Ng dng li mn ni nu cm, xung m khoai bn cu ngt ngn rau lang em luc. Thy b bn mm t di bin ln, i qua cu khng c dng li. Qua sng gp , b con b i em rau luc nhng ht vo bu mm ci. i lu ngy, n no tc bng, b bi thc, hng chc ngi ln ra cht bn cy cu ny. Xc ca h c
177

Th trn ven sng


chn di nhng hng khoai lang b sng bn cu L Ng by gi. Hi trc nm 1975 Tin K nm trong vng b ch tm chim. Tin Phc c v tr chin lc n ng khu vc min ni nn Tin K b ch cy i, tn ph rung vn lm cn c ca Tiu on 77 Bit ng qun, lm chi khu huyn, lm sn bay d chin. Mt thi trong chin tranh b con sng trong khu dn th trn thy bc bi ngt ngt. Hng ngy nghe ting my bay c ln c nh ch sng n, xe tng, thc phm ln xung sn bay vang rn c bu tri. m v, nghe ting n pho m cc cn c ch bn ra vng gii phng. Sau ngy gii phng n by gi ngt nght gn 40 nm, th trn i t khng n c t kh n d. a phng to tn tch gp xy dng in ng trng trm ngy mt khang trang ng hong hn. Vic lm n bun bn ca ngi dn ngy cng thun li pht trin. Ch huyn nm xa c xy mi khu vc Bnh x c ca huyn trn mt din tch t rng gn mt ha, mt xy ra hng sng Tin cu L Ng, ba mt cn li xy ra ng ni th. Ch c xy dng kin c hin i. Bn trong ch chia thnh tng sp tng quy. No l sp bn vn phng phm, sp bn hng in t, sp bn hng may mc, sp bn hng nng sn thc phmNhu cu bn hng c hng tht l nhiu nht
178

Nguyn Khnh
n ni phi che lu xung chim lng ng bn cu L Ng. Ch ng c bn ma. Ngy ngy xe c ngi mua k bn tp np ra vo ch. Nht l phin ch cui nm, ngi ng nh nm, phi chen chn mi vo c ch. Quanh cc con ng vo ch, nhng ngi nh kin c hai ba tng mc ln, l ni kinh doanh thun li cho b con th trn. So vi ngy xa ch huyn by gi b th hn nhiu. Ngy nay, th trn quy hoch m ra cc tuyn ng ngang dc. Khng cn cnh nhy nha trn trt nh ngy xa. Hu ht cc tuyn ng c ri thm nha hoc b tng ha. Hai bn ng nh ca c xy dng san st kin c i ba tng, c in ng sng thu m. Trc ng chnh ca th trn ngy xa, by gi thnh ng i rng trn 10 m gia c trng cy cnh v tr n cao p sng rc c bu tri, hng ngy xe c qua li khng khc g thnh ph. Khp cc ng lng ng xm trong th trn, nhiu nh trng nhng cy sa to um tm. Vo nhng ngy cui xun u h, trn vm l xanh non ca sa n ra nhng bng hoa mn mng ta hng thm sc nc. Thot mt ci qua m, sng hm sau hoa rng xung mt ng nh mt thm la vng. Nh th, mt ngy khng xa khch thp phng n vi Tin K Tin Phc ngoi ci tn Tin Phc Tin K nht nh h s b ng tht ln bng tn gi khc: "Ph th hoa sa vng" nghe m lng mn, m thi v bit bao!. Th mi bit c c ci hin thc ca m no
179

Th trn ven sng


hnh phc, s bnh yn trong t do c lp hm nay, lch s phi nh i bng c xng mu ca nhiu th h cha ng v s c gng phi thng th h hm nay m nhiu khi chnh con ngi cng cha hiu ht v n. Chnh con ngi ch thy ci ang c, t khi nhn li pha sau nghim ra bc i n vi hin ti. Nu nh th qu l iu tic tht!. Th trn bn sng ca ti qua thng ngy chm ni n vi bn b nh vy !

180

Nguyn Khnh TRNG THPT HUNH THC KHNG


gy 5 thng 9 nm 2005, ti cng anh V Xun Sn - Ch tch y ban nhn dn huyn Tin Phc v d l khai ging Trng Mu gio Mm Non th trn Tin K. Gia sng ma thu trong xanh, ang hn hoan nhn cc chu mu gio trong b qun o mi c cha m dt tay n trng d l khai ging, anh Sn v vai ti hi "Thy Khnh lm Trng phng Gio dc v o to my nm ri?" Ti tr li: Hai mi nm ri anh !". Anh c v m chiu, nhn xt: "Lm mt ch lu th th tch ly c nhiu kinh nghim nhng chnh kinh nghim li km hm t duy i mi. Hay l nm hc ny thy chuyn sang lm hiu trng Trng THPT Hunh Thc Khng?. c khng?.Anh hi ti? Cu hi t ngt lm ti suy ngh mt lt ri tr li: "ng l lm Trng phng Gio dc v o to, ti c mt s kinh nghim trong cng tc qun l nh nc v gio dc nhng trong phm vi qun l mt Trng THPT th ti cn thiu nhiu th! Kh khn y! Anh ti suy ngh thm." Anh ni nh khng nh:" Ti tin thy s vt qua nhng kh khn ! Nht nh thy s lm c. Ti s gp ng ch Gim c S Gio dc v o to xut kin ny". Nghe ting c gio ph trch cng tc t chc l mi i biu ph huynh v cc chu n
181

Th trn ven sng


nh t chc lm l cho c pht ra trn loa nn ti v anh khng bn v chuyn y na... Mt thng sau, anh gi in bo ti i cng y ban nhn dn huyn n gp ng ch Nguyn Tn Thng - Gim c S Gio dc v o to ti Bin Rng vi t cch lu ngy lnh o huyn n thm Gim c. Nh hn, cuc gp mt din ra thn tnh ci m chung quanh cc cu chuyn thng ngy gia a phng vi tnh, cn cng vic t chc cn b c lin quan n ti khng c cp n. n ngy Nh gio Vit Nam (20/11) nm , Gim c S Gio dc v o to mi ti n S lm vic thng bo quyt nh ca y ban nhn dn tnh chuyn ti sang lm Hiu trng Trng THPT Hunh Thc Khng. Ti khng bt ng vi quyt nh ny m ch thy bun v lo. Bun v ti lm Phng Gio dc v o to mi m hai mi lm nm ri, gn b vi c quan v cng vic nh mu tht. By gi li xa ni y. Nh li ngy u tin ti n Phng Gio dc lm vic cn non nt thiu kinh nghim nhng b li c c mt thi trai tr y hoi bo nim tin v kht vng. Qu trnh lm vic l qu trnh my m tm kim v sng to. Tht bi? C! Thnh cng? C! Nhng tt c l hnh trnh cho ti tm n hnh phc. Hnh phc trong cng vic. Hnh phc trong bu khng kh m m ca tnh ng nghip ng ch dnh cho mnh. Hnh phc khi xem c quan ca mnh l ngi nh th hai nn
182

Nguyn Khnh
phi c gng xy dng cho c ni lm vic ng hong khang trang cc thy c gio ton huyn thy vui khi v Phng Gio dc v o to, ngi nh chung ca ngnh. Hnh phc khi chung quanh mnh c c nhiu ngi nhn hu tt bng nh cc thy cao nin L Tng Thc, o Vn on, Cao Ph Thng, Ng Honh, V Huyn, Triu Honh, Trn Phc Lm v nhng thy c th h sau nh Trn Ngc Lnh, Thi Vn Lc, ng Cng Dung. H Vn Phc, Trn Hong Vinh, Trn Vn Lc, Bi Xun Tam, Nguyn Ngc Mn, Trn Ngc Gio, Hunh Trc cc c Ng Th Loan, L Th T, Nguyn Th Mai, Ng Th Hng Phc v.v... v hn 1000 cn b gio vin nhn vin cc trng, mi ngi mt v, c ngi thm trm kn o, c ngi nng ny bc trc nhng tt c c im chung nht l chung thy vi ngh, tn lc vi nghip, tn tm vi ngnh, khi dy vun p cho ti nim tin bn lnh vt qua kh khn th thch ng vng cng v Trng phng, trong sut 20 nm. By gi sp sa chuyn sang cng tc mt mi trng rt quen m l. Lm sao ti khng lo lng suy ngh trn tr c!?. Chuyn g n n. Nhn Quyt nh b nhim lm hiu trng ca Ch tch y ban nhn dn tnh, bn giao cng vic cho thy ng Cng Dung Ph trng phng, ti v Trng THPT Hunh Thc Khng vo ngy 1 thng 1 nm 2006. Ni n Trng THPT Hunh Thc Khng Tin Phc l ni n truyn thng dy tt - hc tt ca cc th h thy c gio v hc
183

Th trn ven sng


sinh gn ba mi nm xy dng v pht trin nh trng thnh mt trng c cht lng tt. Cc th h hc sinh ca ngi trng ny ln ln thnh nhng cng dn c ch cho x hi, nhiu ngi l nh qun l, k s, bc s, nh gio, nh khoa hc t hc v Thc s, Tin s cng tc trn mi min t nc. Lm hiu trng mt ngi trng nh th tht l kh!. ngi trng ny, thy Phm Hu Thc - Hiu trng l ngi tm huyt, trch nhim, nhit tnh v giu kinh nghim. Thy chuyn sang lm hiu trng Trng THPT Phan Chu Trinh. Thy c gng xy c ci ct ci nn ri. Cn ti sao y? Phi bt u t u y? Cu hi ny c xoay trn trong suy ngh ca ti, nhiu m trn trc thao thc kh ng. Hn na nh trng cn kh th. Cha an tm vi hai dy phng hc xy lu ngy nn lc mi dt, ci nh gio vin cht hp liu xiu, ci nh xe ca thy c ct tre lp bt nha v ci sn trng ma ma nc ng V trng, ti quyt nh chn gii php ly tm huyt trch nhim lm u, ly cht lng dy hc lm mc tiu, ly khu on kt ni b s thn thin gn gi gn b vi ng nghip lm sc mnh, nhanh chng ci thin iu kin mi trng dy hc tng bc tt hn. Ni th d nh vy nhng bt tay vo vic th kh v cng. Trc ht nhn i mt ca i ng, ti hiu nhiu c thy ang suy ngh lo lng. C ngi thiu tin ti, cng c ngi thn trng d chng Th
184

Nguyn Khnh
xem sao?. M thiu tin Th xem sao? cng ng thi! Lm sao tin c mt ngi thiu thc tin qun l trng THPT nh ti? Nhng iu thiu tin d chng y, ti bit, lng c v hn ai ht ti hiu c mnh ang thiu ci g, ngho ci g, khi v qun l nh trng. iu din ra ngay tun u tin trong cuc hi gio vin ch nhim. Ch vi thi gian 10 pht thi nhng ti di dng l thuyt nh ch tr hi ngh Phng Gio dc v o to n ni ht thi gian dnh cho thy c gio ch nhim ln lp. Kp thi rt kinh nghim iu chnh bng cch sau ci g cha quen ti u hi thy Ci Vn Hng - Ph hiu trng trc khi ra quyt nh hoc nh thy lm gip, cn ti lng l quan st hc hi. trng, ti c mt i ng ton tm ton ht lng vi cng vic. Trc ht phi k n thy Ci Vn Hng - Ph hiu trng! Thy c vc ngi mnh khnh sn chc, nc da ngm en, bc i nhanh nhn, i mt sng c chiu su. Thy c phong cch m phm th hin qua tng c ch, li ni, n ci. Hnh ng ca thy th kin quyt r rng dt khot nhng thu tnh t l, nht l khi gii quyt cc tnh hung s phm. T khi v trng, thy lun bn ti, tn tnh gip ti trong mi cng vic. Lm vic bn nhau lu ngy nhng anh em cha bao gi nng li vi nhau. Bn ti cn c thy Ph hiu trng on Kim Hng thuc lp th h thy gio tr sau ny. Thy l
185

Th trn ven sng


ngi mu mc nhit tnh tho vt nghim khc. Vi thy khi gii quyt cng vic phi tun th v iu kin cc nguyn tc. K thc bn cnh hiu trng nh ti li c hai hiu ph, ngi th mm mng linh ng, ngi th tho vt nghim khc tht l trn vn v th v bi l nu trong Ban gim hiu, ti bit dung ha cc tnh cch y thnh mt th s c c phong cch v phng php qun l nh trng hiu qu v cng. trng, ti c mt i ng T trng chuyn mn ng qu nh cc c Trn Th Lng, L Th Cc, Nguyn Th Bng, Dng Th nh Nguyt, thy Tn Mn, Nguyn Nam Sn, Nguyn Vn Tin...v cc thy c ph trch on trng, Ban Chp hnh Cng on cng nh anh Thun k ton, c Tuyn th qu tch ly c nhiu kinh nghim, tn tm tn lc vi cng vic. Ln hn ht, ti c mt i ng gn 90 thy c v anh ch nhn vin trong hi ng s phm d iu kin hon cnh kh khn nh th no cng c gng vt qua bm trng bm lp, ht lng yu thng dy d hc sinh. Nhiu khi ngi mt mnh trong phng lm vic bnh tm nhn ra nhng suy t trn tr, lo lng ca c thy bn trang gio n hoc lc ngi ung c ph qun cc ven ng nghe thy c m o vic dy hc mi thy ht ci gi rt ln, rt t, rt qu ngi lm ngh dy hc, cng trn trng qu mn thy c v cng. Thi gian tri qua nhanh tht! Mi ngy no ti n trng trong s b ng l lm nhng ri trc l
186

Nguyn Khnh
sau quen. Thm thot gn hai nhim k ca hiu trng ri. Thi gian y, thy c trong trng hiu v ti. C th ni ti rt vui khi c lm vic trong mt bu khng kh tm l s phm on kt nht tr, thm m tnh ng nghip. Nhiu lc ngh l phc c ca mnh. Ni l phc c cho d nghe vy thi ch tht ra c c iu y ngi hiu trng phi m thm truyn la, chu kh lng nghe chia s tn trng kin ca ng nghip. Cng c lc vi c thy ni thng qu mc nhng tn ti trng nh tt nc vo mt nhng ti vn tnh to lng nghe. Trc nhng tnh hung nh vy, d mt c nng bng ln, tim c p nhanh i na, hiu trng cng phi bit kin nhn chu ng v bnh tnh gii quyt tng vic. Ti ngh sc mnh ca ngi hiu trng l phi xy dng chung quanh mnh nhng cng s bit t trng, t gic lm vic. Lm vic trc ht l v mc tiu dy tt - hc tt v sau l cho chnh h ch khng phi lm vic l v hiu trng. Hiu trng phi chn con ng ngn nht dn n tri tim say m ca ngi lm ngh dy hc l gi bn lun v nhng iu h ang quan tm nht khi gi nhng tim nng n khut ni h, gip h pht trin ngy mt tt hn. V ng c thc y su sc nht trong bn cht con ngi l s khao kht c th hin mnh. Nh li, hi mi v trng, trong cuc hp Hi ng s phm, mt thy gio ph bnh ti: "Thy hiu trng t thng xuyn c mt trng". Ti khng
187

Th trn ven sng


phn i kin ny m gii thch: "Hiu trng, khng phi l ngi gi trng. Khi hiu trng vng mt trng m cc hot ng dy hc vn c t chc thc hin c hiu qu th mi l trng hc nghim tc k cng". Minh chng cho chuyn ny gn 7 nm sau, ang lc bn rn chun b cho l k nim 30 nm Ngy Nh gio Vit Nam 20 thng 11 nm 2012 th ti b tai nn giao thng phi chuyn xung iu tr hn mt thng ti bnh vin Qung Nam, phi bn giao cng vic qun l nh trng cho thy Ci Vn Hng Ph hiu trng x l. Sau khi t chc l, cc thy c n ngay bnh vin thm ti v k cho ti nghe: Mi vic trng rt tt, bui l rt thnh cng ch bun v thiu thy. Ti xc ng gn ri nc mt. Khng c hiu trng hot ng dy v hc vn din ra bnh thng, mi vic trng vn tin trin tt. T , ti nghim ra sc mnh ca tp th hn hn bo ging v sm chp, n c th cun tri ngi lnh o nu ngi lnh o bo th, t ph, t cho mnh l nht. Thi gian lm hiu trng trng, ti thy r tnh cch thi v vic lm ca ng nghip nh hng su sc trc tip n hiu qu hot ng dy v hc, cng chnh l hiu qu cng vic ca ti. D tt hay cha c tt, cc thy c cng cho ti nhiu kinh nghim ht sc tuyt vi. Chnh v th, ti cha tng ln n, ch trch nng n mt ai. Thm ch, nu c ai lm tn thng n ti, hay cha hiu v ti th ti vn c tha th cho h. Bi v c th, chnh nh h m ti hc c cch lm vic khoa hc, thc tin, c th v
188

Nguyn Khnh
c tnh khoan dung lng hn. Ti ngh ch trch mt ngi l vic khng kh. Vt ln trn s phn xt y c x rng lng, v tha vi mi ngi mi l iu ng qu. Tnh thng lng knh trng v c x rng lng vi ng nghip cng l to nn tnh thn i v sc mnh ca tp th Hi ng S phm nh trng. Sc mnh ca tp th nh trng ngay trong nhn thc vic lm thm lng thng ngy ca mi thy c ang ra sc to dng nh trng thnh mt mi trng dy hc thc s nghim tc, k cng, tnh thng, trch nhim. Tt c u ng tm hip lc hng n h thng cc gi tr c bn nh: Tinh thn, trch nhim, Sng to i mi, Cht lng hiu qu, on kt, dn ch, K cng, n np v Hp tc chia s m hnh ng xy dng nh trng tr thnh trng c cht lng cao, c uy tn v nim tin trong nhn dn. By gi nhn li, c s vt cht nh trng tng i c ci thin. Cc phng hc xung cp v khu nh tp th gio vin tm b nm xa c xy mi kin c. Bn cnh cy x c to ba bn m trong sn trng c thm nhiu cy bng lng, phng hng ln cao nm by thc ng thng hng thng li, to ra din mo mi cho mt mi trng gio dc. l mnh t mu m, ti tt ti v mi ngi c quyn k vng tin tng vo mt ngy mai khng xa, nht nh trng ti s tip tc pht trin, c v tr xng ng trong lng ngi dn t Qung.
189

Th trn ven sng TM C


t ngy u thng 7 nm 2012, anh Hng Vn Minh Ch tch v anh Phng Vn Huy Ph ch tch y ban nhn dn huyn r ti n qun c ph Ci Ring trao i mt s vic t chc gp mt tri n cc thy c gio. Nghe n ch ny, ti rt mng v y l c nguyn ca nhiu thy c gio, nht l nhng ngi xa n Tin Phc cng hin c tui thanh xun ca mnh cho s nghip trng ngi. Nhiu lc gp li, anh em thng tm s: Nh Tin Phc qu! Nh nhng ngy i cm lt mm nhng sm chiu anh em vn lc quan n lp. Nh nhng nhng lc sn khoai lt d nhng tnh ng nghip ng ch vn ong y. By gi mi ngi mt ni, ngi cn trong ngnh, ngi chuyn sang lm vic khc, ln tui nn kh c dp gp nhau. Nu Tin Phc t chc c cuc gp mt th c g bng! Ti n thy cc anh ngi ng . Trong khng kh m p chn tnh bn ly c ph bui sng, anh Hng Vn Minh vo : "Hm nay lnh o huyn mi qu thy n phc ha i nt gip huyn t chc gp mt tri n cc thy c gio c ng gp xy dng s nghip Gio dc Tin Phc giai on trc nhng nm i mi 1986 nhn k nim 30 nm ngy Nh gio Vit Nam 20 thng 11 sp n. Mong qu thy c trao i tng v cch t chc lm sao cho chu o lch s, c n tng v thm m tnh
190

Nguyn Khnh
cm gia a phng vi thy c. Mi ngi nghe anh ni ai cng mng v tham gia nhiu kin si ni Thy ti im lng, anh Phng Vn Huy mm ci thn thin, nhn ti v hi: Cn thy Khnh, thy th sao? Ti tm s: Trc ht l ti cm n cc anh. Ni cm n th khch so m khng ni th nh gio chng ti li o v cc anh ang t ra mt vic lm mang tnh nhn vn, c ngha c tt p. Cng vic ny, anh em chng ti mi ngi s c trch nhim suy ngh tm ra phng n tt nht cng qu anh t chc thnh cng bui gp mt. Nghe ti ni, anh Hng Vn Minh cho bit: Bui gp mt hm nay ch l khi u, sp n huyn s thnh lp Ban t chc v mi cc thy tham gia c th tng phn vic. Chc l cn nhiu cuc hp na. Huyn d kin s t chc bui gp mt tri n vo ngy 30 thng 7 nm 2012 v u thng 8 cc thy c n trng lm vic ri. Thi gian cn mt thng thi! gp lm ri! My mi nm mi lm c! Chng ta phi chy ua cng thi gian! Thi thn thin v nhng li ng vin chn thnh ca anh nhn c nhiu thin ch, hp tc ca nh gio chng ti. Ti tham gia nhiu cuc hp do huyn t chc thng nht chun b cc iu kin c th t chc bui gp mt. Vn quan tm nht l vic tp hp danh sch cc thy c gio trc nm 1986 cc ni v ging dy ti Tin Phc. Hin nay, ngi th v qu theo a ch c, ngi th chuyn n ni khc, rt kh khn trong vic tm a ch gi giy mi cho kp
191

Th trn ven sng


thi gian. Cui cng Ban t chc thnh lp nhiu t cng tc ph trch lo vic ny cc khu vc Tam K, Nng, Hu, thnh ph H Ch Minh v gi sm giy mi n thy c. N ci khng ch lm giu ngi nhn m c ngi cho Mt vic lm nh th, bao gi cng to ra hiu ng cho nhiu ngi, to ra nim vui v s hng khi tch cc cho nh gio. Cc thy c gio ngoi a phng nhn c giy mi, ai cng ho hc ch i n ngy v Tin Phc, thm li ngi xa, trng c. Vo ngy u thu thng tm, tri nng hanh vng, trn cc tuyn ng chnh ca th trn Tin K ging nhiu khu hiu: Cho mng qu v i biu v cc thy c gio v d gp mt tri n nh gio nhn k nim 30 nm Ngy nh gio Vit Nam 20/11; Mun sang th bc cu kiu, mun con hay ch phi yu ly thy to khng kh tng bng phn khi ca ngnh gio dc a phng. Chiu hm trc nhng thy c gio xa tn Hu, Ngh An, H Tnh, Thanh Ha n. Sng hm sau cc on xe t Nng, Tam K, Hi An, in Bn Duy Xuyn, Qu Sn, i Lcch cc thy c v Tin Phc. Xung xe vo a im gp mt ti Nh Thi u huyn trang tr y c hoa khu hiu v bo tng. Ai cng cm ng t ho mt thi trai tr c dy hc ti Tin Phc nay c gp nhau, tay bt mt mng, bi hi xc ng, hi thm nhau chuyn nh chuyn nc, chuyn sc khe, chuyn thnh ng thnh b. Ch cn mt ci m nhau
192

Nguyn Khnh
tht cht, mt n ci h h, mt ci bt tay tha thit, mt cu hi chn tnh l hiu ngha c bit ca ngy hi ng m bt c ai quan tm cng c th cm nhn c. n 8 gi 30, i biu lnh o a phng v hn 500 thy c gio c mi c mt ng . Sau phn vn ngh cho mng, anh Hng Vn Minh - Ph B th huyn y - Ch tch y ban nhn dn huyn pht biu chia s nhng tnh cm v s trn trng ca lnh o a phng trc s ng gp to ln ca cc th h nh gio, nht l nhng thy c gio cng tc trong giai on 1975 -1985, thi k kh khn gian kh, cm khng n, o khng mc nhng cc thy gio c gio khp ni trn mi min t nc n vng qu rng thing nc l gieo ci ch, m mm tri thc cho con em ng bo Tin Phc..." Li pht biu xc ng tm huyt ca anh gi li mt thi cc nh gio c mt hm nay n c tri tn, nh li nhng k nim ngy xa, trng xa thm mi c cc nhng nng ngha n tnh gia nh gio vi cn b nhn dn ph huynh hc sinh. Th ri bit bao nhiu cu chuyn c c k rm r bn bn tic vi sn nu chm mui m, rau trn mt, c lc chin, bt m Qung... l nhng mn thu xa sang lm vi thy c. Chuyn k rng ngy xa, Trng Tin H thy Vn Ty lm hiu trng phn cng anh em i mua go huyn, tri ma nc ln khng cng go v trng c ng hiu trng v gio vin i quay i qut. Chuyn k rng thy Nguyn Vn Hng, thy
193

Th trn ven sng


L Vn Tip, L Vit Th v cc c thy Trng Tin Sn xung nh b T trc cng trng n chu bnh trng sn qun rau chui chm mm ci kho n thng b T tr ht thng lng. Cn Thy n lm hiu trng Tin Lnh, thy Hng lm hiu trng Tin Ngc may m c tri ci to Tin Lnh ch khng i xanh ngi. V ai cng nh thy Trn Quang Mai la b lng khu tp th trn khu i cao Tin Hip v thy hiu trng s ma qu, b chy gia m khuya. Tt c, tt c nh mt cun phim gi li nhiu chuyn ci ra nc mt. Mi , m hn ba mi nm ri. Ba mi nm y, c ngi i xa vnh vin khng v... Nhng anh em vn nh, vn nhc vi nim xc ng bun thng. Bui gp mt kt thc, cc thy c bn rn chia tay nhau n vi tng nhm hc sinh c ang ch bn ngoi, c mi cc thy c v thm trng xa, nh c. Hm hp y ban nhn dn huyn tng kt nh gi rt kinh nghim vic t chc bui gp mt do anh Phng Vn Huy Ph Ch tch ch tr v anh Hng Vn Minh Ch tch cng ng cc thnh vin trong Ban t chc n d, thy V Huyn nh gio ln tui v hu ghi li nhng cm nhn ca cc thy c v d gp mt: Lnh o a phng rt tuyt. Mn n rt ngon y n tng gi li mt thi ng nh. Bui l din ra trong bu khng kh m cng m tnh cm kh qun. Thi ngi phc v nim n thn thin. Ch c Tin Phc mi lm c nh th! Nhng ni
194

Nguyn Khnh
khc thun li hn nhng cha ai ngh n Anh Phng Vn Huy nhn ti, c mun ti pht biu. Bit ni g y khi mi vic kt thc tt p. Lc hnh phc hoc kh au n tt th nhiu khi con ngi ch bit lng im. Hy trn qu nhng vic lm tm c bi nu khng c n, chng ta s kh nhn c mn qu n ngha i.

195

Th trn ven sng MC LC


Li gii thieu ...........................................................3 Li m .....................................................................7 Tuoi th....................................................................9 Ngay au i hoc .....................................................14 Lang toi..................................................................17 Noi .........................................................................24 Que ngoai ..............................................................28 Lut ln nam sau t .................................................31 Ci v luc i hoc ..................................................35 Len tnh hoc ...........................................................38 Ban tay cha ............................................................43 Noi buon co hau .....................................................47 Chiec on ganh ......................................................51 Hue ngay ay...........................................................54 Tr ve ....................................................................61 Me tm con.............................................................65 Ban en tm toi ......................................................68 Nhap cuoc ..............................................................73 trng trung hoc huyen ......................................77 Thay giao thi bao cap ..........................................80 Day hoc Tien Sn ...............................................86 Ngay au phong giao duc ..................................90 Ban lnh nh ruot oc quan ......................................96 Kiem tra trng hoc .............................................102
196

Nguyn Khnh
Hoa gao o...........................................................106 Tam nhn..............................................................111 Gap th trng .....................................................116 Me i xa khong ve ...............................................122 V chong em toi...................................................127 V con..................................................................131 Cha toi .................................................................134 Cho ng..............................................................138 Benh vo cam trong hoc sinh ................................156 Chuyen thanh pho .............................................163 Cai nong cung biet khon ......................................170 Th tran ven song .................................................173 trng THPT Huynh Thuc Khang ....................181 Tam ac ...............................................................190

197

Th trn ven sng

Chu trch nhim xut bn:

Trnh by ba: NGUYN BA Sa bn in: NGUYN TH DIU HIN

198

In 400 cun, kh 12,5 x 19,5 cm ti Cng ty C phn In - Pht hnh sch v Thit b trng hc Qung Nam. a ch: 260 Hng Vng, Thnh ph Tam K, Qung Nam. T: 0510.3812 276 - 0510.3859 367. Giy php xut bn S 1844/Q-VH do Nh xut bn Vn hc cp ngy 31/12/2013. In xong v np lu chiu thng 01/2014.

You might also like