I-GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI:

1) Mục tiêu của đề tài:

Sử dụng cảm biến thu phát hồng ngoại để điều khiển quá trình quay thuận hoặc nghịch
của động cơ DC.
2) Giới hạn của đề:
Chỉ điều khiển được chiều quay của động cơ motor DC nhưng không điều khiển được tốc
độ của động cơ quay nhanh hay quay chậm.
3) Kết quả dự kiến đạt được:
Khi mạch hoạt động thì mỗi chu kỳ thay đổi tín hiệu ngõ vào ( cảm biến phát tín hiệu
được vật cản) thì mạch sẽ hoạt động và điều khiển motor quay theo chiều ngược lại.
II- THỰC HIỆN:
A) Cơ sở lý thuyết:
1) Cầu H:
Được cấu tạo bởi 2 cặp đôi transitor PNP,NPN (Thuận Ngược). Sơ đồ nguyên lý cấu tạo
của nó được cấu tạo như sau :

Đối với thiết kế này quả là thấy khá là ổn định .Và như thế chúng ta sẽ thấy là cần 4 tín
hiệu điều khiển nhưng trong thực tế mình chỉ cần 2 tín hiệu điều khiển là OK! Cho nên
kiểu dạng 2 này được sử dụng nhiều trong lĩnh vực điều khiển hơn dạng 1 tại vì...
Mạch cầu H này được điều khiển bởi 4 tín hiệu đóng mở các van đó là các tín hiệu 1 và
tín hiệu 2( Như trên hình vẽ) và điều khiển được 2 chiều (Có nghĩa là đảo chiều dòng
điện). Xét từng chế độ thuận và nghịch
Như chúng ta đã bit điều kiện để đóng mở để các transitor thông là:
+ Đối với kênh N để mở thì Ube > 0 và mở transitor bằng dòng điện
+ Đới với transitor kênh P để mở thì Ube <= 0 . Thường thì bằng 0 là nó sẽ mở
* Điều khiển với chế độ thuận.
Ở chế độ thuận này cấp 4 tín hiệu điều điều khiển vào 4 con Transitor và điều kiện để có
dòng thuận chạy qua tải trong 1 thời điểm là :
+ Tín hiệu 1 = 0 (Tức là mở transitor Q1).
+ Tín hiệu 2 = 0 ( Tức là đóng transitor Q2)
+ Tín hiệu 3 = 1 (Tức là đóng transitor Q3)
+ Tín hiệu 4 = 1 (Tức là mở transitor Q4)
Và dạng đường đi được mô tả như hình vẽ sau:
Đấy là dạng đi của chiều thuận : Dòng điện từ nguồn qua Q1 sau đó qua tải và qua Q2
xuống GND.
* Điều khiển ở chế độ nghịch
Ở chế độ này ta cũng cấp 4 tín hiệu điều khiển vào 4 con transitor. Và 4 tín hiệu điều
khiển này phải thỏa mãn điều kiển sau :
+ Tín hiệu 1 = 1 (Tức là khóa transitor Q1).
+ Tín hiệu 2 = 1 ( Tức là mở transitor Q2)
+ Tín hiệu 3 = 0 (Tức là mở transitor Q3)
+ Tín hiệu 4 = 0 (Tức là đóng transitor Q4)
Và dạng đường đi của chúng được thể hiện như hình vẽ sau :
Nhìn vào mũi tên sẽ thấy dạng đường đi khi cấp ở chiều nghịch. Dòng điện đi từ Vcc qua
Q3 qua tải và qua Q2 xuống GND
2) Cảm biến:
Để cảm nhận được vật cản thì cảm biến phải có phần phát và phần thu. Phần phát phát
ra ánh sáng hồng ngoại và phần thu hấp thụ ánh sáng hồng ngoại vì ánh sáng hồng ngoại
có đặc điểm là ít bị nhiễu so với các loại ánh sáng khác.
Phần phát là led phát hồng ngoại, khi được phân cực thuận và cấp nguồn thì led sẽ phát
ra ánh sáng hồng ngoại.
Phần thu là led thu hồng ngoại, khi được phân cực thuận và có ánh sáng hồng ngoại
chiếu vào led thì led dẫn điện, khi không có ánh sáng thì led điện trở của led tăng cao trở
thành vật cách điện.
B) Thực hiện:
1) Sơ đồ khối:

Khối cảm biến Khối giao hưởng Động cơ DC

Nguồn
2) Mô tả hoạt động:
a) chức năng của từng khối trên:
Nguồn DC cung cấp năng lượng cho khối cảm biến, khối giao hưởng, động cơ DC.
Khối cảm biến: dùng 2 led thu, phát hồng ngoại để thu nhận tín hiệu khi có vật cản đi
qua phần không gian giữa hai led thu và phát.
Khối giao hưởng: dùng để xử lý tín hiệu cấp vào do cảm biến cung cấp để điều khiển
chiều quay của động cơ DC.
Động cơ DC: có thể quay thuận hoặc quay nghịch.
b) nguyên lý hoạt động:
Bình thường motor DC luôn quay nghịch ( kích mức 1) mỗi khi có điện. Khi cảm biến
phát hiện có vật cản thì khi đó khối giao hưởng điều khiển động cơ quay theo chiều
ngược lại ( kích mức 0).
3) Sơ đồ nguyên lý:
Lưu đồ chương trình:

III)
Kết Bắt đầu
quả:

Không
Cảm Motor quay nghịch
biến

Có

Xử lý

Motor quay thuận

End

1) Kết quả đạt được:

Khi vừa mới cấp nguồn động cơ sẽ hoạt động theo chiều quay nghịch.
 Mỗi lần có vật cản đi qua vùng không gian giữa khu vực led thu và led phát hồng
ngoại, sẽ làm cho motor quay thuận.
2) nhận xét ưu khuyết điểm:
Ưu điểm: Mạch đơn giản, xử lý đúng tín hiệu.
Khuyết điểm: Chưa chống được nhiễu hồng ngoại do tác động bên ngoài.
Hướng khắc phục: Sử dụng thêm mạch dao động để loại bỏ nhiễu hồng ngoại từ bên
ngoài.
3) Bảng phân công công việc:
Nguyễn Hoàng Gia
Mai Hoàng Nhi
Thịnh