You are on page 1of 324

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Thp Ti Th y
Tc gi: Nikolai Alexeevich Ostrovsky Th loi: Tiu Thuyt Dch gi: Thp Mi & Huy Vn Bin son: Thu Oanh Website: http://motsach.info Date: 29-October-2012

Trang 1/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 1
- Nhng a no n nh tao c bi trc hm nghi l, ng dy! Ngi mc o di c o l mt qut hc tr. Mt hn ph m, c eo cy thp t to s. Cp mt ti h m d nhn chng chc vo su a tr con, bn trai v hai gi, va ng nhm dy. My a tr khip s ngc mt lm lt nhn hn. Hn ch tay v pha cc tr gi, ra lnh: - Nhng con b kia, cho ngi xung. My tr gi trt hi th di ngi xung. Cp mt ln ca lo c Vt-xi-li vn nhn chm chp vo my a tr trai cn ng y: - Li gn cha no, cc con ngoan ca cha. Hn x gh, ng ln, sn n ch my a nh ang np vo nhau. - Bn my a no ht thuc, h nhi? C bn l nh tr li: - Tha cha, chng con khng ai ht thuc . Lo c mt ta tai. - Khng ht thuc , khn nn! Vy th a no nm thuc l vo bt lm bnh thnh? Khng a no ht ? c, tao xem. Lt ti ra! Mau ln ! Tao bo: Lt ti ra! Ba a bt u mc ht l trong ti by ra mt bn. Lo c khm tng li tng t vi lt ti, c tm mt vt tch thuc l cn st li. Khng thy g, lo quay ra hi a th t, mt thng b mt en mc o khoc xm v qun xanh c v u gi: - Cn thng ny, ti sao my c ng nh phng th h? Thng b, mt nhn y v cm tc, cu nhu tr li: - Tha cha, qun con khng c ti. V tay n s vo ng ch np qun. - , my bo my khng c ti h? My ng tao khng bit a no tinh nghch lm hng bt ca tao phi khng? Ln ny na, my tng tao vn c cho my hc y y chc? Khng, n con i, vic ny tao khng cho my yn u. Hm n, m my ly van mi, tao mi lm phc khng ui my. Nhng ln ny th ht cch ri. Ct khi lp! V lo tn nhn xch tai a b, tng ra ngoi hin. C lp khip m ngi im thin tht. Khng ai hiu ti sao thng Pa-ven con nh Ca-r-sa-ghin li b ui ra khi trng nh th. Ch c mt mnh Xc-gy con nh B-ru-gic, bn thn ca Pa-

Trang 2/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ven, l trng thy Pa-ven nm dm thuc mc vo bt lm bnh thnh ca lo c, trong bp nh lo ta, hm bn su tr cha thuc bi phi n nh lo c bi ng i lo ta y. Pa-ven b ui, ngi bc cui thm lp hc, v mt suy ngh. V nh bit ni lm sao by gi? Ni th no vi m c? M chm lo cho tng li tng t m vt v u tt mt ti, nu bp hu h nh lo thanh tra s thu. Pa-ven nghn ngo trong c hng. "Lm th no by gi? Ch ti lo c tri nh kia c ! Mnh khng th no khng tng thuc l vo bt ca lo ta. Chnh Xc-gy xui mnh: "C nht vo i cho ng i sc vt nh bn ". Th l mnh nht vo. Xc-gy th n chng lm sao u, cn mnh, chc chn l b ui". T lu, Pa-ven ght cay ght ng lo c, m lo ta th tr Pa-ven ra mt. Mt hm v nh nhau vi thng Mi-sa Lp-sc, Pa-ven b lo pht giam lp v khng c n cm chiu. Hm i pht, v khng c ngi trng, s n ngi mt mnh trong lp li nghch, lo c nht Paven vo lp hc tr ln, ngi hng gh cui lp nh. Thy gio lp nh, ngi b nh, kh t, mc o vt-tng en, ang ging v tri t v cc v sao trn tri. Pa-ven h ming ngi nghe, rt ly lm l. Ra tri t c t hng triu nm nay v cc v sao trn tri ha ra cng ging tri t. Pa-ven thy k l qu, nhng mun ng ln tha vi thy: "iu thy ni tht khc hn thnh s" . NhngPa-ven khng dm hi, s b pht. Pa-ven vn rt c v mn thnh s, bao gi cng c lo c cho im nht. Cu thuc lu lu kinh truyn Sm truyn c v Sm truyn mi, nh ht mi chuyn trong kinh Sng-th-k. T hm nghe thy gio ging ngc hn vi thnh kinh, Pa-ven khng yn d mt t no, nh bng mang chuyn y hi li lo c Vt-xi-li, th gp ngay hm sau hc bi v kinh thnh. Lo c va t mnh xung gh l Pa-ven gi tay lin. c php ni, Pa-ven ng dy: - Tha cha, sao thy gio lp trn ni l tri t c hng triu nm nay m kinh thnh th li dy Cha Li sinh ra tri t ny mi c nm nghn... Pa-ven cha kp ni ht th ting qut ca lo c rt ln ngt li: - My ni sao, thng khn nn? My hc li Cha phn truyn nh th y phi khng? V Pa-ven cha kp m ming th lo c xng ngay n, xch hai tai Pa-ven, dp u cu ta vo tng. Mt pht sau cu b b n au ht va v b vt ra ngoi hin. V nh, Pa-ven cng b m nh mt trn nn thn. Hm sau, m n trng van ni lo c, xin c cho Pa-ven li vo hc. T hm y, Pa-ven mang lng cm th lo c ht sc. Th v s. Xa nay cu khng ai lm nhc mnh. Cu khng qun c trn n oan c y. Cm gin ut ngi m c nn. Cu phi chu nhiu ni bc na v lo c Vt- xi-li: lo thng kim c rt nh ui Pa-ven ra ca; c khi hng tun l bt Pa-ven ngi gc lp quay mt vo tng. Lo li thi khng gi Pa-ven c bi lp. Cho nn, trc ngy ngh l Phc sinh va qua, Pa-ven mi phi nhp bn vi nhng tr km n nh lo c gp tt c bi ly im hc k ba thng. c dp, Pa-

Trang 3/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ven mi ny ra tr tinh nghch : nm thuc l vo bt lm bnh thnh trong bp nh lo ta. Tuy khng ai nhn thy, nhng lo c vn on bit ngay a no nghch ri. ...Gi ra chi, tr con a ra sn v quy ly Pa- ven. Pa-ven sa sm nt mt, cau my ng yn. Xc- gy li trong lp: cu thy mnh cng c can d n chuyn ny, song khng lm th no cu bn c. ng c -ph-r-ma ng u ra ca s. Ging ni to ca ng ta lm Pa-ven git ny mnh. ng qut ln: - a thng Pa-ven ln y ngay! Trng ngc nh thnh thch, Pa-ven i ln bung hp ca cc thy gio. * Lo ch hng cm ngoi ga, ngi ng tui, mt ti ngt, mt ln luc, lic nhn Pa-ven ng np vo bn m. - N ln my? B m p; - Chu mi hai. - c, n li y lm. Cng n th tm rp mt thng, cng vi ngy no i lm th c cm nui na. Cch mt ngy lm mt ngy, tnh mi ngy lm hai mi bn ting lin. V coi chng nht l n ng c ny tnh n cp. B m ht hong tr li: - Xin ng ng lo, chu khng c tnh tt mt u . Ti xin cam oan vi ng nh vy. - Thi c. Cho n vo lm ngay hm nay. Ni ri quay sang pha m hu bn ng cnh, ng sau quy ru, lo ta bo: - M Di-na u? Dn n vo ch ra bt, ni vi con Ph-r-xi-a giao cho n lm thay Phn vic ca con G-ri-sa. M bn hng b con dao ang thi gi sy xung, gt u ra hiu cho Pa-ven, ri bc qua phng, i n ca ngch vo ch ra bt. Pa-ven i theo m Di-na. M Pa-ven cng ro bc theo con, r tai dn vi my li: - Chm m lm con nh! ng m mang tai mang ting. B m bun ru nhn theo con, ri bc ra ca. Trong bung ra bt, cng vic tt t. Trn bn, a cht ng, dao da ngn ngang. Nhng ngi n b, khn lau vt qua vai, lau lau chi chi a v dao da. Mt a nh tc ri bm xm, khng ln hn Pa- ven my, ang loay hoay un hai m tng nc.

Trang 4/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Gian nh ngn ngt hi nc t chu nc nng ra bt a ta ln. Thot vo, Pa-ven khng th no nhn r c mt tng ngi n b ang lm. Cu ng ngc, khng bit ng vo u, lm n ra sao. M Di-na li gn mt ch ra bt, ko vai ni: - Ph-r-xi-a, y mt ch bi ph mi vo, thay chn ra bt ca con G-ri-sa. My ch bo cho n lm. Ri quay li pha Pa-ven v ch vo ngi tn gi l Ph-r-xi-a y, m Di-na ni thm: - Con ny trng v ra bt, n bo g my phi nghe theo. Dt li, m Di-na quay gt tr ra ngoi quy hng. - Vng. Pa-ven kh p li v a mt hi Ph-r-xi-a. Ph-r-xi-a ly khn lau m hi trn, nhn Pa-ven t u n chn nh tnh xem cu b lm c g ri va xn li mt bn tay o tut xung di khuu tay, va ni vi Pa-ven, ging thanh thanh, d nghe: - Vic ca em chng c g kh c. Em nom thng nc ny, em un nh la, trng sao cho lc no thng nc cng y nc si. Em ch ci na, ri n nom thm c hai m nc ch cng l vic ca em. Sau ny khi no cn th lau thm dao da v i rc. Cng khi vic, lm b hi tai y, em . Ph-r-xi-a ni ging vng C-st-rm hay ko di vn a; ging ni, sc mt hy hy v ci mi cao nhn ca c lm Pa-ven cng thy vui vui. "C ny ng b cng khng d u"; - Paven ngh bng th, ri mnh dn m ming hi: - C bo chu by gi phi lm g trc? C bp ph ci. Ting ci ph ln lm t c nhng li cui cu ca Pa-ven. - Ha ha ha!... Ph-r-xi-a mi v c chu gi bng c. - Ha ha! Chnh Ph-r-xi-a ci to hn mi ngi. Th ra hi nc bc m ln lm Pa-ven khng trng r mt c ta. Ph-r-xi-a mi xp x mi tm tui thi. Ngng qu, Pa-ven quay hi thng b cng lm. - By gi mnh phi lm g trc, h cu? N khng tr li, li tru Pa-ven thm: - Hi c my y, tao bit u y. Tao c y u - Ni ri, n chy ra ca, vo trong bp mt. Mt b ra bt c tui ln ting: - My li y gip tao mt tay lau da. Cc ngi l tht, thng b n ni, c g m ci. y ny, gi ly. B va ni va a cho Pa-ven chic khn lau.

Trang 5/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ly rng cn mt u khn, ly tay ko u kia ra cho thng. Tay ny cm da, c i c li. Ct nht ng git bn k da. git bn th khn y, khng phi chuyn chi u. Cc ng khch n h nhn k lm, h m thy da bn th v vo thn y, con ! B ch s cho my ra khi ca ngay lp tc. Pa-ven ngc nhin: - Sao li c b ch na ? y ch thy ng ch nhn chu vo lm thi c m. B gi ra bt ph ci: - ng ch y ch l mt th b nhn thi, con . B ta mi l ch ng u trng coi y. Hm nay b ta khng n. My c lm ri s thy. Ca m, ba ngi bi bn i vo, mi ngi b mt chng a bn. Mt lo, mt bnh vung, mt l, vai rng, ni b b: - Trong bp nhanh tay ln ch! Chuyn tu tra sp n ri, m sao trong ny lm r r th. Nhn thy ch b Pa-ven, hn hi: - a no th ny? - Em n mi vo lm. - Ph-r-xi-a tr li. - ! Mi vo ny - Lo bi bn p bn tay nng trch ca hn ln vai Pa-ven, y cu v pha my l un nc, ln ging: - Nc lc no cng phi c sn. Th m my th trng xem, mt l tt ngm, l kia th la cng sp li. Hm nay ng hy tha cho my. Mai cn nh th, ng tng vo ming. Hiu cha? Khng ni na li, Pa-ven quay li l un nc. Th l bt u cuc i i lm. Cha bao gi Pa- ven chm vic nh ngy u tin i lm ny. Pa-ven hiu: y khng cn nh nh na. nh, m bo cn c th khng nghe. Ch y, lo mt l n ni trng ra ri: khng nghe th n v cho vo mt tht. Ni nu nc ch to phnh nh ci vi, bn thng nc mi gi l y. Khng c qut l, Paven tho chic giy ng qup vo ng thng hi, thi la. Tia la t cc l bay ra tung te. C ngy c quanh qun vi nhng xch nc vo ni, nc ra bt, trng l ri li ti my khn t lau bt ra h trn m nc nng hng, lm mi vic ngi ta sai. m khuya lm Pa-ven mi ln xung bp, ngi mi nh. B ra bt A-ni-xi-a nhn ra ca, va khut bng Pa-ven, chp ming ni: - Thng b mi l ch! Lm qun qut sut ngy, tt ta tt ti nh b ma vt. Cn b th m phi i lm chc cng phi v th no y. Ph-r-xi-a ngt li: - Thng b kh o , lm n chng phi km g c. M Lu-sa b li:

Trang 6/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- C yn ri xem, chng chn ngay y. a no cng th, mi lm bao gi chng chm... n by gi sng, Pa-ven mi ht ti kh sai, ngi r ri sau mt m mt ng v chy i chy li lun chn. Thng b n i ca, dng ngi dong dng, m bnh c, hai con mt xc, nhn thao lo. Ng xem u vo y c ri v thy hai ni nc vn ang nng si, n thc tay vo ti qun, cht mt bi nc bt tng, nh tot mt ci, ri trn lng trng mt ln nhn Pa-ven, ni ging trch thng: - thng nhc! Sng mai, su gi n thay tao. Pa-ven ngc nhin hi li: - Sao li su? By gi ngi ta mi i ca c m? - Ngi ta khc, my khc. Tao bo my n su gi th my c n su gi. Nu my ci li tao th tao p v mt my ra. Liu hn, nhc b, mi vo m i ln mt. Nhng ch ra bt tan tm, chm ch nhn hai a b ci nhau. Ging xc xc, thi ngang ngc ca thng b kia lm Pa-ven tc n tn c. Cu tin li gn n, chc gi ngay, song li ghm c, s ngy u i lm li thi th c khi b ui. Pa-ven sa sm nt mt, nn gin ni: - Ny, t t ch, ng chc vo tao m bng tay y, con ! Mai ng by gi tao mi n. Cn mun chi nhau, tao chng lp v u. Mun th th tao chng king u nh. Thng kia khng ng Pa-ven cng th, nn chu lp. N sng st nhn Pa-ven lc y ni gn mt, ri li li pha ci chu, lm bm: - c, ri xem ai bit tay ai. Ngy u tin i lm th l khng xy ra chuyn g, Pa-ven yn tr ra v, lng khoan khoi nh mt ngi lm y bn phn, c quyn c ngh. By gi i lm ri, khng ai cn dm bo mnh l n khng ngi ri na. Mt tri ban mai u oi l ra khi ta nh my ca. Cn nh Pa-ven lp xp hin dn ra trong sng sm. Nh y ri, ngay sau bit th nh ca L- sinh-ski. Ming hut so, chn bc ro, Pa-ven ngh thm: "M chc dy ri v mnh th i lm v. Thi th b ui hc th cng chng kh lm. C c n cho vo hc li th cng n b lo c tri nh lm mnh iu ng khng sng yn c. Gi th ng cc cn !" ang ngh lan man th n nh. Pa-ven m ca, ri sc nh: "Cn thng b tc hoe kia, my s bit tay ng, ng nht nh s cho my v quai hm". M ang loay hoay un nc sn. Thy bng con, b hi mt cch lo u: - Sao, cng vic th no con, c kh khng?

Trang 7/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Kh lm, m . Thy m nh c chuyn g mun bo cho mnh bit, Pa-ven hiu ngay: ng vo ca s m rng, cu nhn thy ci lng rng ca A-r-chom. Bi ri, Pa-ven hi m: - Anh A-r-chom v y, h m? - , v ti qua v hn nh. Anh con s v lm s u my xe la. Pa-ven m ca, khng cn t tin na. Thn hnh to ln ngi bn bn, lng quay v pha Pa-ven, bng ngonh li, cp mt nghim khc ca anh, di i lng my en rm, nhn Pa-ven chm chm. - , tay nghch thuc l v y ! Cho cu! Ni chuyn vi anh xem chng chng m i cht no u. Pa-ven ngh thm: "Anh bit tt c ri, ng y bc ln th no cng t cho mt m. C khi cn nn cho na". Pa-ven vn hi s anh. Nhng A-r-chom khng c v g mun nh em c. Ngi trn gh u, tay t ln bn, anh ch nhn em khng ri mt. Ci nhn khng ra v nho m cng khng ra v ght, Pa-ven khng bit ng no m on. Ting anh ph khng kh yn lng nng n: - Hnh nh my hc xong c ri th phi, mi th khoa hc u tinh thng, nn by gi my bt u chuyn v khoa ra bt. Pa-ven nhn chm chp vo k sn g, mt nh dn vo m mt chic inh m tri ln. Nhng A- r-chom ng ln i vo bp. "Ln ny th thot nn ri", - Pa-ven th di nh nhm. n ti, ba m con ngi ung nc. Anh A-r-chom mi t tn hi li cu chuyn xy ra lp hc. Pa- ven k li tt c. Ging m bun ru: - My cn t tui ng ngc th th ln ln lm g c, h con? - Ri m than phin: - Bit lm sao vi n c? C nh n chng ging tnh ai. Tri i, con ti, con n, n lm kh ti bao nhiu ln ri. Anh A-r-chom y ci chn khng ra, ni vi Pa-ven: - Nghe anh ni y, c s nh th ta khng nhc n na. Nhng t nay em phi thn trng, ngh n lm n, ng c t tng n tr nghch ngm. Chu kh m lm. Nu cn lung tung b ui na th tao s sa cho mt trn ht ng chui. Hy nh ly. My lm ti m th ri. Qu qui! n u l gy s n y, ch no cng lm mang tai mang ting. By gi th phi thi hn. Nu lm n c, sang nm s xin cho vo hc ngh trong s u my, khng c

Trang 8/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c trong bp hng cm mi vi ng bt a nhch th chng i no ra hn con ngi c. Phi hc ly mt ngh. By gi th cn b qu, cha tui, mt nm na s xin cho my vo, chc ngi ta s nhn. Cn tao c i v y lm ri. M s thi khng i lm na. Khng cho m c phi ci lng trc nhng qun khn nn y mi. Cn my phi m mt ra, my phi thnh ngi mi c. Anh ni xong, ng dy, vi chic o vt lng gh khoc ln ngi v ni vi m: - Con i c vic mt ting s v. Thn hnh cao ln, anh i qua ca phi ci u xung. Ra n sn, anh ni vng vo: - Tao c mang v cho my con dao v i giy. Ni m a cho. Hng cm nh ga dn hng sut ngy m, khng lc no ngh. Ga ny c ng xe la i su ng. Nh ga lc no cng cht nch ngi, ch yn tnh hai, ba ting ban m, gia hai chuyn tu. Hng trm chuyn tu qun s trnh nhau y, t mt trn v, hoc i ra mt trn. T ngoi y, tu ch v nhng con ngi tn ph, thng tt y mnh. Ra mt trn, th n li a i lp lp tht ti mc binh phc xm, nhng ngi lnh khng tn khng tui. Pa-ven lm hng cm ny hai nm rng. X bp v ch ra bt, l tt c nhng g Paven thy trong hai nm tri nay. Trong hm rng ny, hn hai chc ngi lm lng bn tu tt c ngy. Mi ngi bi bn chy i chy li t ngoi hng vo bp. Lng Pa-ven by gi khng phi l tm rp na, m ln mi rp ri. Hai nm i lm, ngi ln ln, chc ra, v nm mi th cng vic. Lm chn ph bp, ngi b khi hun na nm tri, ri li b tng ra lm chn ra bt. Lo bp ch ui Pa-ven ra. Lo ta rt c quyn th, chng a g thng b cng u cng c m lo cho l n c th ly dao gh vo rng lo, nu lo ng n ngi n. Pa-ven ch c ci dai sc lm qun qut, ch khng cng b tng ra ca t lu ri. Pa-ven lm khng bit mt, v mt lm n chu kh th khng ai b kp c. n gi khch n ng th Pa-ven lm hng ra tr. Hng chng khay bt a trn tay, c ba chn bn cng nhy hng bn, nm bc thang mt, t di ch ra bt ln bp, ri li t bp xung ch ra bt. m n, khch n vn, bn bi bn t tp nhau di nh, vo gian bung xp cnh bp. Chng th c bi ra, chi canh bc ln, st pht nhau ch t. Nhiu ln Pa-ven trng thy chng xa ra hng ng giy bc. Pa-ven trng thy chng c nhiu tin nh th chng ly lm l. Paven bit mi tn bi bn y v c mi ngy ba bn chc bc "tin dim thuc" khch cho, ngi dm ho, k mt ng. C tin l chng ru, ch, c bc. Pa-ven thy rt ght bn chng. Cu ngh: "Qun khn nn! Anh A-r-chom mnh, th ngui hng nht, m cng ch c bn mi tm rp mt thng; mnh th mi rp. ch ch c vic by bn m v b th! Sn tin li nc ru hay nng vo bi bc". Pa-ven xem bn bi bn cng nh bn ch hng, l l ngi xa l ng ght. "Bn ch m y y th lm y t, ci lun thin h, nhng v con chng n ra ph th ph phn nh bn nh giu?". i khi chng dt v con n, con chng n din ng phc hc tr trung hc, v chng n bo ph m. Pa-ven ngh thm: "My thng sp bn cho ngi ta n, c khi cn nhiu tin

Trang 9/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

hn khch hng chng hu y!". Pa-ven cng chng l g na, c nhng chuyn thng xy ra ban m trong cc x bp, v cc bung xp hng cm. Khng ngi n b ra bt, hay m mn n no cn lm lu c, nu dm t chi khng chu bn thn ly vi ng rp cho bt c k no c quyn th y. Pa-ven nhn su vo cn y cuc i. Cu thy nh mnh nhn vo mt ci h bn, mi bn en cn b bc ln trong khi cu ang tui khao kht nhng chuyn mi l, nhng chuyn cha tng bit n. A- r-chom khng lm th no xin cho Pa-ven vo hc vic trong s u my xe la c. Ngi ta khng ly tr di mi lm tui. Pa-ven th ch mong ngy thot khi hng cm. Ta nh s ca s u my bng m khi tht c sc hp dn i vi Pa-ven. Pa-ven thng theo anh i kim tra cc toa tu. Cu c tm ra vic lm gip anh. T khi Ph-r-xi-a b ui i, cuc i cng bun t. Vng mt ngi con gi lc no cng vui cng ci, Pa-ven cng cm thy su sc thm tnh thn gia cu v Ph-r-xi-a khng kht bit nhng no. Mi sng, vo bung ra bt, khng thy Ph-r-xi- a, m ch nghe ton nhng li la, ting chi ca nhng m tn c mi vo lm, Pa-ven cm thy sao m trng tri, c n qu. Vo gi vn vic lc m khuya, Pa-ven xp nt ci vo l v ngi xm trc ca bp, chp mt nhn ngn la, hi m d chu. Trong bung ra bt chng cn ai. Bt gic Pa-ven li ngh n chuyn Ph-r- xi-a. Ci cnh trng thy hm trc, hm nay nh li r mn mt. Hm y cng vo gi ny. m khuya, Pa-ven ln cu thang xung bp. n ch ngot, Pa-ven t m leo ln ng ci ng vo bung xp xem bn nh bc. Canh bc ang gay go. D-liva-np ngi cm ci, ang cay c, mt nh. C ting chn ngi cu thang. Pa-ven quay li: lo bi bn mt l P-r-kh-s-ca t trn i xung. Pa ven vi vng chui xung gm cu thang ch cho lo i khut vo bp. P-r-kh-s-ca i khi ch ngot, Pa-ven nhn thy r ci lng rng v ci u to ca hn. Trn cu thang cn c ting chn nh ca ai chy gp: ting ai quen quen: - Bc P-r-kh-s-ca, cho ti hi t! P-r-kh-s-ca dng chn, quay li, ngc mt ln, ming cu nhu: - Hi g? Ting chn trn cu thang bc xung na, Pa- ven nhn ra Ph-r-xi-a. Ph-r-xi-a nm ly tay o lo bi bn, ging tht thanh, hn hn: - Bc P-r-kh-s-ca, tin lo quan hai a cho bc u c ri? P-r-kh-s-ca git tay li, sng s: - Ci g? Tin ? Th tao khng a cho my l g? - Nhng hn a cho bc nhng ba trm c m? Ph-r-xi-a, nghn ngo, ging ni run ln bn bt. P-r-kh-s-ca ci gn:

Trang 10/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- My ni sao, ba trm ? Tha b, th b nh xi c ba trm sao? B khng thy l ra bt m i c ba trm th hi t mt t hay sao? Tao cho my nm chc l phc ri. My tng ng vi my khoi lm y. Lm b ln lch s hn my nhiu, li c hc hn hoi cng chng dm i bng y. My phi cm n tao mi phi, ng mt m vi ngi ta m li cn c xi nm chc na. ng tng tao l thng ngc. Thi, tao th cho thm hai chc na. Ch c th thi, con ! Nu my khng l ngc, th c th m lm n, tao s che ch cho. Ni xong, lo bi bn quay pht i, chun vo bp. - ba que, khn nn! - Ph-r-xi-a chi vo mt n, v gc u ln ng ci khc nc n. Tm hn Pa-ven bng hong, xo ng khng sao t xit. ng trong bng ti nghe ht cu chuyn, v thy Ph-r-xi-a khc nc, u p vo thanh ci, tay gh cht ly ct thang st, Paven khng l ra mnh ng . Mt ngh rt r ny ra trong c Pa-ven: "C Ph-r-xi-a na cng b chng bt lm tin, bn khn nn! Ph-r-xi-a ! Ph-r-xi-a i !". T y lng cm ght ca Pa-ven i vi lo bi bn cng lng su xung mnh lit thm, m chung quanh cng tr nn gh tm, ng th ght: "Mnh khe th mnh nn cht thng sc sinh y ngay. Tic thay mnh khng to khe nh anh A-r-chom?". Tia la trong l bc ln v tt i, lp le, cun cun thnh hnh xoy c xanh l, ngn la rung rung le ln; nhn la, Pa-ven cm thy nh c ai th li ra ch nho mnh. Gian nh yn lng, ch c ting ci n lp bp v ting r git u u vi nc. Bp vng ngt, khng mt ai; bp ch v cc bp ph vo bung mc o nm ng ri. Yn tnh c ba ting ng h. Vo gi ny, ch ph bp C-lim- ca thng ln chi vi Pa-ven. N treo ci xoong cui cng nh bng nhong, ri chi tay, nhy ln vi Pa-ven. n ni, n thy Pa-ven ang ngi xm trc l ng. Bng C-lim-ca l l trn tng. Pa- ven nhn ra ngay ci bng ngi u ri b ny. Cu khng ngonh li, ni vi C-lim-ca: - Ngi xung y, C-lim-ca ! C-lim-ca leo ln ng ci nm, nhn Pa-ven ang lng l ngi, va ni va ci: - Cu lm ph thy gi la ln y ? C lim-ca thi ci ngay, v thy i mt sng to ca bn bun ru ri ng la quay ra nhn mnh. Trong i mt bn, ln u tin C-lim-ca thy cha ng mt ni bun u ut. - Pa-ven i! Hm nay trng cu th no y... Lng mt lt, C-lim-ca hi tip: - C chuyn g th, h Pa-ven? Pa-ven ng dy, li ngi bn bn, ging ni khe kh: - Chng c chuyn g c. Mnh ch thy chn ngy cuc i ny lm, C-lim-ca ! i bn tay Pa-ven vn thng trn u gi bng nm cht li. C-lim-ca chng khuu tay nhm ln hi tip:

Trang 11/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Hm nay cu gp chuyn g m sinh ra chn vy? - No phi mi n nay mi sinh ra chn u! Ngay t hm mi vo lm l mnh chn ri. Cu th ngh xem. Mnh cng lng lm nh lc , m a no thch ming, thch tay cng mng vi v vo rng mnh c.. B nh, b mng, chng ai bnh mnh. Bn ch thu t v cu n y lm, th m bt c a no c th lc y cng c quyn nh chng mnh. Mnh chy ba chn bn cng, lm b hi tai ri, m khng th no va tt c mi a c. Mnh c lm khng ai ku c, vy m vn c lc chm chn cha kp hu a no, th b n nn cho ngay... C lim-ca s qu, can bn... - Ni kh ch my, kh ch khng l c a no vo nghe thy. Pa-ven chm ln: - Nghe thy th sao? a no c nghe thy tao cng cc s, ng no tao cng i khi y c m, th i qut tuyt ngoi ng st, cn hn chi u trong x nh m ny n vi qun u gi. Thng no ti cng y bc. Chng n coi chng mnh nh tru, nh ch. Con gi y th chng mun lm g cng c. Nu gp ngi no t t cng li th chng n tng ngay ra ca. M h ra ca th my bo h bit i u c? Bn chng n tnh thm tht: khi cho n b vo lm, chng chn ton ngi tn c, khng ca khng nh, cht i n ni c. H vo lm ct kim ly mu bnh qua ngy, y, t ra cng cn c n. Cho nn chng n bt h lm g h cng phi lm... Pa-ven ni, ging y phn n n ni lm C- lim-ca s c ngi nghe ht chuyn, phi nhy xung ng ca li. Pa-ven vn ni nh trt ht ni ut c trong lng: - Cn ng y, C-lim-ca , chng n nn cu m cu c im thin tht. T khng hiu sao cu li im c nh th. Pa-ven mt qu, ngi phch xung gh u bn bn, hai tay m ly u, dng iu mt l. Clim- ca n ci vo l v cng ngi li gn bn. Cu hi Pa-ven: - m nay ta khng c g ? Pa-ven tr li: - Khng c sch. Hng sch ng ca ri. C lim-ca ngc nhin: - Sao? Hm nay l ngy l ? Pa-ven p: - Cnh st tm ngi bn sch i ri. Nghe u bn chng tm thy c ci g nh ng ta. - Chng bt ng ta ri ? V sao vy? - T nghe ngi ta ni ng ta b bt v chuyn chnh tr.

Trang 12/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Cng sng st, C-lim-ca nhn Pa-ven: - Chnh tr ngha l g h cu? Pa-ven nhn vai ni: - Tri bit c! Nghe ngi ta ni hnh nh ai chng Nga hong th gi l chnh tr th phi. C-lim-ca git ny mnh s st: - Th c ngi dm chng Nga hong c ? Pa-ven p: - Mnh chng bit na. Hai ngi ang ni chuyn th ca m, m G-la- sa, mt cn ngi ng, bc vo bung ra bt: - L nhc chng my sao cha i ng? Tu cha n, c th nhm mt c mt ting y. Paven, i ng thi, tao trng la cho. Chuyn bt ng xy ra, kt thc qung i i lm hng cm ca Pa-ven sm hn cu ta tng. Vo mt ngy thng Ging gi rt, Pa-ven va tan tm nh v, nhng thng b lm thay vn cha chu n cho. Pa-ven n trnh m ch xin v, nhng m ta khng cho v. Mc d mt l, Pa-ven vn phi lm lin hm na thay cho thng b kia. Ti n th kit sc. Trong lc ngh m, Pa-ven cn phi xch nc y my ni v un si cho kp chuyn tu ba gi sng. Pa-ven m vi, nc tc khng chy. Ri qun khng kha my li, Pa-ven ng lng trn ng ci, v ng thip i lc no khng bit. My pht sau, nc ln ng c trong vi, nc chy y c mt thng cha nc, trn ra sn bung ra bt vo lc ny thng rt vng v khng c ai. Nc c chy mi, lnh lng, ngp sn, ri theo k ca r ra ngoi cc phng khc. Nc nh sui chy ngm di nhng bc hng v va-li ca hnh khch lc y ang ng. Khng ai bit, mi n lc nc lm t sng mt ngi khch ng di t, ngi ny chong tnh dy, la ln. Mi ngi thc dy, ngi no ngi y nho nho chy b n ch hnh l ca mnh. Nhn nho c ln. Nc vn c chy p vo. P-r-kh-s-ca ang dn bn n bn phng th hai, thy khch ku no ng, vi nhy qua nhng vng nc, ba chn bn cng chy ra, ng ng m toang ca. Nc t lu b ca chn li c dp chy vo phng nh thc l. Ting ku la ni ln cng d di. Cc bi bn trc nht chy a vo bung ra bt. P-r-kh-sca nhy b ti Pa-ven cn ang ng say. Hn m nh ma ln u thng b; Pa-ven ti my ti mt, ngi au nh. B n gia lc cn ang ngi ng. Pa-ven khng hiu u ui ra sao. Mt ny om m, ngi nh n au nhc nhi, cu tht thu l gt v nh.

Trang 13/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Sng hm sau, A-r-chm i lm v thy em au, anh sa sm nt mt v cau my, hi Pa-ven v cu chuyn m qua. Pa-ven k li tt c, A-r-chom hi: - a no nh my? - Lo P-r-kh-s-ca. - Thi c. Nm yn y. A-r-chom ly o da khoc ln ngi, chng ni chng rng i ra khi nh. * Mt ngi th l mt n hng cm nh ga hi m G-la-sa: - Ti mun gp bc bi bn P-r-kh-s-ca. M tr li: - ng i bc y mt t, bc y sp v y. Ngi l mt to ln ng da lng ngng ly khung ca: - c ti ng i y. P-r-kh-s-ca b mt chng bt a cao ngt, ly chn y ca bc vo bung ra bt. - Ka, bc ta v kia! A-r-chom tin n, bn tay nng nh ch ca anh tm ly vai lo bi bn, nhn thng vo mt hn, hi: - Ti sao my li nh thng Pa-ven em tao? Lo bi bn c g tay A-r-chom ra, nhng mt qu m tri ging nh hn ng ln xung sn nh. Hn lp ngp nh b dy th mt qu m na, gh hn, lm hn nm cht g nh ng inh xung sn. Cc m ra bt ht hong, vi lnh xa. A-r-chom quay gt, thn nhin bc ra ca, P- r-kh-s-ca mt m a mu, au qu, nm giy trn sn. Ti hm y, nh ch mi khng thy A-r-chom i lm v. M i hi thm: th ra A-r-chom b bt giam bp ri. Su ngy sau, A-r-chom c tha v nh. Lc y, m ng ri, A-r-chom n bn ging Pa-ven nm v tru mn hi: - Em c khng? Ni ri, anh ngi xung cnh Pa-ven: "Em ng bun, i cn nhiu ni cay cc hn th na

Trang 14/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c, em !". Im lng mt lt, A-r-chom ni thm: "Khng sao c em s i lm nh my in. Anh xin cho em. Em vo y lm hc ly mt ngh". Hai bn tay Pa-ven sit cht ly bn tay to tng ca anh.

Trang 15/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 2
Nh cn gi lc, tin gh gm p vo thnh ph nh ny: "Nga hong b nh ri!" Hng ph khng ai dm tin l tht. Nhng ri mt hm, c mt chuyn tu r bo tuyt t t vo ga ny. Hai sinh vin sng khoc vai o ca-pt vi v t trn tu bc xung, cng vi mt n v qun cch mng, tay o eo bng . H bt l sen m, lo quan nm gi v tn trng n. Khi y hng ph mi tin l chuyn c tht. Dn ra ng en ngm trn tuyt trng, hng nghn ngi ko v pha qung trng thnh ph. Ngi ta ho hc lng nghe nhng ting mi: t do, bnh ng, bc i. Ri nhng ngy no nhit, si ni, y xc ng v hn hoan qua i. Li bt u im lng, ch c khc l ta th snh, ni bn men-s-vch v bn ng Bun (ng X hi Do-thi)ng tr s c treo l c . Thay i ch c th thi. Cn u li vo y nh c. Vo cui ng, mt trung on v binh k m n ng n trong thnh ph. Sng sng, h ko tng trung i ln ga chp lnh t mt trn Ty Nam o ng trn v. Bn v binh k m, a no vc ngi cng bo tt mt my n nang. L quan th Phn nhiu l bn hong thn, b tc, vai eo ng kim tuyn, qun c ng vin ch bc, y nh thi Nga hong, dng nh chng c cch mng no xy ra. i vi Pa-ven, C-lim-ca v Xc-gy con nh B- ru-gic, dng nh cng chng c g l thay i c. Bn ch vn l bn ch c. Nhng n thng Mi Mt ma dm th xy ra chuyn g khang khc. C mt lp ngi mi n khuy o ngoi nh ga, nhng ngi ny Phn ln mi ri b hm h ngoi mt trn tr v. H mang tn k l l "bn-s-vch". Ci tn nghe chc nch v lm tin tng. Tn y t u m c? Chng ai bit c. Bn v binh k m kh m cn c binh lnh o ng. Cc ca knh nh ga thng b v lun v sng n ngy mt nhiu. Binh lnh b mt trn tng khi ng nght ko v. Khi v binh ra chn, thc ngi mc o xm ny lin rt li l chng c li. Sang u thng Chp th c n hng chuyn tu lnh o ng l lt v. V binh vy ly nh ga, tng ng chn y m ngn c thc ngi ang v. Nhng bn v binh b hng lot sng my qut vo mt. Nhng ngi t trn tu xung tng xng pha quen vi ci cht. Nhng chin s mc o xm dn bn v binh vo trong ph, ri li tr ra ga, ln xe i. T do y nhng on xe t mt trn c ni tip nhau v. * Ma xun 1918. Ngy hm y, ba ngi bn tr va nh bi lin hi k trn nh Xc-gy chn, ri tt vo nh Pa-ven, ng lng trn bi c. Bun qu, mi tr chi lu nay u thy chn

Trang 16/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngy c ri. ang ngh xem lm cch g hn cho qua ngy, th nghe c ting v nga lp cp g trn ng ph. Mt ngi i nga hin ra. Con nga nhy pht mt ci qua rnh cnh ng, st b ro thp quanh vn. Ngi i nga vy roi ra hiu cho Pa-ven v C-lim-ca: - Ny, cc cu b i, li y cho ti nh t ! Pa-ven v C-lim-ca nhy b ra b ro. Ngi i nga mnh y bi; bi ng trng ng dy trn m ct-kt i ht v ng sau, bi chen vo k nhng np qun phc. Mt khu sng ngn nng v hai qu lu n c eo y lng to bn. - Cc cu lm n cho xin hm nc. Trong khi Pa-ven chy v nh ly nc, ngi l mt hi Xc-gy: - Tnh nh gi trong tay ai, h cu em? Xc gy ang tr mt chng chc nhn ngi y, nghe hi th vi vng tr li ngay, ho hc k ht tin tc: - hai tun nay, chng c chnh quyn no y c. Chnh quyn ca chng ti l dn ph t chc t v ly. m, dn hng ph thay phin nhau i gc, ht i ny n i khc. Cn anh l ai th h anh? - n lt Xc-gy hi li. Ngi i nga tm tm tr li: - Cu hi lm g? Cn b m mun bit nhiu th th chng gi i y, cu em ! Va lc y, Pa-ven hai tay cm ca nc t trong nh chy ra. Ngi i nga tu ng c mt hi ht ca nc, tr ca li cho Pa-ven, ri git cng t nga phi v pha rng thng. Pa-ven ly lm l quay hi C-lim-ca: - Ngi y l ai th ? C lim-ca nhn vai p: - Tao bit u y. Ngay lc y, Xc-gy, ging quyt on, ni vi hai bn kin ca mnh v vn chnh tr ny: - Chc li s c o chnh na. Tho no ti qua nh lo L-sinh-ski ko nhau i sch. M h bn giu cun gi tch, tc l qun du kch sp n ri... Xc-gy kt lun ch l qu khin cho c Pa-ven ln C-lim-ca u cho l phi ngay. Ba thiu nin cn bn lun cha xong th ting v nga gin gi li vang ln dc ng ph. C ba chy b ra hng ro. T cnh rng nh vng sau nh ngi chnh kim lm, ngi v xe sng ra ng ci. Gn st li pha ng ny c chng mi lm tay k m, sng t ngang yn nga. Hai ngi i u th mt ngi c tui mc o va-r mu ka-ki, c tht dy lng, ngc eo ng nhm. Bn

Trang 17/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cnh l ngi i nga m l tr gp ban ny. Trn o va-r ca ngi ng tui c nh bng . Xc gy ly khuu tay hch Pa-ven, c ch: - My bo tao ni c ng khng? Trng xem ci bng kia c phi l du kch khng no. Ni sai th mt tao n con ngi. ng l du kch... V Xc gy thch ch tht ln, nhy qua hng ro, nh nh chim trong chp mt ra n ph. Hai bn chy theo sau. C ba ng trn va h, nhn nhng on ngi mi n. on ngi ci nga li gn. Ngi ci nga i u nhn ra ba thiu nin, gt u cho, ri ly roi nga ch ta nh ca L-sinh-ski, ct ting hi: - Ai nh th, cc em? - Lo thy kin L-sinh-ski y. Pa-ven va tung tng chy theo nga va k: - Lo ta chun i hm qua ri. Chc lo ta s cc anh... Ngi c tui mm ci: - Em bit chng ta l ai mi c? Pa-ven ch mu bng p: - Ci g y? Anh bo mt em khng trng thy ci ny hay sao? Hng ph ta ra ng, t m nhn b i i vo ph. Ba cu bn vn ng nguyn va h, mi m ngm nhng ngi du kch mt nhc, bi bm y ngi. n khi khu i bc c nht ca n v ko qua, ln m m trn ng , nhng xe sng my diu i ht, l tr li chy theo cc anh du kch n mi tn trung tm thnh ph, b i bt u ng qun, c ba mi chu r nhau ai v nh ny. B tham mu n v ng bit th nh L-sinh- ski. Ti n, trong phng khch ln, bn ngi ngi quanh mt chic bn to, chn bn chm tr, h l ba cn b ch huy v ngi th trng n v, ng ch Bun-ga-cp, mt ngi c tui, tc hoa rm. Bun-ga-cp tri tm bn vng ny ln bn, a ngn tay ch dn, va ly mng tay vch ln cc ng s va quay ni vi ngi c g m cao, rng bn cuc ngi trc mt: - ng ch -ma-sn-c, ng ch bo chng ta nn dn qun nh y ? Ti th ti ngh rng sng mai ta c phi rt lui na. ng l tt hn ht l i ngay m nay, song qun ta mt lm ri. Nhim v ca chng ta l rt c v tn Ca-da-chin trc khi qun c n. Sc ta th ny em ra chi th l chuyn tht bun ci... Ch vn vn c mt khu i bc vi ba mi vin n, hai trm li l, su mi thanh kim; ng ch tng l lc lng gh lm y chc!... Qun c tin, th mnh nh dng sui thp trt xung. Ta ch c th chin u khi no phi hp c vi nhng n v khc cng ang rt nh ta. Vi li, cc ng ch , chng ta khng nn qun rng ngoi qun c ra th trn ng ta i cn nhiu bn ph phn cch mng

Trang 18/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ang rnh nn ta na. kin ti l rt lui ngay sng sm mai v trc khi rt, cho sp ci cu sau ga. Qun c c cha cng phi mt hai ba ngy. Th l mi tin qun theo dc ng st ca chng s tm thi b cn li. Bun-ga-cp hi tt c nhng ngi ngi d hp: - Cc ng ch ngh th no? Ta quyt nh i thi. St-ru-cp, ngi bn cnh Bun-ga-cp, nhn nhn cn mi, nhn bn ri nhn Bun-ga-cp, kh khn lm mi ni c nhng ting cha ra khi c hng mun tc li: - Ti th ti... tn... tn thnh kin Bun-ga-cp... Ngi tr nht, mc o khoc cng nhn, cng ng : - Bun-ga-cp bn c l. Ch c -ma-sn-c, ngi i nga m ban ngy bn Pa-ven gp, l lc u, phn i: - Nu th th tp hp nn ton qun ny lm qui g? Lp n ra m c rt hoi trc bn c, khng dm nh chc g c ? Theo ti, phi chong nhau vi chng y. Chy mi chn lm ri. Nu ch mt mnh ti, th ti nh ngay ti y. Ri y gh nh sm mt ci, anh ng pht dy v i i li li trong phng. Bun-ga-cp nhn anh t v khng tn thnh. - nh phi nh cho c mu, c mo. -ma-sn- c . Ch cn nm qun ta vo ch nht nh tan tc, b tiu dit th chng ta khng th no lm c. Vi li lm nh th th l ngc qu. ch c c mt s on c trng pho, thit gip ui theo sau ta. Chng ta khng phi l con nt, ng ch -ma-sn-c . Ri quay ni vi nhng ngi khc. Bun-ga-cp kt lun: - Th l quyt nh: sng mai ta rt. Bun-ga-cp li tip tc: - Vn tip theo l vn lin lc. V n v ta rt sau cng, nn nhim v ta phi t chc cng tc sau lng ch. y c ng t ng xe la quan trng, thnh ph nh, nhng c hai ga. Ta cn chn mt ng ch no chc chn, tin cy, li y cng tc. Cc ng ch c ngi i. -ma-sn-c va i li gn bn, va ni: - Theo ti, ng ch lnh thy Giu-kh-rai cn li y. Th nht, ng ch y l ngi a phng. Th hai, ng ch y c ngh th ngui v hiu c in, c th xin c vo lm my in. Giu-kh-rai li khng i cng n v ta vo y, mi m nay mi n cho nn khng l. Mt tay thng minh, chn chn nh th s lm cng vic chy. Theo ti, y l ngi rt hp vi cng tc ny. Bun-ga-cp gt u:

Trang 19/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- ng lm, ng ch -ma-sn-c . Ti ng vi ng ch. Ni ri quay li hi nhng ngi khc: - Khng ai c kin khc ch ? Khng. Vy thng qua vn ny. Chng ta li cho ng ch Giu- kh-rai tin v tt c giy t cn thit cho cng tc. Sang vn th ba l vn cui cng. l vn gii quyt kho sng thnh ph ny. y, c kho sng hai vn khu t thi chin tranh Nga hong cn li. Hin nh mt nng dn, nhng khng ai nh l c kho sng y. Ch nh bo co vi ti ng ta mun y i. L tt nhin khng th kho sng ny vo tay bn c c. Ti c kin l phi t i. t ngay by gi. Sng l phi xong ht. Song ch ngi mt iu: kho ny mi tt u tnh, gia nhng khu nh ca nng dn ngho. t th la c th chy lan sang nh dn. St-ru-cp ngi sy st y so, ru tua ta tm ngy cha co, xua tay phn i: - Sao... sao... sao li t? Ti... ti c kin l em pht... pht sng cho dn. Bun-ga-cp quay pht li: - Anh ni em pht cho dn? -ma-sn-c thch ch ku ln: - Phi! Hay lm! Chia sng cho cng nhn v tt c nhng ai mun ly cng cho. kin c y. Chia cho dn t ra cng lm b con c g trong tay c nhau vi qun c, nu chng bp cht qu. M th no dn y cng b chng kp rt cht ri. Kp qu khng chu c, l gi sng ra. kin St-ru- cp chia sng cho dn l ng lm. Cng nn chia mt Phn v nng thn na. Ai ch nng dn ngho th h s ct k lm. Nu bn c nh gi tr trng thu, bn vt thc la th lc y, nhng "c sng ny s li hi ra pht. Bun-ga-cp bt ci. ng ch ni: - th chia sng hay tht, nhng gic n th no cng ra lnh np sng. Th ri ai cng em np c cho n. -ma-sn-c phn i li: - Khng, khng phi ai cng em np c u ! C ngi np, nhng cng c ngi gi li. Bun-ga-cp a mt hi mi ngi. Anh cng nhn tr bnh vc kin ca -ma-sn- c v St-ru-cp: - Nn pht sng cho dn. Nn pht. - Th th pht sng. Thng qua, - Bun-ga-cp gt u ng , ri ng ln ni tip: - Th l mi vn u xong. By gi chng ta c th ngh n sng. Khi no Giu-kh-rai ti, bo anh ta n gp ti. Ti s ni chuyn vi anh ta. Cn ng ch -ma-sn-c, ng ch hy i kim tra cc trm gc xem. Mi ngi ra v, Bun-ga-cp cng i sang phng ng ca nh ch cnh phng khch, tri o ca-pt ln nm ging, ri ng lng xung.

Trang 20/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

* Sm hm sau, Pa-ven nh my in ra v. mt nm ri, cu lm ph chn t l nh my ny. Va ra khi nh my Pa-ven thy ngay hng ph nhn nhp l thng, ngi gp mi lc mt nhiu, mi ngi u vc mt, hai hoc n ba khu sng. Pa-ven khng hiu ra lm sao c, ro bc v nh. n gn bit th L-sinh-ski, Pa-ven thy nhng ngi k binh anh quen hm qua ang ln nga. Pa-ven nhy b vo nh, ra mt mi qua loa, hi m, bit A-r-chom khng c nh, lin nhy tt ra ca, ba chn bn cng, tt ti chy sang u ng kia thnh ph n nh Xc-gy l con ngi ph th my xe la. B cu ta c mt cn nh nh v mu t con. Xc-gy khng nh. B m mt y v trng, ngi y , nhn Pa-ven l v khng bng lng: - Ch c ma qu bit n i ng no. Bnh mt ra chy ri, tht nh thng b ng, b di. Hnh nh l ngi ta pht sng g y. Chc l n ang . C l chng my u ng nh n tt, cn th l mi m thch tr nh nhau. Chng bay lu lng qu chng ri. Cm sao bo c. Mt t tui u, cha cao hn ci vi nc m chc m vo chuyn sng vi ng. My gp thng hi cm y th bo n cho tao: n m mang mt vin n v ci nh ny th tao chm u i. N nht th v ti v chng tao chu. Cn my na, my cng nh chy n y phi khng? Nhng Pa-ven khng cn nghe nhng li ay nghin ca m Xc-gy na, m cm u chy xa ri. Dc ng, gp mt ngi n ng, mang hai vai hai khu sng, Pa-ven sn n hi ngay: - Bc ly sng u y, bo chu vi? - trn ph Vc-kh-vi-na kia. H ang pht. Pa-ven ba chn bn cng, cm c chy nh bay. Va chy qua hai ph th ng ngay vo mt thng b con ang c vc mt khu sng trng nng trch c lp li l. Pa-ven hi n: - My v c u y? - Anh b i pht trc ca trng hc y. Nhng gi th chng cn g u, ngi ta ly ht ri. Pht sut m ri cn g. Gi n ch cn hm khng. V n vnh mt khoe: - Tao ly chic ny l chic th hai. Tin y lm cho Pa-ven nghe n rng ri: "Mnh tht kh, ng l chy thng n ngay li cn r v nh. Th l nh tu ri". Bng cht ngh ra iu g, Pa-ven quay pht tr li nhy ba bc ui theo thng b kia, ra sc ging ly sng tay n v ni ging rt trch thng:

Trang 21/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- My c mt khu, ri. Khu ny tao. Ban ngy ban mt m b cp trn tay, thng b hm hm xng vo Pa-ven, nhng Pa-ven li li rt nhanh, cha li l ra, tht ln: - Li li, khng ng m ngay! Thng b kia c qu pht khc v va b chy, va chi cho h gin. Cn Pa-ven th tha ch qu, ri phi mt mch v nh. Cu nhy qua ro, chy thng xung nh di, giu khu sng cp c ln mi nh, ri bc ln nh trn, va i va vui v hut so. * Nhng bui ti ma h vng U-c-ren, nhng th trn nh nh S-p-tp-ca ny tht l p. Trung tm l ph x nh v ngay ngoi l thn qu ri. Nhng bui ti ma h m m ny, tt c thanh nin y u ko ra ng chi. Con trai con gi tm nm tm ba hay tng i, ngi trn thm nh, trong vn, ng giu cy, hay ngi ngoi ng, trn nhng thanh g xp ng sp lm nh. Ting ci ting ht vang ln khp ni. Kh tri ban m run ry, ngo ngt mi hoa thm. Trn vm tri cao thm thm, sao lp lnh trng y nh nhng con om m. Vo nhng lc nh th ny, ting ni, ting ht vng i xa lm... Pa-ven m n gi (c-coc ng). Cu tru mn b chic n vo lng t ln gi, ngn tay nh nhng lt trn hng phm, ln xung nhanh thon thot; ting n gp hi. Nhng ting trm ngn di v n ct ln mt khc nhc say sa chan cha nhit tnh v huyt kh. Hp n m ra ri ko vo, un khc nh sng ln. Nghe ting nhc, chn khng th khng cun vo bc nhy. Khng chu c, chn ai ai cng gim git, ca quy. Ting n rn ln hi th nng hi: sng trn i mi th lm sao! Ti nay cng vui hn mi ti. m thanh nin thch ci a t tp nhau trn ng g xp gn nh Pa-ven. Ting Ga-lt-s-ca, c gi nh hng xm, ni to nht. Ging c rt m, rt trm v mt nh nhung. Ngi con gi ng th lm y vn thch nhy, thch ht vi nhng g con trai. Pa-ven th hi king c ta. V c bo mm bo ming lm. C ang ngi ngay cnh Pa-ven, cng trn mt tm g, tay m ly ngang lng Pa-ven, kht cht vo lng v ci sng sc: - Hy nghe ti ni, tay n c khi ca ti i! Tht en i cho ti l cu cn mng sa qu. Khng th cu thnh ngi chng xinh xinh ca ti ri. Ti rt cm nhng tay chi nhc. Gp con nh nhc l lng ti say m mm nhn ra. Pa-ven thn chn mt; may m tri ti, khng ai thy mnh xu h. Pa-ven mun li xa c gi tinh nghch, song Ga-lt-s-ca gh khe, gi cht li. C ta ci nh nhnh: - Mnh ng chy, mnh yu mnh qu ca em. R chng g chng l th ny!

Trang 22/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven cm thy vai mnh p vo cp v xinh rn chc ca Ga-lt-s-ca, cu thy ngi ngi v trong ngi ro rc th no y. Chung quanh l ting ci ngt ngho vang ng c ph x vn im lm. Pa-ven ly tay y vai Ga-lt-s-ca g ra, ming ni: - Ch x ra ch ch! Lm ngi ta khng ko n c na. V mi ngi li ci m ln, ni a, ni gin, chc Pa-ven. Ma-ru-xi-a chm vo: - Pa-ven chi cho chng mnh mt bi no tht bun, tht no nut tm hn. V t t chic n li ko gin ra, ngn tay nh nhng lt trn phm. n chi khc nhc quen thuc m ai cng thch. Nhc va ct ln, Ga-lt-s-ca ht trc. Ma-ru-xi-a v tt c mi ngi cng ht theo: on ngi ko ghe V chn qu nh, Th v lm sao m i lm sao c ca ln ting th than. . . Ting ht ca tui tr ct vang ln, vng i xa n tn khu rng. Bng c ting gi: "Pp-ca!". y l ting A-r-chom. Pa-ven gp n gi li, gi dy vo: - C ngi gi, ti phi v y! Ma-ru-xi-a khn khon ni Pa-ven rn li: - Ngi li chi mt t na, ri hy v cng cn kp chn. Nhng Pa-ven ang vi. - Thi, n mai. By gi phi v, anh ti gi. Pa-ven vt qua ph chy v nh. M ca bc vo, Pa-ven thy ngi bn vi anh A-r-chom c bc R-man cng lm mt ch vi anh v mt ngi th ba na m Pa-ven khng quen, Pa- ven hi anh: "Anh gi em?" A-r-chom ht hm v pha Pa-ven v ni vi ngi l mt: - Thng em ti y?

Trang 23/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ngi l mt cha bn tay gn guc ra bt tay Pa-ven. A-r-chom ni vi em: - Pa-ven ny, my ni s l my lm ngi th my b m c phi khng? Mai my th hi xem s n c ly ngi bit my vo thay chn khng nh. Nu h cn ngi th chy v nh bo tao. Ngi l mt ngt li: - Thi, ngy mai ti cng i vi cu em. Ti s t ni thng vi ch. Pa-ven by gi hiu ra ti sao anh gi mnh v: - Nh my n ang cn th lp my in tht, cc anh . V bc Stng-c-vch vn lm b m, phi ngh, cho nn hm nay ci my khng chy c. Bc ta b thng hn. Chnh ch phi xung ng my hai ln. H ang tm ngi thay m cha c. C mt mnh ngi t l thi, h khng dm cho my chy. Ngi l mt ni: "Nu vy th vic chu ri" v anh quay li pha Pa-ven: - Mai anh s n n em cng i n s nh. - Vng Pa-ven bt gp cp mt bc ta: cp mt mu tro, bnh tnh, nhn thng vo Pa-ven khng chp, khin cu hi chn. Chic o bc ta mu xm, cc ci sut, ko cng b ly ci lng rng, chc nch, chic o trng cht cng. Bc ta vai v u kht nhau, c nh c tru, thn hnh vm v, sc khe c d nh mt cy g sn c th rn ri v bm chc r. Khi tin chn bc ta, A-r-chom ni: - Anh Giu-kh-rai, vic th l tm n, anh nh. Mai mi anh li i vi em n n s v lo vic y cho xong. * B i i c ba hm th qun c ko vo thnh ph. Lc chng n, mt hi ci xe la r ln nh ga my hm nay vn b trng. Tin lan khp tnh: Qun c n! Ph x ri ln nh mt t kin b ng, tuy t lu dn ph bit th no bn c cng ko n. Bit vy nhng sao cng chng ai mun tin c. Th m bn gic c ng gh s y hm nay chng cn u xa na, chng ngay trong ph ri. Dn ph nem np sau hng ro nh mnh ng nhn, khng dm bc chn ra ng. Bn c hnh qun lm hai hng dc, c men theo ra ng m i mt ph vng khng ngi. Chng mc qun o xanh sm, tay lm lm cha sng ra ng trc, li l to bn nh dao, cm vo u sng, m st nng trch p sp ly u, ba-l i trn nng tru vai. Chng i t ga vo ph, hng qun di lin min, mt chng gm gm c v sn sng dp tt mi sc khng c, tuy chng ai ngh n khng c chng c.

Trang 24/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai tn s quan i u, sng ngn kiu M-de trong tay. Gia ng ph l tn trm hi t i m lng, mc qun o U-c-ren mu xanh, i theo chng lm phin dch. Lnh c xp hng thnh i hnh vung vn trong qung trng trung tm thnh ph. Ting trng ni ln. Mt m nh dn ph hi hon hn, t tp nhau li. ng trn bc ca mt hiu bo ch, tn trm hi t c to bn mnh lnh ca tn quan t Coc-ph, t lnh qun qun thnh ph. B CO DN CHNG iu th nht. - Bn chc ra lnh cho ton th dn ph trong vng hai mi bn ting ng h phi em np ht v kh, c sng ln kim v dao gm. Ai tri lnh s b x bn. iu th hai. - Nay h lnh gii nghim thnh ph. T tm gi ti tr i, cm ngt khng c i li ngoi ng. T lnh qun qun thnh ph K tn: thiu t COC-PH B t lnh gic c chim ta th snh vn trc l tr s ca X-vit cng nhn lc mi khi ngha. Ngoi ca c tn lnh gc khng i m st m i m li trai c ph hiu con iu hu to tng. Sn gn nh th ly lm ni cha v kh dn em np. Sut ngy, c nhng ngi v s ti t hnh nn em sng np. Ngi ln khng l mt ra, thiu nin v con tr mang sng n np. Bn c khng bt gi ai li. Ai khng mun n kho np sng th tha lc m ti, vt pha ra ng ci. Sng hm sau, lnh c i tun nht a ln xe ch v b t lnh. n mt gi tra ht hn np sng, bn lnh c kim k s sng thu c l mt vn bn nghn khu. Th l thiu u su nghn khu khng np cho bn c. Chng lin tc tc i khm xt hng lot nh dn, nhng kt qu chng c my. Tang tng sng hm sau, c hai ngi th xe la b chng bn cht gn ngha a Do-thi ngoi thnh ph. Chng khm thy sng trong nh cc anh. Nghe c bn b co xong, A-r-chom cp tc tr v nh. Gp Pa-ven ngoi sn, anh lin nm ly vai em, kh hi gng: - My c rc khu no kho sng v nh khng? Pa-ven chc khng ni ra, song khng bng no ni di anh c, bn th tht ht c. Hai anh em i xung nh di. A-r-chom vi ly khu sng giu trn x nh, tho quy-lt v li l ra, ri nm chc nng sng ging mnh vo ct ro. Bng sng gy tan, A-r-chom nm ra ngoi bi hoang, cn quy-lt v li l th qung vo chung x. Lm xong u y, A-r-chom quay li bo em: - My khng cn b bng g na, Pa-ven . My phi hiu l khng a vi sng c u. Tao ni tht cho my bit: ch c mang g v nh. Mang v th c th mt mng y. ng lm g

Trang 25/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

che mt tao, khng ri c mang v, nh n khm thy nh ny th n bn tao trc tin. Ch my l li con, n chng thm ng n u. Thi bui ny l thi bui ch m, my hiu cha? Pa-ven ha khng dm mang g v nh na. Lc hai anh em va i qua sn vo nh th thy c xe nga trc cng nh L-sinh-ski. Lo thy kin, v n v hai a con - Nen-ly v Vch-to - bc xung xe. - L qu dn xc v ri ka? Li sp sa gi gii, ln mt? Qu tha ma bt chng my i? A-r-chom ni lm bm mt cch hn hc v bc vo nh. Sut ngy, Pa-ven ngn ng tic khu sng. Gia lc y th bn ni kh ca Pa-ven l Xc-gy ang ra sc h hc ly mai o t chn tng mt ci nh c b hoang. Cui cng, o c mt ci h. Xc-gy t vo h ba khu sng mi nguyn qun gi bao kn. y l ba khu sng cu lnh c lc ngi ta pht. Cu khng mun em np cho bn c. Thao thc sut mt m trng khng phi l chc lt b mt mn ca va c y. Lp h xong, Xc-gy dn dn t, ri ko mt ng rc c ph ln. Xem xt li k cng cng vic mnh va lm u y, thy va ri, cu lt m li trai ra v lau m hi trn: "By gi ng cho tha h chng my tm. M c thy na th y l nh v ch. Mnh giu khng ai bit, khng ai trng thy?" * Pa-ven dn dn quen thn vi ngi th lp my dng dp b ngoi c v nghim khc y. n mt thng ri, hai ngi cng lm vi nhau s my in. Giu-kh-rai ch bo cho cu b ph t l hiu my pht in chy nh th no v rn ngh cho cu. Ngi thy th xem chng rt a ch b linh li. Nhng ngy ngh, Giu-kh-rai thng nng li chi nh A-r-chom. Ngi lnh thy chn chn, trm ngm ny chm ch kin nhn nghe ht chuyn k v tnh cnh gia nh ny, nht l khi b m than phin v tnh nghch ngm ca Pa-ven. Anh bit t t khuyn gii, lm b c qun mi ni bc bi v li phn chn trong lng. Mt hm, gp Pa-ven sn s my in, gia nhng ng ci g, Giu-kh-rai nm li v mm ci ni: - Bu em k chuyn l em thch nh nhau lm, "thng chu nh ti tnh n hung hng nh con g sng". - Giu-kh-rai ci mt cch lng: - K thch nh nhau cng chng c hi g. Song phi bit l mnh cn nh ai, v ti sao phi nh. Khng hiu anh y ni a hay ni tht, Pa-ven ci li: - Em chng c nh nhau lung tung u, anh . Bao gi cng c l phi em mi nh. Bng ngi lnh thy hi t ngt: - Em c mun anh dy em nh nhau ng v khng?

Trang 26/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven sng st hi li: - Th no gi l nh ng v? - Ri em s bit. V Pa-ven ln u tin trong i chm ch theo mt bi hc ngn v quyn Anh. Hc mn ny cng hc lm, song Pa-ven mau thng l lng. Bao nhiu ln cu b qu m ca Giu-kh- rai ging cho ng b nga ra t. SongPa-ven khng v th m nn, hc rt chm v rt chu kh. Mt ngy rt oi bc, Pa-ven va nh C-lim-ca v ang i i li li trong nh. Khng bit lm g, Pa-ven nh tro ln nc chi gc vn, khut sau nh, ngi chi. Ch ny Pa-ven vn thng thch n. Tt qua sn, vt vo vn, n mt ci chung xy bng vn xp, cu theo bc g leo ln mi nh. Lun qua nhng cnh cy anh o ph um tm trn nc, Pa-ven trn ra gia mi, nm b ra phi nng. Cng chi mt bn trng ra vn nh L-sinh-ski, ch b ra mp mi l nhn r tt c khu vn v chi bn nh bn lnh c ng, Pa-ven th u ra v thy khong sn ln c xe nga . Cu trng r c tn lnh hu ang chi qun o cho thng quan hai c ng nh L-sinh-ski. Pa-ven nhiu ln thy mt tn trung y ny cng nh lo L-sinh-ski. Lo quan bo t t, m , mp c t ru vnh xc v&n ngn. Lo mang knh kp mi, i m ct-kt c vnh sn bng. Pa-ven bit lo ta bung bn c ca s trng ra vn; nm trn mi nh, nhn vo bung lo r mn mt. Lo quan ngi vo bn vit lch, vit xong ri th cm l th i ra. Lo a phong th cho tn lnh hu, ri bc vo li vn i n gn hng giu st. n ch gin cy, lo ta dng li ni chuyn vi ai. T ra l con Nen-ly nh lo L-sinh-ski bi cy i ra. Lo khoc tay n bc li cng, ri c hai a cng i ra ph. Pa-ven theo di tng li, tng t c ci cnh , sp thiu thiu ng th cht thy thng lnh hu bc vo bung tn quan. N treo b qun o ca tn quan ln mc, m ca s trc vn, dn bung xong, ri tr ra khp ca ln li. Ngay sau , Pa-ven thy n n trc chung nga. Qua ca s b ng, Pa-ven nhn r c gian bung. Trn bn c chic tht lng da v mt vt g sang sng na. Vt g th? Pa-ven t m, ho hc mun bit qu, bn t mi nh chuyn sang cy anh o v tt xung vn nh lo L-sinh-ski. Cu ci rp ngi xung, chy lom khom my bc th ti khung ca s b ng. Nhn vo th t ra trn bn l ci dy da c quai eo kim v ci bao m trong c khu sng ngn mi hai pht rt chong kiu "Man-li-khe". Pa-ven nghn th. Tr tr mt lt, u tranh trong u n my giy, nhng ri cu m bo gan mt cch l lng, nhoi ngi ln thnh ca s, v ly bao da, mc khu sng mi tinh, bng ln mu nc thp ng nu, ri nhy tt ra vn ngay. Ng nhn chung quanh, bn b khng c ai, cu cn thn nht sng vo ti qun v chy vt qua vn n cy anh o. Pa-ven tro ln mi nh thon thot, nhanh nh kh. Quay li nhn: tn lnh hu vn bnh thn ni chuyn vi tn bi nga. Trong vn vn yn tnh... Pa-ven t trn mi nh tt xung v chy

Trang 27/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

bin vo nh. M ang bn lm cm di bp khng g n con. V sau chic hm mt mnh gi ln, nht vo ti, Pa-ven ln ra ca, bng qua vn, ri leo qua hng ro, ra ng ci a thng n rng. Khi chy, khu sng nm trong ti qun thch vo i au ing ngi, Pa-ven c mt tay gi khu sng, cm c phng nh bay ti ch l gch c b hoang. Cu chy nhanh qu, chn ch hi bn t, gi v v bn tai. Ch l gch c ny vng tanh vng ngt. Mi nh bng g nhiu ch xiu vo, nhng ng gch v v nhng l hoang tn, m v bun tnh. C di mc lt khp ni. Ch c tay ba bn Pa-ven l thnh thong n y chi thi. Pa-ven bit nhiu ngc ngch c th giu ca qu va mi v c. i vo ch l st ngang l, Pa-ven ngoi nhn li cn thn xem c ai theo mnh khng, nhng ng vng tanh. Ch c ting thng reo nh nh, gi vn cun tng cn bi ngoi ng ci. Mi nha thng bc ln thm phc. Pa-ven t khu sng bc gi vo mt gc tn y l ri ly gch c chng ln thnh thp cao ngn. Khi ra, Pa-ven cn ly gch tng kn ca l li, nhn k nh du gch xp, ri tr ra ng ci, thng thng bc v. u gi Pa-ven hi run. "Chuyn ny ri s ra sao nh?" Pa-ven ngh thm th, tim tht li, lo lng. Pa-ven n s rt sm trnh khi c mt nh. Cu ly cha kha ngi gc cng m ca ln bung my. Cu lau chi tm li st trong l, nc vo ni sp-de v t la. Va lm, cu va ngh ngi: "Khng bit lc ny bit th L-sinh-ski ra sao nh?". Khong mi mt gi tra, Giu-kh-rai n tm Pa-ven, ko ra sn, v hi nh: - Ti sao hm nay chng n n khm nh em th ? Pa-ven git ny mnh, lo s: - Khm nh em ? Sau mt lt im lng, Giu-kh-rai ni thm: - , chuyn chng lnh. Em c bit n khm g th khng? Pa-ven bit r v sao chng khm, song khng dm ni n vic ly trm sng vi Giu-kh-rai. Lo run ngi, Pa-ven hi thm: - Anh A-r-chom em c b bt khng, anh?

Trang 28/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Khng ai b bt c, nhng chng lc li t tung khp nh. Nghe ni th, Pa-ven cng thy nh ngi hn, song vn cn lo. My pht tri qua, Pa-ven v Giu- kh-rai mi ngi theo ui ngh ring ca mnh. Pa-ven bit nguyn nhn ti sao nh mnh b khm, cho nn cng lo lng n kt qu c th xy ra. Cn Giu-kh-rai khng bit chuyn nn cng ra sc phng. Giu-kh-rai ngh bng: "Qui tht! C l chng n nh hi c g v mnh chc? A-rchom c bit g v mnh u. Vy th ti sao n li nh ng nh cu ta m khm. Phi d chng, cn thn hn na mi c". Hai ngi lng l ri nhau v ch lm ca mnh. Trc y mt lc, bn bit th nh L-sinh-ski m c ln. Lo quan hai khng thy sng, gi tn lnh hu vo hi. Khi bit l sng b mt ri, th thng quan, vn l ngi x s lch thip, kim ch c mnh, hm nay cng khng nn c na, nh ti bi vo mang tai tn lnh. Y ng gii xung, lp ngp b dy, ng nem np, tay s mp qun, mt chp chp, ci u ch trn n khc. Lo thy kin L-sinh-ski b gi n hi cng cu lm v xin li tn quan hai ri rt : n rt kh tm v chuyn bc mnh ny xy ra trong nh n. Thng Vch-to, con trai lo, c mt y, lin on phng ngay l c th bn hng xm ly cp sng, nht l thng b du cn Pa-ven con nh Ca-r-sa- ghin li cng ng nghi lm. Lo b vi ht vi tn quan hai kin ca con, cho nn lo quan lp tc ra lnh gi mt i tun tra i khm. Cuc khm xt chng kt qu g. Cu chuyn ly sng lm cho Pa-ven tin rng ngay c nhng vic lm rt liu i khi cng vn tri chy.

Trang 29/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 3
T-nhi-a ng trc ca s m rng. C a cp mt chn ngn nhn xung vn nh, nhn nhng cy bch dng quanh vn mnh d rung rinh trong gi nh. Ci vn trng quen thuc qu. C kh m tng c mnh xa nh th m mt nm ri. C c cm tng nh mnh mi t gi nhng ni quen bit t thu b ny ch mi hm qua thi v sng nay li i tu sm tr v nh. Khng c g thay i c: nhng khm du ty vn ta xn k, li i trong vn vn thng tp, nh ly thc m k, hai bn vn trng ging hoa t lan m m T-nhi-a rt a. Ch no cng nhn thy bn tay thch by v rm ca nh kim lm uyn bc. V T- nhi-a nhn nhng li i k thng sch trn qu y thy chn mt. T-nhi-a ly quyn truyn c d, m ca thng ra hng hin, i qua vn, y cnh ca nh c qut sn, ri lng thng i v pha h nh ga gn ct cha nc. Qua ci cu nh, c i ra ng ci p nh mt li i trong vn. Bn phi l h, quanh b trng dng liu v mt vn thy liu rm rp. Bn tri bt u khu rng. T-nhi-a nh n ch m c, nhng, cht nhn thy mt chic cn cu ang rung rung m di mt lm cy ven h, c lin dng bc. Leo ln ng nu mt cy liu cong, c ly tay vch cnh liu ra th thy mt cu da mt rm nng, chn i t qun xn qu u gi. Bn cnh c mt hp ng mi bng st ty g. Cu ta mi cu c, khng n T-nhi-a ang nhn chm chp vo mnh: - y cng c c c ? Pa-ven bc mnh quay li. Mt c gi khng quen bit, ng nu ly thn cy liu ang ci st xung mt nc. C ta mc o trng kiu lnh thy, c vin xanh c vch trng, vy ngn mu xm sng, tt k sc kht vo i gt chn thon nh rm nng, giy xinh xinh mu hung. Ln tc mu ht d tt thnh bi trong chic m ci to vnh. Tay Pa-ven cm cn cu hi run ln, ci phao bng lng ngng chi u mt ci, lm ni nhng ln sng khoanh trn chy ta ra trn mt nc gn gn. Ting ai pha sau ku ln hi hp: - Cn cu ri ! Anh trng, c cn cu... Pa-ven lung cung git mnh cn cu. Nc bn tung te m ch thy li cu quay quay vi ci mi khng. "Ch ! Ba nay i cu xi quy. Qu xui con b n m mnh !" Pa-ven pht cu ngh vy, v giu ni lng tng, cu li nm cu ra xa, gia hai m bo tai tru, chnh ch y li khng nn nm cu vo v li cu d mc vo r cy. Pa-ven khng bun quay li, mi mm cht, ni cu nhu v pha c gi ang ngi trn kia:

Trang 30/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- C ng trn ni lo nho ci g th ? Lm chy ht c ca ngi ta. Cu tr li p ngay xung c v ch giu: - Nhng c n chy t lu ri. Ci b anh cu th cng lm n chy ht. Vi ai li i cu c gia tra nh th ny? Khng bit cu cng i cu! T ny n gi Pa-ven cng nh gi mm gi ming cho lch s, song by gi khng nhn c na. Cu ng vng dy, ko sp m xung trn, tnh cu h cu l lm nh th, ri c chn nhng ting nh nhn nht: - C lm n ra ch khc ng cho . Mt T-nhi-a hi nheo li, thong n ci tinh nghch: - Ti lm ry anh lm c phi khng? Ging ni nghe khng c v ch nho na m thn mt mun lm lnh. Pa-ven ang sp sa ni cc cn vi "c " khng bit t u n ny, nghe c ta ni th cng khng cu c na. - Thi, c mun xem th c xem, ch rng ai mun ng u th ng. Pa-ven ngi xung, v li nhn phao. By gi phao c quanh qun trong m bo: chc l mi mc vo r bo ri. Cu do d khng dm ko ln. "Nu mc th khng cn cch no rt v na. Chc con b kia th no cng s li ci mnh. Mnh ch mong n xo i cho rnh". Pa-ven ngh bng th. Nhng T-nhi-a ngi gn trn thn liu cong ang lc l, t sch ln gi, ri bt u chm ch nhn cu b mt en, da rm nng kia. Cu ta tip n c chng nim n my v by gi li lm ra b khng ch g n c c. Pa-ven nhn xung mt nc, thy in r bng ngi con gi ang ngi. C ta c c sch cn Pa-ven t t g dy cu bng bnh v. Chic phao chm di nc: dy mc r ko khng ra. "Li cu khn kip li mc mt ri?". Pa-ven lic nhn thy di mt nc hi gn sng c bng ngi mm ci ch nho. Hai g thanh nin, hc tr lp by, i qua cu, cnh ct nc. Mt a l con lo k s qun c s u my xe la tn l Xu-khc-c; hn nm nay mi by tui, to xc nhng ng ngh v ni ting v tnh u gi. Tc hn hi vng hoe, mt y tn nhang. trng, bn b thng gi ch hn l thng "Sua- ca r mt". i bn cnh hn l thng Vch-to, con lo L-sinh-ski, ng o y nh con gi. Thng Xu-khc- c tay cm mt chic cn cu rt sang, ming ph pho thuc l. Hn gh vo tai thng Vch-to va ni, va nhy: - Tao vn bo my l con b n ngon nh mt th nho hp y, y cm con no b vi n c. Rt lng mn nh. N hc lp su Ki-p. Hin v ngh h nh ng c lm chnh kim lm. Bn chi vi con Li-da em gi tao. Tao gi cho n mt mu th, vn rt ku. i khi: "Yu em say m, anh tha thit ch i th em tr li". Tao li nht vo y my cu th thung c mt bi th ca thi s Nt-xn rt n ging, my . Vch-to t m hi:

Trang 31/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Th ri kt qu ra sao? Xu-khc-c hi lng tng, p: - , n cng lm cao, mu m bo tao "ng vit th lm g cho ph giy. Song con gi a no mi u chng th. My khng lo. Ci khon yu ny th tao co gi. Song tao cng chng thit mt th gi tn tnh nhng nhng mi lm qui g. Ti i vo xm xng sa cha tu chi gi th hn. Vt ra ba rp l c mt con nhan sc lm r di ra ri. M n li chng c ng nh lm cao g c? Tao vn i chi vi lo Van-ca Chi-kh-np y. Lo ta lm c cng xe la y m, my c bit khng? Vch-to bu mi c v khinh b: - My cng i chi tr nh bn y, h Sua-ca? Xu-khc-c nhn nhn mu thuc l, ri bung ging ma mai: - Xin ng ng lm b, lm tch na. ng tng con khng bit ng thi gi ca ng lm g y. . . Vch-to ngt li hi: - Thi, th my gii thiu tao vi con b kia nh? - Tt nhin, ta li nhanh khng n i mt. Sng hm qua n cng i cu y. Hai thng li gn T-nhi-a. Xu-khc-c rt iu thuc ang ngm ra, gp ngi li ci cho: - Cho c T-nhi-a Tu-ma-n-va . C ra y cu c? T-nhi-a p li: - Khng, ti ch xem ngi ta cu thi. - C cha bit anh Vch-to L-sinh-ski nh. - Xu- khc-c va hp tp ni va cm tay Vch-to. Xin gii thiu y l anh bn ti, Vch-to con c L-sinh-ski. Vch-to ngng ngng cha tay ra bt tay T-nhi-a. Xu khc-c c bt chuyn: - Sao hm nay c khng i cu? T-nhi-a tr li: - Ti khng mang cn cu i. Xu khc-c vi ni: - C ti i kim mt ci na c dng. Gi mi c tm ly cn cu ca ti, ti xin i kim ci khc v ngay. Xu-khc-c gi c li ha gii thiu Vch-to vi T-nhi-a v by gi nh by mo Vch-

Trang 32/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

to li mt mnh vi T-nhi-a. Nhng T-nhi-a tr li: - Thi anh , ta s lm phin ngi khc. y c ngi cu ri. Xu khc-c hi ngay: - Phin ai c? , thng nhi y ? - Mi by gi hn mi nhn ra Pa-ven ang ngi cu bi cy. - Ch ! Thng y ti ra ui n ct i ngay trong nhy mt. T-nhi-a cha kp ngn li, th Xu-khc-c chy xung ch Pa-ven ang cu. Hn bo Pa-ven: - Thng kia, cun cn cu ca my xo ngay, i! Thy Pa-ven vn c ngi yn tip tc cu, n li qut thm: - i, ng ln ngay, ct mau! Pa-ven ngng u ln nhn Xu-khc-c, ci nhn chng lnh g. - Im mm! Lm g m nhng ln th? Thng kia pht khng ln: - Ci g, my li dm li thi vi ng ? n my! Xo! Ni ri n ly mi giy ht tung hp mi ca Pa-ven ri tm xung h. Nc bn tung te ln c mt T-nhi-a. T-nhi-a ku ln: - Anh Xu-khc-c i! Anh bt lch s th m khng bit thn ? Pa-ven ng pht dy. Cu bit hn l con lo qun c s u my xe la. A-r-chom lm vic di quyn b n. Nu by gi mnh ng n mt bu ny th n s mch b n v vic ny th no cng s li thi n anh A-r-chom. y l l do duy nht lm Pa-ven nn c gin khng x li ngay. Xu-khc-c s Pa-ven chong mnh, lin xng li ly hai tay tm ngc Pa-ven y xung h. Paven long chong ngi khoa tay ln tri, b gii v pha sau, nhng li ng vng c ngay. Xu-khc-c ln hn Pa-ven hai tui, ni ting l tay ng ngo thch nh nhau. B huch vo ngc, Pa-ven ni xung ln: - , my nh chi nhau phi khng? c ng cho my bit tay ngay! Pa-ven thoi cho n mt qu m tay phi vo gia mt v khng n kp hon hn tm ngay o n, li i ko xch xung nc. Xu-khc-c b dm xung h ngp nc n u gi, i giy bng long v ci qun bnh t sng. Hn c ht sc g khi hai tay Pa-ven sit cht. NhngPa-ven y n ng xung nc, ri nhy tt ln b. Xu-khc-c tc in ngi, hm hm xng ln, chc x Pa-ven ra tng mnh. Pa-ven quay li nhanh nh ct i ph vi k th.

Trang 33/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh sc nh n bi quyn ca Giu-kh-rai dy: "Xung tn chn tri, hi dui chn phi, khng phi ch m bng sc tay, m ly c sc ngi, nh quai hm m m mc ln". R......c..c !... Ting rng rp vo nhau, Xu-khc-c b tng vo quai hm v cn phi li au ing ngi, ku i i, tay chi vi v ln phch xung nc. Trn b T-nhi-a ci ngt ngho, v tay reo ln: - Hoan h ! Hoan h! nh c tht! Pa-ven nm ly cn cu, git mnh, ging chic li cu cn mc, ri nhy tt ln ng ci. i khi, Pa-ven cn nghe ting thng Vch-to ni vi T-nhi-a: - N l thng Pa-ven con nh Ca-r-sa-ghin, du cn c ting ! Mi lo ngi bao trm ly khu nh ga. Tin n truyn i rng: th xe la trn ng st ny bt u bi cng. Bi cng bt u t cng nhn on u my thuc ga ln bn cnh. Bn c bt hai ngi th my b tnh nghi mang truyn n ku gi u tranh. Nhng anh em cng nhn c gia nh nng thn th cm phn si sc v bn c tch thu lng thc v bn i a ch theo gic tr v chim li p tri c ca chng. nng thn, bn cnh binh thuc ging C-dc qu phi ca bn u lnh Nga trng qut roi nga ln lng nng dn. Trong vng ny c n chc i du kch nng dn do nhng ng vin bn-s- vch t chc. Giu-kh-rai khng ph thi gi. T ngy n thnh ph ny, anh lm c mt khi cng tc ln. Anh quen c vi nhiu cng nhn xe la, thng n d cc ti vui ca nhng th tr v t chc c mt nhm trung kin gm nhng th ngui s u my xe la v th x my ca. Anh th d c A-r-chom, hi n thi anh ta i vi ng bn-svch v hot ng.ca ng. Ngi th ngui lc lng y tr li anh y rng: "Anh Giu-kh-rai , v tt c m ng phi , ti khng hiu g lm. Nhng nu cn gip mt tay, ti lun lun sn sng. Anh c th tin ti". Giu-kh-rai cho A-r-chom tr li th cng c ri: anh bit A-r-chom l ngi c cm tnh i vi ng v nu ni th lm. Nhng cng thy r l anh ta gic ng cha chn n mc c th kt np vo ng c. Giu-kh-rai ngh thm: "Khng h g, trong lc phong tro nh th ny, cu y ri s n vi ng". Giu-kh-rai thi vic s my in, sang lm s u my xe la. Lm y thun tin cho hot ng hn. V s in th xa phong tro ng st qu. Xe i li trn ng st do ny rt dn dp. Bn c ch v c hng nghn toa cc th chng cp bc c U-c-ren: la m, la mch, gia sc.... Tht khng ai ng, bn v binh ngu p n bt P-n-ma-rn-c, ngi lm in bo ngoi ga.

Trang 34/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Chng nh p d man bc ta b ch huy c. Chc v th m bc khai ra cng tc tuyn truyn s u my xe la do R-man Xi--ren-c, mt ngi bn ca A-r-chom ph trch. Hai tn c v mt thng ngy ph t lnh qun qun nh ga, ngi U-c-ren, p n bt Rman gia lc anh ang lm vic. Mt tn lnh ngy sn n bn ngui ca R-man, chng ni chng rng, qut roi vo mt anh. N qut: - Thng khn kia, i theo chng ng ngay! C n y ri s ni chuyn. - N nhch ming nhn rng mt cch thm hi, ri nm ly tay o R-man: C n ch chng ng ri tha h m "tuyn truyn"! A-r-chom ang lm vic bn bn cnh, thy vy nn b gia xung bn; thn hnh cao ln ca anh sn n ch tn ngy. C nn ni tc gin, ging anh bt ra nh gm ln: - Sao my dm nh ngi ta, h ch? Tn ngy li li, m bao da, rt sng ngn. Tn lnh c thp ln cn, trt sng khi vai, nhm anh, ln quy-lt lch cch, v sa ln: - ng li! N lm lm cha sng, i anh nhc nhch l bn lin. Ngi th cao ln ng ngy ra bt lc trc tn lnh c lot chot. Khng th lm g c n. Chng bt c hai i. Mt gi sau, A-r-chom c tha, cn R-man th b nht vo hm giam. Ch mi pht sau, c s u my b vic, cng nhn tp trung vn hoa nh ga. Th b ghi v cc th khc lm vic cc kho vt liu cng hng ng theo. Phn n n cng cc. Ngi ta a ra yu sch - do mt ngi no tho ra - i th ngay R-man v P-n-ma-rn-c. Lng cm phn cng tng khi tn ngy lc ny dn mt l v binh phi nga n vn hoa. Tay n khoa khu sng ngn da dm. - Nu cc ngi khng tr li lm vic, chng tao s bt giam ht ngay lp tc by gi. S cho nhiu a p mt vo tng n n. Nhng ting la h gin d ca cng nhn lm n phi nh bi chun ra pha nh ga. Tn t lnh qun qun nh ga gi in bo v. T trong thnh ph c cam-nhng ch y lnh c chy nh bay, lao ti. Cng nhn bt u gii tn, ai v nh ny. Tt c mi ngi u b vic, ngay c cc bn k ga cng bi cng. Cng vic ca Giu-kh-rai mang li kt qu: y l cuc u tranh u tin c tnh cht qun chng nh ga xe la. Bn c t trng lin trn thm nh ga. Khu sng ghch nng chm chm nh mt con ch sn. Mt tn cai c qu bn cnh, mt tay sn ln quy- lt Nh ga vng tanh. m y bt u bt b. A-r-chom cng b bt. Giu-kh-rai khng ng nh, nn chng khng tm thy anh.

Trang 35/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bn chng dn ngi b bt vo mt nh kho cha hng rng thnh thang v chng t iu kin cui cng: hoc l tip tc i lm, hoc l ra ta n qun s. Sut dc con ng st ny hu ht cng nhn xe la u bi cng. Sut hm bn ting ng h, khng c chuyn tu no chy. Cch nh ga mt trm hai mi cy s c xy ra nh nhau vi mt i du kch mnh, i ny ct mt ng v ph cc cu ri. m c mt on tu ch lnh c ko n ga. Nhng tu va n ni th th my, t v ngi t l u b trn khi u.my ri. Th m ngoi chuyn tu ny li cn hai chuyn tu na cng ch n lt khi hnh. Cnh ca s u my xe la nng trch m ra, tn quan hai c t lnh qun qun nh ga, tn t lnh ph v mt ton c bc vo. Tn t lnh ph gi: "Nhng tn sau y: A r- chom Ca-r-sa-ghin, P-len-tp-ski, B-ru-gic c nhim v li chuyn xe la ny i. Nu t chi, bn ngay ti ch. C i khng?" Ba ngi th bun ru ci u. Mt ton lnh c cha li l km h n u my, tn t lnh ph quay sang ch nh ngi li, t v t l cho chuyn tu i sau. * u tu xe la gin d ph ph chuyn mnh, bn tung te nh ma nhng tia la sng, va th hng hc, va lt trn ng ray, lao nhanh nh xoy vo khong m dy c. A-r-chom y than vo l, ly chn ca l sp li, vi ci m ngn vi ngn t, tu mt ngm nc, ri quay ra hi ngi th my gi P-len-tp-ski: - Ta nh ch chng n i sao, b gi? Ngi th gi tc ti chp chp i mt di np lng my r xung: - B g li l vo lng, khng ch chng n i cng khng c. B-ru-gic va lic mt nhn v pha tn lnh c ngi gc toa than, va ngh: - B c y ri chun khi xe l hn c. A-r-chom lm bm: - Ti cng ngh th, song kia ka cn thng ch c ng sau lng. B-ru-gic l u ra ca s, ging ko di: - .. P-len-tp-ski li gn A-r-chom th thm: - Ta khng th no ch chng i c, ch hiu ch? ang nh nhau ngoi y, du kch ph ng. M ta n no li dn l ch ny trong chc lt n tht anh em. Ch phi bit, ngay thi cn Nga hong, ti cng khng bao gi chu ch lnh n trong khi anh em ta bi cng. Hung chi l ngy nay, ngn ny tui u, ti li i lm vic y. Ch qun chng n i n p anh em mnh l mt ci nhc mang sut i, n cht cha ht nhc. Kp th my trc b chy

Trang 36/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c. H liu mng tht, nhng h vn c chy y. Chng ta cn mt mi no m ch chuyn xe ny i c, ch my ngh sao? - ng vi b gi lm, song cn thng ch cht kia th b tnh th no? - A-r-chom a mt ch tn lnh c. ng lo th my cau my ly khn thm m hi trn, cp mt ny la nhn chm chp vo chic ma- n-mt(p k, mt th my o sc y ca hi trong u my xe la) nh hy vng tm ra li thot trc cnh b ang giy v mnh. Ngh mi khng ra, ngi th gi tht vng pht bn, vng ra mt cu chi ra. A-r-chom li v ly m nc tu. C hai ngi cng ngh nh nhau, song khng ai dm ng trc. A- r-chom bng nh n cu m Giu-kh-rai c ln hi anh: "Anh thy ng bn-svch v t tng cng sn th no?" V A-r-chom tr li cu hi y: "Ti lc no cng sn sng gip . Anh c th tin ti...". "V by gi cch ta ang gip mi qu ch ! Ta ch bn c i n p anh em...". P-len-tp-ski ci xung hm dng c, gh st vo A-r-chom dn tng ting: - Thng gc kia, phi tiu n, ch hiu khng? A-r-chom rng mnh. P-len-tp-ski nghin rng ni thm: - Khng c cch no khc. p cht ni i, vt my iu hi v cc dng c vo l, hm xe chy chm v nhy xung chun. Nh ct c gnh nng khi vai, A-r-chom ni: - c A-r-chom gh st vo B-ru-gic v cho bit quyt nh y. B-ru-gic khng tr li ngay. Ngi no cng ang ng trc mt mi nguy ln. C ba u c gia nh nh. Gia nh ng gi P-len-tp-ski li ng ngi: v con c thy chn nhn mng. Song c ba u hiu rng khng th no ch chng n i c. B-ru-gic ni: - Cn g na! Ti ng . Nhng trong ba chng ta, ngi no s... B-ru-gic khng dm ni ht cu, nhng A-r- chom thong nghe hiu ngay. A-r-chom quay li pha ng gi ang loay hoay bn ci my iu hi, gt u ra hiu nh mun bo .tin B-ru-gic cng cng kin ; nhng, ngay lc y, lng bt rt v mt vn cha gii quyt, anh nhch li gn ng gi P-len-tp-ski: - By gi ta lm th no h c? C P-len-tp-ski nhn A-r-chom: - Ch khi s i, ch khe nht trong bn. Cm ly x beng g vo s n, cc mt ci l xong

Trang 37/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

thi. ng c khng giu ni c hi hp. A- r-chom cau my: - Chu khng lm c u, c . Tay chu n s khng lm sao m nhc ln c u. Ngh cho cng th thng lnh ny cng chng c ti tnh g. C n na cng ch v li l g vo sau lng m phi i thi. Mt ng gi long ln trong bng ti: - Ch bo n khng c ti? Th th chng ta li chuyn xe ny cng c phi li chng ta u. Chng ta cng ch v b n bc m phi li xe y thi. Chng ta ch bn i n p. V ni nh ch, bn y cng v ti tt v bn v ti y s i bn x vo anh em du kch. Th ra anh em du kch mnh l nhng k c ti y chc? Ch to xc m bng d y nh bng d chim s. Trng ch ai ch bo ch khe nh gu, th m chng c gan lm, anh em cy ch... - "c. - A-r-chom ni khn khn v tay cm ly x beng. Nhng P-len-tp-ski r tai: "Khng, x beng cho ti. Ti dng chc hn. Ch cm ci xng ri leo ln xc than toa ht xung. Lc cn n th cho tn lnh c mt nht xng. Cn ti cm x beng th gi tng nh i p nhng cc than to vy. B-ru-gic gt u: - C ni phi - Ri bc ta ra ng trc ci my iu hi. Tn lnh c i m cho mo d chp , ang ngi mp toa than ph pho ht thuc l, sng kp vo u gi, thnh thong mi a mt nhn nhng ngi th ang loay hoay trn u tu. Khi A-r-chom tro ln xc than, tn lnh gc cng chng g c. n lc ng gi P-lentp- ski gi ly x beng ht nhng tng than to thnh toa vo trong, ra hiu bo hn li li, hn ngoan ngon li xung, np mnh vo ca bung th my cho ng gi rng ch lm. Ting x beng choang vo s tn c nh cc mt ci, nghe kh v gn, lm A-r-chom v Bru- gic git tht mnh nh ngi phi bng. Xc tn gic vt ra li i nh mt bao than. Chic m cho mo mu d xm chng my chc hoen m mu . u sng nh vo thnh toa ku n choang mt ting. - Thi, th l xong. - ng gi P-len-tp-ski nm ci x beng xung, ming lm bm th, ngi rung ln, ng ni thm: - By gi chng ta khng th li li li c na. Ging ng c v ra, nhng ph tan ci im lng qu nng n trm ln mi ngi, ng lin ku to ln: - Thi, tho my iu hi i. Tho i! Nhanh tay ln ! Mi pht sau, mi vic xong xui, con tu khng li chy chm dn. Nhng bng en cy ci bn ng ang hin ln sng sng trong khong sng ca nh n tu bng nhin chm nghm trong bng m m mt. n pha u tu c ri vo bng ti song ch cn loe ra c vi thc chung quanh. Con tu nh kit sc, trt hi th tn, mi lc mt

Trang 38/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

chm li. "Nhy xung i ch!" Ting ng gi P-len-tp-ski vang ln ng sau A-r-chom. Anh bung tay vn. Thn hnh to ln ca anh vng ra pha trc. Chn chm t v mt t nh chui bn i. Anh theo cn long chong chy thm hai bc, ri ng ln knh ra t. Hai bng ngi na t hai bc nhy xung, lt theo sau anh. * Cnh nh B-ru-gic khng c vui. Bc B-ru- gic gi, m X-ri--gia nhng lo m rc ngi i v bn hm nay, khng nhn c tin g ca bc trai. Bc ch bit chng mnh b c bt i lm kp xe vi anh A-r-chom v c P-len-tp-ski. Hm qua li c ba thng cnh binh nguy n sng s nt hi v chi ra. Thy th, bc lo lng, mang mng on chc c chuyn g chng lnh y. St rut qu, bn v binh va i khi, bc ly khn chong u sang bn nh b c ra A-r-chom may ra hi thm c tin tc g v chng mnh. Va-li-a ang dn dp di bp, thy m sp i, hi m: - U i u c xa khng, u? Mt bc hoe, gin gia, nhn con gi ln, tr li: - U sang nh b c Ca-r-sa-ghin. May ra c tin g ca thy. H thng Xc-gy v, bo n o qua nh b c P-len-tp-ski hi thm xem. Va-li-a hai tay tru mn m ly m, tin ra ca, la li an i: - U ng lo, u ! B c Ca-r-sa-ghin bao gi thy bc B-ru-gic gi sang chi cng tip rt mn m. C hai b u tng ngi n hi thm ngi kia c tin tc mi, nhng qua my cu vo chuyn, c hai cng tht vng nh nhau. m qua, n cng khm nh Ca-r-sa-ghin. Chng sc tm A-r-chom. Khi b i, chng cn ra lnh cho b c Ca-r-sa-ghin h thy con v phi ln n bo ngay. B c ly lm lo s vic bn lnh tun cnh nguy n sc ban m nh th. Lc y, ch c mt mnh b nh. Pa-ven lm ca m s in. Sng hm sau, Pa-ven v nh rt sm. Khi nghe m k chuyn m qua cnh binh n khm v sc tm A-r-chom, Pa-ven ht sc lo ngi cho s phn anh A-r-chom. Tuy tnh tnh hai ngi khc nhau, A-r-chom b ngoi li hay bp cht, song hai anh em yu qu nhau lm. Qu nhau mt cch nghim khc, khng mn trn m cng chng cn ni ra l liu v Pa-ven t mnh thy r nu anh cn n th c phi hy sinh th no cng khng qun, khng do d. Khng ngh mt pht, Pa-ven chy ngay ra s u my xe la, tm Giu-kh-rai, song khng thy anh u c. Nhng anh em th Pa-ven quen cng khng bit tin g v ba ngi. Nh P-len-tpski cng tuyt khng bit tin g v ng c. Pa-ven chy sang nh ng c, n sn gp ngay ngi con trai t l B-rt cho bit nh anh ta cng b khm. N sc tm c P-len-tp-ski.

Trang 39/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven tr v nh vi m, khng c my may tin tc g c. Ngi mt mi, anh u oi nhoi xung ging v chc lt ng thip i gic ng chp chn, thp tha, thp thm. C ting g ca, Va-li-a quay ra hi: "Ai y?" v nng then ci. Ca m, C-lim-ca Mc-chen-c th ci u b tc hung vo. Mt bng, hi th hn hn, chc l va chy rt nhanh li y. - B c c nh khng? - Khng, va i xong. - i u c bit khng? - Sang nh b c Ca-r-sa-ghin th phi. C-lim-ca chc quay chy i, th Va-li-a nu tay o gi li. C-lim-ca nhn Va-li-a, v do d: - , ti tm b c c t vic. - Vic g th, anh? - Va-li-a lc tay C-lim-ca hi gng. - Ni i mau ln, con gu con lng hung ni i, khng em st rut lm ri. - Ging Va-li-a ni nh ra lnh. C lim-ca lin qun mt li dn i dn li ca Giu- kh-rai bo cu nht thit phi a th ny n tn tay bc B-ru-gic gi v tuyt i gi b mt. Cu ta th ngay vo ti mc ra mt mnh giy du m lem luc cha cho Va-li-a. i vi c b tc vng em gi Xc-gy ny, C-lim-ca khng th t chi mt iu g v c bao gi cu ta hon ton xc nh c tnh cm ca mnh i vi c b rt khu y u. Ni tht ra th cu b ph bp vn tnh khim tn, khng r rng ni vi ai l mnh mn Va-li-a, ngay i vi bn thn, cu cng khng dm th tht iu . Va-li-a a mt c bc th ngn: "Nh, nh ng lo. y bnh yn c. Chng ti vn cn sng, vn yn n. Sau s bit r u ui. Ni cho b con yn tm. Xem xong hy ngay. B-RU-GIC" c xong th, Va-li-a b n bn C-lim-ca: - Gu con lng ca em, anh ly th ny u ra th anh, anh bo cho em bit vi? Anh ni i anh, ai a cho anh bc th ny. Va-li-a lc ngi cu ta rt mnh. V cu b khn kh, ang say nh iu khng sao cng c, li phm khuyt im ln th hai: - Anh Giu-kh-rai a cho ti ngoi ga. Song li nh ra khng c ni, cu ta ni vt li: - Nhng anh y bo phi gi b mt, khng c a mnh giy cho bt c ngi no khc.

Trang 40/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Va-li-a ci p: - c c em khng ni l vi ai u. Gi th anh chy sang nh Pa-ven tm m em bn y. Ri c ly tay kh y vo lng C-lim-ca. Nhy mt thy ci u tc hung ca C-lim- ca thong bin sau cng hng ro. Ba ngi th vn cha ai v c. Bui ti Giu-kh- rai n chi nh Ca-r-sa-ghin k cho b c nghe tt c cu chuyn xy ra trn chuyn xe la. B c hong s, Giu-kh-rai ht li khuyn gii, ni rng ba ngi gi tm lnh mt vng qu xa, nh nh ch rut B-ru-gic, yn n lm. By gi v ngay khng li, song khng lu lm u, v qun c ang b nguy khn to ri, tnh hnh s bin chuyn. Vic xy ra lm cho ba gia nh thn cng thm thn. Ha hon c th gi v, c ba nh cng vui mng c. Song nh no nh y, v vng ngi ln, ngy cng thy t lnh v im lm. Mt hm, ra v nh bt cht r vo thm nh b c P-len-tp-ski, Giu-kh-rai a tin cho b c: - B m , ng c gi v y, nhng b m ng ni h vi ai nh! B lo cm kch nm ly tay Giu-kh-rai: - Cm n bc lm! ng nh ti b nn, nh ca tng qu. Khng cn ng no ong go cho cc chu n na. S tht, tin y ly s tin qu hot ng do Bun-ga-cp li. Trn ng t nh b c P-len-tp-ski v s u my xe la, Giu-kh-rai va bc va suy ngh, lng nhng cm phc: "c c. Ta th xem ri s ra sao. Bi cng tuy tht bi, anh em cng nhn b chng da bn, tuy nh phi chu vo lm, song ngn la u tranh nhm ln, chng khng th no dp tt c na. Cn nh cnh ba ngi kia th tht l can m, tht c. ng con nh v sn". * Ba ngi th lnh nn mt khu cch bit bn ngoi lng V-r-bi--va, trong mt l rn c nh b, vch m khi quay lng ra ng ci. C P-len-tp- ski ang ng trc ca l la bc Phn pht. nh la chi la lm mt c nheo li. Tay c cm ci km di, lt i lt li cc st nung . A-r-chom ang tht ci b thi la treo vo x ngang. P-len-tp-ski ci hin lnh, rung rung b ru. Ngi th my gi ni: - Thi bui ny, tay th v vng qu chng cht i u. Lc no cng c vic lm, mun vic l c ngay. y, c lm y ly mt hai tun na xem, c go tht gi v cho tr m nh ch chng chi. Ch thy y, nng thn, h qu th rn lm. Cnh ta y n tht chng khc g t sn, chng my chc sn nung nc m cho m xem. - C ci h h, ri tip: - Cn bc B-ru-gic th xem chng li cng gn cht vi b con nng dn lm. Tay y cm cht vo t nh ng ch rut ri. M th cng phi, ch c lo y v ch my l khng c ly tc t cm

Trang 41/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

di, chng mnh ch c c lng trn vi hai bn tay trng, tht ng nh ngi ta ni l v sn mt i, h h. Ch bc B-ru-gic th ngi bc chia lm i: mt chn ng trn u my xe la, cn chn kia th li ng nng thn. - Ly km ng vo cc st chy , ging tr nn nghim ngh; ng c trm ngm ni thm: - Ni tht ch, cnh chng ta nguy lm y ch ! Bn c khng cun gi i sm th cnh mnh phi lo chun trc sang vng -ca-chi- ri-nslp hay sang R-stp i thi, ko chng n tm c th s b treo c, u khng ti tri, chn khng ti t mt, chc chn l nh th. A-r-chom lm bm: - Chu cng ngh th b gi . - Khng bit nh chng mnh ra sao? Chc l ngi nh b bn ngy n lm ry r lm y? - Ch sao na b gi! Ta m tay vo vic th nh b mc nh ca thi. C P-len-tp-ski rt trong l ra cc st nung xanh bic v nhanh tay t ln e. - Ch my p i. A-r-chom v ly chic ba t dng bn e, vung mnh qu u ri quai xung. Tia la ro ro bn tung te, lm nhng x ti l rn bng le sng ln trong chc lt. C gi lt i lt li cc st chy cha cho A- r-chom nn ba. Ming st ngoan ngon dt mng ra nh cc sp ong mm. m ti a hi gi m vo cng m toang ca l rn. * Mt h bao la thm thm. Rng thng cun ly quanh h, ngn thng ng b lc l, gt g trc gi. Nhn thng, T-nhi-a ngh thm: "Y nh nhng ngi tht". C ng mnh trn khong c xanh, gia b si . Trn cao l rng thng gi trn ng, pha di, chn mm dc m dc thng xung nc l mt h. Bng in thm mu sm ln mt nc ven b thm thm. y l ni T-nhi-a a n ngi chi. Cch y mt dm ng, trong nhng thung su b hoang, gia nhng m c, trc kia c nhng dng sui tun ra, v ngy nay thnh ba ci h thng nc. pha di, gn b c ting v nc b bm u y. T-nhi-a ngng nhn, ly tay vch cnh l th thy mt thn hnh mm mi nu bng ang bi rt khe t b ra gia h. Ci lng rm nng v m tc nu h hp nh con ri c ang r nc bi ln, lc ngp vo nc, lc nho ln vng vy, mt ri th nm nga phi nng, i mt nhm nghin cho khi chi, hai tay vng li, ngi hi khom khom khng ng y. T-nhi-a bung cnh l, mm ci, t nho mnh: - Mnh kh tht, sao li nhn ngi ta tm. V T-nhi-a cm sch c. Mi xem cun sch ca Vch-to L-sinh-ski cho mn, T-nhi-a khng c bng ngi va

Trang 42/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

leo qua b si gia g t v rng thng. Bng u, mt hn si theo chn ngi va leo ri vo cun sch. T- nhi-a git mnh ngng u ln, Pa-ven ng ngay trc mt c, ngc nhin v ngng ngng v cuc gp g bt ng ny. Nhn thy tc Pa-ven t, T-nhi-a on: "Ra ngi tm y l anh ta". Pa-ven lc y cng nhn ra ngi con gi hm xa. - C y ? Ti c lm c hi khng? Ti khng bit c ngi y. Ni ri, Pa-ven vn tay vo b si, nh b i. - Khng sao u, anh . Nu anh khng bn, mi anh ngi chi, ta ni chuyn. Pa-ven ngc nhin nhn T-nhi-a: - Ta ni chuyn? Chuyn g mi c? T-nhi-a mm ci: - Sao anh c ng th ? Gh y, mi anh ngi, T-nhi-a ch cho Pa-ven mt tng v hi Pa-ven: - Tn anh l g nh? - Pp-ca Ca-r-sa-ghin. ( Pp-ca cng l Pa-ven, nhng gi tc v thn) - Cn ti l T-nhi-a. Th l chng ta quen nhau ri nh. Pa-ven lung cung v m ct-kt. T-nhi-a ph s im lng: - Tn anh l Pp-ca ? Sao li gi l Pp-ca? Gi th khng p. Gi l Pa-ven hay hn. Ti s gi anh l Pa-ven y. Anh c hay n y... - T-nhi-a mun ni "c hay n y tm khng?" nhng ngi khng mun Pa-ven bit mnh trng thy anh ta tm nn ni trch i: - Anh c hay n y chi khng? - Khng, cng ty, thnh thong c lc no ri mi n. - Th anh i lm ? - Ti l th t l s in. T-nhi-a bng hi bt ng: - Ai dy anh nh v m anh nh gii th, h anh? Pa-ven pht , cu nhu: - Ti nh nhau th vic g n c m c hi?

Trang 43/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

T-nhi-a cm thy Pa-ven khng bng lng cu hi ca mnh, vi ni: - ng gin, anh Pa-ven . Ti mun bit lm ch. nh nh anh nh hm trc, tht l tay v. Anh nh c lm. V T-nhi-a ph ln ci. Pa ven hi li: - Ra c thng hi ci thng nhng y ? - C u, tri li th na. Xu-khc-c n m th l ng i lm. Ti thy anh nh hn, ti thch lm. Ti nghe ngi ta ni anh hay nh nhau lm th phi. Pa-ven b chm nc, hi li: - Ai bo c th ? - Vch-to con nh L-sinh-ski bo l anh chuyn mn i nh nhau. Pa-ven sa sm nt mt: - Vch-to l mt thng u, mt tn cng t bt ch c ci ng o. Ti tha khng tt cho n v mt l phc. Hm n ti nghe r n t iu v ti vi c, song ti khng thm nh n cho bn tay. T-nhi-a can: - Sao anh Pa-ven n ni cc th ? Th khng tt u ! Pa-ven pht cu: "Mnh r v vn, t nhin li i bt chuyn vi con nhc con ny lm g? Con b gm tht, li i bt b li n ting ni ca mnh. N ton ln mt dy mnh: lc th n khng thch tn l "Pp- ca", lc th bo l "ng n ni cc". T-nhi-a hi: - Sao anh li ght Vch-to n th ? - Bi v n l mt con tiu th mc qun o n ng, n l con cng nh qu tc, mt cng t bt, ch khng phi l thanh nin. Trng ci mt n thn tht nh a khng hn. Gp nhng a nh th, ti nga tay lm. N con nh giu, n ch chc tro ln u ln c ngi ta. N tng n mun lm g ngi khc cng c. Ti y th ti nh tot vo ci giu ca n. N c ng n ti th n bit tay ti. Nhng qun y phi dy chng bng qu m ny mi c. - Ging Pa-ven y gin d. T-nhi-a tic l nhc n tn Vch-to trong cu chuyn. Cu ny chc c chuyn g li thi t c vi anh chng Vch-to ng o y. T-nhi-a xoay ra c li vo cu chuyn t tn hn, hi thm gia nh, cng n vic lm ca Pa-ven. Pa-ven khng nhng bt gin m cn qun c mun i ngay v c th vui chuyn tr li T-nhia rt t m. T-nhi-a ni:

Trang 44/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Sao anh khng tip tc i hc na? - Ti b ui hc. - Sao li b ui th anh? Pa-ven tai: - Ti ti nghch nm thuc l vo bt lm bnh ca lo c dy ti hc, nn lo y ui khng cho hc na. Lo c y l mt tn him c. N lm cho i ti khn kh. V Pa-ven k tt c u ui cu chuyn. T-nhi-a t m chm ch nghe. Pa-ven qun c ni ngng ngng ban u, k cho T-nhi-a nghe nh k cho mt c bn quen t lu. Pa-ven k n vic anh A-r-chom i li chuyn xe khng v. Cu chuyn thn mt, si ni. i tr khng ngh g n thi gian tri i, my ting ng h ri. BngPa-ven git ny mnh, ng pht dy: - Cht tht! n gi ti phi i lm ri. Ti mi chuyn qu. ng l by gi l lc ti phi t l. ng c th c chc gi ang chi om sm. - Ri lo lng, Pa-ven ni vi: - Thi, cho c, gi ti phi chy nh phi thn n xng ngay lp tc mi c. T-nhi-a cng ng dy ngay, khoc o vo ngi: - Ti cng n gi phi i y. Vy ta cng i. - Khng, ti vi, phi chy, c khng theo kp c. - Anh tng th? Chng ta cng chy, thi xem ai nhanh. Pa-ven a mt nhn T-nhi-a c v khinh thng : - Thi ? C thi th no c vi ti! - Ri xem. Gi ta hy ra khi y . Pa-ven nhy qua hn , cha tay cho T-nhi-a, v c hai cng chy ra con ng ci rng phng ti nh ga. T-nhi-a dng li gia ng: - No, gi chng ta chy nh! Mt, hai, ba. anh bt c y. V T-nhi-a chy tt ln nh gi lc. i giy xinh nh bay nhanh trng nh cnh bm, gi thi tung t o xanh. Pa-ven vt ui theo. "Mnh s ui kp trong nhy mt" - Pa-ven ngh th, v cm c ui theo t o di. Th m chy n tn u ng, gn ti nh ga mi ui kp. ang chy, Pa-ven chm vo ngi T-nhi-a v nm ly vai c. Va th gp Pa-ven va ku ln mng r! - Th l bt c con chim nh ri nh! - B ra, au anh!

Trang 45/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai ngi cng th gp, tim cng p mnh. Cuc chy say sa, T-nhi-a mt qu, nh v tnh, trong giy pht, np mnh vo bn; mt giy pht thi, nhng cng lm cho Pa-ven cm thy T-nhi-a tr nn gn gi. Ch chc lt thong qua nhng Pa- ven s nh mi. T-nhi-a g tay Pa-ven. - Xa nay T-nhi-a chy khng ai ui kp c, anh . Hai ngi chia tay nhau, Pa-ven tay vn vy m ct-kt ro bc chy n nh my. Ngi th c a-ni-l ang loay hoay bn l la thy Pa-ven m ca vo lin quay li ng ng gt: - My khng chm na hy n! nh tao phi i t hu thay my y hn? Nhng Pa-ven vui v v vai ngi th c v ni lm lnh: - Tha b, ch mt thong l con lm l chy u vo y thi. Ri Pa-ven cm ci khun ci cho vo l. Na m hm y, vo lc ngi th c t l a- ni-l yn gic trn chng ci, ting ngy kh kh nh ko g, sau khi cho du m vo my xong, ra tay u y, Pa-ven m ko ly tp th su mi hai truyn Giu-dp-pe Ga-ri-ban-i (Mt lnh t cch mng dn ch ni ting ca nhn dn hi th k 19) ra c. Pa- ven m mi c cun truyn k nhng bc mo him lin min ca Ga-ri-ban-i, ngi th lnh thn k ng "o " x Np-l. Tp truyn c cu: "Nng ngc i mt nhung xanh bic nhn chng cng tc..." Pa-ven cht nh: 'T-nhi-a cng c i mt xanh bic. C b ng tht, khng ging bn con gi nh giu khc t no. M li chy nhanh nh qu s na". M mng nh li bui gp g ban tra, Pa-ven chng g n ting my lc y rung ln m mi lc mt mnh; hi nhiu qu lm bnh xe quay tt in lon, rung chuyn c sn b-tng b my. Pa-ven vi nhn vo ma-n-mt: Kim ch qu vch bao nhiu l ri. - Kh tht ! - Pa-ven ri ko chy b n ch ci tay vn hi, quay hai vng. Ting xn xt pht ra t trong ng khi sau thnh l. Pa-ven ko tay vn xung, mc dy cua-roa vo bnh xe y ng bm. Pa-ven ngc nhn a-ni-l. May qu, ng c gi ng say nh cht, mm h hc, mi ngy rng ln nh sm. Na pht sau, kim ng h ma-n-mt li tr li ch bnh thng ca n. * Sau khi chia tay Pa-ven, T-nhi-a i v nh. C ngh mi n cuc gp g va qua vi ngi thiu nin c i mt en kia. T c cng khng hiu sao, cuc gp g lm c thch th. " con ngi anh ta c bit bao la sng v ch gan gc! m anh y chng th bo nh mnh

Trang 46/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

tng. D sao th anh y hon ton chng ging cht no vi bn hc sinh th l mi xanh . . ." Anh ta xut thn t mt loi ngi khc, t tng lp m xa nay T-nhi-a cha c dp sng gn. T-nhi-a ngh thm: "Mnh c th bo anh ta c, v s l mt tnh bn hay hay". n gn nh, T-nhi-a trng thy Li-da con nh Xu-khc-c, Nen-ly v Vch-to, con nh Lsinh- ski, c ba ang ngi trong vn. Vch-to ang c sch. T-nhi-a bit l h ang ch mnh. C n cho mi ngi, ri ngi xung gh. ang tn gu nhng chuyn tn mn th Vch-to ngi li gn T-nhi-a nh nh hi: - C c cun tiu thuyt y cha? - , cun tiu thuyt y ? - T-nhi-a bng tht ln: , ti ... C sut ni ra l qun cun truyn b h. Vch-to chm ch nhn c: - C c thch cun tiu thuyt khng? T-nhi-a kh ly u mi giy chm chp vch i vch li v nhng nht trn mt ng ct, suy ngh mt lt, ri ngng u ln nhn thng vo Vch-to: - Khng, ti bt u c mt cun tiu thuyt khc, hay hn cun tiu thuyt anh cho mn. - ra th. - Ging Vch-to ko di, c v bc mnh. Hn hi: - Th tc gi l ai? Mt T-nhi-a bng sng ln, nhn Vch-to c v ch giu: - Chng l ai c... Gia lc , m T-nhi-a ng hin gi: - T-nhi-a i! Con mi khch vo trong nh ngi chi. Tr pha ri. T-nhi-a khoc tay hai bn gi vo nh. Cn Vch- to i sau, suy ngh lung v nhng li T-nhi-a va ni, khng hiu ra sao. * Tnh cm u tin, cha kp nhn ra r, nhng t t len vo i ngi thiu nin lm ngh t l lc no khng bit, tnh cm y sao m mi m, sao m bi hi, kh hiu. Tnh cm y n lm xo ng hn tm hn cu thiu nin vn tnh tinh nghch v bng bnh. T-nhi-a l con gi ngi chnh s kim lm, m chnh s kim lm i vi Pa-ven cng cng mt giuc vi lo lut s L-sinh-ski.

Trang 47/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ln ln trong ngho kh v i r&ocich, Pa-ven c mt thi th ch vi nhng k m mnh cho l bn giu c. Cho nn anh thn trng v d chng ngm v tnh cm mi chm trong lng. Anh khng xem T-nhi-a nh Ga-li-na, con gi ngi th . Ga- li-na l mt ngi bn con nh bnh dn, gin d v d thng cm. Cn T-nhi-a th Pa-ven ngi lm, anh sn sng i ph quyt lit vi bt c s ch giu v khinh b no ca ngi con gi p v c hc thc y. n mt tun nay, Pa-ven khng gp li c gi con ngi chnh kim lm. Cho nn hm nay anh mi nh ra b h hm n, trn ng i, anh ch tm ln qua trc nh c ta, hy vng may ra gp. ang thng thng bc men hng ro khu nh c, Pa-ven thy ngay c chic o lnh thy quen thuc thp thong tn cui khu vn. Pa-ven nht mt qu thng bn hng ro, nhm nm vo chic o trng. T-nhi-a quay pht li. Trng thy Pa-ven, c chy ra hng ro. C ti ci vui sng cha tay ra bt v reo ln mng r: - Anh n y ri! Anh i u t by n nay ? Em c tr li ch h ni cun sch qun, c tng l anh s li n y. Anh vo trong ny chi. Pa-ven lc u t chi: - Pa-ven khng vo u. T-nhi-a ngc nhin cau my: - Ti sao vy? - C th cu c s khng bng lng u. V ti c s li b mng mt. Th no cu c cng mng c sao li a thng rch ri, chn i t ny vo nh. T-nhi-a ni gin: - Anh r v vn, anh Pa-ven . Anh vo ngay i xem no. Cu em khng khi no ni g u. Anh c vo m xem. Vo i anh. T-nhi-a chy ra m cng. Pa-ven dng khng t nhin ngn ngi bc theo T-nhi-a. Hai ngi ngi chi chic bn trn chn hn xung vn. T-nhi-a hi: - Anh c thch c sch khng? Pa-ven bo ln: - C. Thch gh lm. - Th trong cc sch c, anh thch quyn g nht? Pa-ven ngh mt lt ri tr li. - Truyn Giu-dp-pa Ga-ri-ban-i. - c l Giu-dp-pe G-ri-ban-di ch! - T-nhi-a cha li. - Anh thch quyn y lm ?

Trang 48/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Thch ch. Ti c l tng k. Su mi tm k ri, khng st k no, mi ln lnh lng, ti mua nm s lin. Nh Ga-ri-ban-i mi tht l mt con ngi! - Ging Pa-ven y v thn phc. - Anh hng tht ! Ti hiu lm, y l mt anh hng chn chnh. Ga-ri-ban-i bao ln nh nhau vi qun th v bao gi cng thng chng. Li i khp bao nhiu nc. Ch, gi ng ta cn sng n by gi, ti s tm n xin theo ngay. ng ta m ton cng nhn vo ng v ch v nhng ngi ngho m chin u thi. - Anh c mun ln xem t sch ca em khng? Ln em m t ra anh xem. T-nhi-a ni, ri dt tay Pa-ven i. NhngPa-ven cng quyt chi t: - Khng, khng, ti chng vo nh u. - Sao anh kh bo th. Hay anh s, phi khng? Pa-ven nhn xung i bn chn khng giy chng ly g lm sch lm, v gi tai: - T-nhi-a c chc l cu m T-nhi-a khng ui ti ra ca khng? T-nhi-a gin di: - Anh ng c ni th na, khng th em gin tht y. - T-nhi-a cho th l l ? Nh nh L-sinh-ski chng hn, h c ti vo nh u. i vi cng nhn, nh lo ch tip di bp thi. Hm n ti c vic sang bn y, con Nen-ly n cng chng cho bc vo nh na. Tri bit c n s ci g, chc l n s chn ti lm, i vo lm bn thm nh n, - Pa-ven mm ci. - Thi, chng ta vo i - T-nhi-a nm vai Pa-ven thn mt y ln hin nh. T-nhi-a dn Pa-ven i qua bung n n mt phng rng c k mt ci t bng g sn rt ln. T-nhi- a m toang ca t ra, v Pa-ven trng thy c n vi trm cun sch xp thnh hng u ra y. Sch nhiu qu lm Pa-ven m tt. - Gi chng ta chn quyn no hay anh mang v xem, nhng anh phi ha n lun mn nhng quyn khc na c, anh nh? Pa-ven vui thch gt u: - Sch th ti th lm. Hai ngi chi vi nhau rt vui, sut my ting ng h. T-nhi-a a Pa-ven ra cho m. Gp m T-nhi- a, Pa-ven cng chng thy gh gm nh mnh tng, anh cng thy mn b ta. T-nhi-a a Pa-ven ln bung mnh, cho Pa-ven xem sch hc ca c. bn chi u c mt ci gng. Dn Pa-ven ra trc gng, T-nhi-a va ci va ni: - Sao tc anh ri b th? Anh khng bao gi ct tc v chi u c phi khng? Pa-ven ngng nghu ni cha:

Trang 49/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Di qu ti mi co trc i thi. Ch cn lm th no na? T-nhi-a va ci va ly lc tha nhanh tay chi qua mi tc ri bi ca Pa-ven. C nhn Paven v ni: - By gi c phi khc ri khng no? Tc anh phi i hi cho n p ch. Lc ny, trng u anh y nh u con si rng y. T-nhi-a lic nhn ci o s-mi bc phch, chic qun cc mn dng ca Pa-ven c khng bng lng nhng khng ni g c. Pa-ven bt gp ci nhn v cm thy ngng v cch n mc ca mnh. Khi chia tay nhau, T-nhi-a cn mi Pa-ven li chi lun, v c lm cho Pa-ven phi ha l.hai ngy na s n r T-nhi-a i cu. Pa-ven nhy tt qua ca s ra vn: anh khng mun i qua nh ngoi mt ln na, s li gp phi m T-nhi-a. * Vng A-r-chom, nh Ca-r-sa-ghin tng tn: lng Pa-ven khng chi dng. B m nh bn vi con: c l b li nn i lm chng? Cng c dp l nh L-sinh-ski ang cn ngi nu bp. Nhng Pa-ven gt i ngay: - Khng, m , con s xoay ra vic lm thm: s my ca ang mn ngi xp g phin. Con s xin lm na bui, kim thm th hai m con tiu cng va. Cn m th c ngh nh. m i lm, anh A-r-chom v s mng con. Anh s bo: "My khng xoay x c cho m hay sao m m phi i hu h ngi ta mi th ?" B m th bo l b cn phi i lm, nhng Pa- ven khng khng khng nghe nn b nh chu thi. Ngay ngy hm sau. Pa-ven n lm s my ca: em cc phin g mi ca cn t xp ra phi cho kh. y anh gp nhiu bn quen nh Mi-s- ca Lp-sc l bn hc cng trng trc y v Va- ni-a Cu-l-sp, Pa-ven cng vi Mi-sa ng vi nhau hai ngi lm chung mt Phn vic. Tin lng cng kha kh. Ban ngy Pa-ven lm s my ca, chiu n li chy ti nh my in. Lm c mi hm, Pa-ven mang v cho m mt mn tin. Khi a tin cho m, Pa-ven ngng ngng di chn trn t, tr tr mi mi dm ni: - M i, m c th may cho con mt chic o xa- tanh xanh khng m? Nh chic o nm ngoi ca con y m. May th tn mt na s tin ny, nhng con cn kim c na, m ng lo. - Ri Pa-ven ni thm nh xin li v i hi m nhiu qu: - M xem y, ci o con ang mc tng qu ri. - c c, con , m s mua ngay vi hm nay ri mai m s ct o cho con. , phi y, con chng c chic o mi no.

Trang 50/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

M gi nhn con tru mn. * Pa-ven dng li bn hiu ct tc, th tay vo ti, s li ng tin rp trong ti, ri mi dm bc vo. Th ct tc l mt chng hm hnh ch gh bnh cho khch. - Mi cu ngi. Ngi lt thm vo chic gh bnh, Pa-ven ngm vo gng thy v mt mnh lng tng ng ng ngc ngc. - Hi trc phi khng cu? - Ngi th ct tc hi. - Vng, khng phi. Bc ht tc cho ti. Ht th ny l hi kiu g bc nh? - Tay Pa-ven lung cung ra hiu. - c c ti hiu ri. - Ngi th co mm ci. Mi lm pht sau, Pa-ven i ra, m hi nh nhi, nhng u tc mi hi, chi lc trng chnh lm. Ngi th ct tc phi kh nhc mt nhiu thi gi vi m tc bm kh bo , nhng nc l v rng lc cui cng thng. Ra ng, Pa-ven trt hi th di, i chp m ct-kt xung tn mt ngh bng: "M mnh trng thy u mi s ni th no nh?" * Pa-ven khng n r i cu c nh ha, lm T-nhi-a bc mnh lm. "Ci anh chng t l ny chng lch s cht no c!" - T-nhi-a ly lm bc dc, song mi khng gp li Pa-ven, T-nhi-a cm thy bun. C sp i do chi th m m ca vo, bo tin: "T- nhi-a, c khch tm con. M mi vo nh?" Pa-ven ng ca. Thot nhn, T-nhi-a cng khng nhn c ra ngay. Pa-ven din o xa-tanh xanh mi tinh, qun en, i giy nh xi bng ln v nht l tc mi ct gn gng, khng x ln nh hm no, lm T-nhi-a ch ngay. Tc khng ri b nh trc na, cu b t l mt en by gi trng khc hn. T-nhi-a chc tht ra ni sng st ca mnh. Nhng khng mun lm cho Pa-ven ngng ra mt li phi bi ri thm, nn c lm b nh khng n s thay i r rt . T-nhi-a trch ngay Pa-ven: - Sao anh khng n r i cu? Anh gi li ha th y? Anh khng bit xu h ? My ngy nay Pa-ven lm thm s my ca, nn khng n c. Pa-ven khng dm ni cho T-nhi-a bit rng sm o qun ny, my ngy nay Pa-ven phi cm ci lm n mt l. Nhng T-nhi-a nghe qua t on ra ngay v mi ni bc dc vi Pa-ven bin i u ht c:

Trang 51/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ta ra h chi i. Hai ngi i ra vn ri bc ra ng ci. V Pa- ven k cho T-nhi-a nghe nh k cho ngi bn thn nht cu chuyn b mt v khu sng ly cp c ca lo quan hai. Ri anh ha hm no s dn T- nhi-a vo tn rng su tp bn. Bt cht, Pa-ven but mm gi T-nhi-a bng "em": - Nhng em nh, chuyn anh k, em ng ni l vi ai, ko hi anh y. T-nhi-a nghim trang ha: - Em s khng bao gi l vi ai hi anh u, anh !

Trang 52/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 4
La u tranh giai cp gay gt, c lit, bc chy c vng U-c-ren ny. S ngi cm sng nh nhau mi ngy mt ng, v mi ln xung t li ra thm nhng ngi chin u mi. i vi ngi dn, cuc i m m nm xa chm xa vo d vng. Gi ang ng ng bo tp, nh ong ting i bc lm rung chuyn nhng cn nh nh p p. V ngi dn p mnh vo tng hm m t hay rc xung nhng ho tr n o vi. Bn th ph di trng Pt-lu-ra mu sc, xu hng nh nc l trn v vng ny: quan ln, quan nh, cc th u lnh kiu G-lp, c-khan- ghen, An-ghn, Goc-di v hng h sa s mn phi th ph khc. Bn quan c ca Nga hong, bn x hi cch mng t phi, hu phi x U-c-ren, bt c tn anh ch no c gan r c, mt ti lu manh git ngi na theo, l t xng ngay lm u lnh; i khi chng cn ko c vng xanh da tri, hiu c ca qun Pt-lu-ra v cp ly chnh quyn, ty ti ty sc m chim ly phm vi tc oai tc qui. Tn "u lnh trng Pt-lu-ra m qun lp nhng trung on, s on ca n chnh t m th ph hp y c bn cu-lc v cc trung on ngi Ga- li-xi thuc qun on xung kch ca tn u lnh C- n-van nhp bn vo thm. Gia m bn nh nhng qun phn cch mng v bn cu-lc, ni bng ln nhng n v du kch , v t chuyn di hng trm ngn mng nga st, t chuyn di nhng bnh xe b ch sng lin thanh v nhng chuyn xe la ch pho binh. Vo thng T ca nm 1919 ri bi ny, ngi thng dn ng ngc b nhiu phen kinh hong cht khip, c sm mai ng dy, cha kp di mt, h m ca s nh mnh, gh sang lo lng hi ngi hng xm dy trc: - Bc p-t-nom P-t-r-vch ny, chnh quyn tnh mnh hm nay v qun no nh? p-t-nom P-t-r-vch va xc qun i, va lm lt nhm chung quanh xem c ai khng ri ni th tho: - Khng bit, bc A-pha-nt Ki-ri-l-vch . m qua c qun no ko vo y. i t xem. Nu qun ny m hnh ngi Do-thi th ng cnh Pt-lu-ra ri. Nu phi b i "cc ng ch" v th gp ci, nghe cch n ni l bit ngay thi. Ti cng ang ng y rnh xem l bn no cn tnh treo nh g trong nh cho tin, trnh mi chuyn li thi vo mnh. Hm n, bc Ghra-xim, lng ging nh ti, lm mt t m b mt v. Nhn cha r trng en vi treo nh Lnin ln, tng lm l cch mng v. Th v ngay ba thng ngy p vo. Bc tnh, ba thng qun Pt-lu-ra va nhn thy nh l x vo bc ta ngay, c roi nga nn ly nn . B n hai mi roi. Chng ni: " ch, ci thng cng sn kia. ng s rc da xo tht my cht ti ngay. Bc y c ku xin, c phn trn vi chng, song v hiu. Trng thy tng ton lnh c sng i ngoi ng, hng ph ng sp ca s, trnh mt trn trong nh. Tai ha n qu nhanh...

Trang 53/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh em cng nhn th nghin rng cau my, cm tc nhn l c mu vng xanh da tri ca bn cn di trng Pt-lu-ra. Anh em cng nhn, lc lng cn yu, khng sao chng ni cn sng bi chng s- vanh(ch tinh thn v chng m qung, hp hi ) bt pht , ch tri ln mi khi c b i b qun c vng xanh da tri bao vy, p phi nh v chc su vo thnh nh mt mi di xoy vo thn cy. L c rut tht chi php phi trn nc ta th snh, mt ngy, hai ngy, nhng ri b i li rt i, v tnh hnh tr li nh nhem, tranh ti tranh sng. Hin nay, lo quan nm G-lp ang lm cha ng tr trong thnh ny. Lo ta l "vinh d v kiu hnh" ca s on t ngn sng -nhi-p. Hm qua m qun gm hai ngn tn git ngi ca lo thng th ko vo thnh ph. Lo quan nm i u ci con nga ging tt m. Nng thng T nng m lo vn khoc o bnh-t ca ngi vng C-ca-d, i m lng x Da-p-r c nh huy hiu mu ta, mnh mc qun phc kiu Sc-kt, lng eo b: dao gm v kim nm bc. Lo quan nm trng bnh trai, lng my en, da mt ti, hi rm vng v lo hay ung ru say be bt. Ming lo ngm ci pp. Trc cch mng, lo lm chuyn gia nng hc trong nhng n in trng c ci ng ca nh my lm ng. Cuc i y m t lm ! B sao c vi danh vng u lnh ny. V anh chng chuyn gia nng hc ngoi ln mt nhng dng nc c ngu ang trn ngp nga x ny. Gi y lo ta ng ng l quan nm u lnh G-lp. Rp ht c nht ca thnh ph c trang hong m d hi cho mng bn mi n. Tt c "tinh hoa" ca gii thng lu tr thc thuc phi Pt-lu-ra u c mt: m gio hc ngi U-c- ren; hai con gi lo c : con A-nhi-a xinh p v em n l Di-na, l b nh, b ln s ti, tt c m y t c ca lo b tc P-t-ski ngy trc, mt dm tiu t sn xng danh l phi "C-dc t do", bn x hi cch mng hu sinh ca x U-c-ren. Rp cht nch. Mc qun o a phng U-c-ren sc s thu hoa, vng c, di bng mu sc, cc m gio hc, hai con gi lo c, nhng m trng gi c c mt l s quan bu li, bn ny eo "ca g" lng xng trng ht nh nhng bc tranh c t nhng ngi c-dc Da-pr. Nhc binh ca trung on ang vang ln inh i. Trn sn khu hi h chun b din tch Na da St--li-a. in khng c, ngi ta bo n b tham mu cho lo quan nm bit, lo nh thn chinh n d bui d hi ny cho thm Phn long trng. Cho nn nghe bo khng c in lo ng nh ht hm ra lnh cho tn quan hu l Pa-l-nt; tn ny cn c tn l lo mt P-li-an-xp. - Phi c in. My mun cht th cht, nhng phi tm cho k c mt thng th in v bt n cha cho my in chy. - Tha i t, xin tun lnh. Pa-l-nt khng cht v tm c th in. Hai ting ng h sau, my tn lnh ngy dn Paven n nh my in. Hai bc th lp my v th cha xe my cng b iu n cng vi Paven. Tn quan hu ni cc lc: "Nu by gi ti khng c in, tao s treo c tut ba a bay". N va ni va ch tay ln x nh bng st.

Trang 54/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

L l cc lc y c hiu qu: ng thi hn hn nh, in li sng. Gia lc d hi ang no nhit, th lo quan nm i vo. Lo i vi con o ca lo l con gi nh hng lo tr. a con gi ngc n nng na nng nnh, tc en nht nh mu la mch. B n l lo ch qun giu s cho n i hc ly- x(trung hc) tnh l. Khi con b v lo quan ln ngi trn gh danh d ngay trc sn khu th lo quan nm ra hiu cho php bt u. Mn ko ln ngay. Ngi xem cn nhn thy lng lo o din chy vi vo bung tr. Gia lc trn sn khu ang din kch, bn s quan cng vi o ca chng ra cn hng n ung th ca vi nhau, nc nhng th ru mnh m tn quan hu Pa-l-nt vt khp mi ni v, chn nhng mn tht chng tch thu ca dn; n cui chu kch th c l chng n chnh chong hi men ri. Tn quan hu nhy ln sn khu, iu b nh ng kch tuyn b : - Tha cc qu ng, qu b, sp sa bt u khiu v. Mi ngi v tay hoan nghnh, ri i ra khi phng cho bn lnh ngy dp gh ly ch nhy. Na gi sau l trong rp nhy lon ln ri. Khoi ch, bn s quan ca Pt-lu-ra mt bng bng nh la, say sa nhy nhng mc kh nht ca v C- dc vi l s t ci a phng m nng ng. Ting chn gim nh ch lm rung chuyn c tng rp ht c mt. Cng lc y, m ci xay la mt i k binh tin vo thnh ph. Vng gc ca qun G-lp ng u tnh trng thy ht hong v vi ly sng my. Ting quy-lt lch cch. Ting tht ln trong m ti: - Ai? ng li! Hai bng en ni ln trong m ti, mt tn li gn l lnh gc, ging m m tr li: - y l u lnh Pa-v-lc v qun ca Ngi. Cc ngi c phi qun ca G-lp khng? Tn i trng ngy tin ra tr li: - Vng. Pa-v-lc hi: - Qun ca ta ng u c? - D, ti xin gi in thoi v b tham mu hi xem. - Tn i trng p li, ri tin vo cn nh bn ng. Mt lt, hn chy li ra lnh cho bn lnh gc. - Qun bay dp sng my b tr trn ng ci cho quan u lnh ngi i. Pa-v-lc git cng nga i v dng li trc rp ht sng choang, quanh rp ngi ang i li nhn nhp. Hn quay li ni vi tn quan ba ph t ng bn cnh: - A, a, y h chi vui nh. Ta xung nga vo chi ci . Th no bn mnh cng qup c

Trang 55/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mt vi con mi khau khu i. Trong y chc khng thiu ging. Sta-l-c ny, ngi thu xp ch cho qun lnh nh. Cn ta th dng li y cng vi bn v binh ca ta. Ni ri, hn nhy xung t n phch mt ci, lm con nga cng phi long chong khng ng vng. n ca rp ht, hai tn lnh Pt-lu-ra vc sng ng gc, chn li hi: - Ngi cho xem giy mi. Pa-v-lc khinh khnh nhn bn lnh gc, ly vai y mt thng ra bn. Mi hai tn h v cng y bn gc v i theo tn u lnh bc vo. Nga ca chng buc c ngoi hng ro. Bn mi n b ngay, nht l thn hnh s ca Pa-v-lc. Hn mc o s quan bng n tt, qun xanh nh qun v binh, u hn i m lng cao lu nghu. Khu M-de eo vt qua vai, lu n tay th ra khi ti. - Ai th nh? - Ting hi nhau th tho trong m ngi ng vy quanh bn ang nhy nht. Tn ph ca G-lp ang nhy rt ham m iu Bo tuyt m cung. Hn nhy vi con gi ln ca lo c, con ny quay tt chng gi t g c, vy tc ln xe ra, khin bn Pa-v-lc nhn thy c qun i la bng. Chng tr mt nhn y v khoi tr. Pa-v-lc ly vai r m ng bc vo chnh gia vng nhy. Cp mt c ngu dn mi vo chn con gi lo c, hn th li lim cp mi ho, ri i qua vng nhy n ch dn nhc, gi roi nga ra lnh: - Chi bi v khc C-dc ! Tn nhc trng chng g n mnh lnh ca hn. Pa-v-lc lin vung tay qut roi nga vo lng nhc trng lm hn ny ngi ln nh b ch cn. Nhc im bt, c rp lng i. Con gi lo ch qun cm tc lm, cnh tay kp cht khuu tay lo quan nm G-lp: - Tht l u cng! Mnh ng cho chng n lo th c. G-lp nng n ng dy, ly chn y chic gh trc mt, tin ln ba bc, n gn Pa-v-lc mt st mt. Lo ta nhn ra Pa-v-lc ngay t u. Lo c mi him th c vi Pa-v-lc, tay knh ch tranh chp vi lo ngi cha t vng ny. Mi cch y mt tun, Pa-v-lc cng chi khm lo mt v rt cay. Gia lc ang kch chin vi mt trung on , mt trung on nhiu ln lm cho qun Glp khn n, dng l phi a qun nh tp hu vo qun bn-s-vch, Pa-v-lc li b mc G-lp, quay ra p vo mt th trn. B i ng y c my n nh, Pa-v-lc dn h ra khi th trn khng kh lm. Ly xong th trn, lin b tr lnh gc ngn bn G-lp, ri cho qun vo t chc n cp ng hong. L tt nhin, chng cn dn Do-thi, lm ng y nh mt tn b h "chnh tng" ca Pt-lu-ra thng lm vy.

Trang 56/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trong khi y th b i tha c khup cnh qun sn bn phi ca G-lp, nn ti bi ri rt mt. Vy m qun kiu k v k y hm nay li ngang nhin ko ba vo rp ht ny v trc mt lo, ng ng l mt v quan nm u lnh, dm gi roi nh ngi nhc trng ca lo. Khng, khng th cho hn lm nh th c. G-lp bit nu khng tr ngay lp tc tn u lnh ngo mn ny, th cn g l uy tn ca lo i vi qun lnh trong trung on na. Trong my giy ng h, hai a lng l gm mt nhn nhau, khng ni. Mt tay nm chc c kim, mt tay s vo khu sng trong ti, G-lp qut ln: - Ai cho php ngi dm nh ngi ca tao, khn nn ! Tay Pa-v-lc cng ln n bao da khu M-de. - Xin ngi hy t t, tng qun G-lp ! Nu khng th ngi c th ln bt giy y thi. Xin ngi ng tru vo ti, ko ti khng nn gin c u. Nhng li y cng lm cho G-lp tc tro ln c. Hn ra lnh: - Qun u, tng c chng n khi y cho ta, qut vo mt chng n! Cho mi a hai mi nhm roi n cho nh t chng n ra! L s quan C-dc nh mt n ch chy x li, p vo vy kn ly bn Pa-v-lc. Mt ting sng n gin tan, nh ting bng n ging mnh xung t. Qun hai bn qun nhau nh by ch d cn ln. Hai bn cng in tit ln c, ly kim m nhau, nm ly tc nhau, bp c nhau. m ph n s xanh mt, r ln tht thanh nh ting ln bt, li ra xa bn n ng ang cu x nhau. My pht sau, bn Pa-v-lc b tc ht v kh, n n nh t, b y ra sn, ri b vt ra ng. Pa-v-lc trong lc lon b tut mt c m lng, mt my b bt mu tm, v kh b tc sch. Hn tc ln rut, nhy ln nga cng b h phi i thng. Th l hng mt c bui d hi ri. Sau chuyn va xy ra, chng ai cn bng d no m n na. Ph n nht nh khng chu li nhy, nng nc i dn v nh. Thy th, G-lp pht khng ln. Hn ra lnh: - Gc ly ca, cm khng cho ai ra ngoi. Tn quan hu hi h vng lnh. Mi ngi ku ca phn i, G-lp c mt mc bt li: - Tha qu b, qu ng, ta s nhy n sng. Ti xin nhy trc bi "van" u y. Nhc li ni ln, song nhc chi chng c my chc. Lo quan nm m con gi lo c cha kp i ht mt vng th lnh gc m b vo rp ht

Trang 57/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ku ln: - Qun Pa-v-lc vy rp ht. Ca s nhn xung ng gn sn khu b bn v toang knh ri tung te. Ngay ch v h hc y, mt khu lin thanh th mm vo, ming sng di theo nhng bng ngi khip m ang chy tn lon. trnh nng sng gh s, mi ngi chy dn vo gia rp ht. Tn quan hu ca G-lp rt sng bn vo bng n in nghn nn, ting n nh bom, mnh v te ra nh ma ri rc ln u mi ngi. Ti om om. Bn ngoi c ting tht vo: "i ra ngoi sn tt c"! V ting la mng, ting chi ra nhao nhao ln. Ting r tht kinh, m di ca ph n, ting ra lnh gin d ca lo G-lp ang tt t trong phng, lng ln qut tho ra lnh, nh tp hp l s quan mt va, ting sng, ting ku inh i ngoi sn ha thnh mt th n o no ng ngoi nh ch v. Khng ai l Pa-l-nt chun ra ca sau trng ra mt ph vng, chy nh gi v ban tham mu trung on. Na gi sau, hai bn nh nhau ra tr, chin trn dn ra gia ph. C ting sng n gin lin tip ph tan yn tnh ban m, ting lin thanh vang rn khng ngt. Dn ph rt i kinh ngc, vi vng tt khi ging ng yn m, chy ra dn mt vo ca s nhn. Dn dn ting sng im i, ch cn ngoi m ngoi xa, c ting lin thanh vang ln nh ch sa. nh nhau ngt dn. Sng ri... Tin d vang i khp thnh ph : ngi ta n sp sa c cuc cn Do-thi. Tin n y chui vo tn nhng tp lu Do-thi thp l t, ca s ti h, bm cheo leo trn b dc bn ca rnh nc ra sng. Trong nhng chic hp gi l nh y, dn ngho Do-thi sng chen chc, kh s. nh in m Xc-gy lm c hai nm, Phn ln anh em th sp ch v th my u l ngi Do- thi. Xc-gy thn vi anh em nh b con trong nh. M tt c th in l mt nh tht. H on kt nhau li chng lo ch B-lum-tanh giu s, vnh vo. Gia ch v th l mt cuc u tranh khng ngng. Lo B-lum-tanh ch tm cch bn rt cho nhiu sc lao ng ca th, m tin lng th tr t nht. Cho nn, nh in thng c khi ng ca hng tun l: th in bi cng. Anh em th tt c mi bn ngi. Xc-gy t tui nht, cng phi lm mi hai ting mt ngy, quay my in qun qut. Hm y Xc-gy thy anh em c v lo lng, xn xao. my thng nay, tnh hnh nguy ngp, nh in khng c vic lm u, lm xong mn hng ny li phi i mn hng khc. Hin ang in bn hiu triu ca "u lnh trng. Bc th sp ch Mn-en ko Xc-gy ra mt gc, cp mt bun ru ca bc nhn Xc-gy hi: - Ch c bit sp c cn dn Do-thi y khng? Ch b nhn bc ta, ng ngc: - Khng, em khng bit g c.

Trang 58/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bn tay kh t, vng kh ca Mn-en ln vai Xc gy v ni y tin cn nh cha ni vi con: - N nh cn tht y. N s hnh h dn Do- thi. Anh hi ch nh, ch c lng gip anh em trong lc hon nn ny khng? - Nht nh l gip ch! Chu gip c g, chu xin gip ngay. Xin bc c ni i. Anh em th cng lng tai nghe cu chuyn. - Ch tho lm X-ri--gia . Anh em chng ti tin ch. ng c ra ch cng l dn th nh ta c. Ch chy ngay v nh nh, ni vi c xem c nhn cho my ngi gi vi n b con gi trn tm li ng nh khng. Chng ti s chn trc nhng ngi sang lnh bn y. Ri ni thm vi nh xem c cn nh ai lnh c na nh. Hin nay bn ph y cha dm ng n ngi Nga. Ch chy nhanh v hi ngay h, gp lm ri. - c bc c tin chu ! Chu chy sang hi c nh Pa-ven v C-lim-ca na. Chc nh chng n cng khng t chi u. Xc-gy xm xm chy i, nhng Mn-en tht nhin lo ngi nu li hi thm: - Hy gm mt cht, Pa-ven vi C-lim-ca l ngi th no? Ch c hiu bng h khng? Xc gy gt u chc chn: - Bn n th no ? Pa-ven con nh Ca-r-sa-ghin i vi chu nh anh em rut vy. Anh ca Pa-ven l th my. Mn-en yn tm: - , nh Ca-r-sa-ghin anh c bit. Trc cng thu chung mt nh. C th nh v c y. Thi ch i, chng v tr li cho bit nh. Xc-gy nhy mt bc ra n ng. * Sau khi bn G-lp nh nhau vi bn Pa-v-lc c hai hm th m ra cuc cn Do-thi. Pa-v-lc thua b nh bt ra ngoi, lin chim lnh th trn bn cnh. Trong trn nh nhau m y mi bn thit chng hai chc mng. Xc lnh cht a vi n ngha a, chn ngay hm y, m tang khng kn, khng trng. V cht nh th chng vinh g. Hai thng u lnh cn nhau nh hai con ch di u ng, lm cht oan lnh, nu tang l linh nh th cng bt tin. K th Pa- l-nt cng mun chn ct m kt ti Pa-v-lc l gic ; song u ban x hi cch mng, do lo c Vt-xi-li cm u khng tn thnh lm nh th. Chuyn nh nhau m trc gy bt mn su sc trong c n v G-lp, nht l i i v s li cng m c, v chng b st m nht. dp mi bt bnh v ly li tinh thn cho lnh, thng quan hu Pa-l-nt ngh vi ch tng cho m "mt chu ti. y l ting lng chng trng tro dng gi ci th nh bn i cn Do-thi. Lo quan nm sp ci con gi lo

Trang 59/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ch hng cm, cng chng mun lm no ng thnh ph lm g, song Pa-l-nt tn mi lo thy l phi lm nh th cho lnh trng bt mn, nn cui cng lo ng . Tht ra trn cn ny cng lm cho lo quan nm ngi ngi v lo mi vo ng x hi cch mng. V li bn khng a lo c th ru rao lm chuyn chng hay: h s tung d lun l lo kht mu Do-thi v th no cng li ton ht vi "u lnh trng lm mt uy tn ca lo. Nhng hin thi G-lp cng c l thuc cht g vo "u lnh trng Pt-lu-ra u m s, v lo t kim chc ly nui qun mnh, thua c lo chu c kia m. Vi li "u lnh trng cng hiu chn b h mnh th no ri. Hn u c o tng nh l ngi ca hn c nhn, c c. Chnh hn nhiu ln cng ra lnh cho b h tch thu c bao nhiu th phi trch mt Phn gi ln b ch huy tiu dng, ch cn ni ai na. Cn nh ting n l kht mu Do-thi th hn ri, v khon y danh ca G-lp vang lng: chng cn thm tht g lm, thnh tch chn. Trn cn bt u lc m sng. Mt ln sng m xm ngot bao ph thnh ph nh. Ph x vng tanh. ng ph chi cht nh mt m dy vi t qun quanh nhng khu ph ca dn Do-thi mc ln ln xn, v ang im lm nh cht. Nhng ca s nh ng kn mt, mn che ca bung xung ht, trng nhng khung ca nh nhng con mt ngi m. ng ngoi nhn vo, ngi ta thy nhng khu ph Do-thi dng nh ang cn ng tra, say lm, nhng tht ra bn trong khng ai dm ng. Nh no nh y ang ch tai ha ging xung. Ngi no cng n mc qun o sn sng ri, quy qun trong mt cn bung hp, ch c nhng tr th cha bit g mi cn ng yn c trn tay m m thi. Sng hm y, tn i trng v s l Xa-l-m-ga, da bnh mt, m c so thm thm - vt tch mt nht kim c - ln lay mi tn quan hu Pa-l-nt. Tn quan hu Pa-l-nt nng nhc thc gic. N cn m ui trong gic m k quc: con qu g v nhn nh b c m m nh by gi vn ly mng sc co cu c hng n. Nhng khi ngc dy, u au nhc th hn mi hiu: t ra con qu y l thng Xa- l-m-ga ang lay u hn. Xa-l-m-ga lc vai tn quan hu: - Dy i thi, ng thn dch i! Mun lm ri. n gi bt u ri. Khng ung say thm na vo! Pa-l-nt by gi tnh hn, ngi nhm dy; cn nhc u lm hn nhn mt, hn nh bi nc bt ng s. - Bt u ci g? - Hn tr mt ngy di nhn tn i trng v s. - Cn ci g na? Ci vic trc bn Do-thi ch ci g na. My l lp ri sao? Tht tnh, Pa-l-nt qun khuy mt c ri. Ngy hm qua, hn ung ru chay vi G-lp di p. G-lp em con v cha ci v l bn ru ca n v di y sut thi gian cn ny. G-lp thy mnh vng mt trong sut thi gian cn l rt tin. Sau ny c sao c th cho cp di hiu lm lnh trn trong khi ch tng vng mt. Cn Pal- nt nh s tha h lm tt c mi chuyn mt cch c thc hn hoi. Ch, ci mn "chu

Trang 60/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ti" y th Pa-l-nt l tay tho c ting. Pa-l-nt mc mt thng nc gii ln u, thng nc lm n tnh ru hn. N n ngay ban tham mu, i i, li li, ra cc mnh lnh. i i v s ln nga. Tn quan hu tnh cn thn ra lnh cho lnh ng gc ngn xm th v nh ga vi trn ph, trnh mi phin phc c th xy ra. Trong vn nh L-sinh-ski t mt khu sng my ch ra ng ci. Nh cng nhn c nh p vo cu th sn sng qut n ch ny. Chun b xong u y, tn quan hu v Xa-l- m-ga ln nga. Khi qun sp sa tin th Pa-l-nt mi cht nh ra: - Dng li, t na th qun... nh hai xe nga i theo: ta phi chun b mng i t ly v. H ! h ! h...Chin li phm hng nht th biu ch tng nh thng l. Cn t binh ging ci hng nht th v ta, ph quan ca ngi. Ha, ha, ha... My hiu ri ch, thng u g kia? Ting "u g" ch Xa-l-m-ga. Mt vng ch ca tn ny sng ln: - Ri ai cng c Phn c! Bn chng tin ra ng. i u l Pa-l-nt v Xa-l-m-ga, tip theo sau l l v s i ln xn, khng hng ng. Sng sm tan hn ri. n trc nh hai tng, c tm bin hoen g "Phc, ca hng tp ha v qun o", Pa-l-nt ghm cng nga li. Con nga ci lng xm ca n chn rt thon, cung cng g mng ln va h. Pa-l-nt nhy xung t ra lnh: - No, nh tri ph h, ta bt u t y i thi. N li ni thm vi bn ci nga ang ng bao ly xung quanh n: - Xung c i thi, bt u biu din ri. Nghe ta ni, qun bay, gi c gp Do-thi cng ng bp vo s vi: thong th, ri hng hay. Cn nh i vi n b con gi, nu khng tht mun qu, ta c km li nh, n ti. Mt tn v s nhe b rng bn cuc ra hi li: - Cp trn ni km li th no c? Nh bn kia n bng lng m i th sao? Nghe tn qun kia ni th, c l chng n ci nh ph. Pa-l-nt nhn tn qun y c v khen ngi: - Chuyn! Nu bn kia n bng lng th c vic! Cn ai m c quyn cm ch c na. Ni ri, n n trc hiu bun, ly chn mnh vo ca ng kn, cnh ca g sn c tm khng rung chuyn mt t no. Khng vo li ny c, tn quan hu quay ra gc nh i li ca bn vo nh ca lo ch. Tay

Trang 61/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

hn nm c kim. Theo sau l Xa-l-m-ga. Trong nh c ba ngi. H nghe r ting mng nga lp cp trn va h, song n khi nghe ting nga ng gim chn mi ngoi ca, ting bn lnh qua tng vng vo trong, th c ba u bay ht hn va, ng ngy ra nh cht. Lo Phc giu s cng v con b thnh ph ny i, chun khi y t hm qua. Hn giao nh ca li cho ngi l Ri-va trng nom. Ri-va l mt c gi mi chn tui, tnh hin, t ni v nhn nhc. Mun cho Ri-va nh vng mt mnh s, lo bo c a c b m gi n . C ba ngi phi trng nh cho n khi lo v. Ri-va chc khng nhn, song lo nh bun qu quyt li d ngon, d ngt c con d bo: chc u c cn. Vi li c g m s mi c: ngho th ai ngi ta ly g ca mnh. Ri lo cn lm ra b nhn c, ha vi Ri-va hm no lo v s thng cho chic o mi. C ba u lo lng, nghe ngng, c bm ly hy vng: no bn lnh c l sp sa b ch ny i xa, no c th chnh l chng lm, c th chng khng dng li trc ca nh ny u, chng qua l ti mnh nghe ln y thi. Nhng, nh p v tan tnh nhng hy vng , ting p thnh thnh nn vo ca. Nghe thy ting giy vo ca, ng c B-sc, b Ri-va, tc bc ph, mt xanh ht hong nh mt a tr th khip s, ng bn ca nh ngoi, ct ting lm rm cu nguyn. ng c sng o, m man cu xin Thng ti linh ph h, cu Thng che ch cho, qu d khng gieo tai ging ha xung nh ny. B c, ng np bn cnh, ting lm rm cu kinh ca ng c lm b khng nhn ra ngay c nhng ting chn ngi ang bc ti gn. Ri-va th trn vo bung trong cng, np sau mt ci t g sn ln. Mt ting p mnh, d di, ging vo ca lm hai ng b gi run bn ngi. - M ca! - Ting p ca na m m, d hn, ri c ting chi ra in gin. Nhng tay ng b gi khng cn sc nng then ci na. Th l bng sng t bn ngoi nn chan cht vo vn ca. Cnh ca rung ln bn bt, ri v toang ra. Lnh cm sng p vo nh, sc so cc x. Chng li ly bng sng ph ca ra nh ngoi, ri i ra nng then ci m ca chnh. Bt u cp ph v vt. Xa-l-m-ga nh v nh G-lp hai xe nga y vi vc, giy dp v nhiu th hng khc; khi n tr li nh hng Phc, th nghe mt ting r gh rn. cho qun lnh lc li ngoi hng, Pa-l-nt i vo bung trong. Mt n xanh l v sc nhn chng chc vo ba ngi Do-thi khn nn, ri ni vi v chng ng gi: - Ct ! C hai ng b gi khng nhc nhch.

Trang 62/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-l-nt bc ln mt bc, t t rt kim ra khi v. - M ! M i !... - Ting .Ri-va r ln nh x. Ting r gh rn m Xa-l-m-ga nghe thy chnh l ting r . Bn lnh nghe thy ting r chy vo th Pa-l- nt quay li, ch vo hai ng b gi, ra lnh cc lc cho bn lnh: - Tng c hai v chng thng gi ny i! Khi qun lnh y c hai v chng ng c i ri, hn bo Xa-l-m-ga: - My hy i ngoi y , ta c t chuyn cn ni vi con b ny. Nghe ting ku ca con gi, ng lo B-sc x li pha ca th b ngay mt qu tng vo ngc n uch mt ci, khuu ngi vo tng. ng lo b au nghn sng sc. B c thng lnh nh bt, lc y chm ln nh con si d v ly thng Xa-l-m-ga. - Bung cho tao vo, chng my lm g th? B c c sc xng vo ca, Xa-l-m-ga khng ti no g c ngn tay b c c nm rit ly o hn. ng c B-sc hi li chy n cu v. - chng tao vo, chng tao vo, i tri t i! Con ti ! Hai v chng ng lo xm vo y c Xa-l-m- ga ra ngoi ca. Tn gic ni xung, rt bng sng ngn nn vo u bc ca ng gi lm c B-sc ng ln ra t, khng ku c mt ting. Trong bung, ting Ri-va ku tht ln. B chng ko tut ra ngoi ng, b c cm ut nh in nh di, ting b la tri thm thit v ku cu tuyt vng vang inh c ph x. Trong nh ting ku tt. Pa-l-nt bung nht Ri-va bc ra, Xa-l-m- ga lc s tay vo qu m m ca, n lt hn chc vo, nhng Pa-l-nt nm tay hn li, quay mt i ni: - Thi, ng vo na. N i i nh ma ri; tao ly gi ph ln mt n. Pa-l-nt bc qua xc ng c B-sc, chn hn nhng vo mt vng mu c st v en ngm. - M kip! Tin u bt li! Ming lm bm th, hn bc ra. Qun ca hn lng l ko i ra sau, v sn nh, bc ca b bt nhng vt giy dnh mu lm. Khp c thnh ph u cng c cp ph. Bn hung hn tranh cp nhau mi n, thp ly c hng nhau nh mt l ch si. y , li kim tut ra khi v le sng khoa ln tri. Nhng thng ru bng g sn, to tng t trong nh hng ru ln ra mt ng ci. Ri bn cp xng vo ph cc nh.

Trang 63/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Khng ai chng c li. Chng p vo cc bung vi lc li mi x, lc i ra th nng tru tay nhng ca ci cp bc c, li hng ng ba bi nhng gi rch, nhng gi v nhng m rch t tung, lng ri l t. Ngy u mi ch c hai ngi cht : cha con Ri-va! Nhng m n, tai ha cht chc mi gh ngi hn na. n chp ti, tt c ton qun loi th d ny, a no cng say mu v say ru. Bn lnh ca Pt- lu ra u c chunh chong hi men, mt c lng tri ri, ch ch m ti n. Bng ti xung, chng cng c th tay hn. Trong m ti cng d bp cht mng con ngi. Bn si lang cng a bng ti d cn x nhng ngi ang hp hi. Nhiu ngi khng bao gi qun c hai m v ba ngy khng khip y. Bao nhiu cuc i b thng tn, tan v, bao nhiu mi tc xanh bc i rt nhanh trong nhng gi m mu ny, bao nhiu nc mt tun ri ! V c ai thu cho chng: nhng ngi cn sng st c sung sng hn u! Sung sng lm sao c khi tm hn b trng tri, khi lng b ni nhc nh cha tng c n giy v gh gm, tm t phin mun, tic thng nhng ngi thn mt i khng bao gi tr li na. Trong cc ng cht chi ca xm Do-thi, nhng tm thn cn tr ca nhng ngi con gi au thng nm tr tr, hai tay dui ht ngc, mnh b m, b chm, b hnh ti, vn cn nguyn du qun qui trong cn giy gia, khng c. Mi tn ngoi b sng, trong cn nh nh ca ngi th rn Na-um, bn hm beo hu mi chc hip ch v anh Na-um, mi gp phi sc khng c d nht. Anh th rn Na-um ang sc trai hm bn tui, to nh lc s, bp tht rn nh thp quen quai ba st u c chu v mnh b nhc. Trong cuc x xt ngn ngi v khng khip, hai chic s ngy binh bng i, v ra tng mnh nh mt qu da hu thi. Na-um bng bng kh ut ca k ng no cng cht, nh rt d cu mng mnh v c mng v na. Anh ging ly sng bn li hi lu, ting sng gin gi nhm vo pha b sng c qun lnh G-lp thy nguy ang chy n cu. Na-um bn ht n, vin cui cng gi vo ngc v cn mnh th lp li l vo sng xng thng ln trc ci cht. n gic bn nh ma. Na-um va bc ra thm ng, tm thn cao ln ri phch xung t. Ngi ta thy mt bn ph nng bo nc vng qu gn y dt xe n. Nga ca chng bo tt. Chng cht ln xe tt c nhng th g chng thch mt, ch i vi vi vng vng. Con ci hoc b con chng l ngy binh cho u lnh G-lp, gip chng cht hng ln xe. Chng ch v, ri li hi h nh xe ra, lm hai, ba chuyn na. Xc-gy cng vi cha va a mt na s anh em th in i n, nhng cho h hm nh v gc xp. i qua vn tr v nh. Xc-gy trng thy mt ngi ang chy trn ng. y l mt ng c Do-thi va chy va th hn hn, tay vung vy, u khng m, ngi lng nga lng ngng trong chic o di lng thng v v chng v p, mt ti mt v khip s. ng sau l mt tn lnh Pt-lu-ra ci con nga xm phng theo. N ui ti gn, ngi n chc ci xung chm. Nghe ting v nga lc cc sau lng, c gi tay ln nh t v. Xc-gy lin nhy b ra ng ph, xng ra trc con nga, ly ngi mnh che cho ng c gi: - Khng c ng vo c gi, n cp, ch! Tn lnh ngy ang tay khng mun km li, lin tr sng kim p vo mi u tr vng

Trang 64/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

hoe.

Trang 65/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 5
Qun mnh m nh lui cc n v ca "u lnh trng Pt-lu-ra. Trung on G-lp li b gi ra trn. thnh ph S-p-tp-ca ch cn mt s nh qun lm nhim v bo v hu phng v tn gim binh li m thi. Dn ph bt u ca quy, i li. ng bo Do- thi li dng lc tm yn, chn ct ngi nh b nn. Trong nhng tp lu tn ca xm Do-thi, cuc sng tr li. Nhng bui ti yn tnh, ting sng n m thong vng li nh nhng dp sm. Chc l ang nh nhau d u gn y. Th xe la b nh ga b v thn qu kim vic lm. Trng hc ng ca. Trong thnh ph, tuyn b thit qun lut. * m ti nh mc, m m, gh rn. Nhng m nh th ny, mt sng c m to cng khng nhn thy g, i u phi s song, m mm nh ngi m, sy chn mt t l ri tm xung h rnh. Dn ph bit thi bui ny ngi nh khng thp n l hn c. C nh la trong nh c th lm cho nhiu k m n quy ry. Th chu ti cn yn thn hn. Nhng c nhng ngi ngi yn khng nh, th h c i cho thch cng, dn ph chng c vic g dnh dng n h. Dn khng i u lm g. Chc chn nh vy, chng ai di g i ra ng lc ny. Vy m vo mt m cng ti nh th ny, c ngi ln bc i. n nh Ca-r-sa-ghin, ngi y thn trng g kh vo khung ca s. Thy khng ai tr li, ngi y g ln na, mnh hn v gp hn. Pa-ven ang nm m thy mt con vt l lng, khng ging ngi, ang cha sng my vo anh; anh nh chy, nhng chy i u c, ting sng my c n lch cch, l lng, gh rn. Ting g lanh canh vo ca knh ang gic m ca gp. Pa-ven t trn ging nhy xung, men li gn ca s nhn xem ai g. Nhng ngoi bng en l m thp thong sau ca knh, cu khng nhn r l ai. Pa-ven nh mt mnh. M sang chi bn nh ch gi c chng lm th my xng lm ng. Cn anh A-r-chom th i lm l rn th trn bn, quai ba kim n. "Chc l A-r-chom g ca ch khng ai na". Pa- ven nh m ca, cu ni vng vo bng ti: "Ai y?"

Trang 66/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bng en c ng sau ca knh. Ting tr li khn khn khe kh: - Anh y m! Giu-kh-rai y. Hai bn tay bm ln thnh ca s, Giu-kh-rai nh u vo ngang mt Pa-ven. Giu-kh-rai th tho: - Anh nh n ng nh nh em mt m. C c khng, em? Pa-ven vn v p li: - Anh hi hay tht, nht nh l c ch, anh tro qua ca s m vo. Thn hnh lc lng ca Giu-kh-rai lun qua khung ca vo nh. Anh ng ca s li, khng i vo ngay, cn ng bn ca nhn ta, tai vnh ln nghe ngng. Mi khi bng trng t sau m my l ra, soi r ng ph, anh chm ch nhn ng ph vng tanh, khng c ai, mi quay li ni vi Pa-ven: - Vo th ny c lm mt gic ca m khng, em? Chc m ang ng? Pa-ven ni cho Giu-kh-rai bit cu nh mt mnh. ngi lnh thy by gi mi thy thoi mi v ni to hn: - Em thy y, t hm n ra bi cng, bn ch khng ri anh mt bc, chng n mun p chng ta sau nhng vic va xy ra ngoi ga do n. Nu anh em cng nhn on kt hn, th trong khi chng n cn ng bo Do-thi, ta c th sa cho chng mt m... Nhng em hiu khng, b con mnh cn cha dm nhy vo la, cha dm vng ln. Cho nn tht bi. By gi chng lng bt anh. Hai ln chng p n nh chp anh. Hm nay t na anh b chng v c. Anh i v nh, tro tng sau vo nh mi ln. Anh cn ang dng chn mt lt gn nh cha xe th thy ngay mt li l l l: mt thng ng rnh np sau thn cy trong vn. Th l anh chun thng, n nh em y. Anh tnh th neo y vi ngy. Em thy khng c g tr ngi ch? Khng ? Th th hay lm. Giu-kh-rai va ci i giy bt bn va th ly li sc. Giu-kh-rai ti y, Pa-ven ly lm mng lm. Nhng ngy gn y, s my in ngh vic. nh vng v mt mnh, Pa-ven cng thy chn. Hai anh em i ng. Pa-ven nm l ng ngy, cn Giu-kh-rai th ht thuc l mi. Ri anh ng dy, kh rn rn chn khng, m n gn ca s. Anh nhn ra ng ph hi lu. Khng thy g, anh li tr vo ging v mt qu ng thip i. Bn tay anh lun di gi t ln mt khu sng ngn nng. Hi nng ca bn tay lm m c khu sng. * Ci m Giu-kh-rai n bt ng v tm ngy sau sng chung vi anh tht c nh hng rt ln i vi Pa-ven. Ln u tin, Pa-ven c nghe ngi thu th ni nhiu iu mi l, quan trng v cng lm tm hn anh ht sc khch ng. Nhng ngy va qua tht l quyt nh cho tng lai cu cng nhn t l tr tui. Ngi lnh thy n ti y, b qun th ging by mai phc hai u, anh tranh th lc bt c

Trang 67/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

d phi nm im ny, truyn cho chng thanh nin ho hc lng nghe anh ni tt c ngn la gin d v lng cm th bc chy ca mnh i vi bn phn ng mang c vng xanh ang bp nght min ny. Giu-kh-rai ni r rng d hiu; li ni gin d, i thng vo lng. Giu-kh-rai, khng mt my may hoang mang, do d. Anh bit r v tin chc con ng mnh theo, v Pa-ven by gi mi hiu tt c mt m ng phi mang tn rt ku y, t "x hi cch mng n "x hi dn ch, "x hi Ba Lan", gm ton nhng k th him c ca giai cp cng nhn. Ch c mt chnh ng cch mng duy nht, kin quyt chin u chng bn giu c p bc, y l ng bn-svch. Trc kia, Pa-ven thy tt c nhng iu y ri nh bng bong. V by gi, c ngi vch ra cho cu b t l tr tui thy r s tht tn nhn ca cuc i, ngi l mt ngi cng ngh, mt ng vin bn-s-vch trung kin, mt thy th trn bin Ban-tch, nc da rm mu gi bin, mt ngi vo ng cng nhn x hi dn ch Nga (Tin thn ca ng Cng sn Lin X) t nm 1915; Pa-ven lng nghe Giu-kh-rai, ni nhn anh vi cp mt thn phc. - Ny em ! Khi anh cn b, anh cng gn ging nh em. Anh c sc khe m khng bit lm g. Bn cht anh bng bnh, hung hng. Gia nh anh ngho kh H c nhn bn con nh giu, n no, mc din l lng anh cm ght si ln. Nhiu khi anh chong chng khng tic tay, song khng i n u, m ch t n vt ca ng c ra anh. Em , mt thn mt mnh chin u chng ti no thay i c cuc i. Em Pa-ven, em iu kin tr nn mt chin s trung thnh chin u cho s nghip cng nhn ta. Nhng ch him em cn non qu, v thc u tranh giai cp, em rt l m. Anh s ch cho em con ng chn chnh v anh bit em c th thnh ngi. Anh khng chu c nhng cu c , b sa. Lc ny y, la cch mng nung nu th gian. Nhng ngi n l vng dy v h phi p phng cuc i c Nhng mun th, phi c mt lp ngi tng thn, tng i v dng cm, khng phi nhng a con cng rc bc m, m l nhng tay chc chn, n gi qut nhau th khng nh loi gin s nh sng ln trn vo khe vch, m l bit xng ra p khng thng tic. Ni n y, Giu-kh-rai nm tay m xung bn. Anh ng dy t tay vo ti qun, cau my, i i li li trong phng. Cnh nm im khng hot ng i vi Giu-kh- rai nng n kh chu. Anh thy mnh li th trn ny thm na v ch, nn quyt nh vt qua mt trn v bt lin lc vi cc n v . Trong thnh ph hin cn li mt nhm chn ng vin c trch nhim tip tc gy c s. Giu-kh-rai bc tc ngh thm: "Khng c ta, cc ng ch cng s lm c, ta khng th no ngi b tay nh th ny. Ta mt y mi thng tri, cng ri". Mt hm Pa-ven hi Giu-kh-rai: - Anh Giu-kh-rai, anh l ai th h anh?

Trang 68/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Giu-kh-rai tay t ti, ng dy. Anh cha hiu ngay cu hi ra sao: - Sao, em khng bit anh l ai ? Pa-ven kh p li: - Em cho anh l mt ngi bn-s-vch hay l mt ngi cng sn. Giu-kh-rai bt ci, m tay vo ngc rng b b cht trong chic may lnh thy k dc: - ng th, em . ng, cng nh hai ting bn- s-vch v cng sn ngha ch l mt m thi. V nghim nt mt, anh ni tip: - Nhng, em bit th th phi nh ng ni h iu vi ai, nu em khng mun chng n mc rut anh. Em hiu ch? Pa-ven ging qu quyt, p li: - Vng, em hiu. Ngoi sn c ting ni gin gi; mt bn ngi khng g ca c xng xc vo. Giu-kh-rai s tay vo ti nh rt sng ngn, nhng li thi ngay. Bc vo nh l Xc-gy, xanh v gy hn trc, u qun bng, cng i vi Va-li-a v C-lim-ca. - Cho cu ! - Xc-gy va ci va bt tay Pa- ven. - Ba chng mnh n thm cu. Va-li-a khng dm t i u mt mnh, c y s. Cn C-lim- ca khng dm Va-li-a i u mt mnh, cu y cng s nt. Cu ta tuy tc hoe, m khn ra pht y. Va-li-a ly tay bt mm anh, ci ni: - Anh n ba hoa. T sng gi anh y c tru mi, lm anh C-lim-ca n kh. C-lim-ca ci hn nhin, l hm rng trng nhn: - Em trch lm g ngi m ! S cu y b n nn v ri, nn cu y ni lung tung y m. C bn ci m ln. Xc-gy b thng v kim phang vo u, cha khi hn. Cu ngi ln ging Pa-ven. Cu chuyn gia my ngi bn lin n nh ng rang. Xc-gy xa nay vn tnh vui nhn, by gi tr nn trm lng. Anh k li cho Giu-kh-rai nghe chuyn tn lnh ngy nh mnh. Giu-kh-rai quen bit tt c bn tr . Anh cng tng nhiu ln n nh B-ru-gic. Anh mn m thanh nin cng nhn y. H cha tm c ng i trong cn ging t ca u tranh, nhng h t r nhng kht vng ca giai cp mnh. V anh chm ch nghe ba thiu nin k chuyn, mi ngi trong bn h giu cc gia nh Do-thi trong nh mnh cu gip ng bo Do-thi qua khi trn cn. V m y, Giu-kh-rai ni rt nhiu v L-nin, v nhng ngi bn-s-vch, gip cho m thanh nin hiu r hn nhng s vic ang xy ra. n tn khuya, .Pa-ven mi tin ba bn ra v. C ti ti Giu-kh-rai thng i vng, tn m khuya mi v. Trc khi ri b ni ny, anh n gp cc ng ch li hot ng bn v cng tc phi lm sau khi anh rt i ni khc.

Trang 69/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

m y, Giu-kh-rai i khng thy tr v. Sng ng dy, Pa-ven thy ging Gi-kh-rai chn m vn nguyn khng c ai nm. Pa-ven linh tnh thy lo lo, s xy ra chuyn khng hay, bn khoc vi o i ra. Pa-ven ng ca v giu cha kha vo mt ch m Giu-kh-rai bit, ri i thng n nh C-lim-ca hi thm xem c bit g v Giu-kh-rai khng. M C-lim-ca, ngi y , khun mt to hi r, ang git qun o, nghe Pa-ven hi Giu-kh-rai th tru tro ln: - My tng tao khng c vic g lm, sut ngy ch canh nh bc Giu-kh-rai cho my y chc? Ch ti ci bc khp khing y m nh b c D-du-li- kha b khm xt tung c ln. Khng hiu my cn g bc ta m my c qun ly bc y? My khng nh bn vi ngi ta c. R kho c mt l C- lim-ca, nh bc ta vi my... - Va ni, b va v mnh thm ng qun o ang git. B m C-lim-ca vn l ngi n b lm iu, n ni chua ngoa. T nh C-lim-ca, Pa-ven li tt sang nh Xc- gy ni cho bn bit mi lo lng ca mnh. Nghe Pa- ven k, Va-li-a ni xen vo: - G m anh c cung ln th. C th anh y nn n li chi nh ai quen. - Nhng ging Va-lia t ra cng khng tin iu mnh ni lm. Nh Xc-gy c ni anh li n cm, nhng Pa- ven chng cn bng no li c, anh cm n ri ra v. V gn n nh, Pa-ven c thm s thy Giu-kh-rai. Ca nh vn kha nh c. Pa-ven ng sng trc ca, lng nng trnh trch chng bun bc vo cn nh vng. Anh ng ngoi sn suy ngh mt lc, ri khng hiu ngh sao, i xung nh di. Anh tro ln x nh, vut mng nhn dnh mt, t mt gc kn, rt ra khu sng ngn Man-li-khe bc gi nng tru. Khu sng lng lng trong ti, Pa-ven bc ra ca i ln nh ga. Chy khp mi ni, khng c tin g v Giu-kh- rai c. Trn ng v, qua bit th quen thuc nh ngi chnh kim lm, Pa-ven chm bc li. Mt mi hy vng m h lm anh ngc nhn ln ca s, nhng vn v nh u vng khng mt bng ngi. Khi i qua ri, Pa-ven cn ngoi li, nhn mt ln na cc li i trong vn ph y l kh mu g st. Cnh vn tht hoang vng, hiu qunh, chc c nh i vng xa, khng ai trng coi. Cnh tng im lm, vng ngt ca ta nh c cng gi mi bun ca Pa-ven. Pa-ven v T-nhi-a va gin nhau mt trn gng nht t trc n nay. Cu chuyn xy ra bt ng, gn thng nay ri. Thng thng i xung ph, tay t ti qun, anh va i va nh li chuyn gin nhau vi T-nhia hm trc. Mt hm ang i ngoi ph tnh c gp nhau, T- nhi-a mi Pa-ven n chi nh. - Chiu mai cu m em n nh bc Bon-san-ski n c. Em nh mt mnh. n chi vi em,

Trang 70/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

anh Pa- v-lu sa nh, chng mnh s cng nhau c cun truyn hay lm, truyn Xa-s-ca Gi-gulp ca An- r-p. Em xem truyn y ri, nhng em thch c li vi anh, anh chi c ti th vui lm. Anh n ch? ( Pa- v-lu sa cng l tn Pa-ven, nhng gi rt thn mt) Di vnh m nh mu trng ph ly mi tc nu dy mu ht d, cp mt to ca T-nhi-a nhn Pa- ven ch i tr li. - ng , anh s n. V h chia tay nhau. Pa-ven ro bc n nh my. Sut ngy hm y, anh c ngh mi n c mt bui ti s c chi vi T-nhi-a, hai ngi s bn nhau. Ngh th, anh cm thy hnh nh ngn la chy cng sng hn v ci n lch tch vui hn. Ti n, khi P-ven g ca chnh, T-nhi-a m ca, ni hi lng tng: - Em c khch. H t nhin n, ch em khng mi. Nhng anh c vo, anh Pa-v-lu-sa . Pa-ven quay ra ca, chc bc i, T-nhi-a nm ly tay o anh: - Anh c vo, anh . H c quen anh cng tt cho h. Ri T-nhi-a khoc tay dn Pa-ven qua nh n n phng mnh. Vo n ni, T-nhi-a mm ci gii thiu vi bn thanh nin nam n ang ngi : - Cha quen nhau phi khng? y l anh Pa- ven Ca-r-sa-ghin, bn ti. Bn y c ba ngi, ang ngi quanh chic bn trn k gia phng. Li-da, em gi Xu-khc-c, n sinh rt khu, da ngm ngm, ming xinh xinh c v hay lm nng, mi tc chi un m dng. Ri n mt anh chng m Pa-ven khng bit l ai, ngi dong dng, mc o en lch s, tc chi bng mt, mt xm, c ci nhn y v chn chng. Ngi ngi gia l Vch-to Lsinh-ski, din b qun o hc sinh rt bnh. Chnh hn l ngi Pa-ven trng thy trc tin, khi T-nhi-a va h ca. Hn cng nhn ra Pa-ven ngay. i lng. my nh, cong ca hn rn ln, t v ngc nhin. Pa-ven lng l dng ca mt lt, mt gm gm nhn thng Vch-to. T-nhi-a mun ph s im lng khng kho ca Pa-ven, lin mi anh vo v quay li gii thiu vi Li-da: - Li-da, lm quen i. Li-da ng ln t m nhn Pa-ven. Pa-ven t nhin quay pht li v bc nhanh qua cn phng n nm trong cnh tranh ti tranh sng, anh i thng ra ca. T-nhi-a ui theo n hin nm ly vai Pa-ven, ging xc ng: - Sao anh li b i? Em ch mun mi anh vo chng n c lm quen vi anh c m! Nhng Pa-ven g tay T-nhi-a ra, tr li xng:

Trang 71/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Thi c khng cn em ti ra bu trc mt nhng qun y. Ti khng c vic g phi dy vi chng n. C l c thch chi vi bn chng, cn ti th ti ch ght. Nu bit trc c thn vi l y, ti chng bao gi n y u. T-nhi-a c nn gin, ngt li Pa:ven: - Ti sao anh li n ni vi em nh th? Em cha tng hi anh chi thn vi ai, ai hay n thm anh. Pa-ven va bc xung thm ra vn, va ni di: - Thi, c c vic gi ly bn bn y ca c. Cn ti th ti khng n y na u. Ni ri, Pa-ven chy ra hng ro. T ngy y n gi, Pa-ven chng c ln no gp li T-nhi-a na. Nhng ngy gic cn Dothi, Pa- ven v ngi th in cng lm vi anh bn tm ch cho gia nh ng bo Do-thi n s in, v mi vic nn cng qun c cu chuyn gin nhau vi T- nhi-a hm trc. Hm nay Pa-ven chng nh mun gp li T-nhi-a. Giu-kh-rai th bin u mt, v nh th ch thy vng v, tr tri mt mnh. iu lm cho Paven rt kh. Di ng mu xm cn t bn ly ca tuyt tan ma xun, li lm g y mt th nc c mu nu, chy ngot sang bn phi. pha sau cn nh nh ra ng ci, tng loang l rc ht va, hai ph gp nhau. n ng t, ch ci qun nt, ca sp cn mang tm bin treo ngc "y bn nc sui", Vch- to L-sinh-ski chia tay Li-da. Nm bn tay Li-da trong tay mnh, Vch-to nhn ngi yu tnh t - Th no cng n ch em? ng sai hn nh ! Li-da ging lng l, p li: - Em s n! Em s n! Anh i nh! C ta bc i cn nheo i mt nu mu ht d, lng v ha hn, ci tnh vi Vch-to. Li-da i cha c mi bc th thy hai ngi n ng t ch ngot bc ra ph ln. Mt ngi ra dng th i trc, ngi y, ngc rng, o vt-tng mc ngoi phanh ra l chic o may- lnh thy k sc, m ct-kt en i sp xung trn, mt bn mt sng hp tm bm. Ngi y bc vng chc, chn x giy da vng khng c, i hi khp khing. Sau ngi y l mt tn lnh ngy Pt-lu-ra i cch ba bc. Hn mc ton xanh xm, mang hai bao n dy lng, li l cm u sng cha thng vo lng ngi i trc. Hai con mt ti h ca tn ngy, t di vnh m lng, nhn chng chc vo gy ngi b p gii. Ru mp hn vng kh thuc l, vnh ra nh lng dm. Li-da i chm li, tt sang h ph bn kia, Pa-ven lc y i sau c ta cng ang bc ra con ng ny.

Trang 72/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Khi quay sang bn phi v nh, Pa-ven cng trng thy hai ngi n ng ang i. Pa-ven kinh ngc, chn anh nh ng inh xung t khng bc c na: Pa-ven nhn ngay ra Giu- kh-rai. "Anh y khng v t ra v th !". Giu-kh-rai i li gn. Tim Pa-ven p hi: ngh dn dp ri ln trong u, kh m trn tnh c kh m nh c mnh ngh g. Thi gi suy ngh gp qu. Mt iu r rng l Giu-khrai b bt. Nhn hai ngi i li gn, mi th tnh cm quay cung nh cn gi lc lm Pa-ven bi ri. "Lm g by gi'? n pht cui cng, Pa-ven cht nh ra trong ti c khu sng ngn. - " cho hai ngi va i qua mt mnh, bn vo lng thng nguy th Giu-kh-rai s thot - Anh quyt nh ngay tc khc lm cho lung ngh khng cn quay cung na. Hm rng anh nghin cht nh cn vo nhau. Mi hm qua ch no lu g, Giu-kh-rai chng ni vi mnh: " Nhng mun th, phi c mt lp ngi tng thn, tng i v dng cm!...". Pa-ven ngoi ra ng sau, lic mt nhn rt nhanh. ng vo thnh ph vng v. Khng mt bng ngi. Trc mt c bng dng tht tha ca mt c con gi mc o bnh-t ngn ma xun i ro bc. Th ngi khng ngi lm. Pa-ven ng li, khng nhn thy ph ngang r ra ng ny. Ch thy ng xa, trn con ng ra ga, c my bng ngi thp thong. Pa-ven trnh ra tn mp ng. n cch nhau vi bc th Giu-kh-rai trng thy Pa-ven. Anh ngc mt nhn Pa-ven, i lng my rm ny ln. Giu-kh-rai nhn ra Pa-ven v sng st nn i chm li. Li l ca tn nguy binh thc vo sau lng, ging hn qut the th: - i mau ln khng c ng cho mt bng sng by gi. Giu-kh-rai bc di ra. Anh mun ni g vi Pa- ven, nhng li thi v vy tay mt ci nh ra hiu cho bit. S tn lnh nguy ru hoe ch , Pa-ven cho Giu- kh-rai i qua, ri quay lng sang bn, lm nh mnh dng dng chng g n chuyn ang xy ra trc mt. Mt ngh lo lng nh xoy vo c Pa-ven: "Nh ra bn trt, n c th trng anh Giu-khrai..." Song thng lnh nguy bc n k ngay bn mnh ri cn suy ngh lm sao c na? V chuyn xy ra nh sau: khi tn nguy i ln ngang mt, Pa-ven xng ngay vo n, nm ly khu sng, gii mnh xung t. Li l sit vo l ng ku rt ln. Tn nguy b nh bt ng, bng hong mt mt lc nhng ri hi ngay li c, hn ly ht sc ging li khu sng. Pa-ven c ngi, gi cht ly khu sng. ng phi c, sng n, n bn

Trang 73/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

vo l ng bt ln mt ting chi tai v bng sang rnh bn ng. Nghe ting sng, Giu-kh-rai nhy sang bn v quay li. Tn lnh ngy ht sc g khu sng tay Pa-ven ra. Hn xoay xoay khu sng, vn tay Pa- ven. Nhng Pa-ven vn gi cht. Hn ni khng ln tc si bt mp, qut Pa-ven ng xung t. Nhng vn khng n thua, khng g c khu sng. Pa- ven ng xung, ko thng ngy ng theo. Trong gi pht ny, khng sc g trn i c th khin Pa-ven bung khu sng ra c. Nhy hai bc, Giu-kh-rai n k bn. Mt qu m nng nh ch vung ln hnh vng cung, ging xung u tn lnh nguy. Mt giy sau, n phi bung Pa-ven ra; b bi lun hai qu tri ging na vo mt, thn hnh n, nh ci b nng, ng ln knh xung h rnh bn ng ci. Cng i cnh tay rn chc ca Giu-kh-rai nng Pa-ven t di t ng dy. Vch-to ri ng t mt qung, va i va hut so bi "nh lng chim trc gi lng ngi p thng d i thay". Vch-to hy cn xc ng v bui gp g Li-da v li c ta hn hm sau s tm nhau gn ch nh my b khng. Trong m nhng tay chim gi thnh thn trng c nhiu ting n i v Li-da. Ngi ta ni c y v mn yu ng th bo lm. Ci thng Xm-ca tr tro v t ph, cng c hm khoe vi Vch-to l ln c con b ri. Tuy Vch- to cng chng tin mm thng Xm-ca lm, nhng vn nh bng mai th xem nhng iu hn ni c ng khng, bi v d sao Li-da cng l mt ming mi xinh, y sc quyn r. "Nu con b n tht th mnh phi t ra bo dn mi c. Nghe ni con b cng d cho hn. V nu con nh Xm-ca khng bp mnh th..." - Dng ngh ca Vch-to bng b t qung: hai tn lnh Pt-lu-ra i qua, Vch-to n ngi trnh. Mt tn i con nga ct ui, tay lc lc ci thng mc nc bng vi bt, chc hn cho nga i ung nc. Cn thng kia mc o ngn, qun xanh lng thng tay t ln u gi thng i nga, ming ang k cho n nghe mt cu chuyn bng phng. Vch-to sp bc i, mt ting n bt thnh lnh vang ln ngoi ng lm hn ng dng li. Ngonh li Vch-to thy tn lnh th nht qut nga lng ln, phi ti ch c ting n. Thng kia th ly tay kim chy theo sau n. Vch-to cng chy theo chng, ra n gn u ph th li nghe thy mt ting n na. T ch ngot, thng i nga lc ny bt thnh lnh chy tr ra pha Vch-to, hn ly gt chn v ly c ci thng thc vo mnh nga; n tri, va nhy vo khi cng, hn la bo ngay cho bn lnh ang ng sn: - Cc cu i! Sng u ra ngay, chng n tht mt anh em mnh ngoi kia! Chc lt c nhiu a t trong sn chy x ra, va chy va ln quy-lt lch cch. Chng tm ly Vch-to. Trn ng, ngi ng xm ng, trong c c Vch-to v Li-da. Li-da b gi li lm chng.

Trang 74/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Li-da s qu ng sng ngay ti ch, khi Giu- kh-rai v Pa-ven chy ngang qua mt c. C ngc nhin nhn ra ngi nh tn lnh Pt-lu-ra li chnh l thiu nin m hm no T-nhi-a c mun gii thiu vi mnh. Ngi n theo sau ngi kia, nhy qua hng ro mt bit th, v lin ngay lc , c mt tn lnh i nga phi ra ng ph. Thy Giu-kh-rai vc sng chy, cn tn lnh i p gii th ang c sc b dy, tn i nga lin thc nga v pha hng ro bit th . Giu-kh-rai quay li, k sng vo vai, bn tn lnh i nga, lm tn ny phi quay nga li li. Kh nhc nhch cp mi sng vu, tn ngy i p gii k li u ui cu chuyn. Thng lnh i nga nghe xong mng: - Lm th no m my thng t n chun ngay di mi, h ngu nh ln? My s bit ti my, hai mi nhm roi vo mng t. Bc mnh, tn lnh p gii cng ci li: - My th ma lanh lm y! cho n chun di mi ! Ai m bit c c qun khn nn n t ng sau xng vo tao nh ma hin, ma vt y. Li-da cng b hi cung. C khai y nh tn lnh, song giu khng ni rng mnh bit ngi hnh hung l ai. Tt c mi ngi c mt u b dn v n gim binh v n ti tn gim binh ra lnh th h ra. Tn gim binh ng mun t mnh a Li-da v tn nh, nhng c ta t chi. Ming tn ny sc mi ru vt-ca v ca hn ta chng c t t g. Vch-to a Li-da v. ng v nh ga cn xa, Vch-to khoc tay Li-da va i va mng thm, c chuyn xy ra mi c dp may th ny. Khi gn n nh, Li-da hi: - Anh c bit ai cu ngi t khng? - Li-da bo ti lm sao m bit c. - Anh c nh ti hm no T-nhi-a gii thiu vi chng mnh mt thiu nin? Vch-to ng dng li, sng st: - Pa-ven Ca-r-sa-ghin ch g? - ng, ti mang mng nh hnh nh tn anh ta l Ca-r-sa-ghin th phi. Anh nh ch, hm y anh chng trng thy chng mnh l lnh i ngay, n l. Chnh anh ta y. Vch-to kinh ngc: - Li-da khng trng nhm ch? - Khng, Li-da nh k nt mt anh ta lm.

Trang 75/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Th sao Li-da khng khai vi ng gim binh. Li-da ni gin: - Anh cho ti li c th i lm ci vic khn nn y ? - C cho th l khn nn ? Ch tn k hnh hung ngi lnh p gii theo c l khn nn sao? - Th theo anh l chnh trc hay sao? Anh qun mt nhng vic chng lm. Anh khng bit trng ta c bit bao bn hc sinh Do-thi v chng m m ci cha m. Vy m anh li cn mun ti i t co Pa-ven Ca-r-sa-ghin na ? Thi, cm n anh, khng ng anh l ngi nh th ! Vch-to c tng u Li-da tr li nh vy. Hn khng mun gy chuyn vi Li-da, nn tm cch ni lng sang chuyn khc: - Li-da ng gin, ti ni a y thi. Ti khng bit tnh Li-da nguyn tc nh th y. Li-da p gn ln: - Li a ca anh kh ngi lm. n trc nh Li-da Xu-khc-c, khi chia tay bn, Vch-to hi: - Mai Li-da n ch? Vch-to ch nghe thy cu tr li lng l: - Ti khng bit. Trn ng v ph, Vch-to. suy tnh: "! Nu c cho l bt chnh th tha c ti li hon ton ngh khc. Tt nhin v Phn ring mnh, a no bt a no v a no cu a no thot, mnh chng cn bit lm qui g". Vch-to L-sinh-ski vn dng di qu tc Ba Lan, nn ght bn Pt-lu-ra v qun nh nhau c. D th no ngy mt, ngy hai y, qun l dng Ba Lan cng ko vo v s lp li chnh quyn chn chnh, tht s ca qu tc Ba Lan. Song c hi ny d sao cng l dp c th lm tiu i thng nhi Pa-ven. Chng s vn c n ngay cho m xem. Vch-to mt mnh li S-p-tp-ca, tr nh b thm l v ngi ph gim c xng ng. Cn b m n v em gi n l con Nen-ly th n Vc- x-vi t lu. B Vch-to hin ang gi mt chc v quan trng bn y. Ca nh giy ca n gim binh vn m. Vch-to bc vo, c mt lc ri i ra vi bn tn lnh Pt-lu-ra. Bn lnh theo Vch-to i v pha nh Pa-ven. Vch-to ch tay vo ca s c n sng ni kh: - Nh n y ri.

Trang 76/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hn ngonh li pha tn quan hai ng cnh, hi: - Ti c th v c ch ! - Vng cu v, bn ti tm c c n ri. Mt ln na, xin cm n cu. Vch-to ro bc chun thng. * Chng nh vo lng Pa-ven mt roi na, ri nm vo bung giam. Hai tay anh gi ln chm phi tng ca gian bung ti om. Anh s song thy mt ch ging nh chic bc g, lin ngi xung, ngi kit sc au nh dn. Pa-ven b bt gia lc khng ng nht. "Sao bn Pt-lu-ra li bit c l anh nh? Khng ai trng thy anh c m! Chng s lm g anh khng bit? Khng hiu anh Giu-kh-rai u. Hai ngi chia tay nhau nh C-lim-ca, Pa-ven n nh Xc-gy, cn Giu-kh-rai th ch n ti l trn khi thnh ph. Pa-ven ngh thm: "May m mnh giu khu sng ln t qu ri, ch khng chng khm thy th tiu i. Nhng m sao chng li bit l mnh c nh?" iu khng ti no on ra c y c giy v Pa- ven mi. Bn lnh Pt-lu-ra khm xt nh Pa-ven chng kim chc c g b c. B cnh din v chic n gi th anh A-r-chom mang xung lng. Ci rng ca m th m mang i, thnh th bn lnh lc li mi khp ni m chng v c g nhiu. Nhng Pa-ven khng bao gi qun c on ng b nh t nh n n. m ti nh bng ly mt. Tri nng tru my. n nh khng tic tay, b vo sn, b p vo lng ti bi, mng sn b thi ci no ra ci y, Pa-ven ti tm mt mi i nh ngi mt hn mt tr. Ngoi ca bung giam, c ting ngi ni. Bung bn cnh l ch lnh gc. Di gm ca c vt sng lm Pa-ven ch , Pa-ven ng dy ly tay s song men theo tng, ln i khp bung giam. i din vi ci bc, Pa-ven s thy ca s, chn song c rng ca chc chn. Pa-ven th ly tay lay, nhng chn song bng st chc lm. Bung giam ny c v nh trc y l kho cha hng. Pa-ven m li ca, ng nghe ngng ng tnh mt pht, ri kh n qu m. Cnh ca ku ln ken kt n c. Pa-ven pht cu "M kip ! Chng chng chu cho du. Pa-ven nhn qua khe ca h, thy trn mp bc c i bn chn bn, ngn chn khom khom cha ra. Pa-ven li vn qu m, nhng ca li ku to hn. Trn bc, c mt bng ngi u ri b, mt ngi ng, ngi nhm dy, gi u ri rt, ming phun ra mt thi mt hi nhng li tc tu; khi chi tc chn ri, hn s ln khu sng dng ngay u bc, ni lnh nh tin: - ng ngay ca li! Cn dm nhn ng ln na th ng cho n lun pht n. Pa-ven n ca li. Phng bn ting ci r ln. m y, Pa-ven ngh lung lm. Ln u nh gp sc vo cuc chin u gp s khng may ri. Mi bc u b chng tm c v nht vo y, nh chut mc by.

Trang 77/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh vn ngi, thiu thiu mt gic, na ng na m: hnh nh m hin ra, khun mt gy gy, dn deo, i mt thn qu yu du. Mt ngh thong qua: "May m m khng c nh, m c nh th tht phin lng m". nh sng l m chiu qua ca s in ln nn nh mt khung vung mu xm. Bng ti li dn. Sp sng ri.

Trang 78/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 6
Ngi nh to c knh ch c mt ca s che mn the l thp n sng m thi. Ngoi sn, con ch T-r- do b xch sa ln khn khn. ang thiu thiu ng, T-nhi-a nghe mang mng c ting m ni nh: "Cha, em n cha ng u, Li- da c vo y. Bn n, chn bc nh nhng, tru mn m chong ly T-nhi-a, xua tan ht v ngi ng c. T-nhi-a ci mt mi: - Li-da n chi hay qu, nh mnh hm nay c vui ln: cu mnh b mt hm qua ln cn st nng, hm nay dt cn, sut ngy ng yn. Cn mnh v m mnh th cng ngh, v sut my m nay khng chp mt. Li-da c tin g k i? T-nhi-a ko bn li ngi cnh trn i-vng. - , tin th rt nhiu, nhng c mt tin m mnh ch c th k ring vi T-nhi-a thi. - Li-da va ni va ci, mt tinh nghch lic nhn v pha m T- nhi-a. M T-nhi-a cng mm ci. B l mt ngi n b oan trang, i ng nhanh nhn nh cn con gi, tuy nm nay ba mi su tui; b c cp mt mu tro thng minh, khun mt y ngh lc, khng p sc so nhng c duyn. Nghe Li-da ni, b ko gh li gn i-vng, ni a: "c, bc.bng lng hai c ngi ni chuyn. ring vi nhau. Song trc ht chu hy k cho bc nghe nhng tin tc ai cng nghe c no?" - Tin th nht, T-nhi-a , l chng mnh s khng i hc na. Hi ng nh trng quyt nh cp bng tt nghip cho hc sinh lp by. - Ging Li-da k cng phn khi. - Mnh mng lm. Mnh ngy ci mn i s v hnh hc lm ri ! M hc nhng ci y lm g kia ch? Bn con trai th nh, chng n c th s hc ln na, tuy chng n cng chng bit s hc u v bao gi. Ch no cng l mt trn nh nhau. S tht ! Nhng cn chng mnh, chng mnh ri s i ly chng c. M i lm v th c cn g n i s u? - Ni n y, Li-da ci ph ln. M T-nhi-a ngi vi hai c mt lt, ri tr v phng mnh. Li-da nhch li gn T-nhi-a, ly tay qung c bn, r tai k li cuc x xt m Li-da c mc kch ng t ngoi ph. - T-nhi-a th tng tng mnh ngc nhin chng no khi nhn ra ngi nh tho cho t l... T-nhi-a th on xem ai? T-nhi-a nghe chuyn rt ham, thy hi th nhn vai t v khng bit. Li-da but ming:

Trang 79/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ngi l Ca-r-sa-ghin. T-nhi-a nghe git ny mnh, ci xung, au n, nh hi li chnh mnh: - Ca-r-sa-ghin ? Li-da, mun th xem T-nhi-a nghe tin c lao ao khng, by gi bit r kt qu ri, thch ch lin k sang chuyn bt ha gia c v Vch-to. Li-da mi k chng g n v mt T-nhi-a lc ti i ngn tay thon thon dt dt np o cc tay mu xanh. Li-da u c bit lc ny tri tim T-nhi-a se li bao nhiu lo lng. Li-da khng ti no hiu c v sao hng lng mi rt dy trn i mt p kia li run ry nhng lo u. T-nhi-a chng nghe g cu chuyn v thng quan hai say ru mun tin Li-da v nh gi tr na. Mt ngh duy nht giy v T-nhi-a: "Vch-to bit tn ngi nh tho l Pa-ven. Ti sao Li-da li ni cho hn bit?" V bt gic T-nhi-a but mm ni to cu lm cho Li-da khng hiu ra sao. - Mnh ni ci g? - Sao Li-da li em ni vi Vch-to v chuyn "anh Pa-v-lu-sa", ngha l v chuyn anh Pa-ven Ca-r- sa-ghin lm g? Vch-to c th s t co... - Khng u! Mnh tin l khng, v ngh cho cng th Vch-to t co lm g mi c? T-nhi-a ngi phch xung, tay m rit ly u gi. - Li-da , Li-da khng hiu g c! Vch-to v Pa- ven th ght nhau. Ngoi ra li cn chuyn khc na... Li-da lm mt vic rt sai l k cho Vch-to bit tn ngi nh lnh l Pa-v-lu-sa. n by gi Li-da mi nhn thy ni hi hp lo u ca T-nhi-a, v ting gi "Pa-v-lu-sa" u ym m T-nhi-a but ming tht ra khin Li-da bng nhin hiu ht tt c nhng chuyn m lu nay Li-da cn mang mng ng ng. Li-da cm thy mnh c li, nn im bt, thi bi ri. Li-da ngh thm: "Th l mnh ngh khng sai! Ng tht! Ha ra T-nhi-a phi lng ri. Phi lng ai mi c ch? Phi lng mt anh th tm thng..." Li-da rt mun hi chuyn ny, song v n bn li thi. Mun tm cch lm nh li mnh i vi bn, c nm ly tay T-nhi-a. - T-nhi-a i, T-nhi-a lo lm phi khng? T-nhi-a ang mi ngh i u, p li: - Khng, c th Vch-to t t hn mnh tng. Mi bn theo ui mt ngh ring, cu chuyn khng n khp vi nhau. Gia lc th -mia- np n. Cu ta l mt thiu nin nht nht, vng v cng hc mt lp vi T-nhi-a v Li-da. Tin cc bn v ri, T-nhi-a cn ng mt mnh hi lu ngoi cng. Da lng vo hng ro, c th ngi nhn ng ci chy thng vo ph nh mt di la mu sm. Gi l ging lang thang

Trang 80/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

chi vi v tn, gi nh vt v, n vn trn m T-nhi-a, gi mang hi t mt lnh v hng v hoa c ma xun. Xa xa, nhng ca s cc cn nh trong ph nhp nhy nh nhng con mt c ngu ging ln nhn, bo hiu iu g chng lnh. Di kia l ph x i vi c xa l. Di ph y, di mt mi nh ph y, ngi bn cng u cng c ca c vn cn cha hay tai nn sp ging xung i anh. V c th, anh cng qun c T-nhi-a ri. Bao nhiu ngy tri qua t ln gp cui cng. Ln y, Pa-ven x s khng ng, nhng d sao cng l chuyn qua, T-nhi-a qun bng i ri. Ngy mai, T-nhi-a s gp Pa-ven v tnh bn s ni li, tnh bn y tht dt do m i. T-nhi-a tin lm, tnh bn s ni li. Ch cu cho m nay ng xy ra chuyn g tai hi. Nhng sao m nay rn rn nm np dng nh bng m n np, bng m ang ng rnh... Tri lnh. T-nhi-a nhn li con ng ln na, ri bc vo nh. Nm cun trong chn, c ng thip i vi ngh: ch cu cho m nay ng xy ra chuyn g tai hi!... Sng tinh sng, c nh cn ng, T-nhi-a bng tnh dy. C mc vi qun o, rn rn nh nh i ra sn khi lm thc gic ngi nh, ri m xch con ch lng x T-r-do dt i ra ph. n trc nh Pa-ven, T-nhi-a dng chn li, do d, nhng ri y ca bc vo. Con ch chy trc ngoe nguy ui... Cng vo sng nay, t sm A-r-chom di lng v i xe nga cng vi bc ch l rn ca anh. Ti ca, anh xc bao bt m ngi ta tr cng cho anh ln vai, ri bc vo sn. Bc ch l rn mang nhng th cn li trn xe, bc theo sau. A-r-chom nm bao bt m xung bn ca ng, ct ting gi: - Pp-ca i! Song, khng c ting p li. Ngi th rn thy th ni: - Th ta c em vo nh, cn ng y ch g na! Xp mi th vo bp u y, A-r-chom bc vo phng v kinh ngc ng ngi ra: nh ca b lc li o ln lung tung, qun o c vt ba ra sn nh. A-r-chom ng ngc khng hiu s th ra sao, cu nhu quay li ni vi ngi th rn: - Tri t!. Th ny ngha l th no? Bc ch l rn cng thm vo: - Tht l lon. - Khng hiu thng b rc vo u? - A-r-chom bt u pht cu. Nhng nh ca vng tanh, chng c ai m hi. Bc ch l rn t gi ra v. A-r-chom i ra sn, tm kim chung quanh. "Tht chng hiu cu chuyn ra sao na! Ca th b ng, m Pp-ca th mt ht".

Trang 81/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

C ting chn i ng sau, A-r-chom quay li. Con ch to, tai vnh, ng ngay trc mt. Mt c con gi m anh khng quen t hng ro i vo nh. C ta nhn A-r-chom, ging hi kh: - Em cn gp anh Pa-ven. - Ti cng ang cn gp n y. Tri bit c n rc vo u! Ti va v, ca b ng m chng thy n u. - Ri A-r-chom hi c ta: - Cn c n tm Pa-ven phi khng? Cu tr li li l mt cu hi: - Anh c phi l A-r-chom, anh rut Pa-ven khng ? - Phi, c hi lm g vy? Nhng c gi khng p li, v mt lo u ngc nhn cnh ca m. "Sao mnh khng n t ti hm qua? C l th ri , c l th ri ?..." - Ngh th, ni lo nng n cng tru ci lng Tnhi-a hn na. A-r-chom cn ang ngc nhin nhn c gi, th c ta li hi: - Anh v thy ca ng, v Pa-ven khng c nh, phi khng anh? - Phi ! Nhng ti mun bit c n tm Pa-ven c vic g? T-nhi-a bc li gn, a mt nhn chung quanh, ri ni vi A-r-chom, ging bi hi: - Em khng bit chc lm. Song nu Pa-ven khng c nh tc l b bt ri. A-r-chom git bn mnh, ht hong: - B bt v sao c? T-nhi-a ni: - Ta i vo trong nh ni chuyn. A-r-chom im lng, nghe T-nhi-a k. Khi T-nhi- a k tt c nhng iu c bit, A-r-chom tht vng. A-r-chom tc bc chi ng ln: - tht l l khn nn ! Bn ch ch chc c th !. .. By gi ti mi hiu ti sao trong nh b lc tung ln nh th. Ma qu u dn thng b vo cu chuyn ny... By gi khng bit tm n u cho thy? Cn c, c l ai nh? - Em l con gi ng kim lm Tu-ma-np. Em c quen Pa-ven. - - A-r-chom ko di mi ting "". - y, ti mang bt m v cho n n thm mt cht, th m by gi th nh vy y...

Trang 82/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai ngi lng l nhn nhau. Lc cho A-r-chom ra v, T-nhi-a dn kh: - Em v y. C l anh s tm thy Pa-ven. Chiu nay em s n, anh cho em bit tin v anh y. A-r-chom im lng gt u. * Con nhng gy cm thc gic ng ma ng bay vo ve gc ca s. Mt c gi nng dn chng tay vo u gi, ngi mp chic gh di m mn tr, mt c th thn nhn xung sn nh nhp nhp. Lo gim binh ngm bn mp mt iu thuc l ang nguch ngoc vit kn t giy; di hng ch "trung y gim binh thnh S-p-tp-ca hn h hng k ngon ngoo, ri ng con du tn mnh. C ting lp cp ngoi ca, hn ngng u ln. Xa-l-m-ga, tay qun bng, ng trc mt hn. Lo gim binh ct ting cho: - Cn gi lnh no a cu n y th? - Cu bo gi lnh ? Mt tn trung on B- gun lm tay t gy li xng ra y. C mt ngi n b ngi y, song Xa-l-m-ga chng gi g, vng tc ngay. - Th cu v y cha hay sao? - C cha bn kia th gii. Khp cc mt trn chng n uy hip qun mnh, ngy nh nhau qu ri. Lo gim binh ngt li hn, ht u ra hiu ch ngi con gi. - Thi, chc na ta s ni chuyn. Xa-l-m-ga ngi phch xung gh u v trt m ra, nh huy hiu inh ba sn men: quc trng ca "U-c-ren dn quc". Hn bt u ni nh: - G-lp phi mnh v y. Sp c mt s on b binh v y tr qun. C th sinh ra lm chuyn, mnh phi v trc thu xp. C th l "u lnh trng" s thn hnh n y, v cng i vi "u lnh trng cn c mt tay tai to mt ln nc ngoi na. V th ng c ai h mm g v v "cht ti" hm trc m v y nh! Cn cu th ang vit g y? Tn gim binh nhch ming chuyn mu thuc l sang mp kia, p li: - T v c mt thng nhi con cht rp. Cu nh thng cha Giu-kh-rai ch, g lnh thy xi th xe la chm ln vi chng mnh y m? Cu bit khng, chng mnh tm c n ngoi ga y.

Trang 83/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Th ri th no? - Xa-l-m-ga nhch li gn, chm ch nghe. - Th ri thng -men-sn-c, trng n nh ga, l mt thng ngu nh b, a thng cha Giukh- rai sang y m ch cho mt thng lnh gii i. V th cho nn ci thng nhi con ang b giam by gi n mi nh tho c cho thng kia gia ban ngy ban mt. Chng n tc sng thng lnh ca mnh, m v quai hm ri bin. Thng Giu-kh-rai th mt tch, cn thng nhi th ri vo tay mnh. H s y, c m xem. Tn gim binh n cho Xa-l-m-ga mt tp giy. Thng ny ly tay tri cn lnh ln gi tp h s xem pht qua. Xong ri, hn nhn chm chp tn gim binh: - Th cu ch moi c n ci g ? Tn gim binh bc mnh ko sp chic m ct-kt ti st mt. - Mnh mt nm ngy tri vt v vi n ri y. N mt mc: 'Ti khng bit g ht. Ti khng nh tho cho ai c. Tht ging gic li con. Thng lnh p gii th nhn ng mt n ri, va nhn thy sut na th thng nhi ra cht ly c. Phi ging n ra, v thng lnh u b men-sn-c cho n hai mi lm roi v ti t xng, nn hn m c c mun nut chng thng nhi. Thi gi mi ca n y cng chng c tch s g. T nh vit giy sang bn tham mu xin lnh cho treo c. Xa-l-m-ga nh nc bt khinh b. - My lnh qu. Phi tay tao th n phun ra ri. My tht l con nh thy tu, hng my khng bit cch ly cung. Gim binh g m nh l thy dng y! My nn n ra tr cha ? Lo gim binh pht cu: - My ni th m cng ni c. B ci li ni ma y ca my i. Tao lm gim binh y. Yu cu my ng ch vo vic ca tao. Xa-l-m-ga thy tn gim binh sng s th ci ln ha h: - H h! Thi xin ng thy dng non ng bc ln th m n con ngi, li con mt. Vic ca my thi mc xc my. By gi my ni cho tao bit o u c hai chai "cay y. Tn gim binh cng ci lm lnh: - Ci mn y th c th c. - Cn v thng nhi ny. - Xa-l-m-ga g ngn tay vo tp giy. - Ci thng nhi ny, nu my mun cho n tong i th ch ni mi su tui, m phi tng ln mi tm. D thi, vng li t ru con s su l c khng th trn chng duyt bn n u. * Trong nh pha c ba ngi b giam. Mt ng c gi ru ria xm xom, mc o bng rch, nm nghing trn bc, hai cng gy t co qup li thm hi trong chic qun vi th lng thng. C b giam v tn lnh ngy ng nh c c con nga bin u mt. Di t, mt m n dng,

Trang 84/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mt ti h rt gian gio, cm nhn hot, vn lm ngh nu ru. M b kt ti n cp ng h v cc th qu khc. mt gc di khung ca s, Pa-ven ng u trn m ct-kt nt, nm gn nh bt tnh. Ngi ta y vo nh giam mt c gi trm khn sc s kiu nng dn, hai mt to s st. C ng mt lc, ri li ngi bn m n b nu ru. M ta a mt xt nt c tng li tng t, ri hi lin thong: - C b kia cng vo khm y ? Khng c ting p li. M ta vn khng chu thi: - Sao b tm th? C phi b bt v nu ru lu khng? C gi nng dn ng dy, nhn m gi kh chu y kh p li: - Khng. Ti b bt v anh ti. M kia c hi gng: - Th ng anh lm sao? ng c gi phi chen vo: - Ci nh m kia, thi u c lm ti ngi ta nh th? Lng ngi ta ang nh tan nt, m m c lm iu, hi ra r. M kia pht cu, quay pht li pha bc: - Ai khin ng ln mt dy i th h ng lo kia? Ti c ni vi ng u m ng chen vo? ng lo bc mnh nh nc bt. - Lo c ni y. M phi cho ngi ta yn ch ! Trong nh giam li im bt. C gi nng dn ci khn qung tri xung t nm, ly tay gi m. M hng ru ly cm ra n. ng lo ngi dy, bung chn xung t v thng thng qun mt iu thuc ht. Khi thuc kht lt ta khp nh giam. Ming cn nhm nhom nhai cm bm ba bm bm, m kia cu nhu: - Ci nh ng lo kia, khng cho ngi ta n cm yn na. Kht ln ln lt. Ht g m ht lm th. Y nh ci ng khi ! ng c chng va, ni li: - M s gy i ? Chng my chc ri ca kia m i khng lt. M gi thng b kia vo cho n n vi, cn hn l tng c vo mm mt mnh mnh th. M kia bc mnh ci li: - Ti bo n n m n c n u. Cn ng, ng ng c m mm l ng n ti; ti khng n ca nh ng u m ng ni.

Trang 85/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ngi con gi ngonh li pha m nu ru, ht u ra hiu v pha Pa-ven, hi m ta: - B c bit sao anh y b bt khng b? M kia v c ngi hi chuyn, bt ly ngay, k lun: - Ngi tnh ny y. Con t m nu bp Ca-r- sa-ghin y m. Ri m gh vo tai c gi th tho: - Cu y nh tho cho mt anh bn-s-vch. Anh ny trc l lnh thy cng tnh ny, tr nh m D-du-li-kha, ngay cnh nh ti. C gi nng dn bng sc nh li nhng li lc ny ca lo gim binh: "T nh vit sang tham mu xin lnh cho treo c...". Tng on xe la ti tp chy n mc kt vi nhau nh ga. Cc tiu on lnh t trn tu xung n o, ri lon. Chuyn tu bc st c bn toa kiu "Da-p-r" t t b trn ng st. Lnh y sng ln t trn nhng toa khng mui xung, ko nga t trong cc toa hng ra. Bn k binh thng nga tt ln i chn qua m b binh, ra sn ga ng thnh mt i k m. Cai, qun nhn nho gi s hiu n v ca chng. Nh ga n o nh mt t ong. m ng ln xn nhng ngi cung qut m , dn dn sp thnh tng trung i vung vn, ri dng ngi sng ng ko o o vo thnh ph. Mi n tn ti, xe nga vn ku lc cc trn ng, b phn hu cn ca s on mi n vn tip nhau tin vo thnh ph. V i on hu l i i tham mu, mt trm hai mi ci mm go ln: Trn ph ny c ting g m m no ng ni ln ? y l u lnh Pt-lu-ra Xut hin di tri U-c-ren... Pa-ven nhm ln nhn qua ca s. Trong nh nhem cnh chiu xung sm, anh nghe r ting bnh xe ln m m trn ng ph, ting chn rm rp v ting ht nhao nhao. Pha sau c ting ngi du dng ni kh: - C l qun lnh ko vo thnh. Pa-ven ngonh li. Ngi ni l thiu n b dn vo ti qua. Pa-ven c nghe chuyn c ta, m nu ru hi gng mi lm c phi ni. Thiu n y qu mt lng cch S-p-tp-ca by dm. Anh c - G-rt-c - vn l mt du kch , trc kia lm ch tch y ban dn cy ngho.

Trang 86/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Khi qun ta phi rt lui, G-rt-c cng eo ngay bng n sng my vo ngi v theo anh em i. Gia nh anh gi th b chng n khng b. Nh ch c c mt con nga cng b chng dt i mt. ng b b bt em ra tnh, b hnh h trong x lim. Tn l trng hi t, mt tay thuc loi trc kia G-rt-c bt vo khun vo php, by gi c dp tr th, chuyn mn ct nh anh phi cho ht l lnh ny n l lnh khc ng. Gia nh khn kh n cng cc. Ti hm qua tn gim binh n lng vy rp, tn l trng dn n n nh c b, c lt vo mt lo quan t; sng sm n cho em c ln tnh ly c " ly khu cung". Pa-ven thao thc khng ng, lng bn chn, mt khng sao nhm c. Mt ngh duy nht quay cung trong u: "Ngy mai ri s ra sao.. ". Mnh my b nh gi vn cn au m. Tn lnh gii Giu-kh-rai th anh, nh anh d man nh th d. Anh c lng nghe ting r rm tr chuyn ca hai ngi n b bn cnh cho khuy ni lng cm ut. C gi thp ging th tho k n chuyn lo quan t nh gi tr. Lo quan t sn n, nn n, dm da. B cng li, hn ng ng ni gin, hng h da: "My khng chu, tao c nht vo hm nh pha th my ng c hng ra khi na". Bng ti trn vo dn dn ngp ht gian phng. m n, mt m nght th, tm t thao thc giy v khng bit ngy mai ri s ra sao. Su ngy y i vi Pa-ven tng chng nh n hng thng ri. Nm sn t cng nh , ngi li cng au nh. Trong phng giam ny ch cn c ba ngi: tn quan hai th m hng ru ra v ly cht cay mang hu chng. ng c gi nm trn bc g ng k, ngy khe nh nh vy. Y nh mt nh hin trit, c lc no cng bnh thn, m no cng ngon gic. Kh- ri-chi-na - c gi nng dn - v Pa-ven nm di t gn nh k bn nhau. Chiu qua, Pa-ven nhn qua ca s thy Xc-gy ng u xu hi lu trc nh pha, bun ru nhn ln nhng ca s tri giam. "Xc-gy chc bit mnh b nht y". Ba ngy nay c ngi gi vo cho Pa-ven my mu bnh m en. Ai gi n, chng cng chng cho hay. hai hm nay, tn gim binh lm Pa-ven hong ht v nhng cu tra hi xoi mi. Tra th ngha l th no? Pa-ven chi ht khng khai g c. V sao khng khai? Bn thn anh cng khng bit. Anh mun can m, anh mun mnh cng cng ci nh nhng anh hng c thy trong sch. Nhng n khi chng bt anh, dn anh i gia m dy, lc i qua ci hnh th l l ca ci xay chy bng hi nc, c ting mt thng lnh p gii ni: "Bm trung y a n i lm g na, c cho mt pht vo lng l xong chuyn". Lc y Pa-ven mi cm thy rn rn. Phi, mi mi su tui u m phi cht th kh tht. V khi cht ri th d sao cng l mi mi khng sng na, khng bao gi sng na. Kh-ri-chi-na cng ngh ngi. C hiu s phn Pa- ven hn c Pa-ven kia. Anh ta chc cn cha bit chuyn... ch c th nghe chng ni th no ri. Ban m, Pa-ven khng ng, c day dt vt mnh.

Trang 87/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Kh-ri-chi-na cm thy thng anh, i, thng khng bit bao nhiu m k. Song Kh-ri-chi-na cng c ni au n ca mnh, c khng qun c nhng li khng khip ca lo gim binh: "Liu hn, mai ri bit tay tao. Khng bng lng tao, th tao vt xung cho bn v s. Lnh Cdc chng n khng ch my u. Ty my chn y. Lng Kh-ri-chi-na nng trnh trch. Chng cn c th trng ai thng cho phn mnh na! C ti tnh g cho cam. C phi v c u m anh G-rt- c i theo du kch ? "i? Sao sng th gian ny kh n th ny !" Ni au n nhoi nhi nghn ly c. Tht vng mnh mng, hi hng khng khip, tt c nh cht ly lng; Kh-ri-chi-na nc n khc. Tm thn non tr run ln, lo s v bun v hn. C bng ngi ng y gc tng: - Em lm sao th? Kh- ri-chi-na ng vi ngi bn t ni ni kh cng ng ca mnh, ting ni kh, nhng mang hi th nng nn. Pa-ven lng nghe, bn tay t ln i bn tay Kh-ri-chi-na. - Bn qu y chng n s hnh h em n cht mt. - C gi ngh m khip m, nut nc mt th tho: - Em n b vi chng n mt. Sc em khng lm g chng n c. Bit ni g vi ngi con gi ny? Bit ni g c? Ni khng ra li! Cuc i bn b dn n ch cng ng, n ch ngt th. Hay ngy mai dng v lc bnh bn, khng chng em i, nh nhau vi chng n. Chng n s p cht Kh-ri-chi-na, chm t c, v nh th l xong i. an i ngi bn gi ang b au kh giy v ny, Pa-ven ch bit ly tay tru mn vut ve bn tay bn. Ting khc ngui dn. Chc chc, ting lnh gc ngoi ca quen ming hi ngi qua li: "Ai, ng li!" Ri li vn l canh trng tch mch. ng lo ng say nh cht. Thi gian v hnh tri i chm chp. i cnh tay m ly v ko rit Pa-ven li gn. Pa-ven khng hiu ra sao. i mi Kh-ri-chi-na nng hi tha thit th th: - Anh i, anh yu ca em, ng no em cng b ri, khng thng quan lm nhc em, th l lnh cng lm nhc em mt. Anh hy nghe em, anh i! Em khng mun trinh bch ca em vo tay ch nh bn. - Kh-ri-chi-na, em ni sao? Song i cnh tay mm mm c rit ly Pa-ven. Kh m ri cp mi mng v nng bng y. Li ni ca c gi gin d v u ym. Pa-ven gi mi hiu iu m bn mun cu xin mnh. thc v hin ti tht nhin m i nhng hnh nh gh rn: kha st ca bung giam, thng lnh gc c ria hoe, lo quan t, nhng trn n d man, by m thao thc ngt ngt, tt c chm m vo d vng. Giy pht ny ch cn i mi nng bng v khun mt t m nc mt ca Kh-ri-chi-na.

Trang 88/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bng nhin Pa-ven sc nh n T-nhi-a. Anh qun nng lm sao c? i vi lng anh, i mt y p xit bao v yu du xit bao! Pa-ven cn sc dt ra. Anh ng ln, chong vng, lo o nh ngi say ru, hai bn tay nu ly song st ca s. Tay Kh-ri-chi-na s song vi ly anh: - Anh i, th no h anh i? Ting gi mang bao nhiu m ui ! Pa-ven ci xung, nm rt cht i bn tay ca Kh-ri-china: -Anh khng th no lm th c, Kh-ri-chi-na . Anh hiu em rt tt. Pa-ven cn ni na, nhng chnh anh cng khng hiu mnh ni g. ph tan ci im lng ang tru xung , Pa- ven ng hn dy, bc li ch ng lo nm, ngi xung mp bc lay ng dy: - C c thuc cho chu xin iu. Trong gc kia, c gi gc mt vo khn trm u, khc nc n. Sm hm sau, lo gim binh v lnh n bt Kh- ri-chi-na em i. i mt to ca ngi con gi ngng nhn Pa-ven vnh bit. Trong i mt gi li c nim trch mc. Khi Kh-ri-chi-na b gii i khi, ca ng li, lng Pa-ven cng thy nng n, bng ti cng thy dy c hn. Sut ngy hm y, ng lo khng ti no gi c Pa-ven ni mt ting. Bn lnh i gc. Ti n, chng dn thm mt ngi b bt na vo. Pa-ven nhn ngay ra -lin-nhch, ngi th mc nh my ng. Pa-ven gp anh do thng Hai nm 1917, lc ln sng cch mng x n tn S-p-tp-ca ny. Hi y, trong bao cuc biu tnh mt tinh m , Pa-ven nghe thy ch c mt ngi bn-s-vch ni. Ngi bn-s- vch y chnh l anh -lin-nhch ny y. Anh leo ln hng ro bn ng, ng ra ku gi binh lnh. Pa-ven vn cn in su trong tr nh li kt lun ca anh ta hm y: "Cc bn binh lnh ! Cc bn hy cng i vi nhng ngi bn-svch: h khng bao gi phn li quyn li cc bn!" V t do n by gi, Pa-ven mi gp li ngi th mc y. Ngi anh trng vm v, mp mp, mc chic o s-mi vng bc mu, ngoi khoc o vt-tng c. Thot vo anh a mt chm ch nhn quanh phng giam mt lt. ng c gi sut ngy ngi im khng c ai ni chuyn, chc kh tm lm, nn gi c ngi bn mi tm s ng c c v th. -lin-nhch ngi vo bc vi c va qun thuc ht va hi cn k mi chuyn. Ri anh ngi li gn Pa-ven. - Cn ch c chuyn g k anh nghe vi khng? Lm sao ch li b ri vo y? Nghe Pa-ven tr li nht gng, -lin-nhch bit Pa-ven cha dm tin mnh nn t ni th. Nhng khi hiu Pa-ven b buc ti g ri, i mt thng minh ca ngi th mc ngc nhin chm chm nhn Pa- ven. Anh ngi st cnh Pa-ven:

Trang 89/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Vy ra ch nh tho cho Giu-kh-rai phi khng? , ra th y. Anh cng khng bit l chng tm c ch. Pa-ven sng st, chng tay nhm dy: - Giu-kh-rai? Giu-kh-rai no? Ti khng bit g ht. T nhin v c c gn ti vo cho ngi ta... Nhng -lin-nhch mm ci, nhch li gn, ni nh: - Thi ch, vi anh ch ng chi mi th. Anh cn bit hn ch na c. V -lin-nhch ni kh hn c gi khi nghe thy : - Chnh anh a Giu-kh-rai i trn. Anh y gi th chc chu lm ri. Giu-kh-rai k ht chuyn em cho anh nghe. Suy ngh mt lt, -lin-nhch ni thm: - Cn ch th ch cng y. Song c xt vic ch cn y th ti liu ca n v ch chng c qui g u. C th ni l cng chng c g ng ngi lm. Ngi th mc ni xong, ci o vt-tng ri xung sn, ngi ln, da lng vo tng v li cun iu thuc na. Nhng li va ri ca -lin-nhch lm cho Pa- ven hiu: -lin-nhch l ngi ca ta, r lm. , nu anh y a Giu-kh-rai i trn th tc l.... n chp ti th Pa-ven c bit l -lin-nhch b bt v ti tuyn truyn ch vn. Chng tm c qu tang anh ang pht truyn n ca y ban cch mng ton tnh ku gi binh lnh ngy u hng v chy sang hng ng qun . -lin-nhch vn l ngi thn trng, nn ch k cho Pa-ven mt s chuyn thi. Anh ngh thm: "Ai m bit trc c. Nu cu b b chng ly st thng nng sng m nn cho th.. . Cu ta hy cn non lm". Ti khuya, hai ngi sa son i ng, -lin-nhch mi t ni lo lng ca mnh trong mt cu chuyn ngn gn: - Pa-ven , tnh cnh chng mnh c th ni l bi t lm y, mc cng ri. nh phi i xem th no thi. Ngy hm sau, li thm ngi b bt na vo: bc th co Den-xe c hai tai nh tai voi, c ngng, c tnh ai cng bit mt. Bc ta hoa tay ma chn nng ny k b b vi -lin-nhch: - y chuyn th ny y. Lo Phc, lo B-lup- tanh, lo T-rc-ten-be nh mang l vt n cho mng u lnh trng. Ti bo h: cc ng mun dng l vt cho ngi ta th cc ng c vic mang. Cn nh a kin ngh th ai thay mt c m dn Do-thi ny m k vo? Ni cc ngi tha li: c a ch no k. Bn h k v h tnh chuyn c li cho h. Phc c ca hng. T-rc-ten-be c my xay. Cn ti th c g? Nhng ngi ngho i khc c g? Bn kh rch o m chng ti chng c cc kh g c. Nhng, khn ni, ti ch c c ci li di m thi. Chng l ngy hm nay c mt ng i vo hng ti co mt. ng ta thuc o qun mi ko

Trang 90/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

vo y. Ti hi ng ta: "Tha ng bo gim chu, u lnh trng liu c bit dn Do-thi y b cn khng ? Ngi c tip mt on i biu Do thi ln ku vi ngi khng, ng nh?" T thu cha sinh m , ci li ti lm hi ti bao ln ri. B con th on xem? Ti co cho ng ta, bi kem xoa phn p , tm tt, dng ton th thng ho hng. Th ri ng ta tr cng ti nh th no? ng ta ng dy, ng l tr tin cng cho ti th tri li, ng ta bt ngay ti v ti "tuyn truyn chng chnh ph. V Den-xe nm tay m ngc thnh thch: "Tuyn truyn ci g ch? No ti c ni ci g? Ti ch hi mt cu thng thi... Th m ngi ta li tng ti vo nh giam..." Den-xe tc ti, nm ly khuy o -lin-nhch vn vn, lc th ko tay ny, lc ko tay kia ca - lin-nhch. -lin-nhch khng nhn c ci trc cn nng ny ca Den-xe. Khi bc th co dt li, anh nghim nt mt: - Bc Den-xe ny, bc cng l ngi hiu bit y, th m c lc bc li di dt n th c. Bc tng l lc m mm ni cho sng li hay sao. Ti khng c khuyn bc t dn xc vo y u nh. Den-xe nhn -lin-nhch hiu v phy tay tht vng. Gia lc y ca m; ngi ta y m n b nu ru vo. M ang chi thm t thng lnh C-dc gii m: - Tri nh thnh vt c l chng my vi thng quan nh chng my na. Ru ca tao, n nc cho cn, ri chy xc n ra! Tn lnh gc ng ca li, ting then ci lch cch. M hng ru ngi xung bc. ng lo ni a ngay: - Sao, m lm iu kia li vo y ? Mi m ngi chi, lm khch ca b con chng ti vy. M ta ngut ng gi, v ly gi qun o, ri ngi pht xung sn bn cnh -lin-nhch. Chng li nht m, sau khi tc ca m my chai "cay. Bng dng c ting ng ngoi ca bt gc; ri c ting ai ra lnh hch dch. Nhng ngi b giam u quay u ng ra ca. * qung trng, gn ci nh th nh, cao lu nghu, c thp chung rt c, ang din ra mt tr l thng cha tng c thnh ph ny: bn ngy diu binh. Nhng n v ca s on b binh, sng ng nai nt t u n chn, ng thnh i hnh ch nht, u rm rp trn ba mt qung trng. ng trc, ba trung on b binh ng theo i hnh vung ko di t cng nh th n sut dc hng giu trng hc. Mt m ngi hp thnh mt khi mu xm bn, i m st trng nh qu da hu b i p sp ly u, ng sp hng thng, sng cm tay dng bn hng, bng n cun y ngi. y l s on thin chin nht ca nn "c chnh. Chng n mc chng v ly nhng kho qun

Trang 91/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

o ca qun i Nga hong c. S qun ny hn mt na l con nh cu-lc, nhng qun th ght chnh quyn X-vit ra mt. Qun phn ng Nga trng nm s on ny vo th trn S-p-tp-ca bo v u mi ng xe la c tnh cht chin lc trng yu bc nht ny. T S-p-tp-ca c ng st i nm ng. i vi Pt-lu-ra, mt S-p-tp-ca tc l mt tt c. Chnh th "c chnh ca chng th l ch cn mnh t t xu ny. Th ca "c chnh" by gi phi ng th trn Vi-nht-xa nh b. Tn "u lnh trng nh thn hnh n duyt cc n v. Qun lnh sn sng n hn. hng cui, xp cho khut mt vo tn x qung trng l trung on lnh mi ng vin. m thanh nin y chn khng giy, qun o tp nham kiu, mu; nhng chng dn qu y b bn ngy sc vo tn lng ko khi nm hay tm ngay gia ng trong nhng m cn bt lnh, chng c bng d no i nh nhau c. H ni vi nhau: - Ai di g! Bn s quan ca Pt-lu-ra ch t c kt qu l p gii h vo thnh ph, chia ra thnh cc i i v tiu on, ri n sng vo tay h. Nhng ngay ngy hm sau mt Phn ba s bin mt, s cn li mi ngy mt t i. Pht ngay giy cho lp thanh nin th qu l di, v li giy ca bn ngy c nhiu lm u, nn chng lin ra lnh i ln tp trung phi mang km theo c giy. Kt qu rt ng nghnh. V nhng ngi b bt lm lnh y o u ra giy, ngay mnh gi rch buc lt, buc dy thp dnh c ly chn cng chng c na l. Chng nh dn h i chn t ra tham gia cuc duyt binh cn hn. Sau b binh l n trung on k binh ca G- lp. Bn ny ng n ng gi m ng dn ph ang t m. Ai cng mun xem duyt binh th no. "u lnh trng sp n ni ri. Thnh ph ny my khi c duyt binh nh th. Cho nn dn ph khng ai mun b qua tr vui khng mt tin ny. Trn nhng bc thm nh th, bn v quan, bn chc tc, hai con gi lo gio trng, mt m cc vin gio hc U-c-ren, mt nhm C-dc "t do, vin th trng ngi hi g lng, - tm li l m thng lu ca "x hi" y. Trong s c tn tng thanh tra b binh, mc qun phc. Chnh hn ta ch huy cuc duyt binh hm nay. Trong nh th, lo c Vt-xi-li, mc o chu, chun b lm l. Ngi ta chun b n tip Pt-lu-ra long trng lm. C mang c c vng xanh da tri n na. Lnh mi hm nay phi tuyn th trc mt "u lnh trng. Tn ch huy s on ngi trn chic xe "Pho" tng, rc sn, li st, chy v pha nh ga n Ptlu-ra. Lo tng thanh tra b binh ra hiu gi g quan nm Sc-nhc mnh khnh, c t ru mp vnh ln rt iu:

Trang 92/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Anh ly mt ngi i theo. Chy v on b v hu cn kim tra li. B tr cho sch mt, cho tm tt u vo y Nu y c bn t th sng lc li xem. Bn lem nhem th tng c ra nh. Sc-nhc rp chn ng nghim cho, ri cng mt tn quan ba phi nga v on b. Tn thanh tra quay li vn v hi a con gi ln lo c o: - Cn cm nc th no, c? Chu tt ri ch? - Ngi khng lo, c quan gim binh thn n trng nom ri . - Con ny p li, hai mt thm thung m ui nhn tn thanh tra p trai kia. Bng tt c no ng ln: mt tn k binh ci rp trn bm nga, phi ti. Hn vy tay v ku ln: - n ri ! Tn thanh tra lin h: - ng vo hng! Bn cai i chy v ch. Khi chic xe -t "Pho" th hn h hn hn bn thm nh th, nhc c bi: X U-c-ren vn sng mi. "u lnh trng Pt-lu-ra theo sau tn s on trng; nng n bc ra khi xe. Y ngi tm thc, u bu cm chc trn ci c gay, mc o C-dc xanh bng d tt; lng tht dy da vng, git khu B-rao-ninh nh xu bn hng ng trong ti bng da hu ln. u y i m li trai kiu "K- ren-ski": c mang huy hiu ci inh ba sn men. Trng hnh dng Xi-mn Ptlu-ra chng c tng nh binh t no. V bc tc, y nghe tn thanh tra bo co rt ngn. Sau tn th trng c chc t. Pt-lu-ra l ng nghe; qua u tn th trng, y nhn xung cc trung on qun trc mt sp thng hng. Y gt u ra hiu cho tn thanh tra: - Cho bt u duyt binh. Y leo ln mt ci bc nh gn ct c h ht vi lnh mi pht. Y ni khng hng lm, khng c hng, v i ng mt. Y ni xong th rp theo lnh ch huy, qun lnh reo ln: "Vinh quang! Vinh quang!". Y bc xung v ly khn lau trn ri cng vi tn thanh tra v tn s on trng duyt cc n v. Khi i qua nhng hng lnh mi ng vin, y nheo mt khinh b, cn mi t v bc mnh. Duyt binh gn xong, th on lnh mi ng vin tng trung i mt, hng ng loc choc, i gn ti ct c ch lo c Vt-xi-li tay cm sch bn ng lm php, bn lnh hn sch bn, ri

Trang 93/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

hn vo mt gc l c. ang lc lm l th xy ra mt chuyn bt ng. Mt on i biu khng bit u mc ra, len li vo qung trng, l l ti tn ch Pt-lu-ra. i u l lo B-lp-tanh, li g giu s, l m b l vt. Theo sau l lo ch hiu tp ha Phc v ba tn li bun to khc. B-lp-tanh khm nm ci rp lng dng l vt cho Pt-lu-ra: - Ton dn Do-thi chng ti knh cn cho mng ngi Quc trng, i n cao dy ca ngi v t lng sng bi ngi. Knh mong ngi chp nhn cho t chc t ca chng ti. Tn i ng bn nhn l vt, Pt-lu-ra lic qua t chc t, ri lm bm: - c Va lc y th lo Phc len ln ngay: - Bm tng cng, chng con cn c ly ngi thi n cho chng con c lm n bun bn v che ch cho chng con l ngi Do-thi khi b nhng cuc cn Do-thi - Lo Phc kh khn mi mi dm ni n ting "cn Do-thi" ny. Pt-lu-ra, mt hm hm, cau my kh chu. - Qun i ta khng c cn Do-thi, cc ngi phi bit th mi c. Lo Phc bung thng tay, tiu nghu. Pt-lu-ra nhn vai bc tc, cu ci on i biu rt chng ny. Y quay pht li. ng sau y, G-lp ang mm mi cn ru mp en s. - i t dn ku v lnh ca ng. ng phi xt xem v sao dn ku, v thi hnh nhng bin php cn thit. - Ri hn quay li tn thanh tra ra lnh: Bt u cho diu binh. on i biu v phc c ng u li chm trn G-lp y, bn vi vng tm cch li i. Lc by gi, mi ngi i xem u ch vo bn lnh ang sa son diu binh. Ting ch huy tht ln cc lc. G-lp v mt b ngoi c trn tnh, n u B- lp-tanh, ni nh nhng dn tng ting: - Xo ngay i ch khc, ngoi o. Xo ngay khng ng cho bm tht chng my lm ba-t by gi. Nhc c mt bn hnh khc, v nhng n v u tin v u diu. Khi i ngang qua ch Pt-lura ng, chng h ln hai ting "Vinh quang!" nh ci my, ri quay r sang cc ph bn. i u cc i i l bn cai i mc qun o ka-ki mi, bc ung dung nh i do ph, tay ve vy chic gy ch huy. y l ln u tin bn cai i cm gy, cng nh bn lnh bng sng, c hc li diu binh nh th. Ci ui sau rt l lnh mi ng vin, i loc choc, khng bit bc theo li nh binh, va i va x y nhau. Ting chn t l trn ng nghe lo xo. Cai i chy ngc chy xui gi hng li, nhng

Trang 94/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khng ti no gi c. Khi i i hai i qua, mt g i ra bn phi, mc o s-mi vi th, mi h hc mm nhn "u lnh trng, vp phi g, ng sng soi ra mt ng. Sng ca g qut vo ku n keng mt ci. G lp ngp chc b dy, nhng b dng ngi i sau hn lon ko trn qua p g ta li ng gii ngay xung na. Ngi ng xem thy th ci b ra. C trung i ca g ta ri tung. m lnh cn li i sau tn lon. G thanh nin ri ro kia nht sng ng dy chy vi theo i mnh. Pt-lu-ra thy cnh tng chn chng y, quay mt i khng bun nhn na. .Y khng ch cho hng qun i diu ht b i ra xe -t. Tn thanh tra chy theo sau khm nm hi: - c u lnh trng, ngi khng li xi cm ? Pt-lu-ra tht ra ting gn ln: - Khng. Trong s nhng ngi tro ln hang giu st cao nh th ng xem diu binh c Xc-gy, Va-lia v C-lim-ca. Xc-gy tay bu chc ly ct giu, i mt hn hc nhn bn ng di thm. - Va-li-a i, ta i v thi ! H mn n ni ri. Xc-gy tay bung song st tt xung, ging khiu khch, ni rt to. Nhng ngi ng xem nghe cu ni, kinh ngc ngoi c li nhn. Xc-gy thn nhin, khng n ai, c i thng ra ca. Em gi anh v C-lim-ca i theo sau. * Quan nm Sc-nhc v mt quan ba i theo phi nga n n gim binh, nhy pht xung. Chng a nga cho tn lnh hu, ri hc tc i vo tri v s. Sc-nhc ging hch dch hi tn lnh gc: - n trng u? Tn lnh p ng: - Con khng bit, ng n i u ri y . Sc-nhc a mt nhn mt vng gian phng gc ln xn, bn thu, nhn nhng ging, chn m xc xch, trn c my tn lnh C-dc pht ph nm chng gng. C cp trn vo m bn chng cng khng thm ng dy na. Sc-nhc tht ln: - Sao bn nh chung b th ny? - Hn la bn lnh ang nm: - Bn bay nm y lm g nh n ln x mi xong th?

Trang 95/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Mt tn lnh C-dc ngi nhm dy, mt ci nh ngi n qu no, ri l nh bc tc: - Lm g m tht ln th? Chng ti cng c mm bit tht c c. Sc-nhc chm ln: - A, my lo, my c bit my ni vi ai khng? ngu nh b! Tao l i t Sc-nhc y. Hiu cha? ch cht ! ng dy ngay lp tc khng c roi ny ng qut ngay vo lng by gi. - Sc-nhc nng tit lng ln ln. - ng hn cho chng my mt pht, chng my phi tc khc vt ngay nhng th bn thu ny i, dn li ging, ri ngi li cho ra ngi mt t. B i g m nh th. Chng phi lnh C- dc na, m tht l mt l cp ng. Sc-nhc tc gin ti cao ; ng phi chu rc gia ng, hn bc qu ly chn ngay. Tn quan ba cng ph ha theo, chi ra lung tung, qut roi vun vt vo khng kh, ui nhng tn lnh ang nm b dy. - c "u lnh trng ang duyt binh. Ngi c th gh vo y. Qun bay hot ln xem no, mau ln! Bn lnh nhn ra cu chuyn tr nn quan trng, khng phi tr a, c th n n tht v uy danh Sc-nhc th ai m khng bit na. Chng chy i dn dp nhn nho ln nh ngi phi bng. Cng vic bt u chy hng. Tn quan ba ngh vi Sc-nhc: - By gi ta i xem li bn t. Chng hiu chng nht nhng ai y! Nh ra c "u lnh trng ngi ng vo, th li c chuyn mt. Sc-nhc hi tn gc: - a no cm cha kha? M ngay nh pha xem no! Tn qun c chy vi li, m ca. Lo quan nm vn qut m m: - n trng sao i u mt mt! C ta ch mi hn hay sao? Ri Sc-nhc ra lnh: - i tm n trng gi v y cho ta. Tp hp i v s ra sn, sp thng hng li...Ti sao sng khng c li l? Tn qun phn trn: - Bm quan, chng con mi i n hm qua. Ni ri, hn chy ra ca, i tm n trng. Tn quan ba ly chn y ca nh pha. Mt vi ngi ngi sn ng nhm dy, nhng ngi

Trang 96/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khc vn nm. Sc-nhc ra lnh: - M ca ra, y ti qu. Hn nhn k tng mt ngi b giam. - Lm sao m b giam? Hn quc mt hi ng c gi ang ngi trn bc. C ny ng dy, xc li ci qun, ging lp bp s st tr li p ng: - Bm ngi, lo khng bit. Lo thy dn n y th y. nh lo mt con nga, lo c ti g u. Tn quan ba ngt li: - Mt con nga ca ai? - Nga ca qun i . Cc ng quyn ng nh lo bn n i ly tin ung ru v by gi li ti cho lo. Sc-nhc lic mt rt nhanh, nhn ng gi t u n chn v nhn vai bc mnh: - Nht qun o, ri xo. - Sc-nhc qut ln th, ri quay li m nu ru. ng lo vn cha tin l chng tha mnh, quay li pha tn quan ba, chp chp cp mt l hi li: - Tha, th lo c v ? Tn quan ba gt u: - , bc i ngay cho rnh. ng lo vi v ly ci ti treo bc, ri lch ra ca li mt. Sc-nhc hi n m nu ru: - Cn m kia, sao m b giam y? M hng ru nhai nghin ngu cho ht ming ba-t, ri ni huyn thuyn: - Bm quan ln, tht oan con. Con ga. - Cc ng y n nh con ung ru, ri bt giam con. Sc-nhc hi: - Tao nghe ra l m bn ru ch g? M ta ly lm pht.,, ku ca: - Sao gi l bn c ? Nh ng n trng y ly ca con bn chai, m khng tr xu no c.

Trang 97/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Cc ng y th c, ung ri qut. Th cn gi l bun bn sao c na . - Thi! Ta hiu ri? M ct i u th ct, nhanh ln. M ta khng l quan ngy phi nhc li lnh ca chng ln th hai na, v ly ci thng, ci ly cm n ri rt, ri i git li ra ca. - a t cc quan. Xin tri pht ph h cc ngi c mnh khe. -lin-nhch trn xoe mt nhn tn hi kch . Khng ai trong nhng ngi t y cn hiu nh . th l th no. Ch r mt iu: chc bn mi n l ch huy cao cp g y nn mi c quyn th t nh vy. Sc-nhc hi n -lin-nhch: - Cn tn kia, ti sao my b bt? Tn quan ba tht ln: - ng dy! Trc mt i t phi ng dy! -lin-nhch nng n, chm chp ng dy. Sc-nhc hi li: - Tao hi my ti sao b bt? -lin-nhch nhn b ru mp vnh ca tn quan nm n my giy, nhn ci mt co nhn ca hn, ri nhn ci m li trai mi kiu "K-ren-ki" c nh huy hiu sn men. Bng nhin mt ngh to bo thong qua trong c: "May ra c th n tin y?" V anh ni ra ngh va vt n trong u: - Ti b bt v ti i chi sau tm gi ti. Ton thn cng thng n au n, anh ch i. - Th m hm i lm g? - Bm lc y cha khuya, mi c mi mt gi thi . Ming ni m bng vn khng tin l thot c. Nhng u gi anh run ln khi nghe ting qut cc lc: - Ct! Anh qun khuy c chic o vt-tng, c th i ra ca. Lo quan ba hi sang ngi khc. Pa-ven l ngi cui cng. Anh ang ngi trn sn, rt i bng hong khng hiu chuyn ra lm sao na, cng khng thi gi ngm ngh ti sao chng li tha c -lin-nhch ra c. Khng th no m hiu c. Chng th tt c hay sao. Nhng sao li th -lin-nhch?... -

Trang 98/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

lin-nhch bo vi chng l b bt v i chi khuya... Pa-ven vt hiu ra. Tn quan nm hi n lt bc th co Den-xe gy nhom. Vn mt cu hi i hi li : - Cn my, sao b bt? Den-xe mt ti mt, hi hp, hng mu tr li: - Cc ng y bo con tuyn truyn, con khng hiu con tuyn truyn ci g c. Sc-nhc vnh tai ln nghe: - Ci g? Ci g? Tuyn truyn ? My tuyn truyn ci g? Den-xe khoa tay khng hiu ra sao: - Con c bit u, con ch ni ngi ta ly ch k vo bn n ku ca dn Do-thi a ln c "u lnh trng". Tn quan ba v Sc-nhc nhch li gn Den-xe: - n ku g? - D n xin cm cn Do-thi. Ngi cng bit y va c mt cuc cn gh ngi. Dn chng khip m. Sc-nhc ngt li: - Ta hiu ri. c mun c n ku chng tao s tho n ku cho my, Do-thi mt kip. Ri Sc-nhc quay li bo tn quan ba: - Gi qun ny cho ta cn thn, em dn xa i, a n v ban tham mu; ta s ni chuyn thng vi n xem chnh a no u tu ci vic n ku ny. Den-xe chc nhoi ln ci, song roi nga ca tn quan ba qut vo lng: - Cm mm, thng ch cht. Bc th co au nhn mt li, li v gc phng; mi run ln c nn ting khc nc ln c. Khi cnh cui din ra th Pa-ven ng dy. Trong nh giam ch cn mnh anh v Den-xe. Sc-nhc ng trc Pa-ven, ging hai mt en hau hu nhn anh t u n chn: - Thng ny, chuyn g th? Ting Pa-ven p nhanh: - Con ct mt ming yn nga lm giy. Tn quan nm khng hiu hi li:

Trang 99/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Yn nga no? - C hai ng lnh C-dc ng nh con, con cht di ct chic yn nga c lm giy, cho nn cc ng lnh C-dc bt con em n y. - V hng ln, vi hy vng ngy ngt c tr li t do, Pa-ven ni thm: - Nu con bit l khng c ly th... Lo quan nm nhn Pa-ven, bu mi khinh b: - Khng hiu lo n trng gim binh lm ci ngng g? Tht tri m hiu c ra lm sao! Bt giam c nhng ca qu tht? - Ri hn quay ra ca, ht Pa-ven: - Thi cho my v nh v ni vi b my cho my ci pht vo mng t. Ranh con, xo! Pa-ven cn ng l tai mnh nghe nhm v con tim nh mun nhy ra khi lng ngc, anh nht ci o vt tng ca -lin-nhch b ri trn sn, ri chy ra ca. Anh qua phng gc v theo sau Sc-nhc ang i ra, anh vt qua sn, ri chy qua cng st v ra ng ci. Trong nh giam ch cn li bc th co Den-xe en i. au bun t ti, bc a mt nhn chung quanh. Theo bn nng, bc i my bc ra ca, nhng mt tn lnh gc vo khp ca, kha tri li v ngi trn chic gh u chn ngay . ng trn thm nh giam, Sc-nhc rt ly lm hi lng, ni vi tn quan ba: - Tht may m chng mnh ng n y. My xem chng nht vo y cc nhi b i. Mnh phi cho tn n trng gim binh ngi t t nht l hai tun mi c. Thi, ta i ch! Tn qun tp hp sn lnh ca n sp hng c ngoi sn. Thy tn quan nm, hn chy li bo co: - Bm quan i t, doanh tri xp dn xong u vo y ri ! Sc-nhc cho chn vo bn p, nhy pht ln yn nga. Cn tn quan ba th vn loay hoay vi con nga bt kham ca n. Sc-nhc va ln dy cng, va bo tn i: - My bo vi n trng gim binh l tao th ht c l ch cht m hn thu nht by lu nay. My ni thm vi hn l tao s cho hn ngi t hai tun v ti bn thu y. Cn thng ang b nht kia th iu ngay lp tc sang tham mu. Chng bay th chun b cho sn sng! Tn i p li, tay a ln ngang vnh m: - Xin tun lnh quan i t. Tn quan nm thc nga cng vi tn quan ba phi li qung trng, nhng diu binh xong t lu ri. * Chy qua c by nh th Pa-ven dng li. Khng cn sc m chy tip na. Nhng ngy i kht b giam trong phng ngt ngt lm Pa-ven kit sc. V nh th khng c. n nh B-ru-gic th nh ra c ai bit l c th lm lin ly, tan ca nt nh bn. Vy

Trang 100/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

th i u by gi? Anh khng bit lm th no, c chy, nhng vn rau v sn sau cc nh li li sau anh. Mi n khi chm ngi vo hng ro nh ai , Pa-ven mi sc tnh. Pa-ven ng sng li sng st: sau hng ro cao m mnh ang ng ta lng y li chnh l vn nh ng chnh kim lm. Ha ra i chn mi d ca mnh li a mnh n y. Mnh nh bng n y hay sao y nh? Khng. Nhng ti sao mnh li ng ngay trc bit th ny m khng dng chn ng li ch khc? Anh khng ti no tr li c cu hi . Phi kim ch no ngh chn ci , ri cn ngh cch i xa na. Trong vn ny c mt vm cy rt kn, np vo y chng ai thy c u. Pa-ven nhy ln, bm ly mp mt thanh g, tro ln hng ro ri tt sang bn kia. Anh a mt nhn mi nh thp thong sau rng cy ri i thng n vm cy. Nhng ch vm cy trng tri qu. Do h cn c nho di ph kn, gi th cy ci tr tri. Anh nh quay ra, nhng mun qu ri: ting ch sa d di sau lng. Mt con ch to t trong nh ang chy hng hc theo li i y l, x ra cn anh, sa oang c vn ln. Pa-ven ng th th. N nhy x vo nhng b Pa-ven ly chn . Con ch lng ln chc nhy vo ln na. Tht cng chng bit ri s ra sao, nu lc khng c ting ai qu quen thuc lanh lnh la ln: - T-r-do, chy li y no! T-nhi-a chy ra, cm ly vng xch c li con ch T-r-do li, ri ni vi bng ngi ang ng bn hng ro: - Anh lm th no m vo y c? Con ch ny hay cn lm y. May m ti... T-nhi-a cha ni ht cu im bt, mt m to nhn. Anh chng tr tui khng r lm sao vo y c ny ging Pa-ven qu! Bng kia ng y, kh hi li: - Em... c khng nhn ra ti sao? T-nhi-a reo ln mt ting v b li ch Pa-ven: - Anh Pa-v-lu-sa, anh y ? Con ch T-r-do nghe ting ch ku tng l ra hiu cho cn, bn nhy x ln. - Khng c cn, i! T-r-do b T-nhi-a cho my ci, hc hc cp ui chy vo trong nh. T-nhi-a nm ly tay Pa-ven hi:

Trang 101/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Anh c tha hay sao? - Th em cng bit chuyn ? T-nhi-a khng nn c ni hi hp, cm ng, tr li cu mt: - Em bit ht, Li-da k cho em nghe. Nhng anh lm th no ra c? Ngi ta tha anh hay sao? Pa-ven tr li, ging mt mi: - Chng tha nhm, em . Anh trn khi nh pha. Chc by gi chng ang truy n. Anh cng khng nh n y. Tnh c trng thy vm cy kia anh tnh vo n ngh mt lt. - Ri nh xin li, Pa- ven ni thm: - Anh mt lm ! T-nhi-a nhn anh mt lc lu, chan cha tnh thng, tru mn mn nng, va lo lng, va vui sng... T-nhi-a sit cht tay Pa-ven: - Anh Pa-ven, anh Pa-ven yu qu, anh Pa-ven thn thit b bng ca em, em yu anh...anh c hiu em khng? Anh rt bng ca em. Ti sao ti hm n anh li ng ng b v? Gi anh phi vo nh em. Em gi anh li, khng cho anh i na u. Anh nh em yn n. Anh y n bao gi yn th thi. Pa-ven lc u: - Nh chng tm thy anh nh em th lm th no? Anh khng th vo nh em c. Tay T-nhi-a cng sit cht, mi di rung rung, mt sng ln. - Anh khng vo th chng bao gi anh cn gp c em na. Vi li, anh A-r-chom khng c nh, anh y b chng p gii i li xe ri. Cc anh cng nhn xe la u b chng bt i lm c. Anh tnh i u by gi mi c? Pa-ven hiu thu lng T-nhi-a lo lng, nhng mi lo s c th gieo tai v cho ngi con gi m anh yu du khin anh ngn ngi. Bao nhiu th thch lm anh kit sc mt l, bng i nh co lm Pa- ven khng cng li c na: anh nghe theo. Trong khi Pa-ven ng lng gh di bung T-nhi- a, th T-nhi-a xung ni chuyn vi m di bp: - M i, trn bung con c anh Pa-ven Ca-r-sa- ghin l hc tr con, m nh ra ch? Con khng dm giu m iu g. Anh y b bt v nh tho cho mt ngi lnh thy bn-s-vch. Anh y va trn ra c, nhng khng c ni no n c.- Ging T-nhi-a bt u run: - M i, con xin php m ng anh y nh nh ta, con van m! i mt T-nhi-a van ln nhn m. B m th nhn mt con nh d xt. - c m cng chng cm con. Song con cho cu ta vo u mi c?

Trang 102/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

T-nhi-a mt, bi ri, hi hp tr li: - anh y trong bung con, ngh trn gh di. Song m ng ni g vi cu vi, m nh. M nhn thng vo mt con: - Con by lu nay khc mi, th ra l v n y? - Vng . - Nhng n mi t tui u! T-nhi-a nng rut, mn m rt tay o s-mi ang mc. - Vng, song nu anh y khng trn c th cng b em bn nh ngi ln vy. Pa-ven trong nh lm b m khng c yn tm. B lo lng v chuyn Pa-ven b bt, m Tnhi-a th r rng l cm mn cu b ri v b cng lo lng v b hon ton khng bit g v Pa-ven ht. Cn T-nhi-a th bn tu tt: - Phi cho anh y tm, m . By gi con lo cho anh y tm ngay. Anh y bn nh ngi th mi l ra... lu lm ri, anh y c c tm ra g u. T-nhi-a vi v chy i un nc, sp qun o v khi phi ni nhiu vi Pa-ven, c ng ng dt tay anh, dn vo bung tm. - Anh phi thay ht qun o i. Qun o anh phi git mi c. Anh ly qun o kia m thay. V T-nhi-a ch ci o lnh thy c trng k dc, ci qun ng rng thng thnh gp cn thn trn gh. Pa-ven a mt ngc nhin nhn chung quanh. T-nhi-a mm ci: - y l qun o gi trai ngy hi tr hnh ca em, chc anh mc va. Thi em anh tm nh. Em xung dn cm anh n. Ni ri ng sp ca. Pa-ven ch cn bit lm theo li T-nhi-a ci qun o ra v nhy vo chu tm. Mt gi sau, b m, T-nhi-a v Pa-ven ngi n cm di bp. i qu, Pa-ven n ht a th ba m khng . Mi u c mt b m T-nhi-a, Pa-ven cng ngng, nhng sau thy b nim n, anh m dn ra. Cm xong, c ba ngi sang bung T-nhi-a. M T-nhi-a hi han Pa-ven, anh k cho b nghe nhng bc gian trun ca mnh. Nghe xong, m T-nhi-a hi: - Th em nh th no by gi? Pa-ven suy ngh:

Trang 103/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Con nh gp anh A-r-chom con, ri i khi y. - i u? - Con nh i U-mn hay i Ki-p. Con cha bit i u Nhng chc chn l phi i khi y mi c. Pa-ven khng ti no ng c s phn mnh c th thay i nhanh nh th. Sng cn b nht nh giam, by gi bn T-nhi-a ri, mc qun o mi tinh v ci chnh l c t do. Cuc i i khi xoay hn chiu li nh th y: lc th bng ti m mt trm kn cuc i, lc th nh sng mt tri li ti vui ci vi bn. Nu khng c mi lo b bt li th lc ny Pa-ven cm thy ng l sung sng hon ton ri. Nhng chnh ngay gia lc ny, lc anh ang ci nh rng ri v yn tnh ny, th chng c th bt li anh ngay y. Phi liu i, n u cng c, ng li y na. Nhng no bng c mun ri ni ny u! Tht l oi om ! Lc c truyn v anh hng Ga-ri-ban- i th m tht! C m c c nh Gari-ban-i. Tuy bit i ng ta gian kh lm, b ui khp th gii, nhng vn thm cuc i . Th m nm mi tra tn gh khip mi c by ngy m thy di ng ng nh n c nm trng ri. Xem th th ra mnh chng c tng anh hng. T-nhi-a ng u v pha Pa-ven hi: - Anh ang ngh g th, anh? Pa-ven c cm tng nh i mt ca ngi yu xanh thm thm v cng tn. - T-nhi-a i, em c mun anh k v Kh-ri-chi-na cho em nghe khng? T-nhi-a on : - Anh k i. - V t hm y, Kh-ri-chi-na khng tr li na. on cui ca cu chuyn, Pa-ven kh khn mi mi k nt c. Trong phng tch mch, ch c ting ng h ku tch tc u u... T-nhi-a ci u, cn cht mi, c gi khi bt ting khc. Pa-ven nhn ngi yu, ging qu quyt: - Anh phi i ngay hm nay. - Khng, khng, hm nay anh khng i u c. Nhng ngn tay thon thon m p ca T-nhi-a kh ln mi tc cng ca Pa-ven git tc anh tru mn.

Trang 104/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- T-nhi-a , em phi gip anh. Cn ra s u my xe la hi thm tin tc anh A-r-chom v a mnh giy anh vit cho Xc-gy. Anh c khu sng ngn giu trn t qu. Anh khng th n ly c, nn mun nh Xc-gy n ly h. Em c gip c anh khng? T-nhi-a ng dy: - c anh . Em s i tm Li-da, cng vi c ta vo s u my. Th anh vit cho Xc-gy i, em s a n. Anh y u? Nu anh y mun n gp anh th ni l anh u c? Suy ngh mt lt, Pa-ven p: - C bo anh y chiu nay mang khu sng n vn nh. n khuya, T-nhi-a mi v, Pa-ven ng say. Tay ai vut trn lm Pa-ven thc dy. T-nhi-a ci vui sng: - Anh A-r-chom sp n ngay by gi. Anh y mi i v. C ng c ra Li-da bo m, nn anh y c php ra ngoi mt ting. u my anh y li cn trong s. Em khng th ni c l anh y ch bo anh y n y, em c vic quan trng lm cn nhn anh y. Kia ka, anh y n ri! T-nhi-a chy ra cng. A-r-chom thy Pa-ven cn ng l mt mnh trng nhm, ng sng li ngay trc ca. A-r-chom vo ri. T-nhi-a khp ca li cu mnh b au thng hn nm bn phng giy khi nghe ting. Tay A-r-chom m cht ly Pa-ven, gh em vo lng, lm khp xng Pa-ven ku rng rc: - Em Pp-ca ca anh! * Th l quyt nh ri: mai Pa-ven i. A-r-chom thu xp cho em ngi vo u my do bc B-rugic li i Ca-da-chin. A-r-chom thng ngy tnh kh khan, phi nn nao trong lng v lo lng cho em, khng bit s phn em ra sao. By gi th lng anh dt do vui sng khng sao k xit. - Vy c th em nh. Nm gi sng mai, anh n em nh kho vt liu. Lc cht ci ln tu th em tro ln ngi lun. Anh mun ni chuyn na vi em, song n gi phi v ri. Mai anh li ra tin em i. By gi cc anh b ng vin, ang c bin ch thnh tiu on lnh th xe la, lm vic c lnh mang sng i km y nh di thi gic c vy. Anh t gi em ra v. Bng ti trm xung rt nhanh. Xc-gy s n y bng li cng vo vn. Pa-ven i i li li trong phng ti i Xc-gy n. T-nhi-a v m cn ngi u ging cu T-nhi-a. Pa-ven v Xc-gy gp nhau trong ti: hai bn sit cht tay nhau. C Va-li-a cng n. Ba ngi ni chuyn nh: - Mnh khng mang khu sng n cho cu c. Sn nh cu gi y lnh ngy ng. Xe ngn ngang. Chng t la gia sn. Tht chng lm th no leo ln cy c t qu c c. Khng

Trang 105/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

may th y. Pa-ven ni bn yn lng: - Thi cc cn sng na. C l th cng hay. i ng c sng, n tm c th li mt u. Song khi no ly c th cu phi c ly i nh. Th no cng ly i y. Va-li-a nhch li gn: - Bao gi anh i? - Mai, Va-li-a , vo lc m sng. - Nhng anh lm th no trn ra c, ni cho em nghe vi. Pa-ven th thm k li qua loa chuyn va xy ra. Ba ngi tr tui chia tay nhau thn thit qu. Xc-gy khng a nh mi khi na, lng bi hi cm ng. Ging Va-li-a nghn ngo mi mi tht ra: - Thi, anh i khe mnh, anh Pa-ven nh. ng qun chng em y! Bng hai ngi bn i ra chm ngay vo m ti. Trong nh lng l. Ch c ting ng h bung ting tch tc u u khng mt mi. Pa-ven cng nh T-nhi-a chng ai ngh g n i ng c: ch cn su ting na thi, hai ngi phi xa nhau, v c th s khng bao gi c thy li mt nhau na. Thi gi ngn ngi th ny, k l vi nhau lm sao ht c trm ngn ngh v li ni m mi ngi mang nng trong lng. Tui thiu nin ! Tui thiu nin ti p bit bao, khi bn cn cha bit g n kht vng, m bn ch mi cm thy m h trong nhng ting p gp gp ca tri tim; khi bn tay ca bn run ry, s s, rt nhanh li, v v tnh chm vo ngc ngi bn gi, khi tnh bn ca tui nin thiu cn ngn c lng bn khng i n bc cui ca tnh cm. Cn g trn i c th ngt ngo hn hai cnh tay ngi yu ang qung ln c bn v ci hn ca ai nng chy, nh c lung in pht ra. y l ci hn th hai t khi i tr thn nhau. Ngoi m ra, Pa-ven c c ai u ym bao gi. Tri li anh b n, b nh nhiu. V v th, anh cng cm thy ht sc thm tha s u ym ca T-nhi-a. Sut c cuc i vt v cay nghit, Pa-ven c bao gi bit trn i c nim vui sng y. Ngi con gi ny y l hnh phc ln trn ng i anh i. Anh ngi mi tc thm v tng chng nh nhn thy mt ngi yu. - Anh yu em lm, T-nhi-a . Anh khng th ni ht lng anh vi em c. Anh khng bit ni th no. Bao nhiu ngh qun ht... Tm thn mm mi ny chiu anh ngoan ngon bit bao nhiu. Song tnh bn ca tui thiu nin vn l trn ht! - Em T-nhi-a, bao gi yn hn ri, anh s lm th in. Nu by gi em vn khng ch anh, nu tht em yu anh, ch khng phi ch thch cho vui th anh s l ngi chng tt ca em.

Trang 106/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh s khng bao gi nh em. Nu anh m lm em kh th anh s khng sng lm g. V s m nhau m ng qun i trong lng nhau, i tr ri nhau, m khi ngh n iu g khng tt. i bn cn ha vi nhau s khng bao gi qun nhau, ri mi i ng. Lc y qu na m. Sng sm, m T-nhi-a nh thc Pa-ven dy. Anh nhy thot xung t. Gia lc Pa-ven vo phng tm ly o c ca mnh thay, i giy v khoc chic o vt-tng ca -lin- nhch ra ngoi, th b m nh thc T-nhi-a dy. Hai ngi vi v ra i trong sng mai m t; h i v pha nh ga, vng vo kho ci. A-r-chom ang st rut i hai ngi bn toa than ch y ci. Khi ph ln ph m c u my ln. u my thong th li gn. Bc B-ru-gic t trong ca-bin nhn qua ca s. Pht bit ly ngn ngi. Pa-ven bu chc ly tay vn thang xe, tro bc st ln tu. Ln ri, anh quay nhn li. Hai bng thn yu ng li chn ngang ng tu: thn hnh cao ln ca A-rchom v bn cnh l T-nhi-a thon thon, nh b. Gi mnh nh gin d thi Phn pht vo c o v lm bay ngc m tc bng mu ht d ca T- nhi-a. T-nhi-a vy tay, khng nn c thn thc. A-r-chom lic nhn c b, th di: "Nht nh hai a b phi lng nhau ri. , tay Pa-ven ny, th m bo n cn b bng. Khi con tu khut vo ng ngot, A-r-chom quay li pha T-nhi-a: - T nay, chng ta l ch thn tnh c. V bn tay b nh ca T-nhi-a lt thm trong bn tay to tng ca A-r-chom. T xa vng li ting m m ca con tu chy gp ln.

Trang 107/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 7
mt tun nay, thnh ph b giao thng ho v dy thp gai nh ai ly chung quanh chi cht nh mng nhn, thc cng nh ng u sng di ting n rn ca trng pho v ting gin gi ca nhng lot sng trng. Ch n m khuya lm, ting sng mi im. Nhng chc chc li c vi lot sng v hong m bn x ph tan yn tnh: y l cc v tr tin tiu bn d nhau. T m sng, ngi ta loay hoay bn nhng khu i pho b tr nh ga. Khu sng h ci mm en ra khc n gin d v gh s. Ngi ta li hi h tng vo nhng ci mm y nhng khu Phn ch mi. Ngi lnh pho th git dy; mt t rung chuyn. Cch xa thnh ph ba dm, m trn mt lng do Hng qun chim lnh, n tri ph bay vo r ln trn khng, lm t ht mi th ting, ri ri xung bn tung nhng mnh t vn ln tri. Pho binh t trong sn mt tu vin Ba Lan lu i xy trn ngn i cao gia lng. ng ch y vin qun s ca khu i tn l Da- m-chin ang ng gt, u da vo cng sng, thc chong dy, nt li dy da mang khu M-de cho thm cht, lng nghe ting n bay, ch ting n. Ging ng ch sang sng vang c sn: - Cc ng ch i, dy i thi! Mai ta s ng nt. Cc chin s ng bn nhng khu pho cng vng dy l nh ngi ch huy ca mnh. Ch c Xi-sc l chm, min cng nhc ci u cn ngi ng. - Bn chng n u tht. Cha sng sa ln ri. Qun sc sinh ! Da-m-chin c ci: - Ni lm g chng n, Xi--sc. Qun chng n l nhng Phn t cha gic ng. Chng n c n g gic ng ca cu. Xi -sc cu nhu ngi dy. Vi pht sau pho ta gi khe n ng ng trn sn tu vin v bn ph m m vo thnh ph S-p-tp-ca. Trn ngn ng khi nh my ng, mt tn s quan Pt-lu-ra v tn lnh in thoi leo ln theo bc thang st bc bn trong ng khi nh my, ngi trn sn g bng mnh vn xp li Ngi trn sn cao, chng nhn r chung quanh, c thnh ph nh nm trong lng bn tay chng. T trn ngn ng khi cao y, chng ch huy cho pho bn. Chng thy r tng bc tin lui ca qun ang vy thnh. Ngy hm y, bn hng qun ht sc rn rp. Trong ng nhm nhn hiu "Dt-x thy r nhng n v ca h hnh binh. Trn ng st n ga P-n, on xe la bc st t t tin ln, va i va n pho khng ngt. Sau on tu l nhng hng b binh. Qun m nhiu t xung phong. Song qun nguy b tr bm chc ly ngoi vi thnh ph. Cc giao thng ho bc chy nh ha ngc. Ting n in cung vang m khng trung, nghe c to mi, v nhng lc tn cng th ha thnh mt chui ting gm rn r ln lin tip. V bn tuyn bn-s-vch b n trt xung nh ma l. Khng th trn c sc

Trang 108/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

phn cng cng thng qu sc chu ng ca con ngi y, bn ta phi rt lui li trn chin trng nhng xc khng ng y. Ngy hm y, nhng t tn cng vo thnh ph mi lc mt quyt lit, mt dy. Lc no khng trung cng inh ln nhng lot sng i bc, bn bt chuyn ng. ng t ngn ng khi nh my c th nhn ton th cc mt trn, bn quan trc ngy thy r nhng mi qun bn-svch c lc lo o, np rp xung t, vp ng, song li vng dy tin ln khng g cng ni. Bn gn chim c ton b nh ga. Ngy qun tung ra trn tt c sc d tr, nhng khng th no lp c ch thng mt trn nh ga. Nhng hng qun lng y quyt tm mnh lit o o tin vo cc ph quanh nh ga. Trung on ngy th ba c nhim v gi nh ga b t kch c lit bt ra khi nhng v tr cui cng, b dn ra khi nhng vn rau, khm cy m chng b tr, b chia ct t tung, vi rt chy v pha trung tm thnh ph. Hng qun khng cho qun ch kp hon hn, khng cho chng c thi gi ngh chn, c xng ln dng li l qut ht mi sc khng c v trn vo cc ph nh ngn triu bng bng. Khng cn sc mnh no trn i c th gi Xc- gy li di hm nh c na. Anh ang cng c nh v hng xm n di y, nhng chuyn xy ra trn ng ph thc gic anh chy ln, ngi yn khng ti no chu c. Mc m qut theo, Xc-gy nhy ra khi ci hang mt lnh y. Mt chic xe bc st Xa-gai-a-s-ny m m chy qua mt nh, nh n ra t pha m ng cho qun ngy Pt-lu-ra ang hong va b chy tn lon. Mt tn ngy chy trn vo sn nh Xc-gy, vi v cung qut trt ht bao n, m st v khu sng, ri nhy qua tng ln vo m vn rau. Xc-gy nh bo nhn ra ng. Qun Pt-lu-ra c chic xe bc st ym h chy trn theo con ng v pha ga Ty-nam. ng vo ph vng ngt. Bng c mt v qun nhy ra ng ci nm rp xung t bn. Theo sau anh l ngi th hai ri ngi th ba... Xc-gy nhn thy h r lm: h khom mnh va chy va bn. Mt v qun , ngi Trung Quc, nghe i bc n vn c ui ch khng thm nm xung. Anh ta nc da xm mu sng gi, hai mt sng rc, phong phanh manh o ct tay, tht lng eo bng n sng my, hai tay lm lm lu n. Chy nh bay tin trc tt c mi ngi l mt i vin tr mng vc sng lin thanh. y l mi th nht ca qun t nhp vo th x. Lng Xc-gy rn ln vui sng. Anh nhy b ra ng, ln ting h ln: - Hoan h cc ng ch! Ngi v qun Trung Quc bt ng m sm phi cu thiu nin y, t na x ng. Anh chc hng mu gin x li nn cu b, song thy v mt hn h ca Xc-gy th li thi ngay; ging th hn hn, anh qut hi: - Pt-lu-ra? N chy u? Song Xc-gy cn mi chy i ch khc, khng nghe thy anh hi. Xc-gy nhy vo sn nh, v ly khu sng v bao n m tn nguy trt li, khoc vo ngi, ri hi h chy theo on v qun . Mi n khi Hng qun chim lnh xong nh ga Ty-nam, ngi ta mi nhn ra Xcgy. Sau khi chim c my chuyn xe ch n dc v trang b, ui ch chy vo rng, qun dng li ngh ngi v chnh n li i ng. Anh i vin tr gi sng my li gn Xc-gy ngc nhin hi: - ng ch u y? - Em ngi a phng, thnh ph ny. Em i cc ng ch mi.

Trang 109/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh em Hng qun xm quanh ly Xc-gy. Anh Trung Quc mm ci h hng: - Tng ch ny ti bit. Ti gp tng ch y h: "Hoan h cc tng ch. Tng ch y l ngi anh em ta, mt ngi bn-s-vch, tng ch y thanh nin, tt lm. ( Trong cuc ni chin Nga c nhiu ng ch quc t (trong c Trung Quc) tham gia Hng qun chin u bn cnh cng nhn v nng dn X-vit) V anh ta vui sng v vo vai Xc-gy. Lng Xc- gy ro rc sung sng. Hng qun ngay t u nhn Xc-gy nh nhn mt ngi thn. Anh cng vi cc anh Hng qun ging li l trn, xung phong chim ly nh ga. Hng ph rn ln. Dn ph, n lu mt, tc tc ra khi cc hm nh, xm n u ng xem Hng qun ang tin vo. M Xc-gy v Va-li-a nhn thy Xc-gy: ang i trong hng ng Hng qun, u khng m, vai vc sng, ngang lng eo bao n. B m tc gin gi tay ln tri la li. Thng Xc-gy con b m dnh vo chuyn nh nhau! Khng th no nh th c. Th ngh xem: ban ngy ban mt, trc mt tt c hng ph m vai n vc sng i theo ngi ta diu binh. Ri sau ny s ra sao, sau ny xy ra chuyn g th lm th no? Nhng ngh lm b in ngi, khng nn c na, b qut ln: - Xc-gy, c xo ngay v nh khng! V ngay lp tc! My ng li tao bo, thng khn kip kia. Ti toe i b i! V nh ri b dy cho my i nh nhau! V b chy theo con nh li li. Nhng Xc-gy, chnh Xc-gy m b thng cng u bo tai, Xc-gy gm gm nhn b. Anh b mng thn mt, nhc qu, ngt li m: - M la cng chng c! Cn khng v u. V vn ro bc i ln. B m gin si ngi tru tro: - Qun ny lo tht. N dm m mm ni vi m n th y. c, th my ng c b v nh b na nh! Xc-gy khng ngonh mt li: - Con chng v na u. B ng sng bn ng, ng ngc. Nhng chin s da rm nng v ngi bm y bi ng diu qua trc mt b. C ting ai chc nch ni a: - M ng khc, m . Chng con s bu cu y lm chnh y. C trung i ln ci vui v. Hng trc ca i i ct ln ging ng ca mnh m: Cc ng ch i! Ta i u bc.

Trang 110/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ra trn tin, dng cm i ln! Dn thn mnh m ng tin trc. Ti t do ang ch ta. . . Nhng hng khc ht theo rn ri v ging Xc- gy lanh lnh vang ln trong ting ht chung y. Xc-gy tm c mt gia nh mi ca mnh. i i c thm mt li l, li l ca Xcgy. Trn cng bit th nh L-sinh-ski treo mt tm ba trng, c ch: "y ban cch mng. Bn cnh l mt bc tranh p-phch rc: hnh mt chin s Hng qun tr tay v nhn thng vo ngi qua li, di c hng ch: "Anh gia nhp Hng qun cha?. m qua cc cn b ban chnh tr ca s on em dn nhng bc p-phch , nhng tuyn truyn vin khng ni. Ngay cnh l li ku gi u tin ca y ban cch mng gi ton th nhn dn lao ng thnh S-p-tp-ca. "Cc ng ch, B i v sn gii phng thnh ph. Chnh quyn X-vit c lp li Chng ti ku gi ng bo trn tnh. L kht mu bi Do-thi b nh ui. Song mun cho chng khng bao gi tr li na, tiu dit hon ton bn chng, hy tham gia i ng Hng qun. Hy em ht sc ng h chnh quyn ca nhn dn lao ng. T nay vic qun chnh trong thnh ph do T lnh trng n v bo v thnh ph ch huy. Vic dn chnh do y ban cch mng lnh o. Ch tch y ban cch mng -LIN-NHCH" Trong bit th nh L-sinh-ski xut hin nhng ngi mi n. Ting "ng ch mi hm qua ai ni n l mt mng, hm nay i ch no cng nghe thy. Nghe ting "ng ch y, lng mi rn rng xc ng lm sao. -lin-nhch th khng cn bit gic ng, bit ngh ngi l g. Ngi th mc y ang t chc chnh quyn cch mng. Trn cnh ca mt phng nh ca ta bit th, dn mt mnh giy bng bt ch: "ng y. Ni y, ng ch I-g-na-chi--va ang lm vic. I-g- na-chi--va l mt cn b ph n bnh tnh, vng vng. Ban chnh tr s on giao cho ng ch v ng ch -lin-nhch nhim v t chc chnh quyn X-vit Mi qua mt ngy c nhng ngi gip vic ngi trong cc phng giy; ting my ch lch cch; hi ng cung cp lng thc c thnh lp. Ph trch hi ng ny l P-gi-ki, tnh nng ny si ni. Anh lm th my ph xng ng. Vi c tnh kin quyt him c, ngay t nhng ngy u thit lp chnh quyn X-vit, anh cng nhn ngi Ba Lan y ngay bn cng chc cao cp xng ng, mt l giu mt ngm nui th su i vi nhng ngi bn-s-vch.

Trang 111/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trong hi ngh x nghip, anh m mnh tay xung bn, ni vi anh em th, nhng li th cc bng ting Ba Lan, rn chc v khng khoan nhng: - C iu chc chn l cuc i trc y tit hn ri. Cha chng ta, c chng ta na, sut i hng hc lm thu cho thng b tc P-t-ski. Th l lm ri. Chng ta xy nhng ta lu i cho n, th m b tc "ch tn ch knh" ch cho chng ta va vn khi cht i nhn rng, sng nai lng m i lm kh sai cho chng n. Bit bao nhiu nm tri ri, tt c l b tc P- t-ski v c bn hong thn Xan-gt-c ph phn sng bm trn lng chng ta ri? y, trong chng ta khng c khi nhng th Ba Lan b thng P-t-ski bc lt, rc xng, bn ty cng nh bao nhiu anh em th Nga v U-c-ren khc y ? Vy m c bn tay sai ca l qu tc tung ra trong cng nhn nhng tin n xo quyt. Chng n bo chnh quyn X- vit s bp cht tt c mi ngi. y l lun iu vu khng u cng nht, cc ng ch . Cha bao gi anh em th thuc mi thnh Phn dn tc c hng nhiu quyn t do nh ngy nay. Tt c v sn l anh em. Nhng cn i vi bn ch, bn qu tc, i vi ti chng n th ta s bp cht chng li, cc ng ch c th tin nht nh l nh th. Tay anh li vung ln, ri li p mnh xung cnh bn: - K no bt chng ta phi lm mu nhng ngi anh em ca chng ta? Bn vua quan, t bao nhiu th k nay, em nng dn Ba Lan nh dn Th Nh K v bao gi cng em mt dn tc ny xng vo nh git cp ph mt dn tc khc. Bit bao nhiu mng ngi b tn st, bit bao tai ha trt xung u nhn dn. K no cn chuyn git ngi nh vy? C phi chng ta khng? Nhng ri chng ta s lm cho khng cn nhng chuyn nh th na. Bn ht mu loi ngi ht thi ri. Ngi bn-s-vch tung ra khp th gii nhng cu ni lm bn t sn khip s: "V sn ton th gii, lin hip li!" C th chng ta mi cu i chng ta c. C th ta mi hy vng c c ngy mai sung sng, khi tt c th thuyn on kt bn b mt nh. Cc ng ch, hy gia nhp ng cng sn ! Cng s c mt nc Cng ha Ba Lan, nhng l mt nc Cng ha X-vit. Mt nc Cng ha khng c l P-t-ski, l chng n th chng ta s tiu dit n tn gc r. Trong nc Ba Lan X-vit , t chng ta s lm ch. C ai l khng bit bn ngh ca chng ta l B-rnch? Anh y gi c ch nh lm y vin nhn dn ph trch x nghip chng ta. Bi ht chnh thc ca chng ta ni sao? "Nay mai cuc i ca ton dn khc xa. Bao nhiu li quyn tt qua tay mnh". Tht nh th y. Cc ng ch, i vi chng ta s l nhng ngy vui nh hi. Nhng, cc ng ch ng c nghe li ca l rn c giu u! Nu lng tin cy ca giai cp cng nhn ta c th gip chng ta lm c th chng ta s lm cho cc dn tc trn th gii on kt thn yu ln nhau. Nhng li ni mi l , anh ni ra t y lng gin d ca ngi cng nhn. Khi anh ni xong, t trn din n bc xung, m thanh nin ht sc cm tnh nhit lit hoan h anh, biu ng tnh vi anh. Nhng nhng ngi ln tui cha dm cng khai tn thnh. "Bit u y? Nh mai bn-s-vch li rt lui, th ri li phi v ming. Nu khng b treo c th chc t ra cng b ui khi nh my.

Trang 112/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

y vin nhn dn ph trch gio dc l ng gio S-n-p-ski, ngi gy, mnh khnh, b lot chot. Hin nay trong s cc gio vin a phng ch mi c S-n-p-ski l ngi ht lng vi bn-s-vch m thi. i i "cng tc c bit ng i din tr s y ban cch mng, lm trch nhim bo v y ban. Chiu n, mt khu sng my Mc-xim, vi bng n lng thng nh con rn, t chm chm ngay trc ca, sn sng i ph vi mi chuyn bt trc. Bn cnh khu sng my, hai chin s ng gc cm sng trng. N ng ch I-g-na-chi--va n tr s y ban th ngay n ngi v qun tr mng trong s hai ngi . - ng ch bao nhiu tui? - Ti mi su ri. - ng ch ngi a phng? Anh lnh tr mm ci: - Vng, ti vo b i mi hm kia, gia lc ta ang nh vo thnh ph. I-g-na-chi--va nhn k ngi chin s tr: - ng c ra ng ch lm g? - Th my ph. Gia lc y, -lin-nhch cng vi mt qun nhn no na bc vo bit th. N ng ch I-gna-chi- -va quay li ni vi -lin-nhch: - Anh ny, ti tm c ngi cn b t chc cho khu on thanh nin cng sn ri . ng ch ny l ngi a phng. -lin-nhch a mt nhn Xc-gy: - , t ra con bc B-ru-gic! Cn i g na, em i t chc bn tr li. Xc-gy ngc nhin, nhn cc ng ch lnh o: - Th cn i i ti? -lin-nhch chy ln bc thm cn ngoi li: - Vic c bn mnh thu xp. Chiu hm sau, on y a phng ca on thanh nin cng sn U-c-ren c thnh lp. Cuc i mi p n bt ng. Xc-gy b cun vo cn gi lc ca phong tro, say sa hin tt c cho phong tro. Anh chng ngh g n gia nh, tuy nh ngay gn y thi. Xc gy thnh mt ngi bn-s-vch. C n mi ln anh rt trong ti ra xem mng ba trng c ghi dng ch ng cng sn bn-s-vch U-c-ren chng nhn anh l on vin thanh

Trang 113/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nin cng sn v b th cp y. Ai m c khng tin iu th c nhn tht lng Xc-gy khc bit, tht lng eo bao sng may tm bng vi bt trong c khu sng ngn Man-li-khe rt oai, mn qu ca Pa-ven thn thit gi li. l mt th giy chng minh khng g giu sc thuyt phc hn. Ch, cu Pa-ven li khng c y mi tic lm sao! Sut c ngy, Xc-gy chy cng tc ca y ban cch mng giao cho. Gi th n ng ch I-gna-chi- -va ang i anh. Hai ngi s i ln ga, vo ban chnh tr s on, ly ti liu tuyn truyn v sch bo cho y ban cch mng. Xc-gy chy b ra ng. ng ch cn b ban chnh tr ngi xe hi i hai ngi ngay ngoi ca y ban. ng ln ga kh xa. Ban tham mu v ban chnh tr ca s on U-c-ren X-vit th nht ng ngay trn cc toa xe la nh ga. Tranh th lc i ng, I-g-na-chi--va hi Xc-gy: - Hm nay v ngnh ca ch, ch lm c g ri. gy c c s cha? Ch phi tuyn truyn vo cc bn b ca ch, nhng con em cng nhn y. Khng chm tr c, phi t chc ngay nhm thanh nin cng sn. Ngay ngy mai chng ta s tho v cho in li ku gi ca on thanh nin cng sn. Sau tp hp thanh nin mt-tinh rp ht. Lt na n ban chnh tr, ch s gii thiu vi ch c Ri-ta Ut-chi-n-vch. Nu ch khng lm th c ta ph trch cng tc thanh nin th phi. Ri-ta l mt thiu n mi tm tui, tc nu ct ngn, mc chic o va-r ka-ki mi, ngang lng c tht dy da nh bn. Gp Xc-gy, Ri-ta ni cho anh nghe rt nhiu iu mi v ha gip Xc-gy trong cng tc. Khi Xc-gy ra v, Ri-ta a cho anh mt b ti liu dy, v c bit l c giao tn tay anh mt cun sch nh: cng lnh v iu l ca on thanh nin cng sn. Mi ti khuya, n ng ch I-g-na-chi--va v Xc- gy mi v n y ban cch mng. V n ni th Va-li-a ang ng i vn, trng thy anh l gay gt trch ngay: - Gm, anh khng bit xu. Th no, anh nh t b hn nh hay sao? Ti anh cho nn m khc my ngy, thy gin lm. Nu c th mi th khng tt u. - Khng h g u, Va-li-a . Anh tht tnh ht sc bn, khng c thi gi v nh, anh ni tht y. Hm nay na anh cng khng v nh u. Nhng Va-li-a i, anh cn nh em vic ny. Em i vo y. Anh phi ni vi em mi c. Va-li-a kh m nhn ra y l anh mnh na. Xc gy thay i hn, hnh nh c ai bt in vo ngi anh. Xc gy ko em ngi xung gh u y, ri i thng ngay vo cu chuyn. - Chuyn th ny y. Em phi vo on. Em khng hiu ? Vo Lin on thanh nin cng sn. on do anh lm ch tch. Em khng tin ? y c i! Va-li-a c chng minh th v sng st nhn anh: - Em vo on th lm g c? Xc-gy dang rng cnh tay: - Lm g ? Em tng khng c vic cho em lm ? y ny, b c non , my m nay l anh khng ng. Phi ra sc tuyn truyn. N ng ch I-g-na- chi--va bo l s tp hp tt c

Trang 114/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

thanh nin nh ht gii thch cho h bit v chnh quyn X-vit. ng ch y li bo anh phi c din vn. Anh th anh ngh rng n ng ch y lm, v anh chng bit c din vn ra sao, giao cho anh th n hng mt... Sao, em ngh v on th no? - Em khng bit th no. Nu vo th m li cng gin hn na thi. - Va-li-a , em ng c nghe m. M khng hiu t g u. M ch ngh c mt iu: gi rt con ci bn mnh. K th khng phi l m khng a chnh quyn X-vit. Tri li, m cn cm tnh na l ng khc. Song m ch mun cho con ci nh khc nh nhau ngoi mt trn, ch khng phi l con mnh. Nh th c ng khng? Em c nh anh Giu-kh-rai ni g vi chng ta khng? Em th xem Pa-ven, Pa- ven c nghe m cu y u. By gi chng ta c quyn sng cho ra sng. Va-li-a , em khng th t chi vic vo on c. K hai anh em mnh m cng cng tc th tt bit chng no. Em hot ng trong m con gi, cn anh cng tc bn con trai. Cn thng qu C-lim-ca tc , anh s kt np n ngay hm nay. Em quyt nh i no. Sao... em vo hay khng? y quyn sch ny s gii thch tt c cho em mi iu. Xc-gy mc ti ly cun sch a cho em. Va-li- a nhn anh khng ri mt, thp ging hi anh: - Nhng nh bn Pt-lu-ra n tr li th s ra sao h anh? Ln u tin Xc-gy ngh n iu c th xy ra . - N tr li y , anh th th no cng i vi anh em ri. Nhng cn em th th no nh? M chc s kh lm. - Ni n y Xc-gy lng ngi i, im bt. - Anh c ghi tn em vo, anh Xc-gy , nhng gi kn ng cho m bit, cng ng cho ai bit c. Ch ring anh v em bit thi. Em s gip anh mi vic nhng ng cho ai bit c th li hn. - Em ni phi y, Va-li-a . Gia lc , I-g-na-chi--va bc vo phng. - ng ch I-g-na-chi--va, y l Va-li-a, em gi ti. Ti ni chuyn vi Va-li-a v l tng ca ta. Va-li-a hon ton tiu chun vo on, ng ch . Nhng ch phi ci l m chng ti kh tnh. ng ch xem c th kt np Va-li-a m gi kn khng cho ai bit c khng? V gi th ta c phi rt lui, ti th d lm, ti th th no cng vc sng i ri, nhng cn Va-li-a, n thng m khng n ri i c. N ng ch I-g-na-chi--va ngi cnh bn, lng tai nghe Xc-gy, ri ni: - Kt np nh th cng c. M li cng tt na. * Rp ht y cht m thanh nin n o. H thy c p-phch dn bo c mt tinh th ko nhau n y. i nhc ca cng nhn my ng n gip vui. Cng chng hm nay gn nh gm rt hc tr ly-x c trai ln gi, v hc sinh trng tiu hc. H ko nhau n y v mt-tinh th t, m v nghe ni c biu din vn ngh th nhiu. Mn ko ln. ng ch Ra-din b th qun on, ngi nh, gy, mi nhn nhn va mi

Trang 115/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

qun v bc ra sn khu. ng ch ni c thnh gi chm ch nghe, ni v cuc u tranh ang trn lan khp nc v ku gi thanh nin on kt chung quanh ng cng sn. ng ch ni nh mt tay hng bin tht, song bi ni lng cng nhiu danh t phc tp nh "mc-xt chnh phi", "x hi v chng v.v..., nhng ch y tt nhin ngi nghe khng hiu ngha l g c. ng ch ni xong c v tay ran tn thng. ng ch nhng li cho Xc-gy, ri i v ngay. Ci vic m Xc-gy rt ngi n. Bi ni cha chun b xong. "Ni g? Ni v ci g?". Xcgy c ngh ra li m ni, song chng ra c cu g ht, u c o ln ri bi. Ch I-g-na-chi--va ngi bn ch tch kh nhc Xc-gy: "Ni v t chc chi on". Xc-gy lin ni ngay vo cc vn cng tc thc t. - Tt c cc ng ch nghe r ri. By gi chng ta cn thnh lp chi on. Vy ai tn thnh ngh ca ti? C phng tr nn im lng. Ri-ta li cho Xc-gy, Ri-ta bt u ni v t chc thanh nin Mt-xc-va. Cn Xc-gy th ngng nghu ng trnh ra bn. Thi ca ngi nghe c v th i vi vic t chc chi on lm cho Xc-gy thm bi ri. Anh hn hc nhn c ta. Ri-ta ni, thnh gi cng khng ch nghe. Thng Da-li-va-np th nhn Ri-ta c v khinh ra mt, hn gh tai th thm ci g vi con b Li-da. Bn hc tr con gi lp trn ly-x, mi b bng t nh phn, th ngi my hng gh u, lic ngang, lic dc, nhng ci lic git ngi. Bn n ni chuyn th tho vi nhau khng dt. mt gc rp, gn chn thang bc ln sn khu l nhm thanh nin Hng qun nh mnh, v gia m anh em y, Xc-gy nhn ra anh chng i vin sng my quen bit. Anh ta ngi gn mp sn khu, ang bc dc lm, y cm tc nhn con Li-da v con An-na din ngt tri. C hai a ang ngang nhin tn chuyn vi kp chng bit ngng l g. Cm thy mnh ni khng ai nghe, Ri-ta lin kt lun nhanh bi ni v nhng li cho ch I-gna- chi--va. Ting ni n tn ca ch lm phng hp yn lng chm ch. Ch ni: - Cc ng ch thanh nin, cc ng ch mi ngi hy suy ngh k nhng iu nghe c ti nay. Ti tin chc rng trong s cc ng ch s c nhng ngi n vi cch mng lm nhng chin s tch cc, ch khng phi l nhng khn gi xem chi. on thanh nin sn sng m ca n cc ng ch, ty cc ng ch quyt nh ly. cc ng ch t mnh pht biu kin ca mnh th hn. Xin mi nhng ai mun pht biu ln pht biu kin. Phng hp li im lng. tt hng gh cui phng, c ting vang ln: - Ti xin ni! Mt thanh nin mt hi lc, trng nh con gu con, bc ln din n. Thanh nin y l Mi-sa Lp-sc.

Trang 116/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- ng ch va ri ni th th ti xin c kin. Nu cn ng h nhng ngi bn-s-vch th ti khng bao gi t chi. ng ch Xc-gy bit ti y, ti xin ghi tn vo on thanh nin cng sn. Xc-gy mm ci, mt my ti rng. Anh nhy ra ng gia sn khu: - Ti bit ng ch ny. Mi-sa l mt thanh nin ca ta. Cha anh l th b ghi, b xe la kp cht, v th cho nn anh khng c i hc. Cc ng ch xem y anh hiu ngay nhim v phi lm, tuy chng c hc qua ly-x no c. C ta la nhao nhao ln. Mt cu hc tr tc un qun xin pht biu: tr y tn l -cu-sp, con lo dc s. -cu-sp xc o ng dy ni: - Xin li cc ng ch, ch ti khng hiu ngi ta mun i chng ti lm g. Mun chng ti lm chnh tr ? Vy th bao gi chng ti mi c hc? Chng ti phi hc cho xong ly-x. Vng, nu cc ng ch mi chng ti vo hi th thao hay cng na vo cu lc b c sch bo th chng ti khng c chi t. Song i lm chnh tr ri nh ra thi th thay i b treo c ? Xin li cc ng ch thi. Ti dm chc rng chng c ai ng i lm chuyn c u. Ting ci r khp gian phng. -cu-sp bc xung v ngi li ch. Anh b i gi sng my hng h ko chp m ct-kt xung trn, nhy ln ch din n tc gin quc mt nhn khp lt cc dy gh, ri tht ln: - Chng my ci , h khn nn? i mt rng rc chy nh hai cc than hng, anh va ni va th, ging ni v ton thn run ln tc gin: - Tn ti l Gic-ky I-vng. Ti khng bit cha m cng khng bit m ti l ai. Ti l mt a tr m ci, sng cu b cu bt, ngy lang thang h ph, m ln ra ng b giu b ro. i kht khng c ch nng thn. i kh s nh ch, ch khng nh hng chng my ton l con ci nhng nh giu s. Ngy nay chnh quyn X-vit n ri. Cc anh Hng qun thu np ti vo mt trung i nui ti, cho n, cho mc, cho giy i, dy cho ti hc, v ch yu l lm cho ti gic ng. Nh m ti thnh mt ngi bn-s-vch v ti nguyn lm mt ngi bn- s-vch cho n cht. Ti, ti bit lm, v sao phi chin u. V chng ti, v nhng ngi cng kh, v chnh quyn cng nhn. Chng my ngi y m nho bng, m ci h nh mt n nga, chng my khng bit l ngay st thnh ph ny, hai trm ng ch ng, vnh vin hy sinh... - Ni n y, ging Gic-ky rung ln nh mt dy n ko cng. - Nhng ng ch khng h do d, hin c i mnh cho hnh phc ca chng ta, cho s nghip ca chng ta. . . V trn khp t nc, bit bao nhiu ng ch na hy sinh trn cc mt trn. Th m gia lc , bn chng my cn ngi yn, ng nh, ngonh mt i... Ri Gic-ky, quay mt v pha ch tch on, gi tay ch m c ta: - Cc ng ch li i ku gi nhng qun y ? chng n m li hiu c hay sao? Khng! Mt a tha n vi mt ngi cht i khng i i vi nhau c. My trm mt m ch c mt ting p li chng ta thi. Bi v y chnh l ting ni ca mt cu b m ci cng kh. Anh quay li pha c ta ht ln gin d. - Cn hng chng my th chng tao khng cn n

Trang 117/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mt chng my. Chng tao khng phi cu xin chng my ng h! chng my ch lm vng cng chng tao thi. Hi th hm hp, Gic-ky kt lun: - Nhng qun ny, ch em lia quch mt bng i cho rnh ! Anh t din n chy xung chng thm nhn ai, bc thng ra ngoi ca. Ch tch on khng mt ai li d d hi. Trn ng v y ban cch mng, Xc-gy ni, ging chn nn: - Tht l nh tu. Gic-ky n ni th m ng. Chng c tch s g, ci m hc sinh y. L chng n, tht ght mt. I-g-na-chi--va ngt li: - iu khng ly g lm l: hu ht khng phi l thanh nin v sn. Phn ln hoc l m thanh nin tiu t sn hoc l lp tr thc thnh th, l thanh nin nhn nh. Phi tin hnh cng tc trong qun chng thanh nin cng nhn. Da vo m thanh nin my ca v my ng. Song, cuc mt-tinh khng v ch u: trong anh ch em hc sinh c nhng Phn t tt y. Ri-ta cng ng vi I-g-na-chi--va: - Xc-gy , nhim v chng ta l khng ngng tuyn truyn in su vo c mi ngi nhng t tng v nhng khu hiu ca chng ta. Mi vic xy ra, ng phi gii thch bnh lun cho qun chng cn lao hiu. Chng ta s t chc mt lot nhng cuc mt-tinh, nhng cuc hi ngh, nhng cuc i hi. Ban chnh tr ang m hi nh ht ma h trn ga. t lu na s c mt chuyn tu tuyn truyn n. Lc chng ta c th pht trin phong tro. Xc-gy hy nh li L-nin. L-nin ni: chng ta s khng bao gi thng c, nu ta khng li cun vo cuc u tranh nhng khi ng o qun chng cn lao. Xc-gy a Ri-ta v nh ga th khuya. Lc bt tay t gi nhau, anh nm ly bn tay Ri-ta, sit rt cht v gi trong tay mnh mt giy. Ri-ta thoang thong mm ci. Trc khi v tr s, Xc-gy cn tt thm nh. M anh la li om sm, anh vn im khng ni. Nhng n khi cha cng ni chen vo th anh khng gi c na, quay ra ni li, khin cha khng cn bit ni th no. - Thy cho con ni. Con hi thy ci ngy qun c y thy b vic, bi cng, li tht c thng lnh gc trn xe la na th thy c ngh n nh khng? Thy c ngh ch, song thy vn lm bi v thc ca ngi th bt thy phi lm nh th. Th ngy nay, con cng ngh nh thy, con cng ngh n nh. Con bit, nu qun ta phi b t ny m i th nh v con cng c th b chng lm ry y. Song, nu chng con nh thng, Hng qun nh thng th thng li l thng li chung ca giai cp cng nhn ta. Con khng th c khoanh tay ngi nh c, thy . Thy chc hiu cho con. Th m nh cn c m nheo con lm g? Thy bit con i vo con ng phi, thy phi nng con, gip con mi phi ch. ng ny, thy li cng nhic mc con. Con xin thy ngh li, thy ng ni con na, thy khng ni con th con tin l m con

Trang 118/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cng thi khng ku na. i mt xanh v trong ca Xc-gy nhn thng vo cha, du dng mm ci, tin chc l mnh c l. Bc B-ru-gic ngi trn gh di, bi ri, nhch i ria mp rm v chm ru m tua ta ci xa, l ra hai hm rng vng kh. - Thng qui, my li nh dy khn tao y h? My tng my gi c sng th tao s khng dm nh n my y chc? Trong ging ni ca bc khng c g l e da c. Lng ta lng tng, bc cha bn tay ni chai ra bt cht tay con: - Thi, con i. Con ang i ln ch nh thy li hm con li. Ch ct mt iu l ng c qun chng tao, thnh thong con xin php anh em v nh chi, Xc-gy nh! By gi l m. Cnh ca m h ht ra mt vt nh sng chiu ln nhng bc thm. Trong gian phng ln k gh i-vng m mm lt da th non, nm ngi ngi quanh chic bn giy rng nh lo lut s L-sinh-ski. y ban cch mng ang hp y. -lin-nhch, I-g-na-chi--va, ch tch y ban c bit l Chi-m-sen-c i m lng, trng ging nh ngi dn Kic-ghi, v hai y vin y ban cch mng l Su-ch, cng nhn ng st, ngi cao lu nghu nh cy so, v anh cng nhn s u my xe la mi tt tn l -sta-sc. -lin-nhch, ng ngi xung bn, nhn chm chm thng vo mt n ng ch I-g-na-chi-va, ging khn khn, dn tng ting: - Phi bo m cung cp cho mt trn. Cng nhn cng cn n. Th m t khi ta vo y, bn nh bun, bn u c tng vt gi c. Chng khng chu bn hng ly tin X-vit, m ch nhn ly giy bc "Ni- c-lai" hoc giy bc "K-rng-ski" thi. Ngay hm nay y, ta phi nh gi cc mt hng. Chng ta cng hiu chn l bn u c khng chu bn theo gi ta ha gi u. Th no chng cng gm li. Lc ta s khm xt v trng thu ht hng ca bn bc lt y. Khng th c nh tay mi c. Ta khng th yn mi cho anh ch em cng nhn cht i c. ng ch I-g-na-chi--va khuyn chng ta thn trng, ch c lm mnh qu. Ti th ti gi ngay ci li d dt y l tnh cht nhu nhc ca tr thc y. l-g-na-chi--va ng gin. Ti thy th no th ni nh th. V chng, ta c lm g cc nh bun nh v b con bun thng bn mt u. Ngi ta bo cho ti bit trong nh ca lo ch qun D-na c mt ci hm b mt. Trc khi qun Pt-lu-ra ti, bn bun s giu y nhiu hng tch tr lm. (Giy bc "Ni-c-lai : giy bc ca Nga hong. Giy bc "K-rng-ski: tin ca chnh ph lm thi- chnh ph t sn phn ng) -lin-nhch a mt nhn Chi-m-sen-c c v chm bim, Chi-m-sen-c hi li mt cch u xu: - Sao cu bit c? Thy -lin-nhch bit mi chuyn trc c mnh, Chi-m-sen-c m ra bc bi v ng l ra anh l ngi phi bit nhng chuyn trc tin. -lin- nhch ci:

Trang 119/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- H h. T bit tt, ng anh , - ngng mt lt, anh tip: T khng nhng bit ci hm m li cn bit c chuyn hm qua cu v ng ch li xe ca s on trng tu cn vi nhau mt na lt ru na kia. Chi-m-sen-c ngi khng yn trn gh. Nc da mt vng vng bng ng ln. "Ch! Thnh tht!" Chi-m-sen-c ku ln ging y khm phc, nhng nhn thy I-g-na-chi--va cau my, th li im ngay. Ri nhn -lin-nhch ngh thm: "Gm, thng cha th mc ny qu qui tht. Chc li c tnh bo ring g y. Ting -lin-nhch ni tip: - Chnh ch b Xc-gy cho ti bit y. Xc- gy c ngi bn lm hng cm nh ga. Nhng ngi nu bp k cho bn Xc-gy bit l trc kia lo ch D-na giao hng cho h, cn bao nhiu cng c. Hm qua thi Xc-gy c tin chc chn: hm th c hn i ri, nhng phi bit hm u m tm. y, Chi-m-sen-c hy chn mt s anh em i sc ngay i bo c Xc-gy i theo na. Phi lm th no trong hm nay truy cho ra ci kho. Truy ra th c ci cung cp cho anh ch em th v b i ca s on. Na gi sau, tm ngi c sng p vo nh lo ch qun D-na. Hai ngi ng gc ngoi ca. Lo ch bo quay, bng ph, trn trng trc nh ci thng ru, tc hung lm chm dng ngc; chic chn gi bng g i lp cp trn sn, hn chy ra khm nm trc nhng ngi mi n, ging mi khn khn, th tho kh tha: - D, cc ng ch n c vic g y ? Sao li n khuya th ny ? My a con gi lo ch, ng sau lng lo ta, chng va thc dy, hy cn khoc o chong ngoi. nh n pin ca Chi-m-sen-c lm chng nheo mt li. Bung bn cnh, m v php php ca lo va mc li qun o va ku rn. Khng ni quanh co, Chi-m-sen-c tr li: - Chng ti n khm nh ng. H di tng vin gch nn nh. Ri ci nh di cht y ci, ngoi kho, trong bp, ci hm xp ru rng thnh thang ch no cng lc sot tht k, nhng khng thy tm hi ci hm b mt giu hng u c. Trong chic bung nh cnh bp, ngi gi nh ch qun ng say lm chng cn bit c ngi no vo nh na. Xc-gy kh lay c ta dy hi: "C lm cho nh ny phi khng?". C ta cn ngi ng, thy hi l qu, rt vai vo chn, ly tay che mt b chi nh n, ri khng hiu u ui ra sao, hi li: "Phi, em l con . Th cn cc anh, cc anh l ai?". Xc-gy ni cho c ta r v i ra c ta mc qun o ng dy. Chi-m-sen-c hi lo ch qun trong phng n rng ln. Lo ny th ph ph, ni cu, ku la: - Cc ng ch bt chng ti th no na? Nh ti khng c ci hm no khc c. Cc ng ch thy y cc ng ch xt lm, ti cam oan l ch mt thi gi thi. Trc, ti c ca hng ru

Trang 120/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ny. Gi th ht ri. Ngho x ngho xc. Bn Pt-lu-ra cp ht nhn, sut na chng git c ti. Chnh ph X- vit ta v, ti mng lm. Nhng cn ca ci ca ti c bao nhiu th cc ng ch thy c y. - V hn xe nhng ngn tay chui mn ra. i mt gian y tia mu ca hn ht nhn Chi-m-sen-c n nhn Xc-gy, ht nhn Xc-gy li nhn vo gc nh, ri nhn ln trn. Chi-m-sen-c cn mi bc tc: - Ngha l ng vn c giu? Mt ln cui cng, ti bo ng phi ch cho chng ti hm giu hng u. M v ni chen vo: - ng ch b i dy th no ? Chng chu i kht, kh s, ang cht d. H ly ht sch snh sanh ca nh chu. M nh khc, nhng khn ni chng rn c ra ht nc mt no c. - Nh m cht d vy m vn nui c con . - Xc-gy a ra nhn xt y. - Con g n h tri! N l con b khng ca khng nh, kh s, khng c ch nng thn, chng chu thng hi em v nui. y c cho con Kh-ri- chi-na n ni cho cc ng nghe xem c tht khng. Chi-m-sen-c st rut qut ln: - Thi c, ta c tip tc khm i! Sng r ri, m trong nh lo ch qun anh em vn tip tc khm xt ro rit. Chi-m-sen-c bc mnh v mt mi ba ting lin tm ti khng c kt qu. Anh nh thi khng khm na. Xc-gy nh b i, bng nhin nghe thy trong bung xp ngi gi c ting th tho khe kh ca Kh-ri-chi-na. - Ci hm u trong bp, di ci l bnh y. Trong mi pht, ci l to tng b d i, l np hm bng st. Mt gi sau, chic xe cam nhng ch y thng v bao nng t nh tn ch qun ri i, gia mt m ng t m xm li xem. * Mt ngy nng bc, b m Pa-vn cp gi con qun o tr v nh. Nghe A-r-chom k chuyn li v Pa- ven, b khc thng, lng au xt. T y, b c sng nhng ngy au bun. Khng cn g n na, phi nhn qun o anh em b i v git. Anh em tr cng, cp cho b phiu mt khu Phn lng thc ca b i. Vo mt bui chiu, A-r-chom i lm v, b c trng qua ca s, thy anh i ro bc khc mi ngy. Va t chn ti ca, anh tay y ca, ming b b ni ngay: "Th ca em Pa-ven !" Th Pa-ven vit: Anh A-r-chom thn mn,

Trang 121/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Em bo tin anh bit, em vn cn sng, song khng c khe lm. Em b n vo i, nhng nay kh ri. Bc s bo n cha vo xng. Anh ng lo chng vic g u, s khi anh . qun y ra, nu c php, em s v thm anh. Ln trc, em cha i n ch m c u. Dc ng, em nhp on k binh , nay em l i vin ca l on k binh mang tn ng ch C-lp-ski, mt anh hng ni ting m chc anh cng bit tn. Em cha tng gp ngi no anh dng nh ng ch l on trng, em rt khm phc ng ch y. M v cha anh? Nu m v ri, anh tha vi m: em, a con t ca m, xin tha thit cho m v mong m tha li cho em v lm m lo ngh nhiu. Em b ca anh T.B. - Anh tt li nh ng chnh kim lm v cho bn y xem th ny vi. B c khc nhiu. V a con b di ca b qun c ghi a ch ni ang nm iu tr. Lm sao m tm c n? Xc-gy nng gh vo mt toa xe la sn xanh, ngoi c bin ch: "T tuyn hun ban chnh tr s on". I-g-na-chi--va v Ri-ta lm vic y, trong mt ngn toa nh. I-g-na-chi--va mm ngm mi mt iu thuc khng bao gi ht, nhch mp mm ci d dm. Xc gy l b th khu on thanh nin, thng n y ly ti liu, bo ch. Anh dn dn thn vi Ri-ta lc no khng bit v c mi ln toa tu ra v ngoi ti liu sch bo, anh li mang theo c nim vui xn xao ca nhng bui gp g ngn ngi y. Nh ht ngoi tri do Ban chnh tr s on t chc hm no cng cht nch cng nhn v b i. on xe la tuyn truyn ca qun on th 12 chung quanh dn y nhng p-phch v biu ng mu ti, u trn ng st. Hot ng si ni ngy v m. B phn in y p cng vic. Anh em in xut bn bo, truyn n, hiu triu. y st bn tin tuyn. Mt bui ti, Xc-gy tnh c vo nh ht. Anh trng thy Ri-ta ngi gia m chin s Hng qun. Khuya v, tin chn Ri-ta ln ga ti ch ca cc cn b Ban chnh tr, Xc-gy t nhin hi: - ng ch Ri-ta ny, khng hiu sao ti lc no cng mong gp Ri-ta gh lm? - V Xc-gy ni thm: C Ri-ta bn cnh ti thy trong ngi thoi mi v cng. Mi ln gp Ri-ta v, ti cm thy hng hi thm v mun lm vic mi khng ngh. Ri ta ngt li: - ng ch Xc-gy, chng ta cn hiu nhau mi c. T nay v sau, ng ch khng nn i vo ci li tnh cm lng mn y na. Ti khng thch th u . Xc-gy thn mt nh anh hc tr b thy qu. Anh p li: - Ti ni vi Ri-ta nh mt ngi bn thn m Ri- ta th li... Ti hi Ri-ta: ti c ni g phn cch mng khng : th nht nh t nay tr i, ti chng ni g na! V Xc-gy vi cha tay bt tay cho bit Ri-ta, anh quay tr li xung ph, i nhanh nh chy. n my hm lin, Xc-gy khng ra ga na. Cho n hm ch I-g-na-chi--va cho gi Xc-gy n, anh cng tm c thoi thc l bn cng tc. M tht tnh, anh cng bn, vi u vo cng vic.

Trang 122/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

* Mt m, Su-ch i v nh anh, qua ph c nhiu cng chc cao cp ca nh my ng ngi Ba Lan , th b bn trm. Ta lin khm xt cc nh th bt c sng v nhiu ti liu t chc b mt l "Ngi bn cung ca bn ng ng vi tn pht-xt Ba Lan Pin-xt-ki. Ri-ta n d phin hp y ban cch mng bn v v ny. Gp Xc-gy, Ri-ta ko ra ch khut, hi bng ging n tn: - Xc-gy by gi li ni t i tiu t sn y ? V chuyn c nhn nh hng n cng tc hay sao? Th chng li g u, ng ch ! V t y Xc-gy li nng n chic toa xanh nh trc. Anh i d hi ngh ton khu. Hai ngy Xc-gy tham gia tho lun si ni. n ngy th ba th cng vi c hi ngh cm v kh sut mt ngy tri ui bn th ph Da-rt-ni l mt tn s quan ca Pt-lu- ra chy trn vo khu rng ven sng. Xong cuc truy th ph , Xc-gy v ch ch Ig-na-chi--va th gp Ri-ta. Li a Ri-ta v tr s ngoi ga. Sp sa chia tay, anh nm tht mnh bn tay ca Ri-ta. Ri-ta git tay li c v gin. V t y, Xc-gy rt lu khng h bn mng n chic toa xanh na. Anh c trnh mt Ri-ta ngay c nhng lc c cng vic cn gp. Ri-ta n gp, cht vn li, th Xc-gy ni but ra: - Ni g vi Ri-ta na? Ni ri Ri-ta li ghp cho tnh cht tiu t sn, hay li buc cho ti phn bi giai cp cng nhn y ? * Mt hm cc chuyn xe ca s on C-ca-d mang tn C n nh ga: Ba ng ch ch huy da xm nng i n y ban cch mng. ng ch y ngi gy dong dng cao, lng tht chic dy da nm bc, v c -lin-nhch th quay ngay: - Thi, ng ch khng phi trnh by g na . Chng ti cn mt trm xe c cho nga n. Nga ang i nhn rng ra. Xc-gy v hai ng ch Hng qun na c phi i ly c. n mt lng th ri ngay vo mt bn ph cu-lc b bn ny tc ht v kh v nh cho mt trn tha sng thiu cht. Chng cho l Xc-gy cn tr nn nh t hn hai ng ch kia. May c cc.ng ch trong y ban dn cy ngho bit tin n cu c v cho xe a v tnh. Mt phn i Hng qun c phi n dp bn cu-lc v hm sau th ly c c v. Xc-gy nm iu tr nh ch I-g-na-chi--va, khng v gia nh, trnh cho nh bit nh khi lo. Ri-ta n thm. Ti hm y, ln u tin, chnh Ri-ta li bt tay anh tru mn v sit cht. Ri n mt tra h nng nh thiu, Xc-gy n toa xe Ri-ta, c cho bn nghe bc th mi nhn c ca Pa-ven v ni chuyn vi Ri-ta rt lu v ngi bn thn ca mnh. Lc i, anh ni vi Ri-ta:

Trang 123/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Xc-gy vo rng y, n h tm mt ci. Ri-ta ngng lm vic, gi vi Xc-gy: - i mt t, hai chng mnh cng i. n bn h, mt nc phng lng nh mt tm gng, hai ngi dng li. Nc trong mt trng n mun tm. Ri-ta bo Xc-gy: - Xc-gy ra ng ci ng ch mt lt nh. Ri- ta tm y! Xc-gy ra ngi trn mt tng gn cu, mt nga ra nng. ng sau lng, ting nc v b bm. Thp thong qua rng cy ngoi ng, Xc-gy nhn thy T-nhi-a v y vin qun s ca chuyn xe tuyn truyn l Tru-gia-nin. Tru-gia-nin p trai lm, din b cnh rt bnh, mnh tht nt da c buc nhiu dy tua lm iu, i ng mi toanh. Chng ta khoc tay T-nhi-a v ang k mt chuyn g cho c y nghe. Xc-gy nhn ra ngi con gi. Chnh l ngi mang th ca Pa-ven li cho mnh hm Pa-ven mi trn khi nh t. T-nhi-a vn nhn Xc-gy chng chc. Chc c ta cng nhn ra. Khi hai ngi va bc ti ngang mt Xc-gy, th Xc-gy rt bc th trong ti ra gi T-nhi-a: - ng ch, dng li cho ti hi mt cht. Ti c mt ci th trong c lin quan ti ng ch mt Phn. Xc gy cha mnh giy ch vit kn c. T-nhi- a bung tay Tru-gia-nin, cm th c. L th rung rung trong bn tay. Khi trao li l th y, T-nhi- a hi Xc-gy: - Anh khng bit g hn na v anh Pa-ven, h anh? - Khng. T pha sau, ting chn Ri-ta gim ln hn si ku ken kt. Thy Ri-ta, Tru-gia-nin vi ni nh vi T- nhi-a: "Ta i thi". Nhng ging ch giu, khinh b ca Ri-ta gi git li: - ng ch Tru-gia-nin, c quan sut ngy ang tm ng ch. Tru-gia-nin ngut Ri-ta bng cp mt hn hc: - Tm lm g mi c ch? Khng c ti, vic vn chy. Ri-ta nhn theo T-nhi-a v. Tru-gia-nin, ri ni: - Khng bit bao gi mi ty c hng nh bn y ra khi hng ng! Rng cy r ro nhng ngn sn to khe lc l. Nc h trong mt lm cho Xc-gy thm tm. Tm xong, anh tr li thy Ri-ta ang ngi thn mt cy sn . Hai ngi va tr chuyn va i su vo rng. i bn bo nhau dng li ngh chi mt

Trang 124/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khong rng tha y c ti. Rng su tch mch, ch c ting sn reo nh th thm cng nhau. Ri-ta nm ln c mt, ly tay gi u. Cp chn thon, i bn chn x i giy c, lun vo lp c cao ph kn. Xc- gy bng a mt thong nhn. i giy Ri-ta c m v mi kho lm sao! Anh nhn li i giy ng ca mnh h mm, ngn chn li ra. Bt gic anh ph ci. - Xc-gy ci g th ? Xc gy ch chic giy: - Ri-ta trng. Giy th ny th chng mnh i trn nh nhau lm sao c? Ri-ta khng ni sao. Ming ngm mt ngn c, ch cn mi ngh n mt chuyn khc. Cui cng, ch ni: - Tru-gia-nin l mt ng vin rt km. Cc cn b chnh tr ca ta u mc qun o rch mp. Cn tay y th ch ngh n din vo thn cho p. Tht l mt Phn t lc loi vo ng...Cn nh ngoi mt trn th tnh hnh nghim trng tht y. t nc chng ta cn phi tri qua nhiu chin u khc lit - V ngng mt lt, Ri-ta ni thm: - Chng ta phi nh gic bng c li ni ln bng sng, Xc- gy Xc-gy bit ngh quyt ca Trung ng ng ng vin mt Phn t on vin thanh nin cng sn ra mt trn cha? Ri-ta cho rng chng mnh chng nhm la S-p-tp-ca c lu u. Xc-gy lng nghe, hi sng st v bt cht trong ging ni ca Ri-ta c ci g khang khc. i mt en, t v sng ca Ri-ta nhn chm chm vo anh. Anh chc tht ln, ni vi Ri-ta rng i mt Ri- ta nh mt gng long lanh, ci g cng c th soi vo y c Song anh kp thi gi ming khng ni. Ri-ta nhm dy, chng khuu tay xung t. - Sng Xc-gy u? Xc-gy bun thiu s tay ln tht lng: - Hm v nng thn ly c, xy ra x xt, bn cu- lc tc mt ri. Ri-ta th tay vo ti o va-r mc ra khu B-rao- ninh sng long: - Xc-gy trng cy sn kia nh ! - Ri-ta tr mt thn cy x x cch ch nm 25 bc. Ri-ta gi sng ngang tm mt, gn nh khng ngm, bn ngay. V cy rn nt v vin n. - Thy Ri-ta bn cha? - Ri-ta ni c v thch th, ri li bn ln na. V cy li v tung ln, ri ro ro xung c. Ri-ta a sng cho Xc-gy, ging ch nho: - Gi n lt Xc-gy th bn xem c phi l tay sng tt khng no. Ba pht ch sai c mt. Ri-ta mm ci: - Tng khng bn c nh th u kia y.

Trang 125/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ri-ta t sng xung, v ng mnh trn c. Di lt vi o chn nh ln cp v n. - Xc-gy i, li y! - Ting Ri-ta gi kh. Xc-gy li gn. - Xc gy i, nhn tri m xem. Tri xanh qu nh. , m mt Xc-gy ging mu da tri qu. Th khng tt. Mt Xc-gy phi xm nh mu nc thp y mi c. Mu xanh c ci g mm yu qu. Ri t nhin, Ri-ta m chm ly mi u tc vng v p mi hn Xc-gy, ci hn khng g cng ni. * Hai thng tri qua. Ri ma thu ti. m ti p xung lc no khng bit; bng m trm mt mn en ln cy c. Ngi in bo vin ca ban tham mu s on ang mi ci u trn chic my nh "moc", bng ch nh con rn di trn qua nhng ngn tay. T nhng du chm v du gch tch t, anh ta dch ra bc in, rt nhanh: "Gi tham mu trng s on th nht, ng sao gi ch tch y ban cch mng thnh ph Sp-tp ca. Ti ra lnh tn c ht tt c cc c quan ca thnh ph trong vng mi ting ng h sau khi nhn c in ny. Trong thnh li mt tiu on, tiu on ny s thuc quyn ch huy ca trung on trng trung on X. . ., ch huy trng phn b mt trn. Ban tham mu s on, ban chnh tr v tt c cc ban qun s phi chuyn li v ga Ba-ran- sp. Thi hnh xong lnh, bo co ln t lnh s on. Ch k... Mi pht sau, chic m-t ging mt n pha sng thp bng t, chy vn vt qua cc ph khuya lng ngt nh t, ri dng li trc tr s cch mng, my rung ln sng sc. Lin lc vin ci m-t n a bc in ha tc cho ch tch y ban cch mng -lin-nhch. in va ti xong, mi ngi mt vic chy tu tt. i i cng tc c bit c tp hp li Ch mt gi sau, bnh xe ln vang trn ng ph. Xe no xe y ch y p ti liu v dng ca y ban a n ga P-n-ski xp ln cc toa tu. Xc-gy, nghe c xong bc th in, chy theo bm ly ng ch i m-t. - ng ch i, c th cho ti i nh ln ga c khng? - Ngi ng sau, nhng phi bm cho chc nh. Toa xanh mc vo on tu. ng cch toa mi bc, Xc-gy m cht ly vai Ri-ta, lng cm thy ang mt i mt ci g ht sc thn thit v qu v gi ming th th : - Cho Ri-ta nh, cho ng ch thn mn ca Xc- gy. Chng ta s cn c ngy gp nhau, nhng ct nht Ri-ta ng qun Xc-gy nh. Xc-gy kinh s thy rng mnh sp a ln khc mt. phi xa nhau ri. Khng cn sc ni g thm na, anh ch nm ly tay Ri-ta, bp cht trong tay mnh.

Trang 126/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Va sng th thnh ph S-p-tp-ca v nh ga b khng vng ngt, c qunh. u my chuyn xe la cui cng rc ci m nh mt li cho t bit, v pha sau ga, tiu on chin u cn b tr trong thnh ym h cho cuc rt lui ng ri hai bn ng st. L vng ri, b thn cy tr tri. Gi cun l bay l t trn mt ng ph. Xc-gy, mc o khoc Hng qun, mnh eo chi cht bng n, cng hn chc ng ch gi ng t sau nh my ng. Qun ta i qun Ba Lan n. Lo p-t-nm P-t-r-vch chy sang g ca nh lng ging Gh-ra-xim L-ng-chi--vch : Lo Gh- ra-xim ng dy cha kp thay qun o, th u b ra ngoi ca m h : - Chuyn g th bc? Lo p-t-nm ch b i ang diu qua, sng cha ng trc, nhy mt bo ng bn hng xm : - H rt. Lo Gh-ra-xim nhn ng bn, v lo ngi. - Bc c bit huy hiu ca qun Ba Lan th no khng? - Nghe u l huy hiu diu hu mt u th phi. - To u c mt ci by gi nh? Lo p-t-nm a tay ln gi gy c v gin d, suy ngh, mt lt lo tun ra : - H th cn cc g. H ng dy, gi o l ko nhau i. Cn cnh mnh th li, mc cnh mnh xoay x nt c m ngh cch n cho hp vi chnh quyn mi n. Ting sng my n, ph tan ci yn tnh ca bui sm. Bng ngoi ga, mt chic u tu ko ci, tht ln; pha y c ting i bc n vang. Mt qu tri ph hng nng rt ln, xoy vt ln tri, ri ri xung ph sau nh my, ta khi xanh bao ph nhng bi rm bn ng. B i tng hng lng l tin qua ph, chc chc li ngoi c li nhn. Git nc mt lnh lnh ri trn g m Xc-gy. Anh vi vng ly tay qut nc mt, lic xem bn ng i c nhn thy mnh khc hay khng. Khng, khng ai nhn thy c. Cnh anh l bc th my ca An-tch va gy, va cao lu nghu. Ngn tay An-tch mit vo c sng, nt mt bun b, m chiu. Mt bc gp i mt Xc-gy ang nhn mnh. Bc lin ng vi ngi ng ch tr nhng ngh thm kn trong lng... - Chng n ri s khng b h hng b con thn thch chng mnh, nht l nh ti th no cng b. Ti l ngi Ba Lan. Chng n s bo: "Thng ny ngi Ba Lan m dm nh qun i Ba Lan". ng c ti th no cng b ui khi nh my ca v chc ri s b chng nh p mt. Ti bo ng c i theo chng mnh. Song ng y bo khng n lng no b mc gia nh. Ch, l gic d man! Ch mong c chong ngay vi chng n cho c ! - Bc ly tay ht mnh ln chic m Hng qun hi rng va chp xung mt.

Trang 127/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

...Thi, tm bit qu hng yu du, tm bit thnh ph b xu, bn thu, nh ca ti tn, ng i khc khuu ny! Tm bit nhng ngi thn, tm bit Va- li-a, tm bit cc ng ch t y phi rt vo b mt. Bn gic trng Ba Lan, bn l dng ngoi chng, hung c, tn nhn, ang tin v y ri. Cng nhn s u my xe la, o nhp du m, i tin b i . Mt h bun ru nhn theo bng on qun i. Xc-gy t tng khc rut, ni to ln vi anh em th: - Chng ti nht nh s c ngy tr li y, cc ng ch .

Trang 128/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 8
Trong sng sm lc mt tri cha mc, dng sng nh ln bng bc v m m chy r rm gia hai b si . Gn b, mt nc sng lng mu xm nht dng nh khng ng, i lc long lanh sng. Nhng gia dng sng, nc thm thm sng nhp nh qun qui hi h tri i. Con sng xinh p, hng v y l con sng -nhi-p, con sng -nhi-p m nh vn G-gn vit nn ng vn tuyt diu : "Ti p thay, con sng -nhi-p..." B sng bn phi, ni dng ng. Dng nh ni y chy n y, sp sa m sm vo b sng th tht nhin dng chn ng sng li, ngy ngt trc khong bao la tri nc. B sng bn tri thoai thoi nhng bi ct. Sau v nc ln ma xun, dng sng thu mnh vo b si, li nhng bi ct y. Bn b sng c nm ngi np trong hm cht hp, gi khu sng Mc-xim. y l i vin tiu ca s on b binh th by. Xc-gy nm nghing bn sng my, mt ngonh ra sng. Hm qua, b i ta giao chin lin min vi gic. i bc Ba Lan, nh bo tp lm cho tan tc. Sau cng, kit sc, h nh thnh Ki-p lt vo tay gic v lui v c th t ngn sng nhi-p. phi rt lui, li thng vong nng v cui cng mt Ki-p lm cho cc chin s au bun. S on th by ny y chin u anh dng vt qua vng vy ca ch, m ng lch qua rng rm, tin n gn ga Ma-lin-n. H tn cng rt gt, nh tan bn Ba Lan chim ng nh ga, dn chng vo rng, gii phng ng i Ki-p. By gi th thnh Ki-p dim l mt vo tay gic ri. Cc chin s mt my dt v bun bc trong lng. Qun Ba Lan nh bt cc n v Hng qun khi c-nhi-xa v chim c mt cn c nh bn t ngn sng, cnh chic cu ng xe la. Chng ra sc nh rng ra na, nhng gp sc phn cng mnh lit ca Hng qun, chng chng nhch thm c bc no c. Xc-gy ngm dng sng ang chy v anh khng th khng hi tng li chuyn xy ra ngy hm qua. Hm qua, vo lc mt tri ng bng, anh ang cng anh em hng mu xng ln th ng phi qun Ba Lan trng trong mt t phn cng quyt lit. Ln u tin, Xc-gy ng trc mt i mt mt k th. Mt thng l-dng Ba Lan, khng ru, khng ria, cm sng cm li l Php di nh thanh kim, chy li m Xc-gy.(Bn can thip Ba Lan lc by gi do cc quc Php, Anh, M trang b ). N nhy nh choi choi, ming ku x x x x. Xc-gy ch cn kp nhn ra hai mt n trn trng in cung. Cha y mt giy ng h, Xc-gy ly u li l ca mnh nh bt li l tn Ba Lan. Chic li l Php sng long ri bn sang bn. Tn Ba Lan ng vt xung... Xc-gy m li l khng c run tay. Anh bit anh cn phi git nhiu na. Chnh anh l ngi

Trang 129/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

bit yu tha thit, i vi tnh bn rt mc thy chung, anh c phi u l mt a hung tn c c. Song anh bit rng nhng ngi lnh b la di kia, n phi thuc ca bn su mt ton th gii, ang xng li nh nc Cng ha ca anh vi mt th in gin tht l ca loi sc vt. V Xc-gy thng tay git cho chng n ngy trn tri t ny khng cn c ngi chm git ngi na. Pa-ra-m-np lc vai Xc-gy: - Ny, Xc-gy xung hm i, ko chng n trng thy chng mnh y. * mt nm nay, Pa-ven hnh qun i dc ngang khp min qu hng x s, khi ngi trn mt chic xe ko sng my, khi leo ln b mt khu i bc, khi ci trn con nga xm ct tai. Khe ra, cng rn ra, anh ln ln trong gian lao kh cc. Ngi anh eo bao n st vo da n bt mu, ch st thnh so v dy sng ln trn vai chai ln thnh mt tht khng bao gi tan c na. Trong c mt nm tri, mt anh thy bit bao nhiu cnh i gh gm. Cng hng ngn chin s khc, o qun t ti, chn t nh mnh, nhng lng hng hc bc chy ngn la khng bao tt ca cuc u tranh v chnh quyn giai cp, Pa-ven bc chn i khp cc ng ca T quc U-c-ren v ch b dt ra khi cn bo tp y c hai ln. Ln th nht, b thng vo i, ln th hai, vo mt ngy thng Hai lnh but ca nm 1920, anh giy gia trong cn st nhp nhp ca bnh chy rn. Ci bnh chy rn truyn nhim tc hi cc trung on v s on ca tp on qun th mi hai gh gm hn c nhng c sng my Ba Lan kia. Tp on qun lc ng mt khu rng ln, ri hu khp min Bc U-c-ren, ngn ng tin ca qun Ba-lan. Va dt bnh, Pa-ven tr v n v ngay. By gi, trung on ca Pa-ven ng mt v tr c ng gn ga Ph-rng-tp-ca, trn con ng ngot t Ca-da-chim i U-mn. Ga gia rng. Nhng tp nh b tn ph xm quanh khu ga b nh. y l nhng cn nh hoang trng tri, dn b i v khng th no c yn. Hai nm qua, chp chn c lc yn tnh, c lc li nh nhau d. Sut hai nm tri, ga Ph-rng-tp- ca chng kin bit bao nhiu l chuyn! Li sp sa xy ra nhiu vic ln. Trong lc s on mi hai b tn tht nng, tan r tng Phn, trc sc thc mnh ca qun i Ba Lan, phi rt lui v gn Ki-p th nc Cng ha v sn chun b ging mt n ch t vo qun th lc ang say sa tha thng tin. Nhng s on k binh dn dy la n ca tp on k binh th nht m cuc trng chinh cha tng c trong lch s chin tranh, t vng Bc C- ca-d xa xi chuyn n U-c-ren. Cc s on k binh th t, th su, th mi mt v th mi bn ln lt tin n U-mn v tp kt sau trn tuyn ca ta. Trn ng xng ti nhng cuc chin u c lit k binh qut sch bn ph Ma-kh-n.

Trang 130/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Mt vn su ngn nm trm thanh kim, mt vn su ngn nm trm chin s da rm nng ng c. B Tng t lnh Hng qun v B Tng t lnh mt trn Ty-nam ht sc gi b mt cho qun Ba Lan ca pht-xt iu-xut-ski khng th no i ph kp vi cuc hnh qun c tnh cht quyt nh ang chun b. B tham mu ca nc Cng ha v cc mt trn trc tip ph trch tp hp khi k binh ny. Chin s ngng hn mt trn U-mn, ng dy lin lc thng t Mt-xc-va n B tham mu mt trn Khc-cp lm vic khng ngng. T Khc-cp, in li bo i cc b tham mu cc tp on qun th mi bn, th mi hai. in bo tch t ghi nhng mnh lnh mt m ln nhng bng in hp: "Khng cho qun Ba Lan ch n qun on k binh ca ta tp kt". Chin s ngng trn khu vc U-mn. Ch giao chin khi no v ni no bn Ba Lan tin qun uy hip on k binh ca Bu-i- on-ny, trnh cho k binh khi b dn vo tnh th phi giao chin qu sm. ng la tr qun bp bng ngn la mu hung, khi bc ln xon tt hnh trn c. Loi nhng rng khng chu c hi khi bay t tung nh ong v t. Cc chin s ngi quanh ngn la theo hnh vng cung, la hng lm mt h nh ln bng nh mu ng. Nhng chic c-mn vi trong tro bic nh la. Nc si sng sc. Mt ngn la t khc g chy le ra bn sm mt chic u b. Ngi b chy tc bc mnh pht bn: - R kh ! Anh em chung quanh bt ci khc khch. Mt ngi lnh gi mc o d, ru mp xn ngn, ang cha nng sng ra nh la xem, thy vy ni kh: - Thng b ny mi c khoa hc qu, n ni sn vo la chy m cng khng bit. - Pa-ven i! c g th, k cho chng t nghe vi. Pa-ven, ngi lnh tr y, va ly tay mn m m tc sm ca mnh, va mm ci ni : - ng ch An--r-sc ! Cun sch hay tuyt. c vo l ti khng th no bung ra c na. Ngi ngi cnh Pa-ven l X-r-a, mt thanh nin c ci mi ngn, hch ln, ang chm ch v li dy eo bao n, hai rng cn cht ly si ch xm to, nghe bn ni vy th t m hi: - Th cun sch vit v ai h cu? - X-r-a tay cun on ch cn li vo ci kim cm trn m d, ni thm: - Nu ni v tnh yu th mnh th lm y. Chung quanh ci r ln. Mt-vy-sc nh ci u tc ct ngn ln, nheo mt lu lnh ni tru X-r-a: - Tnh yu l chuyn cng hay, X-r-a . Cu p trai, trng rt bnh ! H qun ta i n u, cc c thy cu u m tt. Ch phi mt ci tt nh: mi cu qu ngn v hch ln lm cho

Trang 131/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ma c ri tt vo trong. Nhng m c th cha c. Cu c ly qu lu n N-vt-ki treo vo u mi, ch mt m l mi di ra v qup xung thi. (Th lu n tay, nng gn bn cn, dng ph hng ro dy thp gai). Cu ni bng a y lm mi ngi ph ra ci sng sc. Nghe ting ci, my con nga buc nhng xe sng my cng phi rng mnh ph hi mt cch hong ht. X-r-a l quay mt li: - Hn nhau chng phi ci p trai, m ci s ny. - X-r-a p tay ln trn nh ra hiu ch ci u to - y nh, li cu cay nh t th m cu c vn l mt thng ht sc kh. Vi li cu c i tai lnh nh tin na. Hai chin s chc xng vo vt nhau, nhng ng ch tiu i trng Ta-ta-ri-np can ngay: - Ny, ny, cc cu i, vc nhau lm g! Thi Pa-ven n c sch cho m nghe cn hn. - Phi y ! c i Pa-ven ! - Ting hng ng nhao nhao ln. Pa-ven ko ci yn nga li gn nh la, ngi ci ln yn, m trn u gi cun sch kh nh song kh dy. - Bo co cc ng ch, cun truyn ny tn l Rui tru. ng ch chnh y tiu on cho ti mn y. Cun truyn rt thm tha i vi ti. Cc ng ch ngi yn ng a, ti c cho m nghe. - Thi c i, nhanh ln. Chng ai ph m u. Khi ng ch trung on trng Pu-d-rp-ski cng ng ch y vin qun s -r-nin i nga, lng lng n gn ng la, th trng thy mi mt cp mt chu chu vo mt chin s ang c to quyn truyn. Pu-d-rp-ski quay u li pha ng ch chnh y vin ly tay ch nhm ngi: - y l mt na s anh em qun bo ca trung on, trong c bn thanh nin cng sn, t tui lm, song mi cu u bng mt chin s c. Anh trng cu ang c truyn, v cu kia na c cp mt y nh cp mt ca con si con, y l Ca-r-sa- ghin v Gic-ki. Hai cu b thn vi nhau lm, nhng cng ganh ngm vi nhau lm. Trc kia th Pa-ven l mt tay qun bo gii nht ca ti. Gi c Gic- ki l tay ch th kh li hi ca cu ta. Anh trng ka, cc cu ta ang lm cng tc chnh tr y. Nhn th chng ai bit l lm cng tc, nhng tc dng li rt ln. Anh em gi h l "i thanh nin cn v", tn y tht ng qu. ng ch y vin qun s hi: - ng ch ang c kia c phi l chnh tr vin i qun bo khng? - Khng. Chnh tr vin l C-ra-me. Trung on trng cho nga bc ln. ng ch ct ging ni to: - Cho cc ng ch!

Trang 132/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Mi ngi quay li. Trung on trng nh nhng xung nga, i li gn cc chin s ang ngi. - Cc ng ch ngi si y ? - Trung on trng hi, n ci rng ri trn mi. Trn khun mt cng ci ca ng ch vi i mt b hi ging mt ngi Mng C, v nghim khc bin i. Cc ng ch nim n n ng ch ch huy nh mt ngi ng i hin t, nh mt ngi bn thn. ng ch y vin qun s vn ngi trn nga nh i tip sang n v khc. Pu-d-rp-ski ko bao sng M-de ra pha sau, ri li ngi cnh Pa-ven v ni: - Mi cc ng ch, ta ht mt iu thuc. Ti c thuc l ht cng tm c. Chm thuc xong, trung on trng quay ra ni vi ng ch y vin qun s: - ng ch c v trc i, ng ch -r-nin . Ti li chi vi anh em mt lt. Nu b tham mu cn n ti, ng ch tin cho ti bit nh. Khi r-nin i khi, Pu-d-rp-ski quay li bo Pa-ven: - Ch c tip i, ti cng nghe vi. c xong nhng trang cui, Pa-ven t sch ln gi v bng khung nhn chm chm vo ngn la, ngh ngi. Trong my pht ng h, khng ai ni mt li. Tt c mi ngi u xc ng v ci cht ca "Rui tru. Pu-d-rp-ski ht mt hi thuc l, ch i anh em ln ting. Li pht biu ca X-r-a ph tan ci khng kh yn lng. - Cu chuyn bi thm tht. Ai m tng c c nhng con ngi bn lnh nh th trn i ny. Mt ngi thng khng th chu c cc hnh n y Nhng khi ngi y v l tng m chin u th nht nh gi vng c tinh thn. Ging X-r-a ht sc xc ng. Cu chuyn lm anh cm xc su xa. An--ru-sa, mt ngi th hc vic ng giy vng B-lai-a Xc-cp, bng bng phn n: - Thng c tng khn nn m v phi tay ti th ti m cht n ngay ti ch! An--r-sc ly que ci n thm chic c-mn ca mnh vo bp, ri ni bng mt ging tin tng: - Cht m bit mnh cht v mt s nghip g th cht cng ng lm. Trong trng hp y anh thy mnh c sc mnh khng s cht. Ta sn sng i n ci cht mt cch kin nhn khi ta cm thy c chnh ngha pha ta. Chnh ci lm con ngi ta tr thnh anh hng y. Ti bit mt ng ch tr tui tn gi l P-rai-ca. Ci hm bn gic trng thc vo -t-xa, mt mnh anh ta xung phong nh c mt trung i chng n. Bn chng cha kp gi li l m anh, anh rt lu n ra, qung ngay di chn mnh. Ngi anh tan ra tng mnh, nhng c bn Ba Lan cng tan xc. y th m trng anh ta b ngoi chng c v g u. Khng

Trang 133/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ai vit sch ni v anh ta. Song chuyn anh ta tht ng chp vo sch. Hng ng ta c v s ng ch u t nh th. An--r-sc ly tha quy c-mn, th li ra nhp ngm tr, ri ni tip: - Cng c ci cht nh ch cht, cht c, cht nhc. Ba chng ti nh nhau I-di-a-slp, mt th trn c, xy t i vua no ngy trc trn sng G- rin, y c mt nh th Ba Lan, y nh ci pho i, kh lm. Th m cng vo c tt. Qun ta hng mt tro vo, leo ln cc li i nh ngon ngoo, sn bn phi c anh em ngi Lt-t-ni kim ch cho ri. Cn ta ra ph ln. Ra n ph ln th trng thy g? Gn vn hoa c ba con nga ng yn sn buc vo hng ro. Bn ti trc tnh hung y tt nhin bo nhau: phen ny tm c bn Ba Lan. C mi ngi ht c vo sn. ng ch i i trng ngi Lt-t-ni tay lm lm cm khu M-de i trc. Vo n nh chnh th ca m. Bn ti i vo. Tng tm c bn Ba Lan, ha ra khng phi. Trong c sn mt t ca ta. H vo trc chng mnh. Chng hay hm g ci chuyn ang xy ra y. Nh ny vn c mt thng s quan Ba Lan . Bn mt dy t y vo ngay m v thng y ra cng hip. ng ch ch huy ngi Lt-t-ni ca chng mnh tn l B-r-i, trng thy th tht ln cu g bng ting Lt-t-ni. Ri cho tm c ba a kia li ra sn. Hm y ch ti v mt ng ch na l ngi Nga, cn ton ngi Lt-t-ni c. H ni g vi nhau, mnh nghe khng hiu, song cng thy cu chuyn r rng: k no phm li th s b x. Ngi Lt-t-ni, tnh thng, rn chc nh la. H n ba thng kia vo st vch chung nga. Mnh ngh thm: cht, chc l h nh bn tan xc ba tn ny y. Trong s ba a c mt tn vm v, chc nch c cng li, mm chi ra, vng tc lung tung. Hn la m ln: ai li n v mt m n b m treo c ti? Hai tn kia cng van xin ri rt. Trng thy nh th m n lnh c ngi. Mnh chy li ni vi B-r-i: "ng ch i i trng, ng ch bn lm g, dnh vo mu chng n cho bn tay? a ta n binh x. Trong thnh ph, chin u ang tip tc m ta li ng y x ti". Tc th B-r-i quay li nhn mnh v mnh thy hi ngay l trt ni mt ri. Mt B-r-i nhn mnh y nh mt h. Anh y g sng vo tn ming mnh. Mnh chin u by nm ri, by gi ni ra tht kh, song lc y tht tnh l mnh hong tht. Mnh ngh bng: khng kho th mt mng phen ny, chng cn ni nng g na. Anh ta bo mnh bng ting Nga l l, mnh kh lng mi nghe r, nhng cng hiu nh th ny: "Ngn c ca ta l mu nhum . Vy m qun ch ny lm danh c qun i ta. Qun th ph phi ly xc n ti". Mnh khng dm nn li na, chy mt mch t sn ra n ph th nghe thy ting sng n pha sau. Mnh ngh thm: th l xong. Khi mnh i theo kp n v mnh th thnh ph hon ton v tay ta. Cu chuyn nh th y. Nhng tn y cht, tht cht nh ging ch. Nghe u bn trc l qun ph ca Ma-kh-n, mi chy sang theo ta gn M- li-t-pn. Bn chng ch l mt l hp, phc tp. Ni n y, An--r-sc, t ci c-mn xung chn, tay m ti dt ly bnh m ra: - C th no mt ng phn bn nh th li dnh vo hng ng chng ta? Khng sao kim tra ht c. Trng chng, ngi ta tng nh chng cng chin u v cch mng. Tht ra, chnh v chng m bn vy c ln mt chng ta. D sao thy vy cng au lng. Chuyn cho n by gi mnh vn khng qun c.

Trang 134/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

An--r-sc kt lun cu chuyn, ri bt u nhp tr. i qun bo k binh mi tn m khuya mi ng. X-r-a ng say hch mi ln ko g. Pu-drp-ski cng ng, u gi trn chic yn nga. ng ch chnh tr vin C-ra-me th ang ghi s tay. Ngy hm sau, i trinh st v, Pa-ven buc nga vo cy thy ng ch chnh tr vin C-ra-me va ung tr xong, bn mi li ni chuyn. - ng ch chnh tr vin , ti c nh nh th ny, ng ch ngh c c khng? Ti nh b y sang bn Qun on k binh th nht. Bn y, sp nng st n ni ri. V nht nh l h tp trung ng ngi nh th chc khng phi m chi. Cn ta y th c cht g mt ch. Ti chn ngy lm ri. C ra-me sng st nhn Pa-ven: - Sao, th no, ch nh b y chun i ? Ch ngh th no? Vy ra theo ch, Hng qun l rp chiu bng hay sao m i i n v nh i ch ngi th? Nu ai cng i i n v th th cn ra th no na? Pa-ven ngt li ng ch chnh tr vin: - Ct sao nh hng l c. y hay bn y cng th c, khng c g quan trng. Ti c o ng chun v hu phng u! C-ra-me mt mc can ngn Pa-ven: - Th ch cho k lut l ci g? Pa-ven , ch c nhiu u im, song ch phi ci tnh v chnh ph. Ch thch sao, ch lm vy. Ch qun rng ng v on thanh nin da vo k lut st ? ng trn ht. ng cn mnh u th mnh phi y, ch khng phi mnh mun u th . ng ch trung on trng khng cho php ch i n v na ri phi khng? Th l quyt nh ri, khng bn g na. C-ra-me ngi mnh khnh dong dng cao, nc da vng nht, ho s s v xc ng. Bi ch ca nh in ngm su vo hai l phi, thnh thong nhng qung tt bnh ca chng lao li hin trn i m. Khi C-ra-me dt cn ho, Pa-ven ni thp ging, nhng cng quyt: - Tt c nhng iu ng ch ni u rt phi, song mai ti s c sang on k binh Bu-i-on-ny, tht y ! V ti hm sau khng cn bng Pa-ven bn ng la tr qun na. * thn bn, trc ca trng hc trn g cao, cc chin s k binh tp hp thnh mt vng ln. Mt chin s k binh khe mnh thuc n v Bu-i-on- ny ngi m sau chic xe nga, m ctkt ht ra sau gy, ang ko rn r chic n gi. Trong tay ng ch y chic n ku r ln, nhp iu hn lon, lm lc c bc chn ca chin s mc chic qun thng mu ang nhy mt cch in cung iu nhy dn gian x U-c-ren. Trai gi trong lng t m ko ra, leo ln chic xe nga v nhng hng ro bn cnh xem

Trang 135/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nhng nh v o rt liu ca l on k binh va mi n ng lng ny. - Tp-tan i! Ko hng ln no! Lm mt qun na ch! Cho thm cht nng vo i! Nhng nhng ngn tay to ln ca anh b i ko n gi, ch quen g mng nga, nn ng ngoy mt cch kh nhc trn phm n. Anh chin s da rm nng ang nhy, bng than phin: - Ch, tic thng Cu-lp-c qu. Qun th ph Ma- kh-n khn kip git cht mt cu y. Cu-lp- c ko n gi cn phi ni. Hng nht...Chin u lun lun i hng u trung i mnh. Tic cu y qu! Va l mt chin s c, va l mt tay chi nhc gii. Pa-ven cng ng trong m d cuc vui. Nghe my li va ri, anh lin len n chic xe nga, ly tay n vo hm xp ca chic n. Ting n im bt. Chin s ko n gi quc mt nhn anh: - Cu mun g? Tp-tan ngng li, khng ko na, lm mi ngi chung quanh nhao nhao, ging khng bng lng ni ln: - Ci g th? Sao dng li th? Pa-ven cha tay v pha dy ko n: - a cho mnh chi mt lt. Tp-tan nhn ngi ng i l mt vi cp mt hoi nghi do d, ri g dy eo khi vai. Bng mt c ch quen thuc, Pa-ven n ln gi. Anh du dt ko np n ln khc m ra hnh cnh qut, ri sau tng nc, tng nc dn dp, Pa- ven do bn nhc vi tt c sc mnh ca chic n: "Qu to hng hng My ln ng no Ln vo S-kha Chng ra c sm" ( S-kha : c quan c bit chng phn cch mng trong nhng nm u ca chnh quyn Xvit) Tp-tan ct ging bt ngay ly iu ht quen thuc. Anh dang hai tay ln nh hai cnh chim, ln vng trn, hai chn p vo nhau, tay v chan cht vo ng giy vo gi, vo sau gy, vo trn, vo giy v cui cng vo ci mm ang ht to. Ting n gi rung ln, kch thch, thc gic chin s ang nhy trong iu hng mnh, hng hc, ti tp nh nhng lung gi cung lin tip. Tp-tan bt u quay tt i nh con c inh, va quay va nhy mt vng trn ht chn n n chn kia vt vo khng kh, ming ht ln n ht hi:

Trang 136/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Hch hc! Hch hc! * Ngy mng nm thng Su nm 1920, sau my cuc giao chin chp nhong nhng khc ht, tp on qun k binh th nht, do Bu-i-on-ny ch huy, chc v phng tuyn Ba Lan im ng gip nhau ca qun on th hai v qun on th t ca ch, nh tan c l on ca tng ch Xa-vi-ski v tha th tin v hng Ru-gin. B ch huy Ba Lan mun i ph vi cuc tin qun t ph y lin hi h cho lp mt i xung kch. Nm xe tng bc st ch t xe la ti ga P-g-r- bch cp tc n tip vin. Chng chun b i ph Da-rt-nhch, nhng k binh Hng qun vng qua Da-rt-nhch, lt vo hu phng ca cc qun on Ba Lan. Chng tung s on k binh Ba Lan do tng Coc- nhi-ski ch huy ra ui theo vt chn tp on qun k binh th nht ca Bu-i-on-ny. S on k binh Coc-nhi-ski c nhim v nh tp hu bng c vo cnh qun m b ch huy Ba Lan cho l c nh tn cng vo Ca-dachin, im chin lc trng yu nht ca hu phng Ba Lan. Nhng k hoch cng khng cu vn ni tnh hnh nguy ngp ca qun bch v Ba Lan. Tuy ngy hm sau qun Ba Lan c lp c ch trn tuyn b chc thng v khp c phng tuyn sau ng nh thc ca k binh nhng lc trong lng hu phng ca chng, c mt on qun mnh nh v bo honh hnh ri. Tp on qun ny sau khi tiu dit cc cn c hu phng ca ch, tin ln nh vo nhng lc lng ca Ba Lan ng Ki-p. Dc ng tin qun, cc s on k binh ph hy cc cu v ng st chn ng rt lui ca qun Ba Lan. Theo tin t binh khai th tham mu qun on ch ng Gi-t-mia, nhng tht ra y l c b tham mu mt trn ca ch. Ch huy tp on qun k binh ca ta quyt nh chim ly nhng u mi ng xe la quan trng v nhng trung tm hnh chnh quan trng l Gi-t-mia v Bc-i-sp. V ngy mng by thng Su, khi tri va tng sng, s on k binh th t ca ta p n Gi-t-mia. Pa-ven c b sung vo mt trung i k binh, i xung kch thay chn Cu-lp-c hy sinh. C tp th chin s khng mun ri b ngi ko n gi c y, nn ngh thu np anh vo trung i. n gn Gi-t-mia, qun ta chia lm nhiu mi theo hnh cnh qut nh ta vo. Khng ai mun ghm v nga ang phi hng. nh nng ri vo li kim, bt ra mun tia sng ng nh bc. t chuyn, nga h, chin s rn ngi trn bn p. Mt t chy lt nhanh, li li di v nga. Thnh ph Gi-t-mia to ln c nhng cng vin xinh nh chy n n s on k m. vt qua nhng vn hoa ngoi thnh. V gi y, s on p vo trung tm, ting tht "xung phong gh rn nh thn cht, rung chuyn khng trung. Bn Ba Lan kinh hong hu nh khng dm chng c li. Qun ng y b tiu dit tan tnh. Pa-ven ci rp xung bm nga, phi nh bay. Bn cnh l Tp-tan ang phi trn con nga en

Trang 137/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nhnh chn thon. Mt Pa-ven trng thy nht kim c lit ca chin s Tp-tan qu cm b xung mt thng l dng Ba Lan, tn ny khng kp a li l ln . Mng st ca v nga nn sit ng ph. Ri bt cht, ng t, mt khu sng my nh ra. Ba tn mc binh phc xanh, u i ca-l ci rp trn khu sng, mt tn na, c o c di vng nh con rn, cha sng lc nhm bn nhng ngi i nga. Khng ghm c dng m, c Tp-tan ln Pa-ven c lao ti khu sng, i thng vo nanh vut ca thn cht. Thng s quan cm sng lc nhm thng Pa-ven. Bn trt... n vu nh chim s ku, st qua m. V thng s quan ch b nga x ng ln nho, u vp xung ng . Cng lc y, nhng sng my hi h nh n nh bt ra nhng dp ci in cung gh rn. Nh b n ong bng st chm t, Tp-tan v nga b trng chng chc vin n ng nho xung c ngi ln nga. Con nga ca Pa-ven hong s, rng ln, ct v nhy chm qua xc ngi v nga ca Tp-tan, ri vo gia bn gic gi sng my. Mi kim Pa-ven hoa ln mt vng sng rc, x vo mt chic ca-l-xanh. Li kim li vung ln khng, nhm b vo mt chic u khc. Nhng con dng m ang phi hng nhy tt sang bn. Nh thc l trn v c trung i p n ng t ny, hng chc mi kim hoa ln ngang dc trn khng... Nhng hnh lang hp v di ca nh pha Gi-t- mia vang m nhng ting ku ht. Trong cc x-lim y p nhng ngi b giam, mt hc hc, au kh. Ngoi ph ang nh nhau to, c th no tin c l gii phng n ni? C th no tin c y l qun mnh bt ng t u hin n? Trong sn nh pha c ting sng n ri. Dc cc hnh lang, ngi chy vi v. Ri c ting t ngt ni ln thn thit, v cng thn thit. - Ra i, cc ng ch i ! Pa-ven dng li trc tm ca ng kn. Hng chc cp mt nhn qua l nh. Hng mu ln, Paven dng bng sng c gh kha ca. Gh na, gh na! - t lm cho. Ly mn m ph. - Mi-r-np gt Pa-ven sang bn, ri th tay rt qu lu n trong bao ra. Trung i trng Xi-ga-sn-c ging ly qu lu n: - Dng li, ngc! My in ? i mang cha kha m n. Khng b c u, ngi ta ly kha m cho chng mnh. Bn canh ngc, c sng ta g sau lng, b dn n m kha x-lim. Hnh lang mt lt y nhng ngi qun o t ti, lu ngy khng c tm ra. Lng h ang vui nh in. Pa-ven m rng ca st, chy vo nh giam. - Cc ng ch i! Cc ng ch c gii phng ri! Chng ti l chin s k binh ca Bu-i-

Trang 138/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

on-ny. S on chng ti chim c thnh ph ri. Mt ngi n b, nc mt gin gia, m chm ly Pa-ven nh m ngi nh thn thit, khc nc n. Gii phng bng y ng ch bn-s-vch ca mnh, i vi cc chin s ca s on, tht qu hn tt c mi th chin li phm, qu hn c chin thng. Trong nhng hp bng ny, bn Ba Lan trng nht ca ta nm ngn by mi mt ng ch bn-s-vch ang i ngy chng em i bn hay i treo c v hai ngn chnh tr vin Hng qun. i vi by ngn chin s cch mng c gii phng y, m ti khng cng va qua pht chc chuyn ngay thnh nh sng chan ha ca mt ngy thng Su ti nng. Mt ng ch b giam mt vng nh v chanh ng, sung sng chy n gp Pa-ven. y l Xamin L-khe, ngi th sp ch xng in S-p-tp-ca. Nghe Xa-min k chuyn, mt Pa-ven c xm dn. Mt tn thm kch m mu xy ra th trn qu hng. Mi ting Xa-min ni ra ri vo lng anh nh tng git st nung lng. - C mt thng khiu khch khn nn bo, nn chng ti b tm tt c. C bn chng ti ri vo tay hin binh. Chng n em ra tra tn ngay rt d man. Ti b au t hn cc ng ch khc: v b chng n nh my tua u l ti ln ra bt tnh ngay. Cn cc cu khc th khe hn ti. . . Cng chng c g m giu chng n na. Bn sen m bit mi chuyn hn c chng ti kia. Chng nm c chng st mt t g. Lm sao m chng khng bit, khi c mt thng ch phn bi len c vo t chc. K n chuyn nhng ngy tht au lng. Nhng anh ch em b bt, Pa-ven quen bit gn ht y. Va-li-a B-ru- gic, R-da G-rt-sman, ngi qun l, anh nh ra R-da ch, mt c b con, mt n thanh nin mi by tui, can m lm, c i mt ngi ta c nhn vo l tin ngay, ri n Xa-sa Bun-sp, Pa-ven nh ch, th sp ch ch chng ti y m, mt thng b vui tnh lm, lc no cng v nghch lo ch xng. Cu y ri n hai hc sinh na: N-v-xen-ki v Tu- gt. Nhng ngi y Pa-ven u bit c. Cn nhng ngi khc l ngi qun v thn ngoi . Hai mi chn ngi tt c, trong c su ph n. Ai cng b nh d man ht sc. Va-li-a v R-da b chng hip ngay hm u. Thi th qun khn kip tha h lm nhc hai ngi con gi ti nghip. Lc chng n li hai ngi v x-lim th cht d c. Sau ln , Rda bt u ni huyn thuyn v vi hm sau th pht in hn. Song qun git ngi khng mun tin l ch in. Cho l gi v, mi ln hi cung, li nh ch tn t. Hm chng em ch i bn, tht nhn m gh s. Mt b nh thm tm khp c, i mt d v di i. Trng y nh mt b lo. Va-li-a cho n lc cht vn hin ngang. Anh ch em cht ra ci cht ca nhng chin s chn chnh. Ti khng bit anh ch em ly u ra sc mnh m dng cm phi thng nh vy. Pa-ven i! C ti no thut li c ht v ci cht ca h? Khng, Pa- ven . Ci cht ca h gh gm hn tt c nhng li k li... Va-li-a nguy nht trong bn: ch ph trch bt lin lc vi cnh lm v tuyn in cho tham mu Ba Lan. Ch c phi n qun bt lin lc. Chng vo khm nh ch thy khu B-rao-ninh v hai qu lu n. Sng lc v lu n chnh do tn khiu khch a cho ch. Chng n by tr ra tt c, buc ti ch m mu dng molorn m st ban tham mu.

Trang 139/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven , ti tht au lng m k li nhng gi pht cui cng ca anh ch em, nhng Pa-ven yu cu th ti xin k ht. Ta n binh ca chng tuyn n: Va-li-a v hai ngi lm vic vi ch th b treo c, nhng ng ch khc th x bn. Nhng lnh Ba Lan m chng ti vn ng c b em ra x trc chng ti hai ngy. ng ch v tuyn in tn l Sn-guc-c lin lc vi Va-li-a b buc ti phn quc v tuyn truyn cng sn trong binh lnh. ng ch ngi cn tr, ng cai, trc chin tranh lm th my in Lt. Chng kt ti x bn. ng ch t chi khng k giy chng n, v b em i bn ngay, hai mi bn gi sau khi tuyn n. Va-li-a b gi n lm chng x v Sn-guc-c, v c k li l Sn-guc-c nhn tuyn truyn ch ngha cng sn, song cc lc phn i n kt ti anh l phn quc. Anh ni: "T quc ca ti l nc Cng ha X-vit x hi ch ngha Ba Lan. Phi, ti l ng vin ng cng sn Ba Lan, b cng p m i lnh. Vo lnh, ti phi tm ht cch m mt cho cc bn ng ng cng b p ra mt trn nh ti. Cc ng vin c mun treo c ti th treo c, nhng khng bao gi ti phn bi T quc ca ti, khng bao gi c. Duy c mt iu: T quc ca cc ng v T quc ca ti khng phi l mt. T quc ca cc ng l t quc ca bn vng b. T quc ca ti l T quc ca th thuyn v dn cy. T quc ca ti - phi, tng lai s c T quc ca ti, ti tin tng su xa iu . - Trong T quc ca ti, khng ai ni rng ti l phn quc c". B kt n xong, chng ti b giam tp trung vo mt ch. Trc khi b em i hnh hnh, chng li chuyn chng ti v nh pha. m trc chng trng ct treo c ngay trc nh pha bn cnh nh thng. Ch bn li ni khc, hi xa y, bn rng, gn con ng men theo b lch. Chng o sn mt ci huyt chung vi chng ti. Bn n dn khp ni, trong thnh ph ai cng bit. Chng rp tm nh hnh n chng ti gia ban ngy, c mt dn, cho nhn dn ai cng trng thy m s. T sng sm, chng la hng ph ra ch ct treo c. Mt s ngi v t m m ko n. Trng x treo c gh mt tht, nhng h vn n. Qun chng vy quanh nhng ct treo c ng lm. Nhn u cng thy u ngi nh sng bin. Pa-ven nh c ci tng bao quanh nh pha bng g cy ghp y nh. Ct treo c trng da lng vo nh pha cho nn chng ti nghe r ting ro ro ca m ng bn ngoi. Trn ng ph, pha sau lng qun chng, t sn sng my, sen m i nga v i chn u dn v y canh gc. Mt tiu on b binh vy ly cc vn rau v cc thnh ph. Chng o sn mt h ring chn nhng ngi b treo c ngay bn ct treo c. Chng ti im lng ch i trong ngc, thnh thong ni vi nhau vi li. m hm trc, chng ti ni ht mi chuyn vi nhau ri v gi nhau li vnh bit. Ch c R-da ng lm bm mt mnh gc tng. Va-li-a b nh, b hip, kit sc khng bc c na, thng phi nm lit mt ch. C hai ch em rut, ng vin thn ngoi , m ly nhau cho vnh bit v khng nn ni, nc ln khc nc n. St-pa-np, mt thanh nin qun khe nh vt, khi mi b bt chong hai tn sen m b thng, nghe khc, li gn hai ch y, nhc i nhc li: "ng khc, cc ng ch! Nu khc y chc na ng khc ngoi kia th cc ng ch c khc. ng cho n ch kht mu thy chng ta yu lng m chng phn bng. Th no th chng cng chng thng g chng ta u, th no ri cng cht. V vy phi cht cho cng ci. ng c ai trong chng ta c qu gi, ci u c. Cc ng ch nh ly, cht th phi cht cng ci".

Trang 140/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ri chng n dn chng ti i. i u l thng S-vc-cp, trng ban phn gin trng, mt thng cung dm in lon, mt a trng thy n b nu chnh n khng ra hip, th cng cho l sen m hip ngay trc mt nhn cho sng mt. T nh ga ra n ct treo c, xp song song hai hng ro sen m. Bn "vn" eo lon vng y ng nghim, gm tut trn sng long. Chng n ly bng sng dn chng ti ra sn nh pha, ri bt chng ti xp hng t iu ra ch ct treo c, nh tm bt chng ti phi chng kin ci cht ca ng ch mnh, trong khi ch i n lt mnh i cht. Ct treo c bng nhng thanh g to s, cao dng ng, lng lng ba thng lng bng thng to bn li. Chung quanh, bin ngi no ng, x xo. Dn nhn chng ti... chng ti nhn dn. Mi ngi nhn ra ngi nh ca mnh. Xa xa, trn thm cao, tt c bn qu tc Ba Lan ngi chu sn, tay cm ng nhm. Nhiu a l v quan. Chng n xem treo c ngi bn-s-vch. Di chn chng ti, tuyt m lm, rng chung quanh trng xa, cy ci nh c bng bao ph, hoa tuyt quay trn ri t t v tan trn da mt nng bng ca chng ti. B di ct treo c cng c tuyt. Mc phong phanh m chng ti cng chng thy rt, St-pa-np cng khng bit l chn mnh ch i tt khng mang giy. Tn chng l ta n binh v cc s quan cao cp ng trc ct treo c. Ri chng dn Va-li-a v hai ngi na b x treo c ra khi nh giam. Ba ngi khoc tay nhau, Va-li-a i gia. Hai ngi cho ch i, ch khng cn sc na, c l bc chn, mnh khng o khoc, trn mt chic o si. Ch c i thng ngi, c l ch ang nh ti li St-pa-np: "Phi cht cho cng ci!" Thng S-vc-cp trng thy ba ngi t t khoc tay nhau m i th ly lm cu lm. N gt hai ngi n ng ch ra. Ch c li n ngay. Th l c mt thng sen m i nga n qut roi da vo mt ch, tay ny mi hn li a roi sang tay khc qut ly qut . Trong m qun chng c mt ngi n b r ln, ting r ca mt ngi mt tr khn, b ta ln x vo lch qua hng ro lnh, chy n hng ngi b x, nhng b b gi li v b dn i u khng r. Chc l b m ch Va-li-a. Khi ba ngi n di chn ct treo c, Va-li-a ct ting ht. Cha bao gi ti c nghe thy mt ging ht nh th. Ch c mt ngi b x t, dng cm i ra trc ci cht, mi ht say m n nhng y c. Va-li-a ct ting ht ln Bi ht ca ngi dn thnh Vc-x-vi. Hai ngi cng b ti vi ch ng thanh ht theo. Th l bn sen m qut roi nh bo tp vo mt h tht cc k hung tn. Nhng h dng nh khng bit au na. Ri bn chng nh h ng ln ra, li li ct treo c nh li nhng b go. Chng hp ta hp tp c bn n, ri vt thng lng vo c h. Th l n lt chng ti ht ln. Vng ln, hi cc n l th gian !... Chng n t pha b li nn chng ti ti bi. Ti ch cn kp trng thy mt tn lnh ly bng sng nh bt cc gi chn ra v ba thn ngi lng lng, giy gia u dy thng treo c. Mi ngi trong bn ti, trong s c ti c n gim: khi chng ti b ng lp quay mt vo tng n n ch, th chng c cho chng ti nghe lnh ca tn tng cho gim xung mi nm kh sai thay vo ti x t. Mi by ng ch kia b bn cht gc bn cnh chng ti. Xa-min ci git cc o c dng nh b nght th, ri k tip:

Trang 141/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Trong ba ngy, nhng ngi b treo c c lng lng y, ngy m c mt tiu i lnh gc bn ct treo c. Anh em b bt vo sau cho chng ti bit nh th. n ngy th t th xc ng ch T-bn- in nng nht ri xung. By gi, chng mi ci hai ci xc kia, chn ngay ti ch. Cn ct treo c vn y, hm chng dn bn ti vo y, bn ti vn cn trng thy. C ct ln dy thng lng vn cn nguyn i nhng ngi khc b x t. Xa-min ngng k, mt nhn chm chm vo mt ci g m h ng xa. Cu chuyn k ht vo lc no, Pa-ven cng khng na. Trc mt anh hin r ra hnh nh ba xc ngi, ong a, im lng, u r v bn mt cch th thm. Ngoi kia, kn gi tp hp. Ting kn oai hng a anh v vi thc ti. Anh ni kh, ting bt ra trong hi th. - Xa-min , chng ta ra khi y i thi ! Ngoi ph, t binh Ba Lan l bc gia hai hng k binh ca ta p gii. ca tri giam, ng ch chnh y trung on ng vit nt mnh lnh vo cun s tay i trn. ng ch a mnh giy cho ngi trung i trng thp ln: - Danh sch t binh y, ng ch An-ti-pp cm ly. Ly mt t i theo v p gii h v N-vg-rt - V-ln-xki. Cho bng b nhng ngi b thng, ri t h nm trn xe v cng a v y c. p gii h chng hai mi dm, sau h t i tip. y chng ta cn bn vic khc. Song cn thn nh, ng xy ra chuyn g ngc i i vi h. Pa-ven ln nga, quay bo Xa-min: - Anh nghe r ch? Chng n treo c anh ch em ta, m chng ta th dn h i khng c ngc i h ! Khng d nh th u! ng ch chnh y quay li, nhn vo mt Pa-ven v ng ch ni nhng ting gn, rn ri, nh ni vi chnh mnh: - Ai ngc i t binh gii gip ri s b x bn. Chng ta khng c nh bn bch v. Ri tri giam, Pa-ven nh li nhng li cui trong bn mnh lnh ca Hi ng qun s cch mng em ra c trc ton th trung on: "t nc ca th thuyn v dn cy yu mn Hng qun ca mnh v ly lm t ho v Hng qun. t nc i hi phi gi cho l c ca Hng qun trong sch, khng mt vt nh". Pa-ven nh thm trn mi: "Khng mt vt nh". * Trong khi s on k binh th t chim lnh Gi-t-mia th l on th hai mi ca s on khinh binh th by vt sng -nhi-p qung thn - cu-nhi-n-v. L on th hai mi ny nhp vo binh on xung kch ca ng ch G-li-cp. on ny gm c s on khinh binh 25 v l on k binh Ba-s-kia, nhn lnh sau khi vt

Trang 142/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

sng - nhi-p, th ct ng rt qun ca ch t Ki-p n C-r-ten, gn ga La-sa. Do th vn ng m qun Ba Lan mt ng rt lui duy nht. Chnh trong cuc vt sng -nhi-p ny m Mi-sa, ngi thanh nin cng sn thnh S-p-tp-ca, hy sinh. Lc y b i nh ang chy thi vt nhanh nhp cu ni rung rinh, th c mt qu i bc, t pha ng kia, sau ngn i, r ln, gh rn, bay trn u cc chin s ri ri tm xung nc. Mi-sa b bn, ngi ln nho ngay xung di y mt chic thuyn lm cu. Dng nc cun nut chng anh i khng bung tha na. Ch c I-a-ki-men-c, mt thanh nin tc vng hoe, i m mt li trai, ku ln kinh ngc: - Cu khng trng thy g ? Mi-sa b nc cun mt ri. Ti nghip thng b ri xung bin mt, nh b con b th li lim phng i ! - I-a-ki-men- c ng sng li, hong ht, nhn dng nc thm thm, nhng on qun t pha sau tin ln x ti, gic anh: - Sao cu ng h mm ra nhn nh thng ng th ? Tin ln i no! Thi gi khng c m suy ngh v ngi ng i mt tch y na: l on ca h b cc n v khc chim xong bn hu ngn, b rt li xa ri. Bn ngy sau, Xc-gy mi bit tin bn cht. Khi l on chim c ga Bu-sa v chuyn th trn quay sang Ki-p, chng li nhng t tn cng c lit ca qun Ba Lan ang tm cch nh thc vo C-r-ten. I-a-ki-men-c nm ngay cnh cng hng x kch vi Xc-gy. Anh ngng nhp bn in gin, y quy- lt mt cch kh nhc trn nng sng nng bng, ci u xung t, quay li ni vi Xc-gy: - Khu sng ca mnh n i ngh. i ch nng sng nng nh la! Ting n m m t i lm Xc-gy ch thong nghe thy ting ni ca bn. Khi ting sng im mt lt, I-a-ki-men-c mi bo tin qua cho Xc-gy bit: - Bn cu b cht ui -nhi-p ri. Lc y mt qu i bc bn tung te vo chng t. Mnh cha kp ku ln, Mi-sa ln tm xung nc ri khng thy ngoi ln na. I-a-ki-men-c ni ri ly tay ko quy-lt, mc ti dt ly n ra v vi v lp vo sng. * S on mi mt tn cng vo chim lnh Bc- i-sp vp phi sc khng c mnh lit ca qun Ba Lan. Chin u gay go, mu loang cc ph. Lin thanh n gin chn ng k binh. Nhng ri thnh ph cng b ta chim, tn qun ch b chy. Trn ga, ta thu c nhiu on tu ch qun trang, qun dng ca chng. Thit hi nng nht ca ch l kho d tr n di bc ca ton mt trn chng mt triu vin b n tung. Cc ca knh trong ph v vn ra, nh ca b ting n mnh rung chuyn, tng nh lm bng giy bi. B nh vo Gi-t-mia v Bc-di-sp i vi qun Ba Lan tc l b nh qut t sau lng li, cho nn chng vi vng chia ngay lm hai mi nh hai dng thc ngi hp tp chun khi Ki-p, c sng c cht nh mt cch tuyt vng m ng chy thot vng vy st ca qun ta.

Trang 143/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven khng cn ngh g v c nhn mnh. Nhng ngy ang sng say sa trong nhng trn xung st c lit, anh ha hn mnh vo tp th v cng nh mi ngi trong cc chin s, anh nh qun hn ting "ti" ch cn ni ting "ta": trung on "ta", trung i "ta", l on "ta". M tnh hnh th dn dp, din bin nhanh nh gi bo. Mi ngy u mang n mt chuyn mi. on k m lao n u cun phng phng n y. on k binh quang vinh ca tng Bu-i-on- ny nh ht trn ny n trn khc, lm tiu hao, kit sc tt c hu phng ca Ba Lan. Say sa trc thng li ngy cng mt ln, cc s on k binh hng dng tn cng vo N-v-g-rt-v-ln-ski, tri tim ca hu phng qun ch. Qun ta li li nh nhng t sng p vo b sng c dng ng, b y ra, ri li chm ln vi ting tht "xung phong mnh lit. Khng g cu ni qun Ba Lan na ri, c nhng h thng hng ro dy thp gai v cuc khng c liu cht c sng ca qun gi thnh ny cng chng n thua g. Sng hai mi by thng Su, qun k m ca ta thc nga li qua sng Xi-lt, p vo thnh, truy kch qun ch pha lng C-rt. Cng lc y, s on bn mi nhm cng vt qua sng ny qung Mi-r-pn, cn l on k binh C-tp-ski th phng ti Lu-ba. V tuyn in ca tp on qun k m th nht nhn c lnh ca B t lnh mt trn: a ton b qun k m xung phong chim ly Rp-n. Cuc tn cng t khng sc g cn ni ca cc s on truy kch qun Ba Lan, lm chng b chia ct tn lon, ri rc, mt tinh thn, c chy di bn sng bn cht tho thn. Mt hm, Pa-ven c l on trng phi n ch ga c on xe bc st . Ti y, anh c gp mt ngi m anh khng ng l c th gp. Con nga ca anh nhy tt qua b dc ca ng xe la. Pa- ven ko cng dng li trc toa xe u sn xm. on xe bc st kin c gh s ng l l, l nhng chic mm en ca nng sng giu trong thp pho. Chung quanh nhiu bng ngi b bt du m ang loay hoay ch nng nhng tm thp nng bc ngoi bnh. Gp mt chin s mc o da ang xch thng nc, Pa-ven hi: - ng ch c bit ng ch ch huy on tu bc thp ny u khng? Chin s kia ht u ch v pha u tu: - ng kia ka. Pa-ven i li u tu hi: - y ai l ng ch ch huy xin cho bit. Mt ngi mc ton da t u n chn, mt r, quay li : - Ti y. Pa-ven th vo ti ly ra mt phong th: - y l mnh lnh ca l on trng. ngh ng ch k nhn trn phong b cho.

Trang 144/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ng ch ch huy t phong b ln u gi k tn. Mt bng ngi ang cm bnh du li hi gn bnh xe gia ca u my. Pa-ven ch nhn thy ci lng rng ca ngi y v bng sng lc li ra ngoi ti qun da. ng ch ch huy trao li phong b cho Pa-ven: - Gi ng ch. Ti k nhn ri y. Pa-ven cm dy cng nga nh ra v. Gia lc bng ngi bn u tu ng thng c ngi ln quay li. Th ngay lc y, Pa-ven nhy tt xung nh thot c mt cn gi cun khi yn nga: - Anh A-r-chom! Ngi th my khp ngi nh nhem du ma-dt, t bnh du xung t v m cht ly anh chin s Hng qun tr tui trong cnh tay khe nh gu ca mnh. - Pa-ven! Ra my y , h thng nhi con. - A- r-chom ku ln th, mt nhn cn ng l nhm. ng ch ch huy on tu nhn cnh rt ly lm l. Anh em pho th chung quanh ci ran c ln: - Trng ka, hai anh em gp nhau. * Ngy mi chn thng Tm, trong trn nh vng L-vp, Pa-ven ri mt m ct-kt. Va hm nga li nht m th thy trc mt cc trung i nh thc vo hng ng khinh binh Ba Lan. Lc , -mi-p phi nga vun vt gia nhng lm cy, va phi theo b dc xung sng, va ku ln: - S on trng b chng git ri. Pa-ven rng mnh. ng ch L-tu-np, ngi ch huy anh hng ca s on, ngi ng ch c lng qu cm v bin, ngi y mt ri. Pa-ven cm gin si ngi, ly c kim pht vo mng con nga G-n-c, gh cng cht, hm thic sit mnh lm mm nga bt mu ti, anh lao su vo lng cn xung st, tht ln: - Chm ht u loi sc sinh nh bn y i! Chm i! Chm ht bn qu tc Ba Lan! Chng n git mt L-tu-np ri. V Pa-ven chm php vo bng mt tn mc binh phc xanh, anh chng ngoi li nhn k b chm na. in tit ln v cm th trc ci cht ca s on trng, qun k m chm cht c mt n v l-dng. H xng ln n tn cnh ng, truy kch l gic ang chy th va lc y pho binh ch bn ti. Tri ph n va bung ln x t khng trung, mnh n cht ngi bn tung te. Trc mt Pa-ven, mt ngn la xanh bng ln, le sng, nh chp le xot mnh bn tai nghe nh ting sm, mnh n rc chy sm vo u anh. Mt Pa-ven hoa ln, t bt u xoay

Trang 145/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nh chong chng, gh s, quay cung, lo o ri nh ng vt xung bn anh. Ting n rung chuyn mnh lm Pa-ven bn khi mnh nga nh nh chic lng. Anh ln qua u con nga G-n-c, nng n ng nho ra t. V anh thy ti sm li.

Trang 146/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn I - Chng 9
Trong cn m man, Pa-ven thy mt con bch tuc. Mt n li ln, to bng u con mo, ngu, gia th xanh, sng ng nh mt th nh sng chi li. Con bch tuc ng nguy hng chc nhng tua cng xon li nh rn rt, lp vy trn da c st sot. Con bch tuc nhc nhch b ln. Pa-ven thy n ngay trc tm mt mnh. Tua cng ca n b trn mnh anh t lnh m lm ngi anh nga ran nng bng nh b l han. N cha vi ra sc nh gm rc vo u anh nh ging a, co mnh li giy ln nh ch, ri th ht mu ca anh. Pa-ven cm thy dng nh mu mnh thm ht vo ci xc cng trng ca con vt. Vi n ht mu ht ly ht . N chui n u th anh li thy u anh au nhi khng ti no chu c. C ting ngi ni vng vng u xa lm. - Mch cu y by gi bao nhiu? Ri c ting ngi ph n p li, ging ni cng kh hn: - Mch 138. Nhit 39,5. Khng lc no ngt m sng. Con bch tuc bin ri, nhng u anh vn cn au. Pa-ven cm thy c ngn tay ai chm vo c tay mnh. Anh c m mt ra, nhng hai hng mi nng tru khng sao h ra c. M sao li nng th nh. Chc l m t l nng bnh ri. Vn cn gia cn na tnh na m y th anh li nghe c ting ngi ni u y: - Mch by gi 122. Anh li c m mt ra. Trong ngi nng nh la t. Ngt ngt qu. Kht qu i mt! Anh nh ngi dy ung nc cho tha cn kht. Nhng sao khng dy c? Mun ca mnh mt ci, m sao ci xc c ra, khng nhch c, chng phi l thn th mnh na ri. Anh vn cn m man ngh n m sp em nc ti, anh s ni vi m: "Con mun ung nc". C ci g ca quy bn anh. Hay li con bch tuc ri. y mt n ngu kia ka... T xa c ting ni nh vng li: - Ph-r-xi-a, mang nc li ! "Ph-r-xi-a? Tn ai y nh?" Pa-ven c nh li xem l tn ai, nhng s c gng li nhn chm anh vo bng ti. Anh c ngoi ln v mt ln na li nh ra: "Mnh kht lm". C ting ni: - Ti thy cu ta tnh li ri y. V ngay c ting du dng, ln ny ni nghe r hn, gn hn, hi Pa-ven: - ng ch bnh binh mun ung nc phi khng?

Trang 147/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

"T ra mnh l bnh nhn hay sao? Hay l khng phi ngi ta ni vi mnh u? , ta b bnh chy rn tht ri m". V ln th ba, Pa-ven nh m mt ra. Ln ny th m c. Qua khe nh ca bn mt m, cm gic u tin m anh cm thy l mt qu cu l lng trn u anh, nhng ri mt vt g ti om che mt; bng ti om y c ci xung gn anh v ln mi anh nhn ra ci thnh cng ca chic cc ri l nc, mt th nc mt ri ung tnh ngi. La nng trong ngi ngui i. Anh khoan khoi th thm: - By gi d chu ri. - ng ch bnh binh! ng ch c nhn thy ti khng? Ngi hi chnh l ci bng ti om ang ng xung ngi anh. Pa-ven thiu thiu ng, ming vn cn kp p li: - Khng thy, nhng nghe thy. - Ai c th ni l cu y qua khi c. Th m, cu y hi li ri y. Tht l mt c th rn khe l thng. Ch Nhi-na , ch c th t ho l ci t hon sinh cho cu ta. V ging ngi ph n, xc ng, tr li: - Cu ta khi c, ti mng lm. Sau mi ba ngy m thip i, Pa-ven hi tnh li. Tm thn tr ca anh khng mun cht sm, dn dn li sc. Tht nh sng li; mi vt, mi th i vi anh u mi l khc thng. Ch c ci u nng trnh trch nm cng trong hp b thch cao khng nhc nhch. Nhng cm gic ton thn tr li v nhng ngn tay anh c th nm vo dui ra ri. Nhi-na, y s ca mt qun y vin, ngi bn chic bn nh trong gian phng vung ang lt tng t quyn v dy ba trng bch. Mi trang ghi nhng dng nht k ngn, nt ch thanh, vit nghing: 26 thng Tm 1920. Chuyn xe la qun y hm nay a v mt l chin s b thng nng. Trn ging gc toa, gn ca s, c mt chin s Hng qun mi mi by tui b thng s. Tn cu ta l Ca-r-saghin Pa-ven An--r- vch. Ngi ta trao cho ti nhng giy m tm thy trong ti chin s, b trong mt chic phong b, cng vi y b ca thy thuc. Trong phong b c mt tm th nhu nt ca on thanh nin cng sn U- c ren s 967, mt cun s qun b rch, trong c ghi Pa-ven c tuyn dng v hon thnh tt mt nhim v qun bo, v mt mu giy c l chnh tay Pa-ven vit: "Nu ti cht, xin cc ng ch bo cho thn nhn ti: thnh S-p-tp-ca, s u my xe la, ng th ngui A-r-chom Ca-r-sa-ghin". Ngi thng binh y bt tnh t lc b mt mnh tri ph bn b thng, t ngy 19 thng Tm. Ngy mai, bc s A-na-tn St-pan-n-vch s khm bnh cho cu ta.

Trang 148/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

27 thng tm. Hm nay xem vt thng ca Pa-ven. Su lm, nng lm. Hp s b thng cho nn c na u bn phi b lit hn. Mt phi b t mch mu, sng v ln. Bc s gii phu A-na-tn mun ly c mt i cho khi sng. Ti can mi v cn c th hy vng ch sng s bt ty ln. Bc s ng . Ti ngh th ch v ngh n v p ca con ngi: nu cu ta sng c, thiu mt mt l xu i bao nhiu, m ly mt y i c li g u. Ngi thng binh tr tui y vt v, m hong lin min. Phi cho ngi gc lun bn. Ti Phn ln thi gi trng nom cu ta. Thy cu ta tr mng m thng qu. c g cu c cu ta khi cht! Hm qua sau khi ht phin, ti li rt lu trong phng cu ta, v cu ta l ngi b nng nht. Ti nghe ht nhng li ni m ca cu ta. i khi ni m nh k chuyn y. V cu ta m hong m ti c bit thm v i cu ta. Nhng i lc cu ta ht chi gh qu. Nghe nhng cu ht chi nh th ming cu ta ra, sao ti tht au lng. Bc s A-na-tn th cho l khng sao qua khi c. ng gi y c phn nn: "Ti khng hiu c sao ngi ta li nhn nhng thiu nin b t tui u nh th vo b i. Tht v l". 30 thng Tm. Pa-ven vn cha tnh. Cu ta nm ring ra mt ni bung nhng ngi hp hi. Ch h l Phr- xi-a trng nom cu ta, khng ri cu ta mt bc. u ch c quen bit cu ta. Trc kia hai ngi cng lm mt khch sn. C ta phc v ngi bnh ny ht sc n cn, ht sc chu o. By gi ti cng bt u thy rng khng c hy vng g cu sng c cu ta. 2 thng Chn. Mi mt gi m. Hm nay ngy v cng ti p ca ti ! Ngi bnh Pa-ven ca ti tnh, hi sinh. Qua c bnh trm trng nht ri. Hai ngy nay, ti khng v nh. Tht ti khng th ni ht ni vui mng ca mnh: li cu sng thm c mt ngi bnh na. Thi th l bt c mt ngi cht bnh trong ban ti. Trong cng tc mt nhc ca ti, ngun vui trong tro nht l thy nhng ngi bnh qua khi ang hi li sc. H qun qut ly ti nh mt m tr nh. Tnh thn ca h gin d, tht th, v n khi cng h chia tay, nhiu ln ti phi khc. Bun ci tht, song tht nh th y, khng sao cm lng c. 10 thng Chn. Hm nay, ti vit h Pa-ven bc th th nht gi cho ngi nh cu ta. Cu ta bo ti vit l vt thng nh thi, sp khi v s v thm nh. Tht ra, cu ta mt nhiu mu lm, ngi xanh bch, hy cn yu lm. 14 thng Chn. Ci ci th nht ca Pa-ven. Ci ngoan lm. Thng cu ta c v mt khc kh t thy s

Trang 149/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngi cng la tui vi cu. Cu bnh phc li nhanh chng qu, tht khng ng. Ph-r-xi-a v cu ta l i bn thn. Ti lun thy Ph-r-xi-a bn ging cu ta. Chc l c y c ni cho cu ta bit, ti chm sc th no, c l cn ni qu ln na. Cu ta thy ti n th hn h ci. Hm qua, cu ta hi ti: "Tha bc s ti sao cnh tay bc s c nhiu vt tm bm th". Ti khng mun ni cho cu ta bit y l vt mng tay cu ta: trong cn m hong, cu ta m gh ly cnh tay ti, co cu rt au. 17 thng Chn. Vt thng Pa-ven kh. Tt c cc thy thuc u ngc nhin trc tinh thn chu ng kin nhn khc thng ca cu ta trong nhng bui lm thuc. Thng thng trong nhng ca nh vy, ngi bnh rn la v kh tnh lm. Th m Pa-ven th khng h rn la v cho n khi bi canh-ki-dt ln vt thng, th ngi cu ta co li, cng thng nh chic dy thng. Thng khi cu ta ngt i. nh thng, ai cng hiu: nu Pa-ven rn la, y l cu ta bt tnh ri. Lm sao m cu ta gan th nh? Ti cng khng bit na. 21 thng Chn. Ln u tin, Pa-ven c ra ngoi hin chi. Ngi ta t cu ta ngi trn ci gh bnh c bnh xe un. Cu nhn vn hoa bng con mt ho hc v chng, ht ly ht khng kh ti mt ngoi tri. Mt cu ta qun bng kn mt ch h con mt tri. Con mt sng v nhanh ngm nhn s vt y nh ngi mi nhn thy ln u. 26 thng Chn. Hm nay, ngi ta gi ti xung phng khch gp hai c thiu n. Trong hai c c mt c rt xinh. C hai u n xin gp Pa-ven. Mt c tn l T-nhi- a, c kia l Ta-chi-a-na. Ti nghe n tn T-nhi- a. Trong lc m, Pa-ven hay nhc n tn c ta. Ti cho php vo thm. 8 thng Mi. Ln u tin Pa-ven i bch b mt mnh ngoi vn c ri. Nhiu ln cu ta hi ti khi no th ra vin c. Ti p: chng thi. Hai c b bn cu ta ngy no cng n thm. Gi ti mi bit ti sao cu ta khng rn la. Ti hi th cu ta tr li: - Bc s c truyn Rui tru tt hiu. 14 thng Mi. Pa-ven ra vin. Chng ti chia tay nhau mt cch rt tru mn. Bng mt Pa-ven b ra, ch cn bng trn. Mt mt hng, song trng ngoi khng ai bit c. T bit ngi ng ch tt y, ti thy ht sc bun trong lng. bnh vin thng nh vy, cc anh ch em thng binh cha khi ri ra i, xa chng ti c l ri khng bao gi gp na. Lc t gi, Pa-ven c than th: - Gi hng mt tri th hn, bc s ! Hng mt phi th ny lm sao cn ngm bn c na?

Trang 150/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Cha chi cu ta ngh n mt trn ri. * nh thng ra, thi gian u Pa-ven nh Ta- chi-a-na l nh b con vi T-nhi-a, T-nhi-a v y trong thi gian n thm anh. Anh ngh ngay n chuyn a dn ngi yu vo cng tc chung. Mt hm anh r T-nhi-a n d cuc hp ca on thanh nin thnh ph. T-nhi-a nhn li. Nhng khi thy T-nhi-a t trong bung ring bc ra din rt sang, cu k na, Pa-ven cn mi. Anh cm thy rt ngng ngng kh chu phi dn T-nhi-a nh th n vi cc ng ch ca mnh. Th l xy ra s va chm u tin gia hai ngi. Khi Pa-ven hi T-nhi-a ti sao li n mc nh th, th T-nhi-a khng bng lng: - Em khng bao gi ha vi ci iu tm thng ca mi ngi c. Nu anh thy cng i vi em khng tin, th em nh anh i mt mnh. cu lc b, gia anh ch em thanh nin cng sn mc ton qun o bc phch, nhn T-nhi-a mc dim da qu, Pa-ven cm thy kh tm. Cc ng ch coi T-nhi-a nh mt ngi xa l lc iu. T-nhi-a cng cm thy th. C nhn mi ngi bng cp mt khinh b c v khiu khch. Anh cng nhn khun vc Pan-c-ra-tp, vai rng mc o vi bt th l b th chi on, ko Paven ra mt ch, quc mt nhn anh, ri nheo mt v pha T-nhi-a: - C phi cu dt ci ca y n y phi khng? Pa-ven p li cc lc: - Phi, mnh y. Pan-c-ra-tp bu mi: - Ch! Ci b y chng hp vi chng mnh u, sc mi t sn. Sao li cho n vo y c c ch? Pa-ven cm thy hai thi dng nng rc ln: - y l mt ng ch ca ti, v chnh ti a n y, cu r cha? i vi chng ta, c ta khng phi l th ch. Cn v cch n mc, c ta thch th, c th tht. Song khng th c nhn cch n mc m chp m cho ngi ta c u. Mnh cng hiu nh cu nhng ai c th vo y c. Cho nn cha mi di vo nhau th khng c li u, ng ch . Pa-ven sut bp cht thm na. Song nn c v hiu rng Pan-c-ra-tp ni ln kin chung ca anh ch em. Anh quay ra bc vi T-nhi-a. " bo m! C thch ln khung le lot lm g?" T bui ti hm y, tnh cm gia hai ngi bt u rn nt. Pa-ven nhn ra ngay vt rn ngy mt to trong tnh yu m anh tng bi p n th l bn vng. Anh ng ngc v au xt. Qua my ngy, mi ln gp g, mi ln tr chuyn li cng lm khng hiu nhau thm, hai bn

Trang 151/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

dn dn cm thy i vi nhau lnh nht, c Phn khng a nhau na m ni ra. Ch ngha c nhn r tin ca T-nhi-a i vi Pa-ven tr nn khng th no chu c. Mi bn u thy r n nng ni ny th cn phi ct t. Ngy hm y, hai ngi a nhau n cng vin thng mi, ni vi nhau nhng li quyt nh. L kh vng a ph y di t. Ta vo hng lan can nh ra trn vc su, hai ngi cng nhn xung con sng -nhi-p lp lnh mu nc xm. Mt ci tu ko, t mt chic cu ln l ra, chy ngc dng ang ko hai chic s-lan to phnh, cnh gung u oi p vo nc. Nng x chiu dt vng ln hn c lao T-ru-kha-np. Ca knh nhng cn nh nh chi nng nh ln rc mu vng ta. T-nhi-a nhn nhng tia nng vng, bun ru ni: - C th no tnh bn ca chng ta li ngui i nh mt tri sp tt kia c? Pa-ven cau my nhn T-nhi-a khng chp, thp ging tr li: - T-nhi-a, chng ta ni chuyn vi nhau ri y. Em bit anh yu em n th no v by gi tnh yu vn cn c th tr li na. Nhng mun th, th T-nhi-a phi i vi cc anh. Anh by gi chng cn l cu b Pa-v-lu-sa nh hi trc kia na u. V anh i vi T-nhi-a s ch l mt ngi chng rt ng khinh b nu T-nhi-a i rng anh trc ht l ca em ri sau mi l ngi ca ng. Khng, anh trc ht phi l ca ng, ri mi n l ca em v ca nhng ngi thn khc. T-nhi-a bun ru nhn dng nc xanh bic, trn khe mt nha nh l. Nhn bng dng thn yu qu y, vi mi tc dy mu ht d, lng Pa-ven cm thy i ngi v hn. Ngi con gi ny trc y i vi anh thn thit v gn gi bit nhng no! Tay anh t nh ln vai T-nhi-a. - T-nhi-a i, em hy trt ht nhng ci g cn rng buc em i. Em hy i n vi cc anh, cng nhau h nt bn quyn qu. Trong hng ng cc anh c rt nhiu ngi con gi can m, cng cc anh gnh vc nhim v chin u c lit, cng chia gian kh vi cc anh. Cc ch y c th khng hc thc bng T-nhi-a. Vy m ti sao, ti lm sao T-nhi- a li t chi khng mun i vi cc anh? T-nhi-a bo ti Tru-gia-nin chc dng v lc m chim ly thn th T-nhi-a. Nhng thng Tru-gia-nin y l mt con qui vt, ch khng phi l mt chin s cch mng. Tnhi-a bo ti anh ch em trong on thanh nin khinh khnh vi T-nhi-a, c phi khng? Nhng ti lm sao T-nhi-a i hp li t son im phn nh i d hi khiu v ca bn t sn y th? Chnh l tnh kiu ngo khin T-nhi-a lm ra nh vy. T-nhi-a khng mun ha mnh vo nhng ngi mc ton qun o nhem nhuc. T-nhi-a tng c gan yu mt cng nhn, nhng T-nhi-a khng c can m yu mt l tng. Phi xa T-nhi-a, anh rt tic, v i vi T-nhi-a anh mun cn gi nhng k nim tt p. Pa-ven im khng ni na. Ngy hm sau, Pa-ven c thy ngoi ph bn mnh lnh ca y ban chng phn cch mng tnh, k tn Giu-kh-rai l ch tch y ban ny. Lng Pa-ven bi hi. Anh vt v lm mi n tm gp c Giu-kh- rai v ngi ta khng cho vo. Pa-ven lm om ln khin nhng ng ch ng

Trang 152/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

gc chc bt gi li. Cui cng vn vo c. Cuc gp g tht thm thit. Giu-kh-rai b mt vin n i bc ct mt mt tay. Hai anh em ng vi nhau ngay v cng tc. Giu-kh-rai ni: - Ch cng cha c khe lm tr ra tin tuyn. Vy th ch li lm vic vi anh y vy, hai anh em ta s cng nhau bp cht ht bn phn cch mng y i. Mai ch n y ngay tm anh nh. Chin tranh vi bn Ba Lan trng kt liu. Nhng o Hng qun tin n chn thnh Vcsa-va, tiu ht sc ngi sc ca. Xa hu phng khng tip vin kp, h khng chim c chin tuyn cui cng, nn nh rt lui. Cuc rt lui ca ta trc thnh Vc-sa-va l "php l trn sng Vi-stuyn" nh bn th ch Ba Lan thng ni. Nc Ba Lan ca bn bch v th l sng st. Trong lc ny, ta nh cha thc hin c c m c mt Nh nc Cng ha x hi ch ngha X-vit Ba Lan. t nc b ngp trong mu la cn c mt thi gian ha hon. Pa-ven khng v thm nh c v S-p-tp-ca li b qun Ba Lan trng chim ng li v tm thi ly lm thnh ph gii tuyn ca hai bn. Ta v ch ang tin hnh m phn lp li ha bnh. Ngy m, Pa-ven cng tc trong Ban c bit chng phn cch mng, lm mi nhim v cp trn giao cho. Anh cng phng vi Giu-kh-rai. c tin qu hng nm trong vng chim ng ca Ba Lan, Pa-ven bun ri ri: - ng ch Giu-kh-rai , nu sau khi nh chin vn gi c nguyn tnh trng y th m em ha ra thnh sng nc ngoi mt ? Giu-kh-rai gii thch cho Pa-ven yn tm: - Chc gii tuyn s chy qua G-rin, dc theo b sng. Nh th th S-p-tp-ca vn l ca ta. Chng ta s chng c tin chc chn. Nhng s on Hng qun ri mt trn Ba Lan v pha Nam. Li dng thi c ngng chin, tn V-ran-ghen b ra khi C-ri-m. V trong khi nc Cng ha tun ht sc ra mt trn Ba Lan th tn tng Nga trng y t phng Nam ln ln tin v pha Bc, dc sng -nhip, tm cch chim tnh -ca-ch-rin. Nhn lc chin tranh vi qun Ba Lan chm dt, t nc ta iu qun n C-ri-m tiu dit ci cui cng ny ca bn phn cch mng. Nhng chuyn tu cht y ngi, y xe c, ch nhng bp cp dng lu ng, nhng khu i bc, chy qua Ki-p, v phng Nam. y ban c bit a phng ca ngnh vn ti lm vic st v. Tt c ln sng nhng chuyn tu nh thc l v b li mc nghn. Nh ga cht m p, s i li b tc v ng no cng mc c. My in i nh ra hng lot bng ghi nhng bc in ti hu th, nhng bn mnh lnh khn cp m ng cho s on ny, s on khc. Nhng bng in v tn y chi cht nhng chm, gch c b ra di dng dc v gn nh in no cng c thy "ti khn. . . mnh lnh chin u c ng ngay lp tc" v bc in no cng nhc ai khng chp hnh mnh lnh s phi a ra ta n qun s cch mng. Bao nhiu chuyn mc nghn, trch nhim u ln u y ban c bit v giao thng vn ti

Trang 153/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c thi. Lun lun c nhng cn b ch huy n v xng xc p ti y ban, khoa sng ngn v i phi c ng ngay cho n v mnh i, chiu theo in thng khn s n s kia ca t lnh trng tp on qun. Chng ai chu hiu cho rng nhng vic yu cu ca h tht khng th no lm ni c. "Mc k! Cc ng ch c gii quyt ng cho chng ti i ngay thi". Thi th ting la, ting chi om sm sut ngy trong tr s. Gp nhng trng hp nan gii nht, ngi ta phi cp tc mi Giu-kh-rai n. C th mi trn tnh c m ngi hng h sp sa xng vo cu x ln nhau. Nt mt rn ri nh c bng thp, bnh tnh lnh lng, ging ni cng khng th ci li c ca Giu- kh-rai, buc h phi chu ngoan ngon cho sng vo bao. phng lm vic bc ra ke, Pa-ven thy u au nhoi nhi. Cng tc y rt hi n thn kinh ca anh. C mt hm, trn mt chic toa khng mui ch y nhng hm n, Pa-ven nhn thy Xc-gy. Cng lc y Xc-gy nhy b xung sut na x ng bn v m gh ly Pa-ven: - Pa-ven, thng qu, tao nhn ngay ra my. i bn gp nhau, khng bit hi nhau, k cho nhau nghe chuyn g by gi. Thi gian gp lm m t lc xa nhau, hai ngi sng bit bao chuyn trong i. Hi nhau cu ny, cha kp nghe tr li, li ni lun. Ci tu gic i, cng khng nghe thy na. Mi khi on xe chuyn bnh, t t b i, i bn mi chu bung nhau ra. Lm th no by gi? Cuc gp g th l b ngt. Con tu m thm tc . khi b rt li, Xc-gy chong ui theo xe, chy dc b ke, ngoi li pha Pa-ven, ku g ln cui khng nghe r, ri nhy tt ln bm ly ca mt toa ch hng. Nhng bn tay t trong toa th ra nm ly tay anh, ko vo trong. Pa-ven ng li, bng hong, nhn theo con tu xa dn. Mi by gi anh mi sc nh ra l thng bn n cha bit tin Va-li-a cht ri. , n c v qua S- p-tp ca u m bit. Pa-ven ngy ngi v cuc gp g bt ng nn qun khuy khng ni vi bn. "Th cng hay, khng bit tin , n i cng yn tm hn". Pa-ven t bo th. Anh c ng u l anh gp bn ln y l ln cui cng. Xc-gy ng trn nc toa xe la, phanh ngc ra hng gi ma thu, cng khng bit l mnh ang i ra trc ci cht. -r-sen-c, mt chin s mc o ca-pt, lng o b chy sm, ni vi Xc-gy: - Ngi xung khng b ng gi y, Xc-gy . Xc-gy ci p li: - Khng h g. Mnh vi gi l bn y m. C mnh ng, gi thi cho mt. V mt tun sau, Xc-gy hy sinh ngay trong trn u ca cuc Nam h gia ng c vng a ma thu ca x U-c-ren. Mt vin n lc trng vo anh.

Trang 154/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh b n, rng mnh, gii thm mt bc, ngc au but nh x, ming khng ku khng ni, lo o tay s song khng gian, ri hai bn tay a ln m gh ly ngc, khom khom mnh nh ngi chc chy, thn th bng chc nng nh ch, anh ng vt xung, i mt xanh thao lo trng ln nhn nh dn vo khong mnh mng ng c. * Cng vic ht sc cng thng y ban c bit nh hng ln n sc khe ca Pa-ven vn yu sn, cha li ngi. Vt thng c li lun lun au nhi ln v sau hai m mt ng, Paven b ngt i. V th Pa-ven li hi Giu-kh-rai: - Anh Giu-kh-rai , em mun i cng tc, kin anh thy c ng khng? Em th rt mun tr li ngh c, phn xng chnh nh my xe la. Khng c lm y em thy sc em yu qu. Tiu ban y t khm li sc khe ni l em yu sc khng th tng qun c na. Nhng y cn gay hn ngoi mt trn kia. My hm va ri, i tiu bn ph Xu- ta lm em mt l ngi i. C sau lot bn l em li phi ngh tay th. Anh Giu-kh-rai , chc anh cng hiu, chn em ng cng chng cn vng na, th em lm cng tc tt th no c y ban c bit ny. Giu-kh-rai nt mt lo lng nhn Pa-ven: - Phi y, ti thy ch yu lm. ng l phi i cng tc cho ch t trc y ri. Khuyt im ti. Bn cng tc qu khng nhn n. Sau bui ni chuyn , Pa-ven c iu ng sang tnh on thanh nin cng sn nhn cng tc. Mt tay tr mng tnh hay ca quy lun, m ct- kt ko sp xung tn mt rt ngang, nhn lt qua mnh giy, ri vui v nhy mt hi Pa-ven: - Cu y ban c bit n ? C quan d chu y! Ch nhy mt l chng mnh giao cng tc cho cu ngay. Bn mnh bn ngi qu. Tht l nn thiu cn b. Cu mun sang u? y ban cung cp? Khng ? ng sang . Sang c s tuyn truyn ngoi bn sng? Khng ? Th th di qu. Ch ny b lm, sinh hot ph theo ch xung phong y. Pa-ven ngt li: "Mnh mun sang ng st lm cc phn xng chnh". G kia tr mt nhn Pa-ven: - Sang phn xng chnh ? H, y c cn ngi u. Thi cu c n gp ch Ri-ta, ch y s xp cng vic cho. Sau cuc ni chuyn ngn vi ngi con gi nc da ngm ngm bnh mt, Pa-ven c ch nh lm b th chi on thanh nin cng sn x nghip xe la, va cng tc va tham gia sn xut. * Gia lc , trc ca ng vng C-ri-m, ti nhng ng bin gii c xa tng l ranh gii gia nhng ngi Tc-ta x C-ri-m v nhng trung on ngi Da-p-r, ch tht li ca bn o, ni ln pho i ca bn bch v mi xy li, chung quanh c nhng cng s kin c

Trang 155/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

rt li hi: pho i P-r-cp. Sau pho i y, c ci x hi c b ln n, t khp x xnh trong nc chi vo x C-ri-m ny, yn tr y an ton, say sa ty ly vi nhau trong hi men ru nho. Mt m ma thu bng gi, hng vn ngi con ca nhn dn lao ng xung eo bin nc gi lnh m ti vt vnh Xi-vt nh vo sau lng k ch chui tt vo cc cng s. i trong hng qun c Gic-ki, hai tay nng niu khu sng my i trn u. V khi rng ng, c vng eo bin P-r-cp si ln sng sc trong cn st rt in cung; hng ngn ngi o o p vo hng ro dy thp gai, nhng mi qun tin u tin li qua vnh Xivt, t chn ln nhng b lm chm ca bn o Li-tp sau lng qun ch. V mt trong nhng chin s u tin b ln c l Gic-ki. Chin u c lit cha tng thy. Bn trng tung k binh vo m ngi va li di nc ln; k binh ca chng lao vo nh th d. Gic-ki khng ngng bn, khu lin thanh ca anh nh n nh khc ci cht vo k ch. Tng ng xc ngi v nga ch chng cht ln nhau trong trn ma ch ny. Gic- ki, nhanh n run tay ln, lp ht bng n ny n bng n khc bn vo k ch. Hng trm khu pho n m m P-r-cp. Dng nh c eo t ny cng st xung bin su thm khng y. Hng ngn qu i bc r ln gh rn, bay nhng nht trn tri, rc tung ci cht, ri xung te ra thnh tng mnh nh. Mt t b cy nt, b nghin vn, b bn te ln. Nhng tng t en ln do i bc cy ht ln, che lp c nh mt tri. u con rn c b nh gip ri. Dng thc li bng mnh v pha C-ri-m, cc s on ca on qun k m th nht bng mnh vo C-ri-m ging cho qun ch mt n cui cng c lit. L bch v kinh hong, s run ln, ht ha ht hi c chy x nhau bm ly nhng tu bin sp ri bn. Trn nhng b qun phc sn bc. T quc Cng ha gn vo ch tri tim ngi ta thng p nhng ng trn vng ca hun Chng C . Trong s nhng qun phc c gn huy Chng y c o ca ngi on vin thanh nin cng sn gi sng my: Gic-ki. Ha c vi Ba Lan k v ng nh Giu-kh- rai hy vng, S-p-tp-ca tr v vi x U-cren X- vit. Gii tuyn l con sng cch thnh ph ba mi lm cy s. Thng Chp nm 1920, Pa-ven v qu thm nh, bui sm , anh ghi nh mi trong lng. Pa-ven bc xung sn ga chm tuyt, a mt nhn thy tm bin "S-p-tp-ca, ga th nht" lin quay sang tri, i vo s u my. Hi anh A-r-chom, nhng anh chng c y. Pa-ven khp vt o chong cho thm kht vo ngi, ri i ngang qua rng vo thnh ph. Anh g ca. Lc y b m ang ngi gh nghe ting p ca, quay li mi khch vo nh. Nhng khi ca m ri, mt ngi mnh y tuyt trng hin ra trong khung ca, b c nhn ra khun mt yu du, lin a tay ln m ly ngc. Mng qu, b c khng ni c nn li na. B p tm thn gi, gy cm vo ngc con trai, hn ly hn ln mt con, nc mt tro ra, mng mng ti ti. Pa-ven m ly m, nhn nt mt m rn reo, hc hc v lo bun v mong nh con, anh im lng

Trang 156/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ch m bnh tm li. B c au kh nhiu, hm nay mt li sng ln v sung sng. Ngy hm y v my ngy lin, b ni khng chn, nhn con khng chn. B tng chng cn hy vng g gp li con na. Ba ngy sau A-r-chom na m eo ba-l trn vai cng tr v cn nh c b nh ny. Ni mng ca b c cng khng u cho ht. Di mi nh nh b ca gia nh Ca-r-sa-ghin, nhng ngi i xa tr v ng . Sau bao nhiu th thch gian kh, hai anh em khng ai tn tht, c gp li nhau. M hi cc con: - Gi th cc con tnh lm g? A-r-chom p: - Con li s tr v vi bi bnh xe, lm ngh nh trc, m . Cn Pa-ven th nh c mi lm ngy, ri li tr v Ki-p. y cng vic ang ch anh.

Trang 157/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 1
Na m. Chuyn tu in cui cng ko l thn tu p p chy qua c mt lc lu ri. Trng sung tri ln thnh ca s, nh trng lt vo nh nh tri ln mt ging mt tm mng xanh, b khong cn li ca gian phng trong bng ti l m. Trn chic bn gc phng, mt vng nh sng loe di chao n. Ri-ta cm ci vi tp nht k thn thit. u bt ch nhn nguch ngoc trn giy: "24 thng Nm, Li th ghi li cm ngh ca mnh. Th l b mt khong trng na trong nht k. Su tun qua, khng vit mt ch. nh vy thi. Ly u ra thi gi ghi nht k thn yu ny c. Gi ny, m khuya, mnh mi c thi gi vit. Khng ng c. ng ch X-gan v cng tc Trung ng. Tin y lm tt c bn mnh ngao ngn. X-gan ca chng mnh tht l mt ngi u t. Mi by gi, mnh mi thy r tnh thn gia bn mnh v X- gan tht qu v ngn. C nhin, X-gan i l nhm hc tp duy vt bin chng s tan. Hm qua bn mnh hp nh anh n tn khuya kim im bc tin ca "cc con u ca chng mnh. n d, c A- kim b th Tnh on thanh nin, v anh chng trng phng qun l cn b Tp-ta ng ght. Khng th no chu c hng ngi t ph "ci g ti cng bit y! X-gan th hn h. Ngi hc tr anh l Pa-ven Ca-r-sa-ghin p gy Tp-ta ra tr v mn lch s ng. Phi, hai thng qua tht khng ph. Khi c c nhng kt qu nh th, ngi ta chng thy tic sc. C tin Giu-kh-rai sang cng tc Ban c bit ca Qun khu. Ti sao th nh? Mnh chng bit na. X-gan giao ph ngi hc tr ca anh cho mnh. Khi chia tay, anh ni: "Hy lm cho xong cng tc m ti bt u y nh. ng b d na ng. Ri-ta , i vi ch cng nh anh ta, c hai u c nhng iu hc hi ln nhau c. Chng thanh nin y, cha b hn c tnh bng bt t pht. Tnh cm anh ta si sc, khin anh ta khng t ch c v c th y anh ta i chch con ng ng. Ri-ta , theo ch ti hiu ch, ch s l ngi hng dn thch hp nht i vi Pa-ven. Chc ch may mn. ng qun vit th v Mtxc-va cho ti nh!" Hm nay, Trung ng phi Gic-ki n lm b th mi ca Qun on X-l-men-ca. Mnh quen Gic- ki t hi b i. Ngy mai, u-ba-va s dn Pa-ven n gii thiu vi mnh. Hnh dng anh chng u-ba-va: vc ngi tm thc, khe, bp tht n nang. Vo on thanh nin cng sn t 1918, vo ng t 1920. y l mt trong s ba ngi b khai tr ra khi tnh on v thuc "khi i lp th thuyn". Gip u-ba-va hc tp tht khng d. Ln no anh ta cng ph k hoch, phng ra nhiu cu hi quay mnh, lm mnh ni lc ra ngoi . Gia n-ga I-u-r-n-va, c hc tr th hai ca mnh, v anh chng u-ba-va, hay xy ra ci nhau. Ngay ti hc u tin, anh ta nhn n-ga sut t u n chn, ri nhn xt:

Trang 158/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Trang b ca b khng l b, b c non i! B th phi mc qun da, mang inh ba, i m kiu Bu-i-on-ny eo kim vo, ch n mc nh b th tht chng ra nc, cng chng ra m. n-ga cng khng chu lp. Mnh phi can h. Nu mnh khng lm th u-ba-va l bn Pa-ven. Thi, hm nay ghi th ny ri. i ng". * Nng nh thiu rang kh kit mt t. Tay vn bng st cu bc vt ngang qua nh ga, s vo nng bng. on ngi di nng mt l, u oi bc ln cu H khng phi l hnh khch. Phn ng l dn khu nh bn ng st qua cu sang bn ph. ng trn u thang ln cu, Pa-ven trng thy Ri-ta. Ri-ta ti ga trc Pa-ven v ang nhn hnh khch xung tu. n Cch Ri-ta vi ba bc, Pa-ven dng li. Ri- ta khng trng thy Pa-ven. Anh ng ngm Rita vi cp mt t m khc thng. Ri-ta mc o s-mi cc tay k dc, bn vy xanh ngn bng vi thng, chic o khoc ngoi bng da mm vt ln vai, u khng m, m tc ngang ngc bao quanh ly khun mt rm nng. Ri-ta ng hi ng u v pha sau, nng chi lm ch nheo mt li. Ln u tin Pa-ven nhn ngi bn v ngi ph o ca mnh bng cp mt y, v cng ln u tin trong u anh ny ra ngh: Ri-ta khng phi ch l y vin Ban Thng v Tnh on, m cn l... Gin mnh c ngh "ti li", Pa-ven gi git Ri-ta: - Ti ng sut mt ting ng h nhn Ri-ta, th m Ri-ta khng trng thy. n lc i ri, tu vo ga. Hai ngi dn nhau n li ra ke. Hm qua, Tnh on c Ri-ta lm i biu i d hi ngh ca mt huyn on. Pa-ven c c i ph vi Ri-ta. Hm nay th no cng phi ln xe la i cho bng c, chuyn khng phi d. Thi bui him tu xe i li, vo gi tu chy, nh ga do mt ban xp ngi ln tu rt c uy quyn iu khin, ai khng c giy ca ban ny khng c bc ra ke. Tt c cc ca ra vo u c ngi ca ban ny ng chn. Tu y p m vn ch mi ch c mt Phn mi nhng ngi cn i. Khng ai mun li ch ngy n qua ngy kia, ha ra mi c mt chuyn tu khc. Hng nghn ngi vy cc li ra ke, c chen ra ti nhng toa xanh. Nh ga my ngy nay sng trong cnh b bao vy tht s, i khi xy ra u . Pa-ven v Ri-ta nh chen ra ke, nhng khng sao len c. Vn bit ht ng ngch ra vo, anh lin dn ngi bn gi i qua kho cha hnh l. Vt v lm, hai ngi mi n c toa tu s bn. Anh cng an c bit, t m m hi ng trc ca xe, gi cho m ng khi chen ln. Anh nhc i nhc li c n trm ln: - Ti ni vi ng bo l toa cht nch ri. Cn nhng ch ni toa vo mi tu, lnh trn cm ngt khng c ai tro ln c. C nhng ngi hng h xn n ch anh cng an, n vo mi anh nhng v do ban xp ngi pht cho h i toa s bn. Trc toa tu no cng c ting chi ra gin d, ting ku la, x y nhau. Pa-ven hiu l ln tu theo li thng th khng th no ln c M vic th cn, khng i c th hi ngh khng thnh mt.

Trang 159/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven ko Ri-ta ra bn, trnh by k hoch hnh ng ca mnh. Pa-ven s len vo trong toa, b ca knh xung v ko Ri-ta ln qua ca s. Khng c cch no khc. - Ri-ta a ti chic o da ca Ri-ta, y l ci chng minh th tt nht. Pa-ven khoc chic o ca Ri-ta ln ngi, nht sng ngn vo ti, c li bng sng v dy sng ra ngoi. Anh t ti lng n xung chn Ri-ta, ri li ch toa xe. Pa-ven khng n nang ai, ly ci tay chen ln m hnh khch, vi c thnh st bc ln tu. - Ny, ng ch i u? Pa-ven ngonh li nhn ngi cng an bo ln. - Ti l ngi ca Ban c bit Qun khu. Ti kim tra xem hnh khch cc ng ch cho ln tu c v ca ban xp ngi khng. - Ging Pa-ven khng cho ai my may ng vc uy quyn ca mnh. Ngi cng an nhn ti Pa-ven, ly tay o lau m hi trn v ni bng mt ging h hng: - ng ch c vic vo m kim tra, nu ng ch chen vo c. Pa-ven chen lch bng tay, bng vai v c lc bng nm tay, trn ln vai ngi khc, rn tay nh u ly gi gh trn; ting la chi ln u anh nh ma ; chi th chi, Pa-ven cng len c vo gia toa tu. "Qu tha ma anh i u m anh chen gm th h ci nh anh tri nh thnh vt kia!". Mt m bo ph mng Pa-ven khi anh gim chn ln u gi m ta. M thu ci thn hnh nng hn mt t vo thnh gh di hng di, hai chn ang kp ly ci bnh ng y b. Bnh ng nc, hp ng sa, hm, bao v thng ngn ngang cc gh di. Khng kh ngt th. p li chi ra ca m ta, Pa-ven hi: - B cho ti xem v ca ban xp ngi! M pht khng vi nh anh sot v chng ai khin ai cn : - Ci g? Mt ci u du cn t gh tng ba th xung, v ging rng ln: - Vt-ca, n l ci th g m n y nhiu s? My cho n mt v vo mm y! Ngay trn u Pa-ven nh ra mt tn dng chng l Vt-ca: ngi n lc lng, ngc y lng, ging cp mt to nh mt b mng nhn Pa-ven chng chc. - My nhiu s ci g vi ngi n b ny? My hi v g? T gi gh bn, bn i chn bung thng xung. Bn tn ngi st nhau, thi nhau cn ht hng dng lch tch. R rng y l mt bn trm cp bun lu ch en. Pa-ven khng c thi gi gy chuyn vi chng. Phi a Ri-ta vo trong toa . Pa-ven ch tay vo ci hm g t bn ca s, hi mt cng nhn ng st ng tui:

Trang 160/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Hm ny ca ai y? Bc cng nhn ch tay v pha hai ci chn to trng trc, i tt mu ht d: - Ca nh ch ny! Phi ko ca knh xung. Ci hm chn mt ca, khng chuyn i u c. Pa-ven nng hm ln v a cho ch n ang ngi gi gh trn: - ng bo gi cho mt cht ti m ca s. Khi Pa-ven t chic hm ln i m kia th nh m mi tt y tru tro ln: - Ci nh anh ny sao li m vo c ca ngi ta? Ri m cu cu lo bn cnh. - Mt-ca i! Ci nh anh kia l ai m n y lm nho c ln th! Tn gi Mt-ca ngi gi gh trn, chng bun nhm dy, ly chn i dp nn vo lng Pa-ven: - mui tp kia! Xo ngay khng ng p cho v mt by gi! Pa-ven nn lng chu ci p. Anh cn mi m ca v ni vi bc cng nhn ng st: - ng ch li ra cho mt cht. Pa-ven dp mt ci thng ra bn ly ch, ri ng st ngay ca s. Ri-ta ch ngoi, ch nhanh tay a ci ti cho Pa-ven. Pa-ven nm ci ti ln i m ang kp bnh ng b, ri ci xung nm tay Ri-ta ko ln. ng ch Hng qun trong i tun tra cha kp trng thy v ngn vic tri php th Ri-ta trong toa ri. ng ch b i chm chp y khng lm sao c, ch cn cch cu nhu b i. Thy Ri-ta vo, l trm cp ch en nhao nhao ln, lm cho Ri-ta bi ri v lo ngi. Ch khng c ch no t chn, nh phi ng ln mp gi gh di, tay vu ly ch vn ca gi gh trn. Li chi ra t mi ch dn li. Ging pha trn ph ra: - R thng mt, n ln ri cn tha c "mo" ln na! Mt tn ngi khut u trn cao ht ln: "Mt-ca! Cu cho n dm qu tng cho ti mt i!" M mi tt nh t ci hm g ln u Pa-ven. Chung quanh ton nhng b mt ti tin, hn hc. Pa-ven tic l Ri-ta c mt y, nhng th no cng phi thu xp cho c ch ngi. - Ny anh, ct h nhng bao li i i, ly ch cho n ng ch ny ng. - Pa-ven ni vi tn m ngi ta gi l Mt-ca, nhng n p li mt cu th tc bn thu lm cho anh si c ngi ln. Anh cm thy tc ti, au nhc trn mu mt phi. - c my ch mt cht, du cn, my s bit tay tao - Pa-ven c nn, ni vi tn lu manh nh vy, nhng va dt li anh b lin b mt ci vo u. Bn chng bn chung quanh tht ln m : - Vt-ca, c nn i, cho n ny om m mt ra !

Trang 161/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bao nhiu gin d t ny Pa-ven c nn trong lng by gi bt ra, v trong nhng lc nh th ny, c ch ca anh bao gi cng nhanh v quyt lit. - Bn u c ch m, chng my tng c th tru c tao y phi khng? - Pa-ven, tay bu ly gi gh th hai, nh u ln nh l xo v ging mt qu m vo ci mt u gi vnh vo ca Vt-ca. Qu m mnh lm tn con bun u c ng b nho ln u nhng a khc, ri ln knh xung li i. "Bn khn nn ! B gh, ct ngay khng tao bn cht c nh ch y!" Pa-ven gin d qut ln, tay vung khu sng ngn vo mt bn tn cn . Cu chuyn xoay ra chiu hng khc. Ri-ta chm ch theo di, sn sng n sng vo bt c k no nh chm n ngi Pa-ven. Trong nhy mt gh di tng trn quang hn. L gian vi v chun sang toa bn. Khi Pa-ven a Ri-ta ln ngi trn gh quang ngi anh r tai vi Ri-ta: - Ri-ta ngi y nh, ti i thanh ton vi bn chng. Ri-ta ngn anh li: - Pa-ven nh i nh nhau vi chng y ? Pa-ven ni cho Ri-ta yn tm: - Khng, ti s v ngay. Pa-ven li m ca s v nhy xung thm nh ga. Vi pht sau, anh c mt phng lm vic ca Bua-my-st, cc trng Cc cng an c bit v l ngi ph trch c ca anh. ng ch Bua-my-st l ngi Lt-t-ni. Sau khi nghe Pa-ven k, ng ch h lnh cho hnh khch ra khi toa v kim tra li giy t ca mi ngi. Bua-my-st lm bm: - Ti ni y nh rng, tu vo n ga l y p bn con bun u c ri. Mt i cng an c bit gm mi ngi n kim sot toa tu. Theo thi quen, Pa-ven gip vic kim tra li c chuyn tu. Tuy thi cng tc Cc cng an c bit, Pa-ven vn i li vi cc bn mnh y. Khi cn lm b th on thanh nin ng st, anh a nhiu on vin thanh nin cng sn u t vo cng tc Cc cng an c bit. Kim tra xong, Pa- ven v ch Ri-ta. Toa tu by gi y hnh khch mi: nhng cn b i cng tc v cc chin s Hng qun. Trn gh tng ba gc toa ch ch cho Ri-ta thi. Nhng b bo chon ht ch. Ri-ta ni: - Khng sao, ri th no cng thu xp c ch ngi. on tu chuyn bnh. Nhn qua ca s, hai ngi li trng thy m lm iu lc ny ngi trn ng bao b. Ting ku ca m vng li: "Man-ca i, ci bnh toong ca tao u ri ?".

Trang 162/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ri-ta v Pa-ven ngi mt ch hp, nhng b bo ngn cch h vi nhng ngi bn cnh. Hai ngi gi bnh m v to ra n mt cch ngon lnh, vui v n li cu chuyn chng ly g lm vui lm va qua. Xe la b chm chp. Nhng toa tu xc xch ch qu nng, chy lc l, bnh xe kh nghin ken kt v rng rc, toa rng mnh ny ln khi bnh ln qua ch ng st ni. Tri nh nhem, cnh vt bn ngoi chm trong mu xanh dy c. Ri m ti ging mn en ln nhng khoang ca s m toang. Trong toa cng ti nh bng. Ri-ta mt mi thiu thiu ng, u gi ln ti dt. Pa-ven ngi ht thuc l mp gh, chn bung thng xung. Anh cng mt nhoi, nhng khng c ch t lng. Gi hiu hiu a hi m lnh mt lt vo ca s. Tu lc mnh, Ri-ta sc tnh. Nhn thy chm u iu thuc ca Pa-ven, Ri-ta ngh thm: "Cu Pa-ven ngi mi th c cho n sng y. ch l anh chng ngi khng mun lm phin mnh y". Ri-ta ni ging thng mn: "ng ch Pa-ven, b nhng kiu cch t sn y i, nm xung m ngh!" Pa-ven ng mnh bn cnh Ri-ta v khoan khoi dui cp gi mi t. "Mai chng mnh phi lm khi vic. Ng i, ng tng hay nh nhau ". Cnh tay Ri-ta m cht ly ngi ng ch mt cch tin cy. Pa-ven cm thy ln tc Ri-ta p vo m mnh. i vi anh, Ri-ta l thing ling. Mt ngi bn thn, ngi ng ch cng chung l tng, ging vin chnh tr ca anh. Th nhng Ri-ta d sao cng vn l ph n. Khi gn cu ng st, anh cng ln u tin cm thy iu , cho nn ci m ca ngi bn gi hm nay mi lm lng anh xc ng n th. Pa-ven nghe thy hi th mnh v u ca Ri-ta; i mi Ri-ta u y, gn lm. S gn gi nh thc gic, khu gi Pa-ven tm n i mi hp dn y. Cui cng, Pa-ven phi dng ht ch nn lng mnh li. Hnh nh on bit tnh cm ca Pa-ven, Ri-ta mm ci trong ti. Ri-ta tng tri qua nim sung sng trong tnh yu say m, cng nh ni kinh s khi tn tht. Ri-ta yu hai ngi bn-s-vch, v nhng vin n ca bn Nga trng cp mt ca Ri-ta c hai ngi. Mt ngi to ln, dng cm, t lnh mt l on. Cn ngi kia l mt thanh nin c i mt trong sng. Chng my chc, ting bnh xe ln ru ng Pa- ven. Mi n sng, ting ci tu r ln mi nh thc anh dy. * Ri-ta khuya mi v nh. Trong cun nht k t khi m ra, c ghi thm my on ngn: "11 thng Tm, Xong hi ngh, A-kim, Sum-ski v cc ng ch khc i Khc-cp d hi ngh ton x U-cren. Mi cng vic hnh chnh u trt ln u mnh. u-ba- va v Pa-ven c bt vo Ban chp hnh Tnh on. T khi u-ba-va c phi i lm b th Huyn on P-sc th khng n hc ti na. Anh ta bn qu. Pa-ven cn c tip tc hc, nhng lc th mnh khng c thi gi, lc th Pa-ven bn i cng tc. Tnh hnh ngnh ng st tr nn nghim trng nn bn y phi ra lnh ng vin thng xuyn. Hm qua, Gic-ki n gp mnh t v khng bng lng, v

Trang 163/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

bn mnh ly ca anh nhiu ngi, anh ta ku l s ngi cng rt cn thit i vi bn y. "23 thng Tm, Hm nay, mnh ang i ngoi hnh lang th thy Pan-c-ra-tp, Pa-ven v mt ngi l na ng ca phng hnh chnh. Mnh li gn, nghe ting Pa- ven ang k: - y ton nhng qun ng n n. Chng dm ni: "Cc anh khng c php can thip vo quyn hn s dng ca chng ti. y l do y ban vn chuyn g lm ch, ch chng bit c on Cm-x-mn no c". Mm n ni th y, cc cu . L n hi n np nhng ch y y ch u. Tip , Pa-ven bung li chi ra rt tc, Pan- c-ra-tp nhn thy mnh, lin my Pa-ven. Paven quay li thy mnh, mt anh ta ti i, khng dm nhn thng ri lnh i ngay. Chc Pa-ven s trnh n y gp mnh mt do lu cho m xem. Pa-ven bit l mnh khng tha th cho ai hay ni tc". "27 thng Tm, Ban thng v hp kn. Tnh hnh tr nn phc tp. By gi th cha th ghi mi chuyn vo nht k c. Nh l b mt. A-kim huyn v, mt my bun bc. Hm qua, bn Ch-ch-rp, bn chng li lm trt mt chuyn xe ch lng thc xung chn ng. C l n b khng ghi nht k. Lu nay ch ghi ton nhng mu chuyn vn vt. i Pa-ven. Hm trc thy Paven: Pa-ven ang cng Gic-ki lp cng x nm ngi". * ang gia tra xng my, ngi ta gi Pa-ven n dy ni. Ri-ta bo cho anh bit ti nay Rita ri ri c th ging cho xong vn ang ni d: "Nguyn nhn tht bi ca Cng x Pa-ri". Ti hm y, Pa-ven n gn ngi nh ph C-rc U-ni-ve, ngc mt nhn ln ca s phng Rita c nh n. Pa-ven chy ln thang gc v nh mi ln, ly nm tay p ca v khng ch tr li, bc vo ngay. Mt cn b qun i ang nm trn ging Ri-ta; ging ny cc bn Ri-ta khng mt ai c php ngi ln d ch mt chc lt. Khu sng ngn, ci x-ct v chic m nh sao nm trn bn. Ri-ta ngi bn cnh, tay m cht ly ngi n ng kia. Hai ngi ang ni chuyn g vi nhau, si ni lm... Pa- ven vo, Ri-ta quay ra nhn, mt hn h. Anh cn b qun i g tay Ri-ta ra v ng dy. Ri-ta bt tay Pa-ven v gii thiu: - y l... Ngi n ng bt tay Pa-ven rt cht v li Ri-ta: - Ti l a-vt Ut-chi-n-vch. Ri-ta va ci va ni vi Pa-ven:

Trang 164/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Anh y n bt ng qu. Nh hn ngi ri xung u mnh... Ci bt tay ca Pa-ven th lnh nht. i mt anh ngm ny la. Anh cn kp nhn ra trn tay o cn b qun i ca a-vit c bn gch. Ri-ta cha ni, th Pa-ven cp li ngay: - Ti chy n bo cho Ri-ta bit l hm nay ti bn tham gia d g ngoi bn. Ri-ta khi phi ch ti... Hn na, hm nay Ri-ta li c khch. Thi, ti i ko anh em ang i di chn thang. Pa-ven n mt cch t ngt v cng t ngt bin i ngay. Ting chn anh chy nhanh thon thot xung cu thang. Ca ng li ku nh rm mt ci. Ri li im phng phc. Trc ci nhn ngc nhin ca a-vt, Ri-ta ni mt ging khng vng lng lm: - Chc anh y c chuyn g y. ...Di gm cu, chic u tu th hng hc, lng ngc rn chc ca n phun ra hng n om m lo vng. Vng om m mun hnh, mun v tung ln v tt bin i trong khi cun. Pa-ven ng da lng vo lan can cu, nhn nhng n hiu nhiu mu nhp nhy trn ng ba ng. Anh nhm mt li. Anh t mnh ma mai hi mnh: "ng ch Pa-ven i, d th no i na, khng hiu c sao ng ch li thy lng au n n nh th khi bit Ri-ta c chng kia ch? C khi no Ri- ta ni vi ng ch l Ri-ta cha chng u? M d c ni chng na, th sao? C sao ng ch li bc dc? Thi, xin ng ch thn mn, ng ch chng cho l gia hai ngi ch c tnh bn, tnh ng ch cng chung l tng v ch c th thi y ? Th th c sao ng ch li...? V nh ngi khng phi l chng Ri-ta? a-vt Ut-chi-n-vch c th l anh hay l ch Ri-ta... Nu nh th th ha ra, chng ng , anh gin oan ngi ta. R rng ng ch cng ch l mt a nh nhen nh nhng a n ng khc. C phi anh Ri-ta hay khng, chuyn cng d bit thi. Nhng nu l anh hay l ch, th ng ch s n ni vi Ri-ta ra sao v thi ca mnh? Khng ! T nay tr i, ng c n gp Ri-ta na!" (Ut chi-n-vch l tn h ca Ri-ta. Lin X, cha con, anh em, ch chu, v chng u ly mt tn h trng nhau. Nghe qua tn a- vt Ut chi-n-vch c th hiu l anh hay ch, v cng c th l chng, cho nn Pa-ven thc mc) Ci tu r ln, ngt lung ngh ca Pa-ven. "Mun ri. Ngh vn v mi ! n gi v !". * xm X-l-men-ca (tn gi khu cng nhn ng st ) nm thanh nin lp nn mt tiu cng x. X vin gm c Gic-ki, Pa-ven, mt thanh nin Tip tc hoe, vui tnh tn l C-la-visch, -cu-nhp v ng ch A-chu-khin, b th chi on on u my kim nhn vin Ban c bit ngnh ng st; cch y khng lu, ng ch y cn l th t l xng trung tu u my.

Trang 165/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

H kim c mt cn phng, ri ba ngy lin, c i lm v l h lau chi, qut tc, qut li vi. Ting x xch nc long xong m khin lm lc hng ph tng l cha chy. H ng phn nm, ly l kh ngoi cng vin nhi vo bao lm m. Sang n ngy th t th h treo ln tng bc chn dung P- t-rp-ski( Mt cn b lu nm ca ng hi lm Ch tch ton U-c-ren) v mt bn ln. Gian phng bng ln, trng tinh. Gia hai ca s gian phng l gi xp y sch. Hai hm g khng lt ba dy thay nm dng lm gh ngi, hm na to hn lm t. Gia phng c k mt bn bi-a tht rng, do cc x vin ly lng ra khing n: mt bn d lt mu xanh b bc i ri, bn y ban ngy dng lm bn vit, ban m l ging ng ca C-la-vi-sch. Tt c ca ring ty ca mi ngi u em n y. C-la-vi-sch tnh rt t mn, lm bn kim k ti sn ca cng x, nh treo ln tng, nhng b anh em phn i rm rm li thi. Trong phng ci g cng thnh ca chung. Tin lng thng, thc phm c cp pht v c nhng qu b con thn thch gi cho u em chia u. Ch c v kh th c coi l ca ring m thi. Cc x vin nht tr quyt ngh: ai vi phm ni quy ti sn cng cng v bt tn vi anh em th b khai tr ra khi cng x. -cu-nhp v Cla-vi-sch cn no ghi thm: v b ui ra khi nh ny. Hm n mng thnh lp cng x, tt c cn b on khu ph cng nhn ng st u n d. Mn hng xm c mt m pha ch gc v cho ra ht c s ng d tr. Anh ch em lm xong tun tr th ht ng ca vang ln. Th gian ny nc mt trn y i chng ta nhc nhn, lao kh. Nhng ri nht nh s n ngy. . . Ta-li-a, n cng nhn xng thuc l, ch huy ban ng ca. Khn trm si tut ra bn u, ch c i mt ca tr em tinh nghch. Cha ai c gh st nhn gn vo cp mt y. Ci ci ca Ta-li-a lm ai cng vui ly. C th lm hp ny nhn i qua tui tr ang n hoa, nhn i trn bc thang ca tui mi tm. Tay Ta-li-a nh nhp vung ln v ip khc vang nh ting kn ng. Bi ca ta bay xa, bay khp bn phng Ngn c ta php phi khp th gian, y l mu o ca ta rc chy In trn c thm sng chi... Khuya lm h mi chia tay ra v. Ting ht chia tay vang ln rn r lm mt gic hng ph ang yn ng. Gic-ki choi tay ra vi ng nghe dy ni. Trong phng ng ch b th ph trch ny, anh ch em on vin ng cht, chuyn n o. Gic-ki phi ku ln: - Cc cu i! Kh mt cht, chng cn nghe thy g c. Ting chuyn tr h thp hn ging xung.

Trang 166/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ti nghe y. ng ch y ? Vng, vng. Ngay by gi. Chng trnh hp ? Vn vn y: vn d ci ngoi bn? Khng, cu ta khng i cng tc u c. ang y. C mun gi cu ta khng? c ch nh! Gic-ki vy gi Pa-ven: - N ng ch Ri-ta Ut-chi-n-vch hi cu. V anh chuyn ng nghe cho Pa-ven. - Ri-ta c tng l Pa-ven khng c y. May qu, ti nay Ri-ta khng bn. n nh. Hm trc anh Ri-ta i qua r vo chi, anh em hai nm nay mi gp nhau y. Ha ra l anh Ri-ta! Pa-ven khng cn tai nghe Ri-ta ni nhng g na. Anh ngh n bui ti hm y, ngh n iu m lng anh quyt nh lc ng trn cu. , ngay hm nay, phi n gp Ri-ta v tuyn b ct t. Tnh yu bt phi ngh ngi nhiu v gy ra kh l au n cho lng. Lc ny khng phi l lc ngh n yu. Ting bn kia ng ni: - Sao th ? Pa-ven khng nghe r Ri-ta ni phi khng? - C ang nghe. ng . Hp xong s n. Ni ri, b ng ni xung. * Pa-ven nhn thng vo mt bn, tay bm cht mp chic bn g sn v ni: - Chc chn l ti khng th tip tc n vi Ri- ta c na u. Hng lng mi dy ca ngi bn gi p p vo nhau. Chic bt ch trn tay ang lt trn trang giy bng ngng li v ng xung nm yn trn cun v m. - Sao th ? - Thi gi mi lc mt kh thu xp qu. Ri-ta cng bit y: cng ngy cng tc cng gay. B hc cng ng tic lm, nhng nh phi gc li... Pa-ven cm thy li ni v cui mnh thiu b chc chn. Anh ngh thm: "Sao li ni quanh th Ra mi chng c can m ly tay m thng mt ci vo tri tim mi ?" Ngh th, Pa-ven ni tip, ging qu quyt hn: - Ngoi ra, t lu nh ni vi Ri-ta l Pa-ven nghe Ri-ta ging tht ra khng hiu lm u. Khi hc vi X-gan th trong u nh c ht. Cn vi Ri-ta th Pa-ven hc khng c kt qu. C mi ln nghe Ri-ta ging xong, Pa-ven li phi tm n hi ng ch T-ca-rp. u c Paven chng chu lm vic na. Ri-ta nn tm mt ngi hc tr vo sng d m gip th hn. V Pa-ven quay i trnh ci nhn chm chm ca bn. Anh ni thm, nht quyt:

Trang 167/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Cho nn, chng ta khng nn tip tc lm mt th gi chung ca c hai ngi. Pa-ven ng dy, chn nh nhng y li chic gh, mt nhn xung u Ri-ta ang ci gc; nh n soi r mt Ri-ta ti nht i. Pa-ven i m ct- kt ln u: - Thi, t bit ng ch Ri-ta nh. Tic rng lu nay lm phin Ri-ta. ng l phi ni vi Rita ngay t lu ri. y l li ca Pa-ven. Ri-ta a tay ra bt. V lnh nht khng ng ca Pa-ven lm ch lng i. Ch ch cn ni c my ting: - Pa-ven , Ri-ta khng on trch g Pa-ven ht. Ri-ta khng lm cho Pa-ven hiu Ri-ta, th Rita nh phi chu ly iu xy ra hm nay. Chn Pa-ven bc ra nng n. Anh lng l khp ca li, ri i ra. n cng, anh ng li suy ngh: "C l nn tr li chng? Ni cho Ri-ta hiu... Ni lm g c ch? nhn mt li khinh b p vo mt v li bc ra cng nh th ny ? Khng!" Trn cc ng ng st vo nh kho on u my, nhng toa tu x xc, nhng u tu lnh ngt nm lng chng trng y nh nhng bi tha ma. Gi la vo thi bay m mt ca trong nh kho cha g t nay b trng khng. Bn ph ca tn O-r-lch ang nh th d rnh mi quanh th trn. Chng men theo nhng khe su, men theo cc li mn trong rng. Ban ngy l ph ngh chn trong nhng bn ln cn, nu mnh trong nh ca bn ch tri nui ong giu c, m n chng m ra cc ng ng st, ly nanh vut co cu bc i tng mng ng ray; khi lm xong ci tr gh tm y, chng li b v thu mnh trong so huyt. Thng c nhng chuyn tu b ln nho xung chn dc nn ng, nhng toa xe bt tung ln v tan tnh, bp g nhng hnh khch cn ang ngon gic; nhng ht la m qu vi ra mt ng, trn ln vi mu v t. Bn ph tn cng nhng th trn thanh bnh trong tng. n g mi hong s, ku quang quc, chy ta ra khp ng. Mt ting sng n vang trc ngi nh trng ca tr s X-vit tng, nghe nh nhng cnh kh ku rng rc di chn ngi. Bn ph ci nhng con nga bo tt, chy sc so khp bn lng, gp ngi l chm ngay. Chng vung kim vun vt, chm nh b ci. Sng n tha tht: chng cn dnh n. L ph hin ra rt nhanh, ri cng bin i rt nhanh. Bn chng c tai mt rnh m khp ni. Nhng cp mt c v y nhn nh xoy vo tr s X-vit tng m lo thy tu v bn cu-lc thng rnh m. C nhng ng dy lin lc v hnh t y n tn m rng rm. n dc, nhng sc tht ln ti, nhng chai ru mnh xanh xanh u c ln lt ch vo y. C tin tc cng thm tht th thm truyn n tai nhng tn tiu u lnh, ri qua mt mng li thng tin phc tp hn, n tn tai tn trm O-r-lch. m ph ny tt c ch gm vn vn hai ba trm tay chuyn mn cht u ngi, nhng chia ra n my ton hot ng cng mt lc hai ba huyn. Ta vn cha tm c chng v khng sao theo di c chng. Ban m, n lm ph, ban ngy n li khoc o nng dn hin lnh,

Trang 168/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

loay hoay lm lng sn, cho nga n v ko tu thuc. ng trc thm nh chng nhch mp ci thm, a mt lm lt nhn theo nhng i k binh tun tra i lng di chng. Pu-d-rp-ski lu nay mt c ngh, mt c ng: ng ch ch huy c trung on ca mnh phi nga lng khp ba huyn. ng ch khng bit mt, kin tm lng rit l gic, i khi nm c ui ca bn chng. Trong vng mt thng tn ph O-r-lch phi rt bn lu la ca n ra khi hai huyn. N b p trong mt vng vy khp cht ang giy gia. Trong thnh ph, dng i c tri xui nh thng l. Khp nm khu ch ngi lc nhc ng nghn nght, ting huyn no ro ro, m . Hai xu hng ng tr ni y: k bn mun bn gi ct c, ngi mua mun mua gi hi nht. Bn bp bm loi tha h m tr ti nh xoy. C n hng trm da li li rnh m nh mt n rp, c ch nhanh thon thot, c nhn mt chng, ngi ta c th bit c mi tnh tnh, tr bn cht lm n lng thin. C l cn b ca thnh ph u t tp y nh bu vo mt ng phn vi mc ch duy nht: "xoay" ca nhng ai l ng mi n. Nhng chuyn tu tha chy n nh khc ra bn ng hng m ngi tay xch, lng eo nng tru nhng bao vi b. Bn h u i n cc ng ch ny. Chiu ti, ch no cng vng tanh. Nhng ph bun bn, nhng dy ca hng ti om, trng chng khc g nhng ph hoang. Ha hon mi c nhng tay cng bng va ban m dm mo him i vo khu ph cht ny, ni y mi cn ph lng ngt u nh c qun bt lng np sn v sp sa x ra hm da. m m li hay c ting sng n nh t mt ci nghe nh ting ba p vo mnh tn, ri c ting ngi ku , mu sc trong hng. V ch cho n lc my anh cng an cc n gn y cng chy n (h khng dm i tng ngi mt) th ngoi ci xc ngi cn ang giy cht ra chng cn thy bng mt ai. Bn git ngi i xa ri v ting n lm nhng ngi cn i chi m lnh cho xa khu ph ch. Pha trc l rp chiu bng "-ri-ng" nh in di trn ng ph v va h, cng chng ang chen chc nhau y. Trong rp my chiu phim lt xt. Trn mn nh, nhng cp tnh nhn bt hnh git ln nhau, v mi ln phim t, ngi xem li la d di. khu trung tm v cc ngoi , cuc sng xem ra nh khng i chch vt xe c, v ngay Tnh y, ni u no ca chnh quyn cch mng ny, mi s vn tri theo dng thng l. Song y ch l v yn tnh b ngoi. Cn bo tp ang chn mi, sp n ra gia thnh ph. C nhiu k bit cn bo tp sp n: chng l nhng k t cc ni ko ln tnh, giu khng kn khu sng trng trong t o di nng dn. Chng cn l nhng a gi dng lm bn con bun u c lng thc ngi trn mi cc toa xe la n y, ng l i ti ch, li mang nhng bao b y n nhng a ch m chng nh nh in trong c. Bn chng th bit r, cn cc xm th v ngay c nhng ngi bn-s-vch th li khng hay g v cn ging t ang ko n gn. Trong thnh ph, ch c nm ngi bn-s-vch l nm vng tnh hnh chun b lm lon ca l phn ng.

Trang 169/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Tn qun Pt-lu-ra b Hng qun ui chy sang nc Ba Lan trng cu kt cht ch vi cc phi on nc ngoi Vc-x-vi, chun b tham gia vo cuc ni lon d nh. S tn d ca cc trung on Pt-lu-ra c b mt lp thnh i xung kch. Bn u s phin lon ca chng cng c b phn S-p-tp ca na, gm bn mi by tn, Phn ln l nhng tn tch cc phn cch mng m trc y y ban c bit a phng v c tin, nn tha bng chng. T chc ny o lo c Vt-xi-li, lo chun y Vin- nch v lo v quan ca bn Pt-lu-ra l Cumn-c cm u. Hai a con gi lo c, em v b tn Vin- nch v c lo Xa-m-t-nha len li c vo y ban hnh chnh s ti lm chn th k chp cng vn, tin hnh do thm lm tin cho chng. Bn phin lon quyt nh trong m khi s s nm lu n vo phn n cng an bin phng c bit, nh tho t v nu c th c th chim nh ga. Gia khu ph ln, trung tm ca cuc ni lon sp ti chng ang ht sc b mt tp trung bn s quan li. Trong khi th by th ph cng t tp nhng khu rng ln cn ngoi . T nhng khu rng y, chng phi nhng tay chn tin cy ca chng sang Ru-ma-ni v n tn ni bo co vi ch thn Pt-lu-ra. * Giu-kh-rai lm vic y ban c bit qun khu chng phn cch mng. m ny na l su m rng anh thc trng cha h nhm mt ly mt pht. Anh l mt trong nm ngi bn- svch bit r mi chuyn. Giu-kh-rai c cm gic nh ngi i sn di thy vt chn con th d gia lc n sp nhy x ra cn. (y ban c bit, mt c quan va l cng an, va l tnh bo cn c gi l cng an c bit na) Song bit m khng th ku ln, khng th bo ng c. Phi p cht con c th. C p cht ti n, mi c th yn n lm n c, i u khi phi nm np nhn tng bi rm. Cn nht ng lm cho con th d kia kinh ng. Trong trn t chin ny, chin s phi c tr sng sut, lng kin tnh v cnh tay vng mnh mi m bo c thng li. Ngy y, gi y sp n ni ri. Ti mt ni no thnh ph, trong ngc ngch ca t chc b mt ca chng, bn chng hp kn vi nhau quyt nh: m mai. Nhng nm ngi bn-s-vch bit chuyn tr tnh chn trc. Khng, phi ra tay ngay hm nay, ngay m nay. Lc ti, mt chuyn xe la bc st lng l khng ko ci, t t chy ra khi nh ga, v xe va ra khi, cng ln nh kho khp ngay li, im ng nh khng. Cc ng dy in bo trc tip hi h truyn nhng bc mt in; nhng hng ch s bay n u l b i bin phng y qun c ng, trc cho tit th d.

Trang 170/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

A-kim gi dy ni cho Gic-ki. - Cc hi ngh chi b triu tp xong cha? Th no? Tt. ng ch cng vi ng ch b th ng y khu ph li hp ngay nh. Vn tip t ci th m trm trng hn ta tng y. n y ta s bn - Gic-ki nghe xong cu ni nhanh, vi ging qu quyt ca A-kim, va t ng ni xung va cu nhu: - Vn vn ci. Cn l in u vi n. Hai ngi b th ng v on t trong chic xe ca anh li Lt-k bc ra. Ln n tng hai, h hiu ngay khng phi vn ci. Mt khu sng my "Mc-xim" nm trn bn giy ng ch ph trch. Cc chin s sng my ca n v c cng ang tu tt chung quanh. Ngoi hnh lang, nhng ng vin v on vin trung kin ca thnh ph lng l ng gc. Trong phng lm vic ca ng ch b th Tnh y, cuc hp bt thng ca ban thng v sp sa kt thc. ng dy t ngoi ph mc qua ca s con ni vi hai my ni kiu dng khi hnh qun. Ngi ta th thm ni chuyn vi nhau. Gic-ki gp A-kim, Ri-ta v Mi-khai-l trong phng. Rita mc qun phc, nh hi cn lm chnh tr vin i i: m Bu-i-on-ny, vy ka-ki, tht lng eo sng "M-de" nng tru. Gic-ki sng st hi: - Th ny ngha l th no? Ri-ta ni cho anh bit: - Tp bo ng y, Gic-ki . Chc na, tt c s n khu ph ng ch. C hiu lnh l tp hp Trng Lc qun th nm. Anh ch em hp chi b xong th c n thng y ngay. Ch yu l tp hp th no cho khng ai n mnh. Im lng bao trm khu rng "Hc sinh qun". ( Thi trc y c trng "Hc sinh qun" ca chnh ph Nga hong nn gi l rng "Hc sinh qun") Hng cy sn i th ng yn khng lay ng. Mt nc ao t ph y nhng mng bo ang yn ng. Nhng li i rng kn c. Gia rng, sau bc tng trng cao l nhng ta nh ca trng "Hc sinh qun" trc kia, ngy nay l Trng Lc qun th nm ca Hng qun. m khuya. Tng nh trn khng thp n sng. ng ngoi trng vo c v tch mch lm. Ai qua y cng tng trong my ta nh ny mi ngi ang ng say. Song nu ng th ti sao hai cnh ca c bng gang nng trnh trch li m toang ra v ngoi ca c hai ng ng l l nh hai con cc khng l th ? Ngi khp cc ng trong khu cng nhn ng st ko n u bit rng c bo ng m th trong trng chng ai ng u. T nhng cuc hp chi b ng, sau khi c nghe ch th vn tt, h lin i thng n y, lng lng, khng tr chuyn. H i tng ngi mt hay tng i, nhng khng qu ba ngi, trong ti ngi no cng c chng minh th trn "ng cng sn bn-s-vch" hoc "on thanh nin cng sn U-c- ren". C cha mt trong hai giy chng nhn mi qua c hai cnh ca c bng gang ny.

Trang 171/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trong phng hp ln, ngi ng. Gian phng ny thp n sng. Vi bt che kn cc ca s. Nhng ngi bn-s-vch hp mt y ni a nhau rng cch tp bo ng ny c v cng thc. H thn nhin ht thuc nh khng c chuyn g xy ra. Khng ai cm thy c bin c. Ai cng tng tp hp li nh th ch l kim tra tinh thn k lut ca cc n v cng tc c bit m thi. Song nhng cu chin binh dy kinh nghim hn, va bc chn vo cng trng Lc qun, cm thy ngay c mt ci g hon ton khng phi l tp bo ng c. Mi vic u tin hnh mt cch qu lng l. Theo ting h khe kh, tng trung i hc vin s quan im lng xp thnh hng ng , v sng my xch tay, h tin ra ngoi ng. ngoi nhn vo, khng mt ngi nh no c cht nh n. Pa-ven n gn u-ba-va, kh hi: - C g nghim trng khng, u-ba-va? u-ba-va ang ngi thnh ca s, cnh mt c con gi m Pa-ven ch mi thong gp nh Gic-ki hm kia. Nghe hi, u-ba-va v vai Pa-ven ni a: - Th ra cu lo mt hn ri ? Chng ngi g u! Ri chng mnh s dy cu nh nhau. , cu khng quen c ny hay sao? - u-ba-va ht u ch v pha thiu n kia: - y l c An-na. H g, mnh khng bit, cn chc v: ph trch c s tuyn truyn. Thiu n nghe li gii thiu tinh nghch ca u- ba-va, a mt nhn k Pa-ven. C vut li mi tc tut ra ngoi khn qung mu hoa c. Cp mt c bn mi bt gp mt Pa-ven. Nhn nhau khng ni my giy. i mt c bn en xanh, nh ln, hi kiu k di hng mi dy mt. Pa-ven quay sang nhn u-ba-va. Cm thy mt mnh ln, Pa- ven bc mnh cau my v c nhch mp mm ci, hi c bn mi: - Vy th trong hai ng ch, ai l ngi ang tuyn truyn thuyt phc ai? Gia lc y, trong phng hp c ting n o. i i trng tro ln gh, h ln: - Cc ng vin cng sn thuc i i th nht! Sp i ng trong phng ny ! Mau ln, cc ng ch, mau ln ! Va lc y, Giu-kh-rai, ng ch ch tch Ban chp hnh tnh v A-kim bc vo. C ba va mi ti y. Gian phng cht nch ngi ng sp thnh hng. ng ch ch tch bc ln ch t khu sng my thng ngy dng tp, gi tay ln, ct ting ni: - Cc ng ch, hm nay chng ta hp nhau y v mt cng vic rt khn trng. Vic i hi mt tinh thn trch nhim cao. By gi th ti c th ni ra iu m hm qua cha th ni c, v y l mt b mt qun s quan trng. m mai, trong thnh ph ny v cc thnh ph khc ca U-c-ren s n ra cuc ni lon ca bn phn cch mng. Thnh ph y ry bn v quan trng. L ph tp trung quanh thnh. Mt b phn ca bn phin lon y chui vo tiu on thit gip ca ta lm chn li xe. y ban c bit ca ta khm ph ra v ny v hm nay, chng ti huy ng tt c t chc ng v on thanh nin cng sn ti y v trang i dp phin lon. Tiu on cng sn th nht v th hai s cng phi hp hnh ng vi cc n v hc sinh s quan v Ban c bit tng quen chin u. Hc vin s quan i trc ri. Gi n lt cc ng ch. Cc ng ch c mi lm pht nhn v kh v xp i ng cho xong. ng ch Giu-kh-rai y s ch huy chin u. Cc i trng s nhn ch th c

Trang 172/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

th ng ch Giu-kh-rai. Ti thit tng khng cn ni nhiu vi tiu on cng sn ta y v tnh cht nghim trng ca gi pht ny. Cuc phin lon sp n ngy mai, chng ta phi bp cht n ngay hm nay. Mi lm pht sau, ton tiu on v trang y i ng chnh t ng trong sn trng. Giu-kh-rai a mt nhn nhng hng ngi ng im. ng trc, cch hng ba bc, hai ngi nai nt gn gng: tiu on trng M-nhay-l, vc ngi to ln, vn lm ngh th c U-ran, v bn cnh l A-kim lm chnh y. Bn tri, nhng trung i thuc i i th nht. Trc i i hai bc l ng ch i i trng v ng ch chnh tr vin. Sau lng h, nhng hng qun im lng ca tiu on cng sn. Ba trm tay sng. Giu-kh-rai ra hiu lnh: - n gi ri! Tin ln, bc! Ba trm chin s tin bc vo cc ng ph vng tanh. Thnh ph ang ng yn. Tiu on dng chn ti ph L-vp, ngay ch i din vi ph i-cai. Bt u hnh ng t a im ny. Cc khi nh u b bao vy mt cch lng l. C quan tham mu ng ngay trn thm mt ca hiu. Mt chic -t t khu trung tm xung, xui dc con ng L-vp, n pha ri ln h ph. Chic xe xch trc c quan tham mu. Anh thanh nin Guy-g, con trai Lt-k, ln ny li xe a cha ti. Cha anh l t lnh n v bo v thnh ph. ng nhy xung ng ni vi con my cu vn tt bng ting Lt-t-ni. Chic xe li nhy chm ln pha trc v trong nhy mt bin vo li r sang ph -ni-t-rp. Guyg mt nhn khng chp, hai tay nh gn cht vo tay li, ngot sang phi, ngot sang tri. Ci tnh li xe to bo ca Guy-g th m cng c lc c vic! Chng ai cn c mun bt pht giam anh hai m v ci ti cm li in cung ny na. V Guy-g bay khp ph phng nh mt trn cung phong. Guy-g a Giu-kh-rai thot t u ny thnh ph, trong nhy mt vt n u kia thnh ph, lm cho Giu-kh-rai cng phi khen: - Guy-g , nu m nay khng cht phi ai th mai cu s c thng mt chic ng h vng. Guy-g mng qunh, p li bng ging Lt-t- ni l l ca anh: - Em th c tng l em n phi ngi t mi ngy v ci ti li bt mng ny mt. Nhng n u tin nhm ging vo tng hnh dinh bn phin lon. Nhng tn b bt v nhng ti liu thu c a ngay n Ban c bit. Trn ph Di-cai, ng cng mang ci tn l lng y ti nh s 1 c mt a tn l Xuy-bc. Cn nh n c ca s nhn ra mt khu vn, vn ny ch cch c bc tng ngn vi ngi

Trang 173/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nh trc kia l nh tu kn. Lc qun ta n th cn nh khng c ai y. Lng ging ni l hm y Xuy-bc khng v nh. Khm trong nh th thy c mt hm lu n cng vi bn danh sch c km a ch. ng ch Lt-k h lnh phc kch sn nhng a ch y, cn mnh th ng li bn bn mt pht xt qua nhng ti liu tm c. Ngi ng gc trong cng vin l mt hc vin s quan tr tui. Cu ta trng thy r ca s c nh sng. ng trong gc ny, c mt mnh thi, chng th t no; cu thy ngi ngi. Ngi ta ra lnh cho cu gc bc tng bao ph khu vn. Nhng t ch tng n ch nh sng yn n ca s kia cn xa lm. Hn na, mt trng qui c kia li c b my che m lun. Trong bng ti, bi cy no cng nh c ngi trong y. Cu hc vin s quan ly li l d dm quanh mnh: chng c g c. "Sao li t mnh gc y? Tng cao th th ai m leo vo c kia ch. Thi mnh li gn ca s ng vo xem ci !". Ngh th, cu ta nhn u tng cao cht vt mt ln na, ri bc khi gc ti sc mi m mc y. Cu dng li bn ca s mt lt. ng ch Lt-k thu nht nhanh nhng giy t v nh bc ra khi phng. Gia lc trn u tng hin ra mt bng en. Bng en t trn tng nhn thy r ngi ng gc trc ca s v c ngi ang ng trong phng. Nhn nh mt con mo, n chuyn sang mt ngn cy ri b xung t, rn rn n ch anh lnh gc, tay n vung ln v anh hc vin s quan qu xung. Li on kim cm php vo c ngi gc lt n tn cn. Ting sng n gia khu vn p vo tai cc chin s ang vy quanh khu ph nh mt lung in git. Su ngi lp cp chy n. ng ch Lt-k cht, xc ng trong chic gh bnh, u m mu gc trn bn. Knh ca s v toang. K ch khng c thi gi ly li ti liu. Ting n ti tp vang ln chn tng khu nh tu kn. Hung th nhy ra ph v chun v khong t trng ng Lu-ki-an, va chy hn va bn tr li. Nhng thot sao c: mt vin n ca ta bn theo trng. Khm xt sut m. Hng trm ngi khng c tn trong danh sch h khu, nhng c v kh v nhng ti liu kh nghi trong ngi, b gii n Ban c bit, y c b phn chuyn mn tra xt. mt vi ch bn phin lon dng v trang khng c. ph Gi-lin, ng ch An-t-sa b chng bn cht gia lc ta ang khm xt mt nh. Tiu on X-l-men-ca m y mt i nm chin s. Ban c bit mt ng ch Lit-k, lo ng ch bn-s-vch, ngi lnh gc trung thnh v mn cn ca nc cng ha. m mu phin lon b chn ng. Cng m y S-p-tp-ca, lo c Vt-xi-li, hai con gi v c b l nh hn b bt. Tnh th nguy ngp du dn. Song mt k th mi li e da thnh ph : thiu ci, ng xe la b t lit, v tip sau l

Trang 174/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

gic i v gic rt. Bnh m v ci s quyt nh tt c.

Trang 175/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 2
Giu-kh-rai trm ngm suy ngh; anh rt tu thuc l ang ngm ming ra v kh ly ngn tay s vo tn thuc. Tu tt ngm. Chng mi iu thuc l ta khi xm, cun khc trn cao gn nhng ngn n trn bng m, ln trn chic gh bnh ca ng ch ch tch Ban chp hnh tnh. Nt mt nhng ngi ngi quanh bn trong gc phng lm vic trng ch thy l m nh b mt ln sng nh bao ph. T-ca-rp ngi cnh ng ch ch tch Ban chp hnh, ngc t vo bn. ng gi bt chm ru, c ch y v bc tc. Chc chc T-ca-rp li a mt lic nhn mt tn hi trn ln tt: tn ny ging the th ang ni lin thong hng trng nhng cu rng tuch nh trng mt ht lng. A-kim bt gp ci lic mt ca ngi th ngui gi T-ca-rp, ci nhn lm anh nh li thi th u: hi nh b m anh c mt con g chi, anh thng gi a l "con Mc mt". Trc khi nhy x vo i th, con g chi y cng nhn nh kiu T-ca-rp ang nhn by gi. Cuc hp tnh y ko di hn mt ting ri. Tn hi trn l ch tch y ban vn chuyn g ci. Hn va ly nhng ngn tay rt nhn lt lt tp giy, va ni thao thao: - Chnh v nhng l do khch quan y m quyt ngh ca tnh y v ca cc qun l ng st khng th thc hin c. Ti xin nhc li: d hn cho mt thng na, chng ti cng khng th cung cp c hn bn trm thc khi ci g. Cn con s mi tm vn thc khi m cc ng ch n nh th l... - Tn hi trn ngh tm ra ting mun ni. - Th l chuyn khng tng! - Ni xong hn mm ci ming nh xu mm mi li, v bc tc. Im lng thy cng ko di. Giu-kh-rai ly mng tay g ci tu cho tn thuc ri ra. Ging khn khn trong c hng T-carp ph tan khng kh im lng: - Cn qui g phi nhai i nhai li mi nh th. Anh bo rng y ban vn chuyn g ca anh trc y khng sn ci, gi cng khng c nt v sau ny cc anh cng khng o u ra c . . . C phi anh ni th khng? Tn hi trn nhn vai: - Xin li ng ch, ci th chng ti tr sn, ch phi ci khng c xe ch i. . . - Hn ho ln mt ting, ly khn tay k vung ra lau ci trn bng. Lau xong, bn tay ln mi khng thy ti o u, hn bc mnh nht ci khn vo cp giy. nhch-c t gc phng ln ting: - Th anh tm cch g ch ci cha? V t khi bn ph trch chuyn mn dnh vo cuc m mu phin lon b bt n nay k lu ri cn g! Tn hi trn quay li pha -nhch-c:.

Trang 176/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ti ba ln bo co vi cc ng st l khng c phng tin vn ti th khng lm n g c... T-ca-rp ngt li hn: - Ci chng ti u nghe lp i lp li mi ri - T-ca-rp hn hc nhn hn, ging bc tc ra mt - Th ra anh cho chng ti l ngu c hay sao? Cu hi y lm cho tn hi trn thy lnh c gy. Ln ny hn h thp ging ni kh: - Ti khng chu trch nhim v nhng hnh ng ca bn phn cch mng. A-kim hi: - Nhng anh hn phi bit l ni cc anh cho n g cch ng xe la qu xa. - Ti c nghe ni th, song y khng phi l phm vi ti ph trch, nn ti khng th bo co cp trn v tnh trng bt thng xy ra phm vi ngi khc c. Ch tch hi ng cng on hi: - Anh c bao nhiu ngi lm? - Gn hai trm. T-ca-rp cu tit: - Th ra mt nm mi tn n hi ch lm c c mt thc khi! Ch tch cng on ni tip: - Chng ti cp pht cho y ban vn chuyn ca cc anh khu Phn lng n gp i, chng ti phi rt ca anh ch em cng nhn cp cho cc anh nh th, ngc li th cc anh lm c nhng g? Hai toa bnh m a cho cc anh pht cho cng nhn, cc anh nht u mt? Nhng cu ni t bn pha dn dp trt ln u tn trn hi, nhng hn ta tm cch nh lng nh con n trn ch n. Hn ni quanh co, trn tut nh chch, khng tr li thng, mt lm lt nhn sang hai bn. Hn cm thy nguy n ni ri. Rm mnh trong ni lo s hong ht, hn ch c mun mt iu c nht: chng ri khi c chn ny v n ba cm chiu thnh son vi con v cn tr ca hn gi y ang c cun truyn ca Pn--cc git thi gi. Giu-kh-rai va ch nghe nhng cu tr li ca hn, va ghi vo t giy s tay: "Phi iu tra k thng cha ny hn, y khng phi n thun l vn thiu tch cc. c mt s ti liu v hn... Thi, ni chuyn vi hn ri. hn ct i cho rnh. Cn chng ta th bt tay vo vic ca ta i thi". ng ch ch tch Ban chp hnh c mnh giy ghi my hng ch v nhn Giu-kh-rai gt u.

Trang 177/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Giu-kh-rai ng dy i ra phng ngoi gi dy ni. Lc anh tr vo, ch tch Ban chp hnh c n on cui ca ngh quyt. " Cch chc ton ban ph trch c quan vn chuyn g v hnh ng ph hoi hin nhin. a v n g ny ra ta". C s khng n ni nguy nh hn ch i. Tht ra, cch chc v ph hoi th chc l t vn nghi ng lng trung thnh ca hn, nhng y chng qua l chuyn vt. Cn vic n g cng trng Bai-a-r-ca th hn khng phi lo, v n khng phi phm vi ca hn. "Ch mnh c tng l ti n ln ra c manh mi g ri kia..." Hn gn nh yn tr lm, va cho giy m vo cp va ni: - Phi, ti l mt nh chuyn mn ngoi ng, nn cc anh c quyn khng tin ti l phi. Nhng lng tm ti trong sch. Ti khng lm c vic ch v thc t ti khng th lm ni thi. Khng ai tr li hn. Hn bc ra, vi v xung thang gc v m ca ra ph, thy nh nhm c ngi. Mt ngi mc o khoc b i hi hn: - V cho bit tn l g? Hn cht d tr li p ng: - Sc...vin-ski... Phn t lc loi y va ra khi, trong phng giy ca ch tch Ban chp hnh tnh, mi ba ci u chm st vo nhau trn chic bn ln. Giu-kh-rai n ngn tay trn tm bn m rng: - Cc ng ch xem... y l ga Bai-a-r-ca, cch ch ly g by dm. y c hai mi mt vn thc khi g ang xp ng. i qun lao ng kh nhc tm thng tri, mt bao nhiu l cng lao ng. Kt qu th no? Chng n phn ta, xe la v thnh ph vn khng c ci t. G n ri phi ch su dm ng na mi ti c nh ga. Mun th phi dng t nht l nm nghn xe nga ch sut mt thng, m phi ch mi ngy hai chuyn mi c. Thn gn nht y cng cch mi lm dm. Li phi ci v tn O-r-lch v l ph lu la ca hn lun quy ph nhng vng ny. Cc ng ch c hiu tnh hnh nh vy l th no khng?. . . Th ny y: theo k hoch th ng l cng trng khai thc g bt u t y v lm dn v pha nh ga. Nhng qun khn nn chng n li vo mi tn rng su m cng trng. Chng tnh st: chng ta khng th no ch g cht ti ng st c. Tht th, chng ta cng chng o u ra ly trm chic xe nga. Chng chi chng ta nhng n nh th y. Li hi chng km g ci ban bo ng ca chng. Qu m nm cht ca Giu-kh-rai nng n ri cht xung tm bn . C mi ba ngi u tng tng thy rt r tai ha ang p n, tai ha m Giu-kh-rai khng ni ra. Ma ng k bn ca. Nh thng, trng hc, cc c quan v hng trm

Trang 178/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngn nhn dn lm vo cnh gi rt ct da m khng ci t, cn cc nh ga, hnh khch ng nh kin m xe la mi tun ch chy c c mt chuyn. Mi ngi suy ngh min man. Giu-kh-rai bung nm tay ra: - C mt bin php, cc ng ch : phi lm cho xong trong vng ba thng mt con ng st nh t ga ti ch n g - by dm. Tnh th no trong mt thng ri th lm c n u ch n g. Vic ny ti ngh tm ngy nay ri... Mun lm c th... Ging Giu-kh-rai rt ln trong c hng kh - Th cn ba trm nm mi cng nhn v hai k s. kho on u my Pu-sa V-i-xa, chng ta c sn ng ray v by chic u my do thanh nin cng sn tm c. Trc chin tranh ngi ta nh t mt con ng st nh t y vo thnh ph. Nhng Bai-a-r-ca, cng nhn khng c ch ti y ch c c mt ci trng lm nghip c nt mi tt trong rng. Phi chia cng nhn thnh tng ton n lm vic, hai tun thay phin mt ln, v mi phin lm lu hn na th khng chu ni. Ta phi phi cc on vin thanh nin cng sn n y, anh A-kim thy th no? V khng i tr li, Giu-kh-rai ni tip: - on thanh nin cng sn phi c ht sc iu ng tt c nhng on vin no c th iu ng c n y trc ht l t chc on X-l-men- ca v mt b phn trong thnh ph. Nhim v rt kh khn, nhng nu gii thch cho la tr bit rng c th mi cu c thnh ph khi cht rt, cu c ng xe la khi b t lit th bn tr s lm bng c. ng ch ph trch ng st lc u t v khng tin, ging ng ch mt mi: - Khng bit gii quyt th c n hay khng. Ti tnh khng ti no lm c on ng st di by dm, trn mt khong t khng tr tri, trong hon cnh hin nay ang tit tri ma thu, sp bt u c ma ri, li sp ma ng thng gi... Giu-kh-rai, khng quay li nhn ng ch y ct ngay: - ng ch An-ry Va-xi-li--vch , ng ch cn phi tm sn sc hn vic n g! Cn con ng ny, chng ta s lm c.. Chng c ai li chu ngi khoanh tay ch cht rt u. * Nhng hm dng c cui cng xp ln toa xe. Ngi lm trn xe la, ai ny v Phn vic ca mnh ri. Ngoi tri ma nh ht, but cng. Nhng git ma trong nh nhng ht pha l ln trn chic o da t bng long ca Ri-ta. T bit T-ca-rp, Ri-ta bt cht tay ng ch gi. v kh ni: - Chc cc ng ch thnh cng. C gi ngc hng lng my xm, thn thit nhn Ri-ta. C ni lm bm, tht ln nhng ting nh p li ngh ca chnh mnh: - Phi, ci qun khn y lm chng mnh mt n mt ng. y cc ng ch phi theo di. Nu bn chng ti c chuyn g rc ri th bt c vic g cn n, cc ng ch phi gip

Trang 179/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngay mt tay mi c. V ci l u y khng c lm ci g m khng ba hoa kiu cch ngoi ming bao gi. Thi, tu sp chy, gi phi ln ri, con . ng gi khp cht ci o vt-tng li. Pht cui cng, Ri-ta lm ra v v tnh hi: - Ka, th Pa-ven khng cng i vi cc ng ch hay sao? Trong m anh ch em i y, chng thy anh y u c. - , cu y hm qua cng ng ch ph trch cng trnh ngi xe gong i trc chun b cho chng ti ti sau. Trn sn ga, Gic-ki v u-ba-va ang vi v i li pha c T-ca-rp v Ri-ta. Cng i vi h c c An-na B-khc, o ngn mc ngoi vt thng ngang vai, nhng ngn tay mnh khnh ca ch cp mt iu thuc l tt. Nhn v pha ba ngi ang i ti, Ri-ta hi rn c T-ca-rp: - Pa-ven hc vi bc ra sao ri, bc? T-ca-rp ngc nhin nhn ch: - Hc g? Cu y lu nay do chu hng dn hc tp c m? nhiu ln cu ta ni vi bc v chu y. Thng b n khen chu khng ngt li. Ri-ta nghe ng c ni, bng vn cha tin. - C tht th khng, ng ch T-ca-rp? Theo chu bit, anh y vn thng n nh bc nh bc ging li bi chu hng dn. ng gi ph ra ci: - n nh bc ?... Ti c thy cu y n hi ti bao gi u! Ci tu r ln, C-la-vi-sch t trong toa ku to: - ng ch Ri-ta i ! ng ch cho b gi i vi chng ti thi ch. Ai li c gi mi ng c li m chuyn th ! Khng c b gi th chng ti bit lm n th no? Anh chng ngi Tip Khc cn ang mun ni thm g na, nhng nhn ra ba ng ch ang i n gn toa xe, anh im ngay. Trong khonh khc, i mt anh bt gp ci nhn lo lng ca An-na; trng thy An-na mm ci t bit u-ba-va, anh ri ca s quay pht ngay vo trong toa, lng bun ri ri. * Ma thu qut vo mt ngi. Nhng m my xm nght mng nc ko l th trn nn tri thp. Cnh thu mun, nhng cnh rng trt ht l. Hng cy c th ng chau my, giu lp v nhn nheo di mng ru mu nu. Ma thu tn nhn lt trn b o sc s ti mu ca rng thn cy ng tr tri v hc hc. Ga xp hiu qunh ny nu mnh chnh gia rng vng. T ke bc hng lt , mi p thm mt di t ly nhy chy v pha rng. Chung quanh, ngi h hc lm, ng nh kin.

Trang 180/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bn nhy nha, dnh ly mi bc i. ng da li b b b bm nghe lp nhp kh chu. Ngi ta hng hc xc t, nn. X beng chm long xong, cuc b vo chan cht. Ma tun nh ry bt. Ht ma lnh thm qua qun o. Ma ang cun i cng trnh lao ng ca con ngi. t th va ra nh cho c st c t nhng ch mi p tn xung. Qun o b t sng, va nng, va lnh but. Nhng ngy ny qua ngy khc, ngi ta vn c lm rn n tn ti mt mi ngh tay. Di t mi p mi ngy mt chui thm mi vo rng su. Cch nh ga khng xa, ngi nh sng sng ng tr xng, trng d tn. Nhng th g c th d c, tho c hoc ph c th b ly trm i t bao gi ri. Cc ca s, ca ra vo gi ch cn l nhng l hng. Cc ca l di bp ch cn l nhng khong en ngm. Mi nh tr nhng khe, l, l ra ko ct bn trong. Ch c nn nh bng b-tng ca bn phng rng l cn nguyn thi. Ti n, bn trm con ngi qun o t sng, b bt bn ly, chen chc nhau nm ln y rt run cm cp. Ngi ta ng li ngoi ca vt qun o, tng dng nc bn c r tong tong xung t. H nguyn ra tri ma gi, cnh ly li. Trn rm ri mng dnh ln nn b-tng, h nm thnh hng san st qup ly nhau m ng cho m. Qun o bc hi ngn ngt m khng ti no kh c. Ca s mt knh, che tm bng my chic bao ti, nc ma ht vo r xung nn nh. Tng cn ma hi nh trng gic, trt nc ln nhng mnh tn cn li trn mi; gi go lun qua khe lip chn ca, thi a vo trong. Sng dy, on ngi ko n tp lu xiu vo xa kia l bp; h lm mt bt nc ch ri ra cng trng. Tra no cng ch c mt mn u nu khng chn ngy vi su lng bnh m en thui nh than . Thnh ph ch c th cung cp cho h c n th thi. Ph trch cng trnh l ng gi Va-l-ri-an Pa-t- s-kin, ngi cao ln kh t, hai m hp nhn nheo. Cn b k thut l Va-cu-ln-c, ngi ln tt, mi s t ngi chm chm trn khun mt xng xu nh ly ru m o vy. H u nh nh ngi trng ga. T-ca-rp ng trong phng ng ch cng an c bit cng tc ga ny. ng ch y tn l Kh-li-a- va, c hai cng ngn ngn, tnh ngi ca quy lun chn lun tay, y nh git thy ngn. on ngi xy dng ng st kin cng chu ng mi s thiu thn. Nn ng mi p mi ngy mt thc su vo rng. Trong on c chn ngi o ng. My ngy sau li c nm ngi na b trn. Sang tun th hai, cng trng b n chi mt v u tin: chuyn tu chiu t tnh ln khng ch bnh m cho cng trng. u-ba-va nh thc c T-ca-rp dy v bo tin y cho ng ch. Ngi b th gi ca ng b cng trng bung thng hai chn y lng xung t, tay gi sn st vo nch mt cch gin d. ng ch va mc qun o va lm bm:

Trang 181/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Chng gi tr ri! Va lc y, anh chng Kh-li-a-va bo trn nh mt qu bng ln vo. T-ca-rp lin ra lnh cho anh ta: - i nhanh ra dy ni, gi n Ban c bit. - Ri quay li dn u-ba-va: - Cn cu th ng c h ci vic bnh m ny cho mt ai nh ! Mt na ting quc nhau vi cc nhn vin tng i in thoi, nh thi cng quyt, Kh-lia-va lin lc c vi ng ch ph ch nhim Ban c bit l Giu-kh-rai. Nghe thy Kh-li-ava ci nhau hoi vi cc nhn vin tng i, T-ca-rp st rut qu gim chn thnh thch. Ting Giu-kh-rai tht ln trong ng ni: - Sao? Khng ch bnh m ti ? c, ti hi ngay lp tc xem ai lm ra ci chuyn ny? T-ca-rp bc tc la to vo my: - ng ch cho ti bit ngay iu ny th hn: mai chng ti ly g cho anh em n y. Giu-kh-rai suy ngh. Mt lt kh lu sau, ng gi b th ng y cng trng nghe p li: - Bnh m, chng ti s ch n ngay m nay. Ti s phi Guy-g nh xe ti, cu y bit ng. Sng mai, cc ng ch s c bnh n. T m sng hm sau, mt chuyn xe bn bn b bt ch bnh m ti ga. Lt-k con, mt nhoi, bc ra khi xe, mt my ph phc v sut m khng ng. Cuc u tranh lm xong con ng ngy cng gay go quyt lit. Phn cc ng st bo cho bit l khng c t vt. thnh ph th khng o u ra phng tin chuyn ng ray v u my n cng trng. Ngay n c cc u my nh cng cn phi sa cha li kh nhiu mi chy c. Ton cng nhn th nht sp ht hn, th m ton n thay phin vn cha thy mt u c. Khng th no c gi nhng ngi kit sc ny li lm tip c na. Trong np nh c k, di nh n du le li, hi ngh cn b ko di cho n tn khuya. Sng sm hm sau, T-ca-rp, u-ba-va, C-la-vi- sch mang su ngi v thnh ph cha u my v ly ng ray. C-la-vi-sch nguyn l cng nhn nng bnh m nn c phi n ban tip phm kim tra, cn nhng anh em khc th i c v Pu- sa V-i-sa. M ma th vn trt xung. * Pa-ven vt v mi rt c chn ra khi vng vn nhy nha. Cm thy bn chn bng nhin t but, anh bit l chic giy mc tt mt hn ri. Ngay t ngy u ti y cho n gi, anh kh s v i giy ng hng, i giy lc no cng t sng, cng bt bn. By gi th mt chic mt hn , bn chn gim thng trong bn lnh thu xng. Chn t gi qu chng, anh khng cn sc lm vic na. Anh mc chic giy mi tt ra khi bn, nhn n m tht vng. Anh qun c li anh t ha vi mnh hm trc, but mm vng tc chi ra,. ri b i vo tp lu nay dng lm bp. Ngi cnh bp, anh tho chic tt t m a ra v h bn

Trang 182/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

chn t cng vo la. Ch -c-ca, v bc gc ng st, c ngi cp dng a vo lm ph, ang thi c ci trn chic bn nh bp. Tri ph cho ch v cn tr y ca bc gc ng sc vc hn ngi, i vai lc in, b ngc d nh vm, i hng d sc, thng ng. Ch ta a dao thon thot, ng rau thi ri chng my chc cht cao trn bn. Thy mt Pa-ven, ch ta nhn c v khinh b v hn hc hi: - nh n chc n y ? Cn hi sm mt cht. Chc li trn vic ch g? M sao li th chn vo y? y l nh bp ch c phi nh tm u. Ch ta ang chi Pa-ven th ng ch cp dng ng tui bc vo. Pa-ven gii thch ti sao mnh li vo bp: - Chic giy ng ca ti tan nt mt ri. ng ch cp dng nhn chic giy ng rch nt v ht u v pha ch -c-ca: - Chng ch y cng v v ngh th giy y, ni bc ta khu h cho, ko y khng c giy th tong i. Nghe ni, ch -c-ca nhn Pa-ven v cm thy hi ngng. Ch th tht: - Th m ti tng lm l anh trn vic vo y. Pa-ven ci. n lt ch -c-ca ngm ngha chic giy c v l tay lnh ngh lm: - Giy ny chng ti chng bun cha u, giy th ny cha ch toi cng. Thi ti mang n cho anh mt chic giy cao-su c, ti thy b vng nh ti y. Anh x vo cng lnh chn. Ch ai i li giy khng c m i c, tht ti n. Nay mai li sp i hn, giy vi dp nh th th anh n qu mt. Ln ny th ch -c-ca ni c chiu thng hi Pa-ven lm. V ch t dao xung, i ra. Mt lt, ch mang v chic giy cao su i tuyt v mt ming vi bng. Chn h nng, ly vi bc li, thc vo giy ri, Pa-ven lng nhn ch -c-ca thm t cm n. T-ca-rp tnh v, nt mt hm hm, gin d. ng ch triu tp cc cn b li nh Kh-li-a-va v bo cho mi ngi bit nhng tin chng c g l phn khi c. ng ch bo co vi anh em: - Ch no cng ra. i n u cng thy bnh xe quay nhng quay chng ln tri c. Phi thy rng chng ta cha tr tit c bn ch trng. Khi chng khng cn th ra mng no na th ngha l chng vn cn. Ti ni toc ra cho anh em bit l cng vic khng c chy lm. Ton th hai n thay phin gi vn cha tp hp xong. S gi n y c bao nhiu ngi cng cha r. i hn sp ti ni ri. Trc khi tri bt u vo rt, d cht chng ta cng phi vt qua c on ly. Nu khng, rt n, c ly rng m gm t cng khng ni on ng. trn tnh, bn no lm lo ri s b try cn thn. Cn chng ta y phi ra sc lm nhanh gp i mi c. D c cht i cht li nm ln cng phi lm cho xong nhnh ng

Trang 183/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

st ny. Khng xong th cn mt mi no lm ngi bn-s-vch na. Khng xong th ch l mt bn n hn m thi. - T-ca- rp ni, ging hm nay khng khn khn nh mi khi, ting c rung ln lanh lnh nh ting thp. i mt sng quc di hng lng my cau cau t quyt tm ngoan cng ca ng ch gi. - Ngay hm nay chng ta s hp kn, nh thng trong ni b. Ngy mai s i lm c. Sng mai th cho nhng ngi ngoi ng h v. Cn chng ta th li. Quyt ngh ca tnh y y. - Tca-rp a t giy gp t cho Pan-c-ra-tp. Nhn qua vai Pan-c-ra-tp, Pa-ven thy trong giy c nhng hng ch: "Cn thit gi li cng trng tt c cc on vin. Cho n khi no ch c chuyn g th nht v mi c thay phin. Tha lnh b th Ban chp hnh Tnh. Ri-ta Ut-chi-n-vch". Cn nh cht chi, khng cn ch m len vo na. Mt trm hai mi con ngi chen chc nhau, ngi ng da tng, ngi leo ln bn, c ngi leo ln c l bp. Cuc hp do Pan-c-ra-tp khai mc. Lo ng ch T-ca-rp ni ngn thi, nhng on cui lm chong vng mi ngi: - Ngy mai, cc ng vin v on vin u li. ng gi gi tay p vo khong khng nh nhn mnh l quyt ngh y nh anh ng ct ri. C ch y lm tan v mi hy vng mun v tnh, v vi nhng ngi thn, tan ht hy vng rt chn ra khi chn bn ly ny. Lc u ting nhao nhao ni ln n ni khng cn nghe thy g na. Ngn n du nh t lay lt nh cng php phng. Ti qu, khng cn trng r mt ngi. Ting ni n o mi lc mt to. Nhm ny kho nhau, m mng gi li cnh gia nh m m, nhm kia tc gin ku mt nhc. C nhiu ngi khng ni g c. V ch c mt ngi ni ra ming mun o ng. Ging cm phn ca hn t trong gc nh nm ra nhng cu ni chm li vng tc. - M kip! Ti ch vo y ly mt ngy no na. y ai i kh sai th cng phi c ti tnh g mi y ngi ta c ch. Chng ti y th c ti g? giam chng ti y na thng, xin lm ri. Ngi ta l ngi ch khng phi l sung rng. Ai quyt nh lm ch ny th k y t dn xc n y m lm ly. Ai mun th c n m ln mnh vo ng bn ny, cn ti, i ti ch sng c mt ln, ti phi gi ly thn ti. Ngay ngy mai l ti chun. -cu-nhp ng ngay trc mt tn va la , anh qut dim soi xem mt tn o ng l a no. nh la dim khonh khc le ln trong bng ti, lm li c ci mt mo xch, nhn nh, tc ti, mm h hc kia. -cu-nhp nhn ra n l con lo th k k ton ban tip t ca tnh. - My soi ci g? Tao c phi n trm n cp u m phi giu mt. Dim tt, Pan-c-ra-tp vng ng pht dy. Anh a mt nng n, nhn nhng ngi ng gn, ging : - K no dm h mm sa lo y? a no bo nhim v ng trao cho l kh sai? Cc anh em, chng ta khng th no tr v tnh c. Ch ca chng ta l y. Nu chng ta b i tc l nhn dn s b cht rt. Ta cng lm xong sm th cng v sm. Cn nh bi chun nh ci thng khn nn va ri th l tng ca chng ta, k lut ca chng ta khng cho php.

Trang 184/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pan-c-ra-tp - anh cng nhn bc vc - vn khng a ni di, nhng ngay my cu vn tt ca anh cng li b ci ging ban ny ct li: - Ngi ngoi ng, ngoi on th c v phi khng? Pan-c-ra-tp tr li p: - c. Tc th mt tn mc chic bnh-t ngn din ph lch ti ch bn. Hn qung ra mt ci th. Ci th nh cnh di ling, chm vo ngc Pan-c-ra-tp, ri bn ra, ri tm xung mt bn. - Th y, xin cc anh cm ly h. Xin php cc anh, cht v mnh ba ny m ti vo thn th ti xin . Hn cha dt li, ting phn n nhao nhao ln khp gian nh: - My qung ci g i y! Khng bit nhc ! - ch cht, ct i! - Ci th mt y chui vo on ct ch kim mt ch no m ci thn xc! - Tng c n i! - c ri chng tao cho my ch m, r ci rn tha bnh thng hn! Tn va vt th on ci gm mt li li bc ra. Hn i qua, ai ny u gin ra nh trnh mt con bnh truyn nhim. Hn ra khi, ca ng kt li. Pan-c-ra-tp v ci chng minh th hn b, g vo ngn n du. Mnh ba bc chy, tn qun li. * C ting sng n. T pha tp nh ti tn mt bng ngi ci nga phng trn vo rng, bin trong m ti. Ngi t trong trng hc v cn nh a ra. C ngi ng phi tm bin bng g dn t vo k ca ln. Ngi ta qut dim v ly vt o che gi; nh dim lp le, soi ln th c thy my ch: "Chng bay ct ngay khi nh ga ny, u n th li v y ngay lp tc. K no li chng ng s cho n n vo s. Qun ta s git sch, khng tha mt mng. Gia hn cho n ti mai l cng, phi tun lnh ny" Di c ch k: "u lnh S-nc". S-nc l b ng O-r-lch. Trong phng Ri-ta, cun nht k ca ch m trn bn. "Mng hai thng Chp Sng nay c tuyt u ma ri. Tri lnh gh ngi. Gp V-r-slp n-sin-ski cu thang. Mnh v anh ta cng i ra ngoi. n-sin-ski ni: - Ti bao gi cng thch tuyt u ma. Ch lnh! Cnh tuyt p gh, phi khng ch?

Trang 185/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Mnh ngh n cng trng Bai-a-r-ca nn tr li anh ta l mnh rt v tuyt chng lm mnh vui t no, tri li ch lm mnh kh tm. Mnh ni cho anh ta hiu v sao li th. - y l cch nhn ch quan ca ch thi. Nu pht trin quan im ca ch th, chng hn nh trong lc chin tranh, khng th no cho php c ting ci v ni chung tt c nhng g biu hin vui sng c ? Nhng thc t c nh th u ch? Thm kch l ch ni ha tuyn. y mi cm v cuc sng lun lun b ci cht k bn cnh bp nght. Nhng ngay y, vn c ting ci. Cn hu phng cuc sng th no th n vn nh th : ting ci v ting khc, au kh v mng vui, khao kht kch ht hoan lc tnh cm, ro rc tnh yu. Trong nhng li ca n-sin-ski, kh m phn bit l chm bim hay ni tht. n-sin-ski l phi vin ca B dn y ngoi giao. Vo ng t nm 1917. Mc theo li phng Ty, ru bao gi cng co nhn, ngi lc no cng bi t nc hoa. Anh ta phng ng ch X-pan, cng nh vi bn mnh. Chiu no cng n thm mnh. Ni chuyn vi anh chng cng thy hay hay. Anh ta tng Pa-ri lu, hiu nhiu v phng Ty. Nhng mnh khng h ngh rng anh ta vi mnh c th thnh bn thn c. L do: i vi mnh, anh ta trc ht coi mnh l mt ph n, ri sau na mi l mt ng ch ng. Tht ra, anh ta khng che y g nhng ngh, nhng thm mun ca anh ta c. K cng l mt tay bo ni tht. V ci th ca anh ta cng khng th bo u. Anh ta kho ni t v cho n p. Nhng mnh khng a anh ta. Tc phong cht phc tuy hi cc cn ca Giu-kh- rai lm cho mnh d gn hn l ci nc sn ho nhong u ha ca n-sin-ski. Nhn c bo co ngn t Bai-a-r-ca gi v. Mi ngy t c hn hai trm thc ng. Tvt t ngay trn t ng bng, ly ru v x beng khot t y ra, ri t t-vt vo y. Tt c ch cn hai trm bn mi ngi. Ton th hai n thay phin b trn mt mt na. iu kin lm vic tht l gay. Gi tuyt nh vy khng bit ri lm n ra sao?. .. u ba-va y c mt tun. Trong s tm u my Pu-sa V-i-xa ch chn c nm. Nhng ci cn li u thiu mt nhiu b phn. Cc qun l xe in kin u-ba-va v anh ta cng ton i dng v lc gi tt c cc xe in i t Pu-sa V-i-xa v tnh. u-ba-va bt hnh khch xung, ly toa tu ch ng ray n cng trng. Mi chn toa xe in theo ng quanh tnh chy v ga. Cng nhn xe in ht sc gip h. nh ga, s on vin thanh nin cng sn X- l-men-ca cn li sut m h hc xp ray i, v u- ba-va cng anh em trong i ch nhng thanh ray v cng trng Bai-a-r-ca. A-kim gt i khng xt v khiu ni v u-ba-va ny hi ngh thng v. u-ba-va trnh by vi chng ti tnh trng quan liu l m qu qut Cc xe in. H khng khng ch cho anh hai chic tu in v nht nh khng cho hn. Tp-ta ln lp u-ba-va: - Thi bui ny phi b tc phong du kch y i, by gi m cn th na th c phen ngi t sm. Lm nh khng th no dn xp thng lng c, nn c phi dng tay sng ni chuyn vi nhau hay sao? Mnh cha bao gi thy u-ba-va gin d n th. Anh ta tht m khin phng hp Tnh on rung ln.

Trang 186/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- co giy sao khng vc mt ng ra m thng lng? Ch ngi y nh con a ht mc li cn c xoen xot ci li. T m v Bai-a-r-ca khng c ray th ngi ta ht mm t i ! c ri, phi gi cu ln cng trng mi cha ci thi ngi mt ch lm vng chn ngi khc. cho c T-ca-rp c y dy cho cu bit thn? Tp-ta vit n kin u-ba-va, nhng A-kim ngh mnh i ra trc, cn anh ngi li ni chuyn vi Tp-ta mi pht. Sau , Tp-ta hm hm i ra, mt ta tai v gin d. 3 thng Chp. Tnh y li nhn c n khiu ni ca Ban c bit ngnh giao thng v mt v mi xy ra. S l Pan-c-ra-tp, -cu-nhp cng my ng ch na n ga M-l-vi-lp-ca d ca ln v ca s ca cc ta nh b khng. Lc h khing nhng th ny ln tu th c mt anh cng an c bit ca nh ga nh bt h. H tc v kh ca anh kia. Mi n khi tu chy, h mi tr sng ngn cho anh, nhng li moi ht n i. H cum tt c ca gi i. Phng vt liu s cng chnh li cn t co T-ca-rp khng c php t ng ly hai mi put inh kho Bai-a-r-ca. Tht ra th s inh ny T-ca-rp chia cho nng dn, th vo tin cng h chuyn g t ni n n cng trng lm t-vt. ( Mt pt bng 16,3 ki-l) Mnh em nhng chuyn ny ni vi ng ch Giu-kh-rai. Anh ci bo: "Tt c nhng chuyn y, ri chng ta s dn xp u vo y c". Trn cng trng, tnh hnh ht sc cng thng, qu tng ngy mt. Vic vt g cng phi dng n ht mi p lc. Lun lun phi ko c nhng tn km hm cng vic ln Tnh y. m thanh nin trn cng trng ngy cng hay ph ni quy. n-sin-ski mang n cho mnh mt ci l si in nh. n-ga I-u-r-nh-va v mnh dng si tay. Nhng trong phng c l cng chng m thm. Khng hiu cc anh em lm trn cng trng, nm trong rng, m nay ng lm sao c? n-ga k chuyn: trong nh thng lnh qu, bnh nhn khng dm th u ra khi chn. Cch ba ngy mi c t ci si mt ln. Khng, ng ch n-sin-ski , thm kch tin tuyn cng, l thm kch ca hu phng. 4 thng Chp, Tuyt sut m. Tuyt xung rt dy. Anh em Bai-a-r-ca vit th cho mnh bit: mi vt u b tuyt ph ht. Cng vic b nh li. Ngi ta ra qut tuyt ly ng i. Hm nay tnh y quyt ngh: cng tc t th nht trn cng trng trc ngy mng mt thng Ging nm 1922 phi lm xong n gip gii khu vc n g. Ngi ta k li rng khi ngh quyt truyn t ti Bai-a-r-ca, th T-ca-rp tr li: "Nu anh em chng ti khng ht, th nht nh lm c". Chng nghe thy ni g v Pa-ven. Cng l l chng c "v" , no v Pa-ven tng t nh kiu Pan-c-ra- tp lm c. n tn by gi ti vn khng hiu v sao Pa-ven c trnh mt ti. 5 thng Chp. Hm qua th ph li bn vo cng trng".

Trang 187/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

* Nga rn rn t chn ln lp tuyt mm, xp. i lc mng nga gim gy cnh cy nm dp di tuyt ku rng rc, con nga ph hi, n sang mt bn, nhng b nng sng trng khng cm li l thc vo i tai, lin phi ln, ui theo nhng con i trc. Gn chc tn ci nga vt ngn i u di t nu cn cha b tuyt ph. Chng km nga li y. Bn p nga chm vo nhau xoang xong. Con nga i u rng mnh quy mnh, ton thn n m m hi sau mt on ng di. Thng i u ni: - Qun khn kip chng n ang rc trong ci nh kia ka. Lm th no ui chng i nh gt sch tuyt mi c! u lnh bo chm lm ngy mai phi xua sch ci l chu chu y ra khi y. V nu khng th ci l "cng nhn" ch cht y c th m c n tn nhng ng g n kia. Bn i nga xp hng dc men theo nhnh ng st tin gn vo nh ga. Chng mon men tng bc n khong rng trng m trc ci trng hc c ri ng np sau nhng lm cy. Lot sng n ph tan ci im lng ca m ti. Chm tuyt t trn cnh cy bch dng c nh trng bc di ln ri xung nh sc chuyn cnh. Gia nhng hng cy, le ln nhng tia la n bn l ch nhng mnh tng p thch cao; nhng mnh knh Pan- c-ra-tp ly v lp trn ca s b v tan tnh. Lot sng li nhng ngi ng trn sn b- tng chong dy, nhng khi c nhng vin n ch nh nhng con d c bay v v trong phng th h s hi nm rp c xung, mt ht trt t, ngi ny ng vo ngi kia. u-ba-va tm ly o ca-pt Pa-ven. - Cu i u? - Ra ngoi. u-ba-va r tai ni hn hn: - Nm xung, thng ngu ! My l mt ra, n bn cht ti ngay ti ch. H nm b st vo nhau, gn ngng ca ra vo. u-ba-va nm rp xung sn nh, tay cha sng ngn ra pha ngoi ca. Pa-ven ngi xm, hi hp s n sng ngn. C nm vin tt c. S n l khng n, anh quay n li. Sng ngng n. Yn lng t ngt lm mi ngi ngc nhin. u-ba-va kh ra lnh cho nhng ngi ang nm: - Anh em ai c v kh hy tp hp li y ! Pa-ven rn rn m ca. Ngoi khong rng quang vng, khng mt bng ngi. Bng tuyt ri xung quay chm chm. Trong rng su, lc c mi tn k m ang qut nga chy. Gn tra, mt chic xe gong t thnh ph lao nh bay ti. Giu-kh-rai v A-kim trong xe bc ra. T-ca-rp v Kh-li-a-va ra n. Ngi ta tho t trn xe xung khu sng Mc-xim vi

Trang 188/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

my bng n v hai chc khu sng trng. Khu sng my b tr ngay sn ga. Mi ngi vi v i n ch lm vic. T o ca- pt ca Giu-kh-rai qut trn mt t ph tuyt, v thnh ng ngon ngoo. Anh i nh gu chy, ngi vn bn ny vn bn kia, chn hi khoo. Anh vn cn quen ci li i y nh bc trn boong rp rnh ca chic phng ng li hm hi xa. A-kim ngi cao, chn di, nn vn theo kp Giu-kh-rai. Ch c c T-ca-rp chc chc li phi cm c chy theo. C ni: - Vic th ph tp kch hy cn l chuyn mt va. Mt nht l c g t chn ngng ngay ly ng chng ti ang lm. Ma xui qu khin n nm l l ra y. Phi o i c mt ng t tng. ng gi dng li, quay lng chn gi, chm thuc l mt lng bn tay p nh ci phu che gi; c rt mt hi, ri li ui theo cc ng ch. A-kim ng li ch. Giu-kh-rai vn ro bc i trc. A-kim hi T-ca-rp: - Sao, bc xem liu y ta c sc lm xong con ng ng thi hn khng? T-ca-rp n o mt lt, ri mi tr li: - Chc ch cng bit, tht ra, ni chung th khng th no lm xong c, nhng khng lm xong cng khng c. Cho nn phi xong. Hai ngi ui kp Giu-kh-rai v c ba cng i ngang hng vi nhau. ng gi ni bng mt ging phn khi: - Then cht vn l trng vo ch "nhng y. y ch c hai ngi, Pa-t-s-kin v ti bit c trong nhng iu kin ch m ny, vi m dng c th s v nhn lc thiu thn nh th ny th khng th no lm xong c con ng. Nhng c ci tt c anh em y u thy l khng xong con ng ny cng khng c. Cho nn ti dm ni rng: "Nu anh em chng ti khng ht th nht nh lm c". Cc ng ch th nhn m xem. Chng ti lm hng hc sang thng th hai ri. Ba t dn cng k tip nhau lm y v ton ang lm l ton th t, nhng m on vin thanh nin cng sn l lc lng ct cn th vn lm qun qut khng ngh. Chnh v h trai tr nn h mi ng vng c nh th. Cng c n mt na anh em b cm mo. H c nhn m tr y l khng sao cm lng c, tht ti v thng. Thanh nin nh h tht qu v gi... Ci x cht tit ny ri s lm nhiu anh em gc mt... Nhnh ng st lm xong on u tin n cch nh ga mt cy s Xa hn na mt cy ri trn nn ng mi san bng, nhng thanh g di nm bm xung t trng nh nhng ct hng ro b gi thi bt i, ln ra. y l t-vt. Xa na, n chn g t l con ng mi p cha t ray. y l nhm lm ng s mt ca Pan-c-ra-tp. Bn mi ngi t t-vt. Bc nng dn ru hoe, i giy rm mi, ang t t ko tng cy g

Trang 189/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

trn xe trt tuyt y ra mt ng. Xa xa, cng c my chic xe na ang d g xung. Hai thanh st di nm trn t, l kch thc ng ray o t- vt cho u. Ba, x beng, cuc xng thi nhau b xung san phng nn t. t t-vt l mt cng vic t m v phi lm t t. T-vt t trn mt ng phi bm r cht v phi th no cho ng ray t ln da u vo mi thanh t-vt, thanh no cng nh thanh no. y ch c c gi trng ton La-gu-chin l tho k thut t ng ray. C l b Ta-li-a. Tuy nm mi t tui ri m u c khng mt si tc bc, ru vnh ra hai bn, en nh hc n. C t nguyn li lm, n lt thay phin th t vn khng v. C ln ln vi m thanh nin, ng cam cng kh; c ton i yu knh. Tuy l mt ngi ngoi ng, bao gi c cng c mi vo ngi gh danh d trong tt c cc cuc hp ng. T ho vi iu , c ha l vic cha xong th quyt khng b cng trng v. - i no ti c th b anh em m v c, anh em th ngh m xem. Ri ti ra, anh em t tvt s lng tng mt: cng vic ny cn phi c con mt tinh, c tay quen mi lm c. Cn ti th trong i t khng bit bao nhiu l t-vt trn khp t nc Nga ta ri... - C mi ln c chuyn thay phin th c li ni bng mt ging hn nhin nh th v t nguyn li lm. Pa-t-s-kin tin ng c nn t khi n kim tra on ng c lm. Lc Giu-kh-rai, A-kim v T- ca-rp n ch anh em lm vic th Pan-c-ra-tp ang b ba xung moi t chn t-vt, ngi anh m hi nh nhi, mt gay. A-kim mi mi nhn ra c anh chng cng nhn khun vc . Pan-c-ra-tp gy xp i. Hai g m cao by gi cng g ln, mt ra quy qu, trng cng xm xt v hc hc thm. - Ka, cc ng ch ph trch trn tnh xung. Anh ni v cha bn tay nng bng, t m m hi ra bt tay A-kim. Ting cuc xng ngng li. A-kim thy chung quanh u l nhng khun mt xanh vng. o capt v o ngn mc ngoi ca h ci ra, nm ln lc ngay trn mt t ph tuyt. Ni chuyn vi c La-gu-chin xong, T-ca-rp ko Pan-c-ra-tp i v dn hai ng ch tnh y n m t san bng. Chng cng nhn khun vc t ni i cnh Giu-kh-rai. Giu-kh-rai nghim ging hi Pan-c-ra-tp: - Pan-c-ra-tp, ch cho ti bit vic xy ra M- t-vi-lp-ca gia ch v nhn vin cng an c bit! Ch ngh sao, c thy l tc v kh ca ngi ta nh th th qu lm khng? Pan-c-ra-tp mm ci, lung cung: - Chng ti tc v kh ca hn ta l do c s tho thun c; chnh t hn ta yu cu nh th. Hn l mt thng quen chng ti. Chng ti ni ht vi hn hon cnh kh khn ca chng ta. Nghe xong, hn ta ni: "Cc cu , mnh khng quyn cho cc cu ch ca i c u. C lnh ca ng ch Gie-din- ski( ng ch Gie-din-ski ph trch cng an tnh bo trung ng lc by gi ) bo phi ngn nga tnh trng trm cp ti sn ca nh ga c m. Ci thng cha

Trang 190/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

trng ga khn nn y vn th vi mnh. N hay n cp m mnh th khng cho n n cp. Nu cc cu ly ca i n nht nh s t co mnh vi cp trn v a mnh ra ta n cch mng. y, th cc cu c tc v kh ca mnh ri hy khun ch i. Nu thng trng ga khng bo co ln trn th coi nh l n". Chng ti lm y nh th. Nhng cnh ca ci, ca s y, chng ti c phi ly dng cho chng ti u. Nhn thy tia sng n ci long lanh trn i mt Giu-kh-rai, Pan-c-ra-tp ni thm: - ng ch Giu-kh-rai , nu c pht th c mnh chng ti chu pht, ng lm ti thng b y. - Vic gii quyt xong u vo y ri, khng ni na. Nhng t nay v sau ng c lm nhng chuyn y na. Lm nh th l ph k lut y. Chng ta c sc mnh u tranh c t chc m tiu dit bnh quan liu. Thi c. Gi ta ni n chuyn quan trng hn. - V Giu-kh-rai bt u hi t m u ui chuyn th ph tp kch hm va ri. * Ch y cch ga bn cy s ri, nhng chic xng thi nhau khot t kch ht. Anh em ang x ci g ng chn gia ng. Chung quanh c by ngi ng gc, v kh trong tay c khu ca-ra-bin ca Kh-li-a-va v my khu sng ngn ca Pa-ven, Pan-c-ra-tp, u-ba-va v Kh-mu-tp. V kh ca ton i ch c th. K s Pa-t-s-kin ngi trn dc ang ghi my con s vo s tay. Ch cn mt mnh k s Pa-ts-kin li v tn k s Va-cu-ln-c sng nay chun mt v tnh. Hn cho l th chu x ti o ng cn hn phi n n ca bn ph, cht ung mng. Pa-t-s-kin quay li kh ni vi Kh-mu-tp ng trc mt mnh: - Bc ci g ny i phi mt na thng. t c tuyt ng thnh bng cng qu. Kh-mu-tp vn ngi t ni, mt lc no cng cau cau, nghe th th cn mi vo ria mp, t v tc gin p li: - Hn trn cho chng ta tt c ch c hm nhm ngy, th m c nh ly nghin na thng cho on ng ny ? - Hn trn cho nh th l khng st. Tht ra sut i ti cha bao gi lm ng trong iu kin nh th ny v vi s lng thnh Phn ngi nh th ny. Ti cng c th tnh sai, m tht ti tnh sai hai ln ri. Gia lc , Giu-kh-rai, A-kim v Pan-c-ra-tp ti gn ch san nn t. T trn g t, anh em trng thy ngay ba ngi ang i n. Mt cu mt lc, mc o len thng, h c khuu tay, thch vo ngi Pa-ven. y l Pt-ca Tr-phi- mp, vn l mt th bt b loong xng ng st. Anh ta gi tay ch v pha di chn g t: - Cu trng ka! Ai th nh?

Trang 191/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Tc th, Pa-ven, tay vn cm xng, chy xung dc bng bng. Di vnh m, i mt anh mm ci thm thit. Giu-kh-rai nm cht tay anh lu hn nhng ngi khc. - Cho ch Pa-ven. Ch n mc qun n o kia nh th, c tri nhn ra c! Pan-c-ra-tp ci gng, ni a vi A-kim: - c ci nm ngn chn cu ta cng kho bo nhau, lc no cng ti ra ngoi c. Li c my ci thng o ng cn thng ng nhau xoy ca cu y ci o ca-pt. May m -cu-nhp, cng t vi cu ta, cho cu ta ci o vt-tng. Hai tay y tht l con chy cn i, - Pan-c-ratp ging bun bun quay v pha A-kim ni thm. - Khng h g u, Pa-v- lu-sa l mt anh chng mu nng. Cu y n s si m trn sn b-tng mt tun v rm th mng dnh gn nh l nm khng. Ri n ci nc mc "th o vn g bn di hai ngn" mt thi. -cu-nhp lng my da en, mi hi cong, nheo cp mt lu lnh ci li: - Chng ti chng Pa-v-lu-sa u. Nu cho biu quyt th chng ti tn thnh ngay cu y vo bp lm chn cp dng, gi chc lnh tr b cho -c-ca. y nu cu ta khng phi tay ngc th va c no bng, li va c m thn, hoc l v gn bp, hoc l v c hi b -c-ca. Chui ci vui v ca mi ngi vang ln lm t c ting ni ca -cu-nhp. Ln u tin ngi ta ci trong ngy hm y. Giu-kh-rai xem xt g t, ri cng T-ca-rp v Pa-t-s-kin ngi xe trt tuyt n khu vc n g, xong li quay v. Mi ngi vn kin tm o t trn g. Nhn nhng nht cuc sng long, nhn nhng ci lng khom em ht sc ra lm, Giu-kh-rai ni kh vi A-kim: - Chng mt-tinh lm qui g na. Bc T-ca-rp bc ni ng y, m tr tht l nhng ngi qu v gi. Thp ti l ch ny y. Giu-kh-rai nhn nhng anh em o t lm vic, cp mt vn nghim ca anh y mn thng u ym ln t ho cng ngh. Cch y khng lu, mt s trong m chng trai tr ny tng nh li l thp xng ln trong m i dp phin lon. V by gi y chnh h li ang m p mt nguyn duy nht: khi mch mu thp ng ray ni n tn nhng ng ci qu nh vng, ngun sc nng v s sng. n tn nhng ging rt t tin, k s Pa-t-s-kin trnh by cho Giu-kh-rai bit l khng th no m thng ng qua g t trong vng hai tun l c. Giu-kh-rai tai vn lng nghe con tnh ca k s, trong c ngh thm cch gii quyt. - Cc ng ch hy rt ht ngi sang bn kia g m ng tip, cn qu i ny th chng ta s c cch khc phc. Giu-kh-rai ngi ni chuyn hi lu dy ni nh ga. Kh-li-a-va ng gc ngoi ca. Anh ta nghe r ng sau lng mnh ting ni trm trm ca Giu-kh-rai. - Gi in ngay cho ng ch tham mu trng qun khu, bo ti ngh vi ng ch y cho trung on ca Pu-d-rp-ski n khu vc cng trng. Phi qut sch bn ph khu ny. Gi

Trang 192/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c chic tu bc st v cng binh t cn c n y. Cn nhng vic khc, ti s t gii quyt ly. m ti s v. Bo Guy- g mi hai gi m nay nh xe ra ga. Trong cn nh, sau my li ngn ca A kim, Giu- kh-rai bt u ni chuyn. Mt ting ng h qua m khng ai n thi gian. Chuyn tr thn mt gia ng ch v ng ch. Giu-kh-rai ni cho anh em bit khng th no ko di c thi hn n nh, n mng mt thng Ging phi lm xong cng trnh ng st ny. - Chng ta chuyn cng tc ca cng trng sang ch qun s. Cc ng vin cng sn phi t chc thnh i i cng tc c bit. Ch nh ng ch u-ba-va lm i i trng. Su phn i th mi phn i mt nhim v nht nh. Cng vic cn li chia u lm su Phn. Mi phn i c Phn vic ca mnh. Trc ngy mng mt thng Ging, tt c mi vic phi xong. Phn i no xong trc th ngh trc v c v tnh. Ngoi ra, ch tch on Ban chp hnh tnh s ngh Ban chp hnh Trung ng U-c-ren( Hi ng b trng U-crai-na) tng thng hun Chng C cho ngi lao ng kh nht trong mi phn i. ch nh xong i trng ca cc i. i mt: ng ch Pan-c-ra-tp, i hai: ng ch uba-va, i ba: ng ch Kh-mu-tp, i bn: ng ch La- gu-chin, i nm: ng ch Pa-ven, i su: ng ch -cu-nhp. Giu-kh-rai kt thc bi ni chuyn: - Cn ngi ph trch chung ton b cng trng, ngha l nh lnh o t tng v t chc ca cng trng th vn l ng ch An-tn Nhi-ki-ph-r-vch T-ca-rp. Tng nhp v tay ro ro dng nh c c mt n chim ct cnh bay ln. Nhng khun mt khc kh hm nay ci ti n. Cu ni a thn mt, trong on cui cu chuyn, t ming mt ngi xa nay vn nghim ngh, lm n ra mt chui ci tiu tan ht cng thng trong c t ny n gi ca ngi nghe chm ch. Hai mi con ngi tin chn A-kim v Giu-kh- rai n tn chic xe gong. Lc bt tay cho Pa-ven, nhn chic giy bm y tuyt ca Pa-ven, Giu-kh-rai ni kh: - Anh s gi giy xung cho ch. Chn ch b t cng ri cn g na? - Xem chng t cng ri, anh . but but v bt u sng. - Pa-ven p li v sc nh n li ng xin t lu, anh nm tay o Giu-kh-rai: - Anh c th cho em my vin n sng ngn c khng anh? Em ch cn ba vin n tt thi. Giu-kh-rai ngm ngi lc u, nhng trng thy v tht vng trong cp mt Pa-ven, anh khng do d, ci ngay khu M-de ca mnh a cho Pa-ven. - y anh tng ch. Pa-ven vn cha tin ngay l mnh c mt vt tng t lu hng m c, nhng Giu-kh-rai khoc cy sng ln vai Pa-ven: - Cm ly, cm ly. Anh bit mt ch m n t lu. Nhng ch phi cn thn, ch bn phi ngi nh y nh. Cn ba hp n y y, anh cho ch c.

Trang 193/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Nhng cp mt thm mun u nhn chng chc vo Pa-ven. C ngi ku ln: - Pp-ca i, a t i cho cu ly i giy ng lt d v thm c mt chic o da ngn no! Pan-c-ra-tp ly tay pht vo lng Pa-ven ni tru: - Thng khp khing, i ly i giy i cho c vic. C ko l mi chic giy cao su th chng sng n ngy l Thin Cha ging sinh u ! t chn ln bc xe gong, Giu-kh-rai t vo gi vit giy php cho khu sng va tng. Mi sng tinh sng ngy hm sau thy m m ng ba ng, on tu bc st i vo ga. Hi ta ra trng xa nh lng ngng tri, bc ln thnh nhng lm khi dy c ri tan vo bu tri trong v lnh gi. Nhng ngi mc o da t nhng toa xe bc st bc ra. My gi sau, ba anh cng binh n chn su hai qu mn to tng mu thp nu nu; h buc hai dy di vo mn v bn my pht sng hiu. Nghe sng hiu, ngi ta vi vng chy tn, trnh xa ci g tr nn gh s. Dim chm vo u ngi mn, lm pht la ln tinh. Trong mt lc, hng trm con ngi c mt hi hp nh tht lng li. Mt pht, hai pht ch i s hi... Bng nhin mt t chuyn mnh, mt sc mnh gh gm cun bay nhng nh dc ca ngn i, tung ln cao nhng mnh t ln. Ting n th hai mnh hn ting th nht. Ting n gh ngi vang khp khu rng, m m, hn lon, km theo ting ro ro ca nhng tng t b bn tung ln ri xung. Ch y va ri cn l ngn i, gi bin thnh h su toc ra, chung quanh trong vng hai chc thc, t vn bn tung te khp mt tuyt trng nh ng. Mi ngi cm x beng v xng cuc chy ta li ch h su do mn n va o ln. Sau khi Giu-kh-rai i khi, cng trng, khng kh thi ua m ra si ni: ai s l ngi lao ng kh nht? Tri cn rt lu mi sng, Pa-ven kh tr dy khng lm thc gic anh em. Anh c l i chn t cng trn sn nh lnh but, vo bp, un nc si pha ch, ri tr ra nh thc ton i dy. Khi ton cng trng sn sng th bn ngoi tri sng r. Bui ung nc ch sng nh bp, Pan-c-ra-tp chen n bn u-ba-va v i ca anh ta l m thanh nin xng sa cha v kh. Pan-c-ra-tp ni vi u-ba-va, ging c v bc tc: - Cu thy cha, thng cha Pp-ca nh thc i ca n dy t lc tri cha sng. T on chc chng n t c hai mi thc ng ri. Anh em trong i t ni l Pp-ca kho ng vin cc anh em th cc phn xng chnh nh my xe la ca n, bn h nh ngy hm nhm thng Chp l lm xong on ng ca i. Ra n mun xch mi tt c chng ta y chc. Nhng xin li cc tng y ri xem ai hn ! u-ba-va ci nht. Anh tha hiu ti sao cch lm ca phn i cng nhn cc phn xng chnh nh my xe la li chm n lng ngi b th thanh nin khu bn tu nh vy. Vic lm ca Pa-ven l mt roi qut mnh vo c bn thn u-ba-va na: lng l khng ni, Pa-ven ln ting thch thc cng trng.

Trang 194/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pan-c-ra-tp ni: - Tnh bn l mt chuyn, cn y l chuyn khc: y l vn ai hn ai. Gn gia tra, cng vic ang hng hi ca i Pa-ven bng nhin b ngng li. Ngi gc ng bn gi sng trng thy mt ton k binh xut hin trong rng, lin bn bo ng. - Cm ly sng anh em i! C ph ! - Pa-ven la to v qung xng xung, ri nhy b li gc cy c treo khu sng m-de ca anh. Ly sng xong, c i nm dn ngay ra mt tuyt cnh ng. Nhng ngi k binh i u vy m. Mt ngi trong bn h ku to: - Dng li, cc ng ch! Ngi nh y m! Chng nm mi chin s k binh, i m Bu-i- on-ny c sao , ang men theo ng ci, tin li gn. Th ra l mt trung i ca trung on Pu-d- rp-ski n thm cng trng. Pa-ven n ci tai ct ca con nga ngi ch huy ci. Con nga ci lng xm p c m trng trn trn khng chu ng yn mt ch, c i xoay vng trn di tay cng ca ngi ci n. Tht nhin, Pa-ven nhy b n ch con nga, v lc Pa-ven chy n tm ly bm th n s hi li li. - L-sca, con nm ny, khng ng ta li gp mi y! Con yu m miu ct tai ca ta xng pha la n m vn cn sng yn lnh y ?... Pa-ven u ym m ly ci c mm mi ca con nga v ly tay vut ve ci mi php phng ca n. Ngi ch huy chm ch nhn Pa-ven. Sau khi nhn ra ngi quen, ng ch sng st ku ln: - ka ! Pa-ven y ? Cu nhn ra nga ca cu m sao khng nhn ra X-r-a. Cho ngi anh em. * Trn tnh u dn sc "chy" cho cng trng. C gng nh hng tt n cng vic y ngay. Gic-ki dc ht lc lng qun y, gi ton b on vin cn li n Bai-a-r-ca. khu X-l-men- ca ch cn li c s n ng ch. Trng k thut cu ng, Gic-ki tm cch lp c mt i sinh vin na gi ra cng trng. Lc bo tin cho A-kim, Gic-ki ni na a, na tht: - Ch cn c mnh ti vi phi v sn ging ci li nh. Ti s Ta-li-a, con c La-gu-chin, thay ti s vit ln cnh ca: "Ban ph n". Cn ti th cng chy n Bai-a-r-ca nt thi. Bi v ng ch c thy khng, ging n ng li c c mnh ti. Tht l khng tin. Cc c y c nhn ti bng cp mt nghi ng. Chc th no cc c y cng ni vi nhau: "Ci anh chng ngng c u n ny phi ti con trai i ht, cn mnh th li". Hay c khi cn ni nhng cu t hn na kia. ngh ng ch ng cho ti i.

Trang 195/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

A-kim ci nhng khng ng . Ngi ko n Bai-a-r-ca rt ng, trong s c c su mi sinh vin trng k thut cu ng. Giu-kh-rai ly c Cc ng st bn toa xe gi n ch cng trng lm ch tm tr cho nhng cng nhn mi n. Phn i u-ba-va c lnh rt ra khi cng trng i Pu-sa V-i-xa ly mt s u my nh v su mi lm toa trn cho nhnh ng st ny. Cng vic ny c tnh vo nhim v trn cng trng ca h. Trc khi i, u-ba-va gp kin vi c T-ca-rp l nn gi C-la-vi-sch ln cng trng v giao cho anh ta mt phn i mi t chc. T-ca-rp ng v ra lnh ngay, khng ng n duyn c chnh lm u-ba-va ngh n chng trai ngi Tip kia trn i. Duyn c y l bc th ca An-na va gi cho anh, do cc anh em X-l-men-ca mi n mang ti. An-na vit: "Anh u-ba-va! Em v anh C-la-vi-sch chn cho cc anh mt ng sch. Gi anh v ton th nhng chin s xung kch Bai-a-r-ca li cho nng nhit. Cc anh l nhng tay rt c. Chc cc anh can m v ngh lc. Hm qua pht ht nhn s ci cui cng cn li trong kho. C-la-vi-sch nh chuyn li thm anh. Anh y l mt thanh nin rt tri. Chnh t tay anh y nng bnh m cho cc anh y. Anh y khng giao cho ai lm c. T tay anh y ry ly bt m, nho ly bt bnh. Khng bit anh y kho kim u ra c th bt m tt nn bnh m lm ra rt ngon, khc hn vi th bnh em vn lnh hng ngy. Ti n, anh ch em u hp mt nh em: C Ta-li-a, con c La-gu-chin, A-r-chu-kin, C-la- vi-sch v i khi c Gic-ki cng n. C y mnh c vic hc, nhng Phn ln l ni n tt c mi chuyn v tt c mi ngi, nht l thng ni n cc anh trn cng trng. Ch em u bc mnh v chuyn ng ch T-ca-rp t chi khng nhn h ln cng trng lm vic. Ch em qu quyt gian kh th no i na cng s chu c nh mi ngi. Ta- li-a ni: "Mnh s mc o ca thy mnh v s ln gp ng c, xem ng c c ui ra khi y c khng no". Chc n s lm th tht y. Anh chuyn h li em thm anh chng mt en. An-na". * Bo tuyt bng ni ln d di. Tri b my xm nght ko n ph kn vm tri tt xung thp hn. Tuyt ri dy c. n chiu ti, gi rt vo cc ng khi, go tht gia rng cy, chy ui theo nhng cn lc tuyt xoy trn, lm cho khu rng ngp nhng ting h gh rn. Bo gm tht, ph phch sut m. Tuy l t c m, ngi vn thy rt but thu xng. Gian nh ga nt ny khng cn gi c hi nng cho ngi. Sng hm sau, cc i lao ng ra lm vic, tht chn su vo tng tuyt dy cm cm. Nhng trn rng cy, mt tri rc v nn tri trong xanh khng cht vn my. Phn i Pa-ven qut tuyt trn Phn ng ca mnh b ngp tuyt. Cho n lc ny, Pa-ven mi cm thy ht kh cc ca gi rt. Chic o c -cu- nhp cho chng lm anh m c, cn chic giy cao- su th nht y tuyt ng bng. my ln giy tht vo ng tuyt. V anh ng trn sn nh rn nh nn c mc ln hai ci nht tng. C T-ca-rp cho anh ci khn

Trang 196/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mt dng lm khn qung c. Pa-ven cm ci xng to bng g hng hc gt tuyt, ngi anh gy rc i, hai mt sng hp ln. Gia lc , mt chuyn tu ch hnh khch ang ch b n tn ga. Chic u my ht hi c sc lm mi li c con tu v y. Trong toa than, khng cn ly mt thanh ci, nhng thanh ci cui cng sp chy ri ht trong l. Ngi th my ku vi trng ga: - Cho ci th chng ti i, bng khng th by gi trong my cng hy cn c ci chy c mt t, xin cho li dp vo khu tu tr. Th l ngi ta li tu dp sang bn v gii thch cho m hnh khch tht m kia bit l do dng li. Ngi trong cc toa cht nch, k th vn than di, a chi ra m . Trng ga mch nc cho nhng ngi li chuyn tu: - Cc anh li ni chuyn vi c gi kia ka, ng c ang i ke y. C y l ph trch cng trng y. C ta c th h lnh xe trt tuyt ch ci n cho u tu. y h vn dng ci g lm t vt y m. My ngi li tu n gp T-ca-rp. ng c bo h: - Chng ti s cho g, nhng khng cho khng u. V y l vt liu xy dng ca chng ti. Hin cng trng chng ti ang b tuyt ph lm ngn tr cng vic m trong tu cc anh c su by trm hnh khch. n b, tr con th c th li trong toa, cn nhng ngi khc th xung vc xng i xc tuyt n chiu ti l c. C lm th th mi c cp ci cho tu chy. Bng khng th xin mi h c ngi vi con tu cht tit n sang nm mi vy. C ting ngi sng st la ln nhao nhao pha sau lng Pa-ven: - Anh em i, trng ka! Trng tt c m ngi kia xung ng qu! Li c c ph n na kia! Pa-ven quay li. T-ca-rp i n gn ni: - y giao cho ch mt trm ngi. Ch giao vic cho h v trng h lm, ng h khoanh tay ng khng. Pa-ven phn cng cho nhng ngi mi n. Mt anh chng cao lu nghu mc ng phc ngnh ng st c c bng lng cu, u i m da d m. Hn ta ang quay ci xng trn tay, t v bc tc v quay sang pha ngi n b tr tui ng cnh i m da ri c, trn mm c chic nm bng lng nn, hn cu nhu: - Khng i no anh li xc tuyt, chng ai c quyn bt anh c c. Anh l k s cu ng, nu h cu xin anh gip th anh c th gip ch huy cng vic cho h. Cn nh xc tuyt th khng phi vic ca anh, khng phi vic ca em. Khng ai bt ta lm c. Khng c ch th cp no quy nh lm nh th c. Ci lo gi y lm tri nguyn tc. Anh s kin cho lo ta bit tay. - Ri hn hi mt cng nhn ng gn hn ta nht: - Ai l i trng y?

Trang 197/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven i ti: - Sao anh khng lm vic? Thng kia a mt khinh b nhn Pa-ven t u n chn: - Cn anh l ai? - Ti l cng nhn. - Th th ti chng thm ni vi anh. C bo i trng hay l gim th li y. Pa-ven quc mt nhn hn: - Khng mun lm ? Ty y. Nhng nu v khng c du ca chng ti th ng hng ln tu. y l mnh lnh ca ng ch ph trch cng trng. Ni xong, Pa-ven quay sang pha ngi ph n: - Cn ch na, ch cng khng chu lm phi khng? Nhng bng Pa-ven ngn ngi ra trong giy lt: trc mt anh l T-nhi-a Tu-ma-n-va. T-nhi-a kh khn lm mi nhn ra ci ngi mc rch ri ny l Pa-ven. Pa-ven ng ngay , trc mt T-nhi-a, mnh khoc manh o rch bm, chn x i ng k qui, c buc ci khn mt cu bn, mt lu khng ra. Ch c c i mt l vn nh xa, i mt nh ln mt ngn la khng g dp tt c. i mt Pa-ven. Th m ci ngi rch ri y nh ma c bng ny cch y khng lu l ngi m T-nhi-a yu du ! Khng ng c. Mi chng bao lu m s i thay i c! T-nhi-a mi ly chng, ln ny theo chng v mt thnh ph ln, ni chng m nhim mt chc v trng yu Cc ng st. V trn ng i, ti chn ny y, T-nhi-a li phi tnh c gp li ngi tnh thu y ! T-nhi-a thy ngi ngng khng dm a tay ra bt. Va-xi-li, chng ch, s ngh th no, nu ch bt tay Pa-ven? i Pa-ven xung dc n th th mnh cng ngng vi mnh tht. R rng l anh chng t l ny chng ngc u ln c: anh ta chng lm c ngh ngng g hn ci ngh i xc t! T-nhi-a ng ngy, mt bng, thn thng, lung cung. Tn k s, thy g rch ri c nhn v mnh chm chm khng ri mt, th cho l g ta xc xc, tc in ngi. Hn qung xng xung t, li gn T-nhi-a. - Li ng ny T-nhi-a. Anh khng th nhn ci thng kh rch o m la-da-rn ny m yn c. ( La-da-rn, dn b coi l h lu x Np-l trong truyn Giu-dp-p Ga-ri-ban-i) Pa-ven c truyn Giu-dp-p Ga-ri-ban-i, nn tha hiu th no l la-da-rn ri. - Nu tao l la-da-rn th my ch l mt thng t sn m ngi ta cha ct c nt. - Pa-ven tht ln c li tn k s, ri quay nhn T-nhi-a, ni gn ln my ting: - Cn ng ch Tu-ma-n-va, ng ch hy nht xng ng vo hng m lm i. ng c bt chc ci loi b c n no bo

Trang 198/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

xc y. Xin li, nhng ti khng bit hn vi ng ch l th no. Pa-ven nhn i giy i tuyt ca T-nhi-a, mm ci khng thin cm v ni thm: - Ti chng khuyn ai ln chn li y lm g. Hm mi ri, bn ph va n quy chng ti y. Ni xong, Pa-ven quay i, l gt giy cao su, bon v ch anh em mnh. Li ni va ri ca Pa-ven tc ng ngay c n anh chng k s. T-nhi-a bo c hn li v i xc tuyt vy. Chiu n, xong vic, hnh khch li tr v ga. Chng T-nhi-a nhy tt i trc, vi chim ch tt trong toa. T-nhi-a dng li anh em cng nhn i ht. Pa-ven mt nhoi chng xng i sau cng. Khi hai ngi i ngang nhau, T-nhi-a ln ting: - Cho Pa-v-lu-sa. Ni tht vi anh, ti khng ng li thy anh nh th ny. Ha ra chnh quyn X-vit khng c vic g khc tt hn ng giao cho anh hay sao m li anh i xc t nh vy? Ti c tng t lu anh lm chnh y hay l gi mt chc v g i khi nh vy ri kia y. i anh tht cng chng ly g c may mn lm nh... Pa-ven dng li, ngc nhin nhn T-nhi-a t u n chn. - Cn ti, ti cng khng ng gp c li n ni... bc ng th ny - Ngh mi anh mi tm c ting ni bng by thch hp v nh hn. Tai T-nhi-a ta ln. - Anh vn ci tt cc cn nh trc. Pa-ven vc xng ln vai v ro bc i. c vi bc, anh mi p li: - Tnh cc cn ca ti, ni c ng gin, n cn hn ci iu lch s ca c, ng ch Tu-ma-nva ! V i ti, khng mn lo c phi lo h. u vn vo y. Ch c i c th ti khng ng l n n n th. Cch y hai nm, c kh hn nhiu, lc c cn dm bt tay mt ngi th v c khng ly lm xu h. Nhng by gi th ngi c sc mi bng phin. Ni tht tnh ra, ti chng c g ni vi c na. * Pa-ven nhn c th ca A-r-chom. Anh cho bit sp ci v v khn khon gic Pa-ven th no cng phi v d. Gi dt l th khi tay Pa-ven, l th bay ln khng nh con chim b cu. Khng, anh chng i d m ci c u. C th no li ngh n i c! T hm qua, thng gu Pan-c-ra-tp ui kp phn i ca anh v ang tin vi mt nhanh ai cng phi s. Anh cng nhn bn tu ny dc ton lc lao ln pha trc, quyt ch vn ln hng u, v trm tnh ngy thng ca anh bin i, anh lun lun ng vin ton anh em "bn tu ca mnh lm vic vi mt nhp iu nh in cung. Pa-t-s-kin theo di cuc thi ua gia nhng ngi lm ng, mt cuc thi im lng m c lit

Trang 199/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ny. ng gi gi u ngc nhin t hi mnh: "Khng hiu h l nhng con ngi th no m lm c nh vy nh? Ci sc mnh tht kh hiu kia l th no? Tht nu tri c th ny cho c tm ngy na th chng mnh s lm c ti khu rng n g. Tc ng ni rt ng: c sng ht i, hc hnh trn kip, cho n gi vn cn thy l mnh dt. Vic lm ca nhng con ngi ny lm o ln ht mi con tnh v tt c cc ch tiu". C-la-vi-sch di tnh ln mang n s bnh m cui cng do chnh tay anh lm ra. Thm Tca-rp xong, anh n ch lm vic tm Pa-ven. i bn gp nhau thn thit. C-la-vi-sch mm ci rt trong bao ti ra mt ci o bng Thy in mu vng rt chong. Anh ly tay v mt da mm ca chic o v ni vi Pa-ven: - o gi cho cu y. C on c ai gi khng?... H, cu ngc qu i thi! ng ch Ri-ta gi cho cu y v ch y khng mun cu cht rt, ngc !Chng l anh A-kim ni vi ch y l cu mc trn c ci vt-tng, chu rt m lm vic. o ny do ng ch -sin-ski tng ch y, mi cm ly tay anh ta tng, ch y a ngay cho mnh v bo: "Mang ra cho Pa- ven". n-sinski nhn nh ni: "Ti c th gi cho ng ch y chic o ca-pt". Nhng Ri-ta ci h h: "Thi, anh y mc o khoc ngn lm vic tin hn. C-la-vi-sch mang h nh!". Pa-ven cm tm o sang trng trong tay, lng xit ni ngc nhin. Anh ngp ngng mt hi mi khoc n ln ngi ang rt run cm cp. Lp lng mm lm cho vai v ngc anh thy m li ngay. * Ri-ta ghi trong nht k: 20 thng Chp. ang ma bo. Tuyt xung nhiu, gi rt mnh. Cc anh em Bai-a-r-ca gn n ch th nhng cn rt d v bo tuyt lm cho h phi dng li. H b ngp trong tuyt. t c tuyt ph ng cng li, o t gay tht. Ch cn li tt c by trm nm mi thc na thi, nhng l nhng thc ng c lit nht. T-ca-rp bo tin: trn cng trng chm c dch thng hn, c ba ngi mc bnh. 22 thng Chp. Khng ai Bai-a-r-ca v d cuc hp ton th chp hnh tnh on thanh nin. Bn ph va lm trc chuyn tu ch bnh m on ng cch Bai- a-r-ca mi by cy s. Theo mnh lnh ca i din Ban dn y cung cp, ton th cng nhn xy dng ng st phi iu n ch xy ra tai nn. 23 thng Chp. Li thm by ngi mc thng hn t Bai-a-r- ca a v tnh. Trong s c -cu-nhp. Mnh c ra ga. Ngi ta a xung nhng xc cht cng v lnh t cc thnh toa ca chuyn tu mi Khc- cp ti. nh thng rt lm. Trn bo tuyt tai c! Bao gi mi ht bo cho? 24 thng chp. Va ng Giu-kh-rai v. T ra l ng: m qua O-r-lch dn c l ph tp kch vo Bai-a-

Trang 200/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

r-ca. Ta vi chng nh nhau trong hai ting ng h. Qun ph ct mt ng dy, nn mi sng nay Giu-kh-rai mi nhn c bo co ch xc. Th ph b nh lui. C T-ca-rp b thng, n xuyn vo ngc. Hm nay ngi ta s a c v y. C-la-vi- sch b chm cht. m y, anh n phin i gc. Chnh anh trng thy bn ph, anh lin va bo ng, va bn chn bn gic nhy x vo, nhng v khng chy kp n trng hc, nn b bn ph chm cht. Trong i cng nhn lm ng c mi mt ngi b thng. Hin gi c chic tu bc st v hai i k binh ang tun tiu y. Pan-c-ra-tp ln thay c T-ca-rp ph trch cng trng. Ban ngy, Pu-d-rp-ski vy mt b phn ph i G-lu-b-ki v git sch khng cn mt mng. Nhiu cng nhn lm ng ngoi ng khng i tu n na, b cng trng ln theo ng t-vt trn v. 25 thng Chp. Ngi ta d a c T-ca-rp v nhng anh em b thng khc v y v em ngay vo bnh vin cu cha. Cc bc s u ha cu sng ng gi. C ta nm m man khng bit g. Tnh mnh ca nhng ngi khc khng nguy lm, c th qua c. Tnh y v chp hnh tnh on chng mnh nhn c bc in t Bai-a-r-ca gi v: " tr li v quy ri ca bn th ph, chng ti, nhng ngi xung phong xy dng ng st, hp mt-tinh cng vi n v tu bc st mang tn "V chnh quyn X-vit" v cc chin s Hng qun trung on k binh, xin ha vi cc ng ch, d tr lc th no, ng ngy mng mt thng Ging, chng ti s cung cp c ci cho thnh ph. Chng ti nguyn tip tc lm vic vi dng kh cng tng ln gp bi. ng cng sn, ngi tin cy gi chng ti ti y, mun nm! Ch tch bui mt-tinh: Pa-ven Ca-r-sa-ghin. B th: Bc-din". Thi hi C-la-vi-sch c an tng ti X-l- men-ca, theo tang l qun i. * ng ci ta hng mong gn ti ri, chng cn bao xa na, nhng cng vic tin hnh chm chp khng th chu c, v bnh thng hn mi ngy cp mt hng chc bn tay c ch, lc ny cn v cng, qu v cng. Pa-ven i v pha ga, bc lo o nh ngi say ru hai chn ch chc khuu xung. Anh b st t lu nhng hm nay cm thy ngi kh chu hn hn mi khi. Bnh thng hn lu nay ph ta i lm ng, by gi bt u tn cng n Pa-ven. Nhng sc vc rn chc ca anh chng c li, v nm hm nay, anh vn cn sc nhc mnh khi sn b tng long thong ph rm, cng anh em i lm. Ngay c ci o lng m ca Ri-ta biu v i giy ng lt d ca Giu-kh-rai gi cho ang bc ly i chn t but, cng khng th cu anh khi nguy c. Mi bc i, anh thy ngc au nhi nh dao m, rng nh vo nhau lp cp, mt hoa ln v cy ci chung quanh i vi anh hnh nh ang quay cung mt cch l lng. Kh nhc lm anh mi l bc c n ga. Ting n o khc thng lm anh ngc nhin. C nhn xem: th ra c mt chuyn tu di dng dc dc sut nh ga. Trn nhng toa trn, ton l cc u my nh, ng ray, t-vt. Nhng ngi i theo on tu mi n ang bc nhng hng y xung. Pa-ven i my bc na, ngi thy long chong mt thng bng. Ri u

Trang 201/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

anh t t chm t. M ang nng bng p vo tuyt thy lnh lnh, d chu. My gi sau, c ngi i qua vp phi ngi anh, ngi ta mi a anh v cn nh. Pa-ven th dc, tm thn m man, khng nhn ra c ai na. Y s chic tu bc st c mi n khm, chn on: "B sng phi nng v b thng hn. Nhit 41,5. Cn nhc u xng v sng c, nhng khng ng k v so vi hai chng trn ch l bnh vt. Ch hai bnh trn cng qua i. Pan-c-ra-tp v u-ba-va va i chuyn tu di ti ht sc tm mi cch cu sng Pa-ven. A-li--sa C-khan-ski l ngi cng qu vi Pa- ven c giao trch nhim a ngi bnh v Sp- tp-ca. Nh ton i ca Pa-ven gip tay vo, ch yu l nh p lc ca Kh-li-a-va, nn Pan-c-ra-tp v u- ba-va mi a c Pa-ven m man bt tnh v A- li--sa vo mt toa tu cht nch ngi. V s bnh thng hn truyn nhim, hnh khch khng cho a vo toa. H phn i m v da khi tu chy, h s qung ngi bnh xung ng. Kh-li-a-va vung sng lc trc mi nhng ai cn tr vic a ngi bnh ln tu. Anh tht ln: - Ngi m ny khng c bnh truyn nhim! Th no cng phi cho ngi bnh i, d cho c phi ui tt c mi ngi xung th cng c phi a i ! Ni cho bn cc anh nh rng, nu nh chm tay vo ngi anh ta, ti s bo cho cc nhn vin cng an c bit cc ga dc ng: ui tt c xung tu v tng giam ngay. A-li--sa ny, y l khu M- de ca Pa-ven, cm ly, nu a no dm u tu cho Pa-ven xung th c bn ngay. Kh-li-a-va ni da thm cu y. Tu chuyn bnh. Trn sn ga vng, Pan-c-ra- tp i li gn u-ba-va. - Cu thy th no, liu c sng c khng? Khng c ting tr li. - V thi. u-ba-va, n s th no th cng nh thi. Tt c cng vic gi do chng mnh phi gnh vc c. m nay, phi chuyn cc u my xung sng mai cn t l th xem. Kh-li-a-va gi in thoi sut dc ng tu, ni chuyn vi cc bn cng an c bit ca mnh v tha thit ngh h khng cho hnh khch khing bnh nhn Pa-ven xung tu. Mi n lc nhn c li cc bn ha chc chn s lm theo li anh yu cu anh mi i ng. n mt nh ga ln, ngi ta khing t chuyn tu ch khch xung ngay sn ga mt xc cht, xc mt ngi thanh nin l mt tc hoe. Anh ta l ai, v sao cht, chng ai bit c. Cc nhn vin cng an c bit ca nh ga nh ti li yu cu ca Kh-li- a-va, bn chy li toa xe ngn cn khng cho khing xung, nhng n lc chnh mt trng thy ngi thanh nin kia cht tht, h nh phi cho php khing xc n nh xc ca trm tiu chuyn. H gi ngay dy ni v Bai-a-r-ca bo cho Kh- li a-va bit tin bn anh cht, s phn ca ngi bn by lu lm cho anh rt lo ngi. Mt bc in ngn t Bai-a-r-ca bo v Tnh y tin Pa-ven t trn.

Trang 202/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Cn A-li--sa C-khan-ski th sau khi a c Pa-ven v ti gia nh, chnh A-li--sa li b bnh thng hn qut ng. * "9 thng Ging. Sao lng ti thy au n nng n nh vy? Trc khi ngi vo bn, ti khc nhiu. Ai tng c rng Ri-ta ny li c th khc c, c th khc au xt nh th c ! C phi bao gi nc mt cng l du hiu ca s yu lng khng? Hm nay ta khc v au n su xa trong lng. Ti sao au n ny li n vi ta gia mt ngy thng li ln, khi gic rt rng rn b nh bi ri, khi cc ga xe la c ci g qu gi cht y m p trong kho? Ti sao n li n vo gia ngy m ti va c d l chin thng trong cuc hi ngh m rng ca X-vit thnh ph, l mng nhng ngi anh hng xy dng ng st? Phi, chng ta thng li, nhng gp vo thng li , hai ngi hy sinh: C-la-vi-sch v Pa-ven. Ci cht ca Pa-ven lm cho ti thy mt s tht: i vi ti, Pa-ven thn qu hn l ti vn tng. Thi t nay ti b khng vit cun nht k ny na. Ri c khi no ti bt u mt cun nht k mi na khng? Khng bit th no. Ngay mai vit th n Khc-cp bo tin ti ng nhn cng tc Trung ng on thanh nin cng sn U-c-ren".

Trang 203/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 3
Tui thanh xun thng. Pa-ven qua khi trn st thng hn. Ln ny l ln th t, anh thp t nht sinh m sng tr li. Nm mt mt thng ri Pa-ven mi gng dy c, ngi gy v xanh, chn ng cn run; tay vn vo tng, anh ln tp i vi bc trong phng. M phi anh mi ra c n ca s, v ng y nhn con ng ci rt lu. Tng vng tuyt tan ng nh trn mt ng. Tuyt bt u tan, bo hiu ma xun. Ngay trc ca s, trn cnh anh o, c con chim s u ang ta lng, gi bng xm, mt ranh mnh lic nhn Pa-ven. Pa-ven ly ngn tay g vo knh ca s, kh m ming ni: - Th l ta vi mi qua ma ng ri y, chim nh. M ht hong nhn anh: - Con ni vi ai th ? - Con ni vi con chim s... Thi n bay i mt ri, con chim nm! V Pa-ven mm mt n ci yu t. Ma xun ri. Pa-ven ngh n tr v thnh ph. Anh thy sc th kh, c th i c, nhng trong c th c mt ci g khc thng. Mt hm anh ang do chi ngoi vn, bng thy au nhi trong xng sng, khin anh ng vt ra t. Kh nhc lm anh mi dy v b v phng c. Ngy hm sau, bc s khm bnh anh rt k. Bc s g nhng t xng sng, thy c l thng su hom trong xng, ly lm l, hi anh: - Sao lng ng ch li b thng su th ny? - Tha bc s, y l vt mt vin lt ng bn vo lng ti. Trc thnh Rp-n, c mt qu i bc 81 ly n tung mt t... - Th ng ch lm th no m i c na? Vin bn thng lng nh th khng au sao? - Khng. Ti b bn vo lng, nm ln ra t n ngt hai hai ting ng h, ri li ln nga i. Mi n by gi mi thy au l ln u. Bc s cau my suy ngh, tay nn mi vt lm trn lng. - H !... B mt c nh th, gay y, ch ! Xng sng con ngi ta khng a b ging vo nh th u. Hy vng l ng ch s khng thy au na. Thi, mc o vo, ng ch Pa-ven . Bc s i ngi nhn ngi bnh, khng giu ni v lo u. A-r-chom v nh Schi--sa, v anh, mt ngi n b chng c g l ng a c. Nh v l nng dn ngho. Mt hm, Pa-ven n thm anh. Mt a b con nhch nhc, mt lc, ang chy nhng sn nh bn thu. Thy Pa-ven vo, thng b ging mt ti h nhn chng chc, ri h hoy thc ngn tay mt cch nghim tc vo l mi, ct ting hi:

Trang 204/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Hi g? nh vo nh ngi ta n cp chc? Ct i ngay, khng m ngi ta chi cho y! Tp lu c k, thp l t, cnh ca s b t xu m ra. A-r-chom gi Pa-ven: - Vo y Pa-v-lu-sa! Mt m gi mt vng nh ngh ang loay hoay trc ca l. M gm gm a mt lm Paven v n ngi trnh cho khch i. Xong m li v vi my ci ni ca m, m x i dch li lm ni va chm vo nhau long xong. Hai a b gi, bm tc l th vi si, tro pht ln trn l bp ngi v tr mt nhn ngi khch l mt cch tc mch. A-r-chom ngi bn, c v ngng ngng. C m ln em u khng tn thnh anh ly Schi-sa. Anh ba nm i li vi nh c Ga-li-a xinh p lm ngh khu, con gi bc th . Chng hiu lm sao, vn con nh v sn gc, anh li b Ga-li-a ly nh ch Schi--sa chng ra g, m u vo ci gia nh nm ming n m chng c ai l tay th c. A-r-chom xong vic s u my v nh, li nai lng ra vi ci cy, em ht sc gy dng li c cho nh ch Schi--sa ang ln bi ny. A-r-chom hiu rng Pa-ven khng tn thnh bc ng tt li ng sau ca anh, bc ng "tiu t sn ha", nh Pa-ven thng ni. Gi y, anh xem em s x s nh th no trong ci cnh nh mnh th ny. Hai anh em hi han nhau qua loa my cu so chng ra u vo u ri Pa-ven t mun ra v. A-r-chom gi li. - chi , n vi chng tao t cht. Ch sp mang sa n. Mai my nh i tht y ? Trng my cn yu lm, Pp-ca . Schi--sa bc vo, cho Pa-ven v gi A-r-chom xung nh di khing vt g gip mt tay. Mnh Pa-ven li vi m gi t ni. Ting chung nh th vng vo ca s. M gi bung gy chc l, cu nhu: - Gi-su-ma, ly Cha ti, u tt mt ti th ny chng c lc no m ngm nguyn na. M tt khn qung ra khi c, ri va nhn gm gm ngi khch l, va i n gc bung, ch by nhng nh tng lnh lo, lu ngy trng sn. M a ba ngn tay phi gy gi xng chm vo nhau, ri bt u lm du. Mp my i mi kh ho, m lm rm cu nguyn. - Ly Cha chng ti trn i, chng ti nguyn danh Cha c sng... Ngoi sn thng b ci ln lng con ln s en tri tri c i tai chy lng thng. N ly chn khng thc vo sn ln, tay bu cht m lng; con vt ang xoay trn, va quy va gm g. Thng b tht ln: - H, i ! i! H, gm t no ! Con ln s lng ln trong sn, c vt thng b trn lng ng xung t. Song thng b ngi chc lm. M gi b kinh, b nguyn, th u ra ca s:

Trang 205/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- qu s! Ri tao dy cho my ci nga. C xung ngay khng, thng cht tit. Ng cht by gi! Nghch th th thi ! Con ln s tm cch thot c tay k m. M gi yn tr li quay v vi nh tng. Nt mt sng knh, m tip tc cu kinh. - Nc Cha tr n... Thng b con nc mt chy quanh, bc vo ca. N ly cnh tay o qut ln ci mi b ng dp xung t v khc mu v mi au. N vi: - M i, cho con ci ko. M gi pht khng quay li: - qu mt lc, my khng cho b xong bui nguyn. ch , i y, ri b ly ko cho my. Ni ri, m nht ci roi trn gh di. Thng b bin ngay lp tc. Hai a b gi nm sau l bp ph ci. M li quay vo cu nguyn, ln ny na l ln th ba. Pa-ven ng dy v i ra ngay, chng i A-r- chom na. Khi anh ra khi, quay li khp cng, th thy m gi cn ng qua ca s ngch nh nhn theo anh. "Khng hiu th qui no m ng A-r-chom li chi u vo y. Ri n cht cng khng rt cng ra c. B Schi--sa ri s sn sn nm mt. ng A-r-chom ri s sa ly vo y nh con b hung trong ng phn. - Pa-ven chn ngn bc theo con ng vng ngt ca th trn nh, va i va ngh ngi. - Lo cho ng y c th cn n hn na n b c cng vic s u my v nh l vi v. Th m mnh c nh bng li ng y i cng tc, i hot ng !" Pa-ven sung sng ngy mai c i ri, ngy mai tr v thnh ph ln, gp li bn b v nhng ngi m anh yu qu. Thnh ph s, sc sng trn tr, v no nhit ca dng ngi khng lc no ngt, ting xe in m m, ting ci xe hi inh i, tt c hp dn anh. Song, ci chnh l anh cm thy tm hn anh b thu ht bi nhng lp nh rng mnh mng, xy bng gch; nhng cng xng m khi, cc th my mc v ting dy chuyn da lt ngt trn bnh xe. Anh b ht v ni c nhng bnh li khng l quay tt theo my chy hi h v ni c mi u my, v nhng th i vi anh tr thnh thn thuc. y trong ci th trn nh lm l ny, i do chi quanh ngoi ph, Pa-ven cm thy rt l kh th. Th trn nh ny i vi anh tr nn xa l v chn ngy, iu anh chng ly lm ngc nhin. Anh chn ngy n ni ban ngy ra ph i quanh cng thy kh chu. Mi khi i ngang qua nh nhng m lm iu ang ngi l trn thm nh, Pa-ven nghe thy cc m ni lin thong huyn thin. - Cc b i, xem ka. Ci thng kia n chui u ra m trng r khip ! - Chc n l thng ho lao, ci ngc sp i i ri. - Nhng ci o ngoi ca n trng c v t tin y. - Chc n xoy u ch g... V chuyn cc m c rt nh th. Pa-ven nghe lm, rc c tai.

Trang 206/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

T lu, anh thy mnh t r hn vi ni ny. Thnh ph ln ngoi kia i vi anh gn gi hn, thn thit hn. Cc ng ch vi anh l mt gia nh bn cht, vui ti. Vi li, ngoi y, anh cn c cng tc. Pa-ven bc chn n rng thng t lc no cng khng n na. Anh dng li ch ng r i. Bn pha tay phi, sau hng ro cao vi nhng cc nhn hot, ngn cch vi rng, l nh pha c l, m u hnh th ng ght, v sau nh pha l nhng np nh qut vi trng ca nh thng. Chnh bi rng ny y, Va-li-a v cc ng ch b treo c. Pa-ven ng im lng mt lc lu trc ni ngy trc t gi treo c. Ri anh ln bc xung li ho su, lng thng i ra huyt chung ca anh ch em trn g. Nhng bn tay tru mn t ln cc ngi m nhng vng hoa kt bng cnh thng v ro quanh ngha a nh ny mt hng ro cy l ti. nh g c nhng cy thng cao vt trn ng. C non nh t xanh ph ln sn g thoai thoi. Th trn nh n y l ht ph. Cnh vt ni ny tch mch, ru ru. Rng thng hiu ht. Khng gian phng pht mi l kh ra v mi t ma xun nhun li. Ni y, anh ch em ta anh dung hy sinh cho cuc i ci c vi nhng k sinh ra trong cng kh, nhng k t thu lt lng m l bt u kip lm tru nga. Pa-ven t t ng m, lng trn ngp mt mi bun v hn. Ci qu nht ca con ngi ta l i sng. i ngi ch sng c mt ln. Phi sng sao cho khi xt xa n hn v nhng nm thng sng hoi, sng ph, cho khi h thn v d vng ti tin v hn n ca mnh, n khi nhm mt xui tay c th ni rng: tt c i ta, tt c sc ta, ta hin dng cho s nghip cao p nht trn i, s nghip u tranh gii phng loi ngi. V ta phi sng gp ln mi c. V tt bnh v l hay mt s tnh c bi t no c th bng nhin ct t cuc i. Mang nng trong lng nhng ngh y, Pa-ven ri khi ngha a. M bun ru sa son hnh l cho con ln ng. Pa-ven nhn m: m khc nhng quay mt i khng anh trng thy. - Con li c c khng, con? Con xem, m gi ri. C li thi mt mnh th kh m lm, con . y, ra ngn y a con, nhng chng n va ln ln th mi a i mt ng. Ci g n ko my ra tnh th, h Pa-ven? y sng cng c ch sao? Hay my cng c mn no? Chc my phi lng mt con mi tc ngn no ri? Cm a no ni vi m gi ny mt cu. Thng A-r-chom ly v chng bo qua tao mt ting. My li cng t na. Ch khi no chng my m au qu qut, m mi c trng thy mt chng my thi. M du dng bo Pa-ven nh th, va ni va xp m qun o ca con vo ti git sch. Pa-ven m ly vai m, ko m li gn: - Khng u. Con chng c con mi no u, m . G th ly g c phi khng m. M gi th chng ha ra con l g sng ?

Trang 207/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Anh lm m phi bt ci. - M i, con th khng ngh g n gi, nu ta cha dit ht bn t sn trn khp th gian ny. Chc m li bo nh th th phi ch lu lm phi khng? Khng u, m , bn t sn chng ng c lu na...Ri tt c loi ngi s l mt nc cng ha. V cc c ng, c b gi nh m sut i lm lng th s c sang ngh bn , y m p, chung quanh ton l bin c. bn nc , khng bao gi c ma ng, m . Chng con s a m, nhng ngi gi nh m, n trong nhng dinh c ca bn t sn, v m s ngi si nng m. Cn chng con, chng con s i sa nt bn t sn bn M. - Con , m chng cn sng c n ngy c cu chuyn tin pht ca con u... ng con xa kia cng ng ngc nh con, ng lm thy th, i khp nm chu bn bin. Ni trm va ng, c tht l tay gh gm. Trn X-va-xt-pn, c nh hng th no m khi v nh th thy c thiu mt chn mt tay. Ngi ta gn cho c hai hun Chng thp t v hai m ay c cung ca Nga hong. Nhng ri ng c cng ch cht cc cht kh. C bng lm. Mt ln c vc nng nn vo u ngi Nh nc. Th l b t mt nm. Ngi ta tng vo nh pha, hun Chng thp t cng ch cu thot c. M thy tnh con d thng theo v tnh ng ngy trc. - M i, con sp xa m, m ni chuyn khng vui y lm g? Thi, m a cho con ci n gi, lu lm con chng m n n. Pa-ven ci xung hng phm bc x c. M sng st v ting n ca anh l i, nghe khng nh ngy trc na. Ht v ng nghch v t l, cht hng say xc ni, nhng ngn ly v ngn m m c th trn u bit ti tay chi n gi tr tui Pa-ven. Nhc anh chi by gi thnh tht, trm bng, nghe khng km Phn mnh m cng thm c chiu su na. * Pa-ven ra ga mt mnh. Anh ni c cho m li nh: anh khng m i tin v khng mun thy m khc khi chia tay. Xe la phi xng xo m ln, toa no toa y ng ngi chen chc. Pa-ven chim ging trn tng cao nht v nhn xung m ngi hm hm la li ng cht c ch i. Cnh chuyn tu no cng vy, ngi ta ko nhng bao, nhng ti l sn st, nht vo di gm gh. n khi tu chuyn bnh, hnh khch mi bt nng ny, v bao gi cng th, c n lc ny th ngi ta bt u gi bnh ra n nghin ngu. Pa-ven chng my chc ng ln. Nh u tin anh mun n thm trung tm thnh ph, trn ng ln Ca-rt-sa-tch. Anh t t leo ln thang cu. Cnh chung quanh quen mt, chng c g khc c. Anh bc qua cu nh ga, tay lt trn thnh cu nhn trn. n ch xung thang, anh dng li: trn cu vng ngt. Nga trng ln cao thm thm, bng ti mt nh nhung ph ly nn tri.

Trang 208/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trn vm tri cao, hng h sa s v sao lp lnh nh sng mu ln tinh. pha di, ch mt t ln vi chn tri, khng bit u l ranh gii, thnh ph rc trong m hng triu nh n in. C ng ngi i ln qua mt Pa-ven. Ting ni gay gt ca m ngi tranh ci nhau mt cu chuyn g ph s yn tnh ca m ti. V Pa-ven, mt ri nhng nh n ca thnh ph, bc xung thang. Trong phng pht giy ca y ban c bit qun ng C-rt-sa-tch, ngi ph trch cho Paven bit l Giu-kh-rai i i tnh khc t lu. ng ch hi i hi li Pa-ven; mi n khi tin l Pa-ven c quen ring Giu-kh-rai, mi cho bit qua loa thm. Cch y hai thng, Giu-kh-rai c lnh iu i Ta-s-ken, n cng tc mt trn Tuc- kt-stan. Pa-ven nghe tin chn n ni khng bun hi thm na. Chng ni chng rng, anh quay gt i ra. Mt qu, anh ngi xung bc ca ngh mt lt. Tu in chy qua, bnh xe st ln rm rm vang c ph. Trn cc va h dng thc ngi l lt trn i. No nhit qu ! Lc th c ting ci rc rch ca n b, lc th ging trm trm ca n ng, lc th ging lanh lnh ca mt chng trai tr mng, lc th ging ca ng gi. Ln sng ngi tri i khng lc no ngt, ai ny dng dp vi vng. Xe in sng trng, n pha xe hi ri ln t ngt, hng in bt ln chi rc quanh bin qung co ca rp chiu bng bn cnh. V ch no cng l m ng ngn ngn, lm cho ph x khng lc no vng ting huyn no. y l bui ti mt thnh ph ln. Cnh tp np n o ca i l ny lm Pa-ven khuy kha ni bun v tin Giu-kh-rai c iu ng i ni khc. Bit i u by gi? Hay v ph X-l- men-ca vi l bn? Xa qu! V anh nh ra mt nh quen gn y, ngay ph Trng i hc C-rc-l. Phi n ngay y mi c.. Bi v sau Giu-kh-rai th Ri-ta chnh l ng ch m anh mun gp trc tin. V chng, n y, c th ng bung A-kim c. T xa, anh nhn thy nh n sng ca s trn tng gc. trn tnh lng mnh, anh p ngi vo cnh ca g sn. Ln n cu thang, li ng dng my giy na. Trong bung Ri-ta, c ting ngi ni chuyn, c ting n ghi-ta. "Ting n ghi-ta? Th ra c chi c ghi-ta na kia ? Ch by gi c v ni ra tn. Paven ngh bng nh vy v kh g ca bung. Cm thy mnh hi hp, anh cn cht mi. Mt ngi n b tr l mt, c tc mai qun, ra m ca. Ngi y nhn Pa-ven: - Anh hi ai? Ngi n b khng khp ca, v trng cch Pa- ven a mt nhn vo c trong bung, ch ta cng on hiu . - Ti mun hi ch Ri-ta Ut-chi-n-vch. - Ch y khng y na. Hi thng Ging ch y i i Khc-cp v gi nghe u li i i Mtxc-va. - Th ng ch A-kim cn y hay cng i ri?

Trang 209/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- ng ch A-kim cng khng c y, hin nay ng ch y lm b th thanh nin cng sn t-xa. Pa-ven ch c cch l quay i. Nim vui tr v thnh ph th l m mt ri... Gi th phi liu lo i tm ch ng m thi. "C chy quanh tm cc bn thn nh th, mnh c mi nh chn cng chng thy ai". Pa-ven cu nhu, cau c, c nn tht vng. Tuy nhin, anh cng cn cu may chuyn na, n tm Pan-c-ra-tp. Pan-c-ra-tp gn bn tu, n cu y khng xa bng i n ph X-lmen-ca. Tm n c nh Pan-c-ra-tp th ngi anh mt nhoi. Anh g cnh ca trc kia c hi sn , nh bng: "Nu cu ta cng i ni khc nt ri th mnh chng i u lang thang mi na. Tm bng ci thuyn no chui xung ng qua m nay thi". Mt b c nh nhn, i vung khn gin d cht di cm, ra m ca. B c l m Pan-c-ratp. - Tha m, anh Pan-c-ra-tp c nh khng ? - Em n va mi v. B c khng nhn ra Pa-ven v quay vo gi con: - Pan-c-ra-tp i, c anh no hi con y. Pa-ven bc theo b c vo nh, t ti xung t. Pan-c-ra-tp ngi vo n bn, quay ra nhn Pa-ven: - C phi anh hi ti th mi anh ngi chi v cho bit c vic g. Anh cho ti lm nt bt xp ny v t sng, ti ch c nc nc l tr ba. V Pan-c-ra-tp cm ly ci tha g to tng. Pa-ven ngi xung gh da, mt gh thng. Anh b m ct-kt ra ri theo thi quen ly m lau m hi trn. "Chng l mt mi mnh thay i n ni cu ta khng nhn ra c mnh na ?" Pan-c-ra-tp hp lun hai tha xp, ri thy khch cha ni g, lin quay ra hi khch ln na. - Anh ni cho nghe i. C chuyn g th anh? Bn tay cm mu bnh cha a ti mm dng li na chng, Pan-c-ra-tp bng hong chp chp mt. - ka . . . Hy khoan . . . Th ny l th no, h tri? Thy mt bn bng, rm li v ngh lung, Pa- ven khng nhn c na, ph ci. - Pp-ca i! Chng tao ng my cht ri!... Hy khoan! Tn anh l g?

Trang 210/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Nghe Pan-c-ra-tp ku r ln, m v ch gi anh bung bn chy ra. Ri cui cng c ba ngi nm chc l chnh Pa-ven ang ngi trc mt h. C nh ng lu ri, Pan-c-ra-tp cn ngi k mi nhng vic xy ra trong bn thng qua. - Ma rt va ri, Gic-ki v u-ba-va c i Khc-cp. Chng phi cng tc v vn u. Ti n c vo i hc cng sn, hc lp d b. Tt c mi lm a c triu tp n. Lc by gi, c phong tro si ni i i hc, tao cng lm n. Tao ngh bng: mnh phi nch thm vo ci ti khn ca mnh, v trong u mnh hiu bit t i qu. Nhng tiu ban ly hc sinh cho tao ri, my . Pan-c-ra-tp th ra bc dc, ri ni tip: - Mi u, vic tao c v tri chy lm. Tao ht tiu chun: tao c th ng vin, tao thi hn cng tc d b on; v thnh Phn xut thn v bn thn, khng c g li thi, tao khng vp v nhng ci . Nhng khi st hch tao v chnh tr th tao b bng. Tao vo vn p trc mt ng ch trong tiu ban. ng ch y ra cho tao cu hi hc ny: "ng ch Pan-c-ra-tp, ng ch hiu g v trit hc th ni i. My bit tao th hiu qui g v trit hc. Nhng tao nh ra, c mt thng cha khun vc trc kia cng lm vi chng tao, mt thng giang h c i hc lt-x lt xic. N i lm cho ra v ta y lao ng y m. N c ln k cho chng tao nghe, xa kia bn nc Hy Lp, c nhng nh thng thi ngh ra nhiu ci lm. Ngi ta gi h l nhng nh trit hc. Trong nhng tay trit hc loi , c mt tay tao qun khuy mt tn, hnh nh l I---ghen th phi, tay ny sut i chui trong ci thng t-n v i khi nhng chuyn nh th. . Gii nht m trit hc y l mt tay c th chng minh bn mi ln lin: ci g en l trng, v ngc li, trng l en. Ni tm li l mt bn ngh cch m ngi ta. V vy cho nn lc by gi tao mi ngh n cu chuyn thng hc tr lt-x k v tao t bo: "Tay y vin tiu ban ny nh quay mnh y. M lo ta ngi y nhn tao ranh mnh tht. Cho nn tao mi sa chn vo a. Tao ni: "Trit hc l tr bp i v nhi s. Ti khng a hc g nhng ca ng ngn y, cc ng ch ! Cn lch s ng th khc, ti ht tm tr nghin cu lch s ng. Tao ni th xong th cc tay trong tiu ban mi truy tao thm, hi vn tao hc u m hiu trit hc nh th. Tao mi ni thm my iu na m thng hc tr lt-x ni vi tao. Th l c tiu ban ln ra ci. Tao pht cu. Tao bo rng: "C ci g m cc ng ch nho bng ti nh ch thng ngu th?" Tao nht ly m v i ngay v nh. Sau , ng ch hi tao li gp tao tnh y. Ni chuyn ba ting ng h lin. Tao mi hiu ra thng hc tr lt-x ni le chng tao. Bi v tao nghe ni th ra trit hc mt s v i v rt l tinh anh sng sut. Thng u-ba-va v thng Gic-ki th trng. Thng u ba-va th tao chu n, n hc ra tr. Song cn Gic- ki th chng hn tao my. N nh ci hun Chng m thot, nht nh l nh th. Ni tm li tao li quay v lm n vi sng nc. Tao c ch nh v ban qun l bn tu. Tao thay ng ch ph trch ke bc hng. Trc kia c ngy tao to ting vi chnh quyn v mt ng vn dnh dng n on. Nay chnh tao phi lnh o ci khon y. Thnh thong xy n nh th ny: c tn no gi m, hay tn no nhc ri vo tay tao, tao va ly cng v ph trch chnh quyn, va ly cng v b th chi on cho cn thn. Song, cuc i khng phi ch c tao, xin li my nh. Tao s k v tao sau. Cn ci g tao cha k cho my nghe na nh?

Trang 211/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

V tin tc A-kim, my hi thm c ri. Cc chp y c, cn li c Tp- ta, vn lm cng tc c. T-ca-rp th b th ng y X-l-men-ca, -cu-nhp trc cng t cng x vi my th qun on thanh nin. Ta-li-a th lm ging vin chnh tr. Sv-tai-p thay chn my x nghip. Tao khng bit n lm. Thnh thong gp tnh on, trng khng t u, nhng t i ra dng. My nh An-na B-khc ch? C y cng X-l- men-ca, ph trch cng tc ph vn qun y. Tao k ht cho my nghe v tin tc cc cu quen. y my xem, ng cho nhiu cu i hc. Hin nay y tt c cn b c ang cy khe Trng ng. Trn ha sang nm cng cho tao theo hc y. Hai ngi mi chuyn, qu na m lu ri mi ng. Sng hm sau, Pa-ven dy th Pan-c-ratp ra bn tu. Em gi Pan-c-ra-tp l u-xi-a, mt c gi to khe ging anh nh c, bng nc ch mi Pa-ven ung v ni n mi chuyn vt. Cha Pan- c-ra-tp khng c nh. ng c lm th my trn tu thy, cn ang ngc tu. Pa-ven sa son ra ph. Sp i, u-xi-a dn li: - Nh v n cm, anh nh. Nh em ch cm anh y. * Tr s tnh on thanh nin thng vn tp np. Ca m ra ri li ng sp vo lun tay. Trong hnh lang v cc bung, ngi ch ng; phng hnh chnh, ting my ch g inh tai. Pa-ven dng li ngoi hin mt lt, ng vo hy vng gp mt no quen. Chng thy ai, anh mi i vo phng ng ch b th. ng ch b th mc s- mi xanh, ngi trc mt bn giy s. Pa-ven vo, ng ch y ch nhn qua, ri li ci xung vit. Pa-ven ngi i din v chm ch nhn ngi b th thay chn A-kim y. ng ch b th nh du chm ht ln trang giy anh ang vit v hi Pa-ven: - ng ch mun g? Pa-ven trnh by trng hp ca mnh: - Phi ci t hon sinh cho ti trn danh sch t chc ca on v cho ti tr li phn xng chnh nh my xe la. ngh ng ch ch th cho bn t chc nh vy. ng ch b th ng ngi da vo gh v tr li, ging lng l. - Tt nhin chng ti s khi phc on tch cho ng ch, iu khng cn phi ni g na. Nhng iu ng ch v phn xng chnh nh my xe la th khng tin. Sv-tai-p ang ph trch y, cu y l chp y vin tnh on mi bu li kha va ri. Chng ti s iu ng ch i ni khc vy. Mt Pa-ven hi nhu li: - Ti v y khng phi lm kh cho cng tc ca ng ch Sv-tai-p u. Ti mun v lm chuyn mn ca ti, ch khng phi lm b th chi on. Vi li trong ngi ti cha c khe, ngh ng iu ti i ni khc. ng ch b th gt u, ghi my ch vo mnh giy.

Trang 212/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- ng ch a mnh giy ny cho Tp-ta, cu ta s b tr cho u vo y. Bn phng cn b, Tp-ta ang mng nh tt nc ngi gip vic thng k ca mnh. Pa-ven nghe hai bn ci nhau na pht, nhng thy cu chuyn c v ko di, lin ngt li anh chng Tp-ta ang nng nh la: - Thi, cu s chnh ng ch y sau. y l giy gii thiu, cu lm h giy chnh thc cho mnh i. Tp-ta ht nhn giy li nhn Pa-ven. Sau cng mi ni ra li: - Sao, cu cha cht ? Vy lm th no by gi? Tn cu gch khi danh sch ri. Chnh mnh gi tr Trung ng th on vin ca cu. Vi li va ri Trung ng mi ly li danh sch on vin c nc. Theo thng tri ca Trung ng on, ai khng ghi tn li th coi nh b khai tr. Cu ch cn c cch np n xin gia nhp on li, theo ng nhng quy nh thng l. Tp-ta tuyn b thng cnh nh vy. Pa-ven cau mt li: - Vy ra cu ta vn chng no tt y. Cu cn tr m t hi hn mt con chut gi rc trong ng cng vn. Bao gi cu mi ra hn ngi c? Tp-ta chm ln, nh b rp t: - Cu ng ln lp y. y ph trch cng vic y lm. Thng tri tho ra khng phi cho ngi ta vi phm n. Cn cu gi y l chut gi th cu s phi tr li v cu ph bng . Tp-ta ni cu sau ny c v hm da. Hn a rng tay v ly chng phong b cha m: thi t v khng mun ni chuyn thm na. Pa-ven thong th ng dy ra ca. Cht ngh li iu g anh quay tr vo nht mnh giy ng ch b th gii thiu cn trn bn trc mt Tp-ta. Tp-ta nhn Pa-ven. ng c non cu knh v t mn y c i tai to vnh ra, trng va ng ght, va bun ci. - Thi c, kt ti y l "lm o ln thng k" th c kt ti, nhng y hi li: ti sao cu li dm thi hnh k lut mt ngi cht m c t tin, khng c giy t vn bn no quyt nh trc hn hoi? Trng hp ny c th xy ra vi tt c mi ngi: ngi ta m ri cht. Nht nh khng c thng tri no cho php cu lm nh th. - H, h, h - Ngi gip vic Tp-ta khng th gi trung lp c mi na, bt ln ci thch ch. Tp-ta n gy u bt ch. Hn cm mu ch gy nm xung sn, cha kp tr li i phng, th ngi ng ko a vo phng, ci ni b b. Trong bn mi vo c -cu-nhp. Th l ch cn nghe thy nhng ting reo vui v sng st, nhng cu hi khng bao gi ht. Vi pht sau, li mt m thanh nin na vo trong bn c n-ga. Ch nm ly tay Pa-ven rt lu, ngc nhin, nhng ti sng hn ln. Ngi ta li bt Pa-ven k chuyn li. Ngun vui tht th ca nhng ng ch, tnh bn chn thnh, lng mn thng thng cm, nhng nm tay cht, nhng bn tay v ln vai, chc nch v thn i, tt c lm Pa-ven qun hn chuyn Tp-ta. Gn cui, Pa-ven k thm cho cc ng ch nghe cu chuyn gia mnh v Tp-ta va ri. Ai

Trang 213/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cng tc gin. n-ga quc mt lm Tp-ta, ri i n phng ng ch b th. - Cnh ta i tm ng ch Nh-gi-a-np ng ch y co cho hn mt m. -cu-nhp ni th v chong ly vai Pa-ven ko i theo n-ga cng vi m ng cc ng ch. n-ga nng gin bng bng: - Tp-ta ny quan liu hng nng! Phi trut c hn khi ban t chc v iu n ch Pan-c-ratp cho lm ngh khun vc ly mt nm mi c. -cu-nhp, n-ga v cc ng ch khc i ui c Tp-ta khi phng cn b. ng ch b th nghe h ni, ci lng. Nh-gi-a-np c lm cho n- ga ngui gin: - V vic khi phc quyn li sinh hot on cho Pa-ven th chng cn phi ni li na. S pht ngay th on vin cho cu ta. Cn nh Tp-ta l mt anh chng my mc th rt ng vi cc ng ch nh th. y l khuyt im chnh ca cu y. Nhng cng phi th tht vi cc ng ch rng cu y t chc cng vic rt kh. Trong tt c nhng c quan lnh o ca on m ti lm t trc n nay, cng tc t chc v thng k ny tht rc ri nh chui vo rng rm vy. Chng cn bit tin vo con s no. Nhng y th lm thng k rt tt. Cc ng ch cng bit Tp-ta thc sut m h hc lm bn giy. Cho nn kin ti l cc ng ch mun ct chc cu y th ct chc lc no cng c. Song ly mt cu khc tt m lm thng k ti thay hn ta th khng cn tnh trng quan liu, iu hn i ri, nhng ng thi thng k cng s khng ra u vo u. Vy c nn cho cu y lm. Ti s ph bnh tht lc cu y. S c tc dng tt i vi cu y trong mt thi gian. Ri c th no, sau ny s hay. - Thi, th cng c. - -cu-nhp gt u ri ni vi Pa-ven: - Pa-ven, ta v X-l-men-ca i. Hm nay c hp on cu lc b chng mnh. Cha ai bit cu v. Ri bt thnh lnh, ta gii thiu: "Xin nhng li cho Pa-ven!". Hoan h Pa-ven. My khng cht l phi lm. Giai cp v sn mnh thm v ci cng my. - -cu-nhp kt lun mt cch khi hi nh vy v ly hai tay m ly Pa-ven y ra hnh lang. - n-ga cng n y ch? - Nht nh n ch! * Nh Pan-c-ra-tp i mi khng thy Pa-ven v n cm. m cng khng thy v ng. -cunhp a Pa-ven v nh mnh. Anh c mt phng ring tr s X-vit. V n nh, c g l cho bn n ny, ri mang n cho Pa-ven hai b bo v hai quyn s ci - s ghi bin bn cc bui hp ca thng v qun on thanh nin. Anh bo bn: - Cu nghin cu tt c nhng ti liu ny i. Trong khi cu mt thi gi vi bnh thng hn ca cu th thi gian nh nc chy i nhiu ri y! c i hiu vic qua v vic trc mt. Ti mnh v n cu ri cng n cu lc b. Nu mt th c ng lng lm mt gic. Ngi b th qun on thanh nin nht vi mt ng th vi ti liu v giy chng nhn vo ti, (- cu-nhp ght nhng cp da, cp ca anh qung gm ging), ri i quanh phng xem li mt lt trc khi ra ca.

Trang 214/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ti n, anh v th thy khp phng bo ch tung ba bi, ng sch di gm ging cng b li ra. Nhiu quyn khc cht trn bn lm vic. Pa-ven ngi trn ging c tp th ca Trung ng mi gi n m anh tm thy di gi ca bn. - Thng tng cp, my lc g ci ca tao th?- -cu-nhp lm b qut ln, gi v tc gin. Xem no, xem no, ng ch! Ti bt c ng ch c ti liu mt. C cho qun ny chui vo bung mnh th c ngy hng! Pa-ven mm ci, l th xung. - Cu nh tu ri. Th ny c g m mt. Tri li, chnh cu ly ti liu ring ti mt lm chao n kia ka. Trng xem! B sm c ra na l khc. -cu-nhp cm ly t giy b lm chao n , anh va c qua tiu ly tay v ln trn: - Th m mnh tm mi ba hm nay ci mnh giy tai c ny. N bin mt, tng ri xung sng, xung bin, gi mnh nh ra ri. Hm kia, thng V-ln- xp n y, chnh l n my tay ly lm chao n. Ri n li qun qut i tm .- -cu-nhp gp mnh giy li cn thn ri t xung di m, ni ging khng lo na - Thi chc na hy xp dn li. Gi chn mt ming ri cn i ra cu lc b. No Pa- v-lu sa, ngi xung y. cu-nhp mc ti ly con c kh gi trong mt t bo, li mc ti kia ly hai u mu bnh m. Ri tri lun t bo ra gc bn, cm u con c nn vo g c rc ht tht. -cu-nhp ngi vo bn, hm nhai nghin ngu. Rt vui, anh k tin mi cho Pa-ven nghe, va ni chuyn ng n, va chm cu bng a. n cu lc b, -cu-nhp a Pa-ven vo ca sau, giu hu trng. Trong gc phng rng thnh thang, Ta-li-a con c La-gu-chin v An-na B-khc ang ngi m bn phi sn khu, cnh ch t cy n dng cm, chung quanh hai ch l nhm thanh nin cng sn ng st. Trc mt An-na, ngi vt vo trn gh da l V-ln-xp, b th chi on s u my, mt cht nh mt qu to ang ma thng Tm, mc o da c, trc kia mu en, nay bc phch. V ln-xp c tc v lng my vng nh la chn. Ngi cnh V-ln-xp l Sv-tai-p, p trai, tc mu ht d, mi cong r nt, ngi th thn da tay vo np dng cm. C o khoc ca Sv-tai-p h. -cu-nhp n gn h, cn nghe thy An-na ang ni ht cu: - C nhng ngi c mun lm rc ri qu lm vic kt np nhng ng ch mi. Sv-tai-p l mt. Sv-tai-p khng chu, ci li, ging khinh bc ra mt: - on khng phi l qun tr. Ta-li-a nhn thy -cu-nhp reo ln: - Ka, trng -cu-nhp m xem. Anh y hm nay c v phn th, mt my rng r nh ci m ng mi nh bng y. My ngi ko -cu-nhp li hi chuyn ti tp:

Trang 215/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Cu u n th ? - Ta bt u i thi ch. -cu-nhp gi tay can h. - i mt t cc cu . ng ch T-ca-rp sp n v s khai mc hi ngh. - Va vn b gi n kia ri! - An-na trng thy T-ca-rp, vi ni. ng ch b th ng y qun ang i v pha h. -cu-nhp chy ra n: - B i, b vo ng sau sn khu, ti a b gp mt cu quen b. Chc l b s ngc nhin! - Ci g na th? - ng gi lm bm, ko nt hi thuc l na. Nhng -cu-nhp nm ly tay ng c ko i ri. -cu-nhp lc chung d di n ni nhng ngi hay chuyn xu thi nht cng phi tin. ng sau T-ca-rp l pho tng Mc, ngi sng to thin ti ra bn Tuyn ngn ca ng cng sn, u Ngi nh u con s t ni ln trong m cnh thng trang tr. Trong khi -cunhp ni l do bui hp, ng ch T-ca-rp khng ri mt nhn Pa-ven cn ng hu trng. - Tha cc ng ch, trc khi vo Chng trnh ngh s, ti xin gii thiu mt ng ch mun xin ni my li vi chi b. ng ch T-ca-rp v ti ng ng ch y ni. Ting v tay ng ni ln. -cu-nhp gii thiu: - Xin mi ng ch Pa-ven Ca-r-sa-ghin ni chuyn! Trong mt trm ngi c mt, c n tm mi ngi bit Pa-ven. V khi bng dng quen thuc hin ra trc din n v ngi thanh nin xanh xao, dong dng cao, bt u ni th nhng ting reo vui mng v mt trng di v tay hoan h nh bo dy cho anh. - Cc ng ch thn mn! Ging Pa-ven t tn song khng sao giu ni cm ng: - Khng ng hm nay ti c tr li vi cc ng ch, tr v v tr ca ti trong i ng ca chng ta. Ti sung sng lm. Ti c gp li y rt nhiu bn thn ca ti. Ti nh -cunhp c c bo co bit rng: khu X-l-men-ca ta c thm mt Phn ba on vin mi, nhng anh ch em mi ca chng ta; cc xng v s u my th bn "ch to bt la khng cn na v ta li nhng u tu vt i ngoi "ngha a st v cha li dng. Tt c iu chng t t nc chng ta ang sng li v ang ly li sc. Nh th th i ng sng lm ch! Gia lc th ny, hi ti nhm mt m cht lm sao c? i mt Pa-ven long lanh nt ci sung sng. Khi Pa-ven i xung, li ngi gn An-na v Ta- li-a th ting hoan h nng nhit c ko di tin theo anh mi. Anh a tay ra bt vi vng ht ngi ny n ngi khc. Cc bn ngi xt li nhng ch cho anh. Bn tay ca Ta-li-a t ln bn tay anh, nm rt cht, rt cht.

Trang 216/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

An-na trn mt nhn anh, hng mi di kh mp my, ci nhn nim n c mt ci g sng st. * Ngy qua ngy tri i. Khng th no gi l nhng ngy bnh thng c. Mi ngy mang li mt ci g mi. Sng dy, nh Chng trnh lm vic hng ngy, Pa-ven bun ru nhn thy ngy c Phn ngn qu v cng vic anh nh lm, nhiu vic n khng xong mt. Pa-ven tr nh -cu-nhp v lm chn ph lp my in xng. Anh phi bn ci rt lu vi -cu-nhp: -cu-nhp nht nh khng ng Pa-ven, d tm thi i na, khng tham gia cng tc lnh o. - Chng ta ang thiu ngi m cu li mun thnh thi di xng. Cu ng vin bnh cu ra na. Mnh y mnh cng b st thng hn, va m dy, mt sut mt thng tri, nhng mnh chng gy n qun on lm vic. Mnh bit tnh cu, chc cn c l do g chnh na, ch chng phi ti bnh u. - V - cu-nhp hi dn Pa-ven: - Tht th no, ni cho mnh nghe i. - Cu on khng lm: s tht l mnh mun c thi gi hc thm. -cu-nhp c ch, ni oang oang: - A, a!... Ra th y! Cu mun hc. Th cu cho mnh l khng mun hc hay sao? Nh th l ch k, ng bn gi ca ti ! Nu th th ha ra chng mnh cng tc nh y xe b, cn cu th hc. Khng c, ch mnh . Ngay sng mai, cu phi n ban t chc. Song, bn ci hi lu. -cu-nhp cui cng phi nhn nhng: - Thi c, mnh cu yn trong hai thng, khng ng n. Cu bit th l mnh tt bng y! Nhng theo mnh ngh, cu c l khng n vi Sv-tai-p u: thng cha y hm mnh qu lm. Pa-ven li v xng. Sv-tai-p ly lm nghi ngi. Hn inh ninh cho l Pa-ven v xng th no cng xy ra tranh chp v lnh o vi hn. Vn t i thnh bnh, hn lin chun b i ph. Nhng, ngay nhng ngy u, hn thy ra ngay l hn nghi ngi khng u. Khi Pa-ven c tin anh em nh c mnh vo thng v on th anh thn n ban b th ngay v vin c c -cu-nhp ng , anh trnh by th c anh em rt khng em vn ra bn na. Trong chi on thnh nin xng my, Pa-ven ph trch nhm nghin cu chnh tr, nhng anh khng mun vo thng v. Tuy v t chc, anh ng ngoi lnh o, nh hng ca anh vn thy r trong mi cng tc. Vi mt thi thn i v khng ai nhn thy, anh gip Svtai- p nhiu phen thot khi tnh th kh x. Mt hm, Sv-tai-p vo n xng, ly lm l: ton th chi on thanh nin cng sn v chng ba mi anh ch em ngoi t chc ang lau ca s, chi my mc, c ght bi cu li t bao nm nay, dn st vn v cc th rc bn linh tinh ra sn. Pa- ven th cm mt chic chi gc, h hc k c nn xi- mng b bt du m. Sv-tai-p sng st hi Pa-ven: - Lau chi dn dp lm g th ny?

Trang 217/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven tr li vn tt: - Bn ti khng mun lm vic trong ght bi cu bn na. y hai mi nm nay, chng lau chi, dn dp g c. Trong tm ngy, chng ti s qut dn sch, lm cho xng ta mi li. Sv-tai-p nhn vai b i. m anh em th in khng nhng ch dn xng mnh lm m cn ng n c sn ln nh my t lu tr thnh ch rc. y chng cn thiu mt th g. Hng trm b trc cc toa xe la, hng ni st g, no m ni toa, no ng ray, no bnh... hng ngn tn st b hy, b hoi ngoi tri. Nhng ang tn cng vo ng rc ln th hnh chnh ngn li: - Cn nhiu vic quan trng hn. Ci sn khng dn cng chng cht ai, khng vi g. Thy hnh chnh ni vy, anh em th in nh ch ly gch lt bc thang i ln xng mnh, ri t li st c giy thi, khng dn ngoi sn na. Nhng bn trong xng, mi ti, sau gi lm, vn tip tc lau chi. c mt tun l, k s chnh St- ri c vic bc chn vo xng thy xng trn ngp nh sng. Nhng ca s ln c khung st, trc kia b bi ln vi du madt bm t i kip no, gi sch trn, lm thng c nh mt tri ri vo bung my, nng nh ln nhng b phn ng bng long ca nhng my n i--den. Nhng b my th sn li mu xanh; trn nan hoa cc bnh xe, mt bn tay nn nt li cn v c nhng mi tn mu vng. K s St-ri sng st: - H... gc cui bung my, c my ngi xong vic. St-ri li y. Gp Pa-ven ang cm trong tay mt hp st ty y sn, k s St-ri gi li: - ng ch dng li ti hi. Ti tn thnh sng kin ca cc ng ch. Song cc ng ch ly u ra sn ny m dng th ? Nh my ang thiu sn. Ti cm khng ai c ly sn ra dng nu khng c lnh ti. sn nhng b phn u my xe la cn hn dng vo vic cc ng ch lm. - ng ch hi sn ny u? Chng ti bn ly nhng hp sn vt i ngoi ng rc. Co vt hai hm c mi ki-l. Tha ng ch, tt c nhng vic chng ti lm u ng nguyn tc. Ngi k s li "h" mt ci na, ln ny c v bi ri tht. - Nu th th l tt nhin cc ng ch c sn... H... Qui tht. Ti sao bng dng li c ci li t mnh lm ti mnh cho xng sch th ny? Cc ng ch lau chi qut dn th ny ngoi gi lm c th phi? Pa-ven thy trong ging ni ngi k s c v ngc nhin mt cch tht th. - Phi. ng ch ngh th no? - c Nhng...

Trang 218/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Khng c ting "nhng" no ng vng c, ng ch St-ri . Ai bo ng ch l ngi bns- vch thy ght bn cht ng m yn c? Ri ng ch xem, chng ti s m rng phong tro. ng ch cha ht ngc nhin u. Ni ri, Pa-ven i thng ra ca, n trnh ngi k s sn khi qut vo ng ta. * Ti no cng vy, Pa-ven ra ngi c sch ngoi th vin cng cng n tn khuya. Anh chi thn vi ba ngi gi sch v gi ht khoa tn ra, anh g c h cho ci quyn m mi mi c l tha h lc chn sch. Pa-ven mang chic gh cao n bc p vo nhng ngn t ln ng sch, ri ngi vt vo trn hng gi, gi ht quyn ny n quyn khc, tm nhng sch anh cn hay anh thch. Phn ln l sch c. Ch c vn vn mt s sch mi cha trong chic t khng ly g lm to lm. Trong t y xp ln ln nhng sch ca thi ni chin, b T bn lun ca Mc, cun Gt-st(Tiu thuyt ni ting ca nh vn tin b M Gic Ln n) v mt s sch khc. Trong m sch c, Pa-ven lc ra mt cun tiu thuyt nhan l Spc-ta-qutx(Mt lnh t n l chng li ch n thi quc La M trc cng lch). Anh c ngn cun sch trong hai m v c xong xp n vo t, bn cnh nhng sch ca Mc-xim Gooc-ki. Nhng sch anh thch, anh thng xp li vi nhau nh vy. Nhng ngi gi sch thy anh xp li nh th cng mc. i vi h, sch xp th no chng c. * Tnh hnh ca chi on thanh nin cng sn ang yn ng t nhin no ng ln bi mt vic rc ri, mi u cng thng thi. Ct-sca Phi-in l y vin thng v chi on cc xng trung tu, mt anh chng mi tt, mt sn si, dng dp chm chp; trong khi khoan mt tm st, anh ta nh gy mt mi khoan M, t tin lm. Nguyn nhn v anh ta lm u mt cch qu qun. T hn th na: anh ta gn nh l c lm ra nh th. Chuyn xy ra vo bui sng. c cng Kh--rp bo anh ta khoan tm st. Lc u anh ta t chi. Nhng v Kh--rp nht nh bt lm, nn anh ta phi cm ly tm st a vo bn my v bt u khoan. Kh--rp vn kh tnh, li hay chp nht, c xng chng ai a. ng ta trc kia l men-s-vch, nay chng tham gia sinh hot tp th g c, nhn thanh nin cng sn th nhn lch lc nhng c ci tho ngh ra tr v i vi cng vic th tn tu. Thy Ct-sca khoan "kh", ngha l khng cho du vo mi khoan, Kh--rp ng ng chy li ch my khoan, gi tay Ct-sca li. - Anh m ? Hay anh mi trn tri ri xung? - Kh--tp ht vng ln, bit r l dng nh th th ch nhy mt l mi khoan i i mt thi. Nhng Ct-sca c li tay c cng v c cho my chy. Kh--rp i mch xng trng. Ctsca hm my, chy i ly vt du li, khi xng trng n th cho du u vo y ri. Khi hn tr v n my th mi khoan gy tan tnh. Xng trng vit giy ngh ui Ct-sca. Thng v chi on bnh anh ta, ly c l Kh--rp hay tr thanh nin. Chnh quyn khng chu v vic y li em ra bn trong ban thng v thanh nin ton xng. Cu chuyn bt u nh vy. Nm y vin thng v th ba ch trng cnh co Ct-sca v ui anh i cng tc khc. Sv-taip cng trong s y. Hai ngi na gi kin l Ct- sca khng c li g ht.

Trang 219/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Thng v hp trong bung giy Sv-tai-p. y c mt chic bn ln ph vi , nhiu chic gh di v gh u do anh em thanh nin ban mc ng; trn tng c nh cc v lnh t; sau bn hp, l c on thanh nin cng sn ph khp chiu ngang bc tng. Sv tai-p, vn ngh th rn, thot ly sn xut lm cn b on. Nh c nng lc nn ch trong vng bn thng va qua c bt vo cng tc lnh o thanh nin. Hn c chn trong thng v thanh nin qun v c cp y thanh nin tnh. Hn trc lm th rn nh my c kh, mi v ng st t lu nay. Ngay t bui u, hn nm cht mi quyn hnh trong tay mnh. T ph v nh l lm bng c hn i ngay ti ch bp cht sng kin ca thanh nin, mun th tay vo mi vic v v hn khng th lm ly tt c mt mnh, hn m cu vi nhng ngi gip vic, cho h l ra khng bit lm g ht. C n trong phng lm vic ca hn, hn cng t ng trng coi, bt anh em sp t theo kin ring ca mnh. Sv-tai-p ch ta bui hp, ng ngi trong chic gh bnh bc da c nht mn ca gc (cu lc b nh my) em k y. Bui hp ny l mt bui hp kn. Khi ng ch Kh-mutp, b th chi b ng, ngh ni th c ting ngi g vo cnh ca ci then. Sv-tai- p ly lm pht , nhn mt li. Vn ting g ca. N ng ch Ca-chi-u-sa D-l-n-va ng dy m ca. Ngi g ca l Pa-ven. Ca-chi-u-sa anh vo. Pa-ven n mt chic gh u khng c ngi ngi. Sv-tai-p gi git anh li: - ng ch Pa-ven Ca-r-sa-ghin, y l mt bui hp ring ca thng v chng ti. M bng, Pa-ven t t quay li pha bn: - Ti bit thng v hp kn. Song, quan tm n vic cc ng ch gii quyt v Ct-sca nh th no, ti mun nhn v ny ra mt vn mi. C phi ng ch phn i khng mun cho ti d hp khng? - Ti khng phn i, nhng chc ng ch hiu rng nhng bui hp kn th ny, ch c cc y vin thng v c hp thi. Nhiu ngi qu, kh tho lun. Thi, ng ch n th ng ch c ngi. Ln u tin Pa-ven b ni nh tt p vo mt nh th. My anh nhu li, trn nhn su. ng ch Kh-mu-tp cu nhu, ging ni c v khng bng lng Sv-tai-p: - Gi nguyn tc ra vi nhau lm qui g mi c? Nhng Pa-ven gi tay ra hiu cho ng ch Kh- mu-tp ng ni na v ngi xung gh. ng ch Kh-mu-tp bt u vo vn : - y l kin ti. V Phn Kh--rp, anh ta khng ha vi anh em, c th. Song, trong on vin ca ta, k lut rt ti. Nu tt c thanh nin cng sn nh ta nh gy ht mi khoan th ta ly g m lm. Vi li lm nh th th chng phi l gng tt cho ngi ngoi ng! Ti ngh rng phi cnh co Ct-sca ln th nht. Sv tai-p khng ng ch b th chi b ng ni ht li, phn i ngay. Nghe Sv-tai-p ni sut mi pht ng h, Pa-ven hiu thi ca thng v. n khi sp sa biu quyt th anh xin pht biu.

Trang 220/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Sv-tai-p c km mnh li, cho anh ni. - Tha cc ng ch, ti xin trnh by kin ca ti v Ct-sca. - Ging ni Pa-ven tuy anh khng mun gay gt m vn c gay gt. - V Ct-sca ny l mt du hiu ng lo ngi. Nhng vn ch yu khng phi ch c vic Ct-sca. Hm qua ti ly c my con s. - Pa-ven mc ti ly s tay ra. - Nhng con s ny, b phn im gi cho ti bit. Xin cc ng ch ch nghe cho: ngy no cng th, hai mi ba Phn trm thanh nin cng sn vo lm vic chm t nm n mi lm pht. i lm chm thnh mt ci l. Mi by Phn trm on vin thanh nin ngh vic dt khot mt hay hai ngy mi thng, trong khi thanh nin ngoi on chun vic nh th c mi bn Phn trm. Nhng con s qut vo u c ta mnh hn c ri. Nhn tin y, ti ghi c my s liu na: trong cc ng vin, mi thng c bn Phn trm trn vic mt ngy v bn Phn trm i chm. Th ln tui ngoi ng mi thng mi mt Phn trm trn vic mt ngy v mi ba Phn trm i chm. V lm hng my mc dng c th chn mi Phn trm do th tr, trong s ch c by Phn trm do th mi. Do , c th kt lun l thanh nin chng ta lm n rt l ti so vi ng vin v th ln tui. Nhng tnh hnh khng phi ban no cng nh vy. T rn rt tt, ng lm gng cho ton nh my noi theo. T in cng tm c. Cn cc t khc th tnh hnh i khi nh trn ti ni. Theo ti, ng ch Kh-mu-tp ni rng thanh nin k lut rt ti mi ch ni c mt Phn t s tht. Nhim v ca chng ta l phi un nn nhng s chuch choc y. Ti ni y khng phi l tuyn truyn hay din thuyt mt-tinh, song tht l chng ta phi em ht ngh lc u tranh vi ci tnh lm u v mc sao hay vy. Cc bc th gi thng bo thng vo mt chng ta: xa kia lm cho ch cn tt hn th, lm cho thng t bn c lng tm nh ngh hn th. By gi ta lm ch, ta khng c l do g tha th cho ta c. V k c li, khng phi ch l Ct- sca hay ai, m trc ht l cc ng ch v ti, bi v chng ta chng u tranh cho ra tr chng ci t m i khi li cn vin c ny c khc bnh nhng tn nh Ct-sca na. Va ri, cc ng ch Xa-m-khin v Bu-ti-li-c c ni rng Ct-sca Phi-in l mt ngi ca ta. No anh ta l "trung kin" nh ta vn ni, no l anh ta tch cc, t chc trao cho vic g cng lm trn. Cn vic anh ta nh gy mi khoan th chng qua l chuyn khng may. Ai m chng c lc nh gy th! Hn na anh ta li l ngi mnh, cn lo c cng kia th l ngi ngoi... Ci li ni nh vy y. Th hi, cho n nay, no c ai l ngi i st Kh-- rp?... ng gi tn mn y c ba mi nm lm ngh ! Hy tm ra mt bn, khoan ni n thi chnh tr ca ng ta. Trong trng hp ny, ng ta phi, ng ta l ngi ngoi, nhng ng ta gn gi ca cng. Cn chng ta th ph hoi dng c mua ca nc ngoi. Ci ti y l ti g? Ti thy rng phi tr ngay c u tin mi c, phi m cuc tn cng vo mt y. Ti ngh nh sau: Ct-sca Phi-in l k li nhc, lm u, ph hoi sn xut, phi khai tr khi on. a ton b vic ny ln bo tng v khng s ngi ta bn tn xn xao, c cng b nhng con s ti ni trn ln x lun ca bo tng. Chng ta mnh lm nh th, chng ta c ch da lm nh th. i a s on vin thanh nin l nhng ngi lao ng tt. Trong s , su ngi on vin tng tri qua cng tc Bai-a-r-ca, v y l trng o luyn ng tin cy nht. C h ng h, c h tham gia, chng ta s un thng c nhng ci chuch choc. Nhng chng ta phi b hn ci li nhn, li gii quyt vic hin gi ca chng ta i. Pa-ven thng trm tnh v t li, ln ny ni rt hng v gay gt. Ln u tin, Sv-tai-p nhn ra ng ci cht ca ngi th in y. Hn hiu l Pa- ven ni c l, song chnh lng k

Trang 221/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khin hn khng ng vi Pa-ven. Hn hiu trch li tham lun ca Pa-ven l ph bnh kch ton b tnh hnh t chc, l mt s xc phm n uy tn c nhn ca bn thn hn. V hn rp tm nh gy gc Pa- ven. Hn bt u ch trch li bng cch buc Pa-ven l bin bch cho tn men-s-vch Kh--rp. Tranh lun si ni rng r ba ting ng h. n khuya, hi ngh tng kt cc kin. Sv-tai-p b ci l cng ca nhng s vic nh bi v a s khng ng h hn na m ng v Pa-ven. Hn i ti mt bc sai - vi phm dn ch ni b: trc khi biu quyt ln cui, hn yu cu Paven ra khi phng hp. - c, ti xin ra, tuy rng ng ch ui ti ra th ng ch chng v vang g. Nhng ti xin ni trc cho ng ch bit: nu y ng ch bc c ngi ta theo kin ng ch th mai hp ton th nh my, ti s xin pht biu trong cuc hp ton th , ng ch s khng c a s u, ti tin nh th. ng ch sai ri, ng ch Sv-tai-p . Cn ng ch Kh-mu- tp ti ngh ng ch cn phi nu vn ny ln trong t chc ng, trc phin hp ton th nh my ngy mai. Sv-tai-p tht ln, ging nh thch thc: - Anh tng da c ti ? Khng cn n th anh dy ti con ng u tranh trong t chc . Trc t chc, ti s em chnh vn anh ra t chc xt. Anh khng mun m tay vo lm g th ng cn tr ngi khc lm. Ca phng ng li, Pa-ven a tay ln trn nng bng v i qua mt bung giy b khng ra pha ca. Ra n ngoi, anh th cng lng ngc. Ri chm mt iu thuc ht, i v pha tp nh nh trn i Ba- ti-p ch ca c T-ca-rp. Pa-ven bc vo nh T-ca-rp th ngi th lp my y ang n ti. - C chuyn g th ? K i, ch. - Lo ng ch T- ca-rp ko Pa-ven ngi vo bn, ni vi v B a- ri-a n i, b my dn c cho ch y n vi. V ng ch, b a-ri-a Ph-mi-nt-s-na, to ln v bo khe tri hn chng, bng n cho Paven mt a xp k, v ly khn n trng chi mi t, b n cn mi Pa-ven: - n i, ch. Trc kia, khi ng ch T-ca-rp cn lm xng, Pa-ven hay n chi khuya vi ng ch, song t ngy m khi ra tnh n nay, ln ny l ln u tin anh n tm ng ch gi. Ngi th lp my chm ch nghe anh. Khng ni g thm, ng c a tha xc mnh vo a, ming "hm, hm" ra v nghe thng cu chuyn. n xong a xp, ng c ly khn tay lau b ria, ri hng hng ho rn ra cho ging ni khn. - L tt nhin ch ni c l. ng l chng ta phi tht s thng vn y ra t sm. Cc xng ca nh my xe la l c s ch cht trong qun ny. Phi bt u t y. Nhng do vic ny, ch va chm mnh vi Sv-tai-p phi khng? Nh th th khng tt. Tnh cu ta kh bo lm. Song cng tc thanh vn th ch bit lm c m? Nhn tin hi ch, gi ch cng tc g trong t chc bn xng my.

Trang 222/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Chu cng tc b phn chuyn mn ca chu. Ni chung th hot ng mi ch mt t. Trong chi on, chu lnh o mt nhm nghin cu chnh tr. - Th ch lm g thng v on. Pa-ven bi ri. - Chu mi v, ngi cn yu, li mun thi gi hc tp mt cht, chu khng chnh thc tham gia lnh o. - y, y th y! - C T-ca-rp cao ging ni, khng tn thnh kin Pa-ven. - Ch hiu rng ch ch vin c ci c sc yu nn ti khng chnh ch m thi. Nhng by gi sc khe kh hn ri ch? - Vng. - Nu th th phi nhn ly cng tc i, m nhn tht s. Khng nn gi k lm g. Ch xem c u ng ngoi ra m lm c vic nn hn? Ai cng c th bo ch l trn trnh trch nhim v ch khng ni li th no c. Ngay t mai phi sa ch sai i. Cn cu -cunhp, ti phi khp cu ta vo khun php mi c. C T-ca-rp kt lun nh th, ging l ra v pht . - Xin b ng ph bnh -cu-nhp. Chnh chu nn n cu y ng giao cng tc g cho chu by gi. C T-ca-rp x mt ting ch nho: - Ch nn n v n chu ch? Cc ch thanh nin cng sn m nh th? Thi, ln ny b qua cho cc ch. Ch cm bo c cho lo nghe nh trc kia i . Mt lo km lm ri. Thng v ng y ng vi kin ca a s trong thng v on. Mt nhim v quan trng v kh khn ra vi t chc ca ng v ca on, ng vin v on vin phi ly vic lm ca mnh nu gng chp hnh k lut lao ng. Trong bui hp ca thng v. Sv-tai-p b ph bnh kch lit. Mi u hn ni t i ci li, song b li pht biu ca ng ch b th L-pakhin, mt ngi ng tui, mt ti v lao, dn vo ch b, hn nh phi nhng b v nhn mt Phn sai lm ca mnh. Ngy hm sau, bo tng cc nh my ng nhng bi lm cho cng nhn ht sc ch . Ngi ta c to cc bi bo ln v tho lun si ni. Bui ti, hp on, ng khc hn mi khi, ngi ta ch ni ton v nhng bi bo thi. Ct-sca b khai tr, v Pa-ven c c vo thng v on, ph trch cng tc chnh tr. Mi ngi nghe Nh-gi-a-np ni, yn lng v chm ch mt cch khc thng. Din gi ni v nhng nhim v mi, v giai on phn u mi m cc xng nh my xe la phi vt qua. Hp xong, Pa-ven ra ngoi ng i Sv-tai-p. Anh n gp ngi b th on:

Trang 223/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Chng ta cng i v i, hai chng mnh c chuyn phi ni vi nhau. Sv-tai-p hi li, ging khn i. - Chuyn g mi c? Pa-ven khoc tay Sv-tai-p, i vi bc, ri dng li trc mt tm gh di. - Chng mnh ngi y mt chc. V anh ngi xung trc. La u iu thuc trong tay Sv-tai-p khi sng khi tt di. - Sv-tai-p ny, ti sao cu c mu thun vi mnh? My pht im lng. - Chuyn c th thi ? Th m mnh c tng cu c chuyn cng tc mun ni vi mnh. Ging Sv-tai-p khng bnh thng. Hn lm b ngc nhin. Pa-ven qu quyt t tay ln u gi Sv-tai-p, gi hn bng tn thn: - im-ca, cu ng nh trng lng. Ci li y ch tt vi nhng nh ngoi giao thi. Cu bo thng cho t bit: v sao cu khng a t? Sv tai-p c ng c v bc tc: - Cu c g m li thi vi t th? Mu thun g? Chnh t ngh cu tham gia lnh o. Cu t chi v by gi li lm nh l t cho cu ra ra. Ging ni ca hn khng tht. Pa-ven, tay khng ri u gi bn, run run ni: - Cu khng mun ni tht th t ni toc ra vy. Cu tng mnh mun ngng ng cu. Cu tng mnh m c ci chc b th ca cu. Nu khng phi th th chng n ni no c chuyn to ting v ci v Ct-sca. Cch i x vi nhau nh vy hi n mi cng vic. Nu ch l hai thng kh chu vi nhau th chng quan h g lm. Cu mun ngh th no th ngh. Nhng t mai, hai chng mnh s lm vic vi nhau ri. Nu c hc hc nh th th cng vic s ra sao? Cu hy nghe t ni, khng c g chia r chng ta ht. Cu cng nh t l con nh cng nhn. Nu cu cho s nghip chung l qu bu hn c th cu bt tay t v ngy mai chng mnh s bt u thn thit lm vic vi nhau. Song nu cu khng b nhng tnh kh y i, nu cu c lun qun vi nhng chuyn i co bn tin, th mi va chm xy ra trong cng tc ch t lm cho hai chng mnh chng nhau kch lit. Tay t y, nu cu cho tay t cn l tay ng ch th cu bt tay t. Lng vui sng, Pa-ven cm thy nhng ngn tay gn guc ca Sv-tai-p nm trong lng bn tay ca mnh. Mt tun qua. tr s ng y qun, ht gi lm vic. Trong phng ca cc ban im lng, khng mt ting ng. Nhng ng ch T-ca-rp vn cha ri c quan. Ngi trong gh bnh ng ch mi mit c ti liu mi gi n. C ting g ca.

Trang 224/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- C vo Pa-ven vo t trc mt ng ch b th hai bn khai ghi y . - Ci g th ch? - B i, chu np giy t ny xin nhn trch nhim vi ng. Chu ngh l n lc. Nu b ng , ngh b m bo cho n xin gia nhp ng ca chu. C T-ca-rp c qua, ri nhn ngi thanh nin trong my giy v khng ni g, cm ly bt. Trn ct ghi tui ng ca nhng ng vin gii thiu ng ch Ca-r-sa-ghin Pa-ven An--r-vch c lm ng vin d b ng cng sn (bn-s-vch) Nga, ng ch T-ca-rp a tay vng chc vit ln: "Vo ng t 1903 v bn cnh h mt ch k chn phng. - K ri y, ch my. Ti bit ch khng bao gi lm nh mi tc bc ca lo. * Trong phng, khng kh ngt ngt. Ai cng ch c mt ngh: lm sao mau n pha ng y, n nhng con ng hai bn trng cy ht d khu ph X- l-men-ca, gn nh ga. Sv tai-p m hi nh nhi, ni nh van ni: - ngh cho ngh thi, Pp-ca . Mnh nng qu khng chu c na. Ca-chi-u-sa v sau ch, nhiu ngi khc cng u ng thanh tn thnh kin Sv-tai-p. Pa-ven gp sch li. Bui hc ca nhm nghin cu hm n y l xong. Ton nhm ng dy ni ci huyn no. Gia lc y chung dy ni reo ln hi h. Sv-tai-p cm ng nghe v tr li, c ni to t mi ging n o trong phng. Ni xong, bung my, Sv-tai-p quay v pha Pa-ven: - Pa-ven i, ngoi ga c hai toa ngoi giao ca lnh s qun Ba Lan ang . H b hng in m mt gi na tu chy. Phi cha dy in. Cu cm hm i ngay i. Vic cn lm. Hai toa xe lng ly ca cng ty toa xe ging ng quc t u ke th nht ngoi ga. Toa phng khch th n sng trng, cn toa bn cnh th ti om. Pa-ven li gn toa xe, nm ly thnh st ca bc toa, nh tro ln. T tng nh ga, mt ngi n ng chy vi n, nm ly vai anh. - Anh ny i u? Ging ni quen quen, Pa-ven quay li. Ngi y mc o khoc da, i m ct-kt vnh rng, mi l mng dnh, mt nhn trng trng ra d xt. n lc y, c-chu-khin mi nhn ra Pa-ven. Anh bung vai ngi tr tui, nt mt ti dn, song cp mt li nhn hm nh d hi: - Cu i u th ?

Trang 225/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven tr li vn tt. Mt bng ngi na t sau toa hin ra: - t i gi ngi lin lc ca h. Pa-ven theo chn ngi lin lc bc vo. Trong toa phng khch, c my ngi ngi, n mc cu k, qun o du lch sang trng. bn khch ph khn thu hoa hng, mt ngi n b ngi quay lng ra ca. Lc Pa-ven bc vo, ngi n b y ang ni chuyn vi mt vin s quan cao ln ng trc mt. Ngi th in va bc vo th h im ngay khng ni chuyn na. Pa-ven xem xt rt nhanh nhng dy in t bng n cui cng ca toa ny i sang toa sau. Thy khng vic g, Pa-ven ra khi phng khch, c tm ra ch hng. Ngi lin lc bng ph, c nh c tru, mc ng phc c m khuy ng mang hnh diu hu mt u. Hn ta theo st anh khng ri mt bc. - Ta sang toa bn, y khng c g hng, pin n vn chy. Chc l hng bn kia. Ngi lin lc kha tri ca li, ri i vo li i ti m ca toa sau. Pa-ven bm n soi nhng ng dy; anh tm ra ngay ch chp dy. Ch my pht, bng n u tin bt ln trong li i, ta nh sng c m. Pa-ven bo ngi lin lc i theo anh: - Phi m bung ny ra thay bng. Bng trong bung chy ht ri. - Th th phi gi b y sang. B ta gi cha kha. Ngi bo v khng dm Pa-ven ng y mt mnh, ko anh i theo. Ngi n b bc vo trong bung trc. Pa-ven i theo ngay sau. Ngi lin lc ng ngng ca, thn hnh ph nn cht c li ra vo. Pa-ven nhn qua gian phng: hai hm da xinh treo trn li, mt o khoc la qung trn ging, mt l nc hoa v mt hp phn b xu bng ngc thch trn bn con gn ca s. Ngi n b ngi vo gc ging, ri va qun li m tc mu gai, va trng ngi th lm. Tn lin lc ci c tru xung, trnh trng tha: - Xin php b cho con i mt pht. Quan "pan" thiu t gi con ly ru bia p lnh ngi xi. ( Pan : Ting Ba Lan ngha l "ng, ngi") Ngi n b tr li, ging un o, ng nh: - Cho ngi i. Hai ngi ni vi nhau bng ting Ba Lan. Vt sng ca ngn n ngoi hnh lang ri vo, ngang vai ngi n b. Tm o di bng la nn Ly-ng, do nh hng th may gii nht Pa-ri ct, l hai cnh tay v i vai. Mt vin kim cng ng nh nh mt git nc chm sng vnh tai nh nhn. Pa-ven ch nhn thy cnh tay v vai ngi n b, nn n nh tc bng ng voi. Mt ngi y ln trong ti. Pa-ven ly tuc-n-vt xoay xoay my ci thay bng n trn v ch mt pht sau, c gian phng li sng. Ch cn phi xem li ci bng n th hai mc m trn chic ging ngi n b ang

Trang 226/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngi. Pa-ven dng li trc mt ngi n b y. - Ti cn th ci bng ny. - phi, ti cn tr vic anh lm. Ngi n b tr li bng ting Nga rt ng ging, ri nh nhng ngi dy v ng gn Pa-ven. Gi th anh nhn r c ngi. i my gy gc, i mi mm cht kiu k. Khng cn nghi ng g na: n l con Nen-ly L-sinh-ski. a con gi lo thy kin cng va nhn ra ci nhn sng st ca Pa-ven. Nhng nu Pa-ven nhn ra n, th n li khng nhn ra c ngi th in ny l thng b lng ging ng ngc, mi c bn nm qua m ln hn ln. tr li v ngc nhin ca Pa-ven, n cau my khinh khnh i ra ca phng; ng y n g mi giy nh t bng nhong vo tng g, t st rut. Pa-ven tho bng th hai, soi ln nh sng xem v chnh anh khng ng ti, c con Nen-ly L-sinh-ski li cng khng ng ti na, anh but mm hi n bng ting Ba Lan: - Vch-to cng c y ch? Pa-ven hi th, song khng quay mt li. Anh khng trng thy mt con Nen-ly, nhng thy lu n khng p, hiu n nghe hi th ng ngc n th no. - Th anh bit Vch-to ? - Sao li khng bit! Ta trc cnh nh nhau m. - Pa-ven quay li nhn n. - Anh l Pa-ven, con m.. - Nen-ly ni na chng. Pa-ven nhc tip: - Con m nu bp y. - anh ln nhanh tht. Ti nh ra anh trc kia l mt thng b con rt gu. Nen-ly nhn anh t u n chn mt cch sng sng: - Anh hi Vch-to lm g? Nu ti khng nh lm th anh vi Vch-to c a nhau u. Nen-ly ni ging lanh lnh nh chim, nhng mong cuc gp g bt ng ny lm n st rut ch tu. ngh ca ngi th in bt rt nhanh vo tng g mt chic inh c mi. - Vch-to cn n ti. Nu c gp hn th c bo hn l ti vn i c dp hn tr n y. - Anh cho bit Vch-to n anh bao nhiu ti tr h. N rt hiu ci "n Pa-ven i l ci n g. N bit chuyn xy ra vi tn lnh nguy Pt-lu-ra ngy trc, nhng n thch tru "thng nhi ny nn gi ging chc tc chi. Pa-ven im khng ni. Nen-ly bun ru hi thm: - Anh ny, c phi bit th nh ti b cp ph tan tnh v gi nt ri, phi khng anh? Gin cy v nhng bn hoa cng b ph tri sch ri phi khng?

Trang 227/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Nh y nay thuc v chng ti ri, khng phi ca cc ngi na. Vic g chng ti li ph. Nen-ly ci ma: - ! Ti xem ra c anh na cng b ngi ta ln lp cho ri. Nhng toa ny l toa ca phi on Ba Lan. Trong toa ny, ti l ch v anh vn l thng hu ca ti nh ngy trc. Gi anh ang cha in cho ti c n dng, ti nm c sch thoi mi trn chic ging ny. Trc kia th m anh git qun o cho nh ti, cn anh th xch nc. By gi ta li gp nhau nhng phn ngi no vn phn ngi y, khng c g khc trc. N ni vi v c thng, ly lm th v mt cch tinh c. Pa-ven va ly dao con co u dy in va nhn con b Ba Lan, chng giu v ch nho. - Nu ch v nh ch th ch mt chic inh g ti cng chng thm chu ng cho ch nh. Nhng v bn t sn sinh ra ci ging ngoi giao th chng ta y, chng ta cng mun t ra cho chng n bit ta c chnh quyn trong tay, chng ta khng thm ly u cc ngi, chng ta li cn t ra l na. Ch chng c n ni xch m nh nh ch. Nen-ly chn m. - Gi cc anh chim c Vc-sa-va th chng bit cc anh s nh lm g ti? Bt ti lm nng hu hay bm tht ti ra lm ba-t? N ng n ca, iu b m dng; hai l mi rt dm quen mi thuc phin trng, php phng, mp my. n bt sng trn u ging, Pa ven ng nhm dy: - Ai ngi ta thit g nh ch? Ng y th cht non sm v thuc phin trng, ch chng phi i n gm y chm c. Ci con ngi ch nh th, cho y ng y cng chng thm. Pa-ven nht hm , i hai bc ra ca. Nen-ly np v bn. Ra n u li i, anh mi nghe thy. ting n chi thm: - Thng bn-s-vch cht tit! * Ti hm sau, Pa-ven ang i ra th vin th gp Ca-chi-u-sa. Ch a bn tay nh xu nm ly o Pa- ven, va ci va chn ng. - Chy i u th h ng Chnh tr v Hun luyn? Pa-ven cng a, p li: - Tha m ranh, con ra th vin. X ra cho ngi ta i. Anh kh nm ly vai Ca-chi-u-sa, y nh c xung ng. Ca-chi-u-sa g tay anh ra v quay li i theo anh. - Pa-v-lu-sa ny, ngi ta khng th lc no cng hc tp. Hm nay, anh c bit khng, anh phi n d ti vui ca chng ti. B con hm nay t tp nh Di-na G-la-c. Bn con gi bo ti phi ko anh n. Nhng anh th anh ch bit c c cm u vo chnh tr thi. C th no anh chng ngh g n vui chi, gii tr c. - Ca-chi-u-sa c ni p. - Thi, hm nay anh ngh

Trang 228/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c sch mt ti th ngy mai u c anh li cng nh nhm ! - Ti vui g mi c? y ngi ta lm g no? Ca-chi-u-sa nhi li anh, ging ch nho: - Ngi ta lm g y ? Ngi ta khng cu kinh l c ri. n y vui mt lc, th thi. Anh chi c n gi phi khng? Ti cha c nghe anh chi bao gi. No, anh chiu lng ti mt cht. Ch con Di-na c ci n gi, nhng ng ta chi ti lm. Bn con gi ch n anh lm, m anh c gy kh i trn ng sch. C lut no cm thanh nin cng sn vui chi gii tr u? Ti cn khn khon mi th anh n i. Nu khng ti gin y, gin r mt thng cho m xem. Ngi con gi c i mt to lm ngh th sn y l mt ng ch tt v mt on vin kh. Paven khng mun mch lng c, tuy ngh n ti vui y, anh thy c mt ci g khng quen v ng ngn na. Nh ngi th cha u my xe la G-la-c ti nay ng ngi v rt n o. cho bn tr tha h vui chi, ngi ln rt c vo phng trong. bung ln pha trc v hng hin trng ra vn nh, c chng mi lm thanh nin nam n quy qun. Lc Pa-ven ti th y h ang chi tr gi l "mm cho chim b cu n". Gia hin ngoi, hai gh da p lng vo nhau, c ch nh lm trng tr ra lnh: mt anh con trai v mt ch con gi ngi vo gh. Trng tr h ln: "Mm chim b cu !" Th l g trai v gi ang ngi p lng vo nhau, quay ngay u li hai ming gp nhau v hn mi nhau gia cng chng. Ri ngi ta gi chi tr "ci nhn", tr "ngi a th", tr no cng c m nhau hn. Khi chi n tr "ngi a th" th v ngoi hin sng, ngi ta a nhau vo trong bung tt n hn nhau khng ai trng thy. Ai khng th nhng tr y th mt gc, trn mt bn trn, c c bi chi tr "ln hoa". C b ngi cnh Pa-ven, mi mi su tui, tn gi Mua-ra, a i mt xanh lic anh v cha ra cho anh mt l bi, th th: - Hoa tm ny. My nm trc y, Pa-ven cng d nhng bui ti nh th ny. Tuy by gi anh chng trc tip chi my, anh cn cho ci cch chi y ht sc t nhin. Song by gi anh thot ly hn cuc i tn mn tiu t sn ca th trn nh, bui vui ti nay i vi anh c mt ci g k qui v hi l bch na. D sao, tay anh cng cm l bi "chim chut" ri. Trn l bi, cnh ch "hoa tm", c dng ch "Em a anh lm". Pa-ven nhn c b. C b nhn li, chng bi ri cht no. - Th no? Cu hi ca Pa-ven hi nng n. Mua-ra ngh sn cu tr li. C b cha mt l bi na cho Pa-ven. - Hoa hng na ny. Cnh ch "hoa hng", c dng ch: "Anh l ngi trong.mng ca em". Pa-ven quay sang c

Trang 229/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

b, du ging hi: - Ti sao em c nghch tr v vn ny? Mua-ra bi ri, xu h. - Em bc l tnh cm ca em lm cho anh bc mnh hay sao? Ri bu mi ng nh. Pa-ven khng tr li. Nhng li mun hiu xem c b l con nh ai. Anh hi li my cu, c b vui v tr li. My pht sau, anh c bit c b ang hc trng by nm, cha l cng nhn ng st, gp Pa-ven t lu v mun lm thn vi Pa-ven. - Tn em l g? - Mua-ra V-ln-xp. - C phi anh trai em l b th chi on s u my khng? - Vng. Gi th Pa-ven hiu c b l ai ri. R rng l V- ln-xp, mt trong nhng on vin thanh nin tch cc nht qun ny, khng ch n gio dc em gi mnh, v c b c l mt c tiu t sn tm thng mi. T mt nm nay, c b nng lui ti nhng ti vui t chc nh bn, em n y nhng chic hn lm chng mt c. C b gp Pa-ven nhiu ln n chi vi anh mnh. Mua-ra nhn ra ngi con trai ngi bn khng tn thnh thi ca mnh; khi ngi ta gi c vo chi "mm cho chim b cu n", c thy Pa-ven cau my, lin t chi thng. Hai ngi ngi vi nhau my pht na, Mua-ra k chuyn i mnh. Ca-chi-u-sa n tm h. - Mnh mang n gi li nh, Pa-ven chi h vi bi! Ri nheo mt nhn Mua-ra mt cch lu lnh, Ca- chi-u-sa hi: - Th no, quen nhau ri ch? Pa-ven ko Ca-chi-u-sa ngi cnh anh, v nhn lc chung quanh ang ci a, la ht m , anh bo bn: - Mnh khng chi u. Mnh i do vi Mua-ra mt lc. - A, a, c ngi cn cu. - Ca-chi-u-sa hi, ra dng hiu c ri. - Phi. Cn cu ri y. Ti hi Ca-chi-u-sa, y ngoi hai chng ta, c ai l on vin na khng? Hay ch c hai chng ta ri vo mt " chim b cu"? Ca-chi-u-sa lm lnh, ni cho Pa-ven bit: - H thi khng lm tr in na u. Sp nhy ri. Pa-ven ng dy:

Trang 230/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Th th tt. Mi m c nhy. Cn ti vi Mua- ra i y. Mt bui ti, An-na B-khc n nh -cu-nhp. Ch gp c Pa-ven y. - Anh bn lm phi khng? i d phin hp ton th ca X-vit i no. lc v, i c bn cho vui, ch hp v khuya lm. Mt lt, Pa-ven mc xong qun o. u ging anh treo khu M-de: khu sng ny nng qu. Anh m ngn ko -cu-nhp, ly khu B-rao-ninh cho vo ti. Ri vit li mu giy cho -cunhp v giu cha kha vo ch hn vi nhau. rp ht, hai ngi gp Pan-c-ra-tp v n-ga. My ngi cng ngi gn nhau. Nhng lc phin hp tm ngh, h i do chi vi nhau ngoi sn. Nh An-na on trc, bui hp ko di n mt gi khuya. n-ga ngh: - Hay cc cu v c nh mnh ng. Khuya lm ri m cc cu li xa. An-na t chi: - Thi, mnh hn vi Pa-ven i v ri. Pan-c-ra-tp v n-ga c dc ng ci i xui, cn bn v khu ph X-l-men-ca th i ngc ln. m ngt ngt, ti mt nh bng ly mt. C thnh ph ng k. Cc i biu ra v, mi ngi mi ng, i theo cc ph im phng phc. Ting ni v ting chn h c chm dn trong m. Pa-ven v An- na i khi cc ph ln mt qung xa. n ph ch, vo gi ny vng tanh, vng ngt th gp i tun tra h gi li hi giy ri cho i. Qua con ng ln, vo mt ph vng khng c n. Ph ny chy ngang mt bi t b hoang. Hai ngi r sang tri, ri men theo con ng chy dc nhng kho chnh ca nh my xe la. Nhng np nh di bng b-tng, trng ti en v gh s. An-na t nhin m lo. Ch len lt nhn vo m ti, tr li Pa-ven nht gng chng ra u vo u. n khi ci bng en lm ch hong ha ra l ci ct dy thp th ch ci ph ln, ct ngha cho Pa-ven hiu iu lm mnh s. An-na khp cnh tay mnh di cnh tay Pa-ven, st vai mnh vo vai bn v thy vng lng hn. - Mnh nm nay mi c hai mi hai tui u nhng thn kinh b ro nh mt b lo ri, Pa-ven c th cho mnh l nht gan. Mnh khng phi nht gan u. Nhng hm nay khng hiu ti sao mnh thy no cn b kch thch l. Gi c Pa-ven i bn cnh, mnh khng lo na v thy xu h l ht hong. V trn tnh ca Pa-ven, u la ca iu thuc l anh cm chc chc li soi ln mt bn mt anh, i my ca anh cong mt cch cng ci, tt c nhng iu lm An-na tiu tan ht ni hong s v m hm ti mt, v cnh hoang vng ca bi t b khng, c v cu chuyn git ngi khng khip xy ra hm qua khu ph Pa- dn, va c nghe k chuyn xong lc rp ht. Hai ngi vt qua dy nh kho, i qua ci cu nh bc ngang con lch v i vo con ng ph ga; con ng ny a ti khc ng hm di gm ng xe la chy, khc ng hm ni thng m bn thnh ph vi c khu ph ng st.

Trang 231/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai ngi b xa nh ga m bn tay phi. Mt on xe chy vo ng xe, cui dy nh kho. y l giang sn m h quen thuc ri. Trn kia, ng tu chy, nh sng mu ng nh nhng n kho v n hiu; gn kho u my, mt chic u my chy i chy li, th dc ra nh mt con vt mt l sp c ngh m. Ca vo ng hm, c ci n treo trn mc st g. Gi hiu hiu kh a y ngn n, nh sng m vng ch ong a, ht ln tng bn ny ri li ht ln tng bn kia ca ng hm. Khi ng hm mi bc, ngay bn ng c np nh nh tr tri, chnh gia cn nh y c vt thng ln h hc. Hai nm trc y, mt qu tri ph hng nng tng trng ngi nh, lm trong nh b tung tng mng v mt nh v tan nt. Trng np nh y chng khc mt ng lo n my ngi bn v ng cha vt thng ca mnh ra cho ngi qua li trng thy. Trn mt ng cao, mt chuyn tu chy qua. An-na th pho. - Ta gn n nh ri. Pa-ven g tay An-na ra. Song An-na khng chu b. Hai ngi qua mt cn nh nt. Bng c ting ng sau lng. Ting chn chy gp, ting th hng hc. C ngi ui theo h. Pa-ven git tay ra nh i ph, nhng An-na tht kinh c m gh ly anh. n khi Pa-ven g tay ra c th mun qu ri: nhng ngn tay cng nh st nm ly c anh; anh quy mnh nhng k hnh hung sn n trc mt. N ly tay s c hng anh, nm ly c o vn mnh, ri ngng u anh ln trc nng mt khu sng ngn, khu sng t t gi ln v thnh mt vng cung. Mt ngi th in nh b thi min, nhn theo khu sng gi ln theo ng vng cung, c anh cng thng qu sc ngi chu ng. Ci cht t nng sng en ngm nhn thng vo mt anh, v Pa-ven khng sc nhn i ch khc, d ch l mt Phn trm giy ng h. Anh i pht sng, nhng khng thy n. Mt anh trn xoe nhn thy mt thng cp. S n to, cm n bnh, ru ria en s tua ta; mt n np di bng en vnh rng m ct-kt. Pa-ven lic nhn An-na mt trng bch nh vi. Mt a trong ba thng cp ko An-na vo x thng ca cn nh . N vn tay ngi con gi, ra t. Mt bng en na i km Pa-ven, anh ch thy bng n in trn tng hm. ng sau, trong gian nh nt, c ting vt ln. An-na c giy khng chu; ting ku cu bng im bt: An-na b n ly m ct-kt nht vo mm. Tn cp to u ang m gh Pa-ven khng chu a khc hip m n ch ng xem: nh con th d, n mun sn ngy n mi ngon. Hnh nh n l ch tng v n khng a lm cho a khc n. Anh con trai n nm trong tay ny mt non chot y m. Trng cch n mc, dng chng l "mt thng mi" lm s u my th phi. Thng nhi con ny chng c g nguy him c. "Ta g hai ba ln ci c ti ny vo hoa ci n, ri ta ch cho n con ng chy qua bi hoang th n s chy bin v ph, khng dm ngoi c li". V thng cp ni nm tay ang sit cht ca n ra. - Xo! Chy i khi y ngay lp tc. H m mm ku, ng cho ko vo mm ngay. - V n ly

Trang 232/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nng sng cc vo trn Pa-ven. - Ct i ngay! N rng ln, ri h sng xung cho nn nhn ca n chy i, khi s n cho n n vo lng. Pa-ven li li pha sau, i chch hai bc, mt khng ri thng cp. Thng cp li tng g thanh nin non chot y vn cn s n bn vo u v khng c i v pha cn nh. Tay Pa-ven th ngay vo ti. "Ch ct l ng chm qu! , Anh quay pht li, gi thng tay tri, nhm ng thng cp. N nhn ra n tnh lm th chm qu mt ri. Vin n chc thng mng m. N khng kp gi tay ln tri, long chong ng khuu vo tng hm, ri ku ln khng ra ting, ngn tay bu cht ly tng, xc n t t ri phch xung t. T ch thng ca cn nh , mt bng en vt ra, nhy pht xung rnh sn. Pa-ven bn pht th hai theo n. Mt bng na lom khom, ba chn bn cng chy vt vo hm ti. Sng li n. n bt vo tng b-tng, bi trng rc theo ln bng en. N nhy n sang bn, ri bin mt vo m ti. Khu B-raoninh cn bn theo ba pht inh tai na. Di chn tng hm, thng cp to u hp hi, qun qui nh con giun. Pa-ven An-na dy. Ch cha ht kinh hong, nhn tn cp gi giy gia, cn cha tin hn l thot nn. Pa-ven du An-na i trong m ti, v pha ph, xa dn ch c nh n. Hai ngi cng chy v pha nh ga. Trn b cao ca ng st, gn ng hm, c nh n i tun soi ri rt. Mt ting sng bo ng n m trn ng st. Khi hai ngi v n nh An-na th g nh ai gy sng trn i Ba-ti-sep. An-na nm di trn ging. Pa-ven ngi bn bn. Anh ht thuc, nhn nhng vng khi ta ang bay ln trn nh... Thng cp va b bn cht l ngi th t anh git trong i. Ni chung, trn i ny, c th no c mt c can m tuyt i, bao gi cng biu hin mt cch ton vn khng nh? Nh li nhng cm ngh ca mnh trong vic xy ra va qua, Pa-ven th tht vi mnh l nhng pht u tin, con mt en ngm ca nng sng lm anh s ht hn. V anh bn trt hai bng en chy trn, c phi ch v anh hng mt bn mt, phi dng tay tri bn khng? Khng. Cch c vi bc m thi, anh c th bn tin hn nhiu. Th m li bn khng trng, ti anh cung, hp tp, iu chng t tm thn anh c Phn no ht hong. n bn chiu ln u anh. An-na nhn bn, theo di tng nt c ng trn mt. Thot trng, Pa- ven c v bnh tnh. Ch c np nhn trn trn t ra anh ang ngh lung. - Ngh g th Pa-ven? Nhng ngh ca anh b cu hi t ngt nh bt, bay i u mt nh ln khi thuc ang ta ra khi nh n. Anh tr li theo ngh u tin ny ra trong c: - Ti phi tm n ng ch ch huy n v bo v thnh ph. Ti phi bo co vi ng ch y mi c. Anh c nn mt mi, min cng ng dy.

Trang 233/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

An-na khng chu bung tay anh ngay; ch khng mun phi li nh mt mnh. An-na tin Paven ra ca, ng nhn theo mi con ngi i vi mnh t nay thn qu v gn gi qu. Ch cho n khi Pa- ven i khut vo bng ti, ch mi tr vo ng ca li. C Pa-ven n gp cho bit, c quan bo v ca ng st mi hiu .ra v git ngi kh hiu ny. Ngi ta nhn ngay ra mt tn b git l Phim-ca S-rp, mt tn cp ng v git ngi ti phm nhiu ln m cc b phn iu tra hnh s nhn mt. Ngy hm sau, ai cng bit chuyn xy ra ng hm. Nhn m c chuyn va chm bt ng xy ra gia Pa-ven v Sv-tai-p. Gia lc c xng ang mi mit lm vic th Sv- tai-p bc vo, gi Pa-ven ra ngoi hnh lang, ko n mt ch xa, c v cm ng lm, lc khng bit bt u cu chuyn th no, cui cng hi Pa-ven: - Cu cho mnh bit chuyn xy ra m qua th no? - Cu bit c ri cn g? Sv-tai-p nhn vai mt cch cu knh. Ngi th in hiu u l cu chuyn ng hm ng n lng Sv-tai-p hn ngi khc. Pa-ven khng bit anh chng th rn b ngoi pht lnh ny trong bng rt cm An-na. i vi An-na, chng phi mnh anh chng c thin cm, song cm tnh hn ta phc tp hn ngi khc. c Ta-li-a va cho bit chuyn xy ra m qua ng hm, Sv-tai-p nghe xong, mt cu hi lm hn ta nhc c. Hn bit khng th no em hi trc tip Pa-ven c; song hn mun bit r s tht th no. Hn cng cm thy l m nhng iu mnh lo ngi y c Phn ch k bn tin; song ln ny, trong cuc u tranh ca nhng tnh cm mu thun lng hn; bn nng th bo, bn nng th vt thng mt ri. Hn bt u ni vi Pa-ven bng ging khn khn: - Pa-ven ny, cu chuyn mnh hi, cu ng k vi ai. Cu hiu mnh mun cu ng ni vi An-na, lm An-na ngh ngi. M cu cng c th tin l mnh cng khng ni vi ai ht. Mnh ngh cu cho mnh bit, khi thng cp gi cht ly cu th my thng kia c hip c An-na khng? Ni n on cui ca cu, Sv-tai-p sng mt qu quay i nhn ch khc. Pa-ven bt u l m hiu Sv-tai-lo np: "Nu cu ta i vi An-na khng c g th cu ta cng. chng lo cung cung nh th. Nhng nu cu ta yu An-na th...". Pa-ven thy c iu g tn thng n An-na. - Cu hi th lm g? Sv-tai-p ni l nh, chng hiu ni g c, ri thy ngi ta on c bng mnh, hn m cu: - Ti sao cu li ni lng i nh th? Ti hi cu cu tr li ti. Cu li i hi vn li ti. - Cu yu An-na phi khng? Im lng. Ri Sv-tai-p kh nhc dn ra ting:

Trang 234/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Phi. Pa-ven khng nn c phn n, quay gt i ra hin, khng thm ngoi li nhn. * ...-cu-nhp ng quanh qun gn ging bn, lng ta lng tng hi lu ri mi n ngi st xung mp ging, tay ln cun sch Pa-ven ang c. - Pa-v-lu-sa i, cu c bit khng, mnh phi k cu nghe chuyn ny, cu bit cha nh? Cu chuyn c v v vn m li chng v vn t no. Chuyn l... gia Ta-li-a La-gu-chi-na vi mnh. Cu hiu, mnh a c y. - -cu-nhp, v ngng ngng, a tay gi u nhng khng thy bn ch, nh bo ni nt. - V Ta-li-a cng th. .. Chc cu hiu ri. Mnh chng phi k na. Cu chuyn r rng chng phi soi n mi hiu. Hm qua, hai chng mnh bn nhau, tnh xem duyn phn th no, nh lp gia nh vi nhau. Mnh hai mi hai tui, hai a cng c quyn bu c c ri. Mnh nh xy dng vi Ta-li-a trn nguyn tc bnh ng. Cu ngh th no? Pa-len suy ngh mt lt. - Cu bo mnh cn ngh th no na? Cu cng nh Ta-li-a l bn thn ca mnh. Bn chng ta nh ngi ta ni l cng mt dng mu m. Cc mt li ch khc, ta cng u ging nhau c. Vi li Ta-li-a l mt n thanh nin rt tt... R rng l nn lm ri. Hm sau, Pa-ven mang hm xing sang vi anh em tp th gn s u my. Vi ngy sau nh An-na c t chc mt ti vui, chng c ru ch nhu nht g, tht l mt bui ti vui cng sn, mng cp v chng mi Ta-li-a La-gu-chi-na v Nhi-ca-lai -cu-nhp. Mt bui ti gi li nhng k nim xa v c nhng quyn sch say m nht. Ngi ta ht ng ca vi nhau, ht nhiu bi v ht rt hay na. Nhng bi ca chin u vang bay i xa. n khuya, Ca-chi-u-sa v Mua-ra mang n gi li. Ting n trm mt v ting ly m thnh tht nh nhp chung bc, vang m khp gian phng. Ti hm y, Pa-ven li cm ly n chi nh ngy no. V n khi chng gu Pan-c-ra-tp li xng ra nhy na l iu m mi ngi l nht th Pa-ven bc hn; n gi ca anh li nh xa, dc ht nhit tnh: Ny ka, ng ph, ng ph vi bao nh sng! Thng ch u -ni-kin ang gin in ngi! Xi-b-ri y ban c bit chng phn cch mng! p cht tan tnh bn Cn-sc, Ha! Ha !... n gi ca ngi d vng, nhng nm rc nh la v tnh bn ngy nay, ca ngi u tranh v lng yu i. Nhng khi V-ln-xp ly n chi bi " ny! Qu to !"... ht sc vui nhn ca nhng ngi thy th th ch c Pa-ven nhy, lm iu v say sa n in cung y ! B iu nhc hm hp si ni li cun Pa-ven nhy cuc nhy th ba v cng l cuc nhy cui cng trong i anh.

Trang 235/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 4
Bin gii l hai ct biu. Hai ct biu i din nhau, im lng v th ch, l hin thn ca hai th gii. Mt chic lm bng thn cy bo nhn, trn tru, sn vn en trng nh chi canh ca cnh st. Con diu hu mt u bng g ng chc bng inh to tng vo nh ct. Con diu hu x lng cnh, mng nh bu ly ct sn vn, m cong vnh vnh ra ng trc, mt cu cu nhn ci bin st trc mt. Cch su bc chn l chic ct khc, trn trnh, bng g sn mc, chn tht su xung t. Trn ct c mt tm bin bng st mang hnh ba lim. Hai ct bin u trng trn mt di t bng, th m gia hai th gii l mt vc su thm thm. Ngi no liu mng mi dm vt qua su bc chn . Bin gii l y. Trn mt khong di hng ngn cy s, t Hc Hi chy n cc Bc, cho n tn i dng bng gi dng ln c mt dy ct bin sng sng, khng ng. Nhng ngi lnh gc khng bit ni y, mang trn nhng tm mc bng st huy hiu v i ca lao ng, ng canh phng cho cc nc Cng ha X-vit x hi ch ngha. Chic ct bin u gn con diu xe cnh y nh du bin gii gia hai Nh nc U-c-ren X-vit v nc Ba Lan ca bn a ch qu tc. Thn B-r-d-p nh xu khut vo rng su. Cch thn mi cy s l bin gii. Ch y gip mt vi thn C-r-x b nh ca Ba Lan. Gia khong thn X-la-vt v thn A-na-p- li l khu ng qun ca tiu on bin phng X. Hng ct bin ni tip nhau chy ngang cnh ng ph tuyt, xuyn qua cc ng rng, xung cc vc nc, ri li b ln cc g cao, nhp nh trn cc i ni v khi ti mt con sng th t trn b cao, hng ct a mt d xt nhn xung di ng bng tuyt ph trng xa bn kia ca nc ngoi. Tri lnh cng, nc ng bng. Tuyt v tan ku rng rc di gt ng lng cu. Trc ct bin mang hnh ba lim ni bt ln bng ngi i m chin u kiu dng s, vi bc i chc nch, ang i tun trong khu vc mnh. Ngi V qun tm vc cao ln y mc o ca-pt xm, ren c xanh, chn i ng d. Ngoi chic o ca-pt li khoc thm mt chic o ti cao c rng bng da cu, u i mt chic m d m p. Anh mang bao tay bng da cu. Ci o ti di chm gt d bo tuyt d di n u cng gi c cho ngi m. Khu sng trng khoc vai ln o ti. Anh V qun khoi tr ht khi thuc mc, i theo li mn, o di qut tuyt. Trn bin cng X-vit, gia ng quang, cc chin s bin phng ng ngi n cch ngi kia mt cy s mt va nhn thy nhau. Bn pha Ba Lan, mi cy s c hai lnh ng. i ngc li pha anh V qun l mt ngi lnh Ba Lan cng ang i tun bn a phn mnh. Ngi lnh Ba Lan mang i giy cao c th kch, mc qun o xanh ng xm, ngoi khoc o ca-pt c hai hng khuy lp lnh. Trn u i m "lin bang mang huy hiu diu hu trng;( Mt th m ca dn tc Ba Lan gi l "Konfdratka" m nhng ngi cch mng thi cch mng lin minh Ba Lan nm 1768 dng. V sau bn phn ng Ba Lan cng dng m ny cho qun lnh che giu nhng tm phn cch mng ca chng. ) trn ng d cu vai cng diu hu, trn np c o cng diu hu. Nhng ngn y con diu hu cng khng lm cho ngi lnh thy m hn. Rt cng lm anh ta but thu xng. Anh ta ly tay xt hai tai

Trang 236/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

t cng, va i va p giy vo nhau, hai bn tay mang gng mng cng b t cng. Khng mt pht no anh ta c th dng chn c, dng li th gi rt nh kha ly chn tay. V th, lc no anh ta cng c bc, i lc li chy nh nga phi nc kiu. Khi hai ngi lnh bin phng i gn nhau, ngi lnh Ba Lan quay li v i song song vi ng ch V qun . Hai bn bin gii khng c ni chuyn vi nhau. Nhng khi m chung quanh vng tanh vng ngt, cch mt cy s mi c bng ngi, th ai bit c hai ngi lnh ny im lng m i hay ang vi phm lut l quc t? Ngi lnh Ba Lan thm ht thuc, nhng li b qun bao dim tri. ang lc y, gi c c tnh tt ci mi thuc l mc quyn r t pha X-vit sang mi hi ch! Ngi lnh Ba Lan ngng tay xt tai t but ca mnh v quay nhn ra ng sau: v i khi c i ba tui, thng do tn i dn i, c lc do chnh tn quan hai dn i na, t trn mt nh ni cao no nh ra bt ng, kim sot cc trm gc. Nhng ln ny chung quanh khng mt bng ngi. Tuyt ng nh sng di nh nng. Trn tri khng mt bng tuyt ri. - ng ch i, cho ti xin que dim. - Anh ta l ngi u tin vi phm iu lut quc t c hi. Anh ta ht ra sau lng khu sng trng kiu bn c my pht lin ca Php, u c lp li l con kim, tay anh ta lng cng vt v lm mi mc trong ti o ca-pt ra c gi thuc l r tin. ng ch V qun nghe r li khn cu ca anh lnh Ba Lan. Song iu lnh qun s trong cng tc bin phng ngn cm chin s khng c bt chuyn vi ngi bn kia bin gii. Hn na, ng ch khng hon ton hiu ht nhng ting Ba Lan ca anh lnh kia. Cho nn ng ch li tip tc i, t mnh chn x ng lng cu m m ln lp tuyt v ku lo xo. - ng ch bn-s-vch i, cho ti xin t la ht thuc, nm cho ti mn bao dim. - Ln ny ngi lnh Ba Lan ni ting Nga. Ngi V qun nhn anh ta chm ch. "Hnh nh gi rt lm cho "pan" but thu gan ri. Gi l anh lnh t sn m i anh ta tht cc nh con ch. Rt cng th ny m bn chng bt anh ta ra y, ch cho c manh o ca-pt nh xu th t. y, anh ta nhy cng ln nh th, v khng c thuc th nhy th cng chng m c". ng ch V qun khng quay u li, nm sang bn kia bao dim. Anh lnh Ba Lan bt ngay ly v nh lun my que, mi mi chm c thuc. Bao dim li theo ng c nm tr li qua bin gii. Lc n lt anh V qun v tnh phm lut. - Gi ly m dng, ti cn bao khc. Nhng t bn kia bin gii c ting p li. - Thi, xin cm n. Ti m cm ci bao dim ny th n hai nm t mt. ng ch Hng qun nhn bao dim. Trn nhn bao v mt chic my bay. ch ng l v cnh qut li v mt qu m khe c ch "Ti hu th. Anh ngh thm: ", m phi, ca ny khng hp vi h" . Ngi lnh Ba Lan vn tip tc i song song mt chiu vi ng ch Hng qun. V i mt mnh gia ng khng mng qunh, chng c mt bng ngi, anh lnh Ba Lan cng thy bun.

Trang 237/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

* i yn nghin ku kp nhp nhng, hai con nga chy nc kiu u v vng. Lng quanh mi con nga ging en nhnh dnh nc ng li: mi n th ra thnh lp hi trng tan vo khng kh. Con nga ci lang trng m ngi tiu on trng ci c mt dng i p, n nhn nhn dy cng, ci ci c thon thon xung thnh mt ng vng cung. Hai ngi i nga u mc o ca-pt xm, tht dy lng to bn, mi ng tay c ba gch vung , nhng ngi tiu on trng Ga-v-ri-lp th mang lon xanh v ngi ng hnh ca anh ta th mang lon . Ga- v-rilp l chin s bin phng. Cc trm ca tiu on do anh ch huy ng ri ra trn mt khong di by mi cy s. y, anh l "ch nhn". Ngi bn cng i vi anh l khch t B-r-dp n, y l chnh y tiu on tng hun luyn qun s tn l Pa-ven Ca-r-sa-ghin. m y c tuyt ri. Tuyt mm mi, mn mng ph ly mt t; cha c mt mng nga, mt vt chn ngi chm ti lp tuyt trng xa. Hai ngi t trong rng cy i nga ra bt thnh lnh phi nc kiu trn cnh ng. bn mi thc li c hai ct bin. - P-ru... u...! Ga-v-ri-lp gh rit cng nga. Pa-ven quay ngot con hc m li bit ti sao bn mnh dng nga. Ga-v-ri-lp t yn nga rn ngi ra ci xung, nhn chm ch mt vt l lng ko di trn tuyt, trng hnh nh c ai ln bnh xe nh qua. C mt con th ranh mnh no qua y, chn n bc chng ln nhau, v ln thnh mt ng mt xch rt tinh khn nh lc du vt. Kh m bit c du chn con vt i t u, nhng ng ch tiu on trng dng nga li khng phi v vt chn con th y. Cch hai bc na, lp du chn hnh mt xch lm chm tuyt ph y li c nhng du chn khc na. C mt ngi qua y. Hn khng lm ri du chn m i thng v pha rng. Xem du chn th thy r l ngi t pha Ba Lan sang.. ng ch tiu on trng thc nga theo du chn trn tuyt i li pha con ng vn i tun. Bn pha Ba Lan, du chn ngi i xa c n mi thc na. Tiu on trng cu nhu: - m qua c k vt bin gii. Li mt ln na, trung i ba lt, vy m trong bo co sng nay khng ni g ht ! L m tht. Ga-v-ri-lp c b ria hoa rm, hi th ng li lm bc b ria y v b ria bm vo ln mi trn, trng rt nghim. C hai bng ngi i li pha tiu on trng v chnh y. Mt bng ngi b nh en ngm, c eo li l Php nh nng sng long; cn bng kia th to ln bn o ti da cu vng. Con nga ci mu lang trng b thc ro bc chy v hai ngi i nga chng my chc n gn hai bng ngi kia. Ngi lnh Hng qun sa li dy eo sng trn vai v nh mu thuc l ht tn xung bi tuyt. - Cho ng ch! Th no, khu vc ng ch y ra sao? - Anh lnh Hng qun to cao n ni tiu on trng hu nh khng phi ci xung khi gi tay bt. Anh chin s to ln vi rt gng tay ra. Tiu on trng bt tay anh. Ngi lnh Ba Lan t xa theo di cnh tng . Hai s quan Hng qun bt tay ngi lnh nh nhng ngi bn rt hu vi nhau. Trong nhy mt, anh lnh Ba Lan bng ny ra mong c: gi

Trang 238/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mnh cng c bt tay lo quan t Gic-rp-ski ca mnh nh th nh ! V m tng ho huyn y t nhin lm cho anh quay mt i. Anh lnh Hng qun bo co: - Bo co ng ch tiu on trng, ti va mi ra nhn gc. - ng ch thy du chn ngi ng kia cha? - Bo co cha thy. -Th m qua ai gc t hai gi n su gi? - Bo co ng ch tiu on trng, lc y Xu- r-ten-c gc. - Thi c! ng ch nhn cho k nh. V lc sp i tiu on trng ging nghim ngh dn trc: - ng ch ng c i i li li nhiu vi bn nh. Khi i nga phi nc kiu dc con ng rng chy di t bin gii v thn B-r-d-p, tiu on trng k chuyn: - bin gii phi tnh mt mi c. S mt pht l c khi n hn cay ngi. Chng ti y lm vic l phi chu mt ng. Ban ngy ban mt, chng vt bin gii cn kh ch ban m th mnh phi thnh tai mi c. ng ch Pa-ven , ng ch ngh m xem. khu vc ca ti, c bn thn b ct lm hai (Hi ny c nhiu thn bin gii Lin X- Ba Lan b ct lm i. Lin X mt na, Ba Lan mt na) cho nn rt nhiu kh khn. t bao nhiu trm gc cng chng n thua g. C h c m ci hay c vic vui mng g l b con pha bn kia li ko sang. Khng c cch no khc na: nh bn ny bn kia ch cch nhau c hai chc bc, con sng con th con g cng li qua c. Thm vo y ci nn bun lu. Hng bun lu lt vt thi, qu nh th. Mt m n b mang sang c chng vi chai ru Ba Lan 40 chng hn. Nhng cng khng t nhng tn bun lu ln c vn rt to. ng ch c bit bn Ba Lan lm g khng? Trong tt c cc thn bin thy, chng u m ca hng bch ha ln: ai mun mua g cng c. Tt nhin, chng lm th chng phi v nng dn ngho kh bn nc chng n u. Pa-ven chm ch nghe ngi tiu on trng. Cuc sng ca nhng chin s bin phng tht l mt cng tc qun bo thng xuyn. - ng ch Ga-v-ri-lp ny, vic ch l bun lu hay cn l th no na? Tiu on trng, khng ci na, p li: - Ci hc l ch y y. B-r-d-p l mt thn b nh trong tnh, xa kia l khu c tr ca ngi Do-thi. Hai ba trm nc nh dng ln ln xn chng ra sao. Mt bi t to hp ch, gia bi l vi chc ca hng tp ha. Bi t bn thu, ph y phn rc. Nhng nc nh nh ca nng dn nh mt ci dy lng nh ai ly thn ny. gia khu ngi Do-thi , dc ng i n l ln, c mt ci nh th Do-thi. Ta nh c k trng tht m m. Tht ra, vo cc ngy th by th nh th ny khng phi than phin l vng v u: ngi i l n ng cht. Nhng cng chng c

Trang 239/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

nh ngy trc v cuc i ca ng thy tu "rp-banh( tn gi thy tu ca o Do-thi) khng c nh ng mong mun na. Nht nh l c chuyn g rt t xy ra vo nm 1917, v ngay c y, l ni ho lnh m bn thanh nin nhn thy "rp-banh" khng cn cung knh cho phi o na. Tht ra th nhng ngi gi vn king nhng mn n Cha cm, nhng c bit bao g trai h hng n th xc-xch ln m Cha tng nguyn ra. Ch ngh n khng thi cng thy tm! Thy tu B-rc hm hm gin d, ly chn con ln s ang rc mm vo ng rc kim n. Phi, thy chng a g vic thn B-r-d-p tr thnh mt trung tm ca qun ny mt t no. Mt l cng sn khng hiu t u ko n, by t ra lm tr i v mi ngy mt ra thm nhiu chuyn kh chu. Hm qua, mt thy rp-banh tng thy cng bit th c ca lo c o mt ci bin mi: "on thanh nin cng sn U-c-ren, Ban chp hnh qun on B-r-d-p". Ci bin y chng phi im lnh. Lo thy tu ang mi suy ngh th mt chm ngay vo t yt th nh dn ca nh th ca lo. "Hm nay, ti cu lc b, c cuc hp ca thanh nin lao ng. Li-xi-xn, ch tch Ban chp hnh v Ca-r-sa-ghin, quyn b th qun on thanh nin, s c bo co. Sau cuc hp s c ha nhc ca hc sinh trng chn nm". Lo thy tu Do-thi gin d x t giy: - bt u gi tr! Ci khu vn rng ca lo c o m ly hai bn nh th nh thn ny. Trong vn c mt ta nh c rt ln. Hi mc xng ln trong nhng gian phng vng v, chn ngt, ni ny trc kia l ch ca lo c o t lu chn ght nhau, c hai cng gi khm v t lnh nh ci nh vy. Nhng t khi c nhng ngi ch mi n th v t lnh bin i ngay. Trong phng khch, ch trc kia ch c ch tip khch vo nhng dp l ln, by gi lc no cng ng ngi. Nh lo c o tr thnh tr s ca ng y B-r-d-p. Trn cnh ca mt phng nh pha bn phi li vo, c my ch vit bng phn: "Qun on thanh nin cng sn". Ti y, ngy no Pa-ven cng n lm vic mt bui. Anh va lm chnh y ca tiu on tng hun luyn qun s th hai, va kim b th ca qun on thanh nin cng sn va mi thnh lp. K t bui ti cc anh ch em lin hoan nh An- na n nay tm thng tri qua. Th m Paven c cm tng nh ch mi hm qua. Anh gt chng ti liu sang bn, ng lng ra gh bnh, ngh ngi... m khuya. Tr s ng y khng cn ai. Im ng, tch mch. ng ch T-r-phi-mp, b th qun ng y, l ngi li sau cng cng va i khi. V by gi Pa-ven mt mnh li nh. Nc ng bng v ln ca knh nhng nt chm tr mun hnh mun v. Trn bn mt ngn n du, l si ta hi nng m. Pa-ven nh li nhng chuyn xy ra cch y khng lu. . . Thng Tm, t chc nh my phi anh i ph trch thanh nin trong "chuyn tu sa cha" n E-ca-ch-ri-n-slp. Sut c ma thu, mt trm ri th i t ga ny n ga kia, dn dp vt tch chin tranh v tn ph, thu vn nhng toa tu b chy, b nt. Chuyn tu i t Xi-nhen- nhi-cp n P-lc. Vng ny chnh l t xng hng xng b trc kia ca tn ph Ma-kh-n, cho nn mi bc u gp du vt ph hoi v git chc. Gu-lay P-l, mt mt tun l sa cha kho nc, t nhng mnh tn vo lng thng nc b mn lm thng

Trang 240/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

y. Pa-ven vn l th in nn khng thuc ngh v khng am hiu k thut v nhng kh khn ca ngh th ngui, vy m bn tay anh vi ci lc-l vn n my nghn inh c g st. Cui ma thu, chuyn tu li tr v nh my. Nh my li nhn mt trm ri i tay th... Ngi ta thy ngi th in Pa-ven nng n nh An-na hn. Trn trn anh, np nhn bin i v li hay nghe thy nhng ting ci li cun ca anh vang ln. Bn b d cc nhm hc tp li c nghe Pa-ven k chuyn nhng nm u tranh qua lu ri. Anh k v nc Nga xa kia x xc, t ti, thn n l m lng bt khut, nc Nga tng vn ln lt con c qu Nga hong. Anh k v nhng cuc khi ngha ca St-pan Ra-din v Pu-ga-sp. ( St-pan Ra-din, ngi anh hng C-dc sng ng lnh o cuc khi ngha ln chng phong kin ca nng dn v dn tc C-dc chng li Nga hong, t nm 1667 n nm 1671. E-m-lin Pu-ga-sp, nh lnh o mt cuc khi ngha rt ln c phm vi ton quc chng phong kin ca nng dn C-dc nc Nga vo th k 18.) Mt bui ti, anh em thanh nin n hp nh An-na, ngi th in Pa-ven hm t nhin b mt thi quen c hi, mc t lu. Anh quen ht thuc, gn nh t b ht, th m tuyn b bng mt ging qu quyt, dt khot rng: - Ti khng ht thuc na. Chuyn y xy ra t ngt. ang ni chuyn c mt ngi nu ln thi quen l bn nng th hai ca con ngi, do , gy ra tranh lun; ngi ly tt nghin thuc l ra lm v d. kin bt ng. Anh th in Pa-ven khng tham gia vo cuc tranh lun. Nhng Ta-li-a ko Pa-ven vo, bt ni. Anh ni iu mnh ngh: - Chnh con ngi ch huy thi quen ca mnh, ch khng phi thi quen ch huy con ngi. Nu khng th th con ngi ta s i n u? Sv-tai-p t gc anh ta ngi, ni to ra: - Ni th nghe th ku lm. Pa-ven vn thch ci li ni nh th. Nhng nu em bc cn li ni v vic lm th thy g? Bn thn Pa-ven c ht khng? C ht. Pa-ven c bit ht thuc l c hi khng? C bit. Nhng b thuc th mun ri. Cu ta khng c gan b. Gn y, Pa-ven li mi khi xng ra mt "phong tro vn ha" trong cc nhm hc tp y. - V Sv-tai-p i ging, hi c v ch nho: - Hy cho Pa-ven tr li chng ta: Pa-ven c cn vng tc na khng? Ai bit Pa-ven cng u phi ni: cu y t chi tc, nhng chi th li chi rt t. Ngh i, thuyt php ngi ta vn d hn l t mnh lm thnh. Gian phng tr nn im lng. Ging kch ca Sv tai-p lm cho mi ngi cm thy kh chu. Ngi th in Pa-ven khng tr li ngay. Anh t t rt iu thuc ang ngm ming ra, v nt iu thuc v ni, ging vn nh thng: - Ti khng ht thuc na. Im lng mt lt, anh ni thm:

Trang 241/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ti lm th trc ht l ch cho ti v ng thi cng ch Phn no cho Sv-tai-p. K no khng b c tt xu ca mnh th k chng ng mt ng km. Ti cn tt chi tc na. Ti vn cha hon ton thng hn c ci thi nhc nh y. Nhng ngay Sv-tai-p cng nhn rng t nghe thy ti chi tc na. Vng ra mt li ni tc cn d hn chm mt iu thuc ht. V vy cho nn ngay by gi, ti cha dm ni l b hn c chi tc. Nhng ri ti s b c, chc chn l nh vy. * Bc vo ma ng, g tri v ngng ly c dng sng. Cn nc l ma thu x v ht cc b ci v ci g c th b nc cun tri v xui. Khu X- l-men-ca li tung thanh nin i cu ly ca rng. Pa-ven khng mun rt li sau anh em, nn giu khng cho anh em bit l mnh b cm mo nng. V mt tun sau, khi trn cc bn sng, ci g vt ln cht ng cao nh ni th nc lnh but v kh m ma thu lm thc tnh k th lu nay cn ng im trong mu Pa-ven: anh b st, nng nh than, nm lit ging. Trong hai tun l, c th anh b bnh t thp c tnh giy v v khi ra bnh vin, anh ng cha vng, lm vic c phi ngi bung hai chn trn bn th nh "ci nga". c cng nhn anh chn ngn lc u. My ngy sau, y ban cng bng( cc nh my c lp ra y ban ny, lm vic khng thin v ai nn gi l y ban v t hay cng bng ) cng nhn anh l ngi khng th lao ng c na. Ngi ta thanh ton tin cng cn li cho anh v cho lnh thm mt s tin tr cp na, lm anh ni gin; t chi khng nhn s tin y. Anh gi t cng xng, lng nng tru, chng gy lng thng ra v, mi bc chn nhc i li au ing ngi. M nhiu ln vit th cho anh, mong con v thm. V by gi y, anh ngh n b c, nh li li m ni lc ra i: "Ch khi no chng my b m au thng tt, m mi c trng thy mt chng my thi!" n tnh y, anh nhn hai tp h s c nhn cun trn li: h s on v h s ng. khi lm tng ni au bun cho mnh, anh chng n cho bit ai c, v thng nh vi m. Sut hai tun, b c chm nc nng v xoa bp hai chn sng cho con; c mt thng th Pa-ven i c khng cn chng gy na: ni vui mng trn ngp trong lng anh v bui chiu tn th l li i ra cnh bnh minh. Con tu a anh n tnh l. Ba ngy sau, ban t chc cp cho anh giy gii thiu iu anh n nhn cng tc ca y ban qun s tnh, lm chnh tr vin c quan tng hun luyn qun s ang thnh lp lc by gi. Sau y mt tun na, anh n y, n thn nh ngp trong tuyt ny, lm chnh y tiu on s hai. Lin qun on thanh nin cng sn, anh nhn nhim v tp hp cc on vin lu nay b phn tn li v lp ra t chc on khu mi ny. y, i anh xoay chiu ra nh vy y. * Ngoi tri nng d. Cnh anh o ng u vo ca s b ng ni phng lm vic ca ch tch Ban chp hnh. Mt tri ri sng cy thp t m vng trn gc chung kiu g-tch ca nh th pha bn kia ng, i din vi tr s Ban chp hnh. Trong khu vn nh, trc ca s, n ngng con b t xu ca b gc cng tr s y ban nhanh nhu chy tm n. Nhng con ngng mi nh lng t mu xanh du nh c non quanh mnh chng.

Trang 242/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ch tch y ban c xong bc in va nhn c Mt bng ti chy qua mt ng ch. Bn tay to gn guc ca ng ch thc vo mi tc qun rm v nm yn y. Nhi-ca-lai Nhi-ca-lai--vch Li-xi-xn l ch tch Ban chp hnh B-r-d-p: ng ch ch mi hai mi bn tui, nhng anh ch em cn b ng v nhng ngi gip vic chng ai ng l ng ch t tui n th c. Li-xi-xn ngi to ln, khe mnh, nt mt nghim ngh v i khi d tng, trng b ngoi tng chng nh tui ba mi lm. Ngi ng ch rn chc li, u to cm trn ci c vm v, cp mt nu minh mn nhn hi lnh nht, cm bnh y ngh lc. Lixi-xn mc qun cc xanh thm, o lt xm, ti trn bn tri mang hun Chng C . Trc thng Mi, Li-xi-xn "ch huy chic my tin nh my ch to v kh Tu-la. ng ng ch, cha ng ch v bn thn ng ch hu nh t lc cn b ct v gt st y. T ci ti ma thu y, ln u tin trong i, Li- xi-xn cm v kh m trc kia anh ch lm ra thi; bo tp cun anh i. Cuc cch mng v ng ko anh t trn la ny n trn la khc. Ngi th qun kh vng Tu-la tri qua c mt con ng quang vinh: mi u l binh nh, anh tr thnh s quan ch huy v chnh y trung on ca Hng qun. La chy, n ro thuc v d vng ri. Hin nay, Li-xi-xn cng tc bin khu ny. Cuc i lng l tri i. Ngy ngy, anh ngi n ti khuya nghin cu nhng bo co v tnh hnh ma mng; nhng bc in hm nay bng lm anh vt sng li trong chc lt d vng la n. Bc in vit gn, ngn: "Ti mt. Gi ch tch Ban chp hnh B-r-d-p: ng ch Li-xi-xn. bin gii, quan st thy bn Ba Lan tch cc chuyn n mt m th ph quan trng c th gy khng b cc vng bin thy. ng ch thi hnh ngay nhng bin php phng. ngh tin bc v vng ca ngn kh cho chuyn n lin qun ngay, ng gi tin thu nh ng ch. Nhn qua ca s phng lm vic ca mnh, Li-xi- xn trng thy c ht nhng ai i vo tr s Ban chp hnh. Pa-ven ang leo ln thm. Mt pht sau, anh p ca. Li-xi-xn bt tay Pa-ven. - Cu ngi xung, mnh bn chuyn ny. Sut mt ting ng h, ch tch Ban chp hnh khng tip mt ai. Pa-ven phng lm vic ca Li-xi-xn bc ra th tri ng bng. C b Nhu-ra, em gi Li-xixn, t trong vn chy ra. Pa-ven thng gi em b l A-nhu-ca. C b hay thn v tuy cn nh tui m v ngi rt oan trang, h c gp Pa-ven l cho, ming bao gi cng chm chm ci n ngoan. Hm nay, c b cng cho vi mt v ngng nghu tr con, ht ngc chm tc ct ngn xa trn trn. Nhu-ra hi: - C ai trong bung anh em khng anh. Ny gi, ch Ma-ri-a i mi anh em v n cm. - C mnh anh y trong phng thi. Em vo gi c y A-nhu-ca .

Trang 243/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Sm hm sau, tri cn lu mi sng, c ba chic xe ng nga bo tt, dng trc tr s Ban chp hnh. Nhng ngi i p ti xe ni chuyn nh vi nhau. H mang t trong phng ti v ra nhiu ti nim phong, xp ln xe v my pht sau, bnh xe ln m m trn ng nha. Pa-ven ch huy mt tiu i i p ti. Vt bn chc cy s (trong c hai mi nhm cy s ng rng) n lin qun khng mt tr ngi g. Tin v vng c ct vo cc kt st ca ca ty ti chnh lin qun. My ngy sau, mt ngi i nga t pha bin gii phi v pha B- r-dp. Nhng ngi v cng ri ngh trong thn ng ngc nhn theo ngi i nga v con nga t m m hi, si bt mp. n trc ca tr s Ban chp hnh, ngi i nga tt xung t, v tay cm kim, anh ta lc cc nn gt ng trn bc thm. Li-xi-xn cau my, nhn th trong tay ngi kia, bc ra v k ln phong b. Ngi lnh bin phng khng nga ngh, nhy phc ln yn, phi nc i tr v. Khng ai bit c ni dung bc th kia, ngoi ng ch ch tch Ban chp hnh. Nhng nhng ngi dn thn ny nh hi thnh nh ch sn. C ba ngi bn hng tp ha y, t nht cng c hai a l dn bun lu vt v ci ngh y vn rn linh tnh on trc nguy bin. C hai ngi bc nhanh trn h ph i v pha b tham mu ca tiu on tng hun luyn qun s. Mt trong hai ngi l Pa-ven Ca-r-sa-ghin. Nhn dn y u bit anh, lc no anh cng mang v kh bn mnh. Nhng hm nay, ngi cng i vi Pa-ven l T-r-phi-mp, b th ng y, cng mang mt khu sng ngn dy lng, th y l mt du hiu khng hay ri. My pht sau c chng mi mi lm ngi, t trong b tham mu chy ra, ngi no cng c sng lp li l tut trn; h chy v pha ci xay my ng t. C; c ng vin v on vin th nhn v kh pht tr s ng y. ng ch ch tch Ban chp hnh phi nga, u i m C-dc, khu sng M-de mun thu eo bn hng. Khng cn ng g na: li c chuyn g khng n xy ra. Qung trng v cc ph nh vng tanh nh cht: khng mt bng ngi lng vng. Ch trong nhy mt, cc ca hng tp ha ng ht ca chp, nhng chic kha to tng kiu c, kha kn cc cng. Ch cn nhng con g mi to gan v nhng con ln mnh nho ra v nng nc l cn c rc vo ng rc bn h hi kim n. B i vo b tr trong vn cy n qu ra thn. T y l bt u cnh ng lng, v b tr y nhn thy r ng xa con ng ci thng tp. Thng bo m Li-xi-xn nhn c ch c my dng ch ngn: "m qua trong khu vc thn Pt-p-xi, mt ton ph i nga c chng mt trm tay kim v hai sng lin thanh, sau mt trn x xt vi ta, vt qua c bin gii lt vo lnh th Xvit. ng ch hy thi hnh mi bin php i ph. Du vt bn ph n khu rng Sla-vt th mt. Ngy hm nay s c mt i i chin s C-dc chy qua B-r-d-p truy kch bn ph. Bo ng ch bit khi nhm... Tiu on trng tiu on c lp bin phng. Ga-v-ri-lp". Mt gi sau, c ngi i nga hin ra trn con ng chy v pha thn B-r-d-p. Cch mt cy s, sau ngi , c mt i i k binh. Pa-ven chm ch nhn ra pha trc. Ngi i nga tin li gn, v thn trng, nhng khng nhn thy ta b tr trong vn cy. y l mt chin s Hng qun tr tui ca Trung on Hng qun C-dc th mi by. Ln u tin, anh c phi i trinh st. Nhng ngi t trong vn ra vy ly anh t ngt; anh thy trn o

Trang 244/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

va-r ca h u c huy hiu on thanh nin cng sn th mm ci v hi lng tng. Sau my li trao i ngn, anh quay nga li, phi n i i k binh ang chy nc kiu. Anh em b i a phng cho cc chin s Hng qun C-dc i ri mi tr li v tr trong vn nh c. Nhiu ngy lo u tri qua. Li-xi-xn nhn c bn tin bo bn ph khng m rng c hot ng bit kch ca chng: b k binh C-dc lng rit, chng bt buc phi vi vng vt bin gii tr v bn kia. Nhm ng vin bn-s-vch y s lng qu t: trong ton khu ch c mi chn ngi. H lm vic rt khn trng trong cng cuc xy dng X- vit. C s trong qun cn non yu. Phi xy dng li tt c. V tr gn bin gii bt mi ngi phi cnh gic Vic tuyn c li cc X-vit, cuc u tranh chng ph, cng tc vn ha, cuc u tranh chng bn bun lu, cng tc qun s ca ng v on thanh nin cng sn - y l c mt ci vng cng tc quay cung sut t sng tinh sng cho n tn m khuya, cng vic y thu ht tt c cuc i ca Li-xi-xn, ca T- r-phi-mp, ca Pa-ven v mt s cn b m cc anh tp hp c. T trn mnh nga nhy xung l n ngay bn giy, t bn giy li nhy ra qung trng, ni cc trung i thanh nin tp luyn qun s; ri li n cu lc b, trng hc, hai ba cuc hp. Cn ban m th nga, sng M-de bn hng v ting qut: "Ai, ng li", ting bnh xe nga mang hng lu nc ngoi phng chy trn - y tt c ngn y th chim ht ngy v nhiu khi ht c m na ca ngi chnh y tiu on hai. Qun on thanh nin cng sn B-r-d-p gm Pa-ven, Li-a P-l-vch - mt c gi vng sng Vn- ga mt hp, ph trch n thanh nin - v Ra-d-va- li-khin Gin-ca - mt tay hc tr lyx ngy trc, ngi cao dong dng, v bnh trai, "cn non tui m sm hiu nhiu iu" nh ngi ta thng ni, mt tay thch.nhng chuyn k hng mo him, rt thuc nhng chuyn Xc-lc Hm v Luy-y Bt-x- na. Ra-d-va-li-khin trc tng lm trng phng hnh chnh ca ng y qun, cch y bn thng mi vo on thanh nin cng sn, nhng trong m on vin th vn ra v ta y l "ng vin bn-s- vch lo thnh". Khng cn ai gi n B-r-d- p nn sau khi suy ngh kh lu, lin qun y phi Ra-d-va-li-khin n y lm "cn b chnh tr". Mt tri ln ng ng. Hi nng a vo c nhng ch mt nht, mi loi vt u np di mi nh; ngay nhng con ch con cng b xoi di nhng kho cha rm v nm u oi ng vt v, mnh nho ra v nng. Hnh nh mi sinh vt u b lng ny i c, ch cn c con ln s ang nm rc trong vng bn cnh ging, ming ku n n c v th v lm. Pa-ven ci dy buc nga v i mi cn cht vi nhau nn cn au but nhoi nhi u gi chn, anh tro ln nga. C gio ng trn thm nh trng, tay che mt cho khi chi nng. - Thi cho ng ch chnh y. - C ni v mm ci. Con nga gim chn st rut, c gp li m git dy cng. - Cho ng ch Ra-ki-chi-na nh ! Th l quyt nh ri y: mai ng ch s n dy bi u. Con nga cm thy dy cng th lng lin phi nc kiu. Ngay lc y c ting go tht d tn

Trang 245/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

a n tai Pa-ven. Nhng khi xy ra chy nh th nhng ngi n b nh qu vn thng ku la inh i nh th. Dy cng git mnh ko con nga quay pht tr li, v Pa-ven trng thy mt ch nng dn tr th hng hc t ria lng chy ra. C gio Ra-ki-chi- na bc ra gia ng, ngn ch li. Dn lng l lt ko ra cng, s ng l cc ng gi b c. Nhng ngi trai trng u bn lm ngoi ng. - Cc ng cc b i, li xem ngoi kia ka! C tri t no nh th c khng? C th no nh th c khng? Khi Pa-ven phi nga li gn th dn lng t khp cc ng chy n. Ngi ta quy ly ch nng dn, ko tay chic o trng ca ch, ting hi dn, ging hong ht, nhng nghe ch ni lung tung chng cn ai hiu u cua tai nheo ra sao! C mt ng c gi ru xm xom, mt tay gi ci qun vi ngn, nhy cng li gn trng b rt k quc, c sn s hi ch ta: - ng la go ln nh ngi in y! Ngi ta nh nhau u? Ti sao li nh nhau? Thi, ng c la n ln na, tri ! - Lng ta vi dn Pt-p-xi nh nhau... v chuyn b rung! Bn Pt-p-xi ang nh ngi lng ta cht n ni kia ka! Mi ngi hiu cn tai ha. Ngoi ng, ting ph n rng ln, cc c gi tru tro in cung. V ting la ht chy khp lng, nhao ln khp sn cc nh, nh ting bo ng cp cu: "Bn Pt-p-xi, v chuyn b rung, ly lim git cht ngi lng ta!" Dn lng ai c th i c l t nh chy ta ra, vc inh ba, vc ru hay vc c c chic cc ro nh ln. H chy ra ng n ch u mu, ni dn hai thn ang gii quyt vn tranh chp hng nm v chuyn b rung. Pa-ven qut d vo mnh nga, con nga lng ln phi ngay lp tc. Hng ln v ting thc ca ch, con nga vt ton ngi ang chy, phi nhanh ln pha trc. Hai tai rp vo u, co chn gi cao, con nga cm c chy nh bay. Trn mt qu i, chic ci xay gi ging cnh qut ra t pha nh cn ng. Bn phi ci xay, bi t thp, cnh b sng l cnh ng c. Bn tri, mt cnh ng la mch chy di xa tp, lc th xung nhng b lch. Gi hy hy lt trn la chn nh vut ve. Hoa mo g rc bn ng. S yn lng v nng nc kh chu bao trm ly ch ny. Ch c xa xa, ch dng sng lp lnh nh con rn bc un mnh si nng l c ting ku vng li. Con nga nho xung dc, lao vt v pha ng c. Mt ngh thong qua u Pa-ven: "Nu vp chn th c mnh ln n u cht mt!". Nhng khng th no ghm nga c na. Rp mnh st bm nga, Pa-ven nghe gi rt bn tai. Con nga tr ra ng c, hng nh in. Ngi ta ang nh nhau d tn nh cung nh di ng y. My ngi mnh m mu nm sng st trn t. Mt ngi nhiu ru, tay cm ci cn lim gy, ang ui theo mt anh con trai mt b bt mu; ngi nhiu ru chy x vo c con nga b ng ln nho ra t. Mt nng dn chc khe da sm nng ang ly giy ng nng trch ly i th ng vt trn t, c tnh mun cho anh ta n phi "hn la khi xc". Dn tt c sc nng ca con hc m, Pa-ven phi nga thc su vo m ng, lm cho bn ang u nhau chy tn lon. Khng cho h hon hn, anh in ngi quay ngot nga li

Trang 246/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

lao vo m ng hm hm hung hn nh th d. Cm thy ch c cch cng lm ra hung hn, cng lm cho khip s mi gin tn c m ngi b bt mu ny, anh in ngi tht ln: - Hy bung nhau ra, l khn! Tao s bn cht ht ny, bn th ph! V rt khu M-de trong bao ra, Pa-ven bn lt qua mt ci mt ang nhn nh gin d. Con nga nhy mt ci - mt pht sng na. Nhiu ngi vt lim quay u chy. Ngi chnh y phi nga khp ng c nh in gin, khng cho khu sng im ming, v anh t c mun: m ngi t cnh ng c chy ta ra bn pha trnh mang v vo mnh v trnh ci con ngi khng hiu u ti lng ln, d tn, ng s vi "ci my th t bn khng ngng . t lu sau, ta n qun n Pt-p-xi. ng ch chnh n nhn dn hi nhng ngi lm chng rt lu m khng tm ra k th mu. Sau cuc u , khng c ai cht, nhng ngi b thng cng lnh. ng ch chnh n bn b, vi c tnh kin nhn ca ngi bn-s-vch, c gng gii thch cho nhng ngi nng dn ang ng sm mt trc ng ch tt c tnh cht d man v khng th no tha th c ca cuc u m h gy ra. - Tha ng ch chnh n, y l li ti ci b rung, ranh gii b rung ca chng ti b ln ln. V th cho nn nm no cng sinh ra nh nhau. Tuy th vi ngi cng phi tr li v nhng vic lm ca h. Sau y mt tun, c mt y ban n cm ct mc ch xy ra tranh chp trn ng c. ng c gi lm ngh o t, mnh m m hi, mt l v say nng v v phi i li nhiu, va cun ci thc dy, va ni vi Pa-ven: - Ti o t ba mi nm tri nay ri v u cng th, bao gi cng th, ci b rung l duyn c gy ra bt ha. ng ch c nhn ng phn gii cc ng c m xem! Tht l k qui! Ngi say ru bc i cn thng hn. Cn nhng m rung? Rng c ba thc m cng m ny ln ln m kia. Phn gii th no by gi? Phn gii c th cng lon c mt. Th m hng nm cc m rung c b chia nh, chia nh ra mi. Con ra ring, tch khi b th l m rung li tch ra lm i. Ti dm chc vi ng ch l ch hai mi nm na, ci cnh ng ch cn ton l b rung dy chi cht, ri chng c ch m gieo la na u. Ngay by gi c mi Phn trm t lm b rung, khng trng trt g c. Pa-ven mm ci: - ng ch o t , hai mi nm na th ta chng cn mt ci b rung no cho m xem. ng gi nhn ngi ni chuyn vi mnh bng cp mt lng. - ng ch ni n x hi cng sn c phi khng? Ch, chc ng ch tha hiu rng ci cn l chuyn xa xi lm. - Th c c bit nng trang tp th Bu-a-np khng? - ra ng ch ngh n ci nng trang y y? - Phi.

Trang 247/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ti c n Bu-a-np... Nhng y d sao vn l chuyn ngoi l, khc thng, ng ch Paven . y ban o xong. Hai thanh nin cm cc xung. Hai bn cnh ng, b con nng dn ng ging mt chm chm theo di; cc cm ch c, mc c l nhng chic gy vt nhn mc d, ch cn tng qung, tng qung nh ln trong c rm. * Ngi nh xe qut mnh u roi vo con nga gy v quay li pha nhng ngi khch ngi trn xe. Bc ta l mt ngi cht phc hay ni b b. Bc ta k: - Ai m bit c nhng ng cm-x-mn ( on vin thanh nin cng sn) y u hin ra? Trc y chng h c. Tt c chuyn ti cho l khi u t ci c gio tn l Ra-ki-chi-na, chc b con u bit ch? C y cn tr, nhng c th ni l ngi n tai hi. C y khuy tt c cc m gi trong lng ny ln, tp hp h li ri lm no c ln. V th m lng ny khng yn na. Ngy trc, ng l cng bng ra th phi cho m nh ti ci tt vo ming, lm th l m st st my ci v cm ngay. Nhng by gi tt nht l ng c ng n m, ng vo m l phi bit. M li ngay ta n nhn dn ra m ni vo mt mnh; cn nu l cc b cn tr th l da ngay ly d v k vanh vch ra mi th o lut. Ci m Gan-ca nh ti tht hin nh cc t, khng c ai li hin v t li nh m, th m by gi lm i biu i bic y. Chng nh l lm trm mn ph n thn ti y m. Tt c cc b trong lng u ko n tm gp m. Lc u, ti nhng mun dn cho m Gan-ca nh ti my roi nga, nhng sau ngh li ti li thi. Thi, mc xc h ! C cho h lm ming cho thch. M nh ti vic nh vic ca c ci m ang, th l , ti cng chng phn nn g v m n c. Bc nh xe a tay ln gi ci ngc lng l, o s mi h, ri ly roi qut vo bng nga. Trn xe c Ra-d-va-li-khin v Li-a, c hai u c vic Pt- p xi: Li-a mun n t chc hp cc n i biu, cn Ra-d-va-li-khin th n sp xp cng tc ca chi b thanh nin cng sn. Li-da hi a bc nh xe nga: - Th ra bc khng a thanh nin cm-x-mn hay sao? Bc ta ko ru v chm ri tr li: - Ni tht ra, ti chng c g phn i... Tui tr c th chi bi c. Din mt v kch hay lm mt ci g y. Chnh ti khi no c v kch vui g ng xem l ti rt thch xem. Lc u, chng ti cng tng l bn tr s hp nhau li lm ba lng nhng. Nhng khng, cu chuyn li ngc hn li. Ngi ta ni rng bn h rt nghim khc i vi nhng chuyn ru ch, du cn v li v cc chuyn chi bi by b khc. H li chm hc hnh. Ch phi ci h hay nho c Cha li v c khng khng i ly ci nh th lm cu lc b. Trong vic ny h tri hn i ri. V ci chuyn ny m cc c gi xem nhng ngi cm-x-mn chng ra g v ght cay ght ng bn h. Nhng ngoi chuyn y ra th c thi! Ch c mt iu lm ti thc mc l h ch kt np con nh cng kh, c nng hay bn nng thi. H khng cho con nh giu vo. Chic xe nga xung dc v trc ca trng hc. B c gc cng dn ging cho khch nm trong phng mnh, cn b th ra ng ngoi nh kho

Trang 248/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cha c kh. Li-a v Ra-d-va-li-khin va mi hi ngh v. Cuc hp ko di qu. Trong cn nh tranh, ti om om, Li-a tho giy ra, leo ln ging v ng thip ngay. Hai bn tay Rad-va-li-khin chm rt th bo vo ngi ch lm ch thc gic dy: hn nh gi tr, iu th no, chng cn phi ng g na. - Anh lm ci g th? - Kh ch, Li a, Li-a ni to th? Li-a hiu cho, ti nm tr mt mnh mt ging chn qu. Kh tht. Th Li-a, Li-a khng bit c g th hn l ng say nh cht ? - Bung tay ra v xo ngay khi ging ti lp tc, ct i u th ct! Li-a y tay ra. T xa nay, ch khng th no chu c ci ci kh ca Ra-d-va-li-khin. Lc ny ch mun ni vo mt Ra-d-va-li-khin mt iu g tht nhc v tht au cho hn. Nhng ch bun ng qu, nhm nghin mt li ngay. - C mu m lm g th? Lm nh l thng lu tr thc khng bng? Hay l c tt nghip trng dy con nh trm anh th phit ra y? C tng ti tin c nh th hay sao? Thi, ng c v vn na. Nu em gic ng th em hy cho lng anh c tha ri tha h ng. Cho l khng cn ni lm, hn mt ln na ri gh di, li ngi xung ging v t tay ln vai Li- a, lm y nh l hn lm ch hon ton ngi con gi. Li-a thc gic dy ngay, mng vo mt hn: - qu xo i ngay! Mai ti s k ht mi chuyn cho Pa-ven bit, ti ni tht y. Ra-d-va-li-khin nm ly tay Li-a v tc ti r vo tai: - Ti cc cn ci thng Pa-ven nh c; c cng li cng v ch, th no ti cng ng c vi c. Vt ln gia hai ngi trong giy lt. Tp nh im ng vang ln ting tt "bp" ri "bp" na... Rad- va-li-khin ln knh ra t. Trong ti Li-a chy vi n ca, y ca ra v chy ra ngoi sn. Ch ng li ngoi y, ngi tm nh trng, trong lng tc gin v k. Ra-d-va-li-khin tc ti qut ln: - Thi, i vo nh, ngu nh b. Ri hn dn ging ra mi hin v nm ng ngoi y. Cn Li-a, sau khi ci then ca li, cun mnh nm co trn ging. Sng hm sau, hai ngi ra v; ngi trn xe cnh c gi nh xe, Ra-d-va-li-khin ht ht iu thuc ny n iu khc. "Ci con b c khng th s n c ny c th em k ht chuyn vi Pa-ven tht y. Con b cng lm mm lm y! Th nh n p g cho cam. ng ny n xu nh ma. Phi lm lnh vi con b mi c khng th n phin mt. Pa-ven vn chng a g mnh". Ngh vy, Ra-d-va-li-khin bn li ngi bn Li-a. Hn lm ra b h thn, i mt c v nh su no; p a p ng thanh minh cu trc mu thun vi cu sau, hn t ra hn n nn hi hn

Trang 249/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ri. V Ra-d-va-li-khin t c mun: n u thn, Li-a ha s khng k li cu chuyn xy ra m qua vi ai c. * Cc chi on thanh nin cng sn ln lt ra i trong cc x bin khu. Cc ng ch y vin ca qun on thanh nin cng sn hin nhiu th gi v sc lc cho nhng mm non u tin ca phong tro cng sn. Pa-ven v Li-a P-l-vch sut c ngy cng tc cc lng vng . Ra- d-va-li-khin khng thch v x. Hn khng bit lm thn vi anh em thanh nin nng dn, khng c h tin v lm vic g cng hng. Cn Li-a v Pa-ven th khc hn, c hai u c mt tc phong lm vic gin d v t nhin. Li-a tp hp c cc ch em tr, kt bn v lin h cht ch vi h, lm cho ch em t nhin thch th vi sinh hot v cng tc ca on thanh nin cng sn. Trong khp qun, ton th anh em u bit Pa-ven. Tiu on tng qun hun th hai c mt ngn su trm thanh nin cha n lt gi nhp ng, vo hc tp qun s. Cha bao gi ting n gi li gi mt vi tr ln trong cng tc tuyn truyn nh l y, trong nhng ti lin hoan ca dn lng ngoi tri. Chic n gi lm Pa-ven thnh "bn c tri" ca mi ngi. i vi kh nhiu chng trai, con ng i n vi on thanh nin cng sn L-nin v i thng bt u bng ci n gi c sc thu ht m ngi, lc th li cun say sa v lm rung ng tri tim vi nhp iu y nhit huyt ca bi hnh qun, lc li du ngt v mn man bi nhng ln ngn no rut ca nhng bi dn ca U-c-ren. Ngi ta nghe ting n gi, ngi ta nghe c ngi chi n gi - trc kia anh l cng nhn, ngy nay l chnh y b i v "b th t hon" thanh nin cng sn. m iu ca n gi v nhng li ni chuyn ca ngi chnh y tr tui thm vo lng mi ngi, m i v ha nhp vi nhau. Nhng bi ht mi bt u vang ln trong cc thn xm; trong nhng tp nh tranh, by gi khng phi ch c c nhng tp Thnh thi v nhng sch dy on mng, m c c nhng loi sch khc ri. Cuc i ca bn bun lu tr nn gay go. i vi chng by gi khng phi ch c c nhng chin s bin phng mi l ng gm thi: chnh quyn X- vit tranh th c nhng bn tr, nhng ngi gip sc tch cc ca mnh. i khi, v bc ln mun t mnh tm c k th, nn cc chi on thanh nin cng sn bin thu vt qu phm vi ca h. V lc th Paven li tm cch g ra cho anh em. C mt hm, G-ri-st-ca Kh-r-vt-c, b th chi on thanh nin cng sn Pt-p-xi, mt tay mt xanh, nhanh nhn, rt hng say trong nhng cuc tho lun chng tn gio, c bo bng ngun tin ring ca anh l m nay s c chuyn hng lu ti nh tn ch my xay trong thn. Lp tc anh huy ng ton chi on thanh nin i. C chi on do G- ri-st-ca ng u, v trang bng khu sng tp v hai li l, ngay m y, thn trng n np trc ci my xay rnh con th d. n bin thy ca Cc chnh tr Nh nc bit tin v bn bun lu v phi mt n v n. m hm y, hai bn chm trn nhau v nh c tinh thn kin nhn sng sut ca cc chin s bin phng m cc on vin thanh nin khng b bn cht trong trn chm trn . Ngi ta ch tc v kh nhng chng trai m thi v cc cu b dn n giam mt lng bn cnh cch y bn cy s. Lc Pa-ven ang nh Ga-v-ri-lp. Sng hm sau, tiu on trng cho bit bn bo co va nhn c v vic trn, b th qun on Pa-ven lin phi nga i cu bn tr ca anh.

Trang 250/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ng ch i din Cc chnh tr Nh nc va ci va k li chuyn xy ra m qua cho Pa-ven nghe: - By gi chng ta lm th ny, ng ch Pa-ven . Cc ch y l nhng tay thanh nin can m y. Chng ti cng chng lm to chuyn vi h lm g. Nhng t nay v sau, h ng gim chn vo nhim v ca chng ti, th ng ch cn phi chnh cho h mt chp ra tr mi c. Ngi gc m ca nh giam. Mi mt chng thanh nin nhm dy, lng ta lng tng, chn nhc nhch m khng dm bc. ng ch i din Cc chnh tr Nh nc cha hai tay ra dng bt bnh: - y, ng ch xem. My ch c v ra thm chuyn cho nn ti bt buc phi gii my ch ln tnh thi. Nghe ni th, G-ri-st-ca rt i xc ng: - Tha ng ch Xa-kha-rp, chng ti c lm g by u? Chng ti mun phc v chnh quyn X- vit. T lu, chng ti t ngi theo di ci tn bun lu ri. Th m cc ng ch li tng giam chng ti nh th chng ti l th ph. G-ri-st-ca ti thn quay i. Pa-ven v Xa-kha-rp kh khn lm mi gi mi c v mt nghim ngh. Sau mt hi lm ra v phi iu nh vi nhau gng lm, hai ngi thi khng "chnh" ton thanh nin na. Xa-kha-rp ni vi Pa-ven: - Nu ng ch m bo cho cc ch y v ha vi chng ti l t nay v sau, cc ch khng i ra bin gii na, cn gip chng ti th gip bng cch khc, c th ti mi tha cho cc ch y. - c ti xin chu trch nhim v cc anh em y. Ti hy vng anh em s khng lm phin cho ti na. Th l c chi on thanh nin li ht vang trn ng tr v Pt-p-xi. Vic rc ri vn cha l ra. Cn tn ch my xay th sau t lu b bt qu tang. Ln ny, vic tm c n lm rt ng nguyn tc. Bn ch tri c sng giu sang trong nhng lng vng rng Mai-an Vin-la. Nhng tri p sung tc ca bn cu-lc cch nhau tng na cy s mt; nhng ta nh o thm nhng nh ph trng ging nh nhng n ly nh. Bn th ph An-t-nhc c bn cu-lc y cha chp. Tn quan hai c y ca Nga hong tp hp h hng b con n, lp thnh mt nhm gm by tn ph v bt u dng n khu sng ngn ca hn trn cc ng ng ln cn, lm mu nhiu ngi. Hn chng t g bn bun lu, nhng cng khng tha cc cn b X-vit qua li. Bn hn di ng rt nhanh. Hm nay, chng git cht hai x vin hp tc x trong thn, ngy mai, cch y hai mi cy s, thy hn tc v kh mt nhn vin bu in v mc ht ca anh tng ho, tng xu. An-t-nhc thi nhau vi tn ng nghip ca n l Goc-i; thng ny chng km g thng kia, c hai a lm mt kh nhiu thi gi ca dn qun v Cc chnh tr Nh nc ca lin qun. An- t-nhc m n tn ngoi vi th trn B-r-d- p.

Trang 251/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Cc ng ng vo th trn tr thnh nguy him. Kh m tm c c tn ph y; c khi no b dn b qu th hn chun sang bn kia bin gii, ngi rc y, ri nhng lc no ngi ta t tm nht n hn th hn li th u ra. Mi ln con th d nguy him v khng ti no bt c x ra cn chy mu th ng ch Li-xi-xn li mt phen cn mi tc ti. - Cn cho tn mt kip ny cn chng mnh n bao gi? Cui cng ri mnh n phi t tay tr n mi c. - Ting ng ch rt qua hai hm rng cn cht. C hai ln ng ch ch tch cng i vi Pa-ven v ba ng vin cng sn na ui theo vt chn cn mi ca tn ph. Song An-t-nhc i khi ri. Trn lin qun phi v B-r-d-p mt i chng ph, do anh chng Phi-la-tp rt din ch huy. V kiu cng, vnh vo nh mt con g trng mi ln, Phi-la-tp khng chp hnh ng iu lnh cng tc hin hnh vng bin gii, cho vic n trnh din vi ng ch ch tch l khng cn thit, nn c dn i ca mnh n thng mt lng bn cnh l X-ma-ki. n vo lc m, Phi-la-tp cho ng qun trong tp nh ngay u thn. Ton ngi l c v kh, hnh ng li rt b mt y, lm cho mt on vin thanh nin cng sn bn hng xm . Ngi on vin ny lin chy n bo cho ch tch X-vit thn. Ch tch X-vit thn khng hiu g v i ny, tng nhm y l bn ph, th l cho ngi on vin thanh nin i nga ha tc ln qun. S s sut ca Phi-la-tp sut na th lm toi mng rt nhiu ngi. Li-xi-xn ang m nghe tin c "ph", lin huy ng dn qun v mang theo chc ngi phi nga n Xma-ki. H chy thc vo tn sn, xung nga v nhy qua hng ro, tin vo nh. Ngi gc ng ngng ca b mt c bng sng ngn vo u ng ln xung nh ci b ri. Li-xi-xn ly vai hch mnh cnh ca bt tung ra, v ton ngi a vo gian nh le li nh sng yu t ca ngn n treo trn trn. Mt tay cm qu lu n vung ra sau ngi chc nm, tay kia lm lm khu sng ngn M-de, Li-xi-xn tht ln, mnh n ni lm rung c ca knh: - Gi tay hng, khng tao x tan xc chng bay ra by gi. Ch thiu mt giy na l ngi ca Li-xi-xn lia cho ton ngi cn ngi ng kia mt ln ma n. Nhng ci v ng s ca ngi lm lm cm lu n kia lm cho hng chc cnh tay gi cao ln. Mt lt sau, khi cc ngi trong i dit ph mc c c o ng b dn ra sn, Phi-la-tp nhn thy chic hun Chng nh trn o Li-xi-xn mi khi ru li. Li-xi-xn nh nc bt tc ti v pht bn ln, ging khinh b: - Tht l ngu! * Ting vang ca cch mng c vng n tn qun ny. Nhng trng n n hi ro trn cc chin ly Hm-bua vang ti. Bin gii khng cn yn tnh nh xa na. Ngi ta c bo, lng no nc mong i. Gi ca thng Mi t pha Ty thi li. qun on thanh nin, n gi n nh ma xin gia nhp Hng qun, lm qun ch nguyn. Pa-ven phi gii thch nhiu cho i biu cc chi on hiu chnh sch ca nc X-vit l chnh sch ha bnh, v hin nay th Nh nc X-vit khng c nh gy chin vi bt c mt nc lng ging no c. Nhng nhng li gii thch t tc dng lm. Ch nht no, nhng on vin thanh nin tt c cc chi on cng ko ti th trn, v hp ngay trong khu vn nh lo c o. Mt hm vo gia tra, ton chi on thanh nin Pt-p-xi ng mt, hng ng chnh t

Trang 252/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ko n ci sn rng trc tr s qun on. Pa-ven nhn qua ca s, trng thy, lin i ra thm. Mi mt ngi thanh nin do G-ri-st-ca dn u, ngi no cng i giy ng, eo bal to tng trn lng. H dng li trc ca. Pa-ven ngc nhin hi: - Chuyn g th, G-ri-st-ca? Nhng G-ri-st-ca nhy mt ra hiu v cng Pa- ven i vo trong nh. Khi Li-a, Ra-d-va-likhin v hai on vin thanh nin na xm quanh ly G-ri- st-ca th anh ny ng ca v cau i my nht li mt cch nghim ngh, gii thch rng: - Cc ng ch , y l ti lm bo ng din tp y m. Hm nay, ti c tuyn b vi nhng on vin chi on ti rng: qun c in xung, tt nhin l in ti mt: chin tranh vi bn t sn c bt u ri, v khng bao lu na s n ra chin tranh chng bn cha t Ba Lan. V th Mt-xc-va ra lnh: tt c on vin thanh nin cng sn u ra tin tuyn; cn ai s, c vit n xin, s cho nh. Ti ni vi h l khng c ni g v chin tranh c mi ngi mang theo mt ming bnh m v mt t m, ai khng c m th mang i my nhnh hnh hay nhnh ti, mt gi sau phi b mt tp hp sau lng. Chng ta s i ln qun v t qun ln lin qun nhn v kh. Chuyn c tc dng rt ln i vi anh em. H bt u hi vn ti nhiu lm, song ti ct t: khng c ni chuyn li thi g c. Ai i th i. Cn ai t chi th c vic vit n. i y l i tnh nguyn. Nghe ti ni xong, cc bn on vin ca ti ai v nh ny. Lc tim ti p mnh lm: nu khng ai n i c th sao? Nu vy ti ch cn cch gii tn chi on, cn mnh th b i ni khc. Ti ngi i gn thn v theo di. H n tng ngi mt. Mt vi ngi mt mi cn ngn nc mt, nhng b ngoi h lm ra v thn nhin. C mi ngi u n, khng mt ai b trn c. y, chi on Pt-p- xi nh th y! - G-rist-ca kt lun, ging rt phn, nm tay li hnh din p ln ngc. V khi Li-a bc mnh mng G-ri-st-ca nh tt nc th G-ri-st-ca nhn ch bng mt con mt ngc nhin khng hiu ra lm sao c. - Ch Li-a ni g l th ? Th hi Li-a, tp bo ng, cn c sng kin no hn na? C nh th th mi nhn ngi k c, nhn ai cng mi khi b lm. Mun c thm tc dng, ti cn mun a h ln lin qun na kia, nhng h u mt c ri. Thi cho h v. Song anh Pa-ven , th no anh cng nn ni chuyn vi h, c ch anh? Anh khng ni th cn ra th no na. C ni l lnh ng vin bi b ri, song danh d v quang vinh thuc v nhng ngi thanh nin anh dng nh h. Pa-ven t ln lin qun. Nhng chuyn i nh th thng mt n my ngy, m cng tc th cn ngy no cng c mt qun. Tri li, Ra-d-va-li-khin ng c dp l nhy tt ln th x ngay. V trang t u n chn, trong lng c nhng snh mnh vi mt trong nhng nhn vt ca Cu-p((Ph-mi-no Cu-p, tc gi M th k 19, vit nhiu tiu thuyt phiu lu mo him v nhng b lc ngi da Chu M) ), i du ngon nh th hn ta ly lm thch th lm. Hn tt vo rng, em sng ra bn vo n qu hoc bn vo con sc chy nhanh thon thot, chn khch qua ng no i mt mnh, hi ngi ta nh l d thm ta n hi cung: ng l ai, u n v i u. n gn th x, Ra-d-va-li-khin b sng trng giu xung lp rm trn xe nga, sng ngn th nht vo ti v c gi v bnh thng, i vo lin qun on thanh nin cng sn. - Th no, B-r-d-p cc anh c g mi khng?

Trang 253/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trong phng Ph--tp, b th ca lin qun on, ngi lc no cng ng. Ai cng tranh ni ly c. Phi bit lm vic trong hon cnh y th mi lm ni, mt lc nghe bn ngi ni, ng thi li vit v tr li cho mt ngi th nm. Ph--tp cn tr mng, song vo ng t 1919. Ch c ci thi sng gi y mi c th mi lm tui c kt np vo ng. Nghe cu hi ca Ph--tp, Ra-d-va-li-khin u oi p li: - Nhiu chuyn mi lm, khng th k ht c. Ti chy ngc chy xui sut t sng cho n tn ti khuya. Phi lp ht mi l hng hin nay, phi lm t u mi vic trn mt vng c s trng. Ti t chc c thm hai chi on mi na. Cc ng ch triu tp v y c vic g th? - V ni xong, hn lm ra b quan trng ngi xung gh bnh. ng ch C-rm-ski, trng ban kinh t, t ny gi ci mnh trn tp ti liu, nghe hn ni th ngng u ln nhn li: - Chng ti triu tp Pa-ven, ch khng triu tp anh. Ra-d-va-li-khin th phun ra mt ln khi thuc dy c. - Pa-ven khng thch n y, ti c phi vt v i li thay hn... C mt s b th lu c nh th y. Bn thn h chng mun ng xc lm g, ch y nhng con la nh hng ti i. Khi no Pa-ven i ra bin gii, th l li y hng hai ba tun. Ti li phi nai lng gnh ht mi vic cho hn. Ra-d-va-li-khin chng p m g, c mun t cho mi ngi bit l ra chnh hn mi thc ng lm b th qun on kia. Khi Ra-d-va-li-khin ra ri, ng ch Ph--tp ni thng vi cc ng ch trong chp y: - Ti thy chng a ci thng cha ny cht no c. Nhng cch lun lt xc xim thm him ca Ra- d-va-li-khin b phi ra nh sng mt cch tnh c. Mt hm, Li-xi-xn r vo nh ng ch Ph--tp nhn th t, cng vn. Thng h c ai qun ln l nhn lun th cho mi ngi khc. Ph--tp ni chuyn lu vi Li-xi-xn. Trong cu chuyn , Ra- d-va-li-khin b lt mt n. Khi tin ng ch ch tch qun ra v, Ph--tp dn : - Nhng d sao ng ch cng c cho Pa-ven ln y nh. Chng ti y vn cha quen bit ng ch y lm. - c. Nhng phi nh trc vi nhau mi c: cc ng ch ng nhm ly mt ca chng ti Pa- ven kia, nu ly, chng ti kin quyt phn i y. Nm y, bin gii, quc khnh thng Mi c hnh trong khng kh phn khi cha tng c. Pa- ven c bu lm ch tch ban t chc l k nim Cch mng thng Mi cc x bin gii. Sau cuc mt tinh Pt-p-xi, khi qun chng nm ngn ngi, gm nam n nng dn ba x ln cn hp li, xp hng trn mt cy s ri, bt u i v pha cc x bin gii. i u l i kn v tiu on qun hun, vi nhng l c tung bay. on biu tnh rt trt t v c t chc bt u tin hnh trn t x-vit, dc theo cc ct bin, tin v pha nhng thn x bin

Trang 254/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

gii ct lm i. Dn Ba Lan cha bao gi c trng thy cnh tng y. i trc hng qun l tiu on trng Ga-v-ri-lp v Pa-ven, c hai cng ci nga; pha sau hai ngi, ting kn ng rung ln nh sm ng, c bay Phn pht v nhng bi ht, nhng bi ht vang ln. Thanh nin nng dn mc ton qun o ngy hi. Nhng nhp ci ca cc c gi vang i xa, nghe nh ting rc rch ca mt dng thc bc; nt mt ngi ln th nghim tc, cc c gi th trnh trng. C dng sng ngi y c chy mi, n ni xa tt; b ca dng sng y l bin gii. Khng mt bn chn no ri khi mnh t X-vit, khng mt bc chn no chm vo ng phn gii nghim cm. Pa-ven ng ra bn, nhng cho thc ngi chy qua trc mt mnh. Bi ht ca thanh nin cng sn vang ln: "T rng Tai-ga n tn bin nc Anh Hng qun l hng mnh nht". ni tip bi ng ca ca n thanh nin: "Ka trn, i cao, Ch em th gt ang gt la vng. Cc chin s bin phng X-vit vui sng mm ci cho mng on biu tnh; nhng lnh gc Ba Lan th ng nhn, y v bi ri ht hong. Cuc tun hnh dc bin gii, tuy c bo trc cho b T lnh Ba Lan, vn lm cho pha bn kia lo lng. Nhng i tun tra ca hin binh tin tuyn hi h m b i sc so; mi ch gc tng ln gp nm, trong cc giao thng ho th b tr thm qun d b phng mi vic bt ng xy n. Nhng, on biu tnh ch tin bc trn t nc nh mnh, no nhit v vui v, ting ht vang dy khp khng trung. Trn mt m t, mt ngi lnh Ba Lan ng gc. on ngi i u bc, tin gn li. m iu u tin mt bi hnh khc ct ting bay ln. Ngi lnh Ba Lan trt sng khi vai t xung chn, ng nghim. Pa-ven nghe r ting h: "Cng x mun nm!". Trng i mt ca ngi lnh thy ng l chnh anh ta va h khu hiu . Pa-ven nhn anh ta khng chp mt, nhn anh ta ht sc nhit tnh. y l mt ngi bn! Di vt o lnh, tri tim anh ta ang p ha nhp vi on du hnh. V Pa- ven kh p li bng ting Ba Lan: - Cho ng ch! Ngi lnh gc ng li ng sau. Anh ta nhng bc cho on ngi, sng vn dng nguyn nh c. Pa-ven nhiu ln ngoi c li nhn ci bng b nh en en . Kia li mt ngi Ba Lan khc na. Ru mp bc lm m. Hai con mt nhn khng ng trng di di di vnh m kn ca chic m "lin bang". Pa-ven trong u vn cn mang mng li ni ca ngi lnh Ba Lan trc m anh va nghe, lin ni trc nh l ni thm vi mnh bng ting Ba Lan : - Cho ng ch. Khng c ting p li. Ga-v-ri-lp mm ci. Ga-v-ri-lp hiu ht chuyn. Anh ni:

Trang 255/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Cu tham qu, Pa-ven ! Ngoi nhng lnh b binh thng, y cn c c bn hin binh i chn na kia. Cu khng thy ci lon hnh ch V trn tay o hn ? y l mt thng hin binh. (Lon ch V thng thu trn tay o bn qun nhn quc ghi cng trng v nin hn ti ng ca chng) on u ca on ngi t trn ni ko v pha lng b bin gii ct i. Na lng bn Xvit chun b n tip mt cch long trng. C thn X-vit u tp hp gn cu bin gii, trn b dng sng con. Trai, gi trong lng ng thnh hng ro hai bn v ng. Bn na thn pha Ba Lan, mi cc nh, mi cc qun u y kn nhng ngi tro ln chm ch nhn xem nhng vic ang xy ra bn kia sng. Nng dn xm li trn ngng ca cc nh v dc cc hng ro. Khi on biu tnh tin vo dy hng ro ngi kia th i nhc c bi ca "Quc t . Trn bc din n va lm vi, trang hong bng l cy lp thanh nin mi tc cn xanh v nhng c gi u bc, c nhng din vn cm ng. Pa-ven cng ln ni chuyn bng ting U-c-ren, ting m ca anh. Nhng li ni ca anh bay vt qua bin gii v nhng ngi ng bn kia b sng cng nghe c r. bn kia, chng n quyt khng cho bi ni ny lm bc chy lng ngi. i ba-tui ca hin binh bt u phi nga i khp lng, ly roi nga qut ui nhn dn vo trong nh. Ting sng n t lt qua cc mi nh. ng s tr nn vng tanh. m thanh nin b n xua chy, tt xung khi cc mi nh. T pha bn b X-vit, nhn dn nhn sang thy th u cau my. Mt ng lo chn cu c cc thanh nin bc ln din n. Lng si sc cm gin, ng lo ni bng mt ging cm ng : - Kh tht! Cc con hy nhn xem! Ngy trc, chng ta cng tng b qun chng n nh p nh vy ri. Nhng by gi, trong lng chng cn ai thy cnh chnh quyn dng roi nga nh mt nng dn bao gi. Chng ta tiu dit c ht i bn a ch qu tc v ci roi da nn trn lng chng ta cng ht i lun. Cc con hy gi gn chnh quyn mi ny cho vng, cc con . Lo gi ri, lo chng bit ni chuyn. Nhng lo mun ni nhiu lm. Di ch Nga hong, sut i chng ta phi chu vt v cay ng nh thn con b ko xe, cho nn by gi nhn thy cnh vn cn ang tip tc bn kia, tht au lng!... - Ni n y ng lo gi bn tay xng xu vy sang pha con sng v bt u khc hu hu ln, tht ch c cc tr em v cc c gi mi khc nh vy. G-ri-st-ca ln tip li c gi. Nghe bi ni y cm hn ca G-ri-st-ca, Ga-v-ri-lp quay nga li nhn xem bn kia b sng c k no ng ghi nhng li ni ca G-ri-st-ca khng. Nhng b sng bn kia vng v, ngay c ngi lnh gc cnh cu cng b gi v ri. Ga-v-ri-lp ni a: - Th th chc chng c cng hm phn i gi n Ban dn y ngoi giao ca ta u. Vo mt m ma thu vo cui thng Mi Mt, tn ph An-t-nhc v by a b h ca n phi ngng lm mu ngi trn cc ng n qua li. Ci n ch si m n d m ci ca mt tn ch tri giu c Mai-an Vin-la. Cc ng vin vng Kh-r-lin-ski bm rit v tm c chng trong m ci. Mm cc m n b lm iu truyn ci tin nhng tay khch y s n d m ci tn ch tri. Trong nhy mt, c mi hai ng vin ca chi b hp li, ai c th kh gii g th mang

Trang 256/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

th ny. H i xe nga n thn Mai-an Vin-la, cn ngi lin lc ha tc th phi nga nh bay v B-r-d- p. n Xi-ma-ki th ng ch lin lc tm c i ca Phi-la-tp. Phi-la-tp dn qun ca mnh phi nc kiu ui theo du chn cn mi ca ch. Cc ng vin Kh-r-lin-ski vy ly thn Mai-an, v cuc ni chuyn bng sng n gia h vi bn ph An-t- nhc th l bt u. An-t-nhc cng bn th h np vo mt chi nh bn v c th bn bt c ai sa vo tm sng ca chng. Hn mun liu sc th m ng mu chy, song cc chin s Kh-r-linski sau khi bn cht mt thng ph, dn c bn chng chui vo chi nh tr li. Nhiu phen Ant-nhc cng b hm vo ng cng nh th. Nhng ln no hn cng thot thn v s: th pho v m ti gip cho hn thot. C th ln ny na, hn cng quyt chy thot v cc chin s cng x mt i hai ngi trong cuc chin u. Nhng ang lc , Phi-la-tp va kp n tip vin. An-t-nhc hiu rng hn b kp cht ri v ln ny khng li no thot. n t trong cc ca s chi nh pht ra cho n tn sng, nhng tng sng th ngi ta bt c hn. C by thng chng thng no chu hng phc c. Vic tiu dit ci ch si phi hy sinh mt bn mng ngi. Chi on tr tui thanh nin cng sn Kh- r-lin-ski hin ba ngi trong s bn lit s . * Tiu on Pa-ven b gi i tham gia cuc din tp ma thu ca cc n v a phng. Tiu on bt u hnh qun t sng sm, i sut mt ngy di ma ro, vt bn mi cy s, ti mt mi n doanh tri ca s on a phng. Tiu on trng Gu- xp v chnh y hnh qun bng nga. Tm trm thanh nin va n tri ln ra ng. B tham mu s on a phng triu tp tiu on ny qu chm: sng mai bt u din tp ri. Tiu on mi dn ra trn thao trng duyt. Mt chc th c nhiu k binh t tham mu s on phi n. Tiu on mc qun phc v mang sng ri th trng nh l thay hnh i dng hn. C Gu-xp ln Pa- ven b ra nhiu sc lc v thi gi rn luyn tiu on ca mnh, cho nn n tham gia din tp lng bnh tnh khng lo lng. Khi cuc duyt chnh thc xong v tiu on t r ti vn ng v lp i hnh ca mnh, th c mt ngi trong cp ch huy, mt bnh trai nhng ph m, li hi Pa-ven bng mt ging xng: - Ti sao ng ch li i nga? Ch huy v chnh y ca mt tiu on tng qun hun khng c c nga. Ti ra lnh ng ch cho nga vo chung, din tp ton phi i t ht. Pa-ven bit rng nu anh xung nga th khng th no tham gia cuc din tp c: chn anh khng th i b c ly mt cy s. Lm th no gii thch iu cho chng cng t nhng ngu x, mnh buc y nhng dy lng thng ny? - Khng i nga, ti khng th tham gia din tp c. - Ti sao? Bit l khng th gii thch cch no khc, Pa-ven tr li mt cch gn ln: - Chn ti b sng. Ti khng th chy v i b trong mt tun c. Hn na, ti khng bit ng ch l ai. - Ti l tham mu trng trung on ca anh, y l mt iu ti ni vi anh. Cn iu th hai l mt ln na ti ra lnh cho anh xung nga, cn nu anh l ngi c thng tt m vn trong b i th y khng phi l li ca ti.

Trang 257/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven c cm tng nh b roi qut vo mt. Anh qut mnh roi vo con nga, nhng bn tay chc ca Gu-xp gi anh li. My pht qua, trong ngi Pa-ven c hai th tnh cm u tranh vi nhau: c khng chu c v kin tnh. Song Pa-ven ngy nay khng cn l cu lnh Hng qun ngy trc khng h do d chy t n v ny sang n v khc. Pa- ven by gi l chnh y ca mt tiu on, tiu on ang ng sp hng sau anh. Cch x s ca anh s nu mt gng chp hnh k lut nh th no cho c n v? Bi v anh hun luyn gio dc tiu on mnh c phi v ci thng cha bng nhng ny u! Anh b chn ra khi bn p, t trn nga tt xung v c bm bng chu au n gh gm trong cc khp xng, anh i v ch ng ca anh, sn bn phi tiu on. Lin tip trong nhiu ngy, tri nng p khng ch vo u c. Cuc din tp gn xong. n ngy th nm th cuc din tp tin hnh quanh th trn S-p-tp-ca. y l a im din tp cui cng. Tiu on B-r-d-p nhn nhim v t pha lng C-li-men-t-vch tin cng chim lnh nh ga. Pa-ven thng tho vng ny qu i ri, anh ch cho Gu-xp bit ht cc ng ngch ra vo. Tiu on chia lm hai, khng cho "k ch" bit, i vng mt ng sn lun vo tung thm v tht to nhng ting "hoan h" ri p vo nh ga. Nhng ngi trng ti din tp u cng nhn y tht l mt trn nh rt c. Nh ga b cc chin s B-r-d-p chim lnh, cn tiu on gi nh ga th sau khi b "thit hi" nm mi Phn trm s qun, rt lui vo rng. Pa-ven ch huy mt na tiu on. Cng vi i i trng v chnh tr vin i i ba ng gia ng ph, anh ra lnh cho b tr tuyn x kch. Mt chin s Hng qun chy n va th va bo co: - Bo co chnh y. Tiu on trng hi l cc ch ng xe la v ng xe hi gp nhau c cc chin s sng my chim lnh cha? Ban gim kho din tp s n ng y. Pa-ven v mt i i trng ti ch hai ng xe la v xe hi gp nhau. Ban ch huy trung on hp mt c y. Ngi ta khen Gu-xp kho ch huy trn nh thnh cng. Cc i biu ca tiu on b thua day chn ngng nghu v cng khng bun ni nng bo cha g na. - y khng phi cng lao ca ti, m chnh l cng ng ch Pa-ven ngi a phng y, ch huy chng ti nn mi nh c nh th. Tham mu trng cho nga st li gn Pa-ven v ni ging ch giu: - t ra ng ch c th chy c rt c, ng ch . Cn lc trc ng ch i nga th chc l din thi, c phi khng? Hn nh ni g thm na, nhng ci nhn ca Pa- ven lm hn dng ngay li v ng tng hng. Khi ban ch huy trung on i ri, Pa-ven kh hi Gu-xp: - Cu c bit thng cha y tn l g khng? Gu-xp v vai Pa-ven:

Trang 258/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Thi cu ng n ci thng khn y lm g Tn hn u l Tru-gia-nin. Hnh nh thi trc hn l mt tn chun y ca qun i c th phi. Ngy hm y, Pa-ven my ln c nh ra xem ci tn y anh nghe c u ri, song mi vn khng ti no nh c. Cuc din tp xong. Sau khi c giy chng nhn thnh tch din tp xut sc, tiu on li ko v B-r-d-p. Pa-ven thn th b au nh, em nga gi nh A-r-chom, ri v ch m ngh hai ngy. Sut hai ngy, ngy no Pa-ven cng ng mi hai ting ng h. n ngy th ba, anh n xng u my tm A-r-chom. Trong ta nh kho u my m khi en s ny, Pa-ven thy hnh nh c v chnh nh mnh: anh th ht mt cch say sa mi khi than. Ci khung cnh ny y, quen thuc t tm b, c mt sc mnh quyn r anh mnh lit. Chnh ni y, anh ln ln. Anh c cm tng nh thi gian qua mnh mt i mt ci g rt yu rt qu. Bao nhiu thng tri rng r, anh khng c nghe ting r ca ci tu. Gi y, cnh thn thuc ny ca nh my thu ht tm hn anh th t l v th lp my in, y nh mt ngi thy th sau mt thi gian xa bin, lng bi hi xc ng mi ln c trng thy khong nc bic bao la. Phi mt lc lu Pa-ven mi nn c bi hi. Chuyn vi A-r-chom, Pa-ven ni t. Anh nhn thy mt np rn mi hin ra trn trn A-r-chom. A-r-chom lm vic cu di ng. Anh c thm mt a con na. R rng cuc sng ca anh gay go vt v. A-r-chom khng ni g n cnh nh, song ch nhn anh cng r cnh nh anh nh th no. Anh em cng lm vic vi nhau trong hai ting ng h ri chia tay nhau. n ch hai ng xe la v xe hi gp nhau, Pa-ven dng nga li v nhn nh ga mt hi lu, ri qut nga nh bay dc theo con ng i v pha rng. ng rng by gi khng cn nguy him i vi ngi qua li na. Nhng ngi bn-s-vch tiu dit ht tt c bn ph ln nh ri, t ht so huyt ca chng. B con cc thn xm bt u c sng yn n. Pa-ven phi nga n B-r-d-p vo khong gn tra. Li-a vui sng ra tn thm tr s qun on n anh. - Anh v y ! Vng anh, chng ti bt u thy bun ri - V Li-a khoc vai Pa-ven cng i vo nh. Pa-ven va ci o ca-pt va hi: - Ra-d-va-li-khin u? Li-a p li, c mt v g khng thch: - Chng bit anh y i u. , ti nh ra ri. Sng nay, anh ta ni l anh ta i n trng hc ln lp bi khoa hc x hi thay anh. Anh ta bo: "y l nhim v trc tip ca ti, ch khng phi ca Pa-ven". Chuyn y lm Pa-ven ngc nhin mt cch kh chu. Chng bao gi anh thy a Ra-d-va-likhin c. Pa-ven bc mnh ngh thm: "Ci th y li n trng by tr g y!". - Thi c, ch k xem nh c chuyn g hay khng no? Ch c n G-ru-sp-ca khng? Th no cng vic ra sao?

Trang 259/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Li-a k ht mi chuyn cho Pa-ven nghe. Pa-ven nhoi ra i-vng, dui hai chn mi nh cho mt. - Ngy hm kia va kt np Ra-ki-chi-na lm ng vin d b. Th l chi b Pt-p-xi ca chng ta c tng cng hn. Ra-ki-chi-na l mt n thanh nin tt, ti rt thch c y. Anh c thy khng, trong m gio vin bt u c chuyn, mt s by gi hon ton i hn vi chng ta. i khi bui ti nh Li-xi-xn, ba ngi : Li-xi-xn, Pa-ven v ng ch b th mi ca ng y, khu L-xi-cp, ngi quanh ci bn ln, ni chuyn cho n tn khuya. Ca vo phng ng ng kn. A-nht-ca l v li-xi-xn ang ng, cn ba ngi ang ngi quanh bn cm ci trn mt cun sch nh. Ch ban m, Li-xi-xn mi c thi gi hc tp. Nhng ngy Pa-ven nng thn tr v, bun ru nhn thy Li-xi-cp v Li-xi-xn hc b xa mnh ri. Mt tin bun t Pt-p-xi n : m qua khng bit c bn no git cht mt G-ri-st-ca. c tin y, Pa-ven qun c chn vn cn b au nhi. Ch my pht sau anh chy n chung nga ca y ban. Gin nh in, anh vi thng yn nga v ly roi da thc hai hng nga, chy nh bay v pha bin thy. Trong cn nh rng ca X-vit lng, G-ri-st-ca nm trn chic bn kt l xanh, ngi anh ph l c X-vit. Trc khi chnh quyn n, khng ai c li gn thi hi anh ; ngoi ngng ca c mt chin s bin phng ca Hng qun v mt on vin thanh nin cng sn ng canh. Pa-ven i vo nh, li gn bn, cun l c ln : G-ri-st-ca nm khng ng, gc u vo vai, mt anh ti nht, hai mt m to cn ghi su cn giy gia trc khi mt. Gy anh b mt th v kh g nhn m, ngi ta ly mt cnh thng ph ln vt thng . B G-ri-st-ca trc l mt ngi i cho tn ch my say, sau tr thnh y vin ca Ban dn cy ngho v hy sinh cho cch mng. Bn tay k no phm vo G-ri-st-ca, vo ngi thanh nin ny, vo a con mt ca b m ga Kh-r-vt-c ny ? Con b git, b c au n ng vt ra t. Hng xm n n cn sn sc b c na sng na cht ; con b cht i, em theo nhng iu b mt v ci cht ca mnh. Ci cht ca G-ri-st-ca lm chn ng c x. R rng l G-ri-st-ca, ngi ph trch tr tui ca thanh nin cng sn v ngi bo v quyn li cho anh ch em c nng ny, c nhiu bn hn l th trong thn x. Xc ng v ci cht ca ngi ng ch, Ra-ki-chi-na a ln khc phng ring. V khi Pa-ven n, ch cng chng ngng u ln na. Pa-ven nng n t mnh xung gh, hi Ra-ki-chi-na : - Ra-ki-chi-na ngh th no ? Ai git G-ri-st-ca ? - Cn ai ngoi bn ch my say na ? V G-ri-st-ca l ci gai trc mt i vi nhng qun bun lu y. Hai x n a m G-ri-st-ca. Pa-ven n c tiu on ca anh ti. Ton th t chc on thanh nin c s n tin bit ngi ng ch ca mnh. Ga-vi-r-lp cho dn hai trm ri

Trang 260/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

chin s ca i i bin phng bng sng ng trc tr s X-vit thn. Theo iu nhc bun vnh bit, ngi ta chuyn quan ti ph mu c n t trn khu t o sn trong m huyt, cnh nhng m cc chin s du kch bn-s- vch hy sinh trong thi ni chin. Mu ca G-ri-st-ca tht cht thm na hng ng nhng ngi m lc sng anh sut i em ton sc ra bnh vc. Thanh nin bn c nng ha ht lng ng h chi on thanh nin. Tt c nhng ngi ln pht biu u cm phn v cng, i kt ti t hnh bn git ngi, i phi tm ra c bn chng v x ngay y, trc nm m ny, mi ngi u c trng thng vo mt k th. Sng vang ba lot vnh bit ngi bn chin u v nhng cnh thng ph ln nm m mi. Ngay ti hm y, chi on c ngi b th mi: Ra-ki-chi- na. Trm bin thu ca Cc chnh tr Nh nc bo tin cho Pa-ven bit l ngoi y di c hnh tung ca l git ngi. Mt tun sau, cuc i hi ln th hai ca X-vit qun hp ti nh ht a phng. Li-xi-xn, v mt nghim ngh, trnh trng bt u bn bo co. - Tha cc ng ch! Ti sung sng c th bo co vi i hi rng mt nm qua, tt c chng ta c gng rt ln. Chng ta cng c vng mnh chnh quyn X-vit trong qun, dit n tn gc bn ph v trc c tn r bn bun lu. Nhng t chc vng mnh ca bn c nng trong cc x ln ln, nhng t chc thanh nin cng sn ng ln gp mi ln, nhng t chc ng c m rng. m mu ngc u dy gn y ca bn ph nng Ptp-xi m ng ch G-ri-st-ca ca chng ta l nn nhn, m mu cng b khm ph. Bn th phm git ngi l tn ch my xay v con r hn, c hai u b bt. Ngy sp ti, ta n tnh s ti y x bn chng. Rt nhiu on i biu x n gp vn phng X-vit v yu cu i hi ra quyt ngh i x t bn ph khng b git ngi... C phng hp rung ln nhng ting h vang: - ng h ngh ! K th ca chnh quyn X- vit phi cht! C bng Li-a hin ra ca nch. Ch ly ngn tay ra hiu gi Pa-ven. Ngoi hnh lang, Li-a a cho Pa-ven mt b th c du "Cn". Pa-ven bc ra: "Gi Qun on thanh nin cng sn qun B-r- d-p. Sao gi ng y qun. Ban thng v Tnh on ra quyt ngh iu ng ng ch Pa-ven t qun v tnh giao mt cng tc ph trch ca on". Pa-ven t bit qun m anh tng cng tc trong mt nm nay. Trong cuc hp va qua, ng y qun tho lun hai vn : Th nht l cng nhn ng ch Pa-ven lm ng vin chnh thc ng cng sn; th hai, sau khi cho ng ch t chc b th qun on thanh nin cng sn ri th nhn xt v phm cht ca ng ch y. Li-xi-xn v Li-a sit cht tay Pa-ven, sit n au v m ly anh thn thit. Khi con nga Paven ci ri khi sn nh bc ra ng ci th mi khu sng ngn bn ln tri cho bit.

Trang 261/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 5
Chic tu in lao ln ph Phun-c-c-lp-scai- a, u my r hung hng. Tu dng li trc nh ht. Mt ton thanh nin t trn tu bc xung v xe in li tip tc chy ln ph trn. Pan-c-ra-tp gic nhng ng ch i chm pha sau: - Nhanh chn ln cc cu. Tr t ui i ri. n ca nh ht, -cu-nhp ui kp Pan-c-ra-tp. - Cu cn nh khng, Pan-c-ra-tp. Trc y ba nm, chng mnh cng i n y nh th ny. Lc thng u-ba-va cng "nhm i lp th thuyn" tr v vi chng ta. Ba ti y vui lm. Th m hm nay chng mnh li n chong nhau vi u-ba-va. Mi ngi u cha giy chng minh cho ban kim sot ng ngoi ca phng hp xem, ri i vo phng. Lc Pan-c-ra-tp mi tr li -cu-nhp: - chuyn vi thng u-ba-va li ti din ch ny y. Ngi ta "sut" ng ni chuyn. H phi ngi vo nhng ch gn ngay y v phin hp bui ti ca hi ngh bt u ri. Trn din n, mt bng ph n. Pan-c-ra-tp ly tay thch vo sn -cu-nhp th tho: - Va ng gi. Cu ngi yn m nghe xem m v cu ni g. - ...Chng ta mt nhiu sc lc vo cuc tranh lun ny, iu ng. Song, ngc li, anh ch em thanh nin tham gia tranh lun hc tp c nhiu. Chng ta rt h d thy trong t chc ca chng ta nhng bn theo phe t-rt-skt b p mt mt. Chng khng th than trch rng ngi ta khng cho chng ni ht, trnh by y nhng quan im ca chng. Thc t tri ngc hn th. quyn t do hnh ng m chng ta cho php chng, chng li dng quyn t do vi phm nghim trng v rt nhiu ln k lut ca ng. Ni n y, Ta-li-a tc si ngi ln, mt m tc xa xung mt lm ch vng. Ch ht u mt ci, a m tc v pha sau: - Chng ta c nghe nhiu ng ch i biu cc qun, ng ch no cng ni n nhng phng php m bn T-rt-skt dng. Trong cuc hi ngh ny, bn h c c i biu n kh ng. Cc qun c cho h giy chng nhn ln y, ln hi ngh ng thnh ph ny mt ln na, h c trnh by kin ca h. Nu bn h n y m cm nh hn th iu khng phi l li chng ta. B tht bi thm hi cc qun v cc chi b cng m mt cho h mt cht no ri. By gi y, ngay t trn din n ny, h cng thy kh m pht biu v lp li nhng iu va mi hm qua hc cn nhai nhi ni. T gc rp bn phi, c ging xc xc ngt li Ta-li-a:

Trang 262/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- n lc ni, bn ny s ni. Ta-li-a quay li: - Th th ln ngay din n ny ni i, u-ba-va. Chng ti sn sng nghe anh ni. u-ba-va nhn ch bng cp mt nng n v bc tc mm mi li: - n lc ni, chng ti s ni! - Hn tr li li v sc nh n ngay s tht bi cay ng ca hn hm qua qun hn , ni mi ngi u bit hn. C ting n o chy khp phng hp. Pan-c-ra- tp khng nn c na: - Sao, cc anh nh ph ng ln na ? u-ba-va nhn ra ting Pan-c-ra-tp, nhng khng quay li, ch cn cht mi v ci u xung. Ta-li-a tip tc: - Chnh u-ba-va c th l mt trong nhng v d rt r v cch bn t-rt-skt vi phm k lut ng nh th no. u-ba-va l mt cn b c ca on thanh nin cng sn, nhiu ng ch bit, c bit l cc ng ch qun kh. u-ba-va hin nay l mt sinh vin Trng i hc cng sn Khc-cp, th m tt c chng ta u bit rng u-ba-va cng vi Sum-ski c mt y ba tun nay. V sao ang gia thi k bn hc nht h li n y? Khng c qun no m bn h khng n din thuyt. Tht ra, trong nhng ngy gn y, Sum-ski cng bt u tnh li. Ai gi h n y? Ngoi h ra, trong chng ta cn c nhiu Phn t t-rt-skt t cc t chc khc n. Tt c bn chng trc y c lc lm cng tc vng ny v by gi li n y khu ln ngn la xung t trong ni b ng. T chc ng c bit hin nay h n u khng? Tt l khng. Hi ngh ch i nhng Phn t t-rt-skt ln pht biu nhn nhng sai lm ca chng. Ta-li-a nh m ng cho chng nhn, v nhng li ca ch khng phi l nhng li t din n ni xung m nh l trong mt cuc ni chuyn gia nhng ng ch vi nhau: - Cc ng ch chc cn nh, cch y ba nm, cng trong nh ht ny, u-ba-va cng "nhm i lp th thuyn" c tr v vi chng ta. Cc ng ch hy nh li nhng li ca u-ba-va: "Chng ti s khng bao gi ngn c ca ng tut khi tay chng ti na" v cha c ba nm th u-ba-va b ri ngn c . Phi, ti qu quyt rng b ri ri. V nhng li ca u-ba-va va ni, "n lc ni, chng ti s ni", t ra rng anh ta v nhng k cng t tng trt-skt vi anh ta s cn bc xa hn na. T nhng hng gh sau cng c ting vang ln: - cho Tp-ta ni v ci phong v biu xem, anh ta l nh kh tng hc ca bn h y. ( Trong cuc u tranh chng ng, bn t-rt-skt gi thanh nin l ci "phong v biu ca ng" nnh thanh nin hng li cun h theo chng chng li ng) C ting ngi qu nng gin ni ln. - Thi, ng c a na!

Trang 263/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- cho h tr li xem h c chu ngng cuc u tranh chng ng hay khng? - cho h ni xem ai tho ra bn tuyn ngn chng ng? Lng cm phn cng tng ln. Ch tch phin hp lc chung hi lu. Li ni ca Ta-li-a b chm trong ting n o. Nhng, mt lt sau th ting n o nh ging bo du i, v phng hp li nghe ting Ta-li-a: - Chng ti c nhn c th ca cc ng ch chng ta t cc a phng ln cn: cc ng ch tuyn b ng h chng ta v iu cng c v chng ta. Ti xin php c mt on trong mt bc th. y l th ca n-ga I-u-nh-r-va. Nhiu ngi c mt y bit n ng ch y. Hin nay, n-ga ph trch phng t chc ca Lin qun on thanh nin cng sn. Ta-li-a rt trong tp giy ra mt l th, xem lt qua mt lt ri c: "Cng tc thc t u gc li ht; bn ngy ri, ton th ban thng v u xung cc qun: bn t- rt-skt m rng mt cuc u tranh gay gt cha tng c. Hm qua xy ra mt chuyn lm c t chc u cm phn. Sau khi khng ginh c a s trong bt c mt chi b no thnh ph, bn i lp quyt nh tp trung lc lng khai chin trong chi b ca dn y qun s lin qun. Chi b ny cn gm cc ng vin cng sn trong ban k hoch v cc cn b gio dc. Trong chi b c bn mi hai ngi, nhng tt c bn t-rt-skt u tp trung y. Chng ti cha tng nghe nhng bi din thuyt no m li chng ng ra mt nh nhng bi chng ni trong cuc hp y. Mt trong nhng tn i biu ca dn y qun s ln pht biu v tuyn b trng ra rng: "Nu b my ca ng khng chu hng th chng ti s dng sc mnh b gy n". Bn i lp v tay hoan nghnh li tuyn b y. Lc by gi, Paven ln pht biu v ni: "Sao cc ng ch l nhng ng vin ca ng m li c th v tay hoan nghnh ci thng pht-xt y c?". Bn chng khng cho Pa-ven ni tip, chng x y gh m , go tht om sm. Cm phn trc hnh ng lu manh u cng ca chng, cc ng vin trong chi b yu cu cho Pa-ven ni ht. Song, khi Pa-ven va ct ting th chng li ph. Pa-ven tht vo mt chng: "Ci th dn ch ca chng bay mi p ch! Mc, tao c ni. Lc c nhiu a x li tm ly Pa-ven v nh y anh ra khi din n. Chng hnh ng rt d man. Pa-ven giy ra c v vn tip tc ni nhng bn chng li li anh ra hu trng v y anh qua ca nch nm xung cu thang. Mt tn trong l khn nn nh anh chy mu mt. Hu ht chi b u b hp. Chuyn xy ra y m mt cho nhiu ngi..." Ta-li-a c xong bc th, ri khi din n. * hai thng nay, ng ch X-gan ph trch cng tc tuyn hun ca Tnh y. Ngi trn bn ch tch on, cnh T-ca-rp, ng ch chm ch lng nghe nhng li tham lun ca cc i biu hi ngh. Ch mi c nhng thanh nin trong on thanh nin cng sn ln pht biu. Xgan ngh thm: "My nm qua, h trng thnh tht!". ng ch ni vi T-ca-rp: "Trng pho hy cn cha dng n y, th m bn i lp b ngt ri. Ch lc lng thanh nin thi cng qut ti bi l t-rt-skt".

Trang 264/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Tp-ta nhy ln din n. Ting x xo phn i; mt trn ci ngn ni ln ch giu hn. Tpta quay mt li pha ch tch on, nh phn i thi ca hi ngh i vi hn, nhng trong phng tr nn im lng ri. Hn tun ra mt mch: - y c ngi gi ti l nh kh tng hc. Nh th l cc ng ch mit th nhng quan im chnh tr ca ti y, cc ng ch a s . ( Trong cuc u tranh chng ng, bn t-rt-skt b thiu s nn chng gi ng vin ca ng l phi a s.) C phng hp ci ln t li hn ni. Tp-ta bi ri quay li pha ch tch on, ly tay ch phng hp: - D cc ngi c ci, ti vn ni mt ln na rng thanh nin l ci phong v biu. L-nin nhiu ln vit nh th. Phng hp bng im ngay. T nhng hng gh, c ting a ln: - L-nin vit th no? Tp-ta hng ln: - Khi chun b cuc khi ngha thng Mi, L-nin ra ch th tp hp lp thanh nin cng nhn kin quyt cch mng li, v trang cho h v phi h cng vi lnh thy n nhng ch xung yu nht. Cc ngi c mun, ti xin c on y cho m nghe. Ti c ghi ht nhng on trch li L-nin ghi trong s tay y. Ri hn bt u lc cp. - Bit c ri, khng cn c na. - Th L-nin cn vit nhng g v vn thng nht? - V vn k lut ca ng? - C ch no L-nin li em thanh nin i lp vi lp ng ch gi khng? Tp-ta lng tng lin ni sang vn khc: - Ta-li-a va ri c bc th ca n-ga. Chng ti khng th tr li v mt vi trng hp khng bnh thng xy ra trong cuc tranh lun c. Sv-tai-p ngi cnh Sum-ski bc tc cu nhu: - Tht l lm y t thng khn cn hn lm thy thng di. Sum-ski cng kh p li: - , ci thng ngc ny n lm chng ta b ngp cht ngm mt. Tp-ta vn ni nheo nho nh khoan vo tai ngi ta: - Nu cc ngi t chc ra phi a s, th chng ti cng c quyn t chc ra phi thiu s. Mt trn bo cm phn ni ln trong phng hp. Ting phn i gin d nh ma ti tp

Trang 265/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

chong vo u hn lm Tp-ta inh tai nhc c. - Th no? Li din li chuyn bn-s-vch v men-s-vch ? ( Trong cuc u tranh bo v ng li cch mng, L-nin c a s ng h, bn chng Lnin b thiu s. Do c tn "bn-s-vch" l ngi phi a s v "men-s-vch" l ngi phi thiu s) - ng cng sn Nga khng phi l ngh vin u nh! - Chng n lm y t khng cng cho bn men- s-vch t Mi-a-sni-cp cho n Mc-tp. Tp-ta vng hai tay ln khng, nh l k nh trn ra bi, ri ni lin thong: - Phi, cn phi c t do t chc cc nhm. Nu khng th khi chng ti khng ng kin vi cc ngi, chng ti lm sao c th u tranh bo v nhng quan im ca chng ti chng li phi a s c t chc, c k lut gn b nhau ca cc ngi c? Ting ch giu ni ln khp phng hp. Pan-c- ra-tp ng dy la ln: - cho hn ta ni ht. Bit c cng hay. Tp- ta x ra nhng iu m bn khc cn giu. Im lng tr li. Tp-ta hiu rng mnh qu . Cha phi l lc cho ra ci khon . ngh ca hn i lc ng v khi kt lun th hn li tun ra mt m li ri tm vo phng hp: - Tt nhin l cc ngi c th khai tr v y chng ti vo mt x. Chuyn y bt u ri. Ngi ta loi ti ra khi tnh on thanh nin cng sn. Khng can g. Ri s bit chn l v ai. V hn t trn din n bc xung phng hp. u ba-va nhn c mnh giy ca Sv-tai-p: "u ba-va, cu ln pht biu ngay i. Tht ra, cu cng chng xoay chuyn c tnh th u. S tht bi ca chng ta s s ra ri. Nhng cn phi ni cha li nhng li pht biu ca Tp-ta. N tht l mt thng ba hoa, cha ngc". u-ba-va xin ln pht biu. Ngi ta lin cho hn ni ngay. Khi hn bc ln sn khu, khng kh im lng cng thng trm ly phng hp. u-ba-va cm thy lnh ngi trong khng kh im lng rt thng thng trc khi c ngi ni, ci lnh ngi ca k b c lp. Hn khng cn mu hng ca nhng ln ln ni cc chi b na. Mi mt ngy, ngn la li nht i, v by gi y, hn nh mt ng ci ang chy b gii nc ch cn bc ln mt ln kh kht ln lt: khi y chnh l bnh t i m yu ca hn khi b chm nc, v s tht bi qu r rng ca bn hn, v sc phn i kin quyt ca cc bn c, khi y cn l thi ngoan c ca hn khng chu nhn sai lm ca mnh. Hn nh c th pht i, cm u bc, tuy bit rng thi ch lm hn cng xa thm a s. Hn ni ging khn khn nhng rnh rt: - Ti yu cu ng ngt li ti v dng nhng li bt b uy hip ti. Ti mun trnh by mt cch y quan im ca chng ti tuy bit trc rng c trnh by cng v ch, v cc ngi l a s.

Trang 266/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hn va ni dt li, phng hp m m ln nh c mt qu lu n n. Ting la nh bo tp xung u u-ba-va. Ngi ta mng, ngi ta chi nh roi nga qut vo mt hn! - Tht nhc nh! - o bn chia r! - Thi im i ! Trt bn nh ri! Ting ci ch giu theo u-ba-va, khi hn t trn sn khu bc xung, v ting ci git hn. Nu ngi ta gin d tc ti mng hn th hn cn thy d chu hn. Nhng ng ny ngi ta ci ch giu hn nh ch giu mt ca s ht lc iu, ri tng hng ng tr ra. Ch tch tuyn b. - Sum-ski ln pht biu kin. Sum-ski ng dy: - Ti xin thi pht biu. T nhng hng gh sau vang ln ging ca Pan-c-ra-tp: - Xin ni ! Nghe ting, u-ba-va hiu ngay tm trng ca Pan-c-ra-tp. Ch khi no c ai xc phm n anh kch lit th ngi cng nhn khun vc mi ni ging nh vy. u-ba-va a mt tc ti nhn theo bng dng cao cao hi g ca Pan-c-ra-tp ang ro bc ln din n. u-ba-va m lo. Hn bit trc nhng iu Pan-c-ra-tp s ni. Hn sc nh n cuc gp mt hm qua X-l-men-ca vi cc bn c. Cng i vi hn c Sv-tai-p v Sum-ski. Hp mt nh T-ca- rp. c Pan-c-ra-tp, -cu-nhp, Ta-li-a, V- ln-xp, Dl-np, Sta-r-v-rp, c-chu-khin. Trong cuc ni chuyn thn mt, cc bn c mun thuyt phc u-ba-va t b nhm i lp. Nhng u- ba- va lm thinh nh cm nh ic trc c gng ca anh ch em mun khi phc li s thng nht trong ni b. Gia lc tho lun ang hng th u-ba-va cng vi Sv-tai-p b ra v, t r thi khng chu cng nhn sai lm. Sum-ski li. V by gi Sum- ski t chi khng pht ngn. u-ba-va cm gin ngh thm: "Tht l mt tn tr thc nhu nhc. ng l n b bn thuc cho ri!". Trong cuc u tranh quyt lit ny, u-ba-va mt ht cc bn thn. trng i hc cng sn, hn ct t tnh bn lu i vi Gic-ki: trong cuc hp hiu ng y, Gic-ki kch lit chng li li tuyn b ca "bn mi su Phn t t-rt-skt". Cng v sau, khi s phn ha mi ngy mt tr nn su sc, u-ba-va cch mt, khng chuyn tr g vi Gic-ki na. Nhiu ln, u-ba-va thy Gic-ki n nh mnh thm An-na. An-na B-khac l v u-ba- va, ly nhau mt nm nay. Hai ngi u bung ring. u-ba-va cho rng nhng quan h gay go gia mnh v An-na l ngi khng ng quan im vi hn, cng ngy cng tr nn trm trng hn ln, v mt l na l Gic-ki hay n thm An-na. Khng phi v chuyn ghen tung, nhng thy An-na thn vi Gic-ki l ngi m u-ba-va khng mun ni nng chuyn tr g na th hn m ra tc ti. u- ba-va ni vi An-na iu . Hai ngi ci nhau kch lit v quan h hai bn li cng cng thng thNm. u ba-va n y cng chng ni g cho An-na bit c.

Trang 267/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Nhng li ca Pan-c-ra-tp lm t qung lung ngh thong qua nhanh trong u c u-bava: - Cc ng ch! - Pan-c-ra-tp ni rnh rt my ting bng mt ging chc nch. Anh bc ln din n v ng ngay cnh dy n sn khu: - Cc ng ch ! Trong sut chn ngy chng ta nghe tham lun ca cc i biu phi i lp. Ti ni thng ra rng: nhng li pht biu ca h khng phi l li ca nhng chin hu, nhng chin s cch mng, nhng ngi bn cng giai cp v cng chin u ca chng ta. Nhng li pht biu y ca h l nhng li ca bn th ch khng i tri chung, nhng li on cu, nhng li vu khng. Phi, chnh l nhng li ca bn vu khng, cc ng ch ! Bn chng mu nh vu cho nhng ngi bn-s-vch chng ta l nhng k thi hnh ch "di cui" trong ng, vu cho chng ta l nhng ngi phn bi quyn li ca giai cp v ca cch mng. i ng u t nht, i ng c th thch nht ca ng ta, i v qun gi dn gm nhng ngi bn-svch quang vinh, lp ngi rn luyn v gio dc nn ng cng sn Nga, lp ngi tng b nn chuyn ch ca Nga hong y a iu ng trong cc nh t, lp ngi ng u l ng ch L-nin, tin hnh cuc u tranh quyt lit chng ch ngh men-s-vch quc t v tn T-rt-skit. Lp ngi b bn i lp m mu gi l nhng i biu ca ch ngha quan liu trong ng! Cn ai c th ni c nhng li , nu khng phi l k th ca chng ta? ng v b my ca ng li khng phi l mt khi thng nht hay sao? Ti xin li cc ng ch, m mu ca h ging m mu ca bn no? Nu c nhng k y cc chin s tr ca Hng qun chng li ch huy v chnh y ca mnh, chng li b tham mu, ngay c gia lc i qun ang b ch bao vy bn pha, nu c nhng k hnh ng nh th, th chng ta gi bn chng l hng ngi g? y nh, hm nay ti cn l th ngui, vy th theo kin ca bn trt-skt, ti c th c xem l mt ngi "trung thc", nhng nu mai ti tr thnh b th ng y th lp tc ti l "thng quan liu", l mt tn "th li" ri! Cc ng ch , tht l qui g? Trong nhm i lp ni ln chng ch ngha quan liu, i dn ch, c nhng nhn vt nh Tpta, l k cch y khng lu b cch chc v bnh quan liu, nh Sv-tai-p m mi ngi X-l-men-ca u bit ci th "dn ch" ca anh ta, hay l A-pha-na-xi-p m Tnh y trit chc ba ln v anh ta quen thi ch tay nm ngn v hnh ng c on trong qun P-n-ski. S tht hin nhin l tt c nhng bn b ng p cho, lin kt li vi nhau trong cuc u tranh chng ng. V "ch ngha bn-s-vch" ca T-rt- skit, th c cho cc chin s bn-s-vch gi ni cho m nghe. Cn thit phi cho thanh nin bit ci lch s ca T-rt-skit u tranh chng nhng ngi bn- s-vch, bit nhng hnh ng nhy ht t phe ny sang phe khc ca hn. Cuc u tranh chng bn i lp cng tht cht hng ng chng ta, lm cho trnh thanh nin ta mnh thm v mt t tng, v mt l lun. Trong cuc u tranh chng nhng khuynh hng tiu t sn, ng bn-s-vch v on thanh nin cng sn li c rn luyn thm mt ln na. Nhng tn gy hoang mang in r ca phe i lp tin on l chng ta s ph sn hon ton v kinh t v v chnh tr. Tng lai s nh gi li tin on ng gi my xu. Bn chng i phi ui nhng ng ch gi ca chng ta, chng hn nh bc T-ca-rp tr v vi bn th, cn ch ca nhng ng ch th thay bng ci "phong v biu" long c, vo loi nh u-ba-va l k cho rng u tranh chng ng l mt th g anh hng lm. Khng i no, cc ng ch . Khng i no chng ta lm nh vy. Cc ng ch gi s c lp ngi mi ln thay th, nhng lp ngi y khng phi l bn ngi mi lc ng gp kh khn li hm h tin cng d di vo ng li ca ng. Chng ta s khng cho php k no ph hoi s thng nht ca ng v i ca chng ta. Khng th no chia r c i v

Trang 268/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

qun gi v i v qun tr. Trong cuc u tranh khng iu ha chng nhng khuynh hng tiu t sn, di ngn c ca L-nin, chng ta nht nh thng. Pan-c-ra-tp ri khi din n. Anh c v tay hoan h si ni. * Ngy hm sau c mi hai ngi hp mt nh Tp-ta. u-ba-va ni: - Hm nay mnh v Sum-ski i Khc-cp. y chng mnh khng cn vic g lm na. Cc cu gng sc gi vng, ng phn tn. By gi chng ta ch cn nc i tnh hnh bin chuyn. Tt nhin, Hi ngh ton quc s ln n bn mnh. Nhng nh n p chng mnh ngay th mnh thy th l sm qu. Phi a s quyt nh cn kim tra thm chng ta trong cng tc. Hin thi, nu u tranh cng khai, nht l sau Hi ngh ton quc, th l lm mnh b bt ra khi ng mt, iu k hoch hnh ng ca ta khng mun nh th. Gi cng kh d on c v sau s ra sao. Mnh thy cng khng cn g ni thm na. V u-ba-va ng dy, chc i. Sta-r-v-rp ngi gy, mi mng, cng ng ln. Ging Sta-r-v-rp va hi ngng, va ni lp: - u-ba-va , mnh vn khng hiu cu. Sao, ngh quyt ca hi ngh, chng ta khng bt buc phi phc tng hay sao? Sv-tai-p ct t li Sta-r-v-rp: - Theo iu l th l bt buc, nu khng th ngi ta s thu mt th ng vin ca cu. Cn chng ta th s xem xem gi thi chiu no che chiu y. By gi th hy gii tn. Tp-ta ngi khng yn trn gh, ca quy mt cch nng ny. Sum-ski mt ti, nhn nh, hai mt qung thm v nhng m mt ng, ngi ca s gm mng tay. Nghe nhng li cui cng ca Sv-tai-p, Sum- ski t nhin tc gin, thi cn mng tay, quay li ni vi mi ngi, ging m m: - Mnh phn i ci li tnh ton nh vy. Ring kin c nhn mnh cho rng ngh quyt ca hi ngh i vi chng mnh l bt buc. Chng mnh bo v nhng quan im ca chng mnh, nhng hi ngh quyt nh, chng mnh phi phc tng. Sta-r-v-rp nhn Sum-ski t tn thnh v ni lu ru: - Mnh cng nh ni th. u-ba-va nhn chng chc vo Sum-ski v ni rt gia hai hm rng, c ma mai: - m. Sum-ski nhy pht xung. - u ba-va, cu ni ging g y? Mnh ni thng ra rng nhng li ni ca cu y mnh xa cu v bt buc mnh phi xt li quan im trc y ca mnh.

Trang 269/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

u-ba-va gi tay gt i mt cch khinh b: - Cu rt cuc ch cn c cch y thi. i m n nn t hi i, hy cn cha mun u. Ri u-ba-va bt tay Tp-ta v nhng ngi khc, cho h ra v. c mt lt, Sum-ski v Sta-r-v-rp cng i ra. * Nm mt nghn chn trm hai mi bn bt u bng mt trn rt ct rut. Tri thng Ging, gi rt cm cm trn t nc ngp tuyt ph, v sut c na thng v cui, bo tuyt v nhng trn cung phong rt ln tng t ko di. ng xe la Ty Nam, tuyt ph chn ly ng st. Ngi ta u tranh chng cn gin d ca thin nhin. Chn vt bng thp ca nhng my qut tuyt thc su vo nhng ng tuyt trng dn ng cho xe la chy. Bng gi v bo tuyt lm t tung nhng ng dy in bo ph bng. Trn mi hai ng dy ch cn lm vic c c ba: ng in bo t u sang n v hai ng dy trc tip vi trung ng. Trong phng in tn ca ga S-p-tp-ca 1, ba ci my "Moc" khng ngng ting tch t, mt th ting ch c tai quen ngh nghe mi hiu. Nhng c in bo vin tr tui, t lc vo ngh n gi dch bng ch in tng cng cha qu hai mi cy s. Trong khi th ngi ng nghip gi ca cc c lm n hai trm cy s v bt u sang trm th ba ri. ng c in khng nh cc c khng phi nhn trn vt v, khng phi c c cu on nhng ch kh. ng nghe ting tch t ca my v ghi ngay ch n ni tip ch kia ra t giy chp in in sn. Tai ng nhn c: "Ton th ng bo, ton th ng bo, ton th ng bo" Tay ghi, ng gi in bo vin ngh bng: "Chc li thm mt thng tri na v cuc u tranh gt tuyt chn ng. Ngoi kia, bo lc nm tng nm tuyt vo ca knh. ng in bo vin gi c cm tng nh c ai g vo ca knh. ng quay u ra v mi ngm trong giy lt nhng gn bng in ln ca knh nhng nt v vui mt. Bn tay con ngi khng th no khc nn bc chm tinh vi c nhiu cnh l k l mun hnh mun v nh th c. ng gi mi ngm cnh y nn ng tr qun nghe ting my truyn v khi cp mt ca ng quay li khng nhn ca s na, ng cm bng ch ln tay c nhng ch t ny b qua. My truyn: "Ngy hai mi mt thng Ging, lc su gi nm mi pht"... Ngi in bo vin ghi li rt nhanh hng ch va c. Ri ng b bng ch xung, ly tay chng u, bt u nghe: "Hm qua ti Gor-ki t trn"... ng gi thong th ghi li. Trong i ng, c bit bao nhiu tin vui, tin bun tai ng tng nghe. ng l ngi u tin bit ni au kh v nim vui ca ngi khc. T lu, ng thi khng i su lm g vo ngha ca nhng cu vn tt, ri rc; tai ng nghe v tay ng nh ci my vit ln giy, khng h ngh n ni dung ni g.

Trang 270/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

By gi, chc l c ai cht, v ngi ta bo tin bun cho ngi thn. ng qun mt u bc in: "Ton th ng bo, ton th ng bo, ton th ng bo". Ci my ku tch tch: "V--la--i-m-i-a-I-l-i-t-s. V ng gi phin m ra ting vit nhng ting g tch t ca chic ba nh y. ng vn ngi yn bnh tnh, ngi hi mt - "Chc l c ngi no l V- la-i-mia I-lt-s va cht u y - ng gi s vit nhng ch bo tin au n cho ngi thn ca h; ngi nhn s thn thc v au thng v tht vng. Song i vi ng, chuyn y chng c g lin quan n c, ng ch l ngi chng kin dng dng thi. My in truyn nhng ci chm, nhng ci gch, ri li nhng ci chm, nhng ci gch, v t nhng du hiu quen thuc y, ng gi vit ra ch u tin a ln bng. y l ch "L". Ri ng ghi tip sang ch th hai, ch "E", bn cnh, ng nn nt ch "N", gch i gch li nt cho gia ngay sau ng thm ch "I" v sau , tay ng nh my ghi tip ch cui cng, ch "N". Ci my dng li mt lt v trong mt Phn mi giy ng h, ng gi tr mt nhn vo ch ng va vit xong: "L-NIN". My li tip tc g, nhng ngh ca ng gi in bo b ci tn thn thuc lm ch li tr li suy ngh v ci tn L-nin. ng nhn li mt ln na ch cui cng: "L-NIN. Sao?... Lnin?... Nhn quan ca ng di vo ton vn bc in. ng nhn t giy mt hi v, trong ba mi hai nm lm vic, y l ln u tin ng khng th no tin iu mnh vit. ng a mt c nhng dng ch n ba ln xem c tht l mnh ghi ng th hay khng; song nhng ch y vn c nhc li mt cch ngang ngnh: "V- la-i-mia I-lt-s L-nin t trn. ng gi nhy pht xung, nng bng in xon c li y ln v nhn chng chc. on bng di hai thc khng nh iu m ng khng c th tin c! ng quay li pha cc bn ng nghip ca mnh, mt xanh nht i. H u nghe ting ku kinh hong ca ng: - L nin mt ri! ( Nguyn vn bc in nhn c l: " t trn V-la-di-mia I-lt- s L-nin". Li ni ca ng php Nga nh th cho nn thot nghe my ch trn, ng in bo vin vn cha ng y chnh l L-nin t trn.) Tin ci tang ln y t phng in bo qua ca ln m toang, v nhanh nh cn gi lc, truyn n nh ga, ha ln vo trn bo tuyt, quay cung trn cc ng i, trn cc ng ba v nh mt lung hi lnh but, la vo mt bn ca bc st m h ca kho u my. Mt u tu ng trn rnh cha th nht: i tiu tu ang cha chic u tu . C gi Plen- tp-ski t cho mnh chui vo rnh ngay di gm chic u tu v ch cho anh em th ngui nhng b phn b d, b hng. Bc B-ru-gic ang cng vi A-r-chom dn bng ci v bc bnh xe. Bc gi thi st ra l trn e, lt i lt li cho A-r-chom nn ba. Bc B-ru-gic gi i trong my nm gn y. Nhng th thch m bc tri in su trn trn bc. Tc bc hai bn thi dng nhum bc, lng bc cng i, hai mt bc trng su vo nh cha y bng chiu tn. C bng ngi thong qua k h sng ca ca xng u my ri b chm ngay vo bng ti nh nhem. Ting p st lm t ting ku u tin ca ngi y nhng khi ngi a tin y chy ti m cng nhn ang lm vic trn chic u tu th A-r-chom ang ging ba ln, khng p ba xung na.

Trang 271/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Cc ng ch! L-nin mt ri! Chic ba t t ri thng, tay A-r-chom h ba xung sn xi-mng khng mt ting ng. - Anh ni ci g th? - Tay A-r-chom nh nhng gng km nm cht ly ci o ti da cu ca ngi va em tin kinh hong kia n. V ngi kia, mnh y tuyt bm, th hn hn, nhc li, nhng ln ny ging nghn ngo, nc n: - Phi, cc ng ch , L-nin t trn... V chnh v ln ny, ngi y khng ku ln na, A-r-chom mi hiu s tht gh gm xy ra v nhn mt ngi bo tin, nhn ra l ng ch b th ng b. T trong rnh, anh em cng nhn b ln, im lng nghe tin v ci cht ca ngi m ton th gii u bit ting. ngoi ca, mt chic u my rc ci r ln lm mi ngi rng mnh. C ting r na u nh ga p li ri ting th ba... Trong ting ku mnh v bi thm ca nhng dp ci tu, c ln c ting tht vt cao, x tri x t ca ci my ci nh my in, nghe nh ting tri ph n tung ln. Tt c nhng ting y b t trong ting ci ng lanh lnh ca chic u my p hiu ch "S" chuyn tu tc hnh sp sa ln ng i Ki-p. ng ch nhn vin Cc chnh tr Nh nc git ny mnh v ngc nhin: ngi th my chuyn xe tc hnh Ba Lan "S-p-tp-ca - Vc-sa-va", sau khi bit nguyn nhn ting ci bo ng, lng tai nghe n mt pht, ri t t gi tay v ko dy xch nh m np ci tu ra. Anh cng nhn y hiu rng y l ln ko ci cui cng ca anh, anh s khng cn c lm trn chuyn tu ny na, nhng bn tay anh khng th ri dy ci c. V ting ci r trn u tu anh li lm cho nhng giao thng vin v bn ngoi giao Ba Lan s hi ng dy khi cc gh i-vng mm trong cc ngn ca toa. Cc ca m toang, ngi n n ko vo y xng u my nh ga. Khi ta nh rng ln cht nch ngi, trong khng kh im lng au n ca tang chung, bt ln nhng li ni u tin, li ni ca ngi ng vin bn-s-vch gi, ng ch Sa-ra-b-rin, b th ng y S-p-tp-ca: - Cc ng ch! Lnh t ca v sn ton th gii, ng ch L-nin mt. ng ch mt i, tn tht ca ng ta khng ly g hn gn c. Ngi sng lp ra ng bn-s-vch, Ngi gio dc ng tinh thn u tranh khng tha hip trc qun th... Ngi hm nay khng cn na... Lnh t ca ng ta v ca giai cp mt i, ci cht ca Ngi gi vo hng ng ca ng nhng ngi con u t nht ca giai cp v sn. m nhc c bi mc nim, hng trm con ngi ng b m, v A-r-chom cm thy nghn ngo trong c i vai khe run ln. Mi lm nm nay, gi anh mi khc l mt. Tng dy ca cu lc b cng nhn ng st dng nh khng chu ni sc x y ca khi ngi. Ngoi kia, tuyt ri but gi. i cy thng rm cnh li ca i vo bm y tuyt v tuyt ng thnh bng nh ra nh kim tua ta. Th m trong phng th ngt ngt v hi nng gi ca l si v hi th ca su trm con ngi tha thit mun c tham d l truy iu do

Trang 272/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ng b t chc. Trong phng hp khng c ting n o, khng c ting tr chuyn nh mi khi hi hp. au bun lm nhng ging ni khn i; ngi ta kh ni, v trong hng trm cp mt u l v ngn ng v thng tic au n. Dng nh y l tp hp c on thy th ca mt con tu b sng cn bin c cp i mt ngi cm li dy dn kinh nghim ca mnh. Nhng y vin ca ban thng v ng y cng lng l ngi vo gh ch tch on. ng ch b th Xi r-tn-c t t cm ci chung v lc rt nh, ri t ngay xung bn. Th cng ri. Im lng nng tru lng ngi dn dn chim ly c gian phng. Va c xong din vn truy iu, ng ch Xi-r- tn-c ng dy ni. Vn ng ch nu ln tht l khc hn l thng trong mt bui l truy iu, vy m nghe ng ch ni, khng ai ly lm ngc nhin c. ng ch Xi-r-tn-c ni nh th ny: "Ba mi by ng ch cng nhn ngh chng ta trong bui hp ny xt n xin gia nhp ng ca cc ng ch y. V Xi-r-tn-c c to: "Knh gi ng b ng cng sn bn-s-vch ca nh ga S-p-tp-ca, khu vc ng st Tynam. Lnh t mt i, ci cht ca Ngi gi chng ti n gia nhp i ng nhng ngi bns-vch Chng ti mong c thm tra l lch ngay trong cuc hp hm nay v c kt np vo ng ca L-nin. Sau nhng hng ch vn tt y c hai ct ch k. Xi-r-tn-c c tn nhng ch k y, sau mi tn li dng li my giy mi ngi c mt c th nh ly nhng tn m h u bit c: - P-len-tp-xki Sta-nhi-lp, th my xe la, ba mi su nm lm ngh. Ting xn xao tn thnh lan khp phng hp. - A-r-chom Ca-r-sa-ghin, th ngui, mi by nm lm ngh. - B-ru-gic Gia-kha-r th my xe la, hai mi mt nm lm ngh. Cng c, cng nghe thy ting x xo bn tn ni ln trong phng. Xi-r-tn-c ng cnh bn c tip tc c tn ny k tip tn khc. Phng hp lng nghe tn nhng ngi cng nhn con nh th gc ca ngnh ng st. Ai ny u im bt khi ngi k tn u tin xin vo ng i gn li bn. K li lch s i mnh, c gi P-len-tp-ski c th no khng xc ng c? - ...Cc ng ch, ti bit ni g hn na by gi? Cuc i ngi th trong ch c c th no, ai m chng bit. Sng th sng y nh n l m tui gi cht i th cht cng cht kh. Ti xin th thc rng khi Cch mng n, ti t cho mnh gi lo ri. Gnh gia nh nng tru hai vai nn ti b l dp i con ng vo ng. Tuy trong u tranh, ti khng bao gi lm li

Trang 273/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cho k th, song ti tht t tham gia vo cuc chin u. Nm 1905, khi lm cc xng ti Vc-sa-va, ti cng c chn trong y ban bi cng v cng i theo vi cc anh em bn-s-vch. Hi by gi ti cn tr, trong lng hng hi. Nhng thi, nhc li chuyn c lm g? L-nin mt i, lng ti au xt. Mt Ngi l mi mi t y anh em ta mt mt ngi bn, mt ngi bnh vc giai cp chng ta. V by gi ti khng cn ni c rng ti gi ! . . . Thi anh em khc ln ni hay hn ti, ti khng phi l ngi n ni. Ti ch ni chc mt iu rng: con ng nhng ngi bn-s-vch i l con ng ca ti v khng th khc c. Ci u bc ca ngi th my gi lc mt cch qu quyt v di i my xm, mt c nhn phng hp, vng vng thng thn, khng chp, nh ch i quyt nh chung ca mi ngi. Khng ai gi tay phn i vic kt np c gi thp b, tc hoa rm y vo ng. Khi ng y ngh qun chng ngoi ng cho kin th ai cng tn thnh. C gi P-len-tp-ski ri din n tr v ch, t nay l mt ng vin cng sn ri. Mi ngi d l hm nay u hiu gi pht ny c mt ci g khc thng. Ch c th my va ng ni lc ny by gi hin ra bng dng s ca A-r-chom. Ngi th ngui ngng ngng khng bit giu hai cnh tay di i u, v trong bn tay chic m c bt tai. Chic o ti lng cu mn gu h khuy, c o va-r nh binh mu xm ci khuy ng cn thn lm cho hnh dng anh nghim chnh, trnh trng. A-r-chom quay mt li pha phng hp v thong nhn ra khun mt ph n quen thuc: y l Ga-li-na, ngi con gi bc th , ngi trong m th xng khu. Trong n ci y khoan th ca ch, c chiu khuyn khch ng tnh v cn c mt ci g cha ni ht na n trn ln mi. Ngi th ngui nghe ting Xi-r-tn-c nhc: - ng ch A-r-chom, bo co vi hi ngh l lch ca ng ch i! Bt u ni tht l kh. A-r-chom khng quen ni cc cuc hp ln. Mi by gi anh mi cm thy mt i ngi lm lng kh nhc chng cht bao nhiu ngh trong u ni ra th m kh tht. Kh tm ra li m ni, li cm ng na, lm sao m ni c. Cha bao gi anh thy mnh nh hm nay. Anh nhn thy rt r cuc i mnh n mt ch ngot hn hoi y anh sp sa bc ln mt bc cui cng, c bc ln nh th th cuc i kh khan cn cc ca anh mi m p ln c v mi c ngha. - M ti c bn ngi con . . . A-r-chom bt u. Trong phng im phng phc. Su trm con ngi chm ch nghe li t thut ca anh th cao ln mi khom khom, mt np di lp lng my en rm. - M ti i nu bp. Cn cha ti th no ti khng nh r na: ti ch bit hai ngi n vi nhau khng hp. Cha ti hay ru ch qu chn. M ti lm n vt v nui ngn y ming n. Bn ch tr cho m ti bn rp mt thng vi cm nui; ly c bn ng rp m ti phi nai lng ra lm t sng bnh mt n ti mt. Ti hy cn may, thu b c i hc trng s hc c hai nm bit c, bit vit. Nhng nm ti ln mi th nh ht go, khng cn cch no khc, m ti phi a ti vo hc vic nh mt lo th kha. ba nm khng mt ng cng, ch c cm nui... Lo ch - ngi c - tn l Phc- st. Hn khng mun nhn ti vo lm, bo ti cn b qu. Nhng ti l mt a b sc lc, m ti ni tng cho ti thm hai tui na. Ti vi hn c ba nm. Hn chng dy g ngh c m ch sai vt v bt chy i mua

Trang 274/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ru vt-ca cho hn: hn ta nghin ru, nc bao nhiu cng khng va. Ngi ta sai ti i xch than, khing st. . . M ch bin ti thnh thng hu ca m: no i b cho m, no l i gt khoai cho m. Ai cng ti c, lm lc t nhin v c c quen chn l . H m ch bc mnh ci g l c li ti ra v vo mt. H thng chng say ru l m bc dc vi c mi ngi. M nh mt ln, m nh hai ln. Ti b i. Nhng bit i u? Bit ku ai? Nh m th xa n bn mi dm, m trn nh cng khng yn c. . . xng cng chng hn g. Em m ch lm vng lm tng y. Ci thng khn nn y thch hnh h ti. Hn bo: "My cm cc kia a cho tao". V hn ch xung t, ch vo mt gc gn l rn. Ti vo y ly cc st. Cc st y va hn va nung, mi rt ra khi l. Cc st nm en en trn t nhng m tay vo l bng chy tht li xng. Ti b au tht ln. Cn hn th ph ra ci khoi tr. Ti khng th chu c ni t ngc y, nn b v vi m. M cng khng bit a vo u, li dn n thng c y, dc ng m ti khc mi. Lm c hai nm th chng cng bt u dy ngh bp bm cho, nhng vn c tip tc nh p. Ti li b trn i n Sta-r-cng-stan-tinp, xin vo lm mt nh hng bn tht v chu kh chu nhc y co ra rut ln n mt nm ri tri. Thng ch nh bc nng mt c nghip v qut ca chng ti bn thng lng, khng tr ly mt ho, ri b i ng no mt. Th l ti li ra khi ci x y. Ln tu xung Gi-m-rin-ca i tm vic lm. May c mt bc th xng kho thng cm tnh cnh ca ti. Bc y bit ti bp bm t ngh th ngui, bn nhn ti lm chu v xin vic vi lo ch. Trng mt, n cho ti mi by tui v do c vo lm ph th ngui. Ti lm xng ta y c chn nm ri. Cuc i qua ca ti l nh th. Cn v cuc i hin ti th cc ng ch u bit c ri. A-r-chom ly m thm m hi trn v trt ra mt hi th di. Anh thy phi ni iu ct yu nht, kh ni nht, khng cn i ai hi, phi ni ngay. V cau my li, anh k tip: - Mi ngi c th hi rng: ti sao ti khng vo ng bn-s-vch ngay t khi bng n: Hi th th ti bit tr li th no? Ti cha gi g cho cam, th m mi n by gi ti mi nhn ra ng i. Ti khng giu gim g c. Phi, chng ti b l dp i vo con ng y. ng l chng ti phi gic ng t ci nm 1918, do bi cng chng c y. Hi , ng ch lnh thy Giu-kh-rai ni chuyn vi chng ti nhiu ln. Th m mi n nm 1920 ti mi cm sng i b i. Ht nh nhau, nm ht bn trng xung Hc Hi ri th li v nh. Ti lp gia nh, sinh con ci... C li hi vo vic nh. Nhng gi y, ng ch L-nin ca chng ta mt i v ng ra li ku gi, ti nhn li cuc i ti v ti hiu rng i ti thiu mt mt ci g. Bo v chnh quyn X-vit cng cha . Tt c chng ta phi hng ng li ku gi, chng ta phi ng tm hip lc m b li ch trng ca ng ch L-nin, chnh quyn X vit ca chng ta vng mnh nh mt ni thp. Chng ta phi tr thnh nhng ng vin bn-s- vch v ng chnh tht l ng ca chng ta ! A-r-chom lng tng v cch ni khng quen ca mnh. Anh kt thc li pht biu mt cch gin d, nhng tht l chn thnh. Ni xong, anh thy nh trt c gnh nng trn vai, anh ng thng ngi ln, i ch anh em hi li. Xi-r-tn-c ph tan khng kh im lng: - C ai mun cht vn g khng? Hng ngi ca quy, nhng khng ai ln ting ngay. Mt bc th t l ngi en nh c sng, va ri u my xe la i thng n y d l ngay, nghe hi th p li bng ging qu

Trang 275/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

quyt: - Cn cht vn lm g na? Chng ta li cn khng bit ng ch hay sao. Pht cho ng ch y ci th ng vin i thi. Bc th rn Ghi-li-a-ca ngi thm thp, mt ln v nng v c ngh cng thng, ging ni khn khn, run run: - Tay nh th chng bao gi xung dc c, mt ng ch vng y. Cho biu quyt i thi, ng ch Xi r-tn-c ! nhng hng cui, ch cc on vin thanh nin cng sn ngi, c mt ngi ng dy, trong bng ti khng r l ai. Ngi y ni: - ngh ng ch A-r-chom cho bit ti sao ng ch li qu dnh cht vi rung t? C s nng thn ca ng ch c lm ng ch xa ri t tng v sn khng? Trong phng hi c ting x xo, khng tn thnh cu hi . C ting phn i. - Ni cho gin d ! y khng phi lc ni ch... Song A-r-chom tr li ri: - Khng sao c, cc ng ch ! ng ch va ri ni l ti qu dnh cht vi rung t. ng ch y ni ng y. Tht vy, nhng c iu l ti khng v th m mt c thc giai cp ca ngi th u. K t ngy hm nay, ti xin dt khot. Ti s cng gia nh dn n gn s u my, nh th chc con ngi hn. Bi v, ci mnh rung y cng lm ti vt v kh th lm. Lng A-r-chom li bi hi ln na khi anh nhn thy c rng cnh tay cng gi ln. Anh thy nh hn ngi, thn vn ln, bc v ch. ng sau anh nghe ting Xi-r-tn-c tuyn b. - Nht tr tn thnh. Ngi th ba ln cnh bn ch tch l bc B-ru- gic ngi "t" c tnh t ni ca ng gi P-lentp- ski, t lu cng ra ng u my. Bc k v cuc i lao ng ca mnh. Khi k n nhng ngy gn y, ging bc h thp xung, nhng r rng, ai cng nghe r c. - Ti phi lm cho xong s nghip m cc con ti bt u. Thng Xc-gy v con Va-li-a nh ti hy sinh khng phi l cho ti ngi cht di trong x bp vi ni au kh ca mnh. Chng n cht i, ti khng bit ng ln th vo ch chng n b li, nhng ngy nay lnh t mt i, ci cht ca Ngi m mt cho ti. Cc ng ch ng hi ti v d vng lm g. Bt u t ngy hm nay y, chng ti mi tht l sng cho ra sng. Bc B-ru-gic ni n y th ru nt mt, ngh n hai con m lng qun li. Nhng khi my trm cnh tay u nht tr gi ln nhn bc vo ng, khng ai cht vn iu g, th i mt bc sng ln v mi u hoa rm khng ci gm xung ngc na. n tn m khuya, trong xng u my, ngi ta vn tip tc bnh ngh nhng ng vin mi. Ch nhng ngi u t nht mi c nhn vo ng, nhng ngi m ai ny hiu r, tt c cuc i ca h l mt bo m.

Trang 276/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ci cht ca L-nin dn n vi ng hng trm ngn cng nhn. Lnh t mt i, khng h lm i ng ca ng tan tc. ng v nh cy to, bm cht r su vo t, d cho ngn c gy i, cy vn khng tn ho.

Trang 277/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 6
Hai ngi ng gc ca phng ha nhc ca khch sn. Ngi cao ln mang knh kp mi, trn tay o c ci bng ch: "Ph trch trt t". Ri-ta hi: - on i biu U-cr-ren hp y phi khng? Ngi tr li, ging hch dch: - Phi, ch mun g? - Xin php cho ti vo. Anh ta chn ngang ly li ra vo, mt nhn Ri-ta v hi: - Ch cho xem giy chng minh. Ch c cc i biu c th chnh thc v d thnh mi c vo y. Ri-ta rt t trong v tay ra mt ci th vit ch vng. Ngi kia cm ly c: "y vin Ban chp hnh Trung ng". Ging hch dch ca ngi bng bin i ngay, v anh ta lp tc tr nn l php v "thn mt". - Xin mi ng ch vo. Mi ng ch i sang bn phi, cn nhiu ch cha ai ngi. Ri-ta i qua gia cc hng gh, tm c ch khng, ngi xung. Cuc hp ca cc i biu gn xong. Ch lng nghe din vn ca ch tch phin hp, nhn ra hnh nh ging ni quen quen. - Cc ng ch, th l chng ta c xong i biu vo cc b phn cng tc ca i hi. Cn hai ting ng h na th i hi s khai mc. Ti xin php kim tra li ln na danh sch cc i biu n d i hi. Ri-ta nhn ta A-kim: chnh anh ang c vi bn danh sch. Mi ln A-kim gi tn, c nhng bn tay cm th hay trng gi ln p li. Ri-ta ht sc ch nghe. y l mt tn quen thuc: - Pan-c-ra-tp. Ri-ta quay nhn v pha bn tay va gi ln, nhng trong dy cc i biu ngi, ch khng th phn bit c nt mt quen ca ngi cng nhn khun vc. Nhng tn ngi ni tip nhau v trong s c tn "-cu-nhp", lin sau y li mt tn khc cng quen na: "Gic-ki". Ri-ta trng thy Gic-ki. Gic-ki ngi ngay gn, mt quay nghing v ch ch. Anh ta kia, nt mt lu ngy ch qun mt ri. Phi, Gic-ki y. bao nhiu nm tri, ch cha gp li

Trang 278/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Gic-ki. Nhng tn trong danh sch c tip nhau c ln ri qua i v bng nhin c tn mt ngi lm cho Ri-ta git tht mnh. - Pa-ven Ca-r-sa-ghin. Mi tn xa, ng hng gh trc, mt bn tay gi ln v h xung. V c iu rt l, khng hiu ti sao Ri-ta thp thm khao kht c thy mt ngay ngi c tn trng vi tn ngi bn c ca ch hy sinh. Ch chm chm nhn v pha lc ny c bn tay gi ln, ch nhn khng ri mt, nhng no c thy g, nhng u ngi dng nh u ging nhau c. Ri-ta ng dy i men ra tng, li gn my hng gh u. A-kim c ht. Ting gh x y m m, cc i biu bt u ni chuyn to, ting ci ca tui tr vang ln v A-kim c ni t ting n trong phng: - By gi ti Nh ht ln! Cc ng ch nh ng n tr y? Ngoi ca, ngi n n i ra, b nghn li. Ri-ta hiu rng gia ci thc ngi ny, kh tm cho c mt ai quen thuc trong s nhng ngi m ch va nghe c tn. Ch cn cch ng b mt bng A-kim, nm c A-kim th c th tm c nhng bn khc. Ch nhng cho nhm i biu cui cng i trc ri bc v pha A-kim. Bng pha sau ch c ting ni: - Th no Pa-ven? Cng i thi ch, my? Ri c ting rt quen thuc, thot nghe ch nhn ra ngay, nh ra ngay: - Ta cng i. Ri-ta quay li. Trc mt ch l mt thanh nin cao ln, da ngm ngm, mc o va-r mu ka-ki, c tht mt dy da C-ca-d mng, v mc qun i nga mu xanh thm. Ri-ta tr mt nhn ngi thanh nin y, v khi i tay bn thn thit m cht, v ging bn run run ku kh "Ri-ta", th ch hiu thanh nin y chnh l Pa-ven Ca-r-sa-ghin. - Pa-ven cn sng ? My ting ni vi Pa-ven tt c? Ri-ta khng h bit rng ci tin Pa-ven hy sinh l mt tin nhm. Phng hp vng hn. T ph T-vc-scai-a, ph ln nht ca thnh ph, ting n o vng vo ca s m toang. ng h treo tng im su ting ri, nhng hai ngi c cm tng nh va mi gp nhau cch y vi pht. Ting chung ng h gic hai ngi i n nh ht ln. Khi i xung cu thang rng ra ca, Ri-ta cn a mt nhn li Pa-ven mt lt na. By gi Pa-ven ng cao hn Ri-ta mt na u ngi ri. Nhng trng Pa-ven vn nh xa, ch khc l cng ci hn, trm tnh, vng vng hn. - y Pa-ven thy khng, Ri-ta qun mt c khng hi by gi Pa-ven cng tc u?

Trang 279/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Pa-ven l B th on thanh nin cng sn lin qun, hay l ni nh u-ba-va thng ni: lm "th li" ri. - V Pa-ven mm ci. - Pa-ven gp anh ta ? - C gp. V cuc gp y li cho ti mt k nim kh chu. Hai ngi bc ra. Ngoi ph, ting ci xe hi inh i ph x nhn nhp, n o. Dc ng n Nh ht ln, hai ngi u im lng, hu nh khng ni chuyn vi nhau, nhng u ngh v mt chuyn nh nhau. C mt bin ngi huyn no, d di, vy ly Nh ht ln. Bin ngi y ko ti ta nh s ca nh ht, nh a vo nhng ca c anh em b i Hng qun ng gc, nhng nhng ngi gc rt hc kia ch cho cc i biu vo thi. Nhng ai c vo u ly lm hnh din a giy chng minh ra, khi bc qua hng dy ngn ca. Bin ngi bao quanh nh ht ton l nhng on vin thanh nin cng sn. Nhng anh ch em khng c giy mi, nhng tha thit mun c n d cho c l khai mc i hi. C nhng anh lu c i ln vo gia nhm i biu v cng gi ln mt ming giy g o , min l phi tht ng mu giy chng minh ca i biu, th l h c lc vo c gn ca trong. Mt vi ngi lt c vo ca. Nhng n y h li ng phi ng ch y vin Trung ng hoc ngi ph trch trt t ng tc trc, ch dn khch mi ln gc, cn i biu th i vo tng di. V my anh lu c kia lin b ui ra ngoi lm cho nhng tay "khng v" khc khoi ch. Nh ht khng th cha c mt Phn hai mi tng s nhng ngi mun vo d. Ri-ta v Pa-ven chen vt v lm mi n c ca. Cc i biu n mi lc mt ng: xe in, xe hi a h ti. Ngoi ca, ngi x y nhau. Cc ng ch b i gc, cng l nhng on vin thanh nin cng sn, b mt m gay go. Cc ng ch b x p n tn tng. C ting ku to ln gn ca vo: - ! Cc cu khu Bu-man chen vo i nh. - Chen vo i cc cu, th no cng vo c y. - Vo ny !... Cng lc y, Pa-ven v Ri-ta i vo ca, c mt cu b mt sc, eo huy hiu thanh nin cng sn, la lc bt thn ln vo ca. Cu ta trnh c mt ngi "ph trch trt t, lin ln vo pha trong. Ch mt nhy mt l cu ta bin vo thc ngi i hp. Ri-ta v Pa-ven i vo tng di; Ri-ta ch dy gh bnh cui, ni vi Pa-ven: - Chng ta ngi y. Hai ngi ngi vo mt gc. - Ri-ta mun Pa-ven tr li mt cu hi . Tuy l chuyn c, song Ri-ta tin rng Pa-ven s tr li: ti sao hi y Pa-ven li b d vic hc tp v ct t tnh bn ca chng ta nh th ? Pa-ven ch i cu hi y ngay t pht u tin gp g; vy m anh vn c lng tng. Hai cp mt bt gp nhau v Pa-ven hiu rng Ri-ta bit tt c ri. - Ti tng rng Ri-ta hiu tt c. ba nm ri y nh v by gi y Pa-ven ch cn c th

Trang 280/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

trch cu Pp-ca v cch x s lc by gi. Chnh Pa-ven l ngi ng trch trong chuyn ny. Pa-ven trong i mnh c nhiu sai lm, ln c, nh c, v mt trong nhng sai lm chnh l iu Ri-ta va hi. Ri-ta mm ci: - Pa-ven vo kho lm. Nhng Ri-ta ch mt cu tr li kia! Pa-ven h thp ging: - Trong chuyn ny, khng phi ch ring Pa-ven c li. M y cng l li truyn Rui tru na, ci lng mn cch mng ca nh hip s ny. Nhng cun sch t cc chin s cch mng dng cm y quyt tm v ch, khng bit s st, em c th lc ln tinh thn hin cho s nghip ca chng ta, nhng cun sch li cho ti mt n tng khng bao gi phai nha, nui trong ngi ti ci mong mun noi gng nhng anh hng y. V trong tnh cm i vi Rita, ti bt chc Rui tru nn tnh cm xung. Ngy nay th nhn ra thi tht bun ci, hn th, li cn rt l ng tic na. - Th ngha l by gi kin ca Pa-ven v Rui tru khc i ri hay sao? - Khng, Ri-ta ! V cn bn th khng! Ti ch mun tc b i ci Phn bi kch v ch, em ch mnh th thch vo nhng vic khng cn n, t mnh gy cho bn thn mnh au n khng li g. Nhng cn ci Phn cn bn, ch yu trong Rui tru th ti rt tn thnh, tn thnh c tnh dng cm, tinh thn kin nhn khng b bn ca Rui tru, tn thnh con ngi bit chu ng c au kh, khng ku ca, khng h ng cho mt ai bit. Ti rt tn thnh, rt hm m hnh nh ca con ngi cch mng, con ngi thy c r rng so vi s nghip chung, th bt c ci g thuc c nhn mnh tht khng ng l bao. Ri-ta t l mm ci ni vi Pa-ven: - Pa-ven , gi ch cn bit tic l cu chuyn ny ng l phi ni vi nhau cch y ba nm ri kia, th m by gi mi ni. - Sao li tic, h Ri-ta? Phi chng v Pa-ven i vi Ri-ta khng bao gi c th i qu tnh ng ch khng hn khng km ? - Khng. ng l Pa-ven c th i xa hn th nhiu lm, Pa-ven . - By gi cn c th ni li c. - Hi mun ri, ng ch Rui tru . Ri-ta mm ci v cu a ca chnh mnh v ni cho Pa-ven r: - Ri-ta c mt chu b, chu b gi xinh xn lm. Chu b c b n, b chu l mt ngi bn ln ca Ri-ta. Ba ngi sng vi nhau thn lm v by gi y tay ba khng th no ri nhau ra c. Nhng ngn tay ca Ri-ta nm ly bn tay Pa-ven t v lo ngi cho Pa-ven. Song Ri-ta hiu l lo ngi v ch. Phi, ba nm qua, Pa-ven ln hn ln ri, khng nhng ch thn th ln ln khng thi. Ri-ta bit gi y Pa-ven ang au n: mt Pa-ven l ra v au n y. Nhng

Trang 281/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven chn thnh ni vi Ri-ta: - D sao Pa-ven vn cn gi c mt ci g mun ngn ln qu hn ci Pa-ven va mt i. Pa-ven v Ri-ta ng dy. n lc phi tm ch ngi gn hn. Hai ngi i li dy gh ca on i biu U-c-ren. Nhc ni ln. Nhng bng khu hiu chi mang nhng hng ch sng ngi "Tng lai thuc v chng ta". Hng ngn i biu ngi kn tng di v cc gh "l", cc dy gh hai bn gc. Hng ngn con ngi y ha vo y thnh mt ci my bin th in mnh vi mt sc in khng bao gi tt c Ta nh ht ln khng l nhn vo lng mnh tt c tinh hoa ca lp v qun thanh nin trong o qun cng nghip v i. Hng ngn cp mt sng ln dn vo nhn hng ch chi li chng pha trn ci mn sn khu: "Tng lai thuc v chng ta". Nhng ting ni chuyn vn n ln. Cn vi pht na. V ci mn nhung nng t t gin ra. ng ch b th Ban chp hnh Trung ng on thanh nin cng sn Nga bt u ni. ng ch xc ng qu, trong giy lt mt t ch, ng yn mt lc lu trc cnh tng trang nghim khng t xit ca gi pht ny. - i hi ln th su on thanh nin cng sn Nga khai mc. Cha bao gi nh hm nay, Pa-ven cm thy r rng, su sc sc hng mnh v v i ca cch mng, lng t ho khng li no din t ni v nim vui sng khng g bng m cuc i cho anh hng, cuc i a anh, ngi chin u v xy dng, ti y n ch thng li huy hong ny ca lp v qun thanh nin bn-s-vch. i hi lm vic cng thng, chim ht c thi gi ca cc i biu, t sng sm n khuya, Paven ch gp li Ri-ta mt trong nhng phin hp cui cng. Pa-ven nhn ra Ri-ta ang ng vi mt nhm i biu U-c-ren, Ri-ta ni vi anh: - Ngy mai, sau khi i hi b mc, Ri-ta s i ngay. Khng bit chng ta cn c dp tr chuyn v cho bit nhau khng. V vy hm nay, Ri-ta a cho Pa-ven hai tp nht k ring ca Ri-ta lin quan n chuyn ngy xa v mt bc th nh. Pa-ven xem xong ri gi li theo ng bu in cho Ri-ta nh. Pa-ven c nht k ca Ri-ta s hiu tt c nhng iu Ri-ta ni vi Pa-ven. Pa-ven bt tay Ri-ta v nhn bn hi lu nh khc su nt mt bn vo tm tr mnh. Ngy hm sau, ng hn, hai ngi gp nhau ca chnh. Ri-ta trao cho Pa-ven mt gi cun trn v mt phong b dn kn. Chung quanh ng ngi, nn c hai ch kn o cho bit nhau. Ch ring trong i mt hi rm rm l ca Ri-ta l Pa-ven thy r lng tru mn su xa v mt thong bun ru. Ngy hm sau, hai con tu a mi ngi v mi ng. Nhng ngi U-c-ren ngi nhiu toa. Pa-ven trong nhm i biu thnh Ki-p. Ti n, khi mi ngi i ng, v -cu-nhp nm ngy nh ko g ging bn, Pa-ven li gn nh n bc th ra: "Pa-v-lu-sa thn yu i! ng l Ri-ta c th trc tip ni thng vi Pa- ven, nhng Ri-ta ngh l vit cho Pa-ven th ny th hn. Ri-ta ch mun mt iu: sao cho nhng chuyn chng ta ni vi nhau trc khi bt u i hi khng li vt tch nng n trong i Pa-ven. Ri-ta bit Pa-ven c ngh lc, nn Ri-ta tin iu Pa-ven ni vi Ri-ta. Ri-ta khng nhn i mt cch hnh thc, gio iu u: i khi, tuy y tht ra l nhng trng hp c bit rt him, ngi ta c th ra ngoi l thng

Trang 282/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

trong quan h gia c nhn v c nhn, nu iu l do mt th tnh cm rt ln, rt su chi phi. Pa-ven xng ng c nh th. Gp li Pa-ven, lc u Ri-ta nh n b li mi tnh ca thu mi tm i mi y, song Ri-ta cng li. Ri-ta cm thy lm th khng cho chng ta c c mt nim vui ln trong tm hn. Pa-ven , khng nn khe kht qu vi mnh n th. Trong cuc i chng ta, khng phi ch c u tranh khng thi m cn c nim vui ca mt tnh cm tt p na. V cuc i tng lai ca Pa-ven, ngha l v ni dung ch yu ca i Pa-ven, Ri-ta hon ton khng cm thy c g ng lo ngi c. Bt tay Pa- ven rt cht. Ri-ta". Pa-ven ngh ngi, x vn bc th. Th tay ra ngoi ca s, anh cm thy gi dt khi ngn tay tng mnh th nt vn. n sng th Pa-ven c xong hai cun nht k. Anh li ly giy gi v buc li. n Khccp, mt s cc ng ch U-c-ren xung tu, trong c -cu-nhp, Pan-c-ra-tp v Pa-ven. -cu-nhp phi i Ki-p n Ta-li-a hin ang nh An-na. Pan-c- tp mi c bu vo Ban chp hnh Trung ng on thanh nin cng sn U-c-ren th c vic bn phi i gii quyt ngay. Pa-ven quyt nh cng i vi h n Ki-p, tin th vo thm Gic-ki v An- na. Anh nn li s bu in nh ga, gi hai cun nht k tr li Ri-ta. Khi anh ra tu th cc bn khng cn ai na. Xe in a anh ti nh An-na v u- ba-va . Pa-ven leo thang ln tng hai, g ca bn phi - ch bung An-na. Nhng khng c ting p li Cn sm th ny, An-na cha th no i n c quan lm vic c. Pa-ven ngh thm: "Chc li cn ang ng". Ca bung bn h ra, v u-ba-va ngi ng l bc ra cu thang. Mt hn xm ngt, mt qung thm. Pa-ven vn thnh mi nhn ra ngay c mi ru na. Qua cnh ca h m, Pa-ven nhn thy trn ging c ngi n b beo bo, hay ni ng hn l nhn thy ci cng chn h v i vai nung nc ca ngi y. u-ba-va thy Pa-ven nhn vo bung lin ly chn khp kn ca li. Hn hi ging khn khn, mt nhn chm chm vo mt gc no ngoi sn: - Cu n tm n ng ch An-na B-khc ch g? B y by gi khng y na. Cu li cn khng bit chuyn hay sao? Pa-ven cau my nhn thng vo mt u-ba-va: - Mnh khng bit, th An-na dn i u? u-ba-va cu ln ngay: - Ci chng lin quan g n y c, - v sau khi mt ci, hn ni thm, ging y tc ti: - Cu n an i c ch g? Tht l ng dp! Ch trng ri y. Lm i. N chng ch cu u. N nhiu ln ni vi y l n thch cu y. Hay ni th no nh, nh bn n b thng ni y m... Tm ly thi c i, c cu thng cm vi nhau c Phn hn ln Phn xc. Pa-ven cm thy nng m. Anh c nn, ni kh:

Trang 283/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- u-ba-va, cu sa ng qu i mt ri. Mnh khng ng li thy cu u cng n nh th c. Bi v, d sao trc y c hi cu cng l mt thanh nin khng n ni no. Ti sao cu sinh ra n mt n nh vy? u ba-va da lng vo tng. Hn i chn khng trn sn xi-mng. Trng thy hn rt ra mt, ngi hn run ln. Cnh ca m, mt ngi n b m nng na nng nnh, v cn ngi ng, l ra. - Vo y, mnh i. Mnh c ng ngoi y lm g th ? u-ba-va khng cho con m y ni ht cu, ng sp ca li, ri ly lng ng chn. Pa-ven ni: - Bc u hay y. .. By gi, cu tip nhng hng ngi th no v ri cu s i n tn u? u-ba-va nghe chuyn r rng l thy chn tai lm ri. Hn qut ln: - C phi my n y ch th cho tao l phi ng vi hng ngii no hay sao? Ci thi ln lp y, tao xin ri. u dn xc n y th ct v y i ! My c i m ru rao l thng u-ba-va ru ch be bt v ng vi gi nh th. Pa-ven li gn hn, ni nhng li xc ng: - u-ba-va, cu hy ui ngi n b y i, mnh mun ni vi cu mt ln cui... Mt u-ba-va sa sm li. Hn quay gt v lui vo bung. - khn! - Pa-ven lm bm trong ming v thong th bc xung cu thang. * Hai nm qua thi gian v tnh cun dn ngy thng tri i. Nhng cuc sng bng bng, mnh lit, rc r mun mu cha cht ln mi mt ngy qua (trng b ngoi tng nh u u phng lng) nhng nhn t mi, khc hn vi ngy hm trc. Mt trm su mi triu ngi ca nhn dn v i ny, ln u tin trn th gii tr thnh ch nhn ca t nc bao la, ch nhn ca nhng ti nguyn thin nhin phong ph khng sao k xit, mt trm su mi triu ngi em sc lao ng anh hng, c pht huy n cao , ra khi phc li nn kinh t quc dn b chin tranh tn ph. t nc hi sc li, tr nn cng trng v nhng nh my, mi gn y thi, cn b hoang, trng m m nh nh nh my cht, khng cn thy nhng ng khi tt ngm na. Pa-ven tri qua hai nm y trong ci i ln khng g cng ni. Chnh anh cng khng cn kp l hai nm qua na. Anh l ngi khng th sng bng lng, anh ght ci li sng sng sng ra u oi ngp di v ti n ng mi gi i ng. Anh sng hi h. V khng nhng ch bn thn mnh hi h sng m cn thc y kch thch nhng ngi khc na. Anh h tin gi ng. Thng ca s phng anh, nh n sng cho n tn m khuya, ngi ta nng trng thy nhng bng ngi chu u vo nhau quanh chic bn. H ang hc tp. Trong vng hai nm qua, h nghin cu xong cun th ba ca b sch T bn lun. By gi y h thu hiu c b my tinh vi ca ch bc lt t bn.

Trang 284/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ra-d-va-li-khin li n lin qun m Pa-ven cng tc. Tnh y phi hn n y, ngh hn lm b th mt qun on thanh nin cng sn. Hi Pa-ven i cng tc bit phi. Trong lc Pa-ven i vng ban thng v lin iu ng Ra-d-va-li-khin xung mt qun. Pa-ven v, bit chuyn y, nhng khng ni g. Mt thng sau, Pa-ven bt thnh lnh v qun ca Ra-d-va-li-khin. Anh pht hin c mt s khng ly g lm nhiu nhng s vic, nhng trong nhng s vic c nhng s vic ny: Rad-va-li-khin no ung ru say b t lun, no t tp quanh mnh bn xu nnh v n p nhng on vin tt. Pa-ven em nhng vic y v trnh by vi ban thng v. Khi tt c mi ngi t tn thnh nghim khc cnh co Ra-d-va-li-khin th Pa-ven ni p: - Phi khai tr vnh vin khi on v tc hn quyn gia nhp li. iu lm cho ai ny u ngc nhin, thy k lut dng nh qu nng, nhng Pa-ven nhc li: - Phi khai tr thng khn kip y. Thng hc sinh ly-x mt dy y ng l c th tr nn ngi. Nhng n khng th. N ch tm cch len li vo t chc ta cu li m thi. Ri Pa-ven k cho mi ngi bit t cch ca Ra- d-va-li-khin B-r-d-p. Ra-d-va-li-khin ku ln: - Ti cng quyt phn i nhng li tuyn b ca Pa-ven. y l nhng chuyn t th c nhn, khng t k c th c t iu ni xu ti. Pa-ven ni th th ti liu u, chng c u, s vic u? Ti cng c th ba ra rng anh ta bun lu. Vy th c phi khai tr anh ta ra khng? Khng th c. ngh Pa-ven ni th ti liu u, trnh by i. Pa-ven p li hn: - c ti s c ti liu Ra-d-va-li-khin i ra. Na gi sau, Pa-ven c mi ngi tn thnh thng qua ngh quyt: "Khai tr Ra-d-va-li-khin, mt Phn t lc loi, ra khi hng ng ca on thanh nin cng sn". * H n, tt c cc bn Pa-ven u ln lt thay nhau i ngh. Ai yu sc th i ra b bin. n ma ny l mi ngi u ngh n ngh mt. V Pa-ven cc ng ch i, xoay x cho anh em giy vo ngh cc nh an dng v gip anh em tin nong i ngh. Anh em ra i, ngi xanh xao, mt mi nhng mt my ti tnh. Cng vic ca anh em nh li trt ln vai Pa-ven v anh gnh tt c, nh mt con nga thun nai lng ko xe ln dc. Sau mt thi gian ngh, anh em tr v, da rm nng, trn y ngh lc v lng yu i. Li n lt tp khc i. Sut v h c vng mt ai th cuc sng vn khng ngng bc tin. Pa-ven lm vic khng ngh mt ngy no. Anh vng mt mt ngy trong phng lm vic l mt iu khng th c c. H i qua nh vy. Pa-ven khng th ma thu, cng chng th ma ng: hai ma y n l anh li c th au nng.

Trang 285/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ma h ny, anh c bit st rut mong i n n. Anh th nhn vi mnh l sc khe mi nm mt suy v iu lm anh au bun. C hai cch gii quyt: hoc l t nhn mnh khng sc chu c na nhng kh khn ca hon cnh cng tc cng thng, nhn mnh l ngi tn ph, hay l vn ng vng cng v cng tc cho n khi no khng kham c na mi thi. V anh chn cch gii quyt th hai. Mt hm, trong cuc hp ca ban thng v ng y lin qun, Pa-ven ngi gn bc s Ba-r-tlch, trng ty y t, mt ngi bn-s-vch gi hot ng b mt lu nm. - Anh Pa-ven ny, ti trng anh yu qu. Anh thy trong ngi th no? Anh n cho ban y t khm cha? Chc l cha phi khng? ng nh th, ti khng nh l c ln no khm cho anh. Th no anh cng phi cho ti khm. Th nm ny, vo chp ti, n ti xem cho nh. Pa-ven khng n ban y t. Anh bn vic. Song bc s Ba-r-t-lch vn khng qun; mt hm bc s ko Pa-ven vo phng thm bnh ca mnh. Bui khm bnh rt cn thn y, c s tham gia ca Ba-r-t- lch vn l nh chuyn mn v bnh thn kinh, i n kt lun nh sau: "Ban y t nhn thy cn thit phi cho ngay Pa- ven i ngh cha bnh mt thi gian lu Crm, cn theo di iu tr cn thn, nu khng, khng th trnh khi hu qu nghim trng". Li kt lun y cn km theo mt trng di k t m nhng tn bnh bng ting la-tinh. Xem giy khm , Pa-ven ch hiu c mt iu: bnh ng ngi nht, khng phi l hai chn m l thn kinh, chnh l trong no b au nng. Ba-r-t-lch trnh thng ban thng v kt qu chn bnh y. Ton th ng cho Pa-ven i ngh ngay. Nhng chnh Pa-ven li ngh hy i Sbt- nhp l trng phng t chc ca lin qun on v . Pa-ven s lin qun y ht ngi, vng cn b. Cc ng ch nh phi ng ngh ca Pa-ven, tuy rng Ba-r-t-lch c phn i. Cn ba tun na th n chuyn i ngh u tin trong i ca Pa-ven. Ci giy vo nh iu dng -pa-t-ri-a nm ch sn trong ngn ko. Trong nhng ngy , Pa-ven gp rt gii quyt mi cng vic. Anh chun b mt cuc hi ngh ton th chp y lin qun thanh nin cng sn. Anh lm khng tic sc, c gii quyt ht mi vn cn d cho xong yn tm m i. Song trc khi i ngh v c ra bin m sut i anh cha tng c thy bao gi th xy ra ngay mt chuyn v l, bt bnh anh khng ng ti. Sau khi lm vic xong, Pa-ven i n ban tuyn hun: anh ngi khung ca s b m, sau ci t sch ch hp ban. Khi anh ti th cha c ai. Mt lt sau, nhiu ngi vo. Ngi sau t, anh khng nhn thy h, song nhn ra ging ni ca mt ngi. y l Phai-l lm trng ban kinh t ca lin qun. Ngi hn cao gn, trng bnh trai, dng i ra v qun s. nhiu ln, Pa-ven c nghe ni hn l mt tay nghin ru v thch chim gi. Trc y Phai-l c thi k l du kch v by gi h c dp l hn va ci ha h, va k li chuyn hn cht u bn ph Ma-kh-n, mi ngy mt chc ci u. Pa-ven khng th chu c hn ta. Mt hm, c mt n on vin thanh nin cng sn n gp Pa-ven va khc va

Trang 286/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

bo co chuyn Phai-l la c ta: Phai-l ha hn vi c ta, nhng n vi nhau c mt tun th b ri, thm ch gp c ta hn cng pht i khng cho hi na. Ban kim tra em ra xt nhng Phai-l thot c v ngi con gi khng c tang chng. Song Pa-ven tin li c ta ni. Pa-ven lng tai nghe, bn mi n khng ng rng c Pa-ven ngi y: - Ka Phai-l, do ny th no? Gn y ngi anh em c lm thm c mn no ly k khng? Ngi hi l G-ri-bp, mt trong nhng bn ca Phai-l, cng mt phng nh hn c. G-ribp l mt a ht sc chm tin, va dt va ngu, th m khng hiu ti sao ngi ta li cho hn lm tuyn truyn vin. Hn rt ly lm hnh din vi danh ngha , b u hn cng mang ra ph. - Cu c th chc mng t c. Hm qua t tc c vy con C-r-ta--va ri y. Th m cu trc kia c bo l khng n thua g u. ng anh khi m Phai-l ny ui con b no, th cc bn c yn tr... V Phai-l chm vo mt cu rt tc . Pa-ven cm thy ni gai trong ngi, cm tc n tt bc. C-r-ta--va l ng ch ph trch ban ph vn. Ch n y cng mt thi gian vi Pa-ven. V trong cng tc chung, Pa-ven quen thn vi ngi n cn b d c cm tnh y. Ch vn tnh rt tho, thng n cn chm sc n tt c nhng ch em no tm n nh ch khuyn bo hay gip . Ch c anh ch em cn b chung quanh lin qun on rt tn nhim. Ch cha c chng. Khng cn nghi ng g na, thng Phai-l ny ang ni v ch y. - Phai-l, cu khng le chng t y ch? Chng t nghi lm, v con m C-r-ta--va khng c nh cu ni t no u. - T li ni di cc cu ? Th cc cu cho t l hng ngi th no? Tay ny chi c khi a ri. Ch cn bit cch tn thi. Mi mt con, mnh phi c mt chin thut tip cn ring. C con th ch mt ngy l n cu, nhng hng y tht tnh chng l th g lm. C con phi lng nhng n hng thng. Ch yu l nm chc c tm l. Mi a mt khc. C mt khoa hc y, my , nhng trong khoa hc ny th tao l bc thy. H h h! Phai-l c ch ci ln ha h. m ngi nghe li khch cho hn ni: bn h nng lng mun bit cho c nhng chi tit. Pa-ven ng dy, bn tay nm cht, tim p mnh. Phai-l vn b b: - Phng c con C-r-ta--va m khng chu vt v th ng c hng. Nhng vt v th vt v, tao khng mun nh, vi li thng G-ri-bp cuc vi tao mi hai chai ru poc-t. Th l tao bt u nghi binh, dng ng kch ty. Tao n tm c ta mt ln, hai ln, c c v lm ngut tao. Nhiu chuyn n i v tao n con b ... Tm li, tn cng chnh din khng c, tao mi xoay nh vng sau lng. Ha ha! Chng my bit khng, tao nnh con b: "Em , anh tng tham gia chin u, tng git bao nhiu qun ch, anh i khp th gian, vo sng ra cht", y l cch tao ni cho con b hiu l i tao ba o chm ni, th m vn khng tm c ngi hp tm u. "Em i, anh sng nh con si c n, khng k yu chiu, khng ngi u ym . . ." . Tao c ci iu y m tun ra, nnh con b phng c mi. Tm li, mnh nh vo tnh cm ca n. M con b cng gm lm, n quay li tao, lm tao

Trang 287/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

mt m hi. C lc tao tng i i nh ma, cho h mn sm tn hi kch mt. Nhng, y l mt vn nguyn tc, v vn nguyn tc, tao nht nh khng c chu bung. Cui cng, tao thng. C kin nhn cng c li tht. Tng l mt con m n dng, ha ra v c mt con b trinh nguyn. Ha ha, bun ci tht. V Phai-l c tip tc k ci cu chuyn nh bn . Pa-ven cng khng cn nh l anh sn n ch Phai-l lc no khng bit. Ting anh rt ln: - khn nn ! - Tao khn nn hay my khn nn, mt thm i rnh nghe trm chuyn ngi ta. Chc Pa-ven cn ni g nng li na, cho nn Phai- l tm ly ngc anh. - , my chi tao phi khng? V hn ta vn ang say ru, m vo Pa-ven ti bi. Pa-ven lin v ly ci gh g sn v ging cho mt ci qut Phai-l xung sn nh. Trong ti Paven lc may m khng mang sng ngn, nu c sng th Phai-l mt mng ri. Tuy th, vic v l vn xy ra: ng ngy nh ln ng i C-rm ngh th Pa-ven b gi ra trc ta n ca ng. Ton th t chc ng hp nh ht thnh ph. Chuyn xy ra ban tuyn hun lm chn ng d lun. V n gy mt cuc lun chin gay go v vn tc phong sinh hot. Tc phong sinh hot, nhng quan h gia c nhn v c nhn, o c cng sn, nhng vn lm m bn thn s vic m v n ang xt. V n tr nn du hiu ca mt vn t tng. Trc ta n ng, Phai-l c mt thi khiu khch, hn vnh mt ci khy. Hn ni vic ny phi a ra to n nhn dn v i Pa-ven s phi i t kh sai v can ti nh hn v u. Hn khng khng mt mc t chi, khng p li nhng cu ta hi. - Cc ng ch nh nhng mm vo i t ca ti ? Xin li cc ng ch. Tha h cc ng ch c gn cho ti cc chuyn, song nu ging ci chm chm ln vi ti th chng qua v ti chng coi cc m ra qui g. M vic ny chng ra lm sao, khng ng ci v trng. Nm nay ch nm 1918 th ti gii quyt vic ny theo cch ca ti vi ci thng lon c Pa-ven y ri. By gi th chng cn ti y na. - Ni ri hn b i ra. Khi ch ta bo Pa-ven trnh by chuyn u , th Pa-ven k li bnh tnh, nhng ai cng cm thy rng Pa-ven dng nhiu ngh lc lm mi t ch c mnh nh vy. - Tt c cu chuyn hm nay phi xt x y xy ra l do ti khng trn tnh c. Ti bit rng, thi k ti lm vic bng hai cnh tay qua, m gi phi lm vic bng c. Nhng ti mt tnh to v khi ti kp nhn r ra iu ri th Phai- l b gh ca ti p vo u. Trong vng my nm gn y, ln ny l ln c nht m ti phm phi mt hnh ng mang tc phong du kch v ti t trch mnh v hnh ng , tuy rng tn Phai- l l mt hin tng gh tm trong sinh hot cng sn ca chng ta. Ti khng th hiu v khng khi no c th cng nhn c mt ngi cch mng cng sn c th ng thi l l mt tn sc sinh nh bn, mt thng ch u. Vic ny ra cho chng ta phi bn n vn tc phong sinh hot, v tt

Trang 288/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

c cu chuyn ch c kha cnh y l c tnh cht xy dng m thi. Tuyt i a s ng b biu quyt khai tr Phai- l ra khi ng. G-ri-bp b nghim khc khin trch c km theo cnh co v lm chng gian. Nhng ngi khc tham gia vo cuc ni chuyn vi Phai- l hm trc, v thnh tht kim tho, nn ch b khin trch . Ba-r-t-lch trnh by tnh trng bnh thn kinh ca Pa-ven. Khi ng ch d thm ca to n ng ngh khin trch Pa-ven th ton th Hi ngh nhao nhao phn i. ng ch d thm phi rt lui kin. Pa-ven c trng n. Sau my ngy, con tu vt a Pa-ven n Khc- cp. ng y lin qun ng vi ngh tha thit ca Pa-ven, giao anh thuc quyn iu ng ca Ban chp hnh Trung ng on thanh nin cng sn U- c-ren. ng y ghi nhng li nhn xt rt tt vo l lch v Pa-ven ln ng. Trong s cc b th ca Ban chp hnh trung ng on c A-kim. Pa-ven tm n gp anh v k li ht mi chuyn. Trong bn nhn xt, sau nhng ch "Tuyt i trung thnh vi ng, A-kim c thy: "C c tnh t ch ca con ngi ng vin. Trong nhng trng hp c bit, c nng ny v khng kim ch c mnh. Khuyt im y l ti thn kinh b au nng". - Th ra h cng vn ghi c chuyn y vo bn l lch vn tt ca cu. Cu ng v th m bun nh! Ni ngay nhng ngi khe hn hoi, i khi cng cn phm phi kia m. Thi cu thu xp i min Nam ngh, ly li sc. Bao gi v ta s bn n cng tc ca cu. V A-kim bt tay Pa-ven rt cht. * An dng ng "Ngi cng x" ca Trung ng. Nhng lng hoa hng, nhng tia nc sng ng nh b phun nc, nhng ta nh c gin nho ph trong vn o di trng v qun o tm bin ca nhng ngi i ngh mt. Mt n y s tr tui ghi h tn nhng ngi n ngh. Paven mt gian phng rng trong ta nh gc vn, ging m trng tinh, y sch khng mt my bi, im khng mt ting ng nh. Tm xong, mt tnh ngi, Pa-ven thay qun o i ra bi bin. Trc mt l c khong bao la bin lng, cnh tng hng trng thm thm mt mu xanh en nh cm thch nh nhn bng. Khng bit u l b bn, xa xa mu nc bin ln vi mu tri nha trong sng bic. Mt tri rc nh nung sp chy ra, phn chiu vo mt nc, bt u mc ln nh mt m chy. Xa tt, qua ln sng sm, dy ni chy di nh dn ln tng khi ln. Pa-ven cng ngc c ht tht nhiu khng kh ti mt khe ngi ca gi bin, mt anh khng th no ri c ci khong tri yn lng xanh man mc kia. Sng u oi dt do, u ym trn n tn chn Pa-ven, lim ln lp ct vng ng ca b bin.

Trang 289/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 7
M cnh nh an dng ca Trung ng l khu vn ln ca bnh vin bch khoa. Nhng "cng x vin" mi ln ngoi bin v thng i qua khu vn . Trong vn ny, Pa-ven a n ngi ngh di bng mt cy ng ng cnh l um tm, gn mt bc tng mu xm. y, t khi c ngi n quy ry. Ngi y, c th nhn thy tt c m dn ngh mt i i li li no nhit trn nhng ng ln v li mn ca khu vn; ti n, ngi y li c th nghe ha nhc m vn xa lnh c ci cnh chen chc bc mnh ca mt ni tm bin ln. Ngy hm y, Pa-ven cng vo ngi di bng cy ng ng. Anh khoan khoi nm di trn gh chao bng my; tm bin v tm nng mt, anh thiu thiu ng. Khn tm bng v cun "Phin lon" ca Phua- r-ma-np c cha xong trn mt gh chao bn cnh. Nhng ngy mi n nh an dng, Pa-ven vn lun lun b cng thng trong thn kinh, bnh nhc u lin min khng khi. Cc gio s tip tc nghin cu cn bnh phc tp v k l ca anh. Bt mch, nghe tim sut ngy lm anh mt ph v pht cu. Bc s iu tr l mt ngi n b c ci tn rc ri l lng: I--ru-xa-lim-sch, mt n ng vin d c thin cm, vui tnh. Bc s kh nhc Pa-ven dy v bn tm thuyt phc anh chu kh theo b sang cho cc bc s chuyn khoa khm. Pa-ven bo li bc s: - Th tht vi bc s l ti ngy lm ri. Ngy nm ln by lt c bt tr li nhng cu hi, ln no cng ging nh ln no. B ngoi ng ch c lon c khng? C bn i v ng h ni ng ch c au bnh t thp khng? Ti lm th qui no m bit c cc c au bnh g. Ti c trng thy cc c bao gi u! Ri mi v li mun ti th nhn l mc bnh lu hay mt bnh g cn xu xa hn na. Cn ti th xin th tht vi bc s rng ci cnh ny khin ti c mun g thng vo u h. Xin cc bc s cho ti c yn. Nu cc v c khm i khm li sut c thng ri tri ti y th ti n ha in ha r mt. Bc s I--ru-xa-lim-sch nghe Pa-ven ni ch ci, tm cu ni a vui p li, nhng my pht sau b cm tay Pa-ven dt i c ri. Va du anh i, va k mt cu chuyn l th, b a anh n cho bc s phu thut khm. Ngy hm y khng phi khm g c. Cn mt gi na mi n ba cm tra, Pa-ven ang thiu thiu ng th nghe thy ting bc chn i vo. Anh khng m mt: "Ngi ta tng mnh ng th ngi ta s i thi". Pa-ven tnh nhm: ting gh bn ku ken kt, c ai ngi xung. Thoang thong mi nc hoa nh. Pa-ven on ngi va ngi xung l n b... Anh m mt ra nhn. iu anh trng thy trc tin l mt tm o di trng tot, i chn nu rm nng i dp nh bng da d, ri mt ci u xinh xinh, tc ct ngn kiu gi trai, hai mt rt to v hm rng nhn nhn nh rng chut nht. Ngi con gi mm ci, xu h. - ng ch th li. Ti c lm phin ng ch khng ? Pa-ven khng p. K lm nh th th khng lch s t no, song anh vn hy vng rng mnh im khng ni, th ngi con gi s b i. - Quyn sch ny c phi ca ng ch khng?

Trang 290/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ch lt lt tng t, gi xem cun "Phin lon". - Phi. Mt pht im lng. - Ti hi kh khng phi, ng ch c phi l bn nh an dng "Ngi cng x" khng? Pa-ven ca mnh, bc bi "Cm gi tai c no xui con b n y? H, mnh ang nm ngh, chng c ni g ht. N li sp hi mnh au bnh g y. i quch i cho rnh" Anh cu nhu ni: - Khng. - Vy m hnh nh ti c gp ng ch bn y. Pa-ven sp sa ng dy th c ging trm trm ca n b hi : - -ra vo lm g y? Mt ngi con gi tc vng, da rm nng, mc qun o tm bin li ngi bn mp gh my. C ta a mt lic nhn Pa-ven. - Ti gp ng ch u ri th phi. ng ch cng tc Khc-cp c phi khng? - Phi, Khc-cp. - Hi y ng ch lm cng tc g nh? Pa-ven nht nh chm dt cu chuyn xem chng sp sa ko di ny. - Lm s i thng. Hai ngi con gi ci ln lm anh cng phi git mnh. - Ngi ta khng th ni rng ng ch qu ha nh y, ng ch . Th l bt u quen nhau. Sau ny, -ra Rt- ki-na, y vin thng v thnh y Khc-cp, thng hay nhc li ci bui u mi lm quen nhau ng nghnh ny. * Pa-ven sang khu vn nh an dng "Ta-la-xa" chi nghe ha nhc bui chiu. Bng gp Gic-ki. Tht l k ng. Chnh l ci iu kn "phc-t-rt" lm cho hai ngi trng thy nhau. Trong bui ho nhc, sau khi m n ca s php php hoa chn ma tay nh in chi bn tnh ca "m ngy ngt ngt hng tnh say m" th mt cp nhy ln sn khu. Vai nam n mc na kn na h, i m ng cao cht, eo nhc st bn hng, ngc th li eo ym o s-mi trng bp, lng lng chic c-vt. Tm li, y nh bim ha mt ngi mi. Vai n trng cng khu, trn ngi cng ch che c c vi mnh vi. Trng thy cp th c m "npman" bo , c b nh c b, ngi sau nhng gh bnh v gh di ca nhng ngi bnh nh an dng, x xo tn phc. ( Np-man: np gi tt "chnh sch kinh t mi" p dng Lin X

Trang 291/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

vo nhng nm 1921-1923 tha nhn quyn t do thng mi v cho php m mang x nghip t doanh nh. Np-man l ch bn lm giu trong thi k ). Cp ngoy mt iu "phc-t-rt" vo hng. Khng th no tng tng c mt tr kinh tm hn na. Tn n ng bo, i ci m ng sao ht sc l lng, v a con gi dnh ly tht nhau, un o nh kiu khiu dm mt dy. Ngi sau Pa- ven, mt lo bng ph khoi tr th hn ha hn hn. Pa-ven quay mt sp i ra th hng u, ngay st sn khu c ngi ng dy tht ln gin d: - Cc ngi cha ht ngh nh hay sao? Ct i ngay lp tc. Pa-ven nhn ra ngi ni l Gic-ki. Ngi nh pi-a-n thi khng chi na, cy vi- -lng rt ln mt ting ln cui ri im bt. Cp n trn bc cao cng ngay ngi, thi khng un o. Sau nhng hng gh da, c ting "sut, sut" gin d phn i ngi tht ln kia: - R tht l v gio dc! Ph m mt tit mc ca ngi ta ! - C chu u ngi ta nhy nh th ! - Tht l lon! Nhng trong m nhng ngi ngh nh an dng "Ngi cng x" n xem y, c X-ri-gia Gi-ba- np, b th on thanh nin lin qun S-r-p-vt, ang thc bn ngn tay vo mm hut so m . Nhiu ngi khc ng h anh. Cp n bin, nh c trn gi thi bay v i. G ba hoa gi vic gii thiu Chng trnh, ging nh mt tn y t lu c, tuyn b vi ngi xem l ban ht s i khi ngay y thi. - Ct i u th ct. Chng ai gi. Mt chng tr tui, mc o ng nh an dng cn chi mt theo chng my cu, khin b con ai ny ci ph ln. Pa-ven tm n hng gh u gp Gic-ki. Hai ngi v bung Pa-ven tr chuyn rt lu. Gic-ki lm cng tc tuyn truyn vin mt ng y lin qun. Gic- ki ni: - Cu bit mnh ly v cha nh? Mnh sp c con ri y. Chng bit s l trai hay gi. - Th . Cu ly ai y? Gic-ki rt ti ra mt tm nh, a cho Pa-ven xem. - Cu c nhn ra ai khng? Ngi trong nh: An-na B-khc. - Th u-ba-va gi u? - Pa-ven hi li, trong lng cng ngc nhin thm. - u-ba-va hin Mt-xc-va. Khi n b khai tr khi ng th cng thi khng hc Trng i hc cng sn na. Gi hc Trng cao ng k thut. Theo tin n th hn c phc hi. Nhng phc hi n l sai lm. N l mt Phn t thi nt ... Cu c bit Pan-c-ra-tp gi u

Trang 292/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khng? Gi n lm ph gim c mt xng ng tu bin. Cn tin tc nhng a khc, t khng bit my. Anh em mi thng mt ng, cng tc khp mi ch trong nc. Nhng c gp nhau, k li chuyn xa th th tht. -ra i vo cng vi my ng ch khc. Gic- ki khp ca li. -ra nhn hun Chng trn ngc Gic-ki hi Pa-ven: - Bn anh y ? ng vin ch? Cng tc u y? Pa-ven khng hiu chuyn g, gii thiu vn tt Gic-ki vi -ra. -ra gii thch: - Vy th Gic-ki c ngi li y. C nhng ng ch mi Mt-xc-va n, cho bit tin tc mi ca ng. nh mn bung anh hp kn. Tr Pa-ven v Gic-ki ra, nhng ngi c mt hu ht l ng vin bn-s-vch lu nm. Bc-tap, y vin ban kim tra Mt-xc-va ni chuyn v phe i lp mi do nhm t-rt-skt Di-n-vip v Ca-m- nhp ng u. ng ch kt lun: - Gia lc tnh hnh nghim trng nh th ny, chng ta khng th vng mt. Mai ti v y. Ba ngy sau, nh an dng cha ht h vng ngt. C Pa-ven na, khng ngh ht thi hn quy nh, cng b v. ng khng gi anh lu Trung ng on, ch nh anh lm b th lin qun y mt vng cng nghip. Mt tun sau, anh c bi din vn u tin trc cc cn b a phng. Do y v cui thu ri. Chic xe hi ca lin qun y i v mt qun b rt xung vc bn ng. Trn xe c Pa-ven v hai cn b na. C ba cng b thng nng. Pa-ven b gip u gi bn phi. My ngy sau, anh c chuyn i cha mt vin gii phu Khc-cp. Cc bc s khm u gi b sng ca anh v chiu in, u tuyn b l phi m ngay. Pa-ven ng . Bc s cao ln ng u hi ng chn bnh, kt lun: - Vy th sng mai s m. Ri bc s ng dy v tt c cc bc s khc cng ng dy theo i ra. Mt phng nh sng sa cho mt ngi bnh nm. Trong phng sch nh lau nh li v c mi c bit ca nh thng, ci mi y Pa-ven lu khng ngi qun khuy ri. Pa-ven nhn chung quanh phng. Mt chic bn nh tri khn trng bong v mt chic gh u sn trng. Ch c th thi. Mt ch h l mang cm ti vo. Pa-ven t chi khng n. Anh ang ngi ng ngi trn ging vit th. Chn au lm anh khng ngh ngi g c. Bng anh khng mun n.

Trang 293/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Vit xong l th th t th thy ca bung h m. Mt ngi n b tr tui, mc o khoc trng v m trng, li u ging anh. Bng ti nh nhem, anh ch nhn ra i my rt mng v i mt to m anh on l mt en. Ngi n b mt tay cp da, mt tay cm ly t giy v ci bt ch, t gii thiu vi Pa-ven: - Ti l bc s iu tr ca ng ch. Hm nay n phin ti trc. Ti sp hi cung ng ch y, d mun hay khng ng ch th no cng phi k cho ti nghe ht tt c nhng iu bnh vin cn bit v ng ch y nh. B bc s ci nim n. N ci lm bui "hi cung" nng n. Sut mt gi lin, Pa-ven ni chuyn v mnh v ni chuyn c v nhng b c t bn i nh mnh na. Trong phng m, ng ngi lm vic, ai ny u c lt bng mng bt ly mm v mi. m bng kn sng bng, mt chic bn di hp b ngang v di mt bn mt chic chu to. Pa-ven nm trn bn, gio s chuyn v phu thut cng va ra tay xong. Pha sau, nhng ngi gip vic vi vng sp xp m. Pa-ven quay mt i. Mt n y t ang xp dao m. Bc s Ba-gia-n-va ci bng vt thng chn Pa-ven, ni rt nh bo anh: - ng ch quay i ch khc, nhn thy d xc ng, khng li n thn kinh. - Bc s bo xc ng thn kinh ca ai c? Pa-ven mm ci c v khinh thng. My pht sau, mt n dy p chp ly mt anh. Gio s gii phu ni: - ng ch bnh tnh nh. Chng ti sp nh thuc m. ng ch th i, th chm ng mi v m mt, hai, ba, bn... Ting ngi b nght di ci mt n, bnh thn tr li: - c, nu ti m i, c vng li chi tc th xin li Cc ng ch trc. Bc s khng nhn c, h mi mm ci. My git thuc m u tin, mi ngt ngt, nn nao. Pa-ven ht th mnh v chm, c dn tng ting, bt u m: mt, hai, ba, bn ... Anh bc vo mn u tn bi kch ca i anh nh th y. * A-r-chom m nh x i phong b v khng hiu sao lng bi hi, gi th ra c. Mt ngn my dng u ri c lt mt mch c th. "Anh A-r-chom! Em vi anh rt t khi vit th cho nhau. Mi nm ch mt hai ln. Nhng ct ni dung th, ch cn g vit nhiu, anh nh? Trong th trc, anh cho em hay tin anh em gia nh ri S-ptp-ca n lm mt kho u my nh ga Ca-da-chin, "dt cho t r. Em hiu: r y l ch

Trang 294/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Schi--sa, l ng b sinh ra ch, l ci t tng t hu nh lc hu ca h... Ci to nhng ngi nh ch Schi--sa chng phi chuyn d. Em lo l n anh cng khng ci to c ch y u. Anh c bo: "Khng cn tui thanh nin th hc kh vo". Vy m anh hc tin b lm y. Anh c khng khng khng chu b sn xut nhn cng tc ch tch X-vit thnh ph. Nh th khng ng, anh . Anh chin u ginh chnh quyn c phi khng, anh? Vy th anh phi nm ly chnh quyn. Ngay ngy mai, anh nhn trch nhim y i v bt tay vo cng tc. Gi ni n em. C chuyn khng hay, anh . Em phi i nm bnh vin. Bc s lm tht hai ln, mt kh mu, sc mt i nhiu, th m n tn by gi, khng ai dm ni l bao gi em khi. Em phi b cng tc, tm ra c mt ci ngh mi, ci ngh "con bnh". Em chu trm s au n giy v v kt qu l u gi bn phi t lit, trn ngi bao nhiu l so v sau ht, s khm ph cui cng ca cc thy thuc: cch y by nm, em b ging vo xng sng. Ngy nay, thy thuc bo vt thng y gay cho em lm. Em sn sng chu ng ht thy, qu h s c tr v v tr ca em trong i ng. i vi em, trong i khng g ng kinh s hn l s phi xa ri i ng. Thm ch em cng khng dm ngh n cnh y na. Cho nn em ngh cc bc s tha h lm th no th lm. Cha mi chng n thua g m my en ko n li cng dy hn trc. Ln m th nht khi, em va chp chng i c em li cng tc ngay. Nhng chng bao lu li quy li b a vo bnh vin. Hin nay em c giy i ngh ti nh an dng "Mai-nc" - pa-t-ri-a. Mai em s ln ng. Anh ng lo, anh A-r-chom , chng d m em em i chn c u. Em sc sng ba i ngi. Chng ta s thng cuc i ln na, anh ! Anh gi gn sc khe, anh nh. ng c lm g qu sc ko sau li phi cha chy tn km cho ng. Nm thng cho ta kinh nghim vi hiu bit, khng phi ta mang kinh nghim vi hiu bit vo nm di nh thng. PA-VEN CA-R-SA-GHIN" Trong khi A-r-chom cau i my rm, c bc th ny th Pa-ven t gi bc s Ba-gia-n-va. Bc s bt tay Pa-ven v hi anh: - Mai ng ch mi i C-ri-m? Vy ngy hm nay ng ch nh n chi u? Pa-ven tr li: - Ch -ra chc na s n n ti. Ti n chi nh -ra qua m nay, v sng mai ch y s a ti ra tu. Bc s Ba-gia-n-va bit -ra l ngi con gi thng n thm Pa-ven. - ng ch Pa-ven, ta ng vi nhau l trc khi i, ng ch s n gp cha ti, ng ch c nh khng? Ti ni chuyn vi cha ti v ng ch, trnh cha ti hiu cn k v bnh ca ng ch ri y. Ti rt mun c ng khm bnh cho ng ch. Ti nay, ng ch c th n ng xem cho c. Pa-ven ng ngay. Ngay ti hm , n bc s Ba-gia-n-va a Pa- ven vo phng thm bnh rng ln ca cha.

Trang 295/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Trc mt con gi, nh phu thut ni ting chm ch khm bnh cho Pa-ven, Ba-gia-n-va em bnh x v nhng nh chiu in cho nhng bn phn tch v bnh ca Pa-ven. ng c bng ni mt trng di bng ting la-tinh. Pa-ven nhn thy Ba-gia-n- va t nhin ti mt. Anh nhn chm chm chic u hi ca ng c, c on mt iu g trong i mt sc ca v gio s gi. Song ng c Ba-gia-np ht sc im tnh khng l mt v g. Khi Pa-ven mc li qun o ri th bc s Ba-gia- np cho bit anh; ng c phi n d mt cuc hp v y cho con gi ni Pa-ven bit nhn xt ca ng v bnh ca anh. Trong gian phng ca Ba-gia-n-va, c by bin cu k, Pa-ven nm ra i-vng ngh, i Bagia-n- va ni. N bc s khng bit bt u th no v ni g by gi, nn rt lng tng. Cha ca bc s va tuyn b : y hc hin thi cha c phng tin ngn c sc tn ph ca chng vim ngy mt pht trin trong c th Pa-ven. ng c khng tn thnh ch trng dng gii phu tr bnh ny. "Chng tr tui ny chng chng th chy s b t lit mt cch bi t. Thy thuc chng ta bt lc, khng c cch g ngn c u. Bc s Ba-gia-n-va t ngh mnh va l thy thuc, va l bn, khng th no ni ht s tht cho Pa- ven nghe c, ch tm li nh nhng thut cho Pa- ven mt Phn nh s tht m thi. - Ti tin chc l bn nng vng -pa-t-ri-a s c tc dng quyt nh v ch ma thu ny thi ng ch s c th tr li lm vic. Bc s qun l c i mt sc ang chm ch nhn bc s. - Theo nhng li bc s ni, hay ng hn theo nhng li bc s khng ni ht, ti on hiu bnh ca ti trm trng n mc no. Bc s chng cn nh ti yu cu bc s bao gi cng c ni tht ht vi ti. ng giu ti iu g. Ti nghe iu d chng n ni ngt i u v cng chng ct c hng t t u. Song ti nht nh mun bit tng lai bnh tnh ca ti s ra sao? - Pa-ven ni dn tng ting. Ba-gia-n-va dng mt cu bng a nh trng lng. Th l ti hm y, Pa-ven vn khng lm sao tm c s tht. Khi hai ngi chia tay, n bc s th th: - ng ch ch qun c ti l bn ca ng ch, ng ch Pa-ven ; cuc i ng ch ri y phi phng tt c mi s bt thn xy ra. Nu ng ch cn ti gip hay tham gia kin, xin c vit th. Ti c th lm c vic g, xin lm ht sc. N bc s ng qua ca s, nhn theo bng ngi cao ln, mc o bnh-t da ang kh nhc chng gy bc chn xung thm i ra xe nga. * Li v -pa-t-ri-a. Tri phng Nam nng nc. Ngi min Nam da rm nng, i m ni nh thu ch vng, tnh tnh a no ng. Ch mi pht, xe ca a hnh khch ti ta nh hai tng xy bng mu xm, nh an dng "Mai-nc". Bc s thng trc phn phi bnh nhn vo bung. Khi bc s n trc phng s 11, bc s quay hi Pa-ven:

Trang 296/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- C quan no gi ng ch n y? - Trung ng ng cng sn U-c-ren. - Nu vy th chng ti xp ng ch vo bung ny vi ng ch p-ne. - Bc s gii thch thm: - ng ch y ngi c, c ngh c chung vi mt ng ch ngi Nga. Bc s g ca. C ting Nga l l tr li. - C vo! Pa-ven t va-li xung sn v quay ra nhn ngi nm trn ging c mi tc vng hoe, c mt i dp mu xanh bic. ng ch ngi c ci hn nhin n cho Pa-ven. - Gd moc-ghen, gh-n-xen( Ting c: Cho ng ch ). Ti mun ni: Cho ng ch. - Ri gi bn tay xanh xao, ngn tay thon thon ra bt tay Pa-ven. My pht sau, Pa-ven n ngi u ging p-ne v i bn tr chuyn si ni bng ting "quc t, th ting m ch ngha ch l ph, mi cu ni khng hiu th li dng thm c on, tay ch tr v nt mt lm iu b - ni tm li, dng thm mi php ca mt th quc t ng khng vn t. Pa-ven hiu ngay c l p-ne vn l th bn c trong cuc khi ngha nm 1923 Hmbua, ng ch b n vo hng; vt thng c by gi li lot ra, bt ng ch nm lit ging. Tuy b au n nh vy, ng ch vn ti tnh, v c dng cm c Pa-ven rt ly lm knh n. Pa-ven khng th no m c mt ngi bn nm cnh tt nh th. Mt ngi bn "lng ging" nh vy s chng ni nhiu v bnh mnh v chng than th lun mm t sng n ti u. Tri li, cng bung vi mt ngi nh vy, c th qun ht ni au bun ca chnh bn thn mnh. Pa-ven thm ngh "Tic tht, mnh chng bit mt ting c qui no c". Trong mt gc vn c k nhiu gh my, mt chic bn tre, hai gh bnh c xe un. B "nm" m anh em gi a l "ban chp hnh ca Quc t cng sn" thng ra y ngh sau mi ln lm thuc. p-ne ng ngi trn mt chic gh bnh; Pa-ven th bc s khng cho i li cng ngi trn chic gh bnh kia. Ba ngi bnh na l ng ch Vai-man bo phc phch, ngi t-st-ni, cn b gip vic B dn y thng mi nc cng ha C-ri-m; n ng ch Ma-gi-ta La-urin, ngi Lt-t-ni, cn tr, mt nu, trng tng chng nh con gi mi tm, v ng ch Lt-nhp, ngi Xi-b-ri cao ln, tc thi dng hoa rm. Th l nm ngi thuc nm dn tc: Mt ngi c, mt ngi t-st-ni, mt ngi Lt-t-ni, mt ngi Nga v mt ngi Uc-ren. Ma-r-ta v Vai-man ni ting c, hai ngi lm phin dch cho p-ne v Pa-ven thn nhau v cng bung, p-ne gn vi Ma-r-ta v Vai-man v ni chuyn c vi nhau bng ting c. Cn Pa- ven v L--nhp thn nhau v cng thch nh c. Trc khi L--nhp cha n y th Pa-ven l "v ch" nh an dng. Anh u kch lit vi Vai-man mi ginh c chc . V thua c, anh chng ngi t-st-ni lm l ny pht cu. Anh ta t lu nui hn vi Pa-ven v trn thua c ny. Nhng ri c mt ng c gi cao ln n nh an dng. ng lo nm mi tui m trng tr l lng, ng c y l L--nhp. Mt hm,

Trang 297/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

L--nhp g Pa-ven nh mt vn c. Pa-ven c ng u ng c l tay li hi, m tt u. Pa-ven l tay "v ch" nn c ra ng u vi bt c tay c no mi n nh an dng. Nhng trn nh th, ngi ta thng xm li xem ng. n nc i th chn th Pa-ven nhn ra L--nhp i rt chc, bt u th cng, anh hiu rng anh ang ng u vi mt i th nguy him. Lc y anh mi thy anh ra qun khng kn nc l di. Vn c rng r ba ting. Mc d em ht c gng, em ht tm lc, Pa-ven cng phi xin thua. Anh thy, trc tt c nm ngi chu ra, l mnh thua mt. Nhn sang i th: ng c L-nhp tm tm cng mt cch lng. L tt nhin ng c cng thy l Pa-ven thua ri. Nhng ngi xem vn cha bit thng bi v ai, c Vai-man l ngi mong Pa- ven thua ra mt, cng cha h bit. - Ti bao gi cng khng c n qun cui cng. Pa-ven ni th. V L--nhp gt u p li cu ni m ch c ring c hiu. Pa-ven nh vi c L--nhp mi vn trong nm ngy: Thua by, c hai, ha mt. Vai-man khoi qu. - Cm n ng ch L--nhp nh! ng ch gi hay tht ! ng i cu cu Pa-ven lm ! N nh bi nhng tay lo tng chng ti. Gi th n cng li b mt lo tng nh bi, ha, ha, ha! Ri anh ta quay ra tru ngi thng mnh nay tht trn. - Sao cu, thua c th khng, cu? Pa-ven nh phi nhng chc "v ch" c, song mt ci danh vng tr con , anh c lm quen vi L--nhp v ng c i vi anh sau ny rt thn, rt qu. Pa-ven thua c l phi. Anh mi ch i nc no bit nc y, nn phi chu thua bc thy nm c ht php b truyn ca c th . Ri li thm mt ngy k nim chung lm ng ch gi v ng ch tr cng thm gn gi. Paven sinh nm m L--nhp vo ng. C hai l tiu biu rt in hnh ca lp v qun tr v lp v qun gi bn-s-vch. Mt ngi giu kinh nghim v i v kinh nghim chnh tr, tng qua nhiu nm u tranh b mt, ra vo ngc t ca Nga hong v sau tng lm cng tc chnh quyn, gi trng trch ca nh nc. Mt ngi th mi qua mt thi thanh nin si ni v mi ch c tm nm tui u tranh thi, nhng sng thi thanh nin v tm nm y tn sc hn c mt i ngi. C hai ngi, gi cng nh tr, lng cn hng, mu cn nng, nhng sc khe h ri. Ti n phng 11 l phng ca p-ne v Pa-ven, n o, m nh mt cu lc b vy. T y truyn i cc tin tc thi s chnh tr. Thng thng Vai- man tm cch tng vo mt cu chuyn tiu lm tc tu m anh rt ly lm th, nhng c m mm k th b Ma-r-ta v Pa-ven trng mt nhn li ngay. Ma-r-ta dng li ma mai t nh v su sc bt anh ta im v ni ma khng xong, th Pa-ven li phi dnh vo. - Vai-man, anh tng chng ti thng thc ci li pha tr ca anh y phng? - Pa-ven ct ging ng ng ni gin: - Ti khng hiu lm sao anh c th dung ho nhng quan im . . .

Trang 298/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Vai-man bu ln mi dy, mt ti h lic nhn mi ngi c v ch nho: - Ta phi lp mt c quan thanh tra o c bn cnh c quan Tng gim c gio dc quc dn v c ng ch Pa-ven lm tng thanh tra mi c. Ma-r-ta chi li th cn c l. Ch v phe ph n, i lp nh ngh vi ti ri. Cn Pa-ven li lm ra b ngy th c hay nh ngi ta thng ni, lm ra b t nhau ca Cm-x-mn... Ti y , ti khng a ci li trng i dy khn vt. Sau cuc tranh ci v o c cng sn y, vn tc tu c a ra tho lun v nguyn tc. Ma- r-ta dch cho p-ne nghe nhng quan im khc nhau. p-ne tuyn b. - Chuyn tc tu khng tt.Ti tn thnh kin ca Pa-ven. Vai-man phi rt lui kin, ni dm cu bng phng nh trng lng, nhng ri thi khng k nhng chuyn t y ca anh na. Pa-ven tng Ma-r-ta cng l Cm-x-mn. Anh trng mt Ma-r-ta on mi mi chn tui. Anh rt i ngc nhin, mt hm ni chuyn vi Ma-r- ta bit ch vo ng t nm 1917, ch ba mi mt tui ri v ch l mt trong nhng cn b c lc nht ca ng cng sn Lt-tni. Nm 1918 ch b bn trng kt n t hnh, song nh Chnh ph X-vit trao i t binh, ch c ly v cng nhiu ng ch khc. Hin ch cng tc bo "S tht" v ng thi hc nt i hc. Hai ngi tr nn thn thit lc no Pa-ven cng khng bit: Ma-r-ta thng hay sang chi bn bung p-ne, bt u khng ri "b nm" ra na. ng ch -g-lt, cn b b mt, cng ngi Lt- t-ni, thng ch ch mt cch tinh nghch: - Ny Ma-r-ta, th cn anh chng -dn ti nghip li Mt-xc-va mt mnh th sao y? Khng c u nh! Sng sng, c trc khi c chung mt pht th c ting g gy ln gin gi. p-ne bt trc g gy rt ti. Nhn vin nh n c nho ln i tm con g no lc vo trong cc phng, song tm mi khng ra, p-ne ly lm th v v chuyn lm. n cui thng, Pa-ven thy bnh nng thm ln. Thy thuc bt anh nm. p-ne thng bn, rt bun. Anh thy qu ngi thanh nin bn-s-vch giu sc sng, si ln sng sc khng h chn nn bao gi, m sm mt sc lc. n khi Ma-r-ta k cho p- ne nghe l cc thy thuc u ni bnh Pa-ven s pht trin n ch bi t th p-ne au n rng ri. Sut c thi gian nm iu tr Pa-ven b cm khng c i li Pa-ven giu c nhng cn au bnh ca mnh chung quanh khng ai thy. Ch c Ma-r-ta trng thy mt anh ti mt l on c anh au lm. Mt tun trc khi ri nh an dng ny anh nhn c th ca Trung ng on thanh nin U-c-ren cho php anh ngh thm hai thng v cn c vo kt lun ca cc thy thuc nh an dng, on nhn thy tnh hnh sc khe anh khng cho php anh tr v nhn li cng tc c. Km theo th, on gi cho anh mt mn tin. Pa-ven chu ng ci c u tin ny nh xa kia anh tng chu ng nhng c ca Giu-khrai dy anh hc quyn Anh: Xa kia b Giu-kh-rai m, anh ng khuu, nhng ri li dy ngay c.

Trang 299/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Bng anh nhn c th m. B c vit cho anh bo l hi cng ngay cnh -pa-t-ri-a, b c c b bn c tn l An-bi-na Qut-xam mi lm nm nay khng gp li. M nhn Pa-ven th no cng sang thm b bn. Bc th y ng mt vai tr quan trng i vi cuc i Paven. Mt tun sau, Hi i hu ca nh an dng tin chn Pa-ven ra tn bn tu. p-ne m cht ly Pa- ven, hn anh nh hn em trai ca mnh. Cn Ma- r-ta th bin u mt. Pa-ven i khng gp c Ma-r-ta cho bit. Sng hm sau, Pa-ven ln bn, p xe nga, xe trc mt cn nh nh c vn chung quanh, Pa- ven nh bc x-ch vo hi thm, ng l gia nh b Qut-xam nh ny. Gia nh Qut-xam c nm ngi : B c An-bi- na, ngi y , c ci nhn chm chp l ca i mt en, trn khun mt nhn nheo cn tn d ca v p thi con gi, ng lo Qutxam, dng ngi th l, khinh khnh, trng y nh ln n. ng lo lm hp tc x; c gi t l Thai-a th nh trng nom bp nc, c gi ln l Li--la trc kia i nh my ch, gn y li d vi chng l mt tn v li say ru b t. Hin ch khng c vic lm, nh trng con v gip m chm lo vic trong nh. ng b Qut-xam cn c cu con trai tn l Gioc- gi, xong Gioc-gi hin L-nin-g-rat. Nh Qut-xam nim n n Pa-ven. Ch c ng lo nhn khch mt cch hn hc, nghi k. Pa-ven kin nhn ngi k ht chuyn nh cho b c An-bi-na nghe v hi thm li v cnh gia nh b c. Li--la hai mi hai tui. Tnh tnh rt n gin, tc mu ht d ct ngn, nt mt n nang, ci m, c thn ngay c vi Pa-ven v khng ngn ngi cho anh bit ht nhng chuyn un khc trong gia nh. Pa-ven nh bit c lo gi Qut-xam hnh h c nh nh mt tn c cha, ng ai c kin g hay nh g l lo ta n p ngay. Lo ta ngu xun, thin cn, ti tin, c ngy gieo rc khng b trong gia nh, cho nn con ci hn on, v b c hai mi nm tri nay phi u tranh vi tnh c on y cng sinh ra th ght lo. Cc con gi lun ng v pha m, chuyn lc c, lin tip xy ra trong gia nh lm c nh u kh s. Ngy no cng nh ngy no, rt nhng chuyn bc mnh ln, nh. Cn mt con qu na trong gia nh l Gioc-gi. C theo chuyn Li--la k th n tht l mt thng chng lm c tr trng g, m c ln mt ta y, hunh hoang ht sc, ch thch n ngon mc p, ung ru cht thi. Hc ht trng chn nm, Gioc- gi cy l con t c cng, i m cho tin ra th hc . - Ti mun hc ln i hc. Li--la bn nhn i. cn m bn qun o, c. Ti cn tin tiu. Cc ngi lm th no cho ti th lm. Gioc-gi bit m khng t chi mnh bao gi, v hn li dng m chiu, thng tay c khot. i vi hai ch th khinh b ra mt, t coi nh b trn nhn xung k di. Thi th b c bn c ng lo ng no v Thai-a lm ra c ng no l b gi cho con trai tt. Thng con th thi g cng trt ling xing, vy m chng bun t no. N tr nh ch n, nh dy thp lin tip v i m gi tin ra, lm b c pht hong.

Trang 300/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

C gi t l Thai-a, Pa-ven ti khuya mi trng thy c ta. M Thai-a n ca, kh nhc con nh c khch. Thai-a bi ri cha tay ra bt tay Pa-ven v trc mt ngi khch l cn tr, c thn chn m. Tay Pa-ven khng bung ngay bn tay nh, cng rn, c nt chai y. Thai-a nm nay mi va mi chn tui. Ngi khng ly g lm p, song c i mt nu, cp lng my nh xch, ci mi dc da, cp mi ti v bu khin cho ai cng a nhn. Ngc tr ca Thai-a b cng trong chic s-mi cc tay k dc. Hai ch em hai bung nh xu lin nhau. Bung Thai-a c ci ging st hp, mt chic t ng ng vt b bn, vi mt gng con v trn tng treo chng ba chc tm nh chp v nh in. mt ca s hai chu hoa ti: hoa hng dip v hoa thy cc hng nht, mn ca bng tuyn c buc bng xanh mu da tri. - Thai-a khng thch cho n ng vo bung mnh u, nhng i vi anh, anh xem, tht l c bit y. - Li--la ni a c em nh th. Ti hm sau c nh ngi ung tr bn bung ng b gi, Thai-a li phng ring, ngi y, lng nghe mi ngi ni chuyn. Lo Qut-xam va a tay quy ng trong cc nc, va nghch mt qua cp knh nhn khch ngi trc mt mt cch chng a lnh g. - Ti khng tn thnh lut hn nhn gia nh thi by gi. Mun ly nhau th no th ly ty thch. Mun b nhau th b, chng ai ngn c. Tha h l t do. Lo gi cm ngang tha hp tr v ln mt cn ho. Khi ngt cn lo li ly tay ch mt Li-la: - Nh con b ny y chng hn. N n vi nhn tnh n chng c php ti, ri n b nhau cng chng ni qua g vi ti. Gi th mi sung sng ch, phi rc ly m nui c c ln thng con chng bit b l a no. p mt tht! Li--la nh mt v quay nhn Pa-ven mt tro l. Pa-vn trng cp mt ny la, gin d nhn lo gi hi li: - Sao c li ni th ? Theo c th bt c y i vi thng n hi y hay sao? - Ly chng th cng phi xem ci mt thng chng n th no ch! B c An-bi-na phi ni chen vo. B c gin qu khng sao nn ht gin c, ni bng mt ging hn hn: - ng lo ny, sao li em chuyn y m ni trc mt khch! Thiu g chuyn ni c ch! Lo gi cng chm ln: - Tao bit tao ni g, khng phi dy! Ngi nh ny dm m mm mng li tao t lc no th ? m hm y, Pa-ven ngh mi v cnh nh Qut- xam. Anh v tnh n y, t nhin b tham gia vo tn bi kch gia nh ny m no anh c mun dy vo lm g. Anh ngh cch gip b c v hai c gi thot cnh p ch ca lo gi. Cuc i ring ca chnh bn thn anh khin anh phi b tay: bao nhiu vn khng gii quyt c ny sinh trong c. Lc ny hn lc no ht, anh thy hnh ng quyt lit kh khn tht.

Trang 301/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ch c mt bin php - tch gia nh ny ra, m vi hai c gi phi t b hn khng bm vo lo gi na. Nhng cch chng n gin u. tnh th anh, anh khng th dnh n cuc cch mng gia nh ny c; vi ngy na thi, anh s i khi y, c l chng cn bao gi gp li nhng ngi trong nh ny na. Thi, nh cho i mc sao hay vy, m chng nn khuy ng bi bm ci nh b bng l mi ny ln lm g. Nhng ci mt lo gi c m nh anh. Pa-ven vch ht k hoch ny n k hoch khc k hoch no cng thy khng th thc hin c . Hm sau l ngy ch nht, khi Pa-ven ra ph v, th thy nh ch cn mt mnh Thai-a. C nh i sang chi bn nh ngi h. Pa-ven vo bung Thai-a, ngi mt, ngi xung mt ci gh da, Pa-ven hi: - Sao c khng i chi u cho khuy kha? Thai-a th th tr li: - Em chng mun i u c. Pa-ven sc nh n nhng k hoch nm ngh m qua v nh bng th xem k hoch ca mnh th no. Anh lin bt u ni thng vo ngay, ni vi v nh c ai vo khi t qung: - Thai-a i, chng ta s xng h vi nhau bng "anh em" cho thn mt. Vic g phi gi ci kiu l php phng ng lm g! Anh sp i khi y. Anh n nh em gia lc tnh cnh anh cng ang lc kh khn, ch khng anh lm cho cu chuyn xoay hn chiu hng khc. Trc y mt nm th anh em c b c v hai em i ni khc. i vi nhng bn tay nh em v Li--la th no cng kim c vic lm. Khng ti no lm ng lo chuyn c u. Nhng by gi th anh khng th gii quyt nh th c. Chnh anh cng chng bit i anh s ra sao, cho nn tht nh ngi ta ni, anh b tc kh gii trc cuc i ri. Gi th lm th no? Anh s th v xin c i cng tc xem sao. Cc thy thuc vit v bnh anh nhng ci qui g y v cc ng ch ca anh bt anh phi ngh cha bnh mi khng bit n bao gi. Nhng ta phi lm thay i ngc cnh ny ngay ti y . . . Anh s vit th cho m anh v s ngh cch chm dt tnh cnh ny. Anh th no cng khng b mc c vi hai em. Nhng Thai- a ny, anh hi em nh: cnh sng ca nh ny v nht l ring i em cn phi o ln li tt c. Em c can m lm nh th khng v em c mun lm th khng? Thai-a ngng mt ln v kh tr li: - Mun th em mun lm, nhng khng bit em c can m khng. Pa-ven hiu v sao Thai-a tr li cn lng l. - Khng sao, em . Qu h em cng mun nh th th ta s thu xp c thi. Nhng anh hi em, em c nng tnh gia nh rng buc khng? Thai-a b hi t ngt, khng tr li ngay. Mi sau mi ni: - Em rt thng em. Thy em lm kh em sut mt i ngi. Thng Gioc-gi li bn rt ht ca . Em ngh ti cho em lm. .. Tuy qu thng Gioc-gi hn em...

Trang 302/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai ngi ni chuyn vi nhau nhiu lm. Khi c nh i chi gn v, Pa-ven hi a: - Cng l tht! Lm th no m ng lo cha bt em ly chng nh? Thai-a giy ny: - Em khng ly. Em c trng ch Li--la l bit ri. Em th no th th, nht nh chng bao gi ly chng u! Pa-ven ci: - Ra c th sut i vy phi khng? Th nu c ngi hin lnh d thng th sao? - Em khng ly! Khi cn ln qua ca nh mnh ve vn th anh no cng hin lnh d thng lm. Pa-ven lm lnh t tay ln vai ngi con gi: - Thi, chng ni na. Chng ly chng, i ngi ta vn c th sng c. Nhng em qu gin m thanh nin y. May qu anh li khng b em ng l anh c hi em, khng th anh cng rt kh x l - Ni ri, Pa-ven thn i t lng bn tay lnh ngt ca mnh ln mu bn tay ngi con gi ang bi ri thn thng. Thai-a du dng: - Nhng ngi nh anh chn nhng m khc, ch chn nhng a con gi nh em lm g? My hm sau, Pa-ven p xe la v Khc-cp. Thai- a, Li--la, b c An-bi-na v em b c l b Ra-da i ra ga tin anh. Lc chia tay, b c nhc, v Pa- ven ha khng qun hai c em, s gip hai c thot khi ci vng ly gia nh ny. m ngi ra tin Pa-ven t bit anh nh t bit mt ngi nh thn thit. Thai-a a nc mt. Tu i n xa, Pa-ven cn trng thy Li--la vy khn tay trng v ci o cc k sc ca Thai-a. n Khc-cp, Pa-ven khng mun phin -ra, vo nh bn quen l P-chi-a N-vi-cp. Anh ngh y v ti tr s Trung ng gp A-kim. n lc trong phng ch c hai ngi, Pa-ven ngh giao ngay cng tc cho anh. A-kim lc u: - Khng c, Pa-ven . Chng mnh nhn c kt lun ca ban y t v ca Trung ng ng ghi r nh sau: "V bnh Pa-ven trm trng, phi a ng ch y vo vin thn kinh hc c iu tr v khng th cho ng ch y cng tc c" - Bao gi h chng vit th, anh A-kim . Ti tha thit ngh anh cho ti c lm vic. Ti lang thang trong cc bnh vin mi cng v ch thi. A-kim t chi: - c quyt nh th bn mnh khng th no khng thi hnh. Cu nn hiu, Pa-ven , nh th ch l tt cho cu thi. Nhng Pa-ven c tnh i mi, khin A-kim khng n chi t, nh phi ng . Ngy hm sau, Pa-ven lm vn phng mt ca ban b th Trung ng ng. Anh tng c

Trang 303/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

bt tay vo vic l cho sc khe mt i c th dn dn tr li. Nhng mi ngy u, anh nhn thy l mnh nhm. Anh ngi bn giy tm gi lin khng n ung g, v khng sc t tng ba i xung n ba sng v ba tra nh n bn cnh: chc chc, lc th tay bi hn, lc th chn lit i. i khi c ngi bi lit v ngy ngy st. C hm n gi i lm m anh khng lm sao bc chn xung ging c. Mi mi nhc c ngi dy, n c quan, anh tht vng nhn ra mnh i chm mt mt ting ng h. Nhiu ln nh th, anh em mi ph bnh anh, v anh hiu: y l bc u i n nhng iu anh gh s nht trong i anh - phi xa ri i ng. A-kim cn c gip anh hai ln na, giao cho anh cng tc khc. Nhng iu khng ti no trnh khi xy ra: n thng th hai th anh phi nm lit trn ging. Anh mi nh n bc s Bagia-n-va lc chia tay v vit th cho bc s. Bc s ngay hm y n thm anh. Anh c bc s cho bit iu ct yu nht i vi anh: anh au nh th khng nht thit phi a vo nh thng. - Vy ra i ti n ni ti khng cn i cha bnh na. - Anh cng ni a mt cu cho vui, song khng lng no ci c. Va hi li ngi mt cht, Pa-ven li n Trung ng ngh trao cng tc. Nhng ln ny th A-kim rt nghim. Anh cng quyt bt Pa-ven vo nh thng. Pa-ven ging nghn ngo: - Ti khng i u ht, i l v ch, ti bit c kin chuyn mn bo th. Ti ch cn mt cch: Xin ng cp cho tin tr cp v xin thi cng tc. Nhng ti nht nh khng lm th. Cc ng ch khng c quyn ct t cng tc ca ti. Ti mi c hai mi bn tui u, ti khng mun lang thang mi trong cc nh thng m sng nt cuc i tn tt, trong khi bit rng nm nh thng mi cng khng i n u. Cc ng ch phi cho ti mt cng tc thch hp tnh cnh ca ti. Ti cn c th lm vic ti nh ring hay hn mt c quan no . . . C iu l ng bt lm mt anh co giy, ghi s cng vn i n. Cng vic phi lm cho ti vui thch, ti khi cm thy mnh b b ri. Ging Pa-ven cng ni cng vang ln v cng xc cm. A-kim thu hiu nhng tnh cm si ni trong lng ngi thanh nin mi gn y cn trn y bit bao la sng. Anh hiu tn bi kch ca Pa-ven; anh bit rng nu phi xa ri chin u v li tt v hu phng, i vi Pa-ven, mt ngi tng hin c cuc i ngn ngi ca mnh cho ng, iu gh s n nhng no. Anh quyt nh dng mi bin php thuc phm vi anh gii quyt cu Pa-ven. - Thi c, Pa-ven , cu ng lo na. Mai ban b th s hp. Mnh s t vn cu. Mnh ha vi cu ht sc c gng gii quyt. Pa-ven nng n ng dy v cha tay ra bt tay A-kim. - Anh A-kim i, anh c th no inh ninh c rng cuc i ti s dn ti vo mt gc v s bp ti khng? Tri tim ti cn p ngy no - ni n y anh nm tay A-kim ko t ln ngc mnh v A-kim thy r ting tim p thnh thch v gp. - Khng ai bt c ti xa ri ng. Ch c ci cht mi lm ti t b i ng m thi. Anh nh th cho, anh A-kim nh. A-kim im khng ni. Anh bit nhng li Pa-ven va ni khng phi l nhng cu ni thng, m l ting ku ca mt chin s b thng nng. Anh hiu rng nhng ngi nh Pa-ven khng th no ni v lm khc c.

Trang 304/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Hai hm sau, A-kim bo tin cho Pa-ven bit l xp cho anh mt cng tc ph trch b bin tp bo ca Trung ng; nhng mun c nhn cng tc y cn phi kim tra trnh vn ha, xem c th phc v trn a ht vn hc c khng. B bin tp bo nim n tip anh. Ph tng bin tp l mt n chin s gi, cng tc b mt lu nm, nay l y vin Ban kim tra Trung ng ng U-c-ren. ng ch y hi Pa-ven my im: - ng ch theo hc n u? - Ch c ba nm tiu hc thi. - ng ch theo hc Trng ng no cha? - Cha . - iu khng quan trng, c nhiu trng hp khng hc mt trng no m vn tr nn mt ngi vit bo gii. ng ch A-kim ni chuyn vi chng ti v ng ch. Chng ti c th trao cng tc cho ng ch, khng phi vic y, m vic mang v nh lm c v ni chung chng ti s to nhng iu kin lm vic thch hp vi hon cnh ng ch. Song mun lm c cng tc y, phi hiu nhiu, bit rng mi c. Nht l v mt vn hc v ngn ng hc. Mi nghe my cu mo u, Pa-ven cng c linh cm thy khng xui ri. Trong na gi ni chuyn vi ng ch ph tng bin tp, anh thy r mnh thiu nhiu hiu bit qu. ng ch ph tng bin tp a anh vit th mt bi, Pa-ven vit xong, ng ch y ly bt ch gch t c n ba mi ch vn vit sai mo lut v nhiu li v chnh t na. - ng ch Pa-ven Ca-r-sa-ghin , ng ch c nhiu kh nng lm. Nu ng ch chu kh tch cc hc tp th tng lai c th tr nn mt cn b tr l vn hc. Nhng hin thi ng ch vit cha tho. Xem bi ng ch vit thy l ng ch cha nm c vn Nga. iu khng l: ng ch u c thi gi hc. Nhng c iu rt tic l chng ti khng xp cng tc cho ng ch c. Tuy nhin, ti cng nhc thm li ln na: ng ch rt c khiu v vn. Nu bi ng ch vit, vn ni dung y m em cha vn i th s l mt bi bo rt hay. Song y th chng ti li cn ngi c trnh cha c bi ngi khc kia. Pa-ven chng gy ng dy. Lng my mt phi mp my gim git. - ng ch ni, ti rt ng . Vn hay ch tt g ti y! Ti t l gii, cha in c, bit ci nga ti, hun luyn thanh nin tho, nhng trn mt trn ca cc ng ch th ti l mt tn v dng khng hp. Pa-ven co t ra v. n ch hnh lang r sang bn, anh sut ng. Mt b ang cm cp tay li anh . - ng ch sao th? Trng ng ch mt ti xanh qu. Mt my gi ng h, anh mi hi li c. Anh kh y b kia ra, ri nng nhc chng gy l chn i. T ngy hm y i Pa-ven xung dc. Khng cn ngh n cng tc c na. Cng ngy anh cng phi nm lit ging, c khi sut c my ngy, khng bc i u c. Trung ng min

Trang 305/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

cng tc cho anh v ngh c quan bo him x hi Trung ng pht tr cp cho anh. Anh nhn tin tr cp cng vi giy chng nhn tn ph khng lao ng c. Trung ng cng cp cho anh mt s tin v bn l lch ca anh cng vi giy php i u ty anh chn. Anh nhn c th Ma-r-ta mi anh v ngh nh mnh. Anh cng c nh ln Mt-xc-va vi hy vng mong manh l ngh vi c quan Trung ng ng ton Lin X cho anh mt cng tc no khng phi i li. Nhng n Mt-xc-va, cc ng ch cng li bo phi ngh m cha cho khi v ha a anh vo nm mt bnh vin tt. Anh t chi. Mi chn ngy sng nh Ma-r-ta tri qua lc no khng bit, Ma-r-ta c bn l Na-i-a Ptc- sn. Ban ngy, Pa-ven nh mt mnh, Ma-r-ta v Na-i-a sng sng i lm, mi n ti mi v. Pa-ven c lin min khng lc no ri sch. Nh Ma-r-ta nhiu sch. Ti n, c cc bn li chi. Anh nhn c nhiu th di cng min Nam gi ln. Gia nh Qut-xam mi anh v chi: Cuc i li cng sit cht thm ci dy thng lng, b c v hai c con gi cu cu anh. Mt bui sng Pa-ven t gi cn nh yn tnh ph Gt-xi-t-nhi-xp ra i. Con tu tc hnh a anh v phng Nam, i ra min duyn hi m p Nam C-ri-m, trnh cho anh ci ma thu m t, ma si st ca phng Bc. Ngi trn tu, anh nhn qua ca s, trng nhng ct dy thp chy qua. i my cau nhu li v trong i mt dt ca anh thm n ch cng li s mnh.

Trang 306/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 8
Di chn ni, sng bin v b bm vo mt m mc lm chm. Gi hanh t bn Th Nh K xa xi thi n mn vo mt. Cng ny, c tng chn sng bng b-tng ct st ngn vi bin c, chy khom vo t lin theo hnh vng cung gy gc. o cao ca rng ni trn ln mt bin. V nhng np nh qut vi trng ca ngoi thnh ph ny, mc tro ln lng o thoai thoi. Khu vn tn t ca ngoi yn khng mt ting ng. C mc lp li i lu ngy khng dn b hoang. Gi thu dt l nhng cy phong vng a l t ri xung dn dn ph ln li i y. Mt ng gi Ba T nh xe nga a Pa-ven t trong ph ra y. Khi cho ngi khch l lng ny xung xe, ng lo x-ch khng nhn c ni ra ming iu ng ngh bng: - Ti sao ng li n y, h ng? y chng c gi p, chng c rp ht. Ch c c ging si lang i rnh m ...ng n y lm g? Ti khng hiu sao ng li n y. Thi, quay v i, ng ng ch . Pa-ven tr tin, v ng lo x-ch li nh xe i. Khu vn vng tanh, vng ngt. Pa-ven tm thy mt tm gh di k trn mm trng thng ra bin. Anh ngi xung, nga mt n nh nng lc by gi tn ri. Anh n y, n chn tch mch ny, suy ngh xem nn t chc i sng ca mnh ra sao v dng i mnh lm vic g by gi. y l lc kim im li cuc i v phi quyt nh mi b. T lc anh tr li, nhng mu thun trong gia nh Qut-xam tr nn su sc n cc . Khi bit tin anh n th lo gi ng ng ni trn li nh, m ca nh l tt nhin, c s phn khng trong gia nh ny chng li lo gi l do Pa-ven lnh o. Lo gi t nhin b hai con gi v v cng li mt cch quyt lit, v ngay hm u tin Pa-ven n nh, gia nh ny lin chia lm hai phe i ch, th ght nhau. Ca vo bung ng b gi em chn li; mt phng nh ca nh ngang th cho Pa-ven thu. Pa-ven a tin nh trc cho lo gi v chng bao lu lo thm ch cng c v yn lng, v cc con gi ri lo ra nh th, chng c i lo cung cp cho ng no sng. cho ngi ngoi khi ni, b c An-bi-na vn li bn nh lo gi, chng b. Lo ta khng bc chn sang bn bn tr bao gi, khng mun trng thy mt ci anh chng m lo ch ght. Ngc li, ra n sn th lo th hng hc nh ci u tu xe la t ra rng lo l ch ci nh ny. Trc khi vo lm hp tc x, lo c hai ngh: ngh th khu giy v ngh th mc. n nay, lc ri ri, lo cng lm thm hai ngh y kim ra tin; ch lm ca lo trc t nh di, sau lo vc bn th n lm ngay bn ca s bung Pa-ven chc tc anh chi. Mi ln ng inh, lo ra tay p ba chan cht, nh in, nh gin, v ly th lm thch th lm. Lo hiu lo lm th th Pa-ven c ngi c sch cng kh vi lo. Lo ri rt ln trong chm ru.

Trang 307/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Ri bit tay ng, ng s tng c my i cho m xem. * Xa xa, mi tt gn chn tri c con tu i qua, nh ln khi c nh mt thong my en. Mt n chim hi u va bay va ku, chc u xung mt bin. Pa-ven, tay m u, trin min suy ngh. Chui hnh nh ca i anh, t tm b n by gi diu qua trc mt. Hai mi bn nm qua anh c sng trn hay chng ci o lm ngi? Nh mt v quan ta cng minh, anh kim im li trong tr nh cuc i mnh tng nm mt. i anh sng cng khng n ni hng lm, anh nhn thy nh th v thm tm ly lm hi lng vi mnh. nh rng anh cng sai lm khng phi t, v ngu xun, v bng bt, nhng sai lm nht l v anh khng hiu bit. Song v cn bn khng n ni no. Anh khng b tri qua nhng ngy nng chy nht, anh chn ngay ch ng ca anh trong cuc chin u thp la ginh chnh quyn v trn l c chi ca cch mng cng c vi git mu ca anh nhum thm. Cn cht sc lc no th anh vn cha chu ri i ng. Gi y, b thng nng, anh khng u tranh tin tuyn c. Anh ch cn c cch li v nhng bnh vin hu phng. Anh nh li ci ngy Hng qun o o nh sng cun tin qun vo gn thnh Vc-x-vi. Qun ang tin th n th bn trng mt chin s. Chin s ng ln ra t, nm di chn nga. Anh em ng i hi h bng b li, ri trao chin s cho qun y v xng tip ln, mi truy kch qun th. Mt mt chin s, n v khng v th m ngng xng ln ui ch. Trong cuc u tranh v s nghip chung cao c, thng nh th y, m phi nh th y. nh rng c nhng trng hp c bit. Nh anh tng trng thy nhng chin s bn sng my ct chn, ngi trn xe nga tasan-ca. y l nhng con ngi lm qun th khip s: sng my ca h vn gieo cht chc v tn ph vo hng ng ch. H bn rt vng, mt nhm rt trng, khin cho c trung on ly lm t ho. Nhng, nhng con ngi nh vy, him lm. Con ngi anh phi lm g by gi, sau cuc tht trn ny, khi anh chng cn cht hy vng g tr v ch anh trong i ng. Anh lm cho bc s Ba- gia-n-va chng c ln phi ni tht vi anh l trong ti lai, anh phi phng mi s bt thn gh khip hn na xy ra y ? Lm g by gi? Cu hi ra khng cch gii quyt ny hin ra trc mt anh nh mt vc thm en ngm gh s. Khi mt th qu bu nht l kh nng chin u th cn sng lm g na? Ngy hm nay v ngy mai y y u m, lm th no chng minh l i mnh cn ng sng? Ly g lp c ni trng tri ca cuc i? Hay nh l ch bit n, bit ung v bit th ht kh tri m thi? Ch cn cch khoanh tay tr mt ng nhn cc ng ch ca mnh chin u v tin ln hay sao? Nh th ri sng bo c tp th ? Ri n phi hu quch tm thn tn ph phn phc ny i thi? Mt vin n vo gia tim v th l xong, i ht vng! bit sng phi o lm ngi th cng cn phi bit cht i vo ng lc nn cht. Ai dm kt ti ngi chin s khng mun ko di cn hp hi ca mnh? Bn tay anh s vo ti, nn khu B-rao-ninh dm dp; ngn tay anh, theo thi quen, nm ly bng sng. Anh t t rt khu sng ngn ra. - C ai ng mi li sng n mt ngy tn s nh th ny?

Trang 308/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Nng sng nhn thng vo mt anh khinh b. Pa- ven t sng ln u gi v tht ra mt cu chi gin d. - Th ch l anh hng rm y thi mi ! T st nh th, mt thng khn nn bt c lc no v bt c u cng lm c. y l li thot d nht m cng l hn nht. Sng c kh khn th lm mt pht cho xong i. Nhng mi th chin thng cuc i hc him y cha? Mi lm ht cch dt ra khi vng ai thp ang cht ly c mi cha? Mi qun ri sao, trc thnh Nv-g-rt - V-ln-ski, mi v ng i ca mi tng tung mi by t xung phong mt ngy v bit chng li tt c chim k c ly thnh? Thi hy ct sng i v ng c h chuyn ny vi ai. Hy bit sng c nhng khi cuc i tr nn khng th chu c na. Hy lm cho i mi cn c ch. Anh ng dy v i theo con ng ci. Mt ng bo ni cho anh ln ngi nh xe nga v p v ph. V n ph, anh xung mt ng t mua t bo tnh. Bo ng tin c hp ton th ng b thnh ti nay cu lc b -mi-an Bt--ni. Pa-ven i hp n khuya mi v. Trong bui hp y anh ln ni chuyn v no c hay y l ln ni cui cng ca anh trc mt hi ngh ln. Thai-a khng ng c. Pa-ven i mi khng v lm c lo ngi. C vic g xy ra vi anh y? Anh Pa- ven u by gi? Hm y, Thai-a thy trong mt nhn ca Pa-ven, trc kia anh nhanh nhn bao nhiu, gi c mt ci g lnh lng v khc kh. Pa-ven t ni n anh, song Thai-a on l anh ang tri qua mt th thch gh gm. Lc c ting cng con ngoi vn ng sp, li th bn phng m, ng h va bung hai ting. Thai- a khoc o ngoi ln vai, chy ra m ca. Ch Li-- la ng bung, ni m lm bm. Thaia thy Pa-ven v th mng qu; khi Pa-ven bc vo nh, Thai- a ni thm: - Th m em c lo cho anh mi. - Anh cn sng th khng c vic g m phi lo cho anh u, em , Li--la ng ri , h em? Em bit khng, anh chng mun ng t no. Hm nay anh mun ni vi em. Thi, ta sang bung ng i em, ko li lm thc gic ch Li--la mt. - Pa-ven ni, ging cng th tho. Thai-a lng l. Nh th l th no? m hm khuya khot ni chuyn vi anh y ? Nh m bit th sao? Nhng ni th no anh Pa-ven hiu iu y nh? Khng nn, anh y gin mt. M anh y nh ni chuyn g th nh? Ngh th, Thai-a vn i v phng. Khi hai ngi ngi trong phng ti, mt i mt, gn st nhau n ni Thai-a nghe r hi th ca anh, th Pa-ven bt u ni, ging khn khn: - Chuyn th ny, Thai-a . Chuyn i xoay ra n ch anh cng ly lm l qu. Nhng ngy gn y anh thy ht sc kh chu trong ngi. C mt iu anh c lun qun ngh mi khng bit nn th no: anh lm th no m tip tc sng c by gi! Anh cha bao gi gp cn en vn b nh th. Nhng hm nay, anh hp "b chnh tr" trong u anh v anh quyt ngh mt iu rt l quan trng. Em ng ly lm l, anh ni em nghe y. Anh k cho Thai-a nghe tt c nhng iu anh cm thy trong nhng thng gn y v mt

Trang 309/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn ln nhng iu anh suy ngh ngoi khu vn ngoi . - Hin tnh th nh th ny. Anh ni ngay vo im chnh. Cu chuyn ngang tri trong gia nh em hin nay ch mi l bc u thi. Ta phi b i, n ni khng kh ti lnh, trnh c cng xa cng hay ci hang en ti ny. Ta phi lm li cuc i. i ca ring em cng nh i ca anh lc ny u ang bi c. Anh nh t la ln si nng cuc i hai a chng ta. Em hiu nh th ngha l nh th no khng? Anh hi em lm v ca anh th em c ng khng, em? Thai-a nghe Pa-ven ni t u n gi, trong lng ht sc xc ng. Nghe n cu sau cng th Thai- a git mnh sng st. - Anh khng bo em phi tr li anh ngay by gi u Thai-a . Em ngh cho k. Em c l khng hiu ti sao anh c th ni vi em iu m khng m em trc, khng tn tnh em,v.v... Nhng tr y u chng cn. Em b i, anh a tay cho em cm nh, tay anh y, em ny. Nu em tin anh th em s khng bao gi phi lo l b la di u. anh, c nhiu iu m em cn n, v ngc li, anh cng thy em nh th. Anh quyt nh nh th ny nh: chng mnh c vi nhau, cho n ngy em ln, em trng thnh nn ngi - anh s gip em tin b, nu anh khng gip th th con ngi anh chng ng mt ng km nh gia ch phin u. Cho n ngy y ta khng c bi c vi nhau. Khi no em ln ri th tha h ty em quyt nh. Bit trc th no c? C th lc by gi th anh ha ra thn tn ma di. Nu nh gp cnh ng y th em nn nh rng, anh chng n ct i em vo i anh u. Anh im mt lt, ri li u ym v nng nn: - Ngay gi y, anh mong em hy nhn anh tnh bn thn v lng yu thng em. Anh khng bung nhng ngn tay ca Thai-a m anh vn gi trong tay anh, lng bnh tnh dng nh l Thai-a ng ri. - Anh c gia ng b em khng? - Khng th bng vo li ni ming c. Thai- a. Em ch cn hiu rng: Nhng con ngi nh anh khng c bi bc u. Qu h ngi ta ng c bi bc vi anh. Anh ni ht cu m lng chua xt. Thai-a p li: - Hm nay, em cha tr li anh c: tt c chuyn ny i vi em tht t ngt qu. Pa-ven ng dy: - Thi, em i ng i. Tri sp sng ri. Anh v phng ring, khng ci qun o, c th m ln ra ging. u va p gi ng say. Trong phng Pa-ven, mt bn, gn ca s, c nhng chng sch ly th vin ng v, mt chng bo v nhiu s tay vit chi cht. Mt chic ging, hai ci gh v trn cnh ca thng sang bung Thai- a treo mt tm bn Trung Hoa, kh rt rng, trn lm chm nhng l c nh t, en v . Pa-ven n ng y iu nh c vi vn phng gi cho anh sch vn

Trang 310/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ngh. Ngoi ra, cc ng ch cn ha ch th cho ng ch ph trch th vin ln nht ca cng lin lc vi anh, lm "ngi u" v vn ha cho anh. Chng bao lu, th vin cng bt u gi n cho anh tng b sch nguyn. Li--la ly lm l, thy hm no Pa-ven cng mit mi c sch v ghi s tay trong sut ngy, t sng sm cho n chiu ti, ch ngh mt chc lt n cm sng v tra, ti n th ch em Li--la li sang bung Pa-ven ngi chi. Pa-ven k li cho ch em Li--la nhng iu mnh c c ban ngy. Thng qu na m, lo gi Qut-xam i ra sn, ln no cng thy k ca s bung anh chng thu ng ght c vt n sng. Lo rn rn nm u ngn chn bc li gn nhn qua k ca s, thy ci u kia c ci xung bn. "Mi ngi th ng, cn n th c chong n sut m. N thc canh nh, lm nh n l ch y. My con b nghe n gi qu ri". Lo gi ngh bng th, ly lm bc tc v b i. Tm nm nay, ln u tin Pa-ven mi c dp c th th thi gi v khng mc mt cng vic g ht. Anh c mt cch say sa, thm kht nh mt cu thiu nin cha bc vo i. Ngy lm vic mi tm ting. C ci lm vic nh th th nh hng n sc khe ca anh nh th no, nu mt hm, Thai-a khng but ming ni ra nhng li ny: - Em k dch ci t chn ca bung em ra ri. Anh c mun ni chuyn vi em th m ca sang thng bn em, khng cn qua phng ch Li--la na. Pa-ven ng mt. Thai-a mm ci, vui sng: th l hn c vi nhau. Lo gi m m khng thy nh sng lt qua khe ca s gc nh na. V b c An-bi-na th nhn ra i mt ca Thai-a c long lanh mt nim vui khng giu ht c. Quanh cp mt nh rc la lng nng chy, m m c qung thm v nhng m khng ng. Trong cn nh nh li thng vng vng ting n ghi-ta v ting ht ca Thai-a. Thai-a lng xun ng, cm thy au n v tnh yu hnh nh c chiu ln lt vng trm. Nghe ting ng nh cng git mnh, lc no cng ng l c ting chn b m. Thai-a rt kh tm mi ln ngh n: nu nh ai hi ti sao m li ng ca bung mnh, ci then k th th s tr li th no? Pa-ven hiu ni lng ca Thai-a, la li u ym, lm ngi yu yn lng. - Em lm sao m s kia ch? Anh vi em hon ton lm ch y. Em c ng yn. Khng ai bc chn c vo i t ca chng mnh c. Thai-a p m vo ngc anh, v vng lng hn, m gh ly ngi yu m ng. Anh tai nghe Thai-a th mt lc lu, nm yn khng ng, cho Thai- a c ngon gic. Anh thy lng thng qu, mn qu ngi con gi gi gm tt c i mnh vo anh ri. Li--la l ngi u tin hiu duyn c v u cp mt Thai-a bng sng. T hm y, ch em i vi nhau c chiu hng xa cch. B m ri cng bit, hay ni ng hn, b cng on ra. B phng. B c c ng u Pa-ven li th. Mt hm, b c ni vi Li--la: - Con b Thai-a khng xng i c vi cu ta u chng bit ri s ra sao? B thy lo. Nhng khng ln no dm hi thng Pa-ven c. Bn thanh nin bt u lui ti phng Pa-ven. i khi anh em ngi ng cht gian phng nh t.

Trang 311/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Lo gi nghe c n n nh n ong v t. Nhiu ln, cnh tr li ht ng thanh: "Bin ca ta quang vng Ngy m c ting sng gm" v bi ht m Pa-ven thch nht: "Th gian bao la ny trn y nc mt. y l anh ch em cn b ng n hp Cu lc b cng nhn. ng y a phng t khi nhn c th ca Pa-ven i c lm cng tc tuyn truyn giao cho anh ph trch cu lc b . Ngy thng ca Pa-ven c nh th m tri qua. Th l anh li hai tay gi vng c li con thuyn v sau i lc ng nghing, anh hng i anh vo ch mi. Anh m c ly vic nghin cu hc hi v cng tc vn hc tr v ch ng ca anh trong i ng. Nhng cuc i c dn dp ht tr lc ny n tr lc ny khc. Anh thy tr lc hin ra m lo: tr lc s ngn tr anh n no trn ng tin ti ch ca mnh? Bng nhin Gioc-gi, anh chng sinh vin thi trt vo i hc t Mt-xc-va dn xc v vi con v. N xung nh b v lm lut s, ri c t bn y m v bn tin ca b m. Gioc-gi v lm mi quan h trong gia nh cng rc ri thm. N chng do d, vo phe ngay vi b, ri thng ng vi nh v, vn sn c t tng bi X-vit bt u ph m, tm cch ui bng c Pa-ven i, bt Thai-a phi la anh. Mi lm hm sau, khi Gioc-gi v n nh, th Li--la kim c vic lm mt qun bn cnh. Ch em m gi v con th vi nhau bn y. Cn Pa- ven v Thai-a cng em nhau i n mt thnh ph xa gn bin. * A-r-chom t khi nhn c th Pa ven. Nhng mi ln anh thy trn mt bn giy ca anh X- vit thnh ph c chic phong b mu xm, ch vit gy gc quen thuc, th anh lt lt trang giy, lng khng gi ni bnh tnh nh thng na. Ln ny cng th, tay m phong b, anh ngh thm trong bng, vi nhiu cm ng u ym m anh c khng l ra mt: "Pa-v-lusa, Pa-v-lu-sa i! Gi lc ny em gn anh, th thng b em ca anh s gip kin cho anh, tt bit my". "Anh A- r-chom ! Em mun k cho anh nghe cnh ng ca em by gi. Nhng th th ny ch c gi cho anh, em mi vit thi. Anh bit tnh em v s hiu r tng ch em vit. Trn mt trn u tranh ginh li sc khe ca em, cuc i vn bi lm, anh . Cha khi chng ny sinh ra tt n. Em va mi khi trn ny li b ging mt trn khc bi t hn. M gh s nht l em khng sao gng gng c na. Tay tri em lit, em kh lm, gi li thm hai chn n phn em. V gi em ch c th hi nhch c ngi i (nhch trong bn bc tng phng em thi) em kh nhc lm mi l c t ging em nm ra bn vit. Th cha phi l

Trang 312/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

ht ti u, em chc th. Mai kia ca n cn sinh ra th no na em cha bit c. Em ru r nh khng i u c, ch ngy ngy nhn qua ca s trng ra c mt gc bin. C th no c mt tn kch thm hn l bi kch ca mt ngi nh em, thn th th bi lit khng sao sai khin c na m tri tim ngi bn-s-vich em th c li cun em khng th no cng li c, li cun v vi cng tc, v vi anh em, v vi i qun chin u ang tin trn khp mt trn, ang xung phong tin cng nh mt dng thc thp? Em vn cn tin em s tr v ng trong i ng, tin mi sng ca em s xut hin trong hng trn xung phong. Em khng th no khng tin nh th, em khng c quyn khng tin nh th. Mi nm gio dc ca ng v on rn cho em ngh thut chng chi vi cuc i, v li ca lnh t cng ng c vo trng hp ca em na: "Khng c thnh tr no m ngi bn-svch khng nh chim c". i em by gi l hc tp, l c sch, c sch nhiu v c sch na. Em hc c kh ri, anh A-r-chom . Em c k c ht cc sch vn hc c in ca ta. Em hc xong nm th nht ca Trng i hc cng sn hm th. Ti ti em lnh o mt nhm nghin cu gm cc ng ch ng vin tr. Chnh qua m ng ch tr y m em lin h c vi cng tc thc t ca t chc. Ri i em cn c Thai-a na. Thai-a tin b trong hc tp, tin ti trong cng tc, v sau ht l chng em yu nhau, ngi bn i b bng ca em chiu em thm thit. Chng em sng hp nhau lm. Kinh t gia nh em cng gin d thi: chng em c 32 rp tr cp ca em v tin lng thng ca Thai-a, Thai-a i vo ng cng theo con ng nh em. Thai-a cng i lm chn dn dp bp nc v by gi lm ngh ra bt trong mt qun cm (ni em khng c nh my no). My hm gn y, Thai-a khoe vi em tm giy chng nhn u tin ca mnh, th hi vin chi hi ph n. i vi Thai-a, chng minh th khng phi l ch mt mu ba. Em xem Thaia ang thot thai ra mt con ngi mi. Em c gip cho Thai-a tin. Ri s c ngy nh my ln vi anh ch em th s lm cho Thai-a thnh hn mt con ngi mi. Chng em cn y th Thai-a vn cn phi i theo con ng duy nht c th . B m Thai-a hai ln n tm. B m, v thng con, v tnh tm cch ko Thai-a tt li, li v vi cuc i nh nhen, vi nhng suy tnh c nhn bn tin. Em c ct ngha cho b c An-bi-na hiu, b ta ng em bng ti ca i b ta che ti con ng Thai-a chn. Nhng ni mi cng v ch. Em cm thy th no cng c ngy b ta ngng tr con ng Thaia tin n mt cuc i mi. V phi u tranh vi b ta, khng th no trnh khi c. Em bt tay anh. Em Pa-ven ca anh. Nh an dng s5 ph Sta-rai-a Ma-xt-sta. Mt to nh hai tng xy bng , trn ming t bng, o vo sn ni. Chung quanh l rng; con ng ch chi chy xung dc. Ca s cc bung u m, gi hiu hiu thi tt vo mi nc c cht dim sinh ca nhng con sui di chn ni bc ln. Pa-ven mt mnh trong bung. Mai s c nhiu ng ch khc n v anh s c bn lng ging. Ngoi kia c ting chn i v.ging ai quen thuc. C ting nhiu ngi ni chuyn vi nhau, nhng ci ging trm v sang sng kia, anh nghe thy u y nh? Anh bt tr nh lm vic cng thng v moi trong c ra mt ci tn chn su trong k c ch khng phi l qun mt: "L--nhp In-n-ken-ti Pp-v-lt-s. Chc l ng ch y thi". Pa-ven

Trang 313/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

khng nghi ng g na. Anh gi to ln. Mt pht sau, L--nhp ngi u ging anh v mng r lc mi tay anh. - A ch b, cn sng c ? C chuyn g vui k cho lo nghe i ch? Sao ch c v mun m tht s nh? Lo khng ng ch nh th u nh? Ch hy theo gng lo. Cc thy thuc cng nh cho lo ra ra y. Nhng lo vng lm, c nht nh khng nghe lm h tc in ln - V c gi L--nhp ci rt hn nhin. Pa-ven nhn thy trong n ci c n cht lng thng hi v lo bun. Hai ngi ni chuyn vi nhau sut hai ting ng h. C gi L--nhp k tin tc Mt-xc-va. Nh ng c, Pa-ven mi bit c hai ngh quyt trng yu nht ca ng v tp th ha nng nghip v t chc li nng thn. Pa-ven nghe thm kht, ung tng li mt. - Th m lo c tng ch ang hot ng u di U-c-ren nh ch c m. Bc nh. Nhng, khng vic g m bun, cnh lo cn bi hn. Lo tng nm lit ri c y. By gi, ch xem, lo c cng li. Khng th no ang lc ny c khoanh tay mc cho nc chy bo tri c, ch hiu khng. Khng th th c! C lc lo ngh: mnh phi ngh thi ly li sc Lo cn tr u na, m lm ngy mi, mi hai ting cng kh gay. Nhng mi ln lo ngh nh th, lo xem li cng vic gii quyt nt, th ln no cng th, h lo nh "gii quyt nt" th li chi u vo n qu mi hai gi m cng cha v n nh c. B my cng chy khe, bnh xe li cng phi quay nhanh. nc chng ta nh th y. Nhp iu cng vic mi ngy mt dn dp, cho nn bn gi nh lo, d mun hay khng, cng c phi sng nh hi cn thanh nin. L--nhp a tay ln vut ci trn cao v ni n cn nh cha vi con: - Thi by gi ch k cho lo nghe v ch i. L--nhp nghe Pa-ven k nhng trn th thch ca anh, v Pa-ven thy ngi bn gi nhn anh bng cp mt long lanh ra chiu khuyn khch. gc sn, di bng cy rm rp, mt nhm ngi bnh ca nh an dng ngi chi. Kh-rixan Sc- n-c-dp ngi c bo "S tht" bn chic bn nh, cp my rm nhu li. S-mi anh bng xa-tanh en, m ct-kt sn, mt anh gy g, rm nng, ru lu ngy khng co, mt xanh su hom, trng r ra v mt ngi th m chnh tng. Mi hai nm trc y, anh t b cuc chim, c iu ng ra lm cng tc lnh o vng ny. Th m xem dng anh i, cch anh ni v nhng ting anh dng, ngi ta tng anh va mi m ra. Sec-n-c-dp l y vin thng v x y ng v c chn trong Chnh ph. Mt c bnh chng hoi th chn - lm ngi anh kit sc. Anh cm th ci chn au bt anh nm lit ging na nm nay. Trc mt anh l Gi-ghi-r-va ang ngi ht thuc ngh ngi. A-lc-xan--ra A-lch-x-ep-na Gighi-r- va nm nay ba mi by tui. Ch vo ng mi chn nm nay. Lc y "Su-rt-ca, c th kim kh - y l b danh ca ch hi hot ng b mt P-tc- bua - cn tr mng, gn nh l mt c b con, th m phi nm mi i y Xi-b-ri ri. Ngi th ba cng ngi bn l Pan-cp. Anh nghing nghing ci u p nh mt bc tng thi c c mt t tp ch ting c, chc chc li sa i knh to tng bng i mi trn mi.

Trang 314/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Tht qui l ngi thanh nin ba mi by tui y to ln nh mt lc s, th m kh nhc mi nhch c ci chn bi lit. Pan-cp l bin tp vin bo kim nh vn, cn b ca B dn y quc gia gio dc. Anh tng chu u c c nhiu ting nc ngoi. Trong c anh c c mt kho kin thc giu c, cho nn n c Sc-n-c-dp, vn tnh d dt, cng phi t ra knh n anh. Gi-ghi-r-va ht u ch chic gh bnh v bnh xe un m Pa-ven ang ngi, kh hi Sc-n-cdp: - ng ch y cng bung vi anh c phi khng? Sc-n-c-dp ngng c bo, nt mt anh bng chc ti hn ln: - Phi, Pa-ven Ca-r-sa-ghin y. Ch nn lm quen vi cu ta, Su-ra . Bnh tt thc mt ng gy vo bnh xe ca cu ta ri. Ch khng th cu b y s c lc ra tr nhng ni ang gp kh khn y. Mt tay thanh nin cng sn thuc lp u tin. Ni tm li, nu ta ht sc nng cu y - m ti th nht nh gip y - cu ta cn c th lm vic c. Pan-cp tai nghe. Su-ra Gi-ghi-r-va vn ging khe kh hi tip: - ng ch y au bnh g y? - Hu qu ca nm mt nghn chn trm hai mi. Xng sng cu y b lm sao y. Ti hi thm cc thy thuc. H ngi l vt gip xng sng lm cu ta c th sinh ra bi lit ton thn. Ch trng m xem? - ti em gh ng ch y li y. Th l quen nhau. Lc y Pa-ven c ng u Gi- ghi-r-va v Sc-n-c-dp sau ny tr nn nhng ngi bn thn ca anh, nhng ngi u tin nng tinh thn cho anh trong nhng nm bnh him ngho sp n vi anh. i c th m tri. Thai-a i lm, Pa-ven ngi c sch. Hm y, anh cha n gi lnh o nhm nghin cu th mt tai ha mi ngm n hi anh. C hai chn anh b lit. Gi ch c tay phi gi ln gi xung c na thi. Anh cn mi n chy mu cho n khi c gng mi cng chng n thua g, anh hiu ra rng th l t nay khng nhc nhch c na ri. Thai-a can m chu ng, c giu khng l ra mt ni tht vng trong lng v nim chua xt khng sao gip chng c. Cn Pa-ven ci gng nh mt k c ti, bo Thai-a: - Thai-a i, chng mnh nn li d thi. Khi hai a nh c vi nhau c ng u c chuyn th ny. Hm nay anh ngh k ri mi ni vi em nh th, em b gi ca anh . Thai-a khng cho Pa-ven ni. Nhng cng khng sao cm c nc mt. Ch khc nc n, p u Pa- ven vo ngc mnh. A-r-chom c tin v chuyn khng may mi ca em; anh vit th nhn m. Th l m b mc nh ca y, n vi con t. B c v Thai-a n rt thch hp tnh nt vi nhau. Pa-ven vn tip tc hc tp. Mt bui ti ma ng, Thai-a em v cho anh xem thnh tch u tin ca Thai-a: tm th i

Trang 315/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

biu X-vit thnh ph. T y, Pa-ven t khi trng thy mt v. Thai-a thi khng lm chn ra bt ban cp dng nh an dng ny na. Ch sang X-vit cng tc ban ph vn m ti no cng khuya mi v nh, ngi mt nhng phn khi lm. gn n ngy c kt np lm ng vin, Thai-a ht sc hi hp phn khi th mt tai ha mi na ging xung gia nh Pa-ven. Bnh tt c pht trin sc tn ph c c ca n. Mt phi Pa-ven b sng au nhc nhi khng th no chu c, ri au li truyn sang c mt tri. Ln u tin trong i, Pa-ven hiu th no l b m, tt c chung quanh b mt tm mn en ph kn. Th l trn con ng i, c mt tr lc gh gm, khng th no vt qua c, lng lng tri ln, chn ly li i. M v Thai-a tht vng n cng cc. Nhng Pa-ven kin tnh t bo mnh: "Phi ch xem th no . Nu qu tht l mnh khng sao ngoi ln c na, ci bnh m ny ngn ht ng khng cho mnh c gng lm vic c, nu tht s t nay mnh khng cn hy vng g tr v ch ng ca mnh trong i ng th phi kt liu cuc i". Pa-ven vit th cho cc bn thn. Anh nhn c th ca cc bn tr li, khuyn khch anh kin tr v vng lng phn u. Vo nhng ngy tht l cay ng cho anh ny, Thai-a sung sng vui mng bo tin cho anh bit: - Anh Pa-v-lu-sa i, em c kt np lm ng vin d b ri. V Pa-ven nghe v k chi b kt np n ng ch mi nh th no, cng gi li cho v nghe nhng bc u tin ca mnh i vo con ng ca ng. Anh nm tay v: - N ng ch Ca-r-sa-ghin-na ny, th l hai v chng mnh hp thnh mt ng on cng sn trong nh ny ri y! Ngy hm sau, anh vit th mi ng ch b th qun y a phng n cho anh gp. Ti hm y, mt chic xe hi lm b bt bn trc nh anh. ng ch Von-me, mt ngi Lt-t-ni ng tui, ru quai nn, bt tay Pa-ven: - Sao, anh thy trong ngi c kh khng? Sao anh c nm l mi th ? y, c xe hi y, dy i thi. Qun y phi anh i cng tc ngay lp tc nng thn. - V ng ch ci c lm cho vui. ng ch b th qun y chi vi Pa-ven hai gi lin, qun khuy l ti nay c hp. ng ch ngi Lt-t-ni y i i li li trong phng nghe cu chuyn tht cm ng ca Pa-ven. Cui cng, ng ch ni: - Thi, anh ng ni n nhm nghin cu na nh. Anh phi nm ngh cho khe. Vi li, phi quyt nh th no v chuyn i mt i. C th l cha n ni hng c u. Hay l v Mtxc-va cha, anh thy th no? Pa-ven ngt li: - Ti th ti ch cn c tip x#432c vi nhng con ngi, ng ch Von-me , nhng ngi ang sng kia ka! Nu ti l loi, mnh ti sng vi ti thi, th ti n tt ngm mt. Lc ny hn lc no ht, ti cn c ngi lm bn. ng ch cho bn tr n y. Bn tr nng thn

Trang 316/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

th d "t" lm, nng trang tp th cha va , i n cng x ngay. Nu mc khng ngi ch bo, th Cm-x-mn d tin phong ch ngha. Ti hiu, v chnh ti lc tr cng y nh th. Von-me dng bc li: - Ai ni m anh bit c tnh hnh y th. Mi hm nay ngi ta mi cho ti hay tin c tnh hnh y xy ra trong qun y. Pa-ven ci: - ng ch c l khng nh ra v ti? Hm qua v ti c kt np vo ng. C y cho ti bit tin y y. - ch Ca-r-sa-ghin-na, lm ngh ra bt c phi khng? V anh y ? Th m ti khng bit y! Suy ngh mt lt, Von-me mi v trn ni: - Thi, chng ti bo Lp Bc-x-nhp sang y lm bn vi anh. Khng c ng ch no tt hn i li vi anh hn ng ch ! Hai ngi li rt hp tnh nhau na. Tht l hai ci my bin th in cao. y l v ti trc kia c lm th in nn v von nh th. Vi li, Lp sang y s mc gip anh ci ra-i-. Anh y rt c v mn ny. Nhiu khi ti l bn nh anh ta nghe ra-i- n hai gi m. n ni m nh ti sinh ra ng vc; m y truy ti: m hm khuya khot la c i u y, h ci nh ng lo qu khp khing ny? Pa-ven mm ci hi li Von-me: - Bc-x-nhp? ng ch y l ai th nh? Von-me i i li li cng mt, ngi xung mt ci gh da, k lai lch Bc-x-nhp cho Pa-ven nghe. - Bc-x-nhp l cng chng vin ta n y. Nhng kiu anh y lm cng chng vin cng nh ti lm nh v o y m. Cch y khng lu, anh gi mt chc v quan trng. Vn l mt chin s cch mng k cu, tham gia t 1912 v vo ng t thng Mi. Trong ni chin, lm ta n cch mng qun on k binh th hai. tham gia dit bn rp trng C-ca-d. tng Xa-ri-xn v mt trn Nam. Sang Vin ng, lm ch tch ta n qun s ti cao nc Cng ho. Cng tri lm mi i. Anh ta b bnh lao qut ng. c i t Vin ng sang y. Thot u v C-ca-d, lm chnh n tnh, ph chnh n x. Song phi b ra ht ri. Gi mi i v y, khi nghoo mt. Lch s ng ch cng chng vin k l ca chng ta l nh th. Cng tc cng chng vin mt; cng cho anh y th mt t. Nhng ri ngi ta c t t giao cho anh y ph trch mt chi b, ri nht cho anh y ph trch trng ng, ri li c vo ban kim tra; anh y l y vin thng trc ca cc tiu ban iu tra v cc v n hc ba v phc tp. Ngoi ra li l mt tay i sn v chi ra-i- rt ham. Anh y ch cn mt bn phi thi th m chng ai tng l anh lao c. Sc sng anh ta tro ra khp mi l chn lng. Th no ri cng c hm cht gia ng chy t qun y v ta n cho m xem. Pa-ven gt ln ngt li Vn-me: - Sao cc ng ch dn cho anh y lm vic th ! Cng tc ng ch y li nng hn trc.

Trang 317/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Von-me ly mt ngut Pa-ven. - y th y, khi ti giao ng ch nhm hc tp vi thm mt cng tc g na th Lp by gi cng ku ln: "Cu y c phi l nga th u". Nhng chnh anh y li bo l: "Th sng mt nm, lm cho ra lm, cn hn sng mn mi nm nm, c m ngot, m ngoo". Ch c xy ng ch ngha x hi xong ri th mi ni n chuyn con ngi ta thi phi lm vic qu sc c - ng nh th. Ti cng tn thnh sng cho ra sng mt nm cn hn sng vt v nm nm. Nhng nhiu khi chng ta phung ph sc lc ca chng ta mt cch ti li v cng. Ti by gi mi hiu rng ci tnh bng bt liu lnh khng suy ngh, chng ly g lm anh hng lm. Mi by gi ti mi nhn ra ti khng c quyn ph hoi khng thng tic sc khe ca ti. Lm nh th c phi l anh hng u. Nu ng c sng ci cch khc kh cc oan th c phi by gi ti cn ng vng c nhiu nm na. Ni tm li, mt trong nhng nguy c chnh sinh ra ci tnh cnh ti by gi l ci bnh u tr t khuynh y. "Gi th anh chng ni vy. Nhng m gi ng dy i c th li qun ngay c tri t m thi". Vn-me ngh vy, nhng khng ni ra. Ti hm sau Lp n tm Pa-ven. Mi na m, hai ngi mi chia tay nhau. Khi t bit ngi bn mi, Lp c cm tng nh gp li mt a em trai lu nm bit tm. Sng ngy ra, anh em n tro ln mi nh Pa- ven trng ct dy ng-ten; Lp mc my ra-i- trong bung Pa-ven, va lm va k chuyn nhng bc ng say m qua ca i mnh. Paven khng trng thy Lp, nhng nh Thai-a t, anh bit l Lp c tc vng, c mt sng, ngi dong dng cao, dng dp nhanh nhn, ngha l ng y nh Pa-ven tng tng trong c, ngay t nhng pht u tin mi gp nhau. Chiu n, m my ra-i-. Lp trnh trng a Pa-ven khoc vo tai ci ng nghe. Khng gian n o m trm ngn ting ng ln xn. Ting my in bo ngoi cng ru rt nh chim (chc bin u gn y); ngoi bin c, mt chic my pht thanh trn tu bin truyn i, bo hiu. Trong m ting ng v m thanh chng cht, my bt c lung in v pht ra ting ni bnh tnh v vng tin: - y l i pht thanh Mt-xc-va. Dy ng-ten my nh ny bt c su mi i trn khp th gii. Cuc sng ngoi kia m Paven phi xa la, nh ci mng thp m p vo phng ny, Pa-ven cm thy hi th mnh lit ca cuc sng y. Thy mt bn c tia sng ri ln, Bc-x-nhp tuy mt, cng mm ci. Trong ta nh ln ny, ai ny ng yn c. Thai- a ng m, ni lm bm. m no cng n khuya, ch mi v, mt l, rt run. Pa-ven khng my khi gp v. Thai- b ht vo cng vic, bn tu tt th cng t c ti ri nh. Pa-ven nh li Bc-x-nhp ni vi mnh: - Nu v mt ngi bn-s-vch m cng l mt ng ch ng th hai ngi tht t c dp trng thy nhau. Nh th c hai ci li: khng bao gi chn nhau c m cng khng c thi gi ci nhau na!

Trang 318/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Pa-ven c th ly iu lm phn nn khng? Khng, anh phi chu nh th. C mt hi Thaia ti no cng v vi anh. Do y gn gi hn, u ym hn. Nhng do y Thai-a ch c l bn trm nm, l v ca anh thi. By gi th Thai-a cn l hc tr anh v ng ch ng ca anh. Anh hiu Thai-a cng tin th cng t c thi gi sn sc n anh. Anh nhn nh th, iu tt nhin. ng giao anh lnh o mt nhm nghin cu. Ti n, nh li huyn no. Nhng ti hp vi bn tr lm cho ngh lc ca anh nh c ti luyn li. Ngoi nhng lc y ra, anh ch mc ng nghe vo tai, b m vt v mi bo anh b ra c n cm. Anh m khng c c sch th nay ra-i- li gip anh hc tp. Lng ham hc khng g thng ni lm anh qun ht au n qun qui ca c th tn t qun i mt nhc hng v qun tt c cuc i anh tht lm gian trun m t c tru mn. Khi qua ln dy ng-ten, my pht ra ting ni t cng trng xy dng Ma-g-nhi bo tin nhng thnh tch mi ca lp tr di ngn c on ang xng ln thay th cho th h ca nhng Pa-ven, th Pa-ven cm thy vui sng su xa. Anh tng tng cn bo tuyt, hung hn nh n si d, nhng trn rt gh ngi vng Uran. Gi gm tht v trong m su, ma tuyt di nh n than chy rc, mt n v thanh nin cng sn thuc th h th hai ang gi tuyt tro ln lp knh trn nhng ta nh khng l, bo v nhng xng u tin mi xy dng ca khu cng nghip ln vo hng nht th gii ny, chng li bo tuyt v gi lnh. So vi chin cng ca h, cuc u tranh chng li bo tp ca lp thanh nin cng sn u tin thnh Ki-p cng trng trong rng su ngy trc tht chng thm vo u. t nc ln ln, nhng con ngi cng ln ln. Trn sng -nhi-p, thc l v, cun bng nhng p chn xoy ngi v my mc. Nhng thanh nin cng sn lao mnh vo trn ng cn nc l trn b. u tranh hai ngy c lit, khng ng, khng ngh qua mt pht, h mi dn c dng nc l lui v np mnh trong b thp. Th h thanh nin cng sn mi li i hng u trong cuc u tranh v i. Trong danh sch nhng anh hng c c tn my truyn thanh, Pa-ven sung sng n nghe ci tn ch thn ch thit: Pan-c-ra-tp.

Trang 319/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Phn II - Chng 9
Gia nh Pa-ven dn v Mt-xc-va kh lu, mt bung kho lu tr cng vn ca mt c quan; ng ch th trng c quan ra sc gip Pa-ven, tm cch a anh vo cha mt bnh vin chuyn khoa. Mi n gi Pa-ven mi hiu rng, thn cn cng trng, mu cn thanh nin m ng vng th hy cn l chuyn tng i d v thng thi. Nhng gi b cuc i dn p vo mt vng ai thp nh th ny, m vn khng nao nng, th y mi l tit tho. Mi tm thng au lin min. bnh vin, gio s A-vc-bc ni thng vi Pa-ven l khng th no cha cho anh khi m c. Nu sau ny, mt anh khng sng na - no bit bao gi khi c sng - th s th dng cch gii phu m con ngi xem sao. Trong khi ch i, cho mt khi sng ty ln na, thy thuc ngh m ch mt au. Hi kin Pa-ven th Pa-ven cho php mun lm g th lm, ty cc thy thuc xt thy cn thit. Anh nm trn bn m hng gi, trong khi dao m rch tht c v ct hch ly tuyn gip th cnh en ca thn cht ba ln sut qut vo anh. Nhng s sng vn bm chc r trong ngi Pa-ven. Thai-a ch i lo hi tng gi, lc c vo thm th thy anh ti mt nh ngi cht, nhng Pa-ven vn cn sng v vn bnh tnh, du dng nh mi khi. . - Em ng lo, em , lm anh ngoo c khng phi l d u. Anh cn sng hng nm v anh s nhy ma na cho m xem, d ch ci chnh nhng tnh ton my mc ca cc thy lang thng thi y chi. Bo c th anh suy kit th cc thy u c l c, nhng bo anh trm Phn trm l mt ngi tn ph th nhm qu lm. Ri m xem. Pa-ven quyt tm chn con ng a anh tr v hng ng nhng con ngi xy dng cuc i mi. Ma ng qua. Ma xun ti, m toang cc ca s ra, v Pa-ven gy rc i qua ln m va ri, thy rng khng th bnh vin lu hn c na. Sng bng y thng tri, chung quanh ton l nhng con ngi au n bnh tt, gia ting ku la rn xit ca nhng ngi bnh tuyt vng, anh thy kh hn l chu ng nhng au n ca ring bn thn mnh. Khi thy thuc bo nn m na th anh tr li, lnh lng v dt khot: - Ti khng m na u. M th l . Ti hin cho khoa hc mt Phn mu ca ti ri. Ch mu cn li ti cn phi dng vo vic khc. Ngay ngy hm y, Pa-ven vit th ngh Trung ng thu xp cho anh li Mt-xc-va, s sau ny phi i li mt cng, v chng v anh cng c cng tc y ri. y l ln u tin anh phin n ng, xin ng gip anh. p li li ngh , X-vit Mt-xc-va xp cho anh mt cn phng. Pa-ven lin ra vin vi mt mong c c nht l khng bao gi phi tr li y na.

Trang 320/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Nh anh ch l mt cn phng gin d ng r ra ph C-r-pt-kin . Anh cho th l sang trng nht ri. Thnh thong gia m, Pa-ven thc dy, anh vn khng tin l mnh ch va mi ri khi bnh vin. Thai-a c cng nhn l ng vin chnh thc. Ch lm vic bn b, tuy c tn bi kch ca i t c tru trn ngi, ch vn khng km cc n cng nhn xung kch; v tp th theo di ngi n cng nhn t ni y, em lng tn nhim ch v bu ch vo y ban cng xng. Lng t ho v v nay tr thnh mt chin s bn-s-vch cng lm cho Pa- ven du bt au bun v cnh ng. Ba-gia-n-va c cng tc i qua, vo thm Pa-ven. Hai ngi ni chuyn vi nhau lu. Pa-ven ni vi bn mt cch say sa v con ng trong mt tng lai gn y s a anh v hng ng chin u. Ba-gia-n-va nhn thy tc thi dng Pa-ven bc. Ch du dng ni: - Ti thy anh tri nhiu gian kh m vn gi c lng hng hi khng g dp tt c. Cun sch m anh ngh nm nm, gi anh nh bt u vit phi khng? Nn lm anh . Nhng anh lm th no m cm bt vit c. Pa-ven mm ci, ni cho bn khi lo: - Mai ngi nh s lm cho ti mt th ba k giy vit. Khng c ba k y, khng vit c, dng ch s ln xung, ln nhau. Ti ngh mi mi tm ra cch y. Nhng mnh ba y s lm cho ti khng a chch ngn bt ch ra khi dng thng. Vit m khng trng thy iu mnh vit th kh vit lm, nhng khng phi l khng vit c. Ti tin nh th. Ti tp vit lu m khng c. Nhng gi th ti rt kinh nghim, ti vit chm thi, ti nn nt tng ch, v kt qu th cng kh. Pa-ven bt u lm vic. Anh d nh vit mt truyn v s on anh dng C-tp-ski. Tn cun sch do ngay ch cun sch m ra: "Ra i trong bo tp" . T hm y, anh sng ch m vit cun sch . Dn dn mc ra ht dng ny n dng khc, ht trang ny n trang khc. Anh qun ht mi vic, ch mit mi vi nhng hnh tng. Ln u tin anh bit ci au n ca sng tc, khi anh thy mnh khng ti no ghi ht ln giy c nhng cnh i rc r khng sao qun c, hi tng li rt nng chy, th m vit ra th nht nht, thiu la, thiu tnh. Tt c nhng iu anh vit, anh phi nhm trong c, nh tng ch mt. i khi anh qun khuy mt dng vn th cng vic dng c li. B m nhn con h hoy vit c ngy th rt i kinh s. Anh phi c li bng tr nh hng trang sch, c khi hng c Chng sch na, mi c th li tip tc vit c na. Nhng lc y b m ng l con ha di. Trong khi con cn ang mi vit, b m khng dm li gn. Nhng khi no b c n nht nhng t giy vng ri di t th ngp ngng, ri ngn ngi kh bo Pa-ven:

Trang 321/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

- Con ng vit th na, Pa-v-lu-sa . M chng trng thy ai vit lm nh th bao gi. Thy m lo, anh bt ci vui v ni cho m vui v ni cho m yn tm l anh cha n ni ha r hn u. Ba Chng cun sch anh nh xy dng vit xong. Pa-ven gi i -t-xa cho my ng ch c trong s on C-tp-ski c ly kin. t lu sau, anh nhn c th.h tr li t khen ngi. Song bn tho gi tr li lc mt. Toi cng su thng tri. Anh rng ri ing ngi, tic cay tic ng sao li gi i bn tho duy nht ca cun sch m khng chp li mt bn gi nh. Anh ni chuyn vi L- -nhp v vic mt bn tho . - Ai li v n th. Nhng, ng bun bc, ch . Bc tc gi cng v ch.Thi, ch li chu kh vit li i - Nhng, bc L--nhp i, th l cp khng mt ca ti su thng tri, qun qut lm cng c tm gi mt ngy. Tri i, chng n l n hi, ba ln cht tit! L--nhp tm li khuyn nh cho anh ngui lng. Phi vit li t u. L--nhp kim giy cho anh vit. Bn tho vit ra, ng ch li em i nh nh my li. c su tun th lm sng li c Chng th nht. Gia nh Pa-ven chung nh vi gia nh A-lc- x-p. Gia nh ny c con trai ln l A-lc-xan- r, lm b th qun on thanh nin. Em gi A-lc- xan--r l Ga-li-a, mi tm tui, tt nghip trng dy ngh ca nh my. Ga-li-a ang tui chan cha lng yu i. Pa-ven nh m hi xem c y c ng gip lm "th k" cho anh khng. Ga-li-a vui v nhn li. C nim n, vui ci sang gp Pa-ven. Khi c em c bit l anh ang vit mt cun tiu thuyt, th bo vi anh rng: - Em vui lng gip anh lm, ng ch Pa-ven . Chp tiu thuyt cho anh cn th v hn l tho cho thy em nhng thng tri v vic gi gn v sinh trong cc phng. T hm y, cng vic tin hnh nhanh gp i. Qua mt thng th vit c kh, n Pa-ven cng phi ly lm l. Ga-li-a, vi tnh tnh vui ti v giu lng trc n, lm cho cng vic sng tc ca anh vt v nhiu. Ngn bt ch ca c nh nhng a st sot trn mt giy; nhng on c th nht, c thng c i c li, thy Pa-ven vit c thnh cng nh th, th c ly lm vui thch lm. C l, trong nh ny, c l ngi duy nht tin tng vo cng vic ca Pa-ven lm. Nhng ngi khc th cho l vit th chng i n u, chng qua b bt buc phi ngi khng th Pa-ven v ra lm cho i trng tri. L--nhp c cng tc tr li Mt- xc-va. ng ch c xong nhng Chng u, ni vi Paven: - C vit i ch . Nht nh l thnh cng y. ng ch Pa-ven i, ng ch s cn c sng nhng nim vui ln. Ti tin tng chc chn l mng c ca ch tr v trong i ng s thc hin c. ng ng lng, con . ng ch gi ra v rt hi lng: ng ch nhn thy Pa-ven ang trn y ngh lc.

Trang 322/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

Ngy ngy, Ga-li-a li sang, bt ch ca c sit trn giy, nhng hng ch mc ln k li d vng khng bao gi qun c. Nhng khi Pa-ven nghe thy nhng k nim c tro ln, lng suy ngh th mi mt mp my, mt nh ng y phn nh nhng ngh tri qua. Nhng lc y, Ga-li-a kh m tin c l mt anh khng nhn thy, bi v i con ngi trong vt khng c lng en kia trng c tinh thn, c s sng. Mi ngy vit xong, Ga-li-a c li, Pa-ven lng nghe, nt mt m chiu, my cau li. - Sao anh li cau my, h anh? on ny vit hay lm c m! - Khng hay u Ga-li-a . Cn ti lm. Nhng trang khng va th anh li t tay vit li. Tay b b trong nhng mnh ba k cht hp, lm lc anh vit chch ra ngoi dng: anh lin b c khng vit na. Nhng lc y, anh tc gin nh in, nh di, gin thn, gin i bt anh m. Anh b gy bt ch, v trn mi cn cht rm my git mu. Cng vic gn xong, nhng nhng tnh cm tiu cc cng hay n trong lng, mc d ch ca anh lc no cng tnh to c km nhng tnh cm y li. y l ni bun v hn v nhng tnh cm nng chy, tha thit, nhng tnh cm m con ngi ai cng c, ai cng c quyn c hng, th m ring anh khng c Nu anh khng bit t ch, d ch cho mt trong nhng tnh cm kia li cun, th cuc i s kt thc bng mt tn thm kch mt. Thai-a i lm mi khuya mi v, ni chuyn thm vi m dm ba cu, ri i ng ngay. Chng cui cng vit xong. Sut my hm, Ga-li-a c li cun tiu thuyt cho Pa-ven nghe. Mai l ngy gi bn tho i L-nin-g-rt cho Ban tuyn hun ca ng y khu. Nu y ngi ta cp cho cun sch " giy thng hnh vo i" - v a sang nh xut bn cho in th... Pa-ven nhng ngh m hi hp. Nu c th th... Th s l bt u mt cuc i mi, ginh li c bng bao nhiu nm kh nhc, lm ct sc v bt chp gian nan. S phn cun sch s quyt nh s phn Pa-ven. Nu bn tho b t chi, khng in c th y s l cnh chiu tn cui cng ca i anh. Song nu khng b b i tt c, th cn c phng c cha, anh s tip tc sa i sa li, bt tay vo ngay mt trn tin cng mi.. M em ra nh dy thp gi i mt gi giy nng. Nhng ngy lo lng i ch... Trong i cha bao gi anh i th n mt cch st rut khc khoi au xt nh lc ny. Cuc i anh trng vo ngy hai bui sm chiu pht th ca nh dy thp. L-nin- g-rt vn tuyt v m tn. S im hi lng ting ca nh xut bn lm anh pht lo. Cng ngy cng inh ninh l tht bi n ni ri, v Pa-ven th tht vi mnh rng nu cun sch b bc i, th i anh th l ht: anh chng cn sng lm g na. Nhng lc ngh th, anh li nh ti ci bui chiu hm no khu vn ngoi bn b bin, v mt ln na anh t hi: " tr v ch ng ca mi trong i ng, lm cho i mi cn c ch, mi lm ht cch git

Trang 323/324

http://motsach.info

Thp Ti Th y

Nikolai Alexeevich Ostrovsky

tung vng ai thp ang cht ly c mi cha? V ln ny anh t tr li: "Ln ny th ta c ht php ri !" Ngy li ngy, cnh ch i au n n cng cc. Bng mt hm, m chy vo phng, m cng cm ng nh con, m ku ln: - C dy thp L-nin-g-rt nh v! Dy thp ca ng y khu. My ch vn tt trn mt bc in tr li c mu sn: "Tiu thuyt c nhit lit tn thnh xut bn. Bt u in. Xin c li chc mng thng li ca ng ch. Tim Pa-ven p gp. Mong c th l thnh! Anh git tung c vng ai thp. Vi v kh mi, anh ginh li c ch ca anh trong i ng v trong cuc sng. Ht

Trang 324/324
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

http://motsach.info

You might also like