You are on page 1of 114

CHUYN KHOA HC XT X

LI NI U
Lut Ph sn c Quc hi kha XII k hp th t thng qua ngy 15-62004 v c hiu lc t ngy 15-10-2004. Lut Ph sn nm 2004 quy nh iu kin v vic np n yu cu m th tc ph sn; xc nh ngha v v ti sn v cc bin php bo ton ti sn trong th tc ph sn; iu kin, th tc phc hi hot ng kinh doanh, th tc thanh l ti sn v tuyn b ph sn; quyn, ngha v v trch nhim ca ngi np n yu cu m th tc ph sn, ca doanh nghip, hp tc x b yu cu tuyn b ph sn v ca ngi tham gia gii quyt yu cu tuyn b ph sn. Qua nm nm thi hnh Lut Ph sn nm 2004 cho thy tnh hnh th l v gii quyt yu cu m th tc ph sn ti To n nhn dn c ci thin nhng vn cn gp nhiu kh khn; hiu qu gii quyt yu cu m th tc ph sn cc cp To n vn cha t c kt qu nh mong mun. Thc hin yu cu ti Thng bo s 1977/VPCP-XDPL ngy 27-3-2008 ca Vn phng Chnh ph, B T php phi hp vi To n nhn dn ti cao thc hin vic nh gi thc tin thi hnh Lut Ph sn nm 2004 vi mc ch nghin cu, tng kt, nh gi thc tin thi hnh Lut Ph sn nm 2004 lm r thc trng gii quyt yu cu m th tc ph sn trong thi gian qua, pht hin nhng tn ti, hn ch ca Lut Ph sn nm 2004 v cc vn bn c lin quan cng nh cc yu t khc lm nh hng n vic gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x; a ra nhng kin ngh nhm tho g, nng cao hiu qu gii quyt ph sn Vi cc l do trn, Vin khoa hc xt x nghin cu chuyn tm hiu php lut ph sn v xin trn trng gii thiu vi bn c! Rt mong nhn c kin gp , trao i ca bn c.

H Ni, thng 4/2010


VIN KHOA HC XT X TO N NHN DN TI CAO

CHUYN KHOA HC XT X

PH SN V PHP LUT PH SN VIT NAM Khut Th Thu Hin


Hin tng ph sn hay v n c t lu, nhng vi t cch l mt hin tng ph bin th n ch xut hin trong nn kinh t th trng. Do , nhng nc c nn kinh t th trng pht trin, ch nh lut v n hay ph sn lun l mt b phn khng th thiu trong h thng php lut v kinh doanh. Trong nn kinh t th trng, cng vi cc quyn c bn khc ca cng dn, quyn t do kinh doanh c Nh nc tn trng, cao v bo v. Trong nn kinh t ny, bn cnh nhng doanh nghip do kinh doanh c hiu qu nn tn ti v pht trin th c mt b phn khng nh nhng doanh nghip do lm n km hiu qu, khng th thanh ton c cc ngha v ti chnh n hn nn buc phi chm dt s tn ti ca mnh v rt khi th tr-ng. Trong iu kin nh- vy, n nh x hi v li ch chnh tr, Nh n-c phi quan tm v to iu kin nhng doanh nghip thua l, khng c kh nng phc hi ny rt khi thng trng mt cch hp php v t gy ra hu qu xu cho cc ch th c lin quan ni ring v cho x hi ni chung. Vic Ta n tuyn b ph sn mt ch th khng cn t cch kinh doanh trong thng trng khng ch c ngha l bo v quyn li ca cc ch n v s an ton cho bn thn ngi mc n m cn gp phn bo m s n nh ca x hi v kch thch u t. thc hin c cc mc tiu ny, Nh nc phi ban hnh php lut x l cc vn lin quan n doanh nghip mc n, gii quyt mt cch thu o, hp tnh, hp l. Tng hp nhng vn bn php lut ny to thnh mt lnh vc php lut c gi l php lut v ph sn m xng sng ca n l Lut Ph sn. I. PH SN 1. Khi nim ph sn chu u, khi ni n ph sn doanh nghip, ngi ta thng dng t "Bankrupcy" hoc "Banqueroute". Hai danh t ny bt ngun t ch "Banca Rotta" ca La M - c ngha l "chic gh b gy". T thi La M c i, cc thng gia ca mt thnh ph thng hp nhau li gi l i hi thng gia v trong quan h giao lu thng mi gia cc thng gia vi nhau, ngi no khng tr c n thng b bt lm n l v mt lun quyn tham gia i hi thng gia v ng thi chic gh ngi ca ngi cng b em ra khi hi trng, nhiu ngi mc n khng tr c n th b trn, gy mt n nh trt t x hi. gii quyt tnh trng ny, Nh nc La M phi ng ra cng ch ti sn ca ngi mc n tr cho ch n, song cch lm ny cng ch thch hp i vi trng hp ngi mc n ch mc n mt ngi. Trong trng hp cng mt lc ngi mc n phi tr cho nhiu ch n th rt d xy ra
3

CHUYN KHOA HC XT X

tranh chp, nht l khi ngi mc n khng cn ti sn tr n, i vi trng hp ny To n a phng ni c tr ca ngi mc n thng c yu cu ng ra qun l s ti sn ca ngi mc n, ri phn chia ti sn ny cho cc ch n tu theo vn v li ca mi ch n. Cng vi s pht trin ca nn kinh t, ch nh ny c hon chnh v c nng ln thnh Lut Ph sn ca Nh nc La M c i1. thi k ny, thut ng ph sn c hnh thnh, bt ngun t ch ruin trong ting Latinh - c ngha l s khnh tn - tc l mt kh nng thanh ton. Vit Nam, thut ng ph sn c bit n t thi k Php thuc do ngi Php mang sang Vit Nam cng vi qu trnh thc dn ha. Theo cch ni thng thng, ph sn l tnh trng ca mt ngi b v n khng cn bt c ti sn no tr cc khon n n hn. Theo T in ting Vit, ph sn l lm vo tnh trng ti sn chng cn g v thng l v n, do kinh doanh b thua l, tht bi; v n l lm vo tnh trng b thua l, tht bi lin tip trong kinh doanh, phi bn ht ti sn m vn khng tr n2. Di gc php l, ph sn l hin tng ngi mc n lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn v b c quan nh nc c thm quyn (thng l To n) tuyn b ph sn v phn chia ti sn cn li ca ngi mc n cho cc ch n theo th tc php lut quy nh. Trong nn kinh t k hoch ha tp trung, thut
Ths H Thy Ngc Lch s Lut Ph sn - www.dddn.com.vn 2 T in Ting Vit - Vin ngn ng hc nm 2003, tr.762.
1

ng ny dng nh khng c bit n. Php lut ph sn v thut ng ph sn ch thc s c s dng tr li k t khi c s chuyn i c ch kinh t k hoch ha tp trung sang c ch kinh t th trng. Theo , hin tng ph sn di tc ng ca cnh tranh tr thnh hin tng bnh thng v tt yu. Ph sn doanh nghip l tnh trng mt doanh nghip do lm n thua l dn n vic hon ton mt kh nng thanh ton n n hn v b To n, theo th tc lut nh, ra quyt nh bt buc doanh nghip thanh l ti sn tr n cho cc ch n. Trong php lut ca nhiu nc, thut ng ph sn c s dng vi ngha hp ch mt s trng hp c th, khi ngi mc n thc hin cc hnh vi vi phm php lut hnh s gy thit hi cho cc ch n. Php lut ca cc nc ny thng s dng thut ng insolvency (khng c kh nng tr n hay khnh tn) thay th cho thut ng bankruptcy (ph sn). nhng nc c nn kinh t th trng pht trin, ch nh v n hay ph sn lun l mt b phn khng th thiu trong h thng php lut v kinh doanh. Php lut ca cc nc quy nh v i tng c th b tuyn b ph sn rt khc nhau. mt s nc th tc tuyn b ph sn c th c p dng i vi tt c nhng ngi mc n m khng phn bit c nhn hay php nhn v cng khng phn bit thng nhn hay khng l thng nhn, khng phn bit n dn s hay l n thng mi (chng hn Hoa K, Nht Bn). Mt s nc li ch xem thng nhn vi cc khon n thng mi mi l i tng c th b tuyn b ph sn (V d
4

CHUYN KHOA HC XT X

nh php lut ca Lin bang Nga trc khi ban hnh Lut mt kh nng thanh ton nm 2002)3. Thut ng ph sn tuy c s dng rng ri trong ngn ng hng ngy v trong khoa hc php l song cho n nay vn cha c chnh thc gii thch trong cc vn bn php lut v ph sn nc ta. Thay vo , thut ng tnh trng ph sn c s dng v gii thch. Theo quy nh ti Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 th doanh nghip ang lm vo tnh trng ph sn l doanh nghip gp kh khn hoc b thua l trong hot ng kinh doanh sau khi p dng cc bin php ti chnh cn thit m vn mt kh nng thanh ton n n hn. Tuy nhin, qua thc tin p dng th khi nim nu trn cha st vi bn cht ca hin tng ph sn. Cho n Lut Ph sn nm 2004, khi nim ph sn c sa i. Theo , doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn khi khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu (iu 3). Theo hng dn ti mc 2 Phn I Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP ngy 284-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn, th doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn khi c y cc iu kin sau y: - C cc khon n n hn: Cc khon n n hn phi l cc khon n khng c bo m hoc c bo m mt phn (ch tnh phn khng c bo
T in Lut hc - Vin khoa hc php l, B T php - Nh xut bn T in Bch khoa v Nh xut bn T php nm 2006, tr.597 - 598.
3

m); r rng; c cc bn xc nhn, c y cc giy t, ti liu chng minh v khng c tranh chp; - Ch n c yu cu thanh ton cc khon n n hn, nhng doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton. Ch n yu cu phi c cn c chng minh l ch n c yu cu, nhng khng c doanh nghip, hp tc x thanh ton (nh vn bn i n ca ch n, vn bn kht n ca doanh nghip, hp tc x). Do vy, i vi ch n, doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn khi: + C khon n n hn; + Ch n yu cu; + Doanh nghip, hp tc x mc n khng c kh nng thanh ton. Nh vy, ch n ch cn chng minh c l mnh c khon n n hn, c yu cu thanh ton nhng doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton, doanh nghip kht n nhiu ln nhng vn khng thanh ton c. Ch n khng cn phi chng minh l do doanh nghip, hp tc x mc n khng thanh ton. Doanh nghip, hp tc x mc n l doanh nghip c cc khon n n hn m khng thanh ton c (hay ni cch khc l mt kh nng thanh ton). iu c ngha l doanh nghip, hp tc x phi t chng minh c hay khng vic lm vo tnh trng ph sn. Cng xut pht t nhng du hiu xc nh doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn, trong khoa hc php l, trong lut php cc nc c a ra khi nim mt kh nng thanh ton tm thi (hay cn gi l mt
5

CHUYN KHOA HC XT X

kh nng thanh ton tng i) v mt kh nng thanh ton vnh vin (hay mt kh nng thanh ton tuyt i). Mt kh nng thanh ton n tm thi l tnh trng tng ton b ti sn c ca doanh nghip, hp tc x mc n ln hn tng s n phi tr ca doanh nghip, hp tc x mc n nhng ti mt thi im xc nh doanh nghip, hp tc x mc n khng c ngay cc khon tin tr cho cc ch n khi h yu cu. Mt kh nng thanh ton vnh vin l tng ton b ti sn c ca doanh nghip, hp tc x mc n khng thanh ton cc khon n ca doanh nghip, hp tc x mc n. Tuy nhin, d c phn bit nh th no i chng na th tnh trng thc t ca doanh nghip, hp tc x mc n trc khi m th tc ph sn ch c chnh doanh nghip, hp tc x bit. Do vy, quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch n pht sinh khi c khon n n hn yu cu nhng doanh nghip, hp tc x mc n khng thanh ton. Doanh nghip, hp tc x mc n c lm vo tnh trng ph sn hay khng th phi t chng minh. Lut Ph sn nm 2004 tip tc quy nh i tng c th b tuyn b ph sn l doanh nghip, hp tc x, lin hip hp tc x c thnh lp v hot ng theo quy nh ca php lut khi lm vo tnh trng ph sn. Ring i vi cc doanh nghip c bit trc tip phc v quc phng, an ninh, doanh nghip, hp tc x hot ng trong lnh vc ti chnh, ngn hng, bo him v trong cc lnh vc khc thng xuyn, trc tip cung ng sn phm, dch v cng thit yu, vic p dng

Lut Ph sn s do Chnh ph quy nh c th. Quy nh ny hm rng do vai tr v tm quan trng c bit ca cc doanh nghip ny, vic p dng Lut Ph sn cn c iu chnh bng nhng quy tc c tnh ngoi l, ph hp vi c th ca cc doanh nghip y4. 2. Vai tr ca php lut ph sn i vi nn kinh t th trng Php lut ph sn iu chnh vic bn mc n mt kh nng thanh ton tt c cc ngha v, thng thng c hiu l s n ln hn gi tr ti sn. Ban u, th tc ph sn ch gii hn p dng vi i tng l cc thng nhn. Hin nay, mt s nc vn tip tc duy tr gii hn p dng ny, song ti nhiu nc khc php lut ph sn tr thnh mt gii php quan trng cho ngi tiu dng b mc n qu nhiu. Lut Ph sn tr nn quan trng trong nn kinh t th trng v n quy nh th tc, trnh t buc chm dt cc cng ty mt kh nng thanh ton v thc hin cc quyn ca ch n mc cho php. Do , vic ra i Lut Ph sn s khuyn khch ch n cho vay tin do cm thy yn tm v php lut s bo v quyn c thanh ton ca h v h c th c tnh chnh xc mc ri ro xy ra. Lut Ph sn thng l mt gii php khc cho vic thanh l bn mc n bng cch to iu kin thun li cho vic t c mt tho thun tho hip gia bn mc n v cc ch n. Nhng tha thun nh vy c th l ko di thi hn thanh ton n, xo mt
T in Lut hc - Vin khoa hc php l, B T php - Nh xut bn T php v Nh xut bn T in Bch khoa, nm 2006, tr.598.
4

CHUYN KHOA HC XT X

phn n, chuyn i n thnh c phn hay cc quy nh khc v ti chnh m ch n hi vng s thu hi n tt hn so vi khi tin hnh thanh l ngay lp tc. Mt s Lut Ph sn hin i khng ch cho php cc tho hip nh vy m cn tch cc khuyn khch bng cch cho php mt khong thi gian bn mc n tin hnh thng lng trc khi thanh l, cho php cc tho thun rng buc khng cn s ng thun hoc nh hon quyn thu gi ti sn th chp ca ch n. Cc lut nh vy nhm bo m gi tr sn xut ca cc doanh nghip bi hon tt hn cho cc ch n v bo v ngi lao ng, cng ng chng li vic sa thi lao ng khng cn thit. Vit Nam, s tn ti tt yu ca hin tng ph sn i hi phi c s iu chnh ca Nh nc, do , php lut ph sn vi t cch l mt cng c quan trng Nh nc iu chnh vn ph sn ra i. Php lut ph sn c vai tr rt quan trng trong nn kinh t th trng, vai tr th hin nhng ni dung ch yu sau5: a. Bo v mt cch c hiu qu nht quyn v li ch hp php ca cc ch n Trong kinh doanh, vic n ln nhau l hin tng bnh thng, t doanh nghip no c th trnh khi. Khi c n th ch n ng nhin c quyn i n thng qua nhiu hnh thc, bin php khc nhau, trong c
PGS.TS Dng ng Hu, ThS Nguyn Thanh Tnh v nhm bin son V Php lut Dn s - Kinh t B T php, ti Thc trng php lut v ph sn v vic hon thin mi trng php lut kinh doanh ti Vit Nam; thng 11 - 2008, tr.12 -16.
5

bin php khi kin ra To n. Tnh u vit ca c ch i n thng qua th tc ph sn l ch, vic i n c bo m bng vic To n c th tuyn b chm dt s tn ti ca ngi mc n v ng thi qua ton b ti sn ca ngi mc n c bn tr cho cc ch n. Khc vi th tc i n thng thng, vic thanh ton n cho cc ch n theo th tc ph sn mang tnh tp th, tt c cc khon n c To n phn loi v thc hin vic thanh ton theo mt th t nht nh, trn c s bo m s cng bng, theo quy nh ca php lut ph sn. Sau khi tuyn b ph sn, ngi mc n s chm dt s tn ti, tt c cc khon n cha c thanh ton do ti sn ca ngi mc n khng th cng c coi l thanh ton. Vai tr ca cc ch n c php lut ph sn Vit Nam coi trng th hin qua hng lot cc quy nh v quyn nng ca ch n trong Lut Ph sn nm 2004 nh quyn np n yu cu m th tc ph sn; quyn khiu ni danh sch ch n; quyn c i din trong T qun l ti sn v T thanh ton ti sn; quyn c khiu ni quyt nh tuyn b ph sn b. Bo v li ch ca ngi mc n, to c hi ngi mc n rt khi thng trng mt cch trt t Hot ng kinh doanh l mt hot ng cha ng nhiu ri ro. Do s bin ng kh lng ca th trng v cc yu t khch quan khc nn tnh trng kinh doanh thua l, khng tr c n n hn u c th xy ra bt c lc no i vi bt k nh kinh doanh no. Mt khc, mt doanh nghip b ph sn th c th ko theo nhiu hu qu xu i vi x hi, m
7

CHUYN KHOA HC XT X

trc ht l i vi ngi lao ng v cc ch n. Chnh v vy khi cc doanh nghip b lm vo tnh trng ph sn th vn u tin m Nh nc quan tm gii quyt khng phi l vic tuyn b doanh nghip ph sn ngay v phn chia ti sn ca doanh nghip cho cc ch n m l vic phi tm mi cch gip doanh nghip thot khi tnh trng kh khn ny. Php lut ph sn khng ch bo v quyn v li ch hp php ca cc ch n m cn bo v quyn v li ch hp php cho c doanh nghip mc n v c bit l khng coi ph sn l mt ti phm nh quan nim ca mt s nc trn th gii. iu ny c th thy qua vic php lut quy nh nhiu quyn cho doanh nghip mc n trong qu trnh gii quyt ph sn. Chng hn, k t thi im To n ra quyt nh m th tc ph sn doanh nghip, tt c quyn i n u c nh ch v gii quyt theo mt th tc chung duy nht do To n tin hnh, ng thi nghim cm vic i n mt cch ring l. To n ch ra quyt nh m th tc thanh l khi Hi ngh ch n khng thng qua phng n t chc li hot ng sn xut, kinh doanh, hay trong trng hp doanh nghip khng thc hin hoc thc hin khng thnh cng phng n t chc li hot ng sn xut, kinh doanh c Hi ngh ch n thng qua. Ngoi ra, ngi mc n cn c quyn c ngi i din tham gia T qun l v thanh l ti sn, quyn c yu cu To n ra quyt nh nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc; quyn c khiu ni Danh sch ch n, khiu ni quyt nh tuyn b ph sn... Khi c quyt nh m th tc

thanh l, ti sn cn li ca doanh nghip s c thanh ton cho cc ch n theo th t nht nh. Sau khi thanh ton, mi khon n ca doanh nghip, cho d cha c thanh ton y cng c coi l thanh ton v cc ch n khng c quyn i n na. c. Gp phn vo vic bo v li ch ca ngi lao ng Ph sn khng ch gy ra hu qu xu cho cc ch n, ngi mc n m cn cho c ngi lao ng. iu ny trc ht th hin ch, chnh v doanh nghip ph sn m ngi lao ng phi mt vic lm, lm vo tnh cnh tht nghip. Do vy, mun bo v ngi lao ng, trc ht l phi lm sao doanh nghip khng b ph sn. C ch phc hi doanh nghip c php lut ra chnh l thc hin ch trng ny v trn thc t, cu c doanh nghip thot khi tnh trng ph sn cng chnh l cu c ngi lao ng thot khi tnh trng tht nghip. Nhng mt khc, khi ngi lao ng lm vic m khng c tr lng trong mt thi gian di th Nh nc cng cn phi to ra mt phng thc no h c th i c s tin lng m doanh nghip n. thc hin c mc tiu ny, php lut ph sn phi quy nh cho h mt s quyn nh quyn c np n yu cu m th tc ph sn, quyn c tham gia qu trnh gii quyt v vic ph sn, quyn c u tin thanh ton n lng v cc khon tin hp php khc m h c hng trc cc khon n thng thng ca doanh nghip... d. Gp phn bo m trt t, an ton x hi
8

CHUYN KHOA HC XT X

Theo l thng, khi m con n c qu nhiu ch n nh-ng li c qu t ti sn thanh ton n th vic cc ch n tranh ginh nhau ti sn ca con n l iu rt c th xy ra. Cn c vo php lut ph sn, To n thay mt Nh nc ng ra gii quyt mt cch cng bng, khch quan mi xung t v li ch gia cc ch n v ngi mc n v iu s gp phn m bo trt t, an ton trong x hi. . Gp phn lm lnh mnh ha nn kinh t, thc y hot ng sn xut, kinh doanh c hiu qu hn Vic ph sn v gii quyt ph sn lun tc ng v c ngha tch cc i vi nn kinh t. iu ny c th hin nhng im nh sau: - Php lut ph sn l cng c rn e cc nh kinh doanh, buc h phi nng ng, sng to nhng cng phi thn trng trong khi hnh ngh. Mt thi hnh ngh, trong c s kt hp gia tnh nng ng, sng to v tnh cn trng l ht sc cn thit v n gip cc nh kinh doanh a ra c nhng quyt nh hp l - tin cho s lm n c hiu qu ca tng doanh nghip. S lm n c hiu qu ca cc doanh nghip ring l ng nhin s ko theo s lm n c hiu qu ca c nn kinh t ni chung. - Php lut ph sn khng ch l cng c rn e, buc cc doanh nghip phi lun t hon thin mnh tn ti v pht trin m cn l c s php l xo b cc doanh nghip kinh doanh km hiu qu, to ra mi trng kinh doanh lnh mnh cho cc nh u t. Thng qua th tc ph sn, nhng doanh nghip thua l trin min, n nn chng cht u phi c x l, a ra khi thng trng. iu cho thy,

th tc ph sn cn nhm mc ch ng dng cho cc s c ca nn kinh t. N khng ch nhm mc ch o thi cc doanh nghip kinh doanh yu km m cn nhm mc ch khi phc li s cn bng v cn cn thanh ton ca th trng. Nh vy, th tc ph sn gp phn to ra mi trng php l an ton, lnh mnh - mt yu t khng th thiu c cho s pht trin bn vng ca nn kinh t. II. PHP LUT PH SN VIT NAM 1. Hon cnh ra i ca ch nh ph sn Vit Nam Vit Nam php lut ph sn c t thi k Thc dn Php h, nhng Lut ny phn ln c p dng nin Nam v trn thc t dng nh rt t c p dng. Cng nh cc nc thuc a khc, php lut Vit Nam chu nh hng ca h thng php lut thc dn. Nhng quy nh v khnh tn, thanh ton t php ph sn cng c trong B lut Thng mi Si Gn6. Hai o lut iu chnh ph sn c ban hnh l Lut Ph sn trong Lut Thng mi Trung phn ti min Trung Vit Nam ngy 02-6-1942 v Lut Ph sn trong Lut Thng mi min Nam Vit Nam nm 1973. T sau gii phng min Nam cho n trc i hi ng ln VI, chng ta i theo m hnh kinh t k hoch ha
PGS.TS Dng ng Hu - V php lut Dn s - Kinh t B T php, Bo co phc trnh ti: nh gi thc trng, thc hin nghin cu, phn tch khuyn ngh hon thin Lut Ph sn doanh nghip v cc quy nh php lut khc c lin quan; nm 2002, tr.3 - 6.
6

CHUYN KHOA HC XT X

tp trung, khng khuyn khch cnh tranh nn khi nim ph sn hu nh khng c. Hon cnh nc ta trong 10 nm sau khi gii phng min Nam do hu qu ca cuc chin tranh li ht sc nng n, i sng ca nhn dn gp nhiu kh khn, k th li ra sc bao vy cm vn nn kinh t, thin tai, l lt li xy ra nhiu, tnh hnh kinh t x hi thi k hu chin rt phc tp. Nn kinh t t nc khng pht trin, nht l trong nhng nm 1979 - 1980, i sng ca nhn dn ngy cng gim st, t nc bc vo mt thi k khng hong v kinh t x hi. Trong thi k ny, chng ta khng c php lut ph sn, nn kinh t nc nh l nn kinh t bao cp, mnh lnh, khp kn, cc n v kinh doanh khng c ng lc cnh tranh, s tn ti ca chng c duy tr theo ch ca Nh nc. Chnh trong nn kinh t bao cp , di s bo h ca Nh nc, Lut Ph sn cha c hng ti. Php lut ph sn ch thc s tr nn cn thit khi Vit Nam bc vo cng cuc i mi ton din, xy dng nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo c ch th trng. i hi ng ton quc ln th VI ng Cng sn Vit Nam (t ngy 15 n ngy 18-12-1986) kt thc thnh cng, nh du bc chuyn mnh ca nn kinh t nc nh, t nn kinh t qun l hnh chnh quan liu bao cp sang nn kinh t nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha. ng li i mi c th ch ha v ghi nhn ti iu 15 Hin php nm 1992 ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam: Nh nc pht trin nn kinh t hng ha

nhiu thnh phn theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc, theo nh hng x hi ch ngha. Cng vi nhng thi c, nn kinh t th trng ng thi to ra nhng thch thc mi, i hi Nh nc ta phi nhanh chng xy dng v ban hnh php lut, hnh thnh mt h thng php lut ng b, hon chnh p ng cng cuc i mi, trong c khung php lut kinh t ni chung v php Lut Ph sn ni ring. 2. Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 Sau i hi ln th VI, nc ta chuyn sang nn kinh t th trng th cc loi hnh doanh nghip khc nhau thuc mi thnh phn kinh t c thnh lp v c Nh nc khuyn khch to iu kin hot ng mt cch bnh ng v cnh tranh trong khun kh php lut. Nhng cng chnh trong nn kinh t bt u xut hin hin tng cnh tranh, o thi, chn lc t nhin nhng doanh nghip do nhiu nguyn nhn khc nhau kinh doanh km hiu qu, thua l, khng th thanh ton c cc khon n n hn bn cnh nhng doanh nghip kinh doanh c hiu qu v ngy mt pht trin. Mt vn t ra trong giai on ny l chuyn i sang nn kinh t th trng th cng c ngha l phi chp nhn cc thuc tnh vn c ca n, trong c ph sn v gii quyt ph sn. Trc yu cu thc tin , php lut v ph sn Vit Nam c hnh thnh l mt xu hng tt yu. Mc nh du quan trng cho s hnh thnh php lut ph sn Vit Nam l Lut Ph sn doanh nghip nm 1993. y l vn bn u tin c gi tr php l cao
10

CHUYN KHOA HC XT X

nht iu chnh ton din, y cc vn v ph sn. Lut c Quc hi kho IX nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua ngy 30-121993, c hiu lc t ngy 01-7-1994. Lut Ph sn doanh nghip c 6 chng v 52 iu, bao gm: Chng I gm 6 iu, t iu 1 n iu 6 quy nh chung v Lut Ph sn doanh nghip. Chng II gm 8 iu, t iu 7 n iu 14 quy nh v th tc np n v th l n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. Chng III gm 3 mc v 27 iu: Mc 1 t iu 15 n iu 23 quy nh v quyt nh m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip; Mc 2 t iu 22 n iu 35 quy nh v Hi ngh ch n; Mc 3 t iu 36 n iu 41 quy nh v tuyn b ph sn doanh nghip. Chng IV gm 7 iu, t iu 42 n iu 48 quy nh v thi hnh Quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip. Chng V gm 2 iu, iu 49 v iu 50 quy nh v x l vi phm. Chng VI gm 2 iu, iu 51 v iu 52 quy nh v iu khon thi hnh. Cng vi vic ra i ca Lut Ph sn doanh nghip th h thng cc vn bn php lut iu chnh lnh vc ny c ban hnh kh y , ng b, gm cc vn bn sau y: - Ngh nh s 189/CP ngy 23-121994 ca Chnh ph hng dn thi hnh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993; - Ngh nh s 92/CP ngy 19-121995 ca Chnh ph v gii quyt quyn

li ca ngi lao ng doanh nghip b tuyn b ph sn; - Quyt nh s 528/QBT ngy 13-6-1995 ca B trng B T php ban hnh Quy ch lm vic ca T qun l ti sn v T thanh ton ti sn; - Quyt nh s 426/Q ngy 01-71994 ca To n nhn dn ti cao v Quy ch lm vic ca tp th Thm phn ph trch vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip; - Cng vn s 457/KHXX ngy 217-1994 ca To n nhn dn ti cao v vic p dng mt s quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip. Php lut ph sn nc ta tuy c hnh thnh kh mun so vi cc nc trn th gii v trong khu vc, nhng gp phn quan trng vo vic hnh thnh mt c ch php l ng b cho hot ng x l n ca cc doanh nghip, bo m trt t, k cng trong lnh vc ti chnh, lm cho mi trng kinh doanh tr nn lnh mnh hn, ng thi cng gp phn thc hin mc tiu xy dng v tng bc hon thin h thng php lut kinh t thi k i mi ca nc ta. 3. Lut Ph sn nm 2004 Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 pht huy c vai tr nht nh trong vic thc y hot ng kinh doanh c hiu qu v bo v trt t, k cng x hi. Tuy nhin, Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 c xy dng trong iu kin nc ta mi chuyn sang c ch qun l kinh t mi, vic ph sn v gii quyt ph sn hu nh cha xy ra, do , nhiu quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 bc l nhng im yu, bt cp, lm cn
11

CHUYN KHOA HC XT X

tr vic gii quyt ph sn, khng p ng c yu cu ca thc tin gii quyt ph sn t ra, do cn phi c sa i, b sung. Sau hn 9 nm thi hnh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, ton ngnh To n ch th l c 151 n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip, trong ch tuyn b c 46 doanh nghip b ph sn. S liu ny khng phi do doanh nghip lm vo tnh trng b ph sn nc ta t, cc doanh nghip u hot ng kinh doanh lnh mnh, c li m thc t s lng doanh nghip lm vo tnh trng ph sn ln hn gp nhiu ln con s ny nhng khng th tuyn b ph sn c i vi cc doanh nghip v l do nhiu vn lin quan n ph sn cha c Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 quy nh. Nhiu quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 cn bt cp, khng ph hp vi thc t khch quan. Nguyn nhn l do Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 c xy dng t u nhng nm 90, l nhng nm u ca tin trnh i mi, hiu bit ca chng ta v nn kinh t th trng cn t, iu kin tham kho cc quy nh ca php lut nc ngoi v ph sn cn b hn ch, chng ta cn thiu kinh nghim cho nn cha lng trc c nhiu vn cn quy nh trong Lut Ph sn. Trong giai on ny ng ch r: y mnh vic xy dng v hon thin khung php lut ph hp vi kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Nghin cu sa i, b sung php lut hin hnh ph hp vi yu cu thc hin chin lc kinh t - x hi

v yu cu hi nhp kinh t quc t, nht l cc lut: Lut Thng mi, Lut Ph sn doanh nghip7 Thc hin ch trng ny, Chnh ph ngh Quc hi sa i c bn ton din Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 ban hnh Lut Ph sn mi thay th Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 nhm p ng yu cu pht trin kinh t - x hi v hi nhp quc t. To n nhn dn ti cao c giao l c quan ch tr son tho Lut Ph sn, Lut Ph sn c son tho mi ton din, thay th Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, vi quan im ch o c th nh sau: Mt l, th ch ha cc quan im v ni dung phng hng, nhim v k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm (2001- 2005) nu trong Ngh quyt i hi IX ca ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Hi ngh ln th ba Ban chp hnh Trung ng (kha IX) v sp xp, i mi v pht trin doanh nghip nh nc, Ngh quyt Hi ngh ln th nm Ban chp hnh Trung ng (kha IX) v pht trin kinh t hp tc, hp tc x, kinh t t nhn; theo phi qun trit nhng nh hng quan trng nu trong cc ngh quyt ca ng l: - Xc tin vic hnh thnh ng b cc loi th trng i i vi vic to lp khung php lut bo m s qun l v gim st ca Nh nc. Coi trng cng tc tip th v t chc th trng. To iu kin thun li cho cc doanh nghip v c nhn tip cn th trng, k kt hp ng, t ch v t chu trch
Ngh quyt i hi ng ln th IX v phng hng, nhim v k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm (2001-2005).
7

12

CHUYN KHOA HC XT X

nhim kinh doanh; gim n mc ti a s can thip hnh chnh ca cc c quan nh nc vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip; thc hin nguyn tc cng khai, minh bch trong kinh doanh; - Ch s hu i vi doanh nghip nh nc c quyn thnh lp, sp nhp, chia tch, chuyn i s hu, gii th, yu cu ph sn doanh nghip; - Hp tc x t ch, t chu trch nhim trong la chn ngnh, ngh kinh doanh. Nh nc tn trng v bo m quyn t do kinh doanh theo php lut, qun l s pht trin ca kinh t t nhn theo php lut, bnh ng gia cc thnh phn kinh t. Hai l, vi t cch l mt b phn cu thnh trong vic thc hin chnh sch kinh t ca Nh nc, Lut Ph sn (sa i) cn phi: - To iu kin thun li cho cc doanh nghip, hp tc x ang trong tnh trng kinh doanh kh khn thua l c c hi rt ra khi thng trng mt cch trt t; - Chuyn quyn kim sot ti sn sang cc ch n v gp phn ti phn phi ti sn nhm mc ch s dng c hiu qu hn cc ti sn , trn c s kt hp gia vic t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x v thanh ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp khng c kh nng phc hi hot ng kinh doanh; - Thc y s lu thng vn trong nn kinh t th trng, bo v quyn, li ch hp php ca cc ch n v ng vai tr l mt trong nhng cng c quan trng thu hi n.

Ba l, khc phc nhng tn ti, vng mc c pht hin trn c s tng kt thc tin hn 9 nm thi hnh Lut Ph sn doanh nghip. Bn l, nghin cu, tham kho mt cch c chn lc php lut v ph sn ca mt s nc trn th gii. Thc hin Ngh quyt s 12/2002/QH11 ngy 16-12-2002 ca Quc hi v Chng trnh xy dng Lut, Php lnh ca Quc hi nhim k kha XI v nm 2003, Ngh quyt s 222/2003/NQ-UBTVQH11 ngy 10-022003 ca y ban thng v Quc hi v vic trin khai thc hin Ngh quyt ni trn ca Quc hi, To n nhn dn ti cao phi hp vi cc c quan hu quan tng kt thc tin thi hnh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 v xy dng D tho Lut Ph sn mi. Tri qua nhiu d tho, hi ngh, hi tho v tip thu kin i biu Quc hi, Lut Ph sn mi vi nhiu im tin b c Quc hi thng qua ngy 15-62004 thay th Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, c hiu lc thi hnh t ngy 15-10-2004. - Phm vi iu chnh ca Lut Ph sn nm 2004: Lut Ph sn quy nh iu kin v vic np n yu cu m th tc ph sn; xc nh ngha v v ti sn v cc bin php bo ton ti sn trong th tc ph sn; iu kin, th tc phc hi hot ng kinh doanh, th tc thanh l ti sn v tuyn b ph sn; quyn, ngha v v trch nhim ca ngi np n yu cu m th tc ph sn, ca doanh nghip, hp tc x b yu cu tuyn b ph sn v ca ngi tham gia gii quyt yu cu tuyn b ph sn.

13

CHUYN KHOA HC XT X

- B cc v ni dung c bn ca Lut Ph sn nm 2004: Lut Ph sn gm 9 chng v 95 iu. Chng I: Nhng quy nh chung gm 12 iu (t iu 1 n iu 12) quy nh v: Phm vi iu chnh (iu 1); i tng p dng (iu 2); Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 3); Hiu lc ca Lut Ph sn (iu 4); Th tc ph sn (iu 5); Gii thch t ng (iu 6); Thm quyn ca To n (iu 7); Nhim v v quyn hn ca Thm phn tin hnh th tc ph sn (iu 8); T qun l, thanh l ti sn (iu 9); Nhim v, quyn hn v trch nhim ca T qun l, thanh l ti sn (iu 10); Nhim v, quyn hn v trch nhim ca T trng T qun l, thanh l ti sn (iu 11); Kim st vic tun theo php lut trong qu trnh tin hnh th tc ph sn (iu 12). Chng II: Np n v th l n yu cu m th tc ph sn gm 20 iu (t iu 13 n iu 32), quy nh v: Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch n (iu 13); Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng (iu 14); Ngha v np n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 15); Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch s hu doanh nghip nh nc (iu 16) ; Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca cc c ng cng ty c phn (iu 17) ; Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca thnh vin hp danh (iu 18); Ngha v, trch nhim ca ngi np n yu cu m th tc ph sn (iu 19); Thng bo doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 20); Ph ph sn v tm ng ph

ph sn (iu 21); Th l n yu cu m th tc ph sn (iu 22); Thng bo vic th l n yu cu m th tc ph sn (iu 23); Tr li n yu cu m th tc ph sn (iu 24); Khiu ni vic tr li n yu cu m th tc ph sn (iu 25); Chuyn vic gii quyt ph sn cho To n khc; gii quyt tranh chp v thm quyn (iu 26); Tm nh ch gii quyt yu cu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc hin ngha v v ti sn (iu 27); Quyt nh m hoc khng m th tc ph sn (iu 28); Thng bo quyt nh m th tc ph sn (iu 29); Hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x sau khi c quyt nh m th tc ph sn (iu 30); Cc hot ng ca doanh nghip, hp tc x b cm hoc b hn ch (iu 31); Khiu ni quyt nh khng m th tc ph sn (iu 32). Chng III: Ngha v v ti sn gm 10 iu t iu 33 n iu 42, quy nh v Xc nh ngha v v ti sn (iu 33); X l cc khon n cha n hn (iu 34); X l cc khon n c bo m bng ti sn th chp hoc cm c (iu 35); Hon tr li ti sn cho Nh nc (iu 36); Th t phn chia ti sn (iu 37); Xc nh gi tr ca ngha v khng phi l tin (iu 38); Ngha v v ti sn trong trng hp ngha v lin i hoc bo lnh (iu 39); Tr li ti sn thu hoc mn khi doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l (iu 40); Cm i li ti sn (iu 41); Nhn li hng ho bn (iu 42). Chng IV: Cc bin php bo ton ti sn gm 18 iu t iu 43 n iu 60, quy nh v: Cc giao dch b coi l v hiu (iu 43); Quyn yu cu To
14

CHUYN KHOA HC XT X

n tuyn b giao dch v hiu (iu 44); nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc (iu 45); Vn bn yu cu nh ch thc hin hp ng (iu 46); Thanh ton, bi thng thit hi khi hp ng b nh ch thc hin (iu 47); B tr ngha v (iu 48); Ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 49); Kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 50); Gi giy i n (iu 51); Lp danh sch ch n (iu 52); Lp danh sch ngi mc n (iu 53); ng k giao dch bo m ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 54); p dng bin php khn cp tm thi (iu 55); Khiu ni quyt nh p dng bin php khn cp tm thi (iu 56); nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n (iu 57); Gii quyt v n b nh ch trong th tc ph sn (iu 58); Ngha v ca ngn hng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon (iu 59); Ngha v ca nhn vin v ngi lao ng (iu 60). Chng V: Hi ngh ch n, gm 7 iu t iu 61 n iu 67, quy nh v: Triu tp Hi ngh ch n (iu 61); Quyn tham gia Hi ngh ch n (iu 62); Ngha v tham gia Hi ngh ch n (iu 63); Ni dung Hi ngh ch n ln th nht (iu 64); iu kin hp l ca Hi ngh ch n (iu 65); Hon Hi ngh ch n (iu 66); nh ch tin hnh th tc ph sn khi c ngi tham gia Hi ngh ch n vng mt (iu 67). Chng VI: Th tc phc hi, th tc thanh l, gm 2 Mc v 18 iu t iu 68 n iu 85. Mc 1 v Th tc phc hi hot ng kinh doanh, quy nh v iu kin p dng th tc phc

hi hot ng kinh doanh (iu 68); Ni dung phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 69); Xem xt phng n phc hi hot ng kinh doanh trc khi a ra Hi ngh ch n (iu 70); Xem xt, thng qua phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 71); Cng nhn Ngh quyt v phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 72); Gim st thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 73); Thi hn thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 74); Sa i, b sung phng n phc hi hot ng kinh doanh (iu 75); nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh (iu 76); Hu qu php l ca vic nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh (iu 77). Mc 2 v Th tc thanh l ti sn, quy nh v Quyt nh m th tc thanh l ti sn trong trng hp c bit (iu 78); Quyt nh m th tc thanh l ti sn khi Hi ngh ch n khng thnh (iu 79); Quyt nh m th tc thanh l ti sn sau khi c Ngh quyt ca Hi ngh ch n ln th nht (iu 80); Ni dung quyt nh m th tc thanh l ti sn (iu 81); Hot ng ca doanh nghip, hp tc x trong qu trnh thanh l ti sn (iu 82); Khiu ni, khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn (iu 83); Gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn (iu 84); nh ch th tc thanh l ti sn (iu 85). Chng VII: Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn, gm 7 iu t iu 86 n iu 92, quy nh v Quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 86); Quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn trong trng hp c bit
15

CHUYN KHOA HC XT X

(iu 87); Ni dung ca quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 88); Thng bo quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 89); Ngha v v ti sn sau khi c quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 90); Khiu ni, khng ngh quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 91); Gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 92). Chng VIII: X l vi phm, gm 2 iu iu 93 v iu 94, quy nh v: Trch nhim do vi phm php lut trong qu trnh tin hnh th tc ph sn (iu 93); Cm m nhim chc v sau khi doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn (iu 94). Chng IX: iu khon thi hnh quy nh v: Hiu lc thi hnh (iu 95). 4. Nhng im mi ca Lut Ph sn nm 2004 so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 - Lut n gin ho khi nim tnh trng ph sn nhm to thun li cho vic m th tc ph sn. Doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn khi khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu. Nh vy, tiu ch xc nh tnh trng ph sn c quy nh theo hng ngn gn, n gin m khng cn c vo thi gian thua l, nguyn nhn ca tnh trng thua l cng nh khng i hi doanh nghip, hp tc x ngi mc n p dng cc bin php t cu mnh m khng t kt qu hay cha nh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 tng quy nh.

- Lut quy nh r, y v hp l hn v cc i tng c quyn, ngha v np n cng nh th tc, trnh t v h s yu cu m th tc ph sn, c th l: n gin ho cc iu kin m ch n phi p ng khi np n yu cu m th tc ph sn, khng bt buc ch n phi cung cp cho To n cc giy t, ti liu chng minh rng doanh nghip mc n mt kh nng thanh ton n n hn, ch cn chng minh ch n i n nhng khng c doanh nghip mc n thanh ton n n hn. Xo b thi hn n lng ca doanh nghip, hp tc x i vi ngi lao ng nh mt iu kin np n yu cu m th tc ph sn. Ngi lao ng c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x khi h khng c tr lng cng nh cc khon n khc v trn c s , h cho rng doanh nghip, hp tc x thc s lm vo tnh trng ph sn. Quy nh thi hn m ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x phi np n yu cu To n gii quyt ph sn i vi chnh doanh nghip, hp tc x (trong thi hn 3 thng, k t ngy nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn) v nu vi phm ngha v ny th phi chu trch nhim theo quy nh ca php lut. M rng quyn np n yu cu m th tc ph sn cho mt s i tng khc (ch s hu doanh nghip nh nc, c ng cng ty c phn v thnh vin hp danh trong cng ty hp danh) nhm to thm cc knh mi thc y vic np n yu cu gii
16

CHUYN KHOA HC XT X

quyt ph sn, gp phn chm dt tnh trng c doanh nghip thc cht khng th hot ng trn thc t nhng vn tn ti v mt php l. - Lut quy nh mt ngha v php l mi i vi cc c quan (To n, Vin Kim st, Thanh tra Nh nc, c quan qun l vn, t chc kim ton hoc c quan quyt nh thnh lp doanh nghip m khng phi l ch s hu nh nc ca doanh nghip). Theo , trong qu trnh thc thi cng vic thuc thm quyn, nu pht hin rng cc doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th cc c quan, t chc ny c trch nhim thng bo v vic ny nhm to iu kin cho cc ch n bit m thc hin quyn yu cu m th tc ph sn. - Lut a dng ho cc loi th tc p dng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, bao gm: (1) th tc phc hi hot ng kinh doanh, (2) th tc thanh l ti sn, (3) th tc tuyn b ph sn. Sau khi th l n yu cu v ra quyt nh m th tc ph sn, To n s xem xt, phn tch tnh trng ti chnh v kh nng phc hi hot ng ca doanh nghip, hp tc x quyt nh p dng th tc no cho ph hp vi tnh hnh c th ca doanh nghip, hp tc x. - Lut tng cng cc bin php bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nhm to kh nng phc hi cho doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. C th l: Quy nh cc bin php nhm ngn chn doanh nghip mc n lm tht thot ti sn sau khi c quyt nh m th tc ph sn ca To n: nghim cm doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph

sn thc hin mt s hot ng nht nh k t ngy nhn c quyt nh m th tc ph sn; quy nh mt s hot ng ca doanh nghip, hp tc x sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn phi c s ng bng vn bn ca Thm phn th mi c thc hin (iu 31). Cc giao dch do doanh nghip, hp tc x c tnh thc hin c th b To n tuyn b v hiu v ti sn ca doanh nghip, hp tc x chuyn giao trong cc giao dch vi phm ny s b thu hi. Tuyn b v hiu i vi mt s giao dch m doanh nghip, hp tc x thc hin trong khong thi gian 3 thng (Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 quy nh l 6 thng) trc ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn vi mc ch ct giu, tu tn ti sn, gy thit hi cho cc ch n (iu 43, 44). Ti sn thu hi c t vic tuyn b cc giao dch ni trn phi c nhp vo khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x. B sung quy nh x l cc hp ng ang c hiu lc ca doanh nghip, hp tc x (iu 45, 46 v 47). Trong qu trnh tin hnh th tc ph sn, nu xt thy vic nh ch thc hin hp ng ang c thc hin hoc cha c thc hin s c li hn cho doanh nghip th ch n, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, T trng T qun l, thanh l ti sn c quyn yu cu To n nh ch thc hin hp ng (iu 45). Trng hp ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nhn c t hp ng vn cn tn ti trong khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x th pha bn kia ca hp ng c quyn i li. Nu ti sn khng cn th bn kia ca hp ng c
17

CHUYN KHOA HC XT X

quyn nh mt ch n khng c bo m. Trng hp vic nh ch thc hin hp ng gy ra thit hi cho bn i tc ca hp ng th bn c quyn nh mt ch n khng c bo m i vi khon thit hi do vic nh ch thc hin hp ng gy ra (iu 47). B sung quy nh b tr ngha v gia cc ch n vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Theo quy nh ti iu 48, ch n v doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c thc hin vic b tr ngha v i vi nhng giao dch c xc lp trc khi c quyt nh m th tc ph sn. Quy nh trch nhim ca T trng T qun l, thanh l ti sn trong vic thc hin ng k giao dch bo m i vi cc giao dch ca doanh nghip, hp tc x (iu 54). Quy nh p dng cc bin php khn cp tm thi nhm bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x. T qun l, thanh l ti sn c quyn ngh Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ra quyt nh p dng cc bin php khn cp tm thi bo ton ti sn ca ngi mc n theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn s. B sung trch nhim ca ngn hng, nhn vin v ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x b m th tc ph sn. X l r mi quan h gia th tc ph sn v cc th tc khc c lin quan. V quan h gia th tc ph sn v th tc t tng hnh s, trong qu trnh tin hnh th tc ph sn, nu pht hin c du hiu ti phm th Thm phn cung cp ti liu (bn sao) cho Vin Kim st nhn dn cng cp xem xt vic khi t v hnh s v vn tin hnh th tc ph sn theo quy nh ca Lut Ph sn (iu 8).

V quan h gia th tc ph sn v th tc gii quyt cc tranh chp dn s, kinh t: K t ngy To n ra quyt nh m th tc ph sn, vic gii quyt cc v n c lin quan n ngha v ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l mt bn ng s trong v n s b nh ch v giao cho To n ang tin hnh th tc ph sn gii quyt lun (iu 57). To n ang tin hnh th tc ph sn phi xem xt, quyt nh ngha v ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi thc hin hoc ngha v ti sn m bn ng s phi thc hin i vi doanh nghip, hp tc x (khon 1 iu 58). V quan h gia th tc ph sn v th tc thi hnh n dn s cng c Lut Ph sn nm 2004 quy nh y v r rng hn. Theo c ch ca Lut Ph sn mi th th tc thi hnh cc bn n, quyt nh dn s, kinh t c hiu lc php lut s b tm nh ch k t ngy th l n yu cu m th tc ph sn (iu 27) v b nh ch k t ngy To n ra quyt nh m th tc ph sn (iu 57). Ngi c thi hnh n c quyn np n cho To n yu cu c thanh ton trong khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x nh mt ch n khng c bo m hoc nh mt ch n c bo m, nu c bn n, quyt nh ca To n c hiu lc php lut k bin ti sn ca doanh nghip, hp tc x bo m thi hnh n (iu 57). Sau khi Lut Ph sn c ban hnh, cc c quan nh nc c thm quyn ban hnh mt s vn bn hng dn thi hnh, c th l: - Ngh quyt s 03/2005/NQTANDTC ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao
18

CHUYN KHOA HC XT X

hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn; - Quyt nh s 01/2005/QTANDTC ngy 27-4-2005 ca Chnh n To n nhn dn ti cao v Quy ch lm vic ca Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn; - Ngh nh s 94/2005/N-CP ngy 15-7-2005 ca Chnh ph v gii quyt quyn li ca ngi lao ng doanh nghip v hp tc x b ph sn; - Ngh nh s 67/2006/N-CP ngy 11-7-2006 ca Chnh ph hng dn vic p dng Lut Ph sn i vi doanh nghip c bit v t chc, hot ng ca T qun l, thanh l ti sn; - Ngh nh s 10/2009/N-CP ngy 06-02-2009 ca Chnh ph quy nh x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn. Vic xy dng v ban hnh vn bn quy phm php lut hng dn Lut Ph sn nm 2004 ang c cc c quan chc nng tip tc son tho trnh Chnh ph ban hnh, c th l Ngn hng Nh nc Vit Nam ch tr son tho Ngh nh quy nh vic p dng Lut Ph sn i vi cc t chc tn dng v B Ti chnh ch tr son tho Ngh nh hng dn chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Ph sn i vi doanh nghip hot ng trong lnh vc bo him, chng khon v ti chnh khc. 5. Nhu cu hon thin php lut ph sn v cc quy nh php lut c lin quan Hon thin h thng php lut kinh t ni chung v php lut ph sn ni ring l i hi khch quan ca nn kinh t, ph hp vi ng li pht trin t nc ca ng v Nh nc ta. Lut Ph

sn nm 2004 c nhiu im tin b so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 nhng qua 5 nm thi hnh cho thy cn nhiu khim khuyt, bt cp. Do , hon thin php lut ph sn trong thi im hin nay l cn thit. Vic hon thin php lut ph sn cn p ng c nhng nguyn tc sau y: Th nht, php lut ph sn cn th hin c nhng quy lut vn c ca nn kinh t th trng nhng trn c s thc tin, hon cnh, iu kin c th ca nc ta. Phi khc phc c nhng vng mc trong thc tin, khc phc c nhng hn ch thiu st cng nh duy tr nhng nhn t hp l v kinh nghim p dng hai Lut Ph sn c v c thc t kim nghim, chng minh. Th hai, php lut ph sn phi c hon thin trong iu kin hon thin php lut ni chung v h thng php lut kinh t ni ring. Php lut ph sn phi ng b, thng nht vi cc vn bn php lut khc nh Lut Doanh nghip, Lut Thng mi, php lut v thi hnh n, php lut gii quyt tranh chp, php lut lao ng, php lut t ai. Th ba, Vit Nam ang l thnh vin ca WTO, vic hon thin php lut ph sn phi ph hp yu cu ca php lut v kinh t quc t. Th t, hon thin php lut ph sn phi da vo thc tin nn kinh t t nc, do , th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn phi ph hp, cht ch v linh hot. Php lut ph sn ca Vit Nam phn no p ng c nn kinh t th trng trong iu kin, hon cnh t nc hin nay. Tuy nhin, thc tin lun
19

CHUYN KHOA HC XT X

pht sinh nhng vn ht sc phc tp v a dng. Bn thn Lut Ph sn nm 2004 v cc vn bn hng dn thi hnh bc l mt s hn ch cn sa i, b sung cho ph hp yu cu v tnh hnh pht trin ca x hi. T thc trng thi

hnh php lut ph sn trong nm nm qua, trn c s tng kt thc tin, chng ti nghin cu v thc trng p dng Lut Ph sn nm 2004, cc chuyn sau y s cp n ni dung .

20

CHUYN KHOA HC XT X

TM HIU CC QUY NH CA LUT PH SN NM 2004 V NP N V TH L N YU CU M TH TC PH SN ng Thnh Vinh


Lut Ph sn doanh nghip c Quc hi ban hnh ngy 30 -12-1993 (c hiu lc k t ngy 01 -7-1994) nh du s ra i ca h thng php lut ph sn vi t cch l mt b phn quan trng ca h thng php lut kinh doanh trong bi cnh nc ta thc hin pht trin nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Tuy nhin, do c xy dng trong iu kin mi chuyn i sang c ch qun l kinh t mi nn Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 bc l nhng hn ch, bt cp, lm cn tr vic gii quyt ph sn doanh nghip nc ta, cn phi c sa i, b sung. Ngy 15 -62004 Quc hi thng qua Lut Ph sn (c hiu lc t ngy 15 -10-2004) thay th cho Lut Ph sn doanh nghip nm 1993. Lut Ph sn nm 2004 c nhiu quy nh mi v tin b so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993. Mt trong nhng im mi l th tc ph sn. iu 5 Lut Ph sn nm 2004 quy nh v th tc ph sn, theo quy nh ny, th tc ph sn c p dng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn bao gm: - Np n yu cu v m th tc ph sn; - Phc hi hot ng kinh doanh; - Thanh l ti sn, cc khon n; - Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn.

Sau y l nhng ni dung c th v th tc ph sn theo Lut Ph sn nm 2004. I. NP N YU CU M TH TC PH SN 1. Thi im pht sinh quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn Thi im pht sinh quyn v ngha v np n yu cu m th tc ph sn s xut hin khi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Vy khi no doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn theo php lut Vit Nam ? Theo quy nh ti khon 1 cc i u 13, 14, 15, 16, 17 v iu 18 Lut Ph sn: Khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn ch n khng c bo m hoc ch n c bo m mt phn (iu 13); Ngi lao ng (iu 14); i din ch s hu doanh nghip nh nc (iu 16); Cc c ng Cng ty c phn (iu 17); Thnh vin hp danh Cng ty hp danh u c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x ; Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x c ngha v np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x .
21

CHUYN KHOA HC XT X

Vic xc nh chnh xc thi im np n yu cu m th tc ph sn l rt quan trng, khng ch i vi chnh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, m cn i vi cc ch n, vi ngi lao ng v nhng ngi c quyn np n khc. Nu np n yu cu m th tc ph sn sm s nh hng khng nh n hot ng ca doanh nghip, hp tc x b yu cu, h s b mt bn hng, gim uy tn, nu khng c s can thip kp thi c th do hu qu m dn h n tnh trng ph sn thc s. Nhng nu np n yu cu m th tc ph sn mun s dn n tnh trng l ra doanh nghip, hp tc x c th phc hi c li khng c hng li t vic p dng th tc phc hi, doanh nghip, hp tc x khng cn ti sn, ch n, nhng ngi lin quan khng cn kh nng thu hi tt nht khon n ca mnh. xc nh chnh xc thi im np n yu cu m th tc ph sn, theo chng ti cn thit phi lm r khi nim tnh trng ph sn theo php lut Vit Nam. Theo quy nh ti Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 th: Doanh nghip ang lm vo tnh trng ph sn l doanh nghip gp kh khn hoc b thua l trong hot ng kinh doanh sau khi p dng cc bin php ti chnh cn thit m vn m t kh nng thanh ton n n hn . Vi nhng iu kin ny, theo chng ti, thi im hi du hiu xc nh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn l qu mun. Khi iu kin To n th l n, gii quyt yu cu ca ngi np n th ch cn mi vic l thanh l ti sn, cc khon n v tuyn b doanh nghip b ph sn.

Lut Ph sn nm 2004 quy nh mt cch mm do, iu kin xc nh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn sm hn. Theo , Doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu th l lm vo tnh trng ph sn . Theo quy nh ny, doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn ch cn c cc du hiu sau y: - C khon n n hn phi thanh ton; - Khi ch n c yu cu; - Khng c kh nng thanh ton c cc khon n ny. Tuy nhin, quy nh ny cng c nhng cch hiu khc nhau, gy tranh ci v mu thun vi nhau, khin cho kh xc nh chnh xc v thng nht thi im doanh nghip, hp t c x lm vo tnh trng ph sn. a. Khng c kh nng thanh ton c cc khon n Cch hiu th nht cho rng, khng c kh nng thanh ton l iu kin bt buc v khi np n ngi np n phi chng minh c doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton, khng cn ti sn, khng c ngun ti chnh cn thit thanh ton cc khon n n hn. Theo cch hiu th hai th doanh nghip, hp tc x b coi l lm vo tnh trng ph sn khi khng thanh ton khon n n hn bt k l do g. Do vy, nu doanh nghip, hp tc x khng thanh ton cc khon n n hn khi ch n c yu cu th ch n
22

CHUYN KHOA HC XT X

c quyn np n yu cu m th tc ph sn. Nu cho rng doanh nghip, hp tc x mnh cha lm vo tnh trng ph sn th doanh nghip, hp tc x phi chng minh nhng l do cha thanh ton cc khon n n hn. Hai cch hiu theo hai du hiu khc nhau. Cch hiu th nht theo du hiu ni dung: phi c c s chng minh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Cch hiu th hai theo du hiu hnh thc doanh nghip, hp tc x khng thanh ton cc khon n v bt k l do g v ngha v chng minh thuc v chnh doanh nghip, hp tc x mc n. Cng xut pht t nhng du hiu xc nh doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh tr ng ph sn m Lut ph sn ca cc nc c a ra khi nim mt kh nng thanh ton tm thi (hay cn gi l mt kh nng thanh ton tng i) v mt kh nng thanh ton vnh vin (hay mt kh nng thanh ton tuyt i). Rt tic php lut ph sn nc ta cha c khi nim ny. - Mt kh nng thanh ton tm thi l tnh trng tng ton b ti sn c ca doanh nghip, hp tc x mc n ln hn tng s n phi tr ca doanh nghip, hp tc x mc n, nhng ti mt thi im xc nh doanh nghip, hp tc x mc n khng c ngay cc khon tin tr cho cc ch n khi h yu cu. - Mt kh nng thanh ton vnh vin l tng ton b ti sn c ca doanh nghip, hp tc x mc n

khng thanh ton cc khon n ca doanh nghip, hp tc x mc n. b. Thi hn khng thanh ton Theo quy nh ti khon 1 iu 7 ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 th sau thi hn ba mi ngy, k t ngy gi giy i n n hn m khng c doanh nghip thanh ton n, ch n khng c bo m v ch n c bo m mt phn c quyn np n n To n ni t tr s chnh ca doanh nghip yu cu gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip. Tuy nhin, Lut Ph sn nm 2004 khng quy nh v thi hn np n m ch quy nh khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th cc ch n khng c bo m hoc c bo m mt phn u c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x (khon 1 iu 13). Tng t, quyn v ngha v np n c quy nh ti cc iu 14, 1 5, 16, 17 v 18 u c chung mt du hiu l khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn.. .. Nh vy, khc vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, Lut Ph sn nm 2004 ch quy nh du hiu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn m khng quy nh mt thi hn c th. Nu ch theo du hiu xc nh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nh tiu ch ca Lut Ph sn nm 2004 th du hiu c th sm, c th mun v nh vy s dn n vic p dng php lut tu tin.
23

CHUYN KHOA HC XT X

Theo chng ti, tuy iu 3 Lut Ph sn nm 2004 khng quy nh thi hn khng c kh nng thanh ton l bao lu nhng khng nn my mc p dng ngay sau khi qu hn v c yu cu tuyn b doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Yu cu thanh ton ca ch n y cn c hiu l yu cu ny c a ra sau khi ht hn thanh ton v nh mt thi hn cho doanh nghip, hp tc x mc n thanh ton. Ch sau khi ht thi hn ny th mi pht sinh quyn np n yu cu m th tc ph sn. Nu trong hp ng hoc ti vn bn xc nhn n, hai bn c tho thun, nh thi hn c chm thanh ton th ch qua thi hn chm ny v ch n yu cu thanh ton nhng khng c thanh ton th mi pht sinh quyn np n yu cu m th tc ph sn. c. Thi im np n v tng s ch n, tng s n Vn tip theo xc nh chnh xc thi im np n l c hay khng cn thit vic xc nh tng s ch n, tng s n. Khi nim v tnh trng ph sn ti iu 3 Lut Ph sn nm 2004 ch nu n cc khon n n hn, khng ni n s n c gii hn l bao nhiu v bao nhiu ch n. Quy nh ny cng gy khng t kh khn trong thc tin p dng, bi khi nim tnh trng ph sn l khi nim quan trng quyt nh ca mt qu trnh tin hnh th tc ph sn. Theo php lut cc nc, tnh trng ph sn c quan

nim rt khc nhau. C nc cn c vo dng tin mt ca doanh nghip khi khng c tin thanh ton c mt khon n nht nh. C nc xc nh tnh trng ph sn khi cn i gia tng cc khon n v tng ti sn ca doanh nghip. Khi no tng s n nhiu hn tng ti sn c ca doanh nghip th doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. Vy cc khon n n hn cn c hiu nh th no. Xut pht t y c quan im cho rng phi c t nht l hai khon n v phi c t hai ch n tr ln th To n mi nhn n v xem xt kh nng c th l n v m th tc ph sn hay khng. Nu ch c mt ch n np n th To n khng nhn n To n ch nhn n khi c hai ch n np n yu cu m th tc ph sn tr ln v khi To n khng cn thit phi xem xt mi ch n c s n l bao nhiu. Quan nim ny dn n tnh trng cc ch n phi r nhau hoc thng bo cho nhau, lin kt vi nhau chng li doanh nghip, hp tc x mc n. y cng l ni dung cn xem xt hng dn thi hnh hoc c nhng quy nh chi tit, c th hn. Nu ch c mt ch n th ch n i theo th tc dn s. Quan im th hai xut pht t khi nim tnh trng ph sn quy nh ti iu 3 Lut Ph sn, lut khng yu cu s n l bao nhiu v bao nhiu ch n. Do vy, khi ch n c khon n n hn khng c thanh ton mc d c yu cu doanh nghip, hp tc x mc n thanh ton th ch n c quyn np n yu cu m th tc ph sn v To n phi nhn n. ng h quan im ny c kin cho rng, d ch c mt khon n
24

CHUYN KHOA HC XT X

nhng khi qu hn khng thanh ton th n gc, li pht sinh v cn c vic bi thng thit hi, cho nn c hiu l cc khon n . Trn thc t, khng ai mun i n theo th tc ph sn bi th tc va ko di m khon n i c khng bit s l bao nhiu %. Nu ch c mt ch n th ch n s i n theo th tc quy nh ti B lut t tng dn s (ti To kinh t hoc To dn s). Trng hp cc ch n c lp vi nhau th cc ch n s i n bng cc v n dn s. Do vy, y cng l ni dung cn c hng dn v khi c iu kin th quy nh r v c th hn. hiu chnh xc hn khi no th khi kin v n dn s v khi no th np n yu cu m th tc ph sn, chng ti cng tp trung lm r hai khi nim v n dn s v vic gii quyt ph sn . V v n dn s: Theo quy nh ti B lut t tng dn s, c bit ti cc iu 25, 29 v iu 31, khi c tranh chp, c nhn, t chc, c quan c quyn khi kin ti To n c thm quyn yu cu bo v quyn v li ch hp php ca mnh. Nh vy, v n dn s nhm gii quyt nhng tranh chp v quyn v ngha v. Vic gii quyt ph sn: C khon n n hn, khng c kh nng thanh ton khon n ny. Nh vy, khon n c yu cu gii quyt theo th tc ph sn phi l khon n r rng, khng c tranh chp.

Kt lun a ra l: khng th khi kin ti To n khon n n hn, r rng, khng cn tranh chp nhng khi yu cu th doanh nghip, hp tc x mc n khng thanh ton. Do vy, trong tng lai, khi c s sa i, b sung Lut Ph sn nm 2004, chng ti kin ngh cn nh ra vi s n ti thiu l bao nhiu th ch n c quyn np n yu cu m th tc ph sn. d. V thi im pht sinh ngha v, np n yu cu m th tc ph sn Cng nh cc quy nh v quyn np n yu cu m th tc ph sn khon 1 iu 15 quy nh: 1. Khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x c ngha v np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . So vi nhng i tng c quyn np n yu cu m th tc ph sn th ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x mc n hn ai ht l ngi hiu c tnh trng thc ca doanh nghip, hp tc x mnh. Do vy, nu thc c li ch ca vic np n xin t nguyn ph sn th doanh nghip, hp tc x s sm np n yu cu To n m th tc ph sn. Tuy nhin, Lut kh ng nh ra mt thi hn c th th cn rt nhiu l do cho ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x khng np n ng thi hn. Theo chng ti, khi quy nh ngha v np n yu cu m th tc ph sn th cn phi quy nh thi
25

CHUYN KHOA HC XT X

hn phi thc hin ngha v , nh vy mi m bo hiu lc ca iu lut. Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 cng khng nh ra mt thi hn c th i vi doanh nghip lm vo tnh trng ph sn, m ch quy nh: Trong trng hp thc hin cc bin php khc phc kh khn v mt ti chnh thanh ton cc khon n n hn, k c hon n m doanh nghip vn khng thot khi tnh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn th ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip phi np n n To n ni t tr s chnh ca doanh nghip yu cu gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip (iu 9). Theo chng ti, cn quy nh thi im pht sinh ngha v np n yu cu m th tc ph sn ca ch doanh nghip, i din hp php ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn sm hn thi im pht sinh quyn np n yu cu m th tc ph sn. V d lut c th quy nh: ngay sau khi n hn thanh ton n nhng xt thy doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh t on khon n , hoc ngay sau khi ch n t chi yu cu kht n, t chi gia hn n theo ngh ca doanh nghip, hp tc x mc n. V cn lut ho thi im ny ti iu 15 Lut Ph sn. Khon 1 iu 15 Lut Ph sn cn quy nh li nh sau: Sau 15 ngy k t ngy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x c ngha v

np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . 2. Ngi c quyn np n yu cu m th tc ph sn Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 quy nh 3 i tng c quyn np n yu cu To n tuyn b ph sn doanh nghip, l ch n khng c bo m v ch n c bo m mt phn (iu 7); ngi lao ng (iu 8) v ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip (iu 9 ). Theo Lut Ph sn nm 2004, quyn np n yu cu m th tc ph sn c quy nh cho Ch n; Ngi lao ng; Ch doanh nghip, hp tc x, i din ch s hu doanh nghip nh nc, C ng cng ty c phn , Thnh vin hp danh cng ty hp danh; Doanh nghip, hp tc x khi lm vo tnh trng ph sn th c ngha v np n yu cu m th tc ph sn. Nh vy, so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, Lut Ph sn nm 2004 m rng thnh phn (i tng) np n yu cu m th tc ph sn, ngoi ch n, ngi lao ng, ch doanh nghip, hp tc x hoc i din hp php ca h cn c ch s hu doanh nghip nh nc (iu 16) c ng Cng ty c phn (iu 17) v thnh vin hp danh ca Cng ty hp danh. a. Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch n Khon 1 iu 13 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: Khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th cc ch n khng c bo m, hoc c bo m mt phn
26

CHUYN KHOA HC XT X

u c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . - Khi nim Ch n: Theo cch hiu ph thng th, ch n l ngi cho vay n, trong quan h vi ngi mc n. Trong hot ng kinh doanh khi nim ny cn c hiu theo ngha rng hn. Theo php lut v ph sn, ch n s c hiu rng, nguyn nhn tr thnh ch n a dng hn, v mi quan h gia ch n v doanh nghip, hp tc x mc n cng phong ph hn, khng n thun ch l quan h gia ngi cho vay v ngi vay. Tuy nhin, kt cc cng l mt bn c khon n khng thanh ton (khng c kh nng thanh ton) cho bn c thanh ton. Theo quy nh ca Lut Ph sn, ch c ch n khng c bo m hoc ch n c bo m mt phn mi c quyn lm n yu cu m th tc ph sn. - Ch n c bo m mt phn: Ch n c bo m mt phn l ch n c khon n c bo m bng ti sn ca doanh nghip, hp tc x hoc ca ngi th ba m gi tr ti sn bo m t hn khon n (khon 2 iu 6 Lut Ph sn). Thng thng khi p dng bin php bo m, cc bn tho thun bo m cho ton b ngha v theo hp ng, nhng khon n c bo m mt phn vn lun din ra. Tnh trng ny xut hin l do nhng nguyn nhn sau y: Th nht: Khi tho thun p dng bin php bo m thc hin ngha v, cc bn tho thun bng mt s tin c th, mt ti sn nh hn.

Th hai: Mc d lc k kt hp ng, khi thit lp quan h cc bn tho thun bo m 100% ngha v hoc cao hn m bo, phng nga ri ro, nhng trong qu trnh thc hin ngha v, ti sn b gim gi hoc mt trong nhng ti sn bo m b mt i do nhng l do khch quan (thin tai, ho hon). - Ch n khng c bo m: Ch n khng c bo m l ch n c khon n khng c bo m bng ti sn ca doanh nghip, hp tc x hoc ca ngi th ba. Khon n khng c bo m thng pht sinh trong hot ng kinh doanh, thng qua cc hp ng. Nh vy, Lut Ph sn nm 2004 cng thng nht vi Lut Ph sn doanh nghip nm 199 3 v thnh phn ch n c quyn np n yu cu m th tc ph sn: l ch n khng c bo m v ch n c bo m mt phn. Chng ti cho rng quy nh ny l khng hp l, th tc ph sn l mt phng thc i n c bit, vic khng cho ch n c bo m np n yu cu m th tc ph sn lm mt i quyn la chn phng thc i n hu hiu ny ca ch n c bo m. Vic cho php cc ch n c bo m np n yu cu m th tc ph sn s gp phn pht hin sm tnh trng mt kh nng thanh ton ca doanh nghip, hp tc x, nh To n c th can thip sm nhm gip doanh nghip, hp tc x phc hi hot ng kinh doanh.
27

CHUYN KHOA HC XT X

Ngoi ra, qua nghin cu php lut mt s nc chng ti thy rng, a s cc nc u quy nh mt s ch th nh To n, Vin Cng t, Thanh tra chuyn ngnh, t chc kim ton trong khi thc hin chc nng, nhim v c lin quan n doanh nghip m nhn thy doanh nghip ang lm vo tnh trng ph sn th c quyn m th tc ph sn hoc yu cu To n m th tc ph sn doanh nghip. Tuy nhin, Lut Ph sn nm 2004 cha c quy nh cho cc ch th ny c quyn np n. Chng ti xut vic b sung cc ch th nu trn c thm quyn np n yu cu m th tc ph sn, nhm to ra nhng p lc cn thit ln cc doanh nghip, c bit l cc doanh nghip nh nc, trnh tnh trng nhiu doanh nghip thua l ko di nhng vn ung dung tn ti v ch doanh nghip, hoc ch n khng np n yu cu m th tc ph sn. b. Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng Theo quy nh ti iu 14 ca Lut Ph sn nm 2004, ngi lao ng c quyn np n yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x, khi c hai iu kin sau y: a. Doanh nghip, hp tc x n lng ngi lao ng hoc cc khon n khc nh: n tin ph cp, bo him x hi, tin bi thng v tai nn lao ng, bnh ngh nghip b. Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn.

iu kin cho ngi lao ng np n yu cu m th tc ph sn phi l s ng ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x v vic np n phi c thng qua ngi i din ca h hoc i din cng on. Ngi lao ng c ngi i din thay mt ngi lao ng np n bng cch b phiu kn hoc ly ch k. Ngi i din cho ngi lao ng c c hp php sau khi c qu na s ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x tn thnh. c c s xc nh ngi np n l ngi i din hp php cho ngi lao ng, khi np n n To n ngi i din phi np km theo n, bin bn b phiu hoc thu thp ch k ca tp th ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x chng minh h c qu na s phiu hoc ch k ca ngi lao ng ng c h lm ngi i din cho ngi lao ng. To n ch nhn n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng khi c gi km ti liu chng minh: s thng tin lng m doanh nghip, hp tc x cn n, tng s tin lng v cc khon n khc m doanh nghip, hp tc x khng tr c cho ngi lao ng v ti liu chng minh cn c ca vic yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . Qua nm nm thi hnh Lut Ph sn nm 2004, c nhiu kin cho rng chnh vic quy nh iu kin v th tc c ngi i din phc tp v kh thc thi nu trn l mt ro cn ln ngi lao ng thc hin quyn yu cu m th tc ph sn ca mnh. Do vy, Lut Ph sn nm 2004 v hnh tr ung hn ch v gn nh v
28

CHUYN KHOA HC XT X

hiu ha quyn np n ca ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x. Thc t l trong gn nm nm thc hin Lut Ph sn nm 2004, ngnh To n nhn dn cha th l, gii quyt vic ph sn no xut pht t n yu cu ca ngi lao ng trong doanh nghip. c. Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch s hu doanh nghip nh nc iu 16 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: khi nhn thy doanh nghip nh nc lm vo tnh trng ph sn m doanh nghip khng thc hin ngha v np n yu cu m th tc ph sn, th i din ch s hu ca doanh nghip c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip . y l mt quy nh mi, tin b so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 19 93. V nguyn tc chung khi doanh nghip nh nc lm vo tnh trng ph sn th doanh nghip phi c ngha v np n yu cu m th tc ph sn. Nu doanh nghip khng thc hin ngha v np n yu cu m th tc ph sn th i din ch s hu ca doanh nghip c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip . i din ch s hu cng ty nh nc l cc t chc, c nhn quy nh ti iu 63 ca Lut Doanh nghip nh nc. Khi nhn c n yu cu m th tc ph sn ca i din ch s hu cng ty nh nc, To n phi kim tra nhng yu cu chung cng nh kim tra danh sch nhng doanh nghip ny xem c thuc danh mc doanh nghip c bit theo quy

nh ti iu 2 Lut Ph sn nm 2004 hay khng, sau s kim tra nhng ti liu cn thit m i din ch s hu cng ty nh nc phi gi km nh quy nh ti iu 15 Lut Ph sn nm 2004 (nh yu cu i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn t np n yu cu m th tc ph sn i vi chnh doanh nghip, hp tc x ). d. Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca cc c ng cng ty c phn iu 17 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: khi nhn thy cng ty c phn lm vo tnh trng ph sn th c ng hoc nhm c ng c quyn np n yu cu m th tc ph s n theo quy nh ca iu l cng ty; nu iu l cng ty khng quy nh th vic np n c thc hin theo ngh quyt ca i hi c ng. Trng hp iu l cng ty khng quy nh m khng tin hnh c i hi c ng th c ng hoc nhm c ng s hu trn 20% s c phn ph thng trong thi gian lin tc t nht 6 thng c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty c phn . Khi nhn n yu cu m th tc ph sn trong trng hp ny, To n cn kim tra cc iu kin np n bao gm: - Du hiu chng minh cng ty c phn lm vo tnh trng ph sn (nh quy nh ti iu 3 Lut Ph sn nm 2004). - Nhng quy nh ca cng ty v quyn (iu kin) np n.
29

CHUYN KHOA HC XT X

- Ni dung n v cc ti liu km theo (Bo co tnh hnh hot ng kinh doanh ca cng ty, trong gii trnh nguyn nhn v hon cnh lin quan n tnh trng mt kh nng thanh ton; nu cng ty c phn thuc trng hp php lut yu cu phi c kim ton th bo co ti chnh phi c t chc kim ton c lp xc nhn ; Bo co v cc bin php m cng ty thc hin, nhng vn khng khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn; Bng k chi tit ti sn ca cng ty v a im ni c ti sn nhn thy c). Tu trng hp, To n c quyn yu cu ngi np n np b sung nhng ti liu cn thit khc. . Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca thnh vin hp danh Khi nhn thy cng ty hp danh lm vo tnh trng ph sn th thnh vin hp danh c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty hp danh . Theo quy nh ti khon 1 iu 95 ca Lut Doanh nghip th cng ty hp danh l doanh nghip trong c thnh vin hp danh, thnh vin gp vn. Do , theo quy nh ti khon 1 iu 18 ca Lut Ph sn th ch c thnh vin hp danh ca cng ty hp danh c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty hp danh .

e. Ngha v np n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn iu 15 ca Lut Ph sn nm 2004 quy nh ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x c ngha v np n yu cu m th tc ph sn khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Ngi np n phi l ngi i din hp php (i din theo php lut hoc i din theo u quyn). Khi nhn n, Thm phn phi kim tra tnh hp php ca n yu cu m th tc ph sn cng nh ca ngi i din k n. Ngoi n yu cu m th tc ph sn i vi chnh doanh nghip, hp tc x, ngi np n phi gi km theo n cc giy t, ti liu quy nh ti khon 4 iu 15 ca Lut Ph sn nm 2004, bao gm: a) Bo co tnh hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x, trong gii trnh nguyn nhn v hon cnh lin quan n tnh trng mt kh nng thanh ton; nu doanh nghip l cng ty c phn m php lut yu cu phi c kim ton th bo co ti chnh phi c t chc kim ton c lp xc nhn; b) Bo co v cc bin php m doanh nghip, hp tc x thc hin, nhng vn khng khc phc c t nh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn; c) Bng k chi tit ti sn ca doanh nghip, hp tc x v a im ni c ti sn nhn thy c; d) Danh sch cc ch n ca doanh nghip, hp tc x trong ghi r tn, a ch ca cc ch n; ng n hng m ch n c ti khon; cc
30

CHUYN KHOA HC XT X

khon n n hn c bo m v khng c bo m; cc khon n cha n hn c bo m v khng c bo m; ) Danh sch nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x trong ghi r tn, a ch ca h; ngn hng m h c ti khon; cc khon n n hn c bo m v khng c bo m; cc khon n cha n hn c bo m v khng c bo m; e) Danh sch ghi r tn, a ch ca cc thnh vin, nu doanh nghip mc n l mt cng ty c cc thnh vin lin i chu trch nhim v nhng khon n ca doanh nghip. Ngoi ra khi cn thit, To n yu cu doanh nghip, hp tc x phi cung cp nhng ti liu cn thit khc theo quy nh ca php lut. Kim ton c lp, bo co kim ton c quy nh ti khon 1 v khon 6 iu 2 ca Ngh nh s 105/2004/N -CP ngy 30-3-2004 ca Chnh ph v kim ton c lp. Cc trng hp kim ton bt buc c quy nh ti iu 10 ca Ngh nh s 105/2004/N -CP nu trn. II. NHN N - TH L N YU CU M TH TC PH SN Vic gii quyt yu cu m th tc ph sn c bt u bng vic To n nhn c n yu cu m th tc ph sn ca cc i tng c quyn v c ngha v np n i vi mt doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Lut Ph sn nm 2004 dnh Chng II quy nh v vic np n v th l n yu cu m th tc ph sn. thc hin nhng

quy nh ti chng ny, To n nhn c n phi phn cng Thm phn tin hnh nhng cng vic sau: - Xc nh thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn; - Kim tra t cch ca ngi np n yu cu m th tc ph sn; - Xem xt hnh thc v ni dung ca n yu cu m th tc ph sn; - Xem xt n yu cu m th tc ph sn c thuc trng hp phi tr li hay khng; - Xem xt v quyt nh vic tm ng ph ph sn theo quy nh php lut. - Quyt nh th l, khng th l n yu cu m th tc ph sn. Sau y l k nng ca Thm phn khi nhn c n yu cu m th tc ph sn. 1. Thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn a. Thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 Theo quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, ch c To n nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c thm quyn gii quyt yu cu tuyn b ph sn v vic phn nh thm quyn c xc nh theo tiu ch To n ni t tr s chnh ca doanh nghip b yu cu gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip. Lut Ph sn nm 2004 m rng thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn n To n n hn dn cp qun, huyn. Tiu ch phn nh thm quyn gii quyt n yu
31

CHUYN KHOA HC XT X

cu m th tc ph sn theo Lut Ph sn nm 2004 l a phng ni c quan tin hnh ng k kinh doanh hoc ni t tr s chnh ca doanh nghip c vn u t nc ngoi ti Vit Nam. Khi xc nh thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn, Thm phn cn qun trit v tun th nghim chnh quy nh trn y v hng dn ti Mc 3 phn I Ngh quyt s 03/2005/NQ -HTP ngy 28 4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn (sau y vit tt l NQ s 03/2005). Nh vy, khc vi vic xc nh thm quyn gii quyt cc v vic v kinh doanh thng mi, khi xc nh thm quyn tin hnh th tc ph sn, Thm phn ch cn cn c vo ni ng k kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x ti ni c tr s chnh m khng ph thuc vo vic doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn c m chi nhnh, vn phng i din ti a phng khc hay khng. Quy nh ny s n gin hn cho nhng ngi c quyn, c ngha v np n yu cu m th tc ph sn cng nh cho To n khi xc nh thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn. Tuy nhin, khi gii quyt yu cu m th tc ph sn, To n cng cn ch cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v thng bo vic th l n yu cu m th tc ph sn cng nh cc thng bo khc, trnh vic thng bo thiu cng nh triu tp khng y ch n, doanh nghip, hp tc x mc n v h nhiu a phng khc nhau.

b. X l nhng trng hp gi n yu cu m th tc ph sn khng ng thm quyn Lut Ph sn nm 2004 quy nh mt s trng hp hoc To n tr li n yu cu m th tc ph sn (ring khi xem xt v thm quyn) hoc To n phi chuyn n yu cu m th tc ph sn theo thm quyn. Trng hp th nht: Ngi np n khng c quyn np n. Cn phn bit trng hp ngi np n khng c thm quyn vi trng hp ngi np n khng ng thm quyn. Khng c thm quyn c hiu l nhng ngi khng c Lut Ph sn nm 2004 dnh cho quyn hoc ngha v np n yu cu m th tc ph sn. Theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004, ch nhng ngi c quy nh ti cc iu t iu 13 n iu 18 mi c quyn v ngha v np n yu cu m th tc ph sn. Nh vy, nhng ngi khng phi l ch n, ngi lao ng thuc doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn, khng phi l doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, ch s hu ca doanh nghip nh nc, khng phi l thnh vi n hp danh ca cng ty hp danh, c ng ca cng ty c phn th khng c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi cc doanh nghip . Trng hp th hai: C To n khc m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; (khon 3 iu 24).
32

CHUYN KHOA HC XT X

Thm quyn tin hnh th tc ph sn c quy nh ti iu 7 Lut Ph sn nm 2004, nu khi To n nhn n, quyt nh th l hay khng th l, m hay khng m th tc ph sn i vi mt doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn theo ng quy nh trn y th vic c To n khc m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nh quy nh ti khon 3 iu 24 l rt kh c th xy ra, tr trng hp To n nhn dn cp tnh ly v vic thuc thm quyn ca To n nhn dn cp huyn gii quyt. Trng hp th ba: Chuyn vic gii quyt ph sn cho To n khc: Sau khi th l n yu cu m th tc ph sn, nu thy vic gii quyt ph sn khng thuc thm quyn ca mnh th To n th l n chuyn vic gii quyt ph sn cho To n c thm quyn v thng bo cho ngi np n yu cu m th tc ph sn bit (khon 1 iu 26). Trng hp ny c th pht sinh do khi th l n yu cu m th tc ph sn, ngi th l kh ng xem xt, kim tra k, th l nhm hoc c nhng tnh tit pht sinh sau khi To n th l n yu cu m th tc ph sn. Do vy khi nhn c n yu cu m th tc ph sn, To n cn xem xt k v i chiu vi nhng quy nh php lut, nhng hng dn ca c quan c thm quyn trnh nhng sai st ng tic c th xy ra. c. Xc nh tnh hp php ca n yu cu m th tc ph sn

Cng vic tip theo ca Thm phn l xc nh tnh hp php ca n yu cu m th tc ph sn. Lut Ph sn nm 2004 m rng i tng c quyn np n yu cu m th tc ph sn, bao gm: Ch n, ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x, Ch s hu doanh nghip nh nc, C ng ca cng ty c phn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh. V quyn v ngha v np n yu cu m th tc ph sn c trnh by mc a trn y. i vi To n, khi nhn c n yu cu m th tc ph sn ca ch n, xem xt v thm quyn gii quyt n yu cu m th tc ph sn th phi c nhng ng tc g tip theo? Th nht, To n phi kim tra xem ngi np n c thc s l ch n khng c bo m hoc ch n c bo m mt phn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn hay khng. Th hai, y c thc s l khon n n hn hay cha, ch n thc hin vic i n nhng khng c doanh nghip, hp tc x mc n thanh ton hay khng. Mt vn t ra l, ngi np n c cn phi chng minh tng s n l bao nhiu hay khng? Lut Ph sn nm 2004 khng quy nh ngi np n phi chng minh tng s n l bao nhiu, do vy ch n khng cn thit v khng c ngha v phi chng minh tng s n, ngha v ny thuc v ngi mc n. chng minh doanh nghip, hp tc x mnh khng
33

CHUYN KHOA HC XT X

lm vo tnh trng ph sn ngi mc n phi xut trnh y ti liu chng c. Tuy nhin hon thin php lut v ph sn, chng ti thy rng cn quy nh tng s n v thi gian qu hn khng thanh ton l bao lu th ch n mi c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi mt doanh nghip, hp tc x, t rnh vic vn dng tu tin. i vi n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng: Khi nhn c n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng, Thm phn phi kim tra cc iu kin quy nh ti iu 14 ca Lut Ph sn nm 2004, c th, cc iu kin: doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton cc khon n (lng ngi lao ng hoc cc khon n khc nh: n tin ph cp, bo him x hi, tin bi thng v tai nn lao ng, bnh ngh nghip) khi ngi lao ng c yu cu. n yu cu m th tc ph sn c phi i din cho s ng ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x hay cha v c c thng qua ngi i din ca h hoc i din cng on khng. Ngi lao ng c ngi i din thay mt ngi lao ng np n bng cch b phiu kn hoc ly ch k. c c s xc nh ngi np n l ngi i din hp php cho ngi lao ng, khi np n n To n, ngi i din phi np km theo n, bin bn b phiu hoc thu thp ch k ca tp th ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x chng minh h c qu na s phiu hoc ch k ca ngi lao ng ng c h lm ngi i din cho ngi

lao ng. To n ch nhn n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng khi c gi km ti liu chng minh: s thng tin lng m doanh nghip, hp tc x cn n, tng s tin lng v cc khon n khc m doanh nghip, hp tc x khng tr c cho ngi lao ng v ti liu chng minh cn c ca vic yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . i vi n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi c ngi i din theo php lut k n. Khi nhn n, Thm phn phi kim tra tnh hp php ca n yu cu m th tc ph sn cng nh ca ngi i din k n. Ngoi n yu cu m th tc ph sn i vi chnh doanh nghip, hp tc x, ngi np n phi gi km theo n cc giy t, ti liu quy nh ti khon 4 iu 15 ca Lut Ph sn nm 2004, bao gm: a) Bo co tnh hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x, trong gii trnh nguyn nhn v hon cnh lin quan n tnh trng mt kh nng thanh ton; nu doanh nghip l cng ty c phn m php lut yu cu phi c kim ton th bo co ti chnh phi c t chc kim ton c lp xc nhn; b) Bo co v cc bin php m doanh nghip, hp tc x thc hin, nhng vn khng khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn; c) Bng k chi tit ti sn ca doanh nghip, hp tc x v a im ni c ti sn nhn thy c;
34

CHUYN KHOA HC XT X

d) Danh sch cc ch n ca doanh nghip, hp tc x trong ghi r tn, a ch ca cc ch n; ngn hng m ch n c ti khon; cc khon n n hn c bo m v khng c bo m; cc khon n cha n hn c bo m v khng c bo m; ) Danh sch nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x trong ghi r tn, a ch ca h; ngn hng m h c ti khon; cc khon n n hn c bo m v khng c bo m; cc khon n cha n hn c bo m v khng c bo m; e) Danh sch ghi r tn, a ch ca cc thnh vin, nu doanh nghip mc n l mt cng ty c cc thnh vin lin i chu trch nhim v nhng khon n ca doanh nghip . Ngoi ra khi cn thit, To n yu cu doanh nghip, hp tc x phi cung cp nhng ti liu cn thit khc theo quy nh ca php lut. Khi nhn c n yu cu m th tc ph sn ca i din ch s hu cng ty nh nc, To n phi kim tra nhng yu cu chung cng nh kim tra danh sch nhng doanh nghip ny xem c thuc danh mc doanh nghip c bit theo quy nh ti iu 2 Lut Ph sn nm 2004 hay khng, sau s kim tra nhng ti liu cn thit m i din ch s hu cng ty nh nc phi gi km nh quy nh ti iu 15 Lut Ph sn nm 2004 (nh yu cu i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn t np n yu cu m th tc ph sn i vi chnh doanh nghip, hp tc x ).

Khi nhn n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty c phn lm vo tnh trng ph sn, To n cn kim tra cc iu kin np n bao gm: a) Du hiu chng minh cng ty c phn lm vo tnh trng ph sn (nh quy nh ti iu 3 Lut Ph sn nm 2004). b) Nhng quy nh ca Cng ty v quyn (iu kin) np n. c) Ni dung n v cc ti liu km theo (Bo co tnh hnh hot ng kinh doanh ca cng ty, trong gii trnh nguyn nhn v hon cnh lin quan n tnh trng mt kh nng thanh ton; nu cng ty c phn thuc trng hp php lut yu cu phi c kim ton th bo co ti chnh phi c t chc kim ton c lp xc nhn; Bo co v cc bin php m cng ty thc hin, nhng vn khng khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton cc khon n n hn; Bng k chi tit ti sn ca cng ty v a im ni c ti sn nhn thy c). Tu trng hp, To n c quyn yu cu ngi np n np b sung nhng ti liu cn thit khc. Khi nhn c n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty hp danh, To n cn ch ch c thnh vin hp danh c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty hp danh . n yu cu m th tc ph sn, cc giy t, ti liu gi km theo n yu cu c thc hin theo quy nh ti iu 15 ca Lut Ph sn nm 2004.

35

CHUYN KHOA HC XT X

d. Xc nh doanh nghip, hp tc x c lm vo tnh trng ph sn hay khng Tnh trng ph sn c quy nh ti iu 3 ca Lut Ph sn nm 2004. xc nh doanh nghip, hp tc x c du hiu ca tnh trng ph sn hay khng, Thm phn phi cn c vo cc ti liu chng minh c: a) S hin hu ca cc khon n n hn phi thanh ton; b) Cc ch n c yu cu thanh ton; c) Doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton cc khon n ny theo yu cu ca ch n. . Xc nh doanh nghip, hp tc x c thuc phm vi p dng Lut Ph sn nm 2004 hay khng Theo quy nh, Lut Ph sn nm 2004 c p dng i vi: Doanh nghip, hp tc x, lin hip hp tc x (hp tc x, lin hip hp tc x gi chung l hp tc x) thuc mi hnh thc s hu c thnh lp v hot ng theo php lut nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Ti khon 2 iu 2 ca Lut Ph sn nm 2004 quy nh: " Chnh ph quy nh c th danh mc v vic p dng Lut ny i vi doanh nghip c bit trc tip phc v quc phng, an ninh; doanh nghip, hp tc x hot ng trong lnh vc ti chnh, ngn hng, bo him v trong cc lnh vc khc thng xuyn, trc tip cung ng sn phm, dch v cng ch thit yu". Hin ti cha c hng dn ca

Chnh ph v ni dung ny, do vy khi nhn c n yu cu m th tc ph sn mt doanh nghip, hp tc x no , cc c quan To n tm thi c n i chiu vo danh mc quy nh ti iu 4 ca Ngh nh s 189/CP ngy 23-12-1994 ca Chnh ph hng dn thi hnh Lut Ph sn doanh nghip hoc xem xt i chiu vi php lut quy nh v t chc v hot ng ca loi hnh doanh nghip, hp tc x c th xem xt th l hay khng th l. Nu doanh nghip, hp tc x thuc loi doanh nghip, hp tc x c bit th khi gii quyt n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x , ngoi vic phi tun th nghim chnh cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004, cn xem xt, i chiu v tun th nhng quy nh c th ca Chnh ph hoc ca Lut v t chc v hot ng ca loi hnh doanh nghip, hp tc x c th . 2. Ph ph sn v tm ng ph ph sn Ph ph sn bao gm cc chi ph : ng quyt nh v m th tc ph sn trn bo; k bin, thu hi, bo qun, nh gi, bn u gi ti sn; chi ph cho vic t chc Hi ngh ch n; th lao cho cc thnh vin T qun l, thanh l ti sn. Tu tng trng hp, To n quyt nh mc tm ng ph ph sn. Lut Ph sn nm 2004 quy nh mt vn mi l tm ng ph ph sn t ngn sch nh nc v giao cho Chnh ph quy nh c th vn ny.

36

CHUYN KHOA HC XT X

Theo quy nh ny, ngn sch nh nc s tm ng ph ph sn trong cc trng hp sau y: a) Ngi np n yu cu m th tc ph sn thuc trng hp khng phi np tin tm ng ph ph sn; b) Ngi np n yu cu m th tc ph sn phi np tin tm ng ph ph sn khng c tin np, nhng c cc ti sn khc . y l mt ni dung mi ca Lut Ph sn nm 2004 so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, thc tin nhng nm qua To n cc a phng rt lng tng trong vic p dng quy nh ny. Mc d To n nhn dn ti cao trong Ngh quyt s 03/2005/NQ HTP ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn c hng dn v vn ny8 tuy nhin, y cng ch l hng dn mang tnh tnh th v vic hng dn cng cha thc s trit , bi l c Lut Ph sn nm 2004 v hng dn ti Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP nu trn u khng xc nh r ngi np n yu cu m th tc ph sn phi np tin tm ng ph ph sn khng c tin
Ti im 1.2 tiu mc 1 Mc II Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP hng dn nh sau: 1.2. Trong trng hp ph ph sn do ngn sch nh nc tm ng c quy nh ti khon 3 iu 21 ca Lut Ph sn nm 2004 th To n th l n yu cu m th tc ph sn v tin hnh th tc ph sn theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v hng dn ti Ngh quyt ny. Sau khi c quyt nh m th tc ph sn, Thm phn cho php doanh nghip, hp tc x thc hin mt s hnh vi nht nh (thu hi n, bn ti sn) ly tin np tin tm ng ph ph sn.
8

np, nhng c cc ti sn khc quy nh ti im b iu 21 c th l i tng np n no. Theo quy nh ti khon 1 iu 21 Lut Ph sn nm 2004 th ch c mt i tng duy nht l ngi lao ng khng phi np tin tm ng ph ph sn, cn cc i tng khc th u phi np tm ng ph ph sn nh l mt iu kin bt buc To n th l n yu cu m th tc ph sn (theo quy nh ti khon 1 iu 24 Lut Ph sn nm 2004, nu ngi np n khng np tin tm ng ph ph sn trong thi hn do To n n nh th To n tr li n yu cu m th tc ph sn). Chng ti cho rng, vic tm ng tin ph ph sn t ngn sch nh nc ch nn p dng cho i tng np n yu cu m th tc ph sn l ngi lao ng nh quy nh ti im a khon 3 iu 21 Lut Ph sn nm 2004; quy nh ti im b khon 3 iu 21 Lut Ph sn nm 2004 ch nn p dng cho trng hp ngi np n l ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, nhm to iu kin cho h thc hin ngha v np n yu cu m th tc ph sn theo quy nh ti iu 15 Lut Ph sn nm 2004, i vi cc i tng c quyn np n yu cu m th tc ph sn khc th vn phi np tm ng ph ph sn nh l mt iu kin bt buc To n th l n yu cu. 3. Tr li n yu cu m th tc ph sn To n tr li n yu cu m th tc ph sn trong trng hp:
37

CHUYN KHOA HC XT X

a) Ngi np n khng np tin tm ng ph ph sn trong thi hn do To n n nh; b) Ngi np n khng c quyn np n; c) C To n khc m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; d) C cn c r rng cho thy vic np n yu cu m th tc ph sn do khng khch quan gy nh hng xu n danh d, uy tn, hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x hoc c s gian di trong vic yu cu m th tc ph sn; ) Doanh nghip, hp tc x chng minh c mnh khng lm vo tnh trng ph sn. Sau khi c n yu cu m th tc ph sn i vi mt doanh nghip, hp tc x, To n thng bo cho doanh nghip, hp tc x bit, yu cu h xut trnh nhng bng chng, chng c chng minh mnh khng lm vo tnh trng ph sn hoc khng nh doanh nghip, hp tc x mnh b lm vo tnh trng ph sn. Nu chng c chng minh doanh nghip, hp tc x khng lm vo tnh trng ph sn th To n tr li n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . 4. Th l n yu cu m th tc ph sn a. iu kin th l n yu cu m th tc ph sn Sau khi nhn c n yu cu m th tc ph sn, To n kim tra nhng iu kin i vi mt n yu cu m th tc ph sn, nu thy cn sa i n, b sung ti liu th To n yu cu ngi np n thc hin vic

sa i, b sung. Khi thy hi t iu kin th l n yu cu m th tc ph sn th To n xem xt mc tm ng ph ph sn phi np v thng bo cho ngi c ngha v np tm ng ph ph sn h thc hin ngha v ca mnh. To n th l n yu cu m th tc ph sn, k t ngy ngi np n xut trnh bin lai np tin tm ng ph ph sn. Trng hp ngi np n khng phi np tin tm ng ph ph sn th ngy th l n l ngy To n nhn c n. b. Nhng cng vic To n cn tin hnh sau khi th l n yu cu m th tc ph sn - Thng bo th l n yu cu m th tc ph sn: Theo quy nh ti iu 23 ca Lut Ph sn nm 2 004, To n ch thng bo cho chnh doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn, m khng phi thng bo cho cc ch n v nhng ngi lin quan bit. - Thng bo tm nh ch yu cu doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn: Theo quy nh ti iu 27 ca Lut Ph sn nm 2004 th k t ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn, vic gii quyt cc yu cu thi hnh n dn s v ti sn; vic gii quyt v n i doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn; vic x l ti sn bo m ca doanh nghip, hp tc x i vi cc ch n c bo m (tr trng hp c To n cho php) phi tm nh ch. Do vy sau khi th l n yu cu m th tc ph sn, To n cn thng
38

CHUYN KHOA HC XT X

bo bng vn bn cho c quan thi hnh n bit v yu cu c quan ny ra quyt nh tm nh ch vic thi hnh n dn s v ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l ngi phi thi hnh n; Thng bo bng vn bn cho To n th l gii quyt v n i doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn To n ra quyt nh tm nh ch gii quyt v n; Thng bo bng vn bn cho c quan ang gi hoc qun l ti sn bo m ca doanh nghip, hp tc x tm nh ch vic x l ti sn (tr trng hp c To n cho php). y l mt trong nhng im mi ca Lut Ph sn nm 2004 nhm bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn. Ti sn bo m s c giao cho c quan ang tm gi x l khi To n ra quyt nh p dng th tc th anh l, tuyn b doanh nghip, hp tc x b

ph sn, nhng s tm thi cha x l khi To n ra quyt nh p dng th tc phc hi i vi doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn. - Triu tp hp gia doanh nghip, hp tc x vi ch n, ngi np n: Trong nhng trng hp c th v cn thit, To n c th triu tp i din doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn, i din cc ch n v i din ngi lao ng ca doanh nghip, hp tc x lm r nhng du hiu doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn trc khi quyt nh c m hoc khng m th tc ph sn. Vic triu tp hp phi c tin hnh sao cho trong thi hn 30 ngy k t ngy th l, To n c th ra mt trong nhng quyt nh: quyt nh m th tc ph sn; quyt nh khng m th tc ph sn; quyt nh thnh lp T qun l, thanh l ti sn.

39

CHUYN KHOA HC XT X

TM HIU CC QUY NH CA LUT PH SN NM 2004 V TI SN, NGHA V V TI SN, CC BIN PHP BO TON TI SN, HI NGH CH N V MT S KIN NGH L Th Phc
Ph sn l tnh trng khng mong mun ca thng nhn trong kinh doanh, nhng li l mt quy lut kinh t khch quan ca nn kinh t th trng. Php lut v ph sn c nhim v quan trng l to iu kin thun li cho cc doanh nghip, hp tc x ang trong tnh trng kinh doanh kh khn, thua l c c hi ti t chc li hot ng sn xut kinh doanh hoc rt ra khi thng trng mt cch c trt t, ng thi bo v quyn, li ch hp php ca cc ch n. Php lut v ph sn bo v quyn, li ch hp php ca cc ch n thng qua nhiu quy nh khc nhau nhng th hin r nht, c trng nht l thng qua cc quy nh v ti sn, ngha v v ti sn, bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn v thng qua t chc v hot ng ca hi ngh ch n. Trn c s thc tin nm nm thi hnh Lut Ph sn nm 2004, trong chuyn ny chng ti s i su phn tch cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v: (1) ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; (2) cc bin php bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; v (3) hi ngh ch n.
I. TI SN V NGHA V V TI SN CA DOANH NGHIP, HP TC X LM VO TNH TRNG PH SN

1. Khi nim ti sn v ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn v ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l nhng thut ng php l quan trng ca Lut Ph sn nm 2004. Thut ng ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thng c gi tt l ti sn c ca doanh nghip, hp tc x. Thut ng ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l ti sn n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Hai thut ng ny thng c gi chung l ti sn ph sn (hay sn nghip) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Nh vy, ti sn ph sn bao gm c ti sn c v ti sn n, thng thng khi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th ti sn c ca doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn thng t hn tng s ti sn n v ti sn ny thng c xc
40

CHUYN KHOA HC XT X

nh ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn. Lut Ph sn nm 2004 tuy khng c iu lut quy nh ring v khi nim ti sn v khi nim ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Nhng cn c vo nhng quy nh khc nhau ca Lut Ph sn nm 2004 chng ta c th xc nh nh sau: Ti sn (ti sn c) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l ton b s ti sn thuc quyn s hu ca doanh nghip, hp tc x theo quy nh ca php lut c hoc s c ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn. Ngha v v ti sn (ti sn n) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l ton b cc khon n theo quy nh ca php lut m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c ngha v phi thc hin. Lut Ph sn nm 2004 ch chp nhn xem xt nhng khon n c hnh thnh hp php trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn v ch l nhng khon n khng c bo m. Nhng khon n c bo m c bo m thanh ton bng chnh nhng ti sn bo m nh cm c, th chp theo phng thc do cc bn tho thun v theo ng quy nh php lut. 2. Ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Ti sn (ti sn c) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l nhng ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x khi b yu cu m th tc ph sn. Ti sn ny

c xc nh theo quy nh ti iu 49 ca Lut Ph sn nm 2004, bao gm: - Ti sn v quyn v ti sn m doanh nghip, hp tc x c ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn; - Cc khon li nhun, cc ti sn v cc quyn v ti sn m doanh nghip, hp tc x s c do vic thc hin cc giao dch c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn; - Ti sn l vt bo m thc hin ngha v ca doanh nghip, hp tc x. Trng hp thanh ton ti sn l vt bo m c tr cho cc ch n c bo m, nu gi tr ca vt bo m vt qu khon n c bo m phi thanh ton th phn vt qu l ti sn ca doanh nghip, hp tc x; - Gi tr quyn s dng t ca doanh nghip, hp tc x c xc nh theo quy nh ca php lut v t ai. Ti sn ca doanh nghip t nhn, cng ty hp danh lm vo tnh trng ph sn bao gm ti sn quy nh ti khon 1 iu 49 ca Lut Ph sn nm 2004 v ti sn ca ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh khng trc tip dng vo hot ng kinh doanh. Trng hp ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh c ti sn thuc s hu chung th phn ti sn ca ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh c chia theo quy nh ca B lut dn s nm 2005 v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. Ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh l cc i tng phi chu trch nhim v hn i vi ngha v ca cng ty. c kin cho rng quy nh
41

CHUYN KHOA HC XT X

nh vy l khng bnh ng trong quan h gia doanh nghip nh nc, cc cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn v doanh nghip t nhn, cng ty hp danh. Tuy nhin, theo chng ti quy nh ny l hp l nu xt di gc bn cht ca doanh nghip t nhn v cng ty hp danh l loi hnh doanh nghip chu trch nhim v hn i vi khon n pht sinh t hot ng ca doanh nghip. Nhng di gc chnh sch ca Lut Ph sn nm 2004 th quy nh ny cn c nghin cu sa i, b sung li cho linh hot hn. 3. Ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn a. Xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Lut Ph sn nm 2004 quy nh nguyn tc chung xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn ti iu 33 Lut Ph sn nm 2004. Theo , ngha v v ti sn (ti sn n) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc cht l ngha v v ti sn m doanh nghip, hp tc x c ngha v phi thanh ton, l l do a doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Ti sn lm cn c xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c xc nh theo quy nh ti iu 163 B lut dn s nm 2005 ti sn bao gm vt, tin, giy t c gi v cc quyn ti sn. Ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c xc nh cn c theo quy nh ti iu 33 ca Lut Ph sn nm 2004 bao gm:

- Cc yu cu i doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn m ngha v ny khng c bo m; - Cc yu cu i doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn c bo m c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn, nhng quyn u tin thanh ton b hu b. Xc nh ngha v v ti sn (ti sn n) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc cht l xc nh tng cc khon n (c n cha n hn v n n hn) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn i vi cc ch n ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn v s lng cc ch n c quyn yu cu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thanh ton. V vic xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, Mc 1 Phn III Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v phn ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn xc nh nh sau: - Tng cc yu cu ca cc ch n i doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc hin ngha v v ti sn khng c bo m (k c n hn v cha n hn), m cc ngha v ny c xc lp, c pht sinh trc thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn; - Tng cc yu cu ca cc ch n c bo m i doanh nghip, hp tc
42

CHUYN KHOA HC XT X

x lm vo tnh trng ph sn thc hin ngha v v ti sn c bo m (k c n hn v cha n hn), m cc ngha v ny c xc lp, c pht sinh trc thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn, nhng quyn u tin thanh ton b hu b. Nh vy, Lut Ph sn nm 2004 ch xem xt nhng khon n ca doanh nghip, hp tc x c hnh thnh hp php trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn v nhng khon n l khon n khng c bo m hoc c bo m nhng quyn u tin thanh ton b hy b. i vi nhng khon n c bo m di cc hnh thc nh cm c, th chp th ngha v v ti sn c xc lp theo cc giao dch bo m khng c xc nh l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Bn cnh vic quy nh nguyn tc chung xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, Lut Ph sn nm 2004 cn quy nh vic xc nh ngha v v ti sn trong trng hp khon n khng phi l tin (iu 38) v ngha v v ti sn trong trng hp ngha v lin i hoc bo lnh (iu 39) ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Theo , trng hp i tng ngha v khng phi l tin th theo yu cu ca ngi c quyn hoc ca doanh nghip, hp tc x, To n xc nh gi tr ca ngha v vo thi im ra quyt nh m th tc ph sn a vo ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x (iu 38 Lut Ph sn nm 2004). Gi tr ca ngha v khng phi l tin c th l cc quyn v

s hu tr tu, mu m, kiu dng cng nghip, gi tr thng hiu ca sn phm, dch v cc quyn ti sn ny u c th tr gi ra thnh tin v c coi l ti sn. Nu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l n v c ngha v th gi tr ca ngha v c thng k vo gi tr ti sn phi thanh ton (khon n), ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Trng hp doanh nghip, hp tc x c ngha v lin i hoc bo lnh th vic xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x c xc nh nh sau: - Trng hp nhiu doanh nghip, hp tc x c ngha v lin i v mt khon n m mt hoc tt c cc doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th ch n c quyn i bt c doanh nghip, hp tc x no trong s cc doanh nghip, hp tc x thc hin vic tr n cho mnh theo quy nh ca php lut. - Trng hp ngi bo lnh lm vo tnh trng ph sn th ngi c bo lnh phi thc hin ngha v v ti sn i vi ngi nhn bo lnh. - Trng hp ngi c bo lnh hoc c ngi bo lnh v ngi c bo lnh u lm vo tnh trng ph sn th ngi bo lnh phi thc hin ngha v v ti sn i vi ngi nhn bo lnh. Nh vy, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn v bn cht l tng gi tr cc khon n c n hn v c cha n hn m doanh nghip, hp tc x phi thanh ton cho cc ch n ca mnh. Tuy nhin, gi tr khon n hay ngha v
43

CHUYN KHOA HC XT X

v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi thanh ton c xc nh ti thi im no ang l vn cn c kin khc nhau. Loi kin th nht cng l loi kin c th hin ti iu 33 ca Lut Ph sn nm 2004, l xc nh thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn l thi im xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Loi kin th hai cho rng quy nh thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn l thi im xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn cho tt c cc trng hp l cha hp l. Bi v trong mt s trng hp c bit, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x vn pht sinh sau khi To n th l n yu cu m th tc ph sn. V d: ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x i vi Nh nc trong trng hp Nh nc p dng bin php c bit v ti sn phc hi hot ng sn xut, kinh doanh (iu 36 Lut Ph sn nm 2004). Do , cn nghin cu sa i quy nh ti iu 36 Lut Ph sn nm 2004 theo hng, trong nhng trng hp c bit, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn s c xc nh ti thi im thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. b. X l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Lut Ph sn nm 2004 quy nh vic x l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn trong trng hp c quyt

nh m th tc thanh l ti sn i vi doanh nghip, hp tc x. Mi trng hp khng c quyt nh m th tc thanh l ti sn i vi doanh nghip, hp tc x th khng th tin hnh x l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Lut Ph sn nm 2004 quy nh cc trng hp x l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nh sau: X l cc khon n cha n hn (iu 34); X l cc khon n c bo m bng ti sn th chp hoc cm c (iu 35); X l ti sn ca Nh nc c dng p dng bin php c bit v ti sn (iu 36); X l ti sn thu hoc mn khi doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l (iu 40); X l ti sn giao trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn (iu 41); X l hng ha bn (iu 42); X l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp m th tc thanh l ti sn (iu 37). C th nh sau: X l cc khon n cha n hn: Trng hp Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l i vi doanh nghip, hp tc x th cc khon n cha n hn vo thi im m th tc thanh l c x l nh cc khon n n hn, nhng khng c tnh li i vi thi gian cha n hn. X l cc khon n c bo m bng ti sn th chp hoc cm c: Trng hp Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l i vi doanh nghip, hp tc x th cc khon n c bo m bng ti sn th chp hoc cm c c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn c u tin thanh ton bng ti sn
44

CHUYN KHOA HC XT X

; nu gi tr ti sn th chp hoc cm c khng thanh ton s n th phn n cn li s c thanh ton trong qu trnh thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x; nu gi tr ca ti sn th chp hoc cm c ln hn s n th phn chnh lch c nhp vo gi tr ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x. X l ti sn ca Nh nc c dng p dng bin php c bit v ti sn: Doanh nghip c Nh nc p dng bin php c bit v ti sn phc hi hot ng kinh doanh, nhng vn khng phc hi c m phi p dng th tc thanh l th phi hon tr li gi tr ti sn c p dng bin php c bit cho Nh nc trc khi thc hin vic phn chia ti sn theo quy nh ti iu 37 ca Lut Ph sn nm 2004. X l ti sn thu hoc mn khi doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l: Trong thi hn ba mi ngy, k t ngy To n ra quyt nh m th tc thanh l, ch s hu ti sn cho doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l thu hoc mn ti sn dng vo hot ng kinh doanh phi xut trnh giy t chng minh quyn s hu, hp ng cho thu hoc cho mn vi T trng T qun l, thanh l ti sn nhn li ti sn ca mnh. Trong trng hp c tranh chp th yu cu To n gii quyt theo quy nh ca php lut. Trng hp doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l tr trc tin thu nhng cha ht thi hn thu th ch s hu ch c nhn li ti sn sau khi thanh ton li s tin thu cn tha do cha ht thi hn T

qun l, thanh l ti sn nhp vo khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x . Trng hp ti sn thuc quyn i li b doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l chuyn nhng cho ngi khc th ch s hu c quyn yu cu bi thng i vi ti sn nh khon n c bo m. X l ti sn giao trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn: Bt k c nhn, t chc no giao ti sn cho doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn u khng c i li nu vic giao ti sn nhm bo m thc hin ngha v ca mnh i vi doanh nghip, hp tc x. X l hng ha bn: Ngi bn gi hng ho cho ngi mua l doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nhng cha c thanh ton v ngi mua cng cha nhn c hng ho th ngi bn c nhn li hng ho . X l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp m th tc thanh l ti sn: X l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp m th tc thanh l ti sn l mt quy nh quan trng ca Lut Ph sn nm 2004 v quy nh ny nh hng rt ln n cc ch th c quyn li, ngha v lin quan n doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. X l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l ti sn c phn ra thnh hai trng hp. Trng hp doanh nghip,
45

CHUYN KHOA HC XT X

hp tc x khng tin hnh th tc phc hi hot ng kinh doanh v trng hp doanh nghip, hp tc x c tin hnh th tc phc hi hot ng kinh doanh. Trng hp doanh nghip, hp tc x khng tin hnh th tc phc hi hot ng kinh doanh th vic x l ti sn ca doanh nghip, hp tc x c chia ra thnh hai giai on chnh. - Giai on 1: ngay sau khi Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l i vi doanh nghip, hp tc x th vic phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x c thc hin theo th t sau y: + Ph ph sn; + Cc khon n lng, tr cp thi vic, bo him x hi theo quy nh ca php lut v cc quyn li khc theo tho c lao ng tp th v hp ng lao ng k kt; + Cc khon n khng c bo m phi tr cho cc ch n trong danh sch ch n theo nguyn tc nu gi tr ti sn thanh ton cc khon n th mi ch n u c thanh ton s n ca mnh; nu gi tr ti sn khng thanh ton cc khon n th mi ch n ch c thanh ton mt phn khon n ca mnh theo t l tng ng. - Giai on 2: nu gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x sau khi thanh ton cc khon giai on 1 m vn cn th phn cn li ny c chia cho cc ch th sau: + X vin hp tc x; + Ch doanh nghip t nhn; + Cc thnh vin ca cng ty; cc c ng ca cng ty c phn;

+ Ch s hu doanh nghip nh nc. Trng hp doanh nghip, hp tc x c tin hnh th tc phc hi hot ng kinh doanh th vic x l ti sn ca doanh nghip, hp tc x c thc hin theo s tha thun ca cc bn hoc c thc hin theo th t phn chia nh trng hp doanh nghip, hp tc x khng tin hnh th tc phc hi hot ng kinh doanh. 4. Mt s kin ngh sa i, b sung cc quy nh v ti sn, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn a. Kin ngh sa i, b sung quy nh v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 49 Lut Ph sn nm 2004) Trong qu trnh thc hic cc quy nh v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn ti iu 49 Lut Ph sn nm 2004 bc l nhiu thiu st. Do , cn sa i, b sung mt s quy nh nh sau: - Vic quy nh v ti sn ph sn v cch x l i vi ti sn ph sn nh ti iu 49 l cha hp l, cha y , nh hng n quyn v li ch hp php ca doanh nghip, hp tc x b ph sn. Ton b ti sn m doanh nghip, hp tc x c c t thi im c Quyt nh ca To n v vic th l n yu cu gii quyt ph sn hp thnh mt khi thng nht v duy nht c gi l ti sn ph sn. Vic xc nh phm vi ca khi ti sn ny c ngha rt quan trng v n khng ch nh hng n quyn li ca cc ch n m cn c ngha ln trong vic quyt nh phng hng gii quyt mt v vic ph sn c th. Nu To n xc nh
46

CHUYN KHOA HC XT X

c rng, ti sn ca doanh nghip, hp tc x khng cn hoc cn nhng rt khng ng k th To n c th tuyn b ngay h b ph sn v chm dt v vic m khng cn phi tin hnh bt c mt th tc php l no khc. Do vy, cn b sung thm quy nh To n ra quyt nh thanh l ti sn v tuyn b doanh nghip ph sn ngay khi xc nh c rng ti sn ca doanh nghip, hp tc x khng cn hoc cn nhng rt khng ng k. C nh vy th tc tin hnh khai t mt doanh nghip, hp tc x mi c th tin hnh nhanh chng, tit kim thi gian, chi ph cho cc ng s, c quan tin hnh t tng cng nh cho c x hi. - B sung mt s loi ti sn, quyn ti sn vo ti sn ph sn ca doanh nghip mc n nh: Ti sn v quyn ti sn c thu hi t cc giao dch khng cng bng ca doanh nghip; Ti sn v quyn ti sn c c do thu hi t cc giao dch v hiu ca doanh nghip; Ti sn v quyn ti sn c c do ch doanh nghip t nhn hoc thnh vin hp danh trong cng ty hp danh tha k; Ti sn v quyn ti sn c c sau ngy m th tc ph sn. Theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 th sau khi m th tc ph sn, hot ng kinh doanh ca doanh nghip vn c th c tin hnh mt cch bnh thng. V vy, vic doanh nghip c thm ti sn v quyn ti sn sau ngy bt u v kin l iu hon ton c th xy ra. Do , vic a ti sn v quyn ti sn m doanh nghip c c sau ngy m th tc ph sn vo ti sn ph sn l cn thit. - B sung quy nh v ti sn ph sn ca doanh nghip nhng ti sn nh: Ti sn v quyn ti sn do ch doanh

nghip t nhn hoc thnh vin hp danh trong trong cng ty hp danh c tng cho, tha k ring. - B sung vo iu 49 Lut Ph sn nm 2004 khon 3, trong quy nh v cc loi ti sn c min tr khi ti sn ph sn. Hin nay, theo quan im nhn o, nhiu nc trn th gii cho php ngi mc n l c nhn c gi li mt s ti sn, ch yu l nhng dng sinh hot thit yu hng ngy nu h khng c hnh vi vi phm php lut hoc khng c hnh vi gian ln trong qu trnh qun l, iu hnh doanh nghip. Theo thng l ca cc nc th cc ti sn, quyn v ti sn c min tr bao gm: cc vt phc v cho sinh hot hng ngy mang tnh cht ti thiu ca ngi mc n v cc khon tr cp cho ngi mc n do khng cn kh nng lao ng, do bnh tt, do mt vic lm; tin lng hu, cc khon nhn c t hp ng bo him nhn th, cc khon cp dng sau khi ly hn, tin bi thng do sc kho b tn hi do hnh vi vi phm php lut ca ngi khc gy ra... b. Kin ngh sa i, b sung quy nh v ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 33 Lut Ph sn nm 2004) Nh trn phn tch, ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn trong mt s trng hp c bit vn pht sinh sau ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn. Do , cn sa i iu 33 Lut Ph sn nm 2004 theo hng tha nhn cc khon n mi pht sinh trong qu trnh gii quyt ph sn. C ngha l ngha v v ti sn pht sinh sau ngy To n th l n yu cu m th tc
47

CHUYN KHOA HC XT X

ph sn cng phi c xc nh l ngha v v ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. V khi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c p dng th tc phc hi s c th dn ti pht sinh cc khon n mi. Nu khng quy nh ngha v tr n ca doanh nghip, hp tc x trong qa trnh tin hnh th tc phc hi th s khng c doanh nghip no mun lm n i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn.
II. CC BIN PHP BO TON TI SN CA DOANH NGHIP, HP TC X LM VO TNH TRNG PH SN

Bo ton khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn l mt vic lm cn thit v c ngha khng ch i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn m cn c ngha i vi c ch n v ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Lut Ph sn nm 2004 dnh Chng IV vi 18 iu quy nh v cc bin php bo ton ti sn. y l chng mi c quy nh vi 14 iu c xy dng mi v 4 iu c sa i, b sung so vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993. Cc bin php bo ton ti sn theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 bao gm: Cc giao dch b coi l v hiu (iu 43); Quyn yu cu To n tuyn b giao dch v hiu (iu 44); nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc (iu 45); Vn bn yu cu nh ch thc hin hp ng (iu 46); Thanh ton, bi thng thit hi khi hp ng b nh ch thc hin (iu 47); B tr ngha v (iu 48); Kim k ti sn

ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 50); Gi giy i n (iu 51); Lp danh sch ch n (iu 52); Lp danh sch ngi mc n (iu 53); ng k giao dch bo m ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn (iu 54); p dng bin php khn cp tm thi (iu 55); Khiu ni quyt nh p dng bin php khn cp tm thi (iu 56); nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n (iu 57); Gii quyt v n b nh ch trong th tc ph sn (iu 58); Ngha v ca Ngn hng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon (iu 59); Ngha v ca nhn vin v ngi lao ng (iu 60). Nhng ni dung c th v cc bin php bo ton ti sn nh sau: 1. Cc giao dch v hiu v quyn yu cu tuyn b giao dch v hiu a. Cc giao dch v hiu Theo quy nh ti iu 43 Lut Ph sn nm 2004 th cc loi giao dch sau y ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn b coi l v hiu nu c thc hin trong khong thi gian ba thng trc ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn, bao gm: - Tng cho ng sn v bt ng sn cho ngi khc; - Thanh ton hp ng song v trong phn ngha v ca doanh nghip, hp tc x r rng l ln hn phn ngha v ca bn kia; - Thanh ton cc khon n cha n hn; - Thc hin vic th chp, cm c ti sn i vi cc khon n ;
48

CHUYN KHOA HC XT X

- Cc giao dch khc vi mc ch tu tn ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Trong trng hp cc giao dch nu trn b tuyn b v hiu th nhng ti sn thu hi c t cc giao dch v hiu phi nhp vo khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Trong iu kin bnh thng doanh nghip, hp tc x c quyn t quyt nh chin lc kinh doanh, k hoch kinh doanh v t chu trch nhim bng ti sn ca mnh i vi cc quyt nh . Doanh nghip, hp tc x c quyn quy nh tham gia hoc khng tham gia vo quan h kinh doanh ny hay quan h kinh doanh khc m khng mt t chc, c nhn no c quyn can thip tri php lut. Tuy nhin, trong iu kin doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th vic can thip v cm doanh nghip, hp tc x thc hin mt hoc mt s giao dch nht nh l cn thit bo v quyn, li ch hp php ca ch n. Quy nh ny nhm ngn chn vic tu tn ti sn hoc c lm tht thot ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thng qua cc giao dch bt hp php vi mc ch tu tn ti sn. Lin quan n vic cm doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc hin mt hoc mt s hot ng nht nh, iu 31 Lut Ph sn nm 2004 cng c nhng quy nh v cc hot ng ca doanh nghip, hp tc x b cm hoc b hn ch nh sau : 1. K t ngy nhn c quyt nh m th tc ph sn, nghim cm doanh nghip, hp tc x thc hin cc hot ng sau y: a) Ct giu, tu tn ti sn;

b) Thanh ton n khng c bo m; c) T b hoc gim bt quyn i n; d) Chuyn cc khon n khng c bo m thnh n c bo m bng ti sn ca doanh nghip. 2. Sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn, cc hot ng sau y ca doanh nghip, hp tc x phi c s ng bng vn bn ca Thm phn trc khi thc hin: a) Cm c, th chp, chuyn nhng, bn, tng cho, cho thu ti sn; b) Nhn ti sn t mt hp ng chuyn nhng; c) Chm dt thc hin hp ng c hiu lc; d) Vay tin; ) Bn, chuyn i c phn hoc chuyn quyn s hu ti sn; e) Thanh ton cc khon n mi pht sinh t hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x v tr lng cho ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x. Khi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, du hiu biu hin l doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton cc khon n n hn khi ch n c yu cu v c n yu cu To n m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x th vic can thip v cm doanh nghip, hp tc x thc hin mt s hot ng l cn thit. Hot ng ca doanh nghip, hp tc x s khng c gi tr thi hnh (v hiu) khng ch khi c n yu cu tuyn b ph sn, m c nhng hot ng ca doanh nghip, hp tc x
49

CHUYN KHOA HC XT X

tin hnh trc ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn. Lut quy nh nhng giao dch c tin hnh trong khong 3 thng trc ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn s b coi l v hiu. Quy nh ny nhm ngn chn vic tu tn ti sn hoc c lm tht thot ti sn ca doanh nghip, hp tc x thng qua cc giao dch nhm hp l ho hnh vi tu tn ti sn bt hp php ca doanh nghip, ca nhng ngi lnh o doanh nghip. b. Quyn yu cu tuyn b giao dch v hiu Trong hot ng sn xut kinh doanh, du hiu ca vic lm vo tnh trng ph sn thng c biu hin trong mt khong thi gian kh di. Cc nh lm lut ra bin php phng nga vic nhng ngi i din hp php ca doanh nghip, hp tc x bit tnh trng thc ca doanh nghip, hp tc x m c nhng giao dch thiu cng bng, khng v t c th v mc ch t li, lm li cho mt hoc mt s ch n, nhng li gy thit hi cho cc ch n khc bng cch lm gim khi ti sn ph sn. Nhng giao dch loi ny s b v hiu. Trong qu trnh To n tin hnh th tc ph sn nu pht hin thy c nhng giao dch nh vy hoc nghi ng vo tnh v t, khch quan ca nhng giao dch ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, ch n khng c bo m, T qun l, thanh l ti sn c quyn yu cu To n ang tin hnh th tc ph sn tuyn b nhng giao dch l v hiu v x l hu qu php l ca nhng giao dch v hiu theo quy nh php lut. Theo quy nh ti iu 44 Lut Ph sn nm 2004 th ch n khng c bo m, T qun l, thanh l ti sn c quyn yu cu

To n tuyn b cc giao dch ca doanh nghip, hp tc x quy nh ti khon 1 iu 43 ca Lut Ph sn nm 2004 l v hiu. T trng T qun l, thanh l ti sn c trch nhim t chc thi hnh quyt nh ca To n tuyn b giao dch ca doanh nghip, hp tc x l v hiu thu hi li ti sn cho doanh nghip, hp tc x. Mc 1 Phn IV Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 hng dn: 1.1. Trong qu trnh To n tin hnh th tc ph sn, nu pht hin doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc hin mt trong cc giao dch v trong thi hn c quy nh ti khon 1 iu 43 ca Lut Ph sn nm 2004, th ch n khng c bo m, T qun l, thanh l ti sn c quyn yu cu To n tuyn b giao dch l v hiu. Yu cu phi c lm thnh vn bn. Km theo vn bn yu cu l cc giy t, ti liu chng minh cho yu cu ca mnh l c cn c. Khi nhn c vn bn yu cu v cc giy t, ti liu km theo, Thm phn tin hnh th tc ph sn phi kim tra, xem xt v nu xt thy yu cu l c cn c, ng php lut, th ra quyt nh tuyn b giao dch l v hiu. 1.2. Thm phn phi gi quyt nh tuyn b giao dch ca doanh nghip, hp tc x quy nh ti khon 1 iu 43 ca Lut Ph sn nm 2004 l v hiu cho T qun l, thanh l ti sn v cc bn tham gia giao dch. T trng T qun l, thanh l ti sn c trch nhim t chc thi hnh quyt nh ca To n
50

CHUYN KHOA HC XT X

theo quy nh ti khon 2 iu 44 ca Lut Ph sn nm 2004. Vic x l hu qu php l ca vic tuyn b giao dch v hiu theo quy nh ti iu 44 Lut Ph sn nm 2004 c thc hin theo quy nh ti iu 137 B lut dn s nm 2005, y cng chnh l nguyn tc x l cc giao dch dn s v hiu trong qu trnh To n tin hnh th tc tuyn b doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, c th nh sau: i u 137 . Hu qu php l ca giao dch dn s v hiu. 1. Giao dch dn s v hiu khng lm pht sinh, thay i, chm dt quyn, ngha v dn s ca cc bn k t thi im xc lp. 2. Khi giao dch dn s v hiu th cc bn khi phc li tnh trng ban u, hon tr cho nhau nhng g nhn; nu khng hon tr c bng hin vt th phi hon tr bng tin, tr trng hp ti sn giao dch, hoa li, li tc thu c b tch thu theo quy nh ca php lut. Bn c li gy thit hi phi bi thng. Khi th l, gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, th To n khng cn phi tin hnh ngh ng s yu cu To n c thm quyn tuyn b giao dch dn s v hiu m To n ang gii quyt yu cu tuyn b doanh nghip, hp tc x s tuyn b giao dch dn s v hiu cn c vo iu 43 hoc iu 31 ca Lut Ph sn nm 2004 v s x l hu qu ca giao dch dn s v hiu theo quy nh ti iu 137 ca B lut dn s nm 2005 theo nguyn tc cc bn hon tr cho nhau nhng g nhn. Ti sn thu hi c

t cc giao dch v hiu ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn s c nhp vo khi ti sn ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn . 2. nh ch thc hin hp ng, th tc tin hnh v hu qu php l a. nh ch thc hin hp ng Thc t cho thy khi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn hot ng ca doanh nghip, hp tc x khng phi b nh ch, b ngng tr, m khi doanh nghip, hp tc x vn ang cn kinh doanh, tm nhng c hi thot khi hon cnh bt li hin ti. Lc thng thng trong quan h kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x vn ang cn c nhng hp ng c k kt ang c hiu lc, cha c thc hin hoc ang c thc hin. Vic tip tc thc hin hp ng c th s c li cho doanh nghip, nhng cng c th bt li cho doanh nghip. Nhng hp ng m vic tip tc thc hin s gy bt li cho doanh nghip, gy tn tht, lm gim khi ti sn ph sn, do vy cn b nh ch thc hin. C th ch t vic nh ch thc hin mt vi giao dch hp ng k, v ang c thc hin s gip ci thin ng k tnh hnh ti chnh ca doanh nghip, hp tc x v gip cho doanh nghip, hp tc x ang trong tnh trng kh khn c kh nng phc hi hoc gi c ti sn ca doanh nghip, hp tc x cn li mc cao nht. iu 45 Lut Ph sn nm 2004 quy nh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn nu xt thy vic nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc v ang c thc hin hoc cha c
51

CHUYN KHOA HC XT X

thc hin s c li hn cho doanh nghip, hp tc x th hp ng b nh ch thc hin. Khi gii quyt yu cu tuyn b ph sn, cn ch rng, ch xem xt nh ch nhng hp ng, nu vic thc hin hp ng s khng c li cho doanh nghip, hp tc x (khng nhng khng lm tng, m vic thc hin s lm gim khi ti sn ph sn). Trng hp ngc li vic thc hin hp ng s vn c tip tc v tu tng trng hp m s c cch x l thch hp: cho tip tc thc hin bnh thng, cho tip tc thc hin nhng t di s gim st ca Thm phn ph trch gii quyt yu cu tuyn b ph sn; cho tip tc thc hin nhng phi thay ngi qun l iu hnh doanh nghip. b. Th tc tin hnh Khi pht hin c nhng hp ng quy nh ti iu 45 Lut Ph sn nm 2004, Ch n, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, T trng T qun l, thanh l ti sn c quyn yu cu To n ra quyt nh nh ch thc hin hp ng. Yu cu To n ra quyt nh nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc v ang c thc hin hoc cha c thc hin phi c lm thnh vn bn vi nhng ni dung chnh sau y: a) Ngy, thng, nm lm vn bn; b) Tn, a ch ca ngi c yu cu; c) S v tn hp ng; ngy, thng, nm giao kt hp ng; d) i tc ca doanh nghip, hp tc x trong hp ng; ) Ni dung c th ca hp ng;

e) Cn c ca vic yu cu nh ch thc hin hp ng. Trong thi hn nm ngy, k t ngy nhn c vn bn ngh, Thm phn c phn cng gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x phi xem xt, gii quyt yu cu ny, nu chp nhn th Thm phn ra quyt nh nh ch thc hin hp ng; nu khng chp nhn th thng bo cho ngi ngh bit. Mc 1 Phn IV Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 hng dn: 2.1. Khi ch n, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, T trng T qun l, thanh l ti sn nhn thy vic nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc c li hn v mt ti sn (vt cht) cho doanh nghip, hp tc x, th c vn bn yu cu To n ra quyt nh nh ch thc hin hp ng . Km theo vn bn yu cu l cc giy t, ti liu chng minh cho vic nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc l c li hn v mt ti sn (vt cht) cho doanh nghip, hp tc x. 2.2. Vic xc nh tnh c li hn cho doanh nghip, hp tc x trong vic nh ch thc hin hp ng c thc hin nh sau: a) Tm tnh cc khon l, thit hi m doanh nghip, hp tc x phi gnh chu nu phi tip tc thc hin hp ng; b) Tm tnh cc thit hi ti sn (vi t cch l hu qu php l xu) m doanh nghip, hp tc x phi gnh
52

CHUYN KHOA HC XT X

chu nu n phng nh ch thc hin hp ng; c) Nu cc thit hi tm tnh c hng dn ti im b nh hn cc thit hi c hng dn ti im a tiu mc 2.2 ny, th c coi l c li hn cho doanh nghip. 2.3. Sau khi nhn c vn bn yu cu v cc giy t, ti liu chng minh cho vic nh ch thc hin hp ng ang c hiu lc c li hn v mt ti sn (vt cht) cho doanh nghip, hp tc x, th Thm phn phi xem xt ngay. Nu xt thy vn bn yu cu c cn c, th chp nhn v ra ngay quyt nh nh ch thc hin hp ng. Nu xt thy vn bn yu cu khng c cn c, th khng chp nhn v thng bo cho ngi c yu cu bit. Quyt nh ca Thm phn c hiu lc thi hnh, php lut khng quy nh quyn khng co, khng ngh i vi nhng quyt nh ny. c. Hu qu php l ca vic nh ch thc hin hp ng Nhng hp ng ang c thc hin hoc thc hin xong vic giao hng nhng cha c thanh ton th c x l ti sn. Ti sn m doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn nhn c t vic thc hin hp ng vn cn tn ti trong khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x th bn kia ca hp ng c quyn i li; nu ti sn khng cn th bn kia ca hp ng c quyn nh mt ch n khng c bo m, c ghi tn vo danh sch ch n v tham gia gii quyt theo th tc chung v ph sn. Khng th hon tr c ti sn nhn bng hin vt trong cc trng hp sau y: c a vo khai thc, s dng;

b mt mt, h hng; c chuyn giao cho ngi khc v c a vo khai thc, s dng hoc b mt mt, h hng hoc qu thi hn s dng; khng cn gi c cht lng, chc nng, cng dng ca ti sn m do li ca bn nhn ti sn (v d: ngi nhn c ti sn khng bo qun theo ng quy nh); b mt mt mt hoc mt s b phn no ca ti sn m khng th khi phc li c theo nguyn trng khi nhn. Trng hp hp ng b nh ch thc hin th bn kia ca hp ng c quyn nh mt ch n khng c bo m i vi khon thit hi do vic nh ch thc hin hp ng gy ra. 3. B tr ngha v Lut Ph sn nm 2004 quy nh, ch n v doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c thc hin vic b tr ngha v i vi nhng giao dch c xc lp trc khi c quyt nh m th tc ph sn theo cc nguyn tc: - Trng hp hai bn c ngha v vi nhau v ti sn cng loi th khi n hn khng phi thc hin ngha v i vi nhau v ngha v c xem l chm dt, tr trng hp php lut c quy nh khc; - Trng hp gi tr ti sn hoc cng vic khng tng ng vi nhau th cc bn thanh ton cho nhau phn gi tr chnh lch; - Nhng vt c nh gi thnh tin c b tr ngha v tr tin. Trong trng hp ny, nu phn chnh lch c thanh ton thuc pha ch n th ch n c ng k vo danh sch vi t cch ch n khng c bo m, nu
53

CHUYN KHOA HC XT X

ngc li s chnh lch s c ghi vo danh sch khon n phi thu v c gii quyt theo th tc chung. Tuy nhin, cng cm xem xt tnh hp php ca nhng giao dch ny, ch nhng giao dch khng b tuyn b v hiu v khng b nh ch thc hin mi c xem xt kh nng thc hin b tr. 4. Kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Trong thi hn ba mi ngy, k t ngy nhn c quyt nh m th tc ph sn, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi tin hnh kim k ton b ti sn theo bng k chi tit np cho To n v xc nh gi tr cc ti sn . Th tc v thnh phn kim k phi thc hin theo ng quy nh ca php lut. Nu doanh nghip, hp tc x cn c thi gian di hn th phi c vn bn ngh Thm phn gia hn, nhng khng qu hai ln, mi ln khng qu ba mi ngy. Bng kim k ti sn c xc nh gi tr do doanh nghip, hp tc x tin hnh phi gi ngay cho To n tin hnh th tc ph sn. Trong trng hp xt thy vic kim k, xc nh gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x l khng chnh xc th T qun l, thanh l ti sn t chc kim k, xc nh li gi tr mt phn hoc ton b ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Gi tr ti sn c xc nh theo gi th trng ti thi im kim k. Chi ph kim k ti sn, nh gi ti sn c tnh vo chi ph ph sn theo quy nh chung.

5. Lp danh sch ch n, ngi mc n v tng s n phi tr, n phi i a. Gi giy i n Theo quy nh ti iu 29 Lut Ph sn nm 2004 th quyt nh ca To n v m th tc ph sn c gi cho doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, Vin kim st cng cp v ng trn bo a phng ni doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c a ch chnh, bo hng ngy ca trung ng trong ba s lin tip. Quyt nh ca To n v m th tc ph sn phi c thng bo cho cc ch n, nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Thi hn gi v thng bo quyt nh m th tc ph sn l by ngy, k t ngy To n ra quyt nh. Trong thi hn su mi ngy, k t ngy cui cng ng bo v quyt nh ca To n m th tc ph sn, cc ch n phi gi giy i n cho To n, trong nu c th cc khon n, s n n hn v cha n hn, s n c bo m v khng c bo m m doanh nghip, hp tc x phi tr. Km theo giy i n l cc ti liu chng minh v cc khon n . Ht thi hn ny cc ch n khng gi giy i n n To n th c coi l t b quyn i n. Trong trng hp c s kin bt kh khng hoc c tr ngi khch quan th thi gian c s kin bt kh khng hoc c tr ngi khch quan khng tnh vo thi hn su mi ngy k t ngy cui cng ng bo v quyt nh ca To n m th tc ph sn. Theo hng dn ti Mc 3 Phn IV Ngh quyt s 03/2005/NQ-HTP ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn
54

CHUYN KHOA HC XT X

To n nhn dn ti cao hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 th ngy cui cng ng bo v quyt nh m th tc ph sn ca To n l ngy sau cng ng mt trong hai bo m khng phn bit bo l bo a phng hay bo trung ng. V d: Quyt nh m th tc ph sn ca To n c ng trn bo a phng trong ba s lin tip vo cc ngy 02, 04 v 06-3-2005; c ng trn bo trung ng trong ba s lin tip vo cc ngy 02, 03 v 04 -3-2005, th ngy cui cng ng bo l ngy 063-2005. b. Lp danh sch ch n Trong thi hn mi lm ngy, k t ngy ht hn gi giy i n, T qun l, thanh l ti sn phi lp xong danh sch ch n v s n. Trong danh sch ny phi ghi r s n ca mi ch n, trong phn nh r cc khon n c bo m, n khng c bo m, n n hn, n cha n hn. Danh sch ch n phi c nim yt cng khai ti tr s To n tin hnh th tc ph sn v tr s chnh ca doanh nghip, hp tc x trong thi hn mi ngy, k t ngy nim yt. Trong thi hn ny, cc ch n v doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c quyn khiu ni vi To n v danh sch ch n. Trong trng hp c s kin bt kh khng hoc c tr ngi khch quan th thi gian c s kin bt kh khng hoc c tr ngi khch quan khng tnh vo thi hn mi ngy quy nh ti khon ny. Trong thi hn ba ngy, k t ngy nhn c khiu ni, To n phi xem xt, gii quyt khiu ni; nu thy khiu

ni c cn c th sa i, b sung vo danh sch ch n. c. Lp danh sch ngi mc n T qun l, thanh l ti sn phi lp danh sch nhng ngi mc n doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Trong danh sch ny phi ghi r s n ca mi ngi mc n, trong phn nh r cc khon n c bo m, n khng c bo m, n n hn, n cha n hn. Danh sch ngi mc n phi c nim yt cng khai ti tr s To n tin hnh th tc ph sn v tr s chnh ca doanh nghip, hp tc x trong thi hn mi ngy, k t ngy nim yt. Trong thi hn ny, ngi mc n v doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c quyn khiu ni vi To n v danh sch ngi mc n. Trong thi hn ba ngy, k t ngy nhn c khiu ni, To n phi xem xt, gii quyt khiu ni; nu thy khiu ni c cn c th sa i, b sung vo danh sch ngi mc n. 6. ng k giao dch bo m ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn cho ngi khc vay ti sn c bo m phi ng k theo quy nh ca php lut nhng cha ng k th T trng T qun l, thanh l ti sn phi thc hin ngay vic ng k giao dch bo m . Vic ng k giao dch bo m s to c s php l thit lp quyn u tin thanh ton ti sn i vi ngi th ba. Nu xt thy cc hp ng cho vay l hp php, ngay thng nhng cha c hon thnh th tc ng k giao
55

CHUYN KHOA HC XT X

dch bo m th T trng T qun l, thanh l ti sn phi thc hin ngay vic ng k giao dch bo m . 7. p dng bin php khn cp tm thi, khiu ni v gii quyt khiu ni quyt nh p dng bin php khn cp tm thi a. p dng bin php khn cp tm thi Trong trng hp cn thit theo ngh ca T qun l, thanh l ti sn, Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ra quyt nh p dng mt hoc mt s bin php khn cp tm thi sau y bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn: - Cho bn nhng hng ho d b h hng, hng ho sp ht thi hn s dng, hng ho khng bn ng thi im s kh c kh nng tiu th; - K bin, nim phong ti sn ca doanh nghip, hp tc x; - Phong to ti khon ca doanh nghip, hp tc x ti ngn hng; - Nim phong kho, qu, thu gi v qun l s k ton, ti liu lin quan ca doanh nghip, hp tc x; - Cm hoc buc doanh nghip, hp tc x, c nhn, t chc khc c lin quan thc hin mt s hnh vi nht nh. Khi xt thy cn bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, th T qun l, thanh l ti sn phi c vn bn ngh Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ra quyt nh p dng mt hoc mt s bin php khn cp tm thi quy nh ti iu 55 Lut Ph sn nm 2004.

Vn bn ngh phi ghi c th loi bin php khn cp tm thi cn p dng, i tng p dng v l do p dng. Vic p dng bin php khn cp tm thi phi nhm mc ch bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, nhng khng c lm nh hng n hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x theo quy nh ti iu 30 ca Lut Ph sn nm 2004. b. Khiu ni v gii quyt khiu ni quyt nh p dng bin php khn cp tm thi iu 56 Lut Ph sn nm 2004 quy nh trong thi hn ba ngy, k t ngy nhn c quyt nh p dng bin php khn cp tm thi ca To n, ngi b p dng bin php khn cp tm thi c quyn khiu ni vi Chnh n To n. Trong thi hn ba ngy, k t ngy nhn c n khiu ni i vi quyt nh p dng bin php khn cp tm thi, Chnh n To n phi ra mt trong cc quyt nh sau y: - Gi nguyn quyt nh p dng bin php khn cp tm thi; - Hu mt phn hoc ton b quyt nh p dng bin php khn cp tm thi. Vic Chnh n To n c chp nhn hay khng chp nhn yu cu ca ngi b p dng bin php khn cp tm thi l ty thuc vo s xem xt, nh gi ca Chnh n To n. 8. nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n, gii quyt v n b nh ch trong th tc ph sn a. nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n
56

CHUYN KHOA HC XT X

Vic nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n c quy nh ti iu 57 ca Lut Ph sn nm 2004. Theo k t ngy To n ra quyt nh m th tc ph sn, vic thi hnh n dn s v ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l ngi phi thi hnh n phi c nh ch. Ngi c thi hnh n c quyn np n cho To n yu cu c thanh ton trong khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x nh mt ch n khng c bo m hoc nh mt ch n c bo m, nu c bn n, quyt nh ca To n c hiu lc php lut k bin ti sn ca doanh nghip, hp tc x bo m thi hnh n. K t ngy To n ra quyt nh m th tc ph sn, vic gii quyt v n c lin quan n ngha v ti sn m doanh nghip, hp tc x l mt bn ng s trong v n phi b nh ch. To n ra quyt nh nh ch vic gii quyt v n phi chuyn h s v n cho To n ang tin hnh th tc ph sn gii quyt. b. Gii quyt v n b nh ch trong th tc ph sn Vic gii quyt v n b nh ch trong th tc ph sn c thc hin theo quy nh ti iu 58 ca Lut Ph sn nm 2004 nh sau: ngay sau khi nhn c h s v n do To n ra quyt nh nh ch vic gii quyt v n chuyn n, To n ang tin hnh th tc ph sn phi xem xt, quyt nh ngha v ti sn m doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi thc hin hoc ngha v ti sn m bn ng s phi thc hin i vi doanh nghip, hp tc x.

Trng hp doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi thc hin ngha v v ti sn th ngi c doanh nghip, hp tc x thc hin ngha v v ti sn c quyn yu cu c thanh ton trong khi ti sn ca doanh nghip, hp tc x nh mt ch n khng c bo m. Trng hp bn ng s phi thc hin ngha v v ti sn i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th phi thanh ton cho doanh nghip, hp tc x gi tr tng ng vi ngha v ti sn . 9. Ngha v ca ngn hng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon K t ngy nhn c quyt nh ca To n p dng th tc thanh l i vi doanh nghip, hp tc x, nghim cm ngn hng ni doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l c ti khon thc hin cc hnh vi sau y: - Thanh ton cc khon n ca doanh nghip, hp tc x, tr vic thanh ton c Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ng bng vn bn; - Thc hin bt k hnh vi no nhm b tr hoc thanh ton cc khon doanh nghip, hp tc x vay ca ngn hng. Vic cm ngn hng ni doanh nghip, hp tc x c ti sn thc hin vic thanh ton cc khon n m khng c s ng bng vn bn ca Thm phn hoc thc hin thanh ton b tr cc khon vay ca ngn hng l quy nh hp l. Quy nh ny nhm ngn nga vic ngn hng li dng v th ca mnh thc hin cc giao dch c li cho mnh hoc ch n khc nhm tu
57

CHUYN KHOA HC XT X

tn ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Trong trng hp doanh nghip, hp tc x c khon vay c bo m vi ngn hng, th ngn hng cng ch c quyn u tin thanh ton i vi ti sn bo m theo ng quy nh ca php lut. 10. Ngha v ca nhn vin v ngi lao ng Ngay sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi thng bo cng khai cho tt c nhn vin v ngi lao ng ca mnh bit. K t khi c thng bo, tt c nhn vin v ngi lao ng phi c ngha v bo v ti sn ca doanh nghip, hp tc x, khng c thc hin bt k hnh vi no nhm che giu, tu tn hoc chuyn nhng ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Quy nh ngha v bo v ti sn ca nhn vin v ngi lao ng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn nhm bo v nhng ti sn hu hnh ca doanh nghip, hp tc x trnh vic tu tn, h hng hoc lm mt mt ti sn ph sn. 11. Mt s kin ngh sa i, b sung quy nh v cc bin php bo ton ti sn a. V vn thu hi v qun l ti sn ph sn - Nghin cu vic tng quyn cho Thm phn, nht l trong vic x l nhng khon n nh m chi ph cho vic i n bng hoc t hn khon n khng nhiu, th Thm phn c quyn xem xt min i. Ring nhng khon n kh i cn quy nh iu kin Thm phn xem xt trnh Hi ngh ch

n gim n. C nh vy mi c li thot cho nhng khon n nh khng ng g v nhng khon n kh i ko di nhiu nm. - B sung quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v x l ti sn ph sn nc ngoi. Hin nay, trn th gii c hai khuynh hng quy nh v vn ny: Mt l khng cng nhn phn quyt gii quyt v ph sn ca to n nc ngoi hoc khng tha nhn quyn thu hi ti sn lnh th nc s ti ca ngi qun l ti sn ca mt nc khc ngoi tr trng hp iu c quc t c quy nh ring. Hai l, cng nhn mt phn hoc ton b cc phn quyt ca To n nc ngoi nh: cng nhn ngay lp tc m khng cn thc hin bt k mt th tc t php hay hnh chnh no; th tc cng nhn trn c s c i c li (Php, Hy Lp, ); th tc cng nhn trn c s khng c i c li (Mhic, Panama v Clmbia) v vic cng nhn ch gii hn trong vic thu hi ti sn (H Lan, Thu in). b. Sa i quy nh v tm nh ch v nh ch thi hnh n dn s hoc gii quyt v n (iu 27 v iu 57 Lut Ph sn nm 2004) - Vic quy nh cn phi tm nh ch thi hnh tt c cc bn n c hiu lc php lut t ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn l cng nhc, khng bo m li ch chnh ng ca mt s ch n c lin quan n vic gii quyt ph sn. Theo khon 1 iu 27 th k t thi im To n th l n yu cu gii quyt ph sn, tt c cc bn n m theo
58

CHUYN KHOA HC XT X

doanh nghip mc n c ngha v thi hnh u b tm nh ch. Quy nh nh vy, v c bn l ng nhng cn cng nhc, khng hp l trong mt s trng hp, khng ph hp vi tnh hnh thc t ca Vit Nam cng nh thng l ca php lut nhiu nc trn th gii. Xut pht t a v php l, kh nng kinh t cng nh nhu cu phi c s ng x mt cch c bit i vi mt s ch n nn Lut Ph sn nm 2004 ca nhiu nc u c quy nh, theo , i vi mt s bn n, nht l cc bn n m ngi c thi hnh l cc c nhn b doanh nghip mc n gy thit hi v sc kho, tnh mng, danh d; cc bn n To n yu cu doanh nghip, hp tc x mc n phi tr li ti sn cho ngi khc do ti sn ny b doanh nghip mc n chim hu mt cch bt hp php... u c thi hnh m khng b tm nh ch. Quy nh ny cng rt ph hp vi hon cnh ca Vit Nam, v vy, rt ng c xem xt, tip thu. Trong tng lai, ph hp vi tnh hnh thc t c th xy ra cng nh bo v li ch chnh ng ca mt s ch th c tnh trng php l c bit, nn sa li khon 1 iu 27 Lut Ph sn nm 2004 nh sau: K t ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn, vic gii quyt cc yu cu sau y i doanh nghip, Hp tc x lm vo tnh trng ph sn thc hin ngha v v ti sn phi tm nh ch: 1. Thi hnh n dn s v ti sn m doanh nghip, hp tc x l ngi phi thi hnh, tr cc bn n m ngi c thi hnh l c nhn b doanh nghip mc n gy thit hi v tnh mng, sc kho, danh d v cc bn n m theo , doanh nghip mc n c ngha v

phi tr li ti sn do mnh chim hu ca ngi khc mt cch bt hp php. 2. . c. Kin ngh b sung quy nh v gii quyt tranh chp c lin quan n ngha v ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn Theo quy nh ti khon 2 iu 57 ca Lut Ph sn nm 2004 th k t ngy To n ra quyt nh m th tc ph sn, vic gii quyt v n c lin quan n ngha v ti sn m doanh nghip, hp tc x l mt bn ng s trong v n phi b nh ch. To n ra quyt nh nh ch vic gii quyt v n phi chuyn h s v n cho To n ang tin hnh th tc ph sn gii quyt. Nh vy, To n ang gii quyt v ph sn phi gii quyt c cc tranh chp c lin quan n ngha v ca doanh nghip, hp tc x xc nh ngha v v ti sn ca doanh nghip hp tc x theo quy nh ti iu 33 Lut Ph sn nm 2004 trc khi tin hnh th tc thanh l ti sn. Quy nh nh vy v hnh trung to thm ngha v gii quyt v tranh chp cho Thm phn ang ph trch gii quyt v ph sn. Tuy nhin, cc quy nh v cc vn lin quan n v tranh chp cng nh hu qu php l ca vic gii quyt ca Thm phn tin hnh gii quyt v tranh chp li khng c quy nh c th trong Lut Ph sn nm 2004. Thit ngh trong thi gian ti, khi tin hnh sa i, b sung Lut Ph sn nm 2004 cn nghin cu b sung cc quy nh v trng hp ny m bo gi tr php l ca vic gii quyt ca Thm phn.

59

CHUYN KHOA HC XT X

Theo quy nh ti iu 77 ca Lut Ph sn nm 2004, vic ra quyt nh nh ch th tc phc hi hot dng kinh doanh dn n mt hu qa php l rt quan trng l doanh nghip c coi khng cn lm vo tnh trng ph sn. Sau khi doanh nghip thot khi lm vo tnh trng ph sn, nu vic thi hnh n dn s cha c thi hnh th doanh nghip s tip tc phi thc hin nhng ngha v thi hnh n dn s b nh ch do p dng th tc phc hi. Mt khc, vic gii quyt nhng v n b nh ch theo iu 57 ca Lut Ph sn nm 2004 m cha c gii quyt th ngay sau khi ra quyt nh nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, vic gii quyt v n li c tip tc v doanh nghip li tip tc l ng s ca v n . Ti tiu mc 11.3 Mc 11 Phn II Ngh quyt s 02/2006/NQ-HTP ngy 12-5-2006 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao hng dn: Trng hp quyt nh nh ch v n quy nh ti im g khon 1 iu 192 ca B lut t tng dn s v khon 2 iu 77 ca Lut Ph sn nm 2004, nu sau To n ra quyt nh nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh gi tr li h s v n cho To n c thm quyn, th To n tip tc gii quyt v n theo th tc chung. Thc t ti cc To n a phng, do nhn thc vn ny khng ging nhau nn thc hin quy nh ny cha c s thng nht. C th l: C a phng cho rng, phi thc hin ng cu ch ca hng dn trn, ngha l sau khi c tr li h s v n cng vi quyt nh nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh ca To n gii quyt ph sn, To n ra

quyt nh nh ch gii quyt v n theo im g khon 1 iu 192 ca B lut t tng dn s ng nhin phi khi phc li v n v tip tc gii quyt v n m khng cn lm li th tc th l v n. Nguyn n khng phi lm li th tc khi kin v cng khng phi np tin tm ng n ph s thm. Mt s a phng khc cho rng, sau khi c quyt nh nh ch gii quyt v n, mun c To n gii quyt li v n th nguyn n phi lm n khi kin li theo quy nh ti khon 1 iu 193 ca B lut t tng dn s v phi lm li th tc th l v n nh mt v n mi, trong c vic phi np li tin tm ng n ph s thm (tm ng n ph s thm ln trc b np vo cng qu Nh nc theo quy nh ti khon 2 iu 193 ca B lut t tng dn s).
III. HI NGH CH N

1. Triu tp Hi ngh ch n Hi ngh ch n c thnh lp theo quy nh ti iu 61 ca Lut Ph sn nm 2004. Trng hp vic kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn kt thc trc ngy lp xong danh sch ch n th trong thi hn ba mi ngy, k t ngy lp xong danh sch ch n, Thm phn phi triu tp Hi ngh ch n; nu vic kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x kt thc sau ngy lp xong danh sch ch n th thi hn ny tnh t ngy kim k xong ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Cc Hi ngh ch n tip theo c th c Thm phn triu tp vo bt k ngy lm vic no trong qu trnh tin hnh th tc ph sn theo ngh ca T qun l, thanh l ti sn hoc ca cc
60

CHUYN KHOA HC XT X

ch n i din cho t nht mt phn ba tng s n khng c bo m. Giy triu tp Hi ngh ch n phi c gi cho ngi c quyn tham gia Hi ngh ch n v ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n quy nh ti iu 62 v iu 63 ca Lut Ph sn nm 2004, chm nht l mi lm ngy trc ngy khai mc Hi ngh. Km theo giy triu tp Hi ngh phi c chng trnh, ni dung ca Hi ngh v cc ti liu khc, nu c. Hi ngh ch n do Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ch tr. 2. Quyn v ngha v tham gia hi ngh ch n iu 62 ca Lut Ph sn nm 2004 quy nh v quyn tham gia hi ngh ch n. Quy nh ny c th c hiu l nu nhng ngi c quyn tham gia hi ngh ch n quy nh ti iu 62 ca Lut Ph sn nm 2004 m khng tham gia hi ngh ch n th mt quyn ca ch n v s chu hu qu l mt quyn c thanh ton nhng ngha v v ti sn m doanh nghip, hp tc x c ngha v phi thc hin. Theo quy nh ti iu 62 ca Lut Ph sn nm 2004 th nhng ngi sau y c quyn tham gia Hi ngh ch n: - Cc ch n c tn trong danh sch ch n. Ch n c th u quyn bng vn bn cho ngi khc tham gia Hi ngh ch n v ngi c u quyn c quyn, ngha v nh ch n; - i din cho ngi lao ng, i din cng on c ngi lao ng u quyn. Trong trng hp ny i din cho ngi lao ng, i din cng on c quyn, ngha v nh ch n;

- Ngi bo lnh sau khi tr n thay cho doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Trong trng hp ny h tr thnh ch n khng c bo m. iu 63 ca Lut Ph sn nm 2004 quy nh v ngha v tham gia Hi ngh ch n, theo ngi np n yu cu m th tc ph sn quy nh ti cc iu 15, 16, 17 v 18 ca Lut Ph sn nm 2004 c ngha v tham gia Hi ngh ch n; trng hp khng tham gia c th phi u quyn bng vn bn cho ngi khc tham gia Hi ngh ch n. Ngi c u quyn c quyn, ngha v nh ngi u quyn nu h tham gia Hi ngh ch n; i vi doanh nghip t nhn m ch doanh nghip t nhn cht th ngi tha k hp php ca ch doanh nghip tham gia Hi ngh ch n. Trng hp khng c ngi i din cho doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn quy nh ti khon 1 iu ny tham gia Hi ngh ch n th Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ch nh ngi i din cho doanh nghip, hp tc x tham gia Hi ngh ch n. Cn phn bit l i vi nhng ngi quy nh ti iu 62 ca Lut Ph sn nm 2004 th vic tham gia Hi ngh ch n l quyn ca h, cn i vi nhng ngi quy nh ti iu 63 ca Lut Ph sn nm 2004 th vic tham gia Hi ngh ch n l ngha v ca h. Vic phn bit ny xc nh iu kin hp l ca Hi ngh ch n, hon Hi ngh ch n v nh ch tin hnh th tc ph sn quy nh ti cc iu 65, 66 v 67 ca Lut Ph sn nm 2004.
61

CHUYN KHOA HC XT X

Trong trng hp doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng c ngi i din quy nh ti khon 1 iu 63 ca Lut Ph sn nm 2004 tham gia Hi ngh ch n, th Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn ch nh ngi i din cho doanh nghip, hp tc x tham gia Hi ngh ch n. Khi ch nh ngi i din cho doanh nghip, hp tc x tham gia Hi ngh ch n, Thm phn cn la chn ngi am hiu cng vic, hot ng ca doanh nghip, hp tc x b lm vo tnh trng ph sn v v nguyn tc chung cn ch nh theo th t chc v t ngi c chc v ngay sau ngi i din hp php ca doanh nghip, hp tc x tr xung. i vi doanh nghip t nhn m ch doanh nghip t nhn cht v cng khng c ngi tha k hp php ca ch doanh nghip, th cn ch nh ngi thn thch ca ch doanh nghip . 3. Ni dung Hi ngh ch n Ni dung ca Hi ngh ch n ln th nht bao gm nhng ni dung sau y: - T trng T qun l, thanh l ti sn thng bo cho Hi ngh ch n v tnh hnh kinh doanh, thc trng ti chnh ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; kt qu kim k ti sn, danh sch ch n, danh sch ngi mc n v cc ni dung khc nu xt thy cn thit; - Ch doanh nghip hoc ngi i din hp php ca doanh nghip, hp tc x trnh by kin v cc ni dung do T trng T qun l, thanh l ti sn thng bo cho Hi ngh, xut phng n, gii php t chc li hot

ng kinh doanh, kh nng v thi hn thanh ton n; - Hi ngh ch n tho lun v cc ni dung do T trng T qun l, thanh l ti sn thng bo v cc kin ca ch doanh nghip, i din hp php ca doanh nghip, hp tc x; - Hi ngh ch n thng qua Ngh quyt. Ngh quyt c lp thnh vn bn v phi c qu na s ch n khng c bo m c mt ti Hi ngh i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln thng qua. Ngh quyt ca Hi ngh ch n c hiu lc rng buc i vi tt c cc ch n; - Trng hp Hi ngh ch n xt thy phi thay ngi i din cho cc ch n trong thnh phn T qun l, thanh l ti sn th Hi ngh bu ngi thay th; - ngh Thm phn ra quyt nh c ngi qun l v iu hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Trng hp cn phi t chc Hi ngh ch n tip theo th chng trnh, ni dung ca Hi ngh tip theo do Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn quyt nh theo ngh ca T qun l, thanh l ti sn hoc ca cc ch n i din cho t nht mt phn ba tng s n khng c bo m. 4. iu kin hp l ca Hi ngh ch n, hon Hi ngh ch n Hi ngh ch n ch hp l khi p ng y cc iu kin quy nh ti iu 65 Lut Ph sn nm 2004, c th Hi ngh ch n ch hp l khi c y cc iu kin sau y:

62

CHUYN KHOA HC XT X

- Qu na s ch n khng c bo m i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln tham gia; - C s tham gia ca ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n quy nh ti iu 63 ca Lut ny. Th tc hon Hi ngh ch n ln u tin c quy nh ti iu 66 Lut Ph sn nm 2004. Hi ngh ch n c th c hon mt ln nu c mt trong cc trng hp sau y: - Khng qu na s ch n khng c bo m i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln tham gia; - Qu na s ch n khng c bo m c mt ti Hi ngh ch n biu quyt ngh hon Hi ngh ch n; - Ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n quy nh ti iu 63 ca Lut Ph sn nm 2004 vng mt c l do chnh ng. Trng hp Thm phn ra quyt nh hon Hi ngh ch n th trong thi hn ba mi ngy, k t ngy ra quyt nh hon Hi ngh ch n, Thm phn phi triu tp li Hi ngh ch n. Trng hp Thm phn triu tp li Hi ngh ch n nhng vn khng iu kin hp l ca Hi ngh ch n quy nh ti iu 65 Lut Ph sn nm 2004 th Thm phn s tin hnh nh ch tin hnh th tc ph sn theo quy nh ti iu 67 Lut Ph sn nm 2004. 5. nh ch tin hnh th tc ph sn khi c ngi tham gia Hi ngh ch n vng mt Thm phn ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn khi c ngi tham gia Hi ngh ch n vng mt trong nhng trng hp sau y:

- Sau khi Hi ngh ch n c hon mt ln, nu ngi np n yu cu m th tc ph sn l ch n v ngi lao ng khng tham gia Hi ngh ch n c triu tp li; - Trng hp ch c doanh nghip, hp tc x, ch s hu doanh nghip nh nc, c ng cng ty c phn, thnh vin hp danh np n yu cu m th tc ph sn m ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n l doanh nghip, hp tc x, ch s hu doanh nghip nh nc, c ng cng ty c phn, thnh vin hp danh khng n tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng; - Ngi np n yu cu m th tc ph sn rt li n yu cu; nu ch n, ngi lao ng, doanh nghip, hp tc x, ch s hu doanh nghip nh nc, c ng cng ty c phn, thnh vin hp danh np n yu cu m th tc ph sn m ch c mt hoc mt s ngi rt li n yu cu th To n vn tin hnh th tc ph sn. 6. Mt s kin ngh sa i, b sung quy nh v Hi ngh ch n a. V triu tp Hi ngh ch n Lut Ph sn nm 2004 c quy nh c ch ch n tham gia gii quyt ph sn thng qua mt thit ch l Hi ngh ch n. Hi ngh ch n l c quan quyn lc cao nht ca cc ch n, bao gm cc ch n c tn trong danh sch ch n, i din cho ngi lao ng hoc i din cng on c ngi lao ng u quyn; c quyn quyt nh nhng vn quan trng nh hng n quyn li ca cc ch n. Tuy nhin, theo tinh thn quy nh ti Lut Ph sn nm 2004 th Hi ngh
63

CHUYN KHOA HC XT X

ch n li do Thm phn triu tp v ch c cc ch n i din cho t nht mt phn ba tng s n khng c bo m mi c quyn yu cu Thm phn triu tp Hi ngh ch n quyt nh cc vn lin quan n ch n, doanh nghip mc n. Quy nh nh vy khng to iu kin cho Hi ngh ch n hot ng mt cch thng xuyn, kp thi gii quyt cc vn lin quan n cc quyn, li chnh ng ca mnh. Thc t cho thy, do khng t chc c mt cch kp thi Hi ngh ch n nn Thm phn khng c cn c ra cc quyt nh, trong , c quyt nh v thanh l ti sn, mt th tc rt quan trng ca th tc ph sn v thi hnh n dn s. V vy, cn phi c thm c ch mi tho g kh khn ny. b. Kin ngh sa i, b sung quy nh v t chc Hi ngh ch n v quyt nh m th tc thanh l Hi ngh ch n c vai tr ht sc quan trng trong vic gip doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c th phc hi hot ng sn xut, kinh doanh. Hi ngh ch n tho lun, xem xt, thng qua phng n, gii php t chc li hot ng kinh doanh, kh nng v thi hn thanh ton n trong doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. iu 64 Lut Ph sn nm 2004 quy nh c th ni dung ca Hi ngh ch n ln th nht. Ti im d khon 1 iu 64 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: Hi ngh ch n thng qua Ngh quyt. Ngh quyt c lp thnh vn bn v phi c qu na s ch n khng c bo m c mt ti Hi ngh i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln thng qua. Ngh quyt ca Hi ngh ch n c hiu lc rng buc i

vi tt c cc ch n. Ngoi ra, cc trng hp thanh l ti sn c Lut Ph sn nm 2004 quy nh ti cc iu: iu 78 (trng hp c bit), iu 79 (Hi ngh ch n khng thnh) v iu 80 (Sau khi c Ngh quyt Hi ngh ch n ln th nht thng qua cc gii php d kin t chc li, k hoch thanh ton n) nhng doanh nghip khng xy dng c k hoch chnh thc. Tuy nhin, thc t xut hin trng hp ti Hi ngh ch n ln th nht m doanh nghip, Hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng lp (do khng c ch trng lp) phng n, gii php t chc li hot ng kinh doanh trnh Hi ngh ch n ln th nht. Vy trong trng hp ny Thm phn c ra quyt nh thanh l ti sn khng? Nu ra quyt nh thanh l ti sn th cn c iu no trong Lut Ph sn nm 2004 ra quyt nh? Phi chng Lut khng quy nh iu kin ra quyt nh thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp nu trn? V vn ny hin c hai quan im: Quan im th nht cho rng, theo im d khon 1 iu 64 Lut Ph sn nm 2004 th nu ti Hi ngh ch n ln th nht, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng c d kin, khng lp phng n, gii php t chc li hot ng kinh doanh trnh Hi ngh ch n th Hi ngh ch n vn ra Ngh quyt v vic thanh l ti sn. Thm phn cn c vo Ngh quyt ny ra quyt nh thanh l ti sn. Quan im th hai cho rng, v th tc thanh l ti sn quy nh ti cc iu 78, 79 v 80 ca Lut Ph sn nm 2004 khng quy nh iu kin ra quyt nh thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp nu
64

CHUYN KHOA HC XT X

trn, nn Thm phn cn t chc li Hi ngh ch n ln th hai v tip tc yu cu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi c d kin, lp phng n, ra gii php t chc li hot ng kinh doanh trnh Hi ngh ch n ln th hai. Ti Hi ngh ch n ln th hai, nu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng lp phng n, gii php t chc li hot ng kinh doanh hoc c phng n, gii php t chc li hot ng kinh doanh trnh nhng Hi ngh ch n ln th hai khng thng qua th mi ra quyt nh thanh l ti sn. Chng ti tn thnh quan im th hai, v quan im ny va to thm c hi, thi gian cho doanh nghip xy dng phng n v gii php t chc li hot ng kinh doanh nhm khc phc tnh trng kh khn ca mnh ng thi cng l vic p dng tng t vi quy nh ca iu 79 Lut Ph sn nm 2004 v trng hp Hi ngh ch n khng thnh do doanh nghip khng c mt ti Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng. c. V sa i, b sung iu 67 Lut Ph sn nm 2004 quy nh v vic nh ch tin hnh th tc ph sn khi c ngi vng mt ti Hi ngh ch n v hu qu ca vic nh ch th tc phc hi v nh ch tin hnh th tc ph sn - K t khi th l n v quyt nh m th tc ph sn doanh nghip n khi triu tp Hi ngh ch n th vic ph sn c tin hnh gn nh hon tt c th xc nh doanh nghip c b ph sn hay khng tc l c ra quyt nh m th tc thanh l ti sn hay khng. Vic nh ch tin hnh th tc ph sn ch nn xem xt trong trng

hp ngi np n xin m th tc ph sn doanh nghip rt n (m khng c ngi no khc np n xin m th tc ph sn na) trc khi Hi ngh ch n c triu tp. Nhng trng hp khc To n yu cu h c i din, hoc To n ch nh ngi tham gia, nu n Hi ngh ch n h vng mt th quyn quyt nh nh ch hay m th tc thanh l ti sn khng do Hi ngh ch n quyt nh. Nh vy lng ph thi gian, cng sc v tin bc ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. - V hu qu ca vic nh ch tin hnh th tc ph sn theo iu 67 Lut Ph sn nm 2004, chng ti cho rng, khc vi vic nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, l khi doanh nghip v c bn khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn v hot ng kinh doanh tr li bnh thng. Do vy, vic xc nh hu qu nh quy nh ti iu 57 v iu 77 Lut Ph sn nm 2004 l hon ton ph hp. Trong khi , vic nh ch tin hnh th tc ph sn theo quy nh ti iu 67 khng ng ngha vi vic doanh nghip khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn v tr li hot ng kinh doanh bnh thng nn khng th p dng nhng quy nh ti iu 57 v iu 77 Lut Ph sn nm 2004. V vy, cn phi b sung vo sau iu 67 mt iu quy nh v hu qu php l ca vic nh ch tin hnh th tc ph sn khi c ngi tham gia Hi ngh ch n vng mt, khi ngi np n yu cu m th tc ph sn rt n yu cu, trong c quy nh v vic tip tc gii quyt cc v n b nh ch do m th tc ph sn.
65

CHUYN KHOA HC XT X

d. V cc trng hp nh ch tin hnh th tc ph sn iu 67 Lut Ph sn nm 2004 c quy nh, Thm phn nh ch tin hnh th tc ph sn trong trng hp Ngi np n yu cu m th tc ph sn rt li n yu cu. Quy nh ny, theo chng ti l khng hp l. Th tc ph sn l phng thc i n c bit ca cc ch n, vic To n m th tc gii quyt ph sn trc ht l v li ch ca cc ch n. V vy, vic np n yu cu m th tc gii quyt ph sn doanh nghip l quyn ch khng phi l ngha v ca cc ch n. l quyn th sau khi np n, cc ch n hon ton c quyn rt n. Tuy nhin, khc vi vic i n theo th tc dn s thng thng, th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn sau khi c m th vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip khng cn ch lin quan n li ch ca bn thn ch n np n yu cu m th tc ph sn, m lin quan n li ch ca ton b cc ch n, ngi mc n ca doanh nghip cng nh ca bn thn doanh nghip. Chnh v l , quyn rt n ca ch n np n ch nn c thc hin trc khi To n ra quyt nh m th tc gii quyt ph sn doanh nghip. Khi ch n np n m rt n th cc ch n khc, doanh nghip... vn c quyn np n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. iu 67 Lut Ph sn nm 2004 quy nh v cc trng hp nh ch tin hnh th tc ph sn. Tuy nhin, Lut Ph sn nm 2004 li khng quy nh v hu qu ca vic nh ch tin hnh th tc ph sn, do vy, vn t ra l, sau khi Thm phn ra quyt nh nh ch th tc ph sn th hu qu php l ca

vic ra quyt nh nh ch tin hnh theo th tc ph sn l nh th no? Doanh nghip, hp tc x c coi l khng cn lm vo tnh trng ph sn nh iu 77 Lut Ph sn nm 2004 quy nh hay khng? Vn thi hnh n dn s hoc vic gii quyt v n b nh ch theo quy nh ti iu 57 ca Lut Ph sn nm 2004 cha c thi hnh hoc cha c gii quyt th th tc gii quyt ra sao? V vn ny c hai quan im: Quan im th nht cho rng, khi Thm phn ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn th doanh nghip, hp tc x c coi l khng cn lm vo tnh trng ph sn na. Vn thi hnh n dn s hoc vic gii quyt v n b nh ch theo quy nh ti iu 57 Lut Ph sn nm 2004 nu cha c thi hnh hoc cha c gii quyt th nay c gii quyt theo qui nh ca iu 77 Lut Ph sn nm 2004. Ngha l vic thi hnh n dn s hoc gii quyt v n vn c tip tc. Thm phn sau khi ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn th phi gi tr li h s cho To n c thm quyn tip tc gii quyt v n theo quy nh chung ca php lut. Quan im th hai cho rng, Thm phn ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn l do ngi np n yu cu m th tc ph sn khng n hoc do h rt n yu cu ch bn thn doanh nghip, hp tc x vn cn lm vo tnh trng ph sn. Lut Ph sn nm 2004 khng nu hu qu ca vic ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn. Do , khng th p dng nhng quy nh ca iu 77 Lut Ph sn nm 2004 gii quyt hu qu ca vn thi hnh n dn s hoc gii
66

CHUYN KHOA HC XT X

quyt v n b nh ch theo quy nh ti iu 57 Lut Ph sn nm 2004 cha uc thi hnh hoc cha c gii quyt, ngha l, vic gi tr li h s cho To n tip tc gii quyt v n theo quy nh chung ca php lut cng khng thuc thm quyn ca Thm phn ra quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn. Chng ti cho rng, quan im th nht l hp l. Lut Ph sn tri qua nm nm thi hnh, bn cnh nhng kt qu t c, Lut Ph sn cng cn nhiu quy nh cha tht ph hp vi thc tin gii quyt yu cu tuyn b ph sn nc ta hin nay. c bit l nhng quy nh ca Lut Ph sn v ti sn, ngha v v ti sn, bo ton ti sn ca doanh

nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn v t chc v hot ng ca Hi ngh ch n. Thng qua vic tng kt s b nhng vng mc, bt cp qua thc tin p dng cc quy nh ca Lut Ph sn v xut mt s gii php hon thin mt s quy nh ca php lut ph sn, hy vng nhng ni dung trong bi vit ny s l mt ti liu tham kho c gi tr trong qu trnh xy dng v hon thin php lut ph sn.

67

CHUYN KHOA HC XT X

TM HIU CC QUY NH CA LUT PH SN NM 2004 V TH TC PHC HI, TH TC THANH L, TUYN B DOANH NGHIP, HP TC X B PH SN V MT S KIN NGH Bi Th Dung Huyn
Trn th gii, php lut ph sn c xy dng theo hai xu hng khc nhau. Xu hng th nht c mc tiu l hng vo ngi mc n - tc l tp trung vo vic cu cc cng ty thot khi tnh trng kh khn v ti chnh, bo m vic lm cho ngi lao ng, thng qua vic t chc li cng ty. Xu hng th hai c mc tiu hng vo ch n. Trong iu kin nn kinh t ton cu ha ngy nay, php lut ph sn th gii c xu hng kt hp c hai mc tiu ny, tuy nhin xu hng nghing vo mc tiu th nht vn ph bin hn. S d c xu hng nh vy l ngi ta nhn thy rng, trong bi cnh nn kinh t th gii ang khng hang, t l tht nghip ca hu ht cc quc gia ngy cng tng cao, cc doanh nghip gp kh khn v ti chnh, th vic tp trung vo vic cu cc cng ty thot khi tnh trng kh khn v ti chnh, bo m vic lm cho ngi lao ng, thng qua vic t chc li cng ty nhm, tip tc s tn ti cho mt doanh nghip ang gp phi kh khn v ti chnh s c li hn so vi vic phi xa s cng ty . Lut Ph sn hin i phi kt hp c bn mc tiu chnh: (1) Ti a ha vic thu hi ti sn; (2) a ra nhng c hi thc tin cho vic t chc li trong nhng trng hp thch hp khi m quyn li ca ch n v nhu cu x hi c th c p ng tt hn bng cch duy tr hot ng ca doanh nghip mc n ch khng phi l thanh tan doanh nghip ; (3) Quy nh cch thc i x vi cc ch n mt cch cng bng, c th d an c; (4) em li c hi bt u li v kinh t mi cho nhng ngi mc n trung thc sau khi gp v v ti chnh. t c bn mc tiu ny, Lut Ph sn phi a ra nhng trnh t, th tc t tng thch hp kt thc yu cu gii quyt tuyn b ph sn mt cch nhanh chng, tit kim, hiu qu, khng qu tn km i vi cc ch n cng nh khng lm tn hi n nhng c hi cu vn doanh nghip9. Trong phm vi ca chuyn , tc gi nghin cu thc tin p dng cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v th tc phc hi, th tc thanh l v tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. I. MT S VN V TH TC PHC HI V TH TC THANH L Theo cch hiu thng thng, th tc phc hi l em li cho ngi mc
Ng Cng - V trng V Hp tc quc t TANDTC: tham lun My kin v phng hng v ni dung c bn ca Lut Ph sn (sa i) ca Vit Nam.
9

68

CHUYN KHOA HC XT X

n ang trong tnh trng kh khn nhng iu kin v c hi tip tc kinh doanh ch khng phi thanh tan n. Php lut v ph sn ca Vit Nam cha c nh ngha, gii thch v th tc phc hi hot ng kinh doanh. Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 dng cm t t chc li kinh doanh, t chc li hot ng kinh doanh; Lut Ph sn nm 2004 dng cm t phc hi hot ng kinh doanh. Phc hi l khi phc ci mt i; Khi phc l lm cho c li c hay tr li c nh trc. Theo ngha ny th th tc phc hi l mt th tc lm cho hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x tr li c nh trc. y l mt cch hiu thng thng n gin nht. Tuy nhin cch hiu ny cha gip chng ta hiu r c bn cht php l ca th tc phc hi trong ph sn v cha a ra c mt khi nim y v th tc ny. Cn th tc thanh ton vi ngha truyn thng ca php lut ph sn l mt th tc nhm chuyn ha ton b ti sn ca ngi mc n thnh tin thanh tan cho cc ch n v chm dt hot ng ca ngi mc n . Th tc ny ch bt u sau khi To n th l n yu cu m th tc ph sn v xem xt nhng iu kin p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh hay th tc thanh l, tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Do vy, th tc phc hi hot ng kinh doanh phi c s xem xt quyt nh ca To n v To n tham gia th tc ny vi t- cch l c quan c thm quyn gii quyt yu cu m th tc ph sn.

Nm 1993, Lut Ph sn doanh nghip u tin ca Vit Nam c ban hnh. Trong bi cnh t nc ang chng u ca thi k i mi nn kinh t, nhng kin thc v kinh nghim v php lut ph sn cn kh m h. Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 dng nh ch tp trung vo khu vc doanh nghip nh nc v nhm xp xp li khu vc kinh t ny. Do c th thy, mc d Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 kt hp hai mc tiu l hng vo ngi mc n v hng vo ch n, nhng trn thc t, cc quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 c s ln ln gia hai mc tiu ny, iu dn n nhng quy nh v trnh t, th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 nghing v hng nhm thanh ton cho ngi mc n. Lut c nhng quy nh v phc hi hot ng kinh doanh, thanh l ti sn ca doanh nghip nhng cha tha nhn nhng ni dung l nhng th tc cu thnh c lp, cha nhn nhn c tnh c th v mi quan h gia cc th tc . Trong Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, th tc phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip gn nh l mt hot ng bt buc trc khi tin hnh hot ng thanh l. Ch sau khi phc hi hot ng kinh doanh khng thnh cng - tc l khi: (1) Thc hin k hoch t chc li hot ng kinh doanh khng em li kt qu; (2) Ngi mc n vi phm cam kt; (3) Hi ngh ch n khng chp nhn k hoch phc hi hoc;
69

CHUYN KHOA HC XT X

(4) Ngi mc n khng c k hoch phc hi hot ng kinh doanh, th lc To n mi c th quyt nh chuyn sang tuyn b ph sn doanh nghip v thanh l ti sn. Gii quyt mi quan h gia hai th tc phc hi v th tc thanh l vi quy trnh nh vy l cng nhc v my mc. Thc t cho thy trong nhiu trng hp ti thi im th l n yu cu gii quyt tuyn b ph sn c nhiu ngi mc n ngng hot ng hon ton v khng cn kh nng phc hi, nhng do Lut quy nh, Thm phn vn phi tun t thc hin cc quy nh ca th tc phc hi, iu ny ch lm ko di thi gian v ch, khng c ngha. Trn thc t, nhng quy nh ny ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 khng hiu qu. khc phc tnh trng ny, Lut Ph sn nm 2004 xc nh r mc tiu hng vo ngi mc n v kt hp kh hi ha gia th tc phc hi v th tc thanh l. Theo iu 5 Lut Ph sn nm 2004 th th tc ph sn c p dng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn bao gm: a) Np n yu cu v m th tc ph sn; b) Phc hi hot ng kinh doanh; c) Thanh l ti sn, cc khon n; d) Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Nh vy, ta c th hiu th tc ph sn l mt th tc ln bao gm nhiu th tc cu thnh (th tc nh) v gia nhng th tc cu thnh c mi lin h vi nhau theo nhng nguyn tc khc nhau. Tnh th t, ni tip nhau khng

phi l yu t bt buc gia cc th tc cu thnh. y l bc pht trin v l lun ca php lut ph sn nc ta. C th ni, im tin b kh ni bt trong Lut Ph sn nm 2004 chnh l nhng quy nh v mi quan h c th gia cc th tc cu thnh trong th tc ph sn. iu ny cho php To n gii quyt yu cu tuyn b ph sn mt cch uyn chuyn ty thuc vo nhng tnh hung c th. To n c th quyt nh tuyn b ph sn vi ngi mc n ngay m khng cn th l n yu cu tuyn b ph sn. Theo quy nh ti khon 1, khon 2 iu 87 Lut Ph sn nm 2004, trong thi hn ba mi ngy, k t ngy ht thi hn np tin tm ng ph ph sn do To n n nh, ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x np n yu cu m th tc ph sn khng cn tin v ti sn khc np tin tm ng ph ph sn th To n ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Hoc sau khi th l n yu cu m th tc ph sn v nhn cc ti liu, giy t do cc bn c lin quan gi n, To n ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn, nu doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng cn ti sn hoc cn nhng khng thanh ton ph ph sn, hoc khi nh ch th tc thanh l ti sn (iu 86: Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ng thi vi vic ra quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn). Nh vy, th tc phc hi hot ng kinh doanh khng cn l mt th tc bt buc trc th tc thanh l ti sn trong tin trnh gii quyt yu cu tuyn b ph sn. Khng nhng th, khi
70

CHUYN KHOA HC XT X

m nhim v ca th tc phc hi ny khng th thc hin c hoc thc hin khng thnh cng th c th chuyn sang th tc thanh l ti sn ngay (iu 79, 80). 1. V th tc phc hi hot ng kinh doanh Th tc phc hi l mt th tc c bit, bi nhng l do sau: Th nht, y l mt th tc c p dng nhm cu vn doanh nghip mc n, cu vn mt doanh nghip lm vo tnh trng ph sn - tc l tnh trng khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu. To n quyt nh can thip phc hi doanh nghip khi doanh nghip, hp tc x b yu cu tuyn b ph sn v To n th l n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x . Th hai, qu trnh p dng th tc phc hi s khng c s phn chia ti sn ca doanh nghip mc n. Ti sn cn li ca doanh nghip ny c gi nguyn v cn c b sung, u t thm cho hot ng kinh doanh. Cc khon n phi tr s tm ngng thanh ton, cc khon n phi thu th s c khuyn khch thu v tp trung ngun lc cho doanh nghip. Th ba, hot ng ca doanh nghip mc n vn c duy tr v cn c khuyn khch, u tin tng cng v c t di s gim st ca To n, ca i din ch n. Th t, khi p dng th tc phc hi, ch n, ngi mc n c tho thun vi nhau, a ra phng n, bin php thc hin phng n phc hi di s gim st, cho php ca To n. Cc

ch n theo quy nh ca php lut hoc phi chp nhn nhng thit thi, bt li (nh cha c i n, phi tr li nhng khon tin thanh ton trc trong thi hn 3 thng k t ngy To n th l n yu cu m th tc ph sn). Nh vy, th tc phc hi l mt trong nhng th tc ph sn do To n quyt nh, theo th tc ny, doanh nghip lm vo tnh trng ph sn c c mt thi hn nht nh thc hin phng n phc hi c Hi ngh ch n thng qua di s gim st ca To n v i din ch n. Vic p dng thnh cng th tc phc hi mang li nhiu ngha kinh t, x hi quan trng, n cu vn c mt doanh nghip, trnh c th tc xo s mt doanh nghip. p dng thnh cng th tc phc hi c ngha l doanh nghip mc n thot khi tnh trng mt kh nng thanh ton (tnh trng ph sn). Tr li hot ng sau khi c c nhng gii php, c c s gip v tinh thn, vt cht, k thut, cng nghv c nhng gii php kinh t, k thut, qun l ca Hi ngh ch n, thay v cng nhau phn chia gi tr ti sn cn li ca doanh nghip theo t l, th cc ch n c c hi nhn 100% s n10. C th khi qut cc iu kin p dng th tc phc hi theo quy nh ti Mc 1 Chng VI ca Lut Ph sn nm 2004 nh sau: - Sau khi c quyt nh m th tc ph sn, ch s hu doanh nghip nh
TS Nguyn Vn Dng - Ph Gim c Hc vin T php; ti khoa hc cp b: C s l lun v thc tin ca vic p dng cc quy nh ca Lut Ph sn v th tc ph sn, To n nhn dn ti cao; nm 2004, tr.56.
10

71

CHUYN KHOA HC XT X

nc c quyt nh p dng bin php ti sn c bit i vi doanh nghip . - Hi ngh ch n thng qua phng n phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x. - Hi ngh ch n thng qua ngh quyt ng gii php t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x. - Qu trnh thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh, theo tho thun gia cc ch n, doanh nghip, hp tc x mc n c th sa i b sung phng n phc hi hot ng kinh doanh. - Quyt nh ca To n v cng nhn ngh quyt v phng n phc hi hot ng kinh doanh phi c ng bo theo quy nh ti iu 29 Lut Ph sn nm 2004. - Thi hn thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh ti a l 3 nm, c th rt ngn theo tho thun gia cc ch n, doanh nghip, hp tc x mc n. - Thm phn ra quyt nh nh ch th tc phc hi theo quy nh ti iu 76 v thng bo quyt nh theo quy nh ti iu 29 Lut Ph sn nm 2004. xem xt ra quyt nh p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh, Thm phn (T Thm phn) phi kim tra xem xt cc iu kin p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh; tin hnh nhng hot ng m bo cho vic p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh. Theo quy nh ti iu 68 ca Lut Ph sn nm 2004 th:

+ Thm phn ra quyt nh p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh sau khi Hi ngh ch n ln th nht thng qua Ngh quyt ng vi cc gii php t chc li hot ng kinh doanh, k hoch thanh ton n cho cc ch n v yu cu doanh nghip, hp tc x phi xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh; + Trong thi hn ba mi ngy, k t ngy Hi ngh ch n ln th nht thng qua Ngh quyt, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn phi xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh ca mnh v np cho To n; nu thy cn phi c thi gian di hn th phi c vn bn ngh Thm phn gia hn. Thi hn gia hn khng qu ba mi ngy. Trong thi hn ni trn, bt k ch n hoc ngi no nhn ngha v phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x u c quyn xy dng d tho phng n phc hi hot ng kinh doanh cho doanh nghip, hp tc x v np cho To n. Cc bin php cn thit phc hi hot ng kinh doanh c quy nh ti iu 69 Lut Ph sn nm 2004, bao gm: a. Huy ng vn mi; b. Thay i mt hng sn xut kinh doanh; c. i mi cng ngh sn xut; d. T chc li b my qun l; sp nhp hoc chia tch b phn sn xut nhm nng cao nng sut, cht lng sn xut; . Bn li c phn cho ch n; e. Bn hoc cho thu ti sn khng cn thit;
72

CHUYN KHOA HC XT X

g. Cc bin php khc khng tri php lut. T kt qu nghin cu trn y, theo chng ti s pht sinh nhng bt cp khi thi hnh: - Bt cp v vic nh ch th tc phc hi: Lut Ph sn nn chng cn c sa i, b sung theo hng quy nh mm do, linh hot hn, c th ch nn quy nh mc tm nh ch gii quyt v n sau khi c quyt nh m th tc ph sn i vi doanh nghip l ng s ca v n. Thm phn ch ra quyt nh nh ch gii quyt v n sau khi c quyt nh m th tc thanh l ti sn hoc quyt nh tuyn b ph sn theo quy nh ti iu 87 Lut Ph sn nm 2004. Nu th tc ph sn b nh ch th ch cn khi phc li vic gii quyt v n ang b tm nh ch, nguyn n khng phi lm th tc khi kin v np tin tm ng n ph li. sa i iu ny, cng cn lu kin ngh sa i quy nh ti iu 192 ca B lut t tng dn s bo m tnh thng nht, ng b trong h thng php lut. - Bt cp v quy nh vic bn li c phn cho ch n (im khan 2 iu 69): Cu hi t ra l ti sao Lut Ph sn nm 2004 quy nh ch c bn li cho cc ch n m khng c bn cho nhng ngi khc? Do vy, theo chng ti nn sa li im khon 2 iu 69 ca Lut Ph sn nm 2004 l Bn li phn vn gp, c phn cho ch n v nhng ngi khc. 2. V th tc thanh l a. Cc trng hp ra quyt nh m th tc thanh l ti sn

Th tc thanh l ti sn c bt u bng quyt nh m th tc thanh l. Khi c quyt nh m th tc thanh l th To n s tin hnh thanh l ti sn v cc khon n cho doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn gii phng n cho doanh nghip, hp tc x . Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn l ngi c thm quyn ban hnh quyt nh m th tc thanh l. Khi c quyt nh m th tc thanh l, cc khon n ca doanh nghip, hp tc x mc n s c phn chia theo nguyn tc v trt t nht nh, khng chu s chi phi ca bn thn ca ngi mc n v cc ch n. Theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004, quyt nh m th tc thanh l ti sn c Thm phn ban hnh trong ba trng hp: (1) Trng hp c bit; (2) Trng hp Hi ngh ch n khng thnh; (3) Trng hp sau khi c Ngh quyt ca Hi ngh ch n ln th nht. Ngoi ra, tu vo tnh hnh c th m Thm phn quyt nh chuyn t vic p dng th tc phc hi sang p dng th tc thanh l. - V p dng th tc thanh l trong trng hp c bit Trng hp c bit p dng th tc thanh l l khi doanh nghip hot ng kinh doanh b thua l c Nh nc p dng bin php c bit phc hi hot ng kinh doanh, nhng vn khng phc hi c v khng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu. Vic nh nc p dng bin php c bit c th c coi nh qu trnh p dng mt th tc nhm
73

CHUYN KHOA HC XT X

gip doanh nghip thot khi tnh trng ph sn nhng khng thnh cng. Khi To n s ra ngay quyt nh m th tc thanh l ti sn ca doanh nghip m khng cn phi triu tp Hi ngh ch n xem xt vic p dng th tc phc hi. - V p dng th tc thanh l trong trng hp Hi ngh ch n khng thnh: Khi c cn c chng minh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, To n s ra quyt nh m th tc ph sn. T khi c quyt nh m th tc ph sn, mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn vn c tin hnh bnh thng nhng phi chu s gim st kim tra ca Thm phn v T qun l, thanh l ti sn. Nh vy, ngay sau khi c quyt nh m th tc ph sn, T qun l, thanh l ti sn c thnh lp. Tuy nhin, lc ny nhim v ca T qun l, thanh l ti sn mi ch l gim st cc hot ng ca doanh nghip, hp tc x mc n v tin hnh cc hot ng lp danh sch ch n v t chc Hi ngh ch n. Nu Hi ngh ch n khng thnh th Thm phn ph trch vic ph sn s ra quyt nh m th tc thanh l ti sn. C th theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004, Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l ti sn khi Hi ngh ch n khng thnh trong nhng trng hp sau y: Th nht, ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x khng tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng. Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x

b lm vo tnh trng ph sn c ngha v tham gia Hi ngh ch n do Thm phn ph trch th tc ph sn triu tp. Vic ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x khng tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng ng ngha vi vic bn thn ch doanh nghip t chi c hi c phc hi hot ng kinh doanh. Khi To n s tin hnh vic thanh l ti sn, cc khon n chm dt n cho doanh nghip v tuyn b doanh nghip b ph sn. Th hai, sau khi Hi ngh ch n c hon mt ln i vi trng hp ngi np n yu cu m th tc ph sn l cc ch n khng c bo m, c bo m mt phn hoc ngi lao ng. Sau khi Hi ngh ch n c hon mt ln, trong thi hn 30 ngy, Thm phn phi triu tp li Hi ngh ch n. Nu vn khng s ch n hp l tham gia Hi ngh ch n i vi trng hp ngi np n yu cu m th tc ph sn l chnh doanh nghip hoc ch s hu doanh nghip nh nc, cc c ng cng ty c phn v cc thnh vin ca cng ty hp danh th Thm phn s ra quyt nh thanh l ti sn; hoc cc ch n khng mong mun p dng vic phc hi cho doanh nghip hoc iu kin p dng th tc phc hi khng c tha mn, khi To n cng p dng th tc thanh l ti sn i vi doanh nghip, hp tc x mc n. - V p dng th tc thanh l sau khi c ngh quyt ca Hi ngh ch n ln th nht: Sau khi Hi ngh ch n ln th nht thng qua Ngh quyt ng vi d kin cc gii php t chc li hot ng kinh doanh, k hoch thanh ton
74

CHUYN KHOA HC XT X

n cho cc ch n v yu cu doanh nghip, hp tc x phi xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh, nu ri vo mt trong cc trng hp sau y, To n s ra quyt nh m th tc thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x: Trng hp th nht, doanh nghip, hp tc x khng xy dng c phng n phc hi hot ng kinh doanh trong thi hn 30 ngy (hoc trong thi hn 60 ngy nu c gia hn) k t ngy Hi ngh ch n ln th nht thng qua ngh quyt; Trng hp th hai, nu phng n phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x khng c Hi ngh ch n thng qua hoc doanh nghip, hp tc x thc hin khng ng hoc khng thc hin c phng n phc hi hot ng kinh doanh, tr trng hp cc bn lin quan c tha thun khc th To n cng s p dng th tc thanh l i vi doanh nghip. b. Ni dung ca quyt nh m th tc thanh l ti sn Quyt nh m th tc thanh l ti sn phi c cc ni dung chnh c php lut quy nh ti iu 81 ca Lut Ph sn nm 2004. l cc ni dung c bn ca quyt nh m th tc thanh l ti sn, trong ni dung v cn c ca vic p dng th tc v phng n phn chia ti sn th hin tnh cht php l c th ca quyt nh ny. C th ni phng n phn chia ti sn c quy nh trong quyt nh m th tc thanh l ti sn c coi nh l phn quyt v vic gii quyt cc khon n ca To n i vi ngi mc n v cc ch n.

c. Khiu ni, khng ngh v gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn V quyt nh m th tc thanh l ti sn th hin phn quyt ca To n v vic gii quyt cc khon n ca To n i vi ngi mc n v cc ch n nn n lin quan n quyn li khng ch ca cc ch n, bn thn doanh nghip mc n m cn lin quan n quyn li ca chnh nhng ngi mc n. Quyt nh m th tc thanh l ti sn phi c gi cho cc bn c lin quan v c th b khiu ni hoc khng ngh. Sau khi ban hnh quyt nh m th tc thanh l ti sn, To n phi gi v thng bo quyt nh ny n cc i tng sau: - Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; - Vin kim st cng cp; - Cc ch n, nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Ngoi ra quyt nh m th tc thanh l ti sn phi c ng trn bo a phng ni doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c a ch chnh v ng bo hng ngy ca trung ng trong ba s lin tip. Thi hn gi v thng bo quyt nh m th tc thanh l l 7 ngy k t ngy To n ra quyt nh. Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn v cc ch n l cc ch th c quyn khiu ni quyt nh m th tc thanh l ti sn ca To n. Nhng ngi mc n doanh nghip, hp tc x cng c quyn khiu ni quyt nh m th tc thanh l ti sn i vi phn
75

CHUYN KHOA HC XT X

quyt nh m th tc thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lin quan n ngha v tr n ca h. Vin kim st nhn dn cng cp c quyn khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn. Ngay sau khi nhn c h s v ph sn km theo n khiu ni, quyt nh khng ngh, Chnh n To n cp trn trc tip ch nh mt t gm 3 Thm phn xem xt, gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn. - Trong thi hn 60 ngy, k t ngy nhn c h s v ph sn, t Thm phn phi xem xt, gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh m th tc thanh l ti sn. - Quyt nh gii quyt khiu ni, khng ngh ca To n cp trn trc tip l quyt nh cui cng v c hiu lc php lut k t ngy ban hnh. d. Hu qu php l ca quyt nh m th tc thanh l ti sn Khi To n ra quyt nh m th tc thanh l ti sn th k t ngy nhn c quyt nh ca To n p dng th tc thanh l i vi doanh nghip, hp tc x, ngn hng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon b nghim cm thc hin hnh vi thanh ton cc khon n tr khi c php ca Thm phn. Ngn hng cng khng c thc hin bt k hnh vi no nhm b tr hoc thanh ton cc khon m doanh nghip, hp tc x vay ca ngn hng. y c coi l bin php nhm bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x thi hnh quyt nh m th tc thanh l ti sn. Mt khc, cc khon n cha n hn vo thi im m th tc thanh l

c x l nh cc khon n n hn, nhng khng c tnh li i vi thi hn cha n hn; cc khon n c bo m bng ti sn th chp hoc cm c c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn c u tin thanh ton bng ti sn ; nu gi tr ti sn th chp hoc cm c khng thanh ton s n th phn n cn li s c thanh ton trong qu trnh thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x; nu gi tr ca ti sn th chp hoc cm c ln hn s n th phn chnh lch c nhp vo gi tr ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x. Tuy nhin, lut khng quy nh r ti sn b mt hoc tiu hu th gii quyt nh th no? Khi ch s hu tr thnh ch n c bo m bng ti sn g? Phi chng quy nh trn ch p dng i vi trng hp ti sn ang tn ti vo thi im ny. . Thi hnh quyt nh m th tc thanh l ti sn Thi hnh quyt nh m th tc thanh l ti sn thc cht l thc hin vic phn chia ti sn. Vic phn chia ti sn c thc hin bi T qun l, thanh l ti sn, di s iu hnh ca T trng. T trng T qun l, thanh l ti sn l ngi iu hnh hot ng ca T, t chc vic thi hnh cc quyt nh ca Thm phn ph trch th tc ph sn, chu trch nhim trc php lut v vic thc hin nhim v, quyn hn ca mnh. T qun l, thanh l ti sn khng th tin hnh phn chia ti sn ca doanh nghip ph sn nu khng xc nh c ti sn ca doanh nghip. Ni cch khc, thanh ton n trc ht
76

CHUYN KHOA HC XT X

phi xc nh c ngun thanh ton. Ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn bao gm: Ti sn v quyn v ti sn m doanh nghip, hp tc x c ti thi im To n th l n yu cu m th tc ph sn. Cc khon li nhun, cc ti sn v cc quyn v ti sn m doanh nghip, hp tc x s c do vic thc hin cc giao dch c xc lp trc khi To n th l n yu cu m th tc ph sn. Ti sn l vt bo m thc hin ngha v ca doanh nghip, hp tc x. Trng hp thanh ton ti sn l vt bo m c tr cho cc ch n c bo m, nu gi tr ca vt bo m vt qu khon n c bo m phi thanh ton th phn vt l ti sn ca doanh nghip, hp tc x. Gi tr quyn s dng t ca doanh nghip, hp tc x. Gi tr ny c xc nh theo quy nh ca php lut v t ai. Ring ti sn ca doanh nghip t nhn, cng ty hp danh lm vo tnh trng ph sn th ngoi nhng ti sn nu trn, cn bao gm nhng ti sn ca ch doanh nghip, thnh vin hp danh m khng trc tip dng vo hot ng kinh doanh. Trng hp ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh c ti sn thuc s hu chung th phn ti sn ca ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh c xc nh theo quy nh ca B lut dn s v cc quy nh khc ca php lut v quyn s hu ti sn. Doanh nghip, hp tc x b ph sn phi xc nh gi tr cc ti sn .

Trong trng hp thy vic kim k, xc nh gi tr ti sn ca doanh nghip khng chnh xc, T qun l, thanh l ti sn s t chc kim k, xc nh li gi tr mt phn hoc ton b ti sn ca doanh nghip theo gi th trng ti thi im kim k. Khi xc nh c ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c ngha l xc nh c ngun thanh ton th T qun l, thanh l ti sn phi xc nh danh sch cc ch th c thanh ton. Danh sch ny gip cho T qun l, thanh l ti sn xc nh c c th tn, a ch ca cc ch n, trong c phn nh r cc khon n c bo m, n khng c bo m, n n hn, n cha n hn. Bn cnh vic lp danh sch cc ch n, T qun l, thanh l ti sn cn phi lp danh sch nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Danh sch ny cng ghi r s n ca mi ngi mc n, trong phn nh r cc khon n c bo m, n khng c bo m, n n hn, n cha n hn. Nh vy ti sn ca doanh nghip, hp tc x mc n v danh sch cc ch n cng nh ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x b tin hnh th tc ph sn c xc nh trc khi c quyt nh m th tc thanh l ti sn. Da vo th T qun l, thanh l ti sn mi c c s tin hnh phn chia cc khon n khi c quyt nh m th tc thanh l ti sn. - Mt s v-ng mc v p dng th tc thanh l ti sn Qua thc tin gii quyt yu cu tuyn b ph sn ti To n cho thy, kh khn ln nht vn l p dng cc
77

CHUYN KHOA HC XT X

quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v thc hin vic thanh l ti sn. Th nht, vng mc v thu hi cc khon n Trn thc t, th tc thanh l ti sn ko di do kh nng thu hi cc khon n phi thu l rt kh, nhng ngi mc n khng c ti sn hoc cc a phng khc nhau nn th tc xc minh, k bin ti sn gp nhiu kh khn. Trong nhiu trng hp ngi mc n khng c ti sn thu hi. Th hai, vng mc v vic nh gi ti sn C ti sn c nh gi nhng qu 6 thng khng bn c th phi t chc nh gi li, ko di thi gian, tn km v sc ngi, sc ca, trong khi ti sn ngy mt hao mn, gim gi tr. i vi ti sn bn u gi, nu sau 2 ln gim gi m vn khng bn c th cc ch n c quyn nhn ti sn theo gi gim. Nu cc ch n khng nhn th tr li ti sn cho doanh nghip. Cc quy nh ny khng kh thi, bi th tc thanh l ti sn l th tc (giai on) cui cng trc khi Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn, ti sn ca doanh nghip c thu hi buc phi bn ht. Nu khng bn c, ch n khng nhn, ti sn tr li cho doanh nghip th s khng th kt thc c th tc thanh l ti sn, nh vy li ri vo tnh trng doanh nghip "cht nhng khng c chn". Th ba, vng mc v vic thanh l ti sn lin quan n quyn s dng t i vi doanh nghip lm vo tnh trng ph sn, ti sn c gi tr ln nht l ti sn gn lin vi quyn s dng

t, nhng theo quy nh ca Lut t ai th trong trng hp ph sn, t ai b thu hi (khon 2 iu 38 ca Lut t ai). iu ny c ngha l khi bn u gi ti sn gn lin vi t th ch c bn ti sn trn t, cn t th phi thu hi. C nhiu trng hp U ban nhn dn cp tnh ch chp thun lm th tc chuyn quyn s dng t cho i tng c th. Do vy, xy ra tnh trng s hn ch i tng tham gia u gi ti sn, t ch ti sn c gi tr rt ln nu c bn cng vi vic chuyn quyn s dng t cho ngi mua, tr thnh ti sn mt gi hoc khng c gi tr g nu t b thu hi giao quyn s dng cho ngi khc hoc k hp ng thu vi ngi khc, m khng phi l ngi mua ti sn trn t . Th t, vng mc v thi im hon thnh mt v ph sn Vic xc nh thi im hon thnh mt v ph sn l xc nh vic gii quyt mt v ph sn c chm dt ti thi im no? Vn ny lin quan n thi im ra quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn. iu 85, iu 86 khng xc nh r thi hn gii quyt mt v ph sn m thi hn hon ton ph thuc vo hot ng ca T qun l, thanh l ti sn. Cn T qun l, thanh l ti sn th cn c vo iu 85, iu 86 xc nh doanh nghip, hp tc x thc s khng cn ti sn hoc thc hin xong vic phn chia ti sn cha? Vn t ra l T qun l, thanh l ti sn cng nh Thm phn rt kh khn, thm ch khng th xc nh chnh xc v i n kt lun l doanh nghip khng cn ti sn (bng hin vt) cng nh quyn ti sn (cc khan n
78

CHUYN KHOA HC XT X

phi thu). Trong thc t, c ti sn vn cn, bng hin vt, vn tn ti nhng khng th bn c v khng cn gi tr s dng; cc quyn ti sn l cc khan n phi thu th li l nhng khan n kh i, thm ch c nhiu trng hp khng c kh nng thu hi, tuy nhin v cc khan n phi thu vn cn tn ti trn s sch nn vn phi xc nh l n phi thu. Vy, nu trong trng hp khan n ca ngi mc n doanh nghip lm vo tnh trng ph sn thuc loi kh i, khng i c th phi i bao lu mi ra quyt nh tuyn b ph sn c. II. V TUYN B DOANH NGHIP, HP TC X B PH SN Khi doanh nghip, hp tc x khng cn ti sn thc hin phng n phn chia ti sn hoc khi phng n phn chia ti sn c thc hin xong th Thm phn ra quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn. Quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn s chm dt th tc thanh l. Cng vi vic ra quyt nh nh ch th tc thanh l, Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn chm dt s tn ti v mt php l ca doanh nghip, hp tc x. Nh vy, doanh nghip b mc n c gii phng hon ton khi cc khon n ca mnh. Tuy nhin, cng cn lu trng hp doanh nghip b mc n l doanh nghip t nhn v cng ty hp danh th mc d c gii phng n nhng ngha v tr n ca ch doanh nghip, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh vn cn theo h n ht cuc i.

Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn l chm dt s tn ti ca doanh nghip, hp tc x v mt php l. Tuyn b doanh nghip b ph sn l mt trong nhng hot ng ca th tc ph sn c php lut ph sn ghi nhn. C th, php lut quy nh th tc ph sn bao gm: Th tc np n yu cu m th tc ph sn; th tc phc hi hot ng kinh doanh; th tc thanh l ti sn, cc khon n v th tc tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 5 Lut Ph sn nm 2004). C s php l ca vic tuyn b mt doanh nghip b ph sn c th hin qua quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip. Khi c quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip th doanh nghip thc s b coi l ph sn. 1. V cn c php l ca quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip Khc vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, Lut Ph sn nm 2004 quy nh th tc ph sn bao gm trnh t m th tc ph sn (np n yu cu v m th tc ph sn) th tc phc hi hot ng kinh doanh, th tc thanh l ti sn, cc khon n v th tc tuyn b ph sn doanh nghip. Lut Ph sn nm 2004 tip cn khc hn Lut c, theo th tc ph sn c xy dng trn c s kt hp c th tc phc hi v th tc thanh ton, c bit coi trng th tc phc hi nhm to iu kin cho doanh nghip c c hi thot khi tnh trng kh khn v ti chnh c th tip tc hot ng. Tu vo tnh trng c th ca tng doanh nghip m th tc phc hi hay th tc thanh l c p dng. Cc trng hp m trc y Lut Ph sn c quy nh l cn c ra quyt nh
79

CHUYN KHOA HC XT X

tuyn b ph sn nay Lut Ph sn mi quy nh l cc cn c ra quyt nh m th tc thanh l ti sn hoc chuyn t th tc phc hi hot ng kinh doanh sang th tc thanh l ti sn. Theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 th thi im Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn l thi im Thm phn ra quyt nh nh ch th tc thanh l. iu 86 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ng thi vi vic ra quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn. Nh vy, khi doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn ri vo cc trng hp sau: - Doanh nghip, hp tc x khng cn ti sn thc hin phng n phn chia ti sn; - Phng n phn chia ti sn c thc hin xong th cng vi vic ra quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn, Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Ngoi ra, Lut Ph sn nm 2004 c quy nh thm trng hp ph sn c bit (iu 87), theo khi doanh nghip ri vo trng hp th s b tuyn b ph sn ngay. l cc trng hp sau: Th nht, trong thi hn 30 ngy, k t ngy ht thi hn np tin tm ng ph ph sn do To n n nh, ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x np n yu cu m th tc ph sn khng cn tin v ti sn khc np tin tm ng ph ph sn;

Th hai, sau khi th l n yu cu m th tc ph sn v nhn cc ti liu, giy t do cc bn c lin quan gi n m doanh nghip khng cn ti sn hoc cn nhng khng thanh ton ph ph sn. Theo quy nh ti iu 21 Lut Ph sn nm 2004 th ngi np n yu cu m th tc ph sn phi np tin tm ng ph ph sn theo quyt nh ca To n, tr trng hp ngi np n yu cu m th tc ph sn l ngi lao ng. To n s quyt nh ph ph sn trong tng trng hp c th v n nh thi hn np tin tm ng ph ph sn cho ngi np n yu cu. Nu trong thi hn 30 ngy k t ngy ht thi hn np tin m doanh nghip khng cn tin v ti sn g np v khi To n th l n yu cu m th tc ph sn, doanh nghip nhn cc ti liu, giy t do cc bn c lin quan gi n nhng ti sn ca doanh nghip khng cn hoc qu t, khng thanh ton ph ph sn th To n s ra ngay quyt nh tuyn b ph sn. iu ny c ngha l doanh nghip thc s ph sn, khng cn c hi cu vn, vic ngay lp tc tuyn b doanh nghip b ph sn l gii php php l cho doanh nghip c chm dt s tn ti hu danh v thc ca n. Quy nh mi ny ca Lut Ph sn nm 2004 khc phc c tnh trng trc y, khi doanh nghip n xin ph sn, doanh nghip thc s ph sn nhng vn phi thc hin cc th tc rm r khc c khai t. 2. V ni dung ca quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip iu 88 Lut Ph sn nm 2004 quy nh quyt nh tuyn b ph sn
80

CHUYN KHOA HC XT X

doanh nghip phi c nhng ni dung chnh sau y: (1) Ngy, thng, nm ra quyt nh; (2) Tn ca To n; h v tn Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn; (3) Tn, a ch ca doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn; (4) Cn c ca vic tuyn b ph sn; (5) Quyn khiu ni, khng ngh v thi hn khiu ni, khng ngh; (6) Cm m nhim chc v sau khi doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. Nh vy, khc vi Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 khng cn ni dung ngy v s th l n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip bi ni dung ny c ghi quyt nh m th tc ph sn. c bit, phng n phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip cng khng cn l ni dung ca quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip (phng n phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip thuc ni dung ca quyt nh m th tc thanh l ti sn). Ngoi ra, ni dung ca quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip theo Lut Ph sn mi c thm ni dung cm m nhim chc v sau khi doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. 3. V vic gi v thng bo quyt nh tuyn b ph sn Quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip phi c gi, thng bo n cc i tng sau:

(1) Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; (2) Vin kim st cng cp; (3) Cc ch n, nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Ngoi ra, quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip phi c ng trn bo a phng ni doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c a ch chnh v ng bo hng ngy ca trung ng trong ba s lin tip. Thi hn thc hin vic gi v thng bo cng khai l 15 ngy k t ngy ra quyt nh (iu 89 Lut Ph sn nm 2004). Trong thi hn 10 ngy k t ngy quyt nh tuyn b ph sn c hiu lc php lut, To n phi gi quyt nh cho c quan ng k kinh doanh xa tn doanh nghip, hp tc x trong s ng k kinh doanh. Thi hn ny c th di hn nhng cng khng qu 25 ngy trong trng hp To n nhn dn ti cao ra quyt nh gii quyt khiu ni, khng ngh i vi quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip. 4. V vic khiu ni, khng ngh quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip v gii quyt khiu ni, khng ngh quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip Quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip c th b khiu ni hoc b khng ngh. Khi b khiu ni, khng ngh th quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn cha c hiu lc php lut. Nu khng c khiu ni, khng ngh th quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip c hiu lc k t ngy ht thi hn khiu ni, khng ngh. Thi hn khiu ni, khng ngh l 20 ngy k t
81

CHUYN KHOA HC XT X

ngy cui cng ng bo v quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn. Theo quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 th cc ch th sau y c quyn khiu ni quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ca To n: (1) Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; (2) Cc ch n, nhng ngi mc n ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Ngi khiu ni phi lm n khiu ni v gi cho To n gii quyt vic ph sn. n khiu ni v h s v ph sn s c gi ln To n cp trn trc tip xem xt, gii quyt trong thi hn nm ngy k t ngy ht thi hn khiu ni. Sau khi nhn c h s v ph sn v n khiu ni, Chnh n To n cp trn trc tip s ch nh ba Thm phn xem xt, gii quyt vic khiu ni. T Thm phn ny phi xem xt, gii quyt vic khiu ni trong thi hn bn mi lm ngy k t ngy nhn c h s v ph sn v n khiu ni gi km. Sau khi xem xt, T Thm phn c quyn ra mt trong cc quyt nh sau: - Khng chp nhn khiu ni, khng ngh v gi nguyn quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ca To n cp di; - Hu quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ca To n cp di v giao h s v ph sn cho To n cp di tip tc tin hnh th tc ph sn. Quyt nh gii quyt khiu ni ca To n cp trn l quyt nh cui cng

v c hiu lc php lut k t ngy ra quyt nh. Quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn cng c th b khng ngh. Thm quyn khng ngh thuc v Vin kim st nhn dn cng cp. Th tc khng ngh v gii quyt vic khng ngh ging nh th tc gii quyt vic khiu ni. 5. Hu qu php l ca quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip Quyt nh tuyn b ph sn c hiu lc s t du chm ht cho s tn ti v mt php l ca doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. Tn ca doanh nghip s b xa khi s ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh. Mc d doanh nghip b xa s nhng ngha v v ti sn ca doanh nghip b ph sn khng hon ton c gii phng. i vi trng hp doanh nghip b tuyn b ph sn l doanh nghip t nhn v cng ty hp danh th ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khng c min tr ngha v v ti sn i vi ch n cha c thanh ton, tr trng hp cc bn c tha thun khc hoc php lut c quy nh khc. iu ny c ngha l i vi ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh ngha v tr n ca h b rng buc sut i (cn lu l ch thnh vin hp danh trong cng ty hp danh phi chu trch nhim v hn, cn i vi thnh vin gp vn trong cng ty hp danh th ch phi chu trch nhim trong phm vi phn vn gp). Nhng phi xc nh r rng ngha v ny ch rng buc khi ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh tip tc c ti sn v cc ch n
82

CHUYN KHOA HC XT X

c a vo danh sch ch n, khng b mt quyn i n. Ngha v tr n c th c min tr nu ch n ng xa n hoc php lut c quy nh. i vi cc ngha v v ti sn pht sinh sau khi c quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn c gii quyt theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn s v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. Mt s v-ng mc khi p dng cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 v quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn Th nht, vng mc v quy nh khng c min tr ngha v v ti sn i vi ch n cha c thanh ton Nhiu kin cho rng, quy nh ti iu 90 Lut Ph sn nm 2004 l qu kht khe v cng nhc. Cc ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khng c min tr ngha v v ti sn i vi cc ch n cha c thanh tan, tc l h phi tr bng ti sn ca mnh c trong tng lai tip tc tr cc mn n cn thiu i vi cc ch n. Trn th gii, thng thng cc nc quy nh i vi cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn khi b ph sn th cc thnh vin cng ty ch phi chu trch nhim mt cch hu hn, tc l phi tr n cho n ht s ti sn m h gp vo cng ty m thi. i vi ngi mc n b ph sn l c nhn th cc nc quy nh khc nhau; tuy nhin ch yu c hai cch thc x s: - Cch th nht: Sau khi c nhn tr n bng ton b ti sn ca mnh (bao gm c ti sn kinh doanh v ti

sn thuc s hu c nhn) m vn cn thiu th phi tip tc tr cc mn n cn thiu - tc l phi tr n n cng. - Cch th hai: Sau khi tr n bng ton b ti sn ca mnh m vn cn thiu th v nguyn tc, nhng ngi mc n ny c gii phng that khi ngha v tip tc tr n nu h khng ri vo trng hp m Lut Ph sn quy nh. Thng thng ngi mc n l c nhn phi tip tc tr n trong nhng trng hp sau y: + Tr hon lm n yu cu m th tc ph sn khi thy khng c bt k trin vng no cho vic ci thin tnh hnh ti chnh ca doanh nghip m mnh ang qun l, iu hnh; + C hnh vi tu tn, hy hoi hoc s dng lng ph ti sn trc v sau khi To n th l n yu cu ph sn; + Vi phm ngha v cung cp thng tin, ngha v hp tc vi To n, Hi ngh ch n v vi phm cc thit ch qun l, thanh l ti sn trong qu trnh gii quyt ph sn; + c hng quy ch gii phng n trong mt v ph sn khc trong mt thi hn nht nh (6 nm hoc 10 nm) trc ngy th l n yu cu gii quyt vic ph sn Nhiu kin cho rng trong tng lai chng ta cn nghin cu, tip thu nhng quy nh ca php lut nc ngoi nhm m bo tnh cng bng gia cc loi hnh doanh nghip nh nu trn. Theo , v nguyn tc ngi mc n l c nhn s c gii phng n, tr mt s trng hp nht nh c quy nh trong Lut Ph sn.
83

CHUYN KHOA HC XT X

Th hai, vng mc v vic chuyn h s cho To n khi c khiu ni, khng ngh Lin quan n quyn khiu ni v khng ngh th ti khan 3 iu 83 v khon 2 iu 91 ca Lut Ph sn nm 2004 quy nh, To n ra quyt nh m th tc thanh l ti sn ca doanh nghip, quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x ph sn phi gi h s v ph sn km theo n khiu ni, quyt nh khng ngh cho To n cp trn trc tip xem xt, gii quyt khiu ni, khng ngh. Khi thc hin quy nh ny, To n cc cp nhn thc khng thng nht, c quan im cho rng phi chuyn ton b h s v vic c lin quan n khiu ni; c quan im cho rng v h s mt v ph sn gm rt nhiu ti liu, s sch, bt lc; h s lin quan n nhiu c nhn, n v nu chuyn ht cho To n cp trn xem xt th kh c th kim m c, do ch cn chuyn nhng ni dung lin quan n khiu ni, khng ngh III. X L VI PHM Lut Ph sn nm 2004 quy nh ngi c hnh vi vi phm php lut trong qu trnh tin hnh th tc ph sn th tu theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut, x pht hnh chnh hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut (iu 93) v cm m nhim chc v sau khi doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. Theo , ngi gi chc v Gim c, Tng gim c, Ch tch v cc thnh vin Hi ng qun tr ca cng ty, tng cng ty 100% vn nh nc b tuyn b ph sn khng c c m ng cc chc v bt k doanh nghip nh nc no, k t ngy

cng ty, tng cng ty nh nc b tuyn b ph sn. Ngi c giao i din phn vn gp ca Nh nc doanh nghip khc m doanh nghip b tuyn b ph sn khng c c m ng cc chc v qun l bt k doanh nghip no c vn ca Nh nc. Ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh, Gim c (Tng gim c), Ch tch v cc thnh vin Hi ng qun tr, Hi ng thnh vin ca doanh nghip, Ch nhim, cc thnh vin Ban qun tr hp tc x b tuyn b ph sn khng c quyn thnh lp doanh nghip, hp tc x, khng c lm ngi qun l doanh nghip, hp tc x trong thi hn t mt n ba nm, k t ngy doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. Quy nh nu trn khng p dng trong trng hp doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn v l do bt kh khng. Khi p dng cc quy nh v x l vi phm nh nu trn, c quan im cho rng bo m s bnh ng gia cc thnh phn kinh t th khng nn c quy nh phn bit gia cc doanh nghip v cm m nhim cc chc v hay cm thnh lp doanh nghip cng nn quy nh c thi hn c th (v d nh khng c m ng cc chc danh t mt n ba nm). KT LUN Trong gn hai thp k qua, php lut ph sn Vit Nam c hnh thnh v pht trin. Lut Ph sn nm 2004 c ban hnh p ng c yu cu pht trin ca nn kinh t t nc. Tuy nhin, thc tin p dng nhng quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 bc l nhng bt cp, hn ch cn sa i, b
84

CHUYN KHOA HC XT X

sung. Theo bo co tng kt ca To n nhn dn ti cao, t khi Lut Ph sn nm 2004 c hiu lc n ngy 01-012008, c 195 v ph sn c To n th l, gii quyt. C th tm tt tnh hnh th l v gii quyt n yu cu tuyn b ph sn ti To n nh sau: - Nm 2005, ton ngnh To n th l mi 11 v. Nm 2004 chuyn qua 3 v, tng cng 14 v. To n gii quyt c 01 v (t 7,14%); cn tn chuyn sang nm 2006 l 13 v. - Nm 2006, ton ngnh To n th l mi 40 v; 13 v t nm 2005 chuyn qua, tng cng 53 v. gii quyt c 16 v, t t l 30,2%. - Nm 2007, ton ngnh To n th l mi 144 v ph sn. Trong , To n nhn dn cp tnh th l 120 v, To n nhn dn cp huyn th l 24 v. Nm 2006 chuyn qua 31 v, tng cng 175 v vic. Trong s , To n ra quyt nh m th tc ph sn 164 v, quyt nh khng m th tc ph sn 10 v, quyt nh tr li n 01 v. To n nhn dn cp huyn gii quyt xong tt c 24 v th l (u ra quyt nh tuyn b ph sn), t 100%. Cn li 151 v ph sn do To n nhn dn cp tnh th l c gii quyt nh sau: quyt nh tr li n 01 v, quyt nh khng m th tc ph sn 10 v, quyt nh tuyn b ph sn theo th tc c bit 04 v, quyt nh nh ch th tc ph sn 10 v, quyt nh m th tc thanh l ti sn 75 v, cn tn ti 51 v ang c tip tc gii quyt. Nh vy, so vi s lng 151 v gii quyt ph sn trong gn 10 nm thc hin Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, th tnh hnh th l v gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh

nghip theo Lut Ph sn nm 2004 c ci thin nhng cn gp nhiu kh khn; hiu qu gii quyt vic ph sn cc cp To n vn cha t kt qu nh mong mun. Vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn ca To n nh nu trn l qu t so vi thc trng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x nhng cc To n gp kh khn vng mc trong qu trnh gii quyt yu cu tuyn b ph sn m nguyn nhn mt phn l t nhng quy nh ca php lut ph sn. Kt qu nghin cu cho thy, cho n thi im ny, vic sa i, b sung mt cch cn bn, ton din Lut Ph sn nm 2004 l cn thit nhm nng cao hiu qu thc thi th tc ph sn trong thc tin. Theo tinh thn Bo co s 207/BCBTP ngy 29-12-2008 ca B T php v r sot, nh gi thc tin thi hnh Lut Ph sn nm 2004, th B T php kin ngh Chnh ph giao B T php phi hp vi To n nhn dn ti cao (c quan ch tr son tho Lut Ph sn nm 2004) v cc b, ngnh khc c lin quan nghin cu, xut b sung d n Lut sa i, b sung mt s iu Lut Ph sn nm 2004 vo Chng trnh chun b ca Chng trnh xy dng lut, php lnh ca Quc hi nhim k kha XII (2007 - 2012).

85

CHUYN KHOA HC XT X

TM HIU PHP LUT PH SN TRN TH GII Phan Th Thu H


Trong iu kin nn kinh t ton cu ha ngy nay, nhu cu xy dng v hon thin khung php lut v kinh t ni chung v php lut ph sn ni ring lun c cc quc gia quan tm, ch . Trong bi cnh , ng, Nh nc ta ht sc quan tm n vic xy dng, sa i php lut, theo php lut ph sn cng khng l ngoi l. Do vy, vic nghin cu, tham kho php lut v ph sn ca cc nc trn th gii v trong khu vc c ngha quan trng i vi vic hon thin php lut ph sn trong nc . p ng yu cu hi nhp kinh t quc t, p ng cc yu cu ca vic gia nhp WTO v thc hin cc cam kt quc t a phng, song phng ca Vit Nam, ngay t bui u ca cng cuc i mi nn kinh t t nc, Vit Nam xy dng v ban hnh Lut Ph sn doanh nghip (nm 1993). Tri qua 10 nm thi hnh, cc quy nh ca Lut ny k hng cn ph hp vi thc tin nn Lut Ph sn c sa i, b sung kh c bn v ton din. Lut Ph sn nm 2004 c ban hnh l kt qu ca vic tng kt thc tin sau 10 nm thi hnh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993, ng thi cng l kt qu ca vic nghin cu, tip thu nhng kinh nghim xy dng php lut v ph sn ca mt s nc trong khu vc v trn th gii. Do vy, trong chuyn ny chng ti tm hiu chung (c tnh khi qut) v php lut ph sn trn th gii.
I. KHI QUT CHUNG V PH SN V PHP LUT PH SN

Theo quan ni m chung, tnh trng ph sn l hu qu ng nhin ca qu trnh cnh tranh, kinh doanh trn thng trng. Vic gii quyt hu qu ca qu trnh l tt yu, l nhim v ca bt k quc gia no nhm m bo mt mi trng kinh doanh lnh mnh cho cc ch th tham gia kinh doanh, m bo vai tr ca nh nc trong qun l kinh t, qun l x hi. Tri qua qu trnh di ca lch s pht trin kinh t, bn cnh nhng yu t tch cc l thc y khoa hc k thut pht trin, nng cao cht lng cuc sng ca ngi dn th nn kinh t cng xy ra nhiu bin ng, thng trm v khng hong. Hu qu ca s khng hong kinh t thng ko theo s ph sn hng lot ca cc thng nhn. gii quyt hu qu ca kinh doanh thua l, mt kh nng thanh ton, gia ch n v ngi mc n cng nhau tm ra nhng phng thc gii quyt khc nhau, hoc l t gii quyt, hoc l vi s gip ca mt c nhn hoc tp th no . Tuy nhin, i khi cc phng thc gii quyt t pht khng hiu qu, t pht sinh nhu cu c nhng quy nh
86

CHUYN KHOA HC XT X

php lut v s can thip cn thit iu chnh, gii quyt hin tng ph sn mt cch hiu qu hn, m bo trt t, an ton x hi ng thi bo v c quyn v li ch hp php ca cc bn lin quan: ch n, ngi mc n v ngi lao ng. Ngay t thi Trung c, cc quc gia chu u ban hnh nhng vn bn Lut Ph sn u tin. Lc u , phm vi p dng ca nhng lut ny ch gii hn trong lnh vc kinh doanh thng mi, nhng dn dn c a vo p dng nhiu lnh vc khc nhau ca i sng x hi, v cho n nay, php lut v ph sn iu chnh c cc quan h kinh doanh ca cc c nhn, ph sn tiu dng. C th ni rng, v thi im xut hin Lut Ph sn, v hnh thc, tn gi v c phm vi p dng, th tc gii quyt cng rt a dng v phong ph, th hin c tnh a dng ca quan h x hi do lnh vc php lut ny iu chnh. V tn gi, tn gi thng dng v ph bin nht ca tnh trng ca doanh nghip l tnh trng ph sn, v n, mt kh nng thanh ton. Vn bn php lut iu chnh quan h ny thng dng nht l Lut Ph sn. T uy nhin, mi nc khc nhau th c th c cc tn gi khc nhau: Nam T c Lut cng ch ho gii ph sn (nm 1905); Anh c Lut khng c kh nng thanh ton, Lut treo gi gim c cng ty (nm 1986); Hn Quc c Lut cam kt v Lut t chc li cng ty... T thc tin hnh thnh nhng th tc gii quyt tnh trng lm n thua l a dng v hiu qu, th hin

s linh hot, mm do ca th trng v khi cn thit th c s iu chnh, can thip ca nh nc. Trn th gii , ngi ta phn bit hai th tc gii quyt ph sn , bao gm th tc chnh thc v th tc khng chnh thc. 1. Nhng th tc khng chnh thc Th tc ph sn khng chnh thc l th tc gii quyt tnh trng ph sn khng c s can thip ca To n m da trn s tho thun t nguyn gia ngi mc n v ch n. Trong qu trnh gii quyt cc tranh chp dn s, kinh t, lao ng cng thng p dng cc th tc ny. Th tc ny n gin, mm do v thng t hiu qu cao. Trong khoa hc php l cng nh trong thc tin t tng dn s nc ta qu trnh ny thng c gi l th tc tin t tng. Th tc ny c hnh thnh vo nhng nm 80 ca th k XIX, ban u ti mt s nc nh Anh v Hoa K. y c coi l gii php tch cc thay th hoc h tr cho th tc ph sn chnh thc. Tuy hnh thnh vi t cch l th tc ph sn khng chnh thc nhng dn dn th tc ny c tha nhn v chim mt v tr xng ng bng vic c quy nh trong php lut v ph sn ca mt s nc (nh Lut Ph sn ca Hoa k). Do th tc ny n gin nhng t hiu qu cao trong thc tin nn nhiu nc khuyn khch p dng v c kin khuyn ngh nn xy dng mt Ngh nh th cho vic p dng chung trn ton th gii mc d th tc ny vn ch l th tc t nguyn. Dn dn, th tc ny c a vo p dng

87

CHUYN KHOA HC XT X

ti mt s nc nh Indonesia, Hn Quc, Malaysia, Thi Lan S tn ti v pht trin ca th tc khng chnh thc cho thy , d cc ch nh phc hi chnh thc hin i v pht trin song vn khng thch hp cho nhim v phc hi. Tnh linh hot v t cng nhc hn ca th tc khng chnh thc dng nh p ng c nhu cu gii quyt ph sn trn thc tin. Nhng iu kin p dng th tc khng chnh thc l: - Thc t cng ty n mt khon n ln t mt s ngn hng hoc cc ch n l cc c quan ti chnh khc v thi im hin ti ngi mc n thiu kh nng thanh ton cc khon n ny; - C iu kin thch hp tha thun mt s sp xp i vi nhng kh khn ti chnh ca cng ty mc n, gia cng ty mc n vi cc nh ti chnh v gia cc nh ti chnh vi nhau; - C th la chn nhng k thut ti u t ti chnh phc tp v cc k thut thng mi khc thay th, sp xp li hoc cu trc li cc mn n ca cng ty mc n hoc i vi chnh bn thn cng ty mc n; - Trong tng lai, cng ty mc n s c li nhun cao hn thng qua qu trnh m phn so vi vic s dng trc tip v ngay lp tc quy ch ph sn; - C c ch rng buc trch nhim l nu qu trnh m phn khng th bt u li c hoc v gia chng th s c mt c ch chuyn i ring bit sang th tc ph sn v cng nh c nhng ngun lc hiu qu

p dng Lut Ph sn. Yu t ny l ng lc ch n v ngi mc n cng nhau bn bc. t c hiu qu, qu trnh gii quyt ph sn theo th tc khng chnh thc cng cn c mt s k nng v th tc. Nhng yu t quan trng nht trong qu trnh ny l: - Thit lp nn mt din n cc ch n v ngi mc n c th cng nhau tm kim v tho lun v mt s sp xp nhm gii quyt nhng kh khn v ti chnh; - Ch nh mt ch n lnh o t chc, qun l qu trnh gii quyt; - Chn mt hi ng i din cho ch n gip ch n v hnh ng nh l mt thit ch c ting ni chung tm thi i vi nhng ngh dnh cho ngi mc n; - Mt tha thun tm dng (mt tha thun dng tt c nhng v kin c hi ca c ch n v ngi mc n) trong mt khong thi gian xc nh, thng l tng i ngn. Tha thun tm dng ny c th c so snh vi lnh dng hoc tm nh ch cc v kin hoc cc th tc t tng, yu t tr thnh mt c im quan trng ca th tc phc hi chnh thc trong php lut ph sn; - Thu thp v cung cp nhng thng tin hon chnh v y lin quan n ngi mc n , bao gm nhng hot ng kinh doanh ca ngi mc n, a v thng mi hin ti, tnh trng ti chnh chung, ti sn v cc ngha v. Nhn chung, th tc khng chnh thc l mt th tc t nguyn da trn
88

CHUYN KHOA HC XT X

hon cnh thc ca doanh nghip, thng l mt doanh nghip c uy tn, kinh doanh mt hng ang c nhu cu v ngy cng c nhu cu ln trong x hi, nhng v nhng l do ch quan cng nh khch quan m doanh nghip ny lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton. Tuy nhin, doanh nghip ny s pht trin tt nu ci tin li quy trnh hoc c cu li sn phm u ra. Gia ch n v doanh nghip cng bn bc vi nhau xut ra nhng gii php khc phc: c cu li sn phm, ch n s u t thm hoc ku gi i tc ca ch n u t, thay i cch qun l, ngi qun l... tm gii php thot khi tnh trng mt kh nng thanh ton v h nhn thy tng lai thu li nhun, c li t s hp tc ny. Khi cc bn nhn thy kh nng tm c hng ra nhm thot kh i tnh trng ny, h s tho thun c vi nhau cch tin hnh, qu trnh khc phc hu qu ca vic mt kh nng thanh ton, trng hp xu nht th s i n thanh ton ti sn ca doanh nghip. Nh vy, d y l th tc khng chnh thc nhng hu qu ca n cng tng t nh th tc gii quyt ph sn ti To n: nu phc hi thnh cng th doanh nghip, hp tc x khng cn lm vo tnh trng ph sn, nu khng thnh cng th doanh nghip, hp tc x s b p dng th tc thanh l ti sn, cc khon n v tuyn b ph sn. 2. Nhng th tc chnh thc Th tc chnh thc l nhng th tc gii quyt tnh trng ph sn c iu chnh bng php lut v thng qua To n. Cc th tc ny c nhng tn gi khc nhau, nhng bn cht l hai loi th tc chnh: Th tc thanh

ton (ph sn, thanh ton, thanh l ti sn v cc khon n); Th tc phc hi (cam kt, tho thun, t chc li). a. Th tc thanh ton Thanh ton theo ngha chung truyn thng nht l bn ti sn ca doanh nghip mc n thanh ton cho cc ch n v chm dt hot ng ca ngi mc n. Th tc ny tng i ph bin v thng c cu trc nh sau: - Ch n hoc thng nhn mc n np n n To n yu cu tuyn b ph sn; - To n ra quyt nh tuyn b ph sn i vi doanh nghip mc n; - To n ch nh mt ngi c lp qun l ti sn v thc hin vic thanh ton; - Chm dt hot ng ca doanh nghip mc n; chm dt quyn ca gim c v vic thu lao ng; - Bn ti sn ca doanh nghip; - Phn chia tin thu c t vic bn ti sn ca doanh nghip cho cc ch n; - Gii th doanh nghip. Th tc thanh ton c xy dng trn quan im: trong mt nn kinh t th trng cnh tranh, mt doanh nghip khng th cnh tranh s mt v tr v phi ri khi th trng. Du hiu c bn xc nh doanh nghip khng c kh nng cnh tranh l du hiu doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. gii quyt vic ph sn ca doanh nghip ny mt cch lnh mnh, m bo quyn , li ch ca tt c cc ch th lin quan th th tc phi mang tnh tp th v tnh cht dn
89

CHUYN KHOA HC XT X

s, cc ch n b rng buc v c i x cng bng. b. Th tc phc hi Mc ch ca th tc phc hi l vic tip tc kinh doanh ca doanh nghip mc n. Th tc ny c th c thc hin di dng mt cam kt, thng qua ngi mc n v cc ch n tha thun v vic gim n to iu kin cho tng s n ca ngi mc n gim xung, doanh nghip khng cn lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton na v c th tip tc kinh doanh. Th tc ny cng c th c thc hin di dng mt qu trnh t chc li rt phc tp. V d: Cc khon n ca doanh nghip c sp xp li (gia hn, hon tr li, thay i ch n); chuyn khon n thnh c phn, bn mt s ti sn khng thit yu; chm dt hot ng kinh doanh khng c li nhun. Th tc phc hi rt a dng, th hin di nhiu dng thc khc nhau v khng c p dng ph bin nh th tc thanh ton. Tuy nhin, c th nu ln cu trc c bn ca th tc phc hi nh sau: - Doanh nghip t nguyn p dng th tc ny; - Phi bt buc chm dt hoc nh ch nhng v kin i ti sn doanh nghip ca bt k ch n no; - Doanh nghip tip tc kinh doanh c th vn di s iu hnh ca ban qun l hin ti hoc ca mt ban qun l c lp hoc kt hp c hai hnh thc ; - Xy dng k hoch phc hi; - Cc ch n xem xt b phiu chp thun k hoch phc hi;

- Thc hin k hoch phc hi. Th tc phc hi c xy dng trn quan im: khng phi mi doanh nghip tht bi trong nn kinh t th trng cnh tranh u phi b thanh ton ngay. Nu mt doanh nghip c kh nng phc hi hot ng trong lnh vc kinh doanh c li nhun v c kh nng em li li nhun th phi c c hi phc hi. Vic phc hi mt doanh nghip nhm mc ch l cc ch n s nhn c li ch l u di hn, nhiu hn khi doanh nghip b thanh ton ngay.
II. KHI QUT TH TC PH SN CA MT S NC IN HNH TRN TH GII

Nh trn gii thiu, php lut ph sn ca cc nc trn th gii thng phn bit th tc gii quyt ph sn bao gm th tc chnh thc v th tc khng chnh thc. Tuy nhin, vi t cch l mt th tc chnh thc v c s can thip ca To n, Phn II ca chuyn s cp n th tc chnh thc mt s nc trn th gii. 1. Php lut v ph sn Nht Bn Do hon cnh lch s nn h thng php lut v ph sn Nht Bn khng c quy nh trong mt vn bn duy nht m c quy nh trong nhiu lut, b lut khc nhau v c ban hnh ti nhiu thi im khc nhau, l: - Lut Ph sn ( nm 1922); - B lut thng mi (nm 1938); - Lut v tho hip ( nm 1922; nm 2000);

90

CHUYN KHOA HC XT X

- B lut v phc hi dn s (nm 1999; nm 2000); - Lut v t chc li cng ty (nm 1952). gii quyt tnh trng mt doanh nghip lm n thua l, php lut Nht Bn quy nh v th tc thanh l ti sn v th tc phc hi, c th nh sau: a. Th tc thanh l ti sn Th tc thanh l ti sn bao gm: (1) Ph sn; (2) Thanh l c bit v (3) Tho hip. Theo th tc ny th ton b ti sn ca cng ty c chuyn thnh tin mt v thanh ton cho cc ch n, chm dt s hot ng cng nh chm dt s tn ti ca cng ty. (1) Ph sn L vic thanh l doanh nghip di s gim st cht ch ca To n. Quy trnh chung ca th tc ny l: - n yu cu ph sn: Khi cc bn xc nhn nhng nguyn nhn gy nn tnh trng ph sn ang tn ti th c th gi n yu cu ph sn i vi ngi mc n. Nht Bn ch yu l ngi mc n np n xin ph sn. Ch mt s t v ch n np n xin ph sn ngi mc n, nh: Ngn hng yu cu ph sn i vi ngi mc n thu hi n. Khi ngi mc n np n yu cu ph sn th km theo n l: bn cn i ti chnh, bn kim k ti sn, danh sch ch n v phi np mt khon l ph. Tnh trng ph sn l khng c kh nng tr cc khon n n hn v i vi php nhn l khng c kh nng tr n. Php nhn c coi l khng c kh nng tr n khi khon tin n ln hn ti sn c ca php nhn. Khi doanh nghip mc n ngng tr cc khon n, th ngi mc n c coi l khng c kh nng ti chnh tr n v

thng khi khng tr hai k phiu hi li th c coi l mt du hiu ngng thanh ton. - Quyt nh ph sn ca To n: nu To n nhn c n yu cu ph sn xc nhn nguyn nhn gy ph sn l c thc th To n s ra quyt nh ph sn. Thng nhn, tt c cc th nhn, php nhn u c th b tuyn b ph sn. Khi thng nhn b tuyn b ph sn th cc v kin lin quan n khon n ca thng nhn b tm nh ch t nht cho n khi kim k cc khon n. Vic thi hnh cc bn n, nhng bin php khn cp tm thi cng b tm nh ch. Nhng khon n ph sn l nhng khon n m chng c ca nhng khon n c th c a ra trong th tc ph sn v c th c tr mt phn hoc ton b khi phn chia ti sn c ca ngi mc n. Nhng khon n l lng ca ngi lao ng ca cng ty b ph sn l nhng khon n c u tin thanh ton. Ch n phi c ngha v xut trnh chng c v nhng khon n ca mnh trc To n. Trong quyt nh tuyn b ph sn, To n n nh thi hn m ch n phi xut trnh chng c v cc khon n ca mnh. Thi hn ny ti thiu l hai tun v ti a l 4 thng k t khi ra quyt nh tuyn b ph sn. Cng vi vic ra quyt nh ph sn, To n ch nh nhn vin qun l ti sn ca doanh nghip b ph sn. Trng hp doanh nghip b ph sn khng cn ti sn th To n s tuyn b chm dt th tc ph sn ngay. - Qun l v bn ti sn ca doanh nghip: Nhim v ny do nhn vin qun
91

CHUYN KHOA HC XT X

l ti sn thc hin. Ngay sau khi c ch nh, nhn vin qun l ti sn s n tr s doanh nghip mc n v thc hin cc bin php bo ton ti sn theo quyt nh ca To n. Nu doanh nghip cha cho cng nhn thi vic th h s cho cng nhn thi vic. Nhn vin qun l ti sn quyt nh vic bn ti sn theo th tc thng thng hoc t chc bn u gi, quyt nh vic dng kinh doanh hay doanh nghip mc n tip tc kinh doanh. Tt c tin thu c phi gi vo mt ti khon ring v mc tiu l chuyn ton b ti sn ca doanh nghip b ph sn thnh tin thanh ton cho giai on tip theo. Nhn vin qun l c quyn hy nhng hnh vi nht nh c thc hin trc khi c quyt nh tuyn b ph sn m gy thit hi i vi cc ch n. - Xc nh tng s n v tng s ch n: Thng qua n yu cu ph sn v yu cu thanh ton, Nhn vin lc s ca To n s lp danh sch cc khon n theo cc ti liu, chng c c cc ch n cung cp theo thi hn nh trn. Danh sch khon n bao gm cc ni dung nh tn, a ch ca ch n, s lng khon n, giao dch lm pht sinh khon n. Ty thuc vo v vic c th m ni dung danh sch c th c nhng ni dung khc. Nhn vin qun l ti sn cng phi iu tra cc khon n: h s gi khai bo ca doanh nghip mc n ti cc ch n. Ch n s thng bo s n ca mnh cho nhn vin qun l ti sn. Sau khi xc nh nu thy ng ch n v s n th nhn vin qun l ti sn a h vo danh sch ch n. Nu c s khng thng nht, khng ng th y s c s tranh chp gia ch n v doanh nghip mc n v khon n, tranh chp ny chuyn cho To n gii quyt theo th tc t tng dn s.

Vo ngy n nh kim tra cc khon n, cng ty b tuyn b ph sn, ch n, ngi qun l ti sn cng kim nh cc khon n. To n xc nh ngy kim tra cc khon n trong quyt nh tuyn b ph sn. Nhn vin qun l ti sn phi kim tra chng c cc khon n trc ngy kim tra cc khon n. Ti iu 98 ca Lut Ph sn nm 1922 cn quy nh v vic b tr. Theo , ch n c mt khon n ph sn m li l ngi mc n ca cng ty ph sn vo cng thi im tuyn b ph sn c th thanh ton khon n ca mnh bng ti sn ph sn. Tuy nhin, mt s trng hp c th s khng c thanh ton b tr nh sau: khon n c hnh thnh sau khi tuyn b ph sn, quyn i n c mua tu sau khi tuyn b ph sn. - Thanh ton khon n v chm dt th tc ph sn. Nhn vin qun l ti sn s thc hin cng vic ny. Sau ngy kim tra cc khon n u tin, ngi qun l ti sn c trch nhim phn chia cc ti sn tin mt ca cng ty b ph sn. Sau khi thanh l hon ton, ngi qun l ti sn tin hnh phn chia ti sn ca cng ty b ph sn ln cui vi s ph chun ca To n. Sau , To n triu tp mt cuc hp ton th cc ch n nhn vin qun l ti sn trnh by v mt ti chnh. Khi gi tr ca khi ti sn ph sn khng tr cc chi ph ph sn th To n tuyn b chm dt th tc ph sn. Khi yu cu tuyn b ph sn, To n nh gi rng tng ti sn ph sn s khng chi ph th To n c trch nhim tuyn b chm dt ph sn ngay khi quyt nh tuyn b ph sn. Lut Ph sn Nht Bn cn quy nh s phc quyn. S phc quyn c a vo Lut nm 1952 di nh hng ca lut ph sn M. S phc quyn l hon
92

CHUYN KHOA HC XT X

ton v ngay lp tc khi cc iu kin theo quy nh ca php lut c p ng. Cng ty ph sn vo bt c lc no c th yu cu To n ra lnh phc quyn. Lnh phc quyn c ban hnh s hy b tt c cc quyn i n khi tr tin li, tr mt s khon n nh n thu, cc khon tin pht hnh s. (2) Th tc thanh l c bit Th tc thanh l c bit hay cn gi l th tc ph sn t nguyn. Theo th tc ny, khi doanh nghip lm vo tnh trng ph sn s gi n cho To n v ni r s p dng th tc thanh ton c bit. Doanh nghip s triu tp i hi c ng, nu r l do ph sn. i hi s tuyn b gii tn cng ty v chn mt ngi thanh ton ti sn. Ngi ny s thc hin vic thanh ton ti sn di s gim st ca To n (thng qua cc bo co ca h). Ngi thanh ton ti sn s chuyn ha cc ti sn thnh tin thanh ton cc khon n, nu s tin thu c ln hn n th sau khi thanh ton n, s tin cn li s c chia cho cc c ng. Nu n ln hn s tin thu c th ngi thanh ton ti sn s phi la chn hoc l tip tc thc hin th tc thanh ton c bit hoc np n cho To n xin p dng th tc ph sn. Th tc thanh l c bit ch c p dng cho loi Cng ty c phn. Thng thng, doanh nghip la chn th tc ny v chi ph khi p dng th tc ph sn l rt cao. Nhng thc t th th tc ny cng khng c p dng nhiu v phm vi p dng rt hn hp. (3) Tha hip Lut v tha hip quy nh rng, th tc tha hip c a ra theo yu cu ca cng ty ph sn km theo mt k hoch tha hip. Sau khi yu cu tha

hip c a ra, To n ch nh mt hay nhiu y vin Hi ng tha hip. Cc y vin Hi ng ny xem xt v a ra kin v c hi to lp th tc tha hip. To n xem xt, nu thy yu cu c th chp nhn th tuyn b to lp th tc tha hip. Mc tiu ca tha hip l trnh ph sn, phc hi li quyn ca ngi mc n. To n ch nh mt ngi qun l ti sn tha hip. Ngi qun l ny c trch nhim xem xt thi ca ngi mc n v theo di qu trnh hot ng ca doanh nghip di s kim sot ca To n11. b. Th tc phc hi Th tc phc hi bao gm: (1) T chc li cng ty (ti thit cng ty), (2) Phc hi dn s v (3) Sp xp cng ty. (1) T chc li cng ty Th tc ny ch p dng cho nhng cng ty ln, cng ty ti chnh, bo him, ngn hng. Mc tiu ca th tc ny l bo tn gi tr ca cng ty vi t cch l mt thc th hot ng v vn m bo cc quyn ca cc bn lin quan. Theo th tc ny, hot ng ca cng ty c qun l v gim st, cc quyn ca ch n v doanh nghip mc n c cn nhc, iu chnh, cc hot ng kinh doanh c tip tc. Khi cng ty mc n np n xin ti thit cng ty th km theo n phi c bn cn i ti chnh, kim k ti sn ca cng ty, danh sch ch n, bn trnh by kh nng ti thit cng ty (chng minh nhng ngun vn c th huy ng c, kh nng c th tr c nhng chi ph, nhng khon n nht nh) v k hoch tng th v kinh doanh ca cng ty tng

11

http://books.google.com.vn/books

93

CHUYN KHOA HC XT X

lai (phi nu c c s hp tc ca cc cng ty ch n trong tng lai). To n s xem xt n trong vng mt tun, nu thy y theo quy nh th To n th l n, ra lnh bo ton ti sn v ch nh ngi qun l ti sn. Ngi qun l ti sn s n cng ty ngi mc n v s nm quyn kinh doanh (ban iu hnh ca cng ty b gii tn). Ngi ny s iu tra tnh trng ca cng ty trong thi hn t mt n ba thng. Nu thy cng ty c kh nng ti thit c th bo co vi To n m th tc ti thit cng ty, ngc li th m th tc ph sn. thc hin nhng cng vic trn, ngi qun l ti sn s phi tm kim ngi c kh nng qun l cng ty v n, tm kim nhng cng ty c th mua (bo tr) cng ty v n. c trng ca th tc ny l: c th hn ch quyn ca ch n c bo m (c ngha l quyn ca ch n i vi ti sn th chp ca ngi mc n b nh ch, tm thi cha thanh ton, cha gii quyt quyn li cho ch n c bo m, quyn ny s c khi phc khi cng ty ngi mc n b ph sn); Gim thiu s u tin i vi khon n thu (trong th tc ph sn khon n ny c u tin); Cc c ng cng ty chia s v cng gnh chu thit hi; pht hnh c phiu mi hnh thnh c ng mi ca cng ty. Cng ty bo tr chnh (Cng ty b tin nhiu nht mua cng ty v n) s l c ng chnh v thng thng ngi qun l ti sn cng ty bo tr chnh nm gi quyn qun l ca cng ty ti thit. To n kim tra gim st qu trnh thc hin k hoch t chc li cng ty Trong thi hn mt nm k t ngy To n m th tc ti thit cng ty, phng n ti thit cng ty phi hon thnh v nu cha hon thnh th c

gia hn thm mt nm na. Phng n ny do hi ngh ch n c bo m v hi ngh ch n khng c bo m thng qua. Trn thc t th ch tin hnh mt hi ngh ch n, nhng pht hnh hai l phiu khc nhau cho hai loi ch n. Phi c trn 2/3 ch n khng c bo m v 3/4 ch n c bo m tn thnh th phng n ti thit c thng qua. Phng n gim n phi c 4/5 ch n c bo m thng qua. Mc d lut quy nh phng n ti thit c xy dng trong vng hai nm, nhng trn thc t n c thc hin mt cch khn trng, ch trong vng mt nm hoc t hn. Khi phng n ti thit c thng qua th cng ty c coi nh mt cng ty bnh thng khc, Lut s c ch nh lm ngi qun l ti sn li cng ty vi vai tr l ngi t vn gim st hot ng ca cng ty. Nu thy phng n ti thit thc hin c t 70% n 80% th To n s chm dt vai tr gim st ca h (cng l chm dt s gim st ca To n). Trn thc t, Nht Bn cha c mt cng ty no c ti thit li lm vo tnh trng ph sn. Tuy nhin, v mt l thuyt th cng ty ti thit hon ton c th li lm vo tnh trng ph sn. Trong trng hp ny, quyn li ca cc ch n mi gip cng ty ti thit s c gii quyt nh th no? Nht Bn cha c quy nh v vn ny, M th quy nh r trong trng hp ny ch n mi s phi c u tin hng u. (2) Th tc phc hi dn s Cng tng t nh th tc t chc li cng ty, th tc phc hi dn s cng nhm bo m cho doanh nghip mc n tip tc kinh doanh, to c hi cho doanh nghip mc n phc hi kinh t sau khi
94

CHUYN KHOA HC XT X

gp kh khn v ti chnh ch khng phi l thanh ton n. Tuy nhin, nu th tc t chc li cng ty ch p dng cho nhng cng ty ln th th tc phc hi dn s c p dng cho c c nhn kinh doanh v php nhn va v nh. Php nhn khng ch bao gm cc cng ty kinh doanh m cn bao gm c nhng php nhn cng ch nh trng hc, bnh vin Th tc ny cng p dng cho cc cng ty ln nu h la chn th tc ny. Theo th tc ny, doanh nghip mc n ch cn ang tnh trng c kh nng s khng th thanh ton n n hn l c quyn np n xin phc hi dn s. Khi doanh nghip mc n np n xin phc hi dn s, To n s th l n ngay (khng cn mt tun chun b nh cc th tc khc). V ngay sau , To n ch nh ngi gim st ti sn v ra lnh bo ton ti sn. Trong vng t hai tun n mt thng, ngi gim st ti sn iu tra xc nh doanh nghip mc n c cn kh nng kinh doanh hay khng. To n s ra quyt nh m th tc phc hi dn s trn c s bo co ny. th tc phc hi dn s, trong vng ba thng k t ngy To n quyt nh m th tc, doanh nghip mc n phi np phng n phc hi, c th c gia hn hai ln, mi ln mt thng. Nu gia hn hai ln m khng c phng n phc hi th To n ra quyt nh ph sn. Trong vng nm thng k t ngy To n m th tc s triu tp hi ngh ch n thng qua phng n phc hi ngi mc n. Nu trn 1/2 s ch n (vi trn 1/2 tng s n) tn thnh phng n phc hi, th phng n ny c To n cng nhn v doanh nghip

mc n s thc hin phng n phc hi trong vng ba nm. Nhn chung, th tc phc hi dn s tng t nh th tc t chc li cng ty, tuy nhin c ba im khc bit cn bn gia th tc phc hi dn s v th tc t chc li cng ty: - th tc phc hi dn s, thnh phn qun l hin ti ca doanh nghip mc n vn nm quyn qun l v kinh doanh; th tc t chc li cng ty th b phn ny c thay th bng mt thnh phn mi. - th tc t chc li cng ty, c ng hin ti c coi nh khng cn na, cn th tc phc hi dn s th vn gi nguyn. - Quyn bo m ca ch n trn ti sn th chp ca cng ty th tc phc hi dn s khng b hn ch, cn th tc t chc li cng ty th b nh ch. Trong trng hp ch n c bo m khng ng tm thi dng quyn ca mnh i vi ti sn th chp (v d: ch n c bo m vn mun bn nh xng l ti sn th chp ca ngi mc n), th doanh nghip mc n khng th tip tc kinh doanh c na, do ty theo quan h vi ch n m cng ty s la chn ti thit cng ty hoc phc hi dn s. (3) Th tc sp xp cng ty Th tc ny v bn cht cng l th tc phc hi li cng ty nhng c gii quyt ngoi To n. Th tc ny tit kim thi gian v chi ph t tng, nn cng c nhiu cng ty p dng. c im cn bn ca th tc ny l phng n sp xp li cng ty cn phi c hi ngh ch n thng qua, doanh nghip mc n s gp tng ch n tha thun vic sp xp li cng ty (hon n, mc tr n, cch
95

CHUYN KHOA HC XT X

thc tr n, b bt lnh vc kinh doanh khng c li). Trong th tc ny, php lut c quy nh cho php s can thip cn thit ca To n i vi nhng ch n c bo m nu mun bn ti sn th chp th To n s ra lnh ngn chn. Tuy nhin, s can thip ca To n l rt hn ch. Nh vy, gii quyt tnh trng mt doanh nghip lm n thua l, php lut Nht Bn c rt nhiu hnh thc tu thuc vo thc trng c th ca doanh nghip . 2. Php lut v ph sn Php Quy nh ca php lut hin i v ph sn ca Php c a ra trong cc lut nm 1955, nm 1967. Hin ti, vic gii quyt ph sn Php c quy nh ti Lut ngy 25-01-1985 (c sa i theo Lut Ph sn ngy 20-10-1994). Mt trong nhng c trng ca php lut ph sn hin i ca Php l khuyn khch s sng st ca doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. Php lut cng phn bit r cc quyn yu cu To n tuyn b ph sn v s phn bit th t u tin cc quyn ca ch n i vi ngi mc n. Php lut v ph sn ca Php cng quy nh hai th tc: Th tc phc hi v th tc ph sn. Lut Ph sn nm 1985 quy nh, theo nhng chng c do ngi np n a ra, To n s quyt nh p dng th tc no, nu p dng th tc phc hi th To n s ch nh ngi gim st doanh nghip. Ngi gim st doanh nghip s nh gi kh nng ca doanh nghip, nu c kh nng phc hi, ngi ny s ngh To n cho p dng th tc phc hi. Ngi ngh s xy dng k hoch phc hi. Trong trng hp ngc li, doanh nghip s b lm th tc ph sn. Ngi

gim st doanh nghip s xy dng v chun b k hoch bn doanh nghip. Lut Ph sn sa i nm 1994 quy nh th tc phc hi t php. Th tc ny cp cho thm phn ch trong nhng trng hp m s phc hi r rng l c th, quyn n nh mt giai on gim st m thi hn ca n c th dao ng t 6 thng n 20 thng. Trong khong thi gian ny, vic qun l doanh nghip c t di s gim st ca To n. Kt thc giai on gim st, To n ra quyt nh thanh l cng ty hoc c th yu cu ngi mc n v cc ch n mt k hoch phc hi12. K hoch ca ngi gim st phi c To n thng qua v chp thun. Trong thi gian thc hin k hoch gim st, mi khiu ni (i n) i vi doanh nghip b gim st s tm ngng. To n s xem xt chp thun hoc khng chp nhn k hoch do ngi c To n ch nh trnh m khng cn phi c kin ca cc ch n. Lut Ph sn sa i nm 1994 c nhng quy nh c th hn to thm kh nng c th b qua qu trnh p dng th tc phc hi, nu doanh nghip khng th c kh nng phc hi th s p dng th tc thanh ton ngay, cn trong trng hp p dng th tc phc hi th cng c nhng quy nh cht ch hn ch qu trnh gim st doanh nghip. Thc t ny cho thy h b bt nhng giai on khng cn thit gip nhanh chng thc hin c mc tiu: hoc l p dng th tc phc hi, hoc l nhanh chng thanh l c doanh nghip khng cn kh nng tn ti.

12

www.oecd.org/dataoecd/8/9/12771090.pdf Le droit des faillites dun point de vue historique, Paolo Santella, Banca dItalia.

96

CHUYN KHOA HC XT X

Lut Ph sn sa i nm 1994 cng th hin xu hng thay i trong php lut ph sn ca Php. Nu nh trc nm 1994, mc tiu ca php lut ph sn hng vo ngi mc n rt r nt vi quan im r rng l trong tnh trng tht nghip cao, kh nng v vic lm v sn xut phi c m bo bng mi bin php th Lut Ph sn sa i nm 1994 lm gim nh mc tiu hng vo ngi mc n, tng quyn hn ca cc ch n v nng cao tnh hiu qu ca qu trnh t chc li doanh nghip. Khc vi Lut Ph sn ca Nht Bn yu cu k hoch t chc li doanh nghip phi c mt t l nht nh cc ch n mi nhm ch n thng qua, Lut Ph sn ca Php cho php To n quyt nh chp thun hay t chi k hoch do ngi c To n ch nh a ra m khng cn cc ch n ln phi thng qua. Ngi c To n ch nh c trch nhim t vn cho cc nh qun l doanh nghip, nhng ngi i din cho ngi lao ng, cc ch n ca doanh nghip v cc c quan c lin quan khc v yu cu h cho bit quan im ca h l nn doanh nghip tip tc tn ti hay l thanh ton n. Nhng quyt nh cui cng li do To n quyt nh m khng cn s ng ca cc ch n. y l c im ring ca Lut Ph sn ca Php. 3. Php lut v ph sn Lin bang Nga Theo quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1992 ca Lin bang Nga th tnh trng ph sn ca doanh nghip c hiu l vic mt kh nng p ng yu cu ca ch n v thanh ton hng ha (cng vic, dch v) k c vic mt kh nng bo m cc thanh ton phi np ngn sch v cc qu ngoi ngn sch do ngha v ca ngi mc n vt

qu ti sn ca mnh hoc do mt cn i trong cn cn thanh ton ca ngi mc n. Du hiu bn trong v tnh trng ph sn ca doanh nghip l s ngng vic thanh ton bnh thng ca mnh, nu doanh nghip khng bo m hoc r rng khng c kh nng thc hin cc yu cu ca ch n trong thi hn 3 thng k t ngy n hn thc hin cc yu cu . Doanh nghip b coi l ph sn k t thi im To n trng ti cng nhn tnh trng ph sn hoc t thi im doanh nghip mc n chnh thc tuyn b ph sn t nguyn (iu 1 Lut Ph sn doanh nghip ca Cng ha Lin bang Nga nm 1992). Lut Ph sn doanh nghip ca Lin bang Nga quy nh cc th tc gm: (1) Th tc t chc li; (2) Th tc thanh l. Th tc t chc li bao gm vic qun l ti sn ca ngi mc n v phc hi doanh nghip mc n. Th tc thanh l bao gm: Gii th bt buc doanh nghip mc n theo quyt nh ca To n trng ti; Gii th t nguyn bi doanh nghip b ph sn di s kim sot ca cc ch n (iu 2 Lut Ph sn doanh nghip ca Lin bang Nga nm 1992). (1) Th tc t chc li - Qun l ti sn ca doanh nghip mc n: Ch n, ngi mc n v ch s hu ngi mc n c th np n yu cu qun l ti sn ngi mc n n To n trng ti; Nu xt thy c iu kin th To n trng ti ng cho tin hnh th tc qun l ti sn ca ngi mc n. Thi hn p dng ti a khng qu 18 thng;
97

CHUYN KHOA HC XT X

To n trng ti b nhim mt Qun ti vin (ngi ny c hng th lao); Qun ti vin c quyn qun l v lnh o doanh nghip, chu trch nhim qun l doanh nghip; T chc Hi ngh ch n: Bu u ban ch n; Ph duyt k hoch qun l ti sn ca ngi mc n; B nhim (ch nh mt s doanh nghip) c ngha v chuyn tin vo ti khon k qu ti To n trng ti; ph duyt k hoch qun l ti sn ca ngi mc n... Tu tnh hnh c th, Qun ti vin c quyn ngh To n trng ti quyt nh i vi doanh nghip: Chm dt qun l ti sn v tuyn b doanh nghip b ph sn; tip tc thc hin qun l doanh nghip; tuyn b doanh nghip thot khi tnh trng trn v chm dt qun l ti sn ca doanh nghip. - Phc hi doanh nghip mc n: Ch n, doanh nghip mc n v ch s hu doanh nghip mc n c th np n yu cu phc hi doanh nghip n To n trng ti; Nu thy c iu kin thanh ton cc khon n t pha doanh nghip mc n th c th p dng th tc phc hi. Khi s c s gip v mt ti chnh t pha ch s hu doanh nghip hoc t nhng ngi khc; Nu trong thi hn 3 thng k t ngy nhn c l n th nht, To n trng ti nhn c n th hai yu cu m th tc ph sn i vi chnh doanh nghip th s khng c p dng th tc phc hi doanh nghip. - Nu chp nhn phc hi doanh nghip mc n th theo yu cu ca ch n, doanh nghip mc n, To n trng ti tuyn b t chc cuc thi chn ngi

tham gia phc hi doanh nghip. Qu thi hn d kin m khng ai ng k tham gia cuc thi chn ngi phc hi doanh nghip th To n trng ti s ra mt trong nhng quyt nh sau: + Cng nhn doanh nghip b ph sn v tin hnh th tc ph sn i vi doanh nghip; + Bc n yu cu m th tc ph sn v doanh nghip c kh nng p ng yu cu ca doanh nghip ch n v c kh nng thanh ton cc khon n. Nu c ngi th nhng ngi tham gia phc hi doanh nghip s c cuc hp a ra tho hip. Bn tho hip khng c a ra yu cu buc doanh nghip mc n chuyn giao ti sn cho ngi tham gia phc hi. Nhng ngi tham gia phc hi phi cng ng trch nhim vi doanh nghip b phc hi. Tu tnh hnh c th m doanh nghip mc n, ch n, ch s hu doanh nghip mc n c quyn lm n yu cu To n trng ti ra mt trong nhng quyt nh: cng nhn doanh nghip c phc hi v nh ch th tc ph sn; chm dt phc hi v tuyn b doanh nghip b ph sn; (2) Th tc thanh l ti sn Thanh l ti sn l nhm p ng mt phn yu cu ca cc ch n v gii phng cho ngi mc n khi ngha v. Sau khi cng nhn doanh nghip b ph sn, To n trng ti ra quyt nh gii th bt buc doanh nghip mc n. Quyt nh gii th bt buc cng nh quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn c ng trn T tin ca To n trng ti ti cao Nga, chi ph ng tin l t ti sn trong ti khon k qu ti To n trng ti.
98

CHUYN KHOA HC XT X

Chc nng ca To n trng ti trong th tc thanh l ti sn: + M v kt thc th tc thanh l ti sn; + B nhim nhn vin thanh l ti sn; + Ra quyt nh buc ngi lnh o doanh nghip thi thc hin ngha v qun l doanh nghip; + Ra quyt nh v tnh hp php trong hnh vi ca nhng ngi tham gia th tc thanh l ti sn trong cc trng hp theo quy nh ca Lut Ph sn. 4. Php lut v ph sn Cng ho nhn dn Trung Hoa Lut Ph sn doanh nghip ca nc Cng ha nhn dn Trung Hoa ln u tin c thng qua nm 1986. Lut Ph sn doanh nghip nm 1986 ch p dng cho cc doanh nghip nh nc. Hai mi nm sau, ngy 27-8-2006, Lut Ph sn doanh nghip mi c ban hnh. Lut ny bao gm 136 iu v c hiu lc k t ngy 01-6-2007. Lut ny ch c phm vi p dng trn Trung Hoa i lc m khng p dng ti cc vng lnh th nh Hng Kng, Ma Cao v i Loan13. Lut Ph sn mi m rng phm vi p dng hn v tng thch hn vi Lut Ph sn ca cc nc khc, c bit l M. Mt trong nhng im mi quan trng ca Lut Ph sn nm 2006 l phm vi p dng ca Lut Ph sn nm 2006 c m rng cho tt c cc loi hnh doanh nghip khng phn bit doanh

nghip t hay doanh nghip cng, tuy nhin vn khng p dng i vi c nhn. Mt thay i c ngha quan trng na l Lut mi ny thay i th t u tin thanh ton khi ngi mc n ph sn, l ch n thng mi c u tin trc ngi lao ng. Theo s liu chnh thc, t nm 1994 n nm 2005, Trung Quc tuyn b ph sn 3658 doanh nghip14. Lut Ph sn doanh nghip nm 2006 c quy nh v ngi qun l (khi nim ngi qun l gn nh tng ng vi khi nim ngi c y thc qun l ti sn ph sn trong th tc ph sn ca M). Vai tr ca ngi qun l l gip ch n v m bo cho vic ph sn c din ra thun li. Lut Ph sn nm 2006 cng a ra cc quy nh rt r rng v tiu chun nhng ngi c th tr thnh ngi qun l v cc tiu chun ny thng ph hp vi nhng ngi n t i ng cc lut s, k ton vin. Lut Ph sn doanh nghip nm 2006 khng ch cng c v lm r hn nhng iu khon v thanh l ti sn ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1986 m cn b sung nhng quy nh v t chc li vi t cch l mt s la chn v mt php l. Vi th tc t chc li, mt cng ty c th t bo v mnh trc cc ch n khi m bn thn cng ty vn c th tip tc hot ng c. Mt quy nh trong phn th tc phc hi a ra khi nim cram down (tm dch l k hoch cui cng). iu ny c ngha l doanh nghip mc n phi n lc xy dng v thc hin k hoch gii quyt cc bt ng trong trng hp cc bt ng ny l c kh nng gii quyt.
14

13

http://en.wikipedia.org/wiki/Bankruptcy_in_ the_People%27s_Republic_of_China

http://oldfrench.radio86.com/view_news.ph p?id=502

99

CHUYN KHOA HC XT X

S khc nhau quan trng nht ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1986 v Lut Ph sn doanh nghip nm 2006 l Lut Ph sn doanh nghip nm 2006 quy nh quyn u tin cho cc khiu ni c m bo i vi ngi lao ng, khiu ni i vi n thu v cc khiu ni chung khc. Quy nh ny ph hp vi t nc c nn kinh t thng mi pht trin, khi m cc khiu ni ca ngi lao ng ch din ra vi cc ch n khng bo m. Lut Ph sn doanh nghip nm 2006 cng p dng cho cc cng ty hot ng cc lnh th hi ngoi v cc cng ty nc ngoi hot ng ti Trung Quc15. Tm li, khi nim ph sn theo quy nh ca php lut Trung Quc l khi doanh nghip khng c kh nng thanh ton khon n n hn th b xem xt kh nng doanh nghip b ph sn. Ch n, ngi mc n c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip b lm vo tnh trng ph sn v hai th tc gii quyt ph sn c a ra l: th tc thanh l v t chc li (phc hi). Th tc thanh l: khi thc hin th tc ny, cc v kin lin quan n ti sn ca ngi mc n s tm dng k t ngy To n nhn n yu cu m th tc ph sn v chp nhn n yu cu m th tc ph sn . Cc ch n s ng k i n theo th tc quy nh trong vng 1 thng hoc trong vng 3 thng k t ngy nhn c thng bo ca To n v chp nhn n yu cu m th tc ph sn. Nhng giao dch c thc hin trong thi hn 6 thng k t ngy chp nhn v ph sn s v hiu v ti sn lin quan n giao dch ny s c thu hi.
15

Th tc phc hi cng c th c p dng nu gia ch n v ngi mc n t c tho thun. Qu trnh ny ch ko di ti a trong thi hn 2 nm. Trong thi hn thc hin k hoch t chc li, nu tnh trng ca doanh nghip b xu i, doanh nghip khng thc hin ng k hoch t chc li c thng qua hoc doanh nghip c nhng hnh vi gian di th k hoch t chc li s b nh ch v doanh nghip s b tuyn b ph sn. Nh vy, th tc gii quyt hu qu kinh doanh thua l ca doanh nghip rt a dng v mm do. im chung ca cc nc l tu theo tnh hnh c th ca cc doanh nghip m p dng th tc phc hi (cu vn) hay th tc thanh l (ph sn). Trong qu trnh thc hin khng cng nhc trong mt th tc m c th chuyn t th tc ny sang th tc khc mt cch linh hot. Php lut ph sn cc nc u th hin vai tr ca ngi qun ti (ngi qun l ti sn). Ch mt ngi thc hin chc nng, nhim v v c vai tr nh T qun l, thanh l ti sn ca Lut Ph sn nm 2004 ca Vit Nam. Quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn c ban hnh mt cch nhanh chng nu doanh nghip thc s ph sn. To n tuyn b doanh nghip b ph sn v sau vic lp danh sch ch n, danh sch ngi mc n v kim k ti sn ca doanh nghip b tuyn b ph sn c tin hnh sau khi c quyt nh tuyn b doanh nghip b ph sn. Qua vic tm hiu php lut ph sn ca mt s nc trn th gii, c th thy mt s vn cn nghin cu thm trong cc quy nh ca Lut Ph sn nm 2004 ca Vit Nam:

http://www.chinalawblog.com/2007/06/chin as_new_bankruptcy_law_firs.html

100

CHUYN KHOA HC XT X

Th nht, theo quy nh ti iu 13 v iu 15 ca Lut Ph sn nm 2004 v quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ch n v ngha v np n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th giy t, ti liu km theo n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn l rt cht ch v nhiu hn trong trng hp ch n np n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn. Tuy nhin, kinh nghim mt s nc trn th gii cho thy l trong trng hp ngi mc n np n (hay chnh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn np n), To n thng yu cu t giy t, ti liu hn so vi trng hp ch n np n (v d: php lut ph sn ca Nht Bn). Nn chng, thay v vic quy nh ngha v, trch nhim ca ngi np n yu cu m th tc ph sn (iu 19 Lut Ph sn nm 2004)16 cn nghin cu thm v yu cu cc giy t, ti liu km

theo n yu cu ph sn doanh nghip khi ngi np n l ch n. Th hai, theo quy nh ti khon 1 iu 15 Lut Ph sn nm 2004 th khi nhn thy doanh nghip ca mnh lm vo tnh trng ph sn th ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip phi np n yu cu m th tc ph sn. Tuy nhin, Lut Ph sn nm 2004 khng quy nh ch ti nn trch nhim ny khng c ngi mc n nghim chnh chp hnh v v vy cng nh hng n tnh hiu lc ca Lut Ph sn nm 2004 trong thc tin17. Vic khng quy nh ch ti trong Lut Ph sn nm 2004 dn n quy nh ti iu 15 dng nh khng c ngha. V vn ny, nn chng cn tham kho kinh nghim ca mt s nc trn th gii c bit l php lut ph sn ca Php. iu 128 Lut Ph sn ca Php quy nh, ngi mc n c th b kt ti ph sn trong trng hp khng thc hin ngha v khi kin nu khng c l do chnh ng. Mt khc, Lut Ph sn ca Php cn trao quyn cho Cng t vin yu cu m th tc ph sn. Hoc, chng ta c th xem xt nghin cu vic trao quyn yu cu m th tc ph sn cho Thanh tra Nh nc hay C quan kim ton. Trong tnh trng hin nay, khi m tn ti ph bin tm l e ngi khi kin ph sn, th vic trao quyn khi kin ph sn cho cc c quan c th l cn thit nhng vic nghin cu cc tiu ch khi kin l vn quan trng. Th ba, php lut ph sn hin hnh ch yu quy nh v t tng (tc l th tc, trnh t th l gii quyt yu cu
Bo co s 207/BC-BTP ngy 29-12-2008 ca B T php v r sot, nh gi thc tin thi hnh Lut Ph sn nm 2004, tr.16.
17

Khon 2 iu 19 Lut Ph sn nm 2004 quy nh: Ngi np n yu cu m th tc ph sn do khng khch quan gy nh hng xu n danh d, uy tn, hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x hoc c s gian di trong vic yu cu m th tc ph sn th ty theo tnh cht, mc m b x l k lut, x pht hnh chnh hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. Quy nh ny nh trn l cha r rng v khng c tiu ch c th xc nh th no l khng khch quan hoc nh th no l gy nh hng xu n danh d uy tn ca doanh nghip, hp tc x b yu cu m th tc ph sn - Bo co s 207/BC-BTP ngy 29-122008 ca B T php v r sot, nh gi thc tin thi hnh Lut Ph sn nm 2004, tr.20.
16

101

CHUYN KHOA HC XT X

tuyn b ph sn) trong khi phn php lut ni dung cn t. Tc l cha c nhng quy nh c th gii quyt tnh trng kh khn v ti chnh ca doanh nghip; cc hnh thc gip doanh nghip mc n thot khi tnh trng mt kh nng thanh ton nh php lut v x l tnh trng mt kh nng thanh ton ca nhiu nc trn th gii hin nay. Th t, Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 quy nh T qun l ti sn do mt cn b To kinh t lm t trng v Thm phn gim st v kim tra hot ng ca cc nhn vin T qun l ti sn. T qun l ti sn c nhim v, quyn hn sau y: - Lp bng k ton b ti sn ca doanh nghip; - Gim st, kim tra vic qun l ti sn ca doanh nghip. Trong trng hp cn thit, c quyn ngh Thm phn quyt nh p dng cc bin php khn cp tm thi bo ton ti sn cn li ca doanh nghip; - Tp hp danh sch cc ch n v s n phi tr cho tng ch n. T qun l ti sn chu trch nhim trc Thm phn v vic thc hin nhim v, quyn hn ca mnh (cc iu 15, 16 v 17 Lut Ph sn doanh nghip nm 1993). Lut Ph sn nm 2004 quy nh T qun l, thanh l ti sn lm nhim v qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, mt chp hnh vin ca c quan thi hnh n cng cp lm T trng. Theo quy nh ti iu 10 Lut Ph sn nm 2004 th T qun l, thanh l ti sn c nhim v, quyn hn sau y: a) Lp bng k ton b ti sn hin c ca doanh nghip, hp tc x;

b) Gim st, kim tra vic s dng ti sn ca doanh nghip, hp tc x; c) ngh Thm phn quyt nh p dng cc bin php khn cp tm thi bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp cn thit; d) Lp danh sch cc ch n v s n phi tr cho tng ch n; nhng ngi mc n v s n phi i ca doanh nghip, hp tc x; ) Thu hi v qun l ti sn, ti liu, s k ton v con du ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l; e) Thc hin phng n phn chia ti sn theo quyt nh ca Thm phn; g) Pht hin v ngh Thm phn ra quyt nh thu hi li ti sn, gi tr ti sn hay phn chnh lch gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l bn hoc chuyn giao bt hp php trong nhng trng hp quy nh ti khon 1 iu 43 ca Lut ny; h) Thi hnh quyt nh ca Thm phn v vic bn u gi ti sn ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l theo ng quy nh ca php lut v bn u gi; i) Gi cc khon tin thu c t nhng ngi mc n v t vic bn u gi ti sn ca doanh nghip, hp tc x vo ti khon m ti ngn hng; k) Thi hnh cc quyt nh khc ca Thm phn trong qu trnh tin hnh th tc ph sn. Nh vy, nu nh Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 quy nh Thm phn, T qun l thanh l ti sn ng vai tr quan trng trong th tc ph sn nhm bo v li ch chnh ng ca cc ch n, doanh nghip mc n v ngi lao ng,
102

CHUYN KHOA HC XT X

th Lut Ph sn nm 2004 trao quyn qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn cho T qun l, thanh l ti sn do Chp hnh vin (ngi ca c quan Thi hnh n cng cp lm T trng). Chp hnh vin c nhim v quyn hn sau y: - iu hnh T qun l, thanh l ti sn thc hin nhim v, quyn hn quy nh ti iu 10 ca Lut ny; - M ti khon ngn hng gi cc khon tin thu c t nhng ngi mc n v t vic bn u gi cc ti sn ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l trong trng hp cn thit; - T chc thi hnh cc quyt nh ca Thm phn (khan 1 iu 11 Lut Ph sn nm 2004). Thc tin p dng cc quy nh ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 v Lut Ph sn nm 2004 nu trn cho thy, d l Thm phn To n hay Chp hnh vin thuc C quan thi hnh n dn s, th bn cnh rt t nhng iu hp l, a phn l s bt hp l. Vic trao quyn qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn cho Thm phn hay Chp hnh vin (l nhng lut gia) l vt qu kh nng ca h. Bi h t am hiu cc hot ng kinh t nn khng th m ng tt nhim v, khng th gim st, kim tra hot ng ca doanh nghip. Theo chng ti, khi nghin cu sa i Lut Ph sn nm 2004, chng ta cn nhn thc li vn ny v c s nghin cu thch hp php lut ph sn nc ngoi (nh php lut ph sn ca Lin bang Nga, Anh, Php, Nht Bn),

khng giao nhim v qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn cho Thm phn hay Chp hnh vin m quy nh mt thnh phn c bit l Qun ti vin (Ngi qun l ti sn). Ngi ny c To n b nhim trn c s gii thiu ca doanh nghip hay ch n. Bn cnh , cn c nhng quy nh c th tiu chun ca nhng ngi ny. Do , chng ta cn nghin cu c ch To n ch nh mt ngi tiu chun thay mt To n ng ra lm nhim v gim st, kim tra hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, ng thi quy nh r nhng ni dung gim st, kim tra ca ngi ny. Th nm, theo quy nh ti khon 6 iu 37 ca Lut Ph sn doanh nghip nm 1993 th phng n phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip l mt ni dung bt buc ca Quyt nh tuyn b ph sn. Thc t mi nm p dng quy nh ny gp khng t kh khn vng mc. Nhng n Lut Ph sn nm 2004 th phng n phn chia ti sn ca doanh nghip, hp tc x l ni dung chnh trong Quyt nh m th tc thanh l ti sn (theo quy nh ti im khon 1 iu 81 Lut Ph sn nm 2004). Tuy c s sa i nh nu trn nhng thc tin p dng quy nh ny vn gp nhiu kh khn vng mc v thc t vic phn chia gi tr ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x phi cn c vo gi bn thc t ti sn do T qun l, thanh l ti sn thc hin m T qun l, thanh l ti sn li do Chp hnh vin lm T trng, h s kh c th thc hin c nhim v. Do , thay v s tham gia ca Chp hnh vin th nn quy nh cho nhn vin thanh ton ti sn thc hin.
103

CHUYN KHOA HC XT X

V vn ny, chng ta c th tham kho kinh nghim ca Lin bang Nga. Theo , vic nh gi ti sn ca To n ch nhm phc v vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn, ch xem xt mt doanh nghip, hp tc x c lm vo tnh trng ph sn hay khng hoc lm cn c nh gi kh nng phc hi ca doanh nghip Khi doanh nghip thc s ph sn th To n ch ra quyt nh tuyn b ph sn v giao cho nhn vin thanh ton thc hin vic phn chia gi tr cn li ca doanh nghip. p ng yu cu ca s pht trin nn kinh t t nc trong thi gian ti, php lut ph sn cn c hon thin hn na. Php lut ph sn phi khc phc c nhng khim khuyt, bt cp trn c s tng kt thc tin p dng v tham kho nhng kinh nghim hay ca php lut ph sn cc nc trong khu vc cng nh php lut ph sn th gii.

104

CHUYN KHOA HC XT X

PHN PH LC Ph lc 1
DANH MC CC VN BN PHP LUT HNG DN LUT PH SN NM 2004

1. Ngh quyt s 03/2005/NQ-TANDTC ngy 28-4-2005 ca Hi ng Thm phn To n nhn dn ti cao v vic hng dn thi hnh mt s quy nh ca Lut Ph sn; 2. Quyt nh s 01/2005/Q-TANDTC ngy 27-4-2005 ca Chnh n To n nhn dn ti cao v Quy ch lm vic ca Thm phn ph trch tin hnh th tc ph sn; 3. Ngh nh s 94/2005/N-CP ngy 15-7-2005 ca Chnh ph v gii quyt quyn li ca ngi lao ng doanh nghip v hp tc x b ph sn; 4. Ngh nh s 67/2006/N-CP ngy 11-7-2006 ca Chnh ph v hng dn v vic p dng Lut Ph sn i vi doanh nghip c bit v t chc, hot ng ca T qun l, thanh l ti sn. 5. Ngh nh s 114/2008/N-CP ngy 03-11-2008 ca Chnh ph hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Ph sn i vi doanh nghip hot ng kinh doanh trong lnh vc bo him, chng khon v ti chnh khc; 6. Thng t lin tch s 19/2008/TTLT-BTC-BTP ngy 19-02-2008 ca B Ti chnh, B T php v hng dn vic lp, qun l, s dng v quyt ton kinh ph bo m hot ng ca c quan thi hnh n dn s v T qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; 7. Ngh nh s 10/2009/N-CP ngy 06-02-2009 ca Chnh ph v quy nh x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn.

105

CHUYN KHOA HC XT X

Ph lc 2. Gii thiu vn bn mi
NGH NH S 10/2009/N-CP NGY 06-02 -2009 CA CHNH PH QUY NH X PHT VI PHM HNH CHNH TRONG QU TRNH TIN HNH TH TC PH SN CHNH PH Cn c Lut T chc Chnh ph ngy 25 thng 12 nm 2001; Cn c Lut Ph sn ngy 15 thng 6 nm 2004; Cn c Php lnh X l vi phm hnh chnh ngy 02 thng 07 nm 2002; Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh ngy 02 thng 04 nm 2008; Xt ngh ca B trng B T php, NGH NH: Chng I NHNG QUY NH CHUNG iu 1. Phm vi iu chnh Ngh nh ny quy nh hnh vi vi phm hnh chnh, hnh thc x pht, mc pht, thm quyn x pht, th tc x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x. iu 2. i tng p dng

1. C nhn, t chc Vit Nam c hnh vi vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn th b x pht theo quy nh ca Ngh nh ny. 2. C nhn, t chc nc ngoi c hnh vi vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn trong phm vi lnh th Vit Nam th b x pht theo quy nh ti Ngh nh ny. 3. Trng hp iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin c quy nh khc th p dng theo quy nh ca iu c quc t . iu 3. Nguyn tc x pht vi phm hnh chnh Nguyn tc x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn c thc hin theo quy nh ti iu 3 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 3 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 4. Tnh tit tng nng, gim nh Tnh tit tng nng, tnh tit gim nh trong x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn c thc hin theo quy nh ti iu 8, iu 9 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 6 ca Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008.
106

CHUYN KHOA HC XT X

iu 5. Thi hiu x pht vi phm hnh chnh 1. Thi hiu x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn l mt nm k t ngy vi phm hnh chnh c thc hin. Nu qu thi hiu ni trn m vi phm hnh chnh mi b pht hin th khng x pht nhng vn b p dng cc bin php khc phc hu qu quy nh ti Ngh nh ny. Ngi c thm quyn x pht nu c li trong vic qu thi hiu x pht th b x l theo quy nh ti iu 121 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh. 2. i vi c nhn b khi t, truy t hoc c quyt nh a v n ra xt x theo th tc t tng hnh s nhng sau c quyt nh nh ch iu tra hoc nh ch v n m hnh vi vi phm c du hiu vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn th b x pht vi phm hnh chnh; trong thi hn ba ngy, k t ngy ra quyt nh nh ch iu tra, nh ch v n, ngi ra quyt nh phi gi quyt nh cho ngi c thm quyn x pht; trong trng hp ny, thi hiu x pht vi phm hnh chnh l ba thng k t ngy ngi c thm quyn x pht nhn c quyt nh nh ch v h s v vi phm. 3. Trong thi hn c quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny, nu ngi vi phm thc hin vi phm hnh chnh mi trong qu trnh tin hnh th tc ph sn hoc c tnh trn trnh, cn tr vic x pht th khng p dng thi hiu x pht quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny; thi hiu x pht c tnh li k t thi im thc hin vi phm hnh chnh mi hoc thi im chm dt hnh vi trn trnh, cn tr vic x pht.

iu 6. Thi hn c coi l cha b x pht vi phm hnh chnh Thi hn c coi l cha b x pht vi phm hnh chnh c thc hin theo quy nh ti khon 1 iu 11 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 7 ca Ngh nh s 128/2008/NCP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 7. Cc hnh thc x pht vi phm hnh chnh v cc bin php khc phc hu qu 1. i vi mi vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn, c nhn, t chc vi phm phi chu mt trong cc hnh thc x pht chnh sau y: a) Cnh co; b) Pht tin. Mc quy nh tin pht ti a i vi mt hnh vi vi phm trong qu trnh tin hnh th tc ph sn l 15.000.000 ng. 2. Ty theo tnh cht, mc vi phm, c nhn, t chc vi phm cn b p dng mt hoc cc bin php khc phc hu qu c quy nh c th ti cc iu ca Chng II Ngh nh ny. 3. Trong trng hp pht tin th mc pht tin c th i vi mt vi phm hnh chnh khng c tnh tit tng nng, gim nh quy nh ti iu 8 v iu 9 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh l mc trung bnh ca khung tin pht; i vi trng hp vi phm c tnh tit gim nh th mc tin pht c th gim xung
107

CHUYN KHOA HC XT X

nhng khng di mc ti thiu ca khung tin pht; nu vi phm c tnh tit tng nng th mc tin pht c th tng ln nhng khng vt qu mc ti a ca khung tin pht. i vi trng hp vi phm hnh chnh c c tnh tit tng nng ln tnh tit gim nh, th ty theo tnh cht, mc ca cc tnh tit tng nng, gim nh m ngi c thm quyn quyt nh p dng mc pht cao hn, thp hn mc trung bnh hoc p dng mc trung bnh ca khung tin pht. Chng II HNH VI VI PHM HNH CHNH V HNH THC X PHT TRONG QU TRNH TIN HNH TH TC PH SN iu 8. Hnh vi cn tr, gy kh khn trong vic thc hin quyn np n Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi hnh vi cn tr, gy kh khn trong vic thc hin quyn np n ca nhng ngi c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c quy nh ti cc iu 13, 14, 16, 17, 18 ca Lut Ph sn. iu 9. Hnh vi vi phm quy nh v ngha v np n 1. Pht tin t 1.000.000 ng n 3.000.000 ng i vi hnh vi ca ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x khng np n yu cu m th tc ph sn trong thi hn quy nh ti iu 15 ca Lut Ph sn. 2. Bin php khc phc hu qu:

Buc ch doanh nghip, ngi i din hp php ca doanh nghip, hp tc x np n theo yu cu ca To n c thm quyn. iu 10. Hnh vi vi phm quy nh v ngha v cung cp ti liu, xut trnh giy t 1. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi ngi np n yu cu m th tc ph sn c mt trong cc hnh vi sau: a) Khng cung cp hoc cung cp khng y , kp thi ti liu do php lut quy nh theo yu cu ca To n; b) Khng sa i n, b sung ti liu hoc qu hn trong vic sa i n, b sung ti liu theo yu cu ca To n; 2. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x c hnh vi khng xut trnh cho To n cc giy t, ti liu trong thi hn theo quy nh ti khon 2 iu 23 ca Lut Ph sn. 3. Bin php khc phc hu qu: a) Buc cung cp y cc ti liu cho To n i vi hnh vi quy nh ti im a khon 1 iu ny; b) Buc sa i n, ti liu theo yu cu ca To n i vi hnh vi quy nh ti im b khon 1 iu ny. c) Buc xut trnh giy t, ti liu cho To n i vi hnh vi quy nh ti khon 2 iu ny. iu 11. Hnh vi vi phm trch nhim ca ngi np n yu cu m th tc ph sn

108

CHUYN KHOA HC XT X

1. Pht tin t 5.000.000 ng n 10.000.000 ng i vi hnh vi ca ngi np n yu cu m th tc ph sn do khng khch quan, gy nh hng xu n danh d, uy tn, hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x. 2. Pht tin t 10.000.000 ng n 15.000.000 ng i vi ngi np n c hnh vi gian di trong vic yu cu m th tc ph sn, gy nh hng xu n danh d, uy tn, hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x. 3. Bin php khc phc hu qu: Buc ci chnh trn cc phng tin thng tin i chng i vi hnh vi quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny. iu 12. Hnh vi vi phm quy nh v hot ng ca doanh nghip, hp tc x khi c quyt nh m th tc ph sn 1. Pht tin t 5.000.000 ng n 10.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn m c mt trong cc hnh vi sau y khi cha c s ng bng vn bn ca thm phn: a) Cm c, th chp, chuyn nhng, bn, tng cho, cho thu ti sn; b) Nhn ti sn t hp ng chuyn nhng; c) Chm dt thc hin hp ng c hiu lc; d) Vay tin; ) Bn, chuyn i c phn hoc chuyn quyn s hu ti sn; e) Thanh ton cc khon n mi pht sinh t hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x, tr lng cho

ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x. 2. Pht tin t 10.000.000 ng n 15.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn m c mt trong cc hnh vi sau y: a) Ct giu, tu tn ti sn; b) Thanh ton n khng c bo m; c) T b hoc gim bt quyn i n; d) Chuyn cc khon n khng c bo m thnh n c bo m bng ti sn ca doanh nghip. 3. Bin php khc phc hu qu: Buc khi phc li tnh trng ban u b thay i do vi phm hnh chnh gy ra i vi hnh vi quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny. iu 13. Hnh vi vi phm quy nh v thi hn v ngha v kim k ti sn 1. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng thc hin vic kim k ti sn theo bng k chi tit np cho To n v xc nh gi tr cc ti sn trong thi hn quy nh. 2. Bin php khc phc hu qu: Buc thc hin vic kim k ti sn theo bng k chi tit np cho To n v xc nh gi tr cc ti sn trong thi hn quy nh i vi hnh vi quy nh ti khon 1 iu ny. iu 14. Hnh vi vi phm quy nh v ngha v ca t chc tn dng
109

CHUYN KHOA HC XT X

ni doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l c ti khon 1. Pht tin t 5.000.000 ng n 10.000.000 ng i vi t chc tn dng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon k t ngy nhn c quyt nh ca To n p dng th tc thanh l m vn thc hin vic thanh ton cc khon n ca doanh nghip, hp tc x , tr trng hp vic thanh ton c thm phn ph trch tin hnh ph sn ng bng vn bn. 2. Pht tin t 10.000.000 ng n 15.000.000 ng i vi t chc tn dng ni doanh nghip, hp tc x c ti khon k t ngy nhn c quyt nh ca To n p dng th tc thanh l m thc hin bt k hnh vi no nhm b tr hoc thanh ton cc khon doanh nghip, hp tc x vay ca t chc tn dng. 3. Bin php khc phc hu qu: Buc thu hi cc khon thanh ton hoc b tr khng ng quy nh i vi hnh vi quy nh ti khon 1 v khon 2 iu ny. iu 15. Hnh vi vi phm thng bo v tnh trng ph sn 1. Pht tin t 1.000.000 ng n 3.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn m khng thng bo cng khai cho nhn vin v ngi lao ng ca mnh bit sau khi nhn c quyt nh m th tc ph sn ca To n. 2. Bin php khc phc hu qu: Buc thng bo cng khai quyt nh m th tc ph sn i vi hnh vi quy nh ti khon 1 iu ny.

iu 16. Hnh vi vi phm cc quy nh v ngha v ca nhn vin, ngi lao ng lin quan n th tc ph sn 1. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi nhn vin, ngi lao ng c hnh vi che giu ti sn ca doanh nghip, hp tc x sau khi c thng bo doanh nghip, hp tc x nhn c quyt nh m th tc ph sn. 2. Pht tin t 1.000.000 ng n 3.000.000 ng i vi nhn vin, ngi lao ng c hnh vi tu tn, chuyn nhng ti sn ca doanh nghip, hp tc x sau khi c thng bo doanh nghip, hp tc x nhn c quyt nh m th tc ph sn. 3. Bin php khc phc hu qu: Buc thu hi ti sn b tu tn, chuyn nhng tri quy nh i vi hnh vi quy nh ti khon 2 iu ny. iu 17. Hnh vi vi phm quy nh v iu kin p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh 1. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng thc hin vic xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh theo Ngh quyt ca Hi ngh ch n v np cho To n c thm quyn trong thi hn quy nh. 2. Bin php khc phc hu qu: Buc xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh v np cho To n c thm quyn trong thi hn quy nh i vi hnh vi quy nh ti khon 1 iu ny.
110

CHUYN KHOA HC XT X

iu 18. Hnh vi vi phm quy nh v gim st thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh 1. Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng gi bo co v tnh hnh thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh cho To n c thm quyn trong thi hn quy nh. 2. Bin php khc phc hu qu: Buc thc hin vic gi bo co v tnh hnh thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh cho To n c thm quyn trong thi hn quy nh i vi hnh vi quy nh ti khon 1 iu ny. iu 19. Hnh vi vi phm quy nh v tham gia Hi ngh ch n Pht cnh co hoc pht tin t 500.000 ng n 1.000.000 ng i vi hnh vi ca ch doanh nghip hoc i din hp php ca ch doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng hoc ngi np n yu cu m th tc ph sn quy nh ti cc iu 15, 16, 17 v 18 ca Lut Ph sn khng tham gia Hi ngh ch n nhng khng y quyn cho ngi khc tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng. Chng III THM QUYN X PHT iu 20. Thm quyn x pht ca To n nhn dn 1. Thm phn tin hnh th tc ph sn c quyn:

a) Pht cnh co; b) Pht tin n 10.000.000 ng; c) p dng cc bin php khc phc hu qu quy nh ti Chng II Ngh nh ny. 2. Chnh n To n nhn dn cp huyn, Chnh to To n nhn dn cp tnh c quyn: a) Pht cnh co; b) Pht tin n 15.000.000 ng; c) Tch thu tang vt, phng tin c s dng vi phm hnh chnh; d) p dng cc bin php khc phc hu qu quy nh ti Chng II Ngh nh ny. 3. Chnh n To n nhn dn cp tnh, Chnh To To n nhn dn ti cao c quyn: a) Pht cnh co; b) Pht tin n mc ti a quy nh ti Ngh nh ny; c) Tch thu tang vt, phng tin c s dng vi phm hnh chnh; d) p dng cc bin php khc phc hu qu quy nh ti Chng II Ngh nh ny. iu 21. Thm quyn x pht ca T trng T qun l, thanh l ti sn 1. Pht cnh co; 2. Pht tin n 5.000.000 ng; 3. p dng cc bin php khc phc hu qu quy nh ti Chng II Ngh nh ny.

111

CHUYN KHOA HC XT X

Chng IV TH TC X PHT VI PHM HNH CHNH iu 22. nh ch hnh vi vi phm hnh chnh Khi pht hin hnh vi vi phm hnh chnh hoc nhn c bo co, bin bn v hnh vi vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn, ngi c thm quyn ang thi hnh cng v phi kim tra, xc minh, ra lnh nh ch ngay hnh vi vi phm. Quyt nh nh ch c th l quyt nh bng vn bn hoc bng cc hnh thc khc ty trng hp vi phm c th. iu 23. Lp bin bn vi phm hnh chnh 1. Ngi c thm quyn ang thi hnh nhim v, cng v phi kp thi lp bin bn vi phm hnh chnh tr trng hp x pht bng hnh thc x pht cnh co, pht tin n 200.000 ng. 2. Vic lp bin bn vi phm hnh chnh phi tun th quy nh ti iu 55 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 22 Ngh nh s 128/2008/NCP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 24. Quyt nh x pht 1. Vic ra quyt nh x pht theo th tc n gin c thc hin theo quy nh ti iu 54 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh. 2. Vic ra quyt nh x pht vi phm hnh chnh, tr trng hp quy

nh ti khon 1 iu ny c thc hin theo quy nh ti iu 56 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 23 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 25. Th tc pht tin, thu np tin pht Th tc pht tin, thu np tin pht thc hin theo quy nh ti iu 57, iu 58 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 27, iu 28 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 26. Chp hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh, hon chp hnh quyt nh pht tin, np tin pht nhiu ln 1. C nhn, t chc b x pht vi phm hnh chnh phi chp hnh quyt nh x pht trong thi hn 10 ngy, k t ngy c giao quyt nh x pht, tr trng hp php lut c quy nh khc. Qu thi hn ny, nu c nhn, t chc b x pht vi phm hnh chnh khng t nguyn chp hnh quyt nh x pht th b cng ch thi hnh. Sau khi ra quyt nh x pht, ngi c thm quyn x pht phi giao quyt nh cho c nhn, t chc b x pht hoc thng bo cho h n nhn; thi im c nhn, t chc b x pht nhn c quyt nh x pht c coi l thi im giao quyt nh x pht.
112

CHUYN KHOA HC XT X

Trng hp qua mt nm m ngi c thm quyn khng th giao quyt nh x pht n c nhn, t chc b x pht do ngi khng n nhn v khng xc nh c a ch ca h hoc l do khch quan khc c x l theo quy nh ti khon 3 iu 24 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. 2. C nhn b pht tin t 500.000 ng tr ln c th c hon chp hnh quyt nh x pht theo quy nh ti iu 65 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh. C nhn c hon chp hnh quyt nh c tr li giy t hoc tang vt, phng tin b tm gi theo quy nh ti iu 29 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. 3. Vic np tin pht nhiu ln c thc hin theo quy nh ti khon 5, 6 iu 57 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 27 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 27. Cng ch thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh v chuyn quyt nh x pht vi phm hnh chnh thi hnh

1. Vic cng ch thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh thc hin theo quy nh ti iu 66, iu 67 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Ngh nh s 37/2005/NCP ngy 18 thng 3 nm 2005 ca Chnh ph quy nh th tc p dng cc bin php cng ch thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh. 2. Vic chuyn quyt nh x pht vi phm hnh chnh thi hnh c thc hin theo quy nh ti iu 68 ca Php lnh X l vi phm hnh chnh v iu 30 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 28. Thi hiu thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh Thi hiu thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn l mt nm, k t ngy ra quyt nh x pht; qu thi hn ny m quyt nh khng c thi hnh th khng thi hnh quyt nh x pht na nhng vn p dng bin php khc phc hu qu c ghi trong quyt nh. Trong trng hp c nhn, t chc b x pht c tnh trn trnh, tr hon th thi hiu ni trn c tnh li k t thi im chm dt hnh vi trn trnh, tr hon. iu 29. Quyt nh buc khc phc hu qu trong trng hp khng ra quyt nh x pht 1. Trong trng hp qu thi hiu x pht c quy nh ti iu 5 v trng hp qu thi hn ra quyt nh x
113

CHUYN KHOA HC XT X

pht quy nh ti iu 24 Ngh nh ny, ngi c thm quyn x pht khng c ra quyt nh x pht nhng vn c th ra quyt nh p dng cc bin php khc phc hu qu. 2. Vic ra quyt nh buc khc phc hu qu c thc hin theo quy nh ti iu 25 Ngh nh s 128/2008/N-CP ngy 16 thng 12 nm 2008 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2002 v Php lnh sa i, b sung mt s iu ca Php lnh X l vi phm hnh chnh nm 2008. iu 30. Khiu ni, t co, khi kin hnh chnh 1. C nhn, t chc b x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn hoc ngi i din hp php ca h c quyn khiu ni i vi quyt nh x pht ca ngi c thm quyn. Cng dn c quyn t co vi cc c quan nh nc c thm quyn nhng hnh vi tri php lut v x pht hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn. 2. Th tc khiu ni, t co v gii quyt khiu ni, t co theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co. 3. Vic khi kin i vi quyt nh x pht vi phm hnh chnh, quyt nh p dng cc bin php ngn chn v bo m vic x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn c thc hin theo quy nh ca php lut v th tc gii quyt cc v n hnh chnh. iu 31. X l i vi ngi c thm quyn x pht vi phm hnh

chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn Ngi c thm quyn x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn m sch nhiu, dung tng, bao che cho ngi vi phm, khng x pht hoc x pht khng ng mc, x pht vt thm quyn, th ty theo tnh cht, mc vi phm s b x l k lut hoc truy cu trch nhim hnh s, nu gy thit hi cho Nh nc, cng dn, t chc th phi bi thng theo quy nh ca php lut. iu 32. X l vi phm i vi ngi b x pht vi phm hnh chnh Ngi b x pht vi phm hnh chnh trong qu trnh tin hnh th tc ph sn, nu c hnh vi chng ngi thi hnh cng v, tr hon, trn trnh vic chp hnh hoc c nhng hnh vi vi phm khc th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x l vi phm hnh chnh hoc truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng theo quy nh ca php lut. Chng V IU KHON THI HNH iu 33. Hiu lc thi hnh Ngh nh ny c hiu lc thi hnh k t ngy 23 thng 3 nm 2009. TM. CHNH PH TH TNG ( k)

Nguyn Tn Dng

114

CHUYN KHOA HC XT X

Chu trch nhim xut bn: PGS. TS. NGUYN TT VIN Chu trch nhim ni dung TS. NG QUANG PHNG

Bin tp
THS. NG HNG PHC V TP TH CN B, CNG CHC VIN KHOA HC XT X TO N NHN DN TI CAO

You might also like