You are on page 1of 119

CC K THUT GII PHNG TRNH

LNG GIC





















Gio vin ging dy: NGUYN THNH LONG

Email: Changngoc203@gmail.com
Bm sn: 10 02 2014

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 1

Phng trnh lng gic v ng dng ca n l mt phn rt quan trng trong thi i hc v ng dng
ca n trong i s cng nh hnh hc. V c bit l gii phng trnh lng gic l mt cu khng th
thiu trong thi i hc cc nm. Vy mun lm tt lng gic trc tin ta phi nm c cng thc
lng gic

TM TT CC CNG THC LNG GIC CN NH

I. Cc cng thc lng gic cn nh
1. Cc cng thc c bn
sin
tan
cos
a
a
a
= vi
2
a k

= +

cos
cot
sin
a
a
a
= vi a k =

tan .cot 1 a a =
2 2
2 2
2 2
sin 1 cos (1 cos )(1 cos )
sin cos 1
cos 1 sin (1 sin )(1 sin )
a a a a
a a
a a a a
= = +

+ =

= = +


2
2
1
1 tan
cos
a
a
+ =
2
2
1
1 cot
sin
a
a
+ =
2. Cng thc cng v tr
a. Vi sin v cos
( ) sin sin .cos cos .sin a b a b a b + = + ( ) cos cos .cos sin .sin a b a b a b + =
( ) sin sin .cos cos .sin a b a b a b = ( ) cos cos .cos sin .sin a b a b a b = +
b. Vi tan
( )
tan tan
tan
1 tan .tan
a b
a b
a b

=
+

( )
tan tan
tan
1 tan .tan
a b
a b
a b
+
+ =


3. Cng thc tnh tch thnh tng
| |
1
cos .cos cos( ) cos( )
2
a b a b a b = + +
| |
1
sin .cos sin( ) sin( )
2
a b a b a b = + +
| |
1
sin .sin cos( ) cos( )
2
a b a b a b = + | |
1
cos .sin sin( ) sin( )
2
a b b a a b = + +
4. Cng thc bin i tng thnh tch
a. Cng thc sin v cos
cos cos 2cos cos
2 2
a b a b
a b
+
+ = cos cos 2sin sin
2 2
a b a b
a b
+
=
sin sin 2sin cos
2 2
a b a b
a b
+
+ = sin sin 2cos sin
2 2
a b a b
a b
+
=
b.Cng thc tan v cot
sin( )
tan tan
cos .cos
a b
a b
a b
+
+ =
sin( )
tan tan
cos .cos
a b
a b
a b

=
sin( )
cot cot
sin .sin
a b
a b
a b
+
+ =
sin( )
cot cot
sin .sin
b a
a b
a b

=
5. Cng thc nhn i v nhn ba, nhn bn
2 2
sin2 2sin .cos
(sin cos ) 1 1 (sin cos )
a a a
a a a a
=
= + =

2 2 2 2
4 4
cos2 2cos 1 1 2sin cos sin
cos sin
a a a a a
a a
= = =
=

2
2tan
tan2
1 tan
a
a
a
=

;
3
2
3tan tan
tan3 =
1 3tan
a a
a
a


( )
( ) ( )( )
3 2
2
sin3 3sin 4sin sin 3 4sin
sin 4cos 1 sin 2cos 1 2cos 1
a a a a a
a a a a a
= =
= = +

( )
( ) ( )( )
3 2
2
cos3 4cos 3cos cos 4cos 3
cos 1 4sin cos 1 2sin 1 2sin
a a a a a
a a a a a
= =
= = +

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 2
4 2
sin4 4sin 2sin a a a = +
4 2
cos4 8cos 8cos 1 a a a = +
6. Cng thc h bc
2
1 cos2
cos
2
a
a
+
=
2
1 cos2
sin
2
a
a

=
2
2
2
sin 1 cos2
tan
1 cos2 cos
a a
a
a a

= =
+

2
2
2
cos 1 cos2
cot
1 cos2 sin
a a
a
a a
+
= =


3
cos3 3cos
cos
4
a a
a
+
=
3
3sin sin3
sin
4
a a
a

=

II. Gi tri lng gic ca cc gc lin quan c bit
1. B chn ln pi th khng thay i
( )
( )
sin 2 sin
cos 2 cos
x k x
x k x

+ =
+ =

( )
( )
tan 2 tan
cot 2 cot
x k x
x k x

+ =
+ =

2. B pi hay l ln pi th thnh cng bin thnh tr
( )
( )
( )
( )
sin sin
cos cos
tan tan
cot cot
x x
x x
x x
x x

=
=
=
=

TQ: sin( 2 ) sin k x x + =
cos( 2 ) cos k x x + =
( )
( )
( )
( )
sin sin
cos cos
tan tan
cot cot
x x
x x
x x
x x

+ =
+ =
+ =
+ =

TQ: sin( 2 ) sin k x x + + =
cos( 2 ) cos k x x + + =

3. B pi trn hai
sin cos
2
cos sin
2
tan cot
2
cot tan
2
x x
x x
x x
x x

| |
=
|
\ .
| |
=
|
\ .
| |
=
|
\ .
| |
=
|
\ .

sin cos
2
cos sin
2
tan cot
2
cot tan
2
x x
x x
x x
x x

| |
+ =
|
\ .
| |
+ =
|
\ .
| |
+ =
|
\ .
| |
+ =
|
\ .

d. i du
( )
( )
sin sin
cos cos
x x
x x
=
=

( )
( )
tan tan
cot cot
x x
x x
=
=

III. Cng thc tnh sina, cosa theo tan
2
a
t =
Ta c
2
2 2
2
2
2
sin
1
1 1
cos cot
2 1
2
tan
1
t
a
t
t t
a a
t t
t
a
t


= =


Mt s cng thc khc
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 3
2
cos sin cos cos 2cos .cos 2. cos
2 4 4 2 4
3 3
2.sin 2.sin 2.sin 2.sin
2 4 4 4 4
a a a a a a
a a a a

| | | | | |
+ = + = =
| | |
\ . \ . \ .
| | | | | | | | | | | |
= = = = +
| | | | | |
\ . \ . \ . \ . \ . \ .

Vy cos sin 2cos 2sin 2cos
4 4 4
a a a a x
| | | | | |
+ = = + =
| | |
\ . \ . \ .

Tng t: cos sin 2cos 2cos 2sin 2sin
4 4 4 4
a a a a a a
| | | | | | | |
= = + = + =
| | | |
\ . \ . \ . \ .

( )( ) ( )( )
3 3 2 2
sin cos sin cos sin sin .cos cos sin cos 1 sin .cos x x x x x x x x x x x x + = + + = +
( )( ) ( )( )
3 3 2 2
sin cos sin cos sin sin .cos cos sin cos 1 sin .cos x x x x x x x x x x x x = + + = +
4 4 2 2 2 2
1 1 1 3 1
sin cos 1 2sin .cos 1 sin 2 cos 2 cos4
2 2 2 4 4
x x x x x x x + = = = + = +
( )( )
4 4 2 2 2 2
cos sin cos sin cos sin cos2 x x x x x = + =
6 6 4 4 2 2 2 2
3 1 3 3 5
sin cos sin cos sin cos 1 sin 2 cos 2 cos4
4 4 4 8 8
x x x x x x x x x + = + = = + = +
6 6 4 4 2 2
cos sin cos2 (sin cos sin cos ) x x x x x x x = + +
sin cos 2sin 2cos
4 4
x x x x
| | | |
= =
| |
\ . \ .

( )
2
2 2
1 sin2 sin cos 2sin cos sin cos x x x x x x x + = + + = +
2 2 2
1 sin2 sin cos 2sin cos (sin cos ) x x x x x x x = + =
2 2
sin2
sin cos ,1 cos2 2cos ,1 cos2 2sin
2
x
x x x x x x = + = =

NG TRN LNG GIC

Gi tr cc hm s lng gic ca cc cung (gc) c bit (ta nn s dng ng trn lng gic
ghi nh cc gi tr c bit)

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 4
- 3
- 1
- 3 /3
( iem goc)
t
t '
y
y'
x
x'
u
u'
- 3 - 1 - 3 /3
1
1
- 1
- 1
-/2

5t/ 6
3t/ 4
2t/ 3
-t/ 6
-t/ 4
-t/ 3
-1/ 2
- 2 / 2
- 3 / 2
- 1/2 - 2 /2 - 3 /2
3 /2
2 /2 1/2
3 / 2
2 / 2
1/2
A
t/ 3
t/ 4
t/ 6
3 /3
3
B
/2 3 /3 1 3
O






Bng lng gic ca mt s gc c bit
















Hoc: ng trn lng gic
Mt im M thuc ng trn lng gic s c ta ( ) cos ;sin M ng vi mi gc ta s c
mt im M c th trn ng trn



0
0
30
0
45
0
60
0
90
0
120
0
135
0
150
0
180
0
360
0
Gc

Hslg
0
6


2
3


3
4


5
6


2
sin 0 1
2

2
2

3
2

1
3
2

2
2

1
2

0 0
cos 1
3
2

2
2

1
2

0 1
2

2
2

3
2

-1 1
tan 0
3
3

1
3
kx
3
-1
3
3

0 0
cot kx
3
1
3
3

0
3
3

-1
3
kx kx
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 5






















gii c phng trnh lng gic chng ta nm c cc bc gii sau

Bc 1: t iu kin cho phng trnh c ngha (nu c). iu kin gm, phng trnh cha
mu, cha cot hoc tan, cha cn bc chn
C th:
- Phng trnh cha tanx , iu kin: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e.
- Phng trnh cha cotx, iu kin: sin 0 , x x k k = = e.
- Phng trnh cha c tanx v cotx , iu kin: ,
2
x k k

= e.
Bc 2: S dng cng thc lng gic, cc php bin i lng gic. Cc phng php gii
phng trnh ni chung, tm ra nghim ca phng trnh
Bc 3: i chiu vi iu kin ban u tm ra nghim tha mn v kt lun (xem mc k
nng 5 loi nghim v kt hp nghim)
Ch :
i vi phng trnh
2
2
1 1
cos cos
2 2
1 1
sin sin
2 2
x x
x x

= =



= =



ta khng nn gii trc tip v khi c ti 4 nghim,
khi kt hp v so snh vi iu kin rt phc tp, ta nn h bc l ti u nht. Ngha l:

2
2
2
2
1
cos
2cos 1 0 cos2 0
2
1 cos2 0
2sin 1 0
sin
2
x
x x
x
x
x

= =



=
=

=

.
Tng t i vi phng trnh
2
2
sin 1 sin 1
cos 1
cos 1
x x
x
x
= =


=
=

ta khng nn h bc, m nn bin i da vo


cng thc
2 2
sin cos 1 x x + = . Lc :
2 2
2 2
sin 1 cos 0 cos 0
sin 0
cos 1 sin 0
x x x
x
x x
= = =



=
= =


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 6
i vi phng trnh cos cos2 0 x x + = . Chng ta c th chuyn v dng ( ) cos cos 2 x x = +
nhng n gin hn l thay
2
cos2 2cos 1 x x = phng trnh tr thnh phng trnh bc hai vi cosx
Tng t vi phng trnh sin cos2 0 x x + =
Khi t n ph sin , cos t x t x = = th iu kin ca t l 1 t s . Khi t n ph
2 2
sin , cos t x t x = =
th iu kin ca t l 0 1 t s s . Khi t n ph sin cos t x x = th iu kin ca t l 2 t s .
Mt s phng trnh lng gic c bn cn nh
Dng 1:
2
sin sin ,
2
u v k
u v k
u v k


= +
= e

= +

c bit:
sin 0
sin 1 2 ,
2
sin 1 2
2
x x k
x x k k
x x k

= =

= = + e

= = +


Dng 2:
2
cos cos ,
2
u v k
u v k
u v k

= +
= e

= +

c bit:
cos 0 2
2 2
cos 1 2 ,
cos 1 2
x x k k
x x k k
x x k


| |
= = + +
|
\ .

= = e

= = +


Dng 3:
tan tan
,
,
2
u v u v k
k
u v k


= = +

= +

c bit:
tan 0
,
tan 1
4
x x k
k
x x k


= =

= = +


Dng 4:
cot cot
,
,
u v u v k
k
u v k

= = +
e

c bit:
cot 0
2
,
cot 1
4
x x k
k
x x k

= = +

= = +



Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 7

1: CC DNG PHNG TRNH THNG GP

1. Phng trnh bc nht i vi sin ,cos x x
a. nh ngha: Phng trnh sin cos (1) a x b x c + = trong a, b, ce v
2 2
0 a b + = c gi l
phng trnh bc nht i vi sin ,cos x x
b. Cch gii.
Ta c th la chn 1 trong 2 cch sau:
Cch 1: Thc hin theo cc bc
Bc 1: Kim tra
- Nu
2 2 2
a b c + < phng trnh v nghim
- Nu
2 2 2
a b c + > khi tm nghim ca phng trnh ta thc hin tip bc 2
Bc 2: Chia c 2 v phng trnh (1) cho
2 2
a b + , ta c

2 2 2 2 2 2
sin cos
a b c
x x
a b a b a b
+ =
+ + +

V
2 2
2 2 2 2
1
a b
a b a b
| | | |
+ =
| |
| |
+ +
\ . \ .
nn tn ti gc sao cho
2 2 2 2
cos , sin
a b
a b a b
= =
+ +

Khi phng trnh (1) c dng
2 2 2 2
sin .cos sin .cos sin( )
c c
x x x
a b a b
+ = + =
+ +

y l phng trnh c bn ca sin m ta bit cch gii
Cch 2: Thc hin theo cc bc
Bc 1: Vi cos 0 2 ,
2
x
x k k = = + e th vo phng trnh (1) xem c l nghim hay khng?
Bc 2: Vi cos 0 2 ,
2
x
x k k = = + e
t tan
2
x
t = suy ra
2
2 2
2 1
sin , cos
1 1
t t
x x
t t

= =
+ +

Khi phng trnh (1) c dng
2
2
2 2
2 1
( ) 2 0 (2)
1 1
t t
a b c c b t at c b
t t

+ = + + =
+ +

Bc 3: Gii phng trnh (2) theo t, sau gii tm x.
Dng c bit:
sin cos 0 tan 1 ,
4
x x x x k k

+ = = = + e
sin cos 0 tan 1 ,
4
x x x x k k

= = = + e .
( ) sin cos 0 x x k k = = s dng cng thc sin cos 2sin 2cos
4 4
x x x x
| | | |
= =
| |
\ . \ .

Ch : T cch 1 ta c kt qu sau
2 2 2 2
sin cos a b a x b x a b + s + s + t kt qu ta c th p dng tm GTLN v GTNN ca cc
hm s c dng sin cos y a x b x = + ,
sin cos
sin cos
a x b x
y
c x d x
+
=
+
v phng php nh gi cho mt s phng
trnh lng gic .

TH D MINH HA

Th d 1: Gii phng trnh: sin2 3cos2 3 x x =
Gii:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 8
Cch 1:
Chia c hai v phng trnh cho
2 2
1 3 10 + = ta c
1 3 3
sin2 cos2
10 10 10
x x =
t
3 1
sin , cos
10 10
= = . Lc phng trnh vit c di dng
cos sin2 sin cos2 sin sin(2 ) sin
2 2
,
2 2
2
x x x x
x k
x k
k
x k x k



= =
= +
= +

e

= + = +




Vy phng trnh c 2 nghim
Cch 2:
Ta nhn thy cos 0 x = l nghim ca phng trnh
Vi cos 0 ,
2
x x k k

= = + e .
t tan t x = , lc
2
2 2
2 1
sin2 , cos2
1 1
t t
x x
t t

= =
+ +

Phng trnh s c dng
2
2 2
2 2
2 1
3 3 2 3(1 ) 3(1 ) 3
1 1
t t
t t t t
t t

= = + =
+ +

Hay tan 3 tan , x x k k = = = + e
Vy phng trnh c 2 h nghim
Cch 3: Bin i phng trnh v dng
2
sin2 3(1 cos2 ) 2sin .cos 6cos
cos 0 cos 0
(sin 3cos )cos 0
sin 3cos 0 tan 3 tan
x x x x x
x x
x x x
x x x
= + =
= =
=

= = =


, 2
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c hai h nghim
Ch :
Khi lm bi ton dng ny chng ta nn kim tra iu kin trc khi bt tay vo gii phng trnh bi c
mt s bi ton c tnh to ra nhng phng trnh khng tho mn iu kin. Ta xt v d sau:
Th d 2: (i hc Giao thng Vn ti H Ni 2000) Gii phng trnh sau:
( ) 2 2 sin cos cos 3 cos2 x x x x + = +
Gii:
Phng trnh ( ) 2 2 sin cos cos 3 cos2 x x x x + = +
( )
2sin 2 1 cos2 3 2 x x + =
Ta c
( ) ( )
( )
2 2
2 2
2
2
2 2 1 5 2 2
3 2 11 6 2
a b
c

+ = + =

= =


Ta s chng minh:
2 2 2
a b c + < 5 2 2 11 6 2 <
( )
2
2
4 2 6 4 2 6 < < 32 36 < (ng)
Vy phng trnh v nghim.
Ngoi ra chng ta cn lu rng vic bin i lng gic cho ph hp vi tng bi ton s biu din
chn cc h nghim . Ta xt v d sau
Th d 3: Gii phng trnh (1 3)sin (1 3)cos 2 x x + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 9
Gii:
Cch 1:
Thc hin php bin i
PT
1 3 1 3 2 1
sin cos
2 2 2 2 2 2 2
x x
| | | |
+
+ = =
| |
| |
\ . \ .

t
1 3 1 3
cos ; sin
2 2 2 2
x x
+
= =
Phng trnh c vit thnh
1
sin .cos sin .cos sin( ) sin
4
2
x x x

+ = + =
2 2
4 4
,
3
2 2
4 4
x k x k
k
x k x k





+ = + = +

e

+ = + = +



Vy phng trnh c hai h nghim
Cch 2:
Bin i phng trnh v dng
(sin cos ) 3(sin cos ) 2 2sin 6cos 2
4 4
1 3 1 1
sin cos sin cos cos sin
2 4 2 4 4 3 4 3
2 2
2 2
3 12 4
sin sin
4 3 4
2
12 4
x x x x x x
x x x x
x k x k
x
x k x







| | | |
+ + = + + =
| |
\ . \ .
| | | | | | | |
+ + = + + =
| | | |
\ . \ . \ . \ .

= + = +

| |
+ =
|
\ .

= +

,
5
2
6
k
k

= +


Vy phng trnh c hai h nghim
Qua hai cch gii bi trn ta nhn thy bng cch 2 ta thu c nghim phng trnh chn.
Bi trn cng c th s dng cch t tan
2
x
t = v ta cng thu c nghim chn
Th d 4: (H D 2007) Gii phng trnh:
2
sin cos 3cos 2
2 2
x x
x
| |
+ + =
|
\ .

Gii:
Phng trnh
2 2
sin 2sin cos cos 3cos 2
2 2 2 2
x x x x
x + + + =
sin 3cos 1 x x + =
1 3 1
sin cos
2 2 2
x x + =
1
sin .cos cos .sin
3 3 2
x x

+ =
1
sin
3 2
x
| |
+ =
|
\ .

2 2
3 6 6
,
5
2 2
3 6 2
x k x k
k
x k x k





+ = + = +

e

+ = + = +



Vy phng trnh c cc nghim l 2 , 2 ,
2 6
x k x k k

= + = + e
Ch :
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 10
i vi phng trnh dng sin ( ) cos ( ) sin ( ) cos ( ) (*) a P x b Q x c Q x d P x + = + trong a, b, c, de
tho mn
2 2 2 2
0 a b c d + = + > v ( ) ( ) , P x Q x khng ng thi l cc hm hng s. Bng php chia cho
2 2
a b + ta c (*)
| | | | sin ( ) sin ( ) P x Q x + = + hoc
(*)
| | | | cos ( ) cos ( ) P x Q x + = + trong , l cc gc ph thch hp. Ta xt v d sau:
Th d 5: (H D 2009) Gii phng trnh: 3cos5 2sin3 cos2 sin 0 x x x x =
Gii:
PT
3 1
3cos5 sin5 2sin cos5 sin5 sin sin 5 sin
2 2 3
x x x x x x x x
| |
= = =
|
\ .

5 2
3 18 3
,
5 2
3 6 2
k
x x k x
k
k
x x k x




= + = +

e

= + = +



Vy phng trnh c nghim l , ,
18 3 6 2
k k
x x k

= + = + e
Th d 6: Gii phng trnh: cos7 sin5 3(cos5 sin7 ) x x x x =
Gii:
PT cos7 3sin7 3cos5 sin5 x x x x + = +
1 3 3 1
cos7 sin7 cos5 sin5
2 2 2 2
x x x x + = +
cos cos7 sin sin7 cos cos5 sin sin5
3 3 6 6
x x x x

+ = +
7 5 2
3 6
cos 7 cos 5
3 6
7 5 2
3 6
x x k
x x
x x k




= +

| | | |
=
| |
| | \ . \ .
= +
|

\ .

2 2
6 12
,
3
12 2
8 6 2
x k x k
k
k
x x k





= + = +

e

= + = +



Vy phng trnh c hai nghim
Th d 7: (H B 2012) Gii phng trnh 2(cos 3sin )cos cos 3sin 1. x x x x x + = +
Gii:
Nhn xt 1: Sau khi nhn ph ra ta nhm cm
2
2cos 1 cos2 x x = v 2 3sin cos 3sin2 x x x = , khng
cn h s t do v chuyn cung 2x sang mt bn, cung 1x sang mt bn th bi ton tr thnh bi ton c
bn nhng m rng ca bi phng trnh bc nht i vi sin v cos nn ta c li gii sau
Cch 1:
( )
2 cos 3sin cos cos 3sin 1 cos2 3sin2 cos 3sin x x x x x x x x x + = + + = (*)
Chia hai v cho 2 v bin i thnh
2
2
3
cos 2 cos 2 2 ,
2 3 3 3 3
3
x k
x x x x k k
x k

= +

| | | | | |
= + = + + e
| | |
\ . \ . \ .

=


Ch :
- Ta c th bin i v sin nh sau
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 11
M
2
M
3
M
1
cos2 3sin2 cos 3sin
2
2 2
2
6 6
3
sin 2 sin ,
2 6 6
2 2
6 6 3
x x x x
x x k
x k
x x k
x x k x k





+ =


+ = +
= +


| | | |
+ = e
| |
| |
\ . \ .

+ = + =
|


\ .


- C th gii phng trnh (*) nh sau
( ) cos2 cos 3 sin2 sin 0
3 3
2sin sin 2 3sin cos 0
2 2 2 2
2 3
sin 0
3 2
,
2
tan 3 2
2 3
x x x x
x x x x
x
x k
k
x
x k


+ + =
+ =

= =

e

= = +


Nhn xt 2: Sau khi nhn ph ra chuyn v mt v v nhm thnh hai cp
( )
2
2cos cos 1 x x v
( ) 3sin 2cos 1 x x + ta thy chng c nhn t chung l ( ) 2cos 1 x + v ta c li gii sau
Cch 2:
( )
2
2(cos 3sin )cos cos 3sin 1 2cos cos 1 3sin 2cos 1 0 x x x x x x x x x + = + + + =
( )( ) ( ) ( )
( )
2cos 1 cos 1 3sin 2cos 1 0 2cos 1 3sin cos 1 0 x x x x x x x + + + = + + =
2
2 1
cos
3
2cos 1 0
2
2 ,
1
3sin cos 1 0
cos
2
3 2 2
3
x k
x
x
x k k
x x
x
x k

= +

+ =
= e

| | + =


=
|

= + \ .


S dng ng trn lng gic tng hp nghim ta thy
Vi nghim 2 x k = tng ng trn ng trn l im
M
1

Vi nghim
2
2
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


2

Vi nghim
2
2
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im


M
3

Nhn thy 3 im nghim khng trng vi hai im iu kin m
3 im nghim ny cch u nhau mt gc
2
3

nn ta c gp 3 im
nghim thnh
2
,
3
x k k

= e .
Vy phng trnh c nghim l
2 2
2 , ,
3 3
x k x k k

= + = e
Ch :
- Ta cng c th bin i v sin nh sau
1
3sin cos 1 0 sin sin
6 2 6
x x x
| |
+ = + = =
|
\ .

- Ta c bi ton tng qut nh sau khi xut hin cos2x (hoc
2
sin x hoc
2
cos x ), sin2 ,sin ,cos x x x v
h s t do ta c bi ton tng qut sau sin2 cos2 sin cos 0 a x b x c x d x e + + + + = ta bin i v mt
trong hai dng
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 12
( )
( )
( )
( )
2
2
2
2
2 sin cos 2cos 1 sin cos 0
2 sin cos 1 2sin sin cos 0
2 cos cos sin 2 cos 0
2 sin sin cos 2 sin 0
a x x b x c x d x e
a x x b x c x d x e
b x d x b e x a x c
b x c x b e a x d

+ + + + =

+ + + + =

+ + + + =

+ + + + + =


T s xut hin nhn t chung (vi cc h s , , , , a b c d e theo mt t l no ), vi dng bi ny
thi khi D nm 2010 (xem mc k nng a v phng trnh tch)
Tng t: Gii phng trnh
( )
6 6
8 sin cos 3 3sin4 3 3cos2 9sin2 11 x x x x x + + = +
Phng trnh
2
3
8 1 sin 2 6 3sin2 cos2 3 3cos2 9sin2 11 0
4
x x x x x
| |
+ + =
|
\ .

( )
( ) ( )( )
( )
( )
2
3cos2 2sin2 1 2sin 2 3sin2 1 0
3cos2 2sin2 1 sin2 1 2sin2 1 0
2sin2 1 3cos2 sin2 1 0
1
sin2
2sin2 1 0
2
3cos2 sin2 1 0
sin 2 sin
3 6
12
5
12
4
5
12
x x x x
x x x x
x x x
x
x
x x
x
x k
x k
x k
x k


+ =
=
+ =

| | | | + =

=
| |

\ . \ .

= +
= +

=
=
,k


Th d 8: (H B 2009) Gii phng trnh:
( )
3
sin cos sin2 3cos3 2 cos4 sin x x x x x x + + = +
Gii:
Phng trnh
( )
2
sin 1 2sin cos .sin2 3cos3 2cos4 x x x x x x + + =
1 3
sin3 3cos3 2cos4 sin3 cos3 cos4
2 2
x x x x x x + = + =
cos4 cos 3
6
x x
| |
=
|
\ .
4 3 2
6
x x k


| |
= +
|
\ .

2
6
,
2
42 7
x k
k
x k

= +

= +


Hoc: Phng trnh
( )
1 3 1
sin sin3 sin 3cos3 2 cos4 sin sin3
2 4 4
x x x x x x x
| |
+ + + = +
|
\ .

1 3 3 1
sin3 sin 3cos3 2cos4 sin sin3
2 2 2 2
x x x x x x + + = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 13
1 3
sin3 3cos3 2cos4 sin3 cos3 cos4
2 2
x x x x x x + = + =
Vy phng trnh c nghim l
2
, 2 ,
42 7 6
k
x x k k

= + = e
Th d 9: Gii phng trnh 8sin tan cot 4cot2
6
x x x x
| |
+ + + =
|
\ .

Gii:
iu kin:
sin 0
sin2 0
cos 0
x
x
x
=
=

(*)
Phng trnh
2
8sin 4cot2
6 sin2
x x
x
| |
+ + =
|
\ .

( )
2 2
4sin sin2 1 2cos2 2 3sin cos .sin2 3sin cos 0
6
x x x x x x x x
| |
+ + = + + =
|
\ .

( 3sin cos )(2sin2 3sin cos ) 0
3sin cos 0
2sin2 3sin cos 0
x x x x x
x x
x x x
+ + =

+ =

+ =


TH1: 3sin cos 0 cot 3 ,
6
x x x x k k

+ = = = + e

( )
3 1
TH2: 2sin2 3sin cos 0 sin cos sin2
2 2
5
2
6
sin sin 2 ,
2 6
18 3
x x x x x x
x k
x x k
k
x


+ = + =

= +

| |
+ = e
|
\ .

= +


Cc nghim trn u tha mn (*). Vy phng trnh c 3 nghim trn
Th d 10: Gii phng trnh
( )
tan 3cot 4 sin 3cos x x x x = +
Gii:
Phng trnh
2 2
sin 3cos 1 3
8 sin cos
sin cos 2 2
x x
x x
x x
| |

= +
|
|
\ .

1 2cos2 4sin2 .sin
3
x x x
| |
= +
|
\ .

2
cos cos2 cos cos 3
3 3 3
2
cos2 cos cos 3 cos 0
3 3 3
x x x
x x x


| | | |
= +
| |
\ . \ .
( ( | | | |
+ + + =
| | ( (
\ . \ .

3 3
2cos cos cos 0
2 6 2 6 2 2
3
4cos sin sin 0
2 6 3 2 6
x x x
x x
x


( | | | | | |
+ + =
| | | (
\ . \ . \ .
| | | | | |
+ + =
| | |
\ . \ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 14
sin 0
2 6
3
sin 0 ,
4 2 3
9 3
3
4cos 0
2 6
x
x k
x k
k
x
x

| |
+ =
|
\ .

= +

| |
+ = e
|
\ .

= +


| |
=
|
\ .

Vy nghim ca phng trnh l
4 2
; ,
3 9 3
k
x k x k

= + = + e
Vy phng trnh c ba nghim trn
Ch : Cch khc xem V d 3 trang 23

Dng 2: Phng trnh thun nht bc hai i vi sinx v cosx .

a. nh ngha: Phng trnh thun nht bc hai i vi sinx , cosx l phng trnh.

2 2
sin sin .cos cos a x b x x c x d + + = (1) trong a, b, c, d e
b. Cch gii :
Cch 1:
Chia tng v ca phng trnh (1) cho mt trong ba hng t
2
sin x hoc
2
cos x hoc sin .cos x x .
Chng hn nu chia cho
2
cos x ta lm theo cc bc sau:
Bc 1: Kim tra: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e xem n c phi l nghim ca phng trnh (1) hay


khng?
Bc 2: Vi cos 0 x = chia c hai v cho
2
cos x lc phng trnh (1) tr thnh

2 2 2
tan tan (1 tan ) ( )tan tan 0 a x b x c d x a d x b x c d + + = + + + =
y l phng trnh bc hai theo tan ta bit cch gii bng cch t tan t x = .
Cch 2:
Dng cng thc h bc
2 2
1 cos2 1 cos2 sin2
sin ;cos ;sin .cos
2 2 2
x x x
x x x x
+
= = = a phng trnh
cho v phng trnh sin2 ( )cos2 b x c a x d c a + =
y l phng trnh bc nht i vi sin v cos ta bit cch gii (dng 1)
Ch :
- Khi 0 d = th
2 2
sin sin .cos cos 0 a x b x x c x + + = gi l phng trnh ng cp bc 2
- i vi phng trnh ng cp bc n (n>3) vi dng tng qut
(sin ,cos ,sin cos ) 0
n n k h
A x x x x = trong ; , , k h n k h n + = e
Khi ta cng lm theo 2 bc:
Bc 1: Kim tra xemcos 0 x = c phi l nghim ca phng trnh hay khng?
Bc 2: Nu cos 0 x = . Chia c hai v ca phng trnh trn cho cos
n
x ta s c phng trnh bc n
theo tan. Gii phng trnh ny ta c nghim ca phng trnh ban u.

TH D MINH HA

Th d 1: (H B 2008) Gii phng trnh: x x x x x x cos sin 3 cos sin cos 3 sin
2 2 3 3
=
Gii:
Nhn xt 1: y l phng trnh ng cp bc 3 nn ta gii nh sau
Cch 1:
Thay cos 0 ,
2
x x k k

= = + e vo phng trnh ta c
3
sin 0 sin 0 x x = = nn , x k k = e
khng phi l nghim ca phng trnh
Khi cos 0 x = chia c hai v ca phng trnh cho
3
cos x ta c
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 15
( ) ( )
3 2 2 2
tan 3 tan 3.tan tan tan 1 3 tan 1 0 x x x x x x = + =
( )( )
2
tan 1
tan 1 tan 3 0
tan 3
x
x x
x
=
+ =

=

4
,
3
x k
k
x k

= +

= +


Nhn xt 2: Ta nhn thy c cc nhn t chung v cc h s tng ng t l nn ta c li gii sau
Cch 2:
Phng trnh
( ) ( )
3 2 3 2
sin sin cos 3cos 3sin cos 0 x x x x x x =
( ) ( )
( )( ) ( )( )
( )( )
( )
2 2 2 2
sin sin cos 3cos cos sin 0
sin sin cos sin cos 3cos cos sin cos sin 0
sin cos sin cos sin 3cos 0
sin cos 0
tan 1
4
sin cos 0 ;
tan 3
sin 3cos
3
x x x x x x
x x x x x x x x x x
x x x x x x
x x
x k
x
x x k
x
x k
x x


=
+ + =
+ + =

=
= +
=

+ = e

= +
+


Vy phng trnh c cc nghim l ; ,
4 2 3
x k x k k

= + = + e
Ch :
- Kt hp hai nghim
4
x k

= + thnh mt nghim
4 2
x k

= + v chng hp vi nhau mt gc
2


- Cng c th bin i
Phng trnh
( ) ( )
3 2 3 2
sin sin cos 3cos 3sin cos 0 x x x x x x =
( ) ( )
( )
2 2 2 2
sin sin cos 3cos cos sin 0
sin cos2 3cos cos2 0
cos2 sin 3cos 0
cos2 0
2 2
;
sin 3cos
3
x x x x x x
x x x x
x x x
x k
x
k
x x
x k


=
=
+ =

= +
=
e

+

= +


Th d 2: (HC 2000) Gii phng trnh 1 3tan 2sin2 x x + =
Gii:
Cch 1: iu kin: cos 0 x = (*)
Phng trnh
2
sin
1 3 4sin cos cos 3sin 4sin cos
cos
x
x x x x x x
x
+ = + =
Nhn xt: y l phng trnh ng cp bc ba nn ta chia hai v ca phng trnh cho
3
cos x
Ta c
( )
( )( )
2 2
2 2
3 2 2
1 tan
3 4tan 1 tan 3tan 1 tan 4tan
cos cos
3tan tan tan 1 0 tan 1 3tan 2tan 1 0
x
x x x x
x x
x x x x x x
+ = + + + =
+ + = + + =

tan 1 ,
4
x x k k

= = + e (tha mn (*)) v
2
3tan 2tan 1 0 x x + = v nghim
Ch :
- Ta c th chia t u hai v ca phng trnh cho
2
cos x
- Nhn vo phng trnh ta thy xut hin tanx v sin2x ta ngh ti mi quan h nh gia chng
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 16
2 2 2
2sin cos 2tan
sin2
sin cos 1 tan
x x x
x
x x x
= =
+ +
hoc
2
2
2
2sin cos
2tan
cos
sin2 2sin cos
1
1 tan
cos
x x
x
x
x x x
x
x
= = =
+
t ta t
tan t x =
Cch 2:
t
2
2
tan sin2
1
t
t x x
t
= =
+

Khi ta c
3 2 2
2
4
1 3 3 1 0 ( 1)(3 2 1) 0
1
t
t t t t t t t
t
+ = + + = + + =
+

1 tan 1 ,
4
t x x k k

= = = + e (tha mn (*))
Vy phng trnh c duy nht 1 h nghim ,
4
x k k

= + e
Cch 3: Phn tch h s 3 1 2 = +
Ta c phng trnh 1 tan 2tan 4sin cos x x x x + +
2
sin cos 2cos 1
2sin 0
cos cos
x x x
x
x x
+
=
( ) ( ) sin cos 1 2sin cos sin 0 x x x x x + = (



( )
sin cos 0
tan 1
1 2sin cos sin sin2 cos2 2
x x
x
x x x x x
+ = =


+ =


,
4
x k k

= + e (V phng trnh sin2 cos2 2 x x + = v nghim)


Cch 4: Phn tch h s 1 3 2 =
Ta c phng trnh ( ) ( ) 3 1 tan 2 1 sin x x + = +
( ) ( )( )
2
2
2
sin cos
3 2 sin cos sin cos 3 sin2 2cos 0
cos
sin cos 0 tan 1
sin2 cos2 2 3 sin2 2cos 0
x x
x x x x x x
x
x x x
x x x x
+
= + + =
+ = =


+ = =


,
4
x k k

= + e (V phng trnh sin2 cos2 2 x x + = v nghim)


Th d 3: (HQG HCM 1998) Gii phng trnh:
3
sin 2sin
4
x x
| |
=
|
\ .

Gii:
Cch 1:
Ta nhn thy sin
4
x
| |

|
\ .
c th biu din c qua sin cos x x . Lu tha bc ba biu thc
sin cos x x
ta s a phng trnh v dng thun nht bit cch gii
Phng trnh
3
3
2 2sin 4sin 2sin 4sin
4 4
x x x x
( | | | |
= =
| | (
\ . \ .

3
(sin cos ) 4sin x x x = (*)
Xt vi cos 0 2 ,
2
x x k k

= = + e. Khi phng trnh c dng


3
sin 4sin
2 2
k k


| | | |
+ = +
| |
\ . \ .
mu thun
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 17
Vy phng trnh khng nhn 2
2
x k

= + lm nghim
Vi cos 0 x = . Chia c hai v ca phng trnh (2) cho
3
cos x ta c:
3 2 3 2
(tan 1) 4(1 tan )tan 3tan 3tan tan 1 0 x x x x x x = + + + = .
t tan t x = phng trnh c c a v dng:
3 2 2
3 3 1 0 ( 1)(3 1) 0 1 ,
4
t t t t t t x k k

+ + = + + = = = + e
H nghim trn tho mn iu kin ca phng trnh .
Cch 2:
T phng trnh (*)
3 2
(*) (sin cos ) 4sin (sin cos )(sin cos ) 4sin x x x x x x x x = =
2 2
(sin cos )(1 2sin cos ) 4sin cos 3sin 2sin cos 2sin cos 0 x x x x x x x x x x x = + =
2 2
cos ( 2sin 1) sin (2cos 3) 0 cos (cos2 2) sin (cos2 2) 0 x x x x x x x x + = + =
(cos2 2)(cos sin ) 0 cos2 2 x x x x + = = (loi) hoc tan 1 ,
4
x x k k

= = + e
Vy phng trnh c duy nht 1 h nghim ,
4
x k k

= + e
Cch 3.1: t
4 4
t x x t

= = + khi ta c phng trnh
3
sin 2sin sin cos
4
t t t t
| |
= + = +
|
\ .
(**)
( )
( )
2 2
sin sin 1 cos sin cos cos
cos sin2 2 0 cos 0 ,
2
t t t t t t
t t t t k k


= =
+ = = = + e

Vi
3
,
2 4
t k x k k

= + = + e
Cch 3.1: T phng trnh (**) ta thy nu sin 0 cos 1 x x = = th phng trnh (**) v nghim nn
sin 0 x = . Chia c hai v ca (**) cho
3
sin x ta c phng trnh
( )
2 2
1 1 cot cot 1 cot cot 0 t t t t = + + + =
3
,
2 4
t k x k k

= + = + e
Ch :
Ngoi phng php gii phng trnh thun nht nu trn c nhng phng trnh c th gii bng
phng php khc tu thuc vo tng bi ton gii sao cho cch gii nhanh nht, khoa hc nht.
Th d 4: Gii phng trnh:
1 tan
1 sin2
1 tan
x
x
x

= +
+

Gii:
iu kin
cos 0
2
,
tan 1
4
x k
x
k
x
x k

= +

=
e

=


= +


Cch 1:
Bin i phng trnh v dng:
( ) ( )
2 3 cos sin
cos sin cos sin cos sin
cos sin
x x
x x x x x x
x x

= + = +
+

Chia c hai v ca phng trnh (3) cho
3
cos 0 x = ta c:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 18
( ) ( )
( )
3
2 2
3 2 2
1 tan 1 tan tan 1 tan
tan tan 2tan 0 tan tan 2 tan 0 (*)
x x x x
x x x x x x
+ + = +
+ + = + + =

(do
2
tan tan 2 0 x x + + = v nghim) nn:
Phng trnh (*) tan 0 , x x k k = = e
Cch 2:
Bin i phng trnh v dng
( )
2
2
2
cos
cos sin 2 4
cos sin 2sin cot
cos sin 4 4
sin 1 cot
4 4
x
x x
x x x x
x x
x x



| |
+
|
| | | | \ .
= + = + + =
| |
+ | | | | \ . \ .
+ + +
| |
\ . \ .

t cot
4
t x
| |
= +
|
\ .
ta c: ( )( )
3 2
2
2
2 0 1 2 0 1
1
t t t t t t t
t
= + = + + = =
+

Hay cot 1 ,
4 4 4
x x k x k k


| |
+ = + = + = e
|
\ .

Vy phng trnh c mt h nghim l , x k k = e
Cch 3:
Phng trnh ( )( )
2
cos sin sin cos sin cos x x x x x x = + +
( )
( ) ( )
( )
( )
3 3
2 3
2 3
cos sin sin cos 3sin cos sin cos
cos 1 cos sin sin 3sin cos sin cos 0
cos sin sin sin 3sin cos sin cos 0
sin sin2 cos2 3 0
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x
= + + +
+ =
+ =
+ + =

sin 0 , x x k k = = e (V phng trnh sin2 cos2 3 0 x x + + = v nghim)
Cch 4: t
2
2
tan sin2
1
t
t x x
t
= =
+
ta c phng trnh
3 2
2
1 2
1 2 0
1 1
t t
t t t
t t

= + + + =
+ +

( )
2
2 0 0 t t t t + + = = (v phng trnh
2
2 0 t t + + = v nghim)
Vi tan 0 , x x k k = = e
Th d 5: (i hc Y Dc Thnh ph H Ch Minh 1997)
Gii phng trnh:
3
sin .sin2 sin3 6cos x x x x + =
Gii:
PT ( )
3 3
sin 2sin cos 3sin 4sin 6cos x x x x x x + =
3 2 3
4sin 3sin 2sin cos 6cos 0 x x x x x + = (*)
Nu cos 0 x = l nghim (*) ca th:
3
3
sin 1
cos 0
sin 1
4sin 3sin 0
4sin 3sin 0
x
x
x
x x
x x
=
=

=

=

=

v l
Chia 2 v ca (*) cho
3
cos 0 x = ta c phng trnh tng ng:
( ) ( )( )
3 2 2
* tan 2tan 3tan 6 0 tan 2 tan 3 0 x x x x x + = =
tan 2 tan
,
tan 3 tan
3 3
x x k
k
x x k



= = = +

e

= = = +


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 19
Vy phng trnh c cc nghim l ; ,
3
x k x k k

= + = + e vi tan 2 =
Th d 6: Gii phng trnh
cos2
tan 2sin 2 0
1 cot 4
x
x x
x
| |
+ =
|
+
\ .

Gii:
iu kin:
1 cot 0
sin 0
cos 0
x
x
x
+ =


Phng trnh
cos2 .sin sin
sin2 cos2 0
sin cos cos
x x x
x x
x x x
+ =
+

sin 1
cos2 1 sin 2cos 0
sin cos cos
cos2 .cos sin .cos2
0
sin cos cos
x
x x x
x x x
x x x x
x x x
| | | |
+ =
| |
+
\ . \ .

+ =
+

2 2
2 2
sin cos
cos2 0
cos sin cos
cos2 (sin sin .cos cos ) 0
cos2 0 (1)
sin sin .cos cos 0 (2)
x x
x
x x x
x x x x x
x
x x x x
| |
=
|
+
\ .
+ =
=


+ =


2
(1) ,
4 2
1 5 1 5
(2) tan tan 1 0 tan arctan ,
2 2
x k k
x x x x l l

= + e

+ = = = + e


i chiu iu kin ta c nghim phng trnh l:
4
1 5
arctan
2
x k
x l

= +


= +



Dng 3: Phng trnh i xng i vi sinx v cosx.

a. nh ngha: Phng trnh i xng i vi sinx v cosx l phng trnh dng
(sin cos ) sin cos 0 a x x b x x c + + + = trong , , a b c e
b. Cch gii:
Cch 1:
Do
2
(sin cos ) 1 sin cos a x x x x + = + nn ta t
sin cos 2sin 2cos
4 4
t x x x x
| | | |
= + = + =
| |
\ . \ .
. iu kin | | 2 t s
Suy ra
2
1
sin cos
2
t
x x

= v phng trnh c vit li:
2
2 ( 2 ) 0 bt at b c + + =
l phng trnh bc hai bit cch gii
Cch 2:
t
4
t x

= th sin cos 2cos 2cos


4
x x x t
| |
+ = =
|
\ .

2
1 1 1 1
sin cos sin2 cos 2 cos2 cos
2 2 2 2 2
x x x x t t
| |
= = = =
|
\ .
nn phng trnh tr thnh
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 20
2
cos 2cos 0
2
b
b x x c + + = . y l phng trnh bc hai bit cch gii
Ch :
Hai cch gii trn c th p dng cho phng trnh (sin cos ) sin cos 0 a x x b x x c + + = bng cch t
sin cos t x x = v lc
2
1
sin cos
2
t
x x

=

TH D MINH HA

Th d 1: Gii phng trnh sin cos 2sin cos 1 0 x x x x + + =
Gii:
Cch 1:
t sin cos x x t + = iu kin | | 2 t s . Lc
2
1
sin cos
2
t
x x

=
Khi phng trnh c dng
2
2
1
1
2 1 0 2 0 (*)
2 2
t
t
t t t
t
= | |
+ = =
|
=
\ .

Vi 2 t = khng tho mn iu kin nn
(*) 1 sin cos 1 t x x = + =
2 1
2sin 1 sin , 2
4 4
2
2
x k
x x k
x k

= +
| | | |

+ = + = e
| |

\ . \ .
= +


Cch 2:
t
4
z x

= . Khi phng trnh c dng 2cos sin2 1 0


4
x x
| |
+ =
|
\ .

2cos sin2 1 0 2cos sin 2 1 0
4 2
z z z z
| | | |
+ = + =
| |
\ . \ .

2
2cos cos2 2 0 2cos (2cos 1) 1 0 z z z z + = + =
2
cos 2
2cos 2cos 1 0
2
cos
2
z
z z
z

+ + =

=

(**)
Ta thy cos 2 z = khng tho mn
Do (**)
3
2
2
4
cos
3 2
2
4
z k
z
z k

= +

= +


3
2
2
4 4
, 2
3
2 2
4 4
x k
x k
k
x k x k




= +

= = +


Vy phng trnh c hai h nghim l 2 , 2 ,
2
x k x k k

= + = + e
Th d 2: (H A 2007) Gii phng trnh:
( ) ( )
2 2
1 sin cos 1 cos sin 1 sin2 x x x x x + + + = +
Gii:
Nhn xt:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 21
Phng trnh c tnh cht i xng, iu gi cho ta bin i v phng trnh i xng vi sin v cos
bng cch t sin cos t x x = +
Phng trnh
2 2 2
cos sin cos sin cos sin (sin cos ) x x x x x x x x + + + = +
2
cos sin sin cos (sin cos ) (sin cos ) x x x x x x x x + + + = +
(cos sin )(1 sin cos sin cos ) 0 x x x x x x + + =
sin 0
4
sin cos sin cos 1 0
x
x x x x
| |
+ =
|

\ .

+ =


Vi phng trnh th nht ta c ;
4
x k k

= + e
Vi phng trnh th hai t sin cos t x x = + ta c
2
2 1 0 1 t t t + = =
1
sin
4 2
x
| |
+ =
|
\ .
2
;
2
2
x k
k
x k

= +



Vy phng trnh c cc nghim l , 2 , 2 ,
4 2
x k x k x k k

= + = + = e
Ch :
Phng trnh sin cos sin cos 1 0 x x x x + =
y l phng trnh i xng vi sin v cos ngoi cch gii trn ta c nhn xt do cc h s u l 1 hoc
1 nn ta c th nhm v phng trnh tch nh sau
sin cos sin cos 1 0 (sin 1) cos (1 sin ) 0
2
sin 1
(sin 1)(1 cos ) 0 ,
cos 1 2
2
x x x x x x x
x k
x
x x k
x x k


+ = + =
=
=

= e

= = +




Ch : Ta c th a mt s dng phng trnh sau v dng phng trnh i xng xt trn
Bi ton 1: Gii phng trnh
2 2
tan cot ( sin cos ), 0 a x b x c a x b x ab + = =
Cch gii:
Phng trnh c th vit
2 2 2 2
sin cos
( sin cos )
sin .cos
a x b x
c a x b x
x x

=
( sin cos )( sin cos ) ( sin cos ) a x b x a x b x c a x b x + =
| | | |
( sin cos ) ( sin cos ) sin .cos 0 a x b x a x b x c x x ( =


| |
| |
sin cos 0
sin cos sin .cos 0
a x b x
a x b x c x x
=

=



Quy c:
Khi c nhiu du
| | trong mt biu thc hay mt h hiu l cng ly dng trn hoc cng ly dng
di
Th d 3: Gii phng trnh tan 3cot 4(sin 3cos ) x x x x = +
Gii:
iu kin: sin .cos 0 sin2 0 ,
2
k
x x x x k

= = = e (*)
PT
2 2
1
(sin 3cos ) 4(sin 3cos )
sin .cos
x x x x
x x
= +
(sin 3cos )(sin 3cos ) 4(sin 3cos )sin .cos x x x x x x x x + = +
(sin 3cos ). (sin 3cos )sin2 0 x x x x x
(
+ =


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 22
sin 3cos 0
sin 3cos sin2 0
x x
x x x

+ =

=


TH 1: sin 3cos 0 x x + = tan 3 ,
3
x x k k

= = + e tha mn (*)
TH 2: sin 3cos sin2 0 x x x =
1 3
sin cos sin2 cos sin sin cos sin2
2 2 3 3
x x x x x x

= =
2 2 2
3 3
sin sin2 ,
4 2 3
2 2
3 9 3
x x l x l
x x l
l
x x l x




= + = +

| |
= e
|
\ .

= + + = +


tha mn (*)
Vy theo phng trnh c hai h nghim
Bi ton 2: Gii phng trnh:
| | | | (tan sin ) (cot cos ) ( ) 0 a x x b x x a b + + = vi , , , a b c d e (1)
Cch gii:
Ta c:
| | | | (tan sin 1) (cot cos 1) 0 a x x b x x + =
| | | |
| |
(sin sin .cos cos ) (sin sin .cos cos ) 0
cos sin
(sin sin .cos cos ) 0
cos sin
a b
x x x x x x x x
x x
a b
x x x x
x x
+ + + =
| |
+ + =
|
\ .

| | | |
0 tan
cos sin
sin sin cos cos 0 sin sin cos cos 0
a b b
x
x x a
x x x x x x x x

+ = =



+ = + =



n y chng ta bit cch gii
Tng t cho phng trnh | | | | (tan sin ) (cot cos ) 0 a x x b x x a b + + =
Th d 4: Gii phng trnh tan 3cot sin 3cos 1 3 0 x x x x + + =
Gii:
iu kin:
sin 0
sin2 0 ,
cos 0 2
x
k
x x k
x

=
= = e

(*)
Phng trnh tan sin 3(cot cos ) 1 3 0 x x x x + =
1 3
(sin sin cos cos ) (sin sin .cos cos ) 0
cos sin
x x x x x x x x
x x
+ + =
1 3
(sin sin .cos cos ) 0
cos sin
x x x x
x x
| |
+ =
|
|
\ .

1 3
0
cos sin
sin sin .cos cos 0
x x
x x x x


+ =


TH1:
1 3
0
cos sin x x
= tan 3 ,
3
x x k k

= = + e tha mn (*)
TH2: sin sin .cos cos 0 x x x x + = .
t sin cos 2cos
4
t x x x
| |
= + =
|
\ .
vi | | 2 t s suy ra
2
1
sin . cos
2
t
x x

= .
Phng trnh tr thnh
2
2
1
0 1 0 1 2
2
t
t t t t

= = = hoc 1 2 t = + (loi)
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 23
Vi 1 2 t = ta c
1 2
2cos 1 2 cos cos
4 4
2
x x


| | | |
= = =
| |
\ . \ .

2 2 , ,
4 4
x l x l l

= + = + e e tha mn (*)
Vy phng trnh c ba h nghim
Ch :
Ta c th p dng phng php i vi phng trnh hn hp cha cc biu thc i xng i vi sinx
v cosx vi bc ln hn 2.
Th d 5: Gii phng trnh:
4 4
cos sin sin2
2 2
x x
x =
Gii :
Ta c:
4 4 2 2 2 2
cos sin cos sin cos sin cos
2 2 2 2 2 2
x x x x x x
x
| || |
= + =
| |
\ .\ .

Phng trnh c dng cos sin2 cos 2sin .cos x x x x x = =
2
6
1
sin2 5
cos (1 2sin ) 0 2 , 2
6
cos 0
2
2
x k
x
x x x k k
x
x k

= +


=

= = + e

=

= +


Vy phng trnh c 3 h nghim
Th d 6: Gii phng trnh:
6 6
2 2
sin cos
8 tan cot
sin2
x x
x x
x
+
= +
Gii:
iu kin: sin2 0 x =
Phng trnh
2 2
2
2 2
3 sin cos
8 1 sin 2 2sin2
4 cos sin
x x
x x
x x
| |
| |
= +
| |
\ .
\ .

2
2 2 2
2
1
1 sin 2
2
8 6sin 2 4sin2 . (8 6sin 2 )sin2 4 2sin 2
sin 2
x
x x x x x
x

= =
3 2 2
3sin 2 sin 2 4sin2 2 0 (sin2 1)(3sin 2 2sin2 2) 0 x x x x x x + = + =
2
sin2 1 0
3sin 2 2sin2 2 0
x
x x
=


+ =


sin2 1
1 7
sin2
3
7 1
sin2 sin
3
x
x
x

= =

(loi)
4
,
x k
x k k
x k

= +

= + e

= +


Cc nghim u tho mn iu kin sin2 0 x =
Vy phng trnh c 3 h nghim
Ch mt s dng i xng bc chn vi sin v cos
Dng 1:
( )
4 4
sin cos sin2 0 a x x b x c + + + =
t
4 4 2
1
sin2 , 1 sin cos 1 sin 2
2
t x t x x x = s + =
Dng 2:
( )
4 4
sin cos cos2 0 a x x b x c + + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 24
t
( )
4 4 2 2
1 1
cos2 , 1 sin cos 1 sin 2 1 1 cos 2
2 2
t x t x x x x = s + = =
Dng 3:
( )
6 6
sin cos sin2 0 a x x b x c + + + =
t
6 6 2
3
sin2 , 1 sin cos 1 sin 2
4
t x t x x x = s + =
Dng 4:
( )
6 6
sin cos cos2 0 a x x b x c + + + =
t
( )
6 6 2 2
3 3
cos2 , 1 sin cos 1 sin 2 1 1 cos 2
4 4
t x t x x x x = s + = =
Dng 5: ( ) sin cos sin cos 0 a x x b x x c + + + =
t
2
1
sin cos , 2 sin cos
2
t
t x x t x x

= + s =
Dng 6: ( ) sin cos sin cos 0 a x x b x x c + + =
t
2
1
sin cos , 2 sin cos
2
t
t x x t x x

= s =
Dng 7:
4 4
sin cos .cos2 0 a x b x c x d + + + =
t
2
2
1
sin
2
cos2 , 1
1
cos
2
t
x
t x t
t
x

=

= s

+


Th d 7: (HSP HCM 2000) Gii phng trnh
4 4
4(sin cos ) 3sin4 2 x x x + + =
Gii:
2
1
4 1 sin 2 3sin4 2
2
x x
| |
+ =
|
\ .

2
3sin4 2sin 2 2 3sin4 cos4 1 x x x x = + =
2
4 2
cos 4 cos ,
3 3
12 2
x k
x k
x k


= +

| |
= e
|
\ .

= +


Th d 8: Gii phng trnh:
2 2
tan cot 2(tan cot ) 6 (*) x x x x + + + =
Gii:
Cch 1:
iu kin: sin cos 0 sin2 0 ,
2
k
x x x x k

= = = e
2
(*) (tan cot ) 2 2(tan cot ) 6 x x x x + + + =
2
(tan cot ) 2(tan cot ) 8 0 x x x x + + + =
tan cot 2
tan cot 4
x x
x x
+ =


+ =


TH1: tan cot 2 x x + =
2 2
1
tan 2 tan 2tan 1 0 (tan 1) 0
tan
x x x x
x
+ = + = =
tan 1 tan ,
4 4
x x k k

= = = + e
TH 2:
2 2
sin cos
tan cot 4 4 sin cos 4sin cos
cos sin
x x
x x x x x x
x x
+ = + = + =
1
2sin2 1 sin2 sin
2 6
x x
| |
= = =
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 25
2 2
6 12
,
7 7
2 2
6 12
x k x k
k
x k x k





= + = +

e

= + = +



Vy nghim ca phng trnh l:
7
; ; ,
4 12 12
x k x k x k k

= + = + = + e
Cch 2:
t
2 2 2 2 2 2
tan cot (tan cot ) tan cot 2tan cot tan cot 2 t x x t x x x x x x x x = + = + = + + = + +
2 2 2
2
2 tan cot 2 4 4 2
2
t
x x t t
t
>
> + = > >

s


Khi 2 tan cot 2 t x x = + =
2 2
1
tan 2 tan 2tan 1 0 (tan 1) 0
tan
x x x x
x
+ = + = =
tan 1 tan ,
4 4
x x k k

= = = + e
Khi 4 tan cot 4 t x x = + =
2 2
sin cos
4 sin cos 4sin cos
cos sin
x x
x x x x
x x
+ = + =
1
2sin2 1 sin2 sin
2 6
x x
| |
= = =
|
\ .

2 2
6 12
,
7 7
2 2
6 12
x k x k
k
x k x k





= + = +

e

= + = +



Vy nghim ca phng trnh l:
7
; ; ,
4 12 12
x k x k x k k

= + = + = + e
Th d 8: Gii phng trnh: sin3 2cos2 3sin 2cos x x x x = +
Gii:
PT
( )
2 2
2sin 1 cos 2cos cos 1 0 x x x x + + =
( ) ( ) 1 cos 2 sin cos 2sin cos 1 0 x x x x x + + = (


TH 1: cos 1 x = 2 k x + =
TH 2:
| | 2 sin cos ) 2sin cos 1 0 x x x x + = (2)
t sin cos t x x = + , 2 s t
T (2) ta c: ( ) 2 0 0 t t t = = ,
4
x k k

= + e
Vy phng trnh c 2 h nghim 2 k x + = ; ,
4
x k k

= + e
Th d 9: Gii phng trnh ) cos )(sin cos 2 ( 2 5 2 cos x x x x = +
Gii:
Phng trnh
2 2
2cos 1 5 4sin 2sin cos 4cos 2cos 0 x x x x x x + = + =
( ) 2 sin cos sin cos 2 0 x x x x =
t sin cos t x x = ( 2 2 t s s )
2
1
sin cos
2
t
x x

=
Phng trnh tr thnh
2
4 5 0 1 t t t + = = hoc 5 t = (loi)
Vi 1 sin cos 1 t x x = = 2sin
4
x
| |

|
\ .
=1 sin
4
x
| |

|
\ .
=
2
2

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 26

2
4 4
3
2
4 4
x k
x k



= +

= +

2
, 2
2
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c hai nghim trn

Dng 4: Dng cc php bin i, cc cng thc lng gic a phng trnh ban u v phng
trnh bc hai, bc ba i vi mt hm s lng gic
Mt s dng thng gp
Dng 1: Phng trnh bc hai theo sinx:
2
sin sin 0 ( 0; , , ) a x b x c a a b c + + = = e (1)
Cch gii:
t sin t x = , iu kin 1 t s
a phng trnh (1) v phng trnh bc hai theo t, gii tm t ch kt hp vi iu kin ri gii tm x
Dng 2: Phng trnh bc hai theo cosx:
2
cos cos 0 ( 0; , , ) a x b x c a a b c + + = = e (2)
Cch gii:
t cos t x = iu kin 1 t s ta cng a phng trnh (2) v phng trnh bc hai theo t, gii tm tri
tm x
Dng 3: Phng trnh bc hai theo tanx:
2
tan tan 0 ( 0; , , ) a x b x c a a b c + + = = e (3)
Cch gii:
iu kin: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
t ( ) tan t x t = e ta a phng trnh (3) v phng trnh bc hai theo t, ch khi tm c nghim
x cn thay vo iu kin xem tho mn hay khng
Dng 4: Phng trnh bc hai theo cotx:
2
cot cot 0 ( 0; , , ) a x b x c a a b c + + = = e (4)
Cch gii:
iu kin sin 0 , x x k k = = e
t cot ( ) t x t = e . Ta cng a phng trnh (4) v phng trnh bc hai theo n t.
Dng 5: Phng trnh dng thun ngch
Loi 1: ( )
( )
( )
( )
2
2
2
0
k k
A f x B f x C
f x f x
( (
+ + + + =
( (
(


Vi
( ) sin ,cos
1
f x x x
k
=

>


t ( )
( )
( )
( )
2
2 2
2
k k
t f x f x t k
f x f x
= + + = , vi iu kin 2 t k > (ty tng trng hp c th
tm iu kin ca tham s t)
Ta c phng trnh
2
2 0 At Bt C Ak + + =
Loi 2:
( ) ( )
2 2 2 2
tan cot tan cot 0 A a x b x B a x b x C + + + + =
t
2 2 2 2 2
tan cot tan cot 2 t a x b x a x b x t ab = + + =
Thay vo phng trnh ban u ta c mt phng trnh bc 2 theo t

TH D MINH HA

Th d 1: Gii phng trnh
2 2
2sin tan 2 x x + =
Gii:
Cch 1:
iu kin: cos 0 x =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 27
Phng trnh
2
2 2 2 4 2
2
2tan
tan 2 2tan tan tan 2 2tan
1 tan
x
x x x x x
x
+ = + + = +
+

2
4 2
2
tan 1
tan tan 2 0 tan 1 tan ,
4 4
tan 2 ( )
x
x x x x k k
x loai


=
| |
+ = = = = + e
|
= \ .


Cch 2:
2
2 2 2 2 2
2
sin
2sin 2 2sin cos sin 2cos
cos
x
x x x x x
x
+ = + =
2 2 2 2 2 4 2 2
2(1 cos )cos 1 cos 2cos 2cos 2cos 1 cos 2cos x x x x x x x x + = + =
2
4 2 2
2
cos 1 ( )
2cos cos 1 0 2cos 1 0
1
cos
2
cos2 0 2 ,
2 4 2
x loai
x x x
x
k
x x k x k

+ = =

= = + = + e

Vy phng trnh c nghim l ,
4 2
k
x k

= + e
Th d 2: Gii phng trnh
8 8
1
sin cos
8
x x + =
Gii:
4 2 4 2 4 4 2 4 4
1 1
(sin ) (cos ) (sin cos ) 2sin cos
8 8
x x x x x x + = + =
2 4
2 4 2 4
1 1 1 1 1
1 sin 2 2(sin cos ) 1 sin 2 sin 2 2 sin2
2 8 4 2 8
x x x x x x
| | | |
= + =
| |
\ . \ .

2 4 4 2 4 4
1 1 1
1 sin 2 sin 2 sin 2 8 8sin 2 2sin 2 sin 2 1
4 8 8
x x x x x x + = + =
4 2 2 2
sin 2 8sin 2 7 0 sin 2 1 sin 2 7 1 x x x x + = = v = > (loi)
cos2 0 2 ,
2 4 2
k
x x k x k

= = + = + e
Ch : C th dng cng thc h bc v t cos2 t x = hoc s dng BT cosi nh sau
Ta nhn xt, nu dng BT Cauchy s c
4 4 4
8 2
4 4 4
8 2
1 1 1 1
cos cos
2 2 2 2
1 1 1 1
sin sin
2 2 2 2
x x
x x

| | | | | |
+ + + >

| | |
\ . \ . \ .

| | | | | |
+ + + >
| | |

\ . \ . \ .

Cng tng v 2 phng trnh
( )
4
8 8 2 2
1 1
sin cos 6 sin cos
2 2
x x x x
| |
+ + > +
|
\ .
8 8
1
sin cos
8
x x + >
Do phng trnh
4
8
2 2
4
8
1
cos
2 1
sin cos cos2 0
2
1
sin
2
x
x x x
x

| |
=

|
\ .
= = =

| |
=
|

\ .

2 ,
2 4 2
k
x k x k

= + = + e
Vy phng trnh c mt h nghim l ,
4 2
k
x k

= + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 28
Th d 3: (H B 2004) Gii phng trnh: ( )
2
5sin 2 3 1 sin tan x x x =
Gii:
iu kin: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
Phng trnh
2 2 2 3
5sin (1 sin ) 2(1 sin ) 3sin 3sin x x x x x =
3 2
2sin sin 5sin 2 0 x x x + + =
t sin t x = vi
| | 1;1 t e
3 2 2
2 5 2 0 ( 1)(2 3 2) 0 t t t t t t + + = + = 1 t = hoc
1
2
t = hoc 2 t = (loi)
Vi sin 1 x = 2
2
x k

= + (loi)
Vi
1
sin
2
x =
2
6
,
5
2
6
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c cc nghim l
5
2 ; 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
Th d 4: Gii phng trnh:
2
3 4 2sin2
2 3 2(cot 1)
sin2 cos
x
x
x x
+
+ = + .
Gii:
iu kin: sin2 0 x = (*)
Phng trnh cho tng ng vi:
( )
2 2
2 2
2
4 2(sin cos )
3 1 tan 2 3 2cot 3tan 3 2cot
sin2 sin cos
3tan 2tan 3 0
x x
x x x x
x x x
x x
+
+ + = + =
+ =

tan 3
3
,
1
tan
3
6
x x k
k
x
x k

= = +

=

= +

(Tha mn (*))
Vy phng trnh c cc nghim l ; ,
3 6
x k x k k

= + = + e
Ch : Cng c th quy ng hai v v gii
Th d 5: Gii phng trnh
1 1
sin2 sin 2cot2
2sin sin2
x x x
x x
+ =
Gii:
iu kin: sin 0, cos 0 x x = =
Phng trnh
2
sin 2 sin2 .sin cos 1 2cos2 x x x x x + =
2 2 2 2
4cos sin 2cos .sin cos 1 4cos 0 x x x x x x + + =
2 2 2 2
4cos (1 cos ) 2cos (1 cos ) cos 1 4cos 0 x x x x x x + + =
4 3
4cos 2cos cos 1 0 x x x + + =
3 2
(cos 1)(4cos 2cos 2cos 1) 0 x x x x + + =
2
(cos 1)(2cos 1)(2cos 1) 0 x x x + + =
2 cos 1
,
1
2 cos
3 2
x k x
k
x k x


= + =

e

= + =

(tha mn)
Vy phng trnh c cc nghim l 2 ; 2 ,
3
x k x k k

= + = + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 29

Dng 5: Tm nghim phng trnh thuc min nghim cho trc

Khi gii phng trnh lng gic m gi thit yu cu tm nghim trn mt min c th no ta tin
hnh theo cc bc sau
Bc 1: Gii phng trnh lng gic bnh thng
Bc 2: Vi nghim tm c, ta gii bt phng trnh tm gi tr k nguyn
Bc 3: Khi tm c k thay vo x bc 1 v kt lun

TH D MINH HA

Th d 1: (H A 2002) Tm nghim (0;2 ) x e ca phng trnh:
cos3 sin3
5 sin cos2 3
1 2sin2
x x
x x
x
+ | |
+ = +
|
+
\ .

Gii:
iu kin:
1
sin2
2
x =
Ta c:
3 3
cos3 sin3 4cos 3cos 3sin 4sin x x x x x x + = + =
4(cos sin )(1 sin cos ) 3(cos sin ) (cos sin )(1 4sin cos ) x x x x x x x x x x + = +
v 1 2sin2 1 4sin cos x x x + = +
Khi phng trnh thnh:
5sin 5cos 5sin cos2 3 x x x x + = +
2
2cos 5cos 2 0 x x + =
1
cos 2 ;
2 3
x x k k

= = + e
Xt 0 2 2
3
k

< + <
1 5
0
6 6
k k

< < = v k e ta c
3
x

=
Xt 0 2 2
3
k

< + <
1 7
1
6 6
k k < < = v k e ta c
5
3
x

=
Vy cc nghim tha mn iu kin l
5
;
3 3
x x

= =
Th d 2: (H D 2002) Tm
| | 0;14 x e nghim ng phng trnh: cos3 4cos2 3cos 4 0 x x x + =
Gii:
Phng trnh
( )
3 2
4cos 3cos 4 2cos 1 3cos 4 0 x x x x + =
3 2 2
cos 2cos 0 cos (cos 2) 0 x x x x = =
cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
V | | 0;14 x e nn 0 14
2
k

s + s m k e nn 0 1 2 3 k k k k = v = v = v =
Vy cc nghim cn tm l
3 5 7
; ; ;
2 2 2 2
x x x x

= = = =
Th d 3: Tm nghim ;
2 2
x
(
e
(

ca phng trnh
2 2
2cos 2 3cos4 4cos 1
4
x x x
| |
+ =
|
\ .

Gii:
Phng trnh
2 2
2cos 2 3cos4 4cos 1 sin4 3cos4 2cos2
4
x x x x x x
| |
+ = + =
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 30
12
cos 4 cos2 ,
6
36 3
x k
x x k
k
x

= +

| |
= e
|
\ .

= +


Do ;
2 2
x
(
e
(

nn
11
; ;
12 36 36
x x x

= = = l cc nghim cn tm ca phng trnh.
Th d 4:
a. Gii phng trnh:
( )
( )
( )
3
2
2tan
2cos sin2 sin cos cos2 sin 2 2 sin2 1 2cos sin tan2
1 tan
x
x x x x x x x x x x
x
+ + + + =


b. Tnh tng cc nghim ca phng trnh (1) trn on | | 1;2011.
Gii:
a. iu kin:
2 4

k x + =
( )
( )
( )
3
2cos sin2 sin cos cos2 sin 2 2 sin2 1 2cos sin 0 x x x x x x x x x + + + + =
( ) ( )
3
2 cos2 sin2 1 sin cos2 sin2 1 2cos sin2 cos 2cos 0 x x x x x x x x x + + =
( )
( ) ( )
2
cos2 sin2 1 2 sin cos 2cos sin2 2 0 x x x x x x + + =
( )
( )
( ) cos2 sin2 1 2 sin cos cos2 1 sin2 2 0 x x x x x x + + + =
( )
( )
cos2 sin2 1 cos sin 2 0 x x x x + + =
cos2 sin2 1 0
cos sin 2 0
x x
x x
=

+ + =


2
cos 2
2 2
4 2
4 4
,
4
2
cos 1
5
4
4
2
4
x k
x
x k
x k k
x k
x
x k




=
| |

+ =
+ = + |

\ .

= + e

| |
= +
=

|

\ .
= +


Kt hp vi iu kin ta c: , x k k = e
b. V | | 1;2011 x e 1 640 1 2011 s s s s k k
Tng cc nghim ca (1) trn [1; 2011] l 205120
2
641 . 640
) 640 ... 2 1 ( = = + + +
Th d 5: Tm tng tt c cc nghim x e [1;100] ca phng trnh:
4 4 4 4 4
sin sin sin
3 3
sin sin 4
4 2 4 2
x x x x x
| | | |
+ + =
| |
\
| |
+ + + +
|
\ . . \ .

Gii:
Ta c:
4 4 4 4
4
sin cos s
4
sin co VT x x x x
| | | |
= + + + + +
| |
\ . \ .

( )
2 2 2 2 2
sin cos 2sin cos 1 2sin
4
os
4
c x x x x x x
| | | |
= + + + +
| |
\ . \ .

2 2 2 2
1 1 1 1 3
1 sin 2 1 sin 2 2 sin 2 cos 2
2 2 2 2 2 2
x x x x
| |
= + + = =
|
\ .

Nn phng trnh cho vit thnh:
4 4
sin 4 s
3 3
,
2 2
in 4 1 cos4 0
8 4
x x x x k k

= = + = = e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 31
x e [1; 100] ta phi c: 1 s
8

+k.
4

s 100 8 s (2k+1) t s 800 m k e nn k =1, 2, 3


.,126
Nn tng cc nghim cn tm l: S =

= =
+ = +
126
1
126
1
) 1 2 (
8
) 2 1 (
8
k k
k k


Ta c

=
+
126
1
) 1 2 (
k
k l tng ca 126 s hng ca cp s cng c
1 126
3 v 253 u u = =
Vy S =

2016
2
126 ). 253 3 (
.
8
=
+

Th d 6: Tm nghim ca phng trnh: cos sin cos2 . 1 sin2 0 x x x x + = tha iu kin:
2007 2008. x < <
Gii:
t phng trnh cos sin cos2 . 1 sin2 0 x x x x + = (*)
Ta c: x 2 sin 1+ = x x sin cos + v
( )( )
cos2 cos sin cos sin x x x x x = +
(*)
( ) ( )
cos sin 1 cos sin cos sin 0 x x x x x x
(
+ + =


( )
( ) ( )
cos sin 0 1
1 cos sin cos sin 0 2
x x
x x x x
=

+ + =


+Gii (1) cos2x =0
+Gii (2) (1+ x 2 sin ).(1 +sin2x) =1sin2x =0 (v sin2x >0 khng xy ra )
Tm li : (*) cos2x =0 hoc sin2x =0sin4x =0 x =k ,
4
k

e
Vi iu kin: 2007 < x <2008 , chn cc s nguyn k =2556.
Vy nghim tha mn l: x =639 .
Th d 7: Tm nghim 0;
2
x
| |
e
|
\ .
ca phng trnh:
(1 cos ) (sin 1)(1 cos ) (1 cos ) (sin 1)(1 cos ) sin 2 x x x x x x x + + + + = + .
Gii:
( ) ( )
3 3
sin 1 1 cos 1 cos sin 2 x x x x
(
+ + = +
(


( )( )
2
sin 1 1 cos 1 cos 2 1 cos sin 2 x x x x x + + + = +
( )
( ) sin 1 1 cos 1 cos 2 sin sin 2 x x x x x + + + = + , do 0;
2
x
| |
e
|
\ .

( )
( )
2
(sin 1) 1 cos 1 cos 1 2(sin 1) 1 sin 1 x x x x x + + = + =
2 2
1 1 cos2 1
2(1 sin ) 1 cos
2 2 2
x
x x
+
= = =
cos2 0 ,
4 2
k
x x k

= = + e
V
1 1
0; 0
2 4 2 2 2 2
k
x x k
| |
e < = + < < <
|
\ .
v 0 k k e =
4
x

=
Vy nghim ca phng trnh l
4
x

=
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 32
Th d 8: (i hc Kinh t Quc Dn H Ni 1997) Tm cc nghim
2 6
,
5 7
x
| |
e
|
\ .
ca phng trnh
sau: cos7 3sin7 2 x x =
Gii:
Phng trnh
1 3 2
cos7 sin7
2 2 2
x x

=
3
cos cos7 sin sin7 cos
3 3 4
x x

=
3
cos 7 cos
3 4
x
| |
+ =
|
\ .

3
7 2
3 4
3
7 2
3 4
x k
x k



+ = +

+ = +

13 2
84 7
( )
5 2
84 7
k
x
k
k
x

= +

= +


Xt
13 2 2 6
;
84 7 5 7
k
x
| |
= + e
|
\ .
2 13 2 6
5 84 7 7
k
s + s
168 65 120 360 k < + < 233 120 425 k < < 2; 3 k k = =
Vi
13 4 35
2
84 7 84
k x

= = + =
Vi
13 6 59
3
84 7 84
k x

= = + =
Xt
5 2 2 6
;
84 7 5 7
k
x
| |
= + e
|
\ .
2 5 2 6
< <
5 84 7 7
k
+
168 25 120 335 k < + < 2 k =
Khi
5 4 53
84 7 84
x

= + =
Kt lun:
35 53 59
; ;
84 84 84
x

e
`
)

Th d 9: Tm mi nghim ca phng trnh:
( )
sin .tan2 3 sin 3tan2 3 3 x x x x + = tho mn bt
phng trnh
1
2
2 log 0 x + s
Gii:
iu kin: cos2 0
4
x x k

= = + , k e
Ta c:
( )
sin .tan2 3 sin 3tan2 3 3 x x x x + =
( ) ( )
sin tan2 3 3 3 3tan2 3 tan2 3 x x x x + = + = +
( )
( ) tan2 3 sin 3 0 x x + = tan2 3 x = do sin 3 0 x <
6 2
k
x

= + k e
Mt khc
1 2 2
2
2 log 0 2 log 0 log 2 4 x x x + s s > >
Ta tm k e sao cho 4
6 2
k
+ >
3
k
k
e


>



Kt lun:
6 2
k
x

= + vi
3
k
k
e

>


.
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 33
Th d 10: (HDB 1 A 2005) Gii phng trnh:
( )
2 2
3
4sin 3cos2 1 2cos , 0;
2 4
x
x x x


| |
= + e
|
\ .

Gii:
( )
3
2 1 cos 3cos2 1 1 cos 2 2 2cos 3cos2 2 sin2
2
x x x x x x
| |
= + + =
|
\ .

3 1
3cos2 sin2 2cos cos2 sin2 cos
2 2
x x x x x x = =
( )
5 2
18 3
cos 2 cos , ,
7 6
2
6
k
x
x x k l
x l

= +

| |
+ = e
|
\ .

= +


V ( )
1 2 3
5 17 5
0; ; ;
18 18 6
x x x x

e = = =
Th d 11: Tm tng cc nghim ca phng trnh:
2 3
2
2
cos cos 1
cos2 tan
cos
x x
x x
x

= tho mn 1s x s 70
Gii:
iu kin:
2
x k

= +
PT
2 2 2
2cos 1 tan 1 cos 1 tan x x x x =
2
2 cos 1
2
2cos cos 1 0 ,
1
3 3 2 cos
3 2
x k x
x x x k k
x k x


= + =

+ = = + e

= + =


V 1 70 x s s
2
1 70
3 3
k

s + s
{ }
3 210
, 0,1,2,...,31,32
2 2
k k k



s s e e
Phng trnh (1) c 33 nghim trn [1;70] lp thnh cp s cng :
0 1 32
2
; ;...; 32
3 3 3 3 3
x x x

= = + = + c cng sai l
2
3


0 1 2 32
33 2
32 363
2 3 3 3
S x x x x


( | |
= + + +.+ = + + =
| (
\ .

Tng t: (HSPHN A 2000) Tm cc nghim ca phng trnh
2 2
7
sin cos4 sin 2 4sin
4 2 2
x
x x x
| |
=
|
\ .
(1) tha mn iu kin 1 3 x <
HD:
PT (1)
1 1 3
sin .cos4 cos4 2sin
2 2 2
x x x x + = ( )
1
cos4 2 sin 0
2
x x
| |
+ + =
|
\ .

cos4 2
1
sin sin
2 6
x
x

=

| |

= =
|

\ .
2
6
,
7
2
6
x k
k
x m

= +

= +


Mt khc: 1 3 2 4 x x < < <
* Vi 2 2 4 0
6
k k

< + < = . Do :
6
x

=
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 34
* Vi
7
2 2 4 0
6
m m

< + < = nn
7
6
x

=
Vy phng trnh (1) c 2 nghim
6
x

= v
7
6
x

= tho mn (2)


2: CC K THUT GII PHNG TRNH LNG GIC HN HP

K NNG 1: DA VO MI QUAN H GIA CC CUNG

i khi vic gii phng trnh lng gic khi xem xt mi quan h gia cc cung t kt hp
vi cc cng thc lng gic, cc php bin i lng gic a v cc phng trnh c bn l
mt vn rt then cht trong vic gii phng trnh lng chng ta xt cc bi ton sau
thy c vic xem xt mi quan h gia cc cung quan trng nh th no

Th d 1: (H A 2008) Gii phng trnh:
1 1 7
4.sin
3 sin 4
sin
2
x
x
x

| |
+ =
|
| | \ .

|
\ .

Nhn xt:
T s xut hin hai cung
3
2
x

v
7
4
x

m chng ta lin tng n vic a hai cung hai v cng


mt cung x. lm c iu ny ta c th s dng cng thc bin i tng thnh tch hoc cng thc v
cc gc c bit
Gii:
S dng cng thc bin i tng thnh tch
Ta c
3 3 3
sin sin .cos cos .sin cos
2 2 2
x x x x
| |
= =
|
\ .

( ) ( ) ( )
7 7 7 2
sin sin cos cos .sin sin cos
4 4 4 2
x x x x x
| |
= = +
|
\ .

S dng cng thc v cc gc c bit
Ta c
3 3
sin sin 2 sin cos
2 2 2
x x x x

| | | | | |
= + = + =
| | |
\ . \ . \ .

Hoc
3
sin sin 2 sin cos
2 2 2
x x x x

( | | | | | |
= + = + =
| | | (
\ . \ . \ .

( )
7 7 2
sin sin 2 sin sin cos
4 4 4 2
x x x x x

| | | | | |
= + = + = +
| | |
\ . \ . \ .

Hoc
( )
7 2
sin sin 2 sin sin cos
4 4 4 2
x x x x x

( | | | | | |
= + = + = +
| | | (
\ . \ . \ .

Ch :
( )
( )
sin 2 sin
,
cos 2 cos
x k x
k
x k x

+ =

+ =

v
( )
( )
sin 2 sin
,
cos 2 cos
x k x
k
x k x


+ + =

+ + =


iu kin:
sin 0
sin2 0 ,
cos 0 2
x
x x k k
x

=
= = e


Phng trnh
1 1
4sin
sin cos 4
x
x x
| |
+ = +
|
\ .

( ) sin cos 2 2sin .cos sin cos x x x x x x + = +
( )
( )
sin cos 2 2sin .cos 1 0 x x x x + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 35
tan 1
sin cos 0
2
2 2sin .cos 1 0 sin2
2
x
x x
x x x
=
+ =


+ = =

4 4
2 2 ,
4 8
5 5
2 2
4 8
x k x k
x k x k k
x k x k







= + = +



= + = + e



= + = +



Kt hp vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l
4
x k

= + ;
8
x k

= + ;
5
8
x k

= + vi k e
Th d 2: (H D 2006) Gii phng trnh: cos3 cos2 cos 1 0 x x x + =
Gii:
Cch 1:
T vic xut hin cc cung 3x v 2x chng ta ngh ngay n vic a cng v mt cung x bng cng thc
nhn ba v nhn i ca hm cos
Phng trnh
3 2
4cos 3cos 2cos 1 cos 1 0 x x x x + =
3 2
2cos cos 2cos 1 0 x x x + = ( )( )
2
2cos 1 cos 1 0 x x + =
( )
2
1
cos
2cos 1 sin 0 2
sin 0
x
x x
x

+ =

2
2
; 3
x k
k
x k

= +


Vy phng trnh c nghim l
2
2 , ,
3
x k x k k

= + = e
Cch 2:
Nhn xt: Ta c
3
2
x x
x

= v cung 2x cng biu din qua cung x chnh v th ta ngh n nhm cc


hng t bng cch dng cng thc bin tch thnh tng v cng thc nhn i a v phng s trnh tch
( ) ( )
2
cos3 cos 1 cos2 0 2sin2 .sin 2sin 0 x x x x x x = =
( )
2
2sin 2cos 1 0 x x + = Gii nh cch 1
Th d 3: (H D 2008) Gii phng trnh: ( ) 2sin 1 cos2 sin2 1 2cos x x x x + + = +
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin ca cung 2x v cung x m ta ngh ti vic chuyn cung 2x v cung x bng cc cng thc
nhn i ca hm sin v cos t xut hin nhn t chung hai v
Phng trnh
2
4sin .cos 2sin .cos 1 2cos x x x x x + = +
2sin .cos (1 2cos ) 1 2cos x x x x + = + (1 2cos )(sin2 1) 0 x x + =
1
cos
2
sin2 1
x
x

=

2
2
3
,
4
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c nghim l
2
2 , ,
3 4
x k x k k

= + = + e
Th d 4: (HDB B 2003) Gii phng trnh:
6 2
3cos4 8cos 2cos 3 0 x x x + + =
Gii:
Nhn xt 1:
T s xut hin cung 4x = 2.2x v 2x =2.x m ta c th a v cung x bng cng thc nhn i nh sau
( )
2
2 2 4 2
cos4 2cos 2 1 2 2cos 1 1 8cos 8cos 1 x x x x x = = = +
Cch 1:
Phng trnh
6 4 2
4cos 12cos 11cos 3 0 x x x + = (phng trnh bc 6 chn)
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 36
t
2
cos , 0 1 t x t = s s
Khi ta c
3 2
1
4 12 11 3 0
1
2
t
t t t
t
=

+ =


Vi
2
1 cos sin 0 , t x x x k k = = = = e
Vi
2
1 1 cos2 1
cos cos2 0 ,
2 2 2 4 2
x
t x x x k k
+
= = = = = + e
Nhn xt 2:
T s xut hin cc ly tha bc chn ca cos m ta c th chuyn v cung 2x bng cng thc h bc v
t cung 4x ta chuyn v cung 2x bng cng thc nhn i
Cch 2:
Phng trnh
( ) ( )
3
2 2
1 cos2 1 cos2
3 2cos 2 1 8 2 3 0 cos2 cos 2 3cos2 2 0
2 2
cos2 0
cos2 1 , 4 2
cos2 2
+ + | | | |
+ + = + =
| |
\ . \ .
=

= +


= e


=
=


x x
x x x x
x
x k
x k
x k
x


Nhn xt 3:
T s xut hin cc h s t l vi nhau m ta lin tng n vic nhm cc hng t v a v phng
trnh tch
Cch 3:
0 ) 1 cos 2 )( 1 cos 2 ( cos 2 2 cos 6 0 ) 1 cos 4 ( cos 2 ) 4 cos 1 ( 3
2 2 2 2 4 2
= + = + x x x x x x x
2 2 2 2 2
6cos 2 2cos (2cos 1)cos2 0 cos2 3cos2 cos (2cos 1) 0 x x x x x x x x ( + = + =


2 4 2
cos2 0
4 2
3(2cos 1) 2cos cos 0
k
x x
x x x

= = +


Phng trnh
4 2 2
2cos 5cos 3 0 cos 1 sin 0 x x x x x k + = = = = (v
2
3
cos
2
x = loi)
Vy phng trnh c hai nghim l , ,
4 2
x k k k

= + e
Th d 5: (HM 1997) Gii phng trnh
sin5
1
5sin
x
x
=
Gii:
iu kin: sin 0 x =
Phng trnh sin5 5sin sin5 5sin x x x x = =
Nhn xt:
T vic xut hin hai cung 5x v x lm th no a cung 5x v x c hai hng
Hng 1: Thm bt v p dng cng thc bin i tch thnh tng v ngc lai
sin5 sin 4sin 2cos3 sin2 4sin
4cos3 sin cos 4sin cos3 cos 1
x x x x x x
x x x x x x
= =
= =

2
cos4 cos2 2 2cos 2 cos2 3 0 cos2 1 x x x x x + = + = = hoc
3
cos
2
x = (loi)
2
1 cos2 0 2sin 0 sin 0 x x x = = = (loi)
Vy phng trnh v nghim
Hng 2: Phn tch cung 5 2 3 x x x = + , p dng cng thc bin i tng thnh tch kt hp vi cng
thc nhn hai, nhn ba
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 37
( )
( )( ) ( ) ( )
2
3 2 2 3 2 2
sin 3 2 5sin sin3 cos2 sin2 cos3 5sin
3sin 4sin cos sin 2sin cos 4cos 3cos 5sin sin cos
x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x
+ = + =
+ = +

5 3 3 2 2
12sin 20cos sin 0 3sin 5cos 0 x x x x x + = + = v nghim
Vy phng trnh v nghim
Th d 6: Gii phng trnh
3
3sin3 3cos9 1 4sin 3 x x x = +
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin cc cung 3x v 9x =3.3x ta lin tng ti cng thc nhn ba cho sin v cos t a v
phng trnh bc nht i vi sin v cos
3
3sin3 4sin 3 3cos9 1 sin9 3cos9 1 x x x x x = =
2
1 3 1 1
18 9
sin9 cos9 sin 9 ,
7 2 2 2 2 3 2
54 9
x k
x x x k
x k

= +

| |
= = e
|
\ .

= +


Vy phng trnh c cc nghim l
2 7 2
, ,
18 9 54 9
x k x k k

= + = + e
Th d 7: (HTL 2000) Gii phng trnh
sin3 sin5
3 5
x x
=
Gii:
Nhn xt 1:
Nhn vo bi ny ta thy hai cung khng h c mt quan h g, vy chng ta phi tm mt cung
trung gian no gia hai cung trn, ta thy 5 4 2.2 x x x x x = + = + v
( )
3 2
sin3 3sin 4sin sin 3 4sin x x x x x = = . T y ta tm c cung trung gian l cung 1x
Vy a v cung 1x ta phi s dng cng thc nhn ba ca hm sin v cng thc sin ca tng
xut hin sinx t a v phng trnh tch gii
Phng trnh ( ) ( ) ( )
2
5sin3 3sin 4 5sin 3 4sin 3 sin cos4 cos sin4 x x x x x x x x x = + = +
( ) ( )
( ) ( ) ( )
2 2
2 2
5sin 3 4sin 3sin cos4 4cos cos2
sin 0
5 3 4sin 3 cos4 4cos cos2 *
x x x x x x
x x k
x x x x

= +
= =

= +


Phng trnh ( ) ( ) ( )
2
* 5 3 2 1 cos2 3 2cos 2 1 2 1 cos2 cos2 x x x x ( = + + (


2
cos2 1
3cos 2 cos2 2 0 ,
1 2 2
arccos cos2
2 3 3
x k
x
x x k
x k x

= =

= e
| |

= + =
|

\ .
vi
5
cos
6
=
Vy phng trnh c cc nghim l
1 2
, arccos ,
2 3
x k x k k
| |
= = + e
|
\ .

Nhn xt 2: Mt trong nhng k nng gii phng trnh bng cch a v phng trnh tch l phi ch
n cc cp nhn t chung v cc h s tng ng t l. Vi bi ton trn ta thy xut hin h s 3; 5 = 3
+2 v cung 3x; 5x =3x +2x. T ta tch h s v nhm li, s dng cng thc bin i tng thnh tch
xut hin nhn t chung. Bn s tm c li gii trn thng qua bi sau y
Gii phng trnh : 5cos3 3cos5 0
6 10
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

5cos 3 3cos 5 0 5sin3 3sin5 2sin3 3(sin5 sin3 )
2 2
x x x x x x x
| | | |
+ + = = =
| |
\ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 38
2
2
sin 0
2sin (3cos4 4sin 3) 0
3cos 2 cos2 2 0
x
x x x
x x
=
+ =

=


,
1 2
arccos
2 3
x k
k
x k

e
| |

= +
|

\ .

Vy phng trnh c hai nghim l
1 2
, arccos ,
2 3
x k x k k
| |
= = + e
|
\ .

Th d 8: (HTL 2001) Gii phng trnh:
3 1 3
sin sin
10 2 2 10 2
x x | | | |
= +
| |
\ . \ .

Gii:
Nhn xt:
Nhn vo phng trnh ny ta ng dng cng thc bin i sin ca mt tng nhng li gp tr ngi ln l
cung
3
10

v
10

khng phi l cung c bit nn hng gii quyt kh thnh cng. Nhng nu
mt cht ta thy
3
3.
10 10

= v
3
3
2 2
x x
= t chng ta tm c mi quan h gia hai cung
3
10 2
x
v
3
10 2
x
+
Tht vy
3 3 9 3 3
sin sin sin sin3
10 2 10 2 10 2 10 2
x x x x

| | | | | | | |
+ = = =
| | | |
\ . \ . \ . \ .
t ta t
3
10 2
x
t

= v
s dng cng thc nhn ba
Phng trnh
( ) ( )
3 2
2
sin 0
1 1
sin sin3 sin 3sin 4sin sin 1 sin 0
2 2 1 sin 0
t
t t t t t t t
t
=
= = =

=


TH 1:
3
sin 0 2 ,
5
t t k x k k

= = = e
TH 2:
2
1 cos2 1 3
1 sin 0 1 0 cos2 2 ,
2 2 3 5 3
t
t t t k x k k

= = = = + = e
Ch :
- Nu khng quen vi cch bin i trn ta c th lm nh sau
3 3 3
2
10 2 5 10 2
x x
t x t t

= = + =
Th d 9: (HGTVT 1999) Gii phng trnh
4 4
7
sin cos cot cot
8 3 6
x x x x
| | | |
+ = +
| |
\ . \ .

Gii:
sin 0
3 1
3 3
,
6 2
sin 0
6 6 6
x
x k x k
x k k
x k x k x







| |

+ =
+ = = + |

\ .
= + e

| |

= = =
|


\ .

Ta thy cot tan cot cot 1
3 6 2 3 6 3 6
x x x x x x
| | | | | | | | | | | |
+ + = + = + =
| | | | | |
\ . \ . \ . \ . \ . \ .

Ta c
( )
4 4 4 4 2 2 2 2 2 2
2
2
sin cos sin cos 2sin cos 2sin cos 1 2sin cos
1 1 1 3 1
1 2 .2sin cos 1 sin 2 1 1 cos4 cos4
2 2 4 4 4
x x x x x x x x x x
x x x x x
+ = + + =
| |
= = = = +
|
\ .

Thay vo phng trnh ta c
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 39
3 1 7 1 1 1
cos4 cos4 cos4 cos4 cos
4 4 8 4 8 2 3
1
4 2
3 12 2
,
1
4 2
3 12 2
x x x x
x k x k
k
x k x k





+ = = = =

= + = +

e

= + = +


Vy phng trnh c nghim l ,
12 2
k
x k

= + e
Th d 10: (HQGHN 1999) Gii phng trnh:
3
8cos cos3
3
x x
| |
+ =
|
\ .

Gii:
t ( ) cos3 cos 3 cos3
3 3
t x x t x t t

= + = = + =
Phng trnh tr thnh
( ) ( )( )
( )
( )
( )
3 3 3 3
2
8cos cos3 0 8cos 4cos 3cos 0 12cos 3cos 0
3cos 4cos 1 0 cos 2cos 1 2cos 1 0
cos 0 1
3
cos 0
2cos 1 0 2 2cos 1 0
3
2cos 1 0
2cos 1 0 3
3
t t t t t t t
t t t t t
x
t
x t
t
x

+ = + = =
= + =
| |
+ =
|
\ .

| |
+ = =
|

\ .

+ =


| |
+ + =
|
\ .

Gii (1) cos 0 cos cos ,
3 3 2 3 2 6
x x x k x k k


| | | |
+ = + = + = + = + e
| |
\ . \ .

Gii (2)
2 2
1
3 3
cos cos cos ,
2
3 2 3 3 2
2
3
3 3
x k x k
x x k
x k
x k


= + = +

| | | |

+ = + = e
| |

= + \ . \ .

+ = +


Gii (3)
2
2
2 1 2
3 3
cos cos cos , 3
2 3 2 3 3
2 2
3 3
x k
x k
x x k
x k x k




+ = +

= +
| | | |

+ = + = e
| |

\ . \ .

= + + = +


Nhn xt: Cung 2
3
k

+ v cung
2
2
3
k

+ i xng nhau qua gc ta nn tng hp li ta c


2
3
x k

= + . Cung 2 x k = + v 2 k i i xng nhau qua gc ta nn tng hp li ta c


x k = . Vy nghim ca phng trnh l
2
; ; ,
6 3
x k x k x k k

= + = + = e
Bnh lun: Qua bi trn ta thy c gp
2 2
cos ,sin x x m gii nh trn th v hnh chng ta to thm
nghim v s khng tng hp c nghim nu khng bit cch, hn ch vic to thm nghim khi
gp
2 2
cos ,sin x x chng ta nn h bc v gii bnh thng nh sau
Phng trnh
( ) ( )
2
3cos 4cos 1 0 cos 2cos 1 0 t t t t = + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 40
6
cos 0
2
2
,
1
3 cos
2
3
x k
t t k
x k k
t
t k
x k

= +

= = +


= + e

=

= +

=



K NNG 2. BIN I TCH THNH TNG V NGC LI S DNG CC CNG THC
H BC KHI S M CHN
Ch : Ch p dng cng thc tng v tch khi cc h s ng trc sin v cos bng nhau (hoc bng 1)
m khng cn quan tm ti cung ca chng
TH D MINH HA

Th d 1: Gii phng trnh: sin sin2 sin3 sin4 sin5 sin6 0 x x x x x x + + + + + =
Gii:
Nhn xt:
Khi gii phng trnh m gp dng tng (hoc hiu ) ca sin (hoc cos) ta cn n cung sao cho
tng hoc hiu cc gc bng nhau
Phng trnh ( ) ( ) ( ) sin6 sin sin5 sin2 sin4 sin3 0 x x x x x x + + + + + =
( )
7 5 3 7 3
2sin cos cos cos 0 4sin cos 2cos 1 0
2 2 2 2 2 2
x x x x x x
x
( | |
+ + = + =
| (
\ .

2 7
sin 0
7 2
3 2
cos 0 ,
2 3 3
2cos 1 0 2
2
3
k x
x
x k
x k
x
x k



= =



= = + e


+ =

= +



Vy phng trnh c cc nghim l
2 2 2
; ; 2 ,
7 3 3 3
k k
x x x k k

= = + = + e
Th d 2: Gii phng trnh:
3 3
2 3 2
cos3 cos sin3 sin
8
x x x x

=
Gii:
Nhn xt:
i vi bi ny m s dng cng thc nhn ba ca sin v cos th cng ra nhng phc tp hn, chnh v
th m ta kho lo phn tch p dng cng thc bin i tch thnh tng
Phng trnh ( ) ( )
2 2
1 1 2 3 2
cos cos4 cos2 sin cos2 cos4
2 2 8
x x x x x x

+ =
( ) ( )
( )
2 2 2 2 2
2 3 2 2 3 2
cos4 cos sin cos2 cos sin cos4 cos 2
4 4
2
4cos4 2 1 cos4 2 3 2 cos4 ,
2 16 2
x x x x x x x x
k
x x x x k


+ + = + =
+ + = = = + e

Cch khc:
S dng cng thc nhn ba
3 3
1 3 3 1 1 3
cos3 cos sin3 sin cos3 cos3 cos sin3 sin sin3 cos4
4 4 4 4 4 4
x x x x x x x x x x x
| | | |
= + = +
| |
\ . \ .

Bn c gii tip
Vy phng trnh c cc nghim l ,
16 2
k
x k

= + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 41
Th d 3: (H B 2002) Gii phng trnh:
2 2 2 2
sin 3 cos 4 sin 5 cos 6 x x x x =
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin bc chn ca hm sin, cos m ta ngh n vic h bc v kt hp vi cng thc bin i
tng thnh tch a v phng trnh tch
Phng trnh
1 cos6 1 cos8 1 cos10 1 cos12
2 2 2 2
x x x x + +
=
( ) ( ) cos12 cos10 cos8 cos6 0 x x x x + + = 2cos11 .cos 2cos7 .cos 0 x x x x =
( ) cos cos11 cos7 0 x x x = cos .sin9 .sin2 0 sin9 .sin2 0 x x x x x = =
sin9 0 9
9
,
sin2 0 2
2
x k
x x k
k
x x k
x k

= =
e

= =

=


Vy phng trnh c cc nghim l ; ,
9 2
x k x k k

= = e
Ch : C th nhm ( ) ( ) cos12 cos8 cos10 cos6 0 x x x x + =
Th d 4: (H D 2003) Gii phng trnh:
2 2 2
sin tan cos 0
2 4 2
x x
x
| |
=
|
\ .

Gii:
Nhn xt:
Cch 1:
T s xut hin bc chn ca hm sin m ta ngh n vic h bc v nhm cc hng t a v phng
trnh tch
iu kin: cos 0 x =
Phng trnh
2
1 cos tan
2 1 cos
0
2 2
x x
x
( | |

| (
+ \ .
=
( ) ( ) ( )
2 2 2
1 sin tan 1 cos 0 1 sin sin cos 1 cos 0 x x x x x x x = =
( ) ( )
( )( ) ( )( )
3 3 2 2
sin cos sin cos 0
sin cos 1 sin cos sin cos sin cos 0
x x x x
x x x x x x x x
+ + =
+ + + =

(sin cos )(1 sin cos cos sin ) 0
sin cos 0
1 sin cos cos sin 0
x x x x x x
x x
x x x x
+ + =
+ =


+ =


Khi sin cos 0 tan 1 ;
4
x x x x k k

+ = = = + e
Khi 1 sin cos cos sin 0 x x x x + =
t
2
1
cos sin sin cos
2
t
t x x x x

= =
Ta c
2
2 1 0 t t + + = 1 t =
2 3
cos cos
4 2 4
x
| |
+ = =
|
\ .
2 3
2 , 2
4 4
2
x k
x k k
x k

= +

+ = + e

= +


So vi iu kin ta ch nhn 2 x k = +
Ch :
Phng trnh ( ) ( ) 1 sin cos cos sin 0 1 cos sin 1 cos 0 x x x x x x x + = + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 42
( )( ) 1 cos 1 sin 0 x x + =
Cch 2:
2
2 2
2
1 sin 1
1 cos (1 cos ) (1 sin )sin (1 cos )cos
2 2 2 cos
x
x x x x x x
x
( | |
= + = +
| (
\ .

2
sin 1
2
(1 sin )(1 cos )(sin cos ) 0 cos 1 2 ,
tan 1
4
x k
x
x x x x x x k k
x
x k

= +

+ + = = = + e

= +


Kt hp vi iu kin ta c

k x k x + = v + =
4
2
Ch : V cos 0 sin 1 x x = = nn ta loi ngay c 2
2
x k

= +
Vy phng trnh c cc nghim l 2 , ,
4
x k x k k

= + = + e
Th d 5: (H B 2007) Gii phng trnh:
2
2sin 2 sin7 1 sin x x x + =
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin cc cung x, 2x, 7x v
7
2.2
2
x x
x
+
= chnh v th ta nh hng h bc chn v p dng
cng thc bin i tng thnh tch
Phng trnh
( )
2
sin7 sin 1 2sin 2 0 x x x = 2cos4 .sin3 cos4 0 x x x =
( )
cos4 0
cos4 2sin3 1 0
1
sin3
2
x
x x
x
=

=

=

4
8 4 2
2
3 2 ,
6 18 3
5 5 2
3 2
6 18 3
x k x k
x k x k k
x k x k



= + = +



= + = + e



= + = +



Vy phng trnh c cc nghim l
2 5 2
; ,
18 3 18 3
x k x k k

= + = + e
Th d 6: (HAG 2000) Gii phng trnh
2 2 2
3
sin sin 2 sin 3
2
x x x + + =
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin bc chn ca hm sin v tng hai cung
6 2
4
2
x x
x
+
= m ta ngh n vic h bc v s
dng cng thc bin i tng thnh tch sau nhm cc hng t a v phng trnh tch
cos2 cos4 cos6 0 cos4 (2cos2 1) 0 x x x x x + + = + =
cos4 0
8 4
,
1
cos2
2
3
k
x x
k
x
x k

= = +

=

= +


Vy phng trnh c cc nghim l , ,
8 4 3
k
x x k k

= + = + e
Th d 7: (HL 1995) Gii phng trnh
4 4
1
cos sin
4 4
x x
| |
+ + =
|
\ .

Gii:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 43
Phng trnh
2
2
1 cos 2
1 cos2 1 2
2 2 4
x
x
| | | |
+
| |
+ | | \ .
|
+ =
|
| \ .
|
\ .
2 2
(1 cos2 ) (1 sin2 ) 1 cos2 sin2 1 2cos 2 1
4
x x x x x
| |
+ + + = + = =
|
\ .

1
2
cos 2 ,
4
2
4
x k
x k
x k

= +

| |
= e
|
\ .

= +


Vy phng trnh c nghim l , ,
2 4
x k x k k

= + = + e
Th d 8: Gii phng trnh
2 2
2cos 2 3cos4 4cos 1
4
x x x
| |
+ =
|
\ .

Gii:
PT
( )
2 2
1 cos 4 3cos4 4cos 1 sin4 3cos4 2 2cos 1
2
x x x x x x
| |
+ + = + =
|
\ .

1 3
12
sin4 cos4 cos2 cos 4 cos2 ,
2 2 6
36 3
x k
x x x x x k
k
x

= +

| |
+ = = e
|
\ .

= +


Vy phng trnh c cc nghim l , ,
12 36 3
k
x k x k

= + = + e

K NNG 3: S DNG 7 HNG NG THC NG NH V MT S NG THC QUAN
TRNG

Thng gp mt s ng thc sau
( )
2
2 2
1 sin2 sin cos 2sin cos sin cos x x x x x x x + = + + = +
2 2 2
1 sin2 sin cos 2sin cos (sin cos ) x x x x x x x = + =
2 2
sin2
sin cos ,1 cos2 2cos ,1 cos2 2sin
2
x
x x x x x x = + = =
( )( ) ( )( )
3 3 2 2
sin cos sin cos sin sin .cos cos sin cos 1 sin .cos x x x x x x x x x x x x + = + + = +
( )( ) ( )( )
3 3 2 2
sin cos sin cos sin sin .cos cos sin cos 1 sin .cos x x x x x x x x x x x x = + + = +
2 2
sin cos sin cos 2
tan cot
cos sin sin cos sin2
x x x x
x x
x x x x x
+
+ = + = =
2 2
cos sin cos sin 2cos2
cot tan 2cot2
sin cos sin cos sin2
x x x x x
x x x
x x x x x

= = = =
4 4 2 2 2 2
1 1 1 3 1
sin cos 1 2sin .cos 1 sin 2 cos 2 cos4
2 2 2 4 4
x x x x x x x + = = = + = +
( )( )
4 4 2 2 2 2
cos sin cos sin cos sin cos2 x x x x x = + =
6 6 4 4 2 2 2
3 3 5
sin cos sin cos sin cos 1 sin 2 cos4
4 8 8
x x x x x x x x + = + = = +
6 6 4 4 2 2
cos sin cos2 (sin cos sin cos ) x x x x x x x = + +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 44
sin cos 2sin 2cos
4 4
x x x x
| | | |
= =
| |
\ . \ .

cos cos sin sin cos
1
2 2 2
1 tan .tan
2 cos
cos cos cos cos
2 2
x x x
x x
x
x
x x
x
x x
+
+ = = =
Mi quan h gia cosx v 1 sinx l
( ) ( )
2 2
cos cos 1 sin 1 sin
1 sin cos 1 sin cos 1 sin cos
x x x x
x x x x x x
+
= = =


( )( ) cos3 sin3 cos sin 1 4sin cos x x x x x x + = +
( )( ) cos3 sin3 cos sin 1 4sin cos x x x x x x = +
3 3
3 3 3
3
cos .sin3 sin .cos cos4
4
cos .cos3 sin .sin cos 2
x x x x x
x x x x x
+ =
+ =


TH D MINH HA

Th d 1: (H B 2003) Gii phng trnh:
x
x x x
2 sin
2
2 sin 4 tan cot = +
Gii:
Nhn xt:
T s xut hin hiu cot tan x x v sin2x ta xem chng c mi quan h th no, c a v nhn t
chung hay cung mt cung 2x hay khng
Ta c
2 2
cos sin cos2 2cos2
sin cos sin cos sin2
x x x x
x x x x x

= = t ta nh hng gii nh sau


iu kin:
sin 0
cos 0 sin2 0
2
sin2 0
x
k
x x x
x

= = =


2 2
cos sin 2 cos2 1
4sin2 2sin2
sin cos sin2 sin2 sin2
x x x
x x
x x x x x

+ = + =
2 2
cos2 2sin 2 1 2cos 2 cos2 1 0 x x x x + = =
cos2 1
1
cos2
2
x
x
=


Khi cos2 1 x = th sin 0 x = khng tha mn
Khi
1
cos2
2
x

= th
2
1
cos x
4
= tha mn iu kin
Vy ta nhn
1
cos2 ,
2 3
x x k k

= = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
3
x k k

= + e
Ch :
- T mi quan h gia tanx v cotx, gia tanx v sin2x ta c th lm nh sau
t
2
1
cot
tan
2
sin2
1
x
t
t x
t
x
t

+

Ta c phng trnh
2
2
1 2 1
4 2
2 1
t t
t
t t t
+
+ =
+
Bn c gii tip
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 45
- Ta cng c th gii nh sau
( )
2
2
cot tan 4sin2 tan cot
sin2
sin
8sin cos 2tan 2 4cos 1 0
cos
1
2 1 cos2 1 0 cos2 ,
2 3
x x x x x
x
x
x x x x
x
x x x k k


+ = = +
= = =
+ = = = + e

Th d 2: (H D 2005) Gii phng trnh:
4 4
3
cos sin cos .sin 3 0
4 4 2
x x x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

Gii:
Nhn xt:
T ng thc
4 4 2
1
sin cos 1 sin 2
2
x x x + = v hiu hai cung 3 2
4 4
x x x
| | | |
=
| |
\ . \ .

T ta nh hng a v cung mt cung 2x
Phng trnh
2 2
1 1
2sin cos sin 4 sin2 0
2 2 2
x x x x
( | |
+ + =
| (
\ .

2
sin 2 cos4 sin2 1 0 x x x + =
2
sin 2 sin2 2 0 x x + =
sin2 1 ;
4
x x k k

= = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
4
x k k

= + e
Th d 3: (H A 2010) Gii phng trnh:
( ) 1 sin cos2 sin
1 4
cos
1 tan
2
x x x
x
x
| |
+ + +
|
\ .
=
+

Gii:
iu kin:
tan 1
cos 0
x
x
=


Phng trnh ( ) ( ) 2sin 1 sin cos2 1 tan .cos
4
x x x x x
| |
+ + + = +
|
\ .

( ) ( )
sin cos
sin cos 1 sin cos2 .cos
cos
x x
x x x x x
x
+
+ + + =
sin cos2 0 x x + =
2
2sin sin 1 0 sin 1 x x x = = (loi) hoc
1
sin
2
x =
2
6
,
7
2
6
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c cc nghim l
7
2 , 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
Th d 5: (HDB 2002) Gii phng trnh:
x
x
x
x x
2 sin 8
1
2 cot
2
1
2 sin 5
cos sin
4 4
=
+

Gii:
iu kin: sin2 0 x =
Phng trnh
0
4
9
2 cos 5 2 cos
8
1
2 cos
2
1
5
2 sin
2
1
1
8
1
2 cos
2
1
5
cos . sin 2 1
2
2
2 2
= + =

x x x
x
x
x x

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 46
9
cos2
2
x = (loi) hoc
1
cos2 ,
2 6
x x k k

= = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
6
x k k

= + e
Th d 6: (H B 2005) Gii phng trnh: 1 sin cos sin2 cos2 0 x x x x + + + + =
Gii:
Nhn xt: T phng trnh ta nhn thy cc cp sin cos x x + ;( ) 1 sin2x + v cos2x u cha nhn t
chung l sin cos x x + nn ta nh hng a v phng trnh tch nh sau
Phng trnh ( ) ( ) ( )
2
sin cos sin cos cos sin cos sin 0 x x x x x x x x + + + + + =
(sin cos )(1 2cos ) 0 x x x + + =
sin 0
4 4
;
2
1
2
cos
3
2
x x k
k
x k
x


| |
+ = = +
|

\ .
e


= +
=


Vy phng trnh c cc nghim l
2
; 2 ,
4 3
x k x k k

= + = + e
Ch :
- Ta c th bin i nh sau
( ) ( )
2
sin cos 2sin cos 2cos 0 sin cos 2cos sin cos 0 x x x x x x x x x x + + + = + + + =
Hoc: ( ) ( )
2
sin cos 2sin cos 2cos 0 sin 1 2cos 2cos 1 2cos 0 x x x x x x x x x + + + = + + + = y l dng
phng trnh c bit xt v d 8 mc 1 trang 12 khi bin i khng cn h s t do
Th d 7: (HDB 2002) Gii phng trnh:
2
tan cos cos sin 1 tan .tan
2
x
x x x x x
| |
+ = +
|
\ .

HD:
iu kin:

=
=
0
2
cos
0 cos
x
x

Ta c:
sin .sin cos .cos sin .sin cos
1
2 2 2 2
1 tan .tan 1
2 cos
cos .cos cos .cos cos .cos
2 2 2
x x x x
x x x
x
x
x x x
x
x x x
+
+ = + = = =
Phng trnh
2 ) 0 (cos 1 cos 0 ) cos 1 ( cos
cos
sin
cos cos tan
2
k x x x x x
x
x
x x x = = = = = +
Vy phng trnh c nghim l 2 ; x k k = e
Th d 8: (H B 2006) Gii phng trnh: cot sin 1 tan tan 4
2
x
x x x
| |
+ + =
|
\ .

Gii:
iu kin:
sin 0
cos 0 sin2 0 ,
2
cos 0
2

= = = e

x
x x x k k
x


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 47
Phng trnh
sin
sin
2
cot sin 1 . 4
cos
cos
2
x
x
x x
x
x
| |
|
+ + =
|
|
|
\ .

cos .cos sin .sin
2 2
cot sin 4
cos .cos
2
x x
x x
x x
x
x
| |
+
|
+ =
|
|
\ .
cos
2
cot sin . 4
cos .cos
2
x
x x
x
x
+ =
cos sin
4
sin cos
x x
x x
+ = 1 4sin .cos x x =
2 2
1
6 12
sin2 ,
5 5 2
2 2
6 12
x k x k
x k
x k x k





= + = +

= e

= + = +



Kt hp vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l
12
x k

= + ;
5
12
x k

= + vi k e
Vy phng trnh c cc nghim l
5
; ,
12 12
x k x k k

= + = + e
Th d 9: (HDB 2003) Gii phng trnh:
2cos4
cot tan
sin2
x
x x
x
= +
Gii:
iu kin: 1 2 cos 0 2 sin = = x x
Phng trnh
2
cos sin cos4
cos2 cos4 2cos 2 cos2 1 0
sin cos sin .cos
x x x
x x x x
x x x x
= = =
cos2 1 x = (loi) hoc
1 2
cos2 ,
2 3
x x k k

= = + e
Vy phng trnh c nghim l
2
;
3
x k k

= + e
Th d 10: (H A 2009) Gii phng trnh:
( )
( )( )
1 2sin cos
3
1 2sin 1 sin
x x
x x

=
+
.
Gii:
Cch 1:
iu kin:
sin 1
1
sin
2
x
x
=


Phng trnh ( ) ( )( ) 1 2sin cos 3 1 2sin 1 sin x x x x = +
2
cos 2sin cos 3 3sin 2 3sin x x x x x = +
( )
2
cos 3sin sin2 3 1 2sin x x x x = +
cos 3sin sin2 3cos2 x x x x = +
1 3 1 3
cos sin sin2 cos2
2 2 2 2
x x x x = +
cos .cos sin .sin sin2 .sin cos2 .cos
3 3 6 6
x x x x

= + cos cos 2
3 6
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 48
2
2
2 2 ;
2 6 3
18 3
x k
x x k k
x k

= +

| |
= + + e
|
\ .

= +


Cch 2:
2
cos cos 1 sin
1 sin cos (1 sin ) cos
x x x
x x x x
+
= =


Phng trnh thnh:
(1 2sin )(1 sin ) sin cos2
3 3
(1 2sin )cos cos sin2
x x x x
x x x x
+ +
= =
+ +

( ) ( )
3cos sin 3sin2 cos2 0 sin sin 2 0
3 6
x x x x x x
| | | |
+ + = + + =
| |
\ . \ .

3
2sin cos 0
2 12 2 4
x x | | | |
+ =
| |
\ . \ .

TH 1:
3 3 2
sin 0 ,
2 12 2 12 18 3
x x
k x k k

| |
+ = + = = + e
|
\ .
(biu din trn ng trn lng
gic ng vi cc cung l
11 23
, ,
18 18 18

, kim tra bng my tnh th tha cc iu kin ban u)
TH 2: cos 0 3 2 ,
2 4 2 4 2 2
x x
l x l l


| |
= = + = + e
|
\ .
(khi sin 1 x = khng tha iu
kin ban u)
Vy nghim phng trnh l
2
,
18 3
x k k

= + e
Ch : Phng trnh
sin cos2
3 3cos sin 3sin2 cos2
cos sin2
x x
x x x x
x x
+
= + = +
+
(phng trnh bc
nht i vi sin v cos xem dng 1 dng 1 gii)

K NNG 4: A V PHNG TRNH TCH

Xu hng trong thi i hc cc nm gn y gii phng trnh lng gic thng a v
phng trnh tch bng cch s dng cc cng thc lng gic, cc php bin i lng gic, cc k
nng tch nhm, t nhn t chung quan st cc bi sau y

C th: Khi trong phng trnh sut hin cc cp sau
Cp ( )
2
1 sin2 sin cos x x x + = + v ( )( ) cos2 cos sin cos sin x x x x x = + v
( )( )
3 3
cos sin cos sin 1 sin cos x x x x x x + = + v
4 4
cos sin x x v cos3 sin3 x x c nhn t chung l
( ) cos sin x x +
Cp
sin cos
1 tan
cos
x x
x
x
+
+ = v
sin cos
1 cot
sin
x x
x
x
+
+ = c nhn t chung l ( ) sin cos x x +
Cc cp 1 sin2 ;cos2 ;1 tan x x x v 1 cot x c nhn t chung l cos sin x x
Cp
2
sin x ;
2
cos cos x x v
2
tan x c nhn t chung l ( )( ) 1 cos 1 cos x x +
Cp
2
cos x ;
2
sin sin x x v
2
cot x c nhn t chung l ( ) ( ) 1 sin 1 sin x x +
V cn rt nhiu cc cp khc, trong qu trnh lm bi tp cc bn t tm ra nh, ch li ch gii
phng trnh bng cc ng thc y
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 49
Ch : Khi a v phng trnh tch c bit ch cc cp h s t l hoc bng nhau trong h s 3
thng nhm vo cp c lin quan ti phng trnh sin cos a x b x c + = ; h s 2 thng lin quan ti
cng thc sin cos 2sin 2cos
4 4
x x x x
| | | |
= =
| |
\ . \ .

TH D MINH HA

Th d 1: (H A 2003) Gii phng trnh:
2
cos2 1
cot 1 sin sin2
1 tan 2
x
x x x
x
= +
+

Gii:
Nhn xt: cc cp cot 1 x v cos2x v
2
1
sin sin2
2
x x u ch nhn t chung l cos sin x x nn c
nh hng gii nh sau
iu kin: cos 0,sin 0,tan 1 x x x = = =
( )
2 2
2
cos cos sin
cos sin
sin sin cos
sin cos sin
x x x
x x
x x x
x x x

= +
+

2 2
cos sin
cos sin cos sin sin cos
sin
x x
x x x x x x
x

= +
cos sin
1 2sin cos
sin
x x
x x
x

=
2 2
cos sin sin (cos sin ) (cos sin )(1 sin cos sin ) 0 x x x x x x x x x x = + =
2
2
cos sin 0
(cos sin )(1 sin cos sin ) 0
1 sin cos sin 0
x x
x x x x x
x x x
=
+ =

+ =


,
4
x k k

= + e (tha mn iu kin)
Gii phng trnh
2
1 sin cos sin 0 x x x + = y l phng trnh ng cp nn chia hai v phng trnh
cho cos 0 x = ta c
2
2tan tan 1 0 x x + = v nghim)
Vy phng trnh c nghim l ,
4
x k k

= + e
Ch :
- Ta c th bin i nh sau
2
2
cos sin cos (cos sin )(cos sin )
sin (cos sin )
sin cos sin
cos sin 0
(cos sin )(1 sin cos sin ) 0
1 sin cos sin 0
x x x x x x x
x x x
x x x
x x
x x x x x
x x x
+
=
+
=
+ =

+ =


Gii phng trnh
2
1 1 cos2
1 sin cos sin 0 1 sin2 0 sin2 cos2 3
2 2
x
x x x x x x

+ = + = + =
(V nghim v
2 2 2
1 1 3 + < )
- Phng trnh cha cc cp tanx, sin2x, cos2x nn c th t tan t x =
Th d 2: (H D 2004) Gii phng trnh: ( )( ) 2cos 1 2sin cos sin2 sin x x x x x + =
Gii:
Nhn xt: V phi ( ) sin2 sin 2sin cos sin sin 2cos 1 x x x x x x x = = c chung nhn t ( ) 2cos 1 x
nn ta nh hng a v phng trnh tch nh sau
( )( ) ( ) 2cos 1 2sin cos sin 2cos 1 x x x x x + =
1
2cos 1 0 cos
(2cos 1)(sin cos ) 0 2
sin cos 0
tan 1
x x
x x x
x x
x

= =

+ =


+ =


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 50
2
3
,
4
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c cc nghim l 2 , ,
3 4
x k x k k

= + = + e
Ch : C th nhn ph ra VT ca phng trnh v nhm li cng c mt phng trnh tch nh trn
Th d 3: (H D 2008) Gii phng trnh: ( ) 2sin 1 cos2 sin2 1 2cos x x x x + + = +
Gii:
Phng trnh
2
4sin .cos 2sin .cos 1 2cos x x x x x + = +
2sin .cos (1 2cos ) 1 2cos x x x x + = + (1 2cos )(sin2 1) 0 x x + =
1
cos
2
sin2 1
x
x

=

2
2
3
,
4
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh c cc nghim l
2
2 , ,
3 4
x k x k k

= + = + e
Hoc ta c th bin i nh sau (nhn vo v nhm thnh tng cp)
( ) ( ) 2 sin cos 1 sin2 2sin cos2 0 x x x x x + =
( ) ( ) ( )( )
( )( )
2
2
2 sin cos sin cos 2sin cos sin cos sin 0
sin cos 2 sin cos 2sin cos 2sin 0
x x x x x x x x x
x x x x x x x
+ + =
+ + =

Bn c gii tip
Th d 4: (H B 2010) Gii phng trnh: ( ) sin 2 cos 2 cos 2cos 2 sin 0 x x x x x + + =
Gii:
Phng trnh
2
2sin .cos sin cos2 .cos 2cos2 0 x x x x x x + + =
( ) ( )
2
sin 2cos 1 cos 2 cos2 0 x x x x + + = ( ) cos2 sin cos 2 0 x x x + + =
cos2 0
cos2 0
2sin 2
4
x
x
x

=

=
| |

+ =
|

\ .
hoc sin 2 1
4
x
| |
+ = <
|
\ .
(loi)
2 ,
2 4 2
x k x k k

= + = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
4 2
x k k

= + e
Th d 5: (H D 2010) Gii phng trnh : sin2 cos2 3sin cos 1 0 x x x x + =
Gii:
Phng trnh
2
2sin cos 1 2sin 3sin cos 1 0 x x x x x + + =
2
cos(2sin 1) 2sin 3sin 2 0
cos (2sin 1) (2sin 1)(sin 2) 0
(2sin 1)(cos sin 2) 0
x x x
x x x x
x x x
+ + =
+ + =
+ + =

1
sin
2
x = hoc cos sin 2 x x + = (v nghim)
2
6
,
5
2
6
x k
k
x k

= +

= +


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 51
Vy phng trnh c nghim l
5
2 ; 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
Th d 6: (HDB 2003) Gii phng trnh: ( ) 3 tan tan 2sin 6cos 0 x x x x + + =
Gii:
iu kin: cosx 0 =
Phng trnh
0 cos 6 ) cos 2 1 ( sin cos 3 0 cos 6
cos
cos sin 2 sin
cos
sin
3
3 2 2
= + + = + |
.
|

\
| +
x x x x x
x
x x x
x
x

0 ) sin cos 3 )( cos 2 1 ( 0 ) cos 2 1 ( sin ) cos 2 1 ( cos 3
2 2 2 2
= + = + + x x x x x x x
2
2
1
cos
1 1 1
2
cos 1 cos2 cos2 ,
1 4 2 2 3
cos
4
x
x x x x k k
x

= + = = = + e


Vy phng trnh c nghim l ;
3
x k k

= + e
Th d 7: (HDB 2003) Gii phng trnh:
( )
2
cos2 cos 2tan 1 2 x x x + =
Gii:
iu kin: cosx 0 =
Phng trnh
2 2
2
2
sin sin
cos2 2 cos 2 2 cos 2 cos2 1 2sin
cos cos
1
2sin 1 1 cos
cos
x x
x x x x x
x x
x x
x
+ = = = +
| |
= +
|
\ .

0 ] cos ) cos 1 ( 2 )[ cos 1 ( cos ) cos 1 ( ) cos 1 )( cos 1 ( 2
2 2
= + + = x x x x x x x
2
cos 1
cos 1
,
1
cos 2cos 5cos 2 0
2
x
x
k
x x x
=
=

e


= + =



Vy phng trnh c nghim l 2 , 2 ,
3
x k k k

= + + e
Th d 8: (HDB 2003) Gii phng trnh: ) sin 1 ( 2
cos sin
) 1 (cos cos
2
x
x x
x x
+ =
+


HD:
iu kin: 0
4
sin 2 cos sin = |
.
|

\
|
+ = +

x x x
Phng trnh
2
(1 sin )(cos 1) 2(sin cos )(1 sin ) x x x x x = + +
(1 sin )[(1 sin )(cos 1) 2(sin cos )] 0 x x x x x + + =
sin 1 sin 1 2
, 2
(1 cos )(1 sin ) 0 cos 1
2
x x x k
k
x x x
x k

= = = +

e

+ + = =

= +


Vy phng trnh c nghim l 2 , 2 ;
2
x k x k k

= + = + e
Th d 9: Gii phng trnh
2 3 4 2 3 4
sin sin sin sin cos cos cos cos x x x x x x x x + + + = + + +
Gii:
PT
2 2 3 3 4 4
(sin cos ) (sin cos ) (sin cos ) (sin cos ) 0 x x x x x x x x + + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 52
( ) ( ) ( )
( ) ( )
(sin cos ) 1 sin cos 1 sin cos sin cos 0
sin cos 2 2 sin cos sin cos 0
x x x x x x x x
x x x x x x
( + + + + + + =

( + + + =


( )
sin cos 0
2 2 sin cos sin cos 0
x x
x x x x
=


+ + + =


TH1: sin cos 0 x x = sin cos tan 1 ,
4
x x x x k k

= = = + e
TH2: ( ) 2 2 sin cos sin cos 0 x x x x + + + =
t sin cos ,| | 2 x x t t + = s (*) suy ra
2
1
sin cos
2
t
x x

=
Khi phng trnh c dng
2
2
1
1
2 2 0 4 3 0
3 2
t
t
t t t
t
=
+ + = + + =

=


Kt hp vi iu kin (*) phng trnh trn tng ng vi
1
sin cos 1 2sin 1 sin
4 4
2
x x x x
| | | |
+ = + = + =
| |
\ . \ .

2
2
4 4
, 2
5
2 2
3 4
x k
x k
k
x k x k




+ = +

= +

= + + = +


Vy phng trnh c 2 h nghim
Th du 10: Gii phng trnh 1 sin cos3 cos sin2 cos2 x x x x x + + = + +
Gii:
PT (1 cos2 ) sin (cos3 cos ) sin2 0 x x x x x + + =
2
2sin sin 2sin2 sin 2sin cos 0
(2sin 1 4sin cos 2cos )sin 0 (2sin 1)(1 2cos )sin 0
x x x x x x
x x x x x x x x
+ =
+ = + =

2
1 3
cos
2
sin 0 ,
2
1 6
sin
7 2
2
6
x k
x
x k
x k
x k
x
x k

= +


= e

= +

= +


Vy phng trnh c 5 h nghim .

K NNG 5: K NNG LOI NGHIM HOC KT HP NGHIM

Phng php 1: Biu din iu kin v nghim thng qua mt hm lng gic

Th d 1: Gii phng trnh
2 3
2
2
cos cos 1
cos2 tan
cos
x x
x x
x

=
Gii:
iu kin: cos 0 x = (*)
Phng trnh
2 2 2
2cos 1 tan 1 cos 1 tan x x x x =
2
cos 1
2cos cos 1 0
1
cos
2
x
x x
x
=

+ =

=


i chiu vi iu kin (*) ta thy c hai nghim u tha mn
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 53
Vy phng trnh c cc nghim l 2 ; 2 ,
3
x k x k k

= + = + e
Th d 2: Gii phng trnh
1 1 2
cos sin2 sin4 x x x
+ =
Gii:
iu kin:
( )
2
cos 0 sin 1
sin2 2sin cos 0 sin 0
sin4 2sin2 .cos2 2sin2 1 2sin 0 2
sin
2
x x
x x x x
x x x x x
x


= =


= = =


= = =

=

(*)
Phng trnh
( )
2
4sin cos2 cos2 2 sin 2sin sin 1 0 x x x x x x + = + =
sin 0 x = hoc sin 1 x = hoc
1
sin
2
x =
i chiu vi iu kin (*) ch c
1
sin
2
x = tha mn
Vy nghim ca phng trnh l
5
2 ; 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
Th d 3: Gii phng trnh
2 4
sin 2 cos 2 1
0
sin .cos
x x
x x
+
=
Gii:
iu kin sin2 0 x >
Khi phng trnh cho tr thnh
2
2 4 4 2
2
cos 2 0 sin2 1
sin 2 cos 2 1 0 cos 2 cos 2 0
sin2 0
cos 2 1
x x
x x x x
x
x
= =
+ = =


=
=


i chiu iu kin ta c sin2 1 2 .2 ,
2 4
x x k x k k

= = + = + e
Nhn xt: Qua 3 th d ny ta thy vic bin i nghim ca phng trnh v iu kin ban u bng
cch a v so snh cng mt loi hm ht sc n gin v hiu qu
Ch : Trong phn ny cn s dng tt cc cng thc sau:
Cng thc nhn i
Cng thc h bc
Cc hng ng thc c bn ca lng gic
T ta c cc kt qu cn ch sau
sin 0
sin2 0
cos 0
a
a
a
=
=

=


sin 0
sin2 0
cos 0
a
a
a
=
=

=


2
sin 0 cos 1 a a = = ;
2
sin 1 cos 0 a a = =
2
cos 0 sin 1 a a = = ;
2
cos 1 sin 0 a a = =
sin 0 cos 1 a a = = ; cos 0 sin 1 a a = =

Phng php 2: S dng php bin i lng gic

Th d: Gii phng trnh
( )
2
4
4
2 sin 2 sin3
tan 1
cos
x x
x
x

+ =
Gii:
iu kin: cos 0 sin 1 x x = =
PT
( ) ( )
2
4 4 2 2
2 sin 2
sin cos 2 sin 2 sin3 2 sin 2 sin3
2
x
x x x x x x

+ = =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 54
( )( )
2
1
2 sin 2 1 2sin3 0 sin3
2
x x x = = (*) v
2
2 sin 2 1 0, x x > >
3
1
3sin 4sin
2
x x = (**)
Thay sin 1 x = vo (**) ta thy khng tha mn. Vy s nghim ca phng trnh (*) cng l nghim
ca phng trnh ban u
Vy nghim ca phng trnh ban u l
2 5 2
; ,
18 3 18 3
k k
x x k

= + = + e
Nhn xt: Nh vy vic bin i cos 0 sin 1 x x = = v khi thay vo (**) khng tha mn dn ti
nghim ca phng trnh (*) cng l nghim ca phng trnh ban u m khng cn thit phi thay vo
iu kin ban u

Phng php 3: Th trc tip nghim vo iu kin ban u

Th d 1: Gii phng trnh cos3 .tan5 sin7 x x x =
Gii:
iu kin: cos5 0 x = . Khi phng trnh
2
2sin5 cos3 2sin7 cos5 sin8 sin12 ,
20 10
k
x
x x x x x x k
k
x

= = e

= +


Vi
2
k
x

= th
5
cos5 cos cos 2 cos 0 2 ,
2 2 2
k k k
x k m m

| |
= = + = = = e
|
\ .
(khi k chn)
Vi
20 10
k
x

= + th cos5 cos5 cos 0
20 10 4 2
k k
x
| | | |
= + = + =
| |
\ . \ .
(khi k chn hay l)
Vy nghim ca phng trnh l ; , ,
20 10
k
x m x k m

= = + e
Th d 2: Gii phng trnh:
( ) 2 sin cos
1
tan cot2 cot 1
x x
x x x

=
+
.
Gii:
iu kin:
cos 0
tan cot 0 sin 0
cot 1 0 sin2 0
sin cos 0
x
x x x
x x
x x
=

+ = =


= =


Khi phng trnh
( )
2 3
sin2 2sin sin 2cos 2 0 cos 2 ,
2 4
x x x x x x k k

= + = = = + e
D thy nghim ny tha mn sin 0 x = v cos 0 x = . Th trc tip vo hai iu kin cn li ta thy
Vi
3
2 ,
4
x k k

= + e th
3 3
sin2 sin 4 sin 0
2 2
3 3 3 3
sin cos sin 2 cos 2 sin cos 0
4 4 4 4
x k
x x k k



| |
= + = =
|
\ .

| | | |

= + + = =
| |

\ . \ .

Tng t vi
3
2 ,
4
x k k

= + e ta thy khng tha mn


Vy nghim ca phng trnh l
3
2 ,
4
x k k

= + e
Ch :
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 55
M
1
M
3
M
2
M
4
M
5
- Vi iu kin
cos 0
sin 0 sin2 0
sin2 0 sin cos 0
sin cos 0
x
x x
x x x
x x
=

= =


= =

(v sin2 sin cos x x x = hay sin2x bao hm sinx v


cosx) cn sin 0 x = v cos 0 x = cha chc sin cos 0 x x =
- Khi th nghim trc tip th nu nghim no th vo mt iu kin m khng tha mn th khng cn
phi th vo iu kin cn li, cn nu th m nghim no tha mn th phi tha mn tt c cc iu
kin nn khi th chn iu kin no d trc tin m th
Th d 3: (H A 2006) Gii phng trnh: 0
sin 2 2
cos sin ) sin (cos 2
6 6
=

+
x
x x x x

Gii:
iu kin:
2
sin
2
x =
Phng trnh
4 4 2 2
2(cos sin sin cos ) sin cos 0 x x x x x x + =
2 2
2 6sin cos sin cos 0 x x x x =
2
3sin 2 sin2 4 0 x x + =
sin2 1 ,
4
x x k k

= = + e
Vi k chn 2 k m = th
2
sin sin 2 sin
4 4 2
x m

| |
= + = =
|
\ .
(loi)
Vi k l 2 1 k m = + th ( )
5 5 2
sin sin 2 1 sin 2 sin
4 4 4 2
x m m


( | | | |
= + + = + = =
| |
(
\ . \ .
(tha mn)
Vy nghim ca phng trnh l
5
2 ;
4
x m m

= + e
Hoc s dng ng trn lng gic nh sau
iu kin:
Vi 2
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


1

Vi
3
2
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


2

Nghim:
Vi nghim
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


3
v M
4

Ta thy M
1
M
3
nn ch c mt nghim duy nht M
4
tha mn
Vy nghim ca phng trnh
5
2 ;
4
x m m

= + e
Ch : s dng c phng php ny khi th nghim trc tip ta phi nh cc cng thc sau
( )
( )
sin 2 sin
,
cos 2 cos
x k x
k
x k x

+ =

+ =

v
( )
( )
sin 2 sin
,
cos 2 cos
x k x
k
x k x


+ + =

+ + =


Th d 4: Gii phng trnh tan5 .tan2 1 x x =
Gii:
iu kin:
( )
( )
( )
1
cos5 0
10 5
,
cos2 0
2
4 2
x m
x
m n
x
x n

= +

=
e

=


= +


Phng trnh tng ng vi
1
tan5 tan5 cot2 ,
tan2 14 7
x x x x k k
x

= = = + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 56
M
1

M
2
M
7
M
4
M
5
M
3
M
6
+ i chiu iu kin (1)
Gi s
1 2
14 7 10 5 5
m
k m k m
+
+ = + = +
Do , k m Z e nn
1 2 1
: 2
5 2
m t
t Z t m t
+
- e = = +
Li do , t m Z e nn
1
: 2 1
2
t
s Z s t s

- e = = +
T 7 3 k s = + . Suy ra
14 7
x k

= + vi 7 3 k s = + tho mn phng trnh
+ i chiu iu kin (2)
Gi s ( ) 4 14 5 3
14 7 4 2
k n k n

+ = + =
Ta thy v tri ca (3) chn, v phi ca (3) l nn khng tn ti , k n Z e tho mn (3).
T suy ra iu kin (2) lun c tho mn.
Vy phng trnh cho c nghim l ,
14 7
x k k

= + e

Phng php 4: Biu din trn ng trn lng gic

Mi cung (hoc gc) lng gic u c biu din bi mt im trn ng trn lng gic (gi tt l
ng trn)
+Vi 2 , x k k = + e th c biu din trn ng trn bi mt im
+Vi , x k k = + e th c biu din trn ng trn bi hai im i xng nhau qua gc O
+Vi
2
,
3
x k k

= + e th c biu din trn ng trn bi ba im cch u nhau to thnh 3


nh ca mt tam gic u ni tip ng trn
Tng qut: Vi
2
, , 3 x k k n
n

= + e > th c biu din trn ng trn bi n im cch u nhau


to thnh n nh ca mt a gic u ni tip ng trn
V ng trn lng gic nh du cc im l iu kin ban u v cc nghim ca phng
trnh.Nu cc im no trng vi iu kin (tp x nh) th ty vo tng trng hp c th loi i

Th d 1: (H D 2011) Gii phng trnh
sin2 2cos sin 1
0
tan 3
x x x
x
+
=
+

Gii:
iu kin :
tan 3
3
,
cos 0
2
x k
x
k
x
x k

= +

=
e

=

= +


Phng trnh
( ) sin2 2cos sin 1 0 2sin cos 2cos sin 1 0 x x x x x x x + = + + =
( ) ( ) ( ) 2cos sin 1 sin 1 0 (2cos 1) sin 1 0 x x x x x + + = + =
1 2
cos
3
, 2
sin 1 2
2
x k
x
k
x x k

= +

=


= = +


By gi chng ta dng ng trn lng gic xt nghim nh sau

iu kin:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 57
M
3

M
4
M
2
M
1
M
5
Vi
2
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


1
v M
2

Vi
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


3
v M
4

Nghim:
Vi nghim 2
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


5
v M
6

Vi nghim 2
2
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


7

Ta thy M
2
M
7
v M
4
M
5
nn ch c mt nghim duy nht M
6
tha mn
Vy nghim ca phng trnh : 2 ,
3
x k k

= + e
Ch :
Nu dng cc phng php trn ta lm nh sau
cos 0 sin 1 x x = = loi ngay c nghim sin 1 x = hoc thay 2
2
x k

= + vo ta c
cos 2 cos 0
2 2
k

| | | |
+ = =
| |
\ . \ .
nn loi cn nghim 2
3
x k

= + thay vo
tan 2 tan 3
3 3
k

| | | |
+ = =
| |
\ . \ .
nn cng loi
Vy ch duy nht mt nghim tha mn l 2 ,
3
x k k

= + e
Th d 2: (H A 2011) Gii phng trnh
2
1 sin2 cos2
2.sin .sin2
1 cot
x x
x x
x
+ +
=
+

Gii:
iu kin: in 0 s x x k = =
Phng trnh
2 2
sin (1 sin2 cos2 ) 2 2sin cos x x x x x + + =
1 sin2 cos2 2 2cos x x x + + = (v sin 0 x = )
2
2cos 2sin cos 2 2cos 0
2cos (cos sin 2) 0
x x x x
x x x
+ =
+ =


cos 0
cos 0
2
,
sin 1
cos sin 2
2
4
4
x
x k
x
k
x
x x
x k

=
= +
=

e
| |

+ =
+ =
|
= +

\ .


By gi chng ta dng ng trn lng gic xt nghim nh sau
iu kin:
Vi x k = tng ng trn ng trn l im M
1
v M
2

Nghim:
Vi nghim
2
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


3
v M
4

Vi nghim 2
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


5

Ta thy cc nghim ny khng trng nhau (c hai im M
3

v M
4
v mt im M
5
)
Vy cc nghim ca phng trnh
; 2 ,
2 4
x k x k k

= + = + e
Vi cch xt nghim trn ta c th biu din v d 3 phn k nng 3 trn
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 58
M
1

M
2
M
4
M
3
M
5
M
6
M
2
M
7

M
4
M
5
M
3
M
6
M
1
M
8

ng trn nh sau H A 2010)
iu kin:
Vi
2
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


1
v M
2

Vi
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


3
v M
4

Nghim:
Vi nghim 2
6
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


5

Vi nghim
7
2
6
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


6

Ta thy cc nghim ny khng trng nhau (c hai im M
3
v M
4

v mt im M
5
)
Vy cc nghim ca phng trnh
7
2 ; 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
Nhn xt:
Qua cc th d phng php ny ta thy rt hiu qu v nhanh gn bi v iu kin v cc nghim ca
phng trnh thng ri vo cc
trng hp c bit (gc v cung) chnh v th hc sinh nn vn dng
phng php ny cho nhanh v chnh xc

Ngoi vic s dng ng trn lng gic loi nghim ta cn c th dng kt hp cc nghim

Th d 3: (HXD 1997) Gii phng trnh:
4 4
4
sin 2 cos 2
cos 4
tan tan
4 4
x x
x
x x

+
=
| | | |
+
| |
\ . \ .

Gii:
iu kin:
tan 0
4
4 4
tan 0
4
4 4
,
cos 0
4 2 4 4
cos 0
4 2 4
4
x
x k x k
x
x k x k
k
x k x k x
x k x k
x


| |
=
|
= =
\ .

| |

+ =
+ = = + |

\ .
e

| |

= + = =
|

\ .

| |
+ = + = +
+ =
|

\ .

Biu din trn ng trn lng gic ta thy
Vi
4
x k

= tng ng trn ng trn l im M


1
v M
2

Vi
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


3
v M
4

Vi
4
x k

= tng ng trn ng trn l im M


5
v M
6

Vi
4
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


7
v M
8

Ta thy c 8 im nhng thc cht ch c 4 im v c tng cp
trng nhau, 4 im ny cch u nhau to thnh mt hnh vung
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 59
M
4

M
5
M
2
M
1
M
3
ni tip ng trn nn ta c th thu gn 4 nghim l ,
4 2
k
x k

= + e
Nh vy vic tm ra nghim thu gn bng ng trn lng gic gip chng ta rt nhiu trong vic kim
tra nghim ca phng trnh m khng cn th vi tng nghim mt, ngoi ta chng ta c th dng
phng php i s tm nghim thu gn nh sau
Nhn xt:
T tng hai cung
4 4 2
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .
nn tan tan 1
4 4
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .
v cung 2x c th a v cung
4x bng cng thc nhn i
iu kin:
1
cos .cos 0 cos2 cos 0
4 4 2 2
cos2 0 ,
4 2 1
sin .sin 0 cos2 cos 0
4 4 2 2
x x x
k
x x k
x x x



| | | | | |
+ = + =
| | |
\ . \ . \ .
= = + e

| | | | | |

+ = =
| | |

\ . \ . \ .

Phng trnh
4 4 4 2 2 4 2 4
1
sin 2 cos 2 cos 4 1 2sin cos 2 cos 4 1 sin 4 cos 4
2
x x x x x x x x + = = =
( )
2 4 4 2 2
1
1 1 cos 4 cos 4 2cos 4 cos 4 1 0 cos 4 1
2
x x x x x = = = hoc
2
1
sin 4
2
x = (loi)
sin4 0 sin2 0 x x = = hoc cos2 0 x = (loi)
,
2
k
x k

= e
Th d 4: Xt li v d 11 dng 5: Tm nghim thuc min cho trc
Tm tng cc nghim ca phng trnh:
2 3
2
2
cos cos 1
cos2 tan
cos
x x
x x
x

= tho mn 1s x s 70
Gii:
iu kin:
2
x k

= +
PT
2 2 2
2cos 1 tan 1 cos 1 tan x x x x =
2
2 cos 1
2cos cos 1 0
1
2 cos
3 2
x k x
x x
x k x


= + =

+ =

= + =

2
,
3 3
x k k

= + e
Nu by gi ta nguyn 3 nghim ca phng trnh v gii bt phng trnh th vt v nn ta dng
ng trn lng gic kt hp thnh 1 nghim nh sau
Vi nghim
Vi nghim 2 x k = + tng ng trn ng trn l im
M
1

Vi nghim 2
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im


M
2

Vi nghim 2
3
x k

= + tng ng trn ng trn l im


M
3

Vi iu kin:
Vi
2
x k

= + tng ng trn ng trn l im M


4
v M
5

Nhn thy 3 im nghim khng trng vi hai im iu kin m 3 im
nghim ny cch u nhau mt gc
2
3

nn ta c gp 3 im nghim thnh
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 60
2
,
3 3
x k k

= + e. Nh vy vic tm k khi gii bt phng trnh tr nn n gin hn v tnh tng
cng d dng hn

Ch :
Khi vn dng cc k nng trn chng ta c th lm ra ngoi gip nhp khng cn thit vit vo bi thi, ch
cn ni i chiu vi iu kin xem c tha mn hay khng tha mn v kt lun v i khi phi kt hp
cc phng php gii vi nhau sao cho nhanh v chnh xc nht
Mt s phng php khc nh gii phng trnh nghim nguyn, chu k cc bn t tm hiu do khun
kh bi bit

BI TP VN DNG

Bi 1: Gii cc phng trnh sau
a.
1
tan2 tan cos sin3
3
x x x x = b.
3 3
sin cos
1
2 2
cos
2 sin 3
x x
x
x

=
+

c. ( )
4
2sin7 .sin 8sin 2 3sin6 4 1 cos4 x x x x x + + = d.
2 2
cos 3 .cos2 cos 0 x x x =
Bi 2: Gii cc phng trnh sau
a. 2sin 2 3sin cos 2
4
x x x
| |
+ = + +
|
\ .
b.
2 2 2
sin cos 2 cos 3 x x x = +
c.
2
(2 3)cos 2sin
2 4
1
2cos 1
x
x
x
| |

|
\ .
=

d.
3 2
2
3(1 sin )
3tan tan 8cos 0
4 2 cos
x x
x x
x
+ | |
+ =
|
\ .

Bi 3: Gii cc phng trnh sau
a.
2
4
4
(2 sin 2 )sin3
tan 1
cos
x x
x
x

+ = b.
5
2 2cos sin 1
12
x x
| |
=
|
\ .

c.
1
2sin sin 2
3 6 2
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .
d.
2
tan cot 4cos 2 x x x = +
Bi 4: Gii cc phng trnh sau
a.
4 4
4(sin cos ) cos4 sin2 0 x x x x + + + = b.
2
3sin cos2 sin2 4sin cos
2
x
x x x x + + =
c. (1 tan )(1 sin2 ) 1 tan x x x + = + d.
sin2 cos2
tan cot
cos sin
x x
x x
x x
+ =
Bi 5: Gii cc phng trnh sau
a.
5 3
sin cos 2cos
2 4 2 4 2
x x x | | | |
=
| |
\ . \ .
b.
1 1
sin2 sin 2cot2
2sin sin2
x x x
x x
+ =
c. 2 2sin cos 1
12
x x
| |
=
|
\ .
d.
2 2
2cos 2 3cos4 4cos 1
4
x x x
| |
+ =
|
\ .

Bi 6: Gii cc phng trnh sau
a.
3
cos3 2sin 5
2
x x
| |
=
|
\ .
b.
( )
2 2
cos cos3 3 4sin 2sin cos sin6 0 x x x x x x
(
+ + =


c.
2 2
2sin 1 4cos
2 4 3 6
x x | | | |
+ = + +
| |
\ . \ .
d. sin3 3sin2 cos2 3sin 3cos 2 0 x x x x x + + =
Bi 7: Gii cc phng trnh sau
a.
2
cos 2 6cos 5 0
3 6
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .
b.
6 6 2
13
cos sin cos 2
8
x x x =
c. tan cot 2(sin2 cos2 ) x x x x + = + d.
3
tan cot 2cot 2 x x x = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 61
Bi 8: Gii cc phng trnh sau
a.
2
tan tan .tan3 2 x x x = b.
1
2tan cot2 2sin2
sin2
x x x
x
+ = +
c.
2
2
1 1
4 sin 4 sin 7 0
sin sin
x x
x x
| | | |
+ + + =
| |
\ . \ .
d.
2
2
2
2tan 5(tan cot ) 4 0
sin
x x x
x
+ + + + =
Bi 9: Gii phng trnh
2
2
3
3cot 4(tan cot ) 1 0
cos
x x x
x
+ + + = .
Bi 10: Gii cc phng trnh sau
a.
2
2tan cot 3
sin2
x x
x
+ = + b.
2
tan2 cot 8cos x x x + =
c. 3(cot cos ) 5(tan sin ) 2 x x x x = d.
1 1
2 2sin
4 sin cos
x
x x
| |
+ = +
|
\ .

Bi 11: Gii cc phng trnh sau
a. (1 tan )(1 sin2 ) 1 tan x x x + = + b.
2
3tan3 cot2 2tan
sin4
x x x
x
+ = +
c.
( ) ( )
3 2
2
4cos 2cos 2sin 1 sin2 2 sin cos
0
2sin 1
x x x x x x
x
+ +
=


d.
6 3 4
8 2cos 2 2sin sin3 6 2cos 1 0 x x x x + =
Bi 12: Gii cc phng trnh sau
a.
( ) 2 cos sin
1
tan cot2 cot 1
x x
x x x

=
+

b. ( )
( )
3
sin2 cos 3 2 3cos 3 3cos2 8 3cos sin 3 3 0 x x x x x x + + =
c.
6 6 8 8
sin cos 2(sin cos ) x x x x + = +
d.
8 8 10 10
5
sin cos 2(sin cos ) cos2
4
x x x x x + = + +
Bi 13: Gii cc phng trnh sau
a.
3 3 5 5
sin cos 2(sin cos ) x x x x + = + b.
sin sin2
3
cos cos2
x x
x x


c.
3 1
8sin
cos sin
x
x x
= + d.
2
3
cos 2 2cos sin 3 2
4 4
x x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .

Bi 14: Gii cc phng trnh sau
a. 3sin 2cos 2 3tan x x x + = + b.
3
2 2cos 3cos sin 0
4
x x x
| |
=
|
\ .

c.
( )
2 2 3
sin .cos2 cos tan 1 2sin 0 x x x x x + + = d.
2
2
cos2 1
tan 3tan
2 cos
x
x x
x
| |
+ =
|
\ .

Bi 15: Gii cc phng trnh sau
a.
3 sin
tan 2
2 1 cos
x
x
x
| |
+ =
|
+
\ .
b. sin2 cos2 3sin cos 2 0 x x x x + + =
c. sin3 cos2 1 2sin cos2 x x x x + = + d.
4 4
sin cos 1 2sin
2 2
x x
x + =
Bi 16: Gii cc phng trnh sau
a.
3 3 3
1
cos3 cos sin3 sin cos 4
4
x x x x x = + b.
2 2
sin cos4 2sin 2 1 4sin
4 2
x
x x x
| |
+ =
|
\ .

c.
2 2
7
sin cos4 sin 2 4sin
4 2 2
x
x x x
| |
=
|
\ .
d. ( )( )
2
2sin 1 3cos4 2sin 4 4cos 3 x x x x + + + =
Bi 17: Gii cc phng trnh sau
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 62
a. ( )( )
2
4cos 2sin 1 2sin2 1 3 x x x + + = b.
3 2
cos cos 2sin 2 0 x x x + + =
c.
3 3
1 cos sin sin2 x x x + = d. ( ) cos7 sin5 3 cos5 sin7 x x x x =
Bi 18: Gii cc phng trnh sau
a.
3 3
4sin cos3 4cos sin3 3 3cos4 3 x x x x x + + =
b. ( )
3
2
cos 2 2 sin cos 3sin2 3 0 x x x x + + =
c. ( ) ( ) 4 sin3 cos2 5 sin 1 x x x =
d.
1 1 10
cos sin
cos sin 3
x x
x x
+ + + =
Bi 19: Gii cc phng trnh sau
a.
3 3 1
cos .cos .cos sin .sin . in
2 2 2 2 2
x x x x
x x s = b. 2(cot2 cot3 ) tan2 cot3 x x x x = +
c.
3
sin sin2 sin3 6cos x x x x + = d.
2
1
sin
8cos
x
x
=
Bi 20: Gii cc phng trnh sau:
a.
2 2
sin sin 3
tan2 (sin sin3 )
cos cos3
x x
x x x
x x
+ = +
b. 2tan 2 2sin 2 3cot x x x + =
c.
2cos 3
(2sin 1)tan
sin 1 cos
x
x x
x x
= +


d.
5
2.cos5 sin( 2 ) sin 2 .cot3 .
2
x x x x

| |
+ = +
|
\ .

Bi 21: Gii cc phng trnh sau:
a.sin5 sin3 2cos 1 sin4 x x x x + + = +
b. ( )
2
2
2sin sin cos 2sin2 sin4
2
x x x x x + =
c. 4cos 2cos2 cos4 1 x x x =
d. 2cos4 2 2cos 2 1 0
8
x x
| |
+ + + =
|
\ .

Bi 22: Gii cc phng trnh sau:
a.
( )
2
2
2
sin cos 2sin
2
sin sin 3
2 4 4 1 cot
x x x
x x
x

+
( | | | |
=
| | (
+
\ . \ .

b.
2
sin 1
2(1 cos )(cot 1)
cos sin
x
x x
x x

+ + =
+

c.
2
4
2
1 tan
8cos sin4 2.
4 1 tan
x
x x
x
| |
+ + =
|
+ \ .

d.
2
3(tan sin )
2cos (1 cos ) 2sin
tan sin
x x
x x x
x x
+
+ =


Bi 23: Gii cc phng trnh sau:
a.
9 11
2sin 2 7 2sin 2sin 4 2 0
4 2
x x x
| | | |
+ + + + =
| |
\ . \ .

b.
3
5
sin 5cos .sin
2 2
x x
x
| |
=
|
\ .

c.
2 3
sin sin cos 0 x x x + + =
d.
2
1
8cos 2cos 6 2 3sin
cos
x x x
x
=
Bi 24: Gii cc phng trnh sau:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 63
a. 4cos cot 3cot2
3
x x x
| |
+ =
|
\ .

b.
2
2017
2.sin sin 2 1 tan
4 2
x x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .

c. 4cos2 sin2 3 tan tanx 6cos 2 0
2
x
x x x
| |
+ + =
|
\ .

d.
3 2(cos sin ) 1
3tan2 2sin 2
2 cos sin cos2
x x
x x
x x x
| |
+ =
|
+
\ .

Bi 25: Gii cc phng trnh sau:
a.
1 1
2 sin 2 4sin 1
sin 6 2sin
x x
x x
| | | |
=
| |
\ . \ .

b.
2 2
sin .sin2 cos .sin 2 2sin 1
4
x x x x x
| |
+ =
|
\ .

c.
2 2
2009
cos2 2 2sin 4cos sin 4sin cos
4
x x x x x x
| |
+ + = +
|
\ .

d.
2 2
1 sin .sin2 cos .sin 2 2cos
4
x x x x x
| |
+ =
|
\ .

Bi 26: Gii cc phng trnh sau:
a. sin2 os2 1 2(sin2 sin4 ) x c x x x = + +
b. cos 3 3sin cos7 x x x =
c. 2(sin cos ) sin3 cos3 3 2(2 sin2 ) x x x x x + + = +
d.
( )
( )
2
cos . cos 1
2 1 sin
sin cos
x x
x
x x

= +
+

Bi 27: Gii cc phng trnh sau:
a. ( )( ) 1 tan 1 sin2 1 tan x x x + = +
b.
3
2cos cos2
1
sin
x x
x
+
=
c.
(1 tan )(2cos2 1)
2 2cos3
cos
4
x x
x
x

+
=
| |

|
\ .

d.
2
sin cos
1 6 3
cos sin .tan
2 cos cos
x x
x
x x
x x
| | | |
+
| |
| | \ . \ .
+ =
|
\ .

Bi 28: Gii cc phng trnh sau:
a.
2
3
2sin cos sin cos2 cos2 2sin
2 4
x
x x x x x
| |
+ = +
|
\ .

b.
4 2 4
3sin 2cos 3 cos3 3cos cos 1 x x x x x + + = +
c.
sin (sin cos2 ) cos (sin cos2 ) sin
1 cot
2cos
4
x x x x x x x
x
x

+
=
+ | |

|
\ .

d.
2 2
(3 4sin )(3 4sin 3 ) 1 x x =
Bi 29: Gii phng trnh:
a.
4 3 2
4cos 4 3cos cos 3sin2 3 0 x x x x + + + =
b. cos2 cos4 cos6 cos cos2 cos3 2 x x x x x x + + = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 64
c.
2013 2013
(cos3 sin2 cos )cos (sin3 cos2 sin )sin
5 5
x x x x x x

= +
d. 4sin3 sin5 2sin .cos2 0 x x x x + =
Bi 30: Gii phng trnh
a.
11
sin2 cos2 1 2sin
4
x x x
| |
= +
|
\ .

b. ( )
1
tan2 tan sin4 sin2
6
x x x x = +
c.
2
2cos .cos (cos2 3)sin 3.cos3
4
x x x x x
| |
+ + =
|
\ .

d.
2
2
1 sin2 cos2
cos (sin2 2cos )
1 tan
x x
x x x
x
+
= +
+

Bi 31: Gii phng trnh:
a.
sin2 cos2 2 2cos 3cos
4
1
1 cos
x x x x
x
| |
+ + +
|
\ .
=
+

b.
2
sin tan 1
sin2 sin
2 1 tan
x x
x x
x
+
=
+

c.
2
2cos3 .cos 3(1 sin2 ) 2 3cos 2
4
x x x x
| |
+ + = +
|
\ .

d. 2sin 2 3sin cos 2
4
x x x
| |
+ = + +
|
\ .

Bi 32: Gii phng trnh:
a. 9sin 6cos cos2 3sin2 8 x x x x + + = .
b.
2
17
sin 2 16 2 3.sin cos 20sin
2 2 12
x
x x x
| | | |
+ + = + +
| |
\ . \ .

c.
( )
2 2
3tan 2 2 2 3 2 sin x cos x x + = +
d. ( ) ( )
4 4
1
tanx.cot2 1 sin 4 sin os .
2 2
x x x c x
| |
+ = +
|
\ .

e.
2 2
1 sin sin cos sin 2cos
2 2 4 2
x x x
x x
| |
+ =
|
\ .

Bi 33: Gii phng trnh
a.
2
4cos 2
tan 2 .tan 2
4 4 tan cot
x
x x
x x
| | | |
+ =
| |

\ . \ .

b. Tm cc nghim ( ) 0; x e ca phng trnh 5cos sin 3 2 sin 2
4
x x x
| |
+ = +
|
\ .

c.
1
tan 2sin cot .cos
tan
x x x x
x
= + +
d.
3
tan 3cos sin .tan .
2
x x x x
| |
=
|
\ .

Bi 34: Gii phng trnh:
a.
( )
( )
2
cos . cos 1
2 1 sin
sin cos
x x
x
x x

= +
+

b.
1 cot2 2
(tan cot )
sin3 2
x
x x
x
+
= +
c.
( )
2
sin3 cos .cos2 tan tan2 x x x x x = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 65
d.
2
2
2
2cos 3sin2 3
3(tan 1)
2cos sin
3
x x
x
x x

+ +
= +
| |
+
|
\ .

Bi 35: Gii phng trnh
a.
2 3
cos (2sin 2sin 1) 2cos sin 1 x x x x x + + = + +
b. ( )
( )
sin3 cos3 sin 2sin2 1 4cos 1 3 x x x x x = +
c.
( )
2
2
2
sin cos 2sin
2
sin sin 3
2 4 4 1 cot
x x x
x x
x

+
| | | | | |
=
| | |
+ \ . \ . \ .

d.
3 3
17
6 2sin 2 8cos 3 2cos 4 cos2
2
16
cos
x x x x
x
| |
+ +
|
\ .
= vi
5
;
2 2
x
| |
e
|
\ .

Bi 36: Gii phng trnh
a. 2cos6 2cos4 3cos2 sin2 3 x x x x + = +
b.
1 1
sin2 sin 2cot2
2sin sin2x
x x x
x
+ =
c.
( ) sin cos 1 2sin cos2
1
sin cos
x x x x
x x

=


d. Tm nghim ca phng trnh
( )
2cos 4 3 2 cos 2 sin 2 3 x x x = + bit xe [0; ].
Bi 37: Gii phng trnh:
a.
2 2 2
(3tan 1)sin 2sin
4
x x x
| |
+ =
|
\ .

b. cos9 2cos3 2sin 3 3sin
4
x x x x
| |
+ + + =
|
\ .

c.
2 3 4 2 3 4
sin sin sin sin cos cos cos cos x x x x x x x x + + + = + + +
d.
4 4
1
sin 3 sin 3
4 4 2
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

Bi 38: Gii phng trnh
a.
3 3
sin cos sin2 2sin
4
x x x x
| |
+ = + +
|
\ .

b.
2 2
1 3
sin 3cos sin2 2(sin cos ) sin2
2 2
x x x x x x = .
c. 2cos6 2cos4 3cos2 sin2 3 x x x x + = +
d. Tnh tng cc nghim ca phng trnh
1 tan
2
1 tan
2
cos2 cos
sin .
1 sin
x
x
x x
x
x
+

trn on [0;38].
Bi 39: Gii phng trnh:
a.
3 cos2
2tan 4
cos
x
x
x
+
=
b.
2 2
3cot 2 2sin (2 3 2)cos x x x + = +
c.
4sin .sin( ) 5 3sin 3(cos 2)
3
1
1 2cos
x x x x
x

+ + + +
=


d.
3
cos cos cos sin 2 0
2 6 3 2 2 6
x x
x x
| | | | | | | |
+ + + =
| | | |
\ . \ . \ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 66
Bi 40: Gii phng trnh :
a.
( ) 2 1 sin2 cos4 3sin4
2 2sin
4
sin2 3cos2
x x x
x
x x

+ +
| |
= +
|
\ .

b. cos .cos2 .cos3 sin .sin2 .sin3 1 x x x x x x + =
c. cos cos3 1 2sin 2
4
x x x
| |
+ = + +
|
\ .

d.
2
3sin2 4cos 10sin 3cos 4
2
x x x x
| |
+ + = +
|
\ .

Bi 41: Cho phng trnh
4 4
2009 2009
4
sin 2 cos 2
tan tan
4 4 cos 4
x x
x x
x
+ | | | |
= +
| |
\ . \ .
(1)
a. Gii phng trnh (1).
b. Tnh tng cc nghim ca phng trnh (1) trn on [1;2010].
Bi 42: Gii cc phng trnh
a.
2
3 4
2cos 1 3cos
5 5
x x
+ = .
b.
2 2 2
1
sin sin 3 sin .sin 3
4
x x x x + = .
c.
4
3sin cos
tan cot
x x
x x
=
+

d. 3sin sin 2sin 5 0
3 6 6
x x x
| | | | | |
+ + + + =
| | |
\ . \ . \ .

Bi 43: Gii cc phng trnh sau :
a.
sin3 4cos 3
6
0
sin3 1
x x
x
| |

|
\ .
=


b. ( )
2
cos2 cos4 6 2sin3 x x x = +
c. 3 1 tan (sin 2cos ) 2(sin 3cos ) x x x x x + + = +
d.
2012 2012 2014 2014
3
sin cos 2(sin cos ) cos2
2
x x x x x + = + +
Bi 44: Gii cc phng trnh sau
a.
sin2 cos2
tan cot
cos sin
x x
x x
x x
+ =
b. cos2 sin cos sin x x x x =
c.
5
2
16sin 10sin 5sin3
2
x x x =
d.
4 2
1 1
1 cos cos
16 2
x x + +
4 2
25 5
cos cos
16 2
x x + =1
Bi 45: Gii cc phng trnh sau
a.
2 2 2
11
tan cot cot 2
3
x x x + + =
b.
( )
2
sin2 3cos2 5 cos 2
6
x x x
| |
+ =
|
\ .

c. ( ) sin2012 cos2012 4 sin503 cos503 1 x x x x =
d. ( ) 2sin2 cos2 2 2 sin2 .cos sin 2cos x x x x x x + + = + +
Bi 46: Gii cc phng trnh:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 67
a.
2 2
2 2
sin sin 2
2
sin 2 sin
x x
x x
+ = b.
2 2
sin 3 cos2 sin 0. x x x + =

HNG DN GII

Bi 1:
a. iu kin:
cos 0
cos2 0
x
x
=


Phng trnh
( )
3
sin2 .cos cos2 .sin 1
cos 3sin 4sin
cos2 .cos 3
x x x x
x x x
x x

=
( )
2
sin 1
cos sin 3 4sin
cos2 .cos 3
x
x x x
x x
=
TH 1: sin 0 , x x k k = = e
TH 2:
( )
2 3 2
1 1
cos 3 4sin 2cos 2 3cos 2 cos2 6 0
cos2 .cos 3
x x x x x
x x
= + + =
cos2 1 , x x k k = = e
b. iu kin: sin 2 x =
Phng trnh ( ) 3 sin cos 1 sin cos 2 sin cos
2 2 2 2
x x x x
x x
| || |
+ = +
| |
\ .\ .

( ) ( )
3
sin cos 2 sin 2 sin cos
2 2 2
x x
x x x
| |
+ = +
|
\ .

3
sin cos cos sin cos sin
2 2 2 2 2 2 2
x x x x x x | | | || |
= +
| | |
\ . \ .\ .

TH 1:
3
cos sin
2 2 2
x x
+ = (v nghim)
TH 2: cos sin 0 2 ,
2 2 2
x x
x k k

= = + e
c. Phng trnh cho tng ng:
( )
2 2
cos6 cos8 3sin6 8sin 2 1 sin 2 x x x x x + =
2 2 2
cos6 1 2sin 4 3sin6 8sin 2 .cos 2 x x x x x + + =
2 2
cos6 1 2sin 4 3sin6 2sin 4 x x x x + + =
cos6 3sin6 1 x x + =
1
cos 6
3 2
x
| |
=
|
\ .

.
9 3
,
.
3
x k
k
x k

= +


d. Phng trnh
1 cos6 1 cos2
.cos2 0
2 2
x x
x
+ +
=
cos6 .cos2 1 0 x x = ( )
1
cos8 cos4 1 0
2
x x + =
2
2cos 4 1 cos4 2 0 x x + =
2
2cos 4 cos4 3 0 cos4 1 x x x + = = hoc
3
cos4 1
2
x = < (loi)
4 2 ,
2
x k x k k

= = e
Vy nghim ca phng trnh l ,
2
x k k

= e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 68
Bi 2:
a. Phng trnh sin2 cos2 3sin cos 2 x x x x + = + +

2
2sin cos 2cos 1 3sin cos 2 x x x x x + = + +
( )
2
sin 2cos 3 2cos cos 3 0 x x x x + =
( ) ( )( ) sin 2cos 3 cos 1 2cos 3 0 x x x x + + =
( )( ) 2cos 3 sin cos 1 0 x x x + + =

1
sin cos 1 0 sin cos 1 sin
4
2
x x x x x
| |
+ + = + = + =
|
\ .


2
4 4
5
2
4 4
x k
x k



+ = +

+ = +

2
, 2
2
x k
k
x k

= +

= +


b. Phng trnh:

1 cos2 1 cos4 1 cos6
cos2 cos4 1 cos6 0
2 2 2
x x x
x x x
+ +
= + + + + =
2
2cos3 cos 2cos 3 0 2cos3 (cos cos3 ) 0
4cos3 cos2 cos 0
x x x x x x
x x x
+ = + =
=

6 3
,
4 2
2
x k
x k k
x k

= +

= + e

= +


Vy phng trnh c 3 nghim l , , ,
6 3 4 2 2
x k x k x k k

= + = + = + e
c. iu kin:
1
cos
2
x =
Phng trnh (2 3)cos 1 cos 2cos 1
2
x x x
( | |
=
| (
\ .

1 3
3cos sin 0 2 sin cos 0
2 2
x x x x
| |
+ = =
|
|
\ .

3
2sin 0 (2 1) ,
1 3 3 3
cos
2
x k
x x k x n n
x

= +

| |
= = = + + e

|
\ .

=


d. Phng trnh
( ) ( )
3 2
3tan tan 3(1 sin ) 1 tan 4 1 sin 0 x x x x x + + + + =
( ) ( )
( ) ( )
( )( )
3 2
2
2
3tan tan 3 1 sin tan 1 sin 0
3tan 1 sin tan 1 sin tan 0
1 sin tan 3tan 1 0
x x x x x
x x x x x
x x x
+ + + =
+ + + + =
+ + =

TH 1:
1
tan ,
6
3
x x k k

= = + e
TH 2: 1 sin tan 0 sin cos sin cos 0 x x x x x x + + = + + = (phng trnh i xng vi sin v cos)
Gii phng trnh ny ta c 2 ,
4
x k k

= + e vi
2 1
cos
2


=
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 69
Vy phng trnh c nghim l ,
6
x k k

= + e hoc 2 ,
4
x k k

= + e vi
2 1
cos
2


=
Bi 3:
a. iu kin: cos 0
2
x x k

= = +
4 4 2 2 2
1
sin cos (2 sin 2 )sin3 1 sin 2 (2 sin 2 )sin3
2
x x x x x x x + = =
( )
2
2 2
sin 2 2
2 sin 2 2(2 sin 2 )sin3
sin3 1
2
1
18 3
sin3 sin ,
5 2 2 6
18 3
x vn
x x x
x
k
x
x k
k
x


=
=

=

= +

= = e

= +


Vy nghim ca phng trnh l
2 5 2
, ,
18 3 18 3
k k
x x k

= + = + e
b. Ta c
5 5 5
2 2cos sin 1 2 sin 2 sin 1
12 12 12
x x x
( | | | |
= + =
| | (
\ . \ .

5 5 1 5 5
sin 2 sin sin sin 2 sin sin
12 12 4 12 4 12
2
2cos sin sin
3 12 12
x x


| | | |
+ = = = =
| |
\ . \ .
| | | |
= =
| |
\ . \ .

5
2 2
5
6 12 12
sin 2 sin ,
5 13 3 12 12
2 2
12 12 4
x k x k
x k
x k x k






= + = +

| | | |
= e
| |
\ . \ .

= + = +



Vy nghim ca phng trnh l
3
, ,
6 4
x k x k k

= + = + e
c.
1 5
2sin sin 2 2sin sin 2 sin
3 6 2 3 6 6
x x x x
| | | | | | | |
+ = + = +
| | | |
\ . \ . \ . \ .

( ) 2sin 2sin .cos sin sin 1 0
3 3 2 3
x x x x x
| | | | | | | |
+ = + + =
| | | |
\ . \ . \ . \ .

sin 0
3
, 3
2 sin 1
2
x k
x
k
x k x

| | = +

+ =
|
e \ .


= + =


Vy nghim ca phng trnh l , ,
3 2
x k x k k

= + = + e
d. iu kin : sin2 0 ( )
2
x x l l

= = e
Phng trnh tng ng vi
2 2
cos sin 2cos2
4cos 2 0 4cos 2 0
sin cos sin2
x x x
x x
x x x
+ = + =
1
2cos2 2cos2 0 2cos2 (1 sin4 ) 0
sin2
x x x x
x
| |
+ = + =
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 70
cos2 0
4 2
,
sin4 1
8 2
x k
x
k
x
x k

= +

=
e

=

= +


i chiu vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l: ,
4 2 8 2
x k x k k

= + = + e
Bi 4:
a. Phng trnh
2 2 2
4(1 2sin . os ) 1 2sin 2 sin2 0 x c x x x + + =
2 2
5 2sin 2 2sin 2 sin2 0 x x x + =
2
4sin 2 sin2 5 0 sin2 1 2 ,
2
x x x x k k

= = = + e
Vy nghim ca phng trnh l 2 ,
2
x k k

= + e
b. Phng trnh
2 2
3sin cos2 sin2 2sin (1 cos )
3sin 1 2sin 2sin 2sin sin 1 0
x x x x x
x x x x x
+ + = +
+ = =

2
2
sin 1
2 ,
1
6 sin
2
7
2
6
x k
x
x k k
x
x k

= +

=


= + e

=

= +


Vy nghim ca phng trnh l
7
2 , 2 , 2 ,
2 6 6
k k k k x

+ + + e =
c. PT ( )( )
2
cos sin cos sin cos sin x x x x x x + = + (hin nhin cosx =0 khng l nghim)
cosx +sinx =0 hay (cosx sinx)(cosx +sinx) =1
tanx =-1 hay cos2x =1 x =
4

+kt hay x =kt, ke


Vy nghim ca phng trnh l ; ;
4
x k k k

= + e
Ch : Xem li gii khc bi 11a
d. PT
( )
2 2
cos 2
cos2 cos sin2 sin sin cos sin cos
sin cos cos sin sin cos sin cos
x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x

+
= =
2
cos cos2 sin2 0 2cos cos 1 0 sin2 0 x x x x x x = . = + = . =
1
cos
2
x = ( cos 1 x = loi v sin 0 x = ) 2 ,
3
x k k

= + e
Vy nghim ca phng trnh l 2 ;
3
x k k

= + e
Bi 5:
a. PT
5 3 5 3 3
sin sin 2cos sin sin 2cos
2 4 2 4 2 2 2 4 4 2 2
x x x x x x | | | | | | | |
+ = =
| | | |
\ . \ . \ . \ .

3 3 3 3
2cos sin 2cos 2cos cos 2cos
4 2 2 2 4 2 2
x x x x
x x
| | | | | |
+ = + =
| | |
\ . \ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 71
2
3
3 3 3
cos 0
2
2 2
2 ,
3 2 2
2 cos
2
4 4 4 2
x k
x
x
k
x k k
x k x
x k

= +


=
= +

= + e

| |

+ = + + =

|

= +

\ .


Vy nghim ca phng trnh l
2
; 2 ; 2 ;
3 3 2
x k x k x k k

= + = + = + e
b. PT
2
cos 2 cos cos2 2cos2 x x x x = v sin2 0 x =
cos2 0 x = hoc
2
2cos cos 1 0 x x + + = (v nghim)
cos2 0 2 ,
2 4 2
x x k x k k

= = + = + e
Vy nghim ca phng trnh l ,
4 2
x k k

= + e
c. PT
1
2 sin 2 sin 1 sin 2 sin
12 12 12 12
2
x x
( | | | |
= =
| | (
\ . \ .

5
sin 2 sin sin 2sin cos sin 2 cos sin
12 4 12 6 12 12 12 12
x x
| | | |
= + = = =
| |
\ . \ .

5
2 2
4 12 12
,
7
2 2
3 12 12
x k x k
k
x k x k





= + = +

e

= + = +



Vy nghim ca phng trnh l ; ,
4 3
x k x k

= + = + e
d. Phng trnh tng ng vi
2
1 cos 4 3cos4 4cos 1
2
x x x
| |
+ + =
|
\ .


( )
2
1 3
sin4 3cos4 2 2cos 1 sin4 cos4 cos2
2 2
12
cos 4 cos2 ,
6
36 3
x x x x x x
x k
x x k
k
x


+ = + =

= +

| |
= e
|
\ .

= +


Bi 6:
a. PT tng ng vi:
( ) ( ) cos3 2cos5 0 cos 2 2cos 4 0 x x x x x x + = + + + =
2 2 2
2
cos2 .cos sin2 .sin 2cos4 .cos 2sin4 .sin 0
cos2 .cos 2sin .cos 2(2cos 2 1)cos 2sin .(4cos2 .cos ) 0
cos (8cos 2 2cos2 3) 0
x x x x x x x x
x x x x x x x x x
x x x
+ =
+ =
=

cos 0
2
1 2
cos2 cos
2 3 3
3 1 3
cos2 arccos
4 2 4
x k
x
x x k
x x k


= +
=


= = = +

= = +



b. t cos , 1 t x t = s (*).
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 72
Phng trnh
( ) ( )
2 2
cos3 . 3 4sin 2sin . sin6 0 1 . t x x x t x
(
+ + =


Phng trnh dng ( )
2
0
t a
t a b t ab
t b
=
+ + =

=


2
cos 2sin (2)
(1)
cos cos3 .(3 4sin ) (3)
x x
x x x
=


( ) 2 cos 2sin cot 2 cot2 , x x x x arc k k = = = + e
( ) ( )
2
3 cos cos3 3 4sin x x x =
Nu sinx = 0 phng trnh v nghim khng tha mn (3)
Nu sinx = 0 khi (3)
, 2 1,
2
sin2 sin6
,
8 4
k
x k n n Z
x x
k
x k Z

= = + e

= + e


c. t
2
t x

= + khi phng trnh cho tr thnh
2 2
2sin 1 4cos
2 3
t t
= +
2 2
cos 4cos cos3. 4cos 0
3 3 3
t t t
t = + =
3 2
4cos 4cos 3cos 0
3 3 3
t t t
+ =
3 cos 0
3
3
, 2
1
6 cos
3 2
t
t k
k
t
t k

= +

= + =

3
,
6
2
x k
k
x k


= +

= +


d. sin3 3sin2 cos2 3sin 3cos 2 0 x x x x x + + =
(sin3 sin ) 2sin 3sin2 (cos2 2 3cos ) 0 x x x x x x + + + =
2
2sin2 .cos 2sin 6.sin.cos (2cos 3cos 1) 0 x x x x x x + + =
2 2
2sin .cos 2sin 6.sin.cos (2cos 3cos 1) 0 x x x x x x + + =
2
1
sin
2
(2sin 1)(2cos 3cos 1) 0 cos 1
1
cos
2
x
x x x x
x

+ = =


+ Vi
2
1
6
sin ,
5 2
2
6
x k
x k
x k

= +

= e

= +


+ Vi
2 2
2
1
3
cos ,
2
2
3
x k
x k a b
x k

= +

= e +

= +


+ Vi cos 1 2 , x x k k Z = = e
Vy phng trnh c 5 h nghim nh trn.
Bi 7:
a. Phng trnh cho tng ng vi:
2
1 2sin 6sin 5 0
3 3
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

2
2sin 6sin 4 0
3 3
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 73
sin 1
3
x
| |
+ =
|
\ .
hoc sin 2
3
x
| |
+ =
|
\ .
(loi)
5
sin 1 2 2 ,
3 3 2 6
x x k x k k


| |
+ = + = + = + e
|
\ .

b. Nhn xt:
bi xut hin cung 2x, ta ngh xem liu hiu
6 6
cos sin x x c biu din qua cung 2x c nhn t
chung hay khng ta lm nh sau
2 3 2 3 2
13
(cos ) (sin ) cos 2
8
x x x =
2 2 4 4 2 2 2
13
(cos sin )(cos sin sin cos ) cos 2
8
x x x x x x x + + =
2 2 2
2 2
1 1 13
cos2 1 sin 2 sin 2 cos 2
2 4 8
cos2 (8 2sin 2 ) 13cos 2
x x x x
x x x
| |
+ =
|
\ .
=

2 2
2
cos2 0 cos2 0
8 2sin 2 13cos2 8 2(1 cos 2 ) 13cos2
cos2 0
2cos 2 13cos2 6 0
x x
x x x x
x
x x
= =


= =

=


+ =


cos2 0
1
4 2
cos2 ,
2
cos2 6 ( )
6
x
x k
x k
x k
x loai


=

= +

= e


= +


Vy phng trnh c cc nghim l ; ,
4 2 6
x k x k k

= + = + e
c. iu kin
cos 0
sin2 0
sin 0
x
x
x
=
=


sin cos
tan cot 2(sin2 cos2 ) 2(sin2 cos2 )
cos sin
1 2
2(sin2 cos2 ) 2(sin2 cos2 )
sin cos sin2
x x
x x x x x x
x x
x x x x
x x x
+ = + + = +
= + = +

2
1 sin2 (sin2 cos2 ) 1 sin 2 sin2 cos2 x x x x x x = + = +
2
cos2 0
4 2
cos 2 sin2 cos2 ,
tan2 1
8 2
k
x
x
x x x k
k x
x

= +

=
= e

=

= +


Vy phng trnh c cc nghim l ,
4 2 8 2
k k
x x k

= + v = + e
d. iu kin
cos 0
sin 0 sin2 0
2
sin2 0
x
k
x x x
x

= = =


3 3
3 3
sin cos
tan cot 2cot 2 2cot 2
cos sin
2cos2
2cot 2 cot2 cot 2
sin2
x x
x x x x
x x
x
x x x
x
= + =
= =

cot2 0 x = hoc
2
cot 2 1 x = (loi)
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 74
2 ,
2 4 2
k
x k x k

= + = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
4 2
k
x k

= + e
Bi 8:
a. iu kin:
cos 0
cos3 0
x
x
=


2
tan tan .tan3 2 tan (tan tan3 ) 2 x x x x x x = =
2
sin sin2 2sin cos
2 2
cos cos cos3 cos cos cos3
x x x x
x x x x x x

= =
2 2 4 2
sin cos cos3 cos 1 4cos 3cos x x x x x x = =
4 2
4cos 4cos 1 0 x x + =
2 2
(2cos 1) 0 cos2 0 2 ,
2 4 2
k
x x x k x k

= = = + = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
4 2
k
x k

= + e
b. iu kin:
cos 0
sin2 0
sin2 0
x
x
x
=
=


2
sin cos2 1 sin sin2
2 2sin2 2 cos2 2sin 2 1 0
cos sin2 sin2 cos
x x x x
x x x
x x x x
+ = + + =
2 2
2
4sin cos2 2(1 cos 2 ) 1 0
2(1 cos2 ) cos2 3 cos 2 0
x x x
x x x
+ =
+ + =

2
1
2cos 2 cos2 1 0 cos2
2
x x x = = hoc cos2 1 x = (loi v sin2 0 x = )
2
2 2 ,
3 3
x k x k k

= + = + e
Vy phng trnh c nghim l ,
3
x k k

= + e
c. iu kin: sin 0 x =
2
2
1 1
4 sin 2 4 sin 7 0
sin sin
1 1
4 sin 4 sin 15 0
sin sin
x x
x x
x x
x x
(
| | | |
+ + + =
(
| |
\ . \ .
(

| | | |
+ + + =
| |
\ . \ .

1 3 1 5
sin (1) sin (2)
sin 2 sin 2
x x
x x
+ = v + = .
2
(1) 2sin 3sin 2 0 x x + = (v nghim)
2
(2) 2sin 5sin 2 0 sin 2 x x x + + = = (loi) hoc
1
sin sin
2 6
x
| |
= =
|
\ .

7
2 2 ,
6 6
x k x k k

= + v = + e
d. Nhn xt:
T phng trnh thy xut hin
2
1
sin x
v
2
cot x ta ngh n cng thc
2
2
1
1 cot
sin
x
x
+ = , sau khi thay
vo ta c mt phng trnh i xng vi tan v cot
iu kin: sin cos 0 sin2 0 (k )
2
k
x x x x

= = = e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 75
PT
2 2
2(1 cot ) 2tan 5(tan cot ) 4 0 x x x x + + + + + =
2 2
2
2(tan cot ) 5(tan cot ) 6 0
2 (tan cot ) 2 5(tan cot ) 6 0
x x x x
x x x x
+ + + + =
( + + + + =


2
2(tan cot ) 5(tan cot ) 2 0 x x x x + + + + = (*)
t:
2 2
tan cot (tan cot ) t x x t x x = + = +
2 2 2 2
tan cot 2tan cot tan cot 2 x x x x x x = + + = + +
2 2 2
2
2 tan cot 2 4 4 2
2
t
x x t t
t
>
> + = > >

s

.
Phng trnh
2
(*) 2 5 2 0 2 t t t + + = = hoc
1
2
t = (loi)
Khi
sin cos
2 2
cos sin
x x
t
x x
= + =
2 2
sin cos 2sin cos sin2 1 x x x x x + = =
,
4
x k k

= + e
Bi 9: Nhn xt:
T phng trnh thy xut hin
2
1
cos x
v
2
tan x ta ngh n cng thc
2
2
1
1 tan
cos
x
x
+ = , sau khi thay
vo ta c mt phng trnh i xng vi tan v cot
iu kin: sin cos 0 sin2 0 ,k
2
k
x x x x

= = = e
PT
2
2
3
3cot 4(tan cot ) 1 0
cos
x x x
x
+ + + =
2 2
3(1 tan ) 3cot 4(tan cot ) 1 0 x x x x + + + + =
2 2
2
3(tan cot ) 4(tan cot ) 2 0
3 (tan cot ) 2 4(tan cot ) 2 0
x x x x
x x x x
+ + + + =
( + + + + =


2
3(tan cot ) 4(tan cot ) 4 0 x x x x + + + = (*)
t:
2 2
tan cot (tan cot ) t x x t x x = + = +
2 2 2 2
tan cot 2tan cot tan cot 2 x x x x x x = + + = + +
2 2 2
2
2 tan cot 2 4 4 2
2
t
x x t t
t
>
> + = > >

s

.
2
(*) 3 4 4 0 2 t t t + = = hoc
2
3
t = (loi)
Khi :
sin cos
2 2
cos sin
x x
t
x x
= + =
2 2
sin cos 2sin cos sin2 1 x x x x x + = =
2 2 ,
2 4
x k x k k

= + = + e
Bi 10:
a. iu kin:
sin 0
sin cos 0
cos 0
x
x x
x
=
=

=


2sin cos 1
3
cos sin sin cos
x x
x x x x
+ = + .
2 2
2 2
2sin cos 3sin cos 1
1 sin 3sin cos 1 sin 3sin cos
x x x x
x x x x x x
+ = +
+ = + =

sin 3cos x x = hoc sin 0 x = (loi)
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 76
tan 3 ,
3
x x k k

= = + e
b. iu kin:
cos2 0
sin 0
x
x
=


Phng trnh
2
sin2 cos
8cos
cos2 sin
x x
x
x x
+ =
2
sin2 sin cos2 cos
8cos
cos2 sin
x x x x
x
x x
+
=
2
cos 0
cos 8cos cos2 sin
8cos cos2 sin 1
x
x x x x
x x x
=
=

=


cos 0
cos 0 cos 0
1
4cos2 sin2 1 2sin4 1 sin4
2
x
x x
x x x x
=
= =




= = =



5
,
2 24 2 24 2
k k
x k x x k

= + v = + v = + e
c. iu kin
cos 0
sin 0
x
x
=


3(cot cos 1) 5(tan sin 1) 0
cos sin
3 cos 1 5 sin 1 0
sin cos
x x x x
x x
x x
x x
+ + =
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

cos sin cos sin sin sin cos cos
3 5 0
sin sin
x x x x x x x x
x x
+ + | | | |
=
| |
\ . \ .

3 5
(cos sin cos sin ) 0
sin cos
cos sin cos sin 0 (1)
3 5
(2)
sin cos
x x x x
x x
x x x x
x x
| |
+ =
|
\ .
+ =


2
(1) 2 1 0 1 2 t t t = = hoc 1 2 t = + (loi)
Vi sin cos 2sin 2
4
t x x x t
| |
= + = + s
|
\ .

1 2 3
sin sin 2 2 ,
4 4 4
2
x x k x k k


| |
+ = = = + + v = + e
|
\ .

3 5 3
(2) tan tan ,
sin cos 5
x x k k
x x
= = = = + e
d. iu kin:
cos 0
sin2 0
sin 0 2
x
k
x x
x

=
= =


Phng trnh
sin cos 0 tan 1
sin cos
2(sin cos )
sin2 1 sin2 1 sin cos
x x x
x x
x x
x x x x
+ = = +
+ =

= =


4 4
,
4 2
2 2
2 4
x k x k
n
x n
x m x m






= + = +

= + e

= + = +



Vy phng trnh c nghim l ,
4 2
n
x n

= + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 77
Bi 11:
a. iu kin: cos 0 x =
2
2
(cos sin )(cos sin ) cos sin
cos cos
(cos sin )(cos sin ) cos sin
x x x x x x
x x
x x x x x x
+ +
=
+ = +

2 2
cos sin 0 tan 1
,
cos2 1 4 cos sin 1
x x x
x k x k k
x x x


+ = =
= + v = e

= =


b. iu kin :
cos3 0
sin2 0
6 3
,
cos 0
4 sin4 0
x
k
x
x
k
x k
x
x

=

= +

=

e

=

=
=

(*)
Phng trnh ( ) ( )
2
2 tan3 tan tan3 cot2
sin4
x x x x
x
+ + =
2sin2 cos 2
cos3 cos cos3 sin2 sin4
x x
x x x x x
+ =
4sin4 sin 2cos2 cos 2cos3
4sin4 sin cos3 cos 2cos3
4sin4 sin cos3 cos
8sin2 cos2 sin 2sin2 sin
x x x x x
x x x x x
x x x x
x x x x x
+ =
+ + =
=
=

1 1
cos2 ,
4 2
x x m m = = + e nghim ny tho mn
c. iu kin :
2
2sin 1 0 cos2 0 ,
4 2
k
x x x k

= = = + e
Phng trnh ( ) ( ) ( )
2
4cos sin cos 2cos sin cos 2 sin cos 0 x x x x x x x x + + + =
( )( )( )
4
2 sin cos cos 1 2cos 1 0 2 ,
2
2
3
x m
x x x x x m m
x m

= +

+ + = = e

= +


Kim tra iu kin ta c nghim
2
,
3
m
x m

= e
d. Phng trnh
3 3 3
2 2cos (4cos 3cos ) 2 2sin sin3 1 0 x x x x x + =
2 2
2
2cos .2cos cos3 2sin .2sin sin 3 2
(1 cos2 )(cos2 cos4 ) (1 cos2 )(cos2 cos4 ) 2
2
2(cos2 cos2 cos4 ) 2 cos2 (1 cos4 )
2
2 2
cos2 .cos 2 cos2 ,
4 2 8
x x x x x x x
x x x x x x
x x x x x
x x x x k k


+ =
+ + + =
+ = + =
= = = + e

Bi 12:
a. iu kin:
( ) cos .sin2 .sin . tan cot2 0
cot 1
x x x x x
x
+ =


Phng trnh
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 78
( ) 2 cos sin
1 cos .sin2
2sin
sin cos2 cos
cos
1
cos sin2 sin
x x
x x
x
x x x
x
x x x

= =
+

2sin .cos 2sin x x x =
2
2
4
cos ,
2
2
4
x k
x k
x k

= +

= e

= +


So vi iu kin, ta c h nghim ca phng trnh cho l 2 ,
4
x k k

= + e
b. PT
3
2 3
2
sin2 (cos 3) 2 3.cos 3 3.cos2 8( 3.cos sin ) 3 3 0
2sin .cos 6sin .cos 2 3.cos
6 3cos 3 3 8( 3.cos sin ) 3 3 0
x x x x x x
x x x x x
x x x
+ + =
+
+ + =
2
2cos ( 3cos sin ) 6.cos ( 3cos sin ) 8( 3cos sin ) 0 x x x x x x x x + =
2
( 3cos sin )( 2cos 6cos 8) 0 x x x x + =
2
3cos sin 0
tan 3
cos 3cos 4 0
x x
x
x x

=
=

+ =

hoc cos 1 x = hoc cos 4 x = (loi)


, 3
2
x k
k
x k

= +


Vy nghim ca phng trnh l , 2 ,
3
x k x k k

= + = e
c. PT
6 8 8 6
sin 2sin 2cos cos x x x x =
6 2 6 2 6 6
sin (1 2sin ) cos (2cos 1) sin cos2 cos cos2 x x x x x x x x = =
6 6 6
cos2 0 cos2 0 cos2 0
tan 1 sin cos tan 1
x x x
x x x x
= = =


= = =


4 2
,
4 2
4
x m
x m m
x k

= +

= + e

= +


d. PT
10 8 8 8
5
2cos cos 2sin sin cos2 0
4
x x x x x + + =
8 2 8 2
8 8
5
cos (2cos 1) sin (1 2sin ) cos2 0
4
5
cos cos2 sin cos2 cos2 0
4
x x x x x
x x x x x
+ =
+ =

8 8
5
cos2 cos sin 0 cos2 0
4
x x x x
| |
+ = =
|
\ .
hoc
8 8
5
sin cos 1
4
x x = + > (v nghim)
,
4 2
k
x k

= + e
Bi 13:
Cch 1: PT
3 5 5 3
sin 2sin 2cos cos x x x x =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 79
3 2 3 2 3 3
sin (1 2sin ) cos (2cos 1) sin cos2 cos cos2 x x x x x x x x = =
3 3 3
cos2 0 cos2 0 cos2 0
tan 1 sin cos tan 1
,
4 2 4 4 2
x x x
x x x x
x m x k x m m

= = =


= = =

= + v = + = + e

Cch 2:
3 3 5 5
sin cos 2(sin cos ) x x x x + = +

3 3 2 2 5 5
(sin cos )(sin cos ) 2(sin cos ) x x x x x x + + = +
3 2 3 2 5 5
3 2 2 3 2 2
sin cos cos sin sin cos
sin (cos sin ) cos (cos sin )
x x x x x x
x x x x x x
+ = +
=

2 2 3 3
2 2 2 2
3 3
(cos sin )(cos sin ) 0
cos sin 0 cos sin 0
cos sin cos sin 0
x x x x
x x x x
x x x x
=
= =


= =


2 2
2 2
cos sin 0
cos sin 0
cos sin
cos2 0 ,
4 2
x x
x x
x x
x x k k

=
=

= = + e

b. iu kin:
2
cos cos2 0 ,
2
3
x k
x x k
k
x

= e


sin sin2 3cos 3cos2
3 1 3 1
cos2 sin2 cos sin
2 2 2 2
x x x x
x x x x
=
=

2
cos 2 cos ,
2
6 6
9 3
x k
x x k
k
x



=
| | | |

+ = + e
| |

= +
\ . \ .


i chiu vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l
2
,
9 3
k
x k

= + e
c. iu kin:
sin 0
,
cos 0
2
x k
x
k
x x k


=
=
e

= = +


2
3 1
8sin 8sin cos 3sin cos
cos sin
x x x x x
x x
= + = +
2
3 1 3 1
4sin cos sin cos (2sin cos )(2sin ) sin cos
2 2 2 2
x x x x x x x x x = + = +
3 1 1 3 1
2sin sin2 sin cos (cos cos3 ) sin cos
2 2 2 2 2
x x x x x x x x = + = +
3 1 1 3
cos cos3 sin cos cos sin cos3
2 2 2 2
x x x x x x x = + =
3 2
3 6
cos3 cos ,
3
3 2
3 12 2
x x k x k
x x k
k
x x k x


= + + = +

| |
= + e

|

\ .

= + = +



Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 80
Hoc:
2 2
sin 3 1 1
8 .
sin
cos cos cos
cos
x
x
x x x
x
= + (chia 2 v cho cosx)

( ) ( )
2 2
1
8tan 3 1 tan 1 tan
tan
x x x
x
= + + +

3 2
3tan 7tan 3tan 1 0 x x x + + =
( 3tanx 1)(tan
2
x 2 3tanx 1) =0 bn c gii tip
d. Phng trnh
2
cos 2 sin 4 sin(2 ) 2
2
x x x


| |
=
|
\ .

( )
( )
2 2 2
2
cos 2 cos4 sin2 2 1 sin 2 1 2sin 2 sin2 2
sin2 1
sin 2 sin2 2 0 ,
sin2 2 4
x x x x x x
x
x x x k k
x loai


+ = + =
=
+ = = + e



Bi 14:
a. iu kin: cos 0 x =
3tan cos 2cos 2 3tan cos (3tan 2) 2 3tan x x x x x x x + = + + = +
2
3tan 2 0 tan tan
, 3
cos 1 2
cos 1
x x k x
k
x x k
x

+ = = + = =

= =

=


b. PT
3
2cos 3cos sin 0
4
x x x
( | |
=
| (
\ .

( )
3
3 3 2 2
cos sin 3cos sin 0
cos sin 3cos sin 3cos sin 3cos sin 0
x x x x
x x x x x x x x
+ =
+ + + =

3
cos 0
sin sin 0
x
x x
=

hoc
2 3 2 3
cos 0
1 3tan 3tan tan 3 3tan tan tan 0
x
x x x x x x
=

+ + + =


2
sin 1 x = hoc tan 1 x =
2
,
4
x k
k
x k

= +

= +


c. iu kin: cos 0
2
x x k

= = +
PT
2 2 3
sin cos2 sin cos 2sin 0 x x x x x + + =
( ) ( )
2
sin cos2 2sin cos2 0 sin cos2 1 cos2 cos2 0 x x x x x x x x + = + =
( )
2 2
sin 1 2sin 0 2sin sin 1 0 x x x x = + =
1
sin
2
x = hoc sin 1 x = (loi v cos 0 x = )
1 5
sin sin 2 2 ,
2 6 6 6
x x k x k k

= = = + v = + e
d. iu kin:
cos 0
cos 0
2
x
x

=

| |
+ =
|

\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 81
Phng trnh
2
2 2
2
2sin
cot 3tan 2tan
cos
x
x x x
x

= =
2 3
1
tan 0 tan 1 tan 1 ,
tan 4
x x x x k k
x

= = = = + e
Bi 15:
a. iu kin: cos 1 sin 0 x x = =
PT
sin cos sin
cot 2 2
1 cos sin 1 cos
x x x
x
x x x
+ = + =
+ +

2 2
cos cos sin 2sin 2sin cos x x x x x x + + = +
( ) ( ) cos 1 2sin cos 1 x x x + = +
2
6
2sin 1 ,
5
2
6
x k
x k
x k

= +

= e

= +


b. PT
2
2sin cos 1 2sin 3sin cos 2 0 x x x x x + + =
( )
2
2sin 2cos 3 sin cos 1 0 x x x x + + =
( )
2
2sin 2cos 3 sin cos 1 0 x x x x + + + = ( 3 ) (phng trnh bc 2 theo sinx)
Ta c ( ) ( )( ) ( )
2 2
2cos 3 4 2 cos 1 2cos 1 x x x A = + + = +
Vy PT
2cos 3 2cos 1 1
sin
4 2
2cos 3 2cos 1
sin cos 1
4
x x
x
x x
x x
+
= =


+ + +

= = +


2
sin cos 1 sin sin
4 2 4
1
sin
1
2 sin
2
x x x
x
x

| |
= + = =
|
\ .

=
=


2
2
6
, 2
5
2 2
6
x k
x k
k
x k x k

= +

= +

v e


= + = +


Hoc: PT ( ) ( )
2
2sin cos cos 2sin 3sin 1 0 x x x x x + + =
( ) ( )( ) cos 2sin 1 2sin 1 sin 1 0 x x x x + + =
Vy phng trnh c cc nghim l
5
2 ; 2 ; ; 2 ,
2 6 6
x k x k x x k k

= + = + = = + e
c. PT
( )
( )
2 2
sin3 cos2 1 2sin cos2 sin 2 cos2 1 2sin cos2 0
sin2 cos sin cos2 cos2 1 2sin cos2 0
sin2 cos sin cos2 cos2 1 0
sin 0
sin 2 1 2sin 1 0 sin 2sin 0
1
sin
2
x x x x x x x x x
x x x x x x x
x x x x x
x
x x x x x
x
+ = + + + =
+ + =
+ + =
=

+ = =


Vi sin 0 sin sin0 , x x x k k = = = e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 82
Vi
2 2
1
6 6
sin sin sin ,
5 2 6
2 2
6 6
x k x k
x x k
x k x k




= + = +

= = e

= + = +



d.
2 2
2 2 2 2 2 2
2
2 2
2
2
sin cos 2sin cos 2sin cos 1 2sin
2 2 2 2 2 2
sin cos 2 sin cos 1 2sin
2 2 2 2
1 1
1 2 sin 1 2sin sin 2sin 0
2 2
x x x x x x
x
x x x x
x
x x x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .
| | | |
+ =
| |
\ . \ .
| |
+ + =
|
\ .

2
sin 4sin 0 sin 0 x x x + = = hoc sin 4 x = (loi)
Vi sin 0 sin sin0 , x x x k k = = = e
Bi 16:
a. Ta c
3 3
3 3
cos3 3cos
cos3 4cos 3cos cos
4
3sin sin3
sin3 3sin 4sin sin
4
x x
x x x x
x x
x x x x
+
= =

= =

Thay vo phng trnh ta c
( ) ( )
3
2 2 3
cos3 cos3 3cos sin3 3sin sin3
1
cos 4
4 4 4
cos 3 3cos cos3 3sin sin3 sin 3 4cos 4 1
x x x x x x
x
x x x x x x x
+
= +
+ + = +

( )
3
3 3
1 3 cos cos3 sin sin3 4cos 4 1
3cos4 4cos 4 4cos 4 3cos4 0 cos12 0
x x x x x
x x x x x
+ = +
= = =

12 2
24 6 2
,
12 2
2 24 6
k
x x k
k
k
x k x



= + = +

e

= + = +



b. Ta c
( )
2 2
2
cos2 1 2sin 2sin 1 cos2
4sin 2 1 cos 2 1 sin
4 2 2
x x x x
x
x x

= =
( | | | |
= =
| | (
\ . \ .

( )
( ) ( )
2
sin cos4 2sin 2 1 2 1 sin sin cos4 1 cos4 1 2sin
sin cos4 2 cos4 2sin 0 cos4 sin 1 2 sin 1 0
x x x x x x x x
x x x x x x x
+ = + = +
+ = =

( )( ) sin 1 cos4 2 0 sin 1 x x x = = hoc cos4 2 x = (loi)
2 2
2 2
sin sin 2 ,
2 2
2 2
2 2
x k x k
x x k k
x k x k







= + = +

= = + e

= + = +



c. PT
( )
2 2
2
cos2 1 2sin 2sin 1 cos2
4sin 2 1 cos 2 1 sin
4 2 2
x x x x
x
x x

= =
( | | | |
= =
| | (
\ . \ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 83
( ) ( )
2 2
2
7 3
sin cos4 sin 2 2 2sin sin cos4 sin 2 2sin 0
2 2
2sin cos4 2sin 2 4sin 3 0
2sin cos4 1 cos4 4sin 3 0
2sin cos4 cos4 4sin 2 0
cos4 2sin 1 2 2sin 1 0
x x x x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x
= + + =
+ + =
+ + + =
+ + + =
+ + + =

( )( )
1
2sin 1 cos4 2 0 sin
2
x x x + + = = hoc sin4 2 x = (loi)
7 7
2 2
7
6 6
sin sin ,
7 6
2 2
6 6
x k x k
x k
x k x k




= + = +

= e

= + = +



d. PT
( )( )
( )( ) ( )
( )( )
2
2
2
2sin 1 3cos4 2sin 4 4cos 3
2sin 1 3cos4 2sin 4 3 4 1 sin 0
2sin 1 3cos4 2sin 4 1 4sin 0
x x x x
x x x x
x x x x
+ + + =
+ + + =
+ + + =

( )( ) ( )( )
( )( )
( )( ) ( )( )
( )
( )
2sin 1 3cos4 2sin 4 1 2sin 1 2sin 0
2sin 1 3cos4 2sin 4 1 2sin 0
2sin 1 3cos4 3 0 3 2sin 1 cos4 1 0
1
sin 1 2sin 1 0
2
cos4 1 0
cos 1 2
x x x x x
x x x x
x x x x
x x
x
x
+ + + + =
+ + + =
+ = + =

= + =


Gii (1)
7 7
2 2
1 7
6 6
sin sin sin ,
7 2 6
2 2
6 6
x k x k
x x k
x k x k




= + = +

= = e


= + = +



Gii (2) cos 1 cos cos0 2 , x x x k k = = = e
Bi 17:
a. PT
( )( )
( )( )
( )( ) ( )
( )( )
2
2
2
2
4cos 2sin 1 2sin2 1 3
2sin 1 2sin2 1 3 4cos 0
2sin 1 2sin2 1 3 4 1 sin 0
2sin 1 2sin2 1 1 4sin 0
x x x
x x x
x x x
x x x
+ + =
+ + =
+ + =
+ + =

( )( ) ( )( )
( )( ) ( )( )
( )
( )
2sin 1 2sin2 1 2sin 1 1 2sin 0
2sin 1 2sin2 1 1 2sin 0 2sin 1 2sin2 2sin 0
1
sin 1 2sin 1 0
2
2sin2 2sin 0
sin2 sin 2
x x x x
x x x x x x
x x
x x
x x
+ + =
+ = =

= =



=
=



Gii (1)
2 2
1
6 6
sin sin sin ,
5 2 6
2 2
6 6
x k x k
x x k
x k x k




= + = +

= = e

= + = +



Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 84
Gii (2)
2
2 2
sin2 sin ,
2
2 2
3 3
x k
x x k
x x k
x x k x k


=
= +

= e


= + = +



b. PT
( ) ( )
( )( ) ( )
( )( )( ) ( )
3 2 2
2
cos cos 2sin 2 0 cos cos 1 2 sin 1 0
1 sin cos 1 2 sin 1 0
1 sin sin 1 cos 1 2 sin 1 0
x x x x x x
x x x
x x x x
+ + = + + =
+ + =
+ + + =

( ) ( )( )
( )( )
( )( )
( )
( )
sin 1 cos 1 sin 1 2 0
sin 1 2 sin cos cos sin 1 0
sin 1 1 sin cos cos sin 0
sin 1 0 1
1 sin cos cos sin 0 2
x x x
x x x x x
x x x x x
x
x x x x
+ + + = (

=
=
=


Gii (1) ( ) sin 1 sin sin 2
2 2
x x x k k Z

= = = + e
Gii (2) 1 sin cos cos sin 0 x x x x =
t cos sin t x x = + k 2 t s
2
2
1
1 2sin cos sin cos
2
t
t x x x x

= + =
Thay vo (2) ta c
2
2
1
1 0 2 3 0 1
2
t
t t t t

= + = = hoc 3 t = (loi)
Vi
2 2 2
1 cos sin 1 cos sin cos cos
2 2 2 4 4
t x x x x x
| |
= + = + = =
|
\ .

2
2
4 4
, 2
2 2
4 4
x k
x k
k
x k x k




= +

= +

= = +


c. Ta c ( )( ) ( )( )
3 3 2 2
cos sin cos sin cos cos sin sin cos sin 1 cos sin x x x x x x x x x x x x = + + = + thay
vo phng trnh ta c
( )( )
( )( )
( )( ) ( )
( )( )
( )
( )
2 2
2
1 cos sin 1 cos sin sin2
cos sin 1 cos sin cos sin 2sin cos 0
cos sin 1 cos sin cos sin 0
cos sin 1 cos sin cos sin 0
cos sin 0 1
1 cos sin cos sin 0 2
x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
x x
x x x x
+ + =
+ + + =
+ + =
+ + =
=


+ + =


Gii (1)
2 2
cos sin 0 cos sin 0 cos cos
2 2 4 2
x x x x x
| |
= = + =
|
\ .

( )
2 2 2
4 2 2 4 4
3
2 2 2
4 2 2 4 4
x k x k x k
k
x k x k x k





+ = + = + = +

e

+ = + = + = +



Gii (2). t cos sin t x x = vi 2 t s
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 85
2
2
1
1 2sin cos sin cos
2
t
t x x x x

= =
Thay vo (2) ta c
2
2
1
1 0 2 3 0 1
2
t
t t t t

+ + = = = hoc 3 t = (loi)
Vi
2 2 2
1 cos sin 1 cos sin
2 2 2
t x x x x = + = + =
3
cos cos
4 4
x
| |
=
|
\ .
3
2 2 2
4 4
,
3 2
2
2
4 4
x k x k
k
x k
x k

= + = +

= +

= +


d. PT
( ) cos7 sin5 3 cos5 sin7 cos7 3sin7 3cos5 sin5
1 3 3 1
cos7 sin7 cos5 sin5 cos 7 cos 5
2 2 2 2 3 6
7 5 2 2 2
3 6 6 12
7 5 2 12 2
24 6 3 6 2
x x x x x x x x
x x x x x x
x x k x k x k
k
x x x k x k





= + = +
| | | |
+ = + =
| |
\ . \ .

= + = + = +



= + = + + = + +


,k e



Bi 18:
a. Ta c
3 3
3 3
cos3 4cos 3cos 4cos cos3 3cos
sin3 3sin 4sin 4sin 3sin sin3
x x x x x x
x x x x x x
= = +
= =

Thay vo phng trnh ta c
( ) ( ) 3sin sin3 cos3 cos3 3cos sin3 3 3cos4 3 x x x x x x x + + + =
3sin cos3 sin3 cos3 cos3 sin3 3cos sin3 3 3cos4 3 x x x x x x x x x + + + =
sin cos3 cos sin3 3cos4 1 sin4 3cos4 1
1 3 1
sin4 cos4 cos 4 cos
2 2 2 6 3
4 2 4 2 2
6 3 6 24
,
4 2 4 2 2
6 3 6 24
x x x x x x x
x x x
x k x k x k
k
x k x k x k





+ + = + =
| |
+ = =
|
\ .

= + = + = +

e

= + = + = +


b. t cos sin t x x = + vi t 2 s
2 2 2
1 2sin cos 1 sin2 sin2 1 t x x t x x t = + = + =
( ) ( )( ) ( )
2
2 2 2 2 2 2 2 2 4
cos 2 1 sin 2 1 1 1 1 1 1 2 2 x x t t t t t t t = = = + + = =
Thay vo phng trnh ta c
( )
( ) ( )
2 4 3 2 4 3 2 2 4 3 2
2
2 2 2
2 2 3 1 3 0 2 3 2 0 2 0
0
2 1 0 1 0
1
t t t t t t t t t t t
t
t t t t t
t
+ = + = + =
=
+ = =

=


Vi
2 2
0 cos sin 0 cos sin 0 cos cos
2 2 4 2
t x x x x x
| |
= + = + = =
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 86
3
2 2
3
4 2 4
,
4
2 2
4 2 4
x k x k
x k k
x k x k







= + = +

= + e

= + = +



Vi
2 2 2
0 cos sin 0 cos sin cos cos
2 2 2 4 4
t x x x x x
| |
= + = + = =
|
\ .

2
2
4 4
, 2
2 2
4 4
x k
x k
k
x k x k




= +

= +

= = +


c. PT
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
3 2
4 sin3 cos2 5 sin 1 4sin3 4cos2 5 sin 1 0
4 3sin 4sin 4 1 2sin 5 sin 1 0
x x x x x x
x x x x
= =
=

t sin 1 t x t = s khi phng trnh c dng
( ) ( ) ( )
( )( ) ( )( )
3 2 3 2
2
3 2 2
4 3 4 4 1 2 5 1 0 12 16 4 8 5 5 0
16 8 7 1 0 1 16 8 1 0 1 4 1 0
1
1
4
t t t t t t t t
t t t t t t t t
t
t
= + + =
= + + = + =
=


Vi 1 sin 1 sin sin 2 ,
2 2
t x x x k k

= = = = + e
Vi
2
1 1
sin sin sin ,
2 4 4
x k
t x x k
x k


= +
= = = e

= +


Trong ;
2 2

(
e
(

v
1
sin
4
=
d. iu kin:
sin 0
cos 0
x
x
=


( )
1 1 10 1 1 10
cos sin sin cos
cos sin 3 cos sin 3
x x x x
x x x x
| |
+ + + = + + + =
|
\ .

( )
sin cos 10
sin cos
sin cos 3
x x
x x
x x
+ | |
+ + =
|
\ .

1 10
(sin cos ) 1
sin cos 3
x x
x x
| |
+ + =
|
\ .

t
2
1
sin cos 2cos sin cos
4 2
t
t x x x x x
| |
= + = =
|
\ .
.
iu kin : 2 t s . Khi phng trnh c dng:
3 2 2
3 10 3 10 0 ( 2)(3 4 5) 0 t t t t t t + + = =
2 t = (loi) hoc
2 19
3
t

= (tha mn) hoc
2 19
3
t
+
= (loi)
Vi
2 19 2 19
2cos
3 4 3
t x
| |
= =
|
\ .

2 19
cos cos 2 ,
4 4
3 2
x x k k


| |
= = = + + e
|
\ .

Bi 19:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 87
a. PT
3 3 1
cos .cos .cos sin .sin . in
2 2 2 2 2
x x x x
x x s =
1 1 1
cos (cos cos2 ) sin (cos cos2 )
2 2 2
x x x x x x + =
2
2
cos cos cos2 sin cos sin cos2 1
cos cos2 sin cos2 sin sin cos
x x x x x x x
x x x x x x x
+ + =
+ = +

cos2 (cos sin ) sin (sin cos )
(cos sin )(cos2 sin ) 0
x x x x x x
x x x x
+ = +
+ =

2
2
(cos sin )(1 2sin sin ) 0
(cos sin )(2sin sin 1) 0
x x x x
x x x x
+ =
+ + =

4
tan 1
2
2
sin 1 ,
2
1
sin 6
2
5
2
6
x k
x
x k
x k
x k
x
x k

= +



=
= +

= e


= +
=


= +


b. PT
2(cot2 cot3 ) tan2 cot3 x x x x = + .
iu kin : sin2 0 ; sin3 0 ; cos2 0 x x x = = =
cos2 cos3 sin2 cos3
2(cot2 cot3 ) tan2 cot3 2
sin2 sin3 cos2 sin3
x x x x
x x x x
x x x x
| |
= + = +
|
\ .
2
3
2sin cos 2sin (cos2 cos )
0 sin 0
sin2 sin3 sin3 cos2 sin2 sin3 cos2
x x x x x
x
x x x x x x x

= = = (loi) do sin2 0 x =
Vy phng trnh v nghim
c. PT
2 3 3
2sin cos 3sin 4sin 6cos x x x x x + =
3 2
2
tan 2tan 3tan 6 0
tan 2 tan
(tan 2)(tan 3) 0
tan 3
x x x
x
x x
x

+ =
= =
=

=


,
3
x k
k
x k


= +

= +


d. iu kin: cos 0 x =
2 2 2 2
2 2
2
1 1
sin sin 8cos sin 1 2sin 2 1
8cos 8cos
2
1 2
8
sin 2 sin2 sin2 sin ,
3 2 2 4
2
8
x x x x x
x x
x k
x x x k
x k


= = = =

= +

= = = e

= +


Vy phng trnh c nghim.
2
8
,
3
2
8
x k
k
x k

= +

= +


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 88
Bi 20:
a. iu kin:
cos 0
cos3 0
x
x
=


Phng trnh tan sin tan3 sin3 tan2 (sin sin3 ) x x x x x x x + = +
(tan tan2 )sin (tan3 tan2 )sin3 0
sin( ) sin
sin sin3 0
cos cos2 cos3 cos2
x x x x x x
x x
x x
x x x x
+ =

+ =

sin 0
sin 0
sin3 sin
sin3 cos cos3 sin 0 0
cos3 cos
x
x
x x
x x x x
x x
=
=

= =


sin 0
sin 0
sin2 0
x
x
x
=
=

hoc cos 0 x = (loi)


, x k k = e
b. iu kin:
cos2 0
sin 0
x
x
=


Phng trnh
2
2sin2 (1 cos2 ).sin 3cos .cos2 2sin 2 .cos 3cos .cos2 x x x x x x x x x + = =
2
2(1 cos 2 ).cos 3cos .cos2 x x x x =
2
2
cos 0
cos 0
cos2 2 ,
6 2cos 2 3cos2 2 0
1
cos2
2
6
x k
x
x
x x n k
x x
x
x m

= +

=

=

= = + e


+ =


= +


i chiu iu kin ta thy phng trnh c 3 h nghim
c. iu kin:
sin 1
cos 0
x
x
=


Phng trnh
2
sin 3 2cos
(2sin 1)
cos cos sin 1
2sin sin 3 2cos (2sin 3)(sin 1) 2cos
cos sin 1 cos sin 1
x x
x
x x x
x x x x x x
x x x x
=

+
= =


2 2 2 2
(2sin 3)(sin 1) 2cos (2sin 3)cos 2cos x x x x x x = =
2
1
6
2sin 3 2 sin ,
5 2
2
6
x k
x x k
x k

= +

= = e

= +


Hoc
2
2cos 2cos 2(1 sin )(1 sin ) 2(1 sin )
sin 1 (sin 1)cos (sin 1)cos cos
x x x x x
x x x x x x
+ +
= = =


d. iu kin: sin3 0 x =
Phng trnh 2cos5 sin2 cos2 .cot3 x x x x + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 89
2cos5 sin3 sin2 cos3 cos2 .cos3 2cos5 sin3 cos5 0
2
12 3
1
sin3
2
cos5 ( 2sin3 1) 0 ,
2
4 3
cos5 0
10 5
x x x x x x x x x
k
x
x
k
x x x k
x
k
x



+ = =

= +


=

= = + e

=

= +


Bi 21:
a. PT 2sin4 .cos 2cos 1 sin4 0 x x x x + =
( ) ( ) 2cos sin4 1 1 sin4 0 x x x + + = ( )( ) sin4 1 2cos 1 0 x x + =
sin4 1
8 2
,
1
cos
2
2
3
x x k
k
x
x k

= = +

=

= +


b. Phng trnh
( ) ( )
( )
( )
2
2 2
2
2
2sin sin cos 2sin2 1 cos2
2sin sin cos 2sin2 .2sin
2sin sin cos 2sin2 0
sin 0
sin 0
,
2
sin2 sin
sin cos 2sin2 0
4 4 3
x x x x x
x x x x x
x x x x
x
x k
x
k
k
x x x
x x x


+ =
+ =
+ =
= =
=


e
| |

= + = +
+ = |


\ .


c. PT
( ) ( )
2 2
4cos 2 2cos 1 1 2sin 2 1 x x x =
2 2 2
4cos 4cos 2 1 8sin cos 1 0 x x x x + + =
( )
2
4cos 1 cos 2sin cos 0 x x x x + =
( )
2
2
cos 0
1 cos 2sin cos 0
2
cos3 1
cos 2sin 1 1 0 cos3 cos 2
cos 1
x
x x x
x k
x
x x x x
x


+ =

= +

+ = + =

=


, 2 2
cos 1 2
x k x k
k
x x k


= + = +

e

= =


d. cos4 2cos 2 cos 0
8 4
PT x x
| | | |
+ + + =
| |
\ . \ .

2cos 2 cos 2 2cos 2 0
8 8 8
x x x
| | | | | |
+ + + =
| | |
\ . \ . \ .
2cos 2 cos 2 1 0
8 8
x x
( | | | |
+ + =
| | (
\ . \ .

3
cos 2 0
2 2
8
8 2 16
,
9
2 2 cos 2 1
8 16 8
x
x k x k
k
x k x k x





| |

+ =
+ = + = + |

\ .

| |

= + = + =
|


\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 90
Cch khc: t 2
8
t x

= +
Bi 22:
a. iu kin: sin 0 x = (*). Khi :
Phng trnh cho tng ng vi: ( )
2
sin2 cos2 .sin 2cos 2 .sin
4
x x x x x
| |
+ =
|
\ .

( ) cos 2 .sin cos 2 sin 1 .cos 2 0
4 4 4
x x x x x
| | | | | |
= =
| | |
\ . \ . \ .

Vi sin 1 2
2
x x k

= = + ,k e, tha (*)
Vi
3
cos 2 0
4 8 2
k
x x
| |
= = +
|
\ .
,k e tha (*)
Vy phng trnh c nghim:
3
2 ; ,
2 8 2
k
x k x k

= + = + e
b. iu kin:
sin 0
sin cos 0
x
x x
=

+ =


Ta c
2
2
sin 1 1 sin 1
2(1 cos )(cot 1) 2(1 cos )
cos sin cos sin sin
x x
x x x
x x x x x

+ + = + =
+ +

2 sin 1
sin cos sin .cos 1 0
1 cos cos sin
x
x x x x
x x x

= + + + =
+

sin 1 x = hoc cos 1 x = (loi)
Vy phng trnh c nghim: 2 ,
2
x k k

= + e
c. iu kin: cos 0
2
x x k

= = +
Ta c ( )
2
2cos cos sin , 1 sin2 cos sin
4
x x x x x x
| |
+ = =
|
\ .

( ) ( )( )
( ) ( ) ( )
4
2 2
4 3
cos sin cos sin 1 sin2
cos sin cos sin sin cos
x x x x x
x x x x x x
=
= +

( )
3
sin cos sin 0 x x x =
sin 0
,
cos sin 0 tan 1
4
x k
x x k
k
x x x x k


=
= =

e


= = = +



Vy phng trnh c 2 nghim: ,
4
x k
k
x k

= +


d. iu kin:
sin 0
sin (1 cos )
tan sin 0 0
cos 1 , cos
cos 0 2
cos 0
cos 0
x
x x
x x
x x k k x
x
x
x

=
= =
= = e

=


=
=

, (*)
Vi iu kin (*) ta c:
( )
2
3(tan sin ) 3(tan sin )
2cos (1 cos ) 2sin 2(1 cos )
tan sin tan sin
3(1 cos )
2(1 cos ) (1 cos ) 3 2(1 cos ) 0
1 cos
x x x x
x x x x
x x x x
x
x x x
x
+ +
+ = = +

+
= + + =


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 91
1 2
cos 2 ,
2 3
x x k k

= = + e
V cos 1 x = loi do sin 0 x =
Vy phng trnh c nghim:
2
2 ,
3
x k k

= + e
Bi 23:
a. Phng trnh 2sin 2 7sin cos 4 0
4
x x x
| |
+ + =
|
\ .

sin2 cos2 7sin cos 4 0. x x x x + + =
2
(2sin cos cos ) 2sin 7sin 3 0
cos (2sin 1) (2sin 1)(sin 3) 0
(2sin 1)(cos sin 3) 0.
x x x x x
x x x x
x x x
+ =
=
+ =

1
sin
2
x = hoc cos sin 3 0 x x + = (v nghim)
2
6
,
5
2 .
6
x k
k
x k

= +

= +


b. Ta c
2
5
sin sin 2 sin2 cos cos2 sin
2 2 2 2
sin2 cos 2sin cos cos 4sin cos cos cos 4sin cos cos
2 2 2 2 2 2 2
x x x x
x x x
x x x x x x x
x x x x x
| | | |
= + = +
| |

\ . \ .

= = =


2
5
sin sin 4cos cos cos2
2 2 2
x x x
x x
| | | |
= +
| |
\ . \ .

Vy phng trnh (1) tng ng vi
2 3
2 3
sin 4cos cos cos2 5cos 0
2 2
sin 0 (2)
2
4cos cos cos2 5cos 0 (3)
2
x x
x x x
x
x
x x x
| |
+ =
|
\ .

+ =


+Gii (2)
+Gii (3) phng trnh (3) tng ng
2 3
2 3
3
4cos cos cos2 5cos 0
2
2(1 cos )cos 2cos 1 5cos 0
5cos 2cos 1 0
x
x x x
x x x x
x x
+ =
+ =
+ =

c. Phng trnh tng ng
( ) ( )
( ) ( )( )
( ) ( )( )( )
( ) ( )( )
( )( )
2 3 2
2
sin 1 cos cos 0 1 sin cos 1 cos 0
1 sin 1 sin 1 cos 0
1 sin 1 sin 1 sin 1 cos 0
sin 1
1 sin 1 1 sin 1 cos 0
1 1 sin 1 cos 0
x x x x x x
x x x
x x x x
x
x x x
x x
+ + = + =
+ =
+ + =
=
+ = (


=


d. iu kin : cos 0 ,
2
x x l l

= = + e. Phng trnh tng ng vi


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 92
3 2
8cos 2cos 6cos 3sin2 1 0 x x x x + =
3
2(4cos 3cos ) cos2 3sin2 x x x x = +
1 3
cos3 cos2 sin2 cos3 cos 2
2 2 3
x x x x x
| |
= + =
|
\ .

3 2 2 2
3 3
,
2
3 2 2
3 15 3
x x k x k
k
k
x x k x



= + = +

e

= + + = +



i chiu vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l :
2
3
,
2
15 3
x k
k
k
x

= +

= +


Bi 24:
a. iu kin:
sin2 0
sin2 0 ,
sin 0 2
x
x x k k
x

=
= = e


Vi iu kin trn phng trnh
2
3cos2 2cos
2(cos 3sin )
sin2
x x
x x
x

+ =
2 2
2sin2 (cos 3sin ) cos 3sin x x x x x + =
cos 3sin 0
2sin2 cos 3sin
6
cot 3
2
,
18 3 sin2 sin
6
5
2
6
x x
x x x
x k
x
x k k
x x
x k

+ =

=


= +

=

= + e
| |

=
|

\ .

= +


So snh vi iu kin phng trnh cho c hai h nghim
2
; ,
6 18 3
x k x k k

= + = + e
b. iu kin: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
Vi iu kin trn phng trnh cho tng ng:
1 cos 2 sin 2 1008 1 tan
2 2
x x x


| | | |
+ + =
| |
\ . \ .
1 sin2 cos2 1 tan x x x =
sin2 cos2 tan 0 x x x + =
2
sin
2sin .cos 2cos 1 0
cos
x
x x x
x
| |
+ + =
|
\ .

sin cos
2cos .(sin cos ) 0
cos
x x
x x x
x
+
+ =
1
(sin cos ). 2cos 0
cos
x x x
x
| |
+ =
|
\ .

sin 0
4
2sin .cos2 0 , 4
4
cos2 0
4 2
x k
x
x x k
k
x x

| | = +

+ =
| | |
+ = e \ .
|

\ .

= + =


Vy phng trnh cho c 1 h nghim: ,
4 2
k
x k

= + e (h
4 2
k
+ cha
4
k

+ )
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 93
c. iu kin
cos 0
2
cos 0
x
x


Phng trnh 4cos2 4sin2 sin2 1 tan tan 6cos 2 0
2
x
x x x x x
| |
+ + + + =
|
\ .

2
1
4cos2 4sin2 2sin .cos . 6cos 2 0
cos
4cos 4sin cos sin 3cos 1 0
x x x x x
x
x x x x x
+ + + =
+ + =

( ) ( )
( )( ) ( )
2
4cos 3cos 1 sin 4cos 1 0
4cos 1 cos 1 sin 4cos 1 0
x x x x
x x x x
+ =
+ =

( )( )
1
cos
4cos 1 cos 1 sin 0 4
sin cos 1
x
x x x
x x

+ =


1
arccos 2
4
2 ; 2
2
x k
x k x k

= +

= + = +


i chiu iu kin ta c
1
arccos 2 ,
4
x k k = + e l nghim
d. iu kin: cos2 0
4 2
x x k

= = +
Vi iu kin trn PT cho tng ng vi
2 2
sin2 2(cos sin ) 1
3 2cos2
cos2 cos sin cos2
3sin2 2cos 2 2(cos sin ) 1
x x x
x
x x x x
x x x x

+ =
+
+ =

2 2
3sin2 2(1 sin 2 ) 2(1 sin2 ) 1 2sin 2 sin2 1 0 x x x x x + = + =
4
sin2 1
,
1
12 sin2
2
5
12
x k
x
x k k
x
x k

= +

=

= + e

=

= +


i chiu vi iu kin ta thy
5
; ,
12 12
x k x k k

= + = + e tha mn
Vy phng trnh cho c nghim
5
; ,
12 12
x k x k k

= + = + e
Bi 25:
a. iu kin: sin 0 x = (*)
Vi iu kin (*) ta c:
( )
2
1 1
2 sin 2 4sin 1
sin 6 2sin
4sin 2 sin 2 8sin 2sin 1
6
1 3
2(2sin 1) cos2 sin2 (2sin 1)(4sin 1)
2 2
x x
x x
x x x x
x x x x x

| | | |
=
| |
\ . \ .
| |
=
|
\ .
| |
= +
|
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 94
Suy ra :2sin 1 0 x = hoc cos2 3sin2 4sin 1 x x x = +
TH 1:
2
6
2sin 1 0 ,
5
2
6
x k
x k
x k

= +

= e

= +


TH 2:
2
cos2 3sin2 4sin 1 4sin 2sin 2 3sin cos 0 x x x x x x x = + + + =
7
sin 3cos 2 cos 1 2 ,
6 6
x x x x k k


| |
+ = = = + e
|
\ .
(V sin 0 x = )
Vy phng trnh c nghim: 2 ;
6
x k

= +
5
2
6
x k

= + ;
7
2 ,
6
x k k

= + e
b. Phng trnh cho
2
sin .sin2 cos .sin 2 1 cos 2 1
2
x x x x x
| |
+ =
|
\ .

2
sin .sin2 cos .sin 2 sin2 0 sin2 (sin cos .sin2 1) 0 x x x x x x x x x = =

sin2 0
sin cos .sin2 1 0
x
x x x
=


Gii phng trnh:sin2 0 ,
2
k
x x k

= = e
Gii phng trnh:
2
sin cos .sin2 1 0 sin 2(1 sin ).sin 1 0 x x x x x x = =
3 2
2sin sin 1 0 (sin 1)(2sin 2sin 1) 0 x x x x x = + + =
sin 1 2 ,
2
x x k k

= = + e (v
2
2sin 2sin 1 0 x x + + = v nghim)
Vy phng trnh c cc nghim: ,
2
k
x k

= e
c. Ta c
2 2
2009
cos2 2 2sin 4cos sin 4sin cos
4
x x x x x x
| |
+ + = +
|
\ .

2 2
cos sin 2(sin cos ) 4sin .cos (sin cos ) x x x x x x x x + + = +
(cos sin )(cos sin 4cos .sin 2) 0 x x x x x x + + =
cos sin 0 (1)
cos sin 4sin .cos 2 0(2)
x x
x x x x
+ =


+ =


+Gii (1): (1) tan 1
4
x x k

= = +
+Gii (2): t cos sin , 2 x x t t = s ta c phng trnh:
2
2 0 t t + =
0
1/ 2
t
t
=


Vi 0 t = ta c: tan 1
4
x x k

= = +
Vi 1/ 2 t = ta c:
arccos( 2/ 4) / 4 2
cos 2/ 4
4
arccos( 2/ 4) / 4 2
x k
x
x k

= +
| |
+ =
|
\ . = +


Vy phng trnh c 4 h nghim:
4
x k

= + ,
4
x k

= + ,
arccos( 2/ 4) / 4 2 x k = + , arccos( 2/ 4) / 4 2 , x k k = + e
d. Phng trnh
( )
2
sin .sin2 cos .sin 2 cos 2
2
sin2 sin cos .sin2 1 0
x x x x x
x x x x
| |

|
\ .
=

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 95
( )( )
2
sin2 sin 1 2sin (1 sin ) 0
sin2 sin 1 2sin2 2sin 1 0
x x x x
x x x x
( =

+ + =

sin2 0
2
sin 1
2
2
x k
x
x
x k

=

= +


Vy phng trnh c nghim ,
2
x k k

= e
Bi 26:
a. Ta c phng trnh cho tng ng vi
2
sin2 1 cos2 2(sin2 sin4 ) 2sin .cos 2cos 2 2sin3 .cos x x x x x x x x x = + + + = +
cos 0
2cos (sin cos 2sin3 ) 0
sin cos 2sin3 0 (*)
x
x x x x
x x x
=
=

=


Vi cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
(*) sin cos 2cos3 2sin 2sin3
4
3 2
4
8
sin3 sin
5 4
3 2
4 16 2
x x x x x
x x k
x k
x x
x x k x k



| |
= =
|
\ .


= +
= +


| |
=
|
| |
\ .

= + = +
|


\ .

Vy phng trnh cho c nghim
5
; ; ,
2 8 16 2
x k x k x k k

= + = + = + e
b. Ta c: cos 3 3sin cos7 x x x = cos cos7 3 3sin x x x =
2sin3 sin4 3 3sin 0 x x x =
( )
2
2sin4 3 4sin sin 3 3sin 0 x x x x =

( )
( ) ( )
2
sin 0 1
2sin4 3 4sin 3 3 0 2
x
x x
=


(1) sin 0 x = x k =
(2)
( )
2
2sin4 3 4sin 3 3 0 x x = ( ) 2sin4 3 2 2cos2 3 3 0 x x + =
( ) 2sin4 1 2cos2 3 3 0 x x + = ( )
3 3
sin4 1 2cos2
2
x x + =

2
3 3
sin4 4sin2 cos 2
2
x x x + = (*)
Mt khc :
2 2 4
2 2
3
cos 2 cos 2 cos 2
1 sin 2 3 sin 2
2 2 4
x x x
x x = + + >

2 4
3
sin 2 cos 2
1 3
4
x x
>
2 4
4
sin 2 cos 2
27
x x >
Suy ra:
2 2
2
sin2 cos 2 sin2 cos 2
3 3
x x x x s s
2
8 3 3
sin4 4sin2 cos 2 1
2
3 3
x x x + s + < .
Vy phng trnh (*) v nghim
Hay phng trnh (1) c nghim duy nht , x k k = e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 96
c. 2(sin cos ) sin3 cos3 3 2(2 sin2 ) x x x x x + + = +

3 3
2(sin cos ) 3sin 4sin 4cos 3cos 3 2(2 sin2 ) x x x x x x x + + = +
5(sin cos ) 4(sin cos )(1 sin cos ) 3 2(2 sin2 ) x x x x x x x + = +
(sin cos )(1 4sin cos ) 3 2(2 sin2 ) x x x x x = + (1)
+ t t = sinx cosx , 2 2 t s s th t
2
=1 sin2x
+(1) tr thnh t[1 +2(t
2
1)] =3 2( 3 t
2
)
3 2
2 3 2 9 2 0 t t t + =

2
( 2)(2 5 2 9) 0 t t t + + = t = 2
Vi sinx cosx = 2
3
sin 1 2 ,
4 4
x x k k


| |
= = + e
|
\ .

d. iu kin:
4
x k

= + .
PT (1 sin )(1 sin )(cos 1) 2(1 sin )(sin cos ) x x x x x x + = + +
( )( )
1 sin 0
1 sin 0
1 sin cos 1 0 sin cos sin cos 1 0
x
x
x x x x x x
+ = + =

+ + = + + + =



2
, 2
2
x k
k
x k

= +

= +

(tho mn iu kin)
Bi 27:
a. t
2
2
tan sin2
1
t
t x x
t
= =
+
. Phng trnh tr thnh
( ) ( )( ) ( )( )
( )( ) ( )
2
2
2 2
1
2
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1
t
t
t t t t t t
t t t t
=
| |
+ = + + = + +
|
+ = + +
\ .


Vi 1 0 tan 1 tan 0 ,
4
t t x x x k x k k

= v = = v = = + v = e
b. iu kin: sin 0 x =
Bin i phng trnh v:
3 3 2
2cos cos2 sin 0 2cos 2cos 1 sin 0 x x x x x x + + = + + =
( ) ( )
( ) ( )( )
2
2cos 1 cos 1 sin 0
1 sin 2 1 sin 1 cos 1 0
x x x
x x x
+ =
+ + = (


( ) 1 sin 0 * x = hoc ( )( ) ( ) 2 1 sin 1 cos 1 0 ** x x + + =
TH 1: (*) sin 1 2 ,
2
x x k k

= = + e. Tha iu kin.
TH 2: (**) ( ) 1 2sin cos 2 sin cos 0 x x x x + + + =
( ) ( )
2
sin cos 2 sin cos 0 x x x x + + + =
( )( ) sin cos sin cos 2 0 x x x x + + + =
sin cos 0 x x + = hoc sin cos 2 0 x x + + = (v nghim gii thch)
2sin 0 ,
4 4
x x k k


| |
+ = = + e
|
\ .
. Tha iu kin.
Vy phng trnh c cc h nghim: 2 ; ,
2 4
x k x k k

= + = + e
c. iu kin: ;
2 4
x k x k

= + = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 97

2
2.(sin cos )(2cos2 1)
2 2cos3 2cos2 1 2cos3 .cos
cos (cos sin )
cos2 0
2cos2 1 cos4 cos2 cos2 2cos 2
1
cos2
2
x x x
x x x x
x x x
x
x x x x x
x
+
= =
+
=

= + =

=


4 2
,
6
x k
k
x k

= +

= +


Kt hp iu kin ta c ;
4 6
x k x k

= + = + l nghim ca phng trnh.
d. iu kin
cos 0
cos 0
2
x
x
=

.
Phng trnh
2
2
2
cos cos
1 3 3
cos 2sin
2 cos cos
x x
x
x
x x
| | | |
+
| |
| | \ . \ .
+ =
|
\ .

2
2
2
2cos cos
1 2 6
(cos 1 cos )
cos cos
1 3sin
1 tan 3tan
cos cos
x
x x
x x
x
x x
x x
| |

|
\ .
+ =
= =

2
tan 0
tan 3tan 0
tan 3
3
x k
x
x x
x k x


=
=

=


= + =



i chiu iu kin ta thy nghim ca phng trnh l
2
,
3
x l
l Z
x l

= +


Bi 28:
a. Phng trnh ( ) sin 1 cos sin cos2 cos2 sin cos x x x x x x x + + = + +
( ) ( ) ( )( ) cos2 sin 1 cos sin 1 0 sin 1 cos2 cos 0 x x x x x x x + = + =
Vi sin 1 2 ,
2
x x k k

= = + e
Vi
( )
2 2
cos2 cos cos
2 2
x x l
x x x
x x l


= +
= =

= +


2
, 2
, 3 3
3 3
2
x l l
x l l
x l


= + e

= + e

= +


Vy phng trnh c nghim 2 ,
2
x k k

= + e;
2
,
3 3
x l l

= + e
b. Pt
4 4 2
3(sin cos ) (2cos 3 1) (cos3 cos ) 0 x x x x x + + + =
3
3cos2 cos6 2cos2 cos 0
4cos 2 6cos2 2cos2 cos 0
x x x x
x x x x
+ + =
+ =

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 98
2
2
cos2 0(*)
cos2 (2cos 2 3 cos ) 0
2(cos 2 1) (cos 1) 0(**)
x
x x x
x x
=
+ =

+ =


(*) , .
4 2
k
x k Z

= + e (**)
2 2
2(cos2 1)(cos2 1) (cos 1) 0
8cos ( sin ) (cos 1) 0
x x x
x x x
+ + =
+ =

2 2
2
8cos (cos 1) (cos 1) 0
(cos 1) 8cos (cos 1) 1 0
x x x
x x x
+ =
( + + =


2
cos 1
2 ,
8cos (cos 1) 1 0( )
x
x k k
x x vn

=
= e

+ + =


Phng trnh c 2 nghim: ; 2 ,
4 2
x k x k k

= + = e
c. iu kin:

1 cot 0;sin 0 x x + = =

Phng trnh sin (sin cos2 ) cos (sin cos2 ) 1 x x x x x x + =
2
2
1 sin sin cos2 cos sin cos cos2 0
cos (cos sin ) cos2 (sin cos ) 0
(sin cos )(cos cos2 ) 0
(sin cos )(2cos cos 1) 0
1
sin cos 0 cos 1 cos
2
x x x x x x x
x x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
+ + + =
+ + + =
+ + =
+ + =
+ = v = v =

2
cos (cos sin ) cos2 (sin cos ) 0
(sin cos )(cos cos2 ) 0
(sin cos )(2cos cos 1) 0
1
sin cos 0 cos 1 cos
2
x x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
+ + + =
+ + =
+ + =
+ = v = v =

i chiu vi iu kin ch c
1
cos
2
x = tha mn
Ta c:
1
cos 2 ,
2 3
x x k k

= = + e

Vy phng trnh cho c nghim l 2 ,
3
x k k

= + e
d. D thy sin 0 x = khng tho mn phng trnh. Khi sin 0 x = ta c
(*)
3 2
(3sin 4sin )(3 4sin 3 ) sin x x x x =
2 3
sin3 (3 4sin 3 ) sin 3sin3 4sin 3 sin9 sin x x x x x x x = =
4
( )
10 5
k
x
k
k
x

= +


Kt hp iu kin sin 0 x = ta c ; ;
4 2 2 10 5
k k
x x k x

= + = + = + vi k e l cc nghim ca
phng trnh.
Bi 29:
a. Phng trnh
( ) ( )
4 3 2 2 2
4cos 4 3cos 3cos cos 2 3sin .cos 3sin 0 x x x x x x x + + + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 99
( ) ( )
( )
2 2
2
2
2 2
2cos 3cos cos 3sin 0
cos 2cos 3 4cos 0
3
x x x x
x x x

+ + =
| |
+ =
|
\ .

2
2
cos 0
cos 0
3
x
x

=

| |
=
|
\ .
(v nghim) v
2
3
cos
2
cos 0
3
x
x

| |

=
|

\ .

2
6
2 ,
6
6
x k
x k k
x l

= +

= + e

= +


b. PT
1
cos2 cos4 cos6 (cos3 cos )cos3 2
2
x x x x x x + + = + +
2
2cos2 2cos4 2cos6 cos 3 cos cos3 4
cos2 1
... cos2 cos4 cos6 3 cos4 1 ...
cos6 1
x x x x x x
x
x x x x x k
x

+ + = + +
=

+ + = = =


c.
2013 2013
(cos3 sin2 cos )cos (sin3 cos2 sin )sin
5 5
x x x x x x

= +
2013 2013 2013
cos 3 sin 2 cos 0
5 5 5
x x x
| | | | | |
+ + + =
| | |
\ . \ . \ .

2013 2013
2sin 2 sin sin 2 0
5 5
x x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

( )
2013
sin 2 2sin 1 0
5
x x
| |
+ + =
|
\ .

2013
sin 2 0
5
x
| |
+ =
|
\ .
hoc 2sin 1 0 x + =
Phng trnh c cc h nghim:
2013 7
; 2 ; 2 ,
10 2 6 6
x k x k x k k

= + = + = + e
d. Phng trnh cho tng ng vi: ( ) 4sin3 sin5 sin3 sinx 0 x x x + =
3sin3 sin5 sin 0 3sin3 2sin3 .cos2 0
sin3 (3 2cos2 ) 0 sin3 0 ,
3
x x x x x x
k
x x x x k

+ + = + =
+ = = = e

Bi 30:
a. Bin i
11
sin sin 2 cos
4 2 4 4
x x x

| | | | | |
+ = + + + = +
| | |
\ . \ . \ .

Pt sin2 cos2 1 (cos sin ) x x x x =
2
2sin cos 2cos (cos sin ) 0 x x x x x + =
2cos (sin cos ) (sin cos ) 0 x x x x x =
TH 1. sin cos 0 tan 1
4
x x x x k

= = = +
TH 2.
1
2cos 1 0 cos 2
2 3
x x x k

= = = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 100
Vy phng trnh c cc nghim l ; 2
4 3
x k x k

= + = + ,
b. iu kin:
cos2 0
4 2
cos 0
2
m
x
x
m
x
x m

= +

=
e

=


= +


PT 6sin cos2 cos (sin4 sin2 ) x x x x x = +
2 2 2
6sin cos cos2 (4sin cos cos2 2sin cos )
sin (4cos cos 2 2cos cos2 6) 0
x x x x x x x x
x x x x x
= +
+ =

2
3 2
2
sin (2cos 2 (1 cos2 ) cos2 (1 cos2 ) 6 0
sin (2cos 2 3cos 2 cos2 6) 0
sin (cos2 1)(2cos 2 5cos2 6) 0
x x x x x
x x x x
x x x x
( + + + =

+ + =
+ + =

2
sin 0
cos2 1 ,
2cos 2 5cos2 6 0( )
x
x x k k
x x VN

= = e

+ + =


c. Phng trnh
1 cos 2 .cos (cos2 3)sin 3cos3
2
(1 sin2 ).cos (cos2 3)sin 3cos3
cos (sin2 .cos cos2 sin ) 3sin 3cos3
cos 3sin 3cos3 sin3
x x x x x
x x x x x
x x x x x x x
x x x x
( | |
+ + + =
| (
\ .
+ + + =
+ + + =
+ =

1 3 3 1
cos sin cos3 sin3
2 2 2 2
3 2
6 3
cos 3 cos
6 3
3 2
6 3
4
,
24 2
x x x x
x x k
x x
x x k
x k
k
x k






+ =

+ = +

| | | |
+ =
| |
\ . \ .

+ = + +

= +

= +


d. iu kin: cosx 0.
Bin i PT v: cos
2
x(1 +sin2x cos2x) = cos
2
x (2sinx +2cosx)
1 +sin2x cos2x = 2(sinx + cosx) (v cosx 0)
(sinx +cosx)
2
(cos
2
x sin
2
x) 2(sinx + cosx) = 0
(sinx +cosx)[sinx +cosx (cosx sinx) 2] = 0
(sinx +cosx)(2sinx 2) = 0
sinx +cosx =0 hoc 2sinx 2 = 0
tanx = 1 hoc sinx = 1 (khng tha cosx = 0)
,
4
x k k

= + e
Bi 31:
a. iu kin: cos 1 x = . Phng trnh cho tng ng vi :
sin2 cos2 2(cos sin ) 3cos
1
1 cos
x x x x x
x
+ +
=
+

sin2 cos2 cos 2sin 1 cos x x x x x + + + = +
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 101
2
sin2 cos2 1 2sin 0 2sin cos 2sin 2sin 0
sin (cos sin 1) 0
x x x x x x x
x x x
+ + = + =
+ =

sin 0
cos 1 (loai) ,
2
sin 1 2
x
x k
x k
x k
x


= =


= e


= +
=


So snh iu kin c nghim 2 x k = v 2
2
x k

= + , k e
b. iu kin: cos 0 ,
2
x x k k

= = + e
Khi phng trnh tr thnh:
2 2
cos (sin tan ) sin cos x x x x x + =
2 2
cos (sin tan ) sin cos sin sin sin
sin 0
sin (cos sin 1) 0
cos sin 1 0
x x x x x x x x
x
x x x
x x
+ = + =
=
+ =

+ =


sin 0
2
2
cos sin 1 0 2 cos
4 2
2
x l
x l
x
x m
x x x
x n


=
=

=


= +
| |

+ = + =

\ .
= +

trong k, m, n e .
Kt hp nghim v so snh vi iu kin ta c nghim ca phng trnh cho l: , x l l = e
c. Phng trnh
cos4 cos2 3(1 sin2 ) 3 1 cos 4
2
cos4 3sin4 cos2 3sin2 0
x x x x
x x x x
| | | |
+ + + = + +
| |
\ . \ .
+ + + =

sin 4 sin 2 0
6 6
18 3
2sin 3 .cos 0
6
2
x x
x k
x x
x k


| | | |
+ + + =
| |
\ . \ .

= +

| |
+ =
|
\ .

= +


Vy phng trnh c hai nghim
2
x k

= + ;
18 3
x k

= + ,k e
d. PT sin2 cos2 3sin cos 2 x x x x + = + +
2
2sin cos 3sin 2cos cos 3 0 x x x x x + =
( ) ( )( )
( )( )
2cos 3 sin cos 1 2cos 3 0
sin cos 1 2cos 3 0
x x x x
x x x
+ + =
+ + =

Khi:
3
cos
2
x = (loi)
Khi
2 1
sin cos 1 sin , 2
4
2
2
x k
x x x k
x k

= +
| |

+ = + = e
|

\ .
= +

.
Vy, Nghim phng trnh l 2 , 2
2
x k x k

= + = + . k e
Bi 32:
a. Phng trnh cho
2
9sin 6cos 2cos 1 6sin cos 8 x x x x x + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 102
( ) ( ) ( )
( )( )
2
9 sin 1 6cos 1 sin 2 1 sin 0
1 sin 2sin 6cos 7 0
x x x x
x x x
+ + =
+ =

sin 1 x = hoc 2sin 6cos 7 0 x x + = (khng tha mn)
Vi sin 1 2 ,
2
x x k k

= = + e
Vy nghim ca phng trnh l: 2 ,
2
x k k

= + e
b.
2
17
sin 2 16 2 3.sin cos 20sin
2 2 12
x
x x x
| | | |
+ + = + +
| |
\ . \ .

Bin i phng trnh cho tng ng vi

cos2 3sin2 10cos 6 0
6
cos 2 5cos 3 0
3 6
x x x
x x


| |
+ + + =
|
\ .
| | | |
+ + + + =
| |
\ . \ .

2
2cos 5cos 2 0
6 6
x x
| | | |
+ + + + =
| |
\ . \ .

1
cos
6 2
x
| |
+ =
|
\ .
hoc cos 2
6
x
| |
+ =
|
\ .
(loi)
2
2
,
5
2
6
x k
k
x k

= +

= +


c.
( )
2 2
3tan 2 2 2 3 2 sin x cos x x + = +
Vi cos 0 x = th sin 1 x = , v th chia c 2 v phng trnh cho sin 0 x = , ta c phng trnh:
2
2
sin cos
3 2 2 2 3 2
sin cos
x x
x x
| |
| |
+ = +
| |
\ .
\ .
( ) -
t
2
sin
cos
x
t
x
= , th phng trnh ( ) - tr thnh:
1
3 2 2 2 3 2 t
t
+ = +
( )
2
3 2 3 2 2 2 0 2 t t t + + = = hoc
2
3
t =
Vi
2
3
t = tc
( )
2 2
2
sin 2
2 1 sin 3sin 2sin 3sin 2 0
3 cos
x
x x x x
x
= = + = ( ) 1
t sin , u x = 1 1 u s s . Khi phng trnh tr thnh:
2
2 3 2 0 u u + = , phng trnh ny c nghim 2 u = (khng tha ),
1
2
u = ( tha)
Vi
1
2
u = tc
1
sin 2
2 6
x x k

= = + hoc
5
2
6
x k

= +
Vi 2 t = tc l
( )
2 2
2
sin
2 2 1 sin sin 2sin sin 2 0
cos
x
x x x x
x
= = + = ( ) 2 .
t sin , v x = 1 1 v s s . Khi phng trnh tr thnh:
2
2 2 0 v v + = , phng trnh ny c nghim
2 v = ( khng tha ),
1
2
v = ( tha ).
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 103
Vi
1
2
v = tc
2
sin 2
2 4
x x k

= = + hoc
3
2
4
x k

= +
i chiu iu kin, phng trnh c cc nghim :
2
4
x k

= + ,
3
2
4
x k

= + , 2
6
x k

= + ,
5
2
6
x k

= + vi k e
d. PT
( )
2 2
sinx.cos2 sin2 .cos 1
. os4 1 2sin . os
sin2 .cos 2
x x x
c x x c x
x x

=
2
3 2
2
cos4 1 sin 2
1 cos 2 7cos 2 cos2 5 0
2 2 2cos
x x
x x x
x
| |
= + + =
|

\ .

t cos2 , 1 1. t x t = < < Ta c phng trnh:
{ }
3 2
7 5 0 1;3 14;3 14 t t t t + + = e +
i chiu iu kin, suy ra
( )
1
3 14 arccos 3 14 , .
2
t x k k = = + e
e. PT
2
1 sin sin cos sin 1 cos 1 sin
2 2 2
x x
x x x x
| |
+ = + = +
|
\ .

sin sin cos sin 1 0 sin sin cos .2sin cos 1 0
2 2 2 2 2 2
x x x x x x
x x x
| | | |
= =
| |
\ . \ .

2
sin sin 1 2sin 2sin 1 0 ... ,
2 2 2
x x x
x x k k
| || |
+ + = = e
| |
\ .\ .

Bi 33:
a. iu kin ,
8
x k k

= e
Vi iu kin trn (1)
2
2 2
4sin cos cos 2
tan 2 .cot 2
4 4 sin cos
x x x
x x
x x
| | | |
=
| |

\ . \ .

1 =2sin2xcos2x sin4x =1
8 2
x k

= +
Da vo iu kin ta thy phng trnh v nghim.
b. Pt 5cos sin 3 sin2 cos2 x x x x + = +
2
2cos 5cos 2 sin 2 sin 0 x x x x + + =
( )( ) ( ) 2cos 1 cos 2 sin 2cos 1 0 x x x x + =
( )( ) 2cos 1 cos sin 2 0. x x x + =
+Vi cos sin 2 x x + = v nghim.
+Vi cosx =
1
2 ,
2 3
x k k

= + e.
i chiu iu kin x ( ) 0; e suy ra phng trnh c nghim duy nht l :
3


c. iu kin: sin .cos 0 x x =
2
3 2
2
PT 1 tan 2tan .sin cos
cos 2cos 2cos 1 0
(cos 1)(cos 3cos 1) 0
x x x x
x x x
x x x
= + +
+ =
+ + =


2
cos 3cos 1 0 x x + + = hoc cos 1 x = (loi)

3 5
cos
2
x
+
= hoc
3 5
cos
2
x

= (loi)
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 104
3 5
arccos 2
2
,
3 5
arccos 2
2
x k
k
x k

+
= +

+
= +


d. iu kin: cosx 0 = (*).
Phng trnh cho tng ng vi: tan 3.sin sinx.tanx x x + =
2
sin 3.sin .cos sin x x x x + =
( )
sin 1 3cos sin 0 x x x + =
sin 0 x x k = = , tha mn (*)
1
sin 3cos 1 0 sin 2
3 2 2
x x x x k


| |
= = = +
|
\ .
(khng tha mn (*)) hoc
7
2
6
x k

= +
Vy phng trnh c nghim:
7
; 2 ,
6
x k x k k

= = + e.
Bi 34:
a. iu kin:
4
x k

= + .
PT (1 sin )(1 sin )(cos 1) 2(1 sin )(sin cos ) x x x x x x + = + +
1 sin 0
sin cos sin cos 1 0
x
x x x x
+ =


+ + + =

( )( )
1 sin 0
1 sin cos 1 0
x
x x
+ =


+ + =


2
2
2
x k
x k

= +

= +

(Tho mn iu kin)
b. iu kin:
sin3 0
sin2 0
x
x
=


Pt
1 cot2 2
sin2 cos2 2sin3
sin3 sin2
x
x x x
x x
+
= + =
2
4
sin 2 sin3
3 2 4
20 5
x k
x x
k
x

| |
+ =
|
\ .

= +

tha mn iu kin.
c.
( )
2
sin3 cos .cos2 tan tan2 x x x x x = + (1)
iu kin:
cos 0
2
,
cos2 0
4 2
x k
x
k
x
x k

= +

=
e

=


= +

(2)
Vi iu kin (2) th
( )
2
3
sin .cos2
sin3 sin2 .cos
cos
sin3 .cos cos2 .sin 2cos sin
x x
x x x
x
x x x x x x
= +
= +

( ) ( )
2 3
3 4sin .cos cos2 .sin 2cos sin 0 x x x x x x
(
+ =


TH1: sin 0 x x k = = tho mn (2)
TH2:
3
2cos cos cos2 sin 0 cos2 . cos2 sin 0 x x x x x cosx x x = = ( ) cos2 cos sin 0 x x x =
i chiu vi iu kin c cos sin 0 tan 1
4
x x x x k

= = = + khng tho mn (2)


Kt lun tp nghim ca phng trnh l , x k k = e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 105
d. iu kin
cos 0
2
(*)
sin 0
3
3
x
x k
x
x k

=
= +

| |
+ =
|

= +
\ .


PT
2
2
3
cos2 3sin2 4 2cos sin
3 cos
x x x x
x
| |
+ + = +
|
\ .

cos2 .cos sin2 sin 2 3sin
3 3 3
x x x
| |
+ + = +
|
\ .

2
cos 2 3sin 2 0
3 3
cos 1 (1)
6
2cos 3cos 1 0
6 6 1
cos (2)
6 2
x x
x
x x
x

| | | |
+ + =
| |
\ . \ .
| |
=
|
\ . | | | |

+ =
| |

\ . \ . | |
=
|
\ .

(1) 2 2 ,
6 6
x k x k k

= = + e ;
2 2 ( )
6 3 2
(2)
2 2
6 6 3
x k x k loai
x k x k





= + = +



= + = +



Vy nghim ca phng trnh: 2 ,
6
x k k

= + e
Bi 35:
a. Phng trnh
2 2
2
2
2
2cos (sin cos ) sin2 cos sin 1
2cos (sin cos )(sin cos ) (sin cos ) cos sin 0
(sin cos ).(2cos 2sin .cos sin cos 1) 0
sin cos 0 (1)
2cos 2sin .cos sin cos 1 0 (2)
x x x x x x
x x x x x x x x x
x x x x x x x
x x
x x x x x
+ = +
+ + =
+ + =
=


+ + =


(1) 2sin 0 ,
4 4
x x k k


| |
= = + e
|
\ .

2
(2) 2cos cos 1 sin (2cos 1) 0
(2cos 1)(cos 1) sin (2cos 1) 0
2cos 1 0
cos sin 1
x x x x
x x x x
x
x x
+ + =
+ + =
=


+ =


2 1
cos
3
2
2 ,
1
sin
4 2
2
2
x k
x
x k k
x
x k



= +


= + e

| |


+ =

|

= + \ .


Vy phng trnh c cc nghim trn
b. Pt ( )
( )
3 3
3sin 4sin 4cos 3cos sin 2sin2 1 4cos 1 3 x x x x x x x + = +
( )( ) ( )
( )
sin cos 2sin2 1 sin 2sin2 1 4cos 1 3 x x x x x x + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 106
( )( ) ( )
( )
sin cos 2sin2 1 sin 2sin2 1 4cos 1 3 x x x x x x + =
( )
( )
1
sin2
2 2sin2 1 2sin2 cos 3sin 0
3sin cos 2sin2
x
x x x x
x x x

+ =

=


+Vi
1
12
sin2 sin ,
5 2 6
12
x k
x k
x k

= +

= = e

= +


+Vi 3sin cos 2sin2 sin .cos cos .sin sin2
6 6
x x x x x x

= =
2 2 2
6 6
sin sin2 ,
7 2 6
2 2
6 18 3
x x k x k
x x k
x x k x k




= + = +

| |
= e
|
\ .

= + + = +



Vy phng trnh c cc h nghim trn
c. iu kin: sin 0 x = (*). Khi :
Phng trnh cho tng ng vi: ( )
2
sin2 cos2 .sin 2cos 2 .sin
4
x x x x x
| |
+ =
|
\ .

( ) cos 2 .sin cos 2 sin 1 .cos 2 0
4 4 4
x x x x x
| | | | | |
= =
| | |
\ . \ . \ .

+Vi sin 1 2 ,
2
x x k k

= = + e , tha (*)
+Vi
3
cos 2 0 ,
4 8 2
k
x x k
| |
= = + e
|
\ .
, tha (*)
Vy phng trnh c nghim:
3
2 ; ,
2 8 2
k
x k x k

= + = + e
d. Ta c:cos 0
2
x x k

= = +
PT
( )
3 2 2
8cos 6 2sin2 sin 2 cos 2 16cos x x x x x + + =
3
4cos 3 2sin2 8cos x x x + =
2
(2cos 3 2sin 4) 0 x x + =
2
2sin 3 2sin 2 0 x x + =
2
4
,
3
2
4
x k
k
x k

= +

= +


Vy phng trnh cho c 2 nghim
5
;
2 2
x
| |
e
|
\ .
l
3 9
;
4 4
x x

= =
Bi 36:
a. PT 4cos5xcosx =2sinxcosx +2 3cos
2
x
cos 0
2cos5 sin 3cos
x
x x x
=


= +

cos 0
cos5 cos
6
x
x x

=

| |

=
|

\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 107
2
,
24 2
36 3
x k
k
x k
k
x

= +

= + e

= +


b. iu kin: x
4 2
k
= + . Pt tng ng
2
2sin2 2(sin cos )
cos2 1 cos 2 cos2 2 0
cos2 cos sin
x x x
x x x
x x x
+
+ = =


cos2 2 x = (loi) hoc cos2 1
2
x x k

= = +
c. iu kin: 2
3
x k

= +
PT
( )
2 3 cos 1 cos2 2cos 1
2 4
x
x x
( | |
=
| (
\ .

2cos 3cos 1 cos 2cos 1
2
x x x x
| |
+ =
|
\ .

3cos cos 0
2
x x
| |
+ =
|
\ .
3cos sin 0 x x + =
tan 3
3
x x k

= = + .
Kt hp vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l
4
2 ,
3
x k k

= + e
d. Phng trnh cho tng ng vi
2(cos4x +cos2x) = 3 (cos2x +1) +sin2x
2
cos 0
4cos3 cos 2 3cos 2sin cos
2cos3 3cos sin
x
x x x x x
x x x
=
= +

= +


+Vi cos 0
2
x x k

= = +
+Vi
3 2
6
2cos3 3cos sin cos3 cos
6
3 2
6
x x k
x x x x x
x x k

= +

| |
= + =
|
\ .

= +


12
24 2
x k
k
x

= +

= +

v x | |
11 13
0; , , ,
2 12 24 24
x x x x

e = = = =
Bi 37:
a. iu kin : cos 0 x = ,
2
x n n

= + e
Phng trnh
2 2 2 2
(3tan 1)sin 1 cos 2 (3tan 1)sin 1 sin2
2
x x x x x x
| |
+ = + =
|
\ .

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 108
+Chia hai v cho
2
cos x ta c
2 2 2
4
3 2
3 3
3 3
(3tan 1)tan tan 1 2tan
3tan 2tan 1 0
(tan 1)(3tan 3tan 3tan 1) 0
tan 1
4 4
,
1 1
2tan (1 tan )
tan arctan
1 2 1 2
x x x x
x x
x x x x
x k x k
x
k
x x
x x k

+ = +
+ =
+ + =

= + = +

=
e

= = +

+ +


b. Pt cos9 2cos3 sin3 cos3 3sin x x x x x + + + =
3 3
cos9 3cos3 sin3 3sin
4cos 3 4sin cos3 cos
2
x x x x
x x x x

+ + =
| |
= =
|
\ .

8 2
,
4
k
x
k
x k

= +

= +


c. PT
| | (sin cos ). 2 2(sin cos ) sin .cos 0 x x x x x x + + + =
sin cos 0
2 2(sin cos ) sin .cos 0
x x
x x x x
=


+ + + =


+Vi sin cos 0 ,
4
x x x k k

= = + e
+Vi 2 2(sin cos ) sin .cos 0 x x x x + + + = , t sin cos , 2; 2 t x x t
(
= + e


Ta c phng trnh :
2
4 3 0 1 t t t + + = = hoc 3 t = (loi)
Vi
2
1 ,
2
2
x m
t m
x m


= +

= e

= +


Vy nghim ca phng trnh l :
4
2 , ,
2
2
x k
x m k m
x m

= +

= + e

= +


d. Pt
4 4
1
cos 3 sin 3
4 4 2
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .

2 2 2
1 1 1
1 2cos 3 sin 3 1 sin 6
4 4 2 2 2 2
x x x
| | | | | |
= =
| | |
\ . \ . \ .

2 2
cos 6 1 sin 6 0 ,
6
k
x x x k

= = = e
Bi 38:
a.
3 3 3 3
sin cos sin2 2sin sin cos sin2 (sin cos )
4
x x x x x x x x x
| |
+ = + + + = + +
|
\ .

(sin cos )(1 sin .cos ) (sin cos ) 2sin .cos
sin .cos (sin cos ) 2sin .cos sin .cos (sin cos 2) 0
x x x x x x x x
x x x x x x x x x x
+ + =
+ = + + =

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 109
sin 0
cos 0
2
sin cos 2 0 (1)
x x k
x x k
x x


= =

= = +

+ + =


PT (1) 2sin 2 sin 2
4 4
x x
| | | |
+ = + =
| |
\ . \ .
PT v nghim.
Vy phng trnh c nghim l : ,
2
x k k

= e
b. PT (sin os )(sin 3 os 2) 0 x c x x c x + =

sin cos 0 (1)
sin 3cos 2 (2)
x x
x x
=


+ =


(1) tan 1 ;
4
x x k k

= = + e

(2) sin 1 2 ;
3 6
x x k k


| |
+ = = + e
|
\ .


c. Phng trnh

2
4cos5 cos 2sin cos 2 3cos x x x x x = +

cos 0
2cos5 sin 3cos
x
x x x
=


= +


cos 0
cos5 cos
6
x
x x

=

| |

=
|

\ .
2
,
24 2
36 3
x k
k
x k
k
x

= +

= + e

= +


d. iu kin:
sin 1
2
cos 0 , 2
2
2
tan 1
2
x
x k x
k
x k
x

=

= +

= e


= +

(*)
Phng trnh

2
sin cos sin
cos2 .cos 2 2
cos sin
cos sin
2 2
2 2
x x
x
x x
x x
x x
| |
+
|
\ .
=
| |
| |

|
|
\ .
\ .

cos2 .cos sin cos sin cos sin
2 2 2 2
cos2 .cos sin .cos cos (cos2 sin ) 0
x x x x
x x x
x x x x x x x
| || |
= +
| |
\ .\ .
= =

2
cos (2sin sin 1) 0 x x x + =

Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 110
2
cos 0
sin 1 2 ,
6
1
5 sin
2
2
6
x k
x
x x k k
x
x k

= +


= = + e


=

= +


Kt hp vi iu kin th phng trnh cho c nghim l
2
,
6 3
x k k

= + e

| |
1 3
38
2
0;38 0 38 {0;1;2...;17} 4 2 6
6 3
k
x k k
k



| |
s s
|
e s + s e
\ .



Cc nghim ca phng trnh trn | | 0;38 lp thnh mt cp s cng vi
1
6
u

= v cng sai
2
3
d

=
gm 18 s hang c tng l
18 1
18 2
(2 17 ) 9 17. 105
2 3 3
S u d


| |
= + = + =
|
\ .

Bi 39:
a. iu kin: cos 0 x =
Phng trnh cho tng ng vi: 2sin 4cos 3 cos2 x x x = +
3(sin cos ) (cos sin ) 3 (sin cos )(cos sin )
(sin cos 1)(sin cos 3) 0
x x x x x x x x
x x x x
+ = +
+ + =

sin cos 1 x x = hoc sin cos 3 x x + = (v nghim)
2
2 1
4 4
sin , 2
4
2
2 2
4 4
x k
x k
x k
x k x k




= +

= +
| |

= e
|

\ .

= + = +


Kt hp iu kin ta c nghim ca phng trnh l: 2 , x k k = + e
b. iu kin : x = kt
Phng trnh tng ng: 3cosx
2
cos
2
sin
x
x
| |

|
\ .
=2(cosx - 2sin
2
x)
(cosx - 2sin
2
x)(3cosx 2sin
2
x) =0
2
2
2cos cos 2 0
2cos 3cos 2 0
x x
x x

+ =

+ =


2 1
cos ;cos
2 2
x x = = hoc cos 2 x = (loi) hoc cos 2 x = (loi)
Kt hp vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l 2 ; 2 ,
4 3
x k x k k

= + = + e
c. iu kin: 2
3
x k

= +
2
1 2.cos 2 5( 3sin cos ) 5 0
3
4.sin 10sin 4 0
6 6
x x x
x x


| |
+ + + + =
|
\ .
| | | |
+ + + + =
| |
\ . \ .

2 1
sin 3
6 2
2
x k
x
x k

= +
| |

+ =
|

\ .
= +

hoc sin 2
6
x
| |
+ =
|
\ .
(loi)
i chiu vi iu kin ta c nghim ca phng trnh l 2 , x k k = + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 111
d. t:
2 6
x
t

= . Phng trnh tr thnh:
cos cos2 cos3 cos4 0
3 7
2cos .cos 2cos .cos 0
2 2 2 2
t t t t
t t t t
+ + + =
+ =

3 7 5
cos cos cos 0 4cos .cos .cos 0
2 2 2 2 2
t t t t t
t
| |
+ = =
|
\ .

7
4
2 cos 0
3
2
4
cos 0 2
2 3
5
2 11 4 cos 0
2
5 5 15 5
t k t
t k
t t k t k
t
k k
t t

= +


= + =

= = + = +

=

= + = +




Vy phng trnh c 3 h nghim:
7
4
3
x k

= + ,
4
2
3
x k

= + ,
11 4
,
15 5
k
x k

= + e
Bi 40:
a. Vi iu kin: sin2 3cos2 0 tan2 3 ,
6 2
x x x x k k

= = = + e, ta c
( )
( )
2
2
2
2 1 sin2 cos4 3sin4
2 2sin
4
sin2 3cos2
1 3 1 3
sin cos cos4 sin4 2 2sin sin2 cos2
2 2 4 2 2
2sin cos 4 2 2sin cos 2
4 3 4 6
2sin
4
x x x
x
x x
x x x x x x x
x x x x
x

+ +
| |
= +
|
\ .
| | | |
| |
+ + = +
| |
|
| |
\ .
\ . \ .
| | | | | | | |
+ + + = + +
| | | |
\ . \ . \ . \ .
| |
+

\ .
2
2cos 2 1 2 2sin cos 2 0
6 4 6
x x x
| | | | | |
+ + + + + =
| | | |
\ . \ . \ .

2
2
2sin cos 2 sin 2
4 6 6
2sin cos 2 sin 2
4 6 6
2sin cos 2 sin 2
4 6 6
x x x
x x x
x x x



( | | | | | |
+ + + = +
| | | (
\ . \ . \ .
| | | | | |
+ + + = +
| | |
\ . \ . \ .

| | | | | |
+ + + = +
| | |
\ . \ . \ .

2sin 2sin 2
4 6 4
2sin 2sin 2
4 6 4
x x
x x


| | | |
+ = +
| |
\ . \ .

| | | |
+ =
| |
\ . \ .

2 2 2
4 6 4 3
5 2
2 2
4 6 4 18 3
,
2 2
2 2
4 6 4 9 3
7
2 2 2
4 6 4 6
x x k x k
x x k x k
k
x x k x k
x x k x k







+ = + + =



+ = + + = +

e


+ = + = +


+ = + + + + =


Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 112
b. cos .cos2 .cos3 sin .sin2 .sin3 1 x x x x x x + =
cos2 (cos4 cos2 ) 2sin .sin2 .sin3 2 x x x x x x + + =
( )
2
3 2 2
cos2 (2cos 2 cos2 1) 2 2sin .2sin .cos .sin3 0
2cos 2 cos 2 cos2 2 2sin .2cos .sin3 0
x x x x x x x
x x x x x x
+ + =
+ + =

2
2
(cos2 1)(2cos 2 3cos2 2) (cos2 1)(sin4 sin2 ) 0
(cos2 1)(2cos 2 3cos2 2 sin4 sin2 ) 0
x x x x x x
x x x x x
+ + + =
+ + =

2
2
(cos2 1)(4cos 2 6cos2 4 2sin4 2sin2 ) 0
(cos2 1) (2cos2 1) 2cos2 2 2sin2 cos2 2sin2 1 sin4 ) 0
x x x x x
x x x x x x x
+ + =
( + + + + =

2
(cos2 1) (2cos2 1) 2(cos2 1)(1 sin2 ) 1 sin4 ) 0
cos2 1 ,
x x x x x
x x k k
( + + + + =

= = e

c. PT 2cos2 cos 1 sin2 cos2 x x x x = + +
2
2cos2 cos sin2 2cos 2cos (cos2 sin cos ) 0 x x x x x x x x = + =
2cos (cos sin )(cos sin 1) 0
cos cos 2cos 1 0
4 4
x x x x x
x x x

+ =
( | | | |
+ =
| | (
\ . \ .

2
cos 0
3
cos 0 ( , , ) 4
4
2
1
cos
2
4
2
2
x k
x
x m
x k l m
x l
x
x l

= +


= +
| |
= e
|
\ .

| |

+ =
|
= +
\ .


d. PT
| | 3sin2 2 1 cos(2 ) 10sin 3cos 4 x x x x + + + = +

3sin2 2cos2 10sin 3cos 6 x x x x = +

2
3cos (2sin 1) 4sin 10sin 4 x x x x = +

(2sin 1)(3cos 2sin 4) 0 x x x + =
2sin 1 0
3cos 2sin 4 0
x
x x
=


+ =


* Vi
2
1
6
2sin 1 0 sin ,
5 2
2
6
x k
x x k
x k

= +

= = e

= +


* do
2 3 2
2 3 13 16 4 + = < = nn phng trnh 3cos 2sin 4 0 x x + = v nghim
Bi 41:
a. iu kin:
8 4
4 2
x k
x k

= +

= +


(1)
4 4
4
sin 2 cos 2
1
cos 4
x x
x
+
=
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 113
4 4 4 4 2
2
sin 2 cos 2 cos 4 2sin 4 3sin 4 0
sin 4 0
sin4 0 4
3
4 sin4
2
x x x x x
x
x x k x k
x

+ = =
=

= = =


Kt hp vi iu kin ta c:
2
x k

= , ke
b. [1;2010] 1 2010 1 1279
2
x k k

e s s s s , v ke.
Suy ra, tng cc nghim ca (1) trn [1; 2010] l
1279.1280
(1 2 ... 1279) . 409280
2 2 2

+ + + = =
Bi 42:
a. Phng trnh
6 4
1 cos 1 3cos
5 5
x x
+ + = .
t
2
5
x
t = khi phng trnh cho tng ng vi 2 cos3 3cos2 t t + =
2
(cos 1)(4cos 2cos 5) 0 t t t =
+Vi
2
cos 1 2 5 ,
5
x
t t k x k k = = = = e
+Vi
2
1 21
4cos 2cos 5 0 cos
4
t t t

= = hoc
1 21
cos
4
t

= (loi)
1 21
arccos 2 ,
4
t k k

= + + e
5 1 21
arccos 5 ,
2 4
x k k

= + + e
b. Phng trnh
2
2
2 2
sin 3 1
sin sin 3 (1 sin 3 ) 0
2 4
x
x x x
| |
+ =
|
\ .

2
2
sin 3
sin
2
sin 6 0
x
x
x


sin 0
2 ,
1
6 sin
2
5
2
6
x k
x
x k k
x
x k

=
=

= + e

=

= +


c. t
4
3sin cos (1)
tan cot
x x
x x
=
+

iu kin: sin2 0 ; (*)
2
x x k k

= = e
Khi phng trnh (1)

3 1
sin cos sin2
2 2
x x x =

sin sin2
6
x x
| |
=
|
\ .
2
6
;
7
2
18
x k
k
x k

= +

= +


i chiu vi iu kin (*) ta c nghim phng trnh l:
7
2 ; 2 ,
6 18
x k x k k

= + = + e
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 114
d. Do sin cos
6 3
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .
nn phng trnh cho tr thnh:
3sin cos 2sin 5 0
3 3 6
x x x
| | | | | |
+ + + =
| | |
\ . \ . \ .

2 sin cos cos sin 2sin 5 0
3 6 3 6 6
x x x
( | | | | | |
+ + + =
| | | (
\ . \ . \ .

sin sin 5 0
2 6
x x
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .
2sin 3 cos 2 0
6 3
x x
| | | |
+ =
| |
\ . \ .

sin 3 0
6

cos 2 0
3
x
x

| |
=
|
\ .

| |
+ =
|
\ .

18 3
, ,
12 2
k
x
k l
l
x

= +

= +


Bi 43:
a. t
sin3 4cos 3
6
0
sin3 1
x x
x
| |

|
\ .
=

(1)
iu kin:
3
sin3 1 0 4sin 3sin 1 0 x x x = + =
( ) ( )
2
1
sin
2sin 1 sin 1 0 2
sin 1
x
x x
x

+ =


( )
( )
( )
( )
( )
3
2
2
2
2
2
2
1 sin3 2 3cos 2sin 3 0 4sin sin 2 3cos 3 0
3
sin 4sin 1 2 3 cos 0
2
3
cos
4
sin 4sin 1 2 3 0
3
cos
2
4cos 3
sin 4sin 1 3 0
2cos 3
2sin cos 3sin 3
4sin 1 0
2cos 3
1
sin
2
2sin cos 3
x x x x x x
x x x
x
x x
x
x
x x
x
x x x
x
x
x
x x
= + + =
| |
+ + =
|
|
\ .

+ =

+ =

1
sin
2
sin 3 0 sin2 3 3sin
x
x x x

=


= =


TH 1: Vi
2
1
6
sin ,
7 2
2
6
x k
x k
x k



= +

= e

= +


TH 2: Vi
2 2
sin2 3 3sin sin 2 2 3sin2 3 3sin x x x x x = + =
2 2 2
2
4sin cos 4 3sin cos 3cos 0
4sin cos 4 3sin 3cos 0
x x x x x
x x x x
+ =
+ =

Chia hai v cho
3
os c x ta c
( ) ( )
2 2 2
4tan 4 3tan 1 tan 3 1 tan 0 x x x x + + + =
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 115
3 2
4 3tan 7tan 4 3tan 3 0
1
sin
1 2
tan
3 3
cos
2
x x x
x
x
x
+ + =

=

(ri vo TH 1)
Vy phng trnh c nghim l
7
2 ; 2 ,
6 6
x k x k k

= + = + e
b. Phng trnh
2 2
4sin sin 3 6 2sin3 x x x = +
2 2
2 2 2
2 2 2
2 2
2
2
4(1 sin sin 3 ) 2(1 sin3 ) 0
4 sin (1 sin 3 ) cos 2(1 sin3 ) 0
4(sin cos 3 cos ) 2(1 sin3 ) 0
sin3 1
sin3 1
sin cos 3 0 2 ,
2 cos 0
cos 0
x x x
x x x x
x x x x
x
x
x x x k k
x
x


+ + =
( + + + =

+ + + =
=
=

= = + e

=

=



c. 3 1 tan (sin 2cos ) 2(sin 3cos ) x x x x x + + = +
3 1 tan (tan 2) 2(tan 3) x x x + + = +
t tan t x =
Ta c phng trnh
2 2
3 1( 2) 2( 3) 9( 1)( 4 4) 4( 6 9) t t t t t t t t + + = + + + + = + +
3 2 2
9 41 48 0 (9 41 48) 0 0 t t t t t t t + + = + + = =
(v 9t
2
+41t +48 =0 v nghim) sin 0 x x k = =
d.
2012 2012 2014 2014
3
sin cos 2(sin cos ) cos2
2
x x x x x + = + +
2012 2 2012 2
2012 2012
12 12
3
cos (2cos 1) sin (1 2sin ) cos2 0
2
cos2 0 (1)
cos2 0
3
cos sin 0(2)
2
3
cos sin
2
x x x x
x
x
x x
x
x x
+ =
=
=
+ =

| |

+
|

\ .


+Vi cos2 0
4 2
, x x k k

= = + e
+Vi
2012 2012
3
cos sin 0
2
x x + =
Ta nhn thy
2012
2012 2012
2012
cos 0,
3
cos sin 0,
3
2 sin 0,
2
x x
x x x
x x
> e

+ > e

> e


Vy phng trnh (2) v nghim
Phng trnh c nghim l: ,
4 2
x k k

= + e
Bi 44:
a. iu kin: sin2 0 x =
Phng trnh
cos2 cos sin2 sin sin cos
sin cos cos sin
x x x x x x
x x x x
+
=
( )
2 2
cos 2
sin cos
sin cos sin cos
x x
x x
x x x x


=
2
cos cos2 2cos cos 1 0 x x x x = + =
1
cos
2
x = hoccos 1 x = (loi v sin 0 x = )
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 116
2 ,
3
x k k

= + e
b. PT
( ) ( )
2 2
cos sin sin cos sin 0 x x x x x =
( ) ( ) cos sin cos sin sin 1 0 x x x x x + = (


( )
2
cos sin cos 0 x x x =
cos sin 0
cos 0
x x
x
=

.
4
,
2
x k
k
x k

= +

= +

.
Phng trnh c hai h nghim l , ,
4 2
x k x k k

= + = + e.
c. Ta c
( ) ( )
2
2
5 2 2
1 cos2
16sin 16sin sin 16sin 4sin cos 2 2cos2 1
2
x
x x x x x x x
| |
= = = +
|
\ .

=
1 cos4
4sin 8sin cos2 4sin . sin5 5sin3 10sin
2
x
x x x x x x x
+
+ = + .
PT
5 2
2
4
sin5 0
3 2
5 2
4
x k
x
x k

= +

= +


2
20 5
,
3 2
20 5
k
x
k
k
x

= +

= +

.
Vy phng trnh c 2 h nghim
2 3 2
, ,
20 5 20 5
k k
x x k

= + = + e.
d. Ta c
2
4 2 2 2
1 1 1 1
1 cos cos cos 1 1 cos
16 2 4 4
x x x x
| |
+ = =
|
\ .


2
4 2 2 2
25 5 5 5
cos cos cos cos
16 2 4 4
x x x x
| |
+ = =
|
\ .

Phng trnh
4 2
1 1
1 cos cos
16 2
x x + +
4 2
25 5
cos cos
16 2
x x + =1

2
1
1 cos
4
x +
2
5
cos
4
x =1
2
cos 1 x = cos 1 x = x k = , k e
Bi 45:
a. iu kin:
2
k
x

=
PT
2 2
20
(tan cot ) 1 cot 2
3
x x x + + + =
2
5 20
3 sin 2x
=
2
3 1
sin 2 cos4 ,
4 2 6 2
k
x x x k

= = = + e
b. PT
2
1 3
4 sin2 cos2 5 cos 2
2 2 6
x x x

| |
| |
+ = +
|
|
|
\ .
\ .

VT 4, 4 VP s > nn phng trnh
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 117

cos 2 0
3
cos 2 1
6
x
x

| |
+ =
|
\ .

| |

=
|

\ .

7
12 2
,
7 12
12
k
x
x h h
x h

= +

= + e

= +


c. ( ) sin2012 os2012 4 sin503 os503 1 x c x x c x = (1)
t 503 t x = phng trnh (1) tr thnh:
( ) sin4 cos4 4 sin cos 1 t t t t =
( ) ( ) sin4 1 cos4 4 sin cos 0 t t t t + =
( )
2
2sin2.cos2 2cos 2 4 sin cos 0 t t t t t =
( ) ( ) cos 2. sin2 cos2 2 sin cos 0 t t t t t =
( ) ( ) ( )
2 2
cos sin . sin2 cos2 2 sin cos 0 t t t t t t =
( ) ( )( ) cos sin . sin2 cos2 sin cos 2 0 t t t t t t + + = (


( )( )
cos sin 0(2)
sin2 cos2 sin cos 2 0(3)
t t
t t t t
=


+ + =

Gii (2):
cos sin 0 tan 1 t t t = = (v
2 2
sin cos 1 t t + = )
503 ,
4 4 2012 503
t k x k x k k

= + = + = + e
Gii (3):
( )( ) sin2 cos2 sin cos 2 0 t t t t + + = cos 2 .cos 1 0
4 4
t t
| | | |
+ + =
| |
\ . \ .

cos3 cos 2 0 cos3 sin 2 0
2
t t t t
| |
+ + + = + =
|
\ .

Ta c:
cos3 1
cos3 sin 2 0
sin 1
t
t t
t
>
+ >

>


Do cos3 sin 2 0 t t + =
3
cos3 1 4cos 3cos 1
sin 1 cos 0
t t t
t t
= =


= =

(v nghim)
Vy phng trnh ( ) sin2012 cos2012 4 sin503 cos503 1 x x x x = c nghim
,
2012 503
x k k

= + e
d. PT
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )( ) ( )
( )
( ) ( )
2
cos2 2sin2 .cos sin2 2sin sin2 2 2cos 2
2cos 1 sin2 2cos 1 2sin 2cos 1 2 2cos 1
2cos 1 2cos 1 2cos 1 sin2 2sin 2
1
cos 1
2
2 sin cos 2sin .cos 1 0 2
x x x x x x x
x x x x x x
x x x x x
x
x x x x
= + +
= +
(
+ = +

+ =


(1) 2 ,
4
x k k

= + e
(2) 2 ,
4 4
x k x k k

= + v = + e
Bi 47:
Gio vin: Nguyn Thnh Long Email: Changngoc203@gmail.com
https://www.facebook.com/trithuc.viet.37 118
a. PT
2 2
2
2 2
sin2 0
sin sin 2
2
sin sin2
sin 2 sin 0
sin2 sin
x
x x
x x
x x
x x
=

+ =

| |
=
|
\ .

hay
2 2 2 2 2
sin2 0
sin2 0 sin2 0
1
cos sin sin 2 sin sin 2
4
x
x x
x x x x x
=
= =



= = =


2
3
,
2
2
3
x k
k
x k

= +

= +


b. Ta c
3 2
sin3 3sin 4sin (3 4sin )sin (1 2cos2 )sin , x x x x x x x = = = +
nn PT
2 2
[(1 2cos2 ) cos2 1]sin 0 x x x + + =
3 2 2
2 2
(4cos 2 4cos 2 cos2 1)sin 0
(1 cos2 )(1 4cos 2 )sin 0
x x x x
x x x
+ + + =
+ + =

sin 0
,
cos2 1 2
x
k
x k
x

=
= e

You might also like