Professional Documents
Culture Documents
htm
1 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
VD: phiếu xuất kho vật tư, bảng thanh toán lương…
+ Chứng từ thể hiện quan hệ kinh tế giữa đơn vị với đơn vị khác.
VD: hoá đơn bán hàng, biên bản giao nhận TSCĐ…
- Chứng từ bên ngoài: là chứng từ được lập từ các đơn vị khác nhưng thể hiện mối quan hệ
kinh tế với đơn vị mình. VD: hoá đơn mua hàng, hoá đơn cước vận chuyển…
1.4.Theo nội dung kinh tế của nghiệp vụ ghi trên chứng từ:
Gồm chứng từ tiền mặt, chứng từ hàng tồn kho, chứng từ bán hàng, chứng từ tài sản cố
định, như ( phiếu thu (chi), phiếu nhập (xuất)... (trang 18, 19).
1.5. Theo hình thức của chứng từ:
- Chứng từ giấy:
Là chứng từ kế toán phản ánh nội dung các nghiệp vụ kinh tế tài chính đã phát sinh và đã hoà
thành bằng giấy tờ
- Chứng từ điện tử:
Là chứng từ kế toán mà các nội dung của nó được thể hiện dưới dạng dữ liệu điện tử đã được m
hoá mà không có sự thay đổi nội dung của chứng từ trong quá trình truyền qua mạng máy tính
hoặc trên vật mang tin như: băng từ, đĩa từ, các loại thẻ thanh toán, mạng truyền tin.
1.6. Theo quy định của Nhà Nước: hệ thống chứng từ kế toán gồm hai loại:
- Hệ thống chứng từ kế toán thống nhất bắt buộc: là hệ thống chứng từ phản ánh
các quan hệ kinh tế giữa các pháp nhân hoặc có yêu cầu quản lý chặt chẽ mang tính chất phổ
biến rộng rãi.
- Hệ thống chứng từ kế toán hướng dẫn: là những chứng từ chủ yếu sử dụng trong
nội bộ đơn vị.
2. Các yếu tố của chứng từ kế toán (Mẫu một số chứng từ ở trang (18,19)
Các yếu tố cơ bản:
là các yếu tố bắt buộc phải có trong mỗi bản chứng từ, nếu thiếu một trong các yếu tố này thì
chứng từ không có tính pháp lý.
+ Tên chứng từ: cho biết một cách khái quát nội dung nghiệp vụ kinh tế phát sinh
+ Ngày, tháng, năm, số thứ tự
của chứng từ: là cơ sở cho việc thanh tra về mặt thời gian nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
+ Tên, địa chỉ của các đơn vị, cá nhân có liên quan đến các nghiệp vụ kinh tế: tạo điều
kiện thuận lợi cho việc thanh tra về mặt địa điểm của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
+ Nội dung của nghiệp vụ kinh tế: cho biết một cách rõ ràng, đầy đủ hơn về nghiệp vụ
kinh tế phản ánh trong chứng từ.
+ Quy mô của nghiệp vụ kinh tế: là Số lượng, đơn giá và số tiền của nghiệp vụ kinh tế,
tài chính ghi bằng số. Riêng tổng số tiền của chứng từ kế toán phải ghi bằng số và bằng chữ là cơ
sở để tổng hợp số liệu ghi vào sổ kế toán
+ Họ tên và chữ ký của cá nhân chịu trách nhiệm vật chất về nghiệp vụ kinh tế phát
sinh - yếu tố này đảm bảo tính pháp lý của chứng từ khi ghi vào sổ kế toán và là căn cứ để quy
trách nhiệm.
Các yếu tố bổ sung: là các yếu không bắt buộc phải có trong mỗi bản chứng từ.
Công dụng: tạo điều kiện thuận lợi cho việc ghi sổ.
VD: định khoản kế toán, hình thức thanh toán, thời gian thanh toán,…
3. Nguyên tắc lập chứng từ kế toán:
Khái niệm lập chứng từ: là việc phản ánh nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào biểu mẫu theo
đúng nguyên tắc và phải ghi đầy đủ các yếu tố bên trong của mỗi chứng từ.
Việc lập chứng từ phải đảm bảo những nguyên tắc:
+ Tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động của đơn vị kế toán đều phải
chứng từ kế toán. Chứng từ kế toán chỉ lập một lần cho mỗi nghiệp vụ kinh tế tài chính.
+ Chứng từ kế toán phải được lập rõ ràng, đầy đủ, kịp thời, chính xác theo nội dung quy
2 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
định trên mẫu và phải ghi đầy đủ các yếu tố cơ bản của chứng từ.
+ Nội dung nghiệp vụ kinh tế, tài chính trên chứng từ kế toán không được viết tắt, không được
tẩy xoá, sửa chữa.
Khi viết chứng từ phải dùng mực không phai, số và chữ viết phải liên tục không ngắt quãng, c
trống phải gạch chéo.
+ Chứng từ kế toán phải được lập đủ số liên quy định. Trường hợp phải lập nhiều liên
chứng từ kế toán cho một nghiệp vụ kinh tế tài chính thì nôị dung các liên phải giống nhau. Chg
từ kế toán do đơn vị kế toán lập để giao dịch bên ngoài đơn vị phải có dấu của đơn vị KT
+ Kế toán trưởng (thủ trưởng đơn vị) không được ký sẵn trên các chứng từ trắng và giao
cho kế toán sử dụng dần.
+ Mẫu chữ ký của kế toán trưởng và thủ trưởng đơn vị phải đăng ký với cơ quan tài chí
ngân hàng và đơn vị có quan hệ.
Chứng từ kế toán được lập dưới dạng chứng từ điện tử phải tuân thủ theo những quy định
của chứng từ điện tử. Chứng từ điện tử phải được in ra giấy, lưu trữ theo quy định.
Căn cứ nội dung kinh tế mà chứng từ phản ánh, kế toán phân loại chứng từ theo từng loại nghiệ
vụ, từng tính chất các khoản chi phí, theo địa điểm phát sinh,… tổng hợp số liệu rồi định khoản ghi
vào sổ tài khoản kế toán liên quan.
4. Bảo quản và lưu trữ chứng từ:
Chứng từ kế toán là tài liệu gốc chứng minh cho số liệu ghi sổ kế toán và thông tin kinh tế
có giá trị pháp lý nên trong quá trình sử dụng và lưu trũ, chứng từ kế toán phải được bảo quản đầy
đủ, an toàn nhằm tránh tình trạng mất mát, hư hỏng và để khi cần có cơ sở để đối chiếu, kiểm tra..
Khi hết hạn lưu trữ (thời hạn lưu trữ chứng từ từ 5 đến 10 năm đối với chứng từ trực tiếp ghi sổ
kế toán), chúng từ có thể được huỷ bỏ.
5. Ví dụ về trình tự xử lý và luân chuyển chứng từ
* Phiếu thu:
dùng để xác định số tiền mặt thực tế nhập quỹ là căn cứ để thủ quỹ thu tiền, ghi sổ quỹ và chuy
cho kế toán ghi sổ kế toán. Mọi khoản tiền nhập quỹ, ghi sổ đều phải có phiếu thu.
Trình tự xử lý và luân chuyển của Phiếu thu tiền mặt như sau:
- Phiếu thu
do kế toán thanh toán (người lập phiếu) lập thành 3 liên (đặt giấy than viết 1 lần). Kế toán thanh
toán ký.
- Kế toán thanh toán chuyển phiếu thu cho Kế toán trưởng ký duyệt
3 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
- Người nộp tiền chuyển phiếu thu cho Thủ quỹ để nộp tiền và ký vào phiếu thu
- Thủ quỹ nhận tiền, ghi số tiền đã nhận bằng chữ và ký vào phiếu thu
+ Ba liên phiếu thu được phân chia và luân chuyển như sau:
-
Một liên lưu tai quyển phiếu thu (cuống), một liên người nộp tiền giữ: nếu là trong đơn vị thì liê
này là căn cứ chứng minh là đã nộp tiền, nếu là ngoài đơn vị đó là căn cứ chứng minh đã nộp t
theo đúng phiếu chi, một liên thủ quỹ để lại ghi sổ quỹ cuối ngày tập hợp các phiếu thu cùng
chứng từ gốc kèm theo giao cho kế toán viên để ghi sổ kế toán. Sau khi kế toán viên ghi sổ kế
toán xong, phiếu thu
được bảo quản tại phòng kế toán trong năm và hết năm được chuyển sang lưu trữ.
* Hoá đơn bán hàng, hoá dơn giá trị gia tăng:
Tổ chức, cá nhân khi bán hàng hoá hoặc cung cấp dịch vụ phải lập hoá đơn bán hàng c
khách hàng. Hoá đơn là căn cứ để người bán xuất kho sản phẩm, tính khối lượng dịch vụ đã cun
cấp cho người mua, do đó có thể gọi là hoá đơn hoặc hoá đơn kiêm phiếu xuất kho.
Đối với người mua hàng, hoá đơn này là căn cứ pháp lý để vận chuyển hàng hoá trên
đường. Nếu không có hoá đơn này thì hàng hoá vận chuyển trên đường có thể coi như là bất h
pháp.
Bộ Tài chính quy định mẫu hoá đơn, tổ chức in, phát hành và sử dụng hoá đơn bán hang.
Trường hợp tổ chức hoặc cá nhân tự in hoá đơn bán hàng thì phảI được cơ quan Tài chính có
thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện
Trình tự xử lý và luân chuyển Hoá đơn bán hàng, hoá đơn giá trị gia tăng (GTGT):
-
Hoá đơn do bộ phận kế toán hoặc bộ phận kinh doanh lập thành 3 liên (đặt giấy than viết 1 lầ
người lập phiếu ký.
-
Chuyển hoá đơn cho kế toán trưởng và thủ trưởng đơn vị ký duyệt. Nếu hoá đơn thanh toán ti
ngay, phải đến bộ phận kế toán làm thủ tục nộp tiền (tiền mặt, séc).
- Người mua nhận hàng hoá, sản phẩm – ký vào hoá đơn, còn nếu vận chuyển, dịch vụ thì
khi công việc vận chuyển, dịch vụ hoàn thành, khách hàng mua dịch vụ ký vào hoá đơn.
+ Ba liên hoá đơn được phân chia và luân chuyển như sau: - Một liên lưu tai quyển hoá
đơn (cuống), một liên giao cho khách hàng và một liên thủ kho giữ lại ghi thẻ kho, cuối ngày
hoặc định kỳ chuyển cho bộ phận kế toán để ghi sổ.
IV.KIỂM KÊ TÀI SẢN
1. Khái niệm và ý nghĩa:
1.1.Khái niệm: Là phương pháp kiểm tra tại chỗ các loại tài sản hiện có nhằm xác địn
chính xác số lượng, chất lượng các loại tài sản hiện có, phát hiện các khoản chênh lệch giữa số
liệu thực tế và số liệu trên sổ kế toán.
1.2.Ý nghĩa:
- Để đảm bảo cho số liệu kế toán được chính xác.
- Để kiểm tra tài sản hiện có.
- Để đối chiếu giữa sổ sách kế toán và thực tế.
- Để phát hiện kịp thời những hiện tượng, nguyên nhân gây chênh lệch để điều chỉnh số liệu sổ kế
toán cho phù hợp với thực tế.
2. Phân loại kiểm kê:
2.1.Theo phạm vi tiến hành kiểm kê: chia hai loại:
+ Kiểm kê toàn bộ:
là kiểm kê toàn bộ các loại tài sản của đơn vị: TSCĐ, vật tư, thành phẩm, tiền vốn,…Thường
kiểm kê mỗi năm 1 lần vào cuối năm, trước khi lập báo cáo tài chính.
+ Kiểm kê từng phần: là kiểm kê từng loại tài sản nhất định hoặc kiểm kê ở từng kho,
4 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
từng bộ phận nhằm phục vụ yêu cầu quản lý hay kiểm kê do bàn giao tài sản.
2.2.Theo thời gian tiến hành kiểm kê: chia hai loại
+ Kiểm kê định kỳ:
là kiểm kê theo thời gian quy định, tuỳ theo từng loại tài sản mà định kỳ kiểm kê khác nhau như
tiền mặt kiểm kê hàng ngày; vật tư,thành
phẩm kiểm kê hàng tháng, quý; tài sản cố định thường kiểm kê hàng năm.
+ Kiểm kê bất thường:
là kiểm kê đột xuất ngoài kỳ hạn quy định. Kiểm kê bất thường tiến hành trong trường hợp thay
đổi người quản lý tài sản khi có sự cố phát sinh hư hao, tổn thất tài sản bất thường hoặc khi cơ
quan tài chính, chủ quản thanh tra, kiểm tra,…
3. Tổ chức công tác kiểm kê:
Ban kiểm kê:
thành lập Hội đồng kiểm kê gồm: Giám đốc hoặc thủ trưởng đơn vị là chủ tịch hội đồng kiểm kê
kế toán trưởng giúp việc chỉ đạo,hướng
dẫn nghiệp vụ cho những người tham gia kiểm kê, xác định phạm vi kiểm kê, vạch kế hoạch kiểm
kê,…Các trưởng phòng tổ chức, hành chính… là uỷ viên của hội đồng. Ngoài ra tuỳ trường hợp
mà đơn vị tiến hành kiểm kê có thể mời thêm các chuyên gia từ bên ngoài để tham mưu cho đơn
vị về các mặt khác.
Trước khi kiểm kê phải hoàn thành việc ghi sổ kê toán đến thời điểm kiểm kê nhân viên quản lý
tài sản cần sắp xếp lại tài sản theo từng loại để kiểm kê thuận lợi, chính xác,..
Khi tiến hành kiểm kê tuỳ theo
tính chất của đối tượng kiểm kê mà sử dụng các phương pháp kiểm kê thích hợp.
3.1. Kiểm kê hiện vật:
Phương pháp kiểm kê này đối với các loại tài sản sử dụng thước đo hiện vật như tài sản
định, công cụ, dụng cụ, thành phẩm, hàng hoá,… Dùng phương pháp kiểm kê là cân, đo, đếm cụ
thể tại chỗ các loại hiện vật kiểm kê.
Ngoài kiểm kê về số lượng còn phải quan tâm đánh giá chất lượng hiện vật, phát hiện những tà
sản, vật tư hư hỏng, kém, mất phẩm chất.
Trước khi kiểm kê cần sắp xếp hiện vật theo thứ tự, ngăn nắp, chuẩn bị đủ phương tiện
cân, đo, đếm…cần thiết.
Khi kiểm kê phải có mặt đầy đủ người trực tiếp quản lý, bảo quản tài sản cần kiểm kê tham
gia. Phải tiến hành kiểm kê theo một trình tự hợp lý tránh trùng lắp hoặc bỏ sót.
Kết quả kiểm kê được ghi vào các mẫu, biểu kiểm kê và phải đối chiếu với sổ sách kế toán,
nếu có sai lệch giữa số kiểm kê thực tế với số dư trên sổ kế toán thì phải lập biên bản. Số chênh
lệch là căn cứ để ghi số điều chỉnh, cũng là tài liệu để phân tích nguyên nhân chênh lệch và xá
định trách nhiệm của người bảo quản.
Đối với vật tư, tài sản thuộc quyền sở hữu của đơn vị nhưng nằm ở ngoài đơn vị như: hàng
gửi đi bán, vật liệu đưa đi gia công, tài sản cho thuê… khi kiểm kê tài sản cũng phải đối chiếu với
các đơn vị có liên quan để xác minh số thực tế có phù hợp với sổ sách không.
3.2. Kiểm kê tiền mặt và các chứng khoán có giá trị như tiền:
Tiền mặt ở quỹ kiểm kê phải phân loại tiền theo từng loại và đếm số tờ của từng loại để ghi
vào mẫu biểu kiểm kê để tính tổng số tiền mặt hiện còn tại quỹ.
Vàng, bạc, đá quý phải kiểm kê cụ thể từng loại về mặt khối lượng, chất lượng và giá trị bằng
tiền.
Các chứng khoán có giá trị cũng phải kê riêng từng loại về chỉ tiêu số lượng và giá trị để
đối chiếu với số liệu tương ứng trong sổ kế toán.
3.3. Kiểm kê tiền gửi ngân hàng và các khoản thanh toán:
Phương pháp kiểm kê
5 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
là đối chiếu số dư của TK “Tiền gửi ngân hàng” với số dư của tài khoản tiền gửi của đơn vị tạ
ngân hàng do ngân hàng sao kê báo cho đơn vị hoặc đơn vị trực tiếp đối chiếu với ngân hàng.
Các tài khoản thanh toán phải kê chi tiết theo từng khách nợ và tiến hành đối chiếu công
nợ trực tiếp với khách nợ khi cần thiết.
Sau khi kiểm kê, các biên bản kiểm kê được gửi cho phòng kế toán để đối chiếu kết qu
kiểm kê với số liệu trên sổ kế toán.
Toàn bộ kết quả kiểm kê, kết quả đối chiếu (nếu có sai lệch) phải báo cáo với thủ trưởng đơn vị.
Các cấp lãnh đạo sẽ quyết định cách xử lý từng trường hợp cụ thể và căn cứ vào quyết định xử lý
để phản ánh vào sổ kế toán.
4. Vai trò của kế toán trong kiểm kê (đặc biệt là kế toán trưởng)
Kế toán có vai trò rất quan trọng trong công tác kiểm kê. Kế toán vừa là thành viên trong
ban kiểm kê và là người tham mưu cho ban lãnh đạo đơn vị trong việc tổ chức và thực hiện công
tác kiểm kê.
Vai trò của kế toán được thể hiện trước, trong và sau khi kiểm kê:
* Trước khi kiểm kê: căn cứ vào tình hình thực tế đơn vị, kế toán tham gia xây dựn
phương hướng, xác định phạm vi kiểm kê, đối tượng kiểm kê. Hướng dẫn nghiệp vụ chuyên môn
cho người tham gia làm công tác kiểm kê.
Kế toán phải hoàn thành việc ghi sổ tất cả mọi nghiệp vụ đã phát sinh, khoá sổ kế toán đúng th
điểm kiểm kê, chuẩn bị đầy đủ các tài liệu, biểu mẫu cần thiết phục vụ kiểm kê
* Trong quá trình kiểm kê: kế toán tham gia kiểm tra, giám sát việc ghi chép kết quả
kiểm kê, tham gia tổng hợp số liệu kiểm kê, đối chiếu số liệu kiểm kê với số liệu ghi trong sổ k
toán và đề xuất các biện pháp xử lý các khoản chênh lệch phát hiện trong kiểm kê.
* Sau khi kiểm kê hoàn thành: kế toán phải căn cứ vào kết quả kiểm kê và có ý kiến giải
quyết xử lý mà điều chỉnh sổ kế toán cho phù hợp với số liệu thực tế kiểm kê
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG II:
1. Phân biệt chứng từ kế toán và lập chứng từ kế toán ? Yêu cầu của việc lập chứng từ kế toán ?
Tác dụng của chứng từ kế toán ?
2. Tại sao phải phân loại chứng từ kế toán ? Xem các mẫu chứng từ và xếp vào các nhóm chứng
từ ?
3. Phân biệt chứng từ gốc và chứng từ ghi sổ.
4. Các nguyên tắc lập chứng từ kế toán ? Tại sao cần phải tuân thủ các nguyên tắc đó ?
5. Kiểm kê kế toán là gì ? Tại sao phải kiểm kê kế toán ?
6. Tại sao nói kiểm kê góp phần bảo vệ tài sản của đơn vị kế toán ?
7.Vai trò của kế toán trong công tác kiểm kê ?
8. Kiểm kê tiền mặt và kiểm kê tiền gửi ngân hàng có những điểm khác biệt cơ bản gì?
6 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
STT Tên, nhãn Mã ĐVT Đơn toán kiểm kê Thừa Thiếu Còn Kem Mất
hiệu, quy số giá tốt phẩm phẩm
cách vật 100% chất chất
tư, dụng SL TT SL TT SL TT SL TT
cụ…
A B C D 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Cộng x x x x x x x x x x
Ngày…….Tháng ….. năm ….
Giám đốc Kế toán trưởng Thủ kho Trưởng ban kiểm kê
(ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên)
7 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
Hôm nay, vào: .................... giờ ............ ngày ............ tháng ............ năm...........
Chúng tôi gồm:
+ Ông/Bà:………………………chức vụ………………...Đại diện..................…...Trưởng ban
+ Ông/Bà:………………………chức vụ…………...........Đại diện .....................…….Uỷ viên
+ Ông/Bà:………………………chức vụ………………...Đại diện .........................….Uỷ viên
Cùng tiến hành kiểm kê quỹ tiền mặt kết quả như sau:
STT Diễn giải Số lượng (tờ) Số tiền
A B 1 2
I Số dư theo sổ quỹ: x
II Số kiểm kê thực tế: x
1 Trong đó: - Loại
2 - Loại
3 - Loại
… - …..
III Chênh lệch (III = I + II) x
Kế toán trưởng Thủ quỹ Người chịu trách nhiệm kiểm quỹ
(ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên)
Cộng: x x x x x
Người lập phiếu Người giao hàng Thủ kho Kế toán trưởng
(Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên)
8 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
Cộng: x x x x x
Người lập phiếu Người giao hàng Thủ kho Kế toán trưởng
(Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên) (Ký, họ và tên
Giám đốc Kế toán trưởng Người nộp tiền Người lập phiếu Thủ quỹ
(ký, họ tên, đóng dấu) (ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên)
9 of 10 4/2/2008 11:16 AM
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN http://www.dayhoctructuyen.com/file.php/23/CHUONG_II.htm
Địa chỉ:…………………………………………………………………………………………………
Lý do nộp: ……………………………………………………………………………………………...
Số tiền: ……………………………..(Viết bằng chữ): …………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….
Kèm theo: …………………………………Chứng từ gốc.
Giám đốc Kế toán trưởng Người nộp tiền Người lập phiếu Thủ quỹ
(ký, họ tên, đóng dấu) (ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên) (ký, họ tên)
10 of 10 4/2/2008 11:16 AM