You are on page 1of 33

Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

MỤC LỤC

CVT - Continuously Variable Transmission

Phần I

Thông số đặc trưng của hộp số vô cấp ……………………………………………………...…. 3

PHẦN II

Các loại hộp biến tốc CVT ………………………………………………………………………………….... 11

1.Variable-diameter pulley (VDP) or Reeves drive ………………………………….…..12


2.Toroidal or roller-based CVT …………………………………………………………………………... 13

3.Infinitely Variable Transmission (IVT) …………………………………………………….…. 15

4.Ratcheting CVT(CVT cơ cấu bánh cóc)…………………………………………………….…...18


5.Hydrostatic CVTs (dạng thủy tĩnh)………………………............................................................18
6.Variable toothed wheel transmission…………………………………………………………… .19

7. Warko CVT's ……………………………………………………………………………………………..…...20

8.Radial roller CVT …………………………………………………………………………………….….21

9.Traction-drive CVT………………………………………………………………………………….…..21

10.Biến tốc thủy lực (Biến mô – Torque converter)…………………………….22

PHẦN III

Giải thích tại sao CVT lại dùng trong động cơ của xe máy và xe ô tô mà không
dùng trong máy công tác và máy CNC:……………………………………………………………….….24

Appendex

Một số hình ảnh về CVT: …………………………………………………………………………….…………..29

Tham khảo: …………………………………………………………………………………………………………..……... 32

0
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Bài tập lớn số 2 Chuyên đề I

CVT - Continuously Variable Transmission

1. Xác định và tính các thông số đặc trưng của biến tốc nói chung
2. Trình bày về các loại biến tốc, phạm vi ứng dụng của từng loại?
3. Nêu các giải pháp để thay đổi tốc độ của trục. Lý giải vì sao các hộp biến
tốc không dùng trong các máy công tác, máy tiện, máy CNC…

1
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

CVT - Continuously Variable Transmission


Cái gì là hộp số vô cấp (CVT)?

Hộp số vô cấp hay CVT, là một loại hộp số tự động cho phép nhiều lựa chọn
truyền lực hơn, tiết kiệm nhiên liệu và khả năng truyền động êm hơn so với hộp
số tự động.

CVT là một hộp số có thể thay đổi vô cấp thông qua một số vô hạn của tỷ số
ăn khớp răng giữa giă trị lớn nhất và nhỏ nhất.Điều này khác hẳn với những hộp
số kiểu truyền thống cái mà chỉ cho ăn khớp ở một số tỷ số truyền nhất định.

A belt-driven CVT
Sự dẫn động trong xe hơi với CVT

Cơ cấu điều khiển CVT là một cơ cấu tự động: Hai pedals (không có khớp)
và bảng điều khiển (shift pattern) kiểu P-R-N-D-L.

Trong khi hộp số tự động thiết lập một tỷ số ăn khớp răng (a.k.a. speeds),
thông thường 4, 5 or 6,CVT có thể thay đổi một lượng là hằng số mối quan hệ
giữa tốc độ động cơ và tốc độ .

Cách thức hoạt động của CVT

Hộp số truyền động truyền thống thường sử dụng bộ bánh răng ăn khớp để
đưa ra tỷ số truyền hoặc tốc độ. Bảng lựa chọn tỷ số truyền này cung cấp bộ
thông số phù hợp nhất cho yêu cầu được đưa ra: Tỷ số truyền thấp nhất lúc khởi
2
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

động , trung bình khi tăng tốc và vượt chướng ngại vật for, và tỷ số truyền cao
cho trường hợp đi đường trường tiết kiệm nhiên liệu.

Lịch sử phát triển của CVT

Leonardo DaVinci phác thảo the first CVT in 1490. Hãng sản xuất ô tô
Dutch (DAF) bắt đầu sử dụng CVTs vào trong những chiếc xe của họ vào cuối
những năm 1950,nhưng kĩ thuật không cho phép tạo ra bộ CVTs lớn hơn 100
sức ngựa. Vào cuối thập niên 80 và đầu thập niên 90, Subaru đề xuất CVT trong
Justy mini-car, trong khi Honda sử dụng ở the high-mileage Honda Civic HX
vào cuối những năm 90. Việc cải thiện khả năng tiếp tục được phát triển vào
90s và 2000s, và CVTs bây giờ có thể được tìm thấy trong hầu hết các xe
Nissan, Audi, Honda, Ford, GM,và nhiều nhà sản xuất khác.

1490 - Leonardo da Vinci phác thảo những ý tưởng đầu tiên về CVT
1886 - Hộp số CVT đầu tiên được đăng ký bản quyền
1935 - Adiel Dodge đã đăng ký bản quyền CVT tại Mỹ.
1939 - Hộp số tự động hoàn toàn đầu tiên dựa trên hệ bánh răng hành tinh.
1958 - Nhà sản xuất xe hơi Daf (Hà Lan) sản xuất CVT cho xe hơi.
1989 - Subaru Justy GL là chiếc xe đầu tiên được bán tại Mỹ có trang bị CVT
2002 - Saturn Vue lắp CVT được giới thiệu.
2004 - Ford bắt đầu đưa CVT vào sản xuất.

3
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Phần I

Thông số đặc trưng của hộp số vô cấp


Continuosly Variable Transmission – CVT. Loại hộp số này sử dụng dây
đai bằng kim loại và một cặp pulley với độ rộng có thể thay đổi để mang lại tỷ
số truyền khác nhau, như loại hộp số MMT – Multi-Matic Transmission lắp trên
mẫu Civic của Honda hay trên mẫu Lancer Gala của Mitsubishi. Với loại hộp số
này, tỷ số truyền được thay đổi tùy thuộc vào vòng tua của động cơ cũng như tải
trọng. Dòng hộp số vô cấp có khả năng tăng tốc hơn hẳn so với dòng hộp số tự
động truyền thống nhưng liệu nó có đủ vững chắc để đáp ứng được đòi hỏi về
sức mạnh của các thế hệ động cơ đời mới, điều này thời gian sẽ trả lời. Audi đã
cho trình làng dòng hộp số vô cấp mới – Multitronic – mà trước đó chỉ được lắp
trên những xe có động cơ cỡ nhỏ. Đây là loại hộp số được dẫn động bằng dây
xích thay cho dây đai kim loại và có thể được ứng dụng trên các mẫu xe có
động cơ lớn hơn nhiều. Multitronic cho phép chiếc xe tăng tốc nhanh hơn và
tiêu thụ xăng ít hơn ngay cả khi đem so nó với dòng hộp số tay.

Cấu thành của hộp số tự động vô cấp

Một hộp số tự động vô cấp bao gồm:

- Pulley sơ cấp (Drive)


- Pulley thứ cấp (Driven)
- Dây đai kim loại

Hộp số tự động vô cấp sử dụng thủy lực để thay đổi độ rộng của 2 má trên 2
pulley một cách liên tục. Việc này đem lại sự thay đổi về tỷ số truyền một cách
liên tục và biên độ của tỷ số truyền lớn hơn . Khi tăng tốc từ trạng thái đứng
yên, dây đai được đặt nằm ở vị trí sát với tâm của pulley sơ cấp cùng lúc hệ
thống thủy lực tạo sức ép lên 2 má của pulley thứ cấp khiến chúng nằm sát với
nhau qua đó dây đai được đặt ở vị trí xa tâm - rìa - của pulley thứ cấp. Ở vị trí
số thấp này, chiếc xe tăng tốc một cách mạnh mẽ và liên tục.

4
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Bộ pulley của hộp số tự động vô cấp

Ngược lại, khi di chuyển trên xa lộ, hệ thống thủy lực tạo sức ép lên 2 má
của pulley sơ cấp kiến chúng nằm sát với nhau qua đó dây đai được đặt ở vị trí
xa tâm của pulley sơ cấp và ở đầu bên kia, dây đai lại nằm gần tâm của pulley
thứ cấp để mang lại tỷ số truyền nhỏ nhất. Tỷ số truyền thay đổi liên tục tùy vào
điều kiện vận hành của chiếc xe theo mong muốn của người điều khiển.

Cấu tạo cơ bản của dây đai kim loại trong hộp số tự động vô cấp

Không giống như các hộp số tự động truyền thống, hộp số tự động vô cấp
không có các bánh răng, điều đó có nghĩa là sẽ không có các bánh răng ăn khớp
vào nhau. Lọai hộp số CVT có điểm chung nhất là vận hành trên một hệ thống
pu-li thông minh, hệ thống này cho phép một khả năng biến thiên vô hạn giữa
số thấp nhất và số cao nhất mà không không có sự ngắt quãng giữa các bước số.

5
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Động cơ Duratec của chiếc Ford Freestyle với hộp số CVT.

Nếu bạn còn lăn tăn là tại sao từ "số" vẫn còn hiện diện khi giải thích về
CVT, nên nhớ rằng, "số" thường được hiểu rộng là một tỷ lệ truyền của trục sơ
cấp đến trục thứ cấp. Mặc dù CVT thay đổi tỷ lệ truyền này mà không dùng đến
một bộ bánh răng hành trình, thì nó vẫn được mô tả là có số mạnh, số nhanh
nhằm mục đích dễ hiểu.

Xác định thông số của một loại biến tốc cụ th

ể HALF TOROIDAL CVT

6
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Information Technology Jounal 4(3):222-227,2005


ISSN 1812-5638
C 2005 Asian Network for Scientific Information

Thông số hình học cơ bàn cùa Half toroidal CVT được quyết định bởi 4 thông số
thiết kế thể hiện qua hình dưới:

+Bán kính lỗ cavity r0


e0
+Hệ số co của cavity k0 
r0
+nửa góc côn trục lăn (power roller) 
+Bán kính biên dạng của trục lăn (power roller)
Bán kính các vòng lượn có thể tính như sau:

Trong đó e0 là khoảng cách theo bán kính.


Tỉ số tốc độ lí thuyết es chỉ phụ thuộc vào góc quay của power roller 

Khi momen xoắn đưa vào Ti cân bằng với F0 .R thì bề mặt cam nghiêng sinh ra lực
hướng tâm phụ thuộc vào momen và các thông số của cam chịu tải trọng.

Nếu ma sat được bỏ qua thì :

Tải trọng hướng tâm trong phương trình 6 tác động trực tiếp vào đĩa vào .Nếu có n
bi truyền lực trong lỗ thì tải trọng pháp tuyến được tính như sau:

Lực kéo tác động lên đĩa vào là:

7
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Hệ số kéo tại điểm tác động :

Với  là hệ số lực kéo hiệu quả chỉ phụ thuộc vào cam tải trọng nhưng biến thiên
theo tỉ số tốc độ.Góc quay của viên bi trong lỗ  m được xác đinh khi hệ số lực kéo
hiệu quả đạt giá trị max :

Để tránh trượt giữa bi và đĩa vào thì  c không được vượt quá  max cái mà phụ thuộc
vào đặc tính của dầu kéo (traction oil) được sử dụng và cỏ thể được tính bổi cặp đĩa
.
Sau đó bước của cam có thể được tính :

\
Thông số tiếp xúc

Thành phần tiếp xúc giữa bi truyền động và đĩa phụ thuộc vào hình dáng của elip
trung tâm tại điểm tiếp xúc 0 và 0’như trong hình vẽ trên .Hình dạng và hướng của
elip tiếp xúc này phụ thuộc vào lực Fc
Bằng cách sử dụng độ cong ban đầu của các thành phần quay :

Tiếp vĩ ngữ thứ nhất là của bán kính cong R chỉ định 1,2,3 là đầu vào,bi truyền lực
hay đĩa ra tương ứng .Tiếp vĩ ngữ thứ 2 gắn là 1 là độ cong cơ bản dọc theo bề mặt
tiếp xúc theo hướng mặt cắt (the cross section direction).Tiếp vĩ ngữ thứ 2 được
gắn chỉ số 2 là đường cong cơ bản dọc theo bề mặt tiếp xúc hướng trục.
K c là tỉ số tương quan của con lăn truyền lực (power roller)
Thông số tiếp xúc Hertzian cho thành phần tiếp xúc của half toroidal CVT có thể
tính bằng công thức sau:

8
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

trong đó a và b là nửa độ dài của trục dài và trục ngắn với a theo hướng lăn ngang
(crosswise rolling direction) còn b theo hướng lăn tiếp xúc (traction rolling
direction)
v1,v2 là tỉ số vị trí (Possition ratio) của đĩa và vật liệu con lăn tương ứng
E1 , E2 là modul Young…

1 1
Trong trường hợp half toroidal CVT độ cong và trong cùng một mặt phẳng
R11 R21
 =0 ,hai hệ số  , k phụ thuộc vào bề mặt đường cong cơ bản của đĩa và con lăn có
( B  A)
thể sấp xỉ đủ chính xác bằng mối quan hệ tuyến tính với tỉ số
( B  A)

Trong đó  thay đổi từ   33  87 0 i.e từ emin : emax

9
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Ứng suất cắt lớn nhất:

Trong đó t là thông số bổ sung liên quan vơi K , và bằng a/b

10
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

PHẦN II
Các loại hộp biến tốc CVT
Các hộp số nói chung dùng để thay đổi tỷ số tốc độ giữa động cơ và cầu chủ
động. Nói một cách khác nếu không có hộp số, chiếc xe chỉ chạy được ở một tốc
độ duy nhất với một tốc độ cực đại nhất định. Ngoài ra khả năng tăng tốc từ khi
xuất phát cùng với khả năng leo dốc của xe cũng bị hạn chế nếu như nó không sử
dụng hộp số. Vì vậy hộp số sử dụng một hệ thống bánh răng khác nhau từ thấp đến
cao để biến đổi mô-men xoắn của động cơ phù hợp với nhiều điều kiện vận hành
(khởi hành, tăng tốc, leo dốc...). Các số có thể được cài theo cách thông thường
bằng tay hoặc tự động.

Phân loại hộp biến tốc thành các loại như : traction, belt, ratcheting and
hydrostatic drives

1.Variable-diameter pulley (VDP) or Reeves drive (CVT trên cơ sở puli và


đai truyền)

Nếu ở hộp số tự động kiểu hành tinh bạn sẽ thấy sự phức tạp của cả một “thế giới”
bánh răng, phanh và đĩa ly hợp cùng các thiết bị điều khiển hoạt động thì ở hộp số
vô cấp CVT lại đơn giản hơn nhiều. Hầu hết hộp số vô cấp CVT đều có ba phần tử
cơ bản:

- Đai truyền bằng kim loại hay cao su có công suất cao

- Một hệ puli có đầu vào thay đổi gắn với trục quay động cơ

- Một hệ puli đầu ra dẫn đến bánh xe.

CVT cũng có bộ vi xử lý và các cảm biến để theo dõi và điều khiển nhưng ba phần
tử chính trên là những nhân tố chìa khóa cho phép ý tưởng này trở thành hiện thực.

11
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Hệ puli với đường kính thay đổi là trái tim của CVT. Mỗi puli được tạo thành từ
hai khối hình nón có góc nghiêng 20 độ và đặt đối diện với nhau. Một dây đai chạy
trong rãnh giữa hai khối hình nón này. Dây đai hình chữ V có ưu điểm hơn nếu
chúng được làm từ cao su vì có ma sát cao, hạn chế trượt.

Hai khối hình nón này có thể thay đổi khoảng cách giữa chúng. Khi hai khối
hình nón tách ra xa nhau, dây đai ngập sâu vào trong rãnh và bán kính của dây đai
quấn quanh puli sẽ giảm đi. Khi hai khối hình nón này ở gần nhau thì bán kính của
dây đai tăng lên. CVT có thể sử dụng áp suất thủy lực hoặc lò xo để tạo ra lực cần
thiết thay đổi khoảng cách giữa hai khối hình nón.

Hệ puli và dây đai có đường kính thay đổi này thường đi với nhau thành một
cặp. Một trong số đó là puli chủ động được nối với trục quay của động cơ. Puli chủ
động cũng được gọi là puli đầu vào bởi vì nó nhận năng lượng trực tiếp từ động cơ
đưa vào hộp số. Puli thứ hai gọi là puli bị động nối với puli chủ động hay còn gọi
là puli đầu ra và nó truyền momen đến trục truyền động dẫn đến bánh xe.

Khoảng cách giữa trục của puli tới điểm quấn của dây đai được gọi là bán kính
quay (picth radius). Tỷ số của bán kính quay trên puli chủ động và bán kính quay
của puli bị động xác lập nên “số” của hộp số.

Khi một puli tăng bán kính của nó và cái khác giảm bán kính để giữ cho dây đai
luôn bám chặt vào giữa hai khối hình nón, chúng sẽ tạo ra vô số các tỷ số truyền từ
mức thấp nhất cho đến cao nhất. Ví dụ khi bán kính quay nhỏ trên puli chủ động và
lớn trên puli bị động thì tốc độ quay của puli bị động sẽ giảm kết quả là có được
“số thấp". Khi bán kính quay của puli chủ động lớn và của puli bị động nhỏ thì tốc
độ của puli bị động tăng lên và kết quả là được “số cao". Về mặt nguyên lý, hộp số
CVT hoạt động với vô số cấp độ có thể chạy ở bất cứ thời điểm nào, đối với bất cứ
loại động cơ và tốc độ xe nào của xe.

12
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Sự đơn giản của CVT đã biến chúng trở thành ý tưởng tuyệt vời cho hộp số
dành cho nhiều loại máy và thiết bị khác nhau không chỉ riêng xe hơi. CVT đã
được sử dụng nhiều năm qua trên các máy gia công kim loại. Nó cũng có mặt trên
nhiều loại phươn tiện khác nhau bao gồm đầu kéo (tractor), xe trượt tuyết
(snowmobile) và scooter. Trong tất cả các ứng dụng này, hộp số đều dựa trên loại
dây đai cao su chất lượng tốt và đàn hồi thấp. Tuy nhiên nó vẫn bị trượt và kéo dãn
ra do đó giảm đi hiệu quả làm việc.

Những loại vật liệu mới cũng được giới thiệu để chế tạo ra hộp số vô cấp CVT
có độ tin cậy và hiệu quả làm việc cao hơn nữa. Một trong những cải tiến quan
trọng nhất đó là thiết kế và phát triển một dây đai mới nối giữa hai puli. Đây là loại
dây phức hợp được làm từ một vài lá thép mỏng (khoảng từ 9-12) kết hợp cùng với
những phiến thép có độ cứng cao, được tạo hình ôm chặt lấy các lá kim loại. Dây
đai bằng kim loại không bị trượt và có độ bền cao hơn, cho phép CVT có thể làm
việc với mô-men động cơ cao hơn và êm hơn so với dây đai cao su.

2.Toroidal or roller-based CVT

Một phiên bản khác của CVT đó là Toroidal CVT nhưng thay dây đai và puli
bằng các đĩa và con lăn truyền lực (power rooler). Mặc dù có sự khác biệt lớn tất
cả các thành phần nhưng đều mang đến kết quả tương tự như CVT sử dụng puli và
dây đai.

13
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Toroidal Continuously Variable Transmission (TCVT)

TCVT giá thành thấp, nhỏ ngon , sử dụng nhiên liệu hiệu quả , công suất truyền
momen xoắn tuyệt vời thể hiện khả năng điều khiển ở mức độ cao , khả năng em và
tiết kiệm nhiên liệu .

Cấu tạo của TCVT

Để thuận tiện trong đóng gói ,hạ giá thành thì TCVT chỉ gồm 4 thành phần :
1.The Full Toroidal Traction Drive Variator
2.A hydraulic block (khối thủy lực)
3.A clutch pack (khớp li hợp)
4.A final drive (bộ truyền động cuối)

14
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Một đĩa nối với động cơ tương tự như puli chủ động trong khi một đĩa khác nối
với trục truyền tương đương như puli bị động. Các con lăn được đặt vào vị trí giữa
các đĩa có vai trò như dây đai, truyền công suất từ đĩa này sang đĩa khác.

Những con lăn này quay cùng với trục quay nằm ngang và tiếp xúc với hai đĩa
quay tại các vùng khác nhau. Khi con lăn tiếp xúc với đĩa quay chủ động gần tâm
thì nó sẽ tiếp xúc với đĩa bị động ở gần viền bên ngoài kết quả là giảm được tốc độ
và tăng momen (số thấp). Khi con lăn tiếp xúc với đĩa chủ động ở gần mép thì nó
lại tiếp xúc với đĩa bị động tại gần trục quay kết quả là làm tăng tốc độ và giảm
momen (số cao).

3.Infinitely Variable Transmission (IVT)

Loại đặc biệt của CVT là infinitely variable transmission (IVT), trong đó
khoảng của tỉ số giữa tốc độ trục ra và vào bao gồm tỉ số zero “higher ratio”.Tốc độ
đầu ra zero (số thấp-low gear) với tốc độ đầu vào hữu hạn kéo theo một tỉ số truyền
vô hạn nghĩa là có thể đạt tới khả năng điều khiển tốc độ liên tục với đầu vào hữu
hạn bởi hộp giảm tốc IVT.

IVT được giới thiệu lần đầu vào những năm 1930;thiết kế biến thiết kế ban đầu
chuyển đổi chuyển động quay để dao động và chuyển động quay trở lại bằng cách
sử dụng ly hợp lăn.

Phần lớn IVTs là sự kết hợp của CVT với một hệ bánh răng hành tinh

Một ví dụ của IVT là SIMKINETICS SIVAT sử dụng cơ cấu CVR con cóc. Một ví
dụ khác là Hydristor bởi vì đơn vị đầu tiên được nối với động cơ có thể di chuyển
từ 0 tới 27 inches vuông trên một vòng quay thuận và từ 0 tới 10 inches vuông trên
vòng ngược

15
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Cấu tạo đơn giản của IVT thể hiện ở hình dưới:

The variator (Bộ biến tốc)- thể hiện làm thế nào Torotrak IVT tạo ra sự truyền
động vô cấp.

The input gearset (bánh răng vào)-truyền lực từ động cơ qua khớp thấp tới bánh
16
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

răng hành tinh

The epicyclic gearset (bánh răng hành tinh) – là bộ phận cái mà động cơ có thể
nối tới bánh xe mà không có khớp li hợp hay bộ biến đổi momen.Là một chuỗi các
bánh răng ăn khớp trong

Achieving geared neutral

Fixed ratio chain(Xích cố định tỉ số truyền) – đặt điều khiển vào đĩa ra và truyền
nó tới bánh răng trung tâm của bánh răng hành tinh và tới đầu vào của khớp li hợp
chế độ cao.Một bánh răng trớn có thể thay xích

High regime clutch (khớp li hợp chế độ cao)- tham gia tất cả tốc độ thuận trên
tương đương với bánh răng thứ 2.

Low Regime (Chế độ thấp)

Hình vẽ dưới thể hiện cấu tạo đơn giản của các thành phần chính của một IVT ở
chế độ thấp.

High Regime (Chế độ cao)

17
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

4.Ratcheting CVT(CVT cơ cấu bánh cóc)

The ratcheting CVT truyền động dựa vào static friction (ma sát tĩnh) và tổ hợp
các phần tử tham gia hệ thống lái xe và hệ thống định hướng

Phát triển gần đây về hộp số vô cấp dựa trên một cơ cấu cam và bánh răng hành tinh để gia tăng
hiệu suất sử dụng 3-5%

5.Hydrostatic CVTs (dạng thủy tĩnh)

Cả hai loại CVT puli-dây đai và Toroidal là những ví dụ về hộp số vô cấp dựa trên
cơ sở ma sát trượt làm việc bằng thay đổi bán kính của điểm liên kết giữa hai vật
quay. Có một loại nữa được gọi là hộp số vô cấp thủy tĩnh (hydrostatic CVT).
Chúng sử dụng bơm để thay đổi lưu lượng chất lỏng chảy qua motor thủy tĩnh.
Loại hộp số này, động cơ làm quay trục máy bơm để bơm chất lỏng ở bên nhánh
chủ động. Ở bên nhánh bị động, dòng chất lỏng chuyển động qua mô tơ thủy tĩnh
biến thành chuyển động quay của trục động cơ.

18
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Thông thường, hộp số thủy tĩnh kết hợp cùng với bộ bánh răng hành tinh và ly hợp
để tạo thành hệ thống hybrid được gọi là hộp số cơ khí thủy lực. Hộp số cơ khí
thủy lực chuyển công suất từ động cơ đến các bánh xe thông qua ba chế độ khác
nhau. Tại tốc độ thấp, công suất được truyền bằng thủy lực, ở tốc độ cao nó được
truyền bằng cơ khí. Ở khoảng giá trị trung bình sử dụng cả hai cơ cấu thủy lực và
cơ khí để truyền công suất. Hộp số cơ khí thủy lực là ý tưởng phù hợp cho các ứng
dụng tải trọng nặng như các máy nông nghiệp và xe địa hình.

6.Variable toothed wheel transmission


(Hộp số bánh xe có răng biến đổi)
Hộp số này hoạt động dựa trên bánh xe chủ động có răng ăn khớp với xích
trong đó bánh xe có răng có khả năng thêm hoặc bớt răng tại một thời ddiemr theo
thư tự để thay đổi tỉ số truyền liên quan với xích truyền.
Bánh xe có răng có thể đưa vào hệ thống bao gồm xích bậc thang ,thanh truyền
và răng đĩa xich (sprocket teeth). Những phát triển gần đây của hệ thống cần gạt số
dao động iCVT thể hiện ở hình dưới . Cần gạt này được điều khiển bởi cặp cơ cấu
cam tiếp hợp và tích hợp cơ cấu con lăn

iCVT conjugate cam pair

19
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

7. Warko CVT's

Cấu hình đầy đủ của Warko CVT's assembly để


hiểu nguyên lý hoạt động của nó

Sau quả trình truyền chuyển động ta thấy những


chuyển động bắt nguồn từ trục động cơ được
truyền tới bánh răng chính gọi là sun gear (bánh
răng trung tâm)

Từ bánh răng trung tâm chuyển động được truyền


tới một số lượng nhất định bánh răng gọi là bánh
răng hành tinh

Mỗi bánh răng hành tinh được kết nối với trục nhỏ
và 2 khớp của cơ cấu hình chóp cụt gọi là nón
hành tinh. Bề mặt bên của nón vệ tinh là lõm theo
bán kính cho trước của độ cong.

20
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Tất cả các nón vệ tinh truyền sự chuyển động qua


ma sát đến một thùng "trung tâm"-barrel

Cuối cùng, chuyển động được chuyển đến các trục


ra bằng phương tiện của một bộ dẫn động ngầm

Bề mặt bên của khối trung tâm lồi theo một bán
kính cho trước kém hơn so với bán kính bề lom
của nón. Bằng cách này, sẽ chỉ có một sự liên lạc
với điểm giữa hình nón và trung tâm.

8.Radial roller CVT

Nguyên tắc làm việc của CVT này cũng tương tự như của động cơ dầu khí nén
thông thường nhưng thay vì dầu nén thì con lăn thép được nén.

Việc truyền chuyển động giữa con lăn và cánh quạt là sự hỗ trợ của một chất
lỏng phù hợp để đạt hiệu quả cao hơn về mặt cơ học và thời gian làm việc. Các lợi
thế chính của CVT là chi phí sản xuất không quá cao và khả năng truyền lực hiệu
quả cao.

9.Traction-drive CVT

Một kiểu hoàn toàn mới của CVT là Traction-drive CVT. Traction-drive CVT
21
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

được nêu như là loại hiệu quả nhất của CVT tại thời điểm này. Một mô hình
thương mại sản xuất như NuVinci sử dụng cả hai thành phần của CVT và bộ
truyền động hành tinh.

NuVinci CVP thật dễ dạng và hệ thống truyền động êm được dùng cho xe đạp
. Người lái xe có thể điều khiển dừng và di chuyển . Nó sử dụng công nghệ tiên
tiến sẽ đưa thêm người lên xe đạp bằng cách cho phép các nhà sản xuất tạo ra sản
phẩm hấp dẫn hơn cho người đi không hài lòng với hệ truyền rẽ bánh thông thượng
.

10.Biến tốc thủy lực (Biến mô – Torque converter)


Biến mô nằm ở giữa động cơ và hộp số có chức năng truyền lực từ động cơ
sang hộp số. Biến mô không truyền lực trực tiếp qua các cơ cấu cơ khí mà bằng
dầu thủy lực. Hay nói cách khác, biến mô dùng để nối “mềm” và truyền công
suất từ trục chủ động sang trục bị động nhờ chất lỏng có biến đổi mômen và
thay đổi số vòng quay của trục bị động so với trục chủ động.

Biến mô là bộ phận ứng dụng nguyên lý khớp ly hợp thủy lực. Nói một cách
đơn giản, nguyên lý này tương tự như là đặt đối mặt hai cánh quạt lại với nhau.
Nếu ta bật công tắc một chiếc quạt, thì chiếc còn lại cũng quay theo. Để có được
điều đó là do không khí đã truyền lực từ chiếc quạt này sang chiếc quạt khác.

22
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Với phương pháp tương tự như vậy, trong cái hộp được đóng kín, thay cho
không khí, người ta cho chất lỏng (dầu) vào bên trong, và thông qua dầu lực
được truyền dẫn nhờ vào tính truyền dẫn của khớp ly hợp thủy lực. Trong biến
mô, người ta đặt hai bánh cánh đối mặt với nhau trong một hộp chứa đầy dầu.
Các bộ phận cấu thành trong Biến mô:

Các bộ phận chính cấu thành nên biến mô là: Cánh bơm, tuabin, stato và vỏ
biến mô. Vỏ biến mô là bộ phận bao lấy biến mô, dầu sẽ được chứa và tuần
hoàn trong đó. Tại vỏ biến mô có một ống lót cam gắn với bánh đà động cơ,
giúp cho biến mô chuyển động cùng với động cơ.

23
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Cánh bơm nối với vỏ biến mô bằng vít, nên vỏ biến mô sẽ hoạt động cùng
với động cơ. Thông qua sự chuyển động của cánh bơm, dầu sẽ được đẩy vào
tuabin. Tuabin sẽ chuyển động nhờ vào lực chảy của dầu khi nó chảy từ cánh
bơm tới. Tuabin được nối với trục đầu ra và truyền lực tới hộp số. Stato nằm
giữa cánh bơm và tuabin có chức năng chuyển hướng dòng chảy của dầu. Stato
được nối với khung dẫn bằng chốt cam và không quay.

Chức năng chính của biến mô :

Biến mô là biến đổi mô men. Biến mô có chức năng làm tăng momen lên
nhiều lần. Khi xe chịu tải, bên trong biến mô lực mômen do đầu trục ra (tuabin)
lớn hơn lực truyền từ cánh bơm do bánh stato sản sinh lực mômen phản hồi lớn.

Dòng dầu chảy trong biến mô như thế nào?

Dầu sẽ chảy qua đường dẫn dầu của khung dẫn, sau đó chảy qua cánh bơm
của biến mô. Do cánh bơm và động cơ làm việc cùng nhau, nên dầu chảy vào
cánh bơm sẽ bị đẩy ra ngoài nhờ lực ly tâm. Sau khi chảy từ cánh bơm ra, dầu
sẽ chảy sang tuabin và tuabin quay.

24
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Do tuabin có một cam gắn với trục truyền lực, nên khi tuabin chuyển động,
bộ phận này cũng chuyển động theo và truyền lực sang hộp số. Dầu chảy từ
tuabin sẽ bị đổi dòng chảy ở bánh stato đang đứng yên rồi quay trở lại bánh
bơm và tiếp tục tuần hoàn.

Nếu stato quay tự do (không cố định với vỏ) thì mômen quay của trục dẫn
truyền cho trục bị dẫn không thay đổi nghĩa là biến mô làm việc như khớp nối
thủy lực. Hay nói cách khác, Biến mô làm việc tương tự khớp nối thủy lực, chỉ
khác có thêm bánh phản ứng làm biến đổi mômen của trục dẫn hoặc thay đổi
hướng và vận tốc của dòng chất lỏng

Ưu điểm của hộp số vô cấp CVT

Hộp số vô cấp ngày càng trở nên thông dụng hơn bởi những những ưu điểm
của nó, mang đến nhiều tiện dụng cho cải lái xe và các nhà hoạt động môi
trường.

Chức năng Ưu điểm


Tăng tốc không đổi và liên Hạn chế được giật khi vào số tạo
tục từ khi xuất phát đến khi cảm giác điều khiển mềm và êm
đạt được tốc độ hành trình hơn.
Giữ cho xe luôn trong dải
Nâng cao hiệu quả tiêu thụ nhiên
công suất tối ưu ở bất cứ
liệu
tốc độ nào của xe
Phản ứng tốt hơn theo các
Hạn chế việc xe giảm tốc khi vào
điều kiện thay đổi như tăng
số đặc biệt là khi lên dốc
ga và tốc độ
Mất mát năng lượng ít hơn
so với những loại hộp số tự Tăng tốc tốt hơn
động thông thường
Điều khiển tốt hơn trong
dải tốc độ của động cơ Giảm được khí thải
xăng
Có thể kết hợp với các
Thay thế các bộ chuyển đổi thủy
phiên bản tự động của bộ
lực kém hiệu quả
ly hợp cơ khí

25
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

PHẦN III
Giải thích tại sao CVT lại dùng trong động cơ của xe máy
và xe ô tô mà không dùng trong máy công tác và máy
CNC:
 CVT trở nên phổ biến hơn nhờ lợi ích các ưu điểm sau:
- Đều đặn, tăng tốc không ngừng từ lúc đang đứng yên cho đến khi đạt
tốc độ bình thường. Chấm dứt tình trạng "shift-shock" (hẫng) khi vào số,
làm cho xe chuyển động êm ái hơn.
- Thích ứng tốt hơn với sự thay đổi trạng thái, như khi tăng giảm ga và
vận tốc. Không còn tình trạng "đuối" số khi xe giảm tốc, đặc biệt là lúc
lên dốc.
- Giảm thất thoát lực so với hộp số tự động thông thường, tăng tốc nhanh
hơn.
- Kiểm soát tốt hơn mức độ tiêu thụ nhiên liệu của động cơ. Kiểm soát tốt
hơn về khí thải.
- Có thể phối hợp với các bộ ly hợp cơ khí kiểu tự động. Thay thế bộ biến
mô thủy lực vốn còn khiếm khuyết.

 Các hộp số nói chung dùng để thay đổi tỷ số truyền động giữa động cơ và
bánh răng chủ động . Nói một cách khác nếu không có hộp số, chiếc xe
chỉ chạy được ở một tốc độ duy nhất với một tốc độ cực đại nhất định.
Ngoài ra khả năng tăng tốc từ khi xuất phát cùng với khả năng leo dốc
của xe cũng bị hạn chế nếu như nó không sử dụng hộp số. Có thể thấy rõ
hơn điều đó qua một số hình ảnh dưới đây. Khi bạn nhấn pedal gas của
chiếc xe có CVT, bạn chú ý đến sự khác biệt ngay tức thì. Đồng hồ tốc độ
vòng quay động cơ (RPM) tiến về giá trị tốc độ vòng quay mà nó tạo ra
nhiều công suất nhất và dừng lại ở con số này. Sau đó, chiếc xe tăng tốc

26
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

một cách từ từ và chắc chắn mà không cần phải vào số. Theo lý
thuyết chiếc xe với CVT có thể đạt được tốc độ 100km/h nhanh hơn 25%
so với xe sử dụng cùng động cơ nhưng lắp hộp số thường. Bởi vì hộp số
vô cấp CVT chuyển tất cả các điểm trên đặc tính công tác của động cơ
thành các điểm tương ứng trên đặc tính công tác của nó.
Nếu để ý đến công suất đầu ra đối với một chiếc xe không có CVT,
bạn có thể nhận thấy điều này đúng. Chú ý rằng đồng hồ tốc độ vòng
quay trong trường hợp này sẽ chỉ tốc độ vòng quay của động cơ tăng hoặc
giảm khi mỗi số được thay đổi.
CVT cũng có hiệu quả tương đương khi lên dốc. Không cần phải giảm
số để lên dốc và xe không bị giật bởi vì CVT tự động điều chỉnh tỷ số
truyền để đáp ứng được điều kiện vận hành. Đối với một hộp số tự động
thông thường, lái xe sẽ phải chuyển số đi lại nhiều lần để cố gắng tìm
được vị trí thích hợp. Điều này làm giảm đi hiệu quả làm việc cũng như
tiện lợi.

27
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Hạn chế sau sẽ không cho phép CVT dùng trong các máy công cụ và máy CNC:

 CVT có kích thước khá lớn và tương đối nặng. cũng như mức độ
ồn ào hơn mà nó tạo nên khi làm việc so với hộp số thông thường.
Kiểu hộp số CVT về cấu tạo có vẻ đơn giản nhưng thực tế công
nghệ chế tạo lại hết sức phức tạp. Các chi tiết kim loại phải được
tính toán và chế tác chính xác trong khi hệ thống điều khiển phải
đảm bảo hộp số tương thích với tính năng của động cơ.

 CVT sử dụng đai để truyền mô-men và tạo ra các cấp số, vì thế
trong quá trình hoạt động dễ xảy ra sự trượt đai gây tổn thất đáng
kể đến hiệu suất truyền lực,

 Ví dụ như việc truyền động bằng dây cu-roa của nó đã làm hạn chế
về công suất của xe, và việc CVT đã bị coi là không phù hợp với
loại xe có dung tích trên 1.2 lít đã tồn tại trong một thời gian dài.

28
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Appendex
Một số hình ảnh về CVT:

Động cơ HR15DE của hãng Nissan với hộp số CVT Xtronic

Hộp số tự động của chiếc CLK của Mercedes-Benz

29
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Động cơ Duratec của chiếc Ford Freestyle với hộp số CVT.

Hộp số CVT dạng con lăn của chiếc Nissan Extroid

Hộp số bán tự động DSG của Volkswagen.

30
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Nissan và Jatco kết hợp tạo ra CVT mới kết hợp CVT truyền thống với một hộp số phụ và
có một tỉ số truyền tăng lên đáng kể, cao hơn khoảng 20% so với những dòng CVT khác có tỉ
số truyền 7,3:1.CVT thế hệ mới cũng dùng đai dẫn động giống như của một CVT thông
thường nhưng hoạt động kết hợp với hộp số phụ. Nó cũng giảm được khối lượng 10% và
13% so với những chiếc CVT cùng loại. Nissan cũng sử dụng những phụ tùng có khối lượng
nhẹ được để giảm bớt chi phí nhiên liệu.

31
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50
Bài tập lớn môn Chuyên đề 1

Tham khảo:

http://auto.howstuffworks.com/

http://www.google.com.vn/

http://www.honda.co.nz/site/technology/cvt_manual.html Introducing CVT, by HONDA

http://www.gates.com/brochure.cfm?brochure=1033&location_id=542
http://www.insightcentral.net/encyclopedia/encvt.html Honda Insight CVT

http://www.sae.org/automag/techbriefs_01-00/03.htm Audi - Belt & V-pulley (friction CVTs)

32
Sinh viên thực hiện : Lã Xuân Hùng Lớp Cơ điện tử 2 K50

You might also like