TNG QUAN V T PHP QUC T

BY ADMIN 24/05/2012POSTED IN: BI GING HC K 7, GIO TRNH

1. I. Khi nim t php quc t Lch s ra i ca t php quc t : Th k th 5 sau cng nguyn, quc La m tan r v hnh thnh nn cc quc gia chu u cng vi s pht trin mnh m cc hot ng giao thng. Trong khi , phng ng vn hn ch vic i li, hng ni, t cung t cp Cc qui ch php l mi dn dn hnh thnh, bao gm 2 qui ch c bn

o o

Qui ch php l nhn thn chu s iu chnh ca php lut ca nc ang sinh sng Qui ch php l lnh th phi chu s iu chnh ca php lut s ti

Vo th k 19, thut ng t php quc t chnh thc ra i M v c s dng ph bin trn th gii T Quan h gia c nhn t chc, khng c s tham gia ca yu t quyn lc nh nc ( Cng Quan h c s tham gia ca yu t quyn lc nh nc ) Php Lut Quc t Lin quc gia, yu t nc ngoi T php quc t l php lut v quan h gia cc c nhn t chc c yu t nc ngoi Mt s quc gia nh c, Anh, M khng c khi nim v lut quc t m p dng khi nim Lut xung t ( conflict of law ) xut pht t quan im l nhim v c bn nht ca t php quc t l gii quyt xung t php lut gia cc h thng php lut ca cc quc gia Nhng trong thc t, t php quc t cn thc hin nhiu nhim v khc bn cnh nhim v gii quyt xung t thut ng t php quc t vn ph bin T php quc t l 1 ngnh lut quc gia ( tuy c tnh lin quc gia ) v lun lun gn lin vi 1 quc gia vn nm trong phm vi php lut ca quc gia Ch Khng nn ghp chung cng php vi t php do i tng iu chnh l khc nhau : cng php p dng cho cc quc gia, t php p dng cho c nhn Lut quc t khng gii quyt cc v vic cho c nhn n l V d A cng dn Vit nam v B cng dn Vit nam ang c tr M. B quyt nh u t v Vit nam kinh doanh bt ng sn v nh A ng tn cho cc ti sn ti Vit nam. Nhng sau , A chim ot ton b ti sn v B khi kin. Ta no s th l ? Lut no s p dng ? Nu B l ngi nc ngoi ? II i tng iu chnh v phng php iu chnh ca t php quc t 1 i tng iu chnh L cc quan h x hi ( m php lut nhm n iu chnh ) tn ti khch quan ( khc vi quan h php lut tn ti theo ch ca nh nc ) c nhng c th ring : nhng quan h c tnh cht dn s ( t ) v c yu t nc ngoi Tnh dn s Ch th a phn l c nhn, php nhn, khng mang yu t cng quyn Quan h c xc lp trn nguyn tc t do t nguyn v bnh ng

Khch th l li ch ca c nhn, nhu cu hng ngy, gn lin vi i sng dn s ch ca cc bn ng vai tr quyt nh Ch Tnh cht ca quan h c xc nh theo ch th, cch thc thit lp quan h, mc ch ca quan h, ni dung ca quan h Yu t nc ngoi iu 758 lut dn s 2005 qui nh ch cn tha mn 1 trong 3 yu t sau y th c xem l quan h c yu t nc ngoi Ch th c yu t nc ngoi : c th bao gm c nh nc, C nhn 1 bn ch th l ngi nc ngoi hay ngi Vit nam nh c nc ngoi Php nhn 1 bn ch th l php nhn nc ngoi Ch Php lut Vit nam cn c vo ni ng k thnh lp l nc ngoi xc nh quc tch ca php nhn. Tuy nhin c quc gia cn c vo ni t tr s chnh ca doanh nghip xc nh quc tch nc ngoi Quc gia 1 bn ch th khng phi l quc gia s ti Ch Phi ph thuc vo s cng nhn ca chnh quc gia s ti cng nh ch nh cng nhn ca lut quc t Khch th c yu t nc ngoi Ti sn hay hnh vi lin quan nm nc ngoi V d Hp ng mua bn k kt nc ngoi Hp ng gia cng k Vit nam nhng hot ng gia cng thc hin nc ngoi Hai cng dn Vit nam cng gp tin mua nh M v tranh chp v quyn s hu S kin php l pht sinh hay thay i c yu t nc ngoi L s kin lm pht sinh thay i chm dt quan h xy ra nc ngoi V d Cng dn Vit nam du lch nc ngoi gp nn v quyt nh lp di chc nc ngoi s kin cht lm pht sinh quan h tha k & vic lp di chc quyt nh bn cht ca quan h tha k : theo di chc v xy ra nc ngoi nn c yu t nc ngoi Ch Nu khng xc nh c theo ni xy ra s kin th s xc nh theo h thng php lut tc ng ln s vic V d Ngi du lch nu cht trn tu bin trong vng bin quc t th s p dng h thng php lut ca quc gia m tu mang quc tch Quan h lao ng, hn nhn gia nh, thng mi, tha k u c th l quan h dn s phm vi iu chnh ca t php quc t kh rng v c tnh lin h vi nhiu ngnh lut khc trong php lut quc gia i tng iu chnh ca t php quc t khng ch bao gm cc quan h php lut ni dung m cn iu chnh 1 s quan h t tng, c tnh cht c th ring ca t php quc t. V d : cng nhn thi hnh bn n, tng tr t php thut ng Lut xung t khng bao hm c nhng ni dung ny nh thut ng t php quc t ngha Gup phn bit c quan h l i tng iu chnh ca t php quc t vi quan h l i tng iu chnh ca cc ngnh lut cng hay cc ngnh lut khc trong nc p dng ng php lut gii quyt chnh xc Xc nh c thm quyn gii quyt ca cc c quan nh nc 2 Phng php iu chnh L cch thc ngnh lut tc ng ln cc i tng thuc phm vi iu chnh nhm t c mc tiu mong mun. Mi mt ngnh lut c phng php iu chnh c th khc nhau. V d : ngnh lut dn s : tha thun, ngnh lut hnh chnh : mnh lnh, ngnh lut hnh s : quyn uy phc tng, T php quc t c 2 phng php iu chnh

Phng php thc cht ( trc tip gii quyt vn ) T php quc t tc ng ln cc i tng thuc phm vi iu chnh thng qua cc qui phm php lut thc cht ( l qui phm qui nh 1 cch c th cch thc hnh x ca cc ch th lin quan ) c p dng ph bin v l phng php iu chnh c bn ca t php quc t Ch Phn ln cc qui phm php lut trong nc l qui phm php lut thc cht V d Hp ng dn s ch c xem l hp php khi c lp thnh vn bn v c cng chng C th c ghi nhn trong h thng php lut quc gia ( qui phm thc cht thng thng ) Ga tr rng buc ch trong phm vi quc gia cc iu c quc t ( qui phm thc cht thng nht ) Ga tr rng buc i vi tt c cc quc gia lin quan V d Vic kt hn gia chng trai Vit nam 20 tui v c gi Php 18 tui l hp php u nhc im Phng php ny gip gii quyt hiu qu, a ra c cu tr li trc tip, c th nhng S lng cc iu c quc t k kt th cha nhiu v s lng qui phm thc cht trong mi iu c li khng nhiu c s p dng cn hn ch Khng c kh nng thay i ng bin linh hot thch ng c vi tc pht trin ca cc quan h dn s quc t. V d : khi mc tiu hn ch gia tng dn s khng cn na th qui nh v la tui kt hn s khng cn ph hp Vic xy dng, k kt kh phc tp, tn nhiu thi gian, cng sc Phng php xung t ( gin tip gii quyt vn ) T php quc t tc ng ln cc i tng thuc phm vi iu chnh thng qua cc qui phm php lut xung t V d Vic kt hn ti Vit nam gia chng trai Nga 18 tui v c gi Php 18 tui cng hp php, nhng phi vin dn thng qua lut hn nhn gia nh ca Vit nam C th c ghi nhn trong h thng php lut quc gia ( qui phm thc cht thng thng ) Ga tr rng buc ch trong phm vi quc gia. V d a s cc qui phm trong chng 7 b lut dn s l qui phm xung t thng thng cc iu c quc t ( qui phm thc cht thng nht ) Ga tr rng buc i vi tt c cc quc gia lin quan V d Qui phm trong hip nh tng tr v hp tc t php vi Nga l qui phm xung t thng nht u nhc im Phng php ny c th gip cc c quan c thm quyn gii quyt c nhiu vn , c tnh thch ng cao. Vic xy dng qui phm xung t kh n gin, hiu qu, linh hot. Khng cn nhiu qui phm xung t thch ng vi tng quan h c th, thm ch c th s dng 1 qui phm xung t cho mt hay nhiu nhm quan h. Nhng cc qui phm xung t ch gii quyt gin tip vn cho cc i tng thuc phm vi iu chnh ca t php quc t Hai phng php c phi hp s dng ng thi nhm t hiu qu cao nht trong thc t : nu c qui phm thc cht th p dng gii quyt trc tip, nu khng c th p dng qui phm xung t Ch Nu vn cn gii quyt khng c qui nh bi qui phm thc cht ln qui phm xung t iu chnh th s p dng bin php tng t III Ch th ca t php quc t 1 Khi nim

Ch Nh nc cng c tham gia vo quan h php lut dn s. V d : di sn khng ngi tha k s thuc v nh nc, cng ty k kt hp ng vi nh nc thc hin d n cng Ch th ca t php quc t l cc ch th tham gia vo quan h m t php quc t iu chnh, Ch th ca t php quc t thng th hin yu t nc ngoi ( 1 bn hay c 2 bn ) Ch th ph bin ca t php quc t l cc th nhn v php nhn, ngoi ra nh nc cng c th tham gia quan h trong nhng trng hp c th c bit 2 Cc nhm ch th ca t php quc t A C nhn Ngi nc ngoi Ngi nc ngoi l ngi khng c quc tch ca quc gia s ti ( ni c quan c thm quyn ang gii quyt vn ), bao gm Ngi c quc tch nc ngoi ( c th a quc tch nhng phi khng c quc tch Vit nam ) Ngi khng c quc tch khng c lin h mt thit vi 1 h thng php lut ca 1 quc gia no phi xc nh theo cc nguyn tc chung : ni sinh, ni sinh sng Qui ch php l p dng cho ngi nc ngoi : da trn cc ch i x c bn nh Ch ti hu quc : Ngi nc ngoi t cc quc gia nc ngoi khc nhau th c i x tng t nhau Ch i ng nh cng dn : Hng quyn v ngha v nh cng dn ca quc gia s ti Ch c i c li : Quc gia A i x tt vi cng dn ca B tng t quc gia B i x tt vi cng dn ca A, theo ngha tch cc Ch i ng c bit : Nhn vin ngoi giao hng cc quyn v ngha v c bit Ch bo phc quc : Cng chnh l nguyn tc c i c li nhng theo ngha tiu cc, dng tr a ln nhau Ch Ch ti hu quc v i ng nh cng dn thng c p dng v ghi nhn trong cc iu c quc t Nng lc php lut dn s v nng lc hnh vi dn s ca ngi nc ngoi c lut dn s 2005 qui nh. V d iu 761 lut dn s qui nh nng lc php lut dn s ca ngi nc ngoi B Php nhn nc ngoi Php nhn nc ngoi l php nhn khng mang quc tch Vit nam Quc tch ca php nhn thng c xc nh theo Ni ng k thnh lp cc nc p dng lut thnh vn Ni t tr s chnh cc nc p dng lut bt thnh vn ( Anh, M ) Ni tin hnh cc hot ng kinh doanh chnh Trung ng Ch Cng c trng hp quc gia xc nh theo quc tch ca ch tch cng ty, ngi c c phn cao nht. Php nhn cng c th c nhiu quc tch ( ngha v tng ln, phi ng thu nhiu ln thng li bt cp hi, v gy kh khn trong vic qun l, x l php nhn) Php nhn lun phi chu tc ng ng thi ca 2 h thng php lut : Php lut ca quc gia s ti Chi phi cc hot ng c th ca php nhn c tin hnh trn lnh th quc gia s ti Php lut ca quc gia m php nhn mang quc tch Cc vn php l ca php nhn : sp nhp, chia tch, gii th ph sn s do php lut ca quc gia m php nhn mang quc tch chi phi Ch Php lut ca quc gia s ti tuyt i khng th can thip vo cc vn php l ca php nhn. Trong khi php lut ca quc gia m php nhn mang quc tch c th chi phi cc hot ng c th ca php nhn

Qui ch php l p dng cho php nhn s da trn ch ti hu quc ( # qui ch thng mi bnh thng vnh vin ) Nng lc php lut dn s ca php nhn c qui nh ti iu 765 lut dn s C Quc gia Quc gia l ch th c bit ca t php quc t: l ch th c ch quyn Php lut cc nc u tha nhn cc quyn min tr ca quc gia : Quyn min tr t php quc gia khng th b xt x bi bt k ta n ca bt k quc gia no ( nu khng c s ng ca chnh quc gia ), quc gia khng b p dng cc bin php php l trong qu trnh t tng. V d phong ta ti khon quc gia c min tr p dng cc bin php thi hnh n Quyn bt kh xm phm v ti sn Khng c ch th no c x l ti sn quc gia (nu khng c s ng ca chnh quc gia ) Khng c h thng php lut no c x l ??? ( quc gia t x l, theo qui nh ca php lut quc gia ) Nhm bo v ch quyn ca quc gia. Nhng trong thc t, quc gia thng phi t b 1 hay ton b nhng quyn trn c th thc hin k kt, giao dch IV Ngun ca t php quc t 1 Khi nim V l lun chung, ngun l ni xut pht, l ni cha ng Ngun lut l ni cha ng cc qui phm php lut, c th tn ti di 3 hnh thc Vn bn qui phm php lut Tp qun php Tin l php c ghi nhn trong cc bn n hay phn quyt trc y c im Ngun ca t php quc t l cc hnh thc cha ng cc qui phm v nguyn tc c p dng iu chnh i vi cc quan h thuc i tng iu chnh ca t php quc t Ngun ca t php quc t c th tn ti trong cc vn bn qui phm php lut, tp qun php hay tin l php i tng iu chnh ca t php quc t l cc quan h vt ra khi bin gii quc gia, lin quan n php lut quc t ngun ca t php quc t bao gm iu c quc t : Vn bn qui phm php lut Php lut quc gia : c th tn ti di bt k hnh thc no Tp qun quc t : Tin l php Cc loi ngun khc 2 Cc loi ngun ca t php quc t A iu c quc t L s tha thun gia cc quc gia v cc ch th ca lut quc t trn c s t nguyn, bnh ng nhm xc lp cc quyn v ngha v php l quc t ca cc ch th V d Hip nh tng tr t php, Cng c Vin cha ng cc qui phm iu chnh cc quan h thng mi Ch Cc iu c quc t khi p ng iu kin c hiu lc ( qui nh trong php lut quc t v quc gia, hay trong chnh iu c ) th s tr thnh ngun ca cng php quc t

 tr thnh ngun ca t php quc t, cc iu c quc t phi ng thi p ng c 2 iu kin iu kin v ni dung Cc iu c quc t phi nhm mc ch iu chnh hay c ni dung qui nh v cc nhm quan h thuc i tng iu chnh ca t php quc t V d Hip nh tng tr t php, hip nh thng mi, u t, iu c quc t a phng, hip nh p dng cho hp ng l ngun ca t php quc t Hip nh bin gii trn b gia Vit nam v Trung quc khng l ngun ca t php quc t do ch iu chnh quan h v bin gii gia 2 quc gia ( quan h cng php quc t ) iu kin c hiu lc ca cc iu c quc t V ch th k kt : phi l ch th ca lut quc t v phi ng thm quyn c php lut ( ca quc gia hay cc t chc quc t ) qui nh V hnh thc : phi c lp thnh vn bn Ch iu c qun t ch l l li ha gia cc vua, khng c lp thnh vn bn nhng c t nguyn tn trng tng c p dng trong lch s nhng hin nay khng cn gi tr V ni dung : phi m bo ph hp vi php lut quc t v cc nguyn tc chung ca php lut ( tinh thn php lut : cng bng hp l ) Phi c k kt trn c s t nguyn v bnh ng iu c quc t vi t cch l ngun ca t php quc t s c p dng iu chnh cc quan h quc t trong cc trng hp p dng cho cc quc gia thnh vin ca iu c Cc bn ch th khng l cc quc gia thnh vin ca iu c trong quan h cng c th tha thun chn iu c quc t p dng ( khi khng tri vi php lut ca cc quc gia lin quan ) thng p dng gii quyt cc quan h hp ng Ch Trong cng php quc t, cc quc gia khng phi l thnh vin ca iu c vn c quyn s dng iu c quc t : nh l nhng qui phm tp qun p dng theo tha thun la chn iu c quc t l loi ngun c gi tr php l cao nht v lun c u tin p dng x l Nu c s khc bit vi php lut quc gia th quc gia s phi p dng cc qui nh ca iu c quc t Ch Ngoi l l Hoa k khng p dng u tin iu c quc t trong t php quc t Trong cng php quc t, iu c quc t ch l loi ngun c bn, khng c gi tr cao hn php lut quc gia B Php lut quc gia Php lut quc gia c coi l ngun ca t php quc t l ton b h thng ca php lut quc gia, bao gm tt c cc hnh thc ngun c th cha ng bn trong h thng : vn bn, tp qun, n l Php lut quc gia l loi ngun ph bin v c p dng rt rng ri trong t php quc t ( do s lng iu c quc t c k kt cn gii hn, khc vi php lut quc gia c phm vi bao qut rt rng cc lnh vc khc nhau) Php lut quc gia s c p dng iu chnh cc quan h t php quc t trong cc trng hp C s dn chiu ca qui phm php lut xung t Da vo s tha thun gia cc bn V d Tuy c nhng trng hp iu chnh ng nhin nh s p dng ca php lut quc gia ln c nhn c quc tch, nhng khi x l thc t vn cn c s c th ha bng cc qui

nh trong cc qui phm xung t cc c quan c thm quyn p dng Cc qu c gia khng c ng nhin p dng php lut ca mnh gii quyt Php lut quc gia l ngun ca t php quc t l loi ngun c gi tr php l cao v c u tin p dng sau iu c quc t ( ch khi quc gia l thnh vin ca iu c quc t ) C Tp qun quc t V nguyn tc, tp qun l nhng cch thc x s c Tnh lch s truyn thng hnh thnh trong 1 thi gian di Tnh n nh khng thay i, thng xuyn, lp i lp li c tha nhn rng ri trong 1 khu vc a l hay trong 1 cng ng no Tnh hp php ph hp vi cc qui nh ca php lut, hay cc nguyn tc chung ca php lut ( do tp qun thng c p dng nhng lnh vc m php lut cha c qui nh c th ) Tp qun quc t l ngun ca t php quc t l nhng qui tc x s c hnh thnh lu i trong thc tin php l quc t, c tha nhn rng ri trong 1 cng ng hay khu vc a l nht nh, c p dng n nh thng xuyn, lp i lp li, c ni dung ph hp vi php lut quc gia v php lut quc t Ch Tp qun trong cng php quc t l cch thc hnh x ca cc ch th lut quc t ( quc gia ) khc vi tp qun ca t php quc t l cch thc hnh x ca cc ch th c th trong cc quan h thuc i tng iu chnh ca t php quc t V d Hnh x trn bin ng ca cc quc gia l tp qun ca cng php quc t Hnh x ca cc ch tu trong khu vc cng hay vng bin l tp qun ca t php quc t Tp qun quc t l loi ngun c p dng ch yu trong cc quan h thuc lnh vc thng mi, hng hi. V d Quan h php lut v s hu khng p dng tp qun m ch p dng php lut quc gia m thi trnh c s ty tin trong gii quyt Trong khi , tp qun pht huy vai tr rt tt trong lnh vc thng mi, hng hi Do bn cht ca cc quan h php lut dn s khc ( dn s, hn nhn, lao ng ) c tnh cht n nh v thng nm trong phm vi iu chnh ca cc qui nh ca php lut quc gia do khng qu phc tp. Nhng cc iu kin trong quan h hp ng thng mi thng ph thuc ch yu vo s tha thun gia cc bn, rt phc tp, khng a vo khun kh c p dng tp qun quc t s hiu qu hn rt nhiu V d Incoterm gip hn ch tranh chp gia cc bn Cc qui phm tp qun quc t c ghi nhn thng c xem l qui nh b sung khi php lut thc nh ( php lut thnh vn c th ) khng c cc qui nh c th phi ph hp vi php lut, khng tri vi cc nguyn tc ca php lut quc gia Hay khi cc ch th trong quan h tha thun la chn tp qun p dng tha thun la chn phi ph hp vi php lut, khng tri vi cc nguyn tc ca php lut quc gia Tp qun quc t c gi tr php l thp hn iu c quc t v php lut quc gia Th t p dng s l qui phm iu c Php lut quc gia Tp qun quc t Ch Mt s quc gia phng Ty c th chp nhn cc hc thuyt chnh tr php l c th l ngun trong giai on u tin nhng sau th chng s tr thnh n l : l loi ngun quan trng gip cho php lut ngy cng pht trin hon thin Tuy vy hin nay Vit nam vn cha tha nhn hnh thc ny V Mi quan h gia t php quc t v cc ngnh lut khc 1 T php quc t v cng php quc t T php quc t chnh l lut t quc t : Bn cht l lut t c p dng trn phm vi quc t Khng c mi quan h hu c ng nhin vi cng php quc t ( lut cng quc t ) m l 2 mng ring bit

Ch Khng th hiu l lut quc t t : lut quc t p dng trong lnh vc t do ch th lut quc t l cc quc gia, khng tn ti mi quan h t gia cc quc gia Cc im tng ng u c tnh cht vt ra khi quc gia ( nhng mc khc nhau ) T php Va ra khi bin gii Cng php Bc vo bin gii quc gia khc Cng s dng 1 s loi ngun : iu c quc t, tp qun Ch iu c ca t php ng nhin l iu c ca cng php, nhng iu c ca cng php nhng khng iu c ca t php Cn li th cc phng php iu chnh, i tng iu chnh, ch th tham gia u khc nhau hon ton khng c im chung c bn, khng c mi lin h hu c 2 T php quc t vi cc ngnh lut t trong nc i tng iu chnh Trc khi l quan h quc t th quan h c iu chnh phi l i tng iu chnh ca cc ngnh lut trong nc Phng php iu chnh cc phng php iu chnh c th ca cc ngnh lut t trong nc cng c t php quc t s dng ph hp vi cc ngnh lut tng ng ca cc nhm quan h c th Qui phm php lut Qui phm c th ca t php quc t vn nm trong cc qui phm ca cc ngnh lut trong nc Ch th ch th ca t php quc t cng trc ht l cc ch th ca cc ngnh lut trong nc, ch c thm yu t nc ngoi T php quc t c mi quan h hu c rt cht ch khng th tch ri vi cc ngnh lut t trong nc, c xy trn nn tng chung l php lut quc gia cc qui phm php lut ca t php quc t khng cn phi tch ra khi php lut quc gia (ch cn li cc quan h t tng l c lp) Ch Cng php nm trn php lut quc gia cn t php quc t nm trong php lut quc gia khng c im chung Kim tra o Phn tch ni dung v ngha ca cc quyn min tr t php dnh cho quc gia khi quc gia tham gia vo cc quan h ca t php quc t. Cho bit quan im ring ca anh ch v vic ghi nhn cc quyn min tr ny o Hy chng minh t php quc t l 1 ngnh lut c lp v thuc h thng php lut quc gia Ch : chng minh l ngnh lut ring, cn phi xc nh 4 yu t o o o o o o o i tng iu chnh ring Phng php iu chnh ring Nhim v ring H thng ngun ring Quyn tc gi trong t php quc t - 19.03 Quyn s hu cng nghio v quyn i vi ging cy trng - 19.03 Chng 5. Hn nhn v gia nh trong t php quc t - 19.03

o o o o o

Chng 4. Hn nhn gia nh - 19.03 Chng 3. Tha k trong t php quc t - 19.03 Chng 2. Hp ng trong t php quc t - 19.03 Chng 1. Quyn s hu trong t php quc t - 19.03 y thc t php quc t, cng nhn thi hnh bn n quyt nh dn s ca Ta n nc ngoi, quyt nh ca trng ti nc ngoi. - 19.03

2. Khi nim v ngun ca t php quc t

1 i tng iu chnh ca T php quc t i tng iu chnh ca TPQT l cc quan h php lut dn s c yu t nc ngoi. Cc quan h php lut c xem l quan h php lut dn s: Quan h dn s nh c quy nh trong BLDS Vit Nam; Quan h lao ng; Quan h thng mi; Quan h hn nhn gia nh; Quan h t tng dn s. T php quc t l mt ngnh lut iu chnh cc mi quan h Dn s, quan h Hn nhn v Gia nh, quan h Lao ng, quan h Thng mi v T tng dn s c yu t nc ngoi . Ni mt cch ngn gn, ngnh lut T php quc t iu chnh cc mi quan h dn s theo ngha rng c yu t nc ngoi. TPQT khng iu chnh tt c cc quan h php lut, TPQT ch iu chnh cc quan h php lut mang tnh cht dn s. TPQT khng iu chnh tt c cc quan h php lut mang tnh cht dn s, TPQT chnh iu chnh nhng quan h mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi. iu 758 B lut Dn s Vit Nam 2005: Mt quan h dn s (theo ngha rng) c s hin din ca mt trong ba du hiu sau y th c xem l quan h dn s (theo ngha rng) c yu t nc ngoi: C t nht mt trong cc bn tham gia l c quan, t chc, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi. Cn c xc lp, thay i, chm dt quan h theo php lut nc ngoi, pht sinh ti nc ngoi. Ti sn lin quan n quan h nc ngoi. V d: VD: Mt cng dn Vit Nam kt hn vi mt cng dn nc ngoi. y l quan h c yu t nc ngoi. VD: Mt Vit Kiu (ngi Vit Nam nh c nc ngoi) v nc kt hn vi mt cng dn Vit Nam ti Vit Nam. y l quan h c yu t nc ngoi (theo k4d100 LHNGD) VD: Hai nam n cng dn Vit Nam sang du hc nc ngoi. Trong thi gian nc ngoi, h tin hnh kt hn vi nhau trc c quan c thm quyn ca nc ngoi. y l quan h c yu t ngc ngoi? VD: Hai doanh nghip Vit Nam (mt ca Cn Th v mt ca Tp.HCM), cng tham d mt hi ch trin lm ti Lo. Trong thi gian Lo, hai bn tin hnh giao kt mt hp ng mua bn mt s hng ha. Sau khi hi ch kt thc, h v nc v tin hnh thc hin hp ng giao kt. y l quan h c yu t nc ngoi? VD: Mt nam cng dn Vit Nam sang hp tc lao ng ti Malaysia. Trong mt ln v thm gia nh ti Vit Nam, gi thit, cng dn ny gp tai nn v qua i ti Vit Nam. Ngi thn

ca cng dn ny yu cu c tha k i vi nhng ti sn m anh ta cn li ti Malaysia. y l quan h c yu t nc ngoi * Ch : - TPQT hon ton thun ty l ni lut, nm trg PLQG, mang tnh cht l LQG. - H thng PLVN c chia thnh lut cng v lut t. Vic phn chia ny da vo 2 cn c: + Cn c vo s tham gia ca nh nc vo quan h. + Cn c vo mc ch xy dng h thng PL. Mc ch xy dng lut cng l bo v li ch cng. Mc ch xy dng lut t l bo v li ch ch th t. - ngha ca s phn loi lut cng v lut t nhm: t/h c mu thun gia lut cng v lut t th AD lut cng. - Quan h dn s theo ngha rng l quan h m cc bn bnh ng vi nhau trong vic thit lp, kt thc quan h, t nh ot khi c tranh chp pht snh v trong qu trnh gii quyt tranh chp. - Q.h dn s theo ngha rng thng thng l quan h ca cc ch th t. Tuy nhin q.h ca cc ch th t ko lun l q.h dn s. VD: + A l ngi M n VN v xm hi tnh dc chu b 4 tui. y l quan h gia cc ch th t nhng li mang bn cht hnh s. + i s qun nc A thu nh ca B (CDVN) cho nhn vin ca mnh q.h gia cc ch th cng nhng c tnh cht t. - Quan h gia NLVN vi DN c vn u t nc ngoi ko phi l quan h dn s c yu t nc ngoi. V l quan h gia PNVN v NL VN - Trong quan h i din: + Ngi c i din l ngi nc ngoi, ngi i din l ng VN l q.h dn s c yu t nc ngoi. VD: B ngi VN i din cho A l ngi M. + Ngi c i din l ngi VN, ngi i din l ngi nc ngoi Ko l quan h dn s c yu t nc ngoi. VD: B l ngi M i din cho A l ngi VN. - Ch DN l ngi nc ngoi nhng DN c thnh lp v hot ng theo php lut VN. Khi ch DN tham gia quan h PL vi t cch l ngi i din theo php lut ca PNVN ch ko phi vi t cch c nhn nc ngoi. - H c xc lp, chm dt VN nhng thc hin NN cng c th coi l c yu t NN ( trg t/h ti sn lin quan n quan h nc ngoi). DNVN a NL VN i lm vic nc ngoi phi c coi l quan h dn s c yu t NN. - Ng VN ra nc ngoi c thi hn, sau khi kt thc thi hn th b i u ko r v ko c tin tc th ko c coi l t/h c yu t NN. 2. Phng php iu chnh ca TPQT. PP iu chnh ca TPQT l tng hp cc bin php, cch thc m nh nc s dng tc ng ln cc cc quan h dn s theo ngha rng c yu t nc ngoi, lm cho cc quan h ny pht trin theo hng c li giai cp thng tr trong x hi. TPQT c hai phng php iu chnh: Phng php thc cht: (Phng php iu chnh trc tip): l pp nh nc xy dng quy phm lut ni dung (lut thc cht) iu chnh cc quan h ca TPQT. - Ch , lut ni dung l a ra cc gii php cho 1 v ni dung. Lut hnh thc quy nh cch thc, trnh t, th tc, a ra gii php ni dung. - QP thc cht l QP nh sn cc quyn v ngha v, bin php, ch ti i vi cc ch th tham gia quan h TPQT xy ra, - QP thc cht gm hai loi: + QP thc cht c xy dng bng cch cc quc gia tham k kt, tham gia cc QT hoc chp nhn v s dng tp qun QT l QP thc cht thng nht. + Cn quy phm thc cht c ghi nhn trg PLQG gi l QP thc cht trong nc.

- V d: + Khon 2 iu 762 BLDS: . Trong trng hp ngi nc ngoi xc lp, thc hin cc giao dch dn s ti Vit Nam th nng lc hnh vi dn s ca ngi nc ngoi c xc nh theo php lut Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. + Khon 2 iu 769 BLDS Vit Nam: Hp ng lin quan n bt ng sn Vit Nam phi tun theo php lut Cng ha X hi ch ngha Vit Nam. - u im: + trc tip gii quyt cc quan h dn s quc t, phn nh r rng quyn v ngha v gia cc bn tham gia quan h: nu c sn cc QP thc cht p dng th cc ng s cng nh cc c quan c thm quyn cn c ngay vo quy phm xc nh c vn m h ang quan tm m ko cn phi thng qua mt khu trung gian no cc bn nhanh chng xc nh c cc quyn, ngha v ca mnh, cng nh cc bin php, ch ti phi c p dng. + lm tng kh nng iu chnh s hu hiu ca lut php: N loi tr vic phi chn lut v p dng lt nc ngoi, trnh c tnh trng dn chiu ngc; gii quyt nhanh chng, mau l cc xung t php lut + thc y s hp tc mi mt gia cc quc gia, m bo mt trt t kinh t mi trn quy m ton cu. + Tit kim thi gian, trnh vic phi tm hiu PL nc ngoi. - Nhc im: + S lng t, ko p ng c yu cu iu chnh quan h TPQT: Cc QP thc cht cha th bao qut c ht mi lnh vc, v trong mt lnh vc th cng khng th bao qut c mi trng hp, khin cho vic p dng phng php ny b hn ch + S hn ch v hiu lc: thc t ko 1 QT no c c s t.gia y ca tt c cc quc gia trn TG, trong khi quy phm thc cht trong iu c quc t li ch c hiu lc vi cc quc gia l thnh vin iu c. iu dn n tnh trng vic p dng cc quy phm ny khng c ng u, lm cho cc quy phm khng pht huy ht c vai tr ca n trong gii quyt v vic. Phng php xung t: (Phng php iu chnh gin tip): L s dng cc quy phm xung t nhm xc nh h thng php lut nc no s c p dng trong vic iu chnh quan h TPQT c th. - QPX ko quy nh r cc quyn, ngha v v cc bin php ch ti i vi cc ch th tham gia TPQT m n ch c vai tr xc nh h thng PL nc no s c p dng - QP xung t gm hai loi: + QP xung t c xy dng bng cch cc quc gia tham k kt, tham gia cc QT hoc chp nhn v s dng tp qun QT l QP xung t thng nht. + Cn quy phm xung t c ghi nhn trg PLQG gi l QP xung t trong nc - V d: VD: iu 769 BLDS. Hp ng dn s: 1.Quyn v ngha v ca cc bn theo hp ng c xc nh theo php lut ca nc ni thc hin hp ng, nu khng c tho thun khc VD: iu 770 BLDS. Hnh thc ca hp ng dn s: 1. Hnh thc ca hp ng phi tun theo php lut ca nc ni giao kt hp ng VD: iu 34 Hip nh tng tr t php Vit Nam CuBa: 1. Quyn tha k ng sn c xc nh theo php lut ca nc k kt m ngi li di sn tha k l cng dn khi cht. 2.Quyn tha k bt ng sn c xc nh theo php lut ca nc ni c bt ng sn. 3.Vic xc nh di sn tha k l ng sn hay bt ng sn c xc nh theo php lut ca nc ni c di sn . - u im: + l mt cng c iu chnh mt cch kh bao qut v tan din cc vn trong quan h php lut dn s quc t nhm thit lp v m bo trt t ca vn php l ny.

+ Vic xy dng cc quy phm xung t th d dng v t tn km hn so vi vic xy dng cc quy phm thc cht. - Nhc im: + Vic p dng rt phc tp. V khi 1 s kin php l xy ra v c nhiu QPPL ca cc quc gia khc nhau cng iu chnh quan h , th vic la chn ra mt h thng php lut hay mt quy phm php lut ca mt quc gia p dng vo l tng i kh khn. Do phi xem xt n nhiu h thng PL (PLQG, QT), c nhiu t/h ta n khng c chn lut thc cht p dng + Phng php xung t cn rt tru tng i hi ngi c thm quyn ti phn phi c chuyn mn rt su trong lnh vc xy ra tranh chp . Tuy nhin trn thc t cc thm phn vn cha p ng c i hi ny + PP xung t tnh cht khng nht qun. Tnh cht ny s khng m bo c mt quyt nh nht qun i vi mt v vic nu ta n cc nc khc nhau gii quyt. Dn n vic s c nhiu kh nng c th xy ra trong vic gii quyt cc tranh chp, m cc bn khi tham gia quan h khng lng trc ht c. 3. Cc nguyn tc c bn ca TPQT Vit Nam TPQT Vit Nam c cc nguyn tc c bn sau: Tn trng s bnh ng v mt php l gia cc ch s hu khc nhau. Tn trng quyn min tr t php tuyt i ca cc quc gia trong cc quan h TPQT. Khng phn bit i x gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi, gia ngi nc ngoi vi nhau trn lnh th Vit Nam. Nguyn tc c i c li. 4. Ngun ca TPQT Ngun ca TPQT v mt php l l nhng hnh thc biu hin hay cha ng cc nguyn tc, cc quy phm ca ngnh lut TPQT. * Php lut quc gia Ngun ch yu ca ngnh lut TPQT. ngun ca t php quc t khng ch l cc iu c quc t, tp qun quc t m cn bao gm php lut ca mi quc gia. - Cc quan h m t php quc t iu chnh l cc quan h mang tnh cht dn s c yu t nc ngai. Nhng quan h ny rt a dng v phc tp. iu c quc t v tp qun qu c t khng th iu chnh kp thi v bao qut cc quan h x hi ny sinh ngy cng nhanh trong x hi ca cc quc gia v s khng m bo an ninh cho cc quc gia. - Mi t nc c mt truyn thng, tp qun, vn ha khc nhau nn khng th ch s dng iu c quc t v tp qun quc t iu chnh tt c cc quan h x hi mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi. nn ch ng trong vic iu chnh cc quan h TPQT mi quc gia t ban hnh trong h thng PL ca mnh cc quy phm xung t, thc cht trong nc. - Xung t php lut v gii quyt xung t php lut c nhiu phng php, trong c phng php xy dng v p dng quy phm xung t quc gia. * iu c quc t Ngun c bn ca ngnh lut TPQT. iu c quc t l mt vn kin tp hp nhng quy phm php lut quc t do hai (song phng) hay nhiu (a phng) ch th ca quan h php lut TPQT tha thun hoc k kt nhm n nh, thay i hoc chm dt cc quyn v ngha v ca cc bn trong quan h quc t. Tn gi ca cc iu c quc t c th khc nhau (VD: Cng c, Hip c, Ngh nh th) nhng gi tr php l l nh nhau. C th c cc iu c quc t song phng, a phng, khu vc C nhng iu c quc t ch mang tnh nguyn tc, cng c nhng iu c quc t quy nh c th v quyn v ngha v ca cc ch th * Tp qun quc t.

Tp qun quc t l nhng quy tc x s c hnh thnh trong mt thi gian di, c p dng kh lin tc v mt cch c h thng, ng thi c s tha nhn ca ng o cc quc gia. V d: tp hp cc tp qun thng mi khc nhau trg c quy nh cc iu kin mau bn, bo him, cc vn ti, trch nhim gia cc bn tham gia hp ng. INCOTERMS 2000. * n l. L cc bn n hoc quyt nh ca ta n m trong th hin cc quan im ca thm phn i vi cc vn php l c tnh cht quyt nh trong vic gii quyt cc v vic nht nh v mang ngha gii quyt i vi cc quan h tng ng trong tng lai. VN ko tha nhn loi ngun ny. * Trnh t th tc p dng cc loi ngun: iu 759 BLTTDS. 1. Cc quy nh ca php lut dn s Cng ho x hi ch ngha Vit Nam c p dng i vi quan h dn s c yu t nc ngoi, tr trng hp B lut ny c quy nh khc. 2. Trong trng hp iu c quc t m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin c quy nh khc vi quy nh ca B lut ny th p dng quy nh ca iu c quc t . 3. Trong trng hp B lut ny, cc vn bn php lut khc ca Cng ho x hi ch ngha Vit Nam hoc iu c quc t m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin dn chiu n vic p dng php lut nc ngoi th php lut ca nc c p dng, nu vic p dng hoc hu qu ca vic p dng khng tri vi cc nguyn tc c bn ca php lut Cng ho x hi ch ngha Vit Nam; trng hp php lut nc dn chiu tr li php lut Cng ho x hi ch ngha Vit Nam th p dng php lut Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Php lut nc ngoi cng c p dng trong trng hp cc bn c tho thun trong hp ng, nu s tho thun khng tri vi quy nh ca B lut ny v cc vn bn php lut khc ca Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. 4. Trong trng hp quan h dn s c yu t nc ngoi khng c B lut ny, cc vn bn php lut khc ca Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, iu c quc t m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin hoc hp ng dn s gia cc bn iu chnh th p dng tp qun quc t, nu vic p dng hoc hu qu ca vic p dng khng tri vi cc nguyn tc c bn ca php lut Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. 5. Mi quan h gia T php quc t vi Cng php quc t v cc ngnh lut trong nc a. Mi quan h gia TPQT vi CPQT * Ging: i tng iu chnh: Cc quan h pht sinh trong i sng quc t. Ngun: u c ngun l cc iu c quc t v tp qun quc t. Nhng nguyn tc c bn: u phi tun th cc nguyn tc c bn ca lut quc t ni chung. + Khc:

TPQT

CPQT

i tng Mi quan h gia cc ch th mang Mi quan h gia cc ch iu chnh: tnh cht dn s theo ngha rng c th mang tnh chnh tr yu t nc ngoi php l. Ch th: Ch th ch yu l c nhn v php Ch th ch yu l cc

nhn.

quc gia.

Phng php C c phng php iu chnh trc Khng s dng phng iu chnh: tip v phng php iu chnh gin php iu chnh gin tip. tip. Cc bin S dng cc bin php ch ti ca Cc bin php ch ti nh php ch ti: lnh vc php lut dn s. bao vy, cm vn, tr a Ngun: Ngun lut ch yu l lut ca cc Ngun lut ch yu l quc gia. ngun quc t.

b. Mi quan h gia TPQT vi lut quc gia * Ging: Ch th: u c ch th ch yu l c nhn v php nhn. Ngun: S dng chung ngun l lut php do cc quc gia ban hnh. Phng php iu chnh v bin php ch ti. * Khc nhau:

TPQT

Lut quc gia

i tng i tng iu chnh l cc quan Ch iu chnh cc quan h iu chnh: h dn s theo ngha rng c yu x hi pht sinh trong lnh t nc ngoi. th quc gia. Ngun: C ngun l cc iu c quc t V nguyn tc ch s dng v tp qun quc t. ngun trong nc.

c. Mi quan h gia TPQT v LDS. * Ging: - u thuc ngnh lut t. - u thuc h thng php lut quc gia. - Ngun: S dng php lut quc gia. - Ch th: ch yu l c nhn, php nhn * Khc:

TPQT

LDS

i tng Mi quan h gia cc ch th Quan h gia cc ch th mang iu chnh: mang tnh cht dn s theo tnh cht dn s theo ngha hp, ngha rng c yu t nc ngoi pht sinh trong lnh th quc gia. Ch th: Ch th ch yu l c nhn v C nhn v php nhn trong nc

php nhn trong nc, nc ngoi Phng C c phng php iu Tha thunPP trc tip php iu chnh trc tip v phng chnh: php iu chnh gin tip. Ngun: Ngun lut ch yu l lut ca cc quc gia. Ngoi ra cn c QT, tp qun QT