1

B CNG THNG
TRNG I HC CNG NGHIP TP.HCM
KHOA L LUN CHNH TR
TIU LUN: NHNG NGUYN L C BN CA CH NGHA
MC- LNIN

TI:
VAI TR CA NGUN NHN LC I VI S TNG
TRNG KINH T CA VIT NAM HIN NAY

TP.HCM , Ngy 27 thng 11 nm 2010

B CNG THNG
TRNG I HC CNG NGHIP TP.HCM
KHOA L LUN CHNH TR
TIU LUN: NHNG NGUYN L C BN CA CH NGHA
MC- LNIN

TI:
VAI TR CA NGUN NHN LC I VI S TNG TRNG
KINH T CA VIT NAM HIN NAY

GVHD:NG VN DUN
Lp
:DHTP4TCLT
Nhm thc hin:
Danh sch nhm thc hin:
1. Bi Th Kim Thoa
10345141
2. Mai Th Cm Nhung
10369471
3. H Hunh Phc Thng
10312591
4. Phm Th Lang
10347691
5. Nguyn Th Thu Vn
10319101
6. H Thanh T
10323591
7. inh Quang Thnh
10347681
8. Trn Quc Thng
10353351
9. Nguyn Th Ngc Nhung
10331561
10. Trn Th Thu H
10332861
11. Nguyn Minh T
10359851
12. Mai Vn Cn
10359881
13. Cao Vn Chung
10337281
14. Nguyn Minh Phng
10370281
15. Nguyn Phc Quang
10321614
16. Nguyn Duy Khanh
10348361
TP.HCM , Ngy 27 thng 11 nm 2010

LI NHN XT CA GIO VIN

..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................
..........................................................................................

MC LC
MC LC.....................................................................................................................3

PHN M U...........................................................................................................5
1. L do chn ti...................................................................................................5
2. Mc ch v nhim v ca ti..........................................................................5
3. Phng php nghin cu......................................................................................6
4. Phm vi nghin cu ..............................................................................................6
5. ngha khoa hc v thc tin ca ti...............................................................6
PHN NI DUNG........................................................................................................7
I. Khi qut v vai tr ca ngun nhn lc i vi s pht trin...................................7
1.2. Vai tr ca ngun lc con ngi i vi qu trnh pht trin. ..........................9
1.3 Vai tr ca cc cng ty xuyn quc gia i vi s pht trin ngun nhn lc v
nn kinh t ca nc nhn u t............................................................................13
II. c im ngun nhn lc ca nc ta....................................................................17
2.1. Tnh trng chung v ngun nhn lc nc ta hin nay.................................18
III. Nhng gii php c bn pht huy vai tr ngun nhn lc con ngi Vit
Nam hin nay. .............................................................................................................28
3.1.1. Mt vi khi nim......................................................................................29
PHN KT LUN......................................................................................................45
TI LIU THAM KHO...........................................................................................46

PHN M U
1. L do chn ti
Trong xu th hi nhp kinh t quc t, Vit Nam ang trn con ng pht
trin cng nghip ha hin i ha (CNHHH) t nc. Vic t nhim v
bo v ch quyn v ton vn lnh th t nc l tiu ch hng u th mt
vn khng km phn quan trng v cn thit l pht trin nn kinh t th
trng nh hng x hi ch ngha. Bi v khi mt t nc ngho nn, lc
hu th cng ng ngha vi t nc s l con n, s l thuc, v thm ch
c th tr thnh thuc a ca nhng nc khc. V th, pht trin kinh t th
chng ta cn pht huy v tn dng rt nhiu ngun lc nh: ngun lc t
nhin, ngun nhn lc, vn u t, khoa hc k thut cng ngh (KHKT
CN) tin tin hin i

2. Mc ch v nhim v ca ti
Cng vi KHKTCN v ngun vn th ngun nhn lc ng vai tr quyt
nh n s thnh cng ca s nghip i mi ton din kinh t - x hi nc
ta. Gio dc - o to (GDT) l c s pht trin ngun nhn lc, l con
ng c bn pht huy ngun nhn lc. Vi nhng trin vng tt p nn
gio dc Vit Nam ang v s o to c ngun nhn lc di do, c kh
nng v tm huyt trong vic gn gi nn c lp dn tc cng nh xy dng
mt t nc giu mnh. Chnh v tm quan trng v mong mun c tm
hiu, hc hi cng nh chia s nhng hiu bit nh b ca mnh m chng ti
cng a ra quyt nh chn ti: Vai tr ca ngun nhn lc i vi s
pht trin nn kinh t Vit Nam
Bc H ca chng ta tng ni rng: V li ch mi nm th phi trng
cy, v li ch trm nm th phi trng ngi. [Trch H Ch Minh: Sch
dn (Sd), 1996, t.12, tr.212], hay V.I.Lnin khng nh: Lc lng sn
xut hng u ca nhn loi l cng nhn, l ngi lao ng. [V.I.Lnin: Sd,

1977, t.38, tr.430]. Mt ln na li nhn mnh ti vai tr ca ngun nhn lc

i vi s pht trin bn vng ca mt t nc cng nh ca tt c cc quc
gia trn th gii.

3. Phng php nghin cu

Bng nhng phng php thng k, so snh, phn tch tng hp t nhng
ti liu qu bu m chng ti tm c kt hp vi phng php bin chng
duy vt gip chng ti hiu su sc hn v mn hc ny, c bit l vn
v ngun nhn lc cng nh vai tr ca n i vi s tng trng kinh t
Vit Nam ta.

4. Phm vi nghin cu
Chng ta c th nghin cu nhiu kha cnh khc nhau, nhng trong
phm vi mt bi tiu lun nhm chng ti ch c th trnh by ngn gn trong
nhng g c hc.

5. ngha khoa hc v thc tin ca ti

ti cho chng ta hiu r v vai tr ca ngun nhn lc i vi s pht
trin kinh t ca Vit Nam hin nay, t c nhng bin php o to thch
hp nhm pht trin kinh t ca nc trong thi k CNH- HH hi nay.
hiu r hn chng ta vo ni dung ca bi.

PHN NI DUNG
I. Khi qut v vai tr ca ngun nhn lc i vi s pht
trin
1.1. Ngun lc con ngi.
Vit Nam l nc c dn s ng v mt dn s thuc loi cao trn th
gii. Dn s trung bnh nm 2007 gn 85,2 triu ngi, ng hng th 14 trn
th gii vi mt dn s trung bnh 257 ngi/km 2, cao hn nhiu mc trung
bnh ca th gii (47 ngi/km2). iu ny to ra tim nng lao ng kh di
do.
1900

1995

2000

2005

2007

29.412

33.030,6

37.609,6

42.526,9

44.171,9

Nh nc

3.415,6

3.053,1

3.501,0

4.038,8

3.974,6

Ngoi nh nc

25.996,7

29.977,5

33.881,8

37.814,7

39.468,8

226,8

673,4

728,5

TNG S (ngn
ngi)
Phn theo loi
hnh kinh t

Khu vc c vn
u t nc
ngoi
Phn theo nhm
ngnh kinh t
Nng,lm nghip
v thu sn
Cng nghip v
xy dng
Dch v

21.476,1

23.534,8

24.481,0

24.342,5

24.103,9

3.305,7

3.755,7

4.929,7

7.739,9

8.638,3

4.630,5

5.740,1

8.198,9

10.444,5

11.429,7

Nm 2007, tng s lao ng ang lm vic trong nn kinh t quc dn t

s lng 44,17 triu ngi, chim 51,85% tng dn s, trong t trng lm

vic trong khu vc nh nc l 9%, ngoi nh nc 89,4% v khu vc c vn

u t nc ngoi 1,6%. V c cu theo ngnh kinh t, hin 54,6% lm vic
trong nhm ngnh nng, lm nghip v thu sn, 19,6% trong nhm ngnh
cng nghip v xy dng v 25,9% thuc cc ngnh dch v.
Trong giai on 1990-2007 tng s lao ng tng thm 14,8 triu ngi,
bnh qun 870 ngn ngi mi nm. Cng vi t l hu tr, mi nm Vit Nam
c 1,3-1,5 triu ngi bc vo tui lao ng.
c im c bn ca lao ng Vit Nam l t l lao ng tr cao, c thc
k lut, chm ch, kh nng tip thu nhanh v thc gn b i vi cng vic.
y l li th cnh tranh ca t nc trong qu trnh n lc pht trin kinh t.
Trnh hc vn ca lc lng lao ng khng ngng c nng cao. n nay
t l tt nghip THCS v THPT t trn 60%, t l o to ngh tng lin tc
t 21% nm 2003 ln 22,5% nm 2004, 25% nm 2005 v n nay t gn
30%, trong tng s cng nhn qua o to cng nhn k thut c bng
cp t trn 3 triu ngi. Trong cc vng lnh th, khu vc c t l lc lng
qua o to nhiu nht l ng Nam B v ng bng sng Hng (trn
30%). Tuy vy t l ny cn kh thp so vi cc nc pht trin, ngoi ra
ngun lao ng cht lng cao ca Vit Nam cn rt thiu. Bn cnh , tnh
trng th lc ca ngi Vit Nam thua km so vi cc nc trong khu vc.
Chi ph lao ng Vit Nam kh thp so vi mt bng chung ca khu vc,
y l li th cnh tranh ng k. Theo kt qu iu tra chnh thc v lao ng,
tin lng, thu nhp v nng sut lao ng trong cc loi hnh doanh nghip
thc hin cui nm 2005, mc lng bnh qun hng thng ca ngi lao ng
theo trnh ca ngi lao ng l i hc tr ln 2,49 triu ng, cao ng
1,75 triu ng, trung hc chuyn nghip 1,43 triu ng, s cp 1,34 triu
ng, cng nhn k thut 1,32 triu ng v lao ng cha qua o to 1,03
triu ng. Xt theo chc danh, i vi lao ng qun l, lao ng chuyn mn
v lao ng trc tip t mc lng bnh qun thng nh sau: trong doanh

nghip nh nc tng ng l 4,33 triu, 1,51 triu v 1,42 triu ng; trong
cc doanh nghip ngoi nh nc tng ng l 3,07 triu, 1,42 triu v 1,16
triu ng; trong cc doanh nghip c vn u t nc ngoi tng ng l
12,00 triu, 2,23 triu v 1,39 triu ng. Mc lng ny tng khong 10%
mi nm. Vit Nam tnh trng tranh chp lao ng him khi xy ra. Trong
sut 15 nm tr li y k t khi B Lut Lao ng ra i (1994) ch c cha
ti 1.000 v nh cng. Nguyn nhn dn n cc cuc nh cng a phn l
do khng thc hin ng cc cam kt v lng bng v phc li. Vic bo v
quyn li ca ngi lao ng rt c ch trng Vit Nam
1.2. Vai tr ca ngun lc con ngi i vi qu trnh pht trin.
ng l trn thc t nhiu quc gia cng nghip ho, hin i ho to
ra nhiu thnh tu khoa hc khng th ph nhn c. Chng hn vic s dng
nng lng nguyn t, nng lng mt tri lm gim s ph thuc ca con
ngi vo ngun nng lng khong sn; s ra i ca cc vt liu tng hp
khng nhng gip con ngi gim ph thuc vo ti nguyn thin nhin khng
ti sinh c m cung cp cho con ngi ngun vt liu mi c tnh nng u
vit hn v ti sinh c. Nh pht minh con ngi s dng ngun vt liu
mi ny m con ngi c th thu nh my tnh in t xung hng vn ln
v th tch ng thi tng hiu nng ca n ln hng chc vn ln so vi ba
chc nm trc.
S ra i v xut hin cc loi vt liu mi ang ngy cng tr thnh nhn t
v cng quan trng ca s pht trin sc sn xut x hi v tin b khoa hc
cng ngh. Cng vi qu trnh t ng ho, tin b khoa hc cng ngh cho
thy kh nng loi ngi s tin ti mt x hi ca ci tun ra do dt.
Cn Vit Nam th sao?
Cho n nay, Vit Nam vn thuc loi nhng nc ngho nht th gii,
nn kinh t vn tnh trng lc hu, cn mang tnh cht t cp, t tc, t nc

10

cha ra khi khng hong kinh t x hi, lm pht cn mc cao, sn xut

cha n nh, tnh hnh mt cn i vn nghim trng, bi chi ngn sch cn
ln, tc tng dn s cao, lao ng tht nghip hoc khng vic lm ngy
cng tng (6,28% dn s thnh th tht nghip), i sng nhn dn cn nhiu
kh khn; tng sn phm quc dn (GDP) tnh theo u ngi thuc loi thp
nht th gii: 220USD nm 1993 v 428 USD nm 2001 thp hn Lo
1700USD, Bangladesh 1410USD, Thilan 5757USD, Malaysia 8513, i
Loan 17495, tc tng bnh qun chm hn nhiu nc trong khu vc.
Gn lin vi nn kinh t l li lm n tn mn v tu tin ca sn xut
nh. Cng vi nhng thuyn thng tt p m chng ta ang k tha cng c
nhng truyn thng lc hu ca ngi cht ang nng ln vai ngi ang
sng...
V vy mun khng b tt hu xa hn na, mun n nh mi mt i ln
v pht trin th tt yu phi thc hin cng nghip ho, hin i ho t nc.
Hi ngh ln th VI Ban chp hnh trung ng ng cng sn Vit Nam kho
VII (t 24/11/1993 n 1/12/1993) v i hi i biu ton quc gia nhim
k (20-25/1/1994) xc nh ti y nc ta chuyn dn sang mt thi k
pht trin mi, y ti mt bc cng nghip ho, hin i ho t nc, nhm
to thm nhiu cng n vic lm, y nhanh tc tng trng kinh t, ci
thin hn na i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn.
y l nhim v trung tm c tm quan trng hng u trong thi gian
ti.Ch trng tip tc c hon thin v c bc pht trin mi cc
i hi VII,VIII,IX v trong nhiu Ngh quyt quan trng ca Trung ng.
Song da vo u m bo vic thc hin n cho tht hiu qu v khng
phi tr gi qu t th li khng d dng; bi v t ch thy c tnh tt yu
nu khng cn thn li d sa vo duy ch nh tng xy ra trc y hoc
tri li nu ch thy kh khn, bt li, thiu iu kin ri cam chu tt hu th
li l mt tai ha.

11

Nh vy cng c ngha l chng ta li cho th h tng lai mt ci

gnh qu nng v s c ti rt ln i vi nhng ai hy sinh xng mu cho
s nghip gii phng dn tc bo v t nc.
Nhng nu ch c nh vy th ti sao li phi cp n vn con ngi?
Liu c phi con ngi ang gi mt vai tr g trong s nghip cng nghip
ho, hin i ho t nc, v hn th na phi chng l mt vai tr quan
trng, quyt nh s thnh bi ca s nghip i mi ny?
Trc ht c th ni rng x hi loi ngi tn ti v pht trin da vo hai
ngun ti nguyn l: thin nhin v con ngi. Ci qu nht trong ngun ti
nguyn con ngi l tr tu. Theo quan nim c in, mi ngun ti nguyn
thin nhin u c hn v u c th b khai thc cn kit. Song, s hiu bit
ca con ngi , ang v s khng bao gi chu dng li, ngha l ngun ti
nguyn tr tu khng c gii hn. Tnh v tn ca ngun tim nng tr tu l
nn tng con ngi nhn thc tnh v tn ca th gii vt cht, tip tc
nghin cu nhng ngun ti nguyn thin nhin cn v tn nhng cha c
khai thc v s dng, pht hin ra nhng tnh nng mi ca nhng dng ti
nguyn ang s dng hoc sng to ra nhng ngun ti nguyn mi vn khng
c sn trong t nhin, nhm phc v cho s pht trin ca x hi trong nhng
iu kin mi. Bi vy c th ni, tr tu con ngi l ngun lc v tn ca s
pht trin x hi.
ng thi, ngun lc pht trin ca x hi, trc ht v quan trng hn c
cng chnh l con ngi- ngun tim nng sc lao ng. Con ngi lm nn
lch s ca chnh mnh bng lao ng c nh hng bi tr tu . Ta
bit rng, tt c ci g thc y con ngi hot ng u tt nhin phi thng
qua u c ca h(1), tc l phi thng qua tr tu ca h. Trc tin, nhng
nhu cu v sinh tn thc y con ngi hot ng theo bn nng nh bt k
mt ng vt no khc. Nhng ri bn thn con ngi bt u t phn bit
vi sc vt ngay khi con ngi bt u sn xut ra nhng t liu sinh hot ca

12

mnh- l mt bc tin do t chc c th ca con ngi quy nh (2). S

khc bit cn bn v mt t chc c th gia con ngi v con vt chnh l
b c v i bn tay. B c iu khin i bn tay, ngha l bng tr tu (b c)
v lao ng (i bn tay) con ngi tin hnh hot ng bin i t nhin
lm nn lch s x hi, ng thi trong qu trnh bin i c bn thn
mnh.
Cho n khi lc lng sn xut pht trin, nh du bi nhng pht minh
khoa hc, nhng cng ngh hin i th tr tu con ngi vn c sc mnh p
o. Nhng t duy my mc, tr tu nhn to... d rng ln n u, d di
hnh thc hon ho nht cng ch l mt mng cc nh, mt s phn nh rt
tinh t th gii ni ti ca con ngi, ch l kt qu ca qu trnh pht trin
khoa hc kinh t, ca hot ng tr tu ca con ngi. Mi my mc d hon
thin, d thng minh n u cng ch l k trung gian cho hot ng ca con
ngi. Do con ngi lun lun v vn l ch th duy nht ca mi hot
ng trong x hi.
Thc tin ngy nay cng khng nh tnh ng n trong quan nim ca
Mc v v tr vai tr khng g thay th c ca con ngi trong tin trnh pht
trin ca lch s nhn loi, ca x hi loi ngi. Bn thn s nghip cng
nghip ho, hin i ho m chng ta ang tng bc thc hin vi nhng
thnh cng bc u ca n cng ngy cng i hi mi chng ta phi nhn
thc su sc nhng gi tr ln lao v ngha quyt nh ca nhn t con
ngi, thy r vai tr ca con ngi trong chin lc pht trin kinh t x hi
trn thc t v trong quan nim ca mi chng ta, con ngi ngy cng th
hin r vai tr l ch th ca mi sng to, mi ngun ca ci vt cht v vn
ho, mi nn vn minh ca cc quc gia.
Bi vy, y nhanh s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc
theo nh hng XHCN v a s nghip cch mng ln lao n thnh
cng mt nc vn cn trong tnh trng lc hu nh nc ta, chng ta khng

13

th khng pht trin con ngi Vit Nam, nng cao i ng nhng ngi lao
ng nc ta ln mt tm cao cht lng mi. Nhn nh ny c khng
nh trong ngh quyt i hi i biu ton quc ln th VIII ca ng: Nng
cao dn tr, bi dng v pht huy ngun lc to ln ca con ngi Vit Nam l
nhn t quyt nh thng li ca cng cuc cng nghip ho, hin i ho.
Nhn nh ny tip tc c khng nh v c bc pht trin mi i hi
IX v nhiu Ngh quyt quan trng ca Trung ng.

1.3 Vai tr ca cc cng ty xuyn quc gia i vi s pht trin

ngun nhn lc v nn kinh t ca nc nhn u t.
1.3.1 Mi quan h gia chin lc ca cc cng ty xuyn quc gia v s
pht trin ngun lc.
Nhn t con ngi ng vai tr then cht trong mi s pht trin. Mi cng
ty mun pht trin phi c mt b my lnh o tt, ti tnh, hiu qu v lc
lng lao ng c tay ngh. Mt cng ty c th mua c cng ngh my mc
tt nhng nu khng c ngi vn hnh v khng bit s dng th cng ngh
cng khng c gi tr. Nhn thc c tm vai tr ca ngun lc trong s
pht trin, Cc cng ty xuyn quc gia lun ra nhng chnh sch pht trin
ngun lc song song cng vi nhng chin lc pht trin ca mnh.
Tht vy, chin lc pht trin ngun lc ca cc cng ty xuyn quc gia
lun gn lin vi chin lc pht trin chung ca cng ty. Mi mt chin lc
pht trin khc nhau s c s u t khc nhau i vi ngun lc. Khc vi cc
cng ty ni a, cc cng ty xuyn quc gia phn b ngun lc ca mnh trn
quy m quc t theo s phn cng lao ng gia cc chi nhnh. S phn b lao
ng ti cc chi nhnh theo trnh cao thp, s lng nhiu t li tu vo
chin lc pht trin chi nhnh ca cc cng ty xuyn quc gia. V d mt s
chin lc pht trin c th nh sau:

14

Chin lc c lp: Hot ng ca cc chi nhnh ti chnh quc ch nhm

phc v th trng ni a v mt s th trng ln cn ch khng c mc ch
xut khu. p ng nhu cu ca cc th trng khc th cc cng ty xuyn
quc gia li thnh lp cc chi nhnh v tin hnh cc hot ng tng t. Vi
cch lm nh vy cc cc cng ty xuyn quc gia to ra mt lng ln cng n
vic lm cho ngi lao ng ti cc nc m n c chi nhnh. Tuy nhin, mc
o to ca cc cng ty xuyn quc gia cho lc lng lao ng cn hn ch.
cc cng ty xuyn quc gia thng tin hnh cc hot ng R&D ti cng ty
m v khng chuyn giao nhng cng ngh hng u cng nh k nng tin
tin nht cho nc ch nh.
Chin lc hp nht gin n: Khc vi chin lc trn, trong chin lc
ny, cc cng ty xuyn quc gia thng phn cng cho mi chi nhnh m
nhn mt khu hoc mt cng on no y trong dy truyn gia tng gi tr
ca mnh. Cc cng ty m khng p dng cch thc ging nhau ti cc chi
nhnh nh trong
chin lc c lp. Cc chi nhnh ch thc hin mt hoc mt s hot
ng nhm cung cp cho mt sn phm u vo cho cng ty m da vo li
th ca nc ch nh. Trong chin lc ny khng c s lp li c cu t chc
lao ng ca cng ty m ti cc chi nhnh m ch c mt c cu b xung cho
cng ty m trong ton h thng. Do , s lng v cht lng lao ng ti cc
chi nhnh rt khc nhau v ph thuc vo chin lc thu ht cc cng ty xuyn
quc gia cng nh nhng li th cnh tranh ca nc ch nh. Nhng nc c
nhiu tim nng em li li ch cho cc cng ty xuyn quc gia th cc cng ty
ny s u t vo nhiu v cng s to ra nhiu vic lm cho ngi lao ng.
Trnh lao ng ti cc nc li tu thuc vo ni dung hot ng ca chi
nhnh do cc cng ty xuyn quc gia quyt nh da trn c s xem xt li th
ca a phng kt hp vi chin lc ca cc cng ty . V d cc cng ty
xuyn quc gia mun khai thc li th v ngun lao ng r th vic lm to ra

15

ch yu trnh thp. Trng hp ny thng xy ra ti cc nc ang pht

trin. Ngc li, nu mc tiu ca cc cng ty xuyn quc gia l pht trin
nhng hot ng c trnh cao, pht trin nhng ngnh c hm lng khoa
hc k thut cao th chng li ch yu u t vo cc nc pht trin hoc tin
hnh ti cc quc gia m cng ty m t tr s. Trn c s ny, vic lm to ra
l nhng vic lm yu cu k nng v trnh cao, tng ng vi mc lng
cao v trng trnh o to nng cao cho ngi lao ng.
Chin lc hp nht phc tp: Trong chin lc ny, mi chi nhnh trong
h thng cc cng ty xuyn quc gia ch chuyn sn xut mt sn phm hoc
mt b phn ca sn phm c quan h tng thch vi sn phm ca cc chi
nhnh khc trong mng li sn xut quc t hp nht trn quy m khu vc
hoc ton cu. Vi chin lc ny cc cng ty xuyn quc gia nhm ti a ho
hiu qu ca h thng sn xut quc t ca mnh. Do , khi lng lao ng
trong ton b h thng s gim ti mc ti thiu. S lng vic lm to ra ti
mi chi nhnh ph thuc vo chc nng ca chi nhnh trong h thng. Do tnh
tch hp su gia cc hot ng ca cc chi nhnh trong ton b h thng i
hi mc tng ng tng i ca lc lng lao ng gia cc chi nhnh.
Nh vy, quy m v cht lng lao ng m cc cng ty xuyn quc gia
to ra hon ton ph thuc vo ng c, chin lc ca cc cng ty xuyn
quc gia. Mi chin lc pht trin ny cng li thay i khi c s bin ng
ca mi trng kinh doanh quc t. iu s dn n s thay i trong c
cu t chc ngun lao ng. Ngy nay, qu trnh ton cu ho ang lm gia
tng p lc i vi cc cng ty xuyn quc gia v lm cho cng ty ny thng
la chn chin lc hp nht phc tp. Tuy nhin, d c p lc no th cc
cc cng ty xuyn quc gia vn ng gp ln vo vic to cng n vic lm v
nng cao trnh lao ng.
1.3.2. nh hng ca cc cng ty xuyn quc gia i vi pht trin ngun
lc.

16

Cc cc cng ty xuyn quc gia tc ng i vi pht trin ngun lc v

to vic lm qua hai cch trc tip v gin tip. Cc trc tip l thng qua cc
d n cc cng ty xuyn quc gia gp phn to ra mt khi lng cng vic
khng l.
Cch gin tip l cc cng ty xuyn quc gia to ra nhiu c hi cho
vic pht trin ngun lc.
L nhng cng ty c quy m ln nn nhu cu v lao ng ca cc cc cng
ty xuyn quc gia cng rt ln. Thng qua vic thit lp cc chi nhnh nc
ngoi cc cng ty xuyn quc gia trc tip to ra mt khi lng ng k
vic lm cho cc nc tip nhn u t. Mt cch gin tip cc cng ty xuyn
quc gia cng to ra mt khi lng ln vic lm thng qua vic lin doanh
vi cc n v khc cng pht trin. Thng qua vic lin kt vi cc nh
cung cp, cc nh phn phi t m rng phm vi hot ng ca nhng n
v ny v chnh nhng n v ny li to ra thm nhiu cng n vic lm cho
ngi lao ng.
Nh vy, cc cng ty xuyn quc gia lm tng khi lng vic lm trn th
gii, bao gm tng vic lm c chnh quc v nc ch nh. Vi gn
77.000 cng ty m v 900.000 chi nhnh trn ton th gii cc cc cng ty
xuyn quc gia l ngun vic lm khng l cho lc lng lao ng th gii.
S liu c th nh sau:
S lng lao ng ca cc chi nhnh nc ngoi
Nm
S lng lao ng (Ngi)
1982
19.537.000
1990
24.551.000
2004
59.458.000
2005
62.095.000
(Ngun: UNCTAD, World Investment report 2006).
Nh vy, s lng lao ng lm vic ti cc chi nhnh nc ngoi lin tc
tng ln. Nu nh nm 1982 ch c 19,537 triu lao ng lm vic trong cc
chi nhnh ca cc cng ty xuyn quc gia ti nc ngoi th n nm 2005 con

17

s ny l 62,092 triu lao ng, tc tng gp 3 ln so vi nm 1982. Cng

theo Bo co u T th gii ca UNITED NATIONS CONFE-RENCE ON
TRADE AND DEVELOPMENT ( UNCTAD ) nm 2004 th t l lao ng
lm vic ti cc chi nhnh nc ngoi cng chim phn ln trong tng c cu
lao ng ca cc cng ty m. Chng hn, hng General Electric ca M c
307.000 nhn vin th trong c 142.000 nhn vin ti cc chi nhnh,
Siemens AG ca c c 430.000 nhn vin trong c 266.000nhn vin lm
vic ti cc chi nhnh, IBM ca M c 329.000 nhn vin trong c 175.832
nhn vin lm vic ti cc chi nhnh, Nissan ca Nht c 183.000 nhn vin
trong c 112.530 nhn vin lm vic ti cc chi nhnh. Nh vy, t l lao
ng ti cc chi nhnh nc ngoi ca cc hng Siemens AG, Nissan, IBM,
General Electric ln lt l 62%, 61%, 53%, v 44%.
Ti nhiu nc cc chi nhnh nc ngoi ng vai tr sng cn trong vic
to ra vic lm cho ngi lao ng. Ti Singapore, s ngi lm cho cc chi
nhnh nc ngoi chim trn 50% tng s lao ng trong cc ngnh sn xut,
ti n , ch ring s ngi lm trong ngnh cng ngh phn mm gii
quyt 5 triu vic lm cho nc ny.

II. c im ngun nhn lc ca nc ta.

18

2.1. Tnh trng chung v ngun nhn lc nc ta hin nay.

Nhn thc v ngun nhn lc ca Vit Nam ang cn c nhng kin khc
nhau. Trn phng tin thng tin i chng, ngi ta thng ni n th mnh
ca Vit Nam l ngun nhn cng r mt v ku gi cc nh u t hy u t
vo Vit Nam v Vit Nam c ngun nhn cng r mt. Ti sao li ni nh
vy? Mt s ngi cha nh gi ng v ngun nhn lc ca Vit Nam. Quan
im ch o v vn ny cng cha r rng. Kh nng t chc khai thc
ngun nhn lc cn bt cp. V vy, nghin cu n, phi tm hiu xem
ngun nhn lc Vit Nam xut pht t u v ang trong tnh trng no?

Ngun nhn lc t nng dn:

Tnh n nay, s dn ca c nc l 84,156 triu ngi, trong , nng dn

chim khong hn 61 triu 433 nghn ngi, bng khong 73% dn s ca c
nc. S liu trn y phn nh mt thc t l nng dn nc ta chim t l
cao v lc lng lao ng x hi. Theo cc ngun s liu m ti thng k
c, hin nay, c nc c khong 113.700 trang tri, 7.240 hp tc x nng,
lm nghip, thy sn; c 217 lng ngh v 40% sn phm t cc ngnh, ngh
ca nng dn c xut khu n hn 100 nc. Nh vy, so vi trc y,
nng thn nc ta c nhng chuyn bin tch cc.
Tuy nhin, ngun nhn lc trong nng dn nc ta vn cha c khai
thc, cha c t chc, vn b b mc v t b mc dn n sn xut t
pht, manh mn. Ngi nng dn chng c ai dy ngh trng la. H u t
lm, n lt con chu h cng t lm. C ngi ni rng, ngh trng la l
ngh d nht, khng cn phi hng dn cng c th lm c. cc nc
pht trin, h khng ngh nh vy. Mi ngi dn trong lng u c hng
dn t m v ngh trng la trc khi li xung rung. Nhn chung, hin c ti
90% lao ng nng, lm, ng nghip v nhng cn b qun l nng thn cha
c o to. iu ny phn nh cht lng ngun nhn lc trong nng dn
cn rt yu km. S yu km ny dn n tnh trng sn xut nng nghip

19

nc ta vn cn ang trong tnh trng sn xut nh, manh mn, sn xut theo
kiu truyn thng, hiu qu sn xut thp. Vic lin kt "bn nh" (nh nc,
nh nng, nh khoa hc, nh doanh nghip) ch l hnh thc bn ngoi.
Tnh trng t nng nghip ngy cng thu hp, lm cho mt b phn lao
ng nng thn di ra, khng c vic lm. T nm 2000 n nm 2007, mi
nm nh nc thu hi khong 72 nghn ha t nng nghip pht trin cng
nghip, xy dng th v ri vo ti nhng ng c chc, c quyn a
phng, gy nn bt hp l trong chnh sch i vi ngi nng dn.
Chnh v ngun nhn lc trong nng thn khng c khai thc, o to,
nn mt b phn nhn dn nng thn khng c vic lm cc khu cng
nghip, cng trng. Tnh trng hin nay l cc doanh nghip ang thiu
nghim trng th c tay ngh cao, trong khi , lc lng lao ng nng
thn li d tha rt nhiu.
Vn lao ng v vic lm nng thn Vit Nam ang rt ng lo ngi.
Nng dn nhng ni b thu hi t thiu vic lm; cht lng lao ng thp,
nhng cho n nay, qua tm hiu, ti thy vn cha c khc phc c hiu
qu.
Nguyn nhn dn n tnh trng ny l chnh sch i vi nng dn, nng
thn, nng nghip cha r rng.

Ngun nhn lc t cng nhn:

V s lng giai cp cng nhn Vit Nam hin nay c khong di 5 triu
ngi, chim 6% dn s ca c nc, trong , cng nhn trong cc doanh
nghip nh nc chim t l thp, khong gn 2 triu ngi, bng khong 40%
so vi lc lng cng nhn ni chung ca c nc; lc lng cng nhn ca
khu vc ngoi nh nc c khong 2,70 triu, chim gn 60%. Xu hng
chung l lc lng cng nhn trong cc doanh nghip nh nc ngy cng t
i, trong khi , lc lng cng nhn ca khu vc ngoi nh nc ngy cng
tng ln. Cng nhn c tay ngh cao chim t l rt thp so vi i ng cng

20

nhn ni chung. Trnh vn ha, tay ngh, k thut ca cng nhn cn thp.
S cng nhn c trnh cao ng, i hc Vit Nam c khong 150 nghn
ngi, chim khong 3,3% so vi i ng cng nhn ni chung Vit Nam.
S cng nhn xut khu lao ng tip tc tng, tuy gn y c chng li. T
nm 2001 n nm 2006, Vit Nam a c gn 375 nghn ngi lao ng
i lm vic ti trn 40 nc v vng lnh th, tng gp 4 ln so vi thi k
1996-2000 (95 nghn ngi). Hin nay, lao ng Vit Nam lm vic ti nc
ngoi c khong 500 nghn ngi, lm vic ti trn 40 nc v vng lnh th
vi hn 30 nhm ngnh ngh.
V ng lng r mt, cng nhn khng th sng trn i vi ngh, m
phi kim thm ngh ph khc nh i lm xe m trong bui ti v ngy ngh,
lm ngh th cng, bun bn thm, cho nn dn n tnh trng nhiu ngi
va l cng nhn, va khng phi l cng nhn. Trong cc ngnh ngh ca
cng nhn, t l cng nhn c kh v cng nghip nng cn rt thp, khong
20% trong tng s cng nhn ca c nc, trong khi , cng nhn trong cc
ngnh cng nghip nh, ch bin thc phm li chim t l cao, khong 40%.
S gi i v t i ca i ng cng nhn Vit Nam thy xut hin. Vi tnh
hnh ny, cng nhn kh c th ng vai tr ch yu trong s nghip cng
nghip ha, hin i ha t nc. V mt chnh tr, thc cht, cng nhn Vit
Nam cha c a v bng tr thc, cng chc, vin chc, rt kh vn ln v tr
ch o trong i sng x hi v trong sn xut, kinh doanh.
Nguyn nhn dn n tnh trng trn l do s quan tm cha y v
cha c chnh sch c hiu qu trong vic xy dng giai cp cng nhn.

Ngun nhn lc t tr thc, cng chc, vin chc:

Nu tnh sinh vin i hc v cao ng tr ln c xem l tr thc, th i

ng tr thc Vit Nam trong nhng nm gn y tng nhanh. Ring sinh vin
i hc v cao ng pht trin nhanh: nm 2000, c nc c 899,5 nghn
ngi; nm 2002: 1.020,7 nghn ngi; nm 2003: 1.131 nghn ngi; nm

21

2004: 1.319,8 nghn ngi. Nm 2005: 1,387,1 nghn ngi; nm 2006 (mi
tnh s b: prel): 1,666, 2 nghn ngi, C nc n nay c 14 nghn tin s
v tin s khoa hc; 1.131 gio s; 5.253 ph gio s; 16 nghn ngi c trnh
thc s; 30 nghn cn b hot ng khoa hc v cng ngh; 52.129 ging
vin i hc, cao ng, trong c 49% ca s 47.700 c trnh thc s tr
ln, gn 14 nghn gio vin trung cp chuyn nghip, 11.200 gio vin dy
ngh v 925 nghn gio vin h ph thng; gn 9.000 tin s c iu tra, th
c khong 70% gi chc v qun l v 30% thc s lm chuyn mn. i ng
tr thc Vit Nam nc ngoi, hin c khong 300 nghn ngi trong tng s
gn 3 triu Vit kiu, trong c khong 200 gio s, tin s ang ging dy
ti mt s trng i hc trn th gii. S trng i hc tng nhanh. Tnh n
u nm 2007, Vit Nam c 143 trng i hc, 178 trng cao ng, 285
trng trung cp chuyn nghip v 1.691 c s o to ngh. C nc hin c
74 trng v khi trung hc ph thng chuyn vi tng s 47,5 nghn hc sinh
ti 63/64 tnh, thnh ph trc thuc trung ng v 7 trng i hc chuyn. T
l hc sinh trung hc ph thng chuyn so vi tng dn s ca c nc t
0,05%, cn chim rt thp so vi th gii.
C nc c 1.568/3.645 hc sinh at gii trong k thi hc sinh gii quc
gia trung hc ph thng nm hc 2007-2008.
u nm 2008, B Gio dc v o to Vit Nam trnh ln Th tng
Chnh ph Vit Nam d n o to 20 nghn tin s trong giai on 2007-2020
c trong nc v ngoi nc.
Nh nc dnh mt khon ngn sch chi cho gio dc v o to l
76.200 t ng, chim 20% tng chi ngn sch nh nc, tng 14,1% so vi
thc hin nm 2007.
Bn cnh ngun nhn lc l tr thc trn y, ngun nhn lc l cng chc,
vin chc (cng xut thn t tr thc) cng tc ti cc ngnh ca t nc cng
tng nhanh:

22

Tng s cng chc, vin chc trong ton ngnh xut bn l gn 5 nghn
ngi lm vic ti 54 nh xut bn trong c nc (trung ng 42, a phng
12).
Tng s nh bo ca c nc l 14 nghn phng vin chuyn nghip v
hng nghn cn b, k s, ngh s, nhn vin lm vic trong cc c quan bo
ch v hng chc nghn ngi khc l cng tc vin, nhn vin, lao ng tham
gia cc cng on in n, tip th qung co, pht hnh, lm vic ti 687 c quan
bo ch, hn 800 bo, tp ch, bo in t, i pht thanh, truyn hnh.
i ng cng chc, vin chc ca ngnh thu Vit Nam hin c gn 39
nghn ngi; ngnh hi quan ca Vit Nam l 7.800 ngi, ngnh kho bc l
13.536 ngi.
Tnh n thng 6-2005, i ng cn b nghin cu, hoch nh chnh sch
php lut ca cc c quan trung ng l 824 ngi, trong c 43 tin s lut
(chim 5,22%), 35 tin s khc (chim 4,25%), 89 thc s lut (chim 10,08%),
43 thc s khc (chim 5,22%), 459 i hc lut (chim 55,70%), 223 i hc
khc (chim 27,06%), 64 ngi c 2 bng va chuyn mn lut, va chuyn
mn khc (chim 7,77%), C nc c 4.000 lut s (tnh ra c 1 lut s trn
24 nghn ngi dn).
Tr thc, cng chc, vin chc trong cc ngnh ngh khc ca cc c quan
trung ng v a phng cng tng nhanh.
Tng nhn lc cc hi, lin hip hi, vin, trung tm (NGO) hin c 52,893
ngi.
Bn cnh s tng nhanh t ngun nhn lc tr thc, cng chc, vin chc
dn ra trn y, thy rng, Vit Nam hin nay, cht lng ngun nhn lc
t tr thc, cng chc, vin chc cn qu yu. C ngi tnh rng, hin vn cn
khong 80% s cng chc, vin chc lm vic trong cc c quan cng quyn
cha hi nhng tiu chun ca mt cng chc, vin chc nh trnh
chuyn mn, nghip v, ngoi ng, tin hc, nh hng nhiu n cht lng

23

cng vic. C 63% tng s sinh vin tt nghip ra trng cha c vic lm,
khng t n v nhn ngi vo lm, phi mt 1-2 nm o to li. Trong s
37% sinh vin c vic lm, th cng khng p ng c cng vic. Bng cp
o to Vit Nam cha c th trng lao ng quc t tha nhn. Nm
2007, s sinh vin tt nghip i hc l 161.411. Theo c tnh, mi tm bng
i hc, ngi dn b ra 40 triu ng, cn nh nc u t khong 30 triu
ng. Nh vy, vi t l 63% s sinh vin ra trng cha c vic lm, cho thy
kinh ph u t ca sinh vin tht nghip (161.411 sinh vin x 63% x 70 triu),
t nht tht thot 7.117 t ng (trong , 4.067 t ng ca dn v 3.050 t
ng ca nh nc).
Vit Nam c khong 2,6 triu ngi c trnh i hc tr ln. Con s ny
c th ni tng ng vi 2,6 triu tr thc nc nh.
Ni tm li, ngun nhn lc t nng dn, cng nhn, tr thc (trong c
cng chc, vin chc) Vit Nam, nhn chung, cn nhiu bt cp. S bt cp
ny nh hng trc tip n pht trin kinh t. Trong nhng nm i mi,
kinh t t nc tuy c tng t 7,5 n 8%, nhng so vi kinh t th gii th
cn km xa. Theo bo co ca Ngn hng th gii (WB) v tp on ti chnh
quc t (IFC), cng b ngy 26-9-2007, kinh t Vit Nam xp th 91/178 nc
c kho st.
C th rt ra my im v thc trng ngun nhn lc Vit
Nam:
- Ngun nhn lc Vit Nam kh di do, nhng cha c s quan tm
ng mc, cha c quy hoch, cha c khai thc, cn o to th na vi,
nhiu ngi cha c o to.
-

Cht lng ngun nhn lc cha cao, dn n tnh trng mu thun

gia lng v cht.

24

Theo kt qu cuc tng iu tra dn s quc gia nm 2009 c Tng

cc Thng K cng b 21/7 pht ra hai tn hiu ngc nhau v trnh dn
tr v ngun nhn lc. Trong khi s ngi m ch gim th t l ngun
nhn lc c trnh lao ng k thut vn thp,d dn s Vit Nam c
nh gi l ang thi k vng.
(Trch Vietnamnet.vn)
- S kt hp, b sung, an xen gia ngun nhn lc t nng dn, cng
nhn, tr thc, cha tt, cn chia ct, thiu s cng lc cng nhau thc
hin mc tiu chung l xy dng v bo v t nc.

2.2. Th mnh v hn ch v ngun nhn lc nc ta.

Xt v ci ngun, nhn thc ny c t lu song lun c nhn mnh
ch yu l t nhng nm u thi k i mi khi nc ta mi chuyn sang
kinh t th trng m ca hi nhp vi bn ngoi.
Khi , nhng kt qu, thnh tu tng trng kinh t vt bc t c
ca nc ta v c bn l da vo cc gii php pht trin theo chiu rng nhm
khai thc, pht huy cao nht cc li th sn c v cc ngun ti nguyn thin
nhin phong ph v lc lng lao ng di do.
Cht lng lao ng cn thp:
T nm 2001 n nay, lc lng lao ng nc ta vn tip tc gia tng vi
tc cao, bnh qun hng nm tng 2,5% (khong hn mt triu ngi);
trong , khu vc thnh th tng gp 2,5 ln so vi nng thn.
Cng vn theo B Lao ng - Thng binh v X hi, n cui nm 2005
c nc ta c 44,4 triu ngi trong tui lao ng (chim 53,4% trong tng
dn s). C cu phn b lao ng nh sau: ngnh nng, lm, ng nghip 57%;
cng nghip, xy dng 18%; thng mi v dch v 25%...
D bo n nm 2010, tng dn s nc ta s t khong 88,3 triu ngi,
trong lc lng lao ng l 49,5 triu ngi, chim khong 56%, bnh qun

25

mi nm (giai on 2006-2010) tng 1,1 triu lao ng (giai on 2001-2005

l 1,01 triu ngi/nm).
Theo xu hng pht trin, c cu lao ng nc ta s tip tc chuyn dch
tch cc theo hng cng nghip ha, hin i ha, ngha l t trng lao ng
trong cc ngnh nng, lm, ng s gim tng i dn so vi t trng lao ng
trong cc ngnh cng nghip, xy dng v thng mi, dch v s tng tng
i dn.
nh gi chung v cht lng ngun nhn lc Vit Nam l trnh cha
cao. Tnh n nm 2004, nc ta vn cn 49,3% lc lng lao ng tt nghip
tiu hc tr xung (trong 17,1% m ch v cha tt nghip tiu hc). y
l lc lng rt kh khn trong vic o to ngh.
Mc tiu i hi ng ton quc ln th IX ra l t 30% lc lng
qua o to vo nm 2005, nhng n nay c mi ch t 25%. Cht lng
ngun nhn lc Vit Nam cn khong cch kh xa so vi mt s nc ng .
C th, ta ang mc gn tng ng vi Indonesia, nhng thua hu ht
cc nc v lnh th khc nh Nht Bn, Hn Quc, Singapore, i Loan, n
, Trung Quc, Malaysia, Hng Cng, Thi Lan, Philippines... T dn n
mt lot cc yu km khc nh trnh vn dng khoa hc k thut km, nng
sut lao ng thp, gi thnh sn phm cao v ng nhin dn n sc cnh
tranh ca nn kinh t nc ta cn v tr rt thp.
ng lu l kh nng cnh tranh ca Vit Nam theo bo co gn y ca
Din n kinh t th gii, khng c ci thin hn m cn suy gim. Nm
2004, xp hng 77/104 nc. Nm 2005 tt xung th 81/104 nc.

o to nhn lc c trnh khu vc:

26

Bnh qun hng nm giai on 2001-2005 c khong 983.000 lao ng

qua o to b sung vo nhn lc c nc, nhng vn cha p ng yu cu
pht trin.
l cha k ti cht lng lao ng mc d qua o to nhng vn
cha p ng c yu cu ca th trng, c bit l cc khu th, cc vng
kinh t trng im trong nc v k c vic xut khu lao ng Vit Nam ra
nc ngoi.
Khong trng vic lm cc v tr cn c lao ng trnh cao vn cha
c lp y, cho d trong lc lng lao ng x hi vn tn ti khng t s
lao ng qua o to nhng ang tht nghip, hoc phi lm nhng vic
khng ng vi chuyn mn c, k c lao ng bc cao ng, i hc.
Nn kinh t Vit Nam xt ring trong quan h cung cu lao ng hin ang
ng trc mu thun nan gii, l tnh trng dn s tng nhanh (tuy t l
sinh hng nm gim xung nhiu so vi trc) dn n s lao ng tng
nhanh s l ngun cung lao ng ln cho qu trnh th ho cng vi s pht
trin ngy cng gia tng mnh ca cc khu cng nghip, ch xut; th nhng
thc t ny chng ta vn cha p ng c, phn v s lng lao ng
c o to cn cha , nhng c l phn bt cp khng km l cht lng
lao ng c o to cn cha cao, chng ta vn cn thiu nhiu s lao
ng c tay ngh k thut, nht l k thut cao.
c tnh trng c doanh nghip 100% vn u t ca Nht Bn vo Vit
Nam nht quyt phi a lao ng Nht Bn sang lm vic cho d mc lng
phi tr ti 5.000USD/thng chnh v khng tuyn c lao ng a phng.
Trong khi nu tuyn ti ch lao ng Vit Nam th v tr , doanh nghip ch
phi tr khong trn di 500 USD/thng.
iu ny cho thy hn ch v trnh o to ca ngi lao ng ang lm
gim kh nng tip cn vi khoa hc cng ngh cao, ng thi tip tc tng
sc p vic lm nn chnh h - nhng ngi lao ng Vit Nam c qua

27

o to, khin cho th mnh ca lao ng Vit Nam ngy cng c nguy c
khng cn l th mnh na.
T cho thy, mc tiu to vic lm cho tm triu ngi trong k hoch 5
nm 2006-2010 nh D tho vn kin i hi ng ln th X ra l mt
thch thc khng nh, c bit l i vi vic lm ph hp cho i ng lao
ng c trnh k thut cao, chuyn mn gii li cn kh khn gp bi, i
hi cn c s quan tm cao ca khng ch cc ngnh chc nng lin quan m l
ca c ton x hi. C nh vy lc lng lao ng Vit Nam mi tip tc gi
vng v tr l mt trong nhng th mnh vt tri ca ta trong tin trnh hi
nhp kinh t quc t v khu vc.
c bit vn trn y cng c tho lun nhiu ti cc din n
ca Chnh ph v mt s b, ngnh lin quan t u nm 2006 n nay m gii
bo ch, cng lun cng a tin. Hy vng rng chng ta s nhanh chng
tho g c vn nng bng ny qua quyt tm cao v nhng bin php
quyt lit ca B Lao ng - Thng binh v X hi gn y nhm phn u
t mc tiu n nm 2010, t l lao ng qua o to s tng ln 40% (so vi
t l 25% hin nay).

2.3. Nguyn nhn:

Khng quan tm v khng k tha, pht huy nhng thnh tu gio dc ca
nc ta tch ly c trc i mi cng nh nhng thnh tu ca th gii,
khng khai thc li th nc i sau, thm ch t nhiu hoang tng, duy ch
hoc nhn danh pht huy sng to i tm mt con ng ring, nhng thc t
l lc lng.
Chnh sch gio dc khng c u i , i ng cho nhn vin dn n
nhn vin khng cn tm huyt vi ngh , hay c s khng minh bch trong
cng tc dy v hc , tnh trng mua bng , mua im xy ra lm cho cht
lng gio dc ngy cng km , nn trnh ca hc sinh sinh vin khng phi
l trnh thc

28

Tiu cc v ch ngha c hi bp mo nhng tng, nhng mong

mun tt p dnh cho pht trin con ngi v ngun nhn lc; lm sai lch
hng vn dng mi ngun lc.
Khng lng ng nhng kh khn, mu thun gay gt gia mt bn l kh
nng cho php ca ngun lc v mt bn l i hi ca pht trin; khng lng
ng nhng mt phc tp v nhng kh khn rt a dng, su xa ca lnh vc
thit yu bc nht v rt nhy cm ny trong i sng quc gia, khng nhn
thc ng nhng yu km ln v nng lc t chc v qun l ca b my nh
nc. Duy ch v bnh thnh tch u c trm trng thm tnh trng ny.
Tri thc, tm nhn v o c ngh nghip ca nhiu chuyn gia, nh khoa
hc, lnh o v qun l lnh vc pht trin gio dc v ngun lc con ngi,
di tm so vi i hi ca nhim v.

III. Nhng gii php c bn pht huy vai tr ngun nhn

lc con ngi Vit Nam hin nay.
3.1. Tng cng gio dc v o to.

29

Nc ta ang xy dng mt nn kinh t th trng theo nh hng XHCN.

Nn kinh t c y thnh phn, trong cng nghip ang tin dn sang c
kh ho, t ng ho
Nc ta ang xy dng mt nn kinh t th trng theo nh hng
XHCN. Nn kinh t c y thnh phn, trong cng nghip ang tin dn
sang c kh ho, t ng ho, trong khi h s s dng phng tin cng c
c kh v c gii li qu thp, trung bnh khong 20% - 30% s my mc cng
c v my ng c; nn sn xut th cng vi dng c th s chim mt t l
kh cao (70% - 80%). T yu cu t ra cho gio dc l phi tng cng
o to ngun nhn lc vi trnh cao, c kin thc k nng s dng my
mc, lm quen vi cc quy trnh sn xut hin i thay th cho cc phng tin
sn xut th s.
Bc sang th k XXI, cuc cch mng KH - CN trn ton th gii pht
trin mnh m; trong kinh t tri thc l mt thnh phn quan trng.
3.1.1. Mt vi khi nim.
Kinh t tri thc: Nn kinh t tri thc (KTTT) l mt hnh thi kinh t mi,
c pht huy r nt trong thp k 70, khi lc lng sn xut pht trin n
trnh cao nh thnh tu ca cch mng khoa hc cng ngh, c bit l
cng ngh tin hc.
B thng mi v cng nghip Anh (nm 1998) cho rng mt nn kinh t
c dn dt bi tri thc l mt nn kinh t m vic sn sinh v khai thc tri
thc c vai tr ni tri trong qu trnh to ra ca ci.
Theo GS.VS ng Hu, kinh t tri thc l nn kinh t trong s sn sinh
ra, ph cp v s dng tri thc gi vai tr quyt nh i vi s pht trin kinh
t, to ra ca ci, nng cao cht lng cuc sng.
Nh vy, c th ni kinh t tri thc l mt giai on pht trin mi ca cc
nn kinh t sau kinh t cng nghip vi vai tr ca sn xut, phn phi v s
dng tri thc trong tng trng kinh t ngy cng tr nn quan trng. Tri thc

30

tr thnh nhn t hng u ca sn xut, vt ln cc nhn t sn xut c

truyn vn v lao ng. y chnh l ct li ca kinh t tri thc.
Khi nim nn kinh t tri thc c Lin Hip Quc s dng vo cui
thp k 90 ch nn kinh t ch yu da vo khoa hc v tri thc, ct li l
cng ngh cao.
S ra i ca nn KTTT: l mt qu trnh lu di. T trc Cng nguyn,
Khng T coi tri thc l con ng dn n thnh cng. Sau , Lo T
cho rng tri thc gip con ngi tr nn thng thi hn. Cc nh trit hc
phng Ty nh Socrates, Protagoras coi tri thc cao hn k thut, c tnh
nguyn l gii quyt mi tnh hung. Nhiu hc gi khc cho rng trong
khong 100 nm thi k u, tri thc c ng dng to ra cuc cch
mng cng nghip. T cui th k XIX n sau chin tranh th gii th hai, tri
thc c p dng vo vic t chc lao ng to ra cuc cch mng v nng
sut. Sau tri thc c p dng to ra cuc cch mng v qun l. Ngy
nay, tri thc c quan nim l nhng kin thc chuyn su, cc b quyt c
th hc c; ring tri thc v qun l tr thnh yu t quan trng hn c
yu t vn v sc lao ng.
c im ca nn kinh t tri thc:
Cuc cch mng khoa hc v cng ngh hin i ang to nn b mt mi
ca nn kinh t, to tin hnh thnh nn KTTT. KTTT c 5 c im ni bt
l: Cng ngh cao, c bit l cng ngh thng tin c vai tr quan trng Tri
thc khoa hc v cng ngh cng vi lao ng k nng cao l lc lng sn
xut th nht, l li th pht trin quyt nh - Cu trc mng ton cu - Tc
bin i cc k cao - Hc hi ca t chc, phng thc pht trin c bn ca
KTTT.
Tri thc c s dng sn xut hng ho, tri thc l i tng ca sn
xut, l ngun gc v ng lc ca s pht trin kinh t. Cn nn kinh t
truyn thng li da vo yu t vt cht nh ti nguyn, lao ng v vn.

31

Trong thp k 50 ca th k trc, khoa hc cng ngh ng gp khong 30%

cho nn kinh t th trong nn KTTT, t trng ny ln ti 80%.
Nhng c im trn phn nh nn KTTT c hnh thnh v pht
trin trc tin nhng nc t bn ch ngha pht trin sm, v kho bu
tri thc ca nhn loi c khai thc, tn dng thnh cng. Nh vy bn
thn nn KTTT l thnh tu ca nhn loi, vn l ai iu khin n, li ch
mang li cho giai cp no.
Nhn lc trnh cao:
C hc gi cho rng nhn lc trnh cao theo ngha rng l tt c
nhng ngi lao ng k c cng nhn k thut lnh ngh c trnh cao, phi
c trnh tng ng cao ng v k s thc hnh mi c coi l trnh
cao. Trn th gii cn c nhiu khi nim ln cn ngun nhn lc cao cp
gm nhng ai trnh gio dc t nht t bc THPT hoc tng ng tr ln,
l nhng ngi nm gi v tr c tm chin lc trong x hi hin i, m bo
vai tr lnh o cho cc hot ng kinh t, chnh tr, x hi.
Theo cch tip cn t cu trc h thng gio dc, c th hiu rng nhn
lc trnh cao l nhng ngi t trnh o to thuc h thng gio dc
i hc (t cao ng tr ln), nm vng chuyn mn ngh nghip c l thuyt
v thc hnh, c kh nng lm vic c lp, t chc trin khai nhng cng
trnh quan trng vi phng php khoa hc, cng ngh tin tin.
c im ca ngun nhn lc trnh cao l i ng ny c tuyn chn
v o to bi bn qua cc thit ch gio dc (cc bc hc), c tinh thn lm
ch v sng to, thng c gi l i ng tr thc.
Ngun nhn lc trnh cao c vai tr lm nng ct, c kh nng khi
xng v dn dt cc i mi cng ngh, quy trnh qun l sn xut, gi vai
tr then cht trong s pht trin lc lng sn xut. Trong bi cnh hi nhp v
kinh t tri thc, o to ngun nhn lc trnh cao - ngun vn nhn lc qu

32

him ca mi quc gia l vn trng tm ca chin lc pht trin ca mi

nc.
3.1.2. Mi quan h gia nn kinh t tri thc vi o to nhn lc trnh
cao.
Gio dc v o to l con ng dn n nn KTTT. Yu cu ca nn
KTTT lm thay i quan nim v cht lng gio dc v k nng ca ngi
hc. C quan nim cho rng ngay t gio dc ph thng, hc sinh phi c
trang b y nhng k nng nh c, vit, tnh ton v c kin thc tin hc
c s; c nng lc thng tin nh s dng ngn ng ni, vit, thng lng,
thuyt phc, hng dn, hun luyn, t vn; c t duy linh hot nh phn tch,
gii quyt vn , nhn nh tnh hung, thc hin cc tng; bit lm vic
theo nhm, bit hp tc vi ngi khc; c tri thc tin hc, kh nng tm kim,
tp hp, phn tch v t chc thng tin; c kh nng t hc, t chu trch
nhim, i mi, ph bin v s dng tri thc thch ng, chp nhn ri ro.
Nhng k nng c bn ni trn cng thm vi ng lc v lng quyt tm l
nhng c tnh cn thit con ngi tham gia vo nn KTTT. Nu gio dc
tiu hc v trung hc gip nng cao dn tr, vn dng k thut vo sn xut,
tng nng sut lao ng, tng cht lng cuc sng, gip ngi hc tip tc
hc ln bc cao hn v c nng lc hc tp sut i, th gio dc i hc c
vai tr chi phi s pht trin cc ngnh kinh t ch lc, l nn tng to ra tri
thc cho mt x hi thng tin. Mt s nc d pht trin cao v cng ngh,
nhng vn u t nhiu c c nn gio dc i hc tin tin v nhng
trung tm nghin cu tm c to ra tri thc mi, nhng ni l trung tm
o to l tng v cung cp nhiu chuyn gia hng u th gii.
Nn KTTT mang li nhiu li ch cho loi ngi, nhng cng t ra nhiu
thch thc i vi nn sn xut cn trnh thp, cht lng ngun nhn lc
cha cao, t kh nng sn sinh tri thc. iu t ra nhng thch thc to ln
i vi gio dc v o to ca mi quc gia. o to nhn lc khng ch

33

trang b tri thc hn lm m phi hng ti phc v nn KTTT. Mun c nn

KTTT th khng th khng coi trng o to ngun nhn lc trnh cao
pht trin v sn xut tri thc. Nh vy, o to nhn lc trnh cao l yu
cu khch quan ca nn KTTT. Khng ch tc ng ti gio dc v o to m
nn KTTT cn tc ng nh hng n nhiu lnh vc x hi. Nn KTTT tn
ti c l nh mng li x nghip lin kt vi th trng ton cu, cng l
mt nguyn nhn dn ti ton cu ho kinh t. Do chc nng qun l ca
cc nh nc cng chuyn dch t qun l kiu truyn thng iu khin ngun
lc sang xy dng chnh sch, k hoch chin lc, m phn, hp tc quc t
pht trin kinh t. Song s ra i ca nn KTTT lm cho cc quc gia
mnh v cng ngh th cng mnh c v kinh t, qun s v chim gi phn
ln gi tr sn lng kinh t ton cu. Ngc li, cc nc ngho nu khng
tn dng c thi c, khng c i ng nhn lc sn sinh tri thc th vn
ngho cng tr nn ngho kh thm.
3.1.3. Nc ta tng cng o to ngun nhn lc trnh cao nc
ngoi ch ng tham gia nn KTTT.
Cng vi vic xy dng v pht trin h thng gio dc i hc trong
nc vi mng li hn 200 trng i hc v cao ng, quy m hn 1 triu
sinh vin hng nm, ng v Nh nc ta lun quan tm o to ngun nhn
lc nc ngoi chun b sn sng mt i ng chuyn gia gii cho cc
ngnh mi nhn. Ngy 01/11/1945, nhn danh Ch tch Hi Vn ho Vit
Nam, H ch Tch gi th cho ngoi trng M Jame F. Byrnes by t
nguyn vng ca Hi c gi phi on khong 50 thanh nin Vit Nam sang
M vi nh nghin cu v k thut, nng nghip cng nh cc lnh vc
chuyn mn khc. T nm 1962 n nay c trn 100 vn bn v chnh sch
v qun l o to lu hc sinh nc ngoi.
Trong khn kh cc hip nh Lin X (c) gip Vit Nam o to trn
20.000 sinh vin i hc, 3.500 Tin s khoa hc v Tin s, trn 11.500 thc

34

tp sinh khoa hc, 20.000 cng nhn k thut, 800 gio vin dy ngh, 900 cn
b nng cao nghip v qun l gio dc... T 1990 n nay, hng nm c gn
500 sinh vin, nghin cu sinh v thc tp sinh Vit Nam i hc tp Lin
Bang Nga v cc nc Ucraina, Belaruts. Trung Quc k hip nh Vin tr
kinh t k thut ngy 23/10/ 1966 v Th trao i ngy 01/01/1974 nhn
trn 10.000 lu hc sinh Vit Nam sang hc tp. T 1992 n nay, mi nm
Bn dnh 130 sut hc bng cho Vit Nam. Ngoi ra mi nm c hng trm
sinh vin v nghin cu sinh hng hc bng o to t cc nc ng u c
v cc nc cng nghip pht trin khc.
Sau 10 nm i mi t 1986 n 1996 c 13.685 sinh vin i hc v hc
vin sau i hc c c i nc ngoi hc tp bng hc bng nc ngoi. T
nm 1998 n nay, theo thng k cha y c trn 11.000 sinh vin i hc
v sau i hc du hc 38 nc khc nhau bng ngun hc bng ca Chnh
ph Vit Nam v ca cc nc v t chc quc t khc. T nm 2000, Chnh
ph ph duyt n 322 vi kinh ph trn 200 t ng/nm t ngun ngn sch
nh nc o to cn b khoa hc k thut nc ngoi. Nh , s lu
hc sinh i hc nc ngoi tng ln gn 2000 ngi/nm. Vi c cu ngnh
ngh phn b kh hp l: ngnh khoa hc k thut chim 37,21%, Kinh t
qun l 14,78%, Khoa hc t nhin 14,6%, Nng lm thu sn 12,52%, Khoa
hc x hi v nhn vn 12,71%, Y dc 7,48%, Ngh thut 1,93%.
Ngoi s lu hc sinh din hc bng ni trn c khong trn 31.000 lu
hc sinh ang du hc t tc ch yu cc nc cng nghip pht trin nh c,
Hoa K, Php, Anh, Lin Bang Nga, Trung Quc, Singapore, Nht Bn. Nh
vy t s liu trn y c th khi qut rng so vi quy m o to trong nc
th o to nc ngoi chim gn 3%, c ngha c 100 sinh vin Vit Nam
th c 3 ngi du hc nc ngoi (k c du hc t tc). Trong s 30 ngi i
hc nc ngoi ch c 02 ngi c hc bng. Qua , chng ta thy rng cng
tc o to cn b khoa hc k thut nc ngoi gp phn tham gia tch

35

cc vo nn KTTT. Nhiu lu hc sinh sau khi o to v nc lm vic nay

tr thnh nhng cn b lnh o, cn b qun l ti nng, cc gio s, cc
nh khoa hc u ngnh.
3.1.4. Mt s kin tham gia vo nn kinh t tri thc.
Cng tc o to ngun nhn lc nc ngoi l b phn cu thnh ca h
thng o to nhn lc ca nc ta. D bo nhu cu nhn lc trnh cao ca
nc ta cn rt ln. Nu chng ta mong mun t trnh nh Hn Quc
thi k cch y 20 nm bt u cng nghip ho th phi tng s nhn lc
trnh cao ln gp 5 ln. Trn thc t s lu hc sinh Vit Nam du hc s
tng nhiu trong nhng nm ti do mt b phn khng nh trong nhn dn c
mc sng ngy cng kh hn, tt yu h s i tm nc ngoi nhng c s
cung cp dch v gio dc i hc theo c ch nh hng th trng trong khi
kh nng p ng ca h thng gio dc i hc trong nc cn c hn cng
vi sc p tuyn sinh cnh tranh cao.
Trn thc t, n nay c rt t cng trnh nghin cu v qun l o to
ngun nhn lc ny do nhiu c quan tham gia qun l v tin hnh trn phm
vi a l rng lm cho vic nghin cu iu tra tn km, phc tp. Mun c
c i ng nhn lc o to nc ngoi cht lng cao hn, vic lm u
tin l c s thng nht qun l nh nc v lnh vc ny. Do c th ca lnh
vc, ni dung qun l nh nc cn t ra trng tm xy dng v ban hnh
v ch o thc hin cc chnh sch v tuyn sinh, qun l lu hc sinh hc
nc ngoi v tip nhn s dng sau o to.
Cn a dng con ng o to bi dng nhn ti bng cc con ng
nh hp tc quc t gi i o to nc ngoi bng ngn sch nh nc v
hc bng vin tr; lin kt vi nc ngoi m rng cc chng trnh o
to lin kt c cht lng trong nc; tng cng t chc cc chng trnh
o to k s ti nng cht lng cao...

36

Theo cc nh khoa hc nhn nh, quy trnh o to nhn ti tnh t khi

khi u pht hin, o to v t nh cao ti nng phi mt 20 nm. Do vy,
cn c chnh sch hp l gn bi dng, o to vi s dng lu hc sinh sau
khi o to trnh lng ph v tht thot cht xm.
Hon thin v cng c h thng vn bn php quy theo hng to hnh
lang m cho cc tc nhn tham gia o to nc ngoi. Tuyn chn ti nng
i vi cc chng trnh hc bng. Khuyn khch hnh thc du hc t tc
nhng cn c s qun l v m nh hng v to thit ch m bo cht
lng ti thiu sau khi o to, m bo quyn li v ngha v ca cc bn,
trnh c lng ph ca ngi du hc cc trng cht lng khng cao.
Vic i ng v s dng ti nng nc ta trong nhng nm qua c
nhiu a phng thc hin tt, vic ni i i vi lm to nn mi
trng thun li cho nhiu cn b c nng lc v trnh pht trin. Song
cng cn khng t a phng cha trng dng nhn ti, dn n tnh trng
chy mu cht xm trong mt khong thi gian di. V vy, chng ta cn
phi nhn nhn li vn s dng ngun nhn lc cht lng cao nh th no
tip cn nn kinh t tri thc - nn kinh t ch yu da vo khoa hc v tri
thc.
Thc hin CNH - HH trong iu kin tip cn vi nn kinh t tri thc v
hi nhp quc t i hi phi c ngun nhn lc trnh cao, c b tr theo
c cu hp l lm ra nhiu sn phm sc cnh tranh trn thng trng
khu vc v quc t. y l nhim v quan trng m chng ta phi tnh n.

3.2. y mnh chnh sch y t v chnh sch chm sc sc khe cho

nhn dn.

37

Bo v v chm sc sc kho nhn dn -Mt trong nhng chnh sch u

tin hng u ca ng v Nh nc ta.
Ngy 23/02/2005, B Chnh tr ra Ngh quyt s 46/NQ-TW v cng tc
bo v v chm sc sc khe nhn dn. Ngy 28/05/2005, Tnh y t chc
trin khai Ngh quyt 46-NQ/TW ca B Chnh tr n cc cn b ch cht cp
tnh, huyn.
Ngh quyt nu r tnh hnh cng tc bo v v chm sc sc khe nhn
dn t c nhiu thnh tu quan trng. Mng li y t, c bit l y t c
s ngy cng c cng c v pht trin; nhiu dch bnh nguy him c
khng ch v y li, nhiu cng ngh mi c nghin cu v ng dng;
vic cung ng thuc v trang thit b y t c nhiu c gng. Bo him y t
c hnh thnh v bc u pht huy tc dng. Nhn dn hu ht cc vng,
min c chm sc sc khe tt hn trc, hu ht cc ch tiu tng qut
v sc khe ca nc ta u vt cc nc c cng thu nhp bnh qun u
ngi.
Tuy nhin, cng tc bo v v chm sc sc khe nc ta vn cn nhiu
bt cp v yu km, cht lng dch v y t cha p ng nhu cu ngy cng
a dng ca nhn dn, iu kin chm sc y t cho ngi ngho, vng su
vng xa, vng dn tc thiu s cn nhiu kh khn, nng lc sn xut v cung
ng thuc cn yu, gi thuc cha bnh cn cao so vi thu nhp ca ngi
dn. V sinh mi trng, an ton thc phm cha c kim sot cht ch,
nhng vic lm vi phm o c ngh nghip ca mt s cn b y t cn chm
c khc phc.
Vi mc tiu gim t l mc bnh tt v t vong, nng cao sc khe , tng
tui th, ci thin cht lng ging ni,gp phn nng cao cht lng cuc
sng, Ngh quyt nu r quan im ch o v vic bo v v chm sc sc
khe ca nhn dn. y l hot ng nhn o trc tip bo m ngun nhn
lc cho s nghip xy dng v bo v t quc, l mt trong nhng chnh sch

38

u tin hng u ca ng v Nh nc. Ch o vic i mi v hon thin

h thng y t theo hng cng bng, hiu qu v pht trin; thc hin chm sc
sc khe ton din,gn phng bnh vi cha bnh, phc hi chc nng v tp
luyn th dc th thao; x hi ha cc hot ng chm sc sc khe gn vi
tng cng u t ca nh nc; tuyn chn, o to v s dng ,i ng theo
ch c bit i vi cn b y t.
Cc nhim v v gii php ch yu bao gm vic pht trin v hon thin
h thng chm sc sc khe nhn dn; i mi chnh sch ti chnh y t; pht
trin ngun nhn lc; tng cng s lnh o, ch o ca cp y ng, chnh
quyn; nng cao hiu lc qun l nh nc, y mnh x hi ha, nng cao
hiu qu thng tin-gio dc-truyn thng.

3.3. Pht trin kinh t xut khu lao ng.

ng l nn kinh t th gii c du hiu phc hi trong nm nay, nhng
cn chm. Mt khc, phc hi kinh t tc ng n th trng lao ng bao gi
cng chm 1 nhp. S phc hi kinh t va qua cha sc khi phc th
trng lao ng ngoi nc.
Tuy vy, cng c nhng du hiu tch cc hn trong cng tc xut khu lao
ng. C th, nhiu ni c du hiu tng dn nhu cu s dng lao ng, thay v
tnh trng gin th hoc gim nghim trng vic nhn lao ng nc ngoi.
Trong 5 thng u nm nay, chng ta a c gn 30.000 lao ng, tng
5% so vi cng k nm trc. Ring thng 5, a c hn 6.400 lao ng i
lm vic nc ngoi, tng 5% so vi thng trc, v gn gp 3 ln so vi
thng 5/2009. Trong , khu vc ng Bc chim 44%, nhiu nht l i
Loan, 13.000 lao ng, tip l Nht Bn, gn 2.000 lao ng. Khu vc
Trung ng chim 24,3%, vi trn 7.000 lao ng, trong th trng UAE
tip nhn trn 4.000 lao ng, Saudi Arabia- 1.200 lao ng, Bahrain- 1.200
lao ng Khu vc Bc Phi tip nhn hn 2.300 lao ng. Khu vc ng
Nam tip nhn khong 16,8% s lao ng.

39

V s lng, nh vy c du hiu tng hn trc. Nhng quan trng

hn, v c bn, khng cn lao ng c a i nc ngoi m khng c vic,
hoc mt vic sm nh nhng trng hp trc y. Cc doanh nghip cng
rt kinh nghim trong thi gian khng hong, mt mt tch cc tm kim hp
ng mi, mt khc, tm kim cc hp ng chc chn, k lng hn. Cho
nn, tnh chc chn, bo m, trnh ri ro cho ngi lao ng c thc hin
tt hn.
Gio dc nh hng c vai tr quan trng, gip nng cao nhn thc, hiu
bit ca ngi lao ng trong thi gian sng v lm vic nc ngoi. Nh
th h c th sng v lm vic tt hn nc ngoi, c bit l nng cao c
thc tn trng php lut, k cng. C c iu , nhu cu nhn lao ng
Vit Nam cc th trng s ngy cng cao hn.
V th, Hip hi rt quan tm n vic lm sao nng cao cht lng ca
ngi lao ng. Mt trong nhng gii php l tm cch h tr ngi lao
ng, doanh nghip c nhng bi ging gio dc nh hng c cht lng.
Nhng bi ging ny va da trn khung ca c quan qun l nh nc v da
trn kinh nghim ca cn b qun l trong cng vic ny nhiu nm.
Hip hi son tho mt h thng nhng bi ging cho ngi lao ng.
Nhng bi ging chung bao qut c ni dung, yu cu ca c quan qun l
Nh nc. Mt khc, vi tng th trng, bi ging bin son trn Power Point,
lng nh minh ha, li l ngn gn, d tip thu m vn m bo ni dung.
Trc mt chng ti bin son bi ging vi 3 th trng: i Loan, cc tiu
vng quc Rp (UAE), Lybia. Hy vng nhng bi ging ny sau khi in
thnh CD, cung cp min ph cho cc doanh nghip, s gip cc doanh nghip
c nhng bi ging chun mc hn, nng cao cht lng gio dc nh hng
cho ngi lao ng.

40

Nm 2010 kt thc mt giai on ca Chng trnh Vic lm quc gia,

trong c vn vic lm ngoi nc. Cc doanh nghip XKL Vit Nam
va qua vp kh khn cc k ln l do tc ng ca khng hong kinh t th
gii. khng nhng tc ng nghim trng ti pht trin kinh t, m cn tc
ng n th trng lao ng. Th trng lao ng ngoi nc cng b gim st
mt cch nghim trng. Cc th trng nhn lao ng nhiu u sot xt li,
sit cht li chnh sch tip nhn lao ng, nn iu kin kh hn.
Trong bi cnh nh vy, mc d c du hiu phc hi kinh t nhng cc
th trng tip nhn lao ng cn chm, cng tc xut khu lao ng cha th
t c kt qu nh trc khng hong.
v ch c cho mc tiu nm nay, gp phn vo kt qu cho k hoch
5 nm, bn thn cc doanh nghip xut khu lao ng (XKL) phi phn u
ht mc, phi vt qua c kh khn v th trng lao ng, tm hp ng chc
chn, c iu kin tt hn. ng thi cn phi vt qua yu t tm l ca
ngi lao ng, m do d chn ca cuc khng hong, h cha hng hi, cha
sn sng tham gia i lm vic nc ngoi. Cc doanh nghip phi bng
thc t chng minh cho ngi lao ng v trin vng xut khu lao ng.
ng thi, cc doanh nghip cn chun b ngun lao ng, tng u t
nng cao cht lng tuyn chn v o to. Qua c th t c s pht
trin bn vng trong nhiu nm sau ny.

3.4. Nhng gii php pht trin ngun nhn lc Vit Nam.
Hin nay, mc tiu pht trin ca t nc c ng v Nh nc Vit
Nam xc nh l phn u n nm 2020 a nc ta c bn tr thnh mt
nc cng nghip theo hng hin i. Vn cn ang xc nh l xy dng
chin lc pht trin kinh t - x hi giai on 2011-2020.

41

To ngun nhn lc di do cho t nc s gp phn quan trng c tnh

quyt nh thc hin mc tiu trn. Xin c nu mt s gii php v pht
trin ngun nhn lc Vit Nam qua nghin cu ca chng ti:
Mt l: Phi xc nh cho r ngun nhn lc l ti nguyn qu gi nht ca
Vit Nam trong cng cuc i mi v pht trin t nc. Mt t nc rt t
ti nguyn thin nhin nh Vit Nam, cn phi ly ngun nhn lc lm ti
nguyn thay th, gi l ti nguyn ngun nhn lc, hoc ti nguyn con ngi.
Hai l: Nng cao hn na n cht lng con ngi v cht lng cuc
sng. Cht lng con ngi, trc ht, phi tnh n vn cht lng sinh
n. Ngnh y t phi c nhng quy nh c th v cht lng sinh n nh kim
tra sc khe, bnh tt, tnh di truyn, trc khi ng k gi th v v chng
quan h sinh con. Hin nay, ti Vit Nam, ang c tnh trng v ti v,
khng tnh ton, cn nhc, nht l nng thn, lm cho nhng a con sinh ra
b ci cc, khng pht trin c tr tu. Thm ch c nhng ngi b nhim
cht c da cam m vn ra nhng a con d tt. C ngi tnh rng, ti
Vit Nam, c 10 a tr sinh ra, c 1 a b d tt bm sinh. V vy, phi tng
cng cht lng hot ng ca cc c quan chc nng.
Khi c cht lng con ngi, phi tnh n cht lng cuc sng, c ngha
l phi nui dng v vt cht v tinh thn ca con ngi sinh ra, bo m cho
h c th lc di do, c tr tu minh mn. V vn ny, Vit Nam cn km
xa so vi nhiu nc.
Ba l: Nh nc xy dng chin lc ngun nhn lc gn vi chin lc
pht trin kinh t - x hi, cng nghip ha, hin i ha t nc, hi nhp
kinh t quc t; xc nh tht r xy dng ngun nhn lc l trch nhim ca
cc nh hoch nh v t chc thc hin chnh sch, trch nhim ca c h
thng chnh tr.

42

Bn l: Chnh ph v cc c quan chc nng ca Chnh ph c bin php

gii quyt hiu qu nhng vn va cp bch, va lu di ca ngun nhn
lc, trong c vn khai thc, o to, s dng ngun nhn lc, to mt
chuyn bin tht s mnh m trong vic khai thc, o to, s dng t ngun
nhn lc trong cng nhn, nng dn, tr thc, doanh nhn, dch v,
Nm l: Nh nc phi c k hoch phi hp to ngun nhn lc t nng
dn, cng nhn, tr thc; c k hoch khai thc, o to, bi dng, s dng
cc ngun nhn lc cho ng.
Su l: Khng ngng nng cao trnh hc vn. Hin nay, nhn chung,
trnh hc vn bnh qun ca c nc mi khong lp 6/ u ngi (c
ngi tnh l lp 7). T l bit ch mi t khong 93% (c ngi tnh l 94 95%). V vy, vn t ra mt cch gay gt l phi bng mi bin php v
u t nng cao trnh hc vn ca c nc ln, bng khng, s nh
hng rt nhiu n pht trin kinh t, vn ha, x hi. Thc hin ton x hi
hc tp v lm vic.
By l: ng v Nh nc cn c chnh sch r rng, minh bch, ng n
i vi vic vic s dng, trng dng nhn ti, nht l trng dng cc nh khoa
hc v chuyn gia tht s c ti nng cng hin. Phi c s phn bit rnh
mch gia ti tht v ti gi, gia nhng ngi c hi v nhng ngi chn
chnh trong cc c quan cng quyn. Khng gii quyt c vn ny mt
cch r rng, th nhn ti ca t nc s li "ri l t nh l ma thu", "vng
thau ln ln", lm cho nhng ngi tht s c ti nng khng pht trin c,
trong khi , nhng ngi c hi, n theo ni leo, xu nnh, b li tn ti
trong cc c quan cng quyn.
Tm l: Chnh ph cn c nhng quyt nh ng n v vic c php
u t vo ci g trong ngun nhn lc; ci thin chnh sch tin t v ti chnh,
pht trin c s h tng, hin i ha gio dc l nhng vn quan trng vo
thi im hin nay.

43

Chn l: Ci thin thng tin v ngun nhn lc theo hng rng ri v dn

ch, lm cho mi ngi thy c tm quan trng ca pht trin ngun nhn
lc ca nc ta v trn th gii. M nhng t tuyn truyn rng ri, thm su
vo lng ngi v ngun nhn lc, cht lng sinh, sng, thng tin v hc tp,
gio dc ngnh ngh trong cc tng lp nhn dn, nht l trong thanh nin, hc
sinh.
Mi l: Hng nm, Nh nc cn tng kt v l lun v thc tin v
ngun nhn lc Vit Nam, nh gi ng mt c, mt cha c, kp thi
rt ra nhng kinh nghim, trn c s m xy dng chnh sch mi v iu
chnh chnh sch c v ngun nhn lc Vit Nam, nh chnh sch hng
nghip, chnh sch dy ngh, hc ngh, chnh sch qun l nh nc v dy
ngh, hc ngh; chnh sch d bo nhu cu lao ng v cn i lao ng theo
ngnh ngh, cp trnh ; chnh sch thu ht cc thnh phn kinh t tch cc
tham gia vo lnh vc to ngun nhn lc cho t nc; chnh sch chi ngn
sch o to ngun nhn lc; chnh sch i vi cc t chc NGO c lin
quan n vn nhn ti, nhn lc; chnh sch i vi lao ng i lm vic
nc ngoi v thu ht cc thnh phn kinh t tham gia a lao ng i lm
vic nc ngoi; chnh sch bo m quyn, li ch hp php, chnh ng
ca nng dn, cng nhn, tr thc, chm lo i sng vt cht, tinh thn cho
ngi lao ng.
Chnh ph v cc c quan chc nng phi c chnh sch, bin php kt hp
tht tt gia o to v s dng trong tng th pht trin kinh t ca t nc,
p ng c hiu qu ngun lao ng c cht lng cao cho yu cu pht trin
ca nn kinh t.
Ni tm li, nu khng lm tt vn to ngun nhn lc cho t nc, th
kh lng t c mc tiu n nm 2020, nc ta c bn tr thnh mt nc
cng nghip theo hng hin i. Trn thc t, c nhiu quc gia ang pht

44

trin, tr thnh nc c thu nhp trung bnh, nhng rt t nc tip tc i ln

c tr thnh mt nc cng nghip, v nhng nc ny, khng c chnh
sch hiu qu pht trin ngun nhn lc.

45

PHN KT LUN
Trong Cch mng XHCN ngun nhn lc l yu t quyt nh va l im
xut pht va l mc ch ca mt chnh sch kinh t - x hi xy dng x hi
ch ngha l xy dng mt x hi m c nhng iu kin vt cht v
tinh thn.
Cng nghip ho, hin i ho l con ng tt yu duy nht a nc
ta t mt nc km pht trin t c nhng thnh tu to ln c nhng mt
kinh t cng nh x hi nhng thnh cng qu trnh cng nghip ho hin
i ho, chng ta phi bit tn dng cc ngun lc sn c trong nc cng nh
nc ngoi.
Vit Nam lm c iu hay cha; cho ti nay tuy chng ta t
c nhng thnh tu ng k nhng i sng vt cht tinh thn ca i a s,
ngi dn cn thiu. Do vy l lun ch ngha Mc Lnin ni chung v quan
im ch ngha Mc Lnin v pht trin ngun nhn lc l kim ch nam
hng t nc ta cn phi i u, lm g v lm nh th no, thc hin
thnh cng cng cuc cng nghip ho hin i ha t nc, c nh vy
chng ta mi vt qua c ci ngng ca ngho nn v lc hu...
y mnh vn CNH- HH th chng ta phi y mnh pht trin
ngun nhn lc, pht trin ngun nhn lc nh hin nay th chng ta khng
ch tp trung o to v l thuyt m cn phi c thc hnh. Chng ta phi dn
thay sc lao ng tay chn l chnh chuyn sang cc loi my mc hin i
khng nh con tru i trc ci cy theo sau.

46

TI LIU THAM KHO

1. B Lao ng Thng binh X hi 1/7/2002, Bo co kt qu iu tra
lao ng - vic lm.
2. B L- TBXH, NXB Thng k, 2001 v NXB Lao ng- X hi , H
Ni- 2003. S liu thng k Lao ng- vic lm 1996- 2000 v 2002.
3. Khoa l lun chnh tr trng i Hc Cng Nghip TP.HCM, Nhng
nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin
4. Nguyn Trng Chun, NXB chnh tr quc gia. Cng nghip ho ,hin
i ho Vit Nam l lun v thc tin.
5. Phm Tt Dong . nh hng pht trin i ng tri thc Vit Nam trong
qu trnh CNH,HH.
6. Phm Minh Hc , NXB chnh tr quc gia 1996. Vn con ngi trong
s nghip CNH, HH.
7. Tng cc Thng K 1995, 1996, 1997, 2000, 2002. Nin gim thng k
Vit Nam.
8. Trang http://www.mpi- oda.gov.vn. Thc hin mc tiu chuyn dch c
cu ngnh ca B K hoch u t.
9. Trang http://www.mpi- oda.gov.vn. nh gi vic thc hin chin lc
KT- XH ca B K hoch u t.