You are on page 1of 28

Hi Ton Hc Vit Nam

THNG TIN TON HC


Thng 9 Nm 2013 Tp 17 S 3

Thng Tin Ton Hc


(Lu hnh ni b)

Tng bin tp Phng H Hi

Ban bin tp Phm Tr n on Trung Cng Trn Nam Dng Nguyn Hu D on Th Hiu Nguyn An Khng L Cng Li c Thi Nguyn Chu Gia Vng

Bn tin Thng Tin Ton Hc nhm mc ch phn nh cc sinh hot chuyn mn trong cng ng ton hc Vit Nam v quc t. Bn tin ra thng k 4 s trong mt nm.

a ch lin h Bn tin: Thng Tin Ton Hc Vin Ton Hc 18 Hong Quc Vit, 10307 H Ni Email: ttth@vms.org.vn Trang web: http://www.vms.org.vn/ttth/ttth.htm

Th l gi bi: Bi vit bng ting Vit. Tt c cc bi, thng tin v sinh hot ton hc cc khoa (b mn) ton, v hng nghin cu hoc trao i v phng php nghin cu v ging dy u c hoan nghnh. Bn tin cng nhn ng cc bi gii thiu tim nng khoa hc ca cc c s cng nh cc bi gii thiu cc nh ton hc. Bi vit xin gi v ta son theo email hoc a ch trn. Nu bi c nh my tnh, xin gi km theo file vi phng ch unicode.

c Hi Ton Hc Vit Nam


nh ba 1. Xem trang 20 Ngun: Internet Trang web ca Hi Ton hc: http://www.vms.org.vn

HI TON HC V NM NM THAY I CA TON HC VIT NAM(1)


L Tun Hoa I. Mt s c im ni bt Trong 5 nm 2008 2013, chu nh hng nng n ca khng hong kinh t th gii, kinh t Vit Nam gp rt nhiu kh khn v to ra nhiu thch cho pht trin ca t nc. iu gy nh hng khng nh cho s pht trin ca khoa hc Vit Nam ni chung v Ton hc Vit Nam ni ring. Lng thp, iu kin lm vic kh khn, d lun a chiu ca x hi lm cho ngh dy ( mi cp) v nghin cu Ton hc khng cn hp dn gii tr. Thm vo , nh hng tho chy khi Ton hc vo nhng nm 90 ca nhiu thy c gio khi v vic v hu ca hng lot thy c ln tui trong 5 nm qua lm nh hng nghim trng ti i ng cc thy c ging dy v nghin cu ton cc trng v vin: s gio s, ph gio s vn t, by gi li cn t hn. Nhiu t trng b mn hoc trng ph phng chuyn mn mi c b nhim tui i tr hn hn cc bc n anh trc . T ngoi ngnh c th cho rng s tr ha l mt bc tin, nhng thc ra l mt s tht li gh gm, bi v chnh lch v trnh khoa hc gia hai lp thay nhau ny cng rt ln, v rt tic l theo chiu hng thp i. Trc mt khung cnh nh vy, nguy c tan r v bin mt nn Ton hc Vit Nam non tr l hon ton hin hu. Rt may, trong hon cnh y kh khn v nhy cm nh vy, Ton hc Vit Nam nhn c nhng nhn t mi duy tr pht trin. Sau y l ba nhn t ni bt: 1. Sau mt thi gian trin khai cc ti nghin cu c bn, Qu h tr pht trin khoa hc quc gia (NAFOSTED) ra i cng vi s tng kinh ph nghin cu ng k phn no tng thm thu nhp cho nhng ngi cn kh nng nghin cu khoa hc. D rng s hot ng ca Qu cn nhiu vn cn bn, nhng vic ra i ca Qu thc y ng k nghin cu Ton hc. Tuy nhin nh hng ca Qu i vi nng cao cht lng ging dy cn cha ng k hoc cha r. 2. Chng trnh trng im quc gia pht trin Ton hc giai on 2010 2020 c Th tng ph duyt vo gia nm 2010 cng vi s ra i v i vo hot ng ca Vin Nghin cu cao cp v Ton to ra bc t ph chn hng pht trin Ton hc ca nc nh. 3. S kin Gio s Ng Bo Chu c Gii thng Fields vo thng 8 nm 2010 khng ch l mt nim t ho cho dn tc Vit Nam ni chung v cng ng Ton hc Vit Nam ni ring, m cn lm cho x hi quan tm hn ti Ton hc. Nh phn no to ra s t tin, khch l nim am m hc ton ca gii tr, v iu quan trng hn l thc y vic thng qua mt s quyt nh ca Nh nc i vi pht trin Ton hc. L d nhin, vic to ra c nhng nhn t ni tri k trn khng phi l

(1)y l ni dung "Bo co Tng kt hot ng ca Hi Ton hc Vit Nam nhim k 2008-2013" c trnh by ti i hi i biu Hi Ton hc Vit Nam, Nha Trang ngy 11/8/2013

thnh tch ring ca Hi Ton hc Vit Nam. Nhng chc chn cng ng cc nh ton hc Vit Nam ni chung v Hi Ton hc Vit Nam ni ring gp cng khng nh.

Ph th tng Nguyn Thin Nhn (khi kim B trng B GD&T) cng B trng B Khoa hc v Cng ngh Hong Vn Phong. Trong bui hp , khi trao i, rt kinh nghim nhm tng cng hp tc ton hc trong v ngoi nc, nhiu ngi c mt thng nht vi nhn nh Ton hc Vit Nam thc s cn yu. Trc thc t , PTT. Nguyn Thin Nhn ch o tin hnh mt nghin cu cn thn v thc trng Ton hc Vit Nam xut cc gii php pht trin trong giai on ti. Ngay sau , Chnh ph quyt nh son tho Chng trnh trng im quc gia pht trin Ton hc giai on 2010 n 2020 di s ch o trc tip ca PTT. Nguyn Thin Nhn. Trng ban son tho l GS. Trn Vn Nhung, khi l Th trng B GD&T. Tham gia Ban son tho c nhiu gio s ton hc Vit Nam. C th ni trong gn ba nm 2008 2010, Hi Ton hc Vit Nam dnh ton tm ton xy dng v bo v cc lun im ca Chng trnh ny. Nh s chun b sm v k cng nh vy, m nhn dp GS. Ng Bo Chu c trao Gii thng Fields, Chng trnh c Nh nc ph duyt. y c th xem l mt trong nhng hot ng then cht ca Hi Ton hc nhim k va qua. Cng cn ni r rng nn ton hc Vit Nam khng c ng gp g trong cng trnh c Gii thng Fields ca GS. Ng Bo Chu. Nhng nn Ton hc Vit Nam hon ton c nim t ho chnh ng khi gp phn gieo mm cho ti nng ca GS. Chu. Nhn y cng xin lu , bo co mi ton th ca GS. Chu ti phin hp th nht ca i hi Ton hc Vit Nam ln th 7 cch y 5 nm ti Quy Nhn chnh l bo co v cng trnh m sau hai nm GS. Chu c tng Gii thng Fields! Bo co

GS. John Coates - H Cambridge, Anh - tham d Hi ngh hng nm ti Vin NCCCT. Ngun: Vin NCCCT

II. Xy dng cc sch lc, chin lc pht trin Ton hc Nm 2007, Vit Nam ln u tin ng cai t chc k thi Olympic Ton quc t (IMO). B Gio dc v o to l c quan c giao nhim v t chc. Mc d cng tc chun b c bt u rt mun, th nhng vi vai tr nng ct ca Hi Ton hc, chng ta huy ng c mt lc lng ng o cc nh ton hc trong v ngoi nc gip B Gio dc v o to t chc thnh cng IMO-2007. C th ni trc cha bao gi, v c l sau ny cng kh c nc no qui t c mt s lng ln ti hn 30 nh ton hc chuyn nghip li gii v Ton s cp tham gia chm thi nh IMO nm . s kt cng tc chuyn mn, thng 8/2007, chng ta t chc mt cuc gp mt ti Khch sn Melia (H Ni) gia cc nh ton hc trong v ngoi nc tham gia chn v chm thi cho IMO-2007. Tham d bui hp c

c ng trong Vietnam Journal of Mathematics (Vol. 37 (2009), 127 140). Trong qu trnh xy dng chng trnh ny, ban son tho c gng a ra mt s gii php, c th cha y , nhng quan trng hn c l c tnh kh thi. Vic cc gii php dn dn c hin thc ha trong hai nm va qua chng t cch tip cn l hon ton chnh xc. Trong vic hnh thnh Qu NAFOSTED, cng nh xy dng cc quy ch ca Qu mt s nh ton hc cng c nhiu ng gp ng k thng qua cc kin t vn, phn bin ca mnh. Cng ng ton hc i tin phong trong cng b quc t t trc kh lu. Khng ch cao vic cng b trn cc tp ch hng u, rt nhiu vin, trng cng xem vic cc lun n tin s c kt qu ng trn cc tp ch quc t c uy tn l yu cu bt buc. Chnh nhng iu ny gp phn Qu NAFOSTED quyt nh chin lc ti tr cho cc cng b quc t cc tp ch cht lng cao. Sau khi Qu ra i v i vo hot ng, cng ng ton hc Vit Nam tch cc ng h ch trng ny bng vic ng k nhiu ti v c gng hon thnh ng hn, ng yu cu sn phm. III. nh gi s b v i ng cn b v tnh hnh nghin cu, ging dy v ng dng Ton hc Hi Ton hc hin nay c gn 1000 hi vin tp trung ti hn 30 trng i hc, cao ng v cc vin nghin cu, cng mt s hi vin n l t nhiu n v khc. Trong s hn 150 trng i hc trong c nc, chng ti thng k c c 16 trng i hc c khoa ton v tt c cc khoa ny u tham gia Hi Ton hc. Nh vy c th ni Hi Ton hc qui t hu ht cc thy c gio ging dy v nghin cu ton cc trng v vin.

Phn ln hi vin tham gia tch cc (t nht theo ngha cn ng hi ph), nhng cng c mt s hi vin tham gia th ng. Hi c 8 hi v chi hi thnh vin: Hi Ton hc H Ni, Hi Ton hc Tp. H Ch Minh, Hi ng dng Ton hc, Hi Ton hc Hu, Hi Ton hc Ngh An, Chi hi Ton hc Quy Nhn, Hi Ging dy ton ph thng, Chi hi chuyn ngnh Cc h m v ng dng.

i hi Ton hc Vit Nam ln th 8. Ngun: Vin NCCCT

Hn 70% s hi vin ca Hi TH c hc v tin s. Trong s c khong 70 gio s v 200 ph gio s. Rt tic phn ln gio s v ph gio s u c tui, nhiu ngi v hu. Trong khi , nh ni trn, do c s hng ht v lc lng k nhim, s ngi tr b sung kh t. Nm nm qua c 4 t phong gio s v ph gio s. Ton b ngnh Ton, khng k Phng php ging dy Ton, ch c 10 GS v 34 PGS mi c phong (nm 2009: 3 GS, 9 PGS; nm 2010: 1 GS, 8 PGS; nm 2011: 4 GS, 12 PGS; nm 2012: 2 GS, 5 PGS). Ch c mt iu ng vin duy nht l trong s nhng ngi mi c phong, c gio s c phong tui di 40 v ph gio s di 30 tui. Nh ni trn, Hi Ton hc thu ht hu ht lc lng ch yu cc thy c gio ging dy v c nghin cu Ton trong c nc. V vy vi con s khim

tn nu trn, nu chia u cho hn 400 trng i hc v cao ng trong c nc th s thy lc lng thy c dy ton bc i hc v cao ng cn qu mng. Vi con s t i nh vy, vic m ng ht khi lng ging dy kh, nn kh nng ng dng ton hc Vit Nam cn khim tn l l tt nhin. Ti cc trng i hc v cao ng, tnh trng ging vin ton dy qu ti vn din ra thng xuyn, dn n c t thi gian dnh cho nghin cu. S lng nghin cu sinh v ton cng cha c ci thin nhiu. Hu ht cc c s o to tin s v ton khng tuyn ch tiu. C mt im mi l trong 5 nm qua, nh s h tr ca Chng trnh o to tin s 322, cng nh h tr ca nc ngoi, m c bit phi k n nc Php, s lng nghin cu sinh v Ton nc ngoi tng ln r rt. Cc chng trnh h tr ca Php nh LIA (tip ni ForMathVietnam), PUB, cc chng trnh o to thc s lin kt H Ni v Tp. H Ch Minh em li mt kt qu tt p. Tuy khng c s liu c th, nhng hin ti Php c khong 50 nghin cu sinh v Ton. Tng t, s sinh vin nhn cc hc bng lm thc s Ton nc ngoi cng tng ln ng k. Tt c nhng iu em li hy vng v s b sung lc lng trong tng lai. Vn t ra l lm sao phn ln nhng ngi c o to bi bn s tr v Vit Nam lm vic. Trong bi cnh s ra i ca Qu NAFOSTED v Vin Nghin cu cao cp v Ton l rt kp thi v phn no p ng c nhu cu thc y nghin cu Ton cng nh li ko ngi Vit Nam nc ngoi tr v nc lm vic. Mi ch hot ng cha c 2 nm, hn 100 nh ton hc trong nc m ch yu t cc
(1)Xem thm bi trn TTTH Tp 17 S 2 (2013)

trng i hc c ti tr n lm vic ti Vin NCCC Ton. Cng ngy cng c nhiu ngi nc ngoi b tr thi gian v lm vic ti Vin, tiu biu l cc gio s Ng Bo Chu v V H Vn, c ba nm va qua h no cc anh cng v nc lm vic cng ng nghip. Mc d iu kin cn kh khim tn, c s cn phi i thu, nhng Vin NCCC Ton phn no to ra c mt mi trng lm vic hp dn, c dng dp nh cc vin nghin cu Ton ni ting Php, c, M, n ,... Cc trng v vin cng u n t chc cc hi ngh chuyn ngnh trong nc v quc t. Mi nm c khong 20 hi ngh qui m khc nhau c t chc. C nhng hi ngh quc t nh Hi ngh tnh ton hiu nng cao c ln thu ht gn 200 nh ton hc nc ngoi tham d, trong c rt nhiu chuyn gia u ngnh. Hi ngh Ton hc phi hp Vit Php t chc thng 8 nm 2012 l mt hi ngh chung gia cng ng Ton hc Vit Nam v mt cng ng Ton hc nc ngoi thu ht hn 450 i biu tham d, trong c gn 100 nh ton hc t Php. l hi ngh ln nht trong khong gia hai k i hi va qua. Hai tp ch ton xut bn bng ting nc ngoi l Acta Mathematica Vietnamica (AMV) v Vietnam Journal of Mathematics (VJM) c gng nng cao cht lng. Ba nm trc y c hai tp ch u c Vin hn lm KH&CN VN v B KH&CN u t thm nhiu kinh ph. T nm 2013 c hai tp ch u c NXB Springer xut bn v pht hnh(1). Vi nhng ci thin ng b nh trn, s cng b quc t v Ton tng ln ng k trong 5 nm qua. Rt tic Hi khng c lc lng tin hnh kho

st nhm c c nhng thng k c th. Nhng chc chn y l mt chiu hng c tht, to ra mt hy vng duy tr v pht trin bn vng Ton hc nc ta ng nh nhng g m Chng trnh trng im quc gia pht trin v Ton t ra. V ng dng Ton hc, d rng ngy cng c y mnh v m rng trn bnh din th gii, y vn l mt vn nan gii Vit Nam. Nguyn nhn ch yu vn l s t i v s lng cc nh ton hc cng nh s yu km v cht lng nghin cu ng dng Ton hc Vit Nam. Thm vo , nhu cu s dng Ton hc Vit Nam trong cc ngnh khoa hc khc, cng nh trong Kinh t - X hi cn cha cao nh cc nc pht trin. Tuy nhin, c th ng dng Ton tt, chng ta cn phi y mnh hn rt nhiu cc nghin cu c bn v Ton. Lch s hin i ca Ton hc Hn Quc chng minh hng hn cho lun im ny. IV . o to sinh vin Ton v phong tro thi Olympic Ton sinh vin Khng nh u nhng nm 90 ca th k trc, khi m hu ht sinh vin ngonh mt vi ngnh Ton, nhng nm va qua cc khoa Ton vn tuyn ch tiu. Khng nhng th, nu so vi cc ngnh khoa hc c bn khc th ngnh Ton vn c xem l ngnh hp dn. Tuy nhin cht lng u vo li l c mt vn . im tuyn vo ngnh Ton thng na di so vi im tuyn trung bnh ca cc trng i hc, v thm ch c xu hng ngy cng thp i. Rt nhiu sinh vin chn ngnh Ton ch v khng sc vo cc ngnh khc. Do vy, mc d s lng sinh vin khng phi l t, nhng s sinh vin c nng lc v am m Ton hc v cng him hoi. Mt s trng c nhng chng trnh o to c bit

thu ht cc em gii nh chng trnh c nhn ti nng, cht lng cao, chng trnh tin tin,. . . Rt tic sau 1-2 nm theo hc, nhng em gii nht ca cc chng trnh ny thng tm cch xin hc bng theo hc nc ngoi. H ly l cc chng trnh ny b hng ht cc nm cui, v do hiu qu khng c cao nh ch i. Mt trong nhng bin php h tr sinh vin gii l cp hc bng cho cc em. Nm 2013, nh s trin khai quyt lit cc gii php ca Chng trnh trng im quc gia pht trin Ton hc, ln u tin hn 150 sinh vin Ton ca 13 trng i hc c khoa ton hng u trong c nc c cp hc bng, trung bnh mi hc bng hn 14,5 triu mt nm. Vic cp hc bng ny chc chn s c duy tr trong cc nm tip theo v hy vng s l mt ngun h tr c lc cho cc em sinh vin gii Ton. Mt bin php hu hiu khc l vic ra i v duy tr Trng h Ton hc sinh vin do Vin Ton hc khi xng t nm 2008. Mc ch ca Trng h l h tr sinh vin gii ca cc trng i hc pht huy c kh nng hc tp ca mnh, tp dt nghin cu trong qu trnh hc i hc, qua s tng s sinh vin tt nghip i hc c kh nng nghin cu Ton. Ba nm u tin, trng h c B Khoa hc v Cng ngh h tr kinh ph (thng qua Qu NAFOSTED). Nm th 4 c mt t nhn ti tr. Hai nm cui va qua, Trng h c Vin NCCC Ton ti tr kinh ph. Vic tuyn chn hon ton do cc khoa Ton ca hn 20 trng i hc trong c nc m nhim. Cn vic t chc lp, t chc dy v qun l u do Vin Ton lo ton b. Trng HSP H Ni tch cc h tr trong vic cho thu k tc x vi gi u i. Hot ng ny rt thu ht sinh vin. Mi

nm Trng h din ra trong 3 tun cui thng 7 v c hn 100 sinh vin c ti tr ton b theo hc.

Trong khi , ng lng t i ca gio vin khng hp dn nhng sinh vin Ton gii theo ui ngh dy hc bc ph thng. H qu l nhiu trng trong c nc, k c cc trng chuyn, s gio vin c tay ngh cao ngy cng t i. S thiu ht gio vin dy gii Ton cng gy kh khn cho vic o to hc sinh gii Ton. V d in hnh cho s i xung l s kin thi IMO 2011, Vit Nam t 6 huy chng ng, xp th 31 ton on. nh rng kt qu thi Ton quc t khng h phn nh trnh Ton hc ca mt t nc, nhng s tht li ca mt nc c truyn thng thi tt v vn cn hng hi nh ta th l mt kt qu yu km. y khng phi l mt s tht bi tnh c m c cng ng Ton hc bo ng trc . Ch rng trong khi mt s nc trong khu vc quanh ta nh Singapore, Thi Lan li c nhng tin b vt bc. Nhn thy nhng vn , Nh nc cng c nhng bin php chn chnh kp thi. Vic nng cp h thng trng chuyn trong my nm gn y l mt bin php tt. Tuy nhin, cng phi nhn nh rng cho d c nhiu c gng, hng i ca cc trng chuyn t lu thay i rt nhiu: thay v tm kim, dy d cc hc sinh c nng khiu nh ngy trc, cc trng thi nhau tuyn chn nhiu hn v t mc tiu ch yu l thi i hc. C bit c nhng trng t mc tiu kim hc bng hc i hc nc ngoi, tc l v hnh trung c lc gip cc trng i hc ngoi nc. V pha Chng trnh pht trin Ton, cng trin khai mt s bin php tch cc. Nm hc 2012-2013, gn 300 hc sinh chuyn Ton c cp hc bng vi mc hn 14,5 triu cho mt nm hc. Chng trnh cng va ti tr t chc hai

Khai mc Trng h Ton hc cho sinh vin - Vin Ton hc, 8-27/7/2013. Ngun: Vin Ton hc

Khng k cc cng sc dy d trc tip ca cc thy c gio, th ng gp ln nht ca Hi Ton hc trong vic nng cao nim say m Ton hc ca sinh vin chnh l vic duy tr v thc y phong tro thi Olympic Ton sinh vin. Tuy cn nhng hn ch nht nh, nhng nhn chung phong tro thi Olympic Ton sinh vin nng cao c nhit tnh ca sinh vin. Do vy k thi Olympic Ton sinh vin ngy cng thu ht c nhiu trng tham d. Nm nm va qua, mi nm c 70-80 trng tham d. c bit ba nm cui, cc bui trao gii ca k thi u c truyn hnh trc tip nng thm kh th cho phong tro ny. y l mt hot ng khng my tn km nhng em li hiu qu x hi cao. V vy Hi Ton hc cn duy tr n, ng thi phi ci tin nng cao cht lng ca k thi. V . Bi dng gio vin gii Ton v hc sinh gii Ton S thng trm ca Ton hc Vit Nam khng ch th hin bc cao nht l nghin cu v ging dy bc i hc, m cn bt ngun ngay t bc ph thng. Rt nhiu thy c gio dy gii yu ngh trc y, nay qu gi khng ch phi ngh hu m cn phi ngh c ngh.

trng h Ton hc cho hc sinh chuyn Ton (mt H Ni v mt Tp. H Ch Minh). Nhng trng h ny l tip ni ca mt s trng h c mt s thy c gio t chc trc hai thnh ph va nu. Chng trnh cng t chc mt s lp bi dng gio vin chuyn Ton ti H Ni, Nng v Cn Th. Nhng nm gn y Hi Ton hc H Ni cng nh B GD&T nhiu nm t chc cc lp tp hun cho gio vin gii Ton. Tt c cc bin php s gp phn ci thin phn no cht lng hc v dy cho hc sinh gii ton. Nhng vi nhng l do nu trn, kh c hy vng to nn s t ph no. Do vy d rng thnh tch ca i tuyn thi IMO trong hai nm qua c ci thin ng k, nhng cha c xu th bn vng. VI. Mt s cng tc khc - Hng nm, nhn dp Tt c truyn, Hi duy tr cuc gp mt u xun ca cc hi vin H Ni v cc khu vc ln cn nhm s kt hot ng ca mt nm, ng thi tng cng hiu bit gia cc hi vin. S lng tham d dao ng gia 100 v 150 hi vin. Nhp dp Hi t chc trao Gii thng L Vn Thim cho cc thy c gio v hc sinh ph thng t kt qu xut sc. - Mi lin h gia Hi THVN v cc hi thnh vin cn kh lng lo. Mt phn do tnh c lp tng i theo quy ch hot ng ca cc hi, mt khc cng do s thiu ng u trong cc hot ng ca cc hi thnh vin cng nh ca tng hi vin c th. Mt s chi hi hoc hi thnh vin t sinh hot v khng lu tm kin ton t chc. - Mt trong nhng vn ni cm ca pht trin Ton hc Vit Nam l lm sao nng cao hn na cht lng hai tp ch Acta Mathematica Vietnamica v Vietnam

Journal of Mathematics. Vic NAFOSTED cao cng b trong cc tp ch quc t trong danh sch SCI, SCI-E phn no nng cao tnh nghim tc, cng nh cht lng nghin cu khoa hc. Tuy nhin vic tuyt i ha tiu chun ny to ra mt ro cn v cng ln trong vic ci tin cht lng hai tp ch ton ni ring v cc tp ch khoa hc khc ni chung. Tp ch ng dng Ton hc vn cn gp rt nhiu kh khn trong vic thu ht bi v xut bn. - Trong nhim k va qua, Hi c gng xy dng c trang web ting Vit ca Hi. Mc d ni dung cn n s nhng y l mt c gng ln gn kt cng ng. Thng tin Ton hc vn c duy tr u n v s c nh hng bt u t nm 2014 tng cng xut bn bn in t, v ch in bn giy cho nhng hi vin c yu cu bng vn bn. - Nhim k va qua, hp tc quc t tin nhng bc di. Nm 2009, Hi Ton hc ta cng vi Hi Ton hc M k kt thnh cng vn bn hp tc song phng. Hp tc ny m ra mt khung php l cho vic ng t chc cc hi ngh khoa hc gia hai hi. hin thc ho, cn c s ng gp c th ca cc nh ton hc hai nc. Song song hp tc vi M, Hi c gng trin khai hp tc quc t theo mt hng khc, khng cn n khung vn bn hp tc, nhng i vo cuc sng nhanh hn. l t chc thnh cng Hi ngh Ton hc phi hp Vit Php nm 2012 ti Hu. S d c s thnh cng nhanh chng nh th l do c s phi hp tuyt vi ca GS Lionel Schwartz (H Paris 13), mt ngi bn ht mc chn thnh ca chng ta. Hai nm 2012 2013 Ch tch Hi THVN cng c giao trng trch l Ch tch Hi Ton hc ng Nam . Thnh cng nht l phi hp vi Hi Ton hc Hn

Quc t chc tt i hi Ton hc Chu 2013 Busan vo u thng 7 va qua. Nh v th ca Hi THVN trong Hi Ton hc ng Nam c nng cao thm. - D c nhiu c gng n c ca cc th k gip vic ca Hi, nhng vic ng hi ph ca cc hi vin vn cn chm v cha y . Cc thng tin v ng hi ph hin nay c nu trn trang web. - Sau khi Tp ch Ton hc v Tui tr n phng chm dt s hin din ca Hi THVN, dng nh sc hp dn ca tp ch i vi hc sinh ngy cng km i. Nhiu nh ton hc hu nh t hoc khng cn quan tm ti tp ch ny na. y qu l iu rt ng tic i vi mt tp ch vn c uy tn v hp dn nh vy. VII. Mt s nh hng Trong 5 nm ti Hi THVN cn tp trung vo cc vn chnh sau: - Tch cc tham gia trin khai Chng trnh trng im quc gia pht trin Ton hc giai on 2010 n 2020, trong c bit ch trng vic tip tc xy dng v pht trin Vin NCCC Ton, cho Vin thc s tr thnh mt trung tm ton hc c tn tui trn trng quc t, to iu kin tt cho cc nh ton hc Vit Nam n lm vic v trao i chuyn mn, qua s gp phn ng k vic nng cao i ng cc thy c gio ca cc trng i hc v cao ng. - ng vin cc nh ton hc, c bit l cc ging vin tr ca cc trng i hc cao ng, y mnh hn na vic nghin cu khoa hc. Ni ring ng vin cc nh ton hc tr ng k tham gia cc ti ca NAFOSTED. - Thc y hn na hp tc quc t, bng vic m rng s trao i gia Hi v

cc hi ton hc khc nh tin hnh vi Hi Ton hc M v Hi Ton hc Php. - Gp phn y mnh o to tin s c v s lng ln cht lng, nhm b p s hng ht v lc lng, to tin thc y s pht trin i ng cc nh ton hc Vit Nam trong tng lai.

Th trng Trn Quang Qu, GS. Ng Bo Chu, GS. L Tun Hoa chp nh cng cc ging vin v hc vin d lp tp hun gio vin h 2013. Ngun: Vin NCCCT

- Ci thin tnh hnh nghin cu ng dng Ton hc. - Tch cc nng cao cht lng ca hai tp ch AVM v VJM c th nhanh chng a hai tp ch ny vo danh sch ISI. - y mnh cng tc tuyn chn v bi dng hc sinh gii Ton, sinh vin gii Ton. - Duy tr v nng cao cht lng k thi Olympic Ton sinh vin. - Cng c hn na cng tc t chc ca Hi, trong ch trng cc mt sau: + Ci tin trang web ca Hi sao cho ni dung phong ph hn, ng thi xy dng trang web ting Anh m rng hp tc quc t ca Hi. + Tin hnh xy dng c s d liu cc nh Ton hc Vit Nam ni chung v hi vin Hi THVN ni ring.

i hi Ton hc Vit Nam ln th 8


NHA TRANG, 10-14/8/2013
Nguyn Th L Hng (Vin Nghin cu cao cp v Ton) C 5 nm mt ln, cng ng ton hc Vit Nam li t chc i hi Ton hc Vit Nam - trc y gi l Hi ngh Ton hc ton quc - hi ngh khoa hc v ton hc ln nht, tp hp ng o nht i ng cc nh lm ton trong c nc. y l dp cc nh nghin cu, ng dng v ging dy ton khp mi min t nc trnh by nhng kt qu nghin cu khoa hc ca mnh trong vng 5 nm gn y v cng l dp cng ng ton hc trao i, tho lun v nhng vn thi s cp thit trong pht trin Ton hc ca t nc. Nm nay, i hi Ton hc Vit Nam ln th 8 c t chc t ngy 1014/8/2013 ti trng S quan ch huy v k thut Thng tin, Tp. Nha Trang. y l mt hot ng trng im ca cng ng ton hc nc ta trong nm 2013. i hi c chun b cng phu t nhiu thng trc. a im t chc i hi ti Trng S quan ch huy k thut Thng tin (Nha Trang) c la chn t thng 4/2012 sau chuyn cng tc ca Ch tch Hi Ton hc Vit Nam vi Ban Gim hiu nh trng. Cc ban phc v hi ngh nh Ban t chc, Ban chng trnh c thnh lp t thng 8/2012. Thng 10/2012, cc ban ny hp bn v b phiu quyt nh v thi gian chnh thc t chc i hi, bu chn 5 nh ton hc c bo co mi ton th. u thng 01/2013, Thng bo s 1 v i hi c gi i. Trang web ca i hi cng c m cc i biu ng k tham d trc tuyn. Trang web ca i hi tip nhn trn 900 i biu ng k tham d vi gn 400 bo co ti 8 tiu ban ca i hi. Danh sch cc i biu ng k, cc thng tin lin quan n cng tc t chc, v ti tr, danh sch cc bo co vin, chng trnh v tm tt cc bo co u c ng ti v cp nht. Vi trn 900 i biu ng k tham d, li c t chc Nha Trang, thnh ph bin xinh p nhng cch xa H Ni trn 1200km, c th hnh dung khi lng cng vic v cng sc cn b ra thc hin nhim v l to ln nh th no. S n lc ca Ban t chc a phng, bao gm cc cn b lnh o cao cp cng cc n v chc nng ca Trng S quan ch huy k thut Thng tin n v ng cai, gp phn to ln cho thnh cng ca i hi. i hi n gn 700 i biu l nhng ging vin, cn b nghin cu ton hc, nhng ngi lm ton trn c nc n tham d, trnh by bo co, tho lun trong sut 4 ngy din ra i hi. Trong cc i hi ton hc t chc, y l hi ngh ln nht, quy m nht c v s i biu tham d v s cc bo co c trnh by. Ban t chc i hi THVN ln th 8 mi 5 nh ton hc tiu biu c bo co ti cc phin hp ton th, c 43 bo co mi tiu ban v 308 bo ngn trnh by ti 8 tiu ban. Danh sch bo co mi ton th bao gm: 1. Phm Hu Tip (i hc Arizona, Hoa K): Representations of finite groups and applications.

10

2. Trn V Khanh (i hc Tn To, Long An): Some recent results on pseudoconvex domains of infinite type. 3. Phan Quc Khnh (i hc Quc t, HQG Tp. H Ch Minh): Variational convergence of unifunctions and bifunctions with applications in optimization. 4. Phng H Hi (Vin Ton hc, H Ni): Tannakian duality and applications. 5. inh Nho Ho (Vin Ton hc, H Ni): Bi ton ngc trong cc qu trnh truyn nhit v khuch tn. Cc bo co cn li c chia v 8 tiu ban: - Tiu ban i s Hnh hc Tp: 6 bo co mi v 54 bo co ngn. - Tiu ban Gii tch ton hc: 6 bo co mi v 54 bo co ngn. - Tiu ban Phng trnh vi phn v Phng trnh o hm ring: 6 bo co mi v 53 bo co ngn. - Tiu ban Ton hc ri rc v C s ton trong tin hc: 5 bo co mi v 21 bo co ngn. - Tiu ban Ti u v tnh ton khoa hc: 6 bo co mi v 45 bo co ngn. - Tiu ban Xc sut v thng k ton hc: 5 bo co mi v 28 bo co ngn. - Tiu ban ng dng ton hc: 5 bo co mi v 36 bo co ngn. - Tiu ban Ging dy v Lch s ton hc: 4 bo co mi v 17 bo co ngn.

Hi Ton hc Vit Nam vi chc nng ca mnh l n v ch tr v phi hp vi cc n v khc t chc i hi ny. Trong khun kh Chng trnh trng im quc gia pht trin ton hc, nm nay Vin Nghin cu cao cp v Ton l n v chnh chu trch nhim v cng tc t chc i hi, m bo i hi thnh cng vi cc mc tiu t ra. c bit, nm nay vi s kin mt n v nh trng trong qun i ng cai t chc i hi cho thy vai tr v tm quan trng ca Ton hc v ng dng ca ton hc vo cc lnh vc khc, trong c lnh vc An ninh v Quc phng. Vi quy m ca i hi, s hi t c ng o cc nh lm ton, hng trm cng trnh nghin cu v hu ht cc lnh vc ca ton hc trong 5 nm qua c trnh by v tho lun ti i hi k ny, bao gm c nhng vn thi s cp thit trong pht trin Ton hc ca t nc, i hi thnh cng v gp phn tch cc vo vic thc y pht trin dy ton, hc ton v nghin cu ton hc trn ton quc. Vi thnh cng ca i hi Ton hc Vit Nam ln th 8, c s h tr ln lao ca Chng trnh trng im quc gia pht trin ton hc giai on 2010 n 2020, chng ta c th tin tng rng ton hc Vit Nam trong nhng nm ti s c nhiu tin tip tc thnh cng v pht trin.

DANH SCH Y VIN Ban chp hnh Hi Ton hc Vit Nam kho 7
Trong thi gian din ra i hi Ton hc Vit Nam ln th 8, Hi Ton hc Vit Nam t chc i hi i biu ln th 7 vo sng Ch Nht, ngy 11/8/2013. Tham d i hi c 184 i biu l hi vin ca Hi THVN v hai i biu danh d l GS. Ng

11

Bo Chu v GS. V H Vn. Ti i hi, cc i biu bu ra Ban chp hnh Hi THVN nhim k 2013-2018. Danh sch u vin Ban chp hnh nh sau. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Nguyn Hu D (HKHTN - HQG H Ni) Phng H Hi (Vin Ton hc) Nguyn Hu Vit Hng (HKHTN - HQG H Ni) Phan Quc Khnh (H Quc t - HQG Tp. H Ch Minh) Phm Th Long (Hc vin KTQS) Ng Vit Trung (Vin Ton hc) Nguyn Th L Hng (Vin NCCC Ton) V Hong Linh (HKHTN - HQG H Ni) on Trung Cng (Vin Ton hc) Trn Nam Dng (HKHTN - HQG Tp. H Ch Minh) Phan Th H Dng (Vin Ton hc) inh Thanh c (H Quy Nhn) Phm Vit c (H S phm - H Thi Nguyn) Nguyn Thiu Huy (H Bch khoa H Ni) H Huy Khoi (H Thng Long) Nguyn Thnh Quang (H Vinh) c Thi (H S phm H Ni) L Vn Thuyt (H Hu) ng c Trng (HKHTN - HQG Tp. H Ch Minh) Ch tch Ph ch tch kim Tng th k Ph ch tch ph trch i ngoi Ph ch tch ph trch hot ng khu vc pha Nam Ph ch tch ph trch thi Olympic sinh vin Ph ch tch ph trch khoa hc Ph tng th k Ph tng th k U vin U vin U vin U vin U vin U vin U vin, ph trch Gii thng L Vn Thim U vin U vin U vin U vin

Ban chp hnh Hi THVN kha 7. Ngun: Ban t chc H Ton hc Vit Nam ln th 8

12

V ngh thng k v khoa hc thng k (tip theo v ht)


ng Hng Thng (Trng H KHTN, HQG H Ni) 3. TI SAO PHI C NGH THNG K V
KHOA HC THNG K

Chu u, ngay t thi Trung c, gii vua cha, tu s v cc gia nh hong tc s dng thng k nh l mt cng c qun l ti sn, t ai, nhn s v dn s. Trong x hi hin i, chnh quyn cng s dng thng k nh l mt phng tin qun l kinh t - x hi. Bt c chnh quyn no cng c cc c quan thng k chuyn thu thp v x l cc d liu v dn s, gio dc, tnh hnh pht trin kinh t... rt ra cc thng tin v da vo m hoch nh chnh sch. Khng c d liu thng k, nh nc nh ngi m v ic. Vic nghin cu khoa hc thng c bt u bng mt tng, mt gi thuyt. Tip theo th nghim gi thuyt , mt qui trnh kho st phi c tin hnh vi cc bc: thit k, thu thp, phn tch d liu v din dch ngha ca d liu. Mi mt bc trong qui trnh u c s cng hin quan trng ca thng k. Cng ngh hin i ang cho php c kh nng thu thp d liu quy m rt ln vi chi ph thp. Tuy nhin d liu vn ch n thun l nguyn liu th. N cha phi l thng tin v cng cha phi l tri thc. Cc cng ty do khng th ch n gin l bn d liu, m phi tm cch phn tch v gii thch chng, phi cung cp c thng tin hu ch t d liu. Nhng ng dng ca thng k vo phn tch d liu ln t c

nhng kt qu tuyt vi v Google ang i tin phong trong lnh vc ny. Chng hn chng trnh dch ngn ng t ng ca Google c xy dng bi cc nh thng k ch khng phi cc nh ngn ng hc. 4. TRNG NGI, NGM TA Trn th gii, nht l cc nc u-M, cc d liu thng k c coi nh mt cch thc chnh thu nhn thng tin. Tin hnh iu tra c bn c c d liu y , khch quan lun l bc i u tin ca nh hoch nh chnh sch. M ngn sch cho iu tra thng k c bn (10 nm mt ln) nm 2010 l khong 13 t USD, v c th ln ti 25 t USD vo nm 2020. Theo lut php, cc thng tin s liu u phi cng b cng khai minh bch, thun tin cho ngi quan tm phn tch, s dng. M, ngi ng u Cc Thng k, mt t chc c lp, do Tng thng b nhim v phi c Thng vin thng qua. Cc cng ty ln c mt lc lng tinh nhu gm cc nh ton hc, nh thng k, chuyn gia tin hc... chuyn s dng cc cng ngh thng k hin i phn tch d liu. Nh Bill Gate tng ni, cch m anh thu thp d liu v rt ra c thng tin t d liu s quyt nh anh thng hay l thua. Cc c quan hoch nh chnh sch ca chnh ph, cc cng ty kim sot mt lng thng tin khng l nh Google, Yahoo..., nhng cng ty

13

c nhiu d liu cn phn tch v d bo trong cc ngnh nh bo him, y t, dc, dn s hc, ti chnh, . . . u c nhu cu rt cao tuyn dng nhng ngi c bng tin s v thng k. nhng cng ty ln ca M c nhng chuyn gia thng k c th c mc lng khong 125.000 USD/nm. Mt thng k ca Hi Ton hc M cho bit Xc sut-Thng k l mt trong nhng chuyn ngnh Ton c s dng nhiu nht trong mi trng phi hn lm. Vi quan nim rng kin thc thng k v t duy thng k l mt yu t khng th thiu c trong hc vn ph thng ca mi cng dn nh kh nng bit c bit vit, mn thng k c a vo kh sm trong chng trnh ph thng. bc i hc, thng k l mn hc c bn bt buc. Nhiu trng i hc c khoa thng k, thng tch ra t khoa ton sau li ln mnh hn khoa ton. Nhiu nc c hi xc sut - thng k. Hi Xc sut - Thng k Th gii mang tn Bernoulli c s hi vin rt ng. C 4 nm mt ln, xen gia hai k i hi Ton hc Th gii, li din ra i hi Th gii v Xc sut - Thng k. Hi Thng k M cho bit nm 2011 khong 6.400 ngi tham d hi ngh hng nm ca ngnh thng k M, t chc ti Th Washington. nc ta chuyn cc con s thng k nhy ma, c lp trnh, ci t sn, "nho nn cho p l chuyn thng gp c cc cp trung ng ln a phng, do bnh thnh tch v thi quen chung nghe nhng li gi di ca nhng nh lnh o. K hp Quc hi va qua (6/2013), nhiu v i biu t ra bn khon khi thc t th bi t, m ti sao trong cc bo co, s liu c vn l p. Khng c ngun s liu ng v , khng c phng php phn tch x l

nn nh iu hnh khng th nh gi ng tnh hnh, khng th bit th trng kinh t x hi ang m yu ti u, v do khng th bc thuc ng c. Trong chng trnh ton ph thng, thng k khng c dy trong khi kin thc thng k v t duy thng k l b ch, thit thc v cn thit cho mi cng dn. Thc ra bt u t nm 2007 c a mt cht t thng k vo lp 10 nhng theo tm hiu ca ti, cc gio vin u b khng dy v cu hi thng k chc chn khng c trong cc k thi; m khng thi th hc lm g. Nhng th m a s hc sinh trong i khng bao gi dng n nh s phc, cc mo gii phng trnh lng gic, chng minh bt ng thc, tnh tch phn,... th li c nhi nht rt nhiu vo u hc sinh i ph vi thi c v c qun khn trng ngay sau mi k thi. ng l th hc sinh cn, nh trng khng dy; th nh trng dy, hc sinh khng cn. i ng ging dy v nghin cu v xc sut-thng k nc ta rt t i, va thiu va yu. Hin ti Vit Nam khng c mt ai c bng tin s v thng k, khng c ai c chuyn mn bi bn v m hnh x l v phn tch d liu. S lng gio s v ph gio s v xc sut c th m trn u ngn tay v u trn xp x trn di 60 tui. Vic ging dy thng k nhiu trng i hc n gin, t nht v lc hu. Trong mt mi trng hc thut nh vy, l d nhin cc sinh vin gii khng ai chn thng k lm ngh nghip ca mnh. Thnh th tng lai ca ngnh thng k v khoa hc thng k Vit Nam khng my sng sa. Ngy xa Lin bang X Vit, l thuyt xc sut th pht trin rc r vi nhng tn tui lng danh nh Kolmogorov, Prokhorov hay Dynkin, nhng thng k cng hu nh khng pht trin.

14

Phi chng thng k khng th tn ti v pht trin trong mt nn kinh t ch huy, k hoch ha, cc quyt sch c a ra mt cch ch quan, da trn ch ca nh lnh o m khng da trn cc iu tra c bn, thm d d lun, phn tch tn hiu th trng? Ngi vit bi ny ch cn bit hy vng trong tng lai, khi nc ta hi nhp su

vo th gii, khi m th ch kinh t th trng nc ta c xc lp y , khi s hnh thnh mt i ng ng o cc nh thng k Vit Nam c chuyn mn cao. Thng k v khoa hc thng k Vit Nam s xc lp c ch ng ca mnh v l mt trong nhng cu ni quan trng gia ton hc v thc tin cuc sng nc ta.

Nh ton hc Paul Erd os


Dng c Lm (i hc S phm H Ni) Mi ti sn u nm trong chic vali. l cu m ngi ta vn hay dng ni v mt trong nhng nh ton hc ln nht th k XX, nh ton hc ngi Hungary Paul Erd os. Sinh ngy 26/3/1913 ti Budapest, trong mt gia nh gc Do Thi c b m u l gio vin dy Ton, Erd os sm bc l t cht ton hc hn ngi. Khi mi ln ba, cu tnh c s giy m mt ngi sng nu bit tui. Nhng nm hc trung hc, chng thanh nin y c nhng khm ph ton hc u tin v bt u vit bo v ton hc. Nm 1934, Erd os nhn bng Tin s khi va trn 21 tui. Sau , ng dnh 4 nm lm thc tp sau tin s ti i hc Manchester. cng l qung thi gian lu li mt ni di nht ca ng. K t , ng bt u mt chuyn du lch Ton hc cho n ngy qua i. Ngi ta khng th lit k ht ng n nhng u, gh thm, ging dy ti nhng trng i hc hay vin nghin cu no. Tuy nhin, ng khng phi i chu du ngm cnh, m tm nhng bi ton kh, trao i vi cc cng s, v gii quyt nhng bi ton . Trong sut cuc i mnh, ng cng tc vi hn 500 nh ton hc, vit hn 1500 cng trnh, s cng b nhiu nht ca mt nh ton hc m chng ta c bit! D c nhng ng gp to ln cho nhiu ngnh khc nhau ca ton hc, c th k n nh l thuyt th, ton t hp, l thuyt s, l thuyt tp hp, gii tch v l thuyt xc sut, ngi ta vn nh n ng nhiu hn v tnh cch lp d ca mnh. C i Erd os ch bit n ton, v khng bit g ngoi ton. ng khng bit li xe, khng bit nu n hay git . ng cng khng c v con, khng nh ca. C l v c mt tui th khng m (cc anh em u mt sm, b trong t), nn Erd os rt hay quan tm n nhng ngi cng cnh ng. Ton b s tin t vic ging dy, gii thng ton hc, ng dnh cho ngi ngho kh, nhng ngi n xin v cho sinh vin.

15

V nhng ng gp ca mnh, Paul Erd os c nhn gii thng Wolf nm 1984. Ngi ta ngh ra mt cch kh hi hc ghi nh nhng ng gp ca ng cho ton hc l lp ra mt con s o khong cch cng tc gia mt nh ton hc i vi ng, gi l s Erd os. Bn thn ng mang s 0, cn ngi trc tip cng tc vi ng c s Erd os bng 1, c nh th tip tc. V d, GS. V H Vn

c s Erd os bng 2 v ng c cng trnh cng tc vi Endre Szemerdi, ngi c s Erd os bng 1. n nay ngi ta ghi nhn c hn 200.000 ngi c mang s Erd os. Erd os mt ngy 20/9/1996 do bnh tim, trong khi tham d mt hi ngh ton hc Ba Lan. Nm nay (2013) l k nim 100 nm ngy sinh ca ng.

Tin tc hi vin v hot ng ton hc


LTS: tng cng s hiu bit ln nhau trong cng ng cc nh ton hc Vit Nam, Ta son mong nhn c nhiu thng tin t cc hi vin HTHVN v chnh bn thn, c quan hoc ng nghip ca mnh. Ngy 24/8/2013, ti Vin nghin cu cao cp v Ton (NCCCT) din ra hi tho s kt hai nm hot ng ca Vin nghin cu cao cp v Ton. Sau hai nm hot ng, Vin NCCCT bc u to c mt mi trng hc thut c bit cho cc nh khoa hc, cc ging vin i hc thc hin nhng tng, ti nghin cu xut sc, h tr cng tc o to nhn ti v cc hot ng o to nh cao v Ton hc. Mt s mng hot ng chnh ca Vin NCCCT trong hai nm qua gm: Mi cc nhm nghin cu n lm vic t 2-6 thng; T chc cc hi ngh, hi tho v cc kho hc ngn hn; H tr Ban iu hnh Chng trnh TNN Pht trin Ton hc giai on 2010-2020 trin khai cc hot ng ca Chng trnh nh xt thng cng trnh, cp hc bng cho hc sinh v sinh vin, t chc bi dng hc sinh v gio vin THPT chuyn ton. . . Mt vi con s: - 137 cn b nghin cu n lm vic, trong c 40 nh ton hc l ngi nc ngoi hoc ngi Vit Nam lm vic nc ngoi; - 21 cng trnh cng b chnh thc trn cc tp ch ton hc quc t v 69 cng trnh cng b di dng tin n phm c hon thnh mt phn hoc ton b ti Vin. - Tham gia t chc 8 hi ngh trong nc v quc t v mt s lnh vc ca ton hc, trong c hai hi ngh rt ln l Hi ngh Ton hc Php-Vit (thng 8/2012 ti Hu, gn 450 i biu tham d) v i hi Ton hc Vit Nam ln th 8 (thng 8/2013 ti Nha Trang, gn 700 i biu). - T chc v ng t chc 17 kho o to ngn hn, cc trng h, trng xun, bi ging i chng c trin khai vi s lng hng nghn lt hc vin, a s l sinh vin, hc vin cao hc v nghin cu sinh.

16

Tha thun hp tc gia Phng th nghim quc t phi hp Php-Vit (LIAFV) v Vin Nghin cu cao cp v Ton (VIASM) c i din hai t chc k. LIAFV trc thuc Trung tm nghin cu khoa hc quc gia Php CNRS v l t chc h tr i li v lm vic ti Php cho nhiu nh ton hc ang lm vic Vit Nam. LIAFV v Vin NCCCT s h tr nhng hot ng khoa hc, c bit l nhng chng trnh chuyn bit Vin NCCCT. LIAFV c th h tr v my bay cho nhng nh ton hc ang lm vic ti Php, Vin NCCCT h tr kinh ph ti ch, c u tin cho nhng ngi Vit Nam lm vic trn 4 tun. Mt phng ti Vin NCCCT s c dnh cho cc hot ng phi hp gia hai bn. Trng thu v "Numerical Mathematics and Optimization" (Ton hc tnh ton v Ti u) s c t chc ti Vin Ton hc t 7-25/10/2013, tip ni trng xun v T hp hnh hc hi u nm nay v cc hot ng ca cc nm trc. Trng thu l mt hot ng phi hp gia Vin Ton hc v Trng Ton Berlin (Berlin Mathematical School). Cc ging vin n t Berlin s ging dy cc kho hc v mt s lnh vc quan trng ca ton hc. Hc vin ca trng thu l cc hc vin cao hc, mt s sinh vin xut sc v tin s tr ca Vit Nam v hc vin cao hc n t c. Mc ch hng n l hnh thnh s cng tc gia cc nh ton hc tr ca Vit Nam v c ngy t thi im ban u ca s nghip. Cc hot ng ny c ti tr bi Qu Einstein v Vin Ton hc. Trong chng trnh ca trng thu nm nay c cc bi ging - Christian Schr oder (TU Berlin), "Numerical Linear Algebra".

- G unter B arwolff (TU Berlin), "Mathematical Models with pdes -Numerical Solution". - Antoine Laurain (TU Berlin), "Nonlinear Programming/Optimization". - Matthias Miltenberger v Gerald Gamrath (Zuse Institute Berlin/ZIB), "Linear Programming and Mixed Integer Programming: real world problems via the SCIP Optimization Suite". Chi tit xem ti http://vie.math.ac.vn/learning Hai nh ton hc Vit Nam va c bu l vin s Vin hn lm Khoa hc cc nc th gii th ba (TWAS) l GS. TSKH. Phan Quc Khnh (H Quc t, HQG Tp. H Ch Minh) v GS. TSKH. Hong Xun Ph (Vin Ton hc). y l hai nh khoa hc Vit Nam duy nht trong s 46 vin s mi c bu ca TWAS trong nm nay. Cc vin s c bu thuc 10 lnh vc khoa hc, trong ton hc c 4 vin s mi, ngoi hai nh ton hc Vit Nam cn c hai nh ton hc Brasil.

GS. Phan Quc Khnh (tri) v GS. Hong Xun Ph (phi). Ngun: Internet

GS. Phan Quc Khnh sinh nm 1946, l mt chuyn gia v l thuyt ti u. ng bo v lun n tin s (1978) v tin s khoa hc (1988) ti Vin Ton hc, Vin hn lm Khoa hc Ba Lan. Cc kt qu nghin cu ca ng dn n nhng pht

17

trin quan trng trong lnh vc ti u vc t, bi ton cn bng v bt ng thc bin phn. ng hin l ph ch tch ca Hi Ton hc Vit Nam. GS. Hong Xun Ph sinh nm 1956, hng nghin cu ca ng l l thuyt iu khin v ti u, gii tch s cng nh ng dng ca cc lnh vc ny. ng bo v lun n tin s (1983) v tin s khoa hc (1987) ti i hc Leipzig, c. Hin nay ng l tng bin tp ca Vietnam

Journal of Mathematics v l y vin ca y ban Cc nc ang pht trin, Lin on Ton hc quc t (CDC-IMU). GS. Hong Xun Ph cng l vin s thng tn ca Vin hn lm Khoa hc v Nhn vn Heidelberg v Vin hn lm Khoa hc v Nhn vn Bavaria, c. Nhn dp ny, BBT bn tin Thng tin ton hc xin chc mng hai gio s Phan Quc Khnh v Hong Xun Ph.

THNG BO
Cc hi vin Hi Ton hc ngh hu c nhu cu tip tc nhn bn in theo a ch c nhn, ngh gi th yu cu hoc email km theo a ch c nhn v: Ban bin tp Thng tin Ton hc Vin Ton hc, 18 Hong Quc Vit, 10307 H Ni . Email: ttth@vms.org.vn Bn in t ca bn tin Thng tin Ton hc c ti min ph t trang web ca Hi Ton hc ti a ch: http://www.vms.org.vn

Tin ton hc th gii


Danh sch bo co mi ti i hi Ton hc Th gii 2014 (ICM2014) c cng b, bao gm cc danh sch bo co mi ton th v ti cc tiu ban. Rt nhiu nh ton hc coi vic c mi c bo co ti mt k i hi Ton hc Th gii l vinh d ln nht ca mt nh ton hc. Ban t chc ICM2014 mi 21 nh ton hc hng u c bo co ton th. Cc bo co cn li c chia v 19 tiu ban. Mi bo co ton th s ko di 1 gi, cn bo co tiu ban s ko di 45 pht. Nh ton hc V H Vn, gio s ti H Yale, M, v thnh vin Hi ng khoa hc Vin nghin cu cao cp v Ton, l ngi Vit Nam duy nht c mi c bo co ti tiu ban T hp. Danh sch cc nh ton hc nhn li c bo co mi ton th ti ICM2014 nh sau
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Ian Agol, Uni. of California, Berkeley, USA James Arthur, Uni. of Toronto, Canada Manjul Bhargava, Princeton Uni., USA Alexei Borodin, Massachusetts Institute of Technology, USA Franco Brezzi, IUSS, Pavia, Italy Emmanuel Candes, Stanford Uni., USA Demetrios Christodoulou, ETH-Z urich, Switzerland Alan Frieze, Carnegie Mellon Uni., USA Jean-Francc ois Le Gall, Universit ParisSud, France

18

10. Ben Green, Univ. of Oxford, UK 11. Jun-Muk Hwang, Korea Inst. Advanced Study, Korea 12. Jnos Kollr, Princeton Uni., USA 13. Mikhail Lyubich, SUNY Stony Brook, USA 14. Fernando Cod Marques, IMPA, Brazil 15. Frank Merle, Uni. de Cergy-Pontoise/IHES, France 16. Maryam Mirzakhani, Stanford Uni., USA 17. Takuro Mochizuki, Kyoto Uni., Japan 18. Benoit Perthame, Uni. Pierre et Marie Curie, France 19. Jonathan Pila, Uni. of Oxford, UK 20. Vojtech R odl, Emory Uni., USA 21. Vera Serganova, Uni. of California, Berkeley, USA

IMAGINARY c mt lot cc ni dung c th c s dng trong trng hc, nh, trong cc bo tng, trin lm, cho cc s kin v cc hot ng truyn thng. Ni dung chnh ca IMAGINARY l nhng chng trnh tng tc v phng trng by hnh nh. Vi IMAGINARY ngi dng c th thng thc nhng kho hnh nh p c thit k sn bng cc phn mm ton hc v dng cc hnh nh ny trang tr cho vn phng hoc c quan ca mnh. Bn c th download nhng video phim v mt s ch c m phng bng cc phn mm Ton hc, chng hn mi quan h gia Ton hc v Thin vn hc, vi ng t, hay tng lai ca cc bng h. Chi tit xem ti www.imaginary.org Gii thng Ramanujan 2013 cho cc nh ton hc tr t cc nc ang pht trin s c trao cho Ye Tian, Vin hn lm Khoa hc Trung Quc. Gii thng c trao cho Ye Tian v nhng ng gp xut sc ca ng trong lnh vc l thuyt s lin quan n gi thuyt bi n v, im Heegner v gi thuyt Birch v Swinnerton-Dyer, v bi ton cc s ng d. Gii thng Ramanujan c ly tn theo nh ton hc n Srinivasa Ramanujan (1887-1920). Gii thng ch dnh cho cc nh ton hc khng qu 45 tui v c Trung tm Vt l l thuyt Abdus Salam (ICTP) phi hp vi Lin on Ton hc Th gii (IMU) trao hng nm. Gii thng SASTRA Ramanujan 2013 s c trao cho nh ton hc tr tui ngi c Peter Scholze. y cng l mt gii thng c t theo tn nh ton hc n Srinivasa Ramanujan. Ngi nhn gii phi l mt nh ton hc tr xut sc mt trong nhng lnh vc m

Mng li cc Trung tm Ton hc Quc t (NIM) c thnh lp ti Paris ngy 1/6/2013. Nhng t chc thnh vin u tin ca mng li ny bao gm Vin Ton Abdus Salam (Lahore, Pakistan), Centro de Investigacion en Matematicas (Guanajuato, Mexico), Vin NCCCT (Vit Nam) v Instituto Nacional de Matemtica Pura e Aplicada (Rio de Janeiro, Brasil). c bit, mt chng trnh hc bng ca NIM cho nghin cu sinh tin s v thc tp sinh sau tin s ca cc t chc thnh vin c khi ng nhn dp ny. H s t chc cc trng CIMPA cng nh thit lp mt chng trnh trao i thnh vin gia cc trung tm ca NIM. "IMAGINARY Platform" l mt d n ca Vin nghin cu Ton Oberwolfach (MFO), c. y l mt nn tng dnh cho ton hc - m v tng tc. c nghin cu v pht trin t 2008, n nay IMAGINARY c gii thiu ti trn 80 thnh ph hn 20 nc trn th gii. IMAGINARY d nh s gii thiu Tp. H Ch Minh vo thng 12 ny nhn Hi ngh ICMREA2013.

19

Ramanujan lm vic v khng qu 32 tui. Gii thng s c trao trong mt hi ngh ti Kumbakonam, qu hng Ramanujan, xung quanh ngy sinh ca ng l 22/12 hng nm, cng vi s tin tr gi 10.000 USD.

80 tui, i hc T do Bruxelles - B l hai nh vt l l thuyt ot gii Nobel Vt l 2013. H c lp a ra l thuyt v mt i dng nng lng v hnh trn ngp khng gian (ngy nay c bit n vi tn gi trng Higgs) l nguyn nhn to ra khi lng ca cc ht c bn trong v tr. c cng b vo nm 1964, l thuyt ny d on s tn ti ca ht boson Higgs, hay cn gi l ht ca Cha, dn n s tm kim ko di na th k ca nhiu th h cc nh vt l. nh im l thng 7/2012 vi vic pht hin ra ht Higgs nh s dng my gia tc khng l (Large Hadron Collider) ti Trung tm nghin cu CERN, Thy S.

Peter Scholze trong k IMO 2007 t chc ti Vit Nam. Ngun: Internet

Peter Scholze hin ang l gio s ton ti i hc Bonn, CHLB c. Scholze sinh ngy 11/12/1987 ti Dresden. Anh l thnh vin ca i tuyn hc sinh c tham d 4 k thi Ton quc t (IMO), v c trao mt huy chng bc (2004), ba huy chng vng (cc nm 2005, 2006, 2007-nm t chc ti Vit Nam). Nm 2012, tui 24 Peter Scholze tr thnh gio s tr nht ti mt i hc ca c. Lnh vc nghin cu chnh ca anh gm Hnh hc s hc, L thuyt cc dng t ng cu v Biu din Galois. Anh l mt trong nhng nh ton hc c vinh d mi c bo co ti tiu ban L thuyt s trong k ICM2014 ti Seoul, Hn Quc. Peter Higgs, 84 tui, i hc Edinburgh - Scotland, v Franc ois Englert,

Franc ois Englert (tri) v Peter Higgs ti mt hi ngh Thu S nm 2012 Ngun: Internet

K t khi ht Higgs c tm ra ti CERN, nhiu ngi d on Peter Higgs s nhn c gii thng Nobel Vt l nm nay. Cng ni thm rng, nm 1964 c ba nhm tc gi c lp a ra l thuyt trn. Nhm th nht l Peter Higgs, th hai l Franc ois Englert cng vi Robert Brout (mt nm 2011) v nhm th ba gm Tom Kibble (Imperial College, London), Carl Hagen (H Rochester, M) v Gerald Guralnik (H Brown, M).

Mc Tin ton hc th gii s ny c thc hin vi s cng tc ca TS. Phm Ngc ip (Vin Vt l ht nhn) v TS. L Cng Trnh (H Quy Nhn).

20

Thng tin hi ngh


HI NGH V NHM, BIU DIN NHM V CC VN LIN QUAN
TP . H Ch Minh, 27-28/11/2013
Hi ngh l dp cc nh nghin cu v ging dy ton c nc trnh by nhng kt qu khoa hc ca mnh lin quan n l thuyt nhm, biu din nhm v cc vn lin quan n l thuyt v nhm, vnh, trng, mun, . . . trong nhng nm gn y. n v phi hp t chc Hi Ton hc Vit Nam Trng i hc Khoa hc T nhin, HQG Tp. H Ch Minh Ban t chc: GS. TSKH. Phng H Hi (Vin Ton hc, ng Trng ban), GS. TS. ng c Trng (Trng HKHTN - HQG Tp. HCM, ng Trng ban), TS. on Trung Cng (Vin Ton hc), TS. Trn Nam Dng, TS. Trnh Thanh o, TS. Nguyn Phc Sn, TS. Hunh Quang V (Trng HKHTN - HQG Tp. HCM). Ban chng trnh: GS. TSKH. Ng Vit Trung (Vin Ton hc, Trng ban), TS. Trn Ngc Hi, TS. Nguyn Vit ng (Trng HKHTN, HQG Tp. HCM), PGS. TS. Trn Tun Nam (HSP Tp. HCM), PGS. TS. L Anh V (H Kinh t - Lut, HQG Tp. HCM). Thi gian v a im t chc: Hi ngh s c t chc t ngy 27-28/11/2013 ti Trng i hc Khoa hc T nhin, HQG Tp. HCM, 227 Nguyn Vn C, Qun 5, Tp. H Ch Minh. Mi lin h vi Ban t chc c thc hin qua: Website: www.math.hcmus.edu.vn/ algebra/ E-mail: ttdeo@hcmus.edu.vn, trannamdung@yahoo.com

vui: y l ai?
Ngi trong nh ba k ny l mt nh ton hc ni ting trong lnh vc Thng k. ng l ai? Gii thng 300.000 ng s c Thng tin Ton hc tng cho c gi gi cu tr li chnh xc tn nh khoa hc ny cng bi vit hay nht, khng qu 500 t v ng. Tn ngi ot gii v bi vit s c ng trong s TTTH tip theo. Cu tr li v bi vit xin gi v ttth@vms.org.vn trc ngy 15/12/2013. Gii k trc: Ngi trong nh ba ca Tp 17 S 2 l nh ton hc Paul Erd os. Chc mng ngi nhn gii thng gii cu k trc l Dng c Lm, H S phm H Ni (xem bi trang 14).

21

Dnh cho cc bn tr
LTS: "Dnh cho cc bn tr" l mc dnh cho Sinh vin, Hc sinh v tt c cc bn tr yu Ton. Ta son mong nhn c cc bi vit hoc bi dch c gi tr cho chuyn mc.

Xp x tt, phn s lin tc, dy Farey v nh l Pick


Phng H Hi (Vin Ton hc)
1. XP X TT, PHN S LIN TC Cho l mt s v t. Mt xp x tt ca l phn s p/q , (q > 0), tha mn p < 1 . q q2 Khi nim xp x tt c Dirichlet nghin cu u tin. ng chng minh s tn ti ca cc xp x tt bng phng php "chung b cu" ni ting, sau ny mang tn ng. 3 7 , l cc xp x tt ca 2; 2 5 22 333 355 , l cc xp x tt (2) Cc phn s: , 7 106 113 ca . (1) Cc phn s C nh mt s N > 0. Bng cch xt cc phn l ca , 2,..., (N 1), theo nguyn l Dirichlet, ta tm c cc s nguyn p v 0 < q < N sao cho p < 1 . q qN T ta c ngay p/q l mt xp x tt ca . Phn s lin tc l mt phng php quan trng dng xp x cc s v t. Phng php ny cho php xy dng c th cc xp x tt ca mt s v t. t q0 = []. V khng l s nguyn ta c = q0 + 1 , 1 V d 1.1. k1 u khng nguyn v ln hn 1:
1 ; 2 > 1 1 = q1 + 2 ......................... 1 s1 = qs1 + , s > 1 s

vi qi = [i ] 1. T cc ng thc ny ta suy ra 1 = q0 + 1 q1 + q2 + . . . .. . 1 + 1 qs1 + s Cc s q0 , q1 , q2 , . . . , qk c gi l cc thng ring ca phn s lin tc biu din . Trong cc s qk , k 1, l cc s nguyn dng. Ta thu c mt dy v hn cc thng ring. Ta s chng minh rng dy cc phn s lin tc xy dng t q0 , q1 , q2 , . . . , qk hi t ti . Bi 1. Xt mt dy v hn cc s nguyn a0 , a1 , . . . tha mn ai 1 vi mi i 1. Xy dng bng quy np P0 = a0 P1 = a0 a1 + 1 Pk = ak Pk1 + Pk2 Q0 = 1 Q1 = a1 Qk = ak Qk1 + Qk2

Chng minh rng dy Ck := Pk /Qk , k 2, c cc tnh cht sau: i) i) ii) iii) Pk Qk1 Pk1 Qk = (1)k1 . C1 > C3 > . . . C2 < C4 < . . . (1)k1 Ck Ck1 = Q . k Qk1

vi 1 > 1. Tng t t q1 = [1 ] v lp li qu trnh trn. Ta thu c cc s 2 , 3 , . . .,

22

T dy Ck hi t ti mt s thc . Ta s dng k hiu sau: = [a0 ; a1 , a2 , . . .] ch phn s lin tc biu din , phn s Ck c gi l hi t th k biu din. Bi 2. Vi gi thit nh trong bi tp 1, chng minh rng cc phn s Ck tha mn |Ck | < 1 . Q2 k

vi (q, 6) = 1, sao cho p < 6 . q q2 2. DY FAREY Dy cc phn s (ln hn 0) ti gin c mu s khng vt qu n, sp xp theo th t tng dn, c gi l dy Farey th n, k hiu l Fn . Nhn xt rng cc phn s ln hn 1 nhn c t cc phn s nh hn 1 bng cch o t v mu, v th di y ta s ch trnh by cc phn s nh hn 1, ngoi ra thy r hn bn cht vn ta s b sung thm phn s 0/1. V d vi n = 5 ta c F5 = 0 1 1 1 2 1 3 2 3 4 1 , , , , , , , , , , . 1 5 4 3 5 2 5 3 4 5 1
1 6

Do chng l cc xp x tt ca v l mt s v t. Bi 3. Chng minh rng Ck l cc xp x tt nht ca theo ngha sau: vi mi phn s p/q , 1 q Ck , ta c p |Ck | . q Nh vy, vi mi s v t ta c th xc nh c mt dy cc s nguyn a0 , a1 , . . . , trong ai , i 1, l cc s nguyn dng, gi l cc thng ring ca . Ngc li, t bt k mt dy cc s nguyn nh vy, ta cng biu din c mt s v t = [a0 ; a1 , a2 , . . .] nh trong Bi tp 1. Bi 4. Chng minh rng nu = [a0 ; a1 , a2 , . . .] th ai chnh l cc thng ring ca nh c xy dng phn u ca mc. T ta c tng ng mt-mt gia cc dy s nguyn a0 , a1 , . . ., ai 1 vi mi i 1, v cc s v t thng qua phn s lin tc. V d 1.2. = (1) Ta c 2 = 1 + 2 1 = 1 + 1+1 2 1 1 1 + 2+(21) = 1 + 2+ 1 = . T y suy 1+ 2 ra 2 = [1; 2, 2, . . .]. (2) Cc tnh ton tng t cho s vng = 1+ 5 cho ta biu din lin phn s ca n 2 = [1; 1, 1, 1, . . .]. (3) Biu din lin phn s ca phc tp hn rt nhiu: = [3; 7, 5, 1, 292, 1, 1, 1, 2, 1, 3, 1, 14, 2, 1, 1, . . .]. Bi 5 (AMM10242). Cho l mt s v t. Chng minh rng tn ti v hn phn s p/q

Vi n = 6 s c cc phn s sung: F6 =

5 6

c b

0 1 1 1 1 2 1 3 2 3 4 5 1 , , , , , , , , , , , , . 1 6 5 4 3 5 2 5 3 4 5 6 1 Vi n = 7 ta c 0 1 1 1 1 2 1 2 3 1 4 3 2 , , , , , , , , , , , , , 1 7 6 5 4 7 3 5 7 2 7 5 3 5 3 4 5 6 1 , , , , , . 7 4 5 6 7 1

F7 =

Dy Farey c cc tnh cht rt p sau y: nh l 2.1 (Dy Farey). i) Nu a/b v c/d l hai phn s ng cnh nhau (vi a/b ng trc c/d) trong dy Farey Fn th bc ad = 1. ii) Mi mt phn s c b sung mi vo dy Farey th n c th c nhn t hai phn s cnh nhau (ca dy Fn1 ) bng cch cng tng ng t v mu: ( a c ) a+c , . b d b+d Chng minh. Ta chng minh bng quy np ng thi hai khng nh. bc quy np ta ch cn chng minh rng nu phn s x/n c thm vo dy Fn nm gia hai phn s a/b v c/d l hai phn s cnh nhau trong dy Fn1 th ta phi c: b + d = n v a + c = x.

23

S dng gi thit quy np bc ad = 1, d dng kim tra khng nh ny. Nh vy, ta c th xy dng cc dy Farey 0 1 , 1, bng qui np nh sau. Bt u vi F1 = 1 ri ti mi bc, dy Fk nhn c t Fk1 c bng cch chn gia 2 s hng lin tip a b, d +c ca dy Fk1 phn s a b+d nu b + d k . Hai phn s a/b v c/d c gi l gn nhau nu |ad bc| = 1. Bi 6. Cho a/b v c/d l hai phn s gn nhau. Chng minh rng i) C hai phn s u l ti gin. a c +c ii) Phn s a b+d nm gn c b ln d . Ngoi ra c nu a b < d th a a+c c < < . b b+d d iii) Trong s cc phn s nm gia a b v a+c l phn s c mu s b nht. b+d
c d

d (ngha l Ak , Ak+1 nm trn hai na mt phng i nhau xc nh bi d) v cc tia k tim cn dn ti d. Hn th na, cc tam OA gic OAk1 Ak u c din tch bng 1/2. Dy cc thng ring ca phn s lin tc biu din c th c m t bng hnh hc nh sau. Gi thit e1 , e2 l cc vc t c s (c ta tng ng l (1, 0) v (0, 1)). Nh vy vc t e1 nm di d v ta coi e2 l nm trn d. Chn a0 l s nguyn dng ln nht sao cho e3 = e1 + a0 e2 vn nm di d. Tip theo ta li chn a1 ln nht sao cho e4 = e2 + a1 e3 vn nm trn d. Tip tc qu trnh nh vy ta c dy cc vc t ek c h s gc tin ti . Bi 8. Chng minh rng cc ta ca cc vc t ek m t trn l cc hi t ca phn s lin tc biu din . Hn th na cc h s a0 , a1 , . . . chnh l cc thng ring ca phn s lin tc biu din : = [a0 ; a1 , a2 , . . .]. By gi xt cc s hu t dng = b/a, a, b > 0, (a, b) = 1, v ng vi im P = P (a, b) trn mt phng ta . Nh vy mi s hu t dng c ng vi mt im nguyn gc phn t th nht ca h ta . Ni O(0, 0) vi im P ta c tia d . Nu ta ch xt cc im P nm trong hnh tam gic n xc nh bi iu kin 0 < x < y n, vi n dng no th s im l hu hn (tam gic ny c cc nh l (0, 0), (0, n) v (n, n)). V cc tia d tng ng chia gc phn t th nht thnh mt s hu hn cc gc, ging nh nan qut. T ta c th sp xp cc tia ny ngc chiu kim ng h, ngha l sp xp cc tia theo chiu tng ca h s gc. y chnh l sp xp tng ng vi sp xp cc phn s trong dy Farey Fn . Cc tnh cht ca dy Farey pht biu trong nh l 2.1 c th c m t bng hnh hc nh sau: i) Hai im P (a, b) v Q(c, d) xc nh hai tia cnh nhau trong tam gic n khi v ch khi |ad bc| = 1. ii) Trong tam gic n+1 , tia xc nh bi R(s, t) nm gia hai tia OP v OQ khi v

th

c Bi 7. Hai phn s ti gin a b < d , a, b, c, d > r 0, tha mn: vi mi phn s s , r, s > 0, sao r c cho a b < s < d , ta c s > b, d. Chng minh rng bc ad = 1.

3. M T HNH HC CA PHP XP X DA VO LIN PHN S V DY FAREY Xt mt s thc > 0. Trn mt phng ta xt ng thng d i qua gc ta O v c h s gc bng . Nu l mt s hu t th ng thng d s cha cc im nguyn, c th l cc im c ta (a, b), vi b/a = . Nu l v t, d khng cha im nguyn no ngoi gc ta . V mt hnh hc, mt phn s b/a l mt xp x tt ca nu ng thng i qua (a, b) v gc ta c h s gc gn vi h s gc ca d nht trong s cc ng thng i qua gc ta v cc im nguyn (a, b ) (b thay i). Xt dy cc im c ta (Qk , Pk ) trong Pk /Qk l hi t th k trong biu din phn s lin tc ca (xem bi tp 1). Theo cc mnh trong bi tp 1 ta c nhn xt rng cc im Ak (Qk , Pk ), k = 1, 2, . . . lin tip i pha so vi ng thng

24

ch khi OP RQ l mt hnh bnh hnh (vi gi thit OP v OQ nm cnh nhau trong n ). M t ny cho php ta lin h dy Farey vi nh l Pick. 4. NH L PICK Trn mt phng ta xt cc im c ta nguyn, gi tt l cc im nguyn, v xt cc tam gic vi nh ti cc im nguyn. nh l Pick cho ta cng thc tnh din tch mt tam gic nh vy thng qua s cc im nguyn nm trn v bn trong tam gic . nh l 4.1 (nh l Pick). Din tch ca mt tam gic vi nh nguyn bng s cc im nguyn bn trong tam gic cng na tng s cc im trn bin tr i 1. C nhiu chng minh ca nh l ny. Chng ti xin gii thiu mt chng minh n gin nh sau. Nhn xt rng ch cn xt trng hp ca mt tam gic khng cha im nguyn no bn trong cng nh trn cnh (tr ba nh). Cn chng minh rng mt tam gic c tnh cht nh vy khi v ch khi n c din tch bng 1/2. V din tch ca mt tam gic vi nh nguyn lun ln hn hoc bng 1/2 nn ta ch cn chng minh rng mt tam gic khng cha im nguyn no bn trong v trn bin, tr ba nh, th din tch ca n bng 1/2. Khng mt tnh tng qut, gi s tam gic c mt nh l O(0, 0) v hai nh kia l A(a, b) v B (c, d). Dng hnh bnh hnh AOBC vi C (a + c, b + d). D thy hnh bnh hnh ny cng khng cha im nguyn no. Ta gi AOBC l hnh bnh hnh c bn. Bi 9. T hnh bnh hnh c bn ny ta tip tc dng cc hnh bnh hnh mi bng cch tnh tin hnh bnh hnh ban u theo cc cnh ca n, theo tt c cc hng. (Ni cc khc, ta xy dng mt li trn mt phng t hnh bnh hnh ban u nh sau: k cc ng thng xc nh bi cc cnh ca hnh bnh hnh ri t xy dng 2 h ng thng song song c cng khong cch). Chng minh rng nh ca cc hnh bnh hnh nhn c l cc im nguyn v mi im nguyn l nh mt hnh bnh hnh no .

Bi 10. S dng bi ton trn, chng minh rng nu mt tam gic vi cc nh nguyn khng cha im nguyn no bn trong v trn bin th din tch ca n bng 1/2. T nh l Pick ta c th d dng suy ra nh l 2.1: c i) Gi s a b v d l hai phn s cnh nhau trong dy Fn . Khi hai tia xc nh bi P (a, b) v P (c, d) nm cnh nhau trong tam gic n . T tam gic OP Q khng cha im nguyn no, vy din tch ca n, theo nh l Pick bng 1/2. Ngha l |ad bc| = 1. ii) Gi thit trong tam gic n+1 , tia OR nm gia hai tia OP v OQ, P, Q nm trong n . Khi din tch cc tam gic OP R v OQR u bng 1/2. Tnh cht ny xc nh duy nht hai im P v Q t im R (tai sao?). Cng t tnh duy nht suy ra OP RQ l hnh bnh hnh (ti sao?). T ta c iu phi chng minh. Ngc li, t bi tp 7 v nh l 2.1, ta c mt chng minh cho nh l Pick: Gi s tam gic OP Q khng cha im nguyn no tr ba nh (O l gc ta , P (a, b), Q(c, d) c cc ta nguyn dng). a c Xt phn s r s nm gia b v d . Khi im T (r, s) phi xc nh mt im nm ngoi hnh bnh hnh OP RQ hoc cng lm l trng vi nh R. T cc honh ca T phi ln hn b, d. Theo bi tp 7 ta c |ad bc| = 1.
0 Bi 11. Xut pht t hai phn s 1 v 1 1 , mi bc ta b sung thm cc phn s bng cch chn vo gia hai phn s ng cnh nhau a b c +c v d phn s a . Chng minh rng bng cch b+d ta c th nhn c tt c cc phn s ti gin thuc [0, 1].

Bi 12 (VN TST 2011). Trn mt phng ta c php di chuyn gia cc im nguyn dng khc theo quy tc: t im A, c di chuyn ti B nu tam gic AOB c din tch bng 1/2. i) Tm tt c cc im nguyn dng (m; n) c th t c, xut pht t im (1; 1). ii) Gi s (m; n) l mt im nguyn dng c tnh cht nu cu i). Chng minh rng tn ti mt cch di chuyn t im (1; 1) n im (m; n) m s bc khng vt qu |m n|.

Knh mi qu v v cc bn ng nghip ng k tham gia Hi Ton hc Vit Nam Hi Ton hc Vit Nam c thnh lp t nm 1966. Mc ch ca Hi l gp phn y mnh cng tc ging dy, nghin cu, ng dng v ph bin ton hc. Tt c nhng ai c tham gia ging dy, nghin cu, ng dng v ph bin ton hc u c th gia nhp Hi. L hi vin, qu v s c pht min ph tp ch Thng Tin Ton Hc, c mua mt s n phm ton vi gi u i, c gim hi ngh ph nhng hi ngh Hi tham gia t chc, c tham gia cng nh c thng bo y v cc hot ng ca Hi. gia nhp Hi ln u tin hoc ng k li hi vin (theo tng nm), qu v ch vic in v ct gi phiu ng k di y ti BCH Hi theo a ch: Ch Cao Ngc Anh, Vin Ton Hc, 18 Hong Quc Vit, 10307 H Ni Vic ng hi ph c th thc hin theo mt trong cc hnh thc sau y: 1. ng tp th theo c quan (km theo danh sch hi vin). 2. ng trc tip hoc gi tin qua bu in n ch Cao Ngc Anh theo a ch trn. Thng tin v hi vin Hi Ton hc Vit Nam cng nh tnh hnh ng hi ph c cp nht thng xuyn trn trang web ca Hi. BCH Hi Ton hc Vit Nam ..................................................................................................................................

Hi Ton Hc Vit Nam

Hi ph nm 2013

Phiu ng k hi vin
1. H v tn: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Khi ng k li, qu v ch cn in nhng mc c thay i trong khung ny.

Hi ph: Acta Math. Vietnam (*):

100 000 120 000

2. Nam N 3. Ngy sinh: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Ni sinh (huyn, tnh): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Hc v (nm, ni bo v ): C nhn: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thc s: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tin s: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TSKH: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Hc hm (ni c phong): PGS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . GS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Chuyn ngnh: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Ni cng tc: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Chc v hin nay: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. a ch lin h: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................................. Email: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . in thoi: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ngy: K tn:

Tng cng: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hnh thc ng: ng tp th theo c quan Tn c quan: ng trc tip/th pht nhanh Gi bu in (xin gi km bn chp th chuyn tin)

Ghi ch: - (*) Vic mua Acta Mathematica Vietnamica l t nguyn v trn y l gi u i (ch bng 50% gi chnh thc) cho hi vin (gm 4 s, k c bu ph). - Gch cho tng ng.

THNG TIN TON HC, Tp 17 S 3 (2013)

Hi Ton hc v nm nm thay i ca ton hc Vit Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L Tun Hoa i hi Ton hc Vit Nam ln th 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nguyn Th L Hng Danh sch u vin Ban chp hnh Hi Ton hc Vit Nam kho 7 . . . . . . . . . . . . V ngh thng k v khoa hc thng k (tip theo v ht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ng Hng Thng Nh ton hc Paul Erd os . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dng c Lm Tin tc hi vin v hot ng ton hc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tin ton hc th gii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thng tin hi ngh Hi ngh v Nhm, biu din nhm v nhng vn lin quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dnh cho cc bn tr Xp x tt, phn s lin tc, dy Farey v nh l Pick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phng H Hi

10 12

14

15 17

20

21

You might also like