Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5.

Maïch ña haøi

Chöông V(tt)

MAÏCH ÑA HAØI SÖÛ DUÏNG VI MAÏCH 555

• Sô ñoà beân trong cuûa IC555

8 VCC

5 3
7 2 CON OUT 7
Discharge 6 TRIG DIS
THRES
Comparator I
4
RST
4

5 2 -
6 LM555C/TO
3 +

6 1 2
7

Threshold R QN 3 Output

• Veà cô baûn, 555 goàm 2

Reset

maïch so saùnh ñieàu khieån

S Q
4

traïng thaùi cuûa FF, töø ñoù

2 -
2 6
Trigger 3
laùi transistor xaû
+

Comparator II (discharge) vaø taàng ra.

7

1 GND
4 Reset

• Chöùc naêng moät soá chaân

ñöôïc moâ taû nhö sau:
- Chaân 1: Ground (GND), chaân ñaát (mass).
1
- Chaân 2: TRIGGER (kích khôûi), ñieåm nhaïy möùc vôùi VCC . Khi ñieän aùp ôû chaân
3
naøy döôùi 1/3 VCC thì ngoõ ra Q cuûa FF xuoáng [0], gaây cho chaân 3 taïo moät traïng
thaùi cao.
- Chaân 3: OUTPUT (ra) thöôøng ôû möùc thaáp vaø chuyeån thaønh möùc cao trong
khoaûng thôøi gian ñònh thì. Vì taàng ra tích cöïc ôû caû 2 chieàu, noù coù theå caáp hoaëc
huùt doøng ñeán 200mA
- Chaân 4: RESET khi ñieän aùp ôû chaân naøy nhoû hôn 0,4V: chu kyø ñònh thì bò ngaét,
ñöa 555 veà traïng thaùi khoâng coù kích. Ñaây laø chöùc naêng öu tieân ñeå 555 khoâng
theå bò kích tröø khi RESET ñöôïc giaûi phoùng (>1,0V). Khi khoâng söû duïng noái
chaân 4 leân VCC.
- Chaân 5: CONTROL VOLTAGE (ñieän aùp ñieàu khieån), beân trong laø ñieåm
2
VCC . Moät ñieän trôû noái ñaát hoaëc ñieän aùp ngoaøi coù theå ñöôïc noái vaøo chaân 5 ñeå
3

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

thay ñoåi caùc ñieåm tham khaûo (chuaån) cuûa comparator. Khi khoâng söû duïng cho
muïc ñích naøy, neân gaén 1 tuï noái ñaát ≥ 0.01μF cho taát caû caùc öùng duïng nhaèm ñeå
loïc caùc xung ñænh nhieãu nguoàn caáp ñieän.
2
- Chaân 6: THRESHOLD (ngöôõng) ñieåm nhaïy möùc vôùi VCC . Khi ñieän aùp ôû
3
2
chaân naøy > VCC . FF Reset laøm cho chaân 3 ôû traïng thaùi thaáp.
3
- Chaân 7: DISCHARGE (Xaû) cöïc thu cuûa transistor, thöôøng ñöôïc duøng ñeå xaû tuï
ñònh thì. Vì doøng collector bò giôùi haïn, noù coù theå duøng vôùi caùc tuï raát lôùn
( > 1000 μF ) khoâng bò hö.

- Chaân 8: VCC ñieän aùp caáp nguoàn coù theå töø 3V ñeán 18V so vôùi chaân mass vaø
doøng ñieän ra ñeán 200mA (loaïi maïch BJT) hay 100mA (loaïi CMOS). Vieäc ñònh
thì töông ñoái ñoäc laäp vôùi ñieän aùp naøy. Sai soá ñònh thì do thay ñoåi nguoàn ñieän
tieâu bieåu < 0.05% /V
• Maïch dao ñoäng ñôn giaûn duøng LM555C
+5V
4

R1 U33 2
3 VCC
Vcc
Reset

Output
3
7
Discharge CV
5 Vtuï(t)
1
R2 6
Threshold
VCC
3
2
Trigger 0.1 uF

555
C1
Vo

1 2
Khi hoaït ñoäng bình thöôøng, tuï naïp töø VCC ñeán VCC
3 3
Phöông trình naïp cuûa tuï C1 laø

2 ⎛ −
t
⎞
( R1 + R 2 ) C1 ⎟
⎜
VC1 (t ) = VCC 1 − e
3 ⎜ ⎟
⎝ ⎠
1
theá VCC cho VC1(t) ñöôïc tnaïp
3
tnaïp=0.693(R1+R2)C1

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

Tuï xaû qua R2 vaø transistor xaû ñöôïc noái vôùi chaân 7 cho ñeán khi ñieän aùp cuûa noù coøn
1
VCC . Phöông trình tuï xaû
3

2 ⎛ −
t
⎞
R2C1 ⎟
⎜
VC1 (t ) = VCC 1 − e
3 ⎜ ⎟
⎝ ⎠
1
theá VCC cho VC1(t) ñöôïc txaû
3
txaû=0.693R2C1
Chu kyø dao ñoäng baèng toång cuûa thôøi gian naïp xaû
TOSC = tnaïp + txaû = 0.693 (R1+2R2)C1
Taàn soá dao ñoäng cuûa maïch laø
1
f OSC =
0.693( R1 + 2 R2 )C1

Chu kyø laøm vieäc D = thôøi gian ON chia cho chu kyø dao ñoäng T
t nap R 1 + R2
D= =
TOSC R1 + 2 R2

1) Maïch ñôn oån söû duïng IC555.

8 VCC

7
Discharge

Comparator I
R 2/3Vcc 2
4
5 -
6
3 +

6 7 1 2
T
Threshold R QN 3 Output
Reset

Vcc 4
S Q

2 -
+ Trigger
2
3 +
6

C 0 1/3Vcc
7
Comparator II

1 GND

Nguyeân taéc hoaït ñoäng: Vcc

4 Reset

Khi ñoùng ñieän, do taùc ñoäng cuûa nguoàn phaân aùp, ta coù caùc giaù trò:
1 2
V3+ ( SS 2) = VCC V2 − ( SS 1) = VCC
3 3
ÔÛ cheá ñoä bình thöôøng, chaân 2 trigger ôû möùc cao [Vcc] Vôùi caùc qui öôùc, caùc giaù trò:
[1]: möùc gaàn baèng Vcc (möùc cao). [0]: möùc thaáp.

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

1
thì Vpin2 ôû möùc [1] > V3( + ) = VCC
3
Ñieän aùp ra cuûa boä so saùnh II: Vra SS-II = 0V= [0].
Khi môùi môû ñieän ñieän aùp qua tuï, coù ñieän aùp ban ñaàu laø 0V, cuõng laø ñieän aùp ngoõ vaøo coäng cuûa
boä so saùnh I: Vcap(0) = 0V = V(+) SS-I
Ñieän aùp ngoõ vaøo tröø (-): V(-) SS-I = 2/3Vcc > V(+) SS-I ==> Vra SS-I =[0]
Khi ñoùng ñieän Pr = [1] neân taïi RS-FF ta coù:
__
Q = [0] vaø Q = [1] laøm cho Transistor Q1 daãn baõo hoøa ngaén maïch chaân (6) vôùi ñaát laøm cho
Vc(t) = 0V.
__
Do Q = [1] neân qua maïch ñeäm ñaûo daáu ñieän aùp ôø ngoõ ra chaân (3) laø 0V hay [0].
Khi baét ñaàu kích, cho moät xung coù caïnh xuoáng vaøo chaân kích (chaân 2) vôùi caïnh xuoáng (Vcc Æ
0V) neân
Taïi boä so saùnh II:
V(+) SS-II = 1/3Vcc > V(-) SS-II = Vpin 2 = 0V neân ngoõ ra boä so saùnh II ôû möùc cao Vra SS-II = [1].
Taïi boä so saùnh I:
V(+) SS-I = Vc (0+) = 0V < V(-) SS-I =2/3Vcc, neân ñieän aùp ra Vra SS-I =[0] möùc thaáp.
Taïi RS-FF ta coù:
Vra SS-II = [1] = S
Vra SS-I = [0] = R
__
Do ñoù Q =1 vaø Q = [0] neân ñieän aùp ra qua boä ñeäm ñaûo seõ ôû möùc cao [1]. Vaø BJT taét, hôû
maïch, tuï baét ñaàu naïp ñieän vôùi phöông trình: Vc(t) = Vcc (1-e-t/RC). Khi ñoù taïi chaân 2, ñieän aùp
kích sau khi giaûm veà [0] taêng trôû laïi Vcc Vcc

0
2
Vaäy khi Vc (t) ñaït giaù trò: Vc (t) ≥ Vcc
3
Taïi boä so saùnh II:
V(+) SS-II = 1/3Vcc
V(-) SS-II = Vcc neân ngoõ ra boä so saùnh II ôû möùc thaáp Vra SS-II = [0].
Taïi boä so saùnh I:
2
V(+) SS-I = Vc (t) ≥ Vcc
3
V(-) SS-I =2/3Vcc, neân ñieän aùp ra Vra SS-I =[1] möùc cao.
Taïi RS-FF ta coù:
Vra SS-II = [0] = S
Vra SS-I = [1] = R
__
Do ñoù Q =0 vaø Q = [1] neân ñieän aùp ra qua boä ñeäm ñaûo seõ ôû möùc thaáp [0]. Vaø BJT daãn baõo
hoøa, ngaén maïch tuï. Quaù trình taïo xung T keát thuùc maïch chôø ñôïi xung kích môùi, vaø ñieän aùp ra
trôû laïi möùc cao (Vcc).

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

Tính thôøi gian toàn taïi xung T:

Xeùt giaûn ñoà thôøi gian, vôùi giaû söû thôøi ñieåm kích xung töông öùng vôùi t=0.

Vc (t)
Vcc

2/3Vcc

Vpin (3)
Vcc

t
T
Vpin (2)
Vcc

Tìm ñoä roäng xung hay thôøi gian toàn taïi cuûa xung T:
Ta coù phöông trình naïp ñieän cuûa tuï nhö sau:
Vc (t ) = Vcc (1 − e − t / RC )
Taïi t=T ta coù:
T
2 −
VC (T ) = VCC = VCC (1 − e ) RC
3
T
2 −
= (1 − e RC )
3
T
− 1
e RC
=
3
T
T
e RC = 3 hay = ln 3 ⇔ T = RC ln 3 = 1,1RC
RC

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

2) Maïch baát oån söû duïng IC555.

8 VCC

7
Discharge

R1 Comparator I
2/3Vcc 2

4
+ 5 -

Cb 3 +
6

R2 6 1 2

7
Threshold R QN 3 Output

Reset
S Q

4
2 -

+ 2 6
Trigger 3
C 1/3Vcc
+

Comparator II

7
1 GND

Vcc
4 Reset

Nguyeân taéc hoaït ñoäng:

Töông töï nhö trong tröôøng hôïp maïch baát oån, khi môùi ñoùng ñieän ta coù ngoõ ra laø 0V.
Nhöng trong maïch baát oån, tuï coù theå naïp ñieän (do khoâng bò ngaén maïch bôûi Q1) vôùi haèng soá thôøi
gian τ nap = C ( R1 + R2 )
Ñieän aùp treân tuï taêng daàn cho ñeán khi ngoõ ra ôû muùc cao do:
Taïi boä so saùnh I:
2
V( + ) = VC (t ) < V( − ) = Vcc ⇒ Vra − SSI = [0]
3
Taïi boä so saùnh II:
1
V( + ) = Vcc > VC (t ) = V( − ) ⇒ Vra − SSII = [1]
3
Taïi RS-FF:
R = [0]⎫ ⎧⎪ Q = [1]
⎬ ⇒ ⎨ __ Ñieän aùp ra qua maïch ñeäm ñaûo laø möùc [1], transistor Q1 taét.
S = [1] ⎭ ⎪⎩Q = [0]
Khi VC(t) taêng VC(t) >2/3Vcc thì ta coù:
Vra − SSI = R = [1] ⎫ ⎧⎪Q = [0]
⎬ ⇒ ⎨ __ Ñieän aùp ra qua maïch ñeäm ñaûo laø möùc [0], transistor Q1 daãn baõo
V ra − SSII = S = [0]⎭ ⎪⎩ Q = [1]
hoøa laøm tuï phoùng ñieän qua R2 vôùi thôøi haèng: τ phong = CR 2
Khi ñieän aùp qua tuï giaûm daàn cho ñeán khi VC(t) < 1/3Vcc
V ra − SSI = R = [0]⎫ ⎧⎪ Q = [1]
⎬ ⇒ ⎨ __ Ñieän aùp ra qua maïch ñeäm ñaûo laø möùc [1], transistor Q1 taét.
Vra − SSII = S = [1]⎭ ⎪⎩Q = [0]
tuï naïp tieáp vôùi thôøi haèng: τ nap = C ( R1 + R2 ) . Quaù trình dieãn ra tieáp tuïc vaø ta coù ñieän aùp ngoõ ra
laø chuoãi xung vuoâng

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng

Baøi giaûng Kyõ thuaät Xung Chöông 5. Maïch ña haøi

Tính chu kyø xung vaø taàn soá:

Vc (t)
Vcc

2/3Vcc
tuï naïp tuï xaû
1/3Vcc

0 t
Vpin (3)
t1 T1 t2 T2 t3
Vcc

t
0

Trong khoaûng töø t1 ñeán t2 (T1) ta coù phöông trình naïp ñieän cuûa tuï: τ 1 = C ( R1 + R 2 )
VC (t ) = Vcc (1 − e −t / τ 1 )
taïi t=t1 Vc(t1)=1/3Vcc
taïi t=t2 Vc(t2)=2/3Vcc
Vieát laïi
⎧ Vcc − t1 / τ 1 ⎧2 − t1 / τ 1
⎪ 3 = Vcc (1 − e ) ⎪3 =e (1)
⎨ 2V hay ⎨1 chia (1) cho (2) : 2 = e ( t 2 −t1 ) / τ 1 = e T1 / τ 1
⎪ cc = Vcc (1 − e −t 2 / τ 1 ) ⎪ = e −t 2 / τ 1 (2)
⎩ 3 ⎩3
⇒ T1 = τ 1 ln 2 = 0.7.C ( R1 + R2 )
Trong khoaûng töø t2 ñeán t3 (T2) ta coù phöông trình xaû ñieän cuûa tu theo haøm muõ vôùi haèng soá
thôøi gian: τ 2 = CR 2
2
VC (t ) = Vcc e −t / τ 2
3
taïi t=t2 Vc(t2)=2/3Vcc
taïi t=t3 Vc(t3)=1/3Vcc
Vieát laïi
⎧ 2Vcc 2 −t 2 / τ 2
⎪ 3 = 3 Vcc e ⎧ 1 = e −t 2 / τ 2 (3)
⎪
⎨ V hay ⎨ 1 −t3 / τ 2 chia (3) cho (4) : 2 = e ( t3 −t 2 ) / τ 2 = e T2 / τ 2
⎪ cc = Vcc e −t3 / τ 2 ) ⎪⎩ 2 = e ( 4)
⎩ 3
⇒ T2 = τ 2 ln 2 = 0,7.CR 2
Vaäy chu kyø T=T1 + T2 taàn soá laø: f= 1/T

2001 Trang Traàn Duy Cöôøng