H tn: Nguyn Minh Lc

TM SCH TR TU PHN PH$N %& TM SCH Tr Tu Phng ng l cun sch ca tc gi C.SCOTT LTTLETO !" nh #u$t %n &'n ()a Thng Tin #u$t %n n'* +,,+. Cun sch gi-. ng/i 01c t2* hi3u ngu4n gc5 tru67n thng l8ch s95 :'n *inh5 .h"ng t;c5 l< nghi5 nh=ng tc 0>ng nh h?ng 0@n #A h>i ca B tn gi" lCn tDi ChEu F lG Hn > gi"5 PhIt Ji"5 KhLng gi"5 LA" gi" : ThMn 0D". '& (N !) %* +,- ./ 01n2 Hin3u4& !"N #

E6 l *>t tn gi" lCn c) tN #a #a nh$t : nh h?ng sEu sOc Phng nh=ng trQn cc tru67n thng tn gi" Phc * cRn nh h?ng 0@n n7n :'n *inh5 tri@t h1c ca cc nCc ChEu F. C) ngu4n gc tN th@ PS TB trCc Cng ngu6Qn Phi !En !u *;c Ur6an tN Va T WPXrsiaY ti@n :" ti3u l;c 08a Hn 0> WTB,, n'* trCc C Y *ang 0@n nh=ng ni7* tin *Ci5 nh=ng .h"ng t;c : c c$u #A h>i ch" cc c>ng 04ng ? thung lZng (in!u Wthu>c VOc Hn 0>Y c %n ![a :" n7n nng nghi.5 *? ra *>t \u tr2nh .ht tri3n tE* linh5 nh=ng Phu6nh hCng r] rt * ng6 na6 0^c g1i chung l Hn 0> gi". T t?ng tri@t h1c ca Hn gi" *ang 0_c trng %?i *>t 0`c tin c %n ca Vrah*ana *>t $ng tD" h)a. Vrah*an :bnh c9u5 tr1n :cn : %$t !it l chEn ld tu6t 0i5 l* n7n tng ch" :Z tr; : ceng *>t l-c n) tD" thnh *>t linh h4n WUt*anY ? *fi c"n ng/i. S[ nhIn th`c ca *>t ng/i :7 tnh 04ng h)a : s[ h^. nh$t gi=a at*an : Vrah*an 0^c ng/i ta tin t?ng rgng sh *ang lDi s[ gii th"t !" %?i tr"ng Ph"nh PhOc Phi :8 n6 th"t Phii t$t c nh=ng Pi7* hA* ca thEn tE* : tN 0) :^t lQn t$t c *1i s[ .hEn %it. Hn gi" c) r$t nhi7u l< nghi tn gi"5 s[ seng %i : %> .hIn :'n h1c thiQng liQng g4* nh=ng %i luIn :'n !i5 cc %i s9 thi nhG Vhaga:a! Jita5 jaha%harata5 Ch tn ca5 ka*a6ana5l 7n :'n h1c n6 ch`a 0[ng gi" ld c %n 0A h2nh thnh t t?ng (in!u \ua nhi7u thiQn niQn PmG s[ chu63n ti@. nh=ng linh h4n5 %nh #X ca Kar*a Wnghi.Y5 d ni* :7 ir:ana W . %na s[ gii th"t tu6t 0i Phii 0au PhL5 ci ch@t : ti sinhY. 5& PH6T %*

C) nhi7u giai th"Di :7 ti7n thEn ca `c PhIt th3 hin \ua nhi7u s9 thi : tru6n nhG T-c sanh tru6n :i@t %gng ti@ng Pali5 S9 thi .hIt gi" WLa:ita:is TaraY. C>i ngu4n *ang tnh chnh #c l8ch s9 c) ch-t g2 0) Phng r] rng lO*. Kh"ng th@ Pm B trCc C 5 c) *>t :8 thM6 :Ci Ph n'ng thu h-t cc *n 045 c) th3 l *>t thnh :iQn !Rng t>c Thch Ca ? Ca Tn &5 ng6 na6 thu>c :ng \uc X.al5 0A tN %i cu>c sng tr"ng cung :ng 0in ng1c 03 sng *>t cu>c 0/i PhL hDnh ? *>t #` s? * ng6 na6 g1i l VOc Hn. gi %Ot 0Mu thu6@t ging :7 *>t .hng cch gii \u6@t *Ci :7 :$n 07 c`u 0>. PhIt Ji" tin :" :Rng trRn luEn h4i ti sinh %$t tIn WSa*saraY5 Phi *>t ng/i tu tI. 0Dt 0@n gic ng>5 h1 sh 0Dt c]i . %n W ir:anaY5 0^c gii th"t Phii 0au PhL5 s[ ch@t : s[ 0Mu thai %$t tIn. Ji" .h. ca `c PhIt 0^c th3 hin ngOn g1n tr"ng T` oiu @. h=ng @ n6 cng % :7 s[ PhL WouhPhaY5 ch$* !`t s[ PhL : .hn nh n>i !ung :7 s[ gic ng> ca `c PhIt. @ th` nh$t l KhL @G `c PhIt !D6 :Dn :It 07u PhL. Sanh5 lA"5 %nh : t9. Chia l2a5 Phng thia *An Cc *un5 trDng thi tha6 0Li ca t$t c cc hin t^ng5 c* nhIn sung sCng ha6 0au PhL 07u l ouhPha. ga6 c ci ptiq h"_c p%n ngAq cZng Phng c) 0_c tnh :=ng %7n. @ th` hai l TI. @G gii thch 0au PhL .ht sinh tN s[ Pht Pha" !;c lDc5 tha* la*. ) l s[ : *inh.
1

@ th` %a l oit @G Phrng 08nh c) *>t s[ ch$* !`t 0au PhL5 gii th"t cui ceng : ti ca" l !I. tOt l9a tha*5 sEn5 si. @ th` t #c 08nh nh=ng 6@u t !sn 0@n s[ !it PhLG chnh ng=5 chnh nghi.5 chnh *Dng5 chnh tnh t$n5 chnh ni*5 chnh 08nh5 chnh Pi@n : chnh t !u6. T* 6@u t n6 Phrng 08nh %a thnh .hMn ca tu tI. PhIt gi"G JiCi5 8nh : Tu. 7& 8H9N %* +Nh: gi;:4&

KhLng Phu T9 WBBTa tuv trCc C Y sinh tDi nCc Lf l ng/i sng lI. h" gi". &" th@ Pm Tw sau C 5 cc nh tru67n gi" 0A Latin h)a tQn ca ng thnhG C"nxucius. yng l *>t nh ci cch chnh tr8 : cZng l *>t nh gi" !;c5 ngi %$t *An :Ci s[ su6 04i 0D" 0`c tr"ng th/i 0Di *2nh : t2* cch Phi .h;c lDi nh=ng gi tr8 * ngi ch" l nh=ng .h"ng t;c tt 0c. ca th/i 0Di ("ng Ki*. gi Phng thnh cng tr"ng lbnh :[c chnh tr8 nhng r] rng l *>t %Ic th6 :b 0Di. Tr/ng .hi tri@t h1c ca ngi sng lI. g1i l h" gi" Ji" ld KhLng t9 ![a :" w cun sch cLG o8ch5 Thi5 Th5 L<5 hDc : zuEn Thu. o" sch hDc %8 *$t 0i5 B cun cRn lDi 0^c 0_t tQn lDi l gZ KinhGKinh o8ch5 Kinh Thi5 Kinh Th5 Kinh L< : Kinh zuEn Thu. Tr"ng LuIn g=5 KhLng T9 07 cI. 0@n Kinh Th : Kinh Thi. Kinh Thi c) {,B %i ht * .hMn lCn cc %i th ca l cc %i nhDc t2nh 0^c KhLng T9 0_t thQ* l/i %2nh 0D" ld ca t;ng tri7u 0Di5 0^c ht ? tri7u 02nh h Chu W|T,+ua +Bw trCc C Y. Kinh Thi gi-. cc *n sinh hi3u 0^c .h"ng t;c ca \uc gia Phc5 gi-. h1 .h;c :; ng/i cha : nh :ua tt hn. ) cZng l .hng tin gii tia t2nh c* : 0a cc *n sinh 0@n :Ci *ung th- ci cE6. Kinh !8ch l *>t c}* nang :7 s[ tiQn 0"n c) tN th/i h Chu : sau 0^c cc nh u6Qn %c D" KhLng *? r>ng. Vgng cch :In !;ng cc \uX l* c1ng ci thi c) th3 tD" ra wt ngi sa" w cnh5 liQn P@t t$t c cc c$u tr-c n6 : %i@n 0Li thnh :Z tr;. S[ tnh t"n n6 c) liXn \uan 0@n s[ .ht tri3n t"n h1c : Ph"a h1c ? Trung ~uc. Sch L< Phrng 08nh s[ \uan tr1ng ca l< nghi. Kinh zuEn Thu l sch s9 ghi ch. nh=ng s[ Pin hng ng65 thng5 cc *ea ? nCc Lf ca KhLng T9. i :Ci c nhEn KhLng T9 : gi" ld ca thng ng/i tr"ng c>ng 04ng5 #A h>i. #a hn. <& L=* %* + !>: gi/4 h" gi"5 ngi lun 07 ca" nh$t lRng p hEnqa lRng

TM* nh h?ng ca h" gi" lan *Dnh tN Trung ~uc tCi Tri7u tiQn5 hIt Vn : nh=ng Phu :[c

D" LA" t4n tDi ceng KhLng gi" : PhIt gi" ? Trung ~uc \ua nhi7u th@ Pm : 0A c) *>t tc 0>ng ch 6@u :" 0/i sng tE* linh5 tri th`c ca ng/i !En Trung ~uc. g/i sng lI. ra 0D" LA" c) tQn LA" T95 c) th3 l ng/i ceng th/i h"_c trCc th/i ca KhLng T9 WBBTa tuv trCc C Y. LA" T9 sng tDi nCc Chu5 ? 0E6 ng trau !4i D" : `c5 r4i tru67n !D6 s[ PhiQ* tn. gu6Qn tOc c %n ca LA" gi" l D"5 n) l d ni* *ang tnh ch$t siQu h2nh5 th-c 0}6 : !sn !Ot t"n th3 :Z tr;. D" `c Kinh WB,,, ch=Y l cun sch t)* tOt cc gi" ld5 tri@t ld ca LA" T9. Cun sch n6 nLi ti@ng : 0^c tn sung nh$t tr"ng cc Pinh 0i3n LA" gi". ) ngOn g1n5 .hMn lCn l nh=ng cEu cch ngn
2

tD" *>t %Mu Phng Ph 6Qn : P2 %. D" `c Kinh !D6 rgng c"n 0/ng ch" ng/i ta 0Dt 0@n hDnh .h-c : s[ thia *An l t2* Pi@* pnh$t th3q :Ci D" : c"n 0/ng c %n 03 hRa h^. :Ci t[ nhiQn l tu tI. p: :iq. i :Ci LA" gi"5 cu>c sng l *>t trDng thi tha6 0Li liQn t;c5 Phng c) 0i7u g2 l c 08nh. pD"q nh h?ng 0i7u hRa PhO. *1i :It : h"Dt 0>ng tr"ng tnh cch * D" `c Kinh * t nh l tnh *n *an. @u 0i7u g2 %8 0M6 0i \u #a5 pD"q sh 0M6 n) tr? :7 t2nh trDng trCc 0). S[ seng %i ca LA" gi" .ht tri3n \ua nhi7u th@ Pm5 tI. h^. cc :8 thMn linh *Ci. Van 0Mu5 LA" gi" seng %iG Tr/i5 $t : D". j>t h"ng 0@ :ng hu67n th"Di : LA" t9 cZng nLi %It nh l nh=ng nhEn :It 0^c tn Pnh. LA" gi" th? %an 0Mu chia thnh { tng .hiG D" thiQn s5 Linh %" : Ta* thanh. tng .hi #u$t hin ![a :" gi" ld ca cc thM6 tL 08a .hng. ?& TH$N !@* +Shint:4 Shint"5 c"n 0/ng ca thMn linh WKa*iY l *>t tn gi" %n 08a hIt Vn. ) ceng chung sng :Ci PhIt gi" TB,, n'* : 0`c tin Ka*i :sn cRn lan tia hMu h@t *1i Pha cDnh tr"ng 0/i sng ng/i hIt. Ch" 0@n na6 ng/i ta :sn cha #c 08nh 0^c ng/i sng lI.. `c tin Shint" ch" rgng thMn linh ng[ tr8 PhO. th@ giCi thiQn nhiQn. Tn ngng Shint" : s[ tu tI. ch 6@u gi* st s[ th/ c-ng Ka*i5 :8 thMn linh gi* st hMu h@t *1i Pha cDnh ca thiQn nhiQn : 0/i sng c"n ng/i. Shint" tin t?ng c) *>t s[ .hEn %it tu6t 0i gi=a tt : #$u. Cc nghi th`c c-ng %i *ang tnh c nhEn. j>t c nhEn 0i l< 0in th/ Phi h1 c) 6Qu cMu 0_c %it 03 hi3u 0^c Ka*i5 c* tD thMn linh 0A %an 0_c En trCc 0) h"_c 0nh !$u *>t s[ Pin 0_c %it. L< h>i jatsuri hng n'* h"_c + n'* *>t lMn l *>t s[ Pin ng"Di l nLi %It. PH$N %%& NH6N !ANH Cun sch c) n>i !ung r$t .h"ng .h- : nh=ng h2nh nh5 %i3u 045 %n 04 c; th3 *inh h1a r] rng5 sng 0>ng :7 nh=ng ni chn *ang tnh l8ch s95 cc h"Dt 0>ng5 l< nghi : %i3u t^ng tn gi"5lgi-. 0>c gi c) th3 */ng t^ng tt hn %gng tr[c \uan sinh 0>ng Cun sch giCi thiu ch" nh=ng ai *un t2* hi3u : hi3u %i@t thQ* :7 cc tn gi" ? Phng ng5 04ng th/i Phi g^i tr"ng lRng 0>c gi Pht Pha" *un t2* hi3u5 nghiQn c`u sEu hn :7 n7n :'n h)a 0M6 hu67n % n6. Cun sch 0^c tr2nh %6 Ph l"gic :7 cc trIt t[5 ngu4n gc ra 0/i : c) s[ liQn h 0an gi=a cc tn gi". g6 na6 nhi7u