Professional Documents
Culture Documents
net
Cïng víi lÞch sö ph¸t triÓn cña con ng−êi kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn lÞch sö
ph¸t triÓn cña m¹ng Internet. Khi c¸c nghµnh khoa häc tù nhiªn còng nh− x·
héi ph¸t triÓn víi tèc ®é rÊt cao th× yªu cÇu th«ng tin kh«ng cßn ®¬n thuÇn
chØ lµ "click and see"(kÝch vµ ®äc), hay d¹o ch¬i th«ng th−êng trªn Web
Browser n÷a mµ ph¶i ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cao h¬n: chÊt l−îng dÞch vô
cao h¬n vµ cã tÝnh kinh tÕ h¬n. Kh¶ n¨ng triÓn khai c¸c øng dông viÔn th«ng
vµ c«ng nghÖ th«ng tin trªn m«i tr−êng IP lµ xu h−íng tÊt yÕu th× sù nh×n
nhËn ®Ó chóng ta cÇn ph¶i rÊt râ rµng theo mét ®Þnh h−íng ®óng ®¾n ®Ó cã
thÓ nhanh chãng b¾t nhÞp víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi.Theo dù ®o¸n th× ®Õn
n¨m 2004, h¬n 95% l−u l−îng truyÒn trªn c¸c m¹ng c«ng céng trªn thÕ giíi
sÏ ®−îc t¹o ra tõ c¸c øng dông ch¹y trªn IP.
Ngµy nay víi viÖc bïng næ c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng høa hÑn mét t−¬ng
lai ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho hÖ thèng m¹ng víi c¸c dÞch vô thêi gian thùc,
b¨ng th«ng réng nh− VoIP, MPEG, Video Conferencing hay c¸c dÞch vô
liªn quan ®Õn tÝnh kinh tÕ, b¶o mËt, chÊt l−îng dÞch vô cao nh− m¹ng riªng
¶o(VPN- Virtual Private Network). Nh×n l¹i hÖ thèng m¹ng Internet hoµn
toµn lµ m¹ng c«ng céng, ®é an toµn vµ møc ®¸p øng dÞch vô ch−a cao. NhiÒu
gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong m¹ng Internet nh− IntServ,
DiffServ nh−ng ch−a gi¶i quyÕt hoµn chØnh vÒ kh¶ n¨ng më réng, chÊt l−îng
dÞch vô ®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi, b¨ng th«ng thÊp...
Sù ra ®êi m¹ng backbone víi Frame Relay, ATM ®· n©ng cao tèc ®é
m¹ng WAN, gi¶i quyÕt phÇn nµo vÒ b¨ng th«ng, chÊt l−îng dÞch vô. M« h×nh
m¹ng backbone ph¸t triÓn lóc nµy lµ "IP over ATM ", tøc lµ sù kÕt hîp gi÷a
kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn linh ho¹t cña IP víi sù ®¶m b¶o vÒ tèc ®é vµ chÊt l−îng
dÞch vô cña ATM. Nh−ng khi mét lo¹t c¸c dÞch vô míi ra ®êi ®ßi hái sù linh
ho¹t, kh¶ n¨ng më réng cao, dÔ dµng ®em l¹i lîi nhuËn ®· khiÕn cho m« h×nh
®ã kh«ng cßn tho¶ m·n n÷a. MÆc dï ATM Forum ®· ph¸t triÓn m« h×nh ®a
giao thøc trªn nÒn ATM ( MPOA- MultiProtocol Over ATM ) ®¸p øng ®a
dÞch vô nh−ng vÒ b¶n chÊt vÉn ch−a gi¶i quyÕt triÖt ®Ó c¸c vÊn ®Ò tån t¹i víi
hÖ thèng m¹ng mÆt kh¸c cßn mang tÝnh ®éc quyÒn. §a giao thøc chuyÓn
m¹ch nh·n- MultiProtocol Label Switching ra ®êi víi sù lai ghÐp (hybrid),
kÕt hîp tÝnh linh ho¹t cña giao thøc líp 3 IP víi tèc ®é chuyÓn m¹ch cao,
®¶m b¶o chÊt l−îng dÞch vô QoS, vµ kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn l−u l−îng tèt cña
giao thøc líp 2 ®iÓn h×nh lµ ATM. MPLS ®· gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò trong
backbone m¹ng víi viÖc ¸nh x¹ trªn tÊt c¶ c¸c hÖ thèng líp 2 tr−íc ®ã nh−
PPP, FR, ATM... më ra thêi k× míi cho sù ph¸t triÓn ®a dÞch vô vµ c¸c dÞch
vô gi¸ trÞ gia t¨ng trªn nÒn t¶ng backbone ®ã.
1
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Do ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ MPLS ®ang trë thµnh mét
vÊn ®Ò cÊp thiÕt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi lµm networking. C«ng nghÖ
m¹ng ngµy nay vµ trong t−¬ng lai ®ang héi tô vÒ c¸c c«ng nghÖ −u viÖt nhÊt
ë c¸c líp 3,2,métlµ IP, ATM vµ Optical.Trong khu«n khæ ®å ¸n nµy sÏ tr×nh
bµy mét c¸ch c¬ b¶n vÒ IP, ATM,®Æc biÖt lµ nh÷ng −u ®iÓm cña chóng ®·
®−îc øng dông vµo c«ng nghÖ MPLS vµ phÇn chÝnh sÏ giíi thiªô vÒ chuyÓn
m¹ch nh·n ®a dÞch vô MPLS, øng dông cña nã trong m¹ng diÖn réng.
2
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Nªu ra m« h×nh kÕt hîp thiÕt kÕ c¶ IntServ vµ DiffServ vµo trong m¹ng nh−
thÕ nµo.
3
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
4
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
cã tÝnh kÕt nèi (connection-oriented ) mét c¸ch trùc tiÕp trªn ®Ønh cña phÇn
cøng ATM . Gi¶i ph¸p nµy nh»m tËn dông tÝnh ®ét biÕn vµ kh¶ n¨ng më réng
ph¹m vi cña c¸c bé chuyÓn m¹ch ATM . ChuyÓn m¹ch IP cña Ipsilon lµ øng
dông chuyÓn m¹ch IP ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng luång.
C¸c gi¶i ph¸p IP trªn ATM nªu trªn ®Òu cã nh−îc ®iÓm lµ kh¶ n¨ng më
réng (scalability), kh¶ n¨ng qu¶n lÝ kÐm, kh«ng tËn dông ®−îc sù linh ho¹t
cña IP vµ ®Æc tÝnh QoS cña ATM. Nhu cÇu x©y dùng m¹ng IP trªn ATM nh−
thÕ nµo ®Ó kÕt hîp tèt hai tÝnh chÊt trªn ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi cña m« h×nh
MPLS . C«ng nghÖ nµy ®· c¶i tiÕn viÖc ®Þnh tuyÕn vÒ mÆt b¨ng th«ng, n©ng
cao kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi, hç trî c¸c chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn míi vµ ®a
truyÒn th«ng ( multicast ),cã sù ph©n cÊp vÒ kiÕn tróc ®Þnh tuyÕn vµ sù ®iÒu
khiÓn ®Þnh tuyÕn mÒm dÎo.
5
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
¸nh x¹ c¸c líp dÞch vô nµy vµo trong tr−êng EXP cña nh·n MPLS ( khi ®ã ®é
mÞn sÏ gi¶m ®i do tr−êng EXP chØ cã 3 bit m· ho¸ 8 kh¶ n¨ng trong khi 6 bit
trong tr−êng ToS m· ho¸ tíi 26=64 kh¶ n¨ng líp dÞch vô ). MPLS vµ DiffServ
®Òu cïng c¸ch ®Ó ®¹t ®−îc tÝnh më réng m¹ng ®ã lµ tËp hîp l−u l−îng tõ
ngoµi biªn ( edge ) vµ xö lÝ trong lâi m¹ng ( core ) lµm gi¶m c¬ chÕ b¸o hiÖu
phøc t¹p vµ l−u l−îng b¸o hiÖu trong m¹ng.
PhÇn tiÕp theo ®Ò cËp tíi kü thuËt l−u l−îng. Traffic engineering trë
thµnh mét c«ng cô cùc k× quan träng cho c¸c ISP khi hä ph¶i ®èi mÆt víi tèc
®é t¨ng rÊt nhanh cña l−u l−îng Internet. §Ó cã thÓ hiÓu traffic engineering
vµ vai trß cña nã trong viÖc hç trî cho sù ph¸t triÓn t−¬ng lai cña Internet,
phÇn nµy ®©y m« t¶ traffic engineering truyÒn thèng ®−îc thùc hiÖn trong
vïng core mµ dùa trªn c¬ së c¸c router. Sau ®ã ®i s©u h¬n vµo c¸c kü thuËt
, lîi Ých, vµ c¸c h¹n chÕ cña traffic engineering khi nã thùc hiÖn trong c¸c
m¹ng overlay lµ ATM vµ FR. Vµ sau khi ®· giíi thiÖu c¸c gi¶i ph¸p ®· triÓn
khai phæ biÕn ngaú nay, phÇn nµy sÏ giíi thiÖu kÕt qu¶ míi mµ ®Æc biÖt thiÕt
kÕ trªn m«i tr−êng m¹ng quang vïng core nh− c¸c giao tiÕp DWDM, OC- 48
vµ OC-192, IP trªn SONET, IP over glass, vµ c¸c router vïng backbone
Internet t¹o nªn c¬ së h¹ tÇng cña vïng core. PhÇn cuèi cïng m« t¶ c¸c kü
thuËt ®iÓn h×nh MPLS vµ RSVP.
Yªu cÇu chñ yÕu ®èi víi c¸c ISP lµ ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng sù tho¶i m¸i
vµ duy tr× sù t¨ng tr−ëng cña tèc ®é cao. §iÒu nµy yªu cÇu mét ISP cung cÊp
mét sè c¸c m¹ch víi c¸c b¨ng th«ng kh¸c nhau trªn mét vïng ®Þa lÝ. Nãi
c¸ch kh¸c, ISP ph¶i triÓn khai mét topo vËt lÝ mµ ®¹t ®−îc sù cÇn thiÕt cña
c¸c kh¸ch hµng kÕt nèi tíi m¹ng cña nã. Sau khi m¹ng ®−îc triÓn khai, ISP
ph¶i ¸nh x¹ c¸c luång l−u l−îng kh¸ch hµng lªn topo vËt lÝ. Trong ®Çu nh÷ng
n¨m 90, viÖc ¸nh x¹ c¸c luång lªn topo vËt lÝ kh«ng tiÕn ®Õn con ®−êng cã
tÝnh khoa häc riªng biÖt. Thay v× ®ã, viÖc ¸nh x¹ x¶y ra nh− mét s¶n phÈm
cña cÊu h×nh ®Þnh tuyÕn: c¸c luång l−u l−îng ®¬n gi¶n theo tÝnh to¸n ®−êng
ng¾n nhÊt bëi IGP cña ISP. Ngµy nay, khi c¸c m¹ng ISP lín h¬n, c¸c m¹ch
hç trî IP t¨ng nhanh h¬n, vµ c¸c yªu cÇu cña c¸c kh¸ch hµng trë nªn lín h¬n,
sù ¸nh x¹ cña c¸c luång l−u l−îng trªn c¸c topo vËt lÝ cÇn thiÕt tiÕn ®Õn c¸ch
kh¸c c¬ b¶n ®Ó t¶i ®−a ra cã thÓ ®−îc hç trî theo c¸ch hiÖu qu¶ vµ cã ®iÒu
khiÓn. PhÇn nµy còng so s¸nh hai giao thøc b¸o hiÖu ®−a ra cho MPLS lµ
RSVP më réng vµ CR-LDP.
6
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
C«ng nghÖ MPLS lµ mét c«ng nghÖ míi, mét sè khÝa c¹nh cßn ch−a ®−îc
®Þnh nghÜa mét c¸ch thèng nhÊt vµ hoµn chØnh .Trong ®å ¸n nµy, em cè g¾ng
®−a ra nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vµ ®Çy ®ñ nhÊt theo tµi liÖu cña c¸c nhµ
cung cÊp nh−ng do giíi h¹n vÒ mÆt thêi gian vµ kiÕn thøc nªn phÇn ®å ¸n cña
7
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
em míi chØ dõng l¹i ë møc ®é nhÊt ®Þnh, viÖc tr×nh bµy kh«ng khái cßn m¾c
ph¶i nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n.
H−íng ph¸t triÓn lµ tiÕp tôc nghiªn cøu tÝch hîp m¹ng riªng ¶o VPN, x©y
dùng ®a dÞch vô trªn backbone MPLS vµ ph¸t triÓn mét d¹ng ®a giao thøc
chuyÓn m¹ch nh·n kh¸c lµ Multi Protocol Lamda Switching.
8
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
9
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Kh¸c víi c¸c tÇng kh¸c, tÇng vËt lý lµ tÇng thÊp nhÊt giao diÖn víi ®−êng
truyÒn kh«ng cã PDU ( Protocol Data Unit ), kh«ng cã phÇn header chøa
th«ng tin ®iÒu khiÓn ( PCI- Protocol Control Information ), d÷ liÖu ®−îc
truyÒn ®i theo dßng bit ( bit stream ). Do ®ã, giao thøc cho tÇng vËt lý kh«ng
xuÊt hiÖn víi ý nghÜa gièng nh− c¸c tÇng kh¸c. C¸c ®Æc t¶ vÒ c¸c ho¹t ®éng
cña c¸c lo¹i DCE víi c¸c DTE ®−îc ®−a ra bëi nhiÒu tæ chøc chuÈn ho¸ nh−
CCITT, EIA ( Electronic Industries Association ) vµ IEEE …Ngoµi ra, ISO
còng c«ng bè c¸c ®Æc t¶ vÒ c¸c ®Çu nèi c¬ häc ®Ó nèi kÕt gi÷a c¸c DCE vµ
DTE. C¸c khuyÕn nghÞ lo¹i X vµ lo¹i V cña CCITT lµ c¸c chuÈn ®−îc sö
dông phæ biÕn nhÊt trªn thÕ giíi nh− X.21, X.2métbis, X.211, X.26, V.24,
V.28,V.35,V.36…, t−¬ng øng lµ c¸c chuÈn RS cña EIA nh− RS –232 C,
RS – 422 A, RS – 423 A, RS – 449…
10
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
®iÓm”.Nã cho phÐp khai th¸c song c«ng trªn c¸c ®−êng tuyÒn vËt lý.Tõ
HDLC, ng−êi ta c¶i biªn thµnh nhiÒu giao thøc kh¸c nh− lµ LAP ( Link
Access Procedure ) vµ LAP-B ( LAP- Balanced ) t−¬ng øng víi ph−¬ng thøc
tr¶ lêi dÞ bé trong bèi c¶nh kh«ng c©n b»ng vµ c©n b»ng, LAP-D ( LAP, D
Channel ) cho phÐp c¸c DTE truyÒn th«ng víi nhau qua kªnh D cña nã trong
m¹ng ISDN, hay nh− c¸c giao thøc SDLC ( Synchronous Data Link Control )
cña IBM vµ ADCCP ( Advanced Data Communication Control Procedure )
cña ANSI.
Ngoµi ra,tÇng liªn kÕt d÷ liÖu cßn ®−îc chia ra lµm 2 líp lµ MAC ( Media
Access Control ) vµ LLC ( Logical Link Control ).
Nh− vËy, c¸c chøc n¨ng cña líp 2 bao gåm : t¹o khung d÷ liÖu ®Ó truyÒn
trªn c¸c ®−êng vËt lý, truy nËp c¸c ph−¬ng tiÖn nhê c¸c ®Þa chØ MAC , ph¸t
hiÖn lçi ( nh−ng kh«ng söa ®−îc lçi ).
Tõ nh÷ng sù ph©n tÝch trªn, cã thÓ nhËn thÊy c¸c c«ng nghÖ ATM, FR,
X.25 …lµ c¸c c«ng nghÖ líp 2 .
11
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
TÇng giao vËn lµ tÇng cao nhÊt cña 4 tÇng thÊp, nhiÖm vô cña nã lµ cung cÊp
dÞch vô truyÒn d÷ liÖu sao cho c¸c chi tiÕt cô thÓ cña c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn
th«ng ®−îc sö dông ë bªn d−íi trë nªn “trong suèt” ®èi víi c¸c tÇng cao. Nãi
c¸ch kh¸c, cã thÓ h×nh dung tÇng giao vËn nh− mét “bøc mµn” che phñ toµn
bé c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tÇng thÊp bªn d−íi nã. Do®ã, nhiÖm vô cña tÇng
giao vËn lµ rÊt phøc t¹p. Nã ph¶i ®−îc tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thÝch øng víi mét
ph¹m vi rÊt réng c¸c ®Æc tr−ng cña m¹ng. Ch¼ng h¹n, mét m¹ng cã thÓ lµ
“connection-oriented” hay “connectionless”, cã thÓ lµ ®¸ng tin cËy ( reliable)
hay kh«ng ®¸ng tin cËy ( unreliable )…Nã ph¶i biÕt ®−îc yªu cÇu vÒ chÊt
l−îng dÞch vô cña ng−êi sö dông, ®ång thêi, còng ph¶i biÕt ®−îc kh¶ n¨ng
cung cÊp dÞch vô cña m¹ng bªn d−íi. ChÊt l−îng cña c¸c lo¹i dÞch vô m¹ng
tuú thuéc vµo lo¹i m¹ng kh¶ dông cho tÇng giao vËn vµ cho ng−êi sö dông.
C¸c giao thøc phæ biÕn cña tÇng giao vËn lµ TCP, UDP, SPX…
• §iÒu phèi viÖc trao ®æi d÷ liÖu gi÷a c¸c øng dông b»ng c¸ch thiÕt lËp vµ
gi¶i phãng ( mét c¸ch logic ) c¸c phiªn ( hay cßn gäi lµ c¸c héi tho¹i-
dialogues ).
• Cung cÊp c¸c ®iÓm ®ång bé ho¸ ®Ó kiÓm so¸t viÖc trao ®æi d÷ liÖu.
• ¸p ®Æt c¸c quy t¾c cho c¸c t−¬ng t¸c gi÷a c¸c øng dông cña ng−êi sö
dông.
• Cung cÊp c¬ chÕ n¾m quyÒn trong qu¸ tr×nh trao ®æi d÷ liÖu.
ViÖc trao ®æi d÷ liÖu cã thÓ thùc hiÖn theo mét trong 3 ph−¬ng thøc : ®¬n
c«ng, b¸n song c«ng hay song c«ng. Víi ph−¬ng thøc song c«ng, c¶ hai bªn
®Òu cã thÓ ®ång thêi göi d÷ liÖu ®i. Mét khi ph−¬ng thøc nµy ®· ®−îc tho¶
thuËn th× kh«ng ®ßi hái ph¶i cã nhiÖm vô qu¶n trÞ t−¬ng t¸c ®Æc biÖt nµo. Cã
lÏ ®©y lµph−¬ng thøc héi tho¹i phæ biÕn nhÊt. Trong tr−êng hîp b¸n song
c«ng th× sÏ nÈy sinh vÊn ®Ò hai thùc thÓ ph¶i thay nhau n¾m quyÒn sö dông
phiªn ®Ó göi d÷ liÖu ®i. Tr−êng hîp ®¬n c«ng th× nãi chung Ýt xÈy ra nªn
c¸cchuÈn cña ISO kh«ng xÐt ®Õn ph−¬ng thøc nµy.
VÊn ®Ò ®ång bé ho¸ trong tÇng phiªn ®−îc thùc hiÖn t−¬ng tù nh− c¬ chÕ
“®iÓm kiÓm tra/phôc håi” ( checkpoint/restart ) trong mét hÖ qu¶n trÞ tÖp.
DÞch vô nµy cho phÐp ng−êi sö dông x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm ®ång bé ho¸ trong
dßng d÷ liÖu vµcã thÓ kh«i phôc viÖc héi tho¹i b¾t ®Çu tõ mét trong c¸c ®iÓm
®ã.
Mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng nhÊt cña tÇng phiªn lµ ®Æt t−¬ng
øng c¸c liªn kÕt phiªn víi c¸c liªn kÕt giao vËn, cã tr−êng hîp mét liªn kÕt
12
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
giao vËn ®¶m nhiÖm nhiÒu liªnkÕt phiªn liªn tiÕp hoÆc mét liªn kÕt phiªn sö
dông nhiÒu liªn kÕt giao vËn liªn tiÕp.
Nãi tãm l¹i, nhiÖm vô cña tÇng phiªn lµ thiÕt lËp, qu¶n lÝ, vµ kÕt thóc c¸c
phiªn giao tiÕp gi÷a c¸c thùc thÓ tÇng tr×nh bµy. C¸c phiªn giao tiÕp bao gåm
c¸c yªu cÇu vµ ®¸p øng dÞch vô mµ x¶y ra gi÷a c¸c øng dông ®Þnh vÞ trong
c¸c thiÕt bÞ m¹ng kh¸c nhau.
13
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
biÓu diÔn cô thÓ vµ tÇng tr×nh diÔn t−¬ng t¸c víi tÇng øng dông còng dùa trªn
có ph¸p trõu t−îng nµy.TÇng tr×nh diÔn cã nhiÖm vô dÞch thuËt gi÷a có ph¸p
trõu t−îng cña tÇng øng dông vµ mét có ph¸p truyÒn m« t¶ c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu
d−íid¹ng nhÞ ph©n, thÝch hîp cho viÖc t−¬ng t¸c víi dÞch vô phiªn.ViÖc dÞch
thuËt nµy ®−îc thùc hiÖn nhê c¸c quy t¾c m· ho¸ ( encoding rule ) chØ râ
biÓu diÔn cña mçi gi¸ trÞ d÷ liÖu thuéc mét kiÓu d÷ liÖu nµo ®ã.
C¸c giao thøc cña tÇng tr×nh diÔn ®−îc nªu ra trong c¸c chuÈn ISO
8823/8824/8825 vµ CCITT X.208/209/226.
14
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Bé giao thøc TCP/IP lµ hä giao thøc quan träng nhÊt trong kü thuËt
m¹ng m¸y tÝnh, v× vËy, tr−íc khi ®i s©u vµo nghiªn cøu bÊt cø mét lÜnh vùc
nµo cña c«ng nghÖ m¹ng, ph¶i cã mét kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ TCP/IP.
KiÕn tróc TCP/IP th−êng ®−îc coi lµ kiÕn tróc Internet bëi v× TCP/IP vµ
Internet cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
cña TCP/IP g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Internet. TCP/IP
®−îc h×nh thµnh cïng víi sù h×nh thµnh m¹ng ARPANET cña bé quèc phßng
Mü- ®©y chÝnh lµ tiÒn th©n cña m¹ng Internet ngµy nay.TCP/IP lµ mét hä
giao thøc cïng lµm viÖc víi nhau ®Ó cung cÊp ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng qua
m¹ng vµ liªn m¹ng.
Kh¸i niÖm giao thøc (Protocol) lµ mét kh¸i niÖm c¬ b¶n cña m¹ng
truyÒn th«ng. Cã thÓ hiÓu mét c¸ch kh¸i qu¸t ®ã lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c quy t¾c
cÇn thiÕt (c¸c thñ tôc, c¸c khu«n d¹ng d÷ liÖu, c¸c c¬ chÕ phô trî....) cho
phÐp c¸c giao thøc trao ®æi th«ng tin trªn m¹ng ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch
chÝnh x¸c vµ an toµn. Cã rÊt nhiÒu hä giao thøc ®ang ®−îc sö dông trªn m¹ng
truyÒn th«ng hiÖn nay nh− IEEE802.X dïng trong m¹ng côc bé, CCITT
(nay lµ ITU) dïng cho liªn m¹ng diÖn réng vµ ®Æc biÖt lµ hä giao thøc chuÈn
cña ISO (tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ ) dùa trªn m« h×nh tham chiÕu b¶y
líp cho viÖc kÕt nèi c¸c hÖ thèng më. Trªn Internet hä giao thøc ®−îc sö
dông lµ bé giao thøc TCP/IP . Hai giao thøc ®−îc dïng chñ yÕu ë ®©y lµ
TCP ( Transmision Control Protocol ) vµ IP (Internet Protocol ). TCP lµ
mét giao thøc kiÓu cã kÕt nèi (Connection-Oriented), tøc lµ cÇn ph¶i cã mét
giai ®o¹n thiÕt lËp liªn kÕt gi÷a mét cÆp thùc thÓ TCP tr−íc khi chóng thùc
hiÖn trao ®æi d÷ liÖu. Cßn giao thøc IP lµ mét giao thøc kiÓu kh«ng kÕt nèi
(Connectionless), nghÜa lµ kh«ng cÇn ph¶i cã giai ®o¹n thiÕt lËp liªn kÕt gi÷a
mét cÆp thùc thÓ nµo ®ã tr−íc khi trao ®æi d÷ liÖu . Kh¸i niÖm TCP/IP kh«ng
chØ bÞ giíi h¹n ë hai giao thøc nµy. Th−êng th× TCP/IP ®−îc dïng ®Ó chØ mét
nhãm c¸c giao thøc cã liªn quan ®Õn TCP vµ IP nh− UDP (User Datagram
Protocol), FTP (File Transfer Protocol),TELNET (Terminal Emulation
Protocol) vµ v.v...
§Ó gi¶m ®é phøc t¹p cña viÖc thiÕt kÕ vµ cµi ®Æt m¹ng hÇu hÕt c¸c m¹ng m¸y
tÝnh hiÖn cã ®Òu ®−îc ph©n tÝch thiÕt kÕ theo quan ®iÓm ph©n tÇng . Mçi hÖ
thèng thµnh phÇn cña m¹ng ®−îc xem nh− lµ mét cÊu tróc ®a tÇng, trong ®ã
mçi tÇng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së tÇng tr−íc ®ã. Sè l−îng c¸c tÇng cïng nh−
tªn vµ chøc n¨ng cña mçi tÇng lµ tuú thuéc vµo nhµ thiÕt kÕ. H×nh vÏ d−íi
®©y m« t¶ kiÕn tróc cña m¹ng TCP/IP trong sù so s¸nh víi m« h×nh tham
chiÕu OSI ®Ó thÊy ®−îc sù t−¬ng øng chøc n¨ng cña tõng tÇng .
15
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Trong ®ã :
FTP – File Transfer Protocol
SMTP- Simple Mail Transfer Protocol
DNS – Domain Name System
SNMP – Simple Network Manage Protocol
ICMP- Internet Control Message Protocol
ARP - Address Resolution Protocol
FDDI - - Fiber Distributed Data Interface
RPI - - Routing Information Protocol
TCP: (Transmistion Control Protocol) Thñ tôc liªn l¹c ë tÇng giao vËn
cña TCP/IP. TCP cã nhiÖm vô ®¶m b¶o liªn l¹c th«ng suèt vµ tÝnh ®óng ®¾n
cña d÷ liÖu gi÷a 2 ®Çu cña kÕt nèi, dùa trªn c¸c gãi tin IP.
UDP: (User Datagram Protocol) Thñ tôc liªn kÕt ë tÇng giao vËn cña
TCP/IP. Kh¸c víi TCP, UDP kh«ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng th«ng suèt cña d÷
liÖu, còng kh«ng cã chÕ ®é söa lçi. Bï l¹i, UDP cho tèc ®é truyÒn d÷ liÖu cao
h¬n TCP.
IP: (Internet Protocol) Lµ giao thøc ë tÇng thø 3 cña TCP/IP, nã cã
tr¸ch nhiÖm vËn chuyÓn c¸c Datagrams qua m¹ng Internet.
ICMP: (Internet Control Message Protocol) Thñ tôc truyÒn c¸c th«ng
tin ®iÒu khiÓn trªn m¹ng TCP/IP. Xö lý c¸c tin b¸o tr¹ng th¸i cho IP nh− lçi
vµ c¸c thay ®æi trong phÇn cøng cña m¹ng ¶nh h−ëng ®Õn sù ®Þnh tuyÕn
th«ng tin truyÒn trong m¹ng.
RIP: (Routing Information Protocol) Giao thøc ®Þnh tuyÕn th«ng tin
®©y lµ mét trong nh÷ng giao thøc ®Ó x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn tèt
nhÊt cho truyÒn tin.
16
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
17
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Trong ®ã:
• Tr−êng version (4 bits) cho biÕt phiªn b¶n cña IP ®ang ®−îc
sö dông, hiÖn nay lµ IPv4. Trong t−¬ng lai th× ®Þa chØ IPv6 sÏ ®−îc sö
dông.
• IHL (4 bits) ChØ thÞ ®é dµi phÇn ®Çu (Internet Header Length) cña
Datagram tÝnh theo ®¬n vÞ tõ ( 32 bits).
• Type of service (8 bits), ®Æc t¶ c¸c tham sè vÒ dÞch vô.
Khu«n d¹ng cña nã ®−îc chØ ra nh− sau.
0 mét 3 4 5 6 7
2
Precedence D T R Reserved
8 Bits cña tr−êng Service ®−îc chia ra lµm 5 phÇn cô thÓ nh− sau :
♦ Precedence (3 bits) chØ thÞ quyÒn −u tiªn göi Datagram, c¸c møc −u
tiªn tõ 0 (b×nh th−êng) ®Õn møc cao nhÊt lµ 7 (®iÒu khiÓn m¹ng)
cho phÐp ng−êi sö dông chØ ra tÇm quan träng cña Datagram.
♦ Ba bit D, T, R nãi nªn khiÓu truyÒn Datagram, cô thÓ nh− sau:
¾ Bit D (Delay)chØ ®é trÔ yªu cÇu.
¾ Bit T (Throughput) chØ th«ng l−îng yªu cÇu.
¾ Bit R (Reliability) chØ ®é tin cËy yªu cÇu.
♦ Reserved (2 bits) ch−a sö dông.
• Total Length (16 bits) : ChØ ®é dµi toµn bé Datagram kÓ c¶ phÇn
Header. §¬n vÞ tÝnh lµ Byte.
• Identification (16 bits) Tr−êng nµy ®−îc sö dông ®Ó gióp c¸c Host
®Ých l¾p l¹i mét gãi ®· bÞ ph©n m¶nh, nã cïng c¸c tr−êng kh¸c nh−
Source Address, Destination Address ®Ó ®Þnh danh duy nhÊt mét
Datagram khi nã cßn ë trªn liªn m¹ng.
• Flags( 3 bits) liªn quan ®Õn sù ph©n ®o¹n c¸c Datagrams cô thÓ nh−
sau:
18
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
0 1 2
0 DF MF
Trong ®ã c¸c thµnh phÇn:
Bit 0 Ch−a sö dông lÊy gi¸ trÞ 0.
Bit mét(DF) DF=0: Thùc hiÖn ph©n ®o¹n.
DF=1: Kh«ng thùc hiÖn ph©n ®o¹n.
Bit 2 (MF) MF=0: Ph©n ®o¹n lÇn cuèi.
MF=1: Ph©n ®o¹n thªm.
• Fragment offset (13 bits): ChØ vÞ trÝ cña ®o¹n (Fragment) ë trong
Datagram. §¬n vÞ tÝnh lµ 64 bits (8 Bytes).
• Time to live (8 bits): Cho biÕt thêi gian tån t¹i cña Datagram trªn liªn
m¹ng. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng mét Datagram bÞ quÈn trªn liªn m¹ng. NÕu
sau mét kho¶ng thêi gian b»ng thêi gian sèng mµ Datagram vÉn ch−a
®Õn ®Ých th× nã bÞ huû.
• Protocol (8 bits) Cho biÕt giao thøc tÇng trªn kÕ tiÕp sÏ nhËn vïng d÷
liÖu ë tr¹m ®Ých. Giao thøc tÇng trªn cña IP th−êng lµ TCP hoÆc UDP.
• Header Checksum (16 bits): §©y lµ m· kiÓm so¸t lçi 16 bits theo
ph−¬ng ph¸p CRC cho vïng Header nh»m ph¸t hiÖn c¸c lçi cña
Datagram.
• Source Address (32 bits) Cho biÕt ®Þa chØ IP cña tr¹m nguån.
• Destination Address (32 bits) Cho biÕt ®Þa chØ IP cña tr¹m ®Ých. Trong
mét liªn m¹ng ®Þa chØ IP cña tr¹m nguån vµ ®Þa chØ IP cña tr¹m ®Ých lµ
duy nhÊt.
• Options (®é dµi thay ®æi) Dïng ®Ó khai b¸o Options do ng−êi sö dông
yªu cÇu.
• Padding (®é dµi thay ®æi) Lµ mét vïng ®Öm ®−îc dïng ®Ó ®¶m b¶o
cho phÇn Header lu«n kÕt thóc ë møc 32 bits. Gi¸ trÞ cña Padding gåm
toµn bit 0.
• Data (§é dµi thay ®æi) Vïng d÷ liÖu cã ®é dµi lµ béi sè cña 8 bits.
KÝch th−íc tèi ®a cña tr−êng Data lµ 65535 Bytes.
19
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
truyÒn ®i, qu¸ tr×nh nµy gäi lµ qu¸ tr×nh ph©n m¶nh. D¹ng cña mét Fragment
còng gièng nh− d¹ng cña mét gãi d÷ liÖu th«ng th−êng. Tõ thø hai trong
phÇn Header chøa c¸c th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh mçi Fragment vµ cung cÊp c¸c
th«ng tin ®Ó hîp nhÊt c¸c Fragments nµy l¹i thµnh c¸c gãi nh− ban ®Çu.
Tr−êng ®Þnh danh (Indentification) dïng ®Ó x¸c ®Þnh Fragment nµy thuéc
vµo gãi d÷ liÖu nµo. Tr−êng ®Þnh danh cã mét gi¸ trÞ duy nhÊt cho mçi gãi d÷
liÖu ®−îc vËn chuyÓn. Mçi thµnh phÇn cña gãi d÷ liÖu bÞ ph©n m¶nh sÏ cã
cïng gi¸ trÞ tr−êng ®Þnh danh. §iÒu ®ã cho phÐp IP l¾p r¸p l¹i c¸c gãi d÷ liÖu
bÞ ph©n m¶nh mét c¸ch phï hîp.
HËu qu¶ cña viÖc ph©n m¶nh d÷ liÖu lµ c¸c gãi bÞ ph©n m¶nh sÏ ®Õn
®Ých chËm h¬n so víi mét gãi kh«ng bÞ ph©n m¶nh. V× vËy phÇn lín c¸c øng
dông ®Òu tr¸nh kh«ng sö dông kü thuËt nµy nÕu cã thÓ. V× sù ph©n m¶nh
t¹o ra c¸c gãi d÷ liÖu phô nªn cÇn qu¸ tr×nh sö lý phô lµm gi¶m tÝnh n¨ng cña
m¹ng. H¬n n÷a v× IP lµ mét giao thøc kh«ng tin cËy nªn khi bÊt kú mét gãi
d÷ liÖu bÞ ph©n m¶nh nµo bÞ mÊt th× tÊt c¶ c¸c m¶nh sÏ ph¶i truyÒn l¹i. ChÝnh
v× lý do nµy nªn ph¶i göi c¸c gãi d÷ liÖu lín nhÊt mµ kh«ng bÞ ph©n m¶nh,
gi¸ trÞ nµy lµ Path MTU.
20
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
C¸c ®Þa chØ IP ®−îc chia ra lµm hai phÇn, mét phÇn ®Ó x¸c ®Þnh m¹ng (net
id) vµ mét phÇn ®Ó x¸c ®Þnh host (host id). C¸c líp m¹ng x¸c ®Þnh sè bits
®−îc dµnh cho mçi phÇn m¹ng vµ phÇn host. Cã n¨m líp m¹ng lµ A, B, C, D,
E, trong ®ã ba líp ®Çu lµ ®−îc dïng cho môc ®Ých th«ng th−êng, cßn hai líp
D vµ E ®−îc dµnh cho nh÷ng môc ®Ých ®Æc biÖt vµ t−¬ng lai. Trong ®ã ba líp
chÝnh lµ A,B,C.
H×nh vÏ sau cho thÊy cÊu tróc cña mét ®Þa chØ IP.
0 31
Mçi líp ®Þa chØ ®−îc ®Æc tr−ng bëi mét sè bits ®Çu tiªn cña Byte ®Çu tiªn
cã cÊu tróc chi tiÕt nh− h×nh 1.4.
0 Network ID Host ID
1 0 Network ID Host ID
1 1 0 Network ID Host ID
1 1 1 0 Multicast address
21
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
• Nhá h¬n 128 lµ ®Þa chØ líp A. Byte ®Çu tiªn x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¹ng, ba
Bytes cßn l¹i x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¸y tr¹m.
• Tõ 128 ®Õn 19métlµ ®Þa chØ líp B. Hai Bytes ®Çu x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¹ng.
Hai Bytes tiÕp theo x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¸y tr¹m.
• Tõ 192 ®Õn 223 lµ ®Þa chØ líp C. Ba Bytes ®Çu x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¹ng.
Bytes cßn l¹i x¸c ®Þnh ®Þa chØ m¸y tr¹m.
• Lín h¬n 223 lµ c¸c ®Þa chØ dïng ®Ó qu¶ng b¸ hoÆc dïng dù tr÷ cho c¸c
môc ®Ých ®Æc biÖt vµ ta cã thÓ kh«ng cÇn quan t©m.
Nh×n vµo trªn h×nh ta cã b¶ng ph©n líp ®Þa chØ IP nh− b¶ng sau:
Network class Sè m¹ng Sè Hosts trong m¹ng
A 126 16.777.214
B 16.382 65.534
C 2.097.150 254
Tuy nhiªn kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c sè hiÖu m¹ng (net id) ®Òu cã thÓ dïng
®−îc. Mét sè ®Þa chØ ®−îc ®Ó dµnh cho nh÷ng môc ®Ých ®Æc biÖt.
Líp A cã sè m¹ng Ýt nhÊt, nh−ng mçi m¹ng l¹i cã nhiÒu hosts thÝch hîp
víi c¸c tæ chøc lín cã nhiÒu m¸y tÝnh.
Líp B cã sè m¹ng vµ sè hosts võa ph¶i.
Cßn líp C cã nhiÒu m¹ng nh−ng mçi m¹ng chØ cã thÓ cã 254 hosts, thÝch
hîp víi tæ chøc cã Ýt m¸y tÝnh.
§Ó tiÖn cho viÖc qu¶n trÞ còng nh− thùc hiÖn c¸c ph−¬ng ph¸p t×m ®−êng
trªn m¹ng. ë c¸c m¹ng lín (líp A) hay m¹ng võa (líp B) ng−êi ta cã thÓ chia
chóng thµnh c¸c m¹ng con (Subnets) . VÝ dô cho r»ng mét m¹ng con cã ®Þa
chØ líp B lµ 191.12.0.50 khi ®ã coi 191.12.0.0 lµ ®Þa chØ toµn m¹ng vµ lËp ®Þa
chØ 191.12.1. cho Subnet métvµ 191.12.2 cho Subnet 2.
Cã thÓ dµnh trän mét nhãm 8 bits ®Ó ®¸nh ®Þa chØ Subnet vµ mét nhãm ®Ó
®¸nh ®Þa chØ c¸c m¸y trong tõng Subnet. Nh− thÕ tÊt nhiªn lµ sè m¸y trong
mét Subnet sÏ Ýt ®i t−¬ng tù nh− trong m¹ng nhá. Sù ph©n chia nµy lµm gi¶m
kÝch th−íc cña b¶ng ®Þnh tuyÕn trong Router/ Gateway, nghÜa lµ tiÕt kiÖm
dung l−îng nhí vµ thêi gian xö lý.
Sù ph©n chia mét m¹ng thµnh nhiÒu m¹ng con ph¸t sinh vÊn ®Ò lµ sè l−îng
bit dµnh ®Ó ®¸nh ®Þa chØ m¹ng con cã thÓ kh¸c nhau vµ tuú thuéc vµo nhµ
qu¶n trÞ m¹ng. Do ®ã ng−êi ta ®−a vµo kh¸i niÖm Subnet Mask. Subnet
Mask còng gièng nh− ®Þa chØ IP bao gåm 32 bits. Môc ®Ých cña ®i¹ chØ
Subnet Mask lµ ®Ó chia nhá mét ®Þa chØ IP thµnh c¸c m¹ng nhá h¬n vµ theo
dâi vïng nµo trªn ®Þa chØ IP ®−îc dïng ®Ó lµm ®Þa chØ cho m¹ng con (cßn
®−îc gäi lµ c¸c Subnet) ®ã vïng nµo dïng lµm ®Þa chØ cho c¸c m¸y tr¹m.
Néi dung cña mét Subnet Mask ®−îc quy ®Þnh nh− sau :
C¸c bit mét: dïng ®Ó chØ ®Þnh ®Þa chØ m¹ng trªn ®Þa chØ IP.
C¸c bit 0 : dïng ®Ó chØ ®Þnh ®Þa chØ m¸y tr¹m trªn ®Þa chØ IP.
22
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
VÝ dô ®èi víi m¹ng A cã ®Þa chØ lµ 25.0.0.0, nÕu dµnh 8 bits cho Subnet th×
mÆt n¹ cã gi¸ trÞ lµ 255.255.0.0 , nÕu dµnh 16 bits cho Subnet th× mÆt n¹ cã
gi¸ trÞ lµ 255.255.255.0.
Tõ ®Þa chØ IP ta thùc hiÖn phÐp to¸n logic AND víi ®Þa chØ Subnet Mask
kÕt qu¶ sÏ t¹o ra ®−îc ®Þa chØ m¹ng n¬i ®Õn. KÕt qu¶ nµy ®−îc sö dông ®Ó
t×m b−íc tiÕp theo trong thuËt to¸n t×m ®−êng trªn m¹ng. NÕu kÕt qu¶ nµy
trïng víi ®Þa chØ m¹ng t¹i tr¹m ®ang lµm viÖc th× sÏ xÐt tiÕp ®Þa chØ m¸y tr¹m
®Ó truyÒn ®i. Theo cÊu tróc cña Subnet Mask th× ta thÊy tÊt c¶ c¸c tr¹m lµm
viÖc trong cïng mét m¹ng con cã cïng gi¸ trÞ Subnet Mask.
Víi ph−¬ng ph¸p nµy sè bits dïng ®Ó ®¸nh ®Þa chØ host cã thÓ nhá h¬n 8
bits (®èi víi líp C) tøc lµ mét ®Þa chØ líp C cã thÓ ph©n nhá h¬n n÷a vµ khi
®ã c¸c m¹ng con nµy th−êng ®−îc x¸c ®Þnh bëi c¸c ®Þa chØ cã thªm phÇn chó
thÝch sè bits dµnh cho ®Þa chØ m¹ng, vÝ dô 203.160.0.0/25 m« t¶ Subnet
203.160.0.0 (thuéc líp C) nh−ng cã 25 bits dïng cho ®Þa chØ m¹ng vµ 7 bits
dïng cho ®Þa chØ Hosts tøc lµ Subnet nµy chØ cã tèi ®a lµ 128 Hosts chø
kh«ng ph¶i lµ 256 Hosts.
Trong tÊt c¶ c¸c líp ®Þa chØ m¹ng còng nh− c¸c Subnets, c¸c ®i¹ chØ ®Çu vµ
cuèi cña m¹ng ®−îc dïng cho c¸c môc ®Ých riªng. Mét ®Þa chØ IP cïng víi
tÊt c¶ c¸c bits ®Þa chØ m¸y tr¹m cã gi¸ trÞ cã lµ 0 (®Þa chØ ®Çu m¹ng) ®−îc
dïng ®Ó chØ chÝnh m¹ng ®ã (hay ®Þa chØ x¸c ®Þnh m¹ng). VÝ dô ®Þa chØ
203.160.1.0 ®−îc dïng ®Ó chØ m¹ng 203.160.1.0. Cßn nÕu tÊt c¶ c¸c bits ®Þa
chØ trong phÇn ®Þa chØ cña tr¹m ®Òu cã gi¸ trÞ lµ mét(®Þa chØ cuèi m¹ng) th×
®Þa chØ nµy ®−îc dïng lµm ®Þa chØ qu¶ng b¸. VÝ dô ®Þa chØ qu¶ng b¸ cña
m¹ng 203.160.1.0 lµ 203.160.1.255. Mét gãi d÷ liÖu göi ®Õn ®Þa chØ nµy sÏ
®−îc truyÒn ®Õn tÊt c¶ c¸c m¸y tr¹m trªn ®Þa chØ nµy.
Trªn m¹ng Internet, viÖc qu¶n lý vµ ph©n phèi ®Þa chØ IP lµ do c¸c NIC
(Network Information Center). Víi sù bïng næ cña sè m¸y tÝnh kÕt nèi vµo
m¹ng Internet, ®Þa chØ IP ®· trë thµnh mét tµi nguyªn c¹n kiÖt, ng−êi ta ®·
ph¶i x©y dùng nhiÒu c«ng nghÖ ®Ó kh¾c phôc t×nh h×nh nµy. VÝ dô nh− c«ng
nghÖ cÊp ph¸t ®Þa chØ IP ®éng nh− BOOTP hay DHCP (Dynamic Host
Configuration Protocol). Khi sö dông c«ng nghÖ nµy th× kh«ng nhÊt thiÕt mäi
m¸y trªn m¹ng ®Òu ph¶i cã mét ®Þa chØ IP ®Þnh tr−íc mµ nã sÏ ®−îc Server
cÊp cho mét ®Þa chØ IP khi thùc hiÖn kÕt nèi. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p nµy chØ lµ
t¹m thêi trong t−¬ng lai th× ®Þa chØ IPv6 sÏ ®−îc®−a vµo sö dông.
23
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
CÊu tróc cña gãi IPv6 kh«ng hoµn toµn t−¬ng thÝch mét c¸ch trùc tiÕp víi
cÊu tróc cña gãi IPv4, nã cã cÊu tróc ®Ó cho viÖc truyÒn dÉn cµng nhanh cµng
tèt, vµ nã vÉn cïng ho¹t ®éng víi IPv4.
IPv6 cã mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y:
• 128 bits ®Þa chØ thay cho 32 bits ®Þa chØ.
• ThiÕt lËp vµ cÊu h×nh ®¬n gi¶n : IPv6 cã thÓ tù ®éng ®Æt cÊu h×nh c¸c
®Þa chØ côc bé.
• §Þnh d¹ng Header ®¬n gi¶n mét vµi tr−êng ®· ®−îc bá ®i hoÆc trë
thµnh kh«ng b¾t buéc. Sù ®Þnh d¹ng Header míi nµy c¶i thiÖn tÝnh
n¨ng cña bé ®Þnh tuyÕn vµ dÔ dµng thªm c¸c lo¹i Header míi.
• C¶i tiÕn sù trî gióp ®èi víi c¸c tuú chän vµ c¸c më réng.
• Sù trî gióp ®èi víi viÖc x¸c nhËn ®óng vµ sù m· ho¸ d÷ liÖu. Sù trî
gióp ®èi víi viÖc x¸c nhËn ®óng, tÝnh ch©n thËt cña d÷ liÖu, tÝnh bÝ mËt
cña d÷ liÖu lµ mét phÇn cña kiÕn tróc IPv6.
• Kh«ng gièng nh− IPv4 c¸c gãi d÷ liÖu trong IPv6 nãi chung kh«ng bÞ
ph©n m¶nh. NÕu sù ph©n m¶nh ®−îc yªu cÇu nã sÏ ®−îc thùc hiÖn
kh«ng ph¶i b»ng c¸c bé ®Þnh tuyÕn mµ b»ng nguån cña c¸c gãi d÷
liÖu. §èi víi mét gãi d÷ liÖu bÞ ph©n m¶nh, Host nguån sÏ sinh ra mét
gi¸ trÞ tù nhËn diÖn duy nhÊt.
IPv6 cã 128 bit ®Þa chØ dµi h¬n bèn lÇn so víi IPv4 nªn kh¶ n¨ng theo lý
thuyÕt cã thÓ cung cÊp mét kh«ng gian ®Þa chØ lín h¬n nhiÒu. §©y lµ kh«ng
gian ®Þa chØ cùc lín víi môc ®Ých kh«ng chØ cho Internet mµ cßn cho tÊt c¶
c¸c m¹ng m¸y tÝnh, c¸c hÖ thèng viÔn th«ng, hÖ thèng ®iÒu khiÓn vµ thËm
chÝ cßn c¶ c¸c vËt dông trong gia ®×nh. §Þa chØ IPv6 ®−îc ph©n ra lµ 3 lo¹i
chÝnh nh− sau :
1. Unicast Address: §Þa chØ ®¬n h−íng lµ ®Þa chØ dïng ®Ó nhËn d¹ng
tõng nót mét (®iÓm nót lµ tËp c¸c thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch n»m ë trung
t©m nh− Router ch¼ng h¹n) cô thÓ lµ mét gãi d÷ liÖu ®−îc göi tíi mét
®Þa chØ ®¬n h−íng sÏ ®−îc chuyÓn tíi nót mang ®Þa chØ ®¬n h−íng ®ã.
2. Anycast Address: §Þa chØ bÊt kú h−íng nµo. Lµ ®Þa chØ dïng ®Ó nhËn
d¹ng mét tËp hîp nót bao gåm nhiÒu nót kh¸c nhau hîp thµnh, cô thÓ
lµ mét gãi sè liÖu ®−îc göi tíi mét ®Þa chØ bÊt cø h−íng nµo sÏ ®−îc
chuyÓn tíi mét nót gÇn nhÊt trong tËp hîp nót m¹ng ®Þa chØ Anycast
®ã.
24
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
3. Multicast Address : §Þa chØ ®a h−íng. Lµ ®Þa chØ dïng ®Ó nhËn d¹ng
mét tËp hîp nót. TËp hîp nót bao gåm nhiÒu nót kh¸c nhau hîp thµnh,
cô thÓ lµ mét gãi sè liÖu ®−îc göi tíi mét ®Þa chØ ®a h−íng sÏ ®−îc
chuyÓn tíi tÊt c¶ c¸c nót trong ®Þa chØ Multicast ®ã.
25
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
1.4.1.1. IGP:
Trong ph¹m vi AS, hÇu hÕt c¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn IGP cã thÓ ®−îc ph©n
lo¹i :
9 Distance vector (DV): giao thøc vector kho¶ng c¸ch x¸c ®Þnh
h−íng (vector) vµ kho¶ng c¸ch tíi bÊt cø liªn kÕt nµo trong m¹ng.
9 Link state (LS): còng ®−îc gäi lµ shortest path first t¹o l¹i topo
chÝnh x¸c toµn bé m¹ng ( hoÆc tèi thiÓu lµ mét phÇn m¹ng mµ
router ®Æt ).
9 Balanced hybrid: KÕt hîp c¶ link state vµ c¸c thuËt to¸n vector
kho¶ng c¸ch.
Chó ý r»ng kh«ng cã thuËt to¸n ®Þnh tuyÕn nµo lµ tèt nhÊt trong tÊt c¶ c¸c
m¹ng. Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hai ph−¬ng thøc routing DV vµ LS ®−îc m«
t¶ trong b¶ng sau:
26
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
1.4.1.2. EGP:
Giao thøc chuÈn ®ang ®−îc sö dông trªn m¹ng Internet hiÖn nay lµ BGPv4
®ãng vai trß chñ yÕu trong viÖc ®Þnh tuyÕn th«ng tin gi÷a c¸c AS . Mçi AS cã
mét hay nhiÒu router giao tiÕp víi mét vïng liªn kÕt AS gäi lµ c¸c router
vïng biªn AS . BGP4 ho¹t ®éng trªn c¸c router biªn nµy vµ cho phÐp chóng
®−îc ph©n bè c¸c th«ng tin tíi c¸c AS l©n cËn vÒ kh¶ n¨ng c¸c m¹ng “cã thÓ
tíi ®−îc” trong ph¹m vi AS néi bé. Kh«ng gièng IGP, BGPv4 kh«ng ph¶i lµ
DV( Distance Vector) hay LS (Link State) mµ nã lµ mét giao thøc kiÓu "path
vector", nã m−în mét sè kh¸i niÖm chÝnh cña DV.
Gi¶i ph¸p DV cè g¾ng sö dông mét metric ®Ó biÓu diÔn ®−êng tíi c¸c
®Ých. DÉu sao, do mçi AS lµ tù do sö dông c¸c metric riªng cña nã víi tuú
chän cña AS ®ã, BGP kh«ng thÓ x©y dùng tin cËy inter-AS c¸c ®−êng
forwarding chØ víi c¸c metric th«ng b¸o bëi mçi AS . Mét gi¶i ph¸p tr¹ng
th¸i liªn kÕt còng yªu cÇu mét sù gi¶i thÝch chung cña c¸c tr¹ng th¸i liªn kÕt
vµ c¸c metric qua tÊt c¶ c¸c AS cho gi¶i ph¸p ®−îc tin cËy. Thªm vµo ®ã, c¸c
vÊn ®Ò vÒ më réng m¹ng còng ®−îc kÕt hîp víi viÖc gi÷ mét c¸i nh×n tæng
thÓ vÒ inter-AS, ®ång bé ho¸ c¬ së d÷ liÖu tr¹ng th¸i trªn hµng tr¨m AS trªn
Internet. BGP c¶i tiÕn DV c¬ së b»ng c¸ch ®−a ra ý t−ëng míi vÒ vector
®−êng, nhê ®ã mçi router biªn kh«ng chØ th«ng b¸o sù tån t¹i cña mét ®−êng
tíi c¸c m¹ng riªng biÖt mµ cßn duyÖt ra danh s¸ch c¸c AS xuyªn suèt mµ
27
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
®−êng sÏ qua. BÊt cø router biªn nµo cho tr−íc ®Òu cã thÓ x¸c nhËn r»ng mét
th«ng b¸o cho mét m¹ng cho tr−íc lµ "loop free" nÕu sè hiÖu AS riªng cña
router biªn ®· kh«ng xuÊt hiÖn trong vector ®−êng. Sau khi mét th«ng b¸o
®−îc chÊp nhËn, router biªn néi vïng chÌn sè hiÖu AS riªng cña nã vµo trong
vector ®−êng tr−íc khi th«ng b¸o l¹i th«ng tin “cã thÓ tíi ®−îc”
(reachability) tíi c¸c router kÕ cËn cña nã. BGP cung cÊp c¬ chÕ phøc t¹p,
tinh vi ®Ó ®iÒu khiÓn vÊn ®Ò th«ng b¸o c¸c th«ng tin "cã thÓ tíi ®−îc", hç trî
c¸c quyÒn −u tiªn quan hÖ gi÷a c¸c ®−êng nèi gi÷a c¸c AS, vµ hç trî c¸c
chÝnh s¸ch mµ cã thÓ h¹n chÕ c¸c AS mµ l−u l−îng ch¾c ch¾n nµo ®ã cã thÓ
®−îc ®Þnh tuyÕn (routed). VÊn ®Ò nµy sÏ ®−îc m« t¶ chi tiÕt trong phÇn tiÕp
theo.
28
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
29
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
C¸c giao thøc cã träng sè nhá h¬n (cïng méttuyÕn) sÏ ®−îc lùa chän.
Së dÜ cã sù ph©n chia träng sè nh− vËy lµ nhê ®¸nh gi¸ vµo ý nghÜa c¸c
metric trong mçi giao thøc.
VÝ dô: IGRP träng sè nhá h¬n RIP do RIP chØ quan t©m ®Õn sè hop tèi −u
trong khi IGRP sö dông c¶ d¶i th«ng, ®é tin cËy t¶i trong viÖc tÝnh to¸n hiÖu
qu¶ ®−êng ®i.
1.4.1.4. VÊn ®Ò lÆp trong ®Þnh tuyÕn (routing loop ) vµ c¸ch kh¾c phôc :
Routing loop cã thÓ x¶y ra khi ®Þnh tuyÕn quyÕt ®Þnh dùa trªn c¸c th«ng
tin kh«ng ®óng, dÉn ®Õn c¸c gãi ®i trªn c¸c ®−êng mµ nã ®· ®i qua råi,®i
lßng vßng trªn m¹ng, kÕt qu¶ lµ lµm t¨ng l−u l−îng m¹ng mét c¸ch kh«ng
cÇn thiÕt .
C¸c ph−¬ng ph¸p tr¸nh loop :
1.Count-to-infinity: Cã nhiÒu giao thøc ®Æt mét giíi h¹n cho c¸c gi¸ trÞ
metric, gÝa trÞ nµy ®−a ra ®Ó chØ sù kh«ng x¸c ®Þnh, cung cÊp c¸c ®iÒu
kiÖn biªn cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh lÆp tuyÕn tiÕp tôc xaû ra. Gi¸ trÞ kh«ng x¸c
®Þnh ®ñ lín cho metric ®Ó metric víi tuyÕn hîp lÖ sÏ kh«ng bao giê ®¹t
gi¸ trÞ ®ã nh−ng ®ñ nhá ®Ó tuyÕn lÆp kh«ng thÓ tån t¹i cho sù më réng c¸c
chu k× thêi gian. VÝ dô RIP ®Æt sè hop tèi ®a lµ 16, IGRP ®Æt lµ 100.
2.Split Horizon: Tr¸nh c¸c routers kh«ng göi l¹i c¸c th«ng tin ®Þnh tuyÕn
quay trë l¹i router mµ nã “ häc “ ®−îc ®−êng ®i tõ router ®ã. ( VÉn cã thÓ
x¶y ra lÆp ®èi víi cÊu tróc m¹ng vßng).
3.C¬ chÕ Hold- down : Tr¸nh thay ®æi tuyÕn ®−îc thùc hiÖn tr−íc khi
m¹ng héi tô trªn sù thay ®æi tr−íc ®ã. Tr¸nh cËp nhËt th«ng tin tõ viÖc thiÕt
lËp l¹i c¸c th«ng tin kh«ng ®óng. Khi métrouter nhËn ®−îc mét cËp nhËt mµ
chøa métcÊu tróc thay ®æi, hold- down timer sÏ b¾t ®Çu. BÊt cø cËp nhËt nhËn
®−îc trong thêi gian nµy sÏ bÞ huû. NÕu router nhËn ®−îc th«ng tin tuyÕn víi
metric tèt h¬n nã sÏ cËp nhËt vµo b¶ng ®Þnh tuyÕn thay thÕ cho d÷ liÖu cò.
Thêi gian hold timer ®−îc ®Æt Ýt nhÊt ph¶i lín h¬n 3 lÇn thêi gian cËp nhËt
th«ng tin toµn bé tuyÕn trong m¹ng. NÕu hÕt thêi gian cho phÐp, tuyÕn tíi
m¹ng lçi sÏ bÞ xo¸ khái b¶ng ®Þnh tuyÕn cña c¸c router.
30
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
gi¸ trÞ nµy th× coi nh− m¹ng nèi víi router ®ã lµ kh«ng thÓ tíi ®−îc.RIP còng
thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ split-horizon vµ hold-down ®Ó tr¸nh c¸c th«ng tin kh«ng
®óng bÞ truyÒn theo RIP Timer : sö dông c¸c bé ®Õm ®Ó ®iÒu chØnh
performance cña nã. Bao gåm mét bé thêi gian cËp nhËt ®Þnh tuyÕn, mét bé
timeout vµ mét bé route- flush. §ång hå th«ng tin cËp nhËt thiÕt lËp lµ 30
gi©y. Mçi ®Çu vµo b¶ng ®Þnh tuyÕn cã mét bé thêi gian route- timeout liªn
kÕt víi nã. Khi bé ®Õm thêi gian timeout hÕt h¹n, tuyÕn ®−¬c ®¸nh dÊu
kh«ng hîp lÖ nh−ng vÉn duy tr× trong b¶ng cho ®Õn thêi gian route-flush hÕt
h¹n. RIP chØ thÝch hîp víi m¹ng nhá, yªu cÇu thÊp do RIP kh«ng hiÓu ®−îc
c¸c cÊu h×nh netmask, kh¶ n¨ng nhËn thùc kÐm (thiÕu tr−êng ®Þa chØ nguån,
chØ cã tr−êng ®Þa chØ ®Ých), kh«ng cã phÇn ®Þa chØ Multicast. C¸c nh−îc ®iÓm
trªn ®−îc kh¾c phôc víi RIP 2 (X¸c ®Þnh trong RFC 1723).
31
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
1.Thêi gian trÔ cÊu h×nh (Topological delay time): lµ l−îng thêi gian mµ
nã sÏ chiÕm ®Ó ®i tíi ®Ých, gi¶ thiÕt mét m¹ng kh«ng t¶i (unloaded). DÜ nhiªn
cã thªm trÔ khi m¹ng cã t¶i. DÉu sao, t¶i ®−îc ®Õm b»ng c¸ch sö dông cÊu
h×nh chiÕm kªnh, kh«ng cè g¾ng ®Ó ®o trÔ thùc tÕ.
2.B¨ng th«ng cña phÇn b¨ng th«ng hÑp nhÊt cña ®−êng.
3.Thêi gian chiÕm kªnh cña ®−êng.
4.§é tin cËy cña ®−êng.
32
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
th«ng tin ®Þnh tuyÕn trong ph¹m vi backbone. C¸c vïng cã thÓ ®−îc ®Þnh
nghÜa theo mét c¸ch mµ backbone kh«ng liªn tôc. Trong tr−êng hîp nµy, kÕt
nèi backbone ph¶i ®−îc kh«i phôc qua c¸c ®−êng ¶o- lµ ®−êng ®−îc cÊu h×nh
gi÷a bÊt k× backbone router nµo mµ chia sÎ mét kÕt nèi tíi mét vïng kh«ng
ph¶i lµ backbone vµ chøc n¨ng gièng nh− khi nèi trùc tiÕp. C¸c router biªn
AS ch¹y OSPF “ häc” vÒ c¸c router bªn ngoµi qua c¸c EGP. Sö dông thuËt
to¸n SPF trong viÖc thiÕt lËp c©y ®−êng ng¾n nhÊt.
Ngoµi ra ®Æc ®iÓm cña OSPF lµ ®Þnh tuyÕn ®a ®−êng vµ ®Þnh tuyÕn trªn c¬
së c¸c yªu cÇu tÇng trªn (ToS). Hç trî ®Þnh tuyÕn ToS c¸c giao thøc líp trªn
cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c lo¹i riªng cña dÞch vô. OSPF cung cÊp mét hay nhiÒu
metric. NÕu chØ mét metric ®−îc sö dông, nã xem nh− ®−îc toµn quyÒn
quyÕt ®Þnh vµ ToS kh«ng ®−îc hç trî. NÕu nhiÒu metric ®−îc sö dông, ToS
hç trî lùa chän b»ng viÖc sö dông c¸c metric t¸ch rêi cho mçi 1/8 liªn kÕt
®−îc t¹o bëi c¸c bit IP ToS ( ®é trÔ, kh¶ th«ng vµ ®é tin cËy c¸c bit ).VÝ dô:
c¸c bit IP ToS x¸c ®Þnh trÔ thÊp, kh¶ th«ng thÊp vµ ®é tin cËy cao, OSPF tÝnh
to¸n c¸c tuyÕn tíi tÊt c¶ c¸c ®Ých dùa trªn thiÕt kÕ ToS nµy. IP subnet mask
®−îc gép víi mçi ®Ých ®−îc b¸o tr−íc, cã kh¶ n¨ng VLSM (Variable-Length
Subnet Mask ).Víi VLSM, mét m¹ng IP cã thÓ ph¸ vì ra nhiÒu subnet víi
kÝch th−íc biÕn ®æi. §iÒu nµy cung cÊp qu¶n lÝ m¹ng víi cÊu h×nh m¹ng linh
ho¹t.
33
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
C¸c b¶n tin cËp nhËt tr¹ng th¸i gióp c¸c IS biÕt vÒ cÊu tróc m¹ng. §Çu tiªn
mçi IS ph¸t ra mét sù cËp nhËt x¸c ®Þnh c¸c ES vµ c¸c IS mµ nã nèi tíi, vµ
liªn kÕt víi c¸c metric. Sù cËp nhËt sau ®ã ®−îc göi tíi tÊt c¶ c¸c IS kÕ cËn vµ
flood nã t¬Ý tÊt c¶ router l©n cËn cña chóng. Khi cÊu tróc m¹ng thay ®æi, sù
cËp nhËt míi sÏ ®−îc göi ®i.
Qu¸ tr×nh flood nµy th−êng g©y ra t¾c nghÏn m¹ng nªn ph¶i h¹n chÕ b»ng
c¸ch: c¸c router kiÓm tra c¸c gãi ( ®−îc ®¸nh thø tù ) nÕu lµ gãi míi th× cËp
nhËt vµ flood, ng−îc l¹i sÏ huû gãi.
IS-IS sö dông mét metric mÆc ®Þnh yªu cÇu ®¬n lÎ víi mét gi¸ trÞ sè l−îng
®−êng max =1024. Metric ®−îc quyÕt ®Þnh vµ th−êng ®−îc thiÕt lËp bëi mét
qu¶n trÞ m¹ng. BÊt cø kÕt nèi ®¬n lÎ nµo cã thÓ cã mét gi¸ trÞ max = 64, vµ
c¸c ®−êng nèi ®−îc tÝnh to¸n b»ng c¸ch tÝnh tæng c¸c gi¸ trÞ kÕt nèi. Gi¸ trÞ
metric cao nhÊt ®−îc ®Æt cho c¸c møc nµy ®Ó cung cÊp ®é mÞn ®Ó hç trî c¸c
kiÓu ®−êng nèi kh¸c nhau khi t¹i cïng thêi ®iÓm, ch¾c ch¾n r»ng thuËt to¸n
®−êng ®i ng¾n nhÊt sö dông cho tÝnh to¸n tuyÕn sÏ ®¹t hiÖu qu¶ phï hîp.
IS-IS còng ®−îc ®Þnh nghÜa 3 metric lùa chän: trÔ, chi phÝ vµ lçi.
34
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
liªn kÕt AS tõ ®ã ®Ó c¸c tuyÕn lÆp ®−îc c¾t tØa vµ mét sè quyÕt ®Þnh chÝnh
s¸ch t¹i møc AS cã thÓ ®−îc b¾t buéc.
BGPv4 cung cÊp mét tËp hîp c¸c c¬ chÕ míi cho viÖc hç trî c¸c líp ®Þnh
tuyÕn ®a miÒn. C¸c c¬ chÕ nµy bao gåm viÖc hç trî cho viÖc th«ng b¸o mét
tiÒn tè IP vµ h¹n chÕ kh¸i niÖm líp m¹ng trong ph¹m vi BGP. BGP 4 còng
giíi thiÖu c¸c c¬ chÕ mµ cho phÐp tËp hîp c¸c tuyÕn, kÓ c¶ tËp hîp c¸c
®−êng AS. C¸c thay ®æi nµy cung cÊp sù hç trî cho ®Ò xuÊt l−îc ®å
"supernetting".
BGP thùc hiÖn 3 lo¹i ®Þnh tuyÕn:
+ Inter-Autonomous System Routing : Gi÷a 2 hay nhiÒu BGP router trong
c¸c AS kh¸c nhau.
+ Intra-Autonomous System Routing: Gi÷a 2 hay nhiÒu BGP router trong
ph¹m vi cïng AS .
+ Pass-through AS Routing: Gi÷a hai hay nhiÒu BGP peer router mµ trao ®æi
l−u l−îng qua mét AS mµ kh«ng ch¹y BGP.
Chøc n¨ng chÝnh cña hÖ thèng BGP lµ trao ®æi c¸c th«ng tin “cã thÓ tíi
®−îc” bao gåm: danh s¸ch c¸c ®−êng AS víi c¸c hÖ thèng BGP kh¸c.Th«ng
tin nµy cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó x©y dùng mét graph cña kÕt nèi AS ®Ó cã thÓ
gi¶m bít loop vµ víi c¸c møc chÝnh s¸ch quyÕt ®Þnh AS cã thÓ ®−îc b¾t
buéc.
Mçi BGP router duy tr× mét b¶ng ®Þnh tuyÕn mµ duyÖt ra tÊt c¶ c¸c ®−êng
cã thÓ ®−îc ®Ó tíi mét m¹ng.Thay v× ®ã, th«ng tin ®Þnh tuyÕn nhËn tõ c¸c
router vïng liªn kÕt ®−îc gi÷ l¹i cho ®Õn khi mét cËp nhËt míi ®−îc nhËn.
Khi nµo mét router lÇn ®Çu tiªn nèi víi m¹ng, BGP router trao ®æi toµn bé
b¶ng ®Þnh tuyÕn BGP. T−¬ng tù, khi b¶ng ®Þnh tuyÕn thay ®æi, c¸c router göi
phÇn b¶ng ®Þnh tuyÕn cña chóng mµ bÞ thay ®æi. C¸c BGP router kh«ng lËp
lÞch tr×nh cho viÖc cËp nhËt th«ng tin ®Þnh tuyÕn vµ ®Þnh tuyÕn BGP cËp nhËt
th«ng b¸o chØ nh÷ng ®−êng tèt nhÊt tíi m¹ng.
BGP sö dông mét metric ®Þnh tuyÕn ®¬n ®Ó x¸c ®Þnh ®−êng tèt nhÊt tíi
mét m¹ng cho tr−íc. Metric nµy gåm mét sè hiÖu ®¬n vÞ toµn quyÒn quyÕt
®Þnh ( arbitrary ) mµ x¸c ®Þnh cÊp ®é quyÒn −u tiªn cña mét tuyÕn riªng.
BGP metric ®iÓn h×nh ®−îc chØ ®Þnh cho mçi liªn kÕt bëi ng−êi qu¶n lÝ m¹ng.
Gi¸ trÞ thiÕt lËp nµy dùa trªn mét sè tiªu chuÈn gåm sè l−îng cña AS mµ
®−êng ®i qua, sù æn ®Þnh, tèc ®é, ®é trÔ hay gi¸ thµnh.
1.4.7.1. C¸c lo¹i b¶n tin BGP :
Cã 4 kiÓu b¶n tin BGP nh− sau:
1. Open Message:
Më mét phiªn giao tiÕp BGP gi÷a c¸c vïng kÕt nèi vµ lµ b¶n tin ®Çu tiªn
®−îc göi bëi mçi bªn sau khi mét kÕt nèi líp giao vËn ®−îc thiÕt lËp. B¶n tin
35
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
nµy ®−îc x¸c nhËn sö dông mét keep-alive message göi bëi thiÕt bÞ vïng kÕt
nèi vµ ph¶i ®−îc x¸c lËp tr−íc khi cËp nhËt, th«ng b¸o vµ keep-alive cã thÓ
®−îc trao ®æi.
2. Update message:
Sö dông ®Ó cung cÊp cËp nhËt ®Þnh tuyÕn tõ c¸c hÖ thèng BGP kh¸c nhau,
cho phÐp c¸c router x©y dùng mét c¸i nh×n râ rµng vÒ cÊu tróc m¹ng.Th«ng
tin cËp nhËt ®−îc göi sö dông TCP ®Ó ®¶m b¶o sù giao nhËn tin cËy hoµn
toµn. B¶n tin cËp nhËt cã thÓ bá ra mét hay nhiÒu tuyÕn kh«ng tíi ®−îc tõ
b¶ng ®Þnh tuyÕn, ®ång thêi cã thÓ th«ng b¸o mét tuyÕn trong khi huû c¸c
tuyÕn kh¸c.
3. Notification message:
§−îc göi khi lçi x¶y ra. C¸c th«ng b¸o ®−îc sö dông ®Ó ®ãng métphiªn
ho¹t ®éng vµ ®−a th«ng tin tíi c¸c router kÕt nèi: t¹i sao phiªn nµy bÞ ®ãng?
4.Keep-alive message:
Th«ng b¸o c¸c vïng kÕt nèi BGP r»ng mét thiÕt bÞ ®−îc kÝch ho¹t. Keep-
alive ®−îc göi th−êng ®ñ ®Ó gi÷ cho mét phiªn kh«ng bÞ lo¹i bá.
1.4.7.2. C¸c d¹ng gãi BGP:
1. D¹ng tiªu ®Ò:
TÊt c¶ b¶n tin BGP sö dông cïng tiªu ®Ò gãi c¬ b¶n: B¶n tin Open, Update
vµ Notification ph¶i thªm mét sè tr−êng, nh−ng b¶n tin keep-alive th× nh− c¬
b¶n:
Gåm 4 phÇn:
36
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
• Version: Cung cÊp sè hiÖu BGP ®Ó cho bªn nhËn x¸c ®Þnh liÖu r»ng nã
®ang ho¹t ®éng cïng version víi ng−êi göi.
• AS: Cung cÊp sè hiÖu AS cña ng−êi göi.
• Hold-Time: ChØ ra sè hiÖu thêi gian lín nhÊt tr«i qua cña mét b¶n tin
tr−íc khi hÕt chøc n¨ng ho¹t ®éng.
• BGP Identifier: Cung cÊp nhËn d¹ng BGP cña ng−êi göi ( mét ®Þa chØ
IP ), mµ x¸c ®Þnh t¹i lóc khëi ®Çu vµ ®ång nhÊt cho tÊt c¶ c¸c giao tiÕp
vµ tÊt c¶ c¸c BGP vïng liªn kÕt.
• Optional Parameters Length: ChØ ra ®é dµi cña tr−êng c¸c th«ng sè tuú
chän ( nÕu hiÖn h÷u).
• Optional Parameters: Chøa danh s¸ch c¸c th«ng sè lùa chän. ChØ mét
lo¹i th«ng sè tuú chän hiÖn hµnh ®−îc ®Þnh nghÜa: th«ng tin nhËn thùc.
Th«ng tin nhËn thùc bao gåm hai tr−êng sau:
9 M· nhËn thùc: ChØ ra lo¹i nhËn thùc ®−îc sö dông.
9 D÷ liÖu nhËn thùc: Chøa d÷ liÖu sö dông bëi c¬ chÕ nhËn thùc.
37
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
b¸o hiÖu. RSVP truyÒn thèng yªu cÇu c¸c bé timer cho mçi phiªn vµ sù ph©n
lo¹i trong mçi router lµm cho bé xö lÝ vµ bé nhí trë nªn kh¸ lín ®Ó cã thÓ
®¸p øng.Trong mét backbone Internet lµ c¸c router, cã rÊt nhiÒu phiªn lµm
viÖc cho c¸c router vµ c¸c host riªng, vµ c¸c router nµy kh«ng cã ®ñ tµi
nguyªn cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng cho tÊt c¶ c¸c phiªn. Giíi h¹n nµy ®· h¹n chÕ sù
triÓn khai cña IntServ tíi vïng biªn m¹ng vµ t¹o c¸c “®−êng hÇm” ( tunel )
qua backbone m¹ng. §iÒu nµy sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ khi mµ hiÖn nay kh«ng
cã sù ®¶m b¶o r»ng phÇn ®−êng hÇm víi phÇn cßn l¹i cña phiªn lµm viÖc
tho¶ m·n c¸c yªu cÇu end-to-end.
1.5.2. IntServ.
Kü thuËt IntServ (Integrated Service) sö dông giao thøc RSVP ®Ó dµnh
tr−íc tµi nguyªn tr−íc khi truyÒn d÷ liÖu. PhÝa göi sö dông RSVP ®Ó göi mét
b¶n tin PATH tíi phÝa nhËn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thuéc tÝnh cña l−u l−îng sÏ göi.
Mçi node trung gian sÏ chuyÓn tiÕp bé b¶n tin PATH tíi c¸c node kÕ tiÕp.
Khi nhËn ®−îc b¶n tin PATH, bªn nhËn ®−îc sÏ göi b¶n tin RESV ®Ó yªu
cÇu tµi nguyªn cho luång. C¸c node trung gian trªn ®−êng ®i cã thÓ chÊp
nhËn hay tõ chèi c¸c yªu cÇu chøa trong b¶n tin RESV. NÕu yªu cÇu bÞ tõ
chèi, router sÏ göi b¶n tin b¸o lçi cho phÝa nhËn, qu¸ tr×nh b¸o hiÖu kÕt thóc.
NÕu yªu cÇu ®−îc chÊp nhËn, tµi nguyªn ®−îc dµnh cho luång vµ c¸c th«ng
tin tr¹ng th¸i liªn quan cña luång sÏ ®−îc cµi ®Æt vµo router. RSVP cã nhiÒu
cÊp bËc kh¸c nhau vµ khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn v× viÖc chuyÓn tiÕp c¸c
gãi dùa trªn tr¹ng th¸i cña gãi t¹i mçi node, c¸c quyÕt ®Þnh nµy yªu cÇu c¸c
gãi RSVP ph¶i mang mét sè th«ng tin "tãm t¾t" ®Ó ®Þnh phiªn lµm viÖc cña
chóng. C¸c router trung gian ph¶i cã mét b¶ng ®Þnh tuyÕn ®éng chøa ph−¬ng
ph¸p xö lÝ c¸c th«ng tin "tãm t¾t" ®ã vµ th«ng tin vÒ viÖc " dµnh tr−íc tµi
nguyªn". Khi router nhËn ®−îc mét gãi thuéc mét phiªn lµm viÖc RSVP nã
ph¶i tham chiÕu vµo b¶ng ®Ó biÕt c¸ch xö lÝ gãi nh− thÕ nµo.
1.5.3. Diff-Serv.
Kh¸c IntServ,DiffServ ( Differentiated Service) kh«ng cung cÊp dÞch vô
kiÓu end-to –end cho host/application. §óng h¬n lµ nã t¹o ra mét tËp hîp c¸c
“ building block ” vµ cung cÊp mét chøc n¨ng cho viÖc x©y dùng c¸c dÞch vô
end-to-end qua m¹ng.DiffServ cã mét sè ®iÓm gièng ToS nh−ng kÕt qu¶ øng
dông tèt h¬n. DiffServ cã kh¶ n¨ng më réng hç trî cho c¸c router ë vïng lâi
( core ) m¹ng Internet ®Ó tr¸nh tr¹ng th¸i b¸o hiÖu trªn tõng phiªn “per-
session” nh− trªn ®· nãi. Thay v× ®ã, mçi gãi mang th«ng tin vÒ líp dÞch vô.
Sau ®©y, chóng ta sÏ xem xÐt nguyªn t¾c lµm viÖc cña DiffServ.
38
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
DiffServ lµ mét c¸ch cung cÊp QoS qua mét m¹ng th«ng qua tËp hîp
“building block” mµ cã thÓ ®−îc sö dông cïng nhau theo thø tù ®Ó hoµn
thµnh dÞch vô tíi end- customer. Mét trong c¸c “building block” chñ yÕu lµ
PHB ( Per Hop Behavior), ®−îc m« t¶ nh− h×nh d−íi:
39
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
Mäi ng−êi ®Òu nhËn ra ®−îc sù quan träng cña chiÕn l−îc truy nhËp
Internet. Internet lµ mét c¸ch hiÖu qu¶ cao ®Ó ®−a c¸c nhµ kinh doanh vµ
kh¸ch hµng cña hä gÇn gòi nhau h¬n. HiÖn nay lîi tøc cña c¸c nhµ cung cÊp
®em l¹i tõ viÖc b¸n c¸c dÞch vô FR, ATM, vµ c¸c ®−êng leased lines, mµ ®iÓn
h×nh lµ trªn m¹ng backbone ATM lµ rÊt lín. C¸c ®¸nh gi¸ hiÖn hµnh ®ång ý
r»ng nhu cÇu cho c¸c dÞch vô truy nhËp Internet sÏ tiÕp tôc t¨ng lªn cho tíi
thËp kØ tíi. C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tiÕp tôc nh− thÕ nµo cho lîi nhuËn tõ
c¸c dÞch vô giao vËn ®· tån t¹i trong khi c¸c m¹ng cña hä cÇn chuÈn bÞ ®Ó hç
trî cho c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng cho t−¬ng lai ?
Mét tËp hîp c¸c dÞch vô IP míi sÏ v−ît qua dÞch vô ng¨n c¸ch gi÷a truy
nhËp FR, ATM vµ Internet, më ra mét c¬ héi ®em l¹i lîi nhuËn míi réng lín
trong c¸c dÞch vô IP. Do ®ã c¸c nhµ cung cÊp muèn níi réng ra c¸c danh
môc dÞch vô ®Çu t− cña hä ®Ó n¾m gi÷ c¸c dÞch vô kinh doanh IP míi nµy,
mµ cã tÝnh riªng t− ( private) vµ QoS gÇn gòi víi c¸c kh¸ch hµng FR, ATM
vµ l¹i cã c¸c ®Æc tÝnh kÕt nèi any-to-any cña c¸c m¹ng IP. Hä cÇn thiÕt lµm
®iÒu nµy mµ kh«ng lo¹i bá c¸c ®Çu t− cña hä vµo ATM. Tr−íc ®©y, kh«ng cã
kÜ thuËt nµo thµnh c«ng trong viÖc v−ît qua lç hæng nµy. Chóng ta xem xÐt
cô thÓ h¬n th«ng qua ph©n tÝch mang tÝnh tæng quan sau ®©y:
40
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
b¸o hiÖu cång kÒnh .DiffServ ra ®êi gÇn ®©y bëi IETF kh«ng duy tr× b¸o
hiÖu tõng luång trong m¹ng mµ cã c¬ chÕ tËp hîp luång vµ kh¶ n¨ng cung
cÊp c¸c líp dÞch vô QoS theo yªu cÇu nhê vµo tr−êng DSCP.
• C¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn Ýt hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn luång:
Kh«ng cã th«ng b¸o, hay kÕt hîp chÆt chÏ tµi nguyªn m¹ng kh¶ dông
hoÆc ®· sö dông.
• C¸c thuËt to¸n ®Þnh tuyÕn sö dông cho c¸c giao thøc trªn cã xu h−íng héi
tô l−u l−îng trªn cïng c¸c liªn kÕt hay giao tiÕp m¹ng, dÉn ®Õn kh«ng cã
sù ®iÒu phèi c©n b»ng vµ sù t¾c nghÏn t¶i.
• ThiÕu sù ®iÒu khiÓn trªn hÖ thèng ®Þnh tuyÕn ®éng lµm cho c¸c nhµ khai
th¸c m¹ng nãi chung vµ c¸c nhµ cung cÊp lín nãi riªng cã Ýt kh¶ n¨ng dù
tÝnh tr−íc l−u l−îng vµ performance trong m¹ng cña hä. Khã kh¨n cho
c¸c nhµ qu¶n lÝ m¹ng ®Ó thùc hiÖn hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò performance m¹ng, kÜ thuËt ®iÒu khiÓn luång víi QoS h¹n chÕ,
kÐm hiÖu qu¶ trong qu¶n lÝ tµi nguyªn m¹ng ngµy nay.
IP
ATM IP/MPLS
Vµo gi÷a thËp niªn 90, c¸c chuyÓn m¹ch ATM ®−a ra mét gi¶i ph¸p khi
c¸c ISP yªu cÇu nhiÒu b¨ng th«ng h¬n ®Ó ®¸p øng l−u l−îng t¶i t¨ng vät. C¸c
41
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
ISP, nh÷ng ng−êi quyÕt ®Þnh ®−a c¸c vïng core dùa trªn ATM ®· tiÕp tôc
ph¸t triÓn vµ trong qu¸ tr×nh kh¸m ph¸, c¸c ATM PVC cung cÊp mét c«ng cô
®Ó ®−a ra sù ®iÒu khiÓn râ rµng trªn l−u l−îng khi nã truyÒn qua c¸c m¹ng
cña hä. C¸c ISP cã c¸c giao tiÕp tèc ®é cao, performance x¸c ®Þnh, vµ chøc
n¨ng PVC mµ c¸c chuyÓn m¹ch ATM cung cÊp ®Ó qu¶n lÝ ho¹t ®éng c¸c
m¹ng cña hä. Khi so s¸nh c¸c router dùa trªn phÇn mÒm truyÒn thèng, c¸c
chuyÓn m¹ch ATM cung cÊp c¸c giao tiÕp tèc ®é cao h¬n vµ b¨ng th«ng tËp
hîp ®¸ng kÓ h¬n, do ®ã h¹n chÕ hiÖu øng nót cæ chai trong core m¹ng. Nh−
vËy, c¶ tèc ®é vµ b¨ng th«ng cung cÊp performance x¸c ®Þnh cho c¸c ISP t¹i
thêi ®iÓm khi mµ performance cña router ®· kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc. Mét core
dùa trªn ATM hç trî ®Çy ®ñ cho traffic engineering bëi v× nã cã thÓ ®Þnh
tuyÕn râ rµng c¸c PVC. C¸c PVC ®Þnh tuyÕn ®−îc lµm b»ng c¸ch cung cÊp
mét topo ¶o tuú ý trªn ®Ønh topo vËt lÝ cña m¹ng mµ c¸c PVC ®−îc ®Þnh
tuyÕn ®Ó ph©n bè l−u l−îng chÝnh x¸c qua tÊt c¶ c¸c liªn kÕt ®Ó cho chóng
®−îc sö dông c«ng b»ng nhÊt. C¸c kh¶ n¨ng traffic engineering hç trî bëi
c¸c ATM PVC, lµm cho c¸c ISP cã tÝnh c¹nh tranh cao h¬n trong thÞ tr−êng
cña hä, cho phÐp hä cung cÊp chi phÝ thÊp nhÊt vµ dÞch vô tèt h¬n cho c¸c
kh¸ch hµng cña hä. Thèng kª trªn tõng PVC cung cÊp bëi c¸c chuyÓn m¹ch
ATM t¹o thuËn lîi gi¸m s¸t c¸c mÉu l−u l−îng cho viÖc s¾p ®Æt vµ qu¶n lÝ
PVC. C¸c nhµ thiÕt kÕ m¹ng khëi t¹o cung cÊp cho mçi PVC ®Ó hç trî c¸c
®èi t−îng traffic engineering x¸c ®Þnh, vµ sau ®ã hä gi¸m s¸t liªn tôc l−u
l−îng t¶i trªn mçi PVC. NÕu mét PVC cho tr−íc b¾t ®Çu t¾c nghÏn, ISP cã
th«ng tin nã cÇn thiÕt ®Ó cøu ch÷a b»ng c¸ch hoÆc söa ®æi topo vËt lÝ hoÆc
topo ¶o ®Ó thÝch nghi sù dÞch chuyÓn l−u l−îng t¶i.
ViÖc sö dông l−îc ®å ®Þa chØ ho¸ trùc giao gi÷a IP vµ ATM t¸ch rêi IP
routers víi c¸c m¹ng chuyÓn m¹ch ATM. Theo lÝ thuyÕt, mét m¹ng IP/ATM
gåm cã mèi quan hÖ logical IP subnets (LISs) bëi c¸c routers ( t−¬ng tù sù sö
dông IP trong m¹ng LAN). ( IP/ATM ®−îc nªu trong RFC2225). ATM
Forum ®· ph¸t triÓn ®a dÞch vô trªn c¸c chuyÓn m¹ch ATM - MOPA nh−ng
mang tÝnh ®éc quyÒn.
CÊu tróc IP/ATM chØ lµ t¹m thêi ®Ó gi¶i quyÕt øng dông ATM vµo m¹ng
LAN. H¹n chÕ trong viÖc khai th¸c tÝnh linh ho¹t cña IP vµ chuyÓn m¹ch tèc
®é cao víi kh¶ n¨ng QoS cña ATM. Gi÷a IP vµ ATM hoµn toµn trong suèt,
kh«ng cã sù ¸nh x¹ gi÷a IP header vµo c¸c tÕ bµo ATM. Mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò
cßn tån t¹i ®èi víi m« h×nh IP/ATM nh− hiÖn t−îng loop trong ATM (
kh«ng sö dông ®−îc tr−êng TTL trong gãi IP ), kh¶ n¨ng më réng m¹ng,
l·ng phÝ phÇn tiªu ®Ò kh«ng hiÖu qu¶ chiÕm tµi nguyªn m¹ng.
Trë l¹i víi h×nh 1, vïng core m¹ng sÏ tiÕn vÒ phÝa sö dông ng¨n xÕp giao
thøc 2 tÇng ( two layer protocol stack ) chøa mét tÇng Optical vµ 1 tÇng
IP/MPLS. Mét m¹ng ®a dÞch vô yªu cÇu QoS cÊp cao, c¸c kh¶ n¨ng kÜ thuËt
42
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
luång vµ b¶o vÖ l−u l−îng, nh÷ng yÕu tè mµ kh«ng ®−îc hiÖn h÷u trong c¸c
IP router ngµy nay.
DiffServ WG cña IETF víi c¸c kh¶ n¨ng QoS vµ MPLS WG cã mét sè më
réng ph¸t triÓn cho 3 chøc n¨ng yªu cÇu ®Çu tiªn: QoS, Traffic Engineering
vµ b¶o vÖ l−u l−îng . KÕt qu¶ ®Çu tiªn cña MPLS lµ thªm kh¶ n¨ng Traffic
Engineering cho hä giao thøc IP vµ ®· ®−îc hoµn thµnh. MPLS ph¸t triÓn
nh−ng vÉn cã kh¶ n¨ng tÝch hîp víi DiffServ. Hai kiÓu b¸o hiÖu ®−îc ®−a ra
hiÖn nay ®èi víi m¹ng IP lµ:
• KiÓu QoS RSVP më réng dùa trªn IntServ.( RFC2210)
• KiÓu QoS CR-LDP ( Constrain based Routing- Label Distribution
Protocol) dùa trªn c¸c th«ng sè l−u l−îng mµ lµ 1 phÇn cña chÝnh
giao thøc b¸o hiÖu ph¸t triÓn cho MPLS. (draft-ietf-mpls-crldp-
applic-01.txt)
Yªu cÇu giao vËn ®a dÞch vô ®Æc biÖt h¬n yªu cÇu cho TDM, FR cã thÓ ®−îc
gi¶i quyÕt bëi tÇng MPLS. Sù tiÕn triÓn tõ TDM -> FR -> core MPLS ch−a
®−îc thùc hiÖn, do TDM vµ FR hiÖn nay lµ 2 dÞch vô rÊt lín. DÉu sao chóng
sÏ ®−îc thay thÕ trong t−¬ng lai gÇn khi TDM vµ FR chØ cßn chiÕm tØ lÖ nhá
phÇn dÞch vô yªu cÇu th× sÏ lµ lóc phï hîp ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng cô cho viÖc
tÝch hîp giao vËn trªn m¹ng ®a dÞch vô IP/MPLS.
Nh− h×nh1 ; tÇng ATM sÏ bÞ lo¹i bá khi kh«ng cßn cÇn thiÕt. Chó ý r»ng h¹n
chÕ tÇng ATM chØ cã nghÜa lµ gi¶i phãng mÆt ph¼ng ®iÒu khiÓn cña ATM (
ATM control plane ). C¸c thiÕt bÞ ATM vËt lÝ vµ giao vËn c¬ së tÕ bµo cã thÓ
®−îc tÝch hîp vµo m¹ng IP/MPLS bëi viÖc thùc hiÖn 1 mÆt ph¼ng ®iÒu khiÓn
MPLS trong c¸c phÇn cøng chuyÓn m¹ch ATM ®· tån t¹i.[12] PhÇn tÝch hîp
MPLS vµo ATM ®−îc ph©n tÝch kÜ h¬n trong phÇn 3.
MPLS tõ ®−a ra cho c¸c nhµ cung cÊp kh¶ n¨ng ®Ó cã ®é më réng tèt, c¸c
dÞch vô IP cÊp cao end-to-end, víi cÊu h×nh vµ c¸ch qu¶n lÝ ®¬n gi¶n h¬n cho
c¶ nhµ cung cÊp vµ kh¸ch hµng. Sö dông MPLS, c¸c carrier cã thÓ chuyÓn
giao c¸c dÞch vô IP mµ c¸c nhµ kinh doanh yªu cÇu, qua c¸c m¹ng chuyÓn
m¹ch hoÆc ®Þnh tuyÕn. MPLS lµ kÜ thuËt cho phÐp b¶o vÖ c¸c nguån lîi tøc (
revenue) cã gi¸ trÞ ngµy nay ( nh− FR vµ ATM ®a dÞch vô ), trong khi t¹o ra
danh môc c¸c dÞch vô ®Çu t− më réng cña t−¬ng lai, mµ c¸c m¹ng IP riªng lµ
®Ønh ®iÓm (VPN).
PhÇn ®å ¸n nµy th¶o luËn vÒ c¸c c¬ chÕ cña sö dông MPLS trong c¸c m«i
tr−êng cung cÊp dÞch vô, chØ ra MPLS cho phÐp kh¶ n¨ng më réng cao (
scability), QoS L3 th«ng minh, b¶o mËt, kÕt nèi any-to-any trong c¸c m¹ng
ATM hoÆc ®Þnh tuyÕn víi sù ®¬n gi¶n h¬n, dÔ dµng qu¶n lÝ h¬n tr−íc nh− thÕ
nµo, vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng víi sù t¨ng tr−ëng nhanh chãng cña m«i tr−êng ®a
dÞch vô ra lµm sao.
43
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
44
Tài liệu này được upload và download miễn phí tại website: http://hutonline.net
45