Professional Documents
Culture Documents
GIO TRNH
THNG TIN V TC GI
PHM VI V I TNG S DNG CA GIO TRNH
1. THNG TIN V TC GI
H v tn: ON HA MINH
Sinh nm: 1956
C quan cng tc:
B mn: H thng my tnh v truyn thng (HTMT&TT)
( ging dy trn 15 nm b mn Vin thng & T ng ha,
chuyn sang b mn HTMT&TT t 2008)
Khoa: Cng ngh thng tin v truyn thng.
Trng: i hc Cn Th
a ch email lin h: dhminh@cit.ctu.edu.vn
2. PHM VI V I TNG S DNG CA GIO TRNH
Gio trnh c dng tham kho nhng ngnh: K thut in, in t, T
ng ha ca cc trng i hc k thut.
T kha: Linh kin cng sut, chnh lu, n p mt chiu, iu khin cng
sut, bin tn gin tip, bin tn trc tip, lp trnh m phng, MATLAB,
PSIM, mch to xung kch.
Yu cu kin thc trc khi hc v mn ny: hc l thuyt v in t cng
sut.
Cha xut bn
CH AN TON IN
Tt c cc mch th nghim u s dng trc tip ngun in xoay chiu 220V. Do
khi thc tp sinh vin phi lun cnh gic gi an ton v ngi ln thit b th nghim.
bo m an ton sinh vin phi tuyt i chp hnh cc qui nh sau y:
1. Khng c chm vo mch in khi m ngun cp in.
2. Khi mc in xong, phi bo co cho cn b hng dn kim tra, c s ng ca
cn b hng dn mi c m ngun cp in.
3. Khi o in p, dng in hoc xem dng sng cn phi:
S dng ng giai o.
t que o ng ch, ng cc.
Khi xem dng sng nhng im c in th cao phi dng b in cc
(probe) c gim p.
4. Sp xp thit b v dy dn in ngn np, gn gng, thao tc chnh xc, tp trung
lm bi, khng a gin.
5. Khng c di di cc thit b th nghim t bi ny sang bi khc.
6. Khi thc tp xong phi tt in, sp xp gn gng cc thit b trc khi ra v.
Sinh vin s chu trch nhim v cc s c v bi thng thit b h hng nu khng
chp hnh ng cc qui nh trn.
MC LC
THNG TIN V TC GI............................................................................................................ 2
1. THNG TIN V TC GI.................................................................................................... 2
2. PHM VI V I TNG S DNG CA GIO TRNH ............................................. 2
CH AN TON IN ............................................................................................................... 3
MC LC....................................................................................................................................... 4
LI NI U ................................................................................................................................ 7
U
b. Cu hi: ......................................................................................................................... 33
4.3.2. CHNH LU 3 PHA MCH TIA C IU KHIN................................................ 34
a. Chng trnh mu 2:...................................................................................................... 34
b. Cu hi: ......................................................................................................................... 36
4.4. TI LIU THAM KHO.................................................................................................. 38
BI 5: M PHNG MCH CHNH LU MT PHA C IU KHIN BNG PSIM ......... 39
5.1. MC CH:...................................................................................................................... 39
5.2. KIN THC NN:........................................................................................................... 39
5.3. THC HNH: .................................................................................................................. 41
5.3.1. Mch chnh lu iu khin mt pha na chu k: ........................................................ 41
5.3.2. Mch chnh lu iu khin mt pha hai na chu k: .................................................. 42
5.4. TI LIU THAM KHO:................................................................................................. 43
BI 6: N P MT CHIU........................................................................................................ 44
6.1. MC CH ........................................................................................................................ 44
6.2. S LC V L THUYT ............................................................................................. 44
T
LI NI U
Nm 2001, B mn Vin thng v iu khin t ng, Khoa Cng ngh
thng tin & truyn thng, Trng i hc Cn Th, thc hin thit k li
cc bi th nghim in t cng sut. Cc bi th nghim ny c thit k
bao gm thit b th nghim v gio trnh, phc v cho cc chuyn ngnh in
t, Vin thng, T ng ha, K thut in,
Gio trnh th nghim in t cng sut c thc hin ln ny l s b sung
v ci tin gio trnh th nghim in t cng sut nm 2001. Gio trnh c
bin son gm 9 bi thc tp cho hc phn 2 tn ch, thi lng l 60 tit thc
tp, mi bi c thc hnh vi thi gian 6 tit, 6 tit cn li dnh cho kim tra
hc phn. Tuy nhin, ta cng c th chn ra 5 bi cho hc phn 1 tn ch.
Ti xin chn thnh cm n qu thy c trong B mn Vin thng & K
thut iu khin, Khoa Cng ngh thng tin & Truyn thng, hin nay l B
mn Vin thng v B mn T ng ha, khoa Cng ngh, tham gia thc
hin cc bi th nghim nm 2001.
Cm n ThS. Phm vn Tn, ThS. Nguyn Hong Dng, TS. Trn Thanh
Hng v qu thy, c khc c nhiu ng gp hon thnh gio trnh ny.
Cn Th, ngy 18 thng 2 nm 2009
ON HA MINH
IC
ca BJT cng sut thng kh nh (khong
IB
vi chc).
Khi dng BJT nh mt chuyn mch, cc im cn quan tm l: thi gian chuyn
mch (thi gian chuyn t trng thi dn bo ha sang trng thi ngng dn v
ngc li) cng ngn cng tt; trng thi ng, mch kch phi to dng IB
ln (trong thc t IB ln t 2 n 5 ln IBSAT) bo m BJT dn in tt. Tt
nhin, ta phi thit k sao cho BJT hot ng khng vt qu cc nh mc.
B
R CE =
VCE
IC
) v Vo= 0, IL = 0.
VCE
IC
Trang 8
IC # IL
IL
Vo
Vi
RL
RB
SW
2
B+
Hnh 1.1
- Vic iu khin nh trn c bt li l B+ phi ln hn VCC nu khng th BJT
khng bo ha tuyt i (phi phn cc thun c ni BC v BE).
ci thin ta c th:
b) t ti chn C (Hnh 1.2)
Trang 9
1.2.3. SCR
a. K hiu (Hnh 1.5)
Trang 10
- SCR khng dn in khi VAK cn nh, khi tng VAK (bng cch tng VAA) n
tr s VBO (in th quay v) th SCR chuyn sang trng thi dn, lc ny VAK gim
xung cn khong 0.7V v hot ng nh Diode chnh lu. in p VBO thng kh ln
(t vi chc volt n vi trm volt ty SCR).
- Thc t ngi ta thng to dng kch IG SCR c th dn in ngay m
khng ch in th cao. Dng kch IG ti thiu v ti a ty thuc vo mi SCR nhng
ni chung cc dng ny cng ln (t vi mA n vi chc mA) khi SCR c cng sut
cng ln.
- Khi SCR dn, nu ta b dng kch th SCR vn tip tc dn in (khng th
tt SCR bng cc cng).
c. Khi phn cc nghch: VA <VK
SCR khng dn in cho d c dng kch IG
d. Tm li: SCR ch dn in mt chiu t Anode sang Cathode khi c dng kch IG
thch hp.
1.2.4. TRIAC
K hiu (Hnh 1.7)
T2 (u cui)
IG
VT1T2
G (Gate)
T1 (u cui)
Hnh 1.7
Triac cn c gi l SCR lng hng.
Khi VT2 >VT1, Triac dn in t T2 sang T1 khi kch bng dng cng IG dng
(VGT1>0)
Khi VT1 >VT2, Triac dn in t T1 sang T2 khi kch bng dng cng m.
Khi Triac VT2T1# 0,7V
Nh vy Triac dng trong in xoay chiu thun li hn SCR. Cng nh SCR, dng
cng ti thiu v ti a cng tu thuc vo mi Triac.
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 11
V0
) ca Q1
RL
vi
Vi
470/5W
47K
VR
10K
VD
RG
47
47K
0.33
Hnh 1.19
a) o VD chnh VR xc nh in th thm VGS(th)
b) o VD chnh VR n khi MOSFET bo ha. Xc nh th s ti thiu ca VGS
lm FET bo ha. Suy ra IDSAT .
So snh VDS(SAT) vi VCESAT ca BJT. Nhn xt.
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 12
1.3.3. SCR
A. Mc mch nh hnh sau: (Hnh 1.20):
Hnh 1.21
Trang 13
1.3.4. TRIAC
A. Mc mch nh hnh sau (Hnh 1.22):
2,2K
50K
Ti
VR
47
Hnh 1.23
a. Gii thch nguyn tc hot ng ca mch (nu r chc nng cc linh kin
trong mch iu khin pha).
b. Chnh VR, quan st ti, v li dng sng hai u ti.
c. Th nu vi ng dng ca mch ny.
Trang 14
1.4. THIT B:
1. 01 Mch th nghim (board ln).
2. 01 oscilloscope
3. 01 VOM
1.5. TI LIU THAM KHO:
[1]. Cc bi ging v gio trnh IN T CNG SUT B Mn Vin Thng & K
thut iu khin - Khoa cng Ngh Thng Tin & Truyn thng HCT.
[2]. TRNG VN TM - LINH KIN IN T Gio trnh B Mn Vin
Thng & T ng Ha - Khoa cng Ngh Thng Tin & Truyn thng HCT 2001.
[3]. TRNG VN TM - MCH IN T Gio trnh B Mn Vin Thng &
T ng Ha - Khoa cng Ngh Thng Tin & Truyn thng HCT 2001.
Trang 15
I
P
N
(a)
(b)
Hnh 2.1
kT
1 vi Vt =
c gi l nhit in th.
e
Trang 16
Khi phn cc thun, dng in qua diode tng nhanh, v th phi hn ch dng in qua
diode n khng b nh thng. Khi diode dn din, in p phn cc thun V=0,3 Volts
i vi diode Ge v V=0,7 Volts i vi diode Si. Do , V/Vt > 10 v exp(V/Vt) >>1.
V
I I S exp
Vt
Suy ra:
IC
C
VBC
N
B
IR
C
B
ICC
(ICS)
IB
(IES)
VBE
IEC
IF
(a)
IE
(c) E
(b)
Hnh 2.2
Trang 17
IC
VBC
B
C
IC
IEC/R
IB
ICC
(IS/R)
VBE
IEC/R
IB
B
(IS/F)
IEC
ICC/F
ICC/F
ICC -IEC
(IS/F)
IE
(a)
IE
Hnh 2.3
(b)
Trang 18
Trang 19
IC= IS(VBE/Vt)-exp(VBC/Vt)]-IS/R[exp(VBC/Vt)-1]
Thay VBC=VBE-VCE ta c:
IC= IS{(VBE/Vt)-exp[(VBE-VCE)/Vt]}-IS/R{exp[(VBE-VCE)/Vt]-1}
2.2.3. MOSFET (Metal Oxide Semiconductor Field Effect Transistor)
MOSFET c 2 loi: loi him (DE-MOSFET: Depletion-type MOSFET) v loi
tng (E-MOSFET: Enhancement-type MOSFET).
Trong bi thc hnh ny ta ch kho st loi tng (E-MOSFET)
2.2.3.1. E-MOSFET transistor [2], [12]
Cu to cn bn
E-MOSFET c hai loi: loi knh N v loi knh P.
M hnh 2.4 m t cu to, k hiu v hnh dng ca hai loi E-MOSFET knh N
v knh P.
Hnh 2.4
Hot ng
Khi VGS<0, do khng c thng l ni lin gia hai vng thot v ngun, nn mc d
c ngun in th VDS p vo hi cc thot v ngun, in t cng khng th di chuyn
nn khng c dng thot ID (ID=0) lc ny ch c mt dng r rt nh chy qua.
Khi VGS>0 mt in trng c to ra vng cng. Do cng mang in tch
dng nn ht cc in t trong nn P _ (l ht ti in thiu s ) n tp trung mt i
din ca vng cng. Khi VGS ln, lc ht mnh cc in t n tp trung nhiu v to
thnh mt thng l tm thi ni lin gia hai vng ngun S v thot D. in th VGS m
t dng in thot ID bt u tng c gi l in th thm cng ngun VGS(th). Khi
VGS tng ln hn VGS(th), dng in thot ID tip tc tng nhanh..
Dng in thot ID c xc nh theo tng iu kin sau:
ID=0 ,VGS<Vth
ID=[VGS-Vth-(VDS/2)]VDS ,VGS>Vth and VGS-VDS>Vth
ID=(/2)(VGS-Vth)2 ,VGS>Vth and VGS-VDS<=Vth
Vi =kP(W/L) gi l tham s h dn
Trang 20
Thc hnh [1], [3], [6], [7], [8], [9], [10], [11]
1) Xy dng m hnh ton hc, vit chng trnh v c tuyn ng ra ca MOSFET
knh N bng ngn ng MATLAB (hoc ngn ng tu ), nhit bnh
thng, vi VDS bin thin t 0 n 24V v VGS = -2V; -1V; 0V; 1V; 2V; 3V;
4V; 5V; 6V. Chy th chng trnh v so snh kt qu m phng c vi c
tuyn l thuyt hc.
2) Xy dng m hnh ton hc, vit chng trnh v c tuyn truyn ca
MOSFET knh N bng ngn ng MATLAB (hoc ngn ng tu ), nhit
bnh thng, vi VGS bin thin t 0 n 10V v VDS= 24V. Chy th chng
trnh v so snh kt qu m phng c vi c tuyn l thuyt hc.
3) Dng phn mm Multisim V6.20 hoc 5.12 (Electronics WorkBench) v c
tuyn ng ra v c tuyn truyn ca MOSFET, so snh vi kt qu cu 1 v
cu 2. Cho nhn xt.
2.2.4. THYRISTOR (SCR) [2], [10]
SCR vTriac l cc linh kin iu khin khng th kch ngt. Cng dng quan trng
ca n l iu khin cng sut trn ti. Trong trng hp ny chng ng vai tr nh
mt kha in t, nn ch c 2 trng thi dn (ng) v kha (ngt). SCR iu khin cng
sut DC, TRIAC iu khin cng sut AC. Tuy nhin, ta cng c th dng 2 SCR hoc
kt hp SCR vi mt s Diode iu khin cng sut AC.
Cu to, k hiu, hnh dng thc t v c tuyn vo ra ca SCR c trnh by
trong hnh 2.5.
Hnh 2.5
Ta thy, SCR ch dn in mt chiu.
- Kch ng (m): VAK > 0, IG > 0
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 21
SCR kha ta khng th kch bng dng IG. SCR kha phi tha iu kin
sau: VAK 0 .
2.2.4.2. Thc hnh [1], [3], [6], [7], [8], [9], [10], [11]
1) Xy dng m hnh ton hc, vit chng trnh v c tuyn truyn ca SCR bng
ngn ng MATLAB (hoc ngn ng tu ), nhit bnh thng. Chy th
chng trnh v so snh kt qu m phng c vi c tuyn l thuyt hc.
2) Dng phn mm Multisim V6.20 hoc 5.12 (Electronics WorkBench) v c
tuyn ng ra v c tuyn truyn ca SCR, so snh vi kt qu cu 1. Cho
nhn xt.
2.2.5. TRIAC [2], [12]
Cu to, k hiu, hnh dng thc t v c tuyn vo ra ca TRIAC c trnh by
trong hnh 2.6.
Hnh 2.6
-
Triac dn c 2 chiu.
Triac c kch ng (dn) bng dng in IG
a Triac t trng thi dn sang trng thi kha phi c 2 iu kin l : IG=0
v in p ngun i chiu.
Trang 22
Trang 23
3.2.2. Sinh vin tm hiu v gii thch nguyn tc hot ng ca mch to xung kch:
Board to xung kch dng to v cp xung kch cho board cng sut ti nhng thi
im mong mun.
Hot dng ca n c m t bng gin dng sng tn hiu trong hnh 3.1.
S mch th nghim c trnh by trong hnh 3.2 cui bi th nghim ny.
3.3. THC HNH:
3.3.1. Kho st Board mch to xung kch:
Ni board mch kch xung vo Board cng sut bng dy BUS 4 si.
a. Quan st v v li dng sng ca TP3 v TP6 trn cng mt th. iu chnh
VR1, cho nhn xt.
b. Quan st v v li dng sng ca TP3 v TP8 trn cng th, iu chnh VR1,
cho nhn xt.
c. o v v li dng sng ca TP3 v TP9 trn cng th. iu chnh VR2, cho
nhn xt.
d. Trng hp cu c. khc vi trng hp cu b. v thi im kch xung nh th no?
Trang 24
TP3
Tn hiu ng vo
TP4
Qua so snh
TP5
TP6
Qua a hi n n
TP7
TP8
TP9
Xung kch bn k m
Trang 25
MOC3021
U1
Q1
R3
Q2
R2
R6
U2
MOC3021
SCR
2
R4
TP2
R1
SCR
1
D3
TP1
R2
1
R1
R1
4
R5
SCR
SCR
2
Q3
MOC3021
U3
R2
Q4
MOC3021
U4
Board Tai
Dm
Hnh 3.3
a. iu chnh gc m = /2
- V li dng sng in p AC ( nn ly ng vo trn mch to xung, ti im TP3),
xung kch v ng ra Vo theo cng trc thi gian.
- Tnh cng sut trn ti.
b. Thay i gc m bng cch chnh bin tr VR1, quan st sng ca n, cho
nhn xt v cng sut trn ti theo gc m .
Trang 26
220K
Vin
TP1 Vo
TP2
5K
Board ti
Hnh 3.4
Dng Oscilloscope quan st dng sng trn TP1 v TP2
- V li dng sng Vin v Vo theo cng trc thi gian.
- Tnh cng sut trn ti, so snh cng sut vi cu 2.3.1.
3.3.4. Kho st chnh lu cu, bn iu khin
Mc mch nh hnh 3.5 :
MOC3021
U1
Q1
R3
SCR
R4
TP2
R1
R6
U2
MOC3021
SCR
2
Q2
R2
1
D3
D1
D2
R5
Board Tai
Dm
TP1
Hnh 3.5
a. h Dm, ni ti R (bng n 75W)
- iu chnh gc m ca T1 v T2 bng /3 v /3+ (tng ng vi xung kch
ti TP8 v TP9). V li dng sng in p AC ( nn ly ng vo trn mch to
xung, ti im TP3), xung kch ca T1 v T2, v in p ng ra Vo
- Tnh cng sut trn ti.
b. Thay i gc m ca T1 v T2 l 2/3 v +2/3
- Cho nhn xt v sng ca n.
- Tnh li cng sut trn ti.
c. Mc ti R-L (gm n v cun cm ni tip).
- Lp li cu a v b ( khng cn tnh cng sut trn ti).
-Ni Dm vo mch, thay i thi im kch xung ca T1 v T2. Quan st dng sng
trn ti v nu nhn xt.
- Cho bit cng dng ca Dm.
Trang 27
MOC3021
U1
Q1
R3
Q2
R2
R6
U2
MOC3021
SCR
2
R4
TP2
R1
SCR
1
D3
TP1
R2
1
MOC3021
U4
Q3
MOC3021
U3
R1
R1
4
SCR
SCR
2
R5
R2
Q4
Board Tai
Dm
Hnh 3.6
a. Mc ti R ( bng n):
a.1. Chnh gc m ca T1, T2 l /3 v +/3
- V li dng sng Vin, xung kch T1, T2 v Vo. Tnh cng sut.
a.2. Thay i gc m l 2/3 v +2/3
- Lp li cu a.1. Nhn xt sng ca n
b. Mc ti R-L (gm n v cun cm ni tip):
h Dm,
Trang 28
Trang 29
Hnh 4.1: Chnh lu 3 pha mch tia khng iu khin ti thun tr.
Ch chiu dng in p c qui c nh sau: + Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 30
a. Chng trnh mu 1:
function [i_d,u_d]=cl_diode_RLE(u,r,l,e,F)
% cl_diode_RLE(u,r,l,e,F) m phng mch chnh lu tia 3 pha khng iu khin dng
% diode, ti R-L-E, tnh in p v dng in chnh lu trn ti, v th ca cc i lng
% ny vi cng thang o trn trn trc gc pha x = wt = 2Ft, w l tn s gc ca ngun 3
% pha. i s vo (input argument) u l gi tr hiu dng ca in p ngun, r v l gi tr
% ca in tr v cun dy trn ti, e sc in ng trn ti hoc ngun dc trn ti, F l tn
% s ca in p ngun. i s ra (Output argument) i_d l dng in qua ti , u_d l in
% p trn ti. Cc th c v theo bin x = wt . V gi tr ca dng in rt nh so vi
% in p, nn c th quan st dng sng ca dng in tt hn, trc khi v th, dng
% in c nhn ln t 3 n 10 ln so vi gi tr tht.
global R L E f u_m % Khai bo bin ton cc.
if nargin < 4
error('Requires 4 or 5 input arguments.')
elseif nargin >= 4
R=r;L=l;E=e;
% Gn i s vo cho cc bin ton cc.
u_m=sqrt(2)*u; % Tnh bin in p ngun 3 pha.
% Khai bo vector bin gc pha x, x=wt.
x1=[0:0.01:pi/6];x2=[pi/6+0.01:0.01:5*pi/6];
x3=[5*pi/6+0.01:0.01:9*pi/6];x4=[9*pi/6+0.01:0.01:13*pi/6];
x=[x1 x2 x3 x4];
% Khai bo in p ngun in 3 pha.
u_1=u_m*sin(x);
u_2=u_m*sin(x-2*pi/3);
u_3=u_m*sin(x-4*pi/3);
% Mc nh bin tn s f =50, khi khng c i s vo F.
if nargin==4
f=50;
else
f=F;
end
% Tnh dng in ti bng cch s dng hm ode15s gii phng
% trnh vi phn ud = Rid + L
di d
+ E, nu L khc 0.
dt
if L==0
i_d1=(u_m*sin(x1-4*pi/3)-E)/R;i_d2=(u_m*sin(x2)-E)/R;
i_d3=(u_m*sin(x3-2*pi/3)-E)/R;i_d4=(u_m*sin(x4-4*pi/3)-E)/R;
i_d=[i_d1 i_d2 i_d3 i_d4];
else
[k_1,id1]=ode15s('phuongtrinh3',[0:0.01:pi/6],u_m/(R+2*pi*f*L));
[k_1,id2]=ode15s('phuongtrinh1',[pi/6+0.01:0.01:5*pi/6],
id1(length(id1)));
[k_1,id3]=ode15s('phuongtrinh2',[5*pi/6+0.01:0.01:9*pi/6],
id2(length(id2)));
[k_1,id4]=ode15s('phuongtrinh3',[9*pi/6+0.01:0.01:13*pi/6],
id3(length(id3)));
i_d=[id1' id2' id3' id4'];
end
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 31
i_d3=3*i_d;
%Tng thang o ca dng in ln t 3 n 10 ln.
for n=1:length(x)
if (x(n)<=pi/6) % Gi s ti thi im t=0, D3 ng
u_d(n)=u_3(n);
u_v1(n)=(u_1(n)-u_3(n));
i_v1(n)=0;
elseif (x(n)>pi/6)&(x(n)<=5*pi/6)
% D1 ng.
u_v1(n)=0;
u_d(n)=u_1(n);
i_v1(n)=i_d(n);
elseif (x(n)>5*pi/6)&(x(n)<=9*pi/6) % D2 ng.
u_v1(n)=u_1(n)-u_2(n);
u_d(n)=u_2(n);
i_v1(n)=0;
elseif (9*pi/6<x(n)&x(n)<=13*pi/6) % D3 ng
u_d(n)=u_3(n);
u_v1(n)=(u_1(n)-u_3(n));
i_v1(n)=0;
end
end;
% V th ca in p ngun 3 pha, in p v dng in ti, in p v % dng in
trn diode D1
subplot(311);
plot(x,u_1,'r',x,u_2,'g',x,u_3,'b');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u');
legend('u_1','u_2','u_3');
subplot(312);
plot(x,u_d,'b',x,i_d3,'r');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u_d i_d');
legend('u_d','3*i_d');
subplot(313);
plot(x,u_v1,'b',x,10*i_v1,'r');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u_v_1 i_v_1');
legend('u_v_1','10*i_v_1');
% V li dng sng in p v dng in ti trn mt ca s ha
% ring.
figure('Color','w');
plot(x,u_d,'b',x,i_d3,'r');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u_d i_d');
legend('u_d','3*i_d');
end;
function ham=phuongtrinh1(x,i)
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 32
Trang 33
Trang 34
f=50;
else
f=F;
end
% Tnh dng in qua ti.
if L==0
i_d1=(u_m*sin(x1-4*pi/3)-E)/R;i_d2=(u_m*sin(x2)-E)/R;
i_d3=(u_m*sin(x3-2*pi/3)-E)/R;i_d4=(u_m*sin(x4-4*pi/3)-E)/R;
i_d=[i_d1 i_d2 i_d3 i_d4];
else
[k_1,id1]=ode23s('phuongtrinh3',[0:0.01:pi/6+a],u_m/(R+2*pi*f*L));
[k_1,id2]=ode23s('phuongtrinh1',[pi/6+0.01+a:0.01:5*pi/6+a],id1(length(id1)));
[k_1,id3]=ode23s('phuongtrinh2',[5*pi/6+0.01+a:0.01:9*pi/6+a],id2(length(id2)));
[k_1,id4]=ode23s('phuongtrinh3',[9*pi/6+0.01+a:0.01:13*pi/6],id3(length(id3)));
i_d=[id1' id2' id3' id4'];
end
for k=1:length(i_d) % Nu gi tr m th cho bng zero.
if i_d(k)<0
i_d(k)=0;
end
end
i_d3=3*i_d;
%Tng thang o ca dng in ln 3 ln, d nhn thy trn th.
for n=1:length(x)
if (x(n)<=pi/6+a) % Gi s ti thi im t=0, D3 ng
u_d(n)=u_3(n);
u_v1(n)=(u_1(n)-u_3(n));
i_v1(n)=0;
elseif (x(n)>pi/6+a)&(x(n)<=5*pi/6+a) % D1 ng.
u_v1(n)=0;
u_d(n)=u_1(n);
i_v1(n)=i_d(n);
elseif (x(n)>5*pi/6+a)&(x(n)<=9*pi/6+a) % D2 ng.
u_v1(n)=u_1(n)-u_2(n);
u_d(n)=u_2(n);
i_v1(n)=0;
elseif (9*pi/6+a<x(n)&x(n)<=13*pi/6) % D3 ng
u_d(n)=u_3(n);
u_v1(n)=(u_1(n)-u_3(n));
i_v1(n)=0;
end
end;
% V th
subplot(311);
plot(x,u_1,'r',x,u_2,'g',x,u_3,'b');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u');
legend('u_1','u_2','u_3');
subplot(312);
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 35
plot(x,u_d,'b',x,i_d3,'r');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u_d i_d');
legend('u_d','3*i_d');
subplot(313);
plot(x,u_v1,'b',x,10*i_v1,'r');
grid on
xlabel('x'),ylabel('u_D_1 i_D_1');
legend('u_D_1','10*i_D_1');
end;
b. Cu hi:
1. Hon thnh cc khong trng trong h phng trnh m t trng thi mch in
(hnh 3.1) sau y:
+ Khi 0 < x /6 + v 9/6 + <x 13/6 (D3 dn, D1, D2 ngt):
id = ; iD1 = .; iD2 =.; ud = .
+ Khi /6 + < x 5/6 + ( D1 dn, D2 , D3 ngt):
id = ; iD3 = .; iD2 =.; ud = ..
+ Khi 5/6 + < x 9/6 + ( D2 dn, D1 , D3 ngt):
id =.. ; iD1 = ..; iD3 = .; ud = ..
Quan h gia dng in ti id v in p trn ti ud: id =
in p trn cc diode, v d D1:
+ uD1 = ..
khi D1 dn ( /6 + < x 5/6 + )
khi D1 ngng dn.
+ uD1 = ...
2. Chng trnh mu 1 cl_diode_RLE khc vi chng trnh mu 2 phn no?
3. Chy chng trnh MATLAB cl_diode_RLE_dk vi in p hiu dng ca
ngun 3 pha l 220V, in tr ti l R=10 , E=0V, = /4 rad, F=50Hz, ln lt vi
cc gi tr L khc nhau: L=0H, L=0.001H, L=0.01H v L=0.1H. Nhn xt (so snh cc
trng hp L khc nhau v so vi l thuyt).
4. Chy chng trnh MATLAB cl_diode_RLE_dk vi in p hiu dng ca
ngun 3 pha l 220V, in tr ti l R=10 , E=0V, L=0.01H, F=50Hz, ln lt vi cc
gi tr khc nhau: = 0 rad, = /4 rad, = /3 rad . Nhn xt (so snh cc trng
hp khc nhau v so vi l thuyt).
5. M PSIM, rp mch nh hnh 4.2 (phi thm vo mch to xung kch) v chy
chng trnh m phng trn PSIM ln lt vi cc thng s ca R-L-E nh cu 4.2.4. So
snh kt qu vi cu 4.2.4 v cho nhn xt. (Nh mc thm cc ampere k v volt k vo
cc v tr cn o in p v dng in).
Trang 36
Trang 37
Trang 38
Trang 39
Quay
Ni dy dn
Chy PSIM
Dn nhn
Chy SIMVIEW
Chn phn t
trong mch
Ca s thit k
Hnh 5.1
Trn menu, t File ta chn New (thc hin mch in mi) hoc Open ( m
project c lu di dng file c phn m rng l .sch).
Cc thao tc c bn thc hin mt mch in mi:
o Chn linh kin, ngun tn hiu v cc thnh phn khc t Elements trn
menu hoc trn thanh cng c pha di mn hnh ( nhp chut tri vo
phn t mun chn. Sau nhp chut vo v tr mun t phn t trn
ca s thit k, c th quay phn t chn t Rotate trn menu Edit hoc
nhp chut tri vo biu tng tng ng trn menu bar).
o Thc hin cc ng mch ni cc linh kin v cc thnh phn khc: chn
Wire trn menu Edit hoc biu tng tng ng trn menu bar, sau r
chut gia cc im mun ni.
o t cc tham s ca cc linh kin: nhp chut tri vo biu tng mi tn
trn menu bar, ri nhp chut tri vo thnh phn mun t tham s, sau
chn Attributes trn menu Edit (hoc n phm tt F4), mt ca s con hin
ra, cho php ta nhp cc tham s cn thit. Ch cc tham s v n v
tnh ca cc linh kin.
o Dn nhn: chn Label trn menu Edit (hoc n phm tt F2) , nu cn.
o Chy chng trnh m phng: chn Run Simulation trn menu Simulate,
hoc n phm tt F8, hoc nhp chut trn biu tng tng ng trn menu
bar. ch mc nh (Auto-Run SIMVIEW), mt ca s con Data
Display Selection hin ra cho php ta chn cc bin cn hin th lit k
sn (theo cc thit b v in p c trong mch in). Nu mun hin th
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 40
Trang 41
Trang 42
thut iu khin - Khoa cng Ngh Thng Tin & Truyn thng HCT.
[2]. Cc bi ging v gio trnh CAD B Mn Vin Thng & K thut iu khin -
IN - B Mn Vin Thng & K thut iu khin - Khoa cng Ngh Thng Tin & Truyn
thng HCT 2003.
[4]. NGUYN VN NH - GIO TRNH IN T CNG SUT I NXB i hc
Trang 43
Bi 6: n p mt chiu
BI 6: N P MT CHIU
Tham gia thc hin: KS. Trng Vn Tm
6.1. MC CH:
Gip cho sinh vin thu hiu nguyn l hot ng ca cc loi n p DC, rn luyn k
nng thc hnh, hnh thnh kh nng thit k v lp rp cc loi n p DC theo yu cu thc t.
6.2. S LC V L THUYT
Mch n p mt chiu cn c gi l mch bin i DC-DC, y l mt mch bin
i t in p mt chiu ny thnh in p mt chiu khc.
Thng thng, ngi ta chia n p mt chiu ra lm 2 loi:
- n p tuyn tnh,
- n p ngt m (switching regulator).
D l loi no, mt mch n p cng phi t 2 chc nng:
- n nh in p ng ra khi in p ng vo thay i v khi dng ti thay i.
- Gim n mc thp nht sng d ng ra.
+
vi
-
n p
vo
RL
Hnh 6.1
6.2.1. n p tuyn tnh
Trong bi th nghim ny ta kho st mch n p tuyn tnh dng ni tip. S khi
nh sau:
AV
vo
Cng sut n p
vi +
n p
Cha
n p
IL
Kch
+
C1
So snh
Ly mu
C2
RL
Chun
C1: T lc ng vo
C2: T lc ng ra
Hnh 6.2
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 44
Bi 6: n p mt chiu
Q1
+
R2
vi
R3
IL
R1
vo
Q2
C1
C3
C2
RL
VR
Q3
D
R4
Hnh 6.3
Q1: Cng sut ;
Q2: Thc (kiu darlington) ;
Q3: So snh
Zener D: to in th chun
R3, R4,VR: Ly mu
C2: Gim sng d ng ra
Do dng ti IL chy thng v thng trc qua Q1 nn Q1 phi c cng sut ln v
phi c gii nhit cn thn. Mch thng c mt in tr R cng sut ln chia bt
dng qua Q1
6.2.2. n p ngt m
- Tuy c rt nhiu dng, nhng a s u dng phng php bin iu rng xung.
- Nguyn l chung vn nh mch n p tuyn tnh nhng thay mch khuch i kch
bng mt mch dao ng to sng vung. Tn hiu ra ca mch dao ng kch vo
transistor cng sut n p (thng l BJT hoc MOSFET cng sut ln), mc cao ca
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 45
Bi 6: n p mt chiu
vi
AV
Cng sut n p
+
Dao ng to
xung vung
IL
+
Ci
vo
So snh
Ly mu
Co
RL
Chun
-
vo
SW
vi
vo
Tx
T
Hnh 6.4
Tx
T
Trang 46
Bi 6: n p mt chiu
B+
B1
OSC
B2
SW
Hnh 6.5
6.3. PHN THC HNH
6.3.1. n p tuyn tnh
Mch dng thc tp c dng:
+ vo
Q1
+
R3
vi
560
R1
IL
R4
1K
1,8K
Co
Q2
2200F
vo
2200F
Ci +
VR
+
R2
100K
RL
Q3
100F
D
1K
R5 2,2K
Hnh 6.6
Vi vi c cp t mt ngun thay i bn ngoi
a/ Gii thch vn tt nguyn l hot ng ca mch (khi vi v IL thay i)
b/ Cp vI = +18V, o in th ng ra vo , chnh VR theo hai chiu. Nhn xt v gii thch.
Trang 47
Bi 6: n p mt chiu
+15V
+16V
+17V
+18V
+19V
+20V
vo
R1(100) R2(50)
R3(100/3)
R4(25)
IL
vo
Trang 48
Bi 6: n p mt chiu
6.3.2. n p ngt m:
Mch thc hnh hnh 6.7
+300V
220VAC
+
C1
272/1K
47K/2W
B1
47K/2W
100F/
100V
K794
47
+ RL1
B2
10
47K
47K/2W
11
.0022
22K
.33/2W
1K
+ .001
-
.1
RL2
+
-
13
15
4
47
out
3
100p 1M
18K
.KA3842
Vcc
100F/
25V
47
7
+
100
100K
Vz=18V
1
5K
.22
3.3K
.1
1K
Hnh 6.7
SCR
K794
Trang 49
Bi 6: n p mt chiu
Vref
5V
Vref
Vcc
GND
29V
SET
RESET
UVLO
INTERNAL
BIAS
LOGIC
Vref
ERROR Amp
VFB
C.S Comp
+
2
1/3
1V
PWRVC
Comp
1
R
CS
out
3
22V
Sense
S
PWR
GND
RT/CT
>
4
OSCILLATOR
Hnh 6.8
IC KA3842 l IC dao ng iu khin mch ngun Switching c s dng rt nhiu
trong cc mch ngun monitor my tnh. IC ny hot ng theo kiu bin iu rng
xung (pulse width modulation). IC c kh nng to ngun chun Vref=+5V ti chn 8,
mch so snh cm nhn v in p kho mch bin iu rng xung bn trong. Chn
4 mc R, C nh tn s dao ng, xung bin iu rng c thc hin bi mch FF RS
cp cho mch khuch i Push-Pull thng qua cng OR.
Khi m my, chn 7 c cp ngun t in th 300V khi ng mch, sau
in th cm ng ly t cun 1-3 s uc chnh lu cp ngun n nh cho IC3842.
Cun 1-3 cn c dng ly mu ng ra a v mch so snh (chn 1-2). Zener
18V v SCR gi vai tr bo v khi in p vt qu cao.
6.3.2.2. Sinh vin kho st mch v thc hin cc cng vic sau:
1. h cng sut ngun, kho st IC3842
a/ o in p DC chn 7 khi mch hot ng n nh. Lc ny zener 18V v SCR
dn hay ngng?
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 50
Bi 6: n p mt chiu
4.7
K
2
4 .7
2
4 .7
3
4 .7
4
4 .7
5
B1
IL =
B1
RL
Trang 51
VS
VD
IG
A1
VG
Ti
VL
IG
t
VL
Hnh 7.1
Hnh 7.2
V Triac dn c 2 chiu nn ch c 2 trng thi dn v kha. Triac c kch ng
(dn) bng dng in IG v a Triac t trng thi dn sang trng thi kha phi c 2
iu kin l : IG=0 v in p ngun i chiu.
Triac c th c kch ng trong 4 trng hp sau :
a/. VD>0, VG>0, IG>0
b/. VD>0, VG<0, IG<0
c/. VD<0, VG>0, IG>0
d/. VD<0, VG<0, IG<0
Triac t nhy cm nht trong trng hp c/.
Vi VS l ngun in xoay chiu hnh sin, cng sut tiu th ph thuc vo gc m
(hay gc tr). Dng sng ca in p ngun VS, dng in kch ng IG (hoc in p
VG), in p trn ti VL c v trong hnh 7.2.
Trang 52
- S mch iu khin cng sut AC dng Triac c trnh by trong hnh 7.3
cui bi th nghim ny.
Lu rng, xc nh gc tr v xung kch xut hin ng thi im, mch to
xung kch cn phi c thng tin v pha ca in p ngun.
- Trng hp in p ngun c dng sin : VS=VMsint= 2 VSsin.
Vi VM : gi tr cc i,VS : gi tr hiu dng,=t=2ft
in p hiu dng trn ti l :
VL=[
2
2
2 VS
1
sin2d ]1/2
sin 2 1/2
)]
2
Ta thy, khi bin thin t 0-> th VL bin thin t VS->0. iu ny chng t cng
sut tiu th trn ti ph thuc vo .
7.3. CU HI V THC HNH
A. Cu hi l thuyt :
1/. T s mch to xung kch v mch cng sut hnh 7.3 hy cho bit chc nng
ca cc linh kin sau y:
U2, U3, U4, U5, D3, D4, D5, Q1, Q2, Q3, C3, C6 v R8 (VR 5K).
2/. Thng tin v pha ca in p ngun c ly v x l nh th no?
Trang 53
B. Cu hi thc hnh :
1. Mc ti R (bng n) vo mch iu khin cng sut AC, ly im t (mass)
chung, dng oscilloscope xem v v li dng sng ti cc im : TP0, TP1, TP2, TP3,
TP4, TP5, TP6, TP7 (tt c cng mt thang thi gian). Trong , TP5 c v trn cng
mt th vi TP2 v TP5 cng c v trn cng mt th vi TP3 (cc thang gi tr
ca cc th c v nh hnh 7.4 ), so snh v nhn xt.
- So snh dng sng TP0 vi TP2 v Tp4, t suy ra Q2 v U3 to xung kch
ng trong bn k no?
- So snh dng sng TP0 vi TP3 v TP6, t suy ra Q3 v U4 to xung kch
ng trong bn k no?
Trang 54
TP1
t
TP2
TP5
t
TP3
TP5
t
TP9
t
TP6
t
TP7
t
Hnh 7.4
300
600
900
1200
1500
1800
VL
2
V
P= L
RL
Hnh 7.5
Trang 55
Trang 56
Trang 57
Mch
chnh lu
Mch nghch
lu
Id1
Id2
Lf
f1
Cf
Ud2
f1
~
Mch to
xung kch
Hnh 8.1
.01F/400V
Lf
Lf
Pha
330F/400V
AC110/50Hz
330F/400V
Pha
Dy trung ha
(a)
(b)
Hnh 8.2: (a) 1 pha
(b) 3 pha
Trang 58
+280VDC
10
10
1N5408
1N5408
C2939
C2939
10
10
1N5408
C2939
1N5408
C2939
Ti
(a)
S1, S2
S3, S4
Ut +
i
(b)
Trang 59
+
S1
U/2
S3
S1
S5
S3
S5
+
-
S4
S6
S4
S2
S6
S2
U/2
J1
J2
U11
J3
U12
U13
Trang 60
Trang 61
b. S lc cu to.
L1,L2/N
BOP
DIN10
U,V,W,PE
DIN10
Trang 62
Hnh 8.7
c. S dng
G110 c th iu khin ng c bng nhiu cch:
+ Thng qua cc DIP trn G110
+ Keypad
+ PC (mode USS).
- iu khin hot ng ca G110, ngi iu khin phi nhp vo cc tham
s (Parameter). G110 s ly gi tr cc tham s ny, tnh ton v thc hin iu khin
tng ng ng ra.
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 63
Cc tham s iu khin:
- P0003: Cp truy nhp cc thng s.
1: Standard.
2: Extended.
3: Expert
4: Reserved
- P0010: Ci t ch chp hnh cho G110.
0: Ready
1: Quick Commissioning.
2: Inverter.
29: Download
30: Factory setting
- P0100: Europe / North America.
0: kw/50hz.
1: Hp/60hz.
2: kw/60hz.
- P0700: Chn b iu khin:
1: BOP (Basic Operation Panel)
2: Terminal / Digital input
3: USS Interface
Tn
Chc nng
P0304
in th nh mc ca ng c
P0305
Dng in nh mc ca ng c
P0307
Cng sut nh mc ca ng c
P0308
H s cng sut
P0310
Tn s hot ng
P0311
S vng quay trong 1 pht
P0335
Chn ch lm mt cho motor
P0640
Tham s v dng qu ti cho php
P1000
La chn tn s t trc
P1080
Tn s nh nht
P1082
Tn s ln nht
P1120
Thi gian tng n tn s ln nht
P1121
Thi gian gim t tn s ln nht v
0
P1300
Chn ch iu khin
P3900
Chn
kt
thc
Quick
Commissioning
S dng BOP truy nhp vo cc tham s tng i n gin:
vo chn cc tham s.
1. Nhn
2. Nhn
n khi tham s cn hiu chnh hin th trn mn hnh.
3. Nhn
hin th gi tr hin ti ca tham s.
4. Nhn
hoc
chn gi tr cn thit lp.
5. Nhn
chp nhn gi tr va thay i.
6. Lp li t bc 2 cho cc thng s k tip.
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 64
40Hz
50Hz
100Hz
Trang 65
- Ci t cc tham s:
+ P0700=2
+ P1000=2
- Tc ng ln cc SW ta s iu khin on/off v chiu quay ca ng c. Thay
i tn s bng cch iu chnh bin tr.
trong khong 2s xem cc thng
* Sau khi motor hot ng, nhn gi phm
s ca ti ang hot ng: in th, tn s, dng din.
Yu cu:
Lp bng thng k sau:
Tn s
20
30
40
50
in p
Cho nhn xt v mi quan h gia in p ng ra, tc ng c vi tn s
c iu chnh.
2. iu khin G110 t BOP
Thc hin ci t cc thng s cho bin tn nh sau:
P0003=1 // Cp truy cp cc tham s
P0010=1
P0100=0
P0304=220V
P0305=2.00A
P0307=0.75kw
P0310=50Hz
P0311=1390
P0700=1
P1000=1 chn tn s setpoint t MOP
P1080=0 Hz
Gio trnh th nghim in t cng sut
Trang 66
P1082=50 Hz
P1120=10
P1121=10
P3900=1
: Khi ng motor ( ON) Motor chy vi tn s 5Hz.
: Dng Motor (OFF).
: o chiu quay Motor.
: Nhn gi Motor s tng dn n tn s t.( P1058 ) tn s hot ng
motor tng dn n 5Hz.
- Vn gi cc thng s v motor trn nhng ta thay i thm mt s tham s:
P0003=3
P0010=0
P1040=30 thay i tn s MOP.
P1058 = 20 thay i tn s JOG.
Thc hin ci t li 3 tham s:
P0700=1
P0719=0
P1000=1
: Khi ng motor ( ON) Motor chy vi tn s 30Hz.
: Dng Motor (OFF).
: o chiu quay Motor.
: Nhn gi Motor s tng dn n tn s t.( P1058 ) tn s hot ng
motor tng dn n 20Hz.
trong khong 2-3s, sau nhn tip tng ln xem cc thng s
- Nhn gi
hot ng ca motor. Mun tr v mode cc tham s th n gi trong khong 2-3s.
Yu cu:
- Cho nhn xt v hot ng ca ng c, khi ta thay i tn s MOP v JOP.
- Cho bit ngha ca 2 tham s MOP v JOP.
8.4. THIT B TH NGHIM
1. B bin tn dng BJT v mch kch dng vi iu khin 89C51.
2. B bin tn Siemens G110.
3. 01 Osciloocope
4. 3 ti R_L
5. 01 VOM ( hoc Ampere kim)
6. 01 motor 3 pha
Trang 67
Trang 68
Trang 69
in th cung cp
in th ct c
in th mong mun
in th pha1
in th pha2
in th mong mun
in th ct c
Trang 70
g1
Q2
T2
5Pha1
g2
R_Load
6 Giua
220V AC in
4
8 Pha2
Q3
g3
Q4
g4
3
pha1
TP4
3
Pha2
+
-
So snh 1
Ti g1
Ti g2
+
TP2
Mch dao ng
to sng sin
TP3
TP1
So snh 2
Chnh tn s
VTB=?
Trang 71
A. Cu hi l thuyt:
1. Tnh in th trung bnh ca 1 chu k
sng sin ct c nu gc m l .
t pha2
Pha1 Pha2
t sng sin
g1
t
g2
t
VL
t
Trang 72
B. Cu hi thc hnh
1. Kho st mch to xung kch:
Cp in cho mch to xung kch,
a. cc bin tr chnh tn s mch dao ng khong gia, iu chnh bin tr
VR sao cho sng tam gic TP6 c bin ln hn sng tam gic TP4 cht t.
Quan st v v li dng sng cc im TP1, TP2, TP3, TP4 v g1, g2 theo
cng mt trc thi gian.
b. Gim tn s sng sin, iu chnh li bin tr VR nh trn, quan st tn hiu ti
cc im trn. Cho nhn xt.
c. Tng dn tn s sng sin, iu chnh li bin tr VR nh trn, quan st tn hiu
ti cc im trn. Cho nhn xt.
d. Gii thch ti sao phi iu chnh bin tr VR nh trn?
2. Kho st mch cng sut:
Ni mch iu khin vo mch cng sut,
R1
1
R1 2,2K
2
C2
2
C2
L2
2,2K
Trang 73
Trang 74