Professional Documents
Culture Documents
net
1
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
®Ò TμI 6:
ThiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn cho hÖ thèng läc bôi tÜnh
®iÖn.
M¹ch ®¶m b¶o yªu cÇu sau:
M¹ch tù ®éng t¨ng dÇn ®iÖn ¸p phÝa cao ¸p cho ®Õn khi x¶y ra phãng ®iÖn
trong ng¨n t¸ch bôi th× tù ®éng chuyÓn sang chÕ ®é chèng ng¾n m¹ch ,sau ®ã
l¹i dÇn phôc håi ®iÖn ¸p cao ¸p . §iÒu chØnh ®−îc tèc ®é t¨ng ®iÖn ¸p
C¸c tham sè yªu cÇu :
ch−¬ng I
2
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
3
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
l¾ng l¹i trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc. Theo møc ®é tÝch tô bôi trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc, ng−êi
ta ®Þnh kú rung l¾c ®iÖn cùc, hoÆc xèi n−íc röa ®iÖn cùc ®Ó lo¹i bá bôi.
¸p dông nguyªn lý c¬ b¶n nµy ta sÏ thiÕt kÕ mét m¹ch ®iÒu khiÓn cho hai b¶n
cùc ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®Æt ra.
Víi c«ng nghÖ läc bôi nµy khi thiÕt kÕ ta gÆp ph¶i mét sè vÊn ®Ò sau:
- Thø nhÊt lµ ®iÖn ¸p trªn cao ¸p läc rÊt cao, vµo cì 70KV ®Õn 100KV. Víi
®iÖn ¸p cao nµy ta sÏ rÊt khã chän van,cã thÓ ph¶i vµ gi¸ thµnh cña hÖ thèng sÏ
cao.
- Thø hai lµ trong qu¸ tr×nh läc do l−îng khÝ gi÷a hai b¶n cùc khi ion ho¸ t¹o
thµnh dßng ®iÖn nªn hÖ thèng rÊt hay bÞ ng¾n m¹ch.V× vËy ta ph¶i thiÕt kÕ mét hÖ
thèng chèng ng¾n m¹ch vµ tù ®éng ®ãng m¹ch vµo ®iÖn ¸p lµm viÖc sau khi kÕt
thóc phãng ®iÖn. §iÖn ¸p cña thiÕt bÞ läc bôi ph¶i ®−îc t¨ng dÇn æn ®Þnh ®Ó ®¶m
b¶o cho l−îng bôi ®−îc hót æn ®Þnh vµ ®Ó tr¸nh sù phãng ®iÖn kh«ng kiÓm so¸t
®−îc gi−· c¸c b¶n cùc.
ch−¬ng II
Lùa chän Ph−¬ng ¸n
4
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
I. VÒ s¬ ®å chØnh l−u:
Ta ph¶i lùa chän mét trong c¸c bé chØnh l−u cã ®iÒu khiÓn sau :1 pha nöa chu
kú,h×nh tia(1 pha vµ 3pha),h×nh cÇu(1 pha vµ 3 pha).Do chØnh l−u cÇu cã −u ®iÓm
h¬n c¸c m¹ch chØnh kh¸c vÒ hÖ sè sö dông m¸y biÕn ¸p vµ ®iÖn ¸p ng−îc ®Æt lªn
van - rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña t¶i lµ ®iÖn ¸p cao vµ dßng t¶i nhá nªn chØnh l−u
cÇu ®−îc chän.ChØnh l−u cÇu 3 pha cã −u ®iÓm h¬n vÒ hÖ sè sö dông m¸y biÕn ¸p
vµ chÊt l−îng ®iÖn ¸p 1 chiÒu ®Çu ra nh−ng ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ vÊn ®Ò ®iÒu khiÓn vµ
xÐt ®Õn gi¸ thµnh cña hÖ thèng ta chän s¬ ®å cÇu 1 pha cã ®iÒu khiÓn.
Tuy nhiªn v× ®iÖn ¸p ®Çu ra rÊt cao nªn viÖc tho¶ m·n ®−îc ®iÖn ¸p ng−îc ®Æt
lªn van lµ mét vÊn ®Ò quan träng cÇn gi¶i quyÕt.Ta xem xÐt ®Õn hai ph−¬ng ¸n
m¹ch lùc sau:
- Ph−¬ng ¸n 1:
Dïng mét bé chØnh l−u cÇu 1 pha kh«ng ®iÒu chØnh ®−îc ®ã lµ bé chØnh l−u
dïng c¸c ®i«t sau m¸y biÕn ¸p vµ mét bé ®iÒu ¸p xoay chiÒu tr−íc m¸y biÕn ¸p
- Ph−¬ng ¸n 2:
Dïng mét bé chØnh l−u cÇu 1 pha cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc gãc më dïng c¸c
thyristor ®Æt sau m¸y biÕn ¸p.
5
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Nh− vËy lµ ®iÖn ¸p ®Æt lªn mçi thyristor lµ t−¬ng ®èi nhá chÝnh v× vËy rÊt dÔ
cho viÖc chän van vµ ®iÒu khiÓn vµ b¶o vÖ van , kh«ng chØ vËy cßn gi¶m ®−îc vèn
®Çu t− cho thiÕt kÕ hÖ thèng.
• Ta tÝnh dßng ch¶y qua mçi thyrisstor:
Ta thiÕt kÕ hÖ thèng víi l−îng dù tr÷ 10% vÒ c«ng suÊt, tøc c«ng suÊt dù tr÷ lµ
Pmax=167 KW vµ c«ng suÊt lµm viÖc lµ Pmax=150KW
Ta chän ®iÖn ¸p tèi ®a trªn t¶i lµ Ud= 78kV vµ dßng ®iÖn sÏ lµ Id=2,1(A)
Ta cã I2 = Id = 2,1(A)
Gi¶ sö sôt ¸p trªn ®iÖn trë vµ ®iÖn kh¸ng lµ 5%, trªn ®ièt lµ 120V
§iÖn ¸p chØnh l−u kh«ng t¶i lµ:
Ud = 78.103.(1+5%)+120
= 82020 (V) = 82,02 (KV)
§iÖn ¸p pha thø cÊp MBA:
U2 = 1,11.82,02=91,04(KV)
§iÖn ¸p pha s¬ cÊp MBA:
U1= 400(V)
U 2 91040
TÝnh hÖ sè biÕn ¸p m= = ≈ 228
U1 400
=> I1=m.I2=228.2,1 = 478,8(A)
Ta thÊy r»ng dßng ®iÖn ch¶y qua thyristor lµ rÊt lín vµ ®©y lµ nh−îc ®iÓm cña
ph−¬ng ph¸p nµy nh−ng kh«ng ph¶i lµ nh−îc ®iÓm lín, cã thÓ vÉn chän ®−îc van
phï hîp.
Ph−¬ng ¸n II: Sö dông m¹ch chØnh l−u b»ng thyristor sau m¸y biÕn ¸p:
6
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Tõ nh÷ng −u nh−îc ®iÓm cña hai ph−¬ng ¸n trªn ta thÊy ph−¬ng ¸n thø nhÊt lµ
tèt vµ kh¶ quan h¬n c¶ . Nh− vËy ta chän ph−¬ng ¸n thø nhÊt ®Ó thiÕt kÕ m¹ch lùc
cho hÖ thèng.
7
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
ch−¬ng III
ThuyÕt Minh Nguyªn Lý Ho¹t §éng
I. M¹ch lùc:
Víi s¬ ®å m¹ch lùc ®−îc thiÕt kÕ nh− h×nh vÏ:
Ho¹t ®éng:
§iÖn ¸p l−íi cã U=400 V ®−îc ®−a vµo m¹ch ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha dïng
mét cÆp thyristor nèi song song ng−îc. §iÖn ¸p sau khi qua m¹ch ®iÒu ¸p xoay
chiÒu m«ét pha th× cã ®iÖn ¸p kh«ng sin nh−ng vÉn ®èi xøng, sau ®ã ®−îc ®−a vµo
m¸y biÕn ¸p ®Ó nÇng ®iÖn ¸p lªn hµng chôc kV. Sau MBA ®iÖn ¸p ®−îc ®−a vµo
chØnh l−u cÇu ba pha, sau ®ã ®−a ra cao ¸p läc. Cô thÓ sù ho¹t ®éng cña c¸c kh©u
nh− sau:
8
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
b) NhiÖm vô:
§iÒu khiÓn ®iÖn ¸p hiÖu dông ®Ó ®−a vµo së cÊp m¸y biÕn ¸p. Kho¶ng ®iÖn ¸p
®−a vµo s¬ cÊp cã thÓ ®iÒu chØnh n»m trong kho¶ng tõ 0V->440V. Nhê cã kh©u
nµy mµ cã thÓ ®iÒu chØnh tù ®éng ®−îc hÖ thèng.
c) Ho¹t ®éng:
C¸c thyristor ®−îc ®iÒu khiÓn víi gãc ®iÒu khiÓn lµ α. §Ön ¸p ®−a vµo lµ ®iÖn
¸p h×nh sin cã U = 400(V). Sau khi qua bé XAAC sÏ ®−îc gi¶m xuèng møc cÇn
thiÕt ®Ó ®iÒu chØnh æn ®Þnh ®iÖn ¸p lµm viÖc.
D¹ng ®iÖn ¸p ra cña bé ®iÒu ¸p phô thuéc vµo t¶i cña nã vµ gãc më thyristor.
• XÐt t¶i thuÇn trë:
9
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
2(π − α) + sin 2α
U1 = U
2π
• XÐt t¶i trë c¶m:
Khi gãc ®iÒu khiÓn α ≤ φ dßng t¶i s lµ liªn tôc vµ kh«ng phô thuc gãc ®iÒu
khiÓn α. §iÒu nµy ®óng nÕu xung ®iÒu khiÓn lµ xung réng.
NÕu xung ®iÒu khiÓn lµ xung hÑp dßng ®iÖn trong mét nöa chu kú sÏ kÐo
dµi qu¸ thêi ®iÓm π + α. Do ®ã khi V2 nhËn ®−îc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn t¹i π +
α th× V2 ch−a thÓ më ra ®−îc. §iÒu nµy dÉn ®Õn ®iÖn ¸p ra trªn t¶i chØ cã
trong mét nöa chu kú vµ dßng cã d¹ng ®¹p m¹ch mét chiÒu.
Víi gãc ®iÒu khiÓn α > φ dßng ti sÏ cã d¹ng gi¸n ®o¹n vµ lu«n b¾t ®Çu tõ
0 t¹i θ = α.
Dßng t¶i sÏ tu©n theo quy luËt:
θ−α ⎤
m⎡
U ⎢sin(θ − ϕ) − e Q sin(α − ϕ)⎥
i=
Z ⎢ ⎥
⎢⎣ ⎥⎦
§iÖn ¸p hiÖu dông trªn t¶i:
2λ + sin 2α − sin( 2α + 2λ)
U hdt = U
2π
víi λ ®−îc x¸c ®Þnh tõ ph−¬ng tr×nh:
−λ
sin(α + λ − ϕ) − e Q sin(α − ϕ) = 0
X
Trong ®ã : ϕ = arctg L
R
10
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
XL
Q=
R
2. M¸y biÕn ¸p lùc:
a) NhiÖm vô:
N©ng ®iÖn ¸p l−íi UP=380V lªn ®iÖn ¸p hµng chôc kV ®Ó ®¸p øng yªu cÇu
®iÖn ¸p cao cña c«ng nghÖ cña läc bôi tÜnh ®iÖn .
b) Ho¹t ®éng:
Sau khi qua bé ®iÒu ¸p th× ®iÖn ¸p ®−a vµo biÕn ¸p th−êng kh«ng sin, nh−ng
theo ph©n tÝch ë trªn th× ®iÖn ¸p lµ ®èi xøng, cã thÓ t¸ch thµnh c¸c thµnh phÇn bËc
1 vµ bËc cao, trong ®ã kh«ng cã thµnh phÇn mét chiÒu. Do vËy c¸c thµnh phÇn
xoay chiÒu cña ®iÖn ¸p s¬ cÊp MBA (hay ®iÖn ¸p hiÖu dông s¬ cÊp) vÉn ®−îc
khuÕch ®¹i qua MBA: U2=m.U1víi m lµ tØ sè biÕn ®æi cña MBA.
3. Bé chØnh l−u :
a) S¬ ®å:
b) NhiÖm vô:
BiÕn ®iÖn ¸p xoay chiÒu sau MBA lùc thµnh ®iÖn ¸p mét chiÒu cã ®é nhÊp nh«
thÊp ®Ó ®−a ra cao ¸p läc.
Quan hÖ gi÷a ®iÖn ¸p sau chØnh l−u Ud ,dßng Id vµ ®iÖn ¸p thø cÊp U2 ,dßng thø cÊp
I2 cña MBA lµ:
U2 = 1,11Ud
I2 = 0,58Id
11
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Do ®iÖn ¸p ®Æt lªn mçi ®ièt D lµ rÊt lín ,theo tÝnh to¸n Unmax= 75 KV.V× vËy cÇn
nèi tiÕp c¸c ®i«t ®Ó sao cho ®iÖn ¸p ®Æt lªn c¸c ®ièt kh«ng v−ît qu¸ Unmax cña mçi
®i«t
4. Cao ¸p läc:
T¶i nµy mang tÝnh chÊt lµ t¶i ®iÖn trë cã gi¸ trÞ phô thuéc vµo ®iÖn ¸p gi÷a hai
cùc cña cao ¸p läc vµ dßng ®iÖn qua t¶i hay phô thuéc vµo l−îng khÝ bôi ch¶y qua
cao ¸p läc vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña hÖ thèng.
Khi tÝn hiÖu ph¶n håi logic ®−a vµo R11 lµ 0 (kh«ng cã tÝn hiÖu) th× transistor
T1 kho¸ ë A cã ®iÖn ¸p UA b»ng ®iÖn ¸p æn ®Þnh ë trªn Zener Dz1. Tô C ®−îc n¹p
®iÖn.
12
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Do UA = const nªn tô C ®−îc n¹p tuyÕn tÝnh. Khi ®iÖn ¸p trªn tô ®¹t ®Õn -UA,
chän R1 = R3 nªn ®iÖn ¸p ®ã ®−îc duy tr× ë -UA.
Thêi gian tô C n¹p ®Õn -UA phô thuéc vµo VR, R2, C nªn cã thÓ ®iÒu khiÓn ®−îc
th«ng qua biÕn trë VR.
§iÖn ¸p ra ë UB ©m qua A2 ®−îc ®¶o thµnh d−¬ng. VËy ta ph¶i chän R4 = R5
®Ó gi¸ trÞ UD b»ng gi¸ trÞ UB nh−ng ng−îc chiÒu.
13
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
S¬ ®å cÊu t¹o
14
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
15
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Th«ng sè kü thuËt:
16
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
17
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
sÏ ®−îc ®−a ®Õn kh©u logic. Tuú thuéc vµo biªn ®é ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn V11, gãc
më α cã thÓ thay ®æi tõ 0 ®Õn 180o. Víi mçi nöa chu kú sãng 1 xung d−¬ng sÏ
xuÊt hiÖn ë Q1 vµ Q2. §é réng kho¶ng 30μs ÷ 80μs. §é réng xung cã thÓ kÐo dµi
®Õn 180o th«ng qua tô C12. NÕu ch©n 12 nèi ®Êt th× sÏ cã xung trong kho¶ng α ®Õn
180o.
Nguyªn lý ho¹t ®éng cña kh©u t¹o xung ®iÒu khiÓn thyristor:
§iÖn ¸p l−íi sau khi qua m¸y biÕn ¸p ®−îc h¹ xuèng 12VAC ®−a vµo ch©n sè 5
vµ ch©n sè 1 qua ®iÖn trë R. TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn V®k ®−îc ®−a vµ ch©n 11 so s¸nh
víi ®iÖn ¸ r¨ng c−a t¹o bëi tô C10 cho ta xung ®iÒu khiÓn thyristor cã gãc më α
t¨ng dÇn ë ®Çu ra t¹i ch©n 14 vµ ch©n 15. Khi x¶y ra ng¾n m¹ch, ë ch©n 6 nhËn
®−îc tÝn hiÖu cÊm, t¹i ch©n 14 vµ ch©n 15 kh«ng cßn tÝn hiÖu ®Çu ra.
3. BiÕn ¸p xung:
19
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
a) NhiÖm vô:
KhuyÕch ®¹i xung ®iÒu khiÓn ë c¸c ®Çu ra cña vi m¹ch TCA785 ®−a vµo cùc G
cña thyristor ®Ó ®iÒu khiÓn gãc më T vµ gãc më α.
b) S¬ ®å nguyªn lý:
TÝn hiÖu vµo R6 lµ tÝn hiÖu logic (®Çu ra Q14 vµ Q15). Khi Q ë møc logic 1 th× T4
më. §iÖn c¶m L ng¨n kh«ng cho dßng colector chuyÓn ngay lªn møc b·o hoµ mµ
t¨ng dÇn theo quy luËt.
t
E − L
iC = iL = (1 − e τ ) trong ®ã τ =
R8 R8
Sau vµi chu kú th× dßng colect¬ ®¹t tíi b·o hoµ
E
iC = IC ≈
R8
Bªn thø cÊp biÕn ¸p xung cã ®iÖn ¸p c¶m øng lµm më D4 ®−a dßng ®iÒu khiÓn
vµo gi÷a cùc G vµ K cña thyristor. §ièt D5 cã t¸c dông lµm gi¶m ®iÖn ¸o ng−îc ®Æt
lªn gi÷a catèt vµ cùc ®iÒu khiÓn cña thyristor khi ®iÖn ¸p catot d−¬ng h¬n so víi
anot, ®¶m b¶o an toµn cho tiÕp gi¸p GK khi thyristor ë chÕ ®é kho¸.
Khi Q ë møc logic 0 th× T4 kho¸ l¹i. Dßng colect¬ - emit¬ vÒ b»ng 0. Tuy nhiªn
dng qua cuén s¬ cÊp m¸y biÕn ¸p xung kh«ng thÓ vÒ 0 ngay ®−îc. Søc ®iÖn ®éng
tù c¶m trªn cuén d©y cã xu h−íng duy tr× dßng IC. SuÊt ®iÖn ®éng nµy cã thÓ rÊt
lín v× nã tû lÖ víi diC/dt. Nh−ng do cã D3 vµ DZ nªn dßng IC sÏ bÞ khÐp kÝn vµ
gi¶m dÇn vÒ 0. Nhê ®ã ®iÖn ¸p trªn colect¬ ®−îc gi÷ ë møc E + ΔUDZ + UD.
20
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
§iÖn trë R8 m¾c nèi tiÕp gi÷a nguån vµ biÕn ¸p xung cã t¸c dông h¹n chÕ dßng
tõ ho¸ biÕn ¸p xung. R8 ®−îc tÝnh ®Ó ®¶m b¶o dßng qua T4 kh«ng bao giê v−ît qu¸
dßng collect¬ lín nhÊt cho phÐp.
Trong kh©u chèng ng¾n m¹ch lµm viÖc cã sö dông 2 vi m¹ch chuyªn dông lµ
Optocoupler PC81711NSZ vµ vi m¹ch MM74HC4538.
- Vi m¹ch MM74HC4538:
S¬ ®å ch©n:
21
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
B¶ng ch©n lý
§Çu vµo §Çu ra
Xo¸ A B Q Q
L X X L H
X H X L H
X X L L H
H L ↓
H ↑ H
Ký hiÖu : H - møc cao
L - møc thÊp
↑ - chuyÓn tõ møc thÊp lªn møc cao
↓ - chuyÓn tõ møc cao xuèng møc thÊp
- mét xung ë møc cao
- mét xung ë møc thÊp
S¬ ®å khèi: S¬ ®å logic:
22
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Khi xung vµo ë møc logic 0, tô CX ®−îc n¹p ®Õn VCC, ®Çu ra Q ë møc 0. Khi
xung vµo chuyÓn tr¹ng th¸i logic tõ 0 -> 1 th× ®Çu ra Q chuyÓn tr¹ng th¸i lªn møc
cao, tô CX phãng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p trªn tô gi¶m nhanh vÒ ®iÖn ¸p chuÈn thÊp (Vref
lower = 1/3 VCC). Tô CX sau ®ã l¹i ®−îc n¹p ®iÖn trë l¹i ®Õn møc ®iÖn ¸p chuÈn cao
(Vref upper = 2/3 VCC). Khi CX ®−îc n¹p ®Õn møc chuÈn cao th× ®Çu ra Q sÏ
chuyÓn tr¹ng th¸i xuèng thÊp. Nh− vËy ë Q ta ®−îc mét xung logic víi ®é réng
®iÒu khiÓn ®−îc qua RX vµ CX theo c«ng thøc : T = 0,7 . CX . RX
- Optocoupler PC81711NSZ:
S¬ ®å ch©n:
Th«ng sè kü thuËt:
+ C¸c gi¸ trÞ cùc ®¹i:
23
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Dßng ng−îc IR VR = 4V - - 10 μA
§iÖn dung cùc Ct V = 0, f = 1kHZ - 30 250 pF
Dßng colect¬ VCE = 50V, IF = 0 - - 100 nA
§Çu ra
Nguyªn lý ho¹t ®éng cña kh©u chèng ng¾n m¹ch lµm viÖc:
24
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Dßng ph¶n håi Id lÊy vÒ tõ t¶i lµm xuÊt hiÖn trªn RS ®iÖn ¸p US. §iÖn ¸p US nµy
®−îc so s¸nh víi Ung−ìng (®· ®−îc tÝnh to¸n khi cã ng¾n m¹ch x¶y ra). Khi x¶y ra
ng¾n m¹ch th× Id = 2,1A th× US > Ung−ìng. Nh− vËy ®Çu ra cña A3 ë tr¹ng th¸o b·o
hoµ d−¬ng lµm D më t¹o xung lµm më T2. Khi T2 më sÏ lµm T3 më, ë emit¬ cña T3
xuÊt hiÖn tÝn hiÖu logic cã bÒ réng xung nhá. TÝn hiÖu nµy ®−îc ®−a vµo ch©n 4
cña vi m¹ch MM74HC4538 ®Ó t¹o ra ë ®Çu ra 6 cña vi m¹ch mét xung cã ®é réng
lín h¬n.
25
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Ch−¬ng IV
ThiÕt kÕ m¹ch lùc
Víi c¸c th«ng sè yªu cÇu thiÕt kÕ : §iÖn ¸p ra t¶i lµ: Ud=75 kV DC
Dßng ®iÖn lµm viÖc lµ:2 A
BÊt k× mét hÖ thèng nµo khi lµm viÖc còng cã mét tæn hao nhÊt ®Þnh nµo ®ã v× vËy
ta thiÕt kÕ hÖ thèng víi l−îng dù tr÷ lµ 10% vÒ c«ng suÊt do ®ã ta chän ®iÖn ¸p tèi
®a trªn t¶i lµ:
Uo= 78KV
vµ dßng ®iÖn sÏ lµ Id=2,1(A)
c«ng suÊt cùc ®¹i sÏ lµ Pmax=165 KW
trong ®ã c«ng suÊt lµm viÖc lµ Plv=150 KW
I )TÝnh to¸n thiÕt kÕ m¸y biÕn ¸p lùc
a. C¸c møc ®iÖn ¸p :
*§iÖn ¸p lín nhÊt sau chØnh l−u :
Trong ®ã:
ΔUv- sôt ¸p trªn c¸c van (trÞ sè nµy ®−îc lÊy tõ c¸c th«ng sè cña
c¸c van ®· chän ë trªn) ;
ΔUba = ΔU r + ΔUl - sôt ¸p bªn trong biÕn ¸p khi cã t¶i, bao gåm
sôt ¸p trªn ®iÖn trë ΔUr vµ sôt ¸p trªn ®iÖn c¶m ΔUl nh÷ng ®¹i
l−îng nµy phô thuéc vµo tõng lo¹i vËt liÖu cÊu t¹o m¸y biÕn ¸p
khi chän s¬ bé vµo kho¶ng (5 ÷ 10)% ;
26
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Ta chän s¬ bé ®iÖn ¸p sôt trªn diÖn trë vµ ®iÖn kh¸ng lµ 5%, ®iÖn ¸p sôt ¸p trªn
c¸c van lµ 120V do ®ã ta cã ®iÖn ¸p lóc kh«ng ®iÒu chØnh lµ
Udo = Ud + Δ Uba = 78000.1,05 +120 = 82020 V
VËy ®iÖn ¸p thø cÊp m¸y biÕn ¸p lµ
1
U2 = .Udo=1,11.82,02 = 91,04 kV
0,9
VËy tØ sè biÕn ®æi m¸y biÕn ¸p lµ:
U2
m= = 228
U1
VËy ®iÖn ¸p ng−îc max mµ c¸c ®ièt ph¶i chÞu lµ:
Unm = 2 .U2 = 2 .91,04 = 128,7 (kV )
vµ dßng ®iÖn t¶i lµ :Id®m=Id=2,1 ( A.)
Suy ra gi¸ trÞ Itb ch¶y qua mçi ®ièt lµ:
I
ItbD= d = 1,05 (A)
2
*Dßng ®iÖn ch¶y trong cuén thø cÊp m¸y biÕn ¸p lµ:
I2= Itb =2,1 (A)
Gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng ®iÖn ch¶y trong mçi pha s¬ cÊp m¸y biÕn ¸p lµ:
I1= m.I2= 228.I2= 478,8(A)
2) TÝnh chän ®ièt:
- Chän hÖ sè dù tr÷ vÒ ®iÖn ¸p: ku=1,6
- Chän hÖ sè dù tr÷ vÒ dßng: ki=1,2
CÇn chän ®ièt Ýt nhÊt chÞu ®−îc ®iÖn ¸p ng−îc:
Ung−îc max = 1,6. Unm = 1,6 . 128,7 = 205,92 kV
vµ dßng: Itbmax=1,2.1,05=1,26 A
Tõ th«ng sè trªn ta chän §ièt lo¹i RA205420XX.
Un=5400 V, ΔU=1,45 V
27
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Tõ c¸c ®iÒu kiÖn trªn ta chän van cã c¸c ®Æc tÝnh sau N990CH10KOO
Unm= 1000(V)
I®mmax=5000(A
Ipik=37000(A)
Ig=0,3(A)
Ugm=3(V)
Ihmax=1(A) dßng gi÷ cho van cßn dÉn
Irmax=0,18(A) dßng rß
ΔUmax=1,28(V)
Idmax = 1000(A)
dU/dt= 750 (v/s)
28
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
4)B¶o vÖ van
Tiristor rÊt nh¹y c¶m, víi ®iÖn ¸p qu¸ lín v−ît qu¸ ®iÖn ¸p ®Þnh møc, cã thÓ
lµm háng van, v× vËy ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p cho van.
Nguyªn nh©n g©y ra qu¸ ®iÖn ¸p cã hai lo¹i:
+ Nguyªn nh©n néi t¹i: lµ sù tÝch tô ®iÖn tÝch trong c¸c van b¸n dÉn, khi kho¸
tiristor b»ng ®iÖn ¸p ng−îc c¸c ®iÖn tÝch trªn ®åi ng−îc hµnh tr×nh t¹o nªn dßng
®iÖn ng−îc trong kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n. Sù biÕn thiªn ®ét ngét nhanh chãng
cña dßng ®iÖn ng−îc t¹o ra søc ®iÖn ®éng c¶m øng rÊt lín trong c¸c ®iÖn c¶m dÉn
®Õn c¸c tiristor xuÊt hiÖn qu¸ ¸p
+ Nguyªn nh©n bªn ngoµi: th−êng x¶y ra ngÉu nhiªn nh− khi c¾t kh«ng t¶i mét
m¸y biÕn ¸p trªn ®−êng d©y, khi cÇu ch× b¶o vÖ nh¶y, khi cã sÊm sÐt
RC b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p do tÝch tô ®iÖn tÝch g©y nªn
U dmp , U imp gi¸ trÞ cùc ®¹i cho phÐp cña ®iÖn ¸p thuËn vµ ng−îc ®Æt lªn
®i«t hoÆc tiristor mét c¸ch kh«ng chu kú, cho trong sæ tay
U im gi¸ trÞ cùc ®¹i cña ®iÖn ¸p ng−îc thùc tÕ ®Æt lªn §i«t hoÆc Tiristor
b- lµ hÖ sè dù tr÷ vÒ ®iÖn ¸p
k- lµ hÖ sè qu¸ ®iÖn ¸p
C¸c b−íc tÝnh to¸n
- x¸c ®Þnh hÖ sè qu¸ ®iÖn ¸p theo c«ng thøc
U imp
k=
b * Uim
- x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè trung gian
UAC
i
t
t
Do kh«ng cã van cã ®iÖn ¸p cao h¬n, chóng ta ph¶i tiÕn hµnh m¾c nèi tiÕp c¸c
van. Khi m¾c nèi tiÕp c¸c van yªu cÇu cÇn thiÕt ph¶i chän c¸c van cã ®Æc tÝnh
gièng nhau, nh»m ®¶m b¶o cho sù ph©n bè ®iÖn ¸p nh− nhau trªn c¸c van. Tuy
vËy, sù ph©n bè ®iÖn ¸p trªn c¸c van kh«ng b»ng nhau lµ th−êng gÆp. Do ®ã, cÇn
cã c¸c biÖn ph¸p ph©n bè l¹i ®iÖn ¸p khi c¸c ®Æc tÝnh cña van kh«ng gièng nhau.
BiÖn ph¸p Êy m« t¶ trªn h×nh .
C
R
V
1 R
R
V R
2
30
c.
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
C = 4(μF)
Chän R, C theo kinh nghiÖm
R = 30(Ω )
TiÕt diÖn trô QFe cña lâi thÐp biÕn ¸p ®−îc tÝnh tõ c«ng thøc :
Q Fe = k Q
Sba
m.f
[cm2 ]
Sba - c«ng suÊt biÕn ¸p tÝnh b»ng [W];
191,18.10 3
Q Fe = 5.
1.50
Qfe=309,28cm2 => dFe=19,8(cm)
31
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
U.10 4
W= (vong ) (8 - 11)
4,44 . f . Q Fe . B
B - tõ c¶m [T].
U1.104 400.104
W1 = = = 53 (vßng )
4,44.f .QFe.B 4,44.50.309,28.1,1
Sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ :
U2.104 91,04.104
W2 = = = 12062 (vßng )
4,44.f .QFe. B 4,44.50.309,28.1,1
§iÖn ¸p c¶m øng r¬i trªn mçi vßng d©y cuén s¬ cÊp:
400
Uv1 = = 7,574 ( V/vßng)
53
§iÖn ¸p c¶m øng r¬i trªn mçi vßng d©y cuén thø cÊp:
91,04.1000
Uv2 = = 7,55 (V/vßng)
12062
c)TÝnh diÖn tÝch tiÕt diÖn d©y ®ång lµm c¸c cuén d©y
Chän mËt ®é dßng ®iÖn ch¹y trong c¸c d©y dÉn lµ
32
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
h − 2h g
W1l = .K C
b1
33
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
46 − 2.3
⇒ W1l = .0,95 =19 vßng
2,025
W1 53
Sè líp cña quËn s¬ cÊp lµ n ld = = = 3 (líp)
W1l 19
VËy cuén s¬ cÊp sÏ gåm 3 líp
hai líp cã 19 . 2=38 vßng d©y
líp cßn l¹i sÏ cã 53 - 38 =15 vßng
-ChiÒu cao thùc tÕ cuén s¬ cÊp lµ:
. 19.2,025
h1= w11 b1 = =40,5 cm
k c 0,95
Chän èng quÊn d©y lµm b»ng vËt liÖu c¸ch ®iÖn cã bÒ dµy: S01= 0,1 cm.
Chän kho¶ng c¸ch tõ trô tíi cuén s¬ cÊp lµ: a01=1,0 cm
VËy ®−êng kÝnh trong cña èng c¸ch ®iÖn lµ
Dt = dFe + 2a01 - 2.S01
=20 + 2.1 - 2.0,1=21,8 cm
§−êng kÝnh trong cña cuén s¬ cÊp:
Dt1=Dt + 2.S01 = 21,89 +2.0,1 = 22cm
Chän bÒ dµy c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c líp dµy ë cuén s¬ cÊp lµ:
Cd 11 = 0,1 mm
BÒ dµy cña cuén s¬ cÊp lµ :
Bd1=(a1+ Cd 11).n11 = (7,9 + 0,1).3 = 24 mm =2,4 cm
§−êng kÝnh ngoµi cuén d©y s¬ cÊp:
Dn1=Dt1+2. Bd1=22 +2.2,4 =26,8 cm
§−êng kÝnh trung b×nh cña cuén s¬ cÊp:
+ D n1 22 + 26,8
Dtb1= Dt1 = = 35,4 cm
2 2
ChiÒu dµi d©y cuèn s¬ cÊp:
L1= π .Dtb1.W1= 3.14.35,4.53 = 5891,27 cm = 58,91m
Chän bÒ dµy c¸ch ®iÖn gi÷a cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp lµ Cd12=1 cm
Thùc hiÖn d©y quÊn kiÓu ®«ng t©m bè trÝ theo chiÒu däc trôc
Chän s¬ bé chiÒu cao cuén thø cÊp lµ:
h2=h1=30,32 cm
Sè vßng d©y trong mét líp lµ
46.0,95
W12= h2 . k c = =428 vßng/líp
b 2
0,102
TÝnh s¬ bé sè líp d©y quÊn thø cÊp:
w 2
12062
N12 = = = 29 líp
w 12 428
VËy cã 29 líp víi 28 líp trong, mçi líp cã 428 vßng, 1 líp ngoµi cã 78 vßng
Bd1 a.12
Bd2
×
Toµn bé tiÕt diÖn bËc thang cña trô .
Qbt= 2.(2,4.19 +2,2.18,5+ 2.16,5 +1,8.14,5+ 1,1.12,5+0,3.10,5) =324,6(cm2 )
- TiÕt diÖn hiÖu qu¶ cña trô .
QT= khq.Qbt = 0,95.324,6 =308,37 (cm2)
- Tæng chiÒu dµy c¸c bËc thang cña trô .
dt = 2.(2,4+2,2+2+1,8+1,1+0,3) =19,6(cm)
- Sè l¸ thÐp dïng trong c¸c bËc .
24
BËc 1 n1 = .2 = 96 l¸
0,5
22
BËc 2 n2 = .2 = 88 l¸
0,5
20
BËc 3 n3 = .2 = 80 l¸
0,5
18
BËc 4 n4 = .2 = 72 l¸
0,5
11
BËc 5 n5 = .2 = 44 l¸
0,5
3
BËc 6 n6 = .2 = 12 l¸
0,5
36
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
§Ó ®¬n gi¶n trong viÖc chÕ t¹o g«ng tõ ,ta chän g«ng cã tiÕt diÖn h×nh ch÷ nhËt cã
c¸c kÝch th−íc sau .
ChiÒu dµy cña g«ng b»ng chiÒu dµy cña trô : bg«ng = dt = 19,6cm
ChiÒu cao cña g«ng b»ng chiÒu réng tËp l¸ thÐp thø nhÊt cña trô : ag«ng = 19 cm
- TiÕt diÖn g«ng
Qbg= ag«ng x bg«ng = 19,6.19 = 372,4 cm2
- TiÕt diÖn hiÖu qu¶ cña g«ng .
Qghq= khq.Qbg = 0,95 .372,4 = 353,78 cm2
- Sè l¸ thÐp dïng trong mét g«ng .
b gong 196
hg = = = 392 (l¸)
0,5 0,5
- TÝnh chÝnh x¸c mËt ®é tõ c¶m trong trô .
U1 400
BT = = = 1,102(T)
4,44. f .W1 .QT −4
4,44.50.53.308,37.10
- MËt ®é tõ c¶m trong g«ng .
QT 308,37
Bg = BT. = 1,102. = 0,96(T)
Q ghq 353,78
⎛ 53 2 ⎞⎛
XBA = 2 .π .0,4.50. ⎜
2 ⎟.⎜ 0,01 + 2,4 + 5,86 ⎞⎟.π.22 .10-8
⎜ 46 ⎟⎝ 3 ⎠
⎝ ⎠
XBA = 0,046 (Ω)
§iÖn c¶m m¸y biÕn ¸p quy ®æi vÒ phÝa s¬ cÊp:
Lb a = Xba / ω = 0,046/314 = 0,24(mH)
Sôt ¸p trªn ®iÖn kh¸ng m¸y biÕn ¸p:
2.X BA .I1 2.0,046.478,8
ΔUx= = = 14,028 (V)
π π
Sôt ¸p trªn m¸y biÕn ¸p .
ΔUBA= ΔU r 2 + ΔU x 2
2
ΔUBA= 7,25 + 14,028 2 = 15,79 (V)
R BA + X BA
2 2
ZBAn =
39
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Un= U 2ñn + U òn
2
= 5,8%
- Dßng ®iÖn ng¾n m¹ch x¸c lËp
I2nm=U1/ ZBAn =400 / 0,0484 =8264,46 (A)
⎡ π.0,01813 ⎤
Imax= I2nm. ⎢1 + e 0,05506 ⎥ =31504,9 (A) < Ipikmax=37000(A)
⎢ ⎥
⎢⎣ ⎥⎦
40
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Udm = 400 (v )
cã 3 tiÕp ®iÓm chÝnh, cã thÓ ®ãng c¾t b»ng tay hoÆc b»ng nam ch©m ®iÖn.
ChØnh ®Þnh dßng ng¾n m¹ch
Inm =2,5 Ild = 1197 (A)
Dßng qu¸ t¶i
Iqt =1,6 Ild = 1,6.478,8= 766,08( A )
Chän cÇu dao cã dßng ®Þnh møc
Iqt = 1,1. Idl =1,1. 478,8 =526,68 (A)
cÇu dao dïng ®Ó t¹o khe hë an toµn khi söa ch÷a hÖ thèng truyÒn ®éng
+Dïng d©y ch¶y t¸c ®éng nhanh ®Ó b¶o vÖ ng¾n m¹ch c¸c Tiristo, ng¾n m¹ch
®Çu ra cña bé chØnh l−u
Nhãm 1cc:
dßng ®iÖn ®Þnh møc d©y ch¶y nhãm 1 cc
I1cc =1,1. I2 = 1,1 .2,1=2,31 (A)
Nhãm 2 cc:
dßng ®iÖn ®Þnh møc d©y ch¶y nhãm 2cc m¾c nèi tiÕp víi ®ièt
I3cc =1,1. Iv = 1,1 .1,08= 1,18 (A)
vËy chän cÇu nhÈy nhãm: 1cc lo¹i 2,2 A; 2cc lo¹i 1,2 A
Ch−¬ng V
Ta tÝnh to¸n m¸y biÕn ¸p xung víi c¸c th«ng sè cña thyrisror:
41
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
IGmax= 0,3A
UGmax= 3V
tx = 40 μ s
nguån E = 2 V
Víi dßng ®iÒu khiÓn yªu cÇu lµ IGmax= 0,3A ta cã thÓ chän biÕn ¸p xung lo¹i
IT258 do h·ng Schaffner chÕ t¹o .
Thêi gian t¹o s−ên tr−íc xung ®o ®−îc víi ®iÖn trë t¶i RL tíi 70% gi¸ trÞ biªn ®é
xung : tr = 0,25 μ s
42
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p lín nhÊt cho phÐp: UEFF = 750 (V)
Tû sè biÕn ¸p : 1:1
Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p lín nhÊt cho phÐp (c¸ch ®iÖn gi÷a cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp ):
750V
I 1 = IG + I μ
V× ®iÖn ¸p ®Æt lªn cuén d©y biÕn ¸p xung cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi nªn dßng ®iÖn tõ
ho¸ I μ thay ®æi tuyÕn tÝnh theo thêi gian :
iμ=( U1.t)/ Lp
nh− vËy ta cã :
Iμmax = (U1.tx)/Lp
Ta ph¶i cã :
U1=UGK + Δ Ud
= 3 + 1 = 4V
Iμmax = 0,064 A
43
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Un = 24 V
R = ( 24 - U1)/I1max
R = (24 - 4)/0,364 = 55 ( Ω )
Víi møc ®iÖn ¸p thÊp th× dßng ra Q t¹i ch©n 14 vµ 15 cña vi m¹ch TCA785 lµ IQ =
2mA.
0,364
VËy hÖ sè khuÕch ®¹i dßng : β = = 182
−3
2.10
400
=> Tû sè biÕn ®æi m¸y biÕn ¸p lµ: = 33,33 ≈ 34 lÇn
12
Víi vi m¹ch TCA785 ta sö dông nguån nu«i 15V ®−a vµo ch©n 16
V10,max = VS - 2 = 15 -2 =13(V)
LÊy C10 = 0,5 μF; R9 = 100 kΩ; Vref = 3,1 (V); K = 15%
V .K 3,1.0,15
Dßng n¹p tô I10 = ref = = 4,65 (μA)
R9 100.103
Vref .K 3,1.0,15
§iÖn ¸p trªn tô V10 = = = 9,3 (V)
R 9 .C10 100.103.0,5.10 − 6
§iÖn ¸p yªu cÇu vµo ch©n 11 cña vi m¹ch TCA785 lµ V11max = 13(V)
44
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
Chän tô C = 1μF
100.10 − 3
=> VR + R 2 = = 100KΩ
−6
10
TÝn hiÖu logic yªu cÇu ®−a ®Õn ch©n 6 cña TCA785 cã U = 3.3V
24
=> R S = = 11,43(Ω) . Chän RS = 8(Ω)
2. 1
§é réng xung ra ch©n 6 cña vi m¹ch ®−îc tÝnh theo c«ng thøc
T = 0,7 . RX . CX
Chän Cx = 1μF
45
Tài liệu này được upload và download tại website: http://hutonline.net
50.10 − 3
=> R x = = 71,4.103 Ω
10 − 6 .0,7
12
=> R 7 = = 2,4KΩ
5.10 − 3
Ch−¬ngVII
Tμi liÖu tham kh¶o
2. NguyÔn BÝnh
§iÖn tö c«ng suÊt . NXB khoa häc vµ kü thuËt - 2000
§iÖn tö c«ng suÊt lín vµ øng dông Thyristor. NXB §¹i häc vµ gi¸o dôc
chuyªn nghiÖp.
Ph©n tÝch vµ gi¶i m¹ch ®iÖn tö c«ng suÊt . NXB khoa häc vµ kü thuËt
4. Ph¹m Minh Hµ
Kü thuËt m¹ch ®iÖn tö . NXB khoa häc vµ kü thuËt - 1997
7. Hoµng Kim C¬
Kü thuËt läc bôi vµ lµm s¹ch khÝ. NXB Gi¸o dôc 1999
9. Internet : www.siemens.com
www.fairchild.com
www.icmaster.com
www.datasheetarchive.com
47