Professional Documents
Culture Documents
I CNG V DAO NG IU HO
(TI LIU BI GING)
GIO VIN: NG VIT HNG
y l ti liu tm lc cc kin thc i km theo bi ging i cng v dao ng iu ho thuc kha hc LTH
KIT-3 : Mn Vt l(Thy ng Vit Hng) ti website Hocmai.vn. c th nm vng kin thc phn i cng v dao
ng iu ho, Bn cn kt hp theo di bi ging vi ti liu ny.
2
sin a cos a ; sin
cos
2
2
cos a sin a ;cos
sin
2
v
v max A
max
T ta c kt qu:
2
v
a max A
A max
- Trang | 1 -
H thc lin h ca x, v:
2
x v
x2
v2
Do x v v vung pha vi nhau nn ta lun c
1 (1)
A 2 2 A 2
x max vmax
Nhn xt:
+) T h thc (1) ta thy th ca x, v l ng elip nhn cc bn trc l A v A
2
v
A x 2
+) Khai trin (1) ta c mt s h thc thng dng
2
2
v A x
+) Ti hai thi im t1; t2 vt c li , tc tng ng l x1; v1 v x2; v2 th ta c
x12
v12
x 22
v22
x12 x 22 v22 v12
v22 v12
A2 2 A2 A2 2 A2
A2
2 A2
x12 x 22
H thc lin h ca a, v:
2
v a
v2
a2
Do a v v vung pha vi nhau nn ta lun c
1 (2)
2 A 2 4 A 2
vmax a max
T h thc (2) ta thy th ca x, v l ng elip nhn cc bn trc l A v 2A.
Ch :
+) Thng thng trn bi thi ta khng hay s dng trc tip cng thc (2) v n khng d nh. lm tt trc nghim
2
v
A x 2
2
2
A a v
cc em nn bin i theo hng sau:
4 2
a
x 2
+) Ti hai thi im t1; t2 vt c gia tc, tc tng ng l a1; v1 v a2; v2 th ta c cng thc 2
a 22 a12
v12 v 22
3) Cch lp PT dao ng iu ha
Gi s cn lp phng trnh dao ng iu ha c dng x = Acos(t + ). vit phng trnh dao ng chng ta cn
tm ba i lng A, , .
Xc nh A
Xc nh
Xc nh
2
chie
u da
i quyao
x o A cos
2f
A
Ti t = 0 :
T
2
v o A sin
v
v2
Gii h phng trnh trn ta thu c
A x2 2
2
2
A x
gi tr ca gc .
v max
v max
A
a max
v max
Ch :
Vi th loi bi ton lp phng trnh th chng ta cn xc nh gc thi gian (t = 0), nu bi khng yu cu th
cho n gin ha bi ton chng ta chn gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu dng.
Khi th nh vt dao ng iu ha th ta hiu l vn tc ban u vo = 0, cn nu cho vn tc ban u vo 0 th
chng ta p dng h thc lin h tm cc thng s khc.
Vi con lc l xo th chng ta lp PT dao ng theo quy trnh:
- Trang | 2 -
v
a
k 2
2f max max
m T
A
v max
2
L v
v
+) Tm bin : A x 2 max
2
x 0 A cos
+) Tm pha ban u: da vo t = 0 ta c
v 0 A sin
Lu : Vi bi ton con lc l xo dao ng thng ng (m thng gp l treo vt nng vo l xo), khi ko vt nng
xung di lm l xo dn mt on ri th nh th khi A 0 ; nu ko xung ri truyn cho vt mt tc
2
v
v th khi x 0 v bin c tnh bi A x 2
II. V D MINH HA
V d 1: Mt vt dao ng iu ha trn trc Ox c phng trnh:
x a 3 cost a sin t
A. a v 0
B. a 3 v
C. 2a v
D. a v
6
2
3
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 2: Mt vt dao ng iu ha trn trc Ox c phng trnh:
x 8a cos4 t 8a sin 4 t 6a
Bin v tn s ca dao ng l:
A. 8a v
B. 6a v
C. 4a v 2
D. 2a v 4
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 3: Mt vt dao ng iu ha trn trc Ox c phng trnh:
x 16a cos6 t 16a sin 6 t 10a
Vn tc cc i ca vt l:
A. 8a
B. 16a
C. 24a
D. 32a
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 4: Mt vt dao ng iu ha trn trc Ox vi phng trnh:
x 32cos3 t 24cos t . Gia tc cc i ca vt l
2
A. 12
B. 16
C. 722
D. 48 .
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 5: Phng trnh no di y l phng trnh dao ng ca mt cht im dao ng iu ha c tn
s dao ng l 1Hz. Bit rng ti thi im ban u vt qua li x0 = 5cm theo chiu dng vi vn tc v0
= 10 cm/s.
- Trang | 3 -
A. x 3 2cos t cm
B. x 2cos 4 t cm
C. x 5 2cos 2 t cm
D. x 6cos 3 t cm
4
3
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 6: Mt con lc l xo c b tr theo phng nm ngang gm 1 qu nng nh khi lng 400 g v
mt l xo cng 40 N/m. Ko qu nng ra khi v tr cn bng mt on 8 cm v th nh cho n dao ng
iu ha. Chn h trc Ox nm ngang, gc O l v tr cn bng, chiu dng l chiu ko vt. Gc thi gian
l lc bung vt. phng trnh dao ng ca vt l
A. x 6cos 10t cm
B. x 8cos 10t cm
C. x 4cos10t cm
D. x 5cos 8t cm
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 7: Mt vt khi lng m = 1 kg dao ng iu ho theo phng ngang vi chu k T = 2s. N i qua v
tr cn bng vi vn tc v0 = 31,4 cm/s. Chn t = 0 lc vt qua v tr cn bng theo chiu dng. Phng
trnh dao ng iu ho ca vt l:
A. x 10 cos t cm
2
B. x 7cos 3 t cm
C. x 8cos 2 t cm
D. x 6 cos 5 t cm
4
3
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 8: Chn gc O ca h trc ti v tr cn bng. Vt nng trong con lc l xo dao ng iu ha dc
theo trc Ox, vn tc khi qua VTCB l 20 cm/s. Gia tc cc i 2 m/s2. Gc thi gian c chn lc vt
qua im M0 c x0 10 2 cm hng v v tr cn bng. Coi 2 = 10. Phng trnh dao ng ca vt l
phng trnh no sau y?
10
A. x 10 cos t cm
3
B. x 15cos t
cm
4
10 3
C. x 20 cos t
D. x 3cos t cm
cm
4
4
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 9: Mt vt c khi lng m = 100g c treo vo u di ca l xo nh c cng k = 25N/m. u
trn gn vo mt im c nh M. Ban u gi cho l xo khng bin dng, bung nh cho vt dao ng t
do theo trc ca l xo. Cho g = 10m/s2 = 2 m / s 2 . Chn gc thi gian lc bung vt, gc ti v tr cn bng,
chiu dng hng xung. Khi phng trnh no sau y m t chuyn ng ca vt?
Hocmai.vn Ngi trng chung ca hc tr Vit
- Trang | 4 -
A. x
cos 3 t cm
4
2
B. x 4cos 5 t cm
C. x 4 2cos t cm
D. x 2cos 6 t cm
3
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
x2
v2
A. x 4cos 4t cm
6
B. x 4 3 cos 4t cm
6
C. x 4 3 cos 4t cm
6
D. x 4 3 cos 4t cm
3
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
V d 11: Lp phng trnh dao ng ca mt vt iu ha trong cc trng hp sau:
a) Thi im ban u vt c li x o 2 cm , vn tc vo 2 cm/s v gia tc a 2 2 cm/s2
b) Chu k dao ng T = 1 (s). Thi im ban u vt c li x o 5 2 cm , vn tc vo 10 2 cm/s .
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
III. MT S CC V D GII MU
gian l lc vt c:
A. Ta 2 cm v ang i theo chiu m
C. Ta +2 cm v ang i theo chiu dng
Ta c, ti t = 0 th
v 4.17.sin 17.0 34 3(cm / s) 0
0
3
Chn: D
V d 2: Mt vt dao ng iu ha phi mt 0,025 s i t im c vn tc bng khng ti im tip theo
cng c vn tc bng khng, hai im y cch nhau 10 cm. Chon p n ng?
A. chu k dao ng l 0,025 s
B. tn s dao ng l 10 Hz
C. bin dao ng l 10 cm
D. vn tc cc i ca vt l 2 cm/s
Li gii:
Hocmai.vn Ngi trng chung ca hc tr Vit
- Trang | 5 -
v max A
.A 200(cm / s) 2(m / s)
2
T
L 10 2A A 5(cm)
So snh gia cc p n ta c p n ng l D. Chn: D
V d 3: Mt cht im dao ng iu ha trn trc Ox. Khong thi gian ngn nht gia hai ln vn tc
ca vt c ln cc i l 0,5 (s). Khi vn tc ca cht im l v = 12 (cm/s) th gia tc ca n l 320
(cm/s2). Ly 2 = 10. Bin dao ng ca cht im l
A. 10 cm.
B. 8 cm.
C. 12 cm.
D. 9 cm.
Li gii:
T
+) 0,5 T 1(s) 2(rad / s)
2
a 2 v 2 3202 12 2
100 A 10(cm)
+) p dng h thc lin h ta c A 4 2
16 4 22
Chn: A
V d 4: Mt cht im dao ng iu ha trn trc Ox. Khi cht im i qua v tr cn bng th tc ca
n l 20 (cm/s). Khi cht im c tc l 12 (cm/s) th li ca n c ln l 4 cm. Bin ca cht
im l
A. 6 cm.
B. 5 cm.
C. 8 cm.
D. 10 cm.
Li gii:
+) Vt qua v tr cn bng nn t tc cc i vmax = 20 cm/s
+) p dng h thc lin h ta c
2
x v
x 12
1 1 x 0,8A 4 A 5(cm)
A 20
x max v max
Chn: B
V d 5: Tm bin dao ng ca mt vt dao ng iu ha bit
a) T = 1 s. Khi vt c tc 8 cm/s th ln gia tc ca vt l a = 120 cm/s2.
2
a 2 v 1202
p dng h thc ta c A 4
82 100 A 10(cm)
4
16
b) Vi f = 2 Hz suy ra 2f 4(rad / s)
2
2
320 3
a2 v
2
Khi ta c A 4
62 48 A 4 3(cm)
256 4
V d 6: (H 2011). Vt dao ng iu ha. Khi vt qua v tr cn bng c tc 20 cm/s. Khi vt c tc
2
v a
10 40 3
2
+) Li c
1 a max 80(cm / s )
1
20 a max
v max a max
- Trang | 6 -
A 20
4(rad / s)
T suy ra 2
. Vy A = 5 cm.
A 80 A 5(cm)
V d 7: Mt vt dao ng iu ha vi bin 10 cm. Trong khong thi gian 90 giy, vt thc hin c
180 dao ng. Ly 2 = 10.
a) Tnh chu k, tn s dao ng ca vt.
b) Tnh tc cc i v gia tc cc i ca vt.
Li gii:
t 90
a) Ta c t N.T
T
0,5 (s).
N 180
T ta c tn s dao ng l f = 1/T = 2 (Hz).
2 2
4 (rad/s).
b) Tn s gc dao ng ca vt l
T 0,5
v max A 40 (cm/s).
Tc cc i, gia tc cc i ca vt:
2
2
2
2
A
A 3
;x
.
2
2
Li gii:
a
640 40
v max 16 (cm/s)
max
4 (rad/s).
a) Ta c
2
2
v
16
6,
4
(m
/
s
)
640
(cm/s
)
max
max
2
T 0,5 (s)
T ta c chu k v tn s dao ng l
f 2 (Hz)
vmax 16
4
c) p dng cng thc tnh tc ca vt ta c:
b) Bin dao ng A: A
khi x
A
A2 4.A 3
v A2 x 2 4 A2
8 3 (cm/s).
2
4
2
A 3
3A2 4.A
2
2
2
khi x
v A x 4 A
8 (cm/s).
2
4
2
V d 9: Vt dao ng iu ha vi tn s f = 0,5 Hz. Ti t = 0, vt c li x = 4 cm v vn tc v = +12,56 cm/s. Vit
phng trnh dao ng ca vt.
Li gii:
Phng trnh dao ng iu ha ca vt c dng: x Acos t
Phng trnh vn tc: v Asin t
Tm = ?
Ta c: 2f 2.0,5 rad/s
Chn t = 0 lc x = 4 cm v v = +12,56 cm/s, khi :
Hocmai.vn Ngi trng chung ca hc tr Vit
- Trang | 7 -
4 Acos
Acos 4
4
A sin 12,56
A sin 4
4
4
4 2 cm
2
cos
2
4
cm/s. Chn chiu dng l chiu lch ca vt, gc thi gian lc vt qua v tr c li x 2,5 3 cm v ang chuyn
ng v v tr cn bng. Vit phng trnh dao ng ca vt.
Li gii:
Phng trnh dao ng ca vt c dng: x Acos t
Phng trnh vn tc ca vt: v A sin t
t 5
0,5 s
n 10
2 2
4 rad/s
Tn s gc ca vt:
T 0,5
Chu k dao ng ca vt: T
vmax
20
5 cm
4
3
2,5 3 5cos
cos
Khi :
2
6
A sin 0
sin 0
Hocmai.vn
- Trang | 8 -