UY BAN CHUNG KHOAN NHA NUDC DE TAl NGHIEN CUU KHOA HOC CAP cd so

PHUONG PHA.P PHAN TICH KY THUAT

•

, ? ~ ,

VA KHANANGAPDUNGTRONG

•

HOAT DONG DAU TU CHUNG KHOA.N

• •

TAIVIETNAM

• •

- ""

MA so: CS.04.0'

.:t ,

TP. HO em MINH - 2004

UY BAN CHUNG KHOA.N NHA NUOC DE TAl NGHIEN CUD KHOA HOC CAP co sd

PHUONG pHAp PHAN 'rtcn KY THUAT vA

•

?... , "

KHA NANG AP Dl}NG TRONG HO~ T DONG

DAU TU CHUNG KHOAN TAl VIET NAM

. .

_ K

MA so: cS.04.09

Don vi ehu tri: Chi nhanh Trung tam NCKH&I>T ChUng khoan Chu nhiem d@ tal: tu« sy Trin Qu6e T~n

Thu ky d@ tai: Cit nhdn Hoang thi Bao Chi

TP. HO CHi MINH - 2004

DANHMUC CHUVIETTAT

.

- CK: Chung khoan.

- CTCK: Cong ty chiing khoan,

- CTCP: Cong ty cd phan.

- CTNY: Cong ty niem ye't.

- NCKH: Nghien citu khoa hoc,

- OTC: Thi tnrong phi t~p trung.

- PTKT: Phan tich ky thuat,

- TICK: Thi tnrong clnrng khoan.

- TTGDCK: Trung Him giao dich chang khoan,

?

- UBCKNN: Uy ban Chung khoan Nha mrdc.

MVCLVC

Trang

L~in6idffu 1

1. Tfnh ca' p thi@t cua d~ tal, 1

2. Tmh hmh nghlen cdu, 1

3. MQc rueh va yeu e4u nghien eUn. 2

4. Phudng phap nghien cdu. 2

5. Nhom tri~n khai d~ tal, 2

6. K@t ea'u d~ tal. 3

Chmmg 1: co sa LY LU!N vE PHAN TiCH KY THU!T

TRONG HO~ T DONG DAU TU CHUNG KHOAN: 4

1.1 T6ng quan v~ phan tfch ky thuat: 4

1.1.1 S11 cftn thie't cua viec irng dung phan tich leY thuat trong d~ u tu chrmg

khoan.

1.1.2 Khai niern.

1.1.3 Nhtrng nguyen t~c quy dinh trong phan tich ky thuat 1.2 NOi dung chinh cua plnrong phap phan tfch ky thuat: 1.2.1 Cac ly thuyet trng dung.

1.2.2 Cac phuong phap ung dung.

1.2.3 Nhitng 1!U di~m va han che' ciia viec sa dung phirong phap phan tich ky thuat.

1.3 MOt s6 kinh nghiem ciia cac tru{1ng ph3i phan tfch kj thu(\t lJ cac nudc - Rut ra bai hoc kinh nghiem cho Vi~t Nam.

4 5 6 7 7

15

30

32

1.3.1 Marty Zweig. 1.3.2 Steven B. Achelis.

1.3.3 J. Welles Wilder.

Chtidng 2: THlJC T~NG TINH HINH HO~T DONG DAU TV TREN TO, TRUC1NG CHUNG KHOAN VItT NAM vA VItC APDVNGPHvdNGPHAPKYTOU!T

2.1 Tlnrc trang tmh hinh tUu hi tren tbj tru£tng chrrng khoan Vi~t Nam:

2.1.1 Tlnh hlnh giao dich tren TTCK trong thoi gian qua. 2.1.2 Bi6n dong chi sO' Vn-Index trong thoi gian qua. 2.1.3 Xu huong ciia thi tnrong hien nay.

2.2 Vi~c ap dung phan tich ky thuat trong hoat d()ng ctdu hi tren

TTCK Vi~tNam:

2.2.1 Tmh hinh thirc t6 sit dung phirong phap phan tich ky thuat tai mQt sO' CTCK hien nay.

2.2.2 Nhftng mat duoc va chtra diroc trong viec ap dung phan tich Icy thuat vao hoat dQng dgu t11 tren thi tnrong cluing khoan Viet Nam.

Chmmg 3: GIAI PHAP DE AP DVNG PHUdNG PHAP PIIAN TicH KY THU!T TRONG HO~T DONG DAU TI1 CHUNG KHOAN T~I VItT NAM:

3.1 Quy rno thi tru£tng va huang phat tri~n: 3.1.1 Quy rno thi tnrong.

3.1.2 V~n dung phan tich ky thuat vao TICK.

3.2 Cac nhu edu Ian khi t6 chue mang kinh doanh true tuye'n: 3.2.1 Cac hanh lang phap ly.

32 35 37

42

42 42 45 47

47

47

50

53 53 53 53 55 55

3.2.2 Co sa v~t chgt ha tdng. 56

3.2.3 Phdn m~m. 56

3.2.4 v« v6n. 57

3.2.5 Kh6'i hrong nha d~u nr true tuyen 58

3.2.6 Gia sii' dung ha tdng va phdn mem, 58

3.2.7 Pha t triSn s61lt<;1ng chrrng khoan, thi tnrong OTe. 59

3.3 Cac giai phap d~ ap dung phan tfch kj thu~t trong hoat dOng tren

TTCK Vi~t Nam: 59

3.3.1 Giai phap v~ ley thuat. 59

3.3.2 Giai phap mang tinh chien hroc d€ nang cao khii nang trng dung cua

phirong phap phan tich ky thu~t trong hoat dQng ddu tu chitng khoan, 65

3.4 Bi~n phap dE triin khai trddc mAt va Hiu dai, 72

3.4.1 Ban hanh van kien, 72

3.4.2 Ca'p v6n Nha mroc, 72

3.4.3 E>~u nr ciia cac doanh nghiep, 72

3.4.4 Trien khai co sd v~t cha't khoa h9C Icy thuat, 72

3.4.5 Tri~n khai dao tao va ph6 c~p kien thtrc. 72

Ke't l~n: 73

- Tai li~u tharn khao,

" ~ ,..;., it ....

1. TINH CAP TIDET eUA BE TAl:

Thi tntong chirng khoan Viet Narn dii di V~lO hoat d(}ng hen 4 nam, Hang h6a tren TICK da: tang qui rno v~ s6lu<;1ng nlnrng thirc s\l' chua nhieu, chua da dang cluing loai, rnQt tuftn chi vdi 5 phien giao dich, khdp lenh chi 2 Ian tren 1 phien. Qui md thi tnrong con nho, tren thi tnrong hien nay con thieu nhtrng nha diiu tu c6 t6 chuc, cling nhu nhirng nha ttl v§n chuyen nghiep, cong chiing diiu tu nhm chung dftu ttl thea yeu to' tam 19. thea cam tinh la chinh. Nhimg v~ iau dai, khi TTCK Viet Narn phat triSn d qui md IOn hon, thi tntong hoat dt}ng thea hudng chuyen nghiep hen, thea dung qui lu~t.. thl viec ap dung cac phuong phap phan tich trong hoat dQng diiu ttl CK r§t cftn thie't cho cac nha dftu ttl cling nhu cac cong ty CK. Tren co sd phan tich di~n bien hoa t dt}ng cua thi truong, gitip ho ra quyet dinh diiu ttl mot each chinh xac va hieu qua hon,

Trong dau ttl chung khoan c6 hai tnrong phai d6 la Phan tich co ban va Phan tich ley thuat, Trong d6 phan tich leY thuat la dua tren quan he cung cftu v~ chang khoan trong qua khtt tit d6 d\1' doan v€ xu the' bie'n dt}ng gia trong nrong lai. Ben canh d6 no con dira fa ke't qua phan tich nhanh chong va cung mot hie c6 th~ phan tich nhieu Ioai chting khoan khac nhau tren thi tnnmg. Chinh VI v~y, phan tich kY thuat dii clntng to qua cac TTCK d cac mrdc phat tri~n lei mdt cong cu ciia cac nha dau ttl va ttl va'n dftu nr,

Tu tinh c(p thie't neu tren cluing toi chon de tai: "Phuong phdp phdn tich kY thudt va khd ruing dp dung trong hoat dQng ddu ttl chang khodn tai Viet Nam"

. .

2. TiNHHiNHNGHIEN euu:

Hien nay trong nude chua co cong trmh nao nghien ciiu v~ van d~

nay.

1

B~ tai se tham khao vS tlnh hmh giao dich thuc tiE' ( vS s6 hrong, tri gia, bien dQng gia giao dich ..... ) ciia cac nha dau t11 chtrng khoan tren TICK Vi~t Nam va cac kiE't qua bao cao thong ke trong ttrng phien giao dich cua TIGDCK

Tham khao tai lieu vS cac plnrong phap Phan tich kY thuat trong va ngoai nude.

3. MVC ntca vA YEU CAU NGmEN coo:

Nghien CUu nhtrng ly lu~n co ban vS phuong phap phan tieh ky thuat va thirc trang vS hoat dong d~u t11 CK tren TICK Vi~t Nam. Tren cd sd ly luan va thirc tic§n se dS xuat vi~c SIT dung phirong phap Phan tieh ky thuat trong hoat dong dau nr clurng khoan,

4. PHUONG PHAP NGIllEN CUU:

BS tai SIT dung phuong phap nghien ciru: + Phan tich

+ T6ng hop

5. NH6M TRIEN KHAI DE TAl:

TS. Tran Qu6e Twin - Chii nhiern dS tai

Cit nhdn Hoang thi Bao Chi - Tlur leY dS tai

Cit nhdn Tr§n Anh Tua'n

TS. Bui ViiE't Thuyen - Cong tac vien

2

,., ,., it ...

6. KET CAU DE TAl:

Nqi dung d@ tai g6m ba chddng:

Mdd~u

Chirong I: Co sd 1'9 luan v~ Phan tich ky thuat trong hoat dQng d~u ttl chttng khoan,

Chuong II: Thuc trang tinh hlnh heat dQng wiu ttl tren TICK Vi~t Nam va viec ap dung phircng phap phan tich ky thuat,

Chirong III: Gicii phap d~ ap dung phucng phap phan tich ky thuat trong hoat dQng dftu ttl clnrng khoan,

3

CHUdNGl

? .; " ~ A " - ,..

co so LY LUAN VE PHAN TICH KY THUA T TRONG

HO~ T DONG DAU TI1 CHUNG KHOAN

"Q ~".. -' - "'"

1.1 TONG QUAN VE PHAN TIeH KY THU~ T:

1.1.1 Sll e4n thie't ella vi~e U'ng dung phfln tfch ky th~t trong Mu tu chUng khmin:

Trong d§u nr chtrng khoan, cluing ta khOng th~ mua ban thea cam tinh, c~n co m6t h~ thong cac nguyen titc d~ hra chon nhttng loai chting khoan t6t nba't ciing nhu thoi di~m hop 19 nha:'t d~ mua ban cluing. Co ra:'t nhi~u ngimi sau nhieu nam kinh doanh chirng khoan v~n chua hi~u the' nao la phan tich cd ban va phan tich Icy thu~t, hay goi chung Ia phan tich chrrng khoan , da s6 ho mua ban thea cam tinh va khong co m6t cong C1,l ~u nr hieu qua.

Sau 4 nam TICK Vi~t Nam di vao hoat d6ng, voi qui mo thi tnrong con nho, heat d6ng giao dich tren thi tnrong h~u nhu chua thea mot phuong phap phan tich chrrng khoan nao cd. D6i vdi ngirci d~u tu, mua ban clnrng khoan thea cam tinh, mua ban thea tam 19 dam dong la chil yeu. 'fbi tnmng cnng thieu hin nhttng nha dilu tu co t6 chirc cting nhu nhitng nha nr va'"n chuyen nghiep, Co chang m6t sO' it cac d6i nrong tham gia tren thi tnrong cling quan tam m6t phan nho d€n tmh hlnh tai chinh cac cong ty rna ho tham gia mua ban, nlnrng chi d gee dQ ra:'t khiem t6n, khong thea dung bai ban ciia m6t phirong pha p phan tich co ban.

Rieng phuong phap phan tich ky thuat hilu nhu chua mAy ai quan tarn va ung dung no van thuc ti~n. Thuc ra day la mot di~u he't sue thieu s6t. Muc tieu cua ban khi ditu tu cling nhu nha kinh doanh chtrng khoan la d~ kiem Ic;1i nhuan, Vi~c citn phai ung dung phuong phap ky thuat d~ phan tich va dinh gia chiing khoan duc;1c chinh xac, se dem lai hieu qua cho nguC1i ditu nr cling nhu nha kinh doanh cluing khoan. Bdi vl trong khi phan tich ky thuat se cho phep ban tha'y d11<;Jc mire quan tam ciia nguoi ditu nr, suc ep cung citu

4

trong thoi diem ngdn va trung han, di tim kiem nhtrng thi1i diem thich bop de ban hay mua cd phieu tao khoan thu nh~p cho nha d~u nr hay nha kinh doanh chiing khoan.

1.1.2 Kluii ni~m:

a. Kluii niim:

D~ kiem lCfi tren thi tnrong chitng khoan, cac nha ~u nr cftn hanh dong theo nguyen tAc "mua thdp, ban cao" mua chang khoan khi gia giam va bA:t d~u len, ban chitng khoan khi gia cao va bAt dffu xudng. Ly thuye't thl don gian nhimg ap dung thl khong phai d€.

Trong khi cac nha phan tich co ban Cel tim nhttng thong tin cho phep du bao gia cd phieu thong qua viec xem xet, nghien cdu bang bao cao tai chfnh cua mot doanh nghiep (chang han nhir cac thong tin v€ cd ntc, lei nhuan, bao cao thu nhap, bang can d6i ke'toan), cac d5i thll canh tranh, di€u kien moi tnrong kinh doanh, ye"u to VI mo ... nharn xac dinh mot gia tri hop ly clla mot loai cd phieu, hoac cac cd phieu tren thi tnrong n6i chung thl phan tich ky thu~t lai nghien cuu cac bieu dd, thong ke v€ cac di~n bien ciia gia va kheli lu<jng giao dich trong qua khrt de du doan xu the' gia trong nrong lai, n6 giup kiem tra, theo doi, nhan dinh v€ mire cung va cftu cua chtrng khoan.

Tuy khong phd nhan gia tri clla thong tin co ban, ho v~n cho r~ng gia cd phieu cuo'i cung se phil hop vdi gia tri co ban cua cluing, nlnrng ho cho r~ng gia cd phieu bien dong c6 tinh chKt chu kY va theo nhtmg chieu hudng nha"t dinh. S5lic$u v~ gia va quy mo tnrdc day la nhitng da"u hieu bien dong ve gia trong nrong lai. Trude khi nhttng thong tin dl1Qc phan anh vao gia cd phieu, ho tin rang c6 the khai thac du<jc cac xu hudng gia ca. Va vi v~y, co sd ly luan cua ho Iii gia chang khoan dUQc quye't dinh bdi cung va c~u ve clntng khoan. M6i khi c6 sl! ddi hudng cua gia ca Iii do sl! chuyen bien tit tit v~ mac cung cju. Do d6 bang viec l~p bi~u d6 cac chi Sel tai chinh trong qua kha nhu gia ca, kh6i luong giao dich, chi so chung cua thi tnrong chttng khoan thi c6 thi nhln nhan v~ khuynh hudng chung clla gia trong thCfi gian sAp tdi rna khong c~n bie't cong ty d6 san xuKt cai gi, lam an co Hii khong ....

5

Nhu vij. y. "Philn tich ky thuljt lQ khoa h{Jc ghi chep bitu d6 drdli dtlng 46 thi cac giao dich cd philu hoijc nh6m cd phi(u trong qud khu va til t16 vi ra 411{1c buc tranb vi xu thE hldng lai",

DB thi Ia cong cu cua nha phan tich leY thuat. DB thi c6 th~ bi~u thi b~t ca su viec xdy ra tren thi tnrong hoac cac chi s6 tinh ra tit cac dai hrong d6. DB thi c6 th~ tinh thea don vi thang, tu~n. ngay, gio.

b. M",c tieu va y nghia ella phlin tich kj thu4t:

Cac nha d~u nr va cac chuyen gia phan tich chang khoan tien hanh viec phan tich chang khoan n6i chung hay phan tich ky thuat noi rieng nham vao nhieu muc dich khac nhau, nhirng nru trung cling khong ngoai ba muc tieu chinh nhu:

- Xac dinh gia tri chang khoan.

- Xac dinh gia mua va gia ban chang khoan,

- Xac dinh cac y€u t6 de ghep cac chang khoan vao danh muc dau ttl.

Cac nha phan tich kY thuat sii' dung cac cong thirc toan hoc va d6 thi biSu di~n gia chang khoan trong ngay hoac trong tu~n k€t hop kh6i hrong giao dich cua no, thong tlnrong viec phan tich ky thuat tit nhii'ng thci diem qua xa thircng khong chinh xac, Bang each sii' dung dO thi ban c6 th~ xem xet lieu chang khoan dang hoat dqng blnh thuong hay btt thuong, n6 c6 dang du'<jc cac t6 chuc tai chinh giao dich hay khong, va dau la thoi diSm dS mua ban chang khoan, .. Vic$c xac dinh thci diSm co y nghia htt sue quan trong, d~c biet la tai cac thi tnrong hay bien d9ng va khi thuc hien chien hroc ~ u ttl ngdn han,

Ngoai gia ca va kh6i lirong giao dich, nha phan tich ky thuat con sil' dung cac sd lieu du'ong bieu di~n gia trung blnh 50 ngay, 200 ngay dS phat hien chieu huang chung cua thi tnrong, chi s6 sac manh tuong d6i (relative price strength rating) dS xem xet cd phieu hoat dqng t6t hay khong, tY sO' tang giam (advance - decline) d~ danh gia tlnh hlnh thi tnrong. Nhitng nha phan tich Icy thu~ t gioi co th~ tien doan gia c6 phieu trong thci gian gan dua vao cac d~u hieu hien tai cua thi tnrong,

6

Vdi sl! ph6 bien cua may tinh ca nhan va cac phAn mem phan tich Icy thuat cling nhu khii nang truy c~p du lieu til' xa hien nay, nguoi dAu tu ca nhan co th~ d~ dang co du<;jc cac thong tin c~n thie't v€ gia va kh6i hrong giao dich d~ phuc vu muc dich phan tich ky thuat cho rieng minh.

1.1.3 Nhilng nguyen tic quy djnh trong phin deb ky thuat:

Theo Edward va Magee trong cudn sach "Phdn tieh kY thudt cac xu huang cua chang khoan", nhttng nguyen tic chinh sau day dU<;:Jc coi la ye'u to' quyet dinh trong phan tich ky thuij. t:

- Thi gia cac loai chirng khoan dU<;Jc quyet dinh bdi sl1 nrong tac gitta cung va cAu cac loai chtrng khoan do.

- Mite cung va c§u bi chi phO'i bdi nhiSu ye'u t5: kinh te", chinh ttl, tarn ly ....

- Ba't chap nhtrng giao dQng nho tren thi tnrong, gia ca cac loai chung khoan tlnrong co xu hudng duy ttl 6n dinh qua mot thci gian cha'p nhan dU<;:Jc ( goi 13. thai kY gia len hay xuong 6n dinh).

- Cac xu huang bien dQng gia do dich chuy€n rmrc cung cAu a'n dinh.

- Cac dich chuyen cung va cAu, du chung xay ra va bie"n dQng nhu the'

nao di nua,v~n co th~ phat hien bang each quan sat nhttng bien d5i cua cac bi~u d6.

- MQt s5 dang thtrc bi€u d6 co xu huang t1! l~p lai,

1.2 N()I DUNG CHiNH CVA PHUONG pHAp PHAN TicH KY THU!T:

1.2.1 Cac ly tbuytt dng dung:

Trong gidi phan tich ky thuat, co met s6 quy ~c giao dich ky thuat dl1<;Jc biet den va co ra"t nhieu each suy di~n d€ ap dung chung, Thong thl10ng cac nha phan tich ky thu~t sit dung cling hie nhiSu quy Hic khac nhau d~ ill de'n quyet dinh dAu tu'. Co th~ cac quy lAc Icy thuat chia thanh nhieu nh6m khac nhau. Nh6m bao g6m cac kY thuat lien quan den gia va kh5i hrong giao dich mQt each thuan uiy, trong d6 co ly thuye't Dow n5i tieng va xira nha't ciia thi tnrong chting khoan. f)~ hieu ro hon v€ cac quy lAc C1,1 the,

7

tnrdc h~t hay xem xet mot chu leY bien dong gia tren thi mrong chang khoan dU<;1C minh hoa b~ng du'ong ve sau:

Gi'

o .a

XubU'6ong dao~

.~

B·,··

.. ~ ...

)Cuhu~g giaxuong··

a. Lj thuyet Dow ( Dow Theory):

Mac du cac di6n bien gia c6 9 nghla quan trong, song hftu he"t cac quy ta:c giao dich Icy thuat ap dung cho thi tnrong n6i chung boac cho nrng cd phieu d~u xem xet ca su bien dQng gia va bien dQng v~ kh6i hrong giao dich nrong (tng. Vl cac nha phan tich ky thuat tin r~ng gia cd phieu thay d6i thea cac xu the' du'<;1C l~p lai, nen ho tim each du doan cac xu the' nrong lai tren cd sd phan tfch toan dien xu the' gia trong qua khu cung vdi thay ddi kh6i hrong giao dich,

C6 th~ coi 19 thuyet Dow la mot 19 thuyet khdi dilu trong cac ky thuat lien quan de'n gia va khdi luong giao dich bdi VI day la mQt trong nhtrng ly thuyet xuit hien sdm nhit va cho de'n nay vftn la n~n tang cua nhieu chi bao ky thuat,

Charles Dow xuat ban The Wall Street Journal vao nhftng nam cudi the' kY XIX. Dng md ta ghi c6 phieu thay d6i thea cac xu the' nrong t1! nhu chuyen dQng cila nude, Ong cho rang c6 ba loai bien dQng gia thea thoi gran:

Thti nhit, xu the' chinh ( xu the" cip 1) gi6ng nhu thiiy trieu a dai dirong. Day Iii xu the' gia chtrng khoan dai han thudng c6 th~ keo dai tir viii thang de'n viii nam;

8

Thrr hai, xu thl trung gian ( xu the' ca'p 2) giong nnu cac dQt s6ng.

Hien nrong nay xiiy ra khi gia chrrng khoan di lech khoi xu the' chinh cua no trong mot khoang thCJi gian ngan. Su chech hudng nay se ma't di khi co s\i di~u chinh dira gia cming khoan trd v~ vdi xu the' chinh;

Thtr ba, cac ciao d9ng ngdn han ( xu th~ ca'p 3) gicSng nhu nhitng gon song. Day 13. cac dao d{>ng hang ngay cua gia chtrng khoan.

Nhirng nguCSi thea ly thuyet Dow hy vong xac dinh du<;1c hudng ciia xu the' chinh (thiiy tri€u) vdi ghi nhan rang cac xu the trung gian (ddt s6ng) d6i khi c6 th~ thay d6i thea hirdng nguoc lai, HQ nh~n tha'y rang mot xu the'tAng gia chinh ciia thi trUC1ng knong di~n ra mot each lien WC, rna thuong c6 st! dao d{>ng bao g6m nhttng dQt gia xudng do mQt sO' nguC1i d§:u ttl quyet dinh ban ra d~ thu lei,

Trong mQt xu the' gia len, nha phan tich Icy thuat se tim kiem nhtrng d<;1t gia tang dftn de'n dinh cao mdi, cao hen dinh cao tnrdc d6, va dot tang gia do phai di kern vdi kh6i hrong giao dich ldn.Ddng thoi m6i dQt gia xuong do ngiroi dftu ttl thu lei sau m6i dQt gia tang phai c6 di8m day cao han di~m day tnrdc d6, kern thea mQt khcSi hrong giao dich nrong d6i nhd trong m6i d<;1t gia xuong, no cho tha'y chi mQt s6 it nguiJi dftu W muon ban ra thu lei tai cac rmrc gia nay. Khi dang tlnrc bie'n d{>ng gia va kh6i hrong giao dich nay thay d6i, xu the' chfnh c6 th~ chuyen sang giai doan chuyen tiep hoac chuy~n sang xu the' nguoc lai. Tai thi tnrong My, khi sit dung ly thuyet Dow d~ phan tich thi tnrong c6 phieu n6i chung, cac nha phan rich ky thuat thirong xem xet cac dinh cao va di~m day d d6ng thci chi s6 DowJones Cong nghiep ( DJlA) va chi s6 DowJones V~n tiii ( DJT A). Neu co s\i nrong d6ng gitta hai chi sO' nay se 13. dftu hi~u d€ c6 th€ khAng dinh cho xu the' ciia toan thi tnmng,

h. H8 trq va khdng cl/:

Ly thuyet Dow di li€n khai niem v~ h6 tro va khang cu. Mtrc h6 trd la gia tri do ta co the thfty thi tnrong kho c6 kha nang rdt hon ntta- rmrc gia tai d6 co du mQt hrong c§:u mua cd phieu de ngan chan xu hirdng giiim gia. Mtic khang c\i lit gia tri rna tren gia tri d6, thi tnmng kho co th€ len cao han nua - rmrc gia tai d6 c6 dii chirng khoan cung ra d€ ngan chan xu hudng tang gia (H6 trc va khang ct! thimng dUQc hlnh thanh trong tnmng hop mot

9

clnrng khoan thtrong du<jc mua hay ban giua hai khoan: gia th1p nha't - h6 tro; gia cao nh't - khang cu),

Co sd cua du doan tu 19 thuyet h6 tro va khang c1/ la gia c6 phieu khong bao gio chuyen dQng tang hay giam hAn rna thimng dich chuyen d m9t pham vi hep trong m9t giai doan nh't dinh, khdi hrong giao dich ciia m9t loai c6 phieu co xu hudng t~p trung ldn tai mot so' mac gia, tai d6 c6 nhi~u c6 phieu dU<jc trao tay nhau.

D~ danh gia v~ cirong dQ h6 tro va khang cu, ta phai xem xet v€ khdi IU<;Jng giao dich, mac dQ giam gia ( tang gia), thoi gian. Tuy nhien s1/ suy doan tit ban than nha d§u tu mdi la ye"u to' quan trong,

Khi gia chang khoan dang xuong d§n tdi rmrc h6 tro, quyet dinh mua nen du<;Jc thuc hien do gia c6 phieu se tang lai khi cham tdi rmtc gia nay. Ngiroc lai khi gia c6 phieu tien d§n tdi mac khang cu, gia c6 phieu se gidrn xudng va quay lai xu hudng dich chuyc3'n tnrdc do. Ne"u ghi c6 phieu c6 xu hudng virot qua rmic khang c1/, do c6 thc3' lei dau hieu ciia mot xu hudng tang gia mdi. Quye't dinh mua nen du<jc thuc hien

Bang minh hoa dUCJng h6 tro va khang cu; Hlnh2

Bang minh hoa dlt()ng h5 trr;l va khang cu:

Klulng elf tai mrrc giil22.000 ..

-U. :i!% :MD

.. :;94 ZiUl 724 72D 2HI .21.0 m .2)1l 1U

<1011

184 18:0 11;5 17D 1I!I;!l .1t1D·

H6 t:rQ tai mt?c gil1 17.300

10

Cac nha phan tich ley thu~ t xem rrnic h6 tro va khang c,", nhu la ktt qua v~ mat tinh th~n cua cac nha d~u nr, Nhirng hru 9 rang, cac rmtc gia nay thuong xuyen thay ddi vai tro tit h6 tro sang khang c,", va nguoc lai. Mot dlnh khi gia cd phieu dii vu<;1t qua co th~ trd thanh vung cua giai doan tang gia sau nay.

Trong thuc te' mua ban chting khoan, viec xac dinh vung h6 tro va khang cu khong phai d~ dang. D6i vdi cac xu hudng thd ye'u thi dd thi thea ngay 1a thong tin duy nhat, Tuy v~y no khong cho m(>t brrc tranh toan canh v€ triin vong dai han di xac dinh rmrc h6 tro va khang cu ciia xu hudng chfnh va phu, Bdi v~y nen dung d6 thi thea tu~n, gam mac gia va khdi 1U<;1ng giao dich d~ xac dinh mac hd tro va khang cu. Vi~c ap dung h6 tro va khang cu cho kY thuat mua ban khong th~ quy v€ mot nguyen lAc chuan dU<;1c. No phu thuQc vao kinh nghiem va st;i nhay dim trong quan sat. NguiJi d~u ttl phai luon tinh tao va tim fa mttc h6 tro hoac khang cu, phdi tl! phan tich va bd sung cac yEu to' khac anb hudng de'n tinh hinh.

c. Cdc chi tieu phl1n tich kj thu4t:

Ngoai cac 19 thuyet k~ tren, mQt s6 chi tieu phan anh trang thai chung cua th] tnrong cling du<;1c cac nha phan tich ky thuat xem xet di di dEn quyet dinh d~u nr,

* Quy mo thi truang: Quy mo thi tnrong doi khi du<;1c dung d~ do hrong sac manh ciia m(>t thi tnrong dang thang tie'n hay suy giam. Cac nha d~u ttl tham gia nhieu hon vao m(>t thi tnrong tang tien hay thoai lui, cling du<;1c xem la thudc do co t~m quan trong cua qua trtnh v~n d(>ng. D~ do hrong sac manh cua m(>t thi tnrong dang tang tie'n hay suy giam, cac nha phan tich ley thuat su dung ty sO' Trin. Trin 1a rnQt ty sO' ciia quy rno cd phieu suy giam blnh quan so voi quy mo cd phieu tang tien binh quan, No du<;1c tinh b~ng each 1ty ty 1~ tang giam ( s6 chang khoan da: tang gia chia cho s6 chang khoan dii ha gia) chia cho ty 1t$ s61U<;1ng tang va giam ( tdng s6 hrong cd phieu da: tang chia cho sO' cd phieu giam)

Vi du co 800 chang khoan da: tang gia va 750 chang khoan giam gia trong khi da: tang 68 trieu cd phieu va gidm 56 trieu cd phieu thi tY 1~ Trin la:

11

Trin;::: 800:750 ;::: 0.88

68000000:5600000

Ty 1~ Trin tha'p hon 1 dUQc xem 13. thi tnrong len va tren 1 xem la th] tnmng xu6ng

* lJQ rQng crUz thi truang (Market Breadth): DQ r9ng cua thi tnrong Ia chi bao v~ s6 hrdng cac c6 phieu len gia va s6 hrong cac c6 phieu xu6ng gia trong m6i ngay giao dich, Chi bao nay giup cho viec giai thich nguyen nhan su d6i lurdng cua cac chi s6 chang khoan nhu'DJIA boac S& P 500. Nhirng chi 86 n6i tieng tren thi tnrong thuong chin anh hu'l1ng ldn tit cac c6 phieu cua cac cong ty ldn, bl1i vi hau he't cac chi sO' d~u dUQc tinh thea phuong phap gia quyen gia tri, Nhu v~y, co th~ xay ra tnmng hop chi s6 tang len nmrng phan ldn cac c6 phieu thanh ph~n lai khong len gia. S\f phan ky gifi'a gia tri cua chi s6 chung va cac c6 phieu thanh ph~n trl1 thanh m9t va'n d~ dang quan dim, vi di~n nay co nghia 1a ph~n ldn cac c6 phieu khong g6p phan van xu the' gia len cila thi tnrong, Tinh trang nay c6 th~ d11Qc phat hien bang each xem xet s6 lieu v~ tang - giam gia ciia ta't ca cac c6 phieu tren thi tnrong ddng thci vdi chi s6 chung.

* Tdng khOllli{lng ban kMng ( Short Interest): T6ng kh6i 111Qng ban khong 1a t6ng kb6i 111Qng c6 phieu hien du'Qc ban khong tren thi tnrong. M9t s6 nha phan tich kY thuat cho ding, t6ng khdi 111Qng ban khong cao la da'u hieu tich cue, song mQt s6 khac thi lai cho la da'u hieu tieu cue, Dcfu hieu tfch cue 1a bdi moi giao dich ban khong se phai d11<;1c tilt toan (nghia la nhilng ng11CJi ban khong cu6i cung se phdi mua c6 phieu d~ hoan tra lai s6 c6 phieu ho dii yay). Do v~y t6ng khdi 111Qng ban khong phan anh rmrc c~u ti€m nang trong Wong 1ai d6i vdi c6 phieu, Khi cac giao dich ban khdng du'Qc ta't toan, mire cc1u phat sinh do viec mua c6 phieu se dfiy gia len.

Da'u hieu tieu cue 1a bdi tren thuc te' nhttng nguci ban khdng thirong la cac nha d~u nr ldn va c6 ky nang chuyen nghiep. Theo do, t6ng kh6i luong ban khdng gia tang phan anh trang thai tam 1y tieu cue cila nhttng ngu'oi d~u t11 diroc coi la "am hilu >l; d6ng nghia vdi mQt da'u hieu tieu cue v€ tri~n vong thi tnrong.

12

* Gid cll phiiu tren dtJilng MA 200 ngay: Cac nha phan ticb ley thuat tlnrcng tinh toan mQt s6 dU'CJng MA de gitip xac dinh xu the' chung. D~ phan tich titng cd phieu, dU'ong MA 200 nga y dU'<;1C sil' dung kha ph6 bien, Dua tren cac dU'CJng MA ciia mot loai cd phieu, cong ty Media General Financial Services d§: tinh toan xem hien c6 bao nhieu cd phieu dang giao dich phia tren dU'CJng MA, va day dU'<;1C slt dung nhu mQt chi bao v~ trang thai tam ly chung ciia cong chung d;iu tu bao hieu xu the'len gia hoac xudng gia scfp tdi cua thi tnrong.

* Ty If giti len - gid xUllng cda giao dich l{j Ibn: Khoang 50% khdi hrong giao dich tren NYSE xufft phat tit cac giao dich 18 Ion cua nhtrng ngtmi dffu nr c6 t6 clnrc. NYSE c6 the xac dinh gia giao dich cua mot giao dich 18 ldn nao d6 cao hen hoac tha'p hon gia cua giao dich dU'<;1c thuc hien tnrdc d6. Neu gia thirc hien cua giao dich 10 Ion cao hon gia thuc hien cua giao dich trudc d6 se dU'<;1c coi la gia len; neu tha'p hon se dU'<;1c coi 13. gia xuong.

Cac nha phan tich Icy thuat giil dinh r~ng ne'u giao dich 16 Ion do ngiroi mua khdi xudng, d6 se la mot giao dich gia len; ne'u do ngu'CJi ban khdi xudng thl se 13. giao dich gia xuong. Di~u nay din de'n viec xay dung tY l~ gia len - gia xu6ng phdn anh thai dQ cila ngltCJi d~u tu' c6 t6 clntc. Ne'u tY Ie nay thap 13. da"u hieu ciia xu the' gia xudng; neu cao la diu hieu cua xu the' gia len.

* Tim quan trong cua khdllll{1ng: Nhu d§: neu d tren, cac nha phan tich ky thuat xem xet sl,i tbay d6i ve khO'i 111<;1ng giao dich cung vdi di~n bien gia nhu la m9t chi bao v€ thay ddi trong quan he cung- cftu d6i vdi mQt cd phieu nao d6 hoac cac cd phieu n6i chung. Sl,i thay ddi gia cd phieu thea hirdng nao d6 th~ hien cac nhan t6 ilnh hirdng, nhttng chi rieng thay d6i v€ gia thl chua phan anh quan he cung- c;iu tai thoi di~m d6. Vi v~y, cac nha phan tich ky thuat tlnrong tlm kiem mot su tang gia kern thea khO'i hrong giao dich nrong d6i Ion so vdi kh6i hrong giao dich thong tlnrong nhu la m9t chi bao v~ xu the gia len, con ne'u gia giam kern thea kh6i lirong giao dich Ion d6ng nghia vdi xu the' gia xuong.

Cac nha phan tich kY thuat ciing slt dung ty Ie kh6i IU<;1ng giao dich gia len! gia xuong nhu la mdt chi bao ngdn han cua thi tnrong n6i

13

chung. Hang ngay , sl1 giao dich chang khoan cong b5 kh5i hrong giao dich ciia cac c5 phieu tang gia va khdi Iuong giao dich ciia cac cd phieu giam gia. Cac nha phan tich ky thuat coi tY l~ nay la mot thudc do v€ trang thai tam Iy ciia ngiroi d~u nr va sil' dung no d~ xac dinh quan h~ cung - c~u tren thi tnrong.

* DrIiIng binh qulin dQng ( Moving Average): Blnh quan dQng cua gia chang khoan la mac gia bmh quan ciia chang khoan trong mQt khoang thoi gian xac dinh, DliC1ng bmh quan dQng la cong cu phd bien phan anh xu the' chung cua tirng c6 phieu hoac thi tnrcng n6i chung. Cac nha phan tich Icy thuat dung dliCfng blnh quan dQng nhu mQt chi bao xu the" dai han va xem xet cac mac gia hien tai trong m6i nrong quan vdi xu the' nay d~ nhan ra cac da'u hieu thay ddi.

C6 hai sl1 so sanh dli~c coi la quan trong lien quan de'n cac dliC1ng MA. So sanh tha nha't la gitta cac mac gia cu thcS va cac dliC1ng MA ng~n han ( MA 50 ngay), Ne'u xu the' gia chung cua mdt loai cd phieu hoac thi tnrong dang di xuong, dliong MA tlnrong se nlim phia tren mac gia hien tai, Ne'u gia cd phieu dao chieu va virct qua dliC1ng MA tU' ben dlioi kern thea kh6i lli~ng giao dich Ion, tht h~u he't cac nha phan tich ky thuat se coi day Ia mQt thay d5i ra:"t tich cue va cho rhng day la d{u hieu su dao chieu cua xu the" gia xuong hien tai, Nguoc lai, neu cd phieu dang c6 xu hudng gia tang, dliCfng MA cfing se c6 xu the' gia tang nhimg cfing nam dirdi mac gia hien tai. Ne'u gia hien tai v1i~t qua dliCfng MA tit ben tren kern theo kh5i hrong giao dich ldn, day se dli<;1c coi la mot dang thtrc tieu cue bao hieu su dao chien ciia xu the' tang gia dai han.

So sanh thti hai 13 gnta dliCfng MA 50 ngay va MA 200 ngay, Thong thuong khi hai dliCfng MA nay c~t nhau se bao hieu mQt st;t thay ddi clla xu the' gia chung. Neu dliCfng MA 50 ngay c~t dliCfng MA 200 ngay tU' ben dirdi vdi khdi lirong giao dich ldn, day se la da'u hieu gia len ( da:"u hieu mua) bl1i vi n6 bao hieu su dao chieu cua xu the'tit tieu cue sang tich csic, Nguoc lai, khi dliC1ng MA 50 ngay c~t dirong MA 200 ngay tit ben tren, no bao hi~u su thay d6i sang xu the' tieu cue va se la da'u hieu ban.

Nhln chung, d5i voi xu the' gia len thl dliCfng MA 50 ngay se nhm tren dliC1ng MA 200 ngay. Dang luu y la , neu khodng each gitra

14

hai duong MA nay trd nen qua ldn, tht nha phan tich kY thuat co th~ coi do la difu hieu cd phieu hien dU<jc mua vao qua nhi~u. MQt xu the' gia xuong la khi dUC1ng MA 50 ngay luon nhm dirdi dUC1ng MA 200 ngay. Neu khoang each gitra hai daong MA nay qua ldn, do co th~ dU<jc coi la difu hieu cd phieu du<;1c ban ra qua nhieu.

* Hf st/ tuang quan (Relative Strength): H~ s6 nrong quan phan anh mac dQ nBi tfQi ciia mQt loai chang khoan so vdi cac chang khoan khac cung nhom nganh hoac toan bQ thi tnrcng noi chung.

Cac nha phan tich ky thuat cho rang mot khi xu the'bih dfiu hlnh thanh, no se tiep we di~n fa cho den khi xua't hien s11 kien anh hirdng nao do eMn de'n su thay ddi ella xu the'. HQ cho rhng dieu nay cung dung d6i vdi di~n bie'n nrong quan clla gia chiing khoan, Neu mot cd phieu hoac mQt nganh nao do dang ndi troi tren thi tnrong, nha phan tich Icy thuat cho rAng no se tiep We nhu vay,

Vl v~y, tren cd sd hang tuffn hoac hang thang, cac nha phan tich ky thuat tinh hc$ s6 nrong quan ve gitl ciia mot cd phieu hoac mQt nganh so vdi chi s6 gia chung tren thi tnrong, vi du nhu S& P500. Neu h~ s6 nay gia tang thee thoi gian, n6 cho thay cd phieu hoac nganh d6 dang ndi trQi tren thi tnrong, va nha phan tich Icy thuat ky vong s\1' nBi trQi nay se tiep di~n. H~ s6 nrong quan nay c6 y nghia trong ca xu the' gia len cling nhu gia xu6ng. Trong mot xu the' gia xudng, neu gia ella cd phieu khong giam nhieu nhu thi truong n6i chung, thi h~ s6 nrong quan se tie'p tuc tang. Nha phan tich ky thuat cho rhng neu hc$ s6 nay dn dinh hoac gia tang trong mQt xu the' gia xuong, thl cB phieu se tang manh trong xu the' gia len sau do.

1.2.2 Cac phu'dng phap nng dung: a. Quy trinh phfin ttch kj thuqt:

* Thu tMp s{{lifU: Nhu cluing ta da bie't phan tich ky thuat la s11 t6ng hop nhtrng v~n dQng trong qua khu tit do d11 doan cho nrong lai. Do v~y thu th~p s6lic$u thong ke trong qua khu la biroc ~u tien cho mot qua trlnh phan tich, Ta din xac dinh phan tich cai gt, trong giai doan nao? Tra IC1i nhitng cau hoi nay se gitip ta c6 dinh huang trong viec thu th~p s6li~u. Cffn nhd chting ta dang lam la nhtrng budc chufn bi dfi u tien cho viec phan tich thanh cong hon.

15

---- - _.-

- -- - - - --

----- ----

---- -.----

* 14p d6 thi hink: Viec l~p d6 thi hinh nham th€ hien chufii dii' lit$u bien dQng thea thai gian Ia cong cu chinh cua nha phan tich ky thuat, Cu the la:

- Xac dinh don vi thai gian (tr1J.C hoanh): vi du khi l~p d6 thi chii dao vS bien dQng gia, ta phai thay the' don vi thai gian tinh thea ngay bang mot don vi it nh't mQt tu~n hoac hai tu~n, rna t6t hen nita 1a mQt thang hay nhieu thang, Don vi cang rong thi nhimg bien d(lng vS thi gia se thanh cac duf1ng gach ngang va mQt d6 thi hinh nhu vay cho phep nhan xet v6 bien dQng gia m9t each r6 net hon,

- Xac dinh thudc do thi gia (true tung): de mieu ti su bi€n dong cua thi gia vdi tit ca cac gia tri cue thinh va cue suy ciia no. Thudc do nay c6 the la mot thirdc do s5 hoc the hien cac khoang each bang nhau cho nhii'ng giao dong thi gia nhir nhau d~ so sanh nhtrng bien dQng thi gia cua cac loai cluing khoan thea tY l~ ph~n tram trong cung mot khoan thai gian nhu nhau. V6 ky thuat c6 ba loai d6 thi thuang dUQc su dung phd bien la: d6 thi d\1ong (hay la d6 thi bang n6i di€m) , dd thi cot, d6 thi kY hieu (hay d6 th] bAng diem va d\1CJng cong).

* D6 thi duang (d6 thi bang no'i diim) ( Line Chart): D6 thi d\1ong la loai d\1QC sa dung quen thUOC nh§t. Tren d6 thi nay chi c6 gia d6ng caa ciia mot loai chiing khoan, cac rmrc gia d6ng cua d\1Qc n6i lien tuc vdi nhau, vi du dUQc th€ hien tren true tung cua d6 thi, D6 thi nay dUQc v4n dung vdi cac loai clnrng khoan dUQc y€t gia mQt l~n trong ngay hay thi gia c6 giao dQng nho. Han ch€ ciia n6 la khong thau t6m chi tiEt nhtrng thuc trang thay d6i cung va c~u

* D6 thi eQt ( Bar Chart): D6 thi cQt sit dung d€ bi€u di~n khoang gia giao dich hang ngay, hang tu~n, hang thang, hang nam, dU<1c the hien bling met CQt thdng ddng cho m6i giai doan, MQt dau gach ngang ben phai cila cQt th~ hien muc gia d6ng caa. Tren mQt s5 d6 thi, m9t d§u gach ngang khac ben trai ciia cot cfing dU<Jc dung d~ th~ hien gia md cira, Kh5i hrcng giao dich cling thuong dU<Jc th~ hien d ph§:n dudi ciia cQt d6 thi, Quy rAc chung la ne'u gia d6ng cti"a g§:n vdi dinh cua khoang gia giao dich trong ngay Ia d[u hi(!u vS srrc mua ldn va gia se

16

tang trong ngay giao dich tie'p thea; xu the'se la ngircc lai neu gia dong cO-a g~n day cua khoang gia giao dich.

* D6 thi leY hi?u (d6 thi bdng diim va duang cong) ( Point& Figure Chart): d6 thi leY hieu hoan roan khac vdi d6 thi duong hoac d6 thi cQt vt loai d6 thi nay chi phan anh diSn bien gia va khong co khung thci gian c6 dinh, £>6 thi nay thimng dUQc xay dung tren gia'y ke 0 vuong thea tung cQt th~ng dung chua cac leY hieu X va 0, trong do X va 0 th~ hien mot gia tri nh(t dinh, thimng vao khoang 1 % thi gia hoac chi s6. Cac rmrc gia len dUQc th~ hien bI1ng kY hi~u X va gia xudng du'1c th~ hien bang O. Ses di loai d6 thi nay quan trong VI no co th~ dira ra cac du doan v~ rmrc gia muc tieu ra't chinh xac, cac da'u hieu mua va ban, cfing nlnr cho tha'y cac rmrc c~n tren, c~n dudi va khoang gia giao dich mot each ro rang hon.

Hlnh 3: Cac dang d6 thi

(a) D61hi c:Qt

,.,

'·1

. (b) D6 thj «- Ii' &. kh6i
. 'hiI;Mg ,
,- .r'·
t L
... ~ r ..
,.
.. IJ
0
0
.. .. M , .

.. . ~ t Lr ~

(c) D4 tbi dutfbg

16

•

M
!Ii X X
0
•
~
•
4 ~- ......... 10"--- --.--

0- .......... __ -.....---1

* Xac dink hinh thai va Ij giDi cac hinb thai: Viec nhan bie't hlnh thai dUQC thuc hi~n tren co sd bic$u d6 bien dong thi gia dUQc l~p song hanh vdi bic$u d6 bien dong khO'i hrong giao dich, Cac hmh thai bien

17

dQng dl1<;Je l~p theo each tren khong chi VI muc dich th€ hien nrong quan thi gia va kh6i hrong giao dich rna con chu ye'u d€ du doan nhtrng bie'n dQng tirong lai.

Cac tieu chi d1iqe sir dung d€ mieu cl bien dQng v~ tru}t hmh thai la: - Mi~n dao dQng cua thi gia

- Khdi 111<;Jng giao dich

- Thoi gian thong ke

Muc dich chinh trong viec theo d6i hinh thai Ia viec xac dinh slj thay d5i xu hudng tit xu hirdng di len sang xu hudng di xu6ng va ngiroc lai. Trong trliC1ng hop nay effn phan biet cac di€m d5i huong:

- Top (di€m thinh): la mot hmh thai chuyen hirdng tai mien tren ciia d6 thi gia rna sau di€m nay la mQt slf. tut giam thi gia.

- Bottom (di€m suy): la m{}t hlnh thai chuyen hudng trong mien d5i hirdng phia dirdi mien suy va sau di€m nay se e6 su tang thi gia.

* MQt s6 dang thuc d6 thi:

- Dl1C1ng xu the" (Trendline)

DltC1ng xu the" dlt<;Je hmh thanh bang each n6i cac rmrc gia eao nhat hoac tha'p cua cluing khoan trong met khoang thci gian nhfft dinh, 06c nghieng cua dltong n6i nay se phan anh xu the" gia len hoac gia xu6ng. Khi gia cluing khoan vll<;ft ra ngoai dltC1ng xu the', cac nha phan tich ky thuat cho rAng mQt xu the" mdi c6 th€ se xuat hien.

H'mh4:

Don vi tinh ngan VND £)tJONG xu TH~

18

- Di~m dQt pha ( Breakout)

Di~m dot pha xuat hien khi gia ciia chang khoan vuct qua mac c~n tren ( thuong la cao diem trudc do) hoac xuong thdp hon mac c~n dudi ( thuong la diem day tnrdc do). Di~m dot pha dU<;1C coi la dtu hieu xu the' se tie'p di~n.

IDnh 5:

,. r.

:' l~ .

. : . ~ '.

(!' •• ~ • - : ..

Trong hinh ve nay, tai thoi diGm dau thang 5 gia chang khoan vU<;1t qua duong xu the' tnrdc do. Khi do diSm A dU<;1C xac dinh la diSm dot pha va Ia diem khdi dau cua mot xu th€ mdi.

- Dang thtic giao dich (Trading Patten)

Dang tlnrc giao dich dl1<;1c hinh thanh bhng each ve mot duong n6i cac cao diSm va mot dl10ng n6i cac diGm day cua gia chang khoan trong mot khodng thoi gian nhdt dinh, Hai dl10ng ve song song nay se co xu tht d6c len hoac d6c xuong, cho bi€t dang tlntc giao dich dai han ciia chang khoan.

19

linh 6:

f.)cJn Vi 1fnh: NQIIn VND DANG THOC GIAO DICH

. .

GIi

~1·

- Can dirdi ( Support Level)

C~n dirdi la mac gia rna tai d6 xu the' giam gia cua chang khoan dung lai vi diu Ion hen cung. Cac nha phan tich kY thuat xac dinh can dirdi Ia mac thfip nha't rna gia chang khoan da dat tdi tai mot thai diem nao d6 trong qua khtr. Khi gia cua mQt chang khoan dang giam d~n xu6ng c~n dirdi, nha phan tich ky thuat cho rfing n6 dang" thii' c~n dirdi", nghia la gia chang khoan dUQc kY vong se tang trl1 lai khi dat tdi cij.n dirdi. Ne'u gia chang khoan tiep tuc vuot qua c~n dirdi, trien vong cua chang khoan d6 dUQc coi la ra't tieu eire.

20

IDnh 7:

. ' , ',,;u: eon v! tlnh: NgBn VND C~DUOI

60
55
50
45 ~~
40 Trong hlnh ve nay, co ba l~n gia c6 phieu giarn xudng rmrc 50 ngan VND nhirng khong xuong tha"p hon, Do v~y rmrc gia 50 ngan vnd co th~ duc;Jc xac dinh la mac c~n dudi,

Thong tlnrong c~n duai se hlnh thanh sau khi cd phieu da: trdi qua mQt dqt len gia dang k~ va bAt d~u co dau hieu ban ra d~ thu lei, Cac nha phan tich ley thuat cho rang tai met rmrc gia nao d6 nhttng ngiroi d~u t11 chua mua vao trong dot len gia d~u tien va cho dc;Ji mQt st;i dao chieu se ba:t dftu mua cd phieu. Khi gia dat tdi rmrc c~n dirdi nay, nhu cgu d6i vdi cd phieu nay se tang manh, keo thea su gia tang v€ gia va kh6i hrong giao dich,

- Can tren ( Resistance Level):

Nguoc lai vdi c~n dudi, can tren ill rmrc gia rna tai do ngu'oi phan tich kY thuat cho rang nguni dgu nr se lien tuc ban ra. HQ cling cho rang khi gia chang khoan vtt<Jt qua can tren la da"u hieu ra"t tich cue VI n6 bao hieu gia chang khoan se tiep tuc dat tdi mQt cao di~m mdi,

21

lfinh 8:

.~::.'~ "~~L (: .. ~ '< 'i:-i~· ... -~~,-Y,.t,;!t) o;~~~~ f)fdW9f~ ~Nijtn'-\IND

,':1 ;",;,; ,'.";~,,. ":', "\.'~' ~"'",) ':t.ltc; ~,'\ 'J,6,; !1~.~ '11" .,:r;f:': ~ ..... ,

, , ••. ' . ," ., ,". '.' '" "~,to .J '; , ... ''' .... ~ ....... \ " i'1 '"\,.' i1 "i""

-, .-. ·~.i .~.,~, .:. ",I"" . h.JI.II":,!,t ~~lP11::.ft"·:,.:,. ,. t, ~W:~!i .-:'

·ntAN01

. ,- '.- \

Trong hlnh ve nay, c6 bdn Mn gia cd phieu len de"n mac 60 ngan VND nhimg khong vu\1t qua mac nay. Do v~y mac gia 60 ngan VND c6 thS dl1"c xac dinh la nurc c~n tren,

C~n tren c6 xu lnrdng hinh thanh sau khi cd phieu da: trai qua m9t dot giarn gia tit rmrc gid cao hon. Cac nha phan tich ky thuat cho rhng su giam gia tnroc d6 khien cho mot s6 nguCJi d§u ttl da: mua cd phieu tai nurc gia cao hon tnrdc d6 bAt dciu tim kiem co hOi ban ra gcin vdi diSm hoa v6n. Vi v~y~ day la mQt hrong cung luon nga'p nghe thi tnrong. Khi gia cd phieu phuc h6i dat tdi rmrc gia muc tieu ciia ngirci dffu ttl, hrong cung nay se du<;1c d~y ra thi tnrong va gia cd phieu dot ngot dao chieu kern theo kh6i hrong giao dich Ion. Cling co thS nhan ra c~n tren ciia mot cd phieu dang trong xu the tang gia, d6 chinh la rmrc gia rna tai d6 phdn Ion nguCJi dffu ttl d~u cho day la thoi diSm thich hop dS ban ra thu loi,

Qua nhieu di€:n bien giao dich, cac nha phan tich kY thuat nhan tha'y rhng can tren luon to ra cha:c chAn hon c~n dudi. Di€u nay du<;1c thuc te ly giai la tam ly ngiroi dciu ttl muon rut ra khoi thi tnrong luon manh hon tam ly muon tham gia vao thi tnrong, nghia Ia n6i 10 sQ bi thua 16 luon lin hrdt mong muon kiem lei,

22

- Tam giac (Triangle)

MQt dang thuc tam giac di~n hinh thirong co hai canh giao nhau d ben phai, Dang thrrc nay thircng co it nha:"t hai Hin gia len va hai lin gia xuong, trong do dinh ti€p sau thap hon dlnh tnrdc d6 va day sau cao hon day tnrdc. Truong hop tam giac vuong, canh huyen thuong hirdng v€ phia di~m dQt pha, Nha phan tich ky thuat thirong quan tam den gia chirng khoan khi ke't thiic dang thiic nay len hay xuong, bdi di~u nay bao hi~u gia chttng khoan se tie'p tuc tang hoac giam.

mnh 9:

'," '.",."-', ,f)drvlUnh: NgIi1 VND

n.::, ,'C ';', ~\: .-:; :f~~~'b" ';".' ' .. C., ~ ... ,) ;

<':\ .... ;:' ;',;", r~t~~'i.;; ~j~'!~ ci, ·l(;!-· ~.'fj.~- i':" .. _~i;~:~- .': ',r ~:-~:'~j:'\_~.";.: n~~:' T:~ "-r.:.~'" : .. ~~ r, :>"' ' .. "" :;;;t" :r:, ')C:f\'i .. ;:, .q ~ ..... .: ... ,; ... ;.f': ..... or,. ,.. ..' -. ;..cOl "'_;'~1 'I'~ ,:'"l :,:~' .. 'f ..... ··t ... ~ *, S-~.~ I; •. -~,:.~',-"-->,ji '4;~ 1.J.~'.~ ",;'.. .,,', :_~;"" t';l~~ ,"~..l'": .. : .. .: ·.·.:;;;·~·~:":,.~I ''':,.!.,. rl .:;~ :;~} .. ;, '<.' ",S!' ;0.~:' ,,~~.:.!:.;rll"· t: 6;,', ;~~11t 1I ' .

,;.~1:.,.-.~,j. .: '~:~,5; ·~\t:~,;~.}tA .. 'Ui.' ~,,':

Trong hinh ve nay, van diu thang 4, khi ke't thuc dang tam giac gia cd phieu co xu the' di xuong. Gia cd phieu tiep tuc giam tit 54 ngan VND xu6ng 42 ngan VND tnroc khi co slj dao chieu,

",-t ,"

- La cCJ ( Flag)

La cCJ la mQt dang d6 thi c6 hmh gi6ng hi cC1 ( vdi mQt dl1C1ng thAng dtlng d mot ben) th~ hien giai doan cling c6 cua mQt xu the'. Dang thttc nay hinh thanh tit nhirng dao dQng gia trong met khoang hep, di~n ra sau hoac tnrdc dot tang gia hoac giam gia manh, Ntu la CC1 dUQc hinh thanh sau dQt tang gia, tie'p sau giai doan nay se la dot tang ghi nna, ne'u sau dot giam gia, mot dQt giam gia nna se di~n ra tie'p theo.

23

Blnh 10:

~ VI tfnh: Ng8n, VND

" '

, "

".

Trong hlnh ve nay, van dau thang 2 gia c6 phieu tang tit 46 ngan VND len 51 ngan VND. Sau khi ke't tlnic dang lei co, gia c6 phieu tie'p We tang len 60 ngan VND.

- Dei Y kep ( Double Bottom)

Khi dang thrrc nay hlnh thanh, nha phan tich kY thuat cho rAng gia chtrng khoan se khong xu6ng thap hon. Tuy nhien neu gia chang khoan van tie'p tuc giam, nha phan tich kY thuat cho rAng n6 se xu6ng tdi m{>t di~m day mdi,

Blnh 11:

~f . .l. 0"

• .' .P, ~ "

.' .... -,

24

Trong hlnh ve nay, tu thang 2 de'n thang 4 c6 hai lfin gia cd phieu giam xu6ng rmic 43,5 ngan VND nhtrng khong giarn xu6ng thftp hen, Trong tnrong hop nay rmrc gia 43,5 ngan VND c6 th~ du<;fc coi Ia rmrc c~n dudi,

- Dinh kep (Double Top)

NgU<;fC lai vdi day kep, khi dang tlnrc nay hlnh thanh, nha phan tich ky thuat cho ding gia clning khoan se khong tie'p tuc tang cao hon, Tuy nhien, ne'u gia chtrng khoan vfin tie'p tuc tang, nha phan tich ky thuat cho rang no se dat tdi mQt dinh cao mdi.

Hinh 12:

-.JV\~~ f,~1V~ .,~r~Jt .' ~,i::> •. j

!J\"'/ \\1 u}..o

eon VI tfnh: NgIIn VND

,

55

50

_\. ~o'

__ .........,.t..

45

, -

........... __ ....... -Mo •• _

,

.' _., __ ..... ,- ,._.', -.-- .. i....~ __ ~ __ .. , ..

lltA.NG 1 1lWIQ 2 ~ 3 '; 'THANG" TIWIG I THANGI

'.~" '·~~··.rr !.-"""~ 'U~ ,~~ ~~~~,..~. ~~ ~il'\ ,. ~_ .' !.i~ .. ,' -.,- -"'~r. .;',t ~"f :.; ~ •• Ti'~-~-r

Trong hinh ve nay, tit thang 2 de'n thang 5 c6 hai lfin gia cd phieu tang de'n rmrc 55 ngan VND nhimg khong tang cao hon. Trong tntong hop nay rrnrc gia 55 ngan VND co th~ dUQc coi la rmrc can tren.

- Ba u va vai ( Head and Shoulders)

Dang tlnrc nay bao hieu su dao chieu cua mot xu the'. Sau khi hlnh thanh dang thirc nay, nha phan tich ky thuat cho r~ng gia chtmg

25

khoan se tie'p tuc giam. Ngiroc lai, dang tht1c nay neu 1t)n nguoc se 1a da'u hieu gia chtrng khoan se tiep tuc tang.

Hinh 13:

.'-- aGn vt tfnh: NgM VND

eAuVAV/IJ

Trong hlnh ve nay, tit thang 1 gia cd phieu co xu the! tang tu 43 ngan VND len tren 50 ngan VND. Trong khoang tit dffu thang 2 de'n giii'a thang 5 di€n bien gia cd phieu hlnh thanh nen dang thtrc dffu va vai. Sau khi hlnh thanh nen vai phai (ktt thuc dang thtrc) gia c6 phieu co xu the'titp tuc giam,

* PlOn tich cdc chi slf kj thu4t: Cac chi s6 Hi cong cu tiep theo d~ phan tich cd phieu, Chung dUQc coi la co khd nang th~ hien nhitng bien dt)ng slip tdi tren thi tnrong chang khoan trong chirng muc nao do. Do viec sit dung cac dii' lieu tnrc titp ciia clnrng khoan v6n la trie't 19 cila viec phan tich kY thu~ 1, nen ciing chi sit dung dU<Jc chung d~ tinh toan cac chi s6 ky thuat,

Muc dich xac dinh cac chi s6 ky thuat la nharn phat hien nhii'ng tin hieu mua hay ban va du doan thai di~m giao dich, Nhtrng chi s6 phd c~p g6m:

- Chi s5blnh quan dt)ng (Moving Average)

26

+ La mot chi s6 chi ra gia tri trung blnh cua gia chting khoan tai tirng thai di~m. Khi tinh toan chi s6 blnh qufin dQng, met sl1 phan ncb toan hoc cua gia tri chitng khoan trung blnh trong ca mQt khoang thoi gian dinh trudc dU<;1c tinh toan, va khi gia chung khoan thay d6i, gia trung blnh ciia no cting di chuyen len va xudng,

+ Co 5 loai blnh quan dQng la: don gian, s6 mii, ki~u tam giac, bien s6

..... ~

va gia quyen

+ Phuong phap ph6 bien d~ hi~u dU(jc blnh quan dQng la so sanh m6i quan h~ gifi'a bmh quan dQng cua gia mot loai cluing khoan vdi chinh gia chitng khoan do.

+ MQt yeu to' quan trong trong binh quan dQng la day thoi gian d€ tinh toan binh quan, Chieu deli cila di chuyen blnh quan cfin thich hop vdi chu IcY thi tnlang rna ban muon nghien ciru

Chi~u dai di chuydn binh quan thich hop = Chieu dai chu ky + 1 2

Chi~u huang Ky rtt ngan Ky ngAn Kynho

Ky trung binh Ky dai

Di chuyen binh quan 5- 13 ngay 14-25 ngay 26-29 ngay 50- 100 ngay 100- 200 nga y

* Phuong phap don gian: la trung bmh toan hoc lien tuc cua mot day s6li~u qua mQt giai doan C\1 th€.

* Phuong phap gia quyen: phuong phap nay d~t tfim quan trong cao cho nhUng dfi' li~u gfin day va it hon cho nhttng dfi' li~u d xa.

* Phuong phap hly thira: cong thiic tinh nhu sau: 2

SO'thai gian = _

- 1

Ph~n tram cfin tinh Bien d6i ngiroc lai IA:

2

Phdn tram s6 mii =

-------

so' thai gian + 1

27

* Phuong phdp tam giac: each tinh nay chu trong vao gia dung gitra ciia day gia rna ta chon.

* Phuong poop biln so:· cong tlurc tinh nhu sau:

(0.078 * (VR) * gia d6ng caa + (1 - 0.078 (VR) * blob quan dong ngay hom qua. Trong d6: VR la su thay d6i tY I~

• T6m lai, blob quan dQng la mot chi s6 chinh, lau dC1i, cham nhung an toan d~ theo d6i va xac ob~n cac xu hirdng diroc nhieu nguC1i sa dung, C6 th~ tha'y iru, nhuoc di€m cua duC1ng blob quan dong nhu sau:

- Uudi@m:

+ V~n dung 19 luan cua duC1ng blob quan dQng trong hie giao dich mua ban, c6 th~ gioi han, xac dinh dU<;1C rmrc do riii ro, tlm each giiim t6n tha't xuong rmic t6t oba't

+Khi xu the' gia ca ella thi mrong phat dQng, lei nhuan mua ban ra't khii quan, t6 hop cua blob quan dong c6 th~ phan doan xu the' gia cii thuc t€ cua thi tnrong.

- Nht.il/c diim:

+ Khi gia ca thi tnrong dinh dang di ngang, tin hieu mua ban nhieu Iftn, d~ dang khien nguC1i dftu nr chay ngiroc xuoi, Inc d6 t6n tha't moi

b}i< e.

+ S6 ngay va t6 hop t6t nMt ciia blnh quan dong khong each nao phan doan, xac dinh diroc, n€u chi dua VaG tin hieu mua ban cua blob quan dong thl khong e6 each nao tao niem tin cho nha dftu ur, thong tlnrong phai ke't hop vdi chi tieu ley thuat khac d~ phan tich.

- Chi s6 AI D: chi s6 tich lily va phan tan ( Accumulation!

Distribution): la chi s6 tich hop sl,f thay d6i vS gia va khdi hrcng giao dich, chi s6 nay dua tren co sa eho rang, kh6i hrong giao dich di kern theo sl,f thay d6i gia ( len hay xuong) cang ldn, khuynh hudng thay d6i gia cang chac chan

28

Cong thtrc thtrc tinh:

(ghl d6ng clla - gia thap nha't) - (gia cao nMt -gia d6ng cira)

L- *kh6iluQng

( gia cao nh(t - gia tMp nhfit)

- Chi s6 giao d(>ng bien (Momentum)

- Chi s6 mua ban qua rmrc ( Overbought! Oversold - Index)

- Cac chi s6 ley thu~ t khac

Di~u c'n btu y 1ft d€ tim ra nhilng chi s6 thich hQP c'n thuc hien giai doan thil nghiern cho tirng tnrong hop v~n dung va trong viec nay nen quyet dinh thai gian ciia cnu ky vdi mot chi s6 rna mlnh chon. Ngoai ra d€ giam tY l~ tin hieu sai khong nen dung c6 mot chi s6, sau nhttng I'n thu nghiem d~u tien, c'n cho cac chi s6 hoa cung nhau. Qua d6 tl! nhan dlnh cac tin hieu mua va ban. MQt tin hieu coi nhu ill dl1Qc neu cac chi s6 rieng Ie dira lai ktt qua nlnr nhau.

Vidu

.
Muakhi Ban khi
- Moving Average co hudng tang - Moving Average c6 hirdng di xuong
- Duong AID chuyen dQng di len - DuCJng AID chuyen d(>ng di xu6ng
- Momentum d khu v1!c tren - Momentum d khu vt!c phia dirdi
- Overbought! Oversold> 90% - Overbought! Oversold-c 10% d Vic$t Nam co chi s6 VN - Index tinh cho ta't ca cac cd phieu giao dich tren thi truong clnrng khoan ~p trung, ra doi tit 281712000.

Cach tinh trung blnh cong co tY trong

Cong tlutc:

VN- Index = Uli * 0li * 100 LPOi * QOi

Pli : gia hien hanh cua cd phieu i POi : gia cd phieu i thoi kY g6c

Qli : kh6i hrong c5 phieu i dang htu hanh

29

Cong thuc thttc tinh:

(gia dong cita - gia th3'p nhat) - (gia cao nh§t -gia d6ng cita)

~ *kh6iluQng

( gia cao nh3't - gia th§p nhat)

- Chi s6 giao dQng bien (Momentum)

- Chi so mua ban qua mac (OverboughtJ Oversold- Index)

- Cac chi s6kY thuat khac

Dieu c~n btu y la dci tim ra nhtrng chi s6 thich hop c~n thuc hien giai doan thit nghiem cho tirng tnrong hop v~n dung va trong viec nay nen quyet dinh thoi gian ciia chu ky vdi mot chi s6 rna mlnh chon, Ngoai ra dci giam tY l~ tin hieu sai khong nen dung co mQt chi s6, sau nhtrng l~n thi1 nghiern d~u tien, c~n cho cac chi s6 hoa cung nhau. Qua do nr nhan dinh cac tin hieu mua va ban. MQt tin hieu coi nhu la dUQc neu cac chi s6 rieng Ie dua lai ke't qua nhir nhau.

Vidu

Muakhi Ban khi
- Moving Average co lnrdng tang - Moving Average co hirdng di xudng
- Duong NO chuyen dQng ill len - DUCfng AID chuyen dQng ill xudng
- Momentum d khu vt;tc tren - Momentum d khu vue phia dirdi
- Overbought! Oversold> 90% - OverboughtJ Oversold-c 10% d Vi~t Nam c6 chi s6 VN - Index tinh cho t3't ca cac c6 phieu giao dich tren thi tnrong chirng khoan ~ p trung, ra doi tit 281712000.

Cach tinh trung blnh cong co ty trong

Cong thirc:

VN- Index = Uli~1i....- * 100 LPOi * QOi

PH : gia hien hanh cua c6 phieu i POi : gia c6 phieu i thoi ky g6c

Qli : kh6i hrong c6 phieu i dang luu hanh

29

QOi : kh6i hrong ca phieu i thoi ky g6c

b. Sri dung phuong phap slf du tren tai khoon giao dich:

* s« dli co tren tili khotin giao dich: ss du c6 xuat hien khi ngrioi d§u tu ban chang khoan rna khong nit tiSn ra khoi tai khoan giao dich vdi hy vong tie'p tuc tai d~u trio Thong thirong, sO' lieu tang hop v~ tinh hmh tai khoan giao dich cua ngrioi d~u tu dri<;1e cong b6 tren mQt s6 tap chi tai ehinh. Cac nha pharr tich ky thuat eoi s6 du c6 tren tai khoan giao dich Ia sac mua ti€m nang. Theo d6 ho eho rdng khi s6 dir nay giam xu6ng la da"u hieu ella xu the' gia xuong, bdi VI n6 bao hieu sac mua thap hon khi thi tnrong dat de'n dinh cao. Tirong nr nhu vay, nha phan tich kY thuat eho rang, s6 dir c6 tang len bao hieu sl,f gia tang vS sue mua va la diu hieu ella xu the' gia len.

Luu y rang s6li~u v€ s6 dir nay dri(.'fc cong b6 bang s6 tuyet d6i rna khong e6 su so sanh nrong d6i nao khac. DiSu nay khien cho viec xac dinh xu the trd nen kh6 khan khi quy mo thi tnrcng thay d6i.

* ss dll n(l tren tili khotin giao dich: S6 du nc tren tai khoan giao dich phan anh thai dQ ella mot s6 nha d~u tu e6 kie'n thuc va ky nang chuyen sau trong viec thuc hien cac giao dich ky quy. Theo d6, khi s6 dir nd gia tang se la dKu hieu ciia xu the' gia len. Ngiroc lai, khi s6 du nc giam xudng se la d(u hieu cua xu the' gia len. Ngiroc lai, khi s6 du no giam xu6ng se Iii d(u hieu ban ra vi nhitng ngiroi d§u nr khon ngoan nay muon ke't thuc mQt chu ky giao dich, d6ng thoi n6 cling phan anh sir giarn sut ella lu6ng v6n sfi'n sang tham gia thi tnrong, va se Hi dKu hi~u ciia xu the- gia xu6ng.

so' li~u hang thang v€ giao dich ky quy dric:;1e cong b6 tren Barron's. Tuy nhien, s6li~u nay khong phan anh khoan vay cua ngrioi d~u nr tit nhtrng ngudn khac nlnr ngan hang. Them van d6, day cling la nhtrng con s(f tuyet d6i, nen kh6 c6 th€ so sanh thea thoi gian.

1.2.3 Nhii'ng uu di@m va han ehe' eua vi~e sO" dung phu"dng phap phan tfch ky thuat:

a. Nhilng uu tlitm Juzy nhilng l{fi tM clla phlln tich kj thUlj,t:

30

* Cac nha phan tieh ky thuat e6 nhieu l<;1i Ich trong each tie'p e~n ella minh so vdi nhttng nha phan tich co ban.

* MQt lei the' ldn trong phuong phap ella cac nha phan tich ky thu~t la n6 khong phu thuoc nang n~ vao cac bao cao tai chinh, Bdi vi ho hoai nghi v~ cac bao cao tai chinh, H9 cho rAng viec sa dung bao cao tai chinh se g~p mot s6 van d~ nhu chting khong chua dung day dll cac thong tin ectn thiet cho viec phan tich; cac bao cao tai chinh khac nhau c6 th€ ap dung mot s6 nguyen tac ke" toan khac nhau va cac y€u to' tam ly cling nhu nhttng bien s6 dinh tinh khackhong d11<;1c th€ hien trong cac bao cao tai chinh,

* De tim ra gia hi noi tai mdi cua chung khoan tnrdc nhtrng ngiroi dau t11 khac, cac nha phan tich ky thuat chi can nhanh ch6ng nhan ra xu the" dich chuyen sang mot rmrc gia can bang mdi bat k€ dau Ia nguyen nhan cua s1)' dich chuyen, Trong khi d6, cac nha phan tich co ban phai xaly thong tin mdi mQt each chinh xac va nhanh chong.

* Cac nha phan tich ky thuat c6 the xac dinh du<;1C thf1i diem Iy tlfdng de thuc hien giao dich t6t hon so vdi cac nha phan tich co ban. Bdi vi hau he't cac nha phan tich ky thu~t d~u khong thuc hien viec dctu t11 cho tdi khi su dich chuydn sang rmtc gia can bAng mdi di~n ra.

h. Nhilng han chi' cua phlln dch kY thuQ,t:

Ben canh nhitng uu diem rna phan tfch ky thuat c6 du<;1c, ban than n6 cling t6n tai cac han che":

* Thti nha't, Iy thuyet v~ phan tich kY thuat khong di sau vao nhii'ng gl

. da tao ra cac md hlnh rna chi dira ra cac md hinh nlnr minh clntng cho l~p lu~n cua Iy thuyet.

* Thii hai, chua c6 s\l' r6 rang nao lieu kha nang du doan cua cac me hinh phan tich ky thuat se bi mgt di hay khong ne'u cac nha dau nr khong ~n dung no de giao dich,

* Thii ba, phan tich ky thuat khong dua fa nhtrng chi dftn khi nao thi tnrong dat d€n dinh diem, khi nao thi tnmng ha xuong thcip nha't rna chi chi ra d11<Jc xu hirdng bien dong rna thci.

* Thu nr, cac mo hinh trong phan tich kY thuat con kha so sai, vi the" phan tich kY thuat thimng d11Qc coi la mQt nghe thuat hon 13. khoa hoc, T6t hon h€t 13. ke't hop ca hai phuong phap phfln tich kY thuat va phan tich cd ban.

31

1.3 MOT s6 KINH NGHIEM CVA CAC TRUONG PHAI PHAN rtca KY THU!T (j CAC Nlf<1c- RUT RA BAI HOC KINH NGmtM CHO V!tTNAM.

Tren the' gioi e6 r1t nhieu nha phan tich ky thuat voi nhieu ky nang, ding nhir nhttng kinh nghiern khac nhau, va m6i mQt nha phan tich ky thuat bang kha nang phan tich, phan doan cua mlnh e6 the thanh cong d mQt thi tnrong nao d6, van mot thoi di€m nao d6. Nhirng cfing c6 the se khong phn hop 0 mQt thi tnrong khac hoac mQt thci diim khac,

Chinh vi vay, chting tai trlnh bay mQt vai ky nang phan tich ky thuat thanh cong cua mQt sO' cac nha tai chinh IOn - nhtrng ngttCfi thien ve phan tich ky thuat trong tac phong ~u til ella mlnh vdi muc dich d€ chung ta cling tham khao, hiiu dtt<je nhitng kY nang phan tich d6 nhu the' nao? Di tit d6 gnip nhftng nha phan tich ky thuat 0 Vi~t Nam due ke't cho rieng minh khd nang phan tieh ky thuat sao eho phil hop vdi hoan canh thuc te' ella TICK Vi~t Nam trong m6i giai doan,

1.3.1 Marty zweig:

Marty zweig, sinh song d New York, Ia mot nha d§u til tren thi tnrong chting khoan Hoa Ky, sang l~p vien kiem t6ng giam d6c zweig Funds, mQt quy d§u til e6 rmrc rui ro tha'p nh(t trong nganh d~u til chirng khoan, thanh vien thirong xuyen trong loat hQi thao Wall Street.

Marty zweig la nhan v~t huyen thoai trong gidi d~u til Hoa Ky. Ong n6i danh chil ye'u nhc kha nang du bao thi tnrong, lien tuc dtt<jc li~t vao hang kiet xu3't nha"t trong nhttng nha du doan hang ~u. Thanh cong ciia ang la nhCf nang hrc tien doan chieu hudng bien dQng tren thi tnrong nham quyet dinh nen dAu tu van linh vf/.e nao tren thi trttong nhAm quyet dinh nen d~u til van linh vf!e nao tren thi truong tnrdc t(t ea moi ngimi,

Marty zweig tin rang neu xac dinh dtt<;1e chieu hirong nay thl xem nhu ban dii thang lei hon phdn nita tr~n d3'u d§u tu r6i. Marty zweig tirng n6i rang dir doan thi tnrong khong e~n doi hoi phai am nrong tai chinh nhieu bang kha nang thie't l~p rna hlnh, phat hien xu the' bien dQng va bam sat xu

32

the" {(y, di~u nay chtrng to xu huang phan tich ky thuat trong <.UU nr cua ong. Marty zweig dua ra mQt s6 v{(n d~ co ban trong thuyet dftu nr cua mlnh:

• Xac dinh thCJi di~m xu{(t nh~p thi tnrong:

Theo ong mudn thanh cong nha <.UU nr phdi thirong xuyen xu{(t nhap thi truong, nrc la phai xac dinh thdi di~m gia nhap thi tnrong mot each hop 19 nh{(t. Ong hill 9 trong thC1i leY cd phieu mang lai IQi nhuan kha quan hon nhieu so voi trai phieu va ti~n gtii ngan hang, nguC1i ta thuCJng n6i rAng ntu ban chi cftn tnrong ky nAm giiJ cd phieu t6t thl loi nhuan dai han se thUQC v~ ban, nen ban khong cftn phdi xac l~p thoi di~m gia nhap thi tnrong.

Tuy nhien cac nha dftu W khong cam chiu viec gia giam, ho se ban cd phieu ra d~ nAm gin ti~n mat. Khi gia giam, ong chap nh~n 16 mot khoang bdng each ban ra mot sO' IUQng cd phieu dang nAm giil, khoang 16 nay se dUQc bu dAp bAng cac chung khoan tang gia. Nguoc lai khi chring khoan tang gia nha ddu tu' cdn du doan thoi di~m gia cham dinh d~ kip thci ban cd phieu de thu IQi nhuan cao.

• Chi tieu du bao ti~n t~:

Chi tieu nay lien quan chil yeu de'n mac Uii su{(t. Ong thtrong cho rang khong nen chong lai lien bang, bdi vi Uii sua't tang luon anh hudng xciu den thi tnrong clnrng khoan, Va nguoc lai, khi Uii suat ha xuong, n6i chung thi tnrong hoat dQng ra.'t thuan IQi. MQt trong cac bien phap d~ dang nhftt d~ thea d5i cac bien dong Hii su{(t la lai smlt g6c. Hdu he't cac tC1 bao quan trong d~u in lai suftt nay. Cac mac bien dong Uii sult luon anh hudng de'n thi tnrong chtrng khoan,

• Chi tieu v~ du bao trang thai tam 19:

Dam dong co khuynh huang chay thea cac dciu hieu sai lcim khi gia ca tien gffn de'n cac dlnh diSm va diem th{(p nhat. Chung ta hay khdi ddu tit mac gia thap nha't trong tlnh hlnh thi tnrong ha gia diJ doi . Thong thirong khi n~n kinh te' lam van nan suy thoai, khong c6 mot tin nrc t6t

33

lanh DaO se khien moi nginri nghi gia chtrng khoan se ha tha"p han nita .... thi tnmng ha gia tdi rmrc tha"p nha"t va bAt ddu tang gia len, nghia la moi ngiroi d~u sai Idm d rmrc gia thap nhfft, Vao thci di~m nay chinh qUY~D Lien bang se ha tha"p Uti sua"t va c6 phieu lai len gia.

Muon thea doi chi tieu du bao tam ly, hay co' gAng quan sat tY so' kh6i hrong ti~n m~t nam gill tren vO"n miu nr vao clnrng khoan cua cac quy nrong tro dAu ur, Khi gia tang kh6i hrong ti~n mat, ban cho rhng gia chimg khoan se giam, nhung thirc ra la nguoc lai, Nen bitt rhng khi nao quan chung cling thien lech v~ mot phia, neu moi nguoi nghi rang gia se tang thl Marty zweig lai 10 s<;1.

• Chi tieu da gia t6c tang tnrdng:

Chi tieu ky thuat nay thuong dung hai cong cu do hrong quan trong la gia ca va kh6i hrcng cluing khoan

- Gia ca clumg khoan: trong dlf doan thi tnrong, chi tieu thang giang dong vai tro ra"t quan trong, dai IU<;1ng thang giang phan anh t6ng sO" cac loai chirng khoan tang gia vao mot ngay nhflt dinh, dai hrong giang th~ hien sO' clnrng khoan giiim gia vao cling mot ngay, Nhu v~y, dai hrong thang vu<;1t troi han dai lu<;1ng giang la da"u hieu xu hudng gia t6c tang tnrdng manh trong khoang thoi gian keo dai, va nguoc lai,

- Kh6i IUQng chtrng khoan: chi tieu thu nhi bao hieu da gia t6c tang tnrdng la tY so' kh6i Iuong chtlng khoan tang gia I chung khoan gidrn gia, Kh6i hrcng cluing khoan tang gia la t6ng kh6i hrong cac loai chirng khoan tang gia vao mot nga y nha"t dinh, con khdi hrong ha gia chfnh la t6ng kh6i hrong ta"t cii cac loai chtrng khoan ha gia trong cling nga y .

• Mo hinh4%:

Mo hlnh 4% do Ned David xay dung, Mo hlnh nay khong phuc vu nha dAu nr trong tnrong hop thi tnrong co lei sua"t kha quan trong thci gian ngAn ngui, nhung no la mot mo hlnh dang kham phuc nham phan anh

34

tinh nha't quan cua chi~u hudng bien dong thi tnrong trong dai han, Ye'u t6 chinh cua mo hlnh nay la chi s6 phirc hop Value Line.

Cac nha dftu nr chi cftn hill y de'n chi s6 phtic hop tuftn ke' tntdc dli<jc in tren cac tC1 bao ldn. Mo hinh thea dfii chieu hirdng bien dong thi tnrong cung ca'p da'u hieu khuyen cao mua chtrng khoan van khi chi s6 Value Line tang len dQt ngot thea tY l~ tit 4% tang len so vdi chi s6 cudi tuftn tntdc. N6 cling cho bie't dau hieu ban chirng khoan khi chi s6 giam 4%. Day la mot chi tieu du bao htru ich bdi VI n6 giup ban thea sat bie'n dQng thi tnrong chu khong chong d6i lai, vlly do ddn gian: xu hudng ban la nha dftu nr,

1.3.2 Steven B. achelis:

Ong la ngliC1i xay dung chuong trmh META STOCK mot chuong trinh phan tich ley thuat kha ph6 bien va htru ich cho cac nha phan tich ley thuat tren the' gidi. Ong da nrng n6i: "Ntu ban hoi lifu co nen mua cd phieu Vt10 nga» hom nay khong? Gid nga» mai, tudn tai, thong uti se nhu the' new? Toi Sf! rang se tam cdc ban thdt vong sam, nhung ne'u ban mudn sit dung cong clJ. nay di dtiu tu tdt han, tOi nghi ban se toai nguyen"

Steven B. Achelis cho rhng thong qua cong C1,l META STOCK ban c6 th~ bie't chinh xac gia ngay mai la baa nhieu d~ c6 th~ dftu tu c6 lai, muc tieu cua ban don gian chi Ia tang kha nang thu lei nhuan thong qua viec nhdn bie't xu the' thi tnrong va phan tich ley thuat hay chinh la META STOCK se cung ca'p cho ban di~u d6.

• Cong C1,l chu ye'u dung trong phan tich ky thuat la bi~u d6, cac loai

b'.:t d): b·.:t d): d ... b'.:t d): '" b·.:t d): '" khX" 1

leu 0: leu 0 uong cong, leu a CQt, leu a CQt 01 li<jng ...

• Sau khi chufn bi cac s6 lieu dfty du cho viec phan tich bang cong cu META STOCK. Can tim hi~u cac mo hlnh va chi s6 da dlt<jc xay dung mQt each khoa hoc va sau d6 san IQc nhtrng tin hieu rna chiing cung ca"p. Neu co du bang clnrng rang mot xu hudng dang hlnh thanh thl da de'n ltic hanh dong.

• Phan tich mot s6 mo hmh nhtr: blnh quan dong ( Moving Averrage), phuong phap giao dich hOi tu phan IcY blnh quan dong ....

35

• Phan tich cac chi sls thi tnrong nhir: chi tieu dlJ' bao ti~n t~, du bao tam 1y, dl! bao v~ da gia t6c tang tnidng ....

• Phan tich mQt s6 chi sls ky thu~ t khac nhir: chi sls sue manh nrong dO'i RSI, chi s6 tich 1iiy va phan tan (AID),chi sls giao dQng kh6i hrong giao dich hi~n thi dQ chenh l~eh (V- 0). ....

• Phan tich mQt s6 dliC1ng xu huong thong dung nhu: ziczac, envelope ....

• Cu6i cung ong dira ra loi khuyen eho chiing ta la: Hay lam viec cham chi va l~p cac ke' hoach, MQt di~u t6i quan trong trong kinh doanh 1a e6 ke' hoach hanh dQng tnrdc khi bAt dffu. Dung bao giC1 d€ mlnh roi vao trang thai thu dQng.

• C6 r(t nhieu cong cu phan nch ky thuat. Tuy nhien phan kh6 nMt c6 Ie 1ft slJ' quyet dinh cong cu nao se dli<;1c dung. Day 1a mQt s6 each giiii

,.,.

quyet:

+ Nen xac dinh toan bQ tinh trang ella thi tnrong. N€u ban giao dich nhtrng 10~i clnrng khoan hop ly, xac dinh dli<;1c chieu hudng cua 1ai sua'"t, nhtrng bien d9ng chinh cua thi tnrong, tam 1y ella nha dff u nr ...

+ Ne'u ban muon mua mQt loai chang khoan, ban nen mua ella cong ty hoac nganh cong nghiep rna ban quen thuoc, hoac la do slJ' gidi thieu cua nha phan tich thuc su

+ Xac dinh chieu hudng cua cluing khoan. Co h9i mua t6t nh(t xuat hien khi chirng khoan chi vira mdi tang gia tren ky blnh quan dQng.

+ Xac dinh thni di€m gia nhap, Mua hay ban dua van nhttng da'"u hieu ua thich ella ban. Tuy nhien hay chon IDQt vi tri cho mlnh sao eho vi tri a'"y Cling kha tuan then chieu hirdng chung ella thi tnrong

36

1.3.3 J. Welles Wilder:

I.Welles Wilder, ngu'C1i dii giup phat tri~n mot s6 cong C1,l ky thuat dU'<;1c sa dung thimng xuyen, Ong dii xay dung chi s6 suc manh nrong d6i (RSI) trong cuon cac khai niern moi trong he thong giao dich ky thu~t van narn 1978. Ong chi ra slf cffn thiet phai c6 mot bien do khong d6i d~ lam phAng hay it nha't ding lam giam t6i da nhii'ng chuyen dong tha't thuong do thay d6i manh trong cac gia tri bo ra. D~ lam cong viec nay ong dii tinh tY l~ gii1a cac gia dong cua len va gia dong cua xu6ng trong mot giai doan lua chon va bi~u di~n ke't qua dudi dang mot chi s6 giao dong vdi thang gia tri tit 0- 100. Cong thirc la:

100

RSI;;: 100- _

l+RS

Trong d6 RS la blnh quan cac gia d6ng cii'a len cua n ngay vita qua chia cho gia d6ng caa xuong cua n nga y .

Khi chi so' g~n 0 Ia khi thi tnrong dang ban virot qua con chi s6 g~n 1001a thi tnmng dang mua vuct qua. Ta chii y rhng mot hang muc vdi RSI mua vU'Qt qua khdng co nghia Ia gia cua no se giarn xuong, va ngudc lai. Chi co chi s6 giao dong thay d5i phuong hudng khong phai luc nao cling c6 nghia la ghi ca cling v~y. Cac tin hieu mua va ban thuc te' chi co th~ phat ra tit su dao ngiroc xu hudng ciia gia chrr khong phdi su dao nguoc xu hirdng cac dU'ong dong lU'Qng.

Theo slf hudng ddn cua Wilder, thong tlnrong gia ca di tdi rmic qua 16 khi RSI tren 70, va giam qua 10" khi RSI duoi 30. Hlnh 18 cho chung ta mot vi du cila RSI d phia ben dudi th] tnmng usn - YEN

Trong hlnh 18 clning ta tha'y viec giao dich then quy lu~t ciia sue manh nrong dO"i ra't hieu qua trong ph~n ldn tnrong hop va dem lai lei nhuan trong khi chi tha't bai mot hai l~n. Ty Ie nii ro, IQi nhuan nhu v~y la chap nh~ n dU'<;1c.

37

MQt trong nhtrng cau hoi reft dang du'<;1c quan tam dO la d9 dai khoang thoi gian du'<Jc dung tinh toan chi s6 srrc manh nrong d6i la bao nhieu thi hop 19. Khong c6 cau tra l?1i chinh X3.C cho cau hoi nay bdi VI n6 phu thuoc vao loai thi tnrong dang du<;1c phan tich dua tren phan ung khac biet vdi nhtrng d9 dai thdi gian tu'dng ang. Hau he"t moi ngl1?1i d.su su dung phuong phap Thit va - Sai s5 d~ tim dO dai khoang th(fi gian cho da'u hieu t6t nha't.

Wilder Ia mQt ngiroi tin tl1dng manh me vao chu IcY giai doan, d9 dai cua sac manh tuong d6i t6t nha't du'<;1C chon thong thuong la mot mra chu ky ciia de) thi gia co ban

Lieu lCfi hudng d§n 30 - 70 cila Wilder c6 hop 19? N6 khong chang minh du'<jc trong vai tnrong hop. Xem xet hinh 19 noi trlnh bay thi tnrong USD - YEN, cluing ta tha'y ne"u lam then l?1i hudng d§n cua Wilder, chung ta se bi nhttng thua 16 Ion. Trong tnrong hop nay viec ban d thei di~m dfiu c6 th~ dem tdi nhitng lei nhuan hop 19, nhirng ta't ca da'u hieu mua khac ( tnr cai cudi cung) se lam ban thua 16.

Tai sao l(fi hirdng d§n cua Wilder thanh cong d hlnh 18 vdi viec chi s6 stic manh nrong d6i chi d~n nhtrng co hOi mua ban ra't hop 19 trong khi hmh 19 nhitng d!u hieu tu'dng tu dem tdi theft bai? Hay xem xet lai hai d6 thi mot Ian nita dau la s\f khac biet?

Hlnh 18:

N D

38

Clni Y hinh 18 gia ca dich chuyen kha dn dinh trong khi hlnh 19 gia ca d trong mot the' di xu6ng keo dai. Wilder nh~n ra su khac nhau cua chi so' sac manh nrong d6i va nhtrng phan ang cua chung trong nhtrng loai thi tnrong khac nhau.

M(;t each co ban, chi so' sac manh nrong d6i (cung vdi nhftng cong cu cia gia t6c khac) du<;1C ang dung t6t nha't trong nhitng thi tnrong 6n dinh, Khi thi tnrong trong xu tht, viec xem xet chi s6 sitc manh qua mac ( cfing nhir cac chi s6da tang t6c khac) nen du~c bo di va nhtrng chi s6trong thi tnrong thea xu the' se du<;1C dung,

Bdi vi ban cha't xu tht thS hien trong hinh 19 chung ta nen ciin than vdi nhtrng nha phan tich thi tnrong, nguC1i phat biSu " chi so' sitc manh nrong dO'i tai rmrc ban qua 16 trong vong 4 tu~n qua" va hi~u IC1i tuyen bO' tren III " thi tnrong dang ra't klning hoang"

Ba't chap di~u nay dau hieu da tang t6c co thS ap dung dtn mot rmrc do nao do khi thi tnrong dang trong xu tht len hoac xuong - su chinh xac hon se dU<;1C s11 dung dS xac dinh khi nao dll tang t6c ciia xu tht dang di cham lai tnrdc khi dao nghich. Hien nrong nay du<;1c goi la su phan kY.

Hinh 19:

t2lJlO t2l.IID tn. t20.oo

nUll tn. n • .oo t12.IID

39

* Qua kinh nghiem ciia mqt s6 trttong phal phin tfch ky thuat nai tiEng nell tren, chang ta rut ra dttt1e nhilng bai hoc gl tit nhilng kinh nghiem do.

- Thuc te' cac phirong phap cua cac tnrong phai, khong co phuong phap nao la th~p toan, chinh xac tram phan tram. Chinh viec c6 the hi~u ro uu, nhiroc di~m va d~c tinh ciia phuong phap do, de van dung thanh thao mdi la met thai dQ sit dung dung min.

* VO'i phttdng phap META STOCK ella Steven B. Achelis, chting ta v~n dung nhu the' nao cho phan tich Icy thuat d thi tnrong CK Vi~t N am. C1,l th~:

- MET A STOCK la mot cong C1,l hitu ich cua thi tnrong chtrng khoan phat tri~n, nhirng kho co th~ ap dung cho thi tnrong chtrng khoan Vi~t Nam, VI thi tntCtng chang khoan Vi~t Nam con non tre va c6 qua nhieu khac biet so vdi thi tnrong chrrng khoan nude ngoai, nen cong C1,l nay mac du co nhieu tien IQi nhirng chua dUQc sit dung nhieu,

* VO'i nhii'ng thuyEt du ttt ma MARTY ZWEIG neu d tren ta ap dung nhttng gl vao thuc ti~n thi tnrong CK Vi~t Nam. Chung ta thay rdng:

- Tai thai di~m rna MARTY ZWEIG xay dung cac thuyet ciia mlnh . C6 mot s6 cac chi tieu thich hQP va thanh cong vao thai di~m do, nhimg cling c6 chi tieu boc IQ nhitng nhUQC di~m. C1,l th~:

+ Vdi hai cong C1,l gia ca va kh6i IUQng cluing khoan trong chi tieu da gia t6c tang tntdng rna MARTY ZWEIG xay dung, mac du quan trong nhu the', nhung hai 10~i cong C1,l du bao nay lai c6 cong dung han che' trong thirc te'o Chung phan anh tlnh hinh bung n5 gia du dQi v6n chi doi khi mdi xay ra thoi - do d6 hiern khi la da'u hieu mua vao. Ngoai ra, cac cong cu nay khong htru Ich Mm cho viec c6ng hien cac da'u hieu ban ra.

40

+ Cac nha phan tich ky thuat d Vi~t Narn chi tham khao cac chi tieu tren trong qua trinh phan tich Icy thuat rna thoi.

* Vlii chi s6 sue manh tddng dol RSI rna J. WELLES WILDER xily dung chang ta ang dung kha nhieu vao thuc tien thi tnrong chirng khoan Viet Nam.

* Ben canh nhirng nha d§u nr cling nhu nhi1ng nha phan tfch kY thu~ t n5i ti~ng k~ tren, con co nhieu nha d§u nr va nhtrng nha phan tich ky thuat khac thanh cong, va due k~t nhieu bai hoc kinh nghiern quy bau tren thi tnrong CK... co nhieu each d~ thanh cong tren thi tnrong. Nhirng h§u h~t phan tich Icy thuat ciia chung ta d~u d~n til kinh nghiem, Muc tieu khong phai tim ra di~u than thanh nao rna chi giup cluing ta giam nii ro. Cang ngay kinh nghiem cua chung ta cang tang len thl cluing ta se cang lam t6t hon, kiem dll~c nhieu loi nhuan trong dau nr hon. Tuy nhien • trong gidi han d~ tai cho phep chting toi khong th~ trmh bay ta't ca nhttng kinh nghiem v~ phan tich Icy thuat ciia nhtrng tnrcng phai phan tich ky thuat tren th~ gioi, rna chi don cll mot vai kinh nghiem d~ chiing ta nghien crm tharn khao, d6ng thoi due k~t cha mlnh nhtrng bai hoc ap dung phan tich ky thuat tren thi tnrong CK Vic$t Nam.

41

CmfdNG2

"

THVC TR~NG TiNH HiNH HO~ T DONG DA U TI.1 TREN

THl TRU(jNG CHUNG KHOAN VJtT NAM

vA VltC AP DVNG PHUONG PHAP KY THU! T

2.1 TmJC T~NG TINH HINH HO~T DONG DAU TV TREN Till TRV<1NG CHUNG KHOAN VItT NAM:

2.1.1 Tmh hmh giao djch tren thi trtlifng chdng khoan trong thifi gian qua:

Nhin chung, kh6i hrong va gia tri giao dich tren toan thi tnrong khong ngimg tang len. Tinh de'n he't ngay 31107/2004, dii co tren 240 trieu chang khoan cac loai dl1Qc giao dich vdi t6ng gia tri giao dich da t tren 14.800 tY d6ng (xem bang dinh kern).

so phien Kh6i 111Qng Gia tri giao
Nam giao dich
giao dich dich (ty.d)
(1.000 ck)
2000 66 3.663 92
2001 151 19.722 1.035
2002 236 37.009 1.081
2003 247 53.156 2.998
2004 142 132.708 9.617
Sum 842 246.257 14.823 (Ngu8n sf) li?u rrGDCK ndm 2004)

Rieng trong nam 2004, kh6i 111Qng va gia tri giao dich con ldn hon ca 3 nam tnroc cong lai. Nhii'ng ly do chinh khien cho hoat dQng tren thi tnrong trong nam 2004 soi dQng hon cac nam tnrdc la s6111Qng chung khoan niem ye't tang len, nha d~u t11 nude ngoai tham gia thi tnmng nhieu hon, xuat hien cac quy ~u t11 chang khoan d~u t11 vao cac cong ty niern ye't, thi tnrong da giam gia trong met khoang thoi gian kha dai khien cho gia chang khoan

42

duc;1c coi Ia rit hip d§n ... Tuy nhien, c6 4 vin d~ chinh anh hudng de"n tinh hlnh hoat dQng cua thi tnrong:

Nam se phien Kh6i hrong Bmh quan Gia tri giao Binh quan
igiao dich giao dich phien dich (1.000 d) phien
2000 66 3.662.790 55.497 92.357.484 1.399.356
2001 151 17.811.430 117.956 931.151.629 6.166.567
2002 236 29.678.890 125.758 788.027.005 3.339.097
2003 247 23.628.140 95.660 416.678.550 1.686.958
2004 142 46.950.030 330.634 1.305.276.532 9.192.088 (Ngu6n srf lifU TrGDCK nam 2004)

Thu nhit, quy mo giao dich thea phuong thirc khdp l~nh v§n con qua nho so vdi s11 mong dc;1i cua cac thanh phdn tham gia thi tnrong. Kh6i hrong va gia tri giao dich bmh quan hang ngay bien dOng ra't manh tuy thea thC1i diSm thi tnrong len hay xuong, trong nam 2004 dat d' mac tren 300.000 cluing khoan hay khodng 9 tY dang, chu ye"u la cd phieu (giao dich cd phieu chiem tren 99% ca v6 khdi hrcng va gia tri giao dich so vdi trai phieu), Tuy con so' nay ldn hon 3 nam tnrdc d6, nhung la tdng s6 giao dich ciia ca 24 cd phieu, 2 trai phieu cong ty va vai trai phieu chinh phu giao dich khong dang kS va khong tlnrong xuyen, vi the" neu chia d6u cho tirng loai chang khoan thl rmrc giao dich blnh quan ngay se con ra't nho, kh6ng da rmg duc;1C nhu c~u cua nhieu nha Mu nr, nhit la cac nha d~u nr co td clnrc va nha d~u nr mroc ngoai, C6 ra't nhieu cd phieu giao dich c~m chirng vdi kh6i hrong giao dich chi vai lo/ngay (110 :::; 10 cd phieu), Tuy nhien day la thi tnrong quan trong nha't, vi mot trong nhttng d~c diSm dang clni y nha't cua phirong thirc giao dich nay la gia dong cua cudi ngay cua cac loai chtrng khoan duc;1c la'y lam gia tham chieu ciia chang khoan d6 cho ngay giao dich tiep thea (trir cac ngay c6 cac giao dich ~c biet thea quy dinh tai Thong nr sO' 58/2004fITIBTC v6 Thanh vien, Giao dich) , d6i vdi nha d~u tu thi gia tri cua cac khoan Mu nr dao dOng phu thuoc van gia ca duc;1c xac dinh duy nhat tren thi tnrcng nay. D6 la ly do vi sao phirong thrrc nay dtfc;1C nha diiu nr d~c biet coi trong,

Thu hai, cac btrdc thang tr~m tren thi tnmng cd phieu duong nhu chua gAn li6n vdi tinh hmh kinh te' n6i chung va tlnh hlnh kinh doanh ciia chinh

43

cac cong ty niern yeSt n6i rieng. NeSu nhtrng ai thea doi thi tnrong hang ngay ciing nhu quan sat tren bieu d6 chi s6 gia c6 phieu (VN INDEX) d phdn 2 dttoi day c6 th€ tha'y rAng gia c8 phieu khong c6 nhieu bieSn dQng manh tai cac thCJi di€m cong ty niem yeSt cong b6 cac bao cao tai chinh dinh ky (quy, 6 thang va ca nam), trir cac cong ty bao cao 16. Thang 7/2004 vira qua la thci di€m ta't ca cac cong ty niern yeSt cong b6 bao cao tai chinh 6 thang dfiu nam, trong d6 22124 cong ty dang kinh doanh c6 lai, tuy nhien chi s6VN INDEX v§n lien tuc gidrn. Ngiroc lai su tac dQng ciia cac tin dan len thi tnrong 1a ra't Ion, trong khi cac ngudn tie'p c~n thong tin chinh thU'c tit cac cong ty niem y€t la ra't han che. Di~u d6 cho tha'y c6 ra't nhieu nha dau nr tren thi tnmng c8 phieu hien nay mang tinh dtiu co an chenh lech gia. D6 da s6 1a cac ca nhan nho vdi s6 v6n han che. Ngoai ra, cong tac thong tin tren thi tnrong con ra't y€u kern.

Giao dich thoa thusn Toan thi tnrong C8 phieu Trai phieu
Kh6i h1<;1ng giao dich 124.526.001 18.318.897 106.207.104
Ty trQn~ 100,00% 14,71 % 85,29%
Gia tri giao dich (d.v: 11.289.967 481.256 10.808.711
tr.d):
Ty trong 100,00% 4,26% 95,74% (Ngudn sO-'li?u ITGDCK thdng 7 ndm 2004)

ThU' ba, trai phieu giao dich chii yeu thea phuong thtrc giao dich thoa thuan, Trong nhieu thai di€m khi rna thi tnrong c8 phieu giarn gia manh, rmrc lai sua't cua trai phieu trd nen rtt ha'p d§n (Uii sua't blnh quan cua cac loai trai phieu chinh phii c6 thai han tren 10 nam a rmrc gtin 9%/nam), nhung nha dtiu tU'ra't kh6 mua duqc trai phieu thea phuong thitc khop l~nh. Ly do 1a nguai nAm gitr trai phieu hti u h€t la cac t8 chtrc tin dung, ngan hang, cong ty bdo hi~m, quy dau nr ... vdi s61uqng ldn, cac giao dich cua ho cling thuong vdi s61tiQng ldn, trong khi quy mo giao dich hang ngay tren thi tnrong khdp lenh chua dii Ion d€ cac giao dich nay diroc thuc hien thirong xuyen, vi v~y viec chuyen nhuong cac loai hang hoa nay illt y€u di thea phuong thttc giao dich thoa thuan, Tuy nhien gia cac giao dich nay v~ mat lu~t phap khong c6 gia tri tham chieu cho toan thi tnrong cho nhtrng ngay giao dich k€ tiep. Lam sao d€ trai phieu c6 th€ duqc giao dich nhieu hon,

44

nha't la d6i vdi nhimg nha dau tu trung blnh va nho nham b6 sung vao danh muc d~u til ciia ho vdn don thuan chi gam cac loai e6 phieu mang day tinh nii ro Ia bai toan con nan gidi eho cac nha quan ly thi tnrong:

Kh6i hrcng (ng. ek) Gia tri (tr.d)
Nam Ban Mua- Mua Ban Mua-Ban
Mua
Ban
2000 0 0 0 0 0 0
2001 162 45 117 12.100 2.365 9.735
2002 3.700 868 2.832 107.238 25.228 82.010
2003 3.400 332 3.068 99.763 6.024 93.739
2004 12.553 2.130 10.423 516.505 96.383 420.123 (Ngu6n stlli~u rrGDCK niim 2004)

Thd' til, mac d9 tham gia giao dich cila nha dc1u nr nude ngoai gcin day tang len ra't dang k~. chu ye'u la hoat dQng mua cd phieu tren thi tnrong chang khoan. Chinh nha dc1u nr nude ngoai da la luc hrong chinh giup eho thi tnrong e6 birdc h6i phuc tit eU6i thang 1012003 dtn gitra nam 2004. Kh6i hrong va gia tri giao dich trong narn 2004 da vuc;1t hAn so vdi 3 nam tnrdc, d~e biet la thea hirdng mua vao chang khoan, M9t vai cong ty niern ye't duc;1e nha dciu til nude ngoai thu mua e6 phieu ra't nhieu nhu TRI, GIL, SA V, AGF, SAM, GMD, VTC ... (vai cong ty trong sO' nay da: he"t han mac rna nha dciu til nude ngoai dUc;1e phep mua thea quy dinh ciia nha nude v~ ty l~ nitm giu e6 phan cua nha dau nr nude ngoai trong cac cong ty niern ye"t).

2.1.2 Bitn dqng chi s6VN INDEX thfli gian qua:

Vdi mac khdi dau la 100 di~m, hien nay chi s6VN INDEX dang dai dien cho 24 cd phieu giao dich tren thi tnmng. Vi~c tinh toan chi s6 VN INDEX hang ngay dUc;1e dua tren cong tlnic sau day:

Index = Market value 1 Base value. Trong d6:

Market value = L (hien gia x khdi hrong niern ye"t ciia c6 phieu)

Base value = L (gia x khdi hrong niern ye't cua CP tai ngay co ban - base date)

Base date = 28/0712000

45

Qua 4 nam, chi s6 VN INDEX dff c6 mac tang tnrdng cao nh~t van gitta nam 2001 (dat 571,04 diS'm) ngay 25/0612001) va cung da tirng giam trong 1 khoang thci gian dai tit d6 de'n cu6i thang 10 nam 2003 (chi con 130)9 di~m, ngay 2411012003). Btn nay, chi c6 th~ n6i chi s6 nay c6 biroc phuc h5i kha quan, de'n cudi ngay 3110712004 dat 238,44 di€m (xem bi€u d5).

KliJD

(I) 1,&XJ 1 ~ .

(II

s

o

~

_KLCDc6 phieu -- VNINDEXcu6i ngay -MA(22)

difm

1,200

280

240

200

- 1(1)

o _IRIIIlIIIbIIIIIhIIbhJIUMllll~iIIIIII 711012003

1011412003

1116/2004

412712004

120 713012004

Bi~u £16 bien dong chi s6 VN INDEX trong 265 phien giao dich Chi chu: MA(22): duang binh qudn di dQng 22 phien (1 thdng} giao dich

Hien nay) tuy each tinh chi s6 VN INDEX khong then thong 11$ qu6c te', khong phan anh dl1<;1C nhttng thay ddi cua thi tnrong khi xdy ra nhtrng su kien c6 tac dqng ldn de'n gia cd phieu nhu thay ddi v~ khc5i 111<;1ng cd phieu dang hru hanh ciia met s6 cong ty niem ye't (REE, SACOM, GEMADEPT ... )) cac quyet dinh chi tni cd nrc ... , nhung nha d§:u nr n6i chung vitn coi chi so nay la dai dien dang tin ciy (it nha't la v~ khia canh tam 19) trong viec phan anh trang thai len xuong ciia thi tnrong, VI viy vic$c then doi, phan tich va dir doan xu hirdng ciia thi tnrong thong qua chi so VN

46

INDEX vftn rfft diroc eoi trong dO'i vdi da sO' nha d£u nr, Cac bien phap phan tich ky thuat don gidn nhlt nhu cac duong binh quan di dong v§n diroc sa dung chung vdi phan tich tnrc tiep tren chi s6.

2.1.3 Xu hItd'ng ella th] trItilng hi~n nay:

Xet thea biSu d6 bien dong chi s6 VN INDEX, co th~ thffy ding gia e6 phieu tren thi tnrong dang giam nhe, Ne'u xem xet cac biSu d6 nrong quan bie'n dong gia e6 phieu vdi chi sO' VN INDEX, da s6 e6 phieu deu chiu anh hUdng ella nhfing bien dong ella chi sO', tuy rAng cling co mdt vai ca biet (nhu VTC, GMD, DPC ... ). Sau khi cac cong ty niern ye't cong bO' ke't qua kinh doanh 6 thang d£u nam (da s6lam an co lai) va cong b6 chi tra e6 We dot 1 eho nha d£u tu, dff co dffu hieu mua VaG ella nha d£u nr ehCl gia len. Tuy nhien, trai vdi mong dQi cua cac nha quan ly, cac giao dich tren thi tnrcng dirong nhu v§n mang tinh chat e£m chirng ehb' thi tnrong ddi chieu, Co the eho rhng co rfft nhieu nha d£U nr chi trong cho VaG chenh l~eh gia cd phieu trong ngan han hen Ia nhfing thu nhap rna cong ty niem ye't cd phieu co the mang lai eho ho trong vai nam Wi. Cac chi sO' thi tnrong khac nhu PIE, yield ... vftn du<;1e eoi la ha'p dftn so vdi rmic blnh quan chung ella cac nude trong khu virc neu dua tren rmrc tang tnrdng kinh te" hang nam cua Viet Nam dn dinh d rmrc khoang 7%. MQt khi co cac ngudn hrc Me dQng VaG thi tnrong (hien nay dang dUQe trong chef la d§:u nr nude ngoai, tang cung eho thi tnrong b§ng each niem ye't them cac cong ty e6 ph£n e6 ehfft hrong), nha d£u nr deu co quyen hy vong vao s1,l' phat tri€n hon nfia cua thi tnrong clnrng khoan.

2.2 VIEC Ap D\fNG PuAN TICH KY THU!T TRONG HO~T DONG DAU TU TREN TTCK VIET NAM:

2.2.1 Tmh hmh thuc tt sd dung phItdng phap phan tfch ky thu4t tal mqt s6 CTCK hi~n nay:

Hien nay h£u he"t cac cong ty chung khoan deu dff xay dung eho mlnh mot bO may phan tfch co ban. Va phan tich kY thuat, chi co mot s6 cong ty chting khoan ldn hoat dQng tit thoi gian dau nhu : ACBS, SSI. BVSC, BSC, ISC ...

47

Phan tich ky thuat Ia mQt trong hai cong cu chii ye'u trong nghiep vu nr vffn dau nr chirng khoan, VI v~y ACBS, cling nhu BSC va FSC da 9 thrrc du<;1c t§m quan trong cua phuong phap nay nen cling ~c biet quan tam va ap dung van thuc te'o Do di6u kien thi tnmng chirng khoan nude ta con nhieu han che'va bfft c~p, nen phirong phap nay th~t ra thl chi dUQc su dung trong mQt pham vi nha"t dinh. Cac CTCK n6i tren da va dang tich cue chu~n bi nhtrng di6u kien c§:n thie't cho su v~n dung phuong phap phan tich kY thu~t trong thoi gian tdi, tieu bi~u la cac chuong trlnh dao tao cho nhan vien cong ty chung khoan v6 phan tich va d§:u nr chting khoan tai Trung tam NCKH&DT Chang khoan hay chtrong trlnh META STOCK - mQt chirong trlnh v6 phan tich kY thuat dang dUQc ap dung d cac nude tren the' gidi.

Birdc d§:u cac cong ty chang khoan n6i tren da xay dung bQ phan phan tich ky thuat, tuy nhien viec su dung cong cu phan tich kY thu~t chi trong nQi bQ cong ty chang khoan, Phdn ldn cac cong ty chang khoan vfin chua dam manh dan su dung nhtrng ke't qua phan tich leY thuat cua minh d~ tu va"n cho cac nha d§: u nr,

META STOCK la mQt chuong trlnh phan tich cua nude ngoai dang ap dung tai Vic$t Nam, mac du con c6 nhieu di6u chua thich tmg vi chtrong trinh nay ap dung cho thi tnrong chang khoan phat tri€n tren the' gidi, Chirong trinh nay duc.;1c ph5 bien va kha htru ich cho nhan vien phan tich ky thuat tai ACBS va BSC hien nay.

L9 thuyet thi tnrong hieu qua cho rang, khong c6 ai c6 th~ du doan gia chang khoan dua tren thong tin hien c6 vi thi tnmng la hieu qua va ban than gia cluing khoan hom nay da phan anh ta"t ca cac thong tin c6 dUQc tren thi tnrong v6 loai chang khoan d6. Do d6 vdi nhitng ai thich thti vdi 19 thuye't nay thi phan tich cd ban la phuong phap duy nhdt c6 gia tri thuc ti~n vi phan tich co ban dua tren viec phan tich cac thong tin v6 tri€n vong ciia n~n ky thuat, cua nganh kinh te' hay cua chinh doanh nghiep.

Tuy nhien do phan tich co ban doi hoi nhieu thong tin va dua tren rfft nhieu gia dinh, ke't qua phan tich da bao g6m ye'u to' chii quan do nha phan tich da dira ra ca nhttng gia dinh va ky vong ciia minh van viec phan tich va do d6 c6 bao nhieu nha phan tich thi c6 bay nhieu ke't qua. Phan tich ky

48

thuat khong eho ban biSt chinh xac gia ngay mai la bao nhieu, nhung no gitip ban nhan bie't xu the' chung ella thi tnrong va do do ban co nhieu co hQi thanh cong hon.

Ngiroc hAn vdi quan niem rang, chting ta e§:n bie't chinh xac gia ngay mai la bao nhieu d~ co th~ d§:u t11 co Uii, vdi cong cu META STOCK, muc tieu ella chung ta don gian chi la tang khci nang thu loi nhuan thong qua vi~e nhan bie't xu the' thi tnrong va phan tich ky thuat bay chinh la META STOCK se cung eip ebo chung ta di€u do. C§:n phai sit dung Downloader trong META STOCK d~ xit 1'9 dtt lieu d~u vao, d nude ngoai, m6i nga y cac chuyen gia chi e§:n t£1i s6 lieu nay qua mang, nhirng i'1 Viet Nam v§.n phai nhap s6 lieu mot each thll congo Phan tich ky thuat h§:u nhu dUQe d~t tren viec phan tich gia va khdi hrong giao dich, Cac loai s6 lieu e§:n thie't phai nap vao chuong trlnh META STOCK bao gdm:

- Open (gid mo ella): i'1 cac nude khac, giao dich khdp l~nh lien tuc trong vai tieng ddng he> m6i ngay, nen gia md eita i'1 nude ngoai liy gia khdp lenh ella phien d§:u tien. D6i vdi thi tnmng Vi~t Nam hien nay, cac chuyen vien vftn sit dung gia dong cil'a ella phien tnrdc,

High (Gid eao nhd: trong ngay etta phien giao djeh): d6i vdi thi tnrong Vic$t Nam thi lsy gia dong eti'a phien tnrdc cong gia dong cira phien trade da nhan vdi bien dt) giao dt)ng 5%.

- Low (Gia thdp nhdt trong nga» cua phien giao dich}: d6i vdi thi tnrong nude ta thl Hy gia dong cira phien tnrdc trir di gia dong cira phien trade da nhan voi bien do giao dt)ng 5%.

- Close (Gid dong ella hay gid khap l~nh cudi cung): chinh la gia khdp lenh trong ngay,

Cong cu chii ye'u dung trong phan tich ky thuat la bi,su dd, cac loai bi~u dd thuong dung trong phan tich ky thuat bao gdm:

- Line Chart (Biiu d& duang eong): day 13. dang don gian nhit ella bi~u de>. True nfim ngang bi~u thi ngay giao dich, true dung hai ben la gia khdp lenh. LO,,"i bi,su dd nay cho thiy mot each rit true quan di~n bien ciia gia.

- Bar Chart (bilu dt5 cot): bi~u de> cot rno t£1 gia md cira, gia cao nhit, gia thip nhfft va gia dong cii'a trong mot ngay giao dich. Vl chang ta chua co khdp lenh lien tuc nen viec sii' dung bi~u de> nay

49

se hop 19 hon khi dung don vi la tuftn hay thang. Khi d6 mQt tuftn hay thang se nhu mQt ngay g6m gia md cil'a cao nha't, gia tha"p nha't va gia d6ng cua.

- Volume bar chart (biiu db eI)t kho'i luang): d6 thi nrong d6i don gian mQt chieu mo ti thci gian va chieu con hili mo ta kh6i hrong c6 phieu dii khdp. Sl1 ke't hop gifta gia c6 phieu va kh6i hrong giao dich se giup dira ra mQt tieu chi cho viec nhan ra xu th€ bien dQng

? • ,

cua gra.

VI bi~u d6 duCfng cong la dang ph6 bien nha't nen chting ta tim hi€u ky cang hon. Nhu v~y, chting ta chuan bi cac s6lic$u dfty dll cho viec phan tich tirng loai clnrng khoan bhng cong Cll MET A STOCK. (Xem sa ad)

2.2.2 Nhilng mij,1 d1i{JC va chua d1i{Jc trong viic tip d~ng phlin nch kj thu4t vao hO(lI dqng dBu t1J tren TTCK ViiI Nam:

Qua 4 nam hoat dQng thi tnrong chrtng khoan phai n6i hoat dQng phan tich da d6ng g6p dang kE cho hoat dQng ciia thi tnrong, n6 gop phftn cho boat dQng tu van chirng khoan cua thi tnmng duc;1c ngay cang chuyen nghiep hon, Cac nha dftu tu c6 nhieu thong tin d~ ra quyet dinh dftu ttl nhieu hon so vdi khi thi tnrong mdi thanh ~p, cac du doan xu the' gia thong qua phan tich ky thuat ngay cang dU<;1C khang dinh, Ben canh nhtrng k€t qua dat diroc hoat dQng phan tich kY thuat trong kinh doanh cluing khoan con ra't nhieu han ch€ nhir: cac du doan phan tich Icy thuat v~n chua diroc cu thE, dQ chinh xac con tha'p; cac nhan vien phan tich noi rieng va nhan vien moi gidi chang khoan n6i chung v§n chua bie't ke't hop gitta ke't qua cua phan tich Icy thuat va phan tich co ban dE dira ra nhan dinh cho khach hang.

Nhln chung hien nay phftn mern phan tich ky thuat rna cac cong ty chrrng khoan tren thi tnrong chting khoan Vic$t Nam dang sir dung la phftn mem phan tich ky thuat META STOCK, phftm rnem nay duc;1c vi€t cho cac thi tnrong co phuong tlnic khdp lenh lien tuc do d6 c6 ra't nhieu ba't cap va dQ sai s6 cao khi ap dung cho thi tnrong chiing khoan Viet Nam. Vic$c ap dung phftn mern META STOCK gay nhieu kh6 khan cho cac nhan vien lam cong tac phan tich ky thuat ciia cac cong ty chang khoan nhu viec nhap gia cao nha't, tha'p nha't cua thi tnrong, d6i vdi thi tnrong clnrng khoan Viet Nam khong c6 khai niern gia cao nha't hay gia thap nha't rna chi c6 khai niem gia

50

tr~n va gia san. Do do khi itng dung phdn mern META STOCK doi khi d§n d~n k~t qua sai lech, Do d6 v~ lau dai nen c6 mot phfin mem phan tich ky thuat cho thi tnrong cluing khoan Vi~t Nam

Ngoai ra, trinh dt) cua cac nhan vien lam cong tac phan tich tai cac cong ty chtmg khoan hien nay can nhieu han che. Nhin chung phfin ldn cac nhan vien phan tich ky thuc}t tai cac cong ty chang khoan hien nay chua thirc sl,i diroc dao tao chuyen sau trong viec phan tich ky thuat, danh gia cua ho v§n chua du<;1c C1.l th~, vit;c du doan xu thE gia ciia chang khoan con thieu chinh xac, Dt)i ngii cac nhan vien phan tich ky thuat can thieu va kien thtrc co ban ve! phan tich kY thuat cua cac nhan vien hanh nghe chung khoan tai cac cong ty chtrng khoan noi rieng va cua cac nha d~u ttl n6i chung con nhieu han ch€ da gay nhi.!u kho khan trong viec trao d6i cac ke't qua phan tich ciia cac nhan vien phan tich vdi nhtrng nhan vien phong moi gidi, gitra nhan vien phan tich vdi cac nha dfiu nr,

MQt va'n de! iinh huang de'n hoat dQng phan tich kY thuat hien nay la quy mo thi tnrong clnrng khoan Vi~t Nam hien nay v§n can nho, s6lU<;1ng cac nha d~u ttl ca nhan can ra"t nho so vdi dan s6 ca mrdc do do bien dQng gia cua chung khoan ra't d~ bi anh huang bdi dong thai cua cac nha da'u nr t6 chirc, hoac mQt nh6m nhitng nha dAu tu ca nhan co v6n ldn,

T6m lai chuong trinh phan mern phan tich ky thuat META STOCK la mt)t cong C1.l hitu Ich ciia thi tnrong cluing khoan phat tri~n nhirng kho c6 th~ ap dung cho TICK Vi~t Nam bdi vi:

ThO' nh6t: TICK phat tri~n giao dich thea phuong thirc khdp lenh lien tuc trong khi TICK Vif$t Nam khdp lenh mot l~n mot ngay. Gia cua TTCK nude ngoai khong quy dinh bien dQ giao dQng, con gia ciia TICK Vi~t Nam c6 bien dQ giao dt)ng. Vi the' c6 nhitng btt cc} p nhtr sau:

- Open: d6i vdi thi tnrong mrdc ngoai gia rnd ci1'a la gia khdp lenh ciia phien giao dich dAu tien trong ngay can a day chung ta nhap la gia dong ci1'a cua phien giao dich tnroc.

- High va Low: a TICK nude ngoai, ngirci ta nhap gia khop lenh cao nhdt va tha'p nha't trong illt ca cac phien giao dich trong ngay,

51

trong khi d6 TICK Viet Nam nhap gia dong cii'a phien tnrdc cong (trir) gia d6ng cii'a nhan vdi bien dQ giao dQng.

- Close: thay VI gia khdp lenh cua phien giao dich cudi cling nhu d nude ngoai thl ta nh~p gia khdp lenh ngay hom nay.

Thd hai: tren TICK cac mrdc ho ap dung nhieu loai lenh nhu MKT, LMT. STOP, SLM, NH, AON, IOC, FOK, ATO, ATC, ... trong khi do tai TICK Viet Nam chi mdi c6 lenh LMT va g§:n day dang thii' nghiern them lenh ATO.

Thu ba: TICK Viet Nam hien nay con qua it hang hoa va tinh thanh khoan ciia cac hang h6a nay con chua d6ng d~u nhau. M~t khac, chi s6VnIndex khong phan anh du<;1c tinh dai dien cho thi tnrong,

Thu hi: mQt thi Wong giao dich thea tam 19 nhieu hon la theo chuyen " hi~ b'''' ~ TICK

mon eu let ve .

Thd nam: ngudn thdng ke cac s6lieu trung blnh nganh, trung blnh nhom cong ty chua dU<;1C d§:y dii va chinh xac, rna va'n d~ chinh xac cua so' lieu th6ng ke la va'n d~ quan trong va nhay cam d6i vdi Viet Nam. Hien tai tren TICK Vi~t Nam chua co m(jt t6 clnrc thong ke nao co d~y du uy tin do'i vdi cac nha d§:u nr khi dira ra s6li~u thong ke nay.

Tuy vay, trong nrong lai cluing ta see co mot chuong trinh ph§:n mern v~ phan tich ky thu~t dU<;1c hoan thien va phil hop vdi TTCK Viet Nam, va hie d6 nhtrng k€t qua cua phan tich leY thuat se dem lai hieu qua cho cac nha kinh doanh chang khoan va d§:u nr chang khoan trong vi~c phan tich va dinh gia chang khoan.

52

CHUdNG3

GIAI PHAP DE AP DVNG PHUdNG PHAP PHAN TICH KY THU! T TRONG HO~ T DONG Diu T1J CHUNG KHOAN

"

T~IVI~TNAM

3.1 QUY MO Till TRUONG V A HudNG PHA T TRIEN:

3.1.1 Qui rna thj tru<log:

Qua thuc trang va cac s6lic$u da: trinh bay d Chirong 2. c~n xac dinh rAng qui mo thi tniong chirng khoan Vic$t Nam con qua nho. Mot trong cac nguyen nhan clni ye'u Hi. viec giao dich phai xay ra tren san, each d~t lenh, thanh toan lam han che' phat tri€n s61u"ng nha d~u nr, cu th€ la s61u"ng tai khoan con qua nho, khong thu hut cac nha d§:u nr c6 nang hrc cua quoc te' tham gia vao pha t tri~n ha cing cho kinh doanh true tuyen,

3.1.2 V4n dung philo tich ky thw)t vito TTCK:

Vi~c v~n dung phan tich ky thuat van kinh doanh chirng khoan la mot viec lam c~n thie't nham nang cao trlnh do thi tnmng, tao ti~n d~ cho cac nha dftu nr, hoac nha moi gidi hoat dong vdi tinh chuyen nghiep cao hon, c6 t6 clnrc hon, tranh tlnh trang hieu ang dam dong mu Quang nhu dan diu cua ong Noah tren TICK.

Day la mot ye'u t6 quan trong, buc thie't nham tlnic diy phat triSn qui mo th] tnrong ca vS hrcng l§.n v~ chat, C6 th~ n6i day se la mot chiec g~y th§:n danh thirc Nang Cong chua ngu trong rung sau cua TTCKVN.

Hai tinh huong se xay ra khi v~n dung phan tich ky thuat van kinh doanh clnrng doanh d Vi~t N am:

a. Tinh hudng thlt nh{{t c6 th~ dang xay ra va chua ghi nhan chinh thuc, d6 la cac nha d~u tu chuyen nghiep da: nr tri~n khai viec phan tich ky thuat rieng Ie bang phuong tien ca nhan, khong c6 mang kinh doanh tnrc tuyen Vi~t Nam. Hoac la, mot s6 nha d§:u t11 da ke't n6i vao Yahoo va mot s6 Website chuyen nghiep nhu CNN Finance, Bloomberg, ... va dung tai khoan cua than nhan ban be ben ngoai

53

Viet Nam d~ kinh doanh cac loai chung khoan qu6c te', trong do ho du<;fc sft dung phdn mem phan tich ky thuat. Khoang thang 6 va thang 7 nam 2002, Van phong Dai dien UBCKNN va Trung tam NCKH&DT Chang khoan dil hop tac vdi mot chi nhanh T~p doan Cong ty Chung khoan Morgan Stanley Dean Witter tieu bang Nevada t6 clute giang day lop phan tich co ban va phan tich ky thuat clnrng khoan, trong d6 phan tich k:Y thuat tren mang Yahoo Finance dil dUljc v~n dung de giang day. Kha dong cac can bo lanh dao c~p Giam d5c, tnrdng phong mot so" Cong ty chung khoan va Quy h6 tro phat tri';n dil tham dir. Tuy nhien neu thea tlnh huong nay, qui mo tiep tuc se r~t nho, va viec ph6 c~p kh6 khan, khong c6 tilm co qui mo quoc gia. Nhu v~y khong th~ tach rai viec ap dung phan tich ky thuat khoi vi~c hlnh thanh mang kinh doanh clnrng khoan true tuyen.

h. Tinh hu/ing tha hai la ke't hQP viec phan tich k:Y thuat cac clntng khoan van mang kinh doanh true tuyen, Truong hop nay chinh la muc dich nghien ctru cua d~ tai dbi hoi cac bien phap tri';n khai. Trong tinh bu6ng nay, se blnh thanh met dang thi tnrong kinh doanh chring khoan rndi trong d6 se khong ciln thiet can de'n cac san giao dich va each d~t lc$nh nhir hien nay, thay van d6, nha dilu ttl c6 th'; ng6i d nha, d don vi co quan van ban dem, van gia ranh, van ngay Ie, len mang cua Cong ty chang khoan rna Nha dilu tu c6 md tai khoan, thuc hien phan tich va sau d6 d~t l~nh.

Trong tlnh huong nay, cac cong ty chang khoan, cac t6 chirc moi gidi chuyen nghiep se c6 website rieng ke't n6i van mot mang chung cua Trung tam Giao dich Chang khoan, thong qua d6 cac nha dilu ttl se nr hra chon chang khoan, phan tich va ra quyet dinh dilu ttl.

Tuy nhien thea hien trang, so" hrong tai khoan ciia TICK Vic$t Nam can ra"t nho (tren 19.000 tai khoan) d'; hinh thanh kinh doanh tnrc tuyen va phat tri~n so" hrong. Nhir v~y viec phat tri';n so" hrong nha diu ttl hay phat tri';n mang giao dich true tuyen d'; tir d6 phat tri';n qui mo thi tnrong va dia ban cua thi tnrong, va phat tri';n s6 hrong ldn nha dilu ttl.

Vdi hien trang va t6c do phat tri';n Internet cua Vic$t Nam, kha nang cua vi~n canh mot nha d~u ttl ngdi d' Lao Cai hay mtii Ca Mau vftn d~t lc$nh bang phuong tien Internet la hoan toan kha thi. Day la

54

mQt di~u hoan toan co thS lam du"c song song vdi su phat triSn cua mang Internet c6 day va khong day.

MQt va'n d~ ldn khac la Vi~t Nam chua c6 phdn m~m phan tich ky thuat du"c ph5 c~p. C6 kha nang mot s6 nha dilu nr chuyen nghiep hoac mua phdn mem nude ngoai, boac da tt;t dilu ur viet mot phAn mern nhu the', nmrng thuc trang v§:n la chua du"c phd bien rong dii trong cac nha dil u nr Vi~t N am tren TICK ...

N6i t6m lai, khong thS tach rCJi viec t5 clute triSn khai phan tich chang khoan vdi viec hlnh thanh mang kinh doanh chang khoan true tuyen cua Vi~tNam.

3.2 CAC NHU CAU LON KHI TO CHUC ~NG KINH DOANH TRVC

A'

TUYEN:

3.2.1 Cae hanh lang phap Iy:

Ti€n d€ co sd vo cung quan trong cila viec hinh thanh mang kinh doanh true tuyen toan qudc la hanh lang phap ly ciln dUQc di~u chinh, b6 sung dS tao di~u kien phap lu~t hoan thien cho viec t6 chirc kinh doanh qua mang, trong d6 yeu t6 phan tich kY thuat chiing khoan dUQc g;ln ke't. D6 la h~ thong cac van ban phap qui cho phep viec triSn khai kinh doanh chang khoan qua h~ th6ng mang Internet. cho phep d~ t lenh qua mang, cong nhan tinh phap 19 rang buoc ciia lenh dij.t theo hinh thuc theo loai hinh nay, cong nhan chit ky Internet ... H~ thong phap ly nay cling cong nhan va cho phep viec hru ky, thanh toan bu tnr cua cac tai khoan giao dich hoan toan qua mang,

H~ thong va hanh lang phap ly, phai dam bao duc;fc tinh an toan cho nha dilu nr, bao v~ ho chong lai cac tQi pham Internet, qui dmh vi~c bdo ~t va ca'p do bao ~t trong giao dich,

Chi khi nao c6 co sd ha tilng kinh doanh tnrc tuyen vdi hanh lang phap ly nhu tren, cac nha dilu nr va chuyen vien moi gidi mdi c6 di~u kien phan tich ky thu~ t.

55

3.2.2 Cd sd v,t chil"t ha t4ng :

Vi~c 100 trlJ' co sd dii' lieu cho phan tich ky thuat clnrng khoan doi hoi cac phirong tien cd sd v~t cha't nhu cac server co dung luong cue ldn, dUC1ng truyen phai co to'c d(> nhanb nhu ADSL, cac may rieng ca nhan cua nha d~u nr phai c6 ca'u hlnh manh, mdi dap ung du'qc viec tai xuong cac dii' lieu va lien tuc thay d6i dft lieu, d6ng thci SIT dung cac cong cu phan tich da cai trong may, bay mi xuong tir mang do server cua cong ty chirng khoan cung ca'p d~ thuc hien phan tich ky thuat..

B~c biet Trung tarn giao dich chtrng khoan se phai diroc trang hi cac loai server du tinh nang va dung hrong thea yeu c§ u 100 trlJ' thong tin, dft lieu lien quan de'n cac c6 phieu va cac chtrng khoan khac, chuyen th~ qua cac dang dB thi thuong dung, va cac diY lieu nay phai c~p nh~t lien tuc tung giCf mot, do d6 doi hoi h~ thong server va d(>i ngii chuyen vien phu trach thirong xuyen nap dii' lieu thea di~n bien cua gia ca va thi tnrong (len xuong gia tirng gio, tirng ngay, kh6i luong giao dich),

Ngoai ra, cac cong ty chtrng khoan phuc vu khach hang cua mlnh cung phai c6 h~ thong server va chuyen vien c~p nhat tu'dng tu neu muon chitng to khii nang phuc vu khach hang de canh tranh.

3.2.3 Ph4n m~m :

Tren the' gioi, cac cong ty chting khoan, cong ty mdi gidi, cac cong ty chuyen ban phdn mern cho nha dau tu' cung ca'p hang chuc ngan website trong d6 c6 cho thue, hay han phan mem phan tich kY thuat cho cac nha dau tu'. Tuy nhien viec SIT dung cac phan mem nay co the se va'p phai van dS tu'dng thich giiYa cac phdn m~m do vdi h~ th6ng 100 trii' dft lieu tit Trung tam giao dich chtmg khoan,

M(>t va'n de thu hai la gia ca d€ mua phan mern, Ne'u tirng cong ty dij.t mua phan mern d~ tl;t v~n hanh va phuc vu cho khach hang cua minh, day se la mQt khoan d§u tu' IOn khi tinh de'n qui mo thi tnrong hien nay.

BO'i vdi nha dgu nr clnrng khoan, thea diSu kien ciia Vi~t Nam, chung toi e rang kha nang nr mua cac phan m~m phan tich kY thu~ t cua cac nha dau tu' chtrng khoan cUng khong cao.

D~ ph6i hop, can co nghien CUu ciia cac chuyen gia cong nghe thong tin v~ he thdng phan mern cua rieng Viet Nam d€ tao ra ID(>t phdn mem chung cho h~ thong giao dich chtrng khoan Viet Nam, thong nhdt tir cac

56

- -- ------ - ---

-------- ---- --

- - - - - -- - - ---

- - -- - - -- - - - - ---

ITGDCK de'n cac cong ty chung khoan de'n cac nha d~u tu rieng Ie vao mang. Khi d6 se phdi quan tam tdi viec bdo vt$ mang, bao m~ t t6i da cho toan h~ thong.

Khi nha mrdc cho phep nha d~u nr Vi~t Nam mua ban chirng khoan quoc te', nha d~u nr se phai sir dung dich V1..l mo i gidi mrdc ngoai va se co phftn mem phan tich ky thuat do cac cong ty nay cung ca'p tinh phi mot Iftn, hoac thanh toan dinh leY.

3.2.4 v~ v6n:

Vi~c dftu nr cho toan bo h~ thdng mang la mot su nghiep chung ciia Nha mrdc va cac nha dftu nr: C1..l th~, Nha nude nen nghien ctru dftu nr cac h~ thong server trung tam cua Trung tam Giao dich Chung khoan, du dung hrong va du srrc manh t6c dQ dui'Jng chuyen d~ giup cac nha dau tu co th€ tiii xudng ra't nhanh cac thong tin dll lieu. Vi du, chung toi da vao mang Hiy thong tin d€ phan tich, ghi nhan tai mot s6 dia chi internet, tiU xudng mQt Bao cao tai chinh co Website chi mlt 15 - 20 phiit, nhirng cling khdi hrong thong tin nrong tt;C phai ma't hon 60 pluit, tham chi nhieu gii'J 0 cac Website khac. Dtra ra hlnh anh nay, cluing toi muon d~ c~p tdi khoi hrong thong tin cho m6i chtrng khoan niem ye't: tir cac thong tin sO' lieu co ban, de"n d6 thi lich sa cua 20, 10 , 5 nam v.V.V , d6 thi cua nam hien hanh, chi tie't xu6ng tirng thang, tirng tuftn, nrng ngay v.v.

Ngudn v6n diu nr nay r(t ldn, tfnh d€n hang chuc trieu USD, nen phdi c6 chinh sach chung, vi du Nha nude dftu tu va cho cac cong ty chung khoan thue lai dich vu, thu dftn qua nhieu nam, Tuong tu, phftn mem phan tich phai dU<;1C cac cong ty chirng khoan cho cac nha d~u nr thue lai trong qua trlnh cung ca'p dich vu moi gidi, mua ban va tinh phi.

Rieng cac nha dftu nr phai co kha nang tt;C diu tu thie't bi phftn cring c6 cau hinh dii manh d~ thuc hien phan tich nhanh va giao dich, Theo cluing toi, viec nay chi c6 th€ xay ra a mot ti I~ nha dftu nr thuoc t~ng lop kha gia. MQt giai phap v6n cho tnrong hQP nay la tinh de'n mang internet chting khoan cong cong, Nhu v~y cftn co cac cong ty, t6 chrrc dung ra dftu nr cho lanh vt;Cc nay. Hoac la cac cong ty chirng khoan se phai tao ra cac tv di€m giao dich cho cong chung bang hinh tlurc cafe kinh doanh chirng khoan co trang bi internet chuyen nghiep.

57

3.2.5 Kh6i ltiqng Nha dAu nr trtrc tuye'n:

VOi t6ng s6 tai khoan hien nay tren 19.000, day la met con s6 rfit it oi cho viec ung dung mang rieng d~ giao dich, Theo cac chuyen gia qu6c tE, it nhfit phai c6 mQt s6 hrong 200.000 - 300.000 ngiroi sa dung cua mot mang thl mdi c6 kha nang phat hanh 1ty v6n (float) cong ty lam chu mang d6.

Gia dinh chung ta phat tri~n dllQc viec giao dich dEn cac tinh 1y. va huyen 1y. ldn, blnh quan m6i tlnh c6 hlnh quan 25 di~m giao dich vdi 5 -10 may, hoat dQng nhieu gio trong ngay, 7 ngay trong tu~n, toan qu6c se c6 khoang 1500 di~m rieng Ha NQi va TP. Hl) Chi Minh c6 500 di~m, thi s6 di~m internet chtrng khoan khoang 2.000 tren toan qu6c. Vdi khoang 20.000 may kha dung, kha nang thu hut dllQc 300.000 khach, m6i nha d~u nr se c6 m~t kh~u vao mang rieng, ~t khffu vao mang cong ty chting khoan rieng va m~t kh~u giao dich rieng thea s6 tai khoan cua minh, Nlur v~y khu vr!c nong thon, thanh thi ngheo, co th~ v§n phd c~p dllqc kinh doanh qua internet va co di~u kien tham gia phan tich ky thuat chttng khoan. Va day cling chinh 1a mang thong tin d~ ph6 c~p dao 40, thong tin chtrng khoan cho dai cluing, neu kheo t6 chirc 16ng ghep, co th~ khong qua xa voi, Viec nay, tnrdc mat chi c6 hai nganh c6 v6n va khd nang t6 chtic: nganh boo di~n va nganh san xu fit thiet bi cong nghe thong tin. Ne'u chi phi cho m6i di~m 200 trieu, s6 v6n c§n cho mang nay la 400 ti dl)ng.

3.2.6 Gis sit dung ha tAng va phAn m~m:

Tinh thea chi phi d~ sa dung cac website chuyen nghiep tren the' gidi, cac nha d§u nr phai md mot tai khoan giao dich tuy tirng cong ty, s6 ti~n nay bien thien til vai nghln USD den hang tram nghln USD. Chi phi sa dung mang vdi cac du lieu thong tin, nr va'n thi tnrong, m6i nam bien thien til 100, 200 USD de'n hang chuc nghln USD, chua k~ ti 1~ hoa h6ng tren doanh s6 mua han chting khoan qua mang.

Vdi mire gia ca nhir tren, kh6 c6 th~ dira ap dung vao Vi~t Nam tai thai di~m nay vdi kha nang va du trii' d§u nr ciia nhtrng nha kinh doanh chiing khoan Viet Nam. D~ c6 th~ dira hoat dQng kinh doanh chtrng khoan qua mang gAn li~n vdi cac cong cu phan tich ky thuat, phan tich thi tnrong hdng cac thong tin tren mang, doi hoi phai c6 s11 d~u tu dl)ng bO, s11 d6ng

58

g6p cua nhieu nganh va tntdc mdt mot philn v5n phai tit v6n ngan sach, v5n ODA mdi mong triin khai dlfQC hc$ thong mang d~ phat tri~n s6 nha dilu nr va cung ca'p dich vu voi gia vita phai cha'p nh~n dUQc vdi cac nha dilu nr Vic$t Nam.

3.2.7 Phat tri@n slildC1Dg cluing khoan, TIq trditng OTC:

Viec phat tri~n mang kinh doanh tnrc tuyen d~ ung dung cong nghe phan tich nhu cluing ta mong muon doi hoi phai tang them hang h6a, qui mo thi tnrong. ss hrcng chting khoan ccin phdi tang nhieu hon, ngoa i ra nen nhanh ch6ng hlnh thanh mot thi tnrong OTC c6 ki~m soat thong qua mang tnrc tuyen de tang cirong tinh khii thi cho mang kinh doanh cluing khoan true tuyen la ti~n d€ quan trong trong viec ang dung phan tich Icy thuat trong kinh doanh chang khoan,

3.3 cAe GIAI PHAP DE AP Dl)NG PHUONG PHAP KY THU!T TRONG HO~ T DONG TREN TTCK ~T NAM:

3.3.1 Giai phap v~ ky th~t:

Day Ii nhitng giai phap mang tinh ky thuat trong ung dung phfln tich d~u tu cua phan nch ky thuat. Phan tich kY thuat da chiing to dlfQc qua thoi gian tren thi tnrong the- gidi, Tuy nhien trong di~u kien thuc tai d' Viet Nam phan tich ky thuat c~n c6 nhttng thay d6i hon cho phu hop va mang lai hieu qua cao nhdt,

* Xac dinh liiu chuiln lua chon chung khodn diu Iii:

Thanh cong cua nglfCfi dilu ur di lien vdi thanh cong ciia dich vu nr van, la nang cao uy tin cua t6 chitc nr van, Tren thi tnmng co rlt nhieu loai chtrng khoan ciia nhieu cong ty, cac nganh ngh~ khac nhau, c6 nhtrng chirng khoan c6 rmrc tang tnrdng cao, c6 nhitng chtrng khoan c6 xu hudng bing gia hay ngucc lai, ... do v~y trong ~p hop chtrng khoan d6, cac nha nr va'n phai xac dinh nr va'n van loai nao c6 lei nhft, phil hop nha't vdi khach hang mlnh. D~ xac dinh dUQc loai clnrng khoan dilu nr, then chung toi ciln c6 nhitng tieu

~ chuan sau:

59

- Ty l~ tang doanh loi tren m6i dftu c6 phieu - EPS cua Cll ky bao cao nay so voi kY bao cao tnrdc, Co nghla la EPS tang qua cac thai ky, d~c biet nay tang so vdi ky tnrdc, di~u nay co y nghia quan trong vi EPS la mQt trong cac chi tieu xac dinh gia thi tnrcng cua chtrng khoan. Ty s6 PIE dl1<;JC th~ hien diroc su dung d~ th~ hien m5i quan h~ giua doanh lei tren moi dft u c6 phieu va gia thi tnmng cua c6 phieu. Khi EPS tang, vdi rmrc gia cii lam PIE giam cluing to chang khoan dang bi danh gia thap. Vi~c EPS tang lam cho PIE giam nen chang khoan Mfp dfin cac nha dftu nr hen, thu hut su chti y cua nhieu nguoi, cftu chirng khoan se tang cao lam gia chang khoan tang keo PIE v€ mac trung binh cua thi tnrong, hay rmic trung binh nganh, hay dao dQng quanh rmrc ban dftu. Do vay, viec xac dinh chttng khoan co EPS tang qua cac thai kY se girip tim ra loai chirng khoan t6t, hilp dfin cac nha dftu nr tren thi tnmng.

- Tinh thanh khoan cua cluing khoan: Chang khoan co tinh thanh khoan cao se dl1qc ira chuong hon chang khoan co tinh thanh khoan tha-p. Vi tinh thanh khoan se giup nha dftu t11 ban chiing khoan ra d€ dang chuy~n d6i thanh ti~n. Day la mQt tieu chudn kha quan trong, d~c biet khi giam gia manh, nha dft u t11 ban chang khoan ra nharn han che' 16 Hii. Vi v~y tinh thanh khoan cao Ul tieu chufn trong hra chon dft u nr chang khoan.

- S6 cung va cftu chung khoan: Vi~c thea d5i thimng xuyen bien dQng thi tnmng cho phep nha dftu nr de dang nhan ra rmic cung va cftu chting khoan. Nhttng s6 lieu tren bang dit;n tai san giao dich, s6 lieu til' ban tin chang khoan hang ngay cung ca'p cho nha dftu nr t6ng cftu, t6ng cung kh5i hrong giao dich ciing nhu cac thong tin b6 ich khac,

- MQt cluing khoan co mac cftu cao se d€ dang tang gia va nguoc Iai, Cung cftu chang khoan Ia mQt tieu chuffn trong dftu tu, phan tich Icy thuat la phan tich dua tren cung cftu do v~y co th~ noi tieu chuan nay dong vai tro ra't quan trong trong tu viln dftu tu chang khoan,

- Chung khoan dang dl1qc cac quan tri vien thuoc nQi bQ cong ty hay t6 chiic tai chfnh nao mua van khong? Xem xet cac yeu t6 nay d~ xac dinh them v~ cung cftu chirng khoan, clnrng khoan dang dl1<;JC bao tro bdi nhtrng ca nhan, t6 clute co ti€:m hrc kinh tl, do v~y no co tiem hrc kinh te" manh hon.

60

* Xac dinh h(lp Ij vung gim hg,n trong tldu tu:

Bfiu nr theo phan tich kY thuat la dfiu tu' chii yeu huang chenh lech gia, su bien dong cua clnrng khoan c6 th~ bieu di~n bang bi~u d6.

Mot nguyen 19 rna cac nha d'u tu' d€u chflp nh~n 1a gia chung khoan di chuyen then bi~u d6 hlnh Sin, di€u nay n6i len khong cai gt c6 thE giam mai va cnng khong c6 cai gl c6 th~ tang maio Tang r6i se giam, giam r6i se tang la quy lu~t v~n dong cua thi tnrong,

Trong bi~u d6 tren day, dUCfng Sin bi6u di~n cho gia chirng khoan, dUCfng Max V xac dinh rmrc cao nha't rna nha tu va'n du doan, duCfng Min V la mire thap nha't, duCfng Max V Ia rmic gia thi tnrong luc tham gia thi mrong.

Mtic Min V la rmrc gia thap nha't rna nha phan tich nhan dinh v€ chung khoan, ho cho rang khi gia chtrng khoan thap hon rmic nay nghia la cluing khoan dang bi danh gia thap,

Max V la mtic rna nha phan tich cho rAng gia chtrng khoan kh6 c6 th~ vu<jt qua mac nay. Khi nha phan tich khong xac dinh du<jc duCfng di chuyen cua chrrng khoan hay c6 th6 chi ra du<jc rmrc tang t6'i da rmrc gidrn gia t6i thi6u nhung khong c6 gl chdc chdn v€ thoi gian gia c6 th6 dat de"n nhtrng rmrc nay thl vung gidi han cho phep nha dftu tu' kinh doanh mQt each hieu qua va an toan hon,

MaxY

Thom gian

61

Trong di~u ki~n TICK Vi~t Nam hien nay thl cong viec nay th~t s11 e~n thilt VI thi WCJng con qua nhi~u bien dQng clura xac l~p dl1t;1c quy lu~t chung cua n6. Theo phuong phap nay ta co thc5 kinh doanh hieu qua va e6 tinh khoa hoc hon, Tuy nhien khong phai lric nao cilng la an toan vdi phuong phap nay rna c~n ke't hop vdi s11 nr van ella cac cong ty Cluing khoan cling nhu thea doi tlnh hlnh thi WCJng thuC1ng xuyen.

Xac dinh Min V: La mtic gia tri rna nha phan tich tin tl1C1ng trong nhilng tnrong hop xa'u nhtt v~ tinh hlnh kinh doanh ella doanh nghiep ho cling co th~ thu v~ C1 rmrc nay hay kern hen mQt chtit tir nhtrng cd phieu dang nAm giil. Do v~y se la hop 19 ne'u din Cll vao gia tri ghi s6 cua c6 phieu. B~ co thong tin nay thl th~t don gian bAng each xem cac bao cao tai chmh ciia doanh nghiep C1 men dQ ke' toan g~n day nha't.

C6 mQt thuc tt dang t6n tai C1 Vi~t Nam la gia tri met s5 tai san ciia cac doanh nghiep chua dinh dU<;1e gia tri nhu: Gia tri quyen sit dung da't, nhilng gia tri vo hlnh (thuong hieu, m~t bdng kinh doanh). Nhilng tai san nay luon bi dinh gia tha'p hen nhi~u l~n so vdi gia tri cua cluing. VI thl gia tri Min V se eao hon gia tri ghi s6 e6 phieu C book value) trong cac bao cao tai chinh, do v~y thea chung toi Min V dl1<;1e xac dinh nhir sau:

Min V = Book Value + HCa)

Vdi HCa) la mrrc di~u chlnh, HCa) co th~ xac dinh tir 40% dln 90% book value.

Tuy thuoc vao gia tri tai san doanh nghiep danh gia nhieu hay it rna HCa) se eao hay tha'p. Xem bang danh gia v~ Min V cua mot s6 cong ty sau:

SST C6 Phieu Book HCa) Min V
Value
1 REE 17.110 0.5 25.665
2 SAM 12.480 0.8 22.464
3 TRI 14.410 0.8 25.938 S6li~u Book value Hfy tir bao cao tai chlnh nam 2001Cngu6n: CTCK ACBS). d day, chung toi xac dinh HCa) la 50% eho Ree, 80% cho SAM va TRI, vi SAM Ia e6 phieu ella cong ty C6 ph~n Cap va VL VT du<;1c s11 bao trd ella nha mrdc con TRI la c6 phieu ciia CTCP Nude Giiii Khat SG c6 tai

62

san vo hmh ( thirong hieu) chiem gia tri kha Ion nen H(a) cua hai cong ty nay kha Ion.

Xem xet cac mrrc Min V trong bang tren ta thty day la mrrc gia ca rna thi tn1CJng it hon, trir khi nhtrng giai doan xuong gia du dQi. Di~u nay cho thty day la nhtrng rmic gia tham khao co gia tri,

Tuy nhien, rmtc gia tri Min V khong hoan toan cO" dinh rna n6 thay d6i theo thCJi gian cung vdi nhtrng thong tin lien quan de"n cong ty va tai san cong ty. Ching han lei nhuan d~ lai trong cong ty nam nay tang cao lam book value tang ca~, hay cong ty ban mQt s5 tai san c5 dinh va gia tri book value cling d11<jc di~u chinh lai,

xsc dinh Max V:

Xac dinh rmrc Max V Ia di xac dinh nnrc gia rna nha phan tich cho r4ng vdi nhttng thong tin hien co gia c6 phieu tren thi tnrong khoco th~ cao hon, Chinh VI the' nha nr va'n se khuyen khach hang ban c6 phieu cua mlnh neu gia dat tdi mrrc nay. C6 hai each xac dinh:

Dinh gia c6 phieu thea phuong phap chie't khfiu lu6ng thu nhap:

Phuong phap nay dira tren nguyen 19 co ban la "tiin co gid tri thea thai gian", mQt d6ng ti~n ella ngay hom nay co gia tri hon d6ng ti~n ella ngay mai, mQt d6ng d~u t11 van doanh nghiep nay c6 mire sinh lai hon d~u t11 vao doanh nghiep khac. Do d6 gia tri ella doanh nghiep d11<jc xac dinh bang cac ludng thu nhap d11 kie"n. Ma doanh nghiep d6 thu dll<je trong nrong lai d11<jc quy v~ gia tri hien tai b4ng each ehie't khau chung b~ng mQt rmrc Iai sua't phu hop.

Trong phuong phap nay co 3 thong sO" co ban c~n d11<jc xac dinh, d6 la: ludng thu nh~p cong ty thu v~ trong nrong Iai, nnrc Hii sua't chie't khsu ludng thu nhap d6 va thai han tdn tai du tinh cua doanh nghiep.

Phuong phap nay d11<jc ap dung ph6 bien 11 nhtrng n110c c6 thi tnmng chrrng khoan phat tri~n, noi thirong c6 dii thong tin v~ lich sir ding nhu hien tai va dlf bao hop 19 v~ tlnh hlnh tai chfnh, riii ciia doanh nghiep. Hien nay viec ap dung cong thuc nay 11 Viet Nam ciing d11<jC nhieu ng11CJi ap dung bdi gia c6 phieu tinh thea phuong phap nay phan anh nrong dO"i d~y dll moi ban cha't cua hoat dQng san xua't kinh doanh ciia cong ty so vdi cac phirong phap khac va dUng tren quan di~m ciia nha d~u t11 thi phuong phap nay kha don

. .,

gran.

Tuy nhien tai Viet Nam viec tinh theo phuong phap nay con gap mQt s6 kh6 khan lam cho viec nnh ngudn thu ciia cong ty trong t11dng lai kh6 c6

63

thE xac dinh nhu: tlnh hlnh moi tntCfng kinh doanh c6 nhieu bien dQng, cac doanh nghiep Vi~t Nam trong d6 c6 ca cac cong ty niem ye"t chua quen vdi vi~c I~p ke' hoach san xua't kinh doanh dai han, d~c biet con xa la vdi viec du bao chi tie't ludng tien dai han ra, vao cong ty ... do v~y phtrong phap nay se dUQc dieu chlnh thea hudng 5 nam va cQng gia tri tai san rong vao thCfi diem tinh toano

Cong thtrc di~u chlnh:

P=Po + El(l+r) + E2/(1+r)2 + E3(1+ri + E4(1+r)4 + E5(1+r)5

Vdi P: t6ng gia hi c6 phieu (ph6 thong) cua cong ty

Po: Gia tri tai san rongf bhng t6ng!iii san tnr cac khoan no) El,E2,E3,E4,E5 Ia thu nh~p rong cong ty trong narn tha 1,2,3,4,5 nrong ang.

r: Mac liii xu!t chiet kh3'u( thuCfng dUQc tinh la liii xu3't ngan hang) Sau khi xac dinh dUQc P, la'y P chia cho tdng sO' c6 phieu ph6 thong dang htu hanh ciia cong ty dE dUQc gia tri cua titng c6 phieu,

Dinh gia c6 phieu ph6 thong theo h~ sO' PIE: de tinh gia cua c6 phieu ta Ia'y thu nhap tren m6i c6 phieu nhan vdi he sO' PIE trung blnh nganh hay

? ,.. ):; "'-

cua cong ty nrong t1! ve quy mo.

Hien nay ta tim chi sO' PIE trung blnh nganh hay cua cong ty nrong t1! cung nganh nrong t1! v~ quy mo Ia kha kh6 khan trong dieu kien thi tnmng hien nay, sO' cong ty niern ye"t con qua it Iai them m6i cong ty Ia mQt linh v\tc kinh doanh; hen nita muon tim mQt cong ty cung nganh kinh doanh nrong t1! v~ quy mo lJ Vi~t Nam la ra't kh6 khan. Tuy v~y, hien nay cong ty chtrng khoan ACBS dang cO' ga:ng t6ng hop s6li~u nay. Khi rna thi tnrong ngay cang phat trien thl h~ sO' PIE de dang tim th!y tren cac bao cao tai chinh cua Cong ty, tren ban tin hang ngay cua thi tnmng, Nhtrng thong tin nhu PIE cua m6i cong ty dUQc dang tiii hang ngay tren ban tin cua ACBS.

C6 thS tinh gia c6 phieu bang mQt trong hai each tren, neu tinh ca hai each thll(y mac gia cao nh!t trong hai mtrc gia lam cong cu tinh Max V.

Ngoai ra tntd'c khi ttl vtn nha d§u nr cling cung c3'p cho khach hang ciia mlnh nhtl'ng phan tich, danh gia so bQ v~ cong ty tren cac mat: Vi the' cong ty tren thi truong, ngudn nhan hrc, d~c tntng cua san phim, chien IUQc dai han, .. hay c6 thS Iii ni~m tin cua nha tu va'n d6i vdi cong ty nay. M6i cong ty c6 ~ t bit IQi va I<Ji the rieng Clla mlnh, Nha nr v(n se tang hop lai

64

va giln vdi di~u kien thuc tai cua chinh cong ty do( Moi tnrong d~u nr nganh ngh~ kinh doanh, d6i thll canh tranh. . .)

Nlu nha nr va'n tha'y cong ty co nhieu tri~n vong trong nrong Iai, cd phieu clla cong ty se trd nen ha'p dan, nha phan tich tha'y c6th6 cha'p nh~n vdi rmrc gia cao hen gia hien tai tren TICK nay vi ky vong se tang gia. Vi thl nlu nhu c6 th6 xac dinh gia tri thuc cua cd phieu thi trong nhi~u tnrong hop nha nr va'n van khuyen khach hang mua cao hon so vdi gia tri thuc cua cluing mot chtit vi nhttng 1:9 do kY vong cua cong ty. Trong tnnrng hop nay ta phai cQng vao gia tri c6 philu mot mac ky vong hay con goi la h~ so' di~u chinh H(b)

Max V = Max (PI,PI) + H(b)

V di Max (PI,P2): La mire gia cao nha't trong 2 mtrc tren H(b): Mrrc di~u chinh

Thong tlnrong, mac H(b) dlt"c di~u chlnh kha tha'p so vdi H(a) clla Min V, thea toi H(b) co th~ dlt"c tinh tit 5%-20% gia tri Max(PI,P2). D6i vdi nhtTng cd phieu dat niem tin ldn noi nha <.Uu nr, dlt"c thi tnrong ira thich, co tinh thanh khoan cao ... tht H(b) cao hen va ngiroc lai,

3.3.2 Giai phap mang tinh chiEn lo'fjc d@ ning cao khi nang Ung dung cua phu'dng phap phan tich ky thu4t trong heat dOng Mo to' chUng khoan:

* Hank lang Phdp lj :

Nhu da d~ c~p d tren, d~ thiet lilp hanh lang phap 1:9 vtrng chilc bao v~ nha kinh doanh d~u ur chting khoan, c~n ban hanh cac van kien phap 1:9 nlnr sau:

- Nghi dinh v~ Internet va bdo ve Internet Vi~t Nam

- Nghi dinh v~ an toan va bao milt cho nguoi sil' dung Internet, (trong

do co Internet va chang khoan.)

- Qui dinh v~ viec giao dich chang khoan qua mang, thanh roan qua mang,

- Qui dinh v~ viec cung ca'p dich vu phan tich Icy thuat qua mang.

- Qui dinh v~ ban quyen ph~n m~m phan tich ky thuat va ph'n m~m

khac tren TICK.

65

* Ca slJ khoa h{Jc kj thuq,t h{l ting:

C'n nghien cUu d\l' an trien khai mang chang khoan true tuyen cho ca mrdc, day la m{>t d~ tai ca'p nha nude, c§n c6 su giup dB ciia cac SCi Giao dich Chang khoan quoc te', cua cac chuyen gia cong nghe thong tin va cac nha nghien CUu kinh te' Vi~t Nam.

* Ph8n m/m giao djch / phdn tich:

C'n phan cong xay dung phdn m~m phan tich ky thuat, giln vdi h~ thong ph'n m~m hien h11u cua TIGDCK, hoac di tirng buoc, ph'n m~m phan tich kY thu~t rieng, ghep vao mang sau. Cac cong ty chang khoan co the t\l' nghien ctru d'u nr phdn mem phan tich rieng cila mmh, de cung ca'p cho khach hang c6 nhu c§ u .

* Cd sit duli," thong tin:

- C'n nghien crru va giao nhiem vu cho co quan nEW htu trii' dif lieu chung cho cac loai chang khoan, til do cac cong ty chang khoan co the rni v~ va tao ra cac dB thi, cac bang phan tich khac vdi h~ thong rieng cua tirng cong ty chang khoan, hoac la giao cho m{>t cong ty t6 chrrc htu trif.l~p dB thi va khai thac chung toan mang de tinh phi de'n tirng cong ty chang khoan, cong ty moi gidi.

C'n nang cao hoat d{>ng cong bO' thong tin la co sO' cho co quan quan 19 va di~u hanh thi truong c6 the dam bao tinh cong khai cong bAng va hieu qua cac hoat d(ing giao dich tren thi tnrong chang khoan. BBng thoi gitip cho nha kinh doanh Chung khoan va nha ~u nr tmg dung phan tich va dinh gia chang khoan du<;Jc chinh xac hon,

- Nhir v~y cong bO' thong tin la m{>t ye'u to' quye't dinh sir phat trien lanh manh cua TICK, gop phdn tao nen moi tnmng kinh doanh minh bach va sire ha'p din cua m{>t n~n kinh te' trudc con mat nha d' u t11 trong va ngoai nude,

- Hien nay cac doanh nghiep chua quen viec cong bO' thong tin ra thi tnrong, day vin con la ban khoan khi nhieu doanh nghiep chua muon tham gia niern ye't. D6i vdi cac cong ty eta niem ye't, mijc dn cong b6 thong tin la m{>t di~u bilt bucc nhung viec thirc hien vin con nhi~u virdng mac va sai sot. Bao g6m do cac nguyen nhan khach quan va chf quan sau:

66

+ Cac phuong tien cong b6 thong tin con han che'.

+ 811 ph6i hop trong kenh cong b6 thong tin gina cac t6 chrrc niem ye't, UBCKNN, TTGDCK, cac cong ty chtrng khoan thanh vien va cac t6 chirc thanh vien chua th~t chat che, chua nrc thci.

+ Do cac t6 chile niem ye't chua tha'y he't t!m quan trong ciia viec cong b6 thong tin tren thi trltCtng chtrng khoan, chu trong nhttng thong tin t6t con thong tin xa'u thl khong mu6n cong b6.

+ Cac can bQ, nhan vien ciia t6 clnrc niem ye't, k€ ca nhan vien cong bel thong tin chua ndm bat cac quy dinh va nghia vu v~ cong b6 thong tin ...

+ Trong thoi gian qua, TTGDCK cia co van ban hirdng d~n thuc hien cong b6 thong tin cua cac t6 chrrc niem ye't, trong do co hudng d~n v~ lam ro cac yeu cau v~ cong b6 thong tin va nghia vu cong b6 thong tin cua cac t6 chtrc niem ye't, tuy nhien d€ khac phuc va'n d~ nay UBCKNN va TTGDCK con nhi~u viec phai lam hon ntra

+ Va'n d~ trudc tien 180 phdi xay dung co ca'u thong tin phil hop tren thi trltCtng chung khoan, Co ca'u thong tin nay phai la n~n tang cho hoat dQng cua h6 trd thong tin tren thi tnmng, vi v~y xay dung co ca'u thong tin vita gon nhe vita chat che la yeu cau dau tien cho viec hoan thien thong tin tren thi tnrong chtrng khoan.

+ TAng cuCtng cong tac giam sat viec thuc hien cong b6 thong tin tren thi tnrong chung khoan

+ Xay dung hc$ thong cac tieu chudn d€ thirc hien d6ng nha't viec cong b6 thong tin. Xay dung hc$ thong cung ca'p thong tin quan mang internet: Xay dung mot trang chii cua TTGDCK cung ca'p thong tin v~ thi tnrong va cac d6i nrong lien quan tham gia thi tnmng chtrng khoan, pha t hanh cac a'n phim chinh thttc v~ ban tin thi tnrong clnrng khoan, ..

+ D6i vdi cac t6 clurc niem ye't can phai t6 clnrc be. phan chuyen trach cong b6 thong tin, dam bao cung ca'p day du cac thong tin dinh leY tUc thai va then yeu cftu th~t nghiem nic, dung quy dinh, tranh tmh trang sai sot, thieu chinh xac, Thirc hien che'dQ cong b6 thong tin t11 nguyen ben canh thong tin then quy dinh d€ cung ca'p thong tin cho thi tnrong va d6ng thoi coi day 180 hlnh thtrc quang cao cho cong ty. Cac t6 chirc can phai du<;1c ki~m toan va cung ca'p thong tin th$.t trung thuc.

67

* cac doanh nghi,fp cung clip d;ch V(l:

Khi da co th~ phat tri~n s6 nha d~u nr c6 nhu c~u stl dung phan tlch kY thu~t. se t1f phat hlnh thanh cong ty cua cac nhorn vie't ph~n mem vdi nhii'ng d~c tntng rieng cung cffp nhii'ng giai phap phan tich da dang cho cac clnrng khoan tir phan tich kY thuat, de'n phan tich cac thong s6 tai chinh co ban, de'n phan tich di~n bie'n tren thi tnrong, giup cac nha d~u ttl d~ dang hon trong nhu c~u d~u nr,

Nhu tren dii d~ c~p, c6 kha nang hlnh thanh nhii'ng doanh nghiep t6 clnrc va lam chii mang htdi ca phe internet chtmg khoan khi c6 nhu c~u phat

.~ tnen,

C~n nghien crru ph6i hop cac di~m boo di~n van hoa cap xii van viec cung ca'p dich vu nay.

*Gwi phdp tiing cung kick cliu:

Mot la: d'y manh c6 ph~n h6a cac DNNN, ban hanh kip thCfi cac co che'va chinh sach xac dinh gia tri tai san doanh nghiep, giai quyet cong no kho doi, co che' thirc hien quyen sO' hO'u cua nha nude tren s6 c6 phan nha mrdc hien c6 tai cac CTCP d€ gidi toa kip thoi cac vudng mdc phat sinh hien nay trong qua trinh chuydn d6i cd ca'u sO' hO'u. D6ng thCfi c~n x6a bo nr ttlO'ng ky thi d6i vdi cac thanh phan khong phai kinh te' qudc doanh, cii: t d(tt cuong r6n tin dung 00 dai la ch6 nuoi dlteJng nr tltO'ng y lai, thoi quen dua d§m, ~p quan xin cho ciia cac DNNN. Ne'u khong, phan (tng t1f nhien cua cac DNNN se ngai c6 ph~n h6a, phai duong d~u vdi nhii'ng thach thtrc kh6 khan. Khi tie'n hanh c6 ph~n h6a c~n quan tam tdi chinh sach d6i voi ngiroi lao dQng, dam bao quyen lei cho ngltCfi lao dQng di thiic d'y qua trlnh CPR nhanh chong.

Rai la: c~n c6 mQt chinh sach khuyen khich 00 diii v~ ta.i chinh va bao v~ doanh nghiep tnrdc nguy co bi thau t6m sat nhap du ha'p d§n danh cho cac doanh nghiep niern ye't clnrng khoan tren TICK ~p trung. Trude he't ci1n cho phep cac doanh nghiep nay thirc hien khau hao nhanh, sau do gia tang thci han mi~n giam thue, Cac CTNY ciing se dlt'1c 00 tien sit dung cac ngudn ngan quy h6 tro kY thuat do nude ngoai tai tro. Ngoai ra d~ bdo v~ cong ty khoi kha nang hi thao tung, sat nhap, cac giao dich dc)c biet sau day phai c6 y kien cha'p thuan tnrdc ciia Uy Ban Chung Khoan Nha Nude (SSe):

68

mua 10% trd len cd ph~n ciia cac CTNY hay cac giao dich vdi 9 dinh mua quyen ki~m soar cua mQt cong ty.

Ba la: ben canh viec hlnh thanh cac chinh sach dQng hrc, Chinh phii nen chi dinh va c6 cac bien phap ctiong bach cac cong ty du di~u kien niem y~t phai dang kY niem y~t. C~n c6 sf! tritng phat vdi cac cong ty du di~u kien rna I~n lii'a khong chap hanh viec niem y~t.

B6n la: da dang h6a cac loai trai phieu phat hanh ca v~ Icy han, Ian menh gia. Ddng thCJi tich cue nghien CUu d~ dua van thi tnrong cac cong C1,l mdi nhu trai phieu chuyen ddi, chung quyen, cd phieu uu dai, ...

* Gitli phdp /dch cDu:

Mot la: td clnrc t6t cac kenh tuyen truyen ph6 c~p giao due cho cong cluing hi~u ro cac loi ich cua d~u ttl CK tren cac phuong tien thong tin dai chting va trong h(! th6ng tnrong hoc d~ titng bttdc hlnh thanh mot n~n van h6a chrrng khoan cho cong chung. Ngoai ra c~n nhanh ch6ng hlnh thanh va phat tri~n kY ngh(! quan 19 v6n <ffiu ttl bAng vi(!c hlnh thanh cac quy d~u ttl d~ ginp cho v6n d~u ttl cua nhttng nha d~u tu khong thlch mao hi~m dttQc quan 19 an toan, hieu qua bdi nhtrng nha quan 19 v6n chuyen nghiep,

Hai la: tang tinh ha'p d§n cua hlnh tlnrc d~u ttl van CK bAng each cai thien kh6i hiQng va cha't hrong ciia CK. Nang cao mac sinh lCJi va kha nang hru chuy~n ciia TICK bang each manh dan CPH rdi niem ye't cac doanh nghiep lam an co hieu qua, quy mo v6n ldn trong cac nganh co ti~m nang phat tri~n nhir giao thong (hang khong, dttCJng sAt), biru dien, dien 11!c, ca'p mroc, cac ngsn hang thuong mai quoc doanh hoac mQt sO' nhttng DNNN da c6 nhil'ng san phim kh!ng dinh dttQc vi the' tren thtrong trUCJng trong va ngoai nude nhu Bia Sai gon, Sua Vi~t Nam, Gia'y Bai BAng. Day la mQt bien phap vita co tinh kich c~u, vita c6 tinh tang cung. Cung rna cha't hrong thl se khuyen khich dttc;1c c~u. Chung nao tren TICK hien dien chang khoan cua cac doanh nghiep manh thuoc cac nganh kinh t~ mfii nhon cua Viet Nam thl luc d6 TICK mdi la "phong va bilu" phan anh dung sac khoe cua n~n kinh te'o

Ba la: c~n phat tri~n nghiep V1,l mua chrrng khoan bang tin dung.

Trong chuyen men day 13. nghiep V1,l mua bang tai khodn Margin. Tai khoan Margin cho phep cac CTCK cho nha d~u ttl vay ti~n d~ mua cluing khoan, ngoai y~u to' kich c~u n6 con giiip cac CTCK tim kiem them lei nhuan tit

69

, khoan chenh l~ch giila Hii suit CTCK vay cua cac ngan hang va liii suit CTCK cho cac nha ddu nr vay. Tuy nhien cdn phai co quy dinh v~ tY l~ ~t CQC t6i thiSu cling nhu s6 ti~n t6i da d11<;1c phep cho vay dS tranh nii ro cho cac CTCK cling nhu ca TICK. Xin d11<;1c kiln nghi tY l~ ~t CQC t6i thiSu la 50% gia mua CK, va sO' ti~n t6i da m(;t tai khoan d11<;1c vay la 1 tY d6ng.

B6n la: thilt l~p va tri~n khai tren dien r(;ng clnrong trinh "cd phitu cho giai cdp ciing noon". Muc tieu cua clnrong trlnh nay la h6 tro v~ ~t tai chinh d~ khuyen khich ngl1C1i lao d(;ng ngheo mua c5 phieu ciia chinh doanh nghiep mlnh dang g~n bo nham tao di~u kien cho nguci lao d(;ng tham gia lam Chll doanh nghiep, rna r(;ng d6i tu'<;1ng d~u nr, tang tinh linh hoar clla thi tnrong,

* BaD tao, phd biin kiln thrlc:

C6 thS phan ra ba mang dao tao v€ phan tich ley thuat,

1. UBCKNN: c6 trach nhiem t5 chtrc cac nha nghien cttu bien dich, soan thao cac tai lieu v~ phan tich ley thuat, td chttc cac lop dao tao nang cO't cho cac cong ty chrmg khoan, moi gidi, V.v. lam hat nhan phd bien tilp dln cac chuyen vien cda cac cong ty chirng khoan, cac nha ~u tu' co nhu c~u.

2. Cac C6ng ty CK: tv dao tao ley nang phan tich cho d(;i ngtl cila mlnh, dao tao d(;i ngu hirdng dan vien Ia c5 d(;ng vien phat triSn sO' hrong dictm tUu nr chrrng khoan va s6 nha d~u nr mdi. Cac chuyen vien nay huang din lai nghiep vu don gian trong phan tich chrrng khoan cho cac nha d~u tu khach hang cua cong ty va cua diSm chimg khoan.

3. Cac phlidng ti~n truy~n th6ng va dBo tao c6ng cOng nhu Trung tim, Vi~n, D~li hqc: Cac giang vien c6 th~ dUQc ~p huffn chung va xay dung chtrong trinh dao tao rieng tai co quan phuong ti~n clla mlnh d~ phd bien kiln thtrc phan tich ley thuat trong kinh doanh chtmg khoan qua mang.

Nen chang de'n hie xfiy dung m(;t chirong trmh dinh kY tren cac kenh truyen hlnh c6 thC1i hrong 20 - 30 phtit m6i tu~n 2, 3 Ian phat song de ph5 c~p kiln thU'c TICK va trong d6 c6 ph5 c~p kiln tlntc Phan tich ky thu~ t.

70

T6 clnrc nhtrng ldp rieng v€ Phan tich Co ban va Phan tich Ky thuat co thuc hanh nhu M6 hlnh Van phong Dai dien ubcknn eta 16 chuc tha nghiem tnrdc day

* Phan tich 1cj thuQ,1 eho CK Vijt IUIm va quifc It ntu co giao dich tr(Jc tuyin til VN:

Sau khi phat trien budc thu nha't la Phan tich Ky thu~t cho cac chirng khoan Vi~t nam va ung dung d6ng d~u VaG TICK hien htru, ciln tinh de'n mQt vi~n canh khi Chung khoan niem ye't Vi~t nam dliQC tham gia TICK ciia the' gidi va ngliQc lai,

De chuan bi cho blid'c di~n tie'n n6i tren, ciln nghien CUll de xay dung h~ thong sO' CUSIP cho cac CK da va se niern ye't tn1d'c mAt va cho vi~t nam se hQi nhap VaG TICK khu vlJ'c va qudc te'o

* V6n cho phdt triin DF/ an :

- Dilu ttl cda Nha nude: Ciln nghien ciiu va d€ nghi Nha mrdc danh mQt khodn dilu ttl 00 tien cho Phat tri~n Philn mem va cac cong cu khac de phd c~p kie'n tlntc cling nhir dua VaG ung dung kY nang Phan tich Ky thuat cho cac nha Mu nr, cho cac sinh vien kinh te', tai chinh phai hQC bQ mon na y trong clnmng trtnh,

- D~t hang xay dung Philn m~m Luu trfi' Data va Phan tich kY thu$t nhir da trlnh ba y Cf tren.

* V6n ODA:

C~n keu goi Dir an aDA cho phat trien ha tilng nhu server, thie't bi mang mang cua cac TIGDCK, DlJ' an xa y dung Databank cac du lieu v~ cac loai chtmg khoan va cong nghe 100 trfi' dai han,

Uu tien cho vay v6n d6i vdi cac cong ty dang leY phat tri8n h~ thong dich vu, phat trien philn m~m nhu dll trinh bay Cf tren.

* Chinh sach khuytn khich thu hut phdt triln:

Ciln c6 chinh sach d~c biet 00 diii cho cac nha dilu tu' ha tilng phuc vu kinh doanh true tuyen, dilu tu' cac di~m kinh doanh nhu ca phe kinh doanh chring khoan co thie't bi phan tich, Mu ttl phat tri~n cac loai ph~n m~m tnrc tuyen n6i chung va pharr tich kY thu~t n6i rieng.

71

3.4 B~N puAp DE TRItN KHAI TRUdc MAT vA LAU nAI:

3.4.1 Ban hanh van ki~n:

Tnrdc h€t UBCKNN se du thao cac van kien c~n ban hanh va trlnh

. .

ca'p tham quyen xin ban hanh,

D6ng thtfi thanh l~p Ban di~u hop: D~ viec phat tri~n du an ti€n hanh dung muc tieu, tranh lang phi, dat hieu qua cao, c~n td chtrc m(lt Ban di~u . hanh chung cho viec phat tri~n du an.

3.4.2 CAp v6'n Nba nu'lic:

L~p dt;f an xin ngan sach cho phat tri~n ph~n mem phan tich va kinh phi phd c~p d€n cac nha diu nr, cong chting.

3.4.3 D4u ttt cua cac doanh nghi~p:

V~n d(>ng va khuyen khich cac doanh nghiep c6 kha nang va di~u kien phat tri~n ph~n m~m, ding nhu thl diem xay dung don vi di~m ca phe Chang khoan Internet d~ nit kinh nghiem tri~n khai ra dien r(lng tirng tinh, tirng vung,

V~n d{;ng cac doanh nghiep md r(lng mang kinh doanh chang khoan tnrc tuyen, tirng budc ke't n6i ~p trung vao TIGDCK.

3.4.4 TriEn khai cd sd v4t chi't khoa hQc ky thu4t:

L~p dl1 an btu trfi' va cung ca'p thong tin cho phan tich Icy thuat phuc vu TICK Vi~t Nam. Tie'p tuc tri~n khai d~ an nang ca'p h~ th6ng giao dich ph5i hop vdi Thai Lan; Khai tnrong trang web da: nang ca'p ciia Trung tam trong Quy 112005 tang s6trang va hoan thien Ban tin thi tnrong chang khoan cua TTGDCK, phat hanh r(lng rai tren ca nude; Ph6i hop vdi cac don vi cua UBCKNN va cong ty ph~n m~m l~p nh6m phdi hop xay dung phdn mem giam sat mdi va xay dung miu thll giao dich, Tri~n khai xay dung va ung dung ph~n mern phan tich ley thuat cho cac nha d~u nr,

3.4.5 Triln khai 000 bJO va ph6 ci)p kitn thuc:

Bien soan cac tai lieu dao 4\0 phan tich ky thuat. Md m{;t s6ldp diu tien v~ phan tich Icy thuat chttng khoan, Dua phan tich ky thuat vao chuong trlnh b(l man thi tnrong chttng khoan cua cac chirong trlnh dai hoc.

Td chtrc lien tuc cac Iop Phan tich clnrng khoan

72

,., A

KETLU!N

T6m lai, phan tfch kY thuat da: chang to dl1<;1C 13 phuong phap phan tich co hieu qua, the' nhung bAt cl1 phuong phap lu,n nao cling t6n tai nhftng ~t han che' clla n6 va vdi phan tich kY thuat cling the', hon nua trong nhftng di~u k.i~n cu th~ cftn co nhtrng phuong each v,n dung phil hop nham phat huy t6i da cua phuong phap, Chinh VI the', vi~c ap dung phan tich k9 thuat trong di~u k.i~n TICK Vi~t Nam phai dl1<;1C v,n dung thea each rieng biet,

Nhttng gidi phap tren se gop phftn nang cao hieu qua v~n dung hieu qua trong phan tich t11 va'n dilu t11 chang khoan. Trong so' nhtrng giai phap nay co nhitng giai phap v~ mat thi tnmng nham g6p phin hoan thien hoat dQng thi tnrong chang khoan, tao fa nhtrng di~u kien d~ v~n dung phuong phap phan tich leY thuat.

Tdi nay, thi tnrong chttng khoan Vi~t Nam dang din ctjn tiing budc dn dinh va phat trie'n, chac chan trong nrong lai khong xa, phan tich leY thuat se trd thanh cong cu quan trong trong nghiep vu t11 va'n diu t11 chung khoan n6i rieng va 1a nhirng phuong phap diu nr c6 hieu qua nha't n6i chung cho nhttng nha kinh doanh va nhttng nha dftu nr,

73

DANH M1,JC TAl LIeU THAM KHAo

1. Bao diu tu cluing khoan s64,62,63,83,52,58,153

2. Chung khoan va phan tich chting khoan - Trin Cao Nguyen - Nha xufft ban Giao Due

3. C§'m nang diu ttl clnrng khoan - TS Trin Quoc Tuan - Nha Xufft Ban Th6ng Ke

4. Chung khoan Vi~t Nam s69/912001,9/9/2002,1111112002, 1/1/2003,3/3/2003,9/9/2003

5. Cffm nang Nha Kinh doanh chung khoan tai Vi~t Nam cua tac gia Bui Vie't Thuyen

6. Giao trlnh thi tnrong clnrng khoan - HQc vien ngan hang

7. Dftu nr chting khoan - Bui Tri DUng - Nha xufit ban tai chinh 2002

8. Ly thuyet thi tntCfng chung khoan - GSTS Nguyen Thanh Tuyen > Tnrong D~i HQc Kinh rs

9. Phan tich va diu nr chung khoan - Trung tam nghien ciru khoa hQC va b6i duong nghiep V\1 chrrng khoan va thi tnrong chting khoan 10.Th! tnmng chtrng khoan - PGSTS Le Van Tu, Le Tung Van - Nha ,.,. b" th"" k"

xuat an ong e.

11.Trang Web Tachnology from A to Z ciia www.equis.com

12.Tai li~u .. Integrated Technical Anaglysis" cua tac gia Ian Copsey 13.Wall Street Journal Guide to on line investing tac gia Dave Pettit &

Jaraslovsky

14.Investing online Tac gid Stephen Eckett

IS.The Worth Guide to Electronic investing Tac gia Jim Jubak 16.The Guide to Global investing using Electronics Tool Tac gia

Robert Schwabach