You are on page 1of 38

PHNG PHP DY HC K THUT

CNG NGHIP TRNG PH THNG


CHNG I: KHI NIM CHUNG V PHNG PHP DY HC K THUT
CNG NGHIP
- Phng php dy hc k thut cng nghip phi:
- Lm r v tr, mc tiu v nhim v ca phng php day-hc KTCN
- Xc nh r ni dung ca phng php dy-hc KTCN
- Xc nh c ni dung kin thc ca mn KTCN c ging dy trng ph thng
Mn phng php dy hc k thut cng nghip
I. V TR V I TNG NGHIN CU CA PHNG PHP DY HC K
THUT CNG NGHIP
1. V tr mn phng php dy hc k thut cng nghip
Phng phy dy hc k thut cng nghip l mt b phn ca khoa hc gio dc.
C th, n l mt ngnh ca l lun dy hc. Trong l lun dy hc c hai ngnh ch yu :
- L lun dy hc i cng : nghin cu bn cht, nhin v, nguyn tc v quy lut chung
ca qu trnh dy hc, nghin cu ni dung phng php v cc hnh thc t chc dy hc
nhm nng cao cht lng dy hc ni chung (ph hp cho mi loi hnh trng, mi mn
hc)
- Phng php dy hc b mn : nghin cu nhng c im dy v hc mt mn c th
no , vn dng nhng quy lut chung vo nghin cu l thuyt v thc hnh b mn
theo nhng yu cu c th ca mn hc.
Nh vy: phng php dy hc k thut cng nghip l phng php dy hc b mn
(mn KTCN trng ph thng).
2 . i tng nghin cu ca phng php dy hc k thut cng nghip
i tng nghin cu ca mn phng php dy hc k thut cng nghip l qu trnh dy
hc KTCN trng ph thng. Do , i tng nghin cu ny bao gm :
2.1 Mn hc: l nhng g cn dy cho hc sinh (kin thc, k nng, phng php t
duy, th gii quan). Ni dung mn hc c quy nh bi chng trnh v ti liu gio
khoa.
2.2 Hot ng dy: bao gm nhng phng php, hnh thc t chc dy hc b mn vi
nhng nhim v s phm cn thit tng ng.
2.3 Hot ng hc: l hot ng nhn thc ca hc sinh c s ch a ca gio vin
nhm nm vng tri thc, hnh thnh nhn cch (y l mc ch ca dy hc)
2.4 Nhng iu kin m bo cho qu trnh dy hc cng nghip hiu qu (c s vt
cht, thit b dy hc, ti liu hc tp..)
Vy phng php dy hc k thut cng nghip nghin cu mc ch, ni dung,
phng php, hnh thc t chc dy hc nhm tm ra nhng quy lut, bin php nng cao
hiu qu dy v hc KTCN, gp phn t mc tiu o to ca trng ph thng (dy ch,
dy ngi, dy lao ngcho hc sinh). N phi tr li c cc vn c th sau y :
+/ Dy v hc KTCN lm g ? (mc ch, nhim v ca mn KTCN)
+/ Dy v hc ci g ? (ni dung KTCN)
+/ Dy v hc nh th no ? (nhng nguyn tc, quy lut phng php v hnh thc t
chc dy hc trong mi quan h qua li)
+/ Dy v hc mn KTCN trong nhng iu kin no ?
1

II. NHIM V CA MN PHNG PHP DY- HC K THUT CNG


NGHIP TRNG PH THNG
1. Nhim v chung ca mn phng php dy - hc KTCN
Nhim v chung ca mn phng php dy - hc KTCN l nghin cu qu trnh
dy hc KTCN ph thng tm ra nhng quy lut ca n v ra cc phng php tt
nht nhm nng cao cht lng ca qu trnh dy hc, c th l :
1.1 V mn hc: xc nh nhng nguyn tc la chn kin thc, xy dng ni dung mn
hc KTCN da trn nhng thnh tu khoa hc k thut, bao gm chiu rng v chiu su,
trnh t xp xp c v l thuyt ln thc hnh, xy dng chng trnh v bin son nhng
ti liu cn thit cho b mn.
1.2 V ging dy: bng nghin cu l lun v thc tin tm ra nhng phng php v
hnh thc t chc dy hc b mn c hiu qu, m bo pht trin t duy, nng lc nhn
thc, hnh ng, thc t gic, t lc, tch cc ca hc sinh.
1. 3 V mt hc tp: nghin cu v ch ra nhng con ng tip thu tri thc nhanh nht,
da trn c im ca qu trnh nhn thc k thut.
1.4 Mn phng php dy hc KTCN cn c nhim v nghin cu, thit k, ch to nhng
thit b, dng dy hc, cc phng hc b mn, phng th nghim, thc hnh cng nghip
cho cc trng ph thng, ng thi nghin cu vic s dng cc phng tin k thut
hin i trong dy hc k thut nh bng hnh, bn trong, phn mm dy hc trn my tnh
in t
Ni tm li: nhim v chung ca mn phng php dy hc KTCN l pht hin ra
nhng mi quan h bin chng v c tnh quy lut gia vic dy vic hc v ni dung b
mn KTCN cng nh nhng iu kin, phng tin cn thit nng cao hiu qu ca qu
trnh dy hc b mn, l nhim v ch yu ca phng php dy hc KTCN.
2 . Nhim v ca mn phng php dy hc KTCN trong trng s phm.
Vi t cch l c s o to ngh, cc khoa s phm k thut trong cc trng s
phm c chc nng o to gio vin ngnh k thut phc v cc trng ph thng v cc
trung tm gio dc tng hp. y, mn phng php dy hc c coi l mt trong
nhng mn hc c th ca ngnh dy hc. N c cc nhim vu chnh sau y:
2.1 Trang b cho sinh vin nhng hiu bt c bn mang tnh h thng v phng php dy
hc KTCN ph thng (i tng, ni dung, phng php nghin cu mn hc, v mc
ch, ni dung phng php, hnh thc t chc v nhng iu kin vt cht.)
2.2 Rn luyn cho sinh vin h thng k nng dy hc KTCN : k nng phn tch chng
trnh, lp k hoch dy hc, lm dng dy hc v s dng chng c hiu qu, iu khin
qu trnh nhn thc ca hc sinh, nh ga kt qu dy v hc ..
2.3 Gp phn bi dng tnh cm ngh nghip v phm cht ca ngi gio vin k thut.
Tm li: nhim v ca mn phng php dy hc KTCN trong trng S phm l chun
b mi iu kin thit yu sinh vin c th nhanh chng p ng c nhng yu cu v
chuyn mn sau khi ra trng.
III - NI DUNG MN PHNG PHP DY HC KTCN
Vic nghin cu l lun dy hc KTCN kt hp vi vic rn luyn nghip v s phm v
cc t thc tp s phm, mn phng php dy hc KTCN gm hai hc phn :
Hc phn 1 - i cng v phng php dy hc KTCN vi cc ni dung:
+/ Gii thiu chung v mn KTCN trng ph thng v mn phng php dy hc
KTCN.
+/ H thng cc phng php dy hc KTCN.
+/ T chc dy hc KTCN trng ph thng
Hc phn 2 - Phng php dy hc cc phn mn KTCN trng ph thng bao
gm:
2

+/ Phng php dy hc v k thut


+/ Phng php dy hc gia cng c kh
+/ Phng php dy hc in k thut
+/ Phng php dy hc thc hnh cc mn hc trn.
IV - MI LIN H GIA PHNG PHP DY HC KTCN VI CC MN
HC KHC
Phng php dy hc KTCN c tnh lin mn, d n lin quan n cc mn hc khc,
c th l :
1. Vi mn KTCN trng ph thng
Ni dung mn KTCN quy nh phng php dy hc KTCN. Do mi lin h
gia mn KTCN vi phng php dy hc KTCN trng ph thng l mi lin h gia
ni dung v phng php, gia ni dung v hnh thc t vn ng bn trong ca n.
Mt khc, ni dung cc phn mn KTCN ph thng u c xy dng, cht lc t nhng
kt qu nghin cu ca nhng ngnh khoa hc - k thut - cng ngh tng ng c lin
quan. Chng c gia cng li, sp xp li mt cch c h thng ph hp vi logic k
thut - cng ngh v logic ca qu trnh nhn thc nhm p ng mc tiu o to ca
trng ph thng. Do nghin cu v phng php dy hc KTCN bao gi cng gn lin
vi vic nghin cu mn KTCN v cc thnh tu k thut cng ngh c lin quan.
2. Vi trit hc
Trit hc duy vt bin chng l c s phng php lun quan trng ca phng
php dy hc KTCN. Mi lin h bin chng gia s vt v hin tng, gia s pht trin
cc quy lut c bn v h qu ca chng, cng nh l lun v nhn thc ca trit hc duy
vt bin chng l tin cho vic xem xt, nghin cu, nh gi qu trnh dy hc k thut
mt cch khch quan. ng thi n cn t c s cho vic nghin cu mi lin h bin
chng gia dy k thut vi cng ngh v kinh t, gia t hp cc yu t ny vi con
ngi.
Bn cht ca qu trnh dy hc l qu trnh nhn thc c o ca hc sinh di s
ch o ca gio vin. Do phi tun theo con ng nhn thc trit hc m LNin ch
ra T trc quan sinh ng n t duy tru tng v t t duy tru tng n thc tin
l con ng bin chng ca s nhn thc chn l, nhn thc thc ti khch quan . Qu
trnh hc tp ca hc sinh l qu trnh pht trin t cha bit n bit, t bit cha y
n bit su sc ton din. c c s pht trin th phi gii quyt mu thun nhn
thc v l ng lc ca s pht trin.
anhilp nh l lun dy hc ca Lin X c nhn mnh ng lc ca qu
trnh hc tp l mu thun gia nhim v nhn thc t ra trong qa trnh dy hc vi trnh
tri thc, k nng k xo ca hc sinh v trnh tr tu ca h .
Quy lut mu thun, ht nhn ca php bin chng ca trit hc Mc - Lnin l c
s ca qu trnh dy hc tch cc.
Quy lut bin i vt liu nng lng (i tng nghin cu ca mn k thut) cng
chnh l da trn nhng quan im ca trit hc v vt cht v vn ng.
3. Vi gio dc hc
Phng php dy hc KTCN phi da vo v vn dng nhng kt qu nghin cu
ca gio dc hc, ng thi li gip c th ha, lm su sc thm nhng nguyn l, nguyn
tc ca gio dc hc. Chng hn vic gn l thuyt vi thc hnh k thut chnh l khng
nh ng n tnh nguyn l ca Hc i i vi hnh, l thuyt gn lin vi thc tin..
Qu trnh chim lnh h thng tri thc khoa hc l khu ch o trong qu trnh dy
hc v ch c tri thc mi gip ngi hc c c s rn luyn v vn dng linh hot sng to
nhng k nng, k xo tng ng. l c s pht trin nng lc nhn thc v phm
cht o c. Tri thc bao gi cng cha ng phng hng t tng, phn nh th gii
3

quan khoa hc, nhng quan im o c, nim tin, nhng t tng quan im, mt khi
thm nhp su sc vo thc ngi hc th chng c tc dng tr li i vi vic lnh hi
h thng tri thc, k nng, k xo. l s thng nht bin chng gia dy hc v gio
dc, gia dy ch v dy ngi. chnh l nguyn tc dy hc, nguyn tc m bo s
thng nht gia tnh khoa hc v tnh gio dc trong dy hc ca gio dc hc.
Da trn ni dung chng trnh mn hc quy nh, khi xy dng k hoch dy
hc, gio vin phi chn nhng tri thc c bn, ph hp vi thc tin x hi, vi nn kinh
t ang vn hnh theo c ch th trng, nhm chun b cho hc sinh tip tc hc ln trung
hc hoc bc vo cuc sng c c s kin thc tham gia tch cu vo i sng x hi.
V ni dung dy hc, cn lm cho hc sinh hiu ngun gc thc tin ca k thut,
n c hnh thnh v pht trin do nhu cu thc tin v tr li phc v thc tin. Mt
khc khi khai thc vn sng v kinh nghim ca hc sinh cho bi hc l thuyt th phi ng
dng ngay nhng tri thc mi vo thc tin. iu cng lm sng t nguyn tc m
bo s thng nht gia l lun v thc tin trong dy hc ca gio dc hc.
Khi tin hnh hot ng dy hc, gio vin cn nm vng c im tng c nhn,
ca c lp v nng lc, ng c, thi hc tp trn c s gio vin phn loi hc
sinh (gii,kh, trung bnh..), tin hnh la chn, ni dung, phng php, hnh thc t chc
dy hc ph hp vi tng i tng. Khi ging dy, gio vin phi i t d n kh, t n
gin n phc tp, c bit ha hot ng dy hc, ch trng nhng hc sinh kh, gii, c
nng khiu c bit v c nhng hc sinh yu, chm pht trin tr tu. Dy hc nh th c
ngha l qun trit nguyn tc s thng nht gia tnh va sc chung vi tnh va sc ring
trong dy hc.
4. Vi tm l hc
Nhng kt qu nghin cu ca tm l hc bao gi cng l c s quan trng cho vic
nghin cu tip theo ca phng php dy hc KTCN. Chng hn, nhng nghin cu v
qu trnh nhn thc, v t duy v t duy k thut, v tm l hc lao ng l nhng c s
cho vic nghin cu pht trin t duy, bi dng nng lc k thut, xy dng c s khoa
hc ca phng php dy hc thc hnh k thut.
dy hc c hiu qu, nht l hnh thnh cho hc sinh nhng khi nim, nh lut,
nguyn l k thut, chng ta phi c phng tin trc quan (hnh v, m hnh, vt tht..) v
bit s dng nhng phng tin trc quan. Da vo hnh v, m hnh, hng dn hc sinh
quan st, nhn xt, t gio vin gip hc sinh tin hnh phn tch tng hp, khi qut
ha, rt ra kt lun, c c nhng tri thc v k thut. Nh vy chng ta da vo
qu trnh nhn thc m Tm l nu ra, t nhn thc cm tnh n nhn thc l tnh (t duy)
Trong qu trnh dy hc ta coi trng c ba mt : l thuyt, hnh nh, thao tc, chnh ba mt
ny to nn cu trc ca t duy k thut.
Mc ch, ng c, tinh thn, thi ca hc sinh l nhng yu t quyt nh n
cht lng hc tp. chnh l c s tm l hc m qu trnh dy hc phi tnh n.
5. Vi lgic hc
Lgic hc l khoa hc v cc hnh thc v quy lut ca t duy, cng l mt c s
trc tip ca phng php dy hc KTCN. c bit l trong vic xy dng k hoch, lp
chng trnh, trnh by ti liu chuyn mn, nghin cu cu trc bi ln lp, xy dng cc
khi nim k thut cho hc sinh.
Cu trc bi ln lp gm 5 phn:
+/ T chc lp.
+/ Kim tra bi c.
+/ Nghin cu ti liu mi.
+/ Cng c kin thc mi tip thu.
+/ Ra bi tp v giao nhim v v nh.
4

Hnh thnh cc khi nim k thut gm c:


+/ c im nh tnh ca khi nim
+/ c im nh lng ca khi nim
+/ nh ngha khi nim k thut
+/Vn dng khi nim k thut vo thc tin
Cc phn ca bi ln lp v hnh thnh khi nim k thut va trnh by trn chnh l
tun th nhng quy lut ca lgic.
Tm li: mi lin h gia phng php dy hc KTCN vi cc khoa hc nu trn l khch
quan. Chng tc ng, quy nh, rng buc ln nhau. Mi lin h ny cn c tun th khi
nghin cu l thuyt v thc hnh dy hc b mn qu trnh ny c trn vn, khng
phin din v c c c s vng chc.
V. PHNG PHP NGHIN CU MN PHNG PHP DY HC KTCN.
L mt b phn ca khoa hc gio dc, phng php dy hc KTCN cng vi
nhng phng php nghin cu thng dng trong nghin cu khoa hc gio dc l :
1. Phng php nghin cu l lun (nghin cu l thuyt)
Phng php nghin cu l thuyt l nhm cc phng php thu thp thng tin
khoa hc trn c s nghin cu cc vn bn, ti liu c v bng cc thao tc t duy lgic
rt ra cc kt lun khoa hc cn thit, lin quan n ti nghin cu. Nh m nh
hng c mc ch, nhim vu , ni dung phm vi v mc nghin cu ca ti,
mang tnh k tha trong khoa hc, khng trng lp. Nhm phng php l thuyt gm
nhng phng php c th sau y :
1. 1. Phng php phn tch v tng hp l thuyt.
Phng php phn tch l thuyt l phng php nghin cu cc vn bn, ti liu l
lun lin quan n ti, phn tch chng thnh nhng b phn, nhng mt theo thi gian
hiu chng mt cch su sc y .
Phn tch l thuyt cn nhm tm ra nhng xu hng, trng phi nghin cu ca
tng tc gi v t chn lc nhng thng tin quan trng phc v cho ti nghin cu
ca mnh.
Phng php tng hp l thuyt l phng php lin kt tng mt, tng b phn
thng tin thu thp to ra mt h thng l thuyt mi, y , su sc v ch
nghin cu.
Phn tch v tng hp l hai phng php c chiu hng i lp, song chng li
thng nht bin chng vi nhau. Phn tch chun b cho tng hp v tng hp gip phn
tch cng su sc hn.
1. 2. Phng php gi thuyt.
Phng php gi thuyt l phng php nghin cu i tng bng cch d on
bn cht ca i tng v tm cch chng minh nhng d on . Phng php gi thuyt
c hai chc nng : chc nng d on v chc nng ch ng, trn c s d on m tm
ra bn cht ca i tng.
Trong gi thuyt, d on c lp lun theo li ga nh suy din, chn l c tnh
xc sut, nn cn phi kim chng, gi thuyt khoa hc chim v tr quan trng trong qu
trnh nghin cu.
2 . Phng php iu tra.
iu tra l phng php kho st mt nhm i tng trn mt din rng, nhm
pht hin ra cc quy lut phn b, trnh pht trin, nhng c im ca i tng cn
nghin cu v mt nh tnh v nh lng, t ra gii php khoa hc v thc tin.
Cc ti liu iu tra c s l nhng thng tin quan trng v i tng, rt cn cho
cc qu trnh nghin cu v l cn c quan trng xut nhng gii php khoa hc hay
gii php thc tin.
5

Cc bc iu tra : iu tra l mt phng php nghin cu khoa hc quan trng,


mt hot ng c mc ch, c k hoch c tin hnh nghim tc, thn trng vi cc
bc sau y
+/ Xy dng k hoch iu tra: mc ch, i tng, a bn, kinh ph, lc lng
+/ Xy dng cc mu phiu iu tra vi cc thng s, ch tiu c th.
+/ Chn mu iu tra i din cho s ng, lu ti nhng c im ca i tng.
+/ X l s liu : cc ti liu thu thp iu c th phn loi bng phng php th cng hay
x l bng cng thc ton hc, thng k bng my tnh, c kt qu khch quan.
*/ Nhng yu cu ca phng php iu tra :
+/ Khi tin hnh iu tra thng t ra nhng cu hi. Cu hi c th l cu t lun hay tr
li trc nghim khch quan. Cu hi phi ngn gn, r rng, st mc ch nghin cu. Cu
hi khng th tr li bng cch on m.
+/ H thng cu hi phi phc v cho mc ch iu tra, mi cu hi phi thu c mt
thng tin g t pha ngi c iu tra (gio vin, hc sinh, ph huynh hc sinh..)
+/ Kt qu iu tra phi l nhng kt qu khch quan.
3. Phng php tng kt kinh nghim.
Bn cht ca phng php ny l : trn c s ca l lun dy hc, phn tch thc
tin hot ng dy hc k thut xc nh nhng iu kin, nguyn nhn ca thnh cng
v rt ra nhng bi hc c tnh quy lut ca cc kinh nghim tin tin, lm phong ph thm
l lun.
Ni dung ca phng php tng kt kinh nghim:
+/ Xc nh i tng cn tng kt : l nhng kinh nghim ny sinh trong qu trnh dy
hc k thut, c hiu qu r rt trong thc tin v ni dung v phng php t chc dy
hc.
+/ M t li qu trnh pht trin ca kinh nghim theo trnh t lch s, hon cnh ny sinh
kinh nghim. Cc yu cu khch quan v nhng ng lc thc y s pht trin ca kinh
nghim. Nhng din bin c bn v nhng bin php tc ng nhng chuyn bin .
+/ Khi qut ha kinh nghim : l h thng ha kinh nghim, phn tch tm ra mi
lin h c tnh quy lut ca nhng bin php thc hin v hiu qu mang li trong vic
dy hc KTCN.
+/ Tng kt v ph bin kinh nghim : a kinh nghim ra tho lun, hon thin, b sung
v tm cch vn dng vo nhng phm vi rng hn v i tng ng hn.
Tng kt v ph bin kinh nghim l phng php nghin cu c tin hnh
thng xuyn, lm phong ph cho l lun v ngy cng m rng phm vi ng dng ca l
lun dy hc KTCN vo thc tin.
4 . Phng php quan st s phm.
4. 1 Quan st s phm: L phng php tri gic i tng mt cch c h thng thu
thp thng tin v i tng (nh hng th hc tp ca hc sinh, thc trng s dng phng
tin dy hc ca gio vin) trn c s m tin hnh cc bc tm ti, khm ph tip
theo.
Quan st s phm l mt hot ng c t chc c mc ch, c ni dung, c k
hoch v c phng tin tri gic cc i tng c la chn in hnh
4. 2 Chc nng s phm:
+/ Chc nng thu thp thng tin thc tin, y l chc nng quan trng nht.
+/ Chc nng kim chng cc gi thuyt khoa hc.
+/ Chc nng i chiu cc kt qu l thuyt vi thc tin tm ra s sai lch ca chng
m tm cch b sung nhm hon thin l thuyt.
4. 3 Yu cu ca quan st:
+/ Quan st phi c mc ch t ra t trc, ch ng v c k hoch.
6

+/ m bo tnh nguyn vn ca i tng quan st cng nh s din bin t nhin ca n


(m bo tnh khch quan ca kt qu quan st)
+/ Tnh khch quan v chnh xc ca kt qu cn ph thuc vo phng tin k thut (ghi
m, camera, chp nh)
5. Phng php thc nghim s phm.
Bn cht ca phng php ny l : ngi nghin cu ch ng to ra cc ng tc
s phm i vi i tng nghin cu, trong khi gi n nh tt c cc yu t khc, trn c
s nh gi hiu qu ca tc ng c ch ng to ra .
Yu cu:
+/ Phi c t chc sao cho ch ra c mi lin h gia nhng tc ng mi a vo v
kt qu ca n.
Mun vy cn phi:
+/ Chn mu thc nghim v mu i chng sao cho ngoi yu t tc ng th cc yu t
cn li ca cc mu l tng ng.
+/ Tm cch khng ch hoc gi n nh cc yu t khc trong qu trnh thc nghim s
phm.
+/ Xy dng cc thang o, cng c o ghi li khch quan kt qu thc nghim.
Trong qu trnh thc nghim phi tng bc nh gi, iu chnh qu trnh thc
nghim din ra t nhin theo k hoch. Thc nghim cn c tin hnh lp li gim
bt cc yu t ngu nhin ca kt qu o c.
Kt qu cui cng phi c x l nh lng v phn tch nh tnh mt cch su
sc nh thng k ton hc. Nhng s liu thu c trong thc nghim s phm (im s
ca hc sinh, kt qu tr li trong phiu iu tra) l nhng i lng ngu nhin, khng
n nh (do ph thuc vo nhiu yu t khc trong qu trnh dy hc).V th phi ng dng
thng k ton hc phn tch trn mt s hu hn gi tr ngu nhin, tm ra nhng thng
s c trng cho ton b hin tng nghin cu. Kt qu thc nghim c th c m t,
thng k bng nhiu cch nh : lp bng phn phi tn sut, v th, tnh cc tham s c
trng thng k v kim tra li nh cc quy tc kim nh gi thuyt thng k.
Cc phng php nu trn thng c s dng kt hp, b sung ln nhau, ty theo
c im, tnh cht ca tng ti c th.
CU HI N TP:
1. Trnh by i tng nghin cu v cc i tng ca mn phng php dy hc KTCN.
Cho v d minh ha.
2. Phn tch mi lin h gia phng php dy hc KTCN vi cc khoa hc khc. Cho v
d c th
3. Nu bn cht, yu cu ca: Phng php nghin cu l lun. quan st, thc nghim s
phm trong nghin cu PPDH KTCN.
Ni dung ca mn hc KTCN trng ph thng, c nhng vn c bn no cn phi
ch khi ging dy?

MN K THUT CNG NGHIP TRNG PH THNG


I - LCH S PHT TRIN KHOA HC, K THUT, CNG NGH
1. Khoa hc, k thut v cng ngh.
1. 1. Khoa hc: vi t cch l mt hnh thi thc x hi ; khoa hc l mt h thng tri
thc v th gii c kim nghim qua thc tin.
i tng nhn thc ca khoa hc bao gm cc lnh vic ca t nhin, k thut, x
hi v t duy. Ngi ta chia khoa hc thnh:
Khoa hc t nhin, k thut, nghin cu cc quy lut t nhin v phng thc chinh
phc t nhin.
7

Khoa hc x hi nhn vn, nghin cu cc hin tng x hi, cc quy lut vn ng


ca chng ta v ca bn thn con ngi.
C th cn nhiu kin khc nhau, song c th hiu khoa hc l tp hp cc tri thc
ca nhn loi v cc phm tr v quy lut vn ng v pht trin khch quan ca th gii t
nhin, x hi v t duy.
1. 2. K thut: tp hp cc t liu v phng php hot ng ca con ngi, c to ra
thc hin qu trnh sn xut v phc v cc nhu cu phi sn xut ca x hi.
Cch mng k thut l s nhy vt t trng thi k thut ny sang trng thi k thut cao
hn, trong biu hin tp trung s nhy vt v cht ca cng c sn xut.
1. 3. Cng ngh: cng ngh l tp hp c t chc ca k thut, cng c vt liu, phng
php v k nng da trn nhng ng dng khoa hc t c mc ch kinh t, v to ra
nhng sn phm ca ci vt cht cng nh nhng dch v thng nghip.
Nh vy khi nim cng ngh c biu hin rng hn khi nim k thut, xt v chc
nng th khoa hc c nhim v tm ra quy lut ca t nhin, x hi v t duy. Cn cng
ngh p dng cc nguyn l, quy lut ca khoa hc vo sn xut k thut.
S pht trin ca KH KT - CN to ra bc nhy vt v lc lng sn xut v nng loi
ngi v trnh vn minh mi.
2. Ba ln sng vn minh
Theo s pht trin ca KH KT - CN c th chia vn minh ca loi ngi ra ba lan sng.
2.1 Ln sng vn minh nng nghip.
Cng ra i vi s xut hin loi ngi cho n th k XV. Loi ngi thot khi
th gii ng vt khi bit lao ng, bit to ra cng c lao ng. Cng c lao ng gip
con ngi to ra quy lut trng trt v chn nui. Trng trt chn nui gn lin vi cc
iu kin t nhin.
2. 2 Ln sng vn minh cng nghip.
Bt u t cui th k XV cho n th k XIX v chia thnh hai thi k:
2. 2. 1 Thi k th nht (XV-XVIII). K thut vn th cng, nhng vi quy m sn xut
ln, my do th lnh ngh ch to nhng cha da vo l thuyt khoa hc v k thut c
s. Cng c my mc ra i n chic, chnh xc cha cao, bn thp.
2. 2. 2 Thi k th hai (na sau th k XVIII n th k XIX). Thi k ny xut hin cuc
cch mng cng nghip, khi u l s ra i ca thoi bay (1740). My v h thng my
da trn k thut c kh v cng ngh my, sn xut dy chuyn xut hin, khai thc m,
bin, ni pht trin.
2.3 Ln sng vn minh tr t.
Bt u t na th k XIX, c bit t 1970 tr li y. Cuc cnh mng khoa hc cng
ngh hin i xy ra lm cho phng php sn xut thay i v c bn. Tin hc ra i l
iu kin cng ngh thng tin pht trin. Cuc cch mng ny c th chia ra lm hai giai
on:
2.3.1 Giai on 1: ( gia nm 1940 n gia nm 1970 ). c im ca giai on ny l s
dng thnh tu khoa hc k thut hin i ha cng c sn xut.
2.3.2 Giai on 2: ( t 1970 n nay). Do s cn kit cc yu t tng trng kinh t theo
chiu rng, s bng n c tnh cht ton cu nh mhim mi trng, tng dn s, khng
hong du m.. nn nn kinh t chuyn t chiu rng sang pht trin theo chiu su, trn c
s p dng cc thnh tu ca khoa hc k thut cng ngh. Cuc cch mng c quy m
ln, ton din. Ni bt l cc mt:
+/ T ng ha: t ng ha xm nhp vo cc chc nng sn xut, thit k, qun l,
thng mi vi cc thit b t ng ha qu trnh, cng c iu khin bng s, rbt
+/ Vt liu mi: xut hin vi chng loi v tnh cht phong ph. Tiu biu l cht bn
dn, cht siu dn, gm v vt liu t hp.
8

+/ Cng ngh sinh hc: ni dung l s dng cc qu trnh tc nhn sinh hc vo mc ch


thc tin v cng nghip. Gm 4 loi: cng ngh vi sinh, k thut vi sinh, k thut gen v
nui cy t bo. Chng c p dng trong y hc, cng ngh thc phm, nng nghip,
cng nghip ha cht, bo v mi trng
+/ Nng lng: ngoi thy in, nhit in th cc loa nng lng khc nh: ht nhn, mt
tri, kh sinh vtang c nghin cu v ng dng.
+/ in t, tin hc: k thut s, vi s l ra i, my tnh in t pht trin nhanh chng v
ngy cng hin i theo xu hng:
- My tnh, tnh ton ngy cng nhanh.
- My tnh ngy cng nh v d s dng.
- My tnh x l kin thc.
- My tnh ni vi nhau t xa.(vin tin hc)
Cuc cch mng khoa hc k thut pht trin nh v bo v tr thnh lc lng sn xut
vi cc c im sau y:
+/ Lng thng tin v KHKT tng ln rt nhanh theo thi gian, theo s tnh ton ca cc
nh khoa hc th 7 n 10 nm lng thng tin tng ln gp i. Hng nm cc tp ch
khoa hc trn th gii cng b khong bn triu bi bo v KHKT
+/ Thi gian t khi pht minh ra nguyn l khoa hc n lc ng dng n vo sn xut
ngy cng rt ngn: my nh l 112 nm, my in thoi 56 nm, my bn dn 5 nm, my
vi in t 3 nm, tia lade 2 nm.
+/ Trong KHKT xut hin nhiu lnh vc nghin cu m v t nhiu ngh mi xut
hin, ng thi nhiu ngh c mt i. Trc tt yu khch quan , ngi lao ng, cn b
k thut phi chuyn ngh .
+/ C kh ha, t ng ha c thc hin mt cch khn trng. Do tnh cht lao ng
c thay i nhanh chng. Cng vic nng nhc hn, trong mi trng c hi nhiu
hn. c chuyn sang my mc hin i.
Bn cch vic lao ng cng c giao cho my. Ngi cn b, ngi cng nhn
c nhim v quan trng hn l: xy dng chng trnh lm vic cho my, iu khin, kim
tra qu trnh sn xut.
Vi nhng c im , cch mng KHKT tc ng mt cch ton din ln nhiu
i tng, thc y s pht trin ca sn xut, ca x hi. Trong c bit ch tc ng
ca n i vi con ngi vi t cch va l i tng va l ch th tch cc ca cuc
cch mng ny.
II - NH HNG CA CUC CCH MNG KH - CN TI NN KINH T V
CON NGI
1. Thay i v cht c cu lc lng sn xut
T liu lao ng thay i theo hng ngy mt lin tc. Cng c lao ng c t
ng ha qua ba loi thit b: my t ng qu trnh, my iu khin bng s v ngi
my. Kt cu h tng ( ng x, bn cng, sn bay) ngy cng hin i. i tng lao
ng ngy thay i, lc lng lao ng cng thay i. iu ny cho thy cn c chin lc
pht trin ng b gia t liu sn xut vi con ngi hin i.
2. Thay i v c cu kinh t
Mt l nn kinh t giai on tin hc biu hin tc nhanh (mua nhanh, bn
nhanh, tiu hy sn phm nhanh) do phi ti sn xut nhanh.
Hai l v c cu ngnh th sn xut vt cht gim tng i, v phi sn xut dch v
tng nhanh. D bo rng u th k XXI, nhn lc sn xut vt cht cn khong 15-20%.
Cc ngnh cng nghip nh luyn kim en, ch to c kh, ha cht, c bn s khng c
tng lai pht trin.. Cn cc ngnh in t, tin hc, t ng hc, vt liu t hp, cng
9

ngh sinh hcli c nhiu ha hn pht trin. Nh vy, trong tng lai gn, ngi lao
ng phi c phn ng nhanh mnh thch ng vi s thay i ca c cu kinh t.
3. Con ngi - yu t ch th trong cuc cch mng KH - CN
Thnh tu KH - KT - CN do con ngi to ra v cng do con ngi ng dng vo
cuc sng, sn xut. Ngi lao ng t ch l thuc vo my mc, chuyn sang vic nh
chng trnh v iu khin my mc.
nc ta, qu trnh cng nghip ha, hin i ha i hi phi c chnh sch thch
hp. Vic nghin cu, ng dng nhng thnh tu ca KH - CN cho cc ngnh ca nn kinh
t quc dn l ct li ca ni dung cng nhgip ha hin i ha t nc.
Trong s pht trin kinh t x hi, con ngi ng vai tr ch th. Con ngi phi
c tr tu v tr tu gn vi kt qu ca s nghip gio dc o to. Do ngh quyt XIII
ca ng cng sn Vit Nam ra (Khoa hc, cng ngh, gio dc v o to l quc
sch
III. MN K THUT CNG NGHIP TRNG TRUNG HC C S
1 Ni dung mn k thut cng nghip.
Mn hc l s c th ha ni dung tr dc. Dng biu hin ca n l chng trnh
mn hc v sch gio khoa.
Mn k thut cng nghip c th ha l thuyt, thc hnh k thut cng ngh trong
sn xut cng nghip. Vi t cch l mt mn hc, ni dung mn k thut cng nghip l
mt h ton vn vi cc phn chnh sau y:
- H thng hiu bit l thuyt k thut - cng ngh
- H thng cc k nng, k xo thc hnh k thut - cng ngh tng ng.
- Nhng phm cht ca ngi lao ng k thut.
Khi xy dng ni dung tr dc mn KTCN cn theo cc hng sau y:
+/ Coi s nghip gio dc v o to k thut v cng ngh l quc sch pht huy nhn
t con ngi.
+/ Xut pht t mc tiu gio dc ph thng, ph hp vi tng cp hc, tng vng.
+/ Mn hc phn nh y v ch thc nhng vn hin i ca k thut cng ngh.
Di y xin gii thiu chng trnh KTCN trung hc c s Cng ngh lp 8
Phn mt: V K THUT
Chng I: Bn v cc khi hnh hc
1.Vai tr ca bn v k thut trong sn xut v trong i sng
2.Hnh chiu
3. Bi tp thc hnh Hnh chiu ca vt th
4. Bn v cc khi a din
5. Bi tp thc hnh c bn v cc khi a din
6. Bn v cc khi trn xoay.
7. Bi tp thc hnh c bn v cc khi trn xoay
Chng II: Bn v k thut
1. Khi nim v bn v k thut Hnh ct
2. Bn v chi tit
3. Bi tp thc hnh c bn v chi tit n gin c hnh ct
4. Biu din ren
5. Bi tp thc hnh c bn v chi tit n gin c ren
6. Bn v lp
7. Bi tp thc hnh c bn v lp n gin
8. Bn v nh
9. Bi tp thc hnh c bn v nh n gin
Tng kt n tp
10

Phn hai: C KH
Vai tr ca c kh trong sn xut v i sng
Chng III: Gia cng c kh
1. Vt liu c kh
2. Thc hnh - Vt liu c kh
3. Dng c c kh
4. Ca v c kim loi
5. Da v khoan kim loi
6. Thc hnh o v vch du
Chng IV: Chi tit my v lp ghp
1. Khi nim v chi tit my v lp ghp
2. Mi ghp c nh mi ghp khng tho c
3. Mi ghp tho c
4. Mi ghp ng
5. Thc hnh Ghp ni chi tit
Chng V: Truyn v bin i chuyn ng
1. Truyn chuyn ng
2. Bin i chuyn ng
3.Thc hnh Truyn chuyn ng
Tng kt n tp
Phn ba: K THUT IN
Vai tr ca in nng trong sn xut v i sng
Chng VI: An ton in
1. An ton in
2. Thc hnh Dng c bo v an ton in
3. Thc hnh Cu ngi b tai nn in
Chng VII: dng in gia nh
1. Vt liu k tht in
2. Phn loi v s liu k thut ca dng in
3. dng loi in quang: n si t
4. n hunh quang
5. Thc hnh en ng hunh quang
6. dng loi in nhit: Bn l in
7. Bp in, ni cm in
8. Thc hnh Bn l in, Bp in, ni cm in
9. My bin p mt pha
10. Thc hnh My bin p
11. dng loi in c: Qut in, my bm nc
12. Thc hnh Qut in
13. S dng hp l in nng
14. Thc hnh Tnh ton tiu th in nng trong gia nh
Tng kt n tp
Chng VIII: Mng in trong nh
1. c im v cu to mng in trong nh
2. Thit b ng ct v ly in ca mng in trong nh
3. Thc hnh Thit b ng ct v ly in
4. Thit b bo v ca mng in trong nh
5. Thc hnh Cu ch
6. S in
11

7. Thc hnh V s nguyn l mch in


8. Thc hnh V s lp t mch in
9. Thit k mch in
10. Thc hnh Thit k mch in
Tng kt v n tp
Chng trnh KTCN trung hc c s Cng ngh lp 9
M un: Lp t mng in trong nh
Thi lng: 36 tit ( 10LT + 20 TH + 2 T + 3 KT )
Bi 1: Gii thiu ngh in dn dng ( 1 Tit )
Bi 2: Vt liu dng trong lp t mng in ( 2 Tit )
Bi 3: Dng c lp t mng in ( 2 Tit )
Bi 4: Thc hnh s dng ng h o in ( 3 Tit )
Bi 5: Thc hnh ni dy dn in ( 3 Tit )
Kim tra ( 1 Tit )
Bi 6: Thc hnh lp bng in ( 3 Tit )
Bi 7: Thc hnh lp n hunh quang iu khin hai n ( 2 Tit )
Kim tra hc k I ( 1 tit)
Bi 8: Thc hnh lp mch in hai cng tc 2cc iu khin 2 n. ( 3 Tit )
Bi 9: Thc hnh lp mch in hai cng tc 3 cc iu khin 1 n. ( 3 Tit )
Bi 10: Thc hnh lp mch in mt cng tc 3 cc iu khin 2 n. ( 3 Tit )
Kim tra thc hnh (1 tit).
Bi 11: Lp t dy dn ing in trong nh. ( 2 Tit )
Bi 12: Kim tra an ton mng in trong nh ( 1 Tit )
n tp ( 2 Tit )
Kim tra hc k ( 2 Tit )
M un: Sa cha xe p
Thi lng: 70 tit ( 10LT + 20 TH + 2 T + 3 KT )
Bi 1: Gii thiu ngh sa xe p ( 1 Tit )
Bi 2: Cu to ca xe p ( 4 Tit )
- L thuyt ( 2 Tit )
- Thc hnh ( 2 Tit )
Bi 3: Nguyn l chuyn ng ca xe p ( 4 Tit )
- L thuyt ( 2 Tit )
- Thc hnh ( 2 Tit )
Bi 4: Thc hnh lau du cc trc v bn p ( 4 Tit )
- L thuyt ( 1 Tit )
- Thc hnh ( 3 Tit )
Bi 5: Thc hnh chnh phanh, c phuc ( 4 Tit )
- L thuyt ( 1 Tit )
- Thc hnh ( 3 Tit )
Bi 6: Thc hnh thay rut phanh, m phanh ( 4 Tit )
- L thuyt ( 1 Tit )
- Thc hnh ( 3 Tit )
Kim tra ( 1 Tit )
Bi 7: Thc hnh v sm, thay lp ( 4 Tit )
- L thuyt ( 1 Tit )
- Thc hnh ( 3 Tit )
Bi 8: Thc hnh thay xch, lp ( 4 Tit )
- L thuyt ( 1 Tit )
12

- Thc hnh ( 3 Tit )


n tp ( 2 Tit )
Kim tra hc k ( 2 Tit )
2. c im ca mn hc
Nhng c im ca mn hc chi phi n phng php dy hc, lm c s cho
vic la chn phng php dy hc. Xem xt nhng c im ny trong mi lin h bin
chng vi dy v hc. Ni dung c th khng phi bao gi cng hm cha cc ni dung,
cc c im an xen, ha nhp v lin h, tc ng qua li ln nhau trong hin tng k
thut.
2. 1. Tnh c th v tnh tru tng
2.1.1. Tnh c th:
Tnh c th ca mn hc th hin ch ni dung mn hc cp n vt phm k
thut (dng c lao ng cm tay, chi tit my..). Nhng kin thc c th ny c th tri gic
c trn i tng nghin cu. Do vy khi trang b cho hc sinh nhng hiu bit ny cn:
+/ Tng cng cho hc sinh quan st vt tht, m hnh, thao tc, quy trnh k thut, cng
ngh c th.
+/ Coi i tng ca trc quan nh iu kin, phng tin, im ta cho qu trnh lnh hi
k thut.
2.1. 2 Tnh tru tng
Tnh tru tng c th hin di dng nhng khi nim, nguyn l k thut m
hc sinh khng th quan st mt cch trc tip. V d: nguyn l lm vic ca my bin th
mt pha, ng c in mt pha.
Lnh hi tri thc ny i hi phi c c tng tng, t duy k thut (nhn thc l
tnh). c c t duy phi tri qua giai on nhn thc cm tnh (trc quan). V th ta
cn trc quan ha nhng ni dung trn bng nhng phng tin trc quan (hnh v, m
hnh, th)
2. 1. 3 c im v tnh c th v tnh tru tng
Ngi gio vin cn bit cc ni dung sau y:
+/ Tm ra im xut pht ca qu trnh nhn thc, t ci c th trc quan hay ci tru
tng l thuyt t chc hot ng nhn thc cho hc sinh
+/ Xc nh vai tr ca trc quan, coi n nh mt iu kin v phng tin ca s chuyn
bin t ci c th sang tru tng v ngc li. T gio vin bit cch ch to v s
dng phng tin dy hc c mc ch, t hiu qu.
2 .2.Tnh tng hp.
Tnh cht ny c th hin trc ht ch kin thc c trnh by dng i
cng, c bn chung nht l lm c s cho nhiu ngnh k thut c lin quan. y cng l
yu cu c bn i vi ngi xy dng chng trnh v ni dung mn hc. Nh c im
ny m mn hc mang tim nng gio dc k thut tng hp
Mn KTCN l mn hc ng dng, c s ca n l ton, vt l, ha hc v mt s
mn hc nghin cu v qu trnh sn xut (kinh t cng nghip, v sinh cng nghip..)
T c im ny, gio vin dy mn KTCN cn phi:
+/ Da vo tri thc ca nhng mn khc hc sinh hiu cc hin tng nh lut, nguyn
l k thut.
+/ Trong qu trnh ging dy cn nu bt tnh k thut ca mn hc (nh nu nhng im
khc vi mn vt l, ha hc )
2. 3. Ngn ng v thut ng ca mn hc
i vi mn KTCN, ngn ng va l phng tin va l ni dung nghin cu ca
mn hc. Bn v k thut l i tng nghin cu, ngn ng k thut l phng tin
nghin cu.
13

Trong nghin cu, thit k, ch to v kim tra, bn v k thut c s dng rng


ri: bn v c kh, bn v xy dng, bn v xy dngN l phng tin nghin cu
thit k, ng thi cng cung cp thng tin cho ch to, lp rp, kim tra.
i hi gio vin phi:
+/ Hnh thnh v s dng chnh xc cc khi nim, tn gi, quy c k thut trong tng
chuyn mn ngnh hc.
+/ Bit s dng v hng dn hc sinh s dng cc ti liu k thut thng dng: bn v k
thut, s tay k thut, h s k thut
2. 4. Tnh a chc nng, a phng n
Khi nim
Mi vt phm k thut c th thc hin cc chc nng khc nhau. l tnh a chc nng.
Mi nhim v k thut, cng ngh, sn xut c th thc hin bng cc phng n khc
nhau ty thuc vo iu kin c th. l tnh a phng n.
Khai thc nhng c im ny s pht huy c sng to k thut cho hc sinh Khi nghin
cu, trnh by cc vn k thut, gio vin cn phi:
+/ Vch r phm vi s dng, cc kh nng khai thc chc nng vt phm k thut
+/ Trnh by cc gii php k thut, la chn quy trnh cng ngh ti u trong iu kin c
th.
2. 5. Tnh tiu chun ha
Tiu chun ha thng mi ha sn phm l mc ch ca sn xut cng nghip.
Tiu chun ha, thng nht ha gip s dng rng ri lao ng, to iu kin cho vic lp
rp, ch to hng lot, sa cha, o kim. N c bit quan trng i vi vic chuyn giao
cng ngh. Tiu chun ha l c s nh gi cht lng sn phm, cp bn quyn s hu
cng nghip v bo v quyn li ngi tiu dng.
Ni dung tiu chun ha gm: tiu chun ha vt liu, tiu chun ha nng lng,
sn phm, quy nh s dng sn phm
Tnh tiu chun ha i hi:
+/ Gio dc hc sinh coi trng v tun th cc tiu chun k thut
+/ Hng dn hc sinh s dng cng c o kim tra cht lng, s lng sn phm.
+/ Dy hc sinh tra cu v vn dng tiu chun k thut
2. 6. Tnh ng dng - thc tin
K thut ra i do yu cu ca thc tin v n tr li phc v thc tin. N xut
pht t thc tin nhm gii quyt nhng nhim v c th trong thc tin sn xut v i
sng. Chng hn cc phng tin k thut ( my mc, thit b) bao gi cng gn vi mt
qu trnh sn xut nht nh.
Gio vin cn ch cc vn sau y:
+/ T nhng kin thc thc t, vn sng ca hc sinh m khi qut ha thnh nhng
nguyn l chung.
+/ T nhng nguyn l, nh lut, khi nim m ch ra nhng ng dng ca n trong qu
trnh sn xut v i sng, lm cho qu trnh dy hc gn lin vi thc tin.
IV - NHIM V DY HC KTCN TRNG PH THNG
Theo quan im ca l lun dy hc i cng, qu trnh dy hc gm ba nhim v
chnh c mi lin h bin chng vi nhau: gio dng, pht trin, gio dc. Da vo mc
tiu ca trng ph thng, xut pht t c im ca mn hc c th chia ra thnh nhng
im ch yu sau:
1. Trang b nhng kin thc, k nng k xo
Cn trang b cho hc sinh h thng nhng kin thc c bn, hin i ca khoa hc
k thut, rn luyn cho cc em h thng k nng k xo tng ng
1. 1. Tri thc cn bn:
14

L nhng tri thc ti thiu cn thit cho tt c mi ngi, d sau ny h lm ngh


g, ngi no cng cn phi c trc tip i vo sn xut hoc cng tc khc.
Nhng tri thc cn bn trang b cho hc sinh l nhng tri thc hin i, phn nh
c nhng thnh tu khoa hc, cng ngh, k thut mi nht, ph hp vi yu cu ca
t nc, vi trnh nhn thc ca hc sinh, m bo tnh h thng, tnh lgic ca tng
mn hc.
Nhng tri thc c bn hin i bao gm cc khi nim, cc nh lut, nguyn l,
thit b k thut..
1. 2. Hnh thnh v rn luyn h thng k nng, k xo cho hc sinh
Trn c s nhng tri thc k thut, cng ngh nm c, hc sinh dn dn c
hnh thnh h thng k nng, k xo tng ng sau:
+/ K nng v v c bn v k thut
+/ K nng s dng nhng cng c cm tay ( ba, km)
+/ K nng iu khin, iu chnh my: my bin th, ng c in.
+/ K nng tho lp my
Ngoi ra nhng k nng, k xo hc tp cn c tm quan trng i vi cc qu trnh
nm vng tri thc khoa hc. l nhng yu cu m dy hc cn phi t ti, nhm hn
ch vic hc sinh nm c tri thc m khng bit vn dng tri thc vo nhng tnh hung
thc t. V th trong dy hc ngi ta xy dng mc mm tri thc vi ngha l: hiu
nh v vn dng cc mc khc nhau.
2. Pht trin t duy, bi dng nng lc k thut
Dy hc c tnh cht pht trin, y l mt trong nhng xu th ca l lun dy hc
hin i. Ti sao vy?
Trc ht, bn cht ca qu trnh dy hc l qu trnh nhn thc c o ca hc
sinh di s ch o ca gio vin, l qu trnh hai mt, nhm t mc ch dy hc. Tri
thc v t duy gn b vi nhau, tc ng qua li v l iu kin ca nhau nh sn phm i
vi qu trnh. Tri thc trong khi l kt qu ca t duy li ng thi l mt trong nhng
iu kin ca t duy (M.Cxyliats)
Trong thi i ngy nay, cuc cch mng khoa hc, k thut, cng ngh pht trin
nh v bo. Tnh hnh t ra cho nh trng trang b cho hc sinh h thng tri thc d
nhiu nhng cng khng th , m phi coi trng nng lc pht trin nhn thc, pht trin
t duy, hc sinh t hc, t hon thin tri thc ca mnh ph hp vi thi i mi.
2. 1. T duy k thut
Trn c s nghin cu tm l hc, t duy k thut, Curiabxep cho rng: t duy k
thut ging nh t duy l thuyt thc hnh, t duy khi nim - hnh nh.
Cu trc gm ba thnh phn: khi nim, hnh nh, thao tc. Ba thnh phn ny tc
ng qua li ln nhau trong qu trnh t duy k thut.
Mi lin h c th hin qua s
Khi nim (l thuyt)
Thao tc (thc hnh)
Hnh nh (trc quan)
c im: mang nhng im chung ca t duy v nhng im ring nh:
+/ Tnh linh hot, c o
+/ Thng nht cht ch gia l thuyt v thc hnh
+/ Tc ng qua li gia khi nim v hnh nh
+/ T duy k thut mang tnh cht ngh nghip
Nhng bin php c bn nhm pht trin t duy k thut cho hc sinh trong qu
trnh dy hc k thut l:
+/ Rn luyn ngn ng k thut hc sinh nm vng mn v k thut
15

+/ S dng hiu qu phng tin trc quan, nhm to ra hnh nh, biu tng ban u l t
liu cho t duy.
+/ T chc tt thc hnh vn dng hc sinh vn dng, hon thin tri thc l thuyt
+/ Cu trc bi dy ph hp vi lgic hc v ni dung, v qu trnh nhn thc. m bo
quan h bin chng gia ni dung, mc ch, phng php, phng tin dy hc trong
tng bi, tng khu, tng bc ln lp.
+/ Thng xun rn luyn cho hc sinh thao tc t duy nh: phn tch, tng hp, khi qut
ha .
+/ Pht huy tnh tch cc, t gic ca hc sinh bng cc phng php dy hc mi: nu vn
, dy theo quan im cng ngh dy hc
2. 2. Nng lc k thut
c hiu l t hp cc yu t tm sinh l c nhn p ng nhng i hi ca mt
hot ng k thut no .
Gm cc khu:
Lnh hi k thut cng ngh
Thit k k thut cng ngh
Vn dng k thut cng ngh
Nh nu trn, nng lc k thut mang c im c nhn, gn vi mt dng hot
ng c th. Nng lc k thut l mt dng nng lc chuyn bit. N c hnh thnh dn
dn qua h thng cc hot ng k thut trong mt lnh vc gii hn.
Di y l mt m phng v nng lc k thut trong phm vi da km loi ( lp 8),
gm ba khu:
Lnh hi k thut: Nm vng phm vi cng ngh da. Cch thc chn da, chn t,
xc nh t th ng da, kim tra vt trong v cui qa trnh da
Thit k k thut cng ngh: thit lp c quy trnh cng ngh da, c v hiu
bn v sn phm da
Vn dng k thut, cng ngh: da t mt phng dn cc mt gia cng phc tp
3. Thc hin cc chc nng gio dc
3. 1. Gio dc th gii quan duy vt bin chng, nhn sinh quan cch mng
Th gii quan l cch nhn nhn th gii mt cch ch th nht nh trong thi i
nht nh. l h thng cc khi nim, quan im xung quanh v c tc dng hng dn
hnh ng trong hot ng x hi.Th gii quan khoa hc bao gm nhng quan im duy
vt v phng php bin chng.Vt cht v vn ng l mt quan im c bn ca trit
hc Mc Lnin v c chng minh bng qu trnh chuyn ha gia cc dng nng
lng trong cc my mc, thit b l thut.
Qua cc bi m u gii thiu v s ra i v pht trin ca my mc, thit b, i
n kt lun: qu trnh khm ph v chinh phc t nhin bao gi cng gn lin vi qu
trnh pht trin ca khoa hc k thut, khng nh sc mnh to ln ca con ngi trong s
tn ti x hi l yu t quyt nh thc x hi. Trn c s nhn thc, con ngi s c thi
v quan im ng n vi hin thc.
3.2. Gio dc k thut tng hp, hng nghip cho hc sinh
Cch mng khoa hc, k thut pht trin nh v bo, nhiu ngnh ngh mi ra i,
do phi gio dc k thut tng hp, gio dc cho hc sinh nhng hiu bit c bn c
tnh nguyn l ca nhng qu trnh sn xut ch yu v kh nng s dng cng c ch yu
ca sn xut v i sng.
Gio dc hng nghip l cng vic ca tp th: gia nh, nh trng v x hi,
gip hc sinh la chon ngh nghip ph hp vi nng lc v hng th c nhn, vi s phn
cng lao ng ca x hi. Ni dung gio dc hng nghip bao gm: t vn, nh hng,
tuyn chon ngh nghip.
16

3. 3. Gio dc thc cng nghip


y l nhim v cp thit ca thi k cng nghip ha, hin i ha t nc
Cc chc nng gio dc ca mn hc c thc hin trn c s v trong chnh qu
trnh trang b tri thc, pht trin nng lc nhn thc.
Ba nhim v trn quan h mt thit v tc ng qua li ln nhau. Nhim v gio
dng l c s thc hin nhim v gio dc v pht trin, v khng c tri thc th khng
pht trin c tr tu v hnh thnh nhn cch. Nhim v gio dc hnh thnh nhn
cch con ngi l kt qu ca hai nhim v trn, ng thi l mc ch cui cng ca qu
trnh dy hc, l yu t kch thch v l ng c thc y con ngi t ti nh cao ca s
hiu bit.
Dy hc l thc hin khu hin cao qu Dy ngi thng qua dy ch
CU HI CHNG I
V sao phi dy mn KTCN trng ph thng?
Phn tch nhng c im mn KTCN. V d?
C kin cho rng ba nhim v dy hc l mt, ch dy su sc tri thc l . Anh (ch )
hy nu kin ca mnh ( bng cch phn tch quan h gia ba nhim v dy hc trn )
Anh, ch hy nghin cu mt bi trong sch gio khoa cng ngh lp 8, ch ra ni dng ca
ba nhim v dy hc, nu bin php thc hin ni dung tng nhim v.
Khi l gio vin ging dy mn KTCN trng ph thng, anh (ch) c nhng xut g
ngoi nhng nhim v nu trn?
I CNG V PHNG PHP DY K THUT CNG NGHIP
Khi Nim
1. Khi nim phng php:
Phng php l hnh thc vn ng bn trong ca ni dung, l cch thc, con ng
t ti mc ch nht nh, gii quyt nhng nhim v nht nh. Phng php bao gi
cng c xy dng trn c s ca i tng nht nh, xut pht t mc ch tm ra
phng php hnh ng.
Phng php cng c xc nh trn c s ni dung, c im ca i tng.
Ngi ta ch hnh ng c phng php khi c biu tng v i tng, cu trc bn
trong ca i tng hoc hiu c mc ch. i tng no, mc ch no th c phng
php , khng c phng php vn nng cho mi i tng, mi mc ch.
Khi c h thng phng php hon chnh th bn thn n tc ng tr li ni dung,
l ni dung t cht lng cao, mc ch sng r. Ni dung quy nh phng php, phng
php chu s chi phi ca mc ch ni dung. Nhng n c tc dng ngc tr li gip t
mc ch v ni dung.
Quan h bin chng ny c th m t qua s :
MC CH

NI DUNG

PHNG PHP

2. Phng php dy hc
Trong qua trnh dy hc, phng php dy hc l mt nhn t c bn, quan trng
nht. Cng mt ni dung nhng ngi c c th chim lnh tri thc, k nng k xo theo
nhng phng php khc nhau v kt qu t c cng khc nhau.
17

Vi ngh thut vn dng, phi hp cc phng php khc nhau ca gio vin th
hc sinh s hc tp mt cch say m, hng th, say m v tch cc,sng to v li nhng
du n m nt ghi su trong tm hn ni dung tri thc khoa hc v k nng, k xo v thi
i vi khoa hc k thut.
Nu khng c phng php dy hc hp l s nh hng ti cht lng v hiu qu
dy hc.
Do tm quan trng ca phng php i vi qu trnh dy hc nn t lu phng
php dy hc lun l trung tm ch ca cc nh gio trong nc v trn th gii, l phm
tr c cc nh l lun dy hc quan tm.
C nhiu kin khc nhau v khi nim, cu trc, s phn loi.C th nu mt s
nh ngha v phng php :
- Phng php dy hc l cch thc lm vic ca gio vin v hc sinh, nh m hc
sinh nm vng kin thc, k nng, k xo, hnh thnh th gii quan, pht trin nng lc
nhn thc. (Bch khoa ton th ca Lin X 1965)
- Phng php dy hc l cch thc lm vic ca thy v tr di s ch o ca thy,
nhm lm cho tr nm vng tri thc, k nng, k xo mt cch t gic, tch cc, t lc,
pht trin nhng nng lc nhn thc v nng lc hnh ng, hnh thnh th gii quan duy
vt khoa hc v o c cch mng (Nguyn Ngc Quang )
Phng php dy hc to nn cch thc hot ng ng b v thng nht ca gio
vin v hc sinh trong qu trnh dy hc. l qu trnh t chc v iu khin tch cc v
c hiu qu. Do phng php dy hc c chc nng nhn thc, chc nng pht trin v
chc nng gio dc.
Nh c phng php dy hc, m hc sinh nm c h thng tri thc, k nng, k
xo t thp n cao, t n gin n phc tp. Phng php dy hc to nn cch thc
hot ng thng nht v ng b ca ngi gio vin v hc sinh trong qu trnh dy hc.
l qu trnh t chc, iu khin mt cch tch cc v c hiu qu. Do phng php
dy hc c chc nng nhn thc, chc nng pht trin v chc nng gio dc
Cc mc nhn thc ca hc sinh t thp n cao l:
- Mc nhn bit : nhn bit c i tng k thut, phn bit v hiu c cc thuc
tnh c bn ca chng.
- Mc ti hin : ghi nh ni dung tri thc v c th nh li, ti hin li mt cch y ,
chnh xc.
- Mc k nng : bit vn dng nhng tri thc hc vo cc tnh hung quen thuc
trong thc tin.
- Mc ch bin ha : vn dng mt cch thng minh, sng to, linh hot cc tri thc vo
tnh hung mi trong thc tin.
Mt khc phng php cn to iu kin pht trin hc sinh nhng phm cht,
nng lc hot ng tr tu, nng lc t duy sng to, gip hc sinh hnh thnh cc quan
im, nim tin, phm cht tt p cho th h tr.
Phn loi cc phng php dy hc
Phng php dy hc rt a dang, v hot ng dy v hc chu s chi phi ca
nhiu mc ch v ni dung, v cu trc, bn cht ca phng php dy hc cng rt phc
tp. Vic phn loi phng php dy hc cn nhiu tranh lun, cha thng nht.
Nhng nhn chung vic phn loi u da vo quan im sau :
1. Cn c vo mc ch ca l lun dy hc
M.A anhilp v B.P. Exipp phn ra cc nhm sau :
- Nghin cu ti liu mi, hnh thnh k nng, k xo.
- Cng c, hon thin kin thc, k nng, k xo.
- ng dng kin thc, k nng, k xo
18

- Kim tra, nh gi k nng, k xo


2. Da vo ngun kin thc v tnh c trng ca s tri gic thng tin
E.I Perpxki vad E.I Golant phn ra cc nhm sau :
- Phng php dng ngn ng
- Phng php trc quan
- Phng php thc hnh
3. Da vo c trng hot ng nhn thc ca hc sinh
I.A Lerne, M.N Skatkin chia ra nh sau :
- Gii thch, minh ha, ti hin
- Trnh by, nu vn
- Tm ti tng phn
- Nghin cu
4. Da vo mc tch cc, sng to ca hc sinh
R.C.Sharmr phn loi phng php dy hc ra lm 2 loi :
- Dy hc ly gio vin lm trung tm, hot ng ca hc sinh l th ng. Thy thuyt
trnh, ging gii cn k ni dung, tranh th truyn th vn hiu bit v kinh nghip ca
mnh cho hc sinh. Gio n c thit k theo mt ng thng chung cho mi hc sinh,
gio vin thc hin theo cc bc chun b sn. Hc sinh th ng nghe ging, c ghi,
c nh, c hiu nhng iu gio vin dy, c lc hc sinh tr li cu hi ca gio vin t
ra.
- Dy hc ly hc sinh lm trung tm, y qu trnh dy hng vo kh nng, hng th,
nhu cu hc cu hc sinh. Nhm pht trin nng lc nhn thc, nng lc hc tp, pht trin
t duy k thut. Gio vin v hc sinh cng kho st vn , gio vin ng vai tr tch cc
ch dn cn hc sinh tch cc, t lc nm tri thc.
Mi cch phn loi trn u c u v nhc im nht nh. Phng php phn loi
da vo ngun tri thc c u im l n gin, d s dng. Phng php da vo mc ch
ca l lun dy hc l nu ln mi quan h, s ph thuc ca phng php vo mc ch
ca l lun dy hc. Nhng hai loi ny c nhc im l ch da vo mt bn ngoi ca
phng php, khng cho bit cch t chc bn trong ca phng php dy hc ( tc l t
chc hot ng nhn thc ca hc sinh )
Cch phn loi da vo hot ng bn trong, da vo c trung hot ng nhn thc
ca hc sinh, phn nh c bn cht ca qu trnh dy hc, nhng cn n iu, phin
din.
khc phc nhng nhc im ca tng loi trn th, chng ta cn c quan im
ton din, h thng trong tng s phn loi. Cc phng php dy hc bn thn n m
bo tnh khch quan khoa hc nhng cn ch n thc tin dy hc b mn KTCN
trng ph thng.
Tnh khch quan khoa hc ca s phn loi th hin ch n tun theo cc quy lut
chi phi phng php dy hc. Cc quy lut l mi lin h bin chng gia mc ch,
ni dung v phng php, s thng nht gia phng php dy v phng php hc.
Nh vy, phng hng xc nh mt h thng phn loi hp l l :
- Phn loa phng php cn th hin hot ng qua li gia thy v tr, th hin tnh thng
nht, trn vn ca qu trnh dy hc. Trong thy gi vao tr ch o, tr gi vai tr ch
ng. y l hai mt khng th tch ri.
- Do biu hin nhiu mt ca phng php m vic phn loi chng phi cng mt lc kt
hp nhiu c s vi nhau. Trong mi bi dy cn phi hp nhiu phng php khc nhau
ph hp vi mc ch, ni dung bi dy.
-Sau y l s phn loi cc PPDH:
19

II. BI LN LP
1. Khi nim
Bi ln lp l hnh thc t chc c bn ca qu trnh dy hc bao gm mt on
hon chnh, c din ra trong mt khong thi gian nht nh, ti mt a im xc nh,
vi s lng hc sinh nht nh, c trnh pht trin c bn ng u.
Du hiu c trng ca bi ln lp l:
- Bi ln lp mng tnh t chc trn vn
- Th hin sinh ng nhng tnh quy lut v:
Mi lin h gia ni dung- mc ch phng php phng tin trong mi bi
hc c th
S thng nht gia hot ng ca thy v hot ng ca tr
S thng nht ca hot ng ca mi c nhn hc sinh vi hot ng chung ca tp
th.
Khi lng kin thc m hc sinh chim lnh c quy nh thng nht.
Trong mi bi ln lp thng c s dng tng hp nhiu phng php dy hc
khc nhau nhm t c mc ch nh trc.V th bi ln lp cng thng c xem l
mt hnh thc quan trng ca dy hc l thuyt, trong nhng nguyn tc dy hc c
vn dng mt cch c h thng.
2. Cc kiu bi ln lp
Bi ln lp c nhiu kiu, trong mi kiu li c nhiu dng khc nhau. Nhng ngi
ta thng ch ti ba kiu c bn l:
-Bi ln cung cp kin thc, k nng mi
-Bi ln lp hon thin kin thc, k nng
-Bi ln lp kim tra, nh gi k nng.
Trong dy hc k thut v ngh nghip, thng phn ra 3 dng bi:
-Bi dy l thuyt k thut-cng ngh
-Bi dy thc hnh k thut- cng ngh
-Bi dy sn xut
Trong thc t kiu bi dy tng hp cc mc ch l lun dy hc l loi bi dy ph thng
nht.
3. Cu trc bi ln lp
20

Cu trc bi ln lp l mi lin h c tnh quy lut gia mc ch - ni dung v


phng php dy hc, th hin trong mi tng quan v trnh t sp xp ca cc bc ln
lp.
nghin cu v xy dng cu trc bi ln lp ta phi:
-Phn chia bi ln lp thnh cc khu, cc bc mt cch hp l.
-Trong mi khu, mi bc cng nh trong c bi phi tun th mi lin h gia mc
ch, ni dung, phng php.
-Phn chia thi gian v sp xp cc bc theo mt trnh t hp l
Trn c s logic ca qu trnh dy hc, trong thc t bi ln lp kiu tng hp
thng c cu trc theo 5 bc sau:
Bc 1: T chc lp
Bc 2: Kim tra bi c
Bc 3: Nghin cu kin thc mi
Bc 4: Cng c, hon thin kin thc
Bc 5: Ra bi tp vn dng v hng dn hc sinh t hc nh.
Ty tng kiu bi m thi gian dnh cho cc bc ni trn c khc nhau, chng hn
vi kiu bi thc hnh luyn tp k thut c th s c cu trc nh sau:
-n nh lp
-Thng bo bi hc, nh hng mc dch - yu cu ca bi thc hnh
-Phc hi nhng kin thc, k nng c lin quan, ng thi trang b, b sung nhng kin
thc hiu bit, k nng mi cn luyn tp
-Hc sinh luyn tp, gio vin theo di, kim tra
Xt v mc ch l lun dy hc, cu trc 5 bc ln lp nh trn l lgic, bo m
ton din cc nhim v dy hc. Tuy nhin vic p dng nguyn xi cu trc trn s c
nhng nhc im l:
-Cc bi ln lp u lp li mt tin trnh n iu, g b, hnh thc, gim s sng to ca
gio vin, nh hng khng tt n hc sinh
-Cc nhim v ca bi ln lp cn chung chung, kh th hin trng tm
-Cha phn nh r nt cu trc bn trong ca bi ln lp. l mi lin h gia ni dung mc ch - phng php dy hc, trong cc yu t ca mi lin h ny l nht qun,
khng th thay i nhng trt t ca cc yu t c th thay i sao cho t c mc
ch bi dy mc cao nht. Chng hn: Nu vic kim tra bi c khng lin quan n bi
mi th c th thc hin gia hoc cui bi hc kt hp vi cc cu hi m thoi cng
c bi. iu va tn dng c thi gian u tit hc va to thi quen phi tp trung
ch trong gi hc. Ngc li, nu kin thc hc c lin quan, lm c s cho vic
chim lnh kin thc mi th nn kim tra, phc hi kin thc c trc khi ging bi. V d:
khi day bi thc hnh o dng in, cn thit phi kim tra phc hi nhng kin thc v
nguyn tc to thnh mch in, v mi quan h dng in - in p trong mch, v cng
dng v cch s dng ng h o in
Ty theo mc ch chnh ca bi ging m phn phi thi gian hp l cho cc khu,
c bc ln lp. V du, vi nhng bi c ni dung d th khng cn mt nhiu thi gian cho
cng c m nn gnh thi gian cho kim tra kin thc hc v ngc li
LP K HOCH DY HC MN HC
Dy hc l mt hot ng mng tnh x hi, thng nht, xc nh. Tnh thng nht
v xc nh c m bo nh kt hoch dy hc. V th k hoch dy hc mang tnh php
l v h thng v trnh t cc phn cng vic cn phi hon thnh t n mc ch
chung. K hoch dy hc bao gm k hoach dy hc chung ca nh trng v k hoch
dy hc ca tng mn hc. y ch xem xt k hoch dy hc mn k thut cng nghip
trng Trung hc c s.
21

I. CC LOI K HOCH DY HC MN KTCN


Thuc h thng cc mn trng ph thng, mn k thut cng nghip cng c
t chc ging dy theo thi kha biu ca hc k, nm hc. Do s gi t li c b tr
ghp vi k thut nng nghip, k thut phc v cho nn k hoch dy hc k thut cng
nghip c th b tr c nm hc hoc trong mt hc k. Thng c 2 loi k hoc dy hc
gio vin phi lp:
- K hoch dy hc mn hc
- K hoch dy hc cho mt bi
Di y s xem xt yu cu v ni dung ca tng loi.
II. K HOCH DY HC MN HC
1 . lp c k hoch dy hc mn hc, cn da vo:
- K hoch dy hc nm hc v thi kha biu
- Mc ch yu cu, ni dung, phng php v nhng iu kin dy hc c trng ca mn
hc.
- iu kin thc t ca nh trng v ca a phng
2 . Ni dung ca k hoch mn hc c th trnh by theo bng sau:
S tit
Th.
gian Tn chng
Khi
Tng
tun..Th..
bi
L.Thuyt BTTH lp
s

Chun b ging dy Ghi


(dng DH)
ch

K hoch ny l c s gio vin vit lch trnh


III. K HOCH DY HC CHO MT BI ( GIO N)
Trn c s k hoch dy hc mn hc, gio vin lp k hoch c th cho tng bi
dy. Mi bi dy c th c b tr trong mt tit hc vi nhng yu cu xc nh.
1. Yu cu
Gio n c th di hay ngn, vi nhng hnh thc trnh by khc nhau, ty thuc c
im mn hc, bi dy v kh nng ca gio vin.Yu cu chung nht khi thit k gio n
l phi th hin r c cu trc bi ln lp, gio vin cn phi:
Phn bit mt cch hp l mc ch, yu cu chung v ni dung ca bi thnh
nhng mc ch thnh phn v nhng ni dung tng ng..C th phn chia theo cc bc
ln lp, theo cc n v kin thc c bn trong bi hc, theo trnh t thi gian bi hc, theo
mc ch dy hc
La chn ph hp cc hnh thc, phng php v phng tin dy hc hc sinh
c th lnh hi tng n v kin thc thnh phn ni trn mt cch hiu qu nht. Ngha l
mi lin h gia mc ch - ni dung phng php dy hc khng ch c tun th theo
tng khu, tng bc ln lp m phi to nn s chuyn tip lgic, gn b gia cc khu.
ng thi trong gio n cng phi th hin c s thng nht gia hot ng ca
thy v tr trong mi khu, mi bc ln lp. Vic lnh hi tng n v kin thc trong bi
phi theo nguyn tc pht huy cao nht tnh tch cc ca hc sinh.
Khi son gio n, gio vin phi nghin cu k cc ti liu s phm c lin quan.
2. Nhng ti liu cn thit cho vic son gio n
Chng trnh v phn phi chng trnh mn hc l nhng vn bn php l ca
ngnh i vi nhim v chuyn mn ca gio vin b mn. V th n cng l c s ca cc
cp Gio dc gim st cng tc ging dy ca nh trng, l cn c nh trng v gio
vin thc hin qu trnh dy hc b mn. Hin nay s dng chng trnh nm 2003 v
phn phi chng trnh mn Cng ngh phn k thut cng nghip c b duyt.
22

Sch gio khoa l ti liu quan trng gio vin tham kho khi son bi, l s
c th ha chng trnh v phn phi chng trnh mn hc.
Gio vin cn tham kho nhng ti liu k thut c lin quan hiu su hn ni
dung k thut m trong SGK khng c iu kin trnh by cn k.
Gio vin phi nghin cu k hoch dy hc mn hc son gio n tt nht
3 . Ni dung c bn ca vic chun b mt gio n
3. 1. Xc nh mc ch yu cu ca bi
Trn c s nghin cu cc ti liu ni trn, cn xc nh v din t mt cch ngn
gn, xc tnh v nh lng mc ch yu cu bi dy v mt gio dng, pht trin, gio
dc. Thc cht y l vic vn dng cc nhim v dy hc mn hc cho mt bi dy c
th. V vy cn xc nh mt cch hp l mc ch bi dy v th hin r mc cn t
ti, i khi th hin mc ch yu cu trn theo cc mc ch l lun dy hc c th t ti
3. 2. Phn tch ni dung xc nh trong tm bi dy
Thc cht y l bc x l s phm ca bn thn gio vin xy dng ni dung
dy hc theo mc ch yu cu ra. Ngha l gio vin tip tc gia cng ln th hai ni
dung chuyn ha nhng thnh tu ca ngnh khoa hc cng ngh tng ng thnh
nhng ni dung c bn - hin i - thc tin theo yu cu ca bc hc ph thng. Trong
bc ny cn vch r:
- Cu trc ni dung bi dy: bi dy gm my phn, vic phn chia v sp xp trnh t ni
dung nh SGK hp l cha ?
- Nhng khi nim no cn hnh thnh trong bi dy ?
- Nhng ni dung kh trong bi
- C s khoa hc ca cc gii php k thut nu trong bi ngha l kin thc hc sinh
bit v cha bit c lin quan n bi hc.
- Nhng ni dung no l c s cho ton bi v c s dng nhiu sau ny.
- Khai thc tnh ng dng, tnh thc tin ca kin thc trong bi dy nh th no..
3. 3. Xc nh v la chn cc phng php v hnh thc t chc dy hc
Thng qua vic phn tnh ni dung cc bc trn tm ra hnh thc t vn ng
bn trong ca ni dung, tc l xc nh c mt khch quan ca phng php dy hc
trn c s mi quan h c quy lut gia mc ch - ni dung phng php. C ngha l
cn phi s dng phi hp cc hnh thc, phng php dy hc sao cho ti u trong tng
khu, tng bc, tng n v kin thc ca bi hc.
Mt khc vic la chn ni trn cn mang tnh ch quan, ph thuc vo bn thn gio vin
v iu kin dy hc
3. 4. Phn tch iu kin dy hc c th
Mt trong nhng c im ca mn KTCN THCS l chng trnh b mn mang
tnh k thut r nt cho nn n ph thuc vo nhng iu kin dy hc khc quy nh nh:
trnh hc sinh, c s vt cht v dng dy hc, mi trng k thut cng ngh ca
a phng. Vic phn tch cc iu kin trn l c s tin hnh nhng chun b cn
thit ca thy v tr cho bi hc.
3. 5. Trnh by gio n
Gio n th hin kt qu tng hp cui cng ca tt c nhng cng vic lm
trn. Ty theo mn hc, c im bi dy m hnh thc th hin ca gio n c th khc
nhau. Phn u ca gio n c th c trnh by:
BI SON S

23

Trng..
Nm hc
Mn KTCN Lp
Bi dy.
Ngy dy
S tit . L thuyt ..Thc hnh .
I . MC TIU
- V hiu bit, k nng
- V pht trin nng lc t duy v hnh ng
- V gio dc
II. TRNG TM BI DY V CHUN B DY HC
a. Trng tm bi
b. Chun b ca gio vin v hc sinh
III. TIN TRNH BI DY
Phn ny c nhiu cch trnh by khc nhau, c bit c s lin quan gia nhiu bi dy l
thuyt vi bi dy thc hnh. Chng hn, vi bi dy l thuyt, kiu tng hp 5 bc ln
lp c th trnh by nh sau:
1 / T chc lp
2 / Kim tra bi c (ni dung kim tra, hnh thc kim tra)
3 / Nghin cu kin thc mi:

Thi
gian

Ni dung bi hc Phng php DH (hot ng ca thy v tr vi cc


( HS ghi)
phng tin tng ng)
Ni dung 1
Ni dung 2
Ni dung 3.

4 / Cng c, luyn tp
5 / Hng dn v giao nhim v v nh
Vi cc bi thc hnh sn xut c th chia theo cch sau:
Thi gian

Cng vic

Cng c, phng tin

Hng dn

V D 1: SON GIO N BI KHI NIM V MCH IN


( Tit 2-3, K thut in lp 9)
a. MC CH YU CU
i. Trang b cho hc sinh nhng khi nim c bn v mch in, dng in lm c s hc
cc phn tip theo ca chng trnh.
ii. Bit tnh tin cc thng s ca mch in, cc i lng c trng ca dng in
b. TRNG TM V CHUN B GING DY CA GIO VIN
i. Trng tm: nguyn tc to thnh mch in, cc thng s ca mch in v ca dng
in xoay chiu.
ii. Chun b:
- Cch v v b tr li hnh 5.SGK Ky thut 9
- Th nghim biu din mch in:
+ / Ngun in: c quy, hoc pin 6V-9V. Bin th c in p ra tng ng
24

+ / Ph ti: 2 bng n nh c in p tng ng


+ / Dy dn, cng tc in
C / TIN TRNH BI DY
Sau khi n nh tnh hnh lp, gio vin bt u ngay bi dy
GV: trong vt l cc em hc v mch in, hng ngy cc em cng quan st v s
dng mch in trong gia nh.Vy em hy cho bit, mch in gm nhn phn t no?
HS: (k ra) cu ch, cu dao, cng tc, cm, dy dn..
GV: khi li cung cp b mt in, cc thit b trn c lm vic c khng ?
HS: khng, v mch in phi c ngun in cung cp
Tng kt cc cu tr li trn ca hc sinh cng l t vn vo bi mi: Mch in

25

Thi
Ni dung
gian

Phng php

A - Mch in
a) Mch in gm cc phn t chnh: ngun
in (1), dy dn(2)v ph ti (3)
b) Hot ng ca mch:
-Khi K ng, mch kn, n sng, c dng in
chy qua.
-Khi K m, mch h
B -Dng in:
a) Dng in mt chiu:
Biu din th nghim:
-Khi ngun in l 1 chiu th dng trong mch +Lp th nghim nh hnh trn
l dng mt chiu.
+Bt hoc ngt cng tc minh
-c im:
ha trng thi kn v h mch.
+ / Dng in chy qua ti theo 1 chiu khng GV: Hin tng n sng chng t
i t cc dng n cc m ca ngun in. mch kn,c dn in chy qua v
+ / C tr s cng dng in khng i, ngc li
lin h vi in p v in tr ca mch theo + Thay bng n trong th nghim
nh lut M:
trn bng 1 bng n khc nhng c
I = (A)
R ln hn ( nh hn) th n nh th
R l in tr ti, mch ngoi ()
no ?Nhn xt v dng in ?
r l in sut trong ca ngun ()
Gv: Nghin cu v nh lut M
E l sut in ng ngun in (V)
xem
Trong 1 on mch ta c:
+in 1 chiu thn c k hiu l
I=
AC(-)
U l in p ( Hiu in th)
in xoay chiu c k hiu l
- Dng 1 chiu dng m din, in phn, DC(~)
5 pht
np acquy..
b) Dng xoay chiu:
- Khi ngun l in xoay chiu ta c dng xoay
chiu.
Dng chung: i = Im.Sint
-c im:
+Tr s cng thay i theo thi gian:
chu k u, bin dng in tng t 0- 1max ;
chu k tip theo n gim dn t Imax 0. Na
chu k sau cng tng t nhng mng gi tr
m.
+/ Chiu ca dng in cng thay i theo thi
gian: na chu k u dng in dng, na chu GV: Gii thch ngha cc i lng
k sau dng in m.
bn v cho v du: in li s dng
- Cc i lng c trng cho dng in xoay dng in xoay chiu c T = 0.02s, f
chiu hnh Sin gm:
= 50 Hz, nn c th biu din:
+/ Tr s tc thi: i
i = Im.sin 3,14 t
+/ Bin : Im
GV: v sao xut hin i lng
+/ Phat vi =
=?
+/ chu k T(s)
- Do tc quay rto mt pht
+/ Tn s f = (Hz)
GV: V sao phi dng tr hiu dng?
Tr hiu dng ca dng in xoay chiu:
- V i lun thay i, trong tnh ton
I = , tng t U =
phi dng gi tr xc nh.
- Trong mch xoay chiu, nh lut m ni
26
trn vn ng.

cng c 2 tit dy trn, c th dng cu hi:


1 . T biu thc ca nh lut m trong on mch:
I = U/R Suy ra R = U/I
Do c th pht biu in tr ca mch t l thun in p t vo mch v t l nghch
vi dng in chy trong mch c khng ? V sao?
2. Ngun in sinh hot gia nh thng dng l dng in xoay chiu c tr hiu dng U =
220V, f= 50Hz.Vit biu thc tr s tc thi ca in p.
V D 2: SON BI THC HNH LP MCH IN HUNH QUANG
I. MC CH YU CU:
1. Mc ch: t chc cho hc sinh cng c v vn dng l thuyt hc v mng in,
thit b in, cch ni dy dn. lp c mch in hunh quang n gin.
2. Yu cu:
- Hc sinh chuyn c t s nguyn l sang s lp rp.
- Mi hc sinh lp c 1 mch, hot ng tt, chc chn, an ton.
II. CHUN B:
1. Chun b: Mi hc sinh c 1 b dng c gm: cu ch, cng tc, chn lu 40W loi 2
u ra, Stacte, b ui n, Stacte, mng n, bng g 15x20 cm, dao ko, vt, bng
dnh, khoan, dy in..
2. Chun b chung cho c lp:
Ngun in 220V, bng n 1,2m, bt th in, b mch in mu hon chnh.
III.TIN TRNH BI DY:
1. Giai on chun b ging dy
- Sau khi n nh lp, gio vin nh hng: ph bin r mc ch yu cu ca bi thc
hnh v giao r nhim v, mi hc hinh phi t lp xong mt mch in.
- V s nguyn l ca mch ln bng
GV: yu cu hc sinh nhc li tc dng ca Stacte, chn lu v hot ng chung ca mch.
GV: cc em c nhn xt g v cch mc cc b phn trong mch?
HS: cu ch cng tc, chn lu, cc chn ca n v Stacte c mc ni tip vi nhau.
GV: ng, do an ton khi sa cha nn mc cu ch vo dy nng. Cc em hy
chuyn s nguyn l trn thnh s lp rp sao cho thun li, an ton.
Gio vin tho lun vi hc sinh, cho hc sinh quan st b n lp v hng dn cc
bc, trnh t lp:
+ / Ly du trn bng g, khoan cc l i dy v bt vt.
+ / Chun b cc u dy ni.
+ / i dy cc b phn, cc kiu ni hu ht dng vt, ch lun dy qua cc l khoan nu
cn.
+ / C nh cu ch, cng tc trn bng g, chn lu, ui n, Stacte trn mng n.
+ / Lp Stacte
+ / Kim tra li v cho ngun in vo th, bt cng tc n phi sng
- Phn chia vt liu, dng c v v tr lm vic cho hc sinh
2. Giai on thc hnh:
- Hc sinh bt u thc hin cng vic theo cc bc trn.
27

- Gio vin ch theo di, pht hin nhng sai phm ca hc sinh, nhc nh kp thi.
- Khi lp xong, yu cu hc sinh phi kim tra li trc khi cm n v ngun vo th.
3. Kt thc:
- GV: yu cu hc sinh ngng thc hnh.
- GV: theo cc em nguyn nhn no lm n khng sng?
- HS: t cu ch, cng tc hng, Stacte hoc chn lu hng, cc mi ni khng tip xc,
ngun in yu.
- GV: c th dng cch no xc nh chnh xc nguyn nhn?
- HS: dng bt th in, th t cu ch tr i.
- GV: tng kt, nhn xt
- HS: v sinh ni thc hnh.
THAM QUAN V NGOI KHA K THUT
Tham quan v ngoi kha l nhng hnh thc t chc dy hc b tr hu ch trong
qu trnh dy hc. Do i tng nghin cu rng v a dng, thi gian ging dy trn
lp hn ch nn trong dy hc k thut tham quan v ngoi kha c tc dng to ln trong
c nhim v gio dng v gio dc, nht l trong gio dc k thut tng hp v hng
nghip cho hc sinh ph thng.
I. THAM QUAN
1. ngha
Tham quan l hnh thc t chc dy hc m trong hc sinh c quan st, c
lm quen vi nhng i tng nghin cu thc ca mn hc trong nhng iu kin hin
thc sng ng. Gi tr ca tham quan c th l hc sinh thu lm kin thc, lin h kin
thc hc vi vic s dng chng trong iu kin ca sn xut v i sng. Qua hc
sinh thy c gi tr ca tri thc trong lao ng v nhng yu cu ca ngh nghip c th
i vi ngi lao ng. ng thi cng gip hc sinh thy r gi tr lao ng i vi s
tn ti v pht trin ca x hi cng nh i vi mi ngi.
2. Ni dung tham quan
Ty theo mc ch, ni dung chng trnh mn hc v tnh hnh thc t ca a
phng m la chon i tng v ni dung tham quan cho ph hp. Nguyn tc c bn
la chon ni dung v i tng tham quan l m bo mi lin h hu c gia ni dung
tham quan vi ni dung chng trnh hc tp. Chng hn trong phn phi chng trnh
Cng ngh lp 8 c th tham quan cc c s, hp tc sn xut, . Lp 9 c th tham quan
c s lp rp, sa cha in dn dng hoc in t
Cng ty theo mc ch v ni dung tham quan c th t chc cc loi tham quan
sau:
Tham quan tm hiu thit b my mc dng trong sn xut nhm phc v mt
chng hay mt phn c th ca ni dung hc tp. Loi tham quan ny din ra trong thi
gian ngn v thng ti cc c s quanh trng.
Tham quan c s sn xut thng l loi tham quan tng hp vi nhiu mc ch
khc nhau. Hnh thc ny i nhiu thi gian v vic t chc phi c phi hp cht ch
gia nh trng v c s sn xut.
Tham quan cc c quan khoa hc k thut, vin nghin cu nhm cho hc sinh tip
xc vi nhng thnh ta khoa hc k thut cng ngh tin tin ang trong qu trnh thn
ghim. Hnh thc ny p dng cho cc trng gn c quan nghin cu.
Tham quan trin lm vin bo tng: c tc dng m rng tm nhn cho hc sinh v
mt ni dung no v mang tnh thi s tt, nhng hnh thc ny ph thuc vo nhiu
iu kin khch quan. Hc sinh nm c lch s cc pht minh, sng ch, lch s ra i v
28

pht trin ca cc loi my mc, thit b k thut. y l hnh thc gio dc lch s k
thut- cng ngh rt tt i vi hc sinh.
3. Phng php t chc tham quan
Cn c vo chng trnh mn hc, ngay t u nm khi lp k hoch dy hc, gio
vin cn phi c k hoch d tr cho cc ni dung tham quan. Gn n ngy tham quan,
gio vin phi lin h li tht c th v chi tit nhng ni dung sau:
-Mc ch v ni dung tham quan
-S lng v trnh ngi tham quan
-Thi gian, phng tin, v tr tham quan
-Nhng vn chnh cn gii quyt trong thi gian tham quan
-Quy nh an ton trong tham quan
3. 1.Trc khi a hc sinh i tham quan, cn phi ph bin:
-Mc nh, nhim v ca hc sinh trong bui tham quan
-Trnh t cc vn , ni dung cn quan st, trao i thu hoch sau bui tham quan
-K hoch tin hnh tham quan v tng kt sau bui tham quan
-Nhng ni quy v an ton, k lut trong tham quan.
3. 1. 1.Trong qu trnh tham quan phi c s kt hp cht ch gia gio vin vi ngi
hng dn tham quan ca chnh c s tham quan. Nhim v ca gio vin l bin ch t
nhm hc sinh, duy tr k lut, trt t, bm st mc ch tham quan, duy tr hng th ca
hc sinh, thi gian mt bui tham quan khng qu hai gi.
3. 1. 2. Sau khi tham quan phi t chc tng kt, nh gi kt qa thu c vi ni dung v
cch thc nh sau:
m thoi v cc vn chung i vi c lp
Gio vin tr li nhng cu hi ca hc sinh
Hc sinh trnh by kt qu ca nhim v c giao
Tng kt chung ca gio vin
V d:Tham quan mng in x nghip
* Mc ch: Cho hc sinh thy c thc t qu trnh sn xut, truyn ti v phn phi
in nng ti mt trm in x nghip. y ch yu minh ha phn truyn ti, phn phi
v s dng in.
* Chun b:
Gio vin:
Lin h v thi gian, a im, xy dng c th ni dung bui tham quan, thng nht
cch thc tin hnh vi i din x nghip s tham quan
Giao nhim v cho hc sinh: t nhng kin thc c hc, sau bui tham quan phi gii
quyt cc vn nh ngun in t u, in p v cng xut ca trm bin p v h p
vo x nghip, t trm bin p h p ny th in c phn phi n cc b phn nh th
no? Cc bin php qun l v s dng in hiu qu ca x nghip, hiu qu kinh t ca
vich s dng tit kim in..?
Ph bin trnh t tin hnh bui tham quan, bin ch hc sinh thnh cc nhm, nhc
nh v an ton, k lut..
V hc sinh:
n tp nhng ni dung c lin quan
Nhn nhim v, chun b phng tin.
C mt ng thi gian quy nh
* Trong qu trnh tham quan:
Di s t chc v iu hnh ca gio vin v ngi hng dn, hc sinh s tham
quan tng b phn, phn xng c s dng in nng. Hc sinh s ch vo:
Cc thit b bin i in p, dng in, my bin p
29

H thng dy dn truyn ti in
Cc thit b iu khin bo v
Cc thit b tiu th in nng: ng c in, my hn cc loi, thit b t nng, thit b
lm lnh, chiu sng
Cch b tr mng in chiu sng v mng in ng lc tng b phn trong x nghip.
Cc bin php qun l v tit kim in ca x nghip
Hiu qu ca vic s dng in nng: in nng tiu th hng thng, gi tr thu c t
cc b phn, phn xng, bin php an ton khi s dng in
* Tng kt bui tham quan:
Hc sinh tho lun, lin h nhng hiu bit thu c qua bui tham quan vi ni
sung kin thc c hc v nu cc cu hi, vn cn thc mc
Gio vin tr li nhng cu hi, tng kt bui tham quan.
II. HOT NG NGOI KHA V K THUT
1. ngha
Ngoi kha l hot ng hc tp ca hc sinh di s hng dn ca gio vin
trong thi gian ngoi gi chnh kha v theo mt k hoch nh. Mc ch l nhm pht
trin ton din tnh t lc v nhng kh nng sng to ca hc sinh trong lnh vc khoa hc
k thut
V mt gio dng, hot ng ngoi kha to iu kin s dng hp l thi gian
ca gio vin v hc sinh ngoi gi hc cng c, o su v m rng kin thc tip thu
trn lp
V d: Hc sinh c hc v in tr, mi lin h gia vt liu, tit din v chiu di
dy dn c biu din bi cng thc R =. Nhng vn ny c s dng trong thc
t nh th no ? Trong hot ng ngoi kha gio vin c th phn tch v khai thc v mt
k thut v ng dng ca kin thc c. T biu thc l thuyt trn, c ba cch thay
i gi tr ca in tr ca dy dn:
(1) - Thay i vt liu ch to dy dn
(2) - Thay i di dy dn
(3) - Thay i tit din dy dn
Tng ng vi cch th nht trong thc t ngi ta ch to cu dao, cu ch, o
mch. Khi cc thit b ny hot ng th trong mch xy ra s thay th mt on dy dn
bng mt on mch cch in hoc ngc li .
Tng ng vi cch th hai ngi ta ch to ra cc bin tr c con chy, bin p t
ngu, bin p v phn p bng cc in tr mc ni tip Bn cht ca n cng l thay i
in tr bng cch thay i chiu di ca dy dn. Ngoi ra, y cng l c s ca bi ton
tm cc tr trong thit k cc ng dn dy ti in..
Tng ng vi cch th ba, trong thc t ch to bin p ngi ta dng cc cun
dy c ng knh khc nhau, cc in tr c mc song song vi nhau . Ngoi ra ta
bit c in tr R ph thuc vo nhit . Qua cho thy: Nhng kin thc l thuyt
m hc sinh c hc trong chnh kha cn c m rng, vn dng tr nn vng chc
qua hot ng ngoi kha.
V mt gio dc: hot ng ngoi kha c t chc da trn c s hng th mn
hc v t nguyn ca hc sinh. V th cc em tham gia thng nhit tnh, say m v thng
bc l nng khiu s trng ca mnh.
2. Cc hnh thc t chc ngoi kha.
Ty theo s lng ngi tham gia ngoi kha, m c cc hnh thc t chc khc
nhau, vi ni dung sau:
- Dng c nhn: c sch v chun b ti theo ch im, chun b bo co khoa hc theo
ti, tham gia thi tay ngh, ch to m hnh v cng c..
30

- Dng nhm: Thit k ch to m hnh, tr chi k thut, tham quan, lm bo tng, hi


vui k thut hoc hi ngh khoa hc k thut
- Dng i chng: Hi vui, hi ngh khoa hc, bo tng, tham quan, gp g cc nh sng
ch.
T chc hot ng ngoi kha cn tun theo cc nguyn tc sau:
Ni dung ngoi kha phi lin h hu c vi ni dung chnh kha
m bo tnh t nguyn kt hp vi tinh thn trch nhim cao
Khng lm nh hng n cht lng cc gi hc chnh kha v cc nguyn tc khc ca
l lun dy hc.
Di y xin phc ha hnh thc t chc v ni dung hot ng ph bin ca nhm k
thut v hi vui k thut.
2. 1. Nhm k thut
Nhm c hiu l s tp hp t nguyn ca mt s hc sinh c t chc trong
mt thi gian nht nh. S lng hc sinh nn c t 10 n 12 em. Gio vin cn thng
bo cho ton trng v vic thnh lp cc nhm ngoi kha v cng nhm trng xy
dng k hoch hot ng ca nhm.
K hoch cn vch r:
- Ni dung cng vic
- Thi gian hon thnh
- Sn phm t c
- Thi gian thc hin
- iu kin thc hin..
cc nhm hot ng tt theo k hoch gio vin cn c vn hng dn cc em tranh th
s ng h ca nh trng, ph sinh hc sinh, cc t chc, on th khc.
2. 2. Hi vui k thut
y l hnh thc ngoi kha ph bin nhm thu ht ng o hc sinh tham gia, to
khng kh si ni cho hc tp, nghin cu. Hi vui k thut c th t chc theo chuyn ,
khi lp hoc hi vui ton trng. Hi vui gm 2 phn: phn nghi l v phn vui chi.
Ngoi ra cn trng by cc sn phm do cc nhm to ra, cc tr chi phong ph nh hi
hoa dn ch, kho tay k thut, tay ngh k thut.
m bo hi vui k thut thnh cng cn ch :
- Chun b chu o: k hoch v ni dung phi c phn cng c th v duyt th t
trc.
- Ni dung hi thi phong ph, hnh thc p v hp dn
- C ng vin khch l, c phn thng khi chi.
- Nn kt hp cc t b mn cng phi hp t chc
Tm li: tham quan v ngoi kha l nhng hnh thc t chc dy hc li ch, c tc dng
h tr rt tt cho dy hc chnh kha. Hnh thc v phng php t chc dy hc ny rt
phong ph v ty thuc vo mc ch - ni dung - iu kin dy hc c th m vn dng
cho hp l.
CU HI N TP
1. Trnh by phng php t chc mt bui tham quan. Lp k hoch chi tit cho mt bui
tham quan vi ni dung c th
2. Lp k hoch t chc mt bui hi vui k thut trong 2 gi trng THCS cho mt s
ni dung c th.
KIM TRA NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
I. CHC NNG CA VIC KIM TRA- NH GI TRONG DY HC
31

Kim tra nh gi vic nm vng tri thc ca hc sinh l mt trong nhng khu
ca qu trnh dy hc. N c nhng chc nng- ngha sau:
1. Chc nng o lng.
Th hin ch xc nh c mc hiu bit, k nng, phm cht tr tu ca hc sinh
so vi chun ca mc nh dy hc. V th mc yu cu ca kim tra nh gi phi c
xc nh bi mc nh dy hc. e thc hin c chc nng ny phi:
Chnh xc ha, lng ha thng s cn o. V d, ngi ta chia ra cc mc : nh hiu,
p dng, phn tch,tng hp, nh gi.
Chn n v o
Xc nh chnh xc, nhy v s bin i ca php o. N ph thuc vo ni
dung, thi im v cch thc t chc kim tra nh gi
2. Chc nng thng tin
Gip gio vin nm c kt qu ging dy t iu chnh, hon thin ni
dung phng php ging dy. ng thi cng gip cho hc sinh t nh gi kt qu hc
tp iu chnh s hc tp ca mnh theo yu cu ca mn hc.
3. Chc nng chn lc v phn loi
Thng qua kim tra nh gi c th:
Chon ra nhng kin thc, k nng m hc sinh nm vng, hay cha vng
Phn loi hc sinh cc mc: Gii kh - trung bnh.iu ny c tc dng kch thch
s c gng hc tp ca hc sinh
e vic kim tra nh gi c c s khoa hc, cn xc nh r v phn tnh bin chng cc
yu t nh: mc ch, ni dung, phng php tin hnh kim tra nh gi.
II. NHNG NGUYN TC, YU CU I VI KIM TRA NH GI
TRONG DY HC
1. Nhng nguyn tc chung
Kim tra nh gi l mt qu trnh tin hnh c h thng xc nh phm vi v
mc t c ca cc mc tiu ra. V vy iu tin quyt l phi xc nh r mc
tiu kim tra nh gi l g ?
Quy trnh v cng c kim tra-nh gi phi c la chn theo mc tiu kim tra
nh gi
nh gi cn phi c nhiu cng c v bin php tin hnh ng thi c gi tr
tng hp
Bit nhng hn ch ca tng cng c anh gi s dng cho ng
nh gi ch l phng tin i n mc ch ch bn thn n khng phi l mc
ch. V d: mc ch ca nh gi l c nhng quyt nh ng n v qu trnh dy
hc.
2. Nhng yu cu i vi kim tra nh gi trong dy hc k thut:
Phi m bo s lt kim tra theo quy nh ca chng trnh mn hc v c
quan ch o chuyn mn. V d mn KTCN thng c qui nh t 4 n 5 u im
trong 1 hc k ( im: KT ming, 15 pht, 1 tit, thi)
Ni dung kim tra phi c xy dng da trn mc tiu v ni dung ca chng trnh
mn hc, ch ng mc n mc vn dng kin thc k nng ch khng yu cu hc
thuc SGK
nh gi bng li phi ph hp vi nh gi cho bng im s.
Trong kim tra l thuyt cn kim tra v o c
Mc nm vng kin thc (ghi nh ti hin, hiu..)
Mc vn dng kin thc ( cc mc khc nhau )
Kh nng din t hiu bit (bng li, ch vit..)
S lng v mc thiu st ca hc sinh
32

Kim tra nh gi v thc hnh k thut, cn lu ton din v:


Mc nm vng nhng hiu bit k thut c lin quan
Kh nng thc hin cc ng tc
Hiu qu thc hnh
III. CC HNH THC- PHNG PHP KIM TRA NH GI
1. Cc hnh thc kim tra nh gi trong dy hc KTCN
Kim tra s b, thng p dng cho nhng mn hc c chng trnh ng tm,
hoc c ni dung c xy dng trn c s nhng ni dung ca cc mn hc khc.
Kim tra thng xuyn
Kim tra nh k
Kim tra chn hc sinh gii
2. Cc phng php kim tra thng c dng
2. 1. Kim tra vn p
Phng php ny c p dng thng xuyn vo trc trong - gia hay cui tit hc.
N c tc dng rn luyn kh nng din t ngn ng ni cho hc sinh. Nhng cu hi, bi
tp kim tra trong trng hp ny phi c chun b trc v ngn gn, d hiu
Cn lu :
Ginh thi gian cho c lp suy ngh v hiu ng cu hi, khng nn gi hc sinh ri mi
t cu hi.
Cn lng nghe, sa cha, nhn xt, nh gi v cho im cng khai trc lp.
2. 2. Kim tra vit
y l phng php m trong mt thi gian nht nh c th kim tra c s lng ln
hc sinh. N yu cu hc sinh th hin tng hp hiu bit v nng lc ca mnh bng ngn
ng vit. Ty theo thi gian, tnh cht bi kim tra m ni dung s khc nhau, nhng cn
ch :
Phn b im bi lm ca hc sinh cng rng cng tt v n cho php phn loi r trnh
hc sinh. N ph thuc vo s lng cu hi, vo kh, d ca cu hi.
Ni dung kim tra cn c phn ti hin, phn vn dng v phn sng to.
T chc kim tra sao cho hn ch ti a s quay cp ca hc sinh.
Chm bi, cho im chnh xc v tr bi ng k hoch
Mt trong nhng kiu kim tra vit hin nay hay dng l kim tra bng test (trc nghim).
Cch ny thng c dng thm d nh gi mt s c im tr tu ca hc sinh nh
tr nh, thng minh v mt s yu t k nng, k thut: v hnh, phn tch hnh, phn bit
cc i tng k thut.C th dng trc nghim, t lun v trc nghim khch quan
Bn cht ca trc nghim khch quan l ngi ta giao cho hc sinh nhng cu hi trong
phiu kim tra di dng c bn nh:
Tr li ng sai hoc la chn cu tr li ng. Ngha l ngi ta a ra mt cu hi vi
nhiu phng n tr li khc nhau, yu cu hc sinh nh du cu tr li ng, hoc chn
cu r li ng nht trong nhiu cu c a ra.
Tr li in thm
Tr li ghp cu
Cch kim tra ny c u im l trong mt thi gian hn ch c th kim tra c nhiu
hc sinh, vi nhiu ni dung khc nhau, vic chm im nhanh v khch quan. Kh khn
ln nht trong khch quan l vic xy dng h thng cc cu hi kim tra. Chng hn i
vi loi trc nghim tr li ng sai hoc la chn, phi la cc cu sao cho:
Cu ng phi chnh xc, khng th gn ng hoc suy ra l ng.
Cu gy nhiu phi c l
Cu gy nhiu c dng ging cu ng
Gia cu gy nhiu v cu ng khng c nhn t pht hin ( loi tr )
33

S lng cu chn nn t 4 -5 cu tr ln
2. 3. Kim tra- nh gi qua quan st
Phng php ny mng tnh cht nh tnh, hay dng trong kim tra nh gi v thc hnh:
Mc nm vng cc thao tc, ng tc k thut c ch dn
Mc hon thnh cng vic thc hnh
Mc t lc, c lp, sng to trong cng vic. iu ny thng c biu hin qua c
ch, nt mt ..m gio vin c th quan st c
Tm li: kim tra nh gi l mt khu hu c ca qu trnh dy hc, n gip nh gi thc
trng v to c s hon thin, ci tin ni dung- phng php t chc v iu kin dy
hc. Vic kim tra nh gi phi c tin hnh kp thi, khch quan, chnh xc v ph
hp vi c th mn hc (v ni dung v mc nh )
D GI, RT KINH NGHIM V NH GI BI DY
I. MC CH NGHA
Mc nh ca d gi, rt kinh nghim v nh gi bi dy l nhm xc nh thc
trng hot ng dy hc ci tin, nng cao hiu qu ca hot ng ny. Do n cng
l mt khu trong hot ng chuyn mn ca gio vin.
D gi l xem xt qu trnh dy hc trong hin thc ca mi quan h thy - tr - ni
dung dy hc v t iu chnh b sung l lun dy hc k thut
Cng chnh thng qua d gi, rt kinh nghim v nh gi bi dy m gio vin b mn c
iu kin trao i, hc tp, gip ln nhau c v chuyn mn k thut v nghip v s
phm.
y cng l c s nh gi hot ng dy hc b mn ca thy v tr. Thng
qua pht hin, b dng gio vin dy gii, lm nng ct cho vic xy dng i ng
gio vin, nng cao cht lng dy hc b mn.
II. TIN TRNH CA HOT NG D GI
1. Chun b d gi
Lp k hoch : xc nh thi gian, a im, lp d, thnh phn d, bi dy, gio
vin day..
Trao i gia nhm d vi ngi dy v mc tiu bi dy, trng tm bi dy, kt
cu, ni dung, phng php, tnh hnh lp.
Tho lun v thng nht v tiu ch nh gi bi dy
Cc thnh vin d gi nghin cu k ni dung bi hc trong SGK v phn phi chng
trnh hc.
2. Tin hnh d gi
Ngi d gi phi c mt ng gi, theo di lin tc bi dy tr u n cui, ghi
chp ton din bi ging v khng c t can thip vo tin trnh bi dy
Nhim v trong tm ca ngi dy l quan st ton din lp hc, c th l :
Hot ng dy ca thy, hot ng hc ca tr, s thng nht gia hai hot ng ny.
Vai tr ca gio vin trong vic t chc, iu khin qu trnh nhn thc ca hc
sinh. c bit xem gio vin c ch pht huy tnh tch cc, c lp ca hc sinh hay
khng
Vic s dng hp l cc phng php, dng dy hc.
Thc hin cc bc ln lp c lgic, hp l khng
K nng giao tip vi hc sinh
T th, tc phong
Phn tch v ni dung bi dy
C th hin r c th ca bi hc b mn khng
Gio vin c ch n vic dy hc sinh vn dng kin thc khng
34

Ty theo mc nh d gi, c im bi hc m xc nh trng tm quan st, nh gi


nhng cn xem xt bi dy mt cch ton din trong mi lin h gia mc nh ni dung
phng php t chc bi hc v cc iu kin dy hc khc.
3. Rt kinh nghim v nh gi bi dy
C s rt kinh nghim v nh gi bi dy l da vo mc ch bi dy v kt
qu quan st c ca nhm d gi
Trnh t rt kinh nghim v nh gi:
Ngi dy tm tt li chnh ca mnh i vi bi dy, t nhn xt v nh gi kt qu
bi dy.
Nhng ngi dy gi trao i, nhn xt, tho lun nhng vn quan st v thu lm
c mt cch khch quan, chn tnh, trch nhim
- Nhng kin thng nht c ghi vo bin bn d gi hoc phiu nh gi bi dy.
NI DUNG PHIU NH GI BI DY
Ngy.thng .nm.
Ngi dy:..
Lp:Trng.
Bi dy:..(tit)
PHN NHN XT, NH GI
1. V ni dung bi dy
2. V phng php, t chc bi dy
3. V giao tip, tc phong
4. V s chun b ca GV, HS
5. nh gi chung v kin ngh
Ngy vit nhn xt
Ngi d k tn
C s vt cht trong dy hc cng ngh
I. VAI TR CA C S VT CHT TRONG DY HC CNG NGH ( KTCN )
Trong h thng cc mn hc trng ph thng th cng ngh l mn ng dng
mang tnh thc t, thc hnh r nht. Mc nh mn hc gip hc sinh hiu c k thut,
lm quen vi hot ng thc hnh k thut.V th c s vt cht l mt tin thit yu
cho hot ng dy hc b mn ny dt hiu qu. N c cc tc dng sau y:
- Vt cht ha nhng tri thc m hc sinh cn lnh hi
- Gip bo m mi lin h v s thng nht gia c th vi tru tng trong dy hc k
thut
- To iu kin thc hin nguyn l hc i i vi hnh, nh trng kt hp vi gia nh x hi.
II - C CU C S VT CHT
1. C cu chung
- Ti liu hc tp : SGK, sch gio vin, sch hng dn dy hc, chng trnh v phn
phi chng trnh.
- dng dy hc, tc l m phng c th thay th cho i tng nghin cu v nhn thc
trong ni dung mn hc
- Phng tin k thut: n chiu, bn trong, tivi-video, bng hnh hc tp, a mm
..nhng phng tin ny gip m phng v th hin nhng hin tng, qu trnh k thut
cng ngh phong ph m hc sinh khng th c iu kin quan st trc tip c, ng
thi c th thay th c tng phn trong chc nng lao ng ca gio vin
- Phng thc hnh b mn hoc xng trng
Nhng thnh phn c s ni trn c xy dng t nhiu ngun:
Kinh ph nh nc c cung cp qua cc cng ty thit b gio dc cc cp
35

Kinh ph ca nh trng t mua sm, xy dng


Do gio vin t su tm, t lm..
2. Phng thc hnh b mn
Theo phn phi chng trnh mi nht ca v trung hc ph thng, ni dung mn
KTCN trng THCS c 2 ni dung trong mi quan h qua li : l thuyt k thut v thc
hnh k thut, trong thc hnh k thut chim t 20-30% tng s gi. Ni dung v hnh
thc t chc dy hc thc hnh i hi phi c phng hc ring, l phng thc hnh b
mn. nhng ni c iu kin ngi ta xy dng cc xng trng phc v thc hnh
cho nhiu mn hc khc nhau
Phng thc hnh k thut thng c b tr thnh cc khu, cc gc vi nhng ni dung
tng ng
- Khu vc dnh cho thc hnh v gia cng vt liu vi cc trang b chnh nh : t ng
dng c, vt liu, dng c .vt mu, chi tit my
- Khu vc thc hnh k thut in vi cc loi vt liu, dng c, dy dn, bng n, cu
ch, cng tc.
- Khu vc k bn lm vic, treo tranh, bng
Phng thc hnh c nhng quy nh, ni quy, hng dn v an ton lao ng, v sinh hc
ng
Phng thc hnh c thit k theo tiu chun v kin trc v xy dng.
CU HI- BI TP CHNG 8
1. Trnh by cu trc bi ln lp tng hp.V sao bi ln lp c xem l hnh thc t chc
dy hc c bn
2. Lp k hoch dy hc cho mt chng t chn trong phn phi chng trnh mn hc
3. Son gio n cho mt bi ln lp nghin cu ti liu mi
4. Son gio n cho mt bi thc hnh c th chn trong phn phi chng trnh mn hc
5. Nu cc bc chun b v t chc mt bui tham quan c s sn xut cho hc sinh
6. Chc nng - yu cu ca vic kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc sinh. Thit k
bi kim tra 1 tit cho mt phn ca chng trnh theo phn phi chng trnh mn hc
7. Mc ch - ngha v quy trnh t chc d gi rt kinh nghim v nh gi bi dy
8. Vai tr ca c s vt cht trong dy hc k thut. Nhng dng dy hc v phng
tin k thut tit yu cho dy hc k thut
Thc hnh phng php dy KTCN
I. MC CH
1. Cng c, vn dng nhng ni dung l tuyt hc cc chng, cc bi tng ng
2. Rn luyn nhng chc nng dy hc nh lp k hoch dy hc, son gio n, tin hnh
bi day. Lm c s cho vic nghin cu phn phng php dy hc cc phn mn c th
trong chng trnh cng ngh ( KTCN ) THCS
3. Sinh vin hnh dung c hot ng chuyn mn chnh ca ngi gio vin cng ngh
( KTCN ) trng trung hc.
II. NI DUNG
1. Nghin cu chng trnh, SGK mn hc xc nh c cu trc ni dung yu cu v
mc cn t c vi mt chng hay mt bi c th
2. Son gio n v nhng phng tin dy hc cn thit cho mt bi dy c th trong phn
phi chng trnh.
3. Tp dy mt bi c th: t vn bi ging, gii quyt vn , chuyn tip cc phn
vit v, trnh by bng s dng cc dng v phng tin k thut dy hc
4. D gi, rt kinh nghim, nhn xt v nh gi bi dy
III - CCH TIN HNH
36

- Cc bi thc hnh c thc hin xen k sau mi chng hoc bi hc l thuyt c lin
quan
- Gio vin giao nhim v c th ca tng bi cho sinh vin trnh by kt qu chun b, sau
tho lun, b sung. Sinh vin qua s t nh gi, iu chnh s hc tp ca mnh.
c bit ginh thi gian sinh vin cha v thng nht cch gi bi tp, tp ging nhng
ni dung kh, tp s dng cc phng tin k thut trong dy hc nh n chiu, camera,
m hnh, tranh v
- Gio vin nh gi kt qu chun b v th hin ca sinh vin qua theo di thc hnh,
tho lun.
IV. CC BI THC HNH
Bi 1. Phn tnh chng trnh v SGK xy dng cu trc ni dung cho mt bi hay mt
chng c th.
Mc tiu gm:
- Thng nht c mc nh yu cu ca bi mt cch hp l kh thi.
- Xy dng c gin bi chi tit ca chng, lu nhng ch c b sung, iu chnh so
vi SGK.
- Phn chia thi gian hp l cho cc phn
- Ch ra c nhng kin thc, k nng c lin quan n bi dy
- Nghin cu h thng cu hi, bi tp trong SGK xem p ng c yu cu cng cvn dng kin thc cha. Nu cn phi b sung, iu chnh th phi kp thi
Bi 2. Son gio n chi tit cho mt bi dy l thuyt
Bi 3. Son gio n chi tit cho mt bi dy thc hnh
Mc tiu chung ca 2 bi ny l gip sinh vin son c hon chnh gio n cho mt bi
dy. C th:
- Xc nh c mc nh, yu cu ca bi dy
- Xc nh ng trong tm bi dy v nhng chun b cn thit
- Xy dng cu trc bi dy hp l trong mi quan h gia mc ch-ni dung- phng
php trong tng bc ln lp v trong ton b bi dy
- Th hin r cch thc ca gio vin trong vic t chc hot ng nhn thc cho hc sinh,
nht l nhng ni dung trng tm, ni dung kh
- Th hin r t vn nh hng bi ging, chuyn tip cc phn ni dung, cc bc
ln lp.
Bi 4. T chc cho sinh vin dy th, d gi, rt kinh nghim v nh gi bi dy.
Trn c s nhng gio n son, cho sinh vin tp dy, c lp quan st theo di, quan st,
nh gi.Kt qu thng nht nhm t ti mc tiu
- Gip sinh vin bit tin hnh bi dy mt cch t nhin, lgic
- Bit x l cc tnh hung t xut trong gi dy
- Kt hp hi ha gia vic ging gii, trnh by bng, s dng phng tin dy hc vi
quan st v qun l lp hc.
Ti liu tham kho
Nguyn Vn Bnh (ch bin), Phng php dy hc k thut cng nghip, tp 1, NXB.
HSP H Ni I, 1991.
Nguyn Vn Bnh, Trn Sinh Thnh, Nguyn Vn Khi, Phng php dy hc k thut
cng nghip, NXB Gio Dc, 1991.
Nguyn Minh ng, ng Vn o, Trn Hu Qu, Trn Mai Thu, Nguyn Vn Vn,
Cng Ngh ( cng nghip 8), NXBGD, 2004.
Nguyn Minh ng, Trn Mai Thu, Cng Ngh 9 (Lp t mng in gia nh),
NXBGD, 2005
Nguyn Minh ng, Trn Mai Thu, Cng Ngh 9 (Sa cha xe p), NXBGD, 2005
37

Trn Sinh Thnh, Nguyn Vn Khi, Phng php dy hc k thut cng nghip (dng
cho sinh vin trng Cao ng S phm), NXB Gio Duc, 1999.
Nguyn c Thm (ch bin), Phng php dy hc vt l trng ph thng, NXB
HSP H Ni, 2002.

38

You might also like