ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ 

ΤΑΞΗ: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 
 
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ‐ ΙΣΤΟΡΙΑ Α, Β, Γ, ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 
 
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 
 
Διδακτική ενότητα 

 
 
Στόχος μας είναι: 
• Να ανακαλύψετε τους παράγοντες που οδήγησαν στην εμφάνιση και την ανάπτυξη του 
φαινομένου που ονομάστηκε Β΄ Ελληνικός Αποικισμός. 
• Να  γνωρίσετε  τις  προϋποθέσεις  που  έπρεπε  να  πληροί  ένας  τόπος  για  την  ίδρυση 
αποικίας και τη διαδικασία ίδρυσής της. 
• Να  γνωρίσετε  τα  γεωγραφικά  όρια  του  αποικισμού  και  να  αξιολογήσετε  τις  σχέσεις 
μητρόπολης – αποικίας. 
• Να γνωρίσετε τις συνέπειες που είχε η δημιουργία αποικιών στη ζωή των ανθρώπων. 
• Να  μάθετε  να  δουλεύετε  διερευνητικά  και  να  ενσωματώνετε  τις  νέες  τεχνολογίες  στις 
εργασίες  σας,  δουλεύοντας  στο  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  του  εκπαιδευτικού  λογισμικού 
και αξιοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου για την παραγωγή γραπτού λόγου.  
 
Σημείωση:  Η  αναζήτηση  των  πληροφοριών  θα  γίνει  στο  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  του 
εκπαιδευτικού  λογισμικού  «Ιστορία  α,  β,  γ,  Γυμνασίου»,  ενότητα  2    και  σε  διαδικτυακές 
διευθύνσεις  (ορισμένες  προτείνονται  από  το  ίδιο  το  λογισμικό)  το  πληροφοριακό  υλικό  των 
οποίων ενσωματώνεται στα φύλλα εργασίας λόγω αδυναμίας σύνδεσης με το διαδίκτυο. 
 
Με βάση τις πληροφορίες που θα αντλήσετε, θα επεξεργαστείτε  τα ερωτήματα που υπάρχουν 
στα φύλλα εργασίας.  
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
Θα εργαστείτε κατά ομάδες (ομαδοσυνεργατική μέθοδος) και στο τέλος θα ανταλλάξετε τις 
πληροφορίες που θα βρείτε.      
 
Όλα  τα  κείμενα  θα  αναρτηθούν  στο  σχολικό  μας  ιστολόγιο  έτσι  ώστε  να  είναι 
προσβάσιμα και από το Internet.   
 
ΑΦΟΡΜΗΣΗ 
Βλέπουμε πρώτα όλοι ένα μικρό βίντεο που αναφέρεται στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη 
«ΝΥΦΕΣ». 
Η υπόθεση της ταινίας εκτυλίσσεται  στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, κάπου κοντά στη 

μικρασιατική καταστροφή. Η φτώχια και η εξαθλίωση στην Ελλάδα και τη Ρωσία αναγκάζουν 

χιλιάδες οικογένειες να στείλουν τα κορίτσια τους στην Αμερική για να παντρευτούν άντρες 

που έχουν γνωρίσει μόνο από τις φωτογραφίες τους.  

Σκηνοθεσία:Παντελής Βούλγαρης 

Σενάριο:Ιωάννα Καρυστιάνη 

Μουσική:Σταμάτης Σπανουδάκης 

Το βίντεο προέρχεται από τη διεύθυνση:  
http://www.youtube.com/watch?v=W6KydlFFHAM 
 
Κάντε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο για να αρχίσει η προβολή. 
 

C:\Documents and
Settings\admin\Επιφά
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
  
Φύλλο εργασίας 1 
 
1η ομάδα: Ονοματεπώνυμα μαθητών:      
1. 
2. 
3. 
4. 
 
 
 

Να ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον της ενότητας 5 ακολουθώντας την εξής διαδρομή: 

«Η  εποχή  των  μεγάλων  γεωγραφικών  ανακαλύψεων,  15ος  –  16ος  αι»Æ  χάρτης 

πλοήγησηςÆ  μεγάλες  ανακαλύψειςÆ  μεγάλα  ταξίδια  και  εξερευνήσεις  πριν  τις 

ανακαλύψεις Æ «oι αρχαίοι Έλληνες, στα χρόνια του Μεγάλου Αποικισμού».   

Αφού:  α)  μελετήσετε  προσεκτικά  το  κείμενο  για  τα  «Τα  ταξίδια  των  αρχαίων  Ελλήνων» 

κάνοντας κλικ και στις θερμές περιοχές που είναι υπογραμμισμένες, 

β)  διαβάσετε  τον  ορισμό  της  λέξης  «μετανάστευση»  (από  το  ηλεκτρονικό  λεξικό  του 

Τριανταφυλλίδη),  

γ) λάβετε υπόψη σας και το βίντεο που είδαμε, 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 
να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 

1. Ποια  ανάγκη  διαχρονικά  ωθεί  τους  ανθρώπους  στα  ταξίδια  για  την  αναζήτηση  νέας 
πατρίδας; 
Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Πότε  οι  αρχαίοι  Έλληνες  έκαναν  τα  πιο  μακρινά  τους  ταξίδια  και  προς  τα  που  κυρίως 
ταξίδεψαν;  
Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
3. Παρατηρήστε  προσεκτικά  τον  παρακάτω  χάρτη.  Όπως  βλέπετε  οι  Έλληνες  δεν  ίδρυσαν 
αποικίες  στις  ανατολικές  ακτές  της  Μεσογείου  και  στο  δυτικό  τμήμα  των 
βορειοαφρικανικών παραλίων. Πως, κατά τη γνώμη σας, ερμηνεύετε αυτό;  
(Για  την  απάντησή  σας  να  λάβετε  υπόψη  το  περιγραφικό  κείμενο  του  ηλεκτρονικού 
περιβάλλοντος και τα σχόλια κάτω από την εικόνα). 
 

 
Ο χάρτης προέρχεται από την αγγλική βικιπαίδεια. Απεικονίζει τη Μεσόγειο θάλασσα τον 6ο αιώνα π. Χ.  
Οι ελληνικές πόλεις είναι χρωματισμένες με κόκκινο χρώμα και με κίτρινο οι Φοινικικές. 
 
Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 Φύλλο εργασίας 2 
 
2η ομάδα: Ονοματεπώνυμα μαθητών:      
1. 
2. 
3. 
4. 
 
 
(Ιστιοφόρο  εμπορικό  σκάφος  από  κύλικα  του  6ου  αι.  π.  Χ.  Είχε  βαριά 
κατασκευή  και  ήταν  κατάλληλο  για  μακρινά  ταξίδια.  [Αθήνα,  Εθνικό 
Αρχαιολογικό Μουσείο]. 
 
Να  ερευνήσετε  το  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  της  ενότητας  2  «Η  ίδρυση  μιας  αποικίας  στο 

πλαίσιο  του  Β΄  ελληνικού  αποικισμού  (8ος‐6ος  αι.  π.Χ).»Æ  ο  Β΄  ελληνικός  αποικισμός  και  Æ 

λόγοι που οδήγησαν στον Βʹ Ελληνικό Αποικισμό. 

Αφού  μελετήσετε προσεκτικά τα κείμενα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 

1. Τι  σημαίνουν  οι  όροι  «αποικία»  και    «Μεγάλος  Αποικισμός»  ή  «Μεγάλος  Ελληνικός 

Αποικισμός». (Μπορείτε να συμβουλευθείτε και το γλωσσάρι). 

Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
2. Να  συμπληρώσετε  το  παρακάτω  διάγραμμα  (σε  σχήμα  άστρου)  με  κεντρική  έννοια    τον 
όρο Μεγάλος Αποικισμός συμπληρώνοντας ολόγυρα τα αίτια που οδήγησαν τους Έλληνες 
στη δημιουργία αποικιών, αφού τα κατατάξετε  σε κατηγορίες, σύμφωνα με το κείμενο που 
διαβάσατε. 
 
 
 
 
 
 
  Μεγάλος
 
 
Αποικισμός
 
  ΑΙΤΙΑ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 Φύλλο εργασίας 3 
 
3η ομάδα: Ονοματεπώνυμα μαθητών:      
1. 
2. 
3. 
4. 
 
 
Να  ερευνήσετε  το  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  της  ενότητας  2  «Η  ίδρυση  μιας  αποικίας  στο 

πλαίσιο του Β΄ ελληνικού αποικισμού (8ος‐6ος αι. π.Χ.)»Æ τα αποτελέσματα του Βʹ Ελληνικού 

Αποικισμού. 

Αφού  μελετήσετε  προσεκτικά  το  κείμενο,  να  συμπληρώσετε  το  παρακάτω  διάγραμμα  (σε 

σχήμα  άστρου)  με  κεντρική  έννοια    τον  όρο  Μεγάλος  Αποικισμός  συμπληρώνοντας  ολόγυρα 

τις  συνέπειες  που  είχε  η  δημιουργία  αποικιών  στη  ζωή  των  ανθρώπων,  αφού  τις  κατατάξετε  

σε κατηγορίες, σύμφωνα με το κείμενο που διαβάσατε. 

 
 
 
 
 
 
 
 
  Μεγάλος
 
 
Αποικισμός
 
  ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 Φύλλο εργασίας 4 
 
4η ομάδα: Ονοματεπώνυμα μαθητών:         
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
 
Να  ερευνήσετε  το  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  της  ενότητας  2  «Η  ίδρυση  μιας  αποικίας  στο 

πλαίσιο του Β΄ ελληνικού αποικισμού (8ος‐6ος αι. π.Χ.»Æ Η διαδικασία ίδρυσης μιας αποικίας. 

1. Αφού μελετήσετε προσεκτικά το κείμενο και από τις πηγές (αριστερά) την πρώτη με τίτλο 

«Η Κυρήνη, αποικία της Θήρας στη βόρεια Αφρική»,   

α.  να  δημιουργήσετε,  με  τη  βοήθεια  του  παρακάτω  πίνακα,    ένα  δικό  σας  γλωσσάρι  με 

τους  βασικούς  όρους  που  σχετίζονται  με  την  ίδρυση  μιας  αποικίας  και  που,  κατά  τη 

γνώμη σας, θα πρέπει να είναι γνωστοί σε όλους. 

Β ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ‐ ΓΛΩΣΣΑΡΙ 
 
 
 

 
 
 

 
 
 

 
 
 

 
 
 

 
 
 

 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
2. Αφού  παρατηρήσετε  προσεκτικά  από  τις  εικόνες  (αριστερά)  την  εικόνα  με  τη  «σκηνή 

προσορμίσεως ελληνικού πλοίου σε εχθρικό έδαφος», να γράψετε τα συμπεράσματά 

σας για τον τρόπο υποδοχής των αποίκων από τους ντόπιους. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 Φύλλο εργασίας 5 
 
5η ομάδα: Ονοματεπώνυμα μαθητών:         
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
 
Να  ερευνήσετε  το  ηλεκτρονικό  περιβάλλον  της  ενότητας  2  «Η  ίδρυση  μιας  αποικίας  στο 

πλαίσιο  του  Β΄ελληνικού  αποικισμού  (8ος‐6ος  αι.  π.Χ.»Æ  Τα  γεωγραφικά  όρια  του  β΄ 

ελληνικού αποικισμού. 

Αφού: α. μελετήσετε προσεκτικά το κείμενο και το χάρτη (αριστερά), 

β.  λάβετε  υπόψη  σας  τη  χαρακτηριστική  φράση  του  σπουδαίου  έλληνα  φιλοσόφου 

Πλάτωνα: οι Έλληνες ταξίδευαν  «ως βάτραχοι γύρω από το τέλμα», υπονοώντας τα 

παράλια της Μεσογείου, 

γ.  παρατηρήσετε  προσεκτικά  την  επόμενη  εικόνα  που  απεικονίζει  τα  παράλια  της 

Μεσογείου με τις φυσικές πηγές πλούτου στην αρχαϊκή εποχή (πηγή: Mapping History 

Project,  Πανεπιστήμιο του Oregon), 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
  

να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 

1. να συνδέστε τις μητροπόλεις με τις αποικίες 

Μητροπόλεις: Μέγαρα, Κόρινθος, Χαλκίδα, Εύβοια, Φώκαια, Σπάρτη   

Aποικίες: Όλυνθος, Τάρας, Βυζάντιο, Ποτίδαια, Μασσαλία, Συρακούσες, Κύμη 

  Μέγαρα Æ    

  Κόρινθος Æ  

Χαλκίδα Æ  

Εύβοια Æ 

Φώκαια Æ  

Σπάρτη Æ  

2. πως  ερμηνεύετε    το  γεγονός  ότι  οι  αρχαίοι    Έλληνες  επέλεξαν  τα  παράλια  της 
Μεσογείου για την αποικιακή τους εξάπλωση. 
Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 Φύλλο εργασίας 6  ‐ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ 
 
Απέναντι  από  τη  Χίο,  στη  χερσόνησο  της  Ερυθραίας,  βρίσκονταν  τα  Βουρλά  ή  Βρύουλα,  ο 
τόπος  καταγωγής  του  νομπελίστα  ποιητή  μας  Γιώργου  Σεφέρη.  Ίωνες  ήταν  οι  πρώτοι 
κάτοικοι  και  Λακεδαιμόνιοι  οι  άποικοι  κατά  τον  7ο  π.χ.  αιώνα.  Από  `κει  ήταν  και  ο  σοφός 
Αναξαγόρας  (500‐428  π.Χ),  δάσκαλος  των  Περικλή,  Ευριπίδη,  Σωκράτη  και  άλλων  επιφανών 
ανδρών.  
1. Μπορείτε  να  διακρίνετε  στο  χάρτη  (αριστερά)  ποια  αρχαία  ελληνική  αποικία  ήταν  τα 
Βουρλά; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
 
πρόσφυγας: αυτός που 
Πρόσφυγες στον κόσμο αναγκάζεται ή εξαναγκάζεται να 
εγκαταλείψει την πατρίδα του ή τον 
τόπο της μόνιμης κατοικίας του και 
να καταφύγει σε μια ξένη χώρα ή 
στη χώρα της εθνικής του 
προέλευσης: Οι πρόσφυγες από τη 
Mικρά Aσία, οι ελληνικοί πληθυσμοί 
που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη 
Mικρασιατική Kαταστροφή. Kύματα 
προσφύγων εγκαταλείπουν τις 
περιοχές όπου μαίνεται ο πόλεμος. 
Πολιτικοί / οικονομικοί πρόσφυγες, 
που εγκατέλειψαν τη χώρα τους για 
πολιτικούς / οικονομικούς  

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος 
 λόγους. Στρατόπεδα προσφύγων, για 
Ερώτηση: Συγκρίνετε τους δύο ορισμούς.  Σε τι  προσωρινή εγκατάστα ση. (Zούμε) 
νομίζετε ότι διαφέρουν οι πρόσφυγες από τους  σαν (τους) πρόσφυγες, για 
μετανάστες;  προσωρινή και χωρίς ανέσεις εγκα 
Απάντηση:  τάσταση.  
  μετανάστης: αυτός που έχει 
μεταναστεύσει, ιδίως με κίνητρο την 
εργασία: Έλληνες μετανάστες στη 
Γερμανία / στις HΠA / στην 
Aυστραλία. 
(ηλεκτρονικό λεξικό 
Τριανταφυλλίδη) 
 
 
 
 
 
ΞΕΝΙΤΙΑ  
Ανάμνηση και νοσταλγία του παρελθόντος. 
 
Διαβάστε το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη  «O γυρισμός του 
ξενιτεμένου» και ακούστε μια ανέκδοτη ηχογράφηση του 1962. 
Διαβάζει ο ηθοποιός Πέτρος Φυσσούν .  
(Πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού)  
 
Πατήστε διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο για να ανοίξει το αρχείο. 
 

C:\Documents and
Settings\admin\Επιφά
 
 
 
 
2. Μπορείτε  να  σκεφθείτε  τίτλους  ηπειρώτικων  δημοτικών  τραγουδιών  που  αναφέρονται 
στην ξενιτιά; 
Γράψτε μερικούς που σκεφτήκατε. 
 

Στάμου Ευαγγελία, Φιλόλογος