KHA LUN TT NGHIP

Chuyn ngnh: Qun tr kinh doanh quc t

XUT KHU NM CA VIT NAM
SANG TH TRNG CHU U
H v tn sinh vin: Bi Mai Nguyn Anh M s sinh vin: 0852015003
Kha: 47 Lp: Anh 1 Ngi hng dn khoa hc: ThS. Trn Quc
Trung
TP. H Ch Minh, thng 4 nm 2012
TRNG I HC NGOI THNG C S II TI TP. H
CH MINH


MC LC
Trang
KIN CA NGI HNG DN KHOA HC
DANH MC CC T VIT TT
DANH MC BNG BIU
LI M U
............................................................................................................ 1
Chng 1: C S KHOA HC V S CN THIT NGHIN CU
HOT NG XUT KHU NM CA VIT NAM SANG TH TRNG
CHU U
.................................................................................................................. 4
1.1. Tim nng v vai tr ca th trng chu u i vi sn phm nm ca
Vit
Nam..................................................................................................................... 4
1.1.1. Tim nng ca th trng chu u i vi hot ng xut khu nm ca Vit
Nam
.......................................................................................................................... 4
1.1.2. Vai tr ca th trng chu u trong c cu th trng xut khu nm Vit
Nam
.......................................................................................................................... 5
1.2. Cc yu t nh hng n hot ng xut khu nm ca Vit Nam
sang
th trng chu u
.................................................................................................... 6
1.2.1. Cc yu t v m
............................................................................................... 6
1.2.2. Cc yu t vi m
............................................................................................... 8
1.3. S cn thit phi nghin cu hot ng xut khu nm Vit Nam sang
th
trng chu
u........................................................................................................ 15
1.3.1. To iu kin thun li pht trin ngh trng nm trong nc
.................. 15
1.3.2. Pht huy li th ca Vit Nam trong hot ng sn xut v xut khu nm
.. 16
1.4. Kinh nghim ca Trung Quc trong pht trin ngnh nm
........................ 17
1.4.1. L do chn Trung Quc
.................................................................................. 17
1.4.2. Kinh nghim pht trin ngnh nm ca Trung Quc
...................................... 18
1.4.3. Bi hc kinh nghim cho Vit Nam
................................................................ 19
Chng 2: THC TRNG XUT KHU NM CA VIT NAM SANG TH
TRNG CHU U GIAI ON 2005 2011 .................................................
23
2.1. Tnh hnh xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u giai
on
2005 2011
............................................................................................................... 23


2.1.1. Khi lng xut khu
...................................................................................... 23
2.1.2. Kim ngch xut khu
...................................................................................... 25
2.1.3. C cu mt hng nm xut khu
..................................................................... 27
2.2. Phn tch cc yu t nh hng n hot ng xut khu nm ca Vit
Nam sang th trng chu u
................................................................................ 30
2.2.1. Cc yu t v m
............................................................................................. 30
2.2.2. Cc yu t vi m
............................................................................................. 38
2.3. nh gi thc trng
......................................................................................... 50
2.3.1. Kt qu t c
............................................................................................. 50
2.3.2. Nhng tr ngi
................................................................................................ 52
Chng 3: GII PHP Y MNH XUT KHU NM CA VIT NAM
SANG TH TRNG CHU U GIAI ON 2012 2020 ............................. 57
3.1. C s xut gii php
................................................................................... 57
3.1.1. Trin vng xut khu nm Vit Nam sang th trng chu u
...................... 57
3.1.2. Nhng vn cn gii quyt lin quan n mt tn ti trong thc trng
xut
khu nm Vit Nam sang th trng chu u giai on 2005 2011
...................... 57
3.2. Cc nhm gii php y mnh xut khu nm Vit Nam sang th
trng
chu u giai on 2012 2020
............................................................................... 60
3.2.1. Nhm gii php v m
.................................................................................... 60
3.2.2. Nhm gii php vi m
..................................................................................... 73
KT LUN ..............................................................................................................
81
DANH MC TI LIU THAM KHO ............................................................... 82
PH LC
................................................................................................................. 91


KIN CA NGI HNG DN KHOA HC
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....
.................................................................................................................................
.....


DANH MC CC T VIT TT
T vit tt Ni dung Ngha ting Vit
ASEAN - BAC
ASEAN
Business Advisory Council
Hi ng t vn kinh doanh
ASEAN
CIS
Commonwealth of Independent
States
Khi Thnh vng chung ca
cc Quc gia c lp
CNF (Incoterm) Cost and Freight
(iu khon Incoterm) Cc ph
v Tin hng
EC European Commission Hi ng chu u
EU European Union Lin minh chu u
FTA Free Trade Agreement Hip nh Thng mi T do
GDP Gross Domestics Product Tng sn phm quc ni
GlobalGAP
Global Good Agricultural
Practices
Thc hnh Nng nghip tt ton
cu
GSP
Generalized Preferences
System of
H thng u i ph cp
HS Harmonized System H thng Hi ha (thu quan)
ISO International Stan
MFN Most Favoured Nation u i ti hu quc
PCA
Partnership Agreement
and Cooperation
Hip nh i tc v hp tc
REACH
Registration, Evaluation,
Authorisation and Restriction of
Chemicals
Quy nh ng k, nh gi v
cp php ho cht
VCCI
Vietnam Chamber of Commerce
and Industry
Phng Thng mi v Cng
nghip Vit Nam
WTO World Trade Organisation T chc Thng mi Th gii


DANH MC CC BNG BIU
STT Tn bng biu Trang
Bng 2.1.
C cu mt hng nm Vit Nam xut khu sang th
trng EU phn theo m HS giai on 2005 2009
28
Bng 2.2.
Mt s vn bn quy phm php lut c lin quan n
hot ng sn xut nng nghip v kinh doanh xut
khu
34
Bng 2.3
Biu thu nhp khu i vi sn phm nm cc loi ca
Vit Nam vo th trng EU phn theo m HS
36
Biu 1.1. T l tiu th nm gia cc nc nm 2010 5
Biu 1.2.
C cu th trng xut khu nm ca Vit Nam nm
2011
6
Biu 1.3
Sn xut nm ca Trung Quc v Th gii trong giai
on 2005 2010
18
Biu 2.1.
Khi lng nm xut khu sang th trng EU so vi
tng lng nm xut khu ca Vit Nam trong giai on
2005 2011
23
Biu 2.2.
Kim ngch xut khu nm sang th trng EU so vi
tng kim ngch xut khu nm ca Vit Nam trong giai
on 2005 2011
25
Biu 2.3.
C cu mt hng nm xut khu sang th trng EU
theo kim ngch 5 thng u nm 2010
29
Biu 2.4.
Mc quan tm ca doanh nghip kinh doanh xut
khu nm sang th trng chu u i vi vic nng
cao cht lng ngun nhn lc
42
Biu 2.5.
Mc quan tm ca doanh nghip kinh doanh xut
khu nm sang th trng chu u i vi mt s hot
ng xc tin xut khu
43
Biu 2.6.
Tn sut tham d cc hi ch, trin lm chuyn ngnh
trong nc v ti chu u ca cc doanh nghip kinh
doanh xut khu nm
44


Knh Biu 2.7.
u
phn phi xut khu nm ca Vit Nam sang chu
45
Biu 2.8.
nh gi ca doanh nghip xut khu nm vo th
trng chu u v vn hp tc, chia s kinh nghim
xut khu vi cc doanh nghip cng ngnh
46
Biu 2.9.
nh gi ca doanh nghip kinh doanh xut khu nm
v s lin kt, h tr sn xut v xut khu gia cc
doanh nghip trong ngnh
47
Biu 2.10.
Khi lng nm cung cp trn th trng EU
t sn xut trong khi v nhp khu trong giai on
2005 2009
50
S 1.1. Quy trnh nui trng nm c bn 9
S 2.1.
Cc hot ng trong giai on sau thu hoch nm Vit
Nam
41
S 3.1.
Vng lun qun do nng lc cnh tranh yu km ca
sn phm nm Vit Nam
59
S 3.2. M hnh lin kt bn nh trong sn xut nm 63
S 3.3.
Phn b khu vc tp trung sn xut nm theo tiu chun
GlobalGAP trn c nc
70
S 3.4 Cc bc xy dng thng hiu ca Doanh nghip 74
S 3.5.
Cc knh phn phi sn phm rau qu ti ti th trng
EU
78


1
LI M U 1. Tnh cp thit ca ti
Vit Nam l quc gia c nhiu tim nng pht trin ngnh nm phc v xut
khu, vi thi tit quanh nm thun li trng nhiu loi nm cho gi tr xut khu
cao trn c nc cng ngun nguyn liu di do t cc ph ph phm trong
trng
trt nh rm r, mn ca, b ma,.... Nm c Chnh ph nc ta ph duyt l
sn phm quc gia (Trng Giang, 2011), cn phi p dng chnh sch u t v
mi mt to iu kin pht trin theo Chng trnh pht trin sn phm quc
gia
n nm 2020. Tuy vy, cho n nay, ngnh nm Vit Nam vn cha c c
hng i vng chc cng nh vn cha c khai thc ng vi tim nng vn c,
v v th, xut khu nm ca Vit Nam cng cha t c s pht trin ng mc.
Thc t cho thy, trong 6 nm tr li y (2005 2011), xut khu nm ca nc ta
sang th trng cc nc trn th gii vn c xu hng tng tuy nhin ch thu v
mc kim ngch bnh qun kh khim tn khong 20 triu la M (USD) trong
mt nm. Nguyn nhn ch yu l do s chm pht trin ca ngnh nm trong
nc
trong thi gian qua vi vic sn xut manh mn, cht lng khng n nh v
cha
c k hoch pht trin vng chc (Trng Giang, 2011). Ngoi ra, v lu v di,
hot ng xut khu yu km cng ng thi hn ch s pht trin ca ngnh
nm.
Do vy, y mnh xut khu chnh l to ng lc pht trin lu di cho ngnh
nm
trong nc, trong , vic la chn th trng xut khu xc nh mc tiu phn
u ng vai tr rt quan trng trong vic iu chnh cc phng thc sn xut v
kinh doanh nhm p ng tt nht nhu cu, nng cao cht lng hot ng ca
ngnh.
Chu u l mt trong nhng th trng tiu th nhiu nm nht trn th gii,
c bit l EU vi v tr th hai sau Trung Quc v tiu th nm ton cu nm
2011
(thng k ca t chc Lng Nng Lin hip quc). Bn cnh , xu hng tiu
dng cc sn phm hu c, c li cho sc khe ang ngy mt ln mnh trong
cng
ng ngi tiu dng chu u khin cho vic tiu dng cc sn phm sch v
giu dinh dng nh nm cng khng ngng tng ln. Chnh v th, y c xem
l th trng tim nng ca sn phm nm xut khu Vit Nam.
V nhng l do nu trn, vic nghin cu ti Xut khu nm ca Vit
Nam sang th trng chu u s mang nhiu ngha trong vic thc y, vc


2
dy s pht trin ca ngnh nm ng thi m ra nhiu c hi sn phm
nm
Vit Nam to dng thng hiu uy tn trn th trng th gii, xy dng nn
hng
i lu di, bn vng cho ngnh nm c th cnh tranh vi cc nc khc.
2. Mc ch nghin cu
xut gii php nhm y mnh hot ng xut khu nm ca Vit Nam sang
th trng chu u, quan trng nht l EU, giai on 2012 2020.
3. Nhim v nghin cu
- Phn tch tim nng v vai tr ca th trng chu u i vi hot ng xut
khu nm Vit Nam ng thi nghin cu cc yu t t vi m n v m trong nc
v trn th trng chu u c nh hng n xut khu nm ca Vit Nam sang
th
trng chu u, c bit l th trng EU;
- Phn tch thc trng xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u,
c th l th trng EU giai on 2005 2011;
- Khi qut ha cc gii php c xut nhm p dng chung y mnh
xut khu nm Vit Nam sang th trng chu u giai on 2012 2020.
4. i tng, phm v nghin cu
- i tng nghin cu: hot ng xut khu nm ca Vit Nam sang th
trng chu u, c th l th trng EU. Theo s liu ca C quan thng k Lin
hip quc, trong giai on 2005 2009, nhp khu nm ca Vit Nam t cc
nc
ngoi khi EU thuc chu u ch chim khong 7% so vi nhp khu t cc
nc
trong khi. Hn na, trong s cc nc nhp khu ngoi khi, ni bt c Nga,
Ukraine,... tuy nhin s liu thng k c khng ng k. Chnh v vy, i tng
nghin cu ca ti phn ln tp trung vo i din tiu biu l th trng EU,
t
khi qut thnh cc gii php p dng cho khu vc chu u.
- Thi gian: thc trng trong giai on 2005 2011 v gii php cho giai on
2012 2020.
5. Phng php nghin cu
- Nghin cu ti bn s dng s liu th cp t sch bo, tp ch chuyn ngnh
trc tuyn, cc trang thng k ca Lin hip quc v Hi ng chu u;
- Tng hp, tham kho kin ng gp ca cc chuyn gia trong cc lnh vc
c lin quan;


3
- Kho st thc t bng email v thc trng hot ng ca 52 doanh nghip
kinh doanh xut khu nm. Doanh nghip c kho st nm trong s qun l
ca
Hip hi Rau qu Vit Nam.
6. B cc kha lun
Kha lun gm c 3 chng:
- Chng 1: C s khoa hc v s cn thit nghin cu hot ng xut khu
nm ca Vit Nam sang th trng chu u;
- Chng 2: Thc trng xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u
giai on 2005 2011;
- Chng 3: Cc gii php y mnh xut khu nm ca Vit Nam sang th
trng chu u giai on 2012 2020.
Trong qu trnh hc tp, nghin cu thc hin kha lun vi ti ny, tc
gi nhn c nhiu s quan tm gip v cng qu bu. Tc gi xin chn
thnh cm n Qu Thy, C trng i hc Ngoi thng tn tnh ging dy
trong sut thi gian hc tp ti trng. c bit, tc gi xin gi li tri n n
Thc
s Trn Quc Trung, ngi nhit tnh hng dn v gip tc gi xc nh
hng nghin cu thch hp cho ti cng nh trong sut c qu trnh thc
hin
kha lun.
Do hn ch v thi gian nghin cu cng nh nng lc chuyn mn nn kha
lun khng trnh khi nhng tn ti, thiu st. Tc gi rt mong nhn c
nhng
kin ng gp, ch bo ca Qu Thy, C v ngi c kha lun c hon
chnh hn.


4
Chng 1: C S KHOA HC V S CN THIT NGHIN CU
HOT NG XUT KHU NM CA VIT NAM SANG TH TRNG
CHU U
1.1. Tim nng v vai tr ca th trng chu u i vi sn phm nm ca
Vit Nam
1.1.1. Tim nng ca th trng chu u
Chu u, vi din tch gn 10,6 triu km2 gm 57 quc gia chim 12,26% dn
s
th gii (857 triu ngi - s liu nm 2011), l chu lc c nn kinh t pht trin
cao vi GDP danh ngha nm 2010 t mc 19,92 nghn t USD, ng gp 32,4%
vo GDP ton cu. Cn c vo s khc bit v mc thu nhp v c im kinh
t
ca cc nc trong khu vc, th trng chu u c th c phn chia thnh
hai
khi th trng chnh l Lin minh chu u (EU) v Khi thnh vng chung cc
quc gia c lp (CIS).... c nh gi l th trng chung ln nht th gii, th
trng EU l mt lin hip v Hi quan v tin t, cho php hng ha, dch v,
con
ngi v vn c di chuyn mt cch t do di s iu hnh ca cc nh
ch
chung, cc h thng quy nh, chnh sch, lut l mang tnh ho hp chung. Th
trng EU c 27 quc gia thnh vin (tnh n thi im nghin cu), ng gp vo
GDP Th gii 16,24 nghn t USD, chim 81,52% GDP ton khu vc chu u
trong
nm 2010 (theo thng k ca Qu tin t Quc t).
i vi hot ng xut khu nm ca Vit Nam ni ring, th trng chu u,
m quan trng l EU, c xem l th trng tim nng v ng vai tr quan trng
trong chin lc pht trin lu di ca ngnh nm Vit Nam. Tim nng c
biu hin c th qua cc im sau:
Th nht, lin minh chu u ang l th trng nhp khu rau hoa qu hng u
th gii vi nhu cu khng ngng tng ln. S st gim trong sn lng sn
xut
rau qu do thi tit xu trong nhng nm gn y ca Ty Ban Nha, c,... cng
vi xu hng tiu dng rau qu nhit i ngy mt tng ln khin cho mt s
nc trong khu vc chuyn sang nhp khu rau c qu t cc nc sn xut
rau qu
nhit i. Hn na, ngi tiu dng chu u ngy cng a chung cc sn phm
hu c c li cho sc khe, trong c sn phm nm vi gi tr dinh dng cao v
gi c hp l.


Th hai, EU l khu vc tiu th nm cao th hai trn th gii ch sau Trung
Quc, theo s liu thng k nm 2010 ca T chc Lng Nng Lin hip quc.
Biu 1.1. T l tiu th nm gia cc nc nm 2010
(Ngun: T chc Lng Nng Lin hp quc FAO)
Trong nm 2010, tiu th nm trn th gii c tnh khong 3,4 triu tn, trong
Trung Quc, EU v Hoa K l ba th trng dn u vi t l tng ng l
38%,
31% v 14%. Cc quc gia cn li trong nhng nc tiu th nm nhiu nht l
Canada, Nht Bn, Lin Bang Nga,... cng ch chim t l rt nh, khong 2
3%.
1.1.2. Vai tr ca th trng chu u trong c cu th trng xut khu
nm
Vit Nam
EU l th trng quan trng ca sn phm nm Vit Nam, chim t trng cao
trong c cu th trng xut khu. Trong s 25 quc gia nhp khu mt hng
nm
ca Vit Nam vo thng 01/2010, Italia l th trng t mc cao nht v khi
lng v kim ngch, chm mc 436,6 tn, kim ngch 889,9 nghn la, tng 489%
v lng v 510,6% v kim ngch so vi cng k 2009 (Rau, Hoa, Qu Vit
Nam,
2010). Ngoi ra, ch tnh ring trong 9 thng u nm 2011, mc kim ngch xut
khu rau c qu ca Vit Nam vo th trng EU l 57 triu USD, tng 10,3% so
vi cng k 2010. Trong , ring mt hng nm t mc kim ngch 4,3 triu
la,
chim 7,54% tng kim ngch xut khu rau c qu (Rau, Hoa, Qu Vit Nam,
2010). Bn cnh , trong c nm 2011, EU l th trng nhp khu nm ln th 3
ca Vit Nam, sau Hoa K v Trung Quc, chim khong 15% tng kim ngch
nm
xut khu.
Canada, 3%
Hoa K, 14%
Cc nc khc, 14%
Trung Quc, 38%
EU, 31%
5


Biu 1.2. C cu th trng xut khu nm ca Vit Nam nm 2011
(phn theo kim ngch xut khu)
(Ngun : Tng hp t C quan thng k Lin hp quc v cc bo co thng
nin ca Hip hi Rau qu Vit Nam, v trang tin Rau Hoa Qu Vit Nam)
Trong thi gian ti, tnh hnh xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu
u, c bit l EU, c d bo vn duy tr tc tng do nh hng phn ln t
xu hng tiu th ngy cng nhiu cc loi rau qu hu c c li cho sc khe
ca
ngi dn chu u. Mt l do khc l do cc sn phm nm ca Vit Nam c li
th gi r hn so vi cc nc khc, trong khi ngi tiu dng chu u rt quan tm
n vn gi c khi tiu dng k t sau cuc khng hong kinh t nm 2008,
v
gn y l khng hong n cng nm 2011 (Thng tin thng mi giao nhn vn
ti, 2010). iu ny chng t, trong tng lai, th trng chu u vn gi vai tr
quan trng trong c cu th trng xut khu nm ca Vit Nam.
1.2. Cc yu t nh hng n hot ng xut khu nm ca Vit Nam
sang
th trng chu u
1.2.1. Cc yu t v m
1.2.1.1. V pha Vit Nam
a. Li th trong hot ng sn xut v xut khu nm
Trong ngoi thng, s hu li th nht nh trong sn xut mt mt hng no
c ngha rt quan trng i vi mt quc gia trong vic cng c v thc y
hot
ng xut khu mt hng sang cc quc gia khc. i vi cc nc ang pht
trin nh Vit Nam, th vic khai thc hiu qu nhng li th c c trong cc
Cc nc
Nht Bn
khc 9%
12%
Hoa K 35%
EU 15%
Trung Quc 29%
6


7
ngnh hng nhm phc v cho sn xut xut khu ng vai tr quyt nh m
bo giao thng vi cc nc trn th gii.
Trong hot ng sn xut v xut khu nm ca Vit Nam, nhng iu kin
thun li cho s pht trin c th k n l:
- Li th v iu kin t nhin, ngun nguyn liu;
- Li th v ngun lao ng nng nghip di do;
- Li th v chnh sch h tr ca Chnh ph;
- Gi tr kinh t do hot ng sn xut nm mang li cao;
- S m rng ca th trng nm trong nc v trn th gii;...
b. Chnh sch ca Chnh ph
Mi trng php l c tc ng trc tip n s pht trin ca tt c cc ngnh
trong nn kinh t ca mt quc gia. Mi trng php l c thun li th nn kinh
t
mi c th c nhiu iu kin thun li hn pht trin. Cc chnh sch ca
Chnh
ph, mt nhn t nm trong mi trng , c tc ng thc y s pht trin ca
cc ngnh thng qua cc bin php h tr tch cc, nhng ng thi cng gy
kh
khn cho hot ng ca ngnh bng cc qui nh rng buc kht khe.
i vi hot ng sn xut v kinh doanh nm xut khu ni ring, cng nh cc
mt hng nng sn ni chung, Chnh ph ban hnh cc chnh sch h tr tch
cc
cho ngi nng dn v doanh nghip. Cc chnh sch c ban hnh hng n cc
vn v h tr ngun vn, thu ht u t pht trin nng nghip nng thn,
thc
y xc tin thng mi ca cc doanh nghip va v nh,...
1.2.1.2. Pha th trng chu u
a. Thu quan nhp khu i vi mt hng nm
Thu nhp khu l loi thu m mt quc gia hay vng lnh th nh vo hng
ha c ngun gc t nc ngoi trong qu trnh nhp khu. Ti th trng EU,
thu
sut thu nhp khu ph thuc vo loi hng v xut x ca hng nhp khu.
Biu thu quan ca EU c cc mc thu khc nhau c tnh cho 3 nhm nc:
- Nhm th 1: p dng i vi nhp khu t cc nc c thc hin quy ch ti
hu quc (MNF);
- Nhm th 2: thu quan u i, p dng i vi hng nhp khu t cc nc
ang pht trin c hng n thun u i t H thng u i thu ph cp


8
(GSP) ca EU;
- Nhm th 3: l thu quan c bit, thc hin i vi hng nhp khu t mt
s nc ang pht trin c hng u i GSP km vi nhng u i theo hip
nh song phng.
Vit Nam nm trong nhm nc c hng thu quan u i t EU, v nhm
hng nng sn, trong c mt hng nm, cng thuc nhm hng c hng u
i GSP. Nh , hng ha xut khu t Vit Nam c th c min thu nhp
khu hoc c gim thu.
b. Cc ro cn phi thu quan i vi mt hng nm
Th trng EU c nhng nhng quy nh rt nghim ngt c a ra nhm m
bo sc kho thc vt v con ngi trong khi EU. C th, EU ang a ra nhiu
quy nh cht ch i vi cc sn phm nhp khu, nh Quy nh REACH v
ng
k, nh gi v cp php s dng ha cht, Lut truy xut ngun gc t khai
thc
thy sn (IUU), Quy nh v git m ng vt (Animal Welfare), Lut v qun l
rng v bun bn lm sn (FLEGT),...
i vi nhm hng nng sn ca Vit Nam ni chung v sn phm nm ni
ring, khi xut khu vo th trng EU bt buc phi p ng cc tiu chun v
cht
lng (h thng ISO 9000), an ton v sinh thc phm (tiu chun HACCP), bo
v
mi trng,...nhm bo v ngi tiu dng ca EU. Nhng ro cn k thut ny
c xem l mt trong nhng tr ngi ln nht cho sn phm nm Vit Nam khi
thm nhp vo th trng EU v gy khng t kh khn cho cc doanh nghip kinh
doanh xut khu nm Vit Nam trong cng tc chun b ngun hng tiu
chun
p ng.
1.2.2. Cc yu t vi m
1.2.2.1. V pha ngi nng dn sn xut nm xut khu
L mt yu t khng th thiu trong chui gi tr ca sn phm nm, ngi nng
dn sn xut nm ng vai tr rt quan trng, quyt nh n sn lng cng nh
cht lng nm cung ng ra th trng, c bit l nhng th trng nhp khu
kh
tnh nh EU vi nhiu tiu chun v quy nh rng buc i hi trnh v nng
lc sn xut phi cao mi c th p ng tt. Tc ng ca ngi nng dn sn
xut
nm n hot ng xut khu nm sang th trng EU c tc gi phn tch
thng


9
qua 3 kha cnh: quy m sn xut, k thut lai to ging v nui trng nm, v
cch
thc thu hoch, bo qun.
a. Quy m sn xut
Sn lng nm hng nm cung ng cho hot ng xut khu ph thuc rt
nhiu
vo quy m sn xut ca ngi nng dn trng nm trn c nc. Vic ngi
nng
dn sn xut nh l, xem trng nm l mt cng vic thay th cc v ma khc
lc
nhn ri, hay l tp trung u t sn xut vi quy m ln, m bo ngun
cung
n nh cho th trng c nh hng rt ln n hot ng thu mua ca cc
doanh
nghip xut khu cng nh cng tc h tr ca Chnh ph trong vic tm kim
u
ra n nh cho ngi sn xut nm.
La chn quy m sn xut ph hp cng chu nh hng nhiu bi yu t tm l
ca ngi sn xut, ng thi mt phn b tc ng t cc yu t bn ngoi nh
hot ng ca cc c s thu mua, cc chnh sch h tr hot ng sn xut
nm ca
Chnh ph,...
b. K thut lai to ging, nui trng nm
Nu nh quy m sn xut tc ng ch yu n sn lng nm c sn xut
cung ng cho th trng, th yu t v k thut trong lai to v nui trng nm li
ng vai tr l nhn t quyt nh cht lng ca cc sn phm nm, p ng nhu
cu, th hiu ca nhiu i tng khch hng v thm ch, yu t ny cng nh
hng n vic la chn quy m sn xut ca ngi nng dn.
Quy trnh nui trng nm c bn m ngi nng dn phi p dng c c th
ha bng m hnh sau:
S 1.1. Quy trnh nui trng nm c bn
Chun b ngun ging
Nui cy Chm sc Thu hi Chun b nguyn liu
(Ngun: L Th Nghim, 2007)
Trong , mi cng on u c nhng quy trnh k thut ring i hi ngi
nng dn phi thc hin ng v y nhm m bo sn xut ra nhng sn
phm


10
nm cht lng tt v n nh. C th, cng tc chun b ging nm bao gm
mt
quy trnh phc tp vi nhiu cng on cn s t m, chi tit ca ngi sn xut.
Ring cng on chun b nguyn liu v nui cy th ty thuc vo tng loi
nm
c trng, mi loi c mt cch thc chun b ngun c cht v bin php
chm
bn, theo di trong qu trnh nui, khc nhau. Nu khng nm bt tng tn,
ngi nng dn s d dng gp tht bi, sn lng v cht lng nm thu c
khng nh .
Tuy nhin, nu ch tun theo quy trnh truyn thng c t lu nc ta
nui trng, ngi nng dn ch to ra nhng sn phm nm c cht lng
khng
ng u, kh c th p ng yu cu v xut khu. Nhm m bo cht lng
nm
xut khu tha mn cc quy nh kht khe ca th trng EU th trnh , k
thut
nui trng ca ngi nng dn phi cao, phi vng c th iu chnh cch
thc
nui trng ph hp v khng ngng pht trin ging mi p ng nhu cu
ca
th trng ny.
c. Cch thc thu hoch, bo qun
Trong qu trnh sn xut, cht lng nm chu nh hng nhiu t yu t k
thut nui trng (ging, nguyn liu to c cht, cch chm sc,...), ngoi ra cn c
yu t k thut thu hoch v vn chuyn. Bn cnh , trong qu trnh s ch,
bo
qun nm lun chu nh hng ca cc yu t lm bin i cht lng v s
lng
gy nn s tht thot, nh hng khng t n thu nhp ca ngi nng dn v ng
thi lm gim cht lng nm xut khu. Thm vo , nhng thi quen sau thu
hoch ca ngi nng dn trong cc khu thu hi, vn chuyn, bo qun v s
ch
cng c th gy tn tht ln cho sn phm nm. Mc hao ht trong bo qun
ph
thuc nhiu yu t nh cht lng ban u ca nng sn, c s vt cht phc v cho
vic bo qun, k thut v thi gian bo qun (Nguyn Thu Huyn, 2009).
V vy, thu hoch v bo qun sau thu hoch c tc ng trc tip n cht
lng
nm trc khi c bn cho cc c s thu mua ch bin, qua gin tip gy nh
hng n hot ng sn xut nm phc v tiu dng trong nc v xut khu. Ty
tng loi nm v ty mc ch s dng m sau khi thu hoch, ngi nng dn
p
dng cc bin php bo qun, s ch nhm gim thiu tht thot cng nh m
bo
cht lng nm c duy tr n nh cho n khi c bn cho cc c s thu mua,


11
ch bin. Ngoi ra, vic m bo cht lng nm trong khu nui trng kh,
cng tc duy tr cht lng trong qu trnh bo qun p ng cc tiu chun,
qui nh kht khe trong xut khu, c bit l cc tiu chun ca th trng EU,
cn
kh hn nhiu ln.
1.2.2.2. V pha cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm Vit Nam
Tng t nh ngi nng dn sn xut nm, cc doanh nghip kinh doanh xut
khu cng l mt nhn t quan trng trong chui gi tr ca sn phm nm Vit
Nam, nhng c s khc bit c bn v vai tr trong vic thc y hot ng xut
khu nm sang cc th trng nhp khu trn th gii. Trong phm vi nghin
cu,
yu t v doanh nghip c tm hiu thng qua cht lng ngun nhn lc,
hot
ng xc tin xut khu, knh phn phi xut khu sn phm nm, v s lin kt
ca cc doanh nghip trong ngnh.
a. Cht lng ngun nhn lc
Trong kinh doanh, nng lc cnh tranh ng vai tr rt quan trng gip doanh
nghip c th tn ti lu di trn th trng vi nhiu i th khc. Trong nhng
cch to ra nng lc cnh tranh ca doanh nghip, th li th thng qua con
ngi
c xem l yu t cn bn v ngun lc t con ngi l yu t bn vng v
kh
thay i nht trong mi t chc (on Gia Dng, 2008).
Ngun nhn lc ng gp cho s thnh cng ca doanh nghip trn cc kha
cnh cht lng cao, dch v tt, kh nng i mi, k nng trong cng vic c th
v nng sut ca i ng nhn vin. Tuy vy, khng phi t chc no cng c th
thnh cng hu ht tt c cc kha cnh trn v ngun nhn lc v thng cc
doanh nghip la chn cc trng tm ph hp vi tm nhn v chin lc kinh
doanh. V d c doanh nghip cao cc yu t v nng sut, k nng c tnh
chuyn nghip, v cng c doanh nghip li cao dch v tt, cht lng cao, kh
nng i mi ca i ng nhn vin,... (on Gia Dng, 2008).
i vi cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm th k nng v nng sut
ca ngun nhn lc trong cc khu qun l, nghin cu, ch bin v sn xut
sn
phm xut khu c tc ng rt ln n nng lc kinh doanh ca doanh nghip,
mt
nhn t quan trng nh hng n s pht trin ca ngnh kinh doanh xut
khu
nm trong nc.


12
b. Hot ng xc tin xut khu sn phm nm
Xc tin xut khu l mt hnh thc ca xc tin thng mi quc t bn cnh
xc tin nhp khu v xc tin u t. Khi nim xc tin xut khu c pht
biu
nhiu gc khc nhau, nhng theo cch hiu tng qut nht th xc tin xut
khu l mt b phn ca xc tin thng mi gm cc hot ng c thit k

tng xut khu ca mt quc gia hay mt doanh nghip, thng c th hin v
kt
hp cht ch quy m quc gia cng nh quy m hot ng cc doanh
nghip.
Hot ng xc tin xut khu khng ch gi vai tr l ng lc thc y pht
trin kinh t - x hi ca t nc m cn c ngha quan trng i vi bn thn
doanh nghip. Th nht, xc tin xut khu nh hng v i u trong tm hiu
th
trng v pht trin mt hng tim nng nhm y mnh xut khu. Th hai,
xc
tin xut khu l cng c hu hiu thc y hot ng bn hng qua bin gii,
to
li th cnh trnh cho doanh nghip trn th trng quc t. Th ba, xc tin
xut
khu gp phn lin kt cc t chc, cc hot ng n l vi nhau cng tham
gia
pht trin xut khu.
Hot ng xc tin xut khu ca doanh nghip trong ngnh kinh doanh xut
khu nm th hin qua mt s hnh thc:
- Xy dng v pht trin thng hiu ca doanh nghip;
- Tham gia hi ch, trin lm chuyn ngnh trong nc v cc nc chu u;
- S dng cc cng c qung b trc tuyn;...
c. Knh phn phi xut khu
Knh phn phi xut khu ng vai tr quan trng trong vic mang sn phm
ca
doanh nghip n gn hn vi ngi tiu dng ti nc nhp khu. Vic nm
bt,
qun l cht ch cc knh phn phi khng ch gip doanh nghip bn c
nhiu
sn phm hn m cn l c s doanh nghip tng kh nng kim sot tn b
chui gi tr ca sn phm mnh sn xut ra. Cn c vo hnh thc, cc knh
phn
phi c chia thnh 2 loi l knh phn phi trc tip v knh phn phi thng
qua
trung gian.
- Knh phn phi trc tip: bn hng n thng ngi tiu dng sau cng. Cc
hnh thc phn phi trc tip c th p dng nh: bn n tng nh, bn trc
tip ti
cc ca hng trng by sn phm, bn hng thng qua t hng qua in thoi,...


13
- Knh phn phi thng qua trung gian: hng ha c a n ngi tiu
dng cui cng thng qua cc trung gian nh i l, nh bn l, nh bn bun,...
Th trng nhp khu EU vi cc mt hng rau qu Vit Nam c h thng phn
phi kh phc tp, i hi cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm vo th
trng ny phi tm hiu k lng c cch thc tip cn tt nht. Vic la
chn
knh phn phi ph hp s to iu kin thun li cho vic xy dng hnh nh,
thng hiu ca doanh nghip trn th trng kh tn nh EU.
d. S lin kt ca cc doanh nghip trong ngnh nm
Lin kt doanh nghip ng vai tr quan trng trong thi k hi nhp to nn
sc mnh chung ca mi ngnh hng, mi lnh vc cng nh xy dng nn
nhng
thng hiu uy tn cho sn phm, ngnh hng nhm nng cao nng lc cnh
tranh
th trng trong nc v quc t. ng thi, lin kt doanh nghip l nhn t
khng
th thiu cho s pht trin bn vng khng ch ca ring cc doanh nghip m
cn
ca c quc gia.
Li ch m doanh nghip c c khi ch ng lin kt vi cc doanh nghip
khc trong ngnh c c th nh sau:
- Gim chi ph v ti a ha li nhun;
- y mnh v m bo tng trng bn vng;
- Tng v th trong cnh tranh;
- Ngn kh nng b loi tr;
- Xy dng vn ha doanh nghip ph hp;... (Phan Huy Tm, Trn L Minh
Phng, 2010).
Tuy nhin, nu doanh nghip khng nhn thc c tm quan trng ca vn
lin kt, duy tr tnh trng sn xut kinh doanh ring l, ch quan tm n hnh
nh
thng hiu ring ca mnh v cnh tranh khng lnh mnh vi cc doanh
nghip
cng ngnh, th kh nng doanh nghip tht bi trc s canh tranh gay gt ca
cc
doanh nghip khc trn th gii cng nh hn ch trong m rng quy m hot
ng
do khng p ng ni cc n hng ln t i tc nc ngoi l rt cao. Trn
pht trin chung ca ngnh hin nay, cc doanh nghip xut khu nm cn nm
bt
r vn ny v y khng ch nh hng n c nhn mi doanh nghip m cn
hn ch s pht trin chung ca ngnh.


14
1.2.2.3. Ti th trng chu u
a. Xu hng tiu dng
Nghin cu, tm hiu thng tin th trng c ngha rt ln i vi vic xm
nhp th trng ca doanh nghip. y l cng tc quan trng gip doanh
nghip
xc nh c phn on th trng m mnh hng ti khi quyt nh kinh doanh.
i vi hot ng kinh doanh xut khu th nghin cu th trng ng vai tr
cn
quan trng hn nhiu ln v nu nh khng nm bt thng tin v th trng nhp
khu, doanh nghip s xc nh hng kinh doanh khng ph hp, sn phm
sn
xut ra khng p ng th hiu, nhu cu, gy thit hi ln cho doanh nghip, v
v
vy, nh hng rt nhiu n s pht trin chung ca ngnh.
i vi kinh doanh xut khu cc mt hng nng sn, trong c mt hng
nm,
th cn phi tm hiu r tp qun v th hiu ca ngi tiu dng ti th trng
nhp
khu c th p ng tt nhu cu, to uy tn lu di cho doanh nghip. c
bit,
i vi th trng kh tnh nh EU, xu hng tiu dng cc sn phm nng sn
c
tc ng ln n hot ng sn xut xut khu nng sn ca cc doanh nghip
trong
nc, thc y cc doanh nghip ny to ra nhng mt hng p ng c nhu
cu
ca th trng.
b. Ngun cung cp sn phm nm trn th trng chu u
Trong kinh doanh xut khu, cc doanh nghip chu sc p trc tip t cc i
th cnh tranh c trong nc nhp khu ln cc nc trn th gii. Trong , gay
gt nht vn l s cnh tranh n t cc i th cng nhm vo th trng nhp
khu m doanh nghip ang hng n. iu i hi doanh nghip mun tr
vng phi nng cao nng lc cnh tranh ca mnh nhm gia tng u th ca doanh
nghip so vi i th trn th trng nhp khu.
Trn th gii hin nay c nhiu nh phn phi cng cung cp nm vo th trng
EU, ng k n l cc th trng hng u nh Trung Quc, Thi Lan,... Do ,
khi xut khu vo th trng ny, cc doanh nghip Vit Nam chu sc p tng
hp
t pha cc i th trn. Trc p lc cnh tranh t nhiu pha, cc doanh
nghip
Vit Nam phi ng vng, duy tr v pht huy nng lc xut khu th kh nng
thnh cng trn th trng mi cao v qua , hot ng ca ngnh mi c th
tip
tc pht trin.


15
1.3. S cn thit phi nghin cu hot ng xut khu nm Vit Nam sang
th
trng chu u
1.3.1. Thc y s pht trin ngh trng nm trong nc
Hot ng xut khu mt mt hng ni chung c tc dng thc y s pht trin
sn xut hng ha trong nc thng qua tc ng khuyn khch u t c s vt
cht, k thut v cc ngun lc cn thit cho s pht trin. S tin b trong hot
ng sn xut hng ha trong nc p ng nhu cu xut khu c nh hng rt ln
n vn thu ht lao ng, gip gii quyt cng n, vic lm, m bo an ninh
kinh t - chnh tr ca quc gia. ng thi, khi ngi lao ng n nh c vic
lm, nng cao trnh tay ngh s tc ng tr li, thc y s pht trin ca ngnh
ln mt tm cao mi.
Ngh trng nm nc ta tn ti t lu, nhng n nay ch c th c nh
gi l ang pht trin v cha c hng i vng chc do tc ng ca nhiu yu t
khch quan ln ch quan. iu ny gin tip gy tn tht tng i ln cho nn
kinh t Vit Nam khi khng khai thc c ht tim nng vn c ca ngnh. Bn
cnh , ngi nng dn cng chu nh hng khng t t thc trng trn. Hiu qu
kinh t t vic sn xut nm mang li cho ngi nng dn kh cao v n nh do
chi
ph u vo khng cao, thp hn nhiu so vi li nhun thu v. Tuy nhin, nu
ngh
trng nm khng pht trin th yu t thun li t hiu qu kinh t s khng
c
khai thc trit nhm gp phn xa i gim ngho cho ngi nng dn. Khi
khng gii quyt c vn v li ch ca ngi sn xut th khi s pht
trin
ca ngh trng nm trong nc s gp nhiu kh khn hn.
Mt khc, pht trin ngnh nm cn gp phn bo v mi trng. Vit Nam nm
trong khu vc nhit i m, t b bin ng ln v thi tit v kh hu, nn c
nhiu
iu kin cho nng nghip pht trin. S pht trin ca nng nghip t ra nhiu
vn , c bit l cc ph phm, ph liu. Ngun ph liu ny c thnh phn
ch
yu l cht x, l thc n chnh cho nm. Do , vic t b hoc thi b di dng
rc u gy ra s lng ph. Nghim trng hn l kh thi, nc thi,... c th gy
nhim mi trng xung quanh. V vy, vic tn dng cc ph liu ny lm c
cht
trng nm, nui trn v phn bn, l va nhm s dng hp l, x l hiu qu
ngun ph phm trong trng trt, va to ra nhiu sn phm trung gian gi tr
cao.


16
Trong sn xut nng nghip, vic tn thu mt cch ti a cc ph ph phm ca
trng trt, to ra nhiu sn phm khc nhau, gii quyt vn mi trng ang
l
vn thi s v cng l xu hng chung ca th gii.
Chnh v vy, nghin cu v tm ra gii php y mnh hot ng xut khu nm
ni chung, cng nh thc y xut khu nm sang th trng chu u ni ring,
l
mt bin php hiu qu v bc thit gp phn gii quyt tnh trng trn. Khi
,
khng ch ngh trng nm c iu kin pht trin tt hn, m i sng ca ngi
nng dn sn xut nm cng c ci thin nhiu hn.
1.3.2. Pht huy li th ca Vit Nam trong sn xut v xut khu nm
Tim nng ca ngh trng nm nc ta c nh gi l rt di do, thun li
cho s pht trin cc hot ng sn xut v xut khu (Phng Lin, 2010).
Tim
nng c th hin cc kha cnh sau:
Mt l li th v ngun nguyn liu v iu kin t nhin. Nc ta l mt nc
nng nghip, ngun ph ph phm t cc sn phm nng nghip to ra hng
nm
gn nh v tn phc v cho vic nui trng cc loi nm. Bn cnh , do
nm
trong khu vc nhit i gi ma nn gn nh c nc ta, khu vc no cng c
iu
kin ph hp nui trng nhiu loi nm c gi tr kinh t nh nm rm, nm
linh
chi, nm m,...
Hai l li th v ngun nhn lc. Hot ng sn xut nm to nhiu c hi gii
quyt cng n vic lm cho ngi nng dn. Hn th, nh li ch kinh t do trng
nm mang li m ngh ny c tim nng thu ht rt nhiu lao ng, khng ch
trong
nui trng m cn sn xut ti cc c s ch bin. Trong khi , Vit Nam l nc
c ngun nhn lc di do. S liu t Tng cc thng k cho thy, n ht ngy
01/4/2010, dn s nc ta vo khong 86,92 triu ngi. y khng hn l li
th
ca ring hot ng sn xut v xut khu nm, m cn l u th chung ca nn
kinh t c nc.
Ba l li th t chnh sch h tr ca Chnh ph. Chnh ph ban hnh cc
chnh sch h tr cho tng i tng nhm khuyn khch tng nng sut ca ngi
nng dn sn xut nm v cc doanh nghip xut khu nm, ng thi to iu
kin
cho s pht trin lu di ca ngnh trong tng lai.
Bn l li th ring c trong mi quan h thng mi gia Vit Nam EU. Nh


17
phn tch, quan h Vit Nam EU ngy mt pht trin v bn cht. y cng l
c s to tim nng pht trin bn vng cho hot ng sn xut v xut khu
nm
ca Vit Nam.
Vn quan trng i vi hot ng xut khu nm l phi to iu kin pht
trin ngnh ny, nhm khai thc ti a ngun tim nng ny, mang li li ch lu
di
cho nn kinh t. Chnh v vy, cn thit phi c nhng bin php, chin lc hu
hiu pht trin xut khu nm sang cc nc trn th gii ni chung v sang
th
trng chu u ni ring, c bit l th trng cc nc thnh vin EU.
1.4. Kinh nghim ca Trung Quc trong pht trin ngnh nm
1.4.1. L do chn Trung Quc
Th nht, Vit Nam v Trung Quc c nhiu nt tng ng v iu kin t
nhin, iu kin kinh t ln chnh tr. Trung Quc c vng lnh th rng ln, tri
di
qua nhiu khu vc kh hu khc nhau, to nn s khc bit ln gia cc vng
min,
c bit l iu kin t nhin. V vy, trong trng trt ni chung cng nh trong
nui trng nm ni ring, mi vng p dng mt phng thc sn xut ring,
ph
hp ngun li ring c ca vng v nguyn liu t nhin, kh hu, cng ngh,
ngun
qu hot ng v th trng tiu th. C 3 trung tm sn xut nm ln nht ti
Trung Quc, mi trung tm u hnh thnh nn mt phng thc sn xut ring
bit
ca mnh. l cc tnh Phc Kin, Qung ng v th Bc Kinh. Trong ,
tnh Phc Kin c nhiu nt tng ng v iu kin t nhin vi nc ta nht.
C
hai cng c kh hu cn nhit i, thi tit m p, kh hu quanh nm thun tin
cho
pht trin ngh trng nm. Hin nay, Phc Kin va l khu vc sn xut nm
ch
yu ca Trung Quc vi hn 45 chng loi nm c nui cy gieo trng, ng
thi
cng l ni tp trung nhiu trung tm nghin cu vi nhiu c s vt cht h
tng
hin i, tin tin phc v cho pht trin ngnh nm (Dinghuan Hu, 2009).
Th hai, Trung Quc l mt trong nhng quc gia c ngh trng nm pht trin
lu i nht. S pht trin ca ngnh nm Trung Quc gn lin vi nhng am
hiu ca con ngi v t nhin v s tin b trong cng ngh sn xut. Bn
cnh
, ngi Trung Hoa bt u nghin cu k lng v nm t cch y rt lu,
trong khong hn 700 nm t nm 200 TCN n nm 500 sau CN (Dinghuan Hu,
2009).


Th ba, Trung Quc l nc sn xut nm hng u th gii hin nay.
Trong 10 nm gn y, sn lng nm ca Trung Quc chim t trng ngy
cng
cao trong tng sn lng nm trn th gii, t gn 57,21% nm 2000 (khong
2,4
triu tn) n hu nh chim lnh th trng sn xut nm trn th gii nm 2010
vi mc sn lng 4,2 triu tn, chim gn 70% c cu sn phm ny trn ton
th
gii vo nm 2010.
Biu 1.3. Sn xut nm ca Trung Quc v Th gii
trong giai on 2005 2010
8
VT: triu tn
6
4
2
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 Th gii Trung Quc
(Ngun: T chc lng nng Lin hp quc FAO)
Cn c vo nhng l do cp, vic phn tch s pht trin ca ngnh nm
Trung Quc t c v th hng u nh hin nay c c nhng bi hc
thit thc cho ngh nui trng nm trong nc nhm y mnh xut khu mt
hng
ny l mt vic lm c nhiu ngha i vi ngnh nm nc ta hin nay.
1.4.2. Kinh nghim pht trin ngnh nm ca Trung Quc
T thc tin hot ng, t chc ngnh nm ca Trung Quc, tc gi nhn thy,
c nhng kinh nghim ng hc hi v ph hp Vit Nam vn dng mt cch
linh hot nh sau:
Th nht, Trung Quc pht huy tt nht vai tr ca chnh quyn a phng
trong vic y mnh pht trin nui trng nm quy m nh, gip gii quyt cng
n
vic lm cho phn ln lao ng nng thn ngho.
C th ni, s tng trng nhanh chng nh hin nay ca hot ng sn xut
nm quy m nh Trung Quc khng th c c nu thiu vai tr khuyn
khch
v h tr tch cc ca chnh quyn cc a phng. i vi cc vng ngho, y
cn l mt ng lc hiu qu thc y s pht trin ngh trng nm nhm nng
cao
18


19
mc sng cho ngi dn vng nng thn, ng thi gia tng ngun li ti chnh cho
a phng. Do , chnh quyn nhiu ni tng cng h tr v ngun vn, k
thut cng ngh v cc chnh sch khuyn khch ngi nng dn tch cc tham
gia
vo hot ng sn xut nm. V cng v th, iu thc y s pht trin ca
ngnh cng nghip nm ca a phng (Dinghuan Hu, 2009).
X nh o thuc tnh Qung ng l mt khu vc quc gia chuyn sn xut
ging nm m. Trong nm 2003, c khu vc ny pht trin hn 300 hecta t
dng cho sn xut, nui trng nm m, vi sn lng hn 4500 tn v c hn 3000
h nng dn tham gia nui trng quy m nh. S pht trin ca ngnh cng
nghip
nm thu ht hn 30 nghn lao ng ca ton x ch ng tng gia sn xut nm,
ng thi thc y s i ln ca cc ngnh cng nghip c lin quan nh ngnh
cng nghip ch to my, ngh trng nm, cng nh hot ng ca cc nh
cung
cp phn bn v nguyn liu trng nm, cc doanh nghip thu mua ch bin v
cc
t chc hp tc x kinh t nng thn,... c c thnh cng nh vy, chnh
quyn a phng x nh o c nhiu ng gp tch cc trong vic u t xy
dng, pht trin c s h tng cn thit. X p dng nhiu cch thc to
lp
nn h thng cc doanh nghip dn u, c nh hng ln v to iu kin
tng
tc ngnh sn xut nm cng nh quy trnh chun ha cc sn phm nm xut
khu.
Trong vi nm tr li y, x nh o cho xy dng nhiu xng ng lnh,
kho tr ng v nhiu doanh nghip ch bin khc vi quy m x, ng thi
thnh
lp Hip hi nm cp th x cng nh gn 70 t chc hp tc x kinh t trng
nm.
Ngoi ra, x cn thu ht ngun vn gn 48 triu NDT (khong 7,6 triu USD) t
Tp on Lider (Ty Ban Nha) u t vo dy chuyn sn xut nm vi sn lng
gn 8000 tn/nm. n ma kinh doanh nm, cc cng ty dn u s thnh lp
nhng mng li thu mua ti nhng lng ngh ch yu mua nm trc tip v
nh
vy, ngi nng dn c th bn sn phm ca h m khng cn phi vn
chuyn xa.
Chnh v th, y khng ch gip ngi nng dn gii quyt vn tm u ra
cho
sn phm nm m cn huy ng c mi ngun lc pht trin sn xut
nm,
ng thi t nn mng vng chc cho s m rng v chiu su cho hot ng
sn
xut nm theo h thng chun ha x nh o (Dinghuan Hu, 2009).
Th hai, cc nng tri sn xut nm vi quy m ln Trung Quc thnh cng


20
trong vic lin kt cht ch vi ngi nng dn, to u ra vng chc cho sn
phm
nm, t ng vin, khuyn khch ngi nng dn gn b hn vi ngh, to
iu
kin cho s ln mnh nh hin nay ca ngnh nm.
Ti Trung Quc, cc nng tri trng nm vi quy m ln l nhng nng tri c
quy m sn xut t mt hecta tr ln. Bn cnh vic t sn xut, cc nng tri
ny
cn ng vai tr to ng lc thc y s sn xut ca cc nng dn trong khu
vc.
Cng quan trng nh sn lng ma v ni chung, yu t cng ngh trong thu
hoch v bo qun nm c vai tr rt ln trong k thut trng nm. Trong khi ,
thi gian bo qun nm ti rt ngn m bo cht lng nguyn vn ca
nm
sau thu hoch. Chnh v vy, thng qua vic cung cp nhng ch dn k thut,
phng thc trng trt, cng nh hp tc vi h nng dn trong v ngoi khu
vc
tm ngun tiu th nm, cc nng tri c th tn dng hiu qu ngun lao
ng t
cc h nng dn, t canh tc v ngun vn h tr m rng hot ng kinh
doanh sn xut nm ca h v gia tng th phn so vi i th cnh trnh, ng
thi
thu c li nhun t vic trng nm (Dinghuan Hu, 2009).
a s cc nng tri sn xut nm s hu trang thit b v cng ngh sn xut
tin
tin, c bit, mt s ni c kh nng ti sn xut vic trng nm v to ngun c
cht cho nm. Do , nhiu c s thit lp quan h hp tc vi ngi nng dn
khu vc xung quanh nhm nng cao nng sut v gia tng th phn, ng thi gim
thiu thit hi do tht thot sau thu hoch. H bn ging nm v c cht cho
ngi
nng dn, ng thi hng dn k thut sn xut cho nhng ngi ny h yn
tm nui trng. Sau , cc nng ti s bn ra th trng nhng sn phm nm
cht
lng cao thu c t ngi nng dn. Phng thc sn xut ny mt mt c th h
tr nhng ngi nng dn sn xut nm quy m nh, mt khc gip cc c s
nng
tri gim thiu chi ph qun l v u t trang thit b (Dinghuan Hu, 2009).
Th ba, Trung Quc c s u t ng mc cho cng tc nghin cu, lai to
v pht trin cc ging nm ng thi pht huy tt vai tr qun l ca nh nc
v
cc bn hu quan.
nh gi cao vai tr ca cng tc nghin cu lai to ging, bn cnh h tr cc
c s kinh doanh u t vo c s h tng, chnh ph Trung Quc cn thnh
lp
mt lot cc trung tm, vin nghin cu hin i, tin tin. in hnh l:


21
- Vin t trng v Phn bn thuc Vin Khoa hc Nng nghip Trung Quc.
Nhim v ca vin l trin khai cc nghin cu ng dng lin quan n kin thc
t ai, t trng trt, phn bn, dinh dng cho cy trng, vi sinh vt trong t,...
Bn cnh , vin cn m nhn cc nghin cu trn phm vi c nc nhm
gii
quyt cc vn thc tin trong nng nghip lin quan n qun l t v phn
bn.
- Vin Nghin cu nm thuc Vin Khoa hc Nng nghip Thng Hi.
Thnh lp nm 1960, y l mt trong nhng vin nghin cu v nm u tin
vi
th mnh v lc lng k thut ton din. Hin ti, Vin v ang thc hin
cc
cng tc nghin cu chuyn su v lai to ging v cy ging, cng ngh thng
tin,
cng ngh sinh hc, phng tin nui trng, kim sot dch bnh v su hi,...
Ngoi ra, cn cc Vin v trung tm nghin cu nh Vin nghin cu Vi sinh
vt thuc Vin Khoa hc Trung Quc, Trung tm Th nghim Nui trng Nm,
Vin nghin cu nm Tam Minh (Phc Kin),... cng ng vai tr quan trng
khng km trong cng tc nghin cu, th nghim v lai to ging nm.
B Nng nghip l c quan Nh nc quan trng qun l v nng nghip, nng
thn v sn xut nng sn Trung Quc. Nhm m bo sn xut nm an ton,
cht
lng, ng thi nng cao trnh sn xut ca ngnh cng nghip nm trong
nc, B Nng nghip Trung Quc u t thnh lp mt h thng cc c
quan
chuyn ngnh trc thuc B nh Trung tm Kim tra nh gi Gim st Cht lng
hng Nng nghip, Trung tm Kim tra nh gi Gim st Cht lng Rau qu,
Trung tm Kim duyt Cht lng Sn phm Nm Quc gia, Hip hi Nm n
Trung Quc,... (Dinghuan Hu, 2009).
C th thy, vi s quan tm u t vo c s vt cht cng nh hon thin b
my hot ng, Trung Quc vc dy ngnh nm trong nc, a cy nm ln
mt tm cao mi, tr thnh mt trong nhng mt hng ch lc trong mt thi
gian
di. Hc tp t Trung Quc v rt ra bi hc cho Vit Nam trong vic pht trin
ngnh nm trong nc c ngha rt nhiu i vi vic thc y xut khu nm ca
nc ta sang th trng chu u.
1.4.3. Bi hc kinh nghim cho Vit Nam
Ngnh sn xut nm trong nc c pht trin vng mnh th mi c th l b
phng vng chc cho hot ng xut khu nm sang cc nc trn th gii. T


22
nhng nghin cu v kinh nghim pht trin ngnh nm ca Trung Quc
chng
mt, tc gi nu ln 3 bi hc nn p dng Vit Nam nhm pht trin hot
ng
nui trng, sn xut nm trong nc, to ni lc vng chc y mnh xut khu.
Th nht, nng cao vai tr ca chnh quyn a phng cc tnh thnh trong vic
y mnh pht trin nui trng nm quy m nh ca ngi nng dn, gip gii
quyt vic lm cho phn ln lao ng nng thn ngho. ng thi, pht huy ti a
vai tr ca chnh quyn a phng trong cng tc h tr, ph bin v ch dn ngi
dn thc hnh nui trng nm theo phng php hin i, cho hiu qu kinh t
cao.
Th hai, u t, to s thun li ngi nng dn c iu kin c th xy dng
cc trang tri sn xut nm quy m ln, gip gii quyt vn u ra cho sn
phm
nm t nhng nng dn sn xut theo quy m nh.
Th ba, mnh dn u t xy dng cc trung tm, cc vin nghin cu vi c
s
vt cht, khoa hc k thut hin i tin tin phc v cho cng tc lai to v pht
trin ging nm. Bn cnh , tng cng s qun l ca Nh nc bng cc
bin
php, chnh sch thit thc, hiu qu.
TIU KT CHNG 1
Trong chng mt, tc gi khi qut c tim nng v vai tr ca th trng
chu u i vi vic pht trin hot ng kinh doanh xut khu nm, ng thi
phn tch tc ng tng qut cc yu t gy nh hng trc tip v gin tip n
vic nui trng nm ca ngi nng dn cng nh hot ng kinh doanh xut
khu
ca cc doanh nghip trong ngnh nm. T , tc gi nu bt tm quan
trng
ca vic y mnh xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u i vi
s
pht trin ca ngnh sn xut nm trong nc. T nhng yu t trn, cng vi
vic
phn tch, nh gi kinh nghim t chc, xy dng v iu phi hot ng ca
ngnh nm Trung Quc, tc gi to dng c s l lun vng chc lm tin

nghin cu thc trng xut khu nm sang chu u chng hai v thng qua

xut nhng gii php c lin quan trong chng ba.


Chng 2: THC TRNG XUT KHU NM CA VIT NAM SANG
TH TRNG CHU U GIAI ON 2005 2011
2.1. Tnh hnh xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u giai
on
2005 2011
2.1.1. Khi lng xut khu
Biu 2.1. Khi lng nm xut khu sang th trng EU so vi
tng lng nm xut khu ca Vit Nam trong giai on 2005 2011
VT: nghn tn 35
30
25
20
15
10
5
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(Ngun: Tng hp t C quan thng k Lin hp quc v cc bo co thng
nin
ca Hip hi Rau qu Vit Nam)
T nm 2005 n nm 2011, trong khi tng lng nm xut khu ca Vit Nam
c s bin ng mnh th lng nm cung cp sang th trng EU kh n nh,
dao
ng nh theo chiu hng tng. Nm 2005, khi lng nm cc loi Vit Nam
xut khu sang th trng EU mc 4,1 nghn tn (chim 16,7%) v tip tc
tng
u n mc 5,3 nghn tn trong nm 2007, chim t trng 26,3%. Sau , mc ny
gim gn 30% xung v tr thp nht trong giai on 2005 2011 mc 3,9
nghn
tn vo nm 2008. Nhng nm tip theo, tnh hnh xut khu nm sang th trng
EU tng dn, vi mc 4,2 nghn tn nm 2009, bng 130% so vi nm 2008, v tip
tc tng chm nh 5,6 nghn tn ca c thi k (chim 22,7%). Nm 2011, lng
xut khu ny c s st gim nh xung mc 5,1 nghn tn, gim gn 9% so vi
nm 2010. Nguyn nhn ca s gim st trong khi lng nm xut khu t 2006
5,6 5,1
0
4,1
4,7
SL nm XK sang EU
5,3
3,9 4,2
23
Tng SL nm XK


24
2008 v trong hai nm 2010 2011 c th c l gii da vo tnh hnh kinh t
th
gii trong cng thi k. Nm 2008, khng hong ti chnh bng n trn ton cu,
khin nhiu trung tm ti chnh tin t ln ca th gii ngng hot ng, gy nh
hng n mc sng v thu nhp khin nhu cu tiu th sn phm ca ngi
dn
chu u gim ng k, trong c nhm hng nm ca Vit Nam. n nm 2010,
nn kinh t dn phc hi, v th gii tng i n nh sau khng hong. iu
ny
l gii cho s tng cao ca mc sn lng nm xut khu vo th tng chu
u
cng nm . Tuy nhin, vo u nm 2011, khng hong n cng li bng n
chu u, vi s sp ca Hy Lp v Ireland hai nn kinh t c nh gi l
hnh mu pht trin ca chu lc ny (Thu H, 2010). Trc kh nng bt n n
cng s lan rng, ngi tiu dng chu u chn bin php ct gim chi tiu
c th vt qua tnh hnh kh khn. iu ny cng chnh l nguyn nhn ca mc
st gim nh trong lng nm xut sang th trng ny ca Vit Nam.
Trong khi , sau khi mc 27,3 nghn tn trong nm 2006, cao hn 111% so
vi nm 2005, sn lng nm xut khu ra th trng th gii ca Vit Nam
gim
xung ng k qua cc nm tip theo v chm y thp nht ca giai on ti mc
13,9 nghn tn vo nm 2008. Nguyn nhn ch yu l do tnh hnh khng hong
ti
chnh trn ton cu gy nh hng n hot ng xut nhp khu theo hng
gim nhm hn ch ri ro thanh ton ca hu ht cc quc gia trn th gii. Sau
giai
on st gim ny, xut khu nm ca nc ta tng dn, vi lng tng trung bnh
4,97 nghn tn/nm qua cc nm 2009 (18,8 nghn tn), 2010 (24,6 nghn tn) v
chm mc cao nht ca ton giai on vo nm 2011 vi sn lng t 28,8 nghn
tn, tng 17,2% so vi nm 2010 v cao gp 2,1 ln so vi nm 2008.
Nhn chung, mc sn lng xut khu cc mt hng nm Vit Nam sang th
trng EU tuy c s tng trng n nh nhng s lng ghi nhn c cn kh
nh so vi cc nc cng xut khu mt hng ny vo EU. Theo thng k ca
T
chc Lng nng Lin hip quc, trong nm 2010, EU nhp khu gn 300 nghn
tn nm cho tiu dng trong khi, lng nhp khu t Vit Nam ch chim
khong
2%. Theo nhiu chuyn gia, thc trng nh trn l do nh hng ca cc
nguyn
nhn sau:
Th nht, mt hng nm xut khu ca Vit Nam cha c thng hiu trn th


25
gii, gy tr ngi cho cc doanh nghip trong vic tip cn th trng cc nc
(Trn Nga, 2008). Hn na, EU l mt th trng a chung nhng sn phm
c tn
tui ni ting, nn vic tiu dng mt sn phm t c bit n nh nm ca
Vit
Nam th trng ny thp hn nhiu ln so vi cc sn phm khc cng loi
ca
cc quc gia xut khu nm hng u.
Th hai, s thiu lin kt gia nng dn v doanh nghip cng nh vic thiu
cc
vng nguyn liu nm trn c nc khin cho nhiu doanh nghip gp hn
ch
trong vic thu mua, ch bin v xut khu (Trn Nga, 2008).
Th ba, vic thiu thng tin v th trng EU hn ch nng lc cng nh nh
hng ca cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm nhm vo th trng
ny.
Bn cnh , do s thiu lin kt gia cc doanh nghip trong ngnh nn c
nhiu
doanh nghip d c n t hng ln n t nhiu nc trong khi EU nhng phi
t chi do quy m sn xut nh l, khng iu kin p ng.
2.1.2. Kim ngch xut khu
Biu 2.2. Kim ngch xut khu nm sang th trng EU so vi
tng kim ngch xut khu nm ca Vit Nam trong giai on 2005 2011
VT: triu USD
35
30
25
20
15
10
5
6,3 5,9 0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
KNXK nm sang EU
(Ngun: Tng hp t C quan thng k Lin hp quc v cc bo co thng
nin
ca Hip hi Rau qu Vit Nam)
Trong giai on 2005 2011, chu nh hng t sn lng xut khu sang th
4,1 4,5 5,4
4,2 4,6
KNXK nm sang cc nc khc


26
trng chu u cng nh tnh hnh gi c mt hng nm trn th gii nn kim
ngch xut khu nm ca Vit Nam sang th trng ny cng bin ng v c xu
hng tng.
Tnh hnh bin ng ca kim ngch xut khu nm giai on 2005 2011 cng
tng t nh din bin ca khi lng xut khu nm qua cc nm. Tc tng
bnh qun ca kim ngch xut khu nm vo th trng chu u trong nhng
nm
2005, 2006, 2007 n nh mc 1,3 triu USD/nm. n nm 2008, khng hong
ti chnh bng n, mc kim ngch gim xung mc 4,2 triu USD nhng vn
cao hn so vi mc thp nht trong giai on ti thi im nm 2005 (4,1 nghn
USD). Tnh hnh kinh t bt n khin cho gi trung bnh mt s mt hng nng
sn
trn th gii, trong c nm, tng ng lot. Ti Vit Nam, mc gi trung bnh
ca mt hng nm xut khu vo khong 1,1 USD/kg, tng gn 10% so vi nm
2007. Chnh li th tng gi gip cho kim ngch xut khu nm ca Vit
Nam
sang th trng EU trong nm 2008 ch gim khong 20% so vi mc kim ngch
ca nm 2007. Nhng nm tip theo, gi tr xut khu nm ca Vit Nam vo th
trng EU tng tr li v t mc cao nht trong giai on vo nm 2010 vi gi tr
mang v hn 6,3 triu USD, tng 36,8% so vi nm 2009 v gp 1,5 ln kim ngch
nm 2008. Trong nm 2011, tnh hnh xut khu nm sang EU tng u nhng c
chiu hng gim so vi nm 2010. Kt qu l nm 2011, kim ngch nm xut
khu vo EU t mc 5,9 triu USD, bng 93% nm 2010.
Trong c giai on, xut khu nm sang th trng EU ng gp n nh vo kim
ngch chung ca ngnh kinh doanh xut khu nm vi mc bnh qun 18%/nm
(tnh trn tng kim ngch). Nm 2008 tuy gi tr xut khu chung ca mt hng
nm
ch t 15,1 triu USD nhng kim ngch xut khu mt hng ny sang chu u
chim n gn 22%. Nu ch xt ring trng ni ngnh th s ng gp ny rt
ng
k. Nhng nu t trong v tr so snh vi cc ngnh hng khc th con s ny
qu
nh v khng phn nh c tim nng pht trin ca ngnh.
Thc trng nh vy phn ln do tc ng t s mt gi ca mt hng nm Vit
Nam so vi cc nc khc trn th gii (Minh Hu, 2010). Theo bo co ca
Hip
hi Rau qu trong cc nm 2008, 2009, gi nm ca Vit Nam ch bng khong 50
60% gi nm xut khu t Trung Quc, Thi Lan,... Mt tn nm hng ca
Vit


27
Nam xut khu vo th trng EU ch c tr vi gi 1.530 USD/tn, trong khi
,
mt hng cng loi do Trung Quc xut khu c cc nh nhp khu th
trng
ny tm mua vi mc gi 2.440 USD/tn. iu ny c nh hng ln n kim
ngch xut khu nm ca nc ta trong giai on 2005 2011. V vy, trong
nhng
nm tip theo, nc ta cn c nhng bin php nhm nng cao kh nng cnh
tranh,
to v th cho sn phm nm Vit Nam trn th trng th gii nhm nng cao
gi
tr cho mt hng nm, mang li ngun ngoi t t xut khu ngy cng tng.
2.1.3. C cu mt hng nm xut khu
T nm 2005 n nm 2011, c cu mt hng nm Vit Nam xut khu sang th
trng EU kh a dng. Tuy nhin, do hn ch v mt thng tin, s liu cp nht
khng y n nm 2011 nn tc gi phn tch c cu mt hng nm xut khu
ca Vit Nam sang th trng EU t s liu ca c quan thng k Lin hip quc
(2005 2009) v cc bo co chuyn ngnh trong nc (2010).
Theo ghi nhn ca c quan thng k Lin hip quc, trong giai on 2005 -
2009,
Vit Nam xut khu sang EU bn nhm mt hng nm cc loi theo h thng
m
HS, bao gm: cc loi nm ti hoc p lnh, ng lnh, nm bo qun tm
thi nhng cha dng ngay c v cc loi nm kh, dng nguyn, ct, thi
lt,
vn hoc dng bt, cha ch bin thm (bao gm c mc nh kh). Theo bo
co
ny, nhm hng c xut khu nhiu nht qua cc nm l cc loi nm c
bo qun tm thi nhng cha dng ngay (071151, 071159) trong phn nhm
mang m HS 071159 (cc loi nm khc, khng tnh nm thuc chi Agaricus
nh
nm m) chim t trng cao nht, mang v hn 40% tng kim ngch cho xut
khu
nm mi nm. Trong phn nhm ny, ni bt nht l mt hng nm rm mui (ng
lon, ng hp) c xut khu mnh v u n sang th trng cc nc EU. y
cng chnh l mt hng th mnh ca ngnh nm Vit Nam do iu kin nui
trng
thun li, t tn km. Ch tnh ring trong nm 2009, kim ngch xut khu nm rm
mui sang th trng Italia t 3,5 triu USD, tng 75,2% so vi nm 2008. Tng
kim ngch xut khu nm rm ng lon nm 2009 t 1,9 triu USD, tng 87,3%.
Nm rm ng hp t 1 triu USD, tng 769,6% (Trang thng tin th trng hng
ha Vit Nam, 2010). Ngoi ra, cc mt hng khc nh mc nh kh, nm ti hoc
p lnh, ng lnh cc loi cng chim t trng khng nh, t 10 20% kim


28
ngch xut khu nm sang th trng EU hng nm.
Bng 2.1. C cu mt hng nm Vit Nam xut khu sang th trng EU
phn theo m HS giai on 2005 2009
VT: tn, %
M HS
M t chung
C cu 2005 2006 2007 2008 2009
070951 Nm ti hoc p lnh
Khi lng 361,5 411,2 301,3 471,4 334,3 T trng 8,69 8,75 5,67 12,12 7,89
070959
Khi lng 654,2 850,3 747,5 - 485,0 T trng 15,72 18,09 14,06 - 11,45
07108061 Nm
ng lnh
Khi lng 497,1 594,2 625,9 270,5 815,0 07108069 T
trng 11,94 12,65 11,77 6,95 19,23
Khi 071151
Nm bo lng 378,1 qun tm
T trng 9,08 - 408,1 491,2 154,0 - 7,68 12,62 3,63
071159
thi, cha n c
Khi lng 1.522,1 1.860,5 2.232,8 1.799,9 1.528,0 T trng 36,57 39,59 41,99
46,26 36,06
071231
Nm kh, nguyn, ct, thi lt, vn hoc bt, cha ch bin thm
Khi lng 23,1 - - 31,5 -
T trng 0,55 - - 0,81 -
071239
Khi lng 457,8 678,4 510,4 374,6 657,2
T trng 6,44 6,48 9,24 11,61 6,23
071232
Mc nh
Khi lng 268,1 304,5 491,5 kh
T trng 11,00 14,44 9,6 451,8 264,0 9,63 15,51
Tng cng
Khi lng 4.161,9 4.699,1 5.317,5 3.890,9 4.237,5 T trng 100 100 100 100
100
(Ngun: Tng hp t C quan thng k Lin hp quc)
Tnh n gia nm 2010, xt theo chng loi nm th nm rm vn chim t
trng
cao nht trong cc loi xut khu sang th trng EU (kim ngch 2,5 triu USD
chim 71,4%). K n l nm mo (ct si) chim 7,05% v nm s chim
3,37%.
17,78% kim ngch cn li c mang v t cc loi nm khc nh mc nh kh,
nm hng cc loi, nm linh chi,... Trong thng 5/2010, Italia l nc nhp khu
duy nht nm rm mui. n gi xut khu mt hang ny duy tr mc 2.200
USD/tn (Transimex, CNF), tng 16,2% so cng k 2009. n gi xut khu tng


gp phn thc y kim ngch mt hng ny tng theo (Trang thng tin th trng
hng ha Vit Nam, 2010). n cui nm 2010, xu hng tng lng nm cc
loi
xut khu sang th trng EU vn khng ngng, kt qu t mc kim ngch 6,3
triu USD nh cp. C cu ny vn c duy tr trong sut c nm 2011 va
qua, vi mc kim ngch c trang Rau Hoa Qu Vit Nam ghi nhn cho mt
hng
nm ng lon cc loi (ch yu l nm rm mui) l 4,3 triu USD tnh n thng
10/2011, gim 23,8% so vi cng k 2010.
Biu 2.3. C cu mt hng nm xut khu sang th trng EU
theo kim ngch 5 thng u nm 2010
Tng kim ngch 5 thng u nm 2010: 3,5 triu USD
(Ngun: Tng hp t trang tin Rau Hoa Qu Vit Nam)
Nhn chung, vi c cu nh vy, mt hng nm Vit Nam xut khu sang th
trng EU c nh gi l a dng. Tuy nhin, d c kh nhiu chng loi
nm
xut khu nhng khi lng xut khu hng nm khng cao lm cho kim ngch thu
v cn tng i thp. Theo mt s chuyn gia, mt vi yu t c th tc ng
n
thc trng ny l:
Th nht, k thut nui trng, cng ngh sn xut nm xut khu ti cc h
nng
dn v cc doanh nghip cn lc hu, thiu thn lm cho sn lng nm to ra
khng cao, khng p ng c tiu chun xut khu sang th trng EU (Trn
Nga, 2008).
Th hai, quy m sn xut nh l, t pht ca a s cc h nng dn trng nm
ca nc ta cng vi kh nng p ng nhu cu nhp khu t th trng EU c
hn
Nm s, 3,37%
Cc loi khc, 18,18%
Nm mo, 7,05%
29
Nm rm mui 71,40%


30
ca cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm cng nh s thiu lin kt gia
ngi nng dn v doanh nghip gii quyt u ra cho sn phm nm lm
hn
ch ngun cung nm xut khu i cc nc trn th gii ni chung cng nh vo th
trng EU ni ring (Minh Hu, 2008).
Th ba, s u t chuyn su cho hot ng ch bin nm xut khu ca cc
doanh nghip cn kh mng (H Chu, 2010). D c hn 50% doanh nghip kinh
doanh nm theo hng ch bin xut khu, nhng trong s ch c khong 13%
s cng ty tp trung ch yu vo ch bin theo hng cng nghip ha vi dy
chuyn sn xut hin i, cn li phn ln l s ch th cng nh ct, gt, ra,
ngm mui hoc ng lnh xut khu. iu ny l gii cho thc trng trong c
cu mt hng nm xut khu ca nc ta sang th trng EU, c n hn 60% l
nm nguyn liu dng ti, ng lnh hoc kh, khi nhp khu sang cc nc
s
c ch bin li v phn phi di hnh thc sn phm khc. Vic thiu u t
vo
cng ngh ch bin khng ch lm hn ch kh nng tiu th ngun nm nguyn
liu do ngi nng dn sn xut m cn lm gim nng lc p ng nhu cu
ca
khch hng bng vic a dng ha sn phm, gy mt kh nng cnh tranh ca
sn
phm nm Vit Nam trn th trng nc ngoi ni chung.
khc phc tnh trng ny, Vit Nam cn phi c nhng bin php lu di
nhm khuyn khch sn xut v xut khu nm ng thi u t vo cng ngh

to ra nhiu ging nm mi, a dng ha hn na ngun hng kh nng p ng
th hiu, nhu cu ca th trng EU c tt hn.
2.2. Phn tch cc yu t nh hng n hot ng xut khu nm ca Vit
Nam sang th trng chu u
2.2.1. Cc yu t v m
2.2.1.1. V pha Vit Nam
a. Li th trong hot ng sn xut v xut khu nm
S hu nhng u th, thun li nht nh c ngha rt ln n vic thc y s
pht trin ca ngnh sn xut nm xut khu nc ta hin nay. Vit Nam l
quc
gia c nhiu iu kin thun li pht trin ngnh sn xut nm, c th hin
qua
nhng li th sau:
Th nht, nc ta c iu kin kh hu ph hp v ngun nguyn liu gn nh
v


31
tn nui trng nm quanh nm.
Vit Nam nm trong vnh ai ni ch tuyn, quanh nm c nhit cao v m
ln, rt thch hp vi c tnh sinh hc ca a s cc loi nm. Vit Nam c th
c chia ra lm hai i kh hu ln:
- Min Bc (t o Hi Vn tr ra) l kh hu nhit i gi ma, vi 4 ma r
rt, thch hp nui trng cc ging nm a nhit thp nh nm m, nm
hng,
nm s,... phc v cho xut khu. Tuy nhin, sn lng nm p ng nhu cu
xut
khu cn hn ch, s liu thng k c cha ng k.
- Min Nam (t o Hi Vn tr vo) do t chu nh hng ca gi ma nn
kh hu nhit i kh iu ha, nng quanh nm v chia thnh hai ma r rt (ma
kh v ma ma), thun li nui trng nhiu loi nm a nhit cao nh mc
nh, nm rm, nm linh chi, nm u kh,... (L Th Nghim, 2007).
Nh vy, nc ta c iu kin nui trng hu ht cc loi nm c gi tr xut
khu ln trn th gii. Bn cnh , nc ta cn c ngun nguyn liu di do
cung
cp cho hot ng sn xut nm. L mt nc nng nghip chuyn trng la v
cc
loi cy lng thc, cy cng nghip, hng nm nc ta c ngun ph phm
nng
nghip rt ln nh: rm r, mn ca, thn cy g, thn li ng, bng ph loi ca
cc nh my dt, b ma ca cc nh my ng... Ngun ph phm ny c th
ti
s dng to ngun c cht trng nm. c tnh c nc c trn 40 triu tn
nguyn liu v nu ch cn s dng khong 10 15% lng nguyn liu ny
nui trng nm th trong 1 nm c th to ra trn 1 triu tn nm v hng trm ngn
tn phn hu c. Tuy nhin Vit Nam, phn ln rm r sau khi thu hoch la
u
b t b ngoi ng rung hoc xung knh, rch, sng ngi... gy lng ph
cho
nn kinh t ng thi cn lm nhim mi trng (Phng Lin, 2010).
Th hai, Vit Nam c ngun lao ng di do, sn sng tham gia vo hot ng
sn xut nng nghip ni chung cng nh nui trng nm ni ring.
Nh cp, nc ta ang bc vo thi k c cu dn s vng vi ngun
lao ng ln, chim gn 70% c cu dn s c nc. Bn cnh , lc lng lao
ng nng thn nhiu, cng lao ng r, trong khi ngh sn xut nm xut khu
hng nm cn ngun nhn cng khong trn 3000 ngi. Ngoi ra, trng nm
ch
i hi trung bnh mi lao ng tn 30 40% qu thi gian, cha k mi lao ng


32
ph u c th tham gia vo hot ng nui trng (L Th Nghim, 2007), nn c
th ni, ngun lao ng ca ngnh sn xut nm khng h thiu v lun sn c.
Th ba, nui trng nm mang li hiu qu kinh t cao cho ngi nng dn trong
khi vn u t u vo thp, ph hp pht trin rng khp trong c nc.
Vn u t trng nm so vi cc ngnh sn xut khc khng ln, u vo
ch
yu l ngun nguyn liu to c cht (rm r, mn ca,...) v cng lao ng, chim
khong 70-80% gi thnh mt n v sn phm. gii quyt vic lm cho mt
lao
ng chuyn trng nm nng thn hin nay c th t mc thu nhp t 2,5 3
triu ng/thng th c tnh trung bnh s vn u t ban u khong 30 triu
ng v 100m2 din tch nh xng (Phng Lin, 2010). Chnh nh hiu qu
kinh t
mang li tng i cao, gip gii quyt vic lm cho nhiu b phn dn c, nn
ngnh sn xut nm c iu kin thun li pht trin rng ri trn c nc.
Th t, th trng tiu th nm trong nc v trn th gii ngy cng m rng.
Nm l loi thc phm giu protein, glucid, lipid, cc axit amin, vitamin, khong
cht... ng thi trong nm cn c cc hot tnh sinh hc gip ngn nga v tr
mt
s bnh nan y nh ung th, tiu ng, vim gan,... nn nm c xem l rau
sch, tht sch v l thc phm thuc (Phng Lin, 2010). Chnh v vy, nhu
cu tiu th nm ca ngi dn trong nc ngy cng tng. Trn th trng quc t,
sn phm nm m, nm rm mui, sy kh, ng hp ca Vit Nam ch p ng
c mt phn rt nh nhu cu ang tng ngy mt nhanh. Trong , Italia l th
trng tiu th mnh mt hng nm rm mui ca Vit Nam v nhu cu ca th
trng ny cng khng ngng tng ln (Phng Lin, 2010). Vic c th trng
rng v n nh l nhng iu kin thun li h tr tt cho s pht trin ngh
trng nm trong nc, ng thi gp phn thc y hot ng xut khu.
Th nm, Chnh ph Vit Nam rt quan tm n cng tc h tr ngi nng dn
cng nh doanh nghip nhm khuyn khch sn xut, kinh doanh nm xut khu
trong c nc. Tc ng trc tip ca yu t ny s c tc gi phn tch, lm
r
trong phn sau.
Nh vy, vi nhng li th trn, tim nng pht trin thc s ca ngnh nm
Vit
Nam l rt ln. Tuy nhin, hng nm, nc ta ch sn xut hn 250.000 tn nm
phc v cho c xut khu ln tiu dng trong nc (Phng Lin, 2010). Trong ,


33
sn lng nm cung cp cho cc th trng nhp khu trn Th gii ch vo
khong
22,6 nghn tn/nm, trong xut sang th trng EU khong trn 4 nghn
tn/nm.
Thc trng nh vy thc s cha xng vi tim nng pht trin vn c ca ngnh
kinh doanh nm xut khu Vit Nam. Chnh v th, nc ta cn c nhng gii
php
kp thi v di lu vc dy s nng lc pht trin tim tng ca ngnh nm,
ng
thi iu cng gp phn hn ch nhim mi trng do sn xut nng nghip v
gii quyt cng n vic lm cho ngi dn.
b. Chnh sch ca Chnh ph
Trong thi gian qua, Chnh ph Vit Nam c nhiu bin php h tr thc y
ngnh nui trng cng nh kinh doanh nm xut khu, xem y nh mt phng
thc thc hin xo i ngho, c bit cc khu vc nng thn. Bng di y lit
k mt s chnh sch c cp n cng tc h tr cho ngi nng dn trong
sn
xut nng nghip ni chung v khuyn khch hot ng u t, xc tin thng
mi
ca cc doanh nghip. Theo , ngi nng dn nui trng nm v doanh
nghip
kinh doanh xut khu nm s c hng u i t nhng chnh sch sau:
- Chnh ph khuyn khch, h tr vic cho vay tn dng i vi lnh vc nng
nghip, nng thn thng qua cc cng c iu hnh ca Chnh ph (chnh sch tin
t, chnh sch x l ri ro pht sinh trn din rng trong lnh vc nng nghip, nng
thn,...);
- Chnh ph khuyn khch doanh nghip u t to iu kin pht trin cc
ngnh ngh trong lnh vc nng nghip, nng thn thng qua nhng u i v
t
ai, cc bin php h tr cho hot ng u t (h tr v o to nhn lc, pht
trin th trng, dch v t vn, khoa hc cng ngh,...);
- Chnh ph h tr ti a 100% li sut vn vay trong 2 nm u cho cc
khon vay di hn ca t chc, c nhn qua h thng Ngn hng Nng nghip
v
Pht trin nng thn mua my mc, thit b sn xut trong nc nhm gim
tn
tht sau thu hoch;
- Chnh ph s cung cp vn, h tr u t c s h tng (ng x, cung cp
in nc, m bo v mi trng,...), o to lc lng chuyn mn cc cp
hng dn v dy ngh cho lao ng nng thn, p dng tin b k thut mi
trong
nui trng, h tr cc hot xc tin thng mi,... cho hot ng sn xut hoc
kinh


34
doanh nng thn c p dng Quy trnh thc hnh sn xut nng nghip tt;...
Bng 2.2. Mt s vn bn quy phm php lut c lin quan n hot ng
sn xut nng nghip v kinh doanh xut khu
S/K hiu
Ngy ban hnh
Trch yu
01/2012/Q-TTG 09/01/2012
V mt s chnh sch h tr vic p dng Quy trnh thc hnh sn xut nng nghip tt
trong nng nghip, lm nghip v thy sn
65/2011/Q-TTG 02/12/2011
V/v sa i, b sung mt s iu ca Q s 63/2010/Q-TTG ngy 15 thng 10 nm
2010 ca Th tng Chnh ph v chnh sch h tr nhm gim tn tht sau thu hoch
i vi nng sn, thy sn
72/2010/Q-TTG 15/11/2010
V/v ban hnh Quy ch xy dng, qun l v thc hin Chng trnh xc tin thng mi
quc gia
2011/Q-TTG 05/11/2010
V/v thc hin th im bo him tn dng xut khu
63/2010/Q-TTG 15/10/2010
V chnh sch h tr nhm gim tn tht sau thu hoch i vi nng sn, thy sn
61/2010/N-CP 04/06/2010
Chnh sch khuyn khch doanh nghip u t vo nng nghip, nng thn
22/NQ-CP 05/05/2010
V trin khai thc hin Ngh nh s 56/2009/N-CP ngy 30 thng 6 nm 2009 ca
Chnh ph v tr gip pht trin doanh nghip nh v va
41/2010/N-CP 12/04/2010
V chnh sch tn dng phc v pht trin nng nghip, nng thn
56/2009/N-CP 30/06/2009
V tr gip pht trin doanh nghip nh v va
108/2006/Q-TTG 19/05/2006
Quyt nh v vic thnh lp Ngn hng Pht trin Vit Nam
(Ngun: Tng hp t trang tin vanban.chinhphu.vn)
Ngoi ra, cc doanh nghip xut khu cng s c h tr thng qua Chng
trnh xc tin thng mi quc gia nhm thc y cc hot ng xc tin thng


35
mi, pht trin th trng xut khu v xy dng v nng cao nng lc kinh
doanh. Cc nh xut khu v sn xut cng c th tip cn chng trnh thc
hin
th im bo him tn dng xut khu ca Chnh ph trong giai on 2011 2013
ngn nga, gim thiu ri ro trong tn dng xut khu, gp phn bo m an
ton
ti chnh v thc y u t. Tuy nhin, trong hot ng xc tin thng mi, vn
cn nhiu im cha tha ng m cc doanh nghip ang i mt k t khi Thng
t 88/2011/TT BTC ca B Ti chnh ban hnh ngy 17/6/2011 hng dn c ch
ti chnh h tr t ngn sch nh nc thc hin chng trnh xc tin thng
mi quc gia. C th, Thng t 88 quy nh h tr 50% cc khon chi ph vi
mc
h tr ti a khng qu 6 triu ng/doanh nghip i vi vic t chc hi ch
trin
lm nh hng xut khu ti Vit Nam cho cc cng tc c th nh thu mt
bng,
thit k, dn dng gian hng; t chc hi tho, dch v phc v,... Vi kinh ph t
chc ln n hng chc triu th mc h tr nh vy thc s gy kh khn cho
doanh nghip rt nhiu v khng c tc dng khuyn khch u t cho hot ng
trin lm kinh doanh ca doanh nghip. Hoc nh quy nh ti Khon 6 iu 5
ca
Thng t ny v vic h tr 100% kinh ph t chc on giao dch thng mi ti
nc ngoi, nhng khng qu 40 triu ng/doanh nghip tham gia cho tt c cc
hot ng i li, t chc hi tho giao thng,... th cng ch h tr gii quyt cc
chi ph c bn, cha c tc dng tch cc trong vic gip doanh nghip tho g
mi
lo chi ph. Vi nhng quy nh nh vy, i hi doanh nghip phi ch ng
phn
ln kinh ph khi tham gia hi ch, trin lm chuyn ngnh trong v ngoi nc, gy
p lc v tm l e ngi i vi a s cc doanh nghip c quy m va v nh
(Hoi
Ngn, 2012).
Nhn chung, cc chnh sch ca Chnh ph trong nhng nm gn y cng
gp phn thc y hot ng sn xut v xut khu nm trong nc. Tuy nhin,
gii quyt thc trng pht trin cha ph hp vi tim nng vn c ca ngnh
nm,
Chnh ph cn c nhiu bin php c th hn, su st hn vi tnh hnh thc t
m
hot ng sn xut ca ngi nng dn cng nh hot ng xut khu ca cc
doanh nghip ang vng mc.
2.2.1.2. Pha th trng chu u
a. Thu quan nhp khu i vi mt hng nm


36
Bng 2.3. Biu thu nhp khu i vi sn phm nm cc loi ca Vit
Nam vo th trng EU phn theo m HS
M HS Danh mc
Thu thng
Thu GSP (*)
Nm v nm cc (nm c) ti hoc p lnh
0709 51 00 Nm thuc chi Agaricus 12,8% 9,30%
0709 59 Loi khc:
0709 59 10 Nm mng g 3,2% 0%
0709 59 30 Nm m 5,6% 2,10%
0709 59 90 Khc 6,4% 2,9%
0710 80 61
Nm cc loi ( hoc cha hp chn hoc luc chn trong nc), ng lnh
14,4% 10,90%
0710 80 69 14,4% 10,90%
0711 51 00
Nm cc loi bo qun tm thi (v d: bng kh sunfur, ngm nc mui, ngm
nc lu hunh hoc ngm trong dung dch bo qun khc), nhng khng n ngay c
9,6% + 191 EUR/100 kg
6,1% + 191 EUR/100 kg
0711 59 00 9,6% 6,1%
Nm, mc nh (Auricularia spp), nm nhy (nm keo) (Tremella spp) v
nm cc (nm c) kh, dng nguyn, ct, thi lt, vn hoc dng bt,
nhng cha ch bin thm
0712 31 00 Nm thuc chi Agaricus 12,8% 9,3%
0712 32 00 Mc nh 12,8% 9,3%
0712 33 00 Nm nhy (Nm keo) 12,8% 9,3%
0712 39 00 Loi khc 12,8% 9,3%
(*): p dng t 01/01/2009 n 31/12/2013
(Ngun: Tng hp t trang tin ec.europa.eu)
Hin ti, cc mt hng nm ca Vit Nam c hng mc thu sut u i
GSP
dnh cho cc nc ang pht trin nn nhn chung, cc doanh nghip Vit Nam
c
u th hn khi xm nhp th trng EU so vi cc nc hng mc thu sut thng
thng. Tuy nhin, nh phn tch, nng lc cnh tranh thp do cha c thng
hiu ca mt hng nm Vit Nam hn ch lng nhp khu nm ca nc ta
vo
th trng ny, gy tr ngi cho vic m rng th trng xut khu ca cc
doanh


37
nghip trong nc. Hn na, sau ngy 31/12/2013, khi EU p dng Qui nh
mi v
H thng thu quan ph cp (GSP), kh nng Vit Nam khng c tip tc
hng
thu quan u i ny l rt cao. Khi , mt hng nng sn ca Vit Nam xut sang
th trng ny phi chu mc thu sut thng thng, khin cho chi ph xut
khu
tng ln rt nhiu. y s l mt tr ngi ln, song song vi kh nng cnh
tranh
yu km, cng gy nhiu kh khn, hn ch s pht trin ca hot ng sn
xut v
xut khu nm ra th gii ni chung v sang th trng EU ni ring nu nh
Vit
Nam khng c mt chin lc pht trin bn vng cho ngnh nm trong tng
lai.
b. Cc ro cn phi thu quan i vi mt hng nm
Cc nh cung cp rau qu ca nc th 3 (nng dn, nh ch bin v nh xut
khu bn ngoi EU) mun xut khu sang th trng EU phi p ng cc quy
nh
ring cho tng loi rau c qu c th tip cn th trng ny. Trong ,
c
php nhp khu vo EU, mt hng nm ca Vit Nam, c dng ti v qua ch
bin
phi p ng cc quy nh c bn v cht lng, mi trng, an ton v sinh thc
vt v quy nh v ng gi ghi nhn v dn nhn hng ha theo Quy nh s
1863/2004 ca y ban chu u ban hnh ngy 26/10/2004 v cc tiu chun t
ra
cho mt hng nm trng.
V cht lng, h thng tiu chun ha quc t ISO l yu cu bt buc i vi
cc nh xut khu nm. y l h thng qun l cht lng do T chc tiu
chun
quc t t ra gip cc n v sn xut ci tin h thng qun l nhm nng cao
cht
lng v gi thnh. V vy, cc doanh nghip mun xut khu nm vo th
trng
EU phi t cc tiu chun cht lng ISO, c th l ISO 9000 2000 tr ln,

khng nh v cht lng ca sn phm. Ngoi ra, cc loi nm nguyn liu khi
nhp khu vo th trng ny phi m bo nguyn vn, ti mi, khng tim
n
nguy c gy hi cho ngi tiu dng, ng thi phi t kch thc theo quy nh
dnh ring cho mt hng ny (xem ph lc) Trn thc t, hiu bit ca ngi
nng
dn v cc tiu chun ny cn rt thp. Bn cnh , tm l quen p dng cc
phng thc nui trng truyn thng, ngi p dng cc tiu chun quc t phc
tp
hn ch s tip cn, vn dng cc tiu chun ny ca ngi nng dn.
V v sinh an ton thc phm, cc sn phm nm phi p ng c cc tiu
chun ca GlobalGAP, m bo cc quy tc cht ch v k thut nui trng
ngay t


38
khu chun b ging nui trng cho n khi thnh phm phi c tun th y

v nghim tc. Hin nay, GlobalGAP c p dng rng ri khp th gii nh
s
cam kt ca ngi sn xut v nhng sn phm an ton, cht lng, c li cho
sc
khe con ngi v mi sinh. Vic c c chng nhn t chun GlobalGAP
trong
nui trng nm l iu kin bt buc cho cc doanh nghip mun xut khu nm
vo th trng EU. Tuy nhin, hin nay nui trng nm nc ta, vn cha p
dng
mt tiu chun quc t no chung trn c nc khin cho cht lng sn xut ra
khc nhau mi vng v v vy, lng nm t chun xut khu sang th trng
EU cng khng cao.
V mi trng, cc sn phm nm xut sang th trng EU phi c ng
trong
thng g, dn nhn sinh thi theo quy nh. Ngoi ra, cc nh xut khu nm
sang
th trng ny cn phi tun th h thng qun l mi trng ISO 14001. y l b
tiu chun c xy dng nhm em n cch tip cn h thng qun l mi
trng
v cung cp cc cng c h tr ci thin mi trng mt cch lin tc ti cc
c
s sn xut.
V ng gi, nhn mc, cc sn phm nm xut khu sang th trng EU phi
c ng trong cc bao b m bo v sinh, sch s, khng try xt,... ng thi
trn nhn phi th hin cc thng tin chi tit v sn phm cng nh ghi ch r
thnh
phn nguyn liu, iu kin bo qun,v.v... theo ng quy nh (xem ph lc).
Hin nay, nng cao kh nng cnh tranh ca sn phm nm trn th trng
ny, i hi cc doanh nghip phi nng cao nng lc sn xut v c quy m v
cht
lng p ng c a s cc quy nh v mi trng v v sinh an ton thc
phm. Trn thc t, ngi nng dn nui trng nm Vit Nam vn cha p
dng
nhiu tiu chun quc t vo khu nui trng m ch sn xut vi quy m nh l,
khng p ng c cc yu cu t k thut nui trng n cht lng sn
phm
sau thu hoch (Minh Hu, 2010). V vy, Nh nc Vit Nam nn c nhng
chnh
sch nhm h tr, ph bin rng ri nhm ng vin, khuyn khch nng dn v
doanh nghip trong nc sn xut nm theo cc tiu chun quc t, to tin
cho
s pht trin ca ngnh nm sau ny.
2.2.2. Cc yu t vi m
2.2.2.1. V pha ngi nng dn sn xut nm xut khu


39
a. Quy m sn xut
Phong tro trng nm trong nc ta c lch s pht trin hn 20 nm, k t
thi k u nhng nm 90 khi sn xut nm c xc nh l ngnh mang li hiu
qu kinh t cao thu ht s tham gia ng o ca ngi nng dn. Trong
khong 5
nm tr li y, ngh trng nm ngy cng c quan tm nhiu hn v c xem
l gii php thot ngho hiu qu cho a s a phng trong nc. Hin nay,
mt
s h nng dn trng nm theo m hnh trang tri vi quy m u t tng i
ln
(hn 100 triu ng) (T Lng, 2011), a s t nui trng ti nh vi din tch
nui trng khong 100 m2 mang li ngun thu nhp kh cao cho ngi nng dn
(Phm Xun Lim, 2010). Bn cnh , cc m hnh hp tc x nui trng nm
(Minh Vn, 2011) hoc nh hn l cc t nng dn hp tc, chia s kinh nghim
nui trng nm cng hnh thnh v ang dn pht trin (ng Anh, 2011).
Nhn chung, vic trng nm mang li hiu qu kinh t cao, gp phn xa i
gim ngho, ng thi gip ngi sn xut thay i c bn v nhn thc, t sn
xut nh, t cung t cp sang sn xut quy m ln tp trung. Nh vy, ngi
nng
dn c s u t ng mc vo quy m sn xut gia tng sn lng. Tuy
nhin, nhng thnh cng k trn cng ch l nhng in hnh rt t i ca ngnh
nm
Vit Nam. Thc t, d ngi nng dn phn no hiu c tm quan trng ca
ngh nm, nhng cng ch dng li vic nui trng nm nhm m bo kinh t
gia nh, pht trin quy m nh l, ri rc, nhn thc cha r rng v s cn thit
phi gn kt vi nhng ngi cng sn xut trong khu vc, gy hn ch kh
nng
pht trin n nh, bn vng ca ngnh nm a phng ni ring v c nc ni
chung. Chnh iu ny mt phn khin cho ngun cung mt hng nm xut
khu
khng n nh, hn ch s pht trin ca hot ng xut khu nm ra th trng
th
gii ni chung v vo th trng EU ni ring.
b. K thut lai to ging, nui trng nm
Trng nm l loi hnh sn xut lin quan cht ch vi cc vi sinh vt, khu
nghin cu, lai to ging i hi k thut cao v phi lm ring trong phng th
nghim (B Nng nghip v pht trin nng thn, 2009). V vy, sn xut
ging
nm i vi ngi nui trng cn gp nhiu hn ch. Mt khc, ging nm cn
nh
hng trc tip n cht lng nm sau thu hoch nn lai to c ging nm
tt


40
phc v sn xut l rt quan trng. Thng thng, ngi nng dn ch yu mua
ngun ging c phn phi trong cc bch ging, sau y tin hnh cc cng on
chun b v nguyn liu kh phc tp, sau trn vi ging nm to meo
ging
tin hnh nui trng chnh thc. Hin nay, trn c nc xut hin mt s
m
hnh nui trng cc loi nm theo hng chuyn nghip, gip cho ngi nng
dn
bt cng lao ng trong nhng giai on phc tp, nng cao hiu qu kinh t,
nh
m hnh xy dng tri nm chuyn nghip tnh Khnh Ha (Bo Khnh Ha,
2011), m hnh trng nm rm bng cch khng y ng Thp (Trung tm
khuyn nng Vnh Long, 2011), m hnh sn xut nm rm tri v ngoi tri ti
min Bc (Liu Hong Dng, 2011),...
c h tr tch cc t chnh quyn a phng v cc trung tm nghin cu,
ngi nng dn thun li hn trong thc hin cc k thut nui trng nm nhm
em li hiu qu kinh t cao. Tuy nhin, cng tc khuyn nng hin nay cn gp
nhiu hn ch trong khu tuyn truyn cng nh khuyn khch i a s nng
dn
sn xut nm p dng v trin khai thnh cng cc m hnh nui trng nm (H
Chu, 2007), v v vy, mt phn khin cho vn cn rt nhiu nng dn tht
bi
vi ngh trng nm, dn n b ngh. Ngoi ra, vic p dng khng nghim tc
cc
yu cu k thut do nghin cu khng ng, khng hc hi c kinh nghim t
nhng m hnh thnh cng cng l mt nguyn nhn gy nn s tht bi .
Mt khc, vic p dng cc m hnh trng nm ti Vit Nam cha tht ng b
v k thut cng nh nh hng pht trin, khin cho cht lng sn phm
nm
khc nhau trn c nc, kh nng p ng tiu chun xut khu khng cao (H
Chu, 2007), c bit l cc tiu chun v cht lng, v sinh an ton thc
phm
ca th trng EU. Cho n nay, ch mi c tnh ng Nai ng ghi nhn trong vic
p dng, trin khai mt cch rng ri Tiu chun thc hnh nng nghip tt
(GAP)
vo nui trng, sn xut nm xut khu, v bc u gt hi nhng thnh cng
nht
nh. Chnh hn ch ny gp phn gy nn tnh trng pht trin cha xng vi
tim
nng ca hot ng sn xut v xut khu nm Vit Nam.
c. Cch thc thu hoch, bo qun
Hin nay, tnh hnh chung i vi cng ngh sau thu hoch i vi mt hng rau
qu ca nc ta vn cn yu km so vi cc nc khc. iu ny gy ra mt
kh


41
khn ca ngh trng nm nc ta l vn cha c s u t ng mc vo c s
vt cht v k thut phc v hot ng nui trng, thu hoch. Phn ln nng dn
Vit Nam vn cn quan nim y l ngh ph, tranh th, tn dng cc ngun
ph
phm ca nng nghip v lao ng nhn ri. Bn cnh , mt kh khn khc l
ngi nui trng nm nc ta thiu kin thc v cc phng php bo qun v
ch
bin, trong khi , nm ti sau thu hoch cn phi tiu th nhanh (B Nng nghip
v pht trin nng thn, 2009). Chnh nhng nguyn nhn gy nn tnh
trng
tht thot ln cho sn phm, hn ch lng xut khu v tiu dng ni a. Theo
B
NN&PTNT, t l hao ht nng sn dng c qu ca nc ta l hn 22% tng sn
lng, kh cao so vi mc 10% ca cc nc trong khu vc (Minh Chu, 2011).
Trong hot ng nui trng nm nc ta hin nay, tn tht sau thu hoch
thng
xy ra giai on thu hoch, vn chuyn, x l nh ng gi v giai on xp vo
kho bo qun.
S 2.1. Cc hot ng trong giai on sau thu hoch nm Vit Nam
Tiu dng trong nc
Thu
X l
Nh
ng hoch
trong
ng
gi
(Ngun: L Th Nghim, 2007)
Khi thu hoch, nhiu nng dn do khng nm r yu cu k thut i vi tng
loi nm khc nhau, dn n nm b try xt, gy i,... lm gim gi tr thng
phm. Sau thu hoch, a phn ngi nng dn s dng cc bin php th cng
khng ng quy cch bo qun nh dng st mm cha, mt cha qu
dy, cht cc st ln nhau hoc xp cc st hng qu kht,... khin nm b dp,
nt;
hoc phi nm ngoi sn, trong kho khng thong, khng sch s,... to iu
kin
cho vi sinh vt gy bnh cho nm pht trin nhanh lm gim cht lng nm,
khng
p ng c tiu chun xut khu, gy thit hi khng t. Ngoi ra, trong sut
chng ng vn chuyn n nh ng gi x l s b (ct, ta,...), nm c th b
ri rt, hoc b tc ng gy dp, nt vi s lng ln,...
ng
Bo kin
qun
Xut khu tri
gi
lnh


2.2.2.2. V pha cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm Vit Nam
a. Cht lng ngun nhn lc
Mt cng ty xut khu cc mt hng nng sn ni chung, c th hot ng tt
t khu sn xut n kinh doanh cn c nhng b phn chuyn su trong cc lnh
vc ch bin, ng gi, qun l cht lng, t vn v tin hnh xut nhp
khu,...
mi lnh vc, yu cu v mt nng lc chuyn mn cng nh trnh tay ngh ca
ngi lao ng phi cao nhm m bo tt nht hiu qu cng vic. Tuy nhin,
theo
thc trng phn tch phn trn, c th thy ngoi vic t u t v c s vt cht
nng cao hiu sut, a dng ha sn phm, phn ln doanh nghip cn tp
trung
kh hn ch cho ngun nhn lc, c bit l v cht lng ca i ng lao ng
trong cc khu nu.
Trong bi kho st, tc gi nhn c thng tin phn hi y t 53 doanh
nghip xut khu nm trn c nc. Trong s c 19 doanh nghip c xut
khu nm sang th trng chu u, chim khong 35,85%. a s cc doanh
nghip
c hi u nh gi cao tm quan trng ca vic nng cao cht lng ngun
nhn
lc trong kinh doanh xut khu nm. Tuy nhin, khi c yu cu nh gi mc
quan tm thc t n vn ny th trong s 19 doanh nghip , ch c 5
doanh
nghip tha nhn rt quan tm v c s u t ng mc pht trin cht
lng ca ngun nhn lc cho cc hot ng (chim 26,32%). a s cc doanh
nghip t nhn xt c quan tm nhng cha u t hoc u t cha ng k.
Biu 2.4. Mc quan tm ca doanh nghip kinh doanh xut khu nm
sang th trng chu u i vi vic nng cao cht lng ngun nhn lc
Khng quan tm lm
0
C quan tm nhng cha u t
C quan tm nhng u t cha ng k
Rt quan tm v u t ng mc
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
Nh vy, cc doanh nghip bc u c nhng nhn thc ng n v vai
tr
42
26,32%
31,58%
42,11%


ca i ng cng nhn vin lnh ngh, c kin thc chuyn mn tt trong vic
pht
trin hot ng sn xut kinh doanh nm xut khu ca cng ty, tuy nhin vn
cha
c s u t thch hp. y l yu t kh nhy cm, chu nh hng trc tip t
nh hng v quy m hot ng ca cng ty, v hn na l cht lng chung ca
ngun lao ng trn a bn m doanh nghip hot ng.
b. Hot ng xc tin xut khu sn phm nm
Nh phn tch chng 1, hot ng xc tin xut khu ng vai tr rt quan
trng khng ch i vi bn thn doanh nghip m cn l nhn t thc y s
pht
trin ca nn kinh t. Trn thc t, cc doanh nghip xut khu nm cng khng
qun t vn ny lm mi quan tm hng u khi thc hin cc k hoch
kinh
doanh ca mnh. Hai phn ba s doanh nghip c phn hi y bi kho st
ca
tc gi nh gi cao tm quan trng ca mt s vn lin quan n xc tin xut
khu nh xy dng v pht trin thng hiu, tham gia cc hi ch, trin lm
chuyn ngnh trong nc v ti th trng chu u, v s dng cc cng c
qung
b trc tuyn. Tuy nhin, ch c khong 9% doanh nghip trong nhm c xut
khu
nm sang th trng chu u cho rng quan tm v u t ng mc dnh cho
cc vn ny. V c gn 60% doanh nghip trong nhm ny tha nhn cha
u
t ng k cho nhng hot ng k trn.
Biu 2.5. Mc quan tm ca doanh nghip kinh doanh xut khu nm
sang th trng chu u i vi mt s hot ng xc tin xut khu
52,63%
42,11% 31,58%
15,79%
0
0
Rt quan tm v u
C quan tm nhng
C quan tm nhng
Khng quan tm t ng
mc
u t cha ng k
cha u t
lm
Xy dng v pht trin thng hiu Tham gia hi ch trin lm chuyn ngnh ti th
trng chu u Tham gia hi ch quc t v nng sn/nm ti Vit Nam S dng cc
cng c qung b trc tuyn
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
Ngoi ra, khi c hi n tn sut tham d cc hi ch trin lm chuyn ngnh
43


ti chu u v trong nc t nm 2005 n nay, tt c 19 doanh nghip ni trn u
xc nhn tham gia t nht mt ln trong nm. Trong s c 5 doanh nghip (chim
25,89%) thng xuyn tham gia tt c cc hi ch, trin lm c lin quan n
ngnh
nm trong v ngoi nc, t tn sut trn 4 ln trong nm. y cng chnh l yu
t quan trng nh gi r mc quan tm ca doanh nghip n vic tm hiu,
hc
hi th trng trong v ngoi nc.
Biu 2.6. Tn sut tham d cc hi ch, trin lm chuyn ngnh trong
nc
v ti chu u ca cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
Mc d hu ht cc doanh nghip u nh gi cao vai tr ca cc hot ng
xc
tin xut khu n tnh hnh kinh doanh nhng trn thc t trin khai p dng, nhiu
doanh nghip vn cn gp khng t vng mc. Nh vic tham gia hi ch trin
lm
chuyn ngnh, c th k n mt s nguyn nhn khin cho tn sut tham gia
ca
cc doanh nghip cn tng i thp nh sau:
Th nht, s thiu ch ng ca doanh nghip trong vic tip cn th trng
chu
u. Nhiu doanh nghip do c sn bn hng quen thuc trn th trng ny nn
c
tm l chung l li, t o su khai thc thm v c im nhu cu cng nh th
hiu ca ngi tiu dng khu vc ny. Bn cnh , s h tr v mt kinh ph t
pha Nh nc cha thc s pht huy hiu qu trong vic gip , khuyn khch
doanh nghip u t cho hot ng ny.
Th hai, thiu u mi thng tin cng nh thiu s tp hp cc doanh nghip
trong vic tip cn, tham gia cc s kin chuyn ngnh. Hin ti, cha c mt
nhiu hn 4 ln/nm 2 - 4 ln/nm
5%
26%
69%
44
1 ln/ nm


ngun thng tin no chnh thc v c th ph bin rng ri v cc vn tng
t
n hu ht doanh nghip, do vy thng tin n c vi doanh nghip vn
cha
y v chnh xc. Ngoi ra, vic tham gia, hc hi ca cc doanh nghip nhn
chung rt l t, cha c s lin kt chia s ngun kin thc cng nh kinh
nghim p dng. iu ny hn ch rt nhiu kh nng lin kt to s pht trin
bn
vng chung cho cc doanh nghip.
c. Knh phn phi xut khu
Theo s liu kho st, tt c cc doanh nghip Vit Nam xut khu nm sang th
trng chu u u xut khu qua trung gian, trong 36,58% doanh nghip xut
khu thng qua nh nhp khu chu u, cn li l thng qua cc i l phn
phi.
Biu 2.7. Knh phn phi xut khu nm ca Vit Nam sang chu u
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
Trong hon cnh hot ng kinh doanh xut khu nm ca nc ta ch mi bt
u pht trin, quy m v nng lc hot ng ca doanh nghip ln, th vic
xut
khu thng qua trung gian l bin php hiu qu, an ton nhm gim chi ph
cng
nh gim ri ro trong qu trnh xut khu. Ngoi ra, cng v s thiu thng tin v
th trng chu u cng nh h thng phn phi rau qu ti th trng ny m
cc
doanh nghip u chn gii php an ton l tip cn thng qua trung gian xut
khu.
Tuy nhin, v lu v di, hnh thc xut khu ny s gy nh hng rt nhiu
n
kh nng kim sot, nm bt th trng mt cch su st ca doanh nghip, v
ng
thi hn ch nng lc cnh tranh ca sn phm trn th trng chu u do
ngun
gc xut x cng nh thng hiu ca sn phm hu nh khng c bit n.
Thng qua i l 68%
45
Thng qua nh nhp khu chu u 32%


d. S lin kt ca cc doanh nghip trong ngnh nm
Trong phn tr li dnh cho tp ch Vietnam Business Forum (thuc Phng
Thng mi v Cng nghip Vit Nam) v vn lin kt doanh nghip, TS.
on
Duy Khng, Ph Ch tch Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI),
Ch tch Hi ng T vn Kinh doanh Asean (ASEAN BAC) nhn nh,
nhn thc ca a s doanh nghip v tm quan trng ca lin kt vn cn hn
hp,
c bit l doanh nghip va v nh (Tp ch Vietnam Business Forum, 2011).
Trn thc t, cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm cng khng nm
ngoi
nhn nh ny.
Biu 2.8. nh gi ca doanh nghip xut khu nm vo th trng
chu
u v vn hp tc, chia s kinh nghim xut khu vi cc doanh nghip
cng ngnh
16%
11%
Rt quan tm v c u t ng mc C quan tm nhng u t cha ng k C quan
tm nhng cha u t Khng quan tm lm
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
Theo kt qu kho st ca tc gi, c 27/53 doanh nghip nh gi thc trng
ca
vn lin kt, h tr sn xut v xut khu nm gia cc doanh nghip trong
ngnh mc cha tt, 2 doanh nghip cho l han ton khng tt. Bn cnh ,
khi
46
10%
63%


c hi v mc quan tm thc t i vi vn hp tc, chia s kinh
nghim
xut khu vi cc doanh nghip cng ngnh trong thi gian qua, c 3 trong s
19
doanh nghip c xut khu nm sang th trng chu u (chim 15,79%) cho
rng
khng quan tm lm n vn ny v 2 doanh nghip t nhn xt l rt quan
tm
v c u t ng mc cho vn ny (chim 10,52%).
Biu 2.9. nh gi ca doanh nghip kinh doanh xut khu nm v s
lin
kt, h tr sn xut v xut khu gia cc doanh nghip trong ngnh
50,94%
37,74%
7,55%
0
Hon ton khng tt
(Ngun: Kt qu kho st ca tc gi)
T kt qu trn c th thy rng, s lin kt gia cc doanh nghip kinh doanh
xut khu nm hin nay vn cn lng lo. iu ny v hnh trung to iu kin
cho
s cnh tranh khng lnh mnh gia cc doanh nghip trong nc cng hot
ng
lnh vc ny. Hn na, vic thiu lin kt, hot ng nh l s khin cho cc
doanh
nghip nh phi t chi nhiu n t hng ln ca cc cng ty nc ngoi do
hn
ch v nng lc, yu km trong cng ngh sn xut khng th p ng c
yu
cu v s lng cng nh cht lng ca i tc (Tp ch Vietnam Business
Forum,
2011).
2.2.2.3. Ti th trng chu u
a. Xu hng tiu dng
Th trng thc phm ti EU mang tnh cnh tranh rt cao v thng xuyn thay
i do s chuyn i xu hng tiu dng ca ngi dn. Hin nay, nhng xu
hng
quan trng trong tiu dng cc mt hng rau qu ti th trng ny lin quan n
cc vn v sc khe, tin li, gi c, cc sn phm hu c v mang nt
truyn
thng dn tc cc ni trn th gii.
V sc khe, ngy cng c nhiu ngi tiu dng chu u quan tm n vn
Cha tt Bnh thng Tt Rt tt
3,77%
47


48
ny v sn sng mua cc sn phm c li nhiu cho sc khe. Rau c, cung
cp
nhiu vitamin, cht x v khong cht, l s la chn hng u ca nhiu ngi
tiu
dng nh mt trong nhng bin php gip cuc sng ca h khe mnh hn.
Hin
nay, EU ang khuyn khch ngi dn trong khi nn n t nht 200g rau c mi
ngy, ng thi ti tr cho nhiu cuc vn ng nhm y mnh vic tiu th
rau
th trng ny (Centre for the Promotion of Imports from developing countries,
2011).
V vn tin li, nhu cu i vi cc sn phm rau qu tin li ang gia tng
ti
cc khu vc th kh gi, c bit cc quc gia pha Ty Bc ca khi nh
Anh,
c v H Lan. Cc xu hng ni bt hin nay gm c:
- Cc loi rau c hn hp c ch bin v ct tng phn nh n c ngay
vi nc st ring, c sn dao, na;
- Cc loi Snacks rau c;
- Cch thc ng gi hin i nh nhng hp nh hoc gi nh gi thc phm
ti v d mang i, d ng m, s dng,... (Centre for the Promotion of Imports
from developing countries, 2011).
V gi c, H Lan, Anh quc, Php v cc thnh vin EU pha ng l nhng
th trng rt nhy cm vi gi, thng a chung v tiu th nhiu cc mt
hng
gi r. c lun l mt th trng c bit ch n gi c vi h thng cht
ch
cc ca hng gim gi mnh. Vi tnh hnh kinh t hin nay v khng hong n
cng ang bng n chu u, gi c tr thnh vn quan trng c quan
tm
hng u, v xu hng tiu dng hng c gi r ang tr nn ph bin hu
ht cc
nc thnh vin EU (Centre for the Promotion of Imports from developing
countries, 2011).
V cc sn phm hu c, doanh s ca cc sn phm ny ti th trng cc
nc
thnh vin EU ang ngy mt tng ln rt nhiu. c, Thy in v an Mch l
nhng quc gia i u trong tiu th cc sn phm hu c, tip n l Php,
Anh v
mt s quc gia khc (Centre for the Promotion of Imports from developing
countries, 2009).
V cc sn phm truyn thng dn tc t cc ni trn th gii, nhu cu cho cc
sn phm ny tng ln nhanh chng, do vic gia tng thnh phn dn c t cc dn


49
tc khc ti nhiu quc gia chu u. Ngy cng c nhiu ngi tiu dng chu
u
yu thch cc mn n mang hng v t cc quc gia khc. Xu hng ny cng th
hin r vic a chung cc loi rau c v tri cy t cc nc nhit i ca
cc
quc gia thnh vin EU. Trong , Anh v Php l 2 quc gia c xu hng tiu
dng nh vy d nhn thy v ni bt nht (Centre for the Promotion of Imports
from developing countries, 2009).
Vi xu hng tiu dng nh hin nay, th trng EU va m ra nhiu cnh ca
cho mt hng nm Vit Nam nhng ng thi cng to nn ro cn kh ln. Cc
mt hng nm ca Vit Nam tuy kh a dng nhng ch yu dng ti. Nm ch
bin xut khu vo EU ch chim 30%, trong phn ln l cc sn phm khng
dng ngay m phi ch bin li. Do vy, mt hng nm cc loi nhp khu vo
th
trng ny ca Vit Nam khng p ng c th hiu tiu dng ca a s ngi
dn trong khi, v v th, khng c by bn rng ri. y cng l mt trong
nhng nguyn nhn khin cho lng nm xut khu ca nc ta vo th trng
EU
vn cn hn ch. ng thi, kh nng p ng th hiu tiu dng cng nh hng
rt nhiu n nng lc cnh tranh ca mt hng nm Vit Nam trn th trng
ny.
V th, cc doanh nghip nc ta cn phi nm bt r xu hng hin ti, t
mnh dn u t pht trin v a dng ha sn phm nhm p ng nhu cu ca
ngi tiu dng nm ti th trng chu u, ng thi nng cao kh nng cnh
tranh ca cc sn phm nm Vit Nam so vi cc nc khc trn th gii.
b. Ngun cung cp sn phm nm trn th trng chu u
Theo thng k ca T chc lng nng Lin hp quc (FAO), hng nm th
trng EU nhp khu hn 300 nghn tn nm p ng nhu cu tiu dng trong
khi.
Bn cnh , EU cng ng thi l khu vc sn xut nm nhiu th hai trn th
gii, chim 29% sn lng nm ton cu nm 2010. Ti mt s nc trong khi
EU, ngnh sn xut nm tr thnh mt ngnh cng nghip, quy trnh sn xut
c t ng ha gn nh hon ton. Nh vy, sn lng hng nm lun mc cao
(trn 1 triu tn), ch yu l cc loi nm a nhit thp nh nm m, nm s.
Tuy nhin, do iu kin thi tit khc nghit khng thun tin cho nui trng
nm quanh nm, nh hng n sn lng thu hoch khng cao, thm vo l nhu
cu tiu th cc sn phm c li cho sc khe nh nm ca ngi dn ngy
mt


tng nhanh, cc nc trong khi y mnh nhp khu nm sn xut t cc nc
nhit i, trong c Trung Quc, i tc thng mi ln nht ca EU. Hn na,
trong vi nm tr li y, xu hng chung cc sn phm c gi r ca ngi dn
ang tng ln do nh hng ca tnh hnh kinh t trong vc. y thc s l c hi
rt tt cho sn phm nm ca Vit Nam xut khu vo th trng ny.
Biu 2.10. Khi lng nm cung cp trn th trng EU
t sn xut trong khi v nhp khu trong giai on 2005 2010
VT: nghn tn
(Ngun: Tng hp t thng k ca T chc Lng nng Lin hp quc)
Theo nhiu chuyn gia, kh khn ln nht ca Vit Nam hin nay l cha xy
dng c thng hiu nm trn th trng EU v c trn th gii, v vy cc
sn
phm nm ca Vit Nam kh c th cnh tranh vi cc nc sn xut nm hng
u
nh Trung Quc chim hn 87% sn lng nm xut khu trn th gii nm
2010. Mt khc, do iu kin v nng lc sn xut trong nc b hn ch bi nhiu
yu t nn sn lng nm Vit Nam xut sang th trng EU cn rt thp (ch
chim khong 1% tng lng nm nhp khu vo EU). V vy, v th ca Vit
Nam
trn th trng tiu th nm ca EU vn cha c, v nu nh Vit Nam khng c
bin php thc y hot ng xut khu cng nh pht trin ngnh nm trong nc
th kh nng mt i th trng tim nng nh EU l rt cao.
2.3. nh gi thc trng
2.3.1. Kt qu t c
1.400
1.200
314 312
319
303 367
379 1.000
800
600
400
1.047 1.033
1.110
1.008 978 1.010
200
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Sn xut trong khi
50
Nhp khu


51
Mc d ngnh kinh doanh nm xut khu nm va c khi phc trong nhng
nm gn y v sn phm nm ca Vit Nam vn cn kh xa l i vi th
trng
kh tnh nh EU, nhng vi nhng thun li v tim nng pht trin vn c, hot
ng xut khu cc mt hng nm ca Vit Nam sang th trng EU trong giai
on
2005 2011 t c mt s kt qu ng ghi nhn.
Th nht, sn lng v kim ngch xut khu nm sang th trng ny tuy thp,
ch khong 4 nghn tn/nm tng ng mc kim ngch 5,1 triu USD, nhng
ng gp khong 16% vo tng trng chung ca xut khu nm Vit Nam. Bn
cnh , nhp khu ca EU i vi mt hng nm Vit Nam chiu hng tng v t
bin ng v c d bo s cn gia tng trong nhng nm ti.
Th hai, c cu mt hng nm ca Vit Nam xut khu vo th trng EU kh
a
dng v phong ph, c s gia tng v chng loi v p ng c phn ln nhu
cu
th trng v nm nguyn liu v mt phn khng nh nm ch bin cc loi.
Th ba, mc d gi tr mang v cho nn kinh t cn kh khim tn, nhng hot
ng sn xut v xut khu nm sang th trng chu u trong giai on ny cng
gp phn gii quyt cng n vic lm cho hng nghn lao ng nng thn, gp
phn xa i gim ngho, m bo an sinh x hi.
Ngoi ra, v pha ngi nng dn v doanh nghip cn gt hi c nhng
thnh
tu sau:
V pha ngi nng dn nui trng nm, nhn thc v gi tr kinh t ca cy nm
dn c thay i v c s u t nghin cu trong vic pht trin cc m
hnh trng nm chuyn nghip, hng n p ng cc tiu chun ca th
trng
EU v cc nc trn th gii. Tuy ch mi xut hin mt s a phng tiu biu,
nhng kt qu trn rt ng c ghi nhn.
V pha doanh nghip kinh doanh xut khu nm sang th trng chu u, c
s quan tm ca doanh nghip cho hot ng xc tin xut khu, cng nh
nng cao
cht lng ngun nhn lc phc v cho vic sn xut, kinh doanh. Bn cnh ,
trong cng ng doanh nghip xut khu nm cng xut hin mt s doanh
nghip chuyn doanh xut khu nm vi s u t nghim tc v quy m hot
ng
v chin lc pht trin.
2.3.2. Nhng tr ngi


52
Bn cnh nhng kt qu ni bt c cp, thc trng chung ca hot
ng
xut khu sn phm nm Vit Nam sang th trng EU giai on 2005 - 2011
vn
bc l nhng mt tn ti ng nhc n.
Th nht, nng lc cnh tranh ca sn phm nm Vit Nam vn cn yu km.
Theo thc trng phn tch, phn ln lng nm xut khu ca nc ta sang th
trng chu u l nm nguyn liu th, cc sn phm nm ch bin theo th
hiu,
nhu cu ca ngi tiu dng rt t, hu ht l ch bin tm thi. Sn phm km
a
dng cng vi phng thc xut khu nh vy khin cho nm ca Vit Nam t c
ngi tiu dng chu u bit n v hu nh khi nhp khu vo th trng ny,
cc
nh nhp khu ch bin li v bn ra th trng vi nhn mc khc. iu ny
gy
nh hng n vic xy dng hnh nh nm Vit Nam trong mt khch hng, v
thc t l n nay, nm cng nh go, ch, c ph,... vn cha c thng hiu trn
th trng th gii. Chnh nhng hn ch ny khin nng lc cnh tranh ca
sn
phm nm Vit Nam mc rt thp.
Th hai, thiu s qun l su st i vi hot ng kinh doanh xut khu nm
trong nc.
Cho n nay, quyn li ca cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm vn
c bo m chung vi cc ngnh hng rau qu khc bi Hip hi Rau qu
Vit
Nam. Tuy nhin, s qun l chung ch ph hp vi tnh hnh trc y, khi hot
ng kinh doanh nm xut khu cha pht trin nh hin nay vi s lng
doanh
nghip tham gia ngnh ngy mt tng. Vic gia tng s lng doanh nghip
cng
lm pht sinh nhng vn lin quan n vic m bo quyn li chnh ng ca
nhiu i tng kinh doanh cng nh i hi mt nh hng chung cho s pht
trin ca cc doanh nghip nhm trc tip hn ch s cnh tranh khng lnh
mnh
trong ngnh.
Th ba, thiu mi trng cnh tranh lnh mnh, c th lin kt th mnh ca cc
doanh nghip kinh doanh xut khu nm theo hng hp tc bnh ng, cng
pht
trin.
y l hn ch chu tc ng t vic thiu s qun l chung i vi hot ng
ca cc doanh nghip trong ngnh. Hin nay, trong ni b ngnh xut hin
nhng biu hin tranh mua, tranh bn, cnh tranh khng cng bng, u ln


53
nhau gia cc cng ty kinh doanh nm xut khu trong nc. Vic nh vy
khng
ch khin quyn li ca nhng t chc kinh doanh c s u t nghim tc v
cng
sc, ti sn v tr lc cho vic chuyn doanh sn phm nm khng c m
bo so
vi nhng doanh nghip kinh doanh v li ch trc mt ca mt hng nm
mang
li, khng u t cho s pht trin chung ngnh, m cn nh hng lu di n
s
pht trin ca sn phm nm Vit Nam.
Th t, thiu nh hng lu di cho ngh sn xut nui trng nm p ng nhu
cu trong nc ni chung cng nh phc v xut khu ni ring. Tn ti ny l
s
tng hp t 2 thiu st kh ln rt ra t thc trng xut khu nm sang th
trng
EU ca Vit Nam.
Mt l, thiu nh hng pht trin ngh trng nm theo hng tp trung vi quy
m ln. Thc trng cho thy, vic sn xut nm vn cn nh l, ri rc, cht
lng
khng m bo, nng sut khng n nh. Vic sn xut, nui trng nm theo
hng tp trung vi quy m ln c ngha rt ln i vi s pht trin ca
ngnh
nm ni chung, ng thi tc ng tch cc n vic thc y xut khu nm ra th
gii. Bn cnh , sn xut tp trung gip cho vic trin khai p dng theo din
rng cc m hnh nui trng nm t tiu chun gp nhiu thun li v d dng
hn,
gip n nh v nng cao cht lng cng nh sn lng nm cung cp cho cc
th
trng.
Hai l, thiu mc tiu chung cho vic nng cao cht lng nm sn xut trong c
nc, phc v xut khu cng nh cung ng cho th trng ni a. Nh cp,
mi vng trong nc ta c mt iu kin nui trng nm khc nhau, ng thi kh
nng p dng cc tiu chun v k thut trong nui trng nhm m bo cht
lng
cng khc nhau.Tuy nhin, nhiu cch nui trng khc nhau vn c th cho mt
kt
qu tt nh nhau nu c hng chung iu chnh v quan trng l bit cch iu
chnh cc cng tc c lin quan. Vic t ra mc tiu phn u trong nui trng,
sn
xut nng cao cht lng chung cho nm Vit Nam ngoi mc ch hng
n
xut khu cn c tm nhn xa hn trong vic thc y tiu dng nm trong nc, ci
thin sc khe ca ngi dn.
Ngoi nhng mt tn ti chung k trn, ring i vi tng i tng c s lin
h
trc tip n hot ng kinh doanh xut khu nm sang th trng chu u l
ngi


54
nng dn v nh doanh nghip, cng c mt s hn ch nht nh.
- V pha ngi nng dn
Th nht, nhn thc ca ngi nng dn v tm quan trng ca cy nm cng
nh s pht trin ca ngh trng nm ni chung vn cha ton din. Trn thc
t, a
s nng dn tham gia nui trng nm nc ta u l nhng ngi thiu thn
trong
cuc sng, khng c t ai canh tc. Vic sn xut nh l, manh mng v thiu
u
t cho c s vt cht l iu d hiu.
Th hai, ngi nng dn c tm l xem ngh trng nm nh mt hot ng thi
v lc nng nhn, ngi u t cho c s vt cht cng nh thiu kin nhn trong
vic p dng cc bin php k thut mi khc vi phng php nui trng v
thu
hoch truyn thng. Hn ch ny ca ngi nng dn cng mt phn chu tc ng
t vic nhn thc cha hon chnh nu trn. Mt nguyn nhn na cng gy
nh
hng n tm l ny l cht lng hot ng ca cng tc khuyn nng n
ngi
nng dn cha cao, cha trit khin h bt an v khng thy c s cn thit
phi thc hin.
- V pha nh doanh nghip
Nhn chung, doanh nghip vn cn hn hp trong nhn thc v tm quan trng
ca vic pht trin cy nm Vit Nam vn tm quc t cng nh vai tr tin phong
ca doanh nghip trong cng cuc xy dng v pht trin hnh nh nm Vit
Nam
trn th trng th gii. Hn ch ny th hin r qua nhng tn ti di y:
Th nht, doanh nghip cha c s u t nghim tc v quy m, chin lc
kinh doanh. Nh phn tch, yu t ny tc ng rt nhiu n s tn ti lu di
ca doanh nghip trong ngnh, n quyt nh vic doanh nghip s phn u
pht
trin bn vng vi sn phm nm hay ch chy theo li nhun trc mt.
Th hai, cht lng ca i ng lao ng a s doanh nghip kinh doanh xut
khu nm cn thp. y l yu t chu nh hng trc tip mt phn t thc
trng
thiu u t vo quy m sn xut, ng thi b tc ng bi mt bng chung ca
ngun nhn lc u vo.
Th ba, doanh nghip cha ch ng tin hnh cc hot ng xc tin xut
khu,
c bit l khu tip cn thng tin v th trng chu thng qua cc hi ch,
trin
lm chuyn ngnh trong v ngoi nc. S b ng trong cng tc tm hiu, khai


55
ph th trng, c bit l th trng tim nng nh EU i vi hot ng kinh
doanh xut khu nm Vit Nam l hn ch ln cn tr s pht trin ca doanh
nghip. Vic nm bt thng tin s gip cho doanh nghip ch ng hn trong
vic
iu chnh chin lc, k hoch kinh doanh cho ph hp vi yu cu lun thay
i
ca th trng cc nc chu u.
Th t, s lin kt ca doanh nghip trong ngnh nhm hng n s pht trin
bn vng, an ton cn kh lng lo, thiu s ch ng. Hin nay, phn ln
doanh
nghip vn c tm l tranh mua, tranh bn, to mi trng cnh tranh khng lnh
mnh, bt n. Hn na, c nhng doanh nghip ch chy theo li nhun, kinh
doanh
nhng sn phm c gi tr xut khu cao m khng ch trng u t cho s pht
trin lu di. Trc s cnh tranh khng cng bng , i hi cc doanh nghip c
s u t cho sn phm nm phi tht cht s on kt, hp tc, bo v quyn
li
ca nhau, h tr nhau cng pht trin.
thc y c hiu qu hot ng xut khu nm sang th trng chu u, bn
cnh cc hn ch cn khc phc, Vit Nam cn phi i mt vi nhiu thch
thc
t ra cho s pht trin ca ngnh ny.
Th nht, tnh hnh bt n v kinh t do nh hng ca khng hong n cng
ang din ra chu u nu din bin theo chiu hng xu s nh hng n
thng mai ton cu. V v vy, hot ng kinh doanh xut khu ni chung ca
nc ta sang th trng ny cng c kh nng b nh hng rt cao.
Th hai, chu u, ch yu l khi EU, l th trng kht khe, nghim ngt v
cht lng hng nng sn ni chung (trong c nm). V ring tng mt hng
cn
c thm nhng quy nh c th rt phc tp. i vi kinh doanh xut khu nm
Vit Nam vo th trng ny, thch thc ln nht cho cc doanh nghip vn l
p
ng cc tiu chun v cht lng ngay t khu sn xut trong nc.
Th ba, trong trng hp D tho GSP mi ca EU chnh thc c p dng
v
c hiu lc k t ngy 01/01/2014 v Vit Nam khng cn c hng u i GSP
trong tng lai gn, y s l mt thch thc na i vi cc doanh nghip Vit
Nam khi u t xut khu sn phm nm vo th trng ny do chi ph xut
khu
tng cao, c th vt qu nng lc ca doanh nghip.
Th t, i th cnh tranh ca sn phm nm Vit Nam trn th trng ny n


56
t Trung Quc quc gia sn xut v xut khu nm hng u vi nhiu chng
loi
qu him, b dng cng nh a dng v loi sn phm. Bn cnh , cn c Thi
Lan, Nht Bn,... cng l cc i th ln m Vit Nam phi cnh tranh tr vng
trn th trng EU. Nhng i th ny khng ch mnh v thng hiu sn phm
m cn mnh c v yu t khoa hc cng ngh, l nhng hn ch ln nht ca
Vit
Nam hin nay.
Vic nhn nh kh khn, thch thc cng nh nh gi nghim tc cc mt tn
ti l c s pha Vit Nam c th a ra nhng gii php thit thc nhm
pht
trin hot ng kinh doanh xut khu nm ca Vit Nam sang th trng EU.
TIU KT CHNG 2
T nhng c s l lun lm nn tng chng mt, trong chng hai, tc gi
tp trung phn tch thc trng xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu
u
thng qua s tm hiu v th trng EU trong giai on 2005 2011 v cc nhn
t
nh hng nhm nh gi y , khch quan v cc mt tn ti hn ch s
pht
trin ca ngnh nm Vit Nam. Vic phn tch c da trn ngun thng tin
th
cp t cc bo co chuyn ngnh trong nc v cc c quan thng k c uy tn trn
th gii, v ngun s cp t vic kho st thc t 53 doanh nghip xut khu
nm,
trong c 19 doanh nghip xut khu sang th trng EU. Ngoi nh gi nhng
mt tn ti, tc gi cn nu ln nhng kt qu t c ng thi nhn nh
thch thc trong thi gian ti i vi hot ng xut khu nm ca Vit Nam
sang
th trng EU ni ring v c chu u ni chung. y l tin tc gi xut
cc gii php nhm y mnh hot ng xut khu nm ca Vit Nam sang th
trng chu u, ch yu l th trng EU, giai on 2012 2020.


57
Chng 3: CC GII PHP Y MNH XUT KHU NM
CA VIT NAM SANG TH TRNG CHU U GIAI ON 2012 2020
3.1. C s xut gii php
3.1.1. Trin vng xut khu nm Vit Nam sang th trng chu u
Mc d kt qu t c vn cn kh khim tn so vi tim nng, nhng xut
khu sn phm nm ca Vit Nam sang th trng chu u vn c nhiu trin
vng
trong tng lai.
Th nht, xu hng tiu dng cc sn phm rau qu hu c ang lan rng trong
cng ng ngi dn cc nc chu u, c bit l cc nc thnh vin EU. Nhng
bin i v kh hu khin ngi dn cc nc ny c bit quan tm n vn
sc khe trong n ung, sinh hot,... Trong s nhng sn phm c li cho sc
khe,
nm l mt sn phm p ng y cc tiu chun v gi tr dinh dng cng nh
v sinh, c bit an ton i vi con ngi.
Th hai, xu hng u tin tiu dng cc sn phm c gi hp l hnh thnh v
ang pht trin trong nhn thc ca ngi tiu dng cc nc chu u. Tm l ny
chu nh hng t tnh hnh kinh t kh khn hin nay vi khng hong n cng
ang din bin theo chiu hng kh d on. Ct gim chi tiu l bin php
hng
u ca ngi dn chu u nhm i ph lu di vi nhng bt n ny. Trong
khi
, Vit Nam ang c li th v cc sn phm nm gi r so vi cc nc khc nh
Trung Quc, Thi Lan,...
Th ba, quan h thng mi u t gia Vit Nam v EU ang tin trin tt p
v c nhng biu hin hp tc tch cc, bn vng. Ct mc quan trng nh du
s
pht trin trong mi quan h gia hai bn l s kin ngy 04/10/2010, Vit Nam
v
EU chnh thc k kt Hip nh khung v i tc v hp tc ton din (PCA) ti
Brussels, B, to khun kh cho vic xy dng quan h i tc bnh ng, hp
tc
ton din v lu di gia Vit Nam v EU trong th k 21. Bn cnh , c hai
bn
ang hng n k kt Hip nh thng mi t do (FTA) nhm nng tm mi
quan
h Vit Nam EU (ng Khanh, 2010).
3.1.2. Mt s vn cn gii quyt lin quan n mt tn ti trong thc
trng
xut khu nm Vit Nam sang th trng chu u giai on 2005 2011
Nhng mt cn tn ti trong thc trng xut khu nm Vit Nam sang th trng


58
chu u giai on 2005 2011 gi ln mt s vn cn phi gii quyt nhm
hng n mc tiu pht trin hot ng sn xut v xut khu nm ni chung
trong
c nc, m nu nh khng c bin php khc phc c th gy tc ng tiu cc
n s pht trin ca c ngnh nm.
Th nht, vic thiu nh hng cho ngh sn xut nui trng nm p ng nhu
cu trong nc ni chung cng nh phc v xut khu ni ring cho thy s quan
tm cn hn ch cho vic hoch nh chin lc lu di i vi s pht trin bn
vng v mang tnh t ph ca ngnh nm. Nh cp, Vit Nam c rt
nhiu
tim nng pht trin ngh trng nm phc v cho nhu cu trong nc ln
xut
khu, tuy nhin n nay, ngh ny vn cha thc s c khai thc ng vi tim
nng vn c. Trn thc t, Vit Nam vn cha c quy hoch phn vng pht
trin
ngh nui trng nm v cha a dng chng loi nm do thiu c s nghin
cu t
tiu chun quc t. Vit Nam cng cha c trung tm nghin cu, chuyn giao
cng
ngh trng nm cp vng nn gy nhiu hn ch trong cng tc hng dn k
thut
cho tng h nui trng nm nng thn (Th Dng, 2011). Trong thi gian sp
ti,
nu tnh hnh vn khng ci thin, th mc tiu t 1 triu tn nm n nm 2020
v
gii quyt vic lm cho 1 triu lao ng theo nh hng ca B Nng nghip v
Pht trin nng thn s kh thnh hin thc. Do vy, cn thit phi c nh
hng
lu di cho hot ng sn xut nm trong nc nhm hng n s pht trin
c
hiu qu lu di, n nh ca ngnh.
Th hai, hot ng kinh doanh xut khu nm thiu s qun l su st cng nh
khng c mi trng cnh tranh lnh mnh cng bng gia cc doanh nghip
gy
kh khn cho vic tp hp, to ting ni chung ng thi gn kt cng ng cc
doanh nghip trong ngnh nm. iu ny phn nh nhng nhiu bt n tim n
i
vi s pht trin chung ca hot ng kinh doanh xut khu cng nh xy dng
thng hiu sn phm, ngnh hng c uy tn ca nc ta trn th trng trong
nc
v c quc t. Vn thiu lin kt hoc lin kt i ph gia cc doanh nghip
nh
hin nay khng ch hn ch kh nng cnh tranh vi cc doanh nghip ngoi
nc
ngay trn th trng ni a m cn khin cho vic xy dng nn thng hiu
quc
gia v nm cng nh to li th cho cc mt hng nm ca nc ta trn ton
cu
gp rt nhiu kh khn. V th, cn c mt t chc vi vai tr m bo quyn li,


59
lin kt cc doanh nghip trong ngnh nm ng thun xy dng thng hiu
quc
gia cho sn phm nm Vit Nam, i din cho ngnh nm Vit Nam cnh tranh
vi
th trng nm trn th gii.
Th ba, vic cc doanh nghip hn ch trong u t m rng quy m sn xut,
nng cao cht lng v a dng ha sn phm cng nh vic cha c thng hiu
cho sn phm nm khng ch hn ch kh nng cnh tranh ca cy nm Vit
Nam
m cn phn nh nguy c chm pht trin v tr tr trong ngnh nm. Trong
tng
lai, nu tnh trng xut khu nm nguyn liu vn chim u th gn nh tuyt
i,
cng vi vic doanh nghip ngi u t cho hot ng sn xut, gn b khng
lu
di vi ngnh nm th gi tr ca cy nm Vit Nam cng ch dng li v tr p
ng nhu cu ngun nguyn liu th, v sn phm nm ca Vit Nam cng ch
gp
phn to danh ting cho cc nhn hng nm ch bin khc ti nc nhp khu.
Thc
trng ko di s khin cho thng hiu nm Vit Nam vn d cha c, nay li
cng kh c th xut hin trn th trng. V chnh vic ny cng s tc ng tr
li
tnh hnh sn xut, kinh doanh nm trong nc, khin cho cc doanh nghip vn

khng my mn m vi cy nm nay cng mt ng lc phn u tm hng i
vng chc cho sn phm ny. Nu khng c nhn t mang tnh t ph, hoc
cc
bin php no c th thay i hoc ci thin tnh hnh th vng lun qun do
nng
lc cnh tranh yu km ca sn phm nm s kh c th c ph v.
.S 3.1. Vng lun qun do nng lc cnh tranh yu km ca sn phm
nm Vit Nam
(Ngun: Tc gi xut)


60
3.2. Ni dung cc nhm gii php y mnh xut khu nm Vit Nam sang
th
trng chu u giai on 2012 2020
3.2.1. Nhm gii php v m
3.2.1.1. Tht cht quan h thng mi, u t Vit Nam EU
EU l th trng khng ch c tm nh hng ln ti chu u m c trn ton
th
gii. Chnh v vy, nu nh tip cn c th trng tim nng ny cng nh l c
mi quan h thng mi tt p vi EU s to rt nhiu iu kin thun li cho
hot
ng ngoi thng ca Vit Nam vi khu vc chu u ni ring v vi cc quc
gia, khu vc khc trn ton cu.
Nh cp, quan h gia Vit Nam v EU trong nhng nm tr li y c
nhiu biu hin tch cc v ang hng n mc tiu bn vng. Theo bo co
t c
quan thng k chu u, Vit Nam ng th 36 trong s 50 i tc thng mi
ch
yu ca EU trong nm 2010, chim 0,5% tng kim ngch giao thng vi EU.
Trong khi i vi Vit Nam, EU l i tc thng mi ln th 3 (sau Trung
Quc v M), vi mc kim ngch xut nhp khu nm 2010 l 13,4 t Euro,
chim
12,3%. Cho n nay, EU vn ang l nh ti tr pht trin khng hon li ln
nht
v l i tc c ngun u t FDI cam kt ln nht ca Vit Nam (Xun Linh,
2011). Ngoi ra, trn bn m phn, Vit Nam v EU i n k kt Hip nh i
tc v hp tc ton din, m ra mt giai on mi cho mi quan h Vit Nam
EU,
vi phm vi rng hn v mc hp tc su sc hn.
Trong thi gian ti, cng c v tht cht hn mi quan h ny nhm m rng
th trng xut khu, vn, cng ngh,... cng nh l tng cng s h tr i vi
Vit Nam trong chui sn xut phn phi hng ha ton cu, pha Vit Nam
cn
c nhng bin php tch cc chun b hiu qu, y nhanh tin cc vng m
phn vi EU hng n k kt Hip nh Thng mi T do (FTA) vi khu vc
ny. Cc bin php, k hoch ra cn xoay quanh cc vn v n nh
thng
mi, u tin u t cho dch v v iu chnh ph hp cc quy nh, lut l thng
mi. ng thi, giai on m phn c thnh cng v c kt qu thit thc i
vi Vit Nam, Chnh ph nc ta cn y mnh cng tc tip thu kin t cng
ng doanh nghip, cc hip hi ngnh hng c c s m phn theo hng
cng quyt, tha hip hoc nhng b nhm t kt qu nh mong mun. Hip


61
nh thng mi t do Vit Nam EU vi tnh cht l mt cam kt m ca th
trng su rng v mnh m, nu nh c k kt thnh cng s c nhiu tc
ng
tch cc n tng ngnh v ton b nn kinh t Vit Nam (Phng Thng mi
v
Cng nghip Vit Nam, 2011).
3.2.1.2. Hon thin chnh sch h tr sn xut v xut khu nm vo th
trng chu u
Trong giai on 2012 2020, thc y sn xut v xut khu nm sang cc
nc ni chung cng nh vo th trng chu u ni ring, kin ngh Chnh ph
tng cng cc hot ng h tr thng qua vic hon thin cc chnh sch lin
quan
n ti chnh v quy hoch.
V ti chnh
- Kin ngh Chnh ph iu chnh mc h tr ti chnh ph hp vi nh cu
thc t hn nhm khuyn khch cc doanh nghip y mnh cc hot ng xc
tin
thng mi theo thng t 88/2011/TT BTC;
- Chnh ph h tr, m bo vn u t c bn vi li sut u i to iu kin
cho cc doanh nghip ch bin nng sn ni chung v mt hng nm ni ring
u
t m rng quy m sn xut, nng cp trang thit b, cng ngh hin i nhm
nng
cao cht lng sn phm, tit kim chi ph;
- Chnh ph h tr vn, khuyn khch ngi nng dn trng nm u t xy
dng trang tri quy m ln, mua sm trang thit b nng nghip hin i phc v
tt
sut qu trnh nui trng nhm m bo p ng cc yu cu, tiu chun quc
t v
cht lng nm thnh phm;
- Chnh ph u t xy dng cc trung tm nghin cu ging nm cp quc
gia ng thi o to lc lng khoa hc chuyn nghin cu, lai to v pht
trin
ging nm nhm lm tng ngun nm tt, cho gi tr kinh t cao phc v sn
xut
v xut khu;
- Chnh ph khuyn khch, to iu kin ngi nng dn tham gia bo him
nng nghip nhm gim thiu ri ro do cc yu t khch quan, nhanh chng khi
phc sn xut.
V quy hoch
Kin ngh B Nng nghip v Pht trin nng thn ban hnh cc quy hoch tng


62
th v phn b vng nguyn liu nm trn c nc v c s h tr u t c s
h
tng, c s thu mua, x nghip ch bin, ng thi trin khai p dng cc m
hnh
sn xut nm theo tiu chun quc t (nh GlobalGAP) nhm nng cao cht
lng
nm thnh phm cng nh tht cht lin kt gia nng dn v doanh nghip
trong
vn m bo ngun cung sn phm nm p ng tt yu cu xut khu.
3.2.1.3. y nhanh tin thnh lp Hip hi nm Vit Nam
Nm l sn phm quc gia c Th tng ph duyt (Trng Giang, 2011),
v theo quyt nh s 2441/Q-TTg ban hnh ngy 31 thng 12 nm 2010 v
chng trnh pht trin sn phm quc gia n nm 2020, th cn phi pht trin sn
phm nm mang thng hiu Vit Nam da trn cng ngh tin tin, nng cao nng
lc ca doanh nghip, cc t chc khoa hc cng ngh nhm thc y pht trin
th
trng nm trong nc, tin ti y mnh xut khu ra th gii. Tuy nhin,
ngnh
nm Vit Nam hin nay ang pht trin cha xng vi tim nng ng thi cha c
s u t thch hp pht trin, nng cao cht lng sn xut mt hng ny
trn c
nc. V nhng lp lun nh vy, hng n mc tiu a ngnh nm Vit Nam
snh vai vi ngnh cng nghip nm ca cc nc tin tin khc trn th gii,
Chnh ph cn thit phi y nhanh tin thnh lp Hip hi nm Vit Nam
n
v qun l ng thi l ting ni chung ca ngnh nm trong cng cuc i mi,
pht trin.
V vai tr, vi c im ca ngnh nm hin nay, Hip hi khng ch tp trung
vo tho g vng mc cng nh i din cho quyn li ca doanh nghip, m
cn
l t chc tp hp cc nh khoa hc, cc doanh nghip v c nhng h nng
dn
nui trng nm nhm pht trin ngnh mt cch bn vng. Trong , nhn t
ch
lc vn l cc doanh nghip lc lng tin phong gip to ng lc tch cc
cho
s pht trin ca ngnh nm vn tm th gii.
V nguyn tc hot ng, Hip hi nn hng n khai thc hiu qu cc mc
xch ln trong mi lin kt bn nh, ch yu bao gm cc lin kt gia doanh
nghip vi Nh nc (thng qua vic khai thc cc chnh sch h tr ca Chnh
ph), gia doanh nghip vi nh khoa hc (trong vic ng dng cc cng ngh
tin
tin, thnh tu chn ging mi,...) v gia doanh nghip vi nng dn (vi vic
m bo u ra cho sn phm nm t tiu chun v s lng v cht lng).
Bn


63
cnh , Hip hi cng cn quan tm n cc vn lin quan n thc trng ng
dng khoa hc cng ngh mi trong qu trnh sn xut ca ngi nng dn (mi
lin kt gia ngi nng dn vi nh nc v nh khoa hc) nhm qun l tt
nht,
h tr c lc nht cho Nh nc t vic gii quyt cc vn lin quan n pht
trin ngh sn xut v nui trng nm trong nc cho n cc cng tc cn thit

y mnh xut khu nm Vit Nam ra th trng cc nc trn th gii.
S 3.2. M hnh lin kt bn nh trong sn xut nm
(1): Lin kt NN DN thng qua cc chnh sch h tr (2): Lin kt DN NKH
thng qua ng dng thnh tu khoa hc k thut (6)
(1)
(4)
(3): Lin kt DN ND trong bao tiu sn phm nm (4),(5): Lin kt h tr ca
NN v NKH (2)
(3) trong p dng cc bin php, k thut, cng
ngh canh tc mi ca ngi ND (6): h tr ca NN i vi hot ng nghin
(5)
cu ca NKH
(Ngun: Tc gi xut)
3.2.1.4. Xy dng thng hiu quc gia cho nm Vit Nam
Xy dng thng hiu cho cy nm Vit Nam cn phi c quan tm ng mc
v nn c tp trung ngay t by gi v y l yu t quan trng trong chin
lc
pht trin lu di cho ngnh nm ng thi l phng tin h tr c lc cho
cc
doanh nghip kinh doanh xut khu nm trong nc. Bn cnh , vic pht
trin
thnh cng thng hiu nm, hay bt k sn phm no khc ca Vit Nam, s
c tc
ng rt ln trong vic xy dng hnh nh, thng hiu ca Vit Nam trong mt
bn
b th gii, t thu ht u t, du lch,... vo Vit Nam ngy cng nhiu, to ng
lc tng trng cho c nn kinh t.
a. Ni dung gii php
Th nht, xc nh r gi tr ni bt ca sn phm nm Vit Nam v sn phm
no Vit Nam c li th xut khu hn so vi nhng nc khc nh hng
khuyn khch, phi hp cng doanh nghip c tim nng xy dng thng hiu
cho
cc sn phm ny, a vo chng trnh xy dng thng hiu quc gia. y l yu


64
t quyt nh nhiu nht n thnh cng ca vic xy dng hnh nh thng
hiu
quc gia cho nm Vit Nam;
Th hai, xc nh chu u l th trng tim nng xy dng v pht trin
thng hiu ca sn phm nm Vit Nam. T tin hnh phn tch th trng,
xc
nh cc ro cn ca th trng ny i vi sn phm nm nhm vch ra cc k
hoch ph hp to s thun li cho vic tip cn th trng chu u ca nm
Vit
Nam;
Th ba, hoch nh chin lc qung b, mang hnh nh ca sn phm nm
Vit
Nam n cc nc trn th gii, c bit tp trung cc th trng mc tiu.
Trong
cn ch trng n vic t chc cc hi ch, trin lm c qui m trong nc v
trn th gii vi s tham gia ca cc doanh nghip trong ngnh. y l cch tip
cn mang li hiu qu truyn thng rt cao, gip hnh nh ca sn phm nm
Vit
Nam to c du n trong mt cc i tc nc ngoi.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha B Cng thng
Th nht, t chc cc hi tho, hi ngh, cc lp tp hun o to, tuyn truyn
v kin thc xy dng, pht trin v bo v thng hiu cng nh tm quan
trng
ca vn xy dng thng hiu quc gia cho cc doanh nghip kinh doanh
xut
khu nm trong c nc;
Th hai, khuyn khch, h tr doanh nghip pht trin thng hiu ca mnh ti
nhiu th trng trn th gii, tng bc xm nhp vo th trng chu u, c
bit
l EU;
Th ba, t chc nghin cu, xc nh sn phm nm tiu biu, ni bt ca Vit
Nam. Ngoi ra, cng c th xy dng thng hiu cho cc loi nm c sn ti a
phng (v chng loi, cch thc v iu kin nui trng,...) thng qua ch dn a
l, qua gp phn xy dng thng hiu quc gia cho nm Vit Nam;
Th t, ln k hoch chi tit xy dng thng hiu quc gia cho cc loi nm c
th mnh xut khu ca Vit Nam gn lin vi cng tc qung b, a hnh nh

n th trng cc nc, c bit ch trng n chu u;
Th nm, quan tm u t thit k h thng nhn din thng hiu sn phm
nm Vit Nam thng qua tn thng hiu, biu trng, cch trang tr h thng gian


65
hng tham gia trin lm, hi ch, cc phng tin truyn thng ng thi vn
ng,
khuyn khch cc doanh nghip tham gia u t xy dng h thng nhn din
thng hiu hon chnh cho chnh doanh nghip.
- V pha doanh nghip
Th nht, ch ng tham gia cc hi tho, tm hiu cc vn lin quan n xy
dng v pht trin thng hiu cng nh ngha ca vic xy dng thng hiu
quc gia cho sn phm nm Vit Nam. T , doanh nghip xy dng cho mnh
k
hoch c th pht huy li th, to dng thng hiu cho doanh nghip, ng
thi
ng gp vo vic xy dng thng hiu cho nm Vit Nam;
Th hai, ch ng tm hiu v cc th trng nhp khu nm ch yu ca Vit
Nam, c bit l th trng chu u, nhm c k hoch ph hp xy dng v
pht trin thng hiu ca doanh nghip ti cc th trng ny. Bn cnh ,
cn
ch ng tham gia vo cc hot ng trin lm, qung b hnh nh nm Vit
Nam
n cc nc trn th gii do B Cng thng t chc;
Th ba, ch ng xy dng k hoch pht trin thng hiu ca ring doanh
nghip to s tin tng, ghi nh lu di v sn phm ca doanh nghip i vi
khch hng trong nc v quc t;
Th t, kim tra tin v hiu qu trin khai xy dng v pht trin thng
hiu
trong thi gian u thng qua kho st th trng v nhng chun mc theo quy
nh trong Chng trnh xy dng thng hiu quc gia c th iu chnh k
hoch kp thi nu c vn pht sinh.
3.2.1.5. Lin kt doanh nghip kinh doanh xut khu nm trong nc
Vn lin kt doanh nghip l ti lun c cp trong tt c cc ngnh
kinh doanh, v y l yu t quan trng to nn sc mnh kinh t ca mt quc
gia. Tuy nhin, nu ch trng cy phn ln s ch ng ca doanh nghip m
khng c mt c ch qun l no c th, r rng nhm to mi trng cnh
tranh
lnh mnh gia cc doanh nghip, th vic lin kt thnh cng hu nh l bt
kh
thi. Do vy, Chnh ph cn c h thng gii php nhm to mi trng hot
ng
cng bng gia cc doanh nghip ng thi to c hi pht huy s ch ng
ca
doanh nghip trong vic hp tc cng pht trin. Trong phm vi kin thc ca
mnh,
tc gi xut mt s gii php lin quan n kin ngh to s lin kt cc
doanh


66
nghip xut khu nm vi nh hng gii quyt tnh trng kinh doanh trong nc
ng thi to mi trng lin kt trong hot ng xut khu.
a. Ni dung gii php
Mt l, tng cng cng tc qun l doanh nghip, xy dng k hoch ng b
trn c nc gip doanh nghip m rng, nng cao kin thc lin quan n hot
ng kinh doanh, ng thi to iu kin tip xc, trao i kinh nghim gia cc
doanh nghip. Trong ni dung ny, cn lu thc hin nhng cng vic sau:
Th nht, Chnh ph, thng qua Hip hi Rau qu Vit Nam, tin hnh kho st,
nm bt thng tin hot ng chi tit, c th ca tng doanh nghip cng nh
iu
kin kinh doanh, nh hng pht trin,... nhm xc nh nhng doanh nghip
nng
ct c hng gn b lu di vi ngnh nm phi hp trong cc chng trnh
hnh ng ca Chnh ph.
Th hai, ln k hoch t chc cc hi tho chuyn , cc din n vi s tham
d ca cc chuyn gia, cc doanh nghip nng ct ph bin kin thc, chia
s v
nhng vn trong kinh doanh sn phm nm n cc doanh nghip trong
ngnh.
K hoch phi c m bo trin khai u n v ng b trn c nc, nhm gip
cc doanh nghip c kin thc tng qut v kinh doanh nm trong nc ln xut
khu, t c th vn dng vo hot ng thc t. Khi c cung cp mt
bng
chung v kin thc, cc doanh nghip ty hon cnh, iu kin v nng lc ca
mnh vch ra hng i tt nht cho mnh.
Th ba, khuyn khch, to iu kin thun li cc doanh nghip xut khu
nm lin kt vi nhau trong vic trao i thng tin v th trng, vn chuyn
hng
ha v thu mua ngun nm nguyn liu.
Hai l, pht ng thi ua gia cc doanh nghip nhm hng n mc tiu
chung ca ngnh nm, ng thi to mi trng cnh tranh lnh mnh, cng tin
b cho cc doanh nghip. Trong cn lu :
Th nht, trin khai cc cuc thi hng n mc ch to ng lc thc y cc
doanh nghip phn u nng cao nng lc sn xut, m rng quy m, u t
nghim tc v ng gp tch cc cho s pht trin chung ca ngnh.
Th hai, y mnh truyn thng n doanh nghip nhm ph bin cc mc tiu
ca ngnh mt cch hiu qu, ng thi vn ng cc doanh nghip tch cc
hng


67
ng to mi trng cnh tranh si ni, ho hng trong cng ng doanh nghip.
Th ba, t chc cc hnh thc lin hoan ni ngnh nhm tng kt, chia s kinh
nghim cng nh tuyn dng cc doanh nghip xut sc, v hn na l to iu
kin qung b hnh nh ca doanh nghip n th trng tiu dng trong
nc v
quc t, c bit l cc i tc tim nng.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha Hip hi Rau qu Vit Nam
Th nht, c k hoch trin khai r rng cc hot ng cng nh cc chnh sch
khuyn khch doanh nghip tham gia tch cc vo cc chng trnh hnh ng
nhm tng s lin kt gia cc doanh nghip kinh doanh xut khu nm vi
nhau.
Th hai, Hip hi cn m bo qun l cht ch hot ng ca doanh nghip,
rng buc cc doanh nghip thnh vin bng cc quy nh ngn chn tnh trng
cnh
tranh khng cng bng, m bo quyn li ca cc doanh nghip c nh hng
kinh doanh ng n v c nhiu tm huyt vi ngnh, hn ch iu kin pht
trin ca cc doanh nghip kinh doanh chy theo li nhun, khng v mc ch
pht
trin chung ca cng ng kinh doanh xut khu nm.
Th ba, thng qua ngun thng tin kho st v hot ng ca cc doanh nghip,
Hip hi t vn, nh hng gip cho doanh nghip la chn phng thc vn
ti
ph hp vi vi iu kin ca i tc. Ngoi ra, vi nhng doanh nghip cng
xut
khu vo mt th trng, Hip hi ng vai tr l ngi trung gian lm cu ni.
Khi
c nhng n hng qu ln so vi kh nng p ng ca doanh nghip, Hip
hi s
ng ra lin h s hp tc t cc doanh nghip thnh vin khc t khu thu
mua n
ch bin cng p ng n hng theo hng i bn cng c li. Bn cnh
, Hip hi cng c th l u mi tp hp cc doanh nghip c lng hng tng
i nh cng xut khu vo mt th trng vn chuyn chung mt khi, gim
thiu chi ph vn ti cho cc doanh nghip, ng thi hn ch tnh trng l thuc
qu
nhiu vo trung gian.
- V pha doanh nghip
Th nht, nhn thc ng n, y v tm quan trng ca vic lin kt v s
pht trin chung ca hot ng kinh doanh xut khu nm trong nc v s h
tr,
gip ln nhau gia doanh nghip khi tip cn cc th trng trn th gii.


68
Th hai, ch ng hp tc, tham gia tch cc cc hot ng thi ua lnh mnh
trong cng ng doanh nghip ng thi chia s thng tin, h tr cc doanh
nghip
cng hot ng nhm m bo cc bn cng c li.
3.2.1.6. y mnh tiu dng nm trong nc
Tiu th ni a l bin php m bo u ra cho sn phm nm trong nc ng
thi thc y sn xut. Hn na, v lu di, gi tr xut khu v thng hiu ca
sn
phm nm cng chu tc ng tch cc t tiu th trong nc v ngi dn trong
nc tin dng th nng lc cnh tranh ca nm Vit Nam trn cc th trng xut
khu cng s tng. Gii php y mnh tiu dng nm trong nc vi mc tiu vn
dng tt nht cc phng tin truyn thng trn c nc, kt hp vi cc chng
trnh hnh ng nhm nng cao nhn thc ca ngi tiu dng v gi tr dinh
dng cng nh dc liu ca nm.
a. Ni dung gii php
Th nht, pht ng chnh thc cuc vn ng tiu dng nm nhm nng cao
cht lng ba n ca ngi Vit thng qua cc vn bn quyt nh, hng dn thi
hnh, trin khai cuc vn ng n cc c quan, ban ngnh c lin quan trn a bn
c nc;
Th hai, y mnh hot ng truyn thng a phng tin nhm to iu kin
thun li ngi tiu dng tip cn thng tin v sn phm nm, c bit l
nm
sn xut theo tiu chun GlobalGAP. C th nh sau:
Th ba, to iu kin ngi tiu dng tip cn vi cc thng hiu c uy tn
nhn thc y hn v sn phm nm cc loi c sn xut theo tiu
chun
GlobalGAP cng nh c c s la chn tiu dng ph hp nhu cu thng
qua cc
hnh thc hi ch, trin lm trong nc kt hp truyn thng bo i.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha Nh nc
Th nht, h tr kinh ph cho cc chin dch hng ng cuc vn ng cng
nh
cc tng truyn thng hiu qu nhm ku gi ngi dn trong nc b sung
nm
vo ba n hng ngy nhm nng cao gi tr dinh dng c li cho sc khe.
Th hai, B Vn ha Th thao v Du lch phi hp vi B Nng nghip v Pht
trin Nng thn, v B Y t t chc cc cuc thi sng to trong c nc v
tng


69
truyn thng, gio dc nhn thc v gi tr ca nm nhm s dng cc tc phm
d
thi vo cng tc tuyn truyn, vn ng. ng thi, thng qua cc phng tin
truyn thng bo i, cc knh truyn hnh t trung ng n a phng truyn t
thng ip tiu dng nm v li ch cho sc khe, s khc bit v gi tr dinh
dng
gia nm trng theo tiu chun GlobalGAP so vi cc loi khc,... vi ni dung
n gin, d hiu v tn sut xut hin hp l;
Th ba, t chc cc hi ch, trin lm khuyn khch Ngi Vit Nam dng
hng Vit Nam nhm qung b nhng thng hiu nm c uy tn trong nc n
ngi tiu dng.
- V pha doanh nghip
Th nht, ch ng c k hoch xy dng thng hiu ca doanh nghip
hng ng, phi hp kp thi cng cc hot ng y mnh qung b sn phm
nm Vit Nam n ngi tiu dng trong nc.
Th hai, to iu kin khuyn khch ngi dn tiu dng nm thng qua cc
chng trnh khuyn mi ti cc siu th, ch trung tm,...
- V pha ngi nng dn
Th nht, ch ng tm hiu, thay i phng thc sn xut theo cc tiu chun
quc t nhm nng cao cht lng nm thnh phm;
Th hai, hp tc tch cc trong cc hot ng qung b, thc y tiu dng nm
trong c nc vi vai tr l nhng ngi am hiu v qu trnh nui trng nm
cng
nh nhng li ch m cy nm mang li.
3.2.1.7. Xy dng v pht trin cc khu vc tp trung sn xut nm theo
tiu
chun GlobalGAP
Thc hnh nng nghip tt ton cu (GlobalGAP) l b tiu chun v thc hnh
nng nghip tt trong qu trnh sn xut, thu hoch v x l sau thu hoch nng
sn,
tp trung vo qun l cht lng, an ton v truy ngun gc trong sut qu trnh
sn
xut t khi gieo trng n khi sn phm c giao cho ngi thu mua u tin
(Trung tm Chng nhn Ph hp QUACERT, 2011). y cng l tiu chun
m
EU p dng i vi mt hng nm nhp khu t cc quc gia khc ngoi khi.
V
vy, trin khai sn xut nm trong nc theo tiu chun GlobalGAP s to iu
kin
gia tng lng nm xut khu ca nc ta vo th trng chu u, c bit l th


trng EU, ng thi nng cao nng lc cnh tranh cho sn phm nm.
Xy dng v pht trin cc khu vc tp trung sn xut nm theo tiu chun
GlobalGAP l gii php nhm hng n nng cao trnh sn xut ca ngi
nng dn, nui trng nm vi quy m ln ng thi thc y hot ng thu mua,
ch bin, a dng ha ngun hng phc v tiu dng trong nc v y mnh xut
khu. ng thi, gii php ny cn nhm to iu kin thun li tng cng
s
qun l ca Nh nc i vi cc vng nui trng nm nh l trn c nc.
a. Ni dung gii php
S 3.3. Phn b khu vc tp trung sn xut nm theo tiu chun
GlobalGAP trn c nc
(Ngun: Tc gi xut)
Th nht, kho st, thu thp thng tin, s liu lin quan n tnh hnh thc t sn
xut nm ca nng dn, hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip, c s thu
mua,
ch bin ti cc khu vc d kin c pht trin, cn c vo tnh hnh kinh t v
iu kin t nhin ca khu vc.
Th hai, tp hun k nng, kin thc chuyn mn v GlobalGAP, nng cao cht
lng cng tc ca i ng cn b khuyn nng trong mi khu vc d kin
thng
qua chng trnh tp hun quc gia cho cn b khuyn nng v p dng tiu
chun
70


71
GlobalGAP trong nui trng nm, m bo trin khai ng lot trn phm vi c
nc, tp trung ch yu vo cc khu vc phn b.
Th ba, vn ng h nng dn tm hiu, p dng tiu chun GlobalGAP trong
nui trng ng thi t chc hun luyn cch nui trng t tiu chun cho cc
h
tham gia. C th nh sau:
- Trung tm khuyn nng tng khu vc phn cng cho i ng cn b
khuyn nng tip xc, vn ng tng h, hng dn v cch thc p dng
GlobalGAP trong nui trng;
- B NNPTNT phi hp vi Hip hi rau qu Vit Nam trin khai ng lot
chng trnh hun luyn k thut nui trng nm theo tiu chun GlobalGAP
dnh
cho ngi nng dn ti mi khu vc xc nh, phi hp cht ch vi s gim
st,
hng dn ca cn b khuyn nng trong sut qu trnh thc thi p dng ca
ngi
nng dn.
Th t, hnh thnh, pht trin mng li thu mua v cc trung tm ch bin nm
trong khu vc c chn. C th nh sau:
- Hip hi Rau qu trin khai lin h, vn ng cc c s thu mua, trong c
cc doanh nghip kinh doanh sn xut v xut khu nm, tm n cc h nng
dn
sn xut theo tiu chun GlobalGAP, hnh thnh h thng thu mua chc chn;
- Chnh ph ban hnh chnh sch khuyn khch, vn ng cc doanh nghip c
tim nng u t xy dng v pht trin cc c s ch bin trong khu vc thng
qua
cc chnh sch u i h tr li sut, min gim thu t, thu gi tr gia tng,...
Th nm, xy dng cc trung tm nghin cu ging nm cp quc gia, u t
m
rng, nng cp trang thit b hin i ti cc vng nguyn liu nhm bo tn v
tm
kim ngun ging tt, ph hp nui trng ti mi a phng trong khu vc.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha B Nng nghip v Pht trin nng thn
Th nht, t chc chng trnh tp hun quc gia cho cn b khuyn nng v
p
dng tiu chun GlobalGAP trong nui trng nm. Ni dung tp hun cn phi
hp
tt gia l thuyt v thc tin, ng thi thng qua , cn nhc nh, cao vai
tr,
trch nhim ca cn b khuyn nng i vi s thnh cng trong vic hng
dn
cho ngi nng dn;


72
Th hai, hng dn, ch o trung tm khuyn nng cc tnh, thnh ph trong c
nc to iu kin rn luyn nng lc cng tc ca i ng cn b khuyn nng,
m bo kin tr, gn b v tm huyt vi ngi nng dn;
Th ba, trin khai cc chnh sch h tr, khen thng cho nhng cn b c
ng
gp tch cc trong cng tc, ng thi nng cao mc thu nhp ca lc lng
khuyn nng nhm to s ng vin, khch l. Bn cnh , cn quan tm, theo
st
gip kp thi hoc c bin php ch ti thch hp i vi nhng i tng
tham gia khng nghim tc.
Th t, iu chnh, trin khai cc chnh sch h tr ti chnh gip nng dn v
doanh nghip mnh dn u t vo cng ngh, my mc phc v nui trng, m
rng quy m sn xut.
Th nm, cc k hoch p dng cn phi c bin php m bo trin khai ng
b, ng thi cn c b phn chuyn kim tra, qun l cht ch trong sut qu
trnh
thc hin k hoch. Tin k hoch cn phi c kim sot thng xuyn
nhm
pht hin kp thi cc vn pht sinh v c hng gii quyt ph hp
- V pha doanh nghip
Th nht, ch ng chia s, hc hi kinh nghim ca cc doanh nghip trong
ngnh nhm nm bt thng tin chnh xc v nhu cu ca th trng chu u, c
bit l EU, c s la chn nm nguyn liu thch hp, mnh dn tin dng cc
sn
phm c sn xut t vng nguyn liu;
Th hai, mnh dn u t trang thit b, m rng quy m sn xut, ch bin
nhiu loi sn phm nhm p ng nhu cu a dng ca ngi tiu dng trong
v
ngoi nc, ng thi h tr tch cc cho vic pht trin n nh vng nguyn
liu
nm trong nc;
Th ba, ch ng hp tc vi ngi nng dn trong vic thu mua nhm n nh
u ra, hnh thnh mng li tiu th vng chc cho sn phm nm c sn
xut
bi ngi nng dn;
Th t, nng cao nhn thc v tm quan trng ca thng hiu ca c nhn
mi
doanh nghip, t ch ng xy dng thng hiu nm ca ring mnh, ng thi
phi hp nhp nhng, ng b vi cc chng trnh xc tin qung b, vn ng
tiu dng nm trong c nc.


73
- V pha ngi nng dn
Th nht, mnh dn tip xc, tm hiu thng tin v cc bin php, k thut nui
trng tin tin, nm vng cc tiu chun trong GlobalGAP, hc hi kinh nghim
t
cc h trin khai thnh cng nhm p dng vo hot ng nui trng ca mnh;
Th hai, nhn thc c li ch ca vic hp tc cng sn xut, pht trin vng
nguyn liu trong nc, ch ng lin kt vi cc h nng dn khc m rng
quy
m sn xut theo m hnh trang tri khi c iu kin nhm chia s kh khn v
vn
ti chnh cng nh kin thc nui trng theo tiu chun mi;
Th ba, ch ng phi hp tt vi cn b khuyn nng, cc nh nghin cu
trong
vic tip thu v p dng cc k thut nui trng hiu qu, sng to trong vic
pht
trin cc ging nm mi, to s phong ph, a dng v c th cho sn phm
nm
Vit Nam.
3.2.2. Nhm gii php vi m
3.2.2.1. Xy dng thng hiu ca doanh nghip kinh doanh xut khu
nm
Hip hi Marketing M (AMA) nh ngha thng hiu l mt tn, thut ng,
du hiu, biu tng, thit k, hay s kt hp ca tt c cc yu t trn nhm
xc
nh hng ha v dch v ca mt ngi bn hoc mt nhm ngi bn v
phn
bit h vi nhng ngi bn khc (Nguyn Vn Vinh, 2008). Xy dng thng
hiu l bc u tin v l mt trong nhng khu gy nhiu kh khn nht trong
qu trnh thit lp v trin khai k hoch qung b, ng thi cng ng vai tr
rt
quan trng i vi vic to nn hnh nh ca doanh nghip. Do , doanh nghip
cn phi u t, nghin cu, hc hi xy dng thnh cng thng hiu ca ring
mnh to dng nim tim trong lng ngi tiu dng.
a. Ni dung nhm gii php
Th nht, xc nh gi tr ca thng hiu m doanh nghip xy dng. y l
vic u tin trong chin lc xy dng v pht trin thng hiu ca doanh
nghip
m thng qua doanh nghip s to c nn tng cho cc cng on khc trong
qu trnh xy dng thng hiu. Doanh nghip c th t ra v gii quyt cc
cu
hi sau:
- Cht lng ca sn phm m doanh nghip cung cp l g?
- Gi tr ct li ca doanh nghip l g?


- S mnh ca doanh nghip l g?...
Th hai, xc nh mc tiu ca thng hiu. xc nh, doanh nghip nn t
ra nhng cu hi nh: doanh nghip mun thng hiu ca mnh s lm c g
cho doanh nghip?, hoc doanh nghip mun khch hng bit g v ni g v
sn
phm ca mnh?,...
Th ba, tp trung vo th trng v khch hng mc tiu. Sc mnh thng
hiu
ca doanh nghip ph thuc vo kh nng tp trung ca thng hiu . Vic
xc
nh c th trng mc tiu s gip thng hiu ca doanh nghip tng tnh tp
trung v t hiu qu tt hn. xc nh th trng mc tiu, doanh nghip cn
phi thc hin phn tch th trng chi tit c c nhng d liu cn thit.
Th t, xc nh nhng ro cn, tr ngi. Khi to ra chin lc thng hiu
dnh cho sn phm ca mnh, doanh nghip cn xc nh nhng ro cn, tr
ngi c
bn c th phi i u. Nhng ro cn ny l cc iu kin th trng khin sn
phm v dch v ca doanh nghip c th b tht bi. Doanh nghip c th tr li
cc cu hi sau:
- Doanh nghip c th trng ngch no khng?
- Sn phm ca doanh nghip c nhng vn g cn phi gii quyt?
- i th ln nht ca doanh nghip l ai? Doanh nghip c th lm g tt hn
so vi h?...
Th nm, xy dng h thng hnh nh nhn din thng hiu. Hnh nh thng
hiu xut hin thng qua vic gii thiu ca doanh nghip n cc i tc v
khch
hng. Xy dng hnh nh nhn din thng hiu l mt phn quan trng trong
kinh
doanh v gp phn to ra nhn thc mnh m v thng hiu ca doanh
nghip.
gii thiu hnh nh thng hiu n khch hng hiu qu, doanh nghip c th
s
dng cc cng c nh: logo thng hiu, bao b sn phm, danh thip v
dng
vn phng, trang web ca doanh nghip, a ch email, ng phc nhn vin,...
S 3.4. Cc bc xy dng thng hiu ca doanh nghip
(Ngun: Tc gi xut)
74


75
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha doanh nghip
Th nht, ch ng tm hiu, nng cao nhn thc v vn xy dng thng
hiu, nghin cu kinh nghim xy dng thng hiu ca cc doanh nghip trong
nc v trn th gii;
Th hai, mnh dn u t nghin cu t m cc vn v th trng v sn phm
ca doanh nghip nhm xc nh nhng thun li, kh khn, im mnh, im yu
ca doanh nghip xy dng chin lc thng hiu ph hp;
- V pha Hip hi Rau qu Vit Nam
Th nht, t chc cc kha tp hun hoc cc chuyn v xy dng thng
hiu cung cp cc kin thc, kinh nghim cn thit cho doanh nghip;
Th hai, h tr tch cc, gip doanh nghip tho g kh khn v ti chnh nhm
to iu kin thun li doanh nghip mnh dn u t cho hot ng nghin
cu.
3.2.2.2. Nng cao cht lng hot ng nghin cu th trng chu u
Mc d chu u, m c bit l EU, l th trng ln y tim nng i vi sn
phm nm Vit Nam nhng y l th trng kh tnh, kht khe vi tm l, th
hiu,
vn ha tiu dng khc bit nhau mi nc trong khu vc. V vy, i hi doanh
nghip nhn t then cht quyt nh thnh cng ca nhm gii php ang
cp
phi c s u t nghim tc cho hot ng kho st, nghin cu xc nh phn
khc th trng t quyt nh phng thc kinh doanh v tp trung vo
nhng
mu m sn phm ph hp (Vit Nga, 2010).
a. Ni dung gii php
Th nht, xy dng i ng nhn lc am hiu th trng chu u, trong ch
yu l th trng EU. ng thi y cng l yu t quan trng nht nh hng rt
ln n thnh cng ca gii php ny.
Th hai, u t xy dng h thng thu thp thng tin, x l v phn tch s liu
ng b, hot ng hiu qu theo tiu chun cht lng quc t nhm em li
thng
tin c tin cy cao.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha doanh nghip
Th nht, xy dng i ng nhn vin ch ng trong cng vic. cng tc
ny,


76
cc doanh nghip phi kin tr thc hin tng bc t vic to dng tinh thn
lm
vic ch ng cho mi c nhn kt hp thu ht, gi chn nhn vin c tinh thn
lm
vic ch ng cao v cui cng l tin ti xy dng tp th lao ng trong cng
ty
thnh mt i ng nhn vin ch ng;
Th hai, nng cao trnh ngoi ng ca i ng chuyn vin nghin cu th
trng thng qua tuyn dng u vo hoc o to, trao di lc lng hin c.
y
l phng thc hiu qu tip cn vn ha, nm bt th hiu, nhu cu cng nh
cc quy tc, lut nh ca th trng mc tiu ny;
Th ba, to iu kin nhn vin tip xc thc t vi mi trng kinh doanh
cng nh kho st thc t th trng chu u, c bit l cc nc thnh vin EU;
Th t, c chnh sch i ng hp l nhm thu ht, gi chn cc c nhn c nng
lc tiu biu v khai thc kt hp pht huy nng lc ca nhng c nhn ny kin
to mt i ng k tha.
- V pha Hip hi Rau qu Vit Nam
Th nht, hnh thnh c s d liu cung cp thng tin cp nht thng xuyn v
tnh hnh th trng chu u, c bit l EU, n cc doanh nghip;
Th hai, t chc cc kha tp hun hoc cc chuyn v kinh doanh ti th
trng chu u ng thi qua gii thiu cc c hi hp tc, giao dch ti th
trng ny n doanh nghip.
3.2.2.3. Ch ng tham gia cc hi ch, trin lm nng sn ti chu u
Hi ch, trin lm chuyn ngnh l ni tp trung nhiu i tc, thun tin cho
doanh nghip kho st nhu cu v thng tin c bn v th trng ng thi tm
kim
thm bn hng, m rng quan h mua bn. V vy, mc tiu ca gii php ny
hng n gip doanh nghip thy c cn phi lm g ch ng tham gia
ngy
cng nhiu cc hi ch trin lm ti chu u nhm khai thc hiu qu ca vic
tham
gia mang li.
a. Ni dung gii php
Th nht, kho st la chn hi ch, trin lm ph hp vi doanh nghip t
cn i ngun lc ti chnh, la chn sn phm tiu biu, m bo nhn s
v
xy dng k hoch trng by c th chi tit;
Th hai, gp g cc doanh nghip c nhiu kinh nghim tham gia trng by ti


77
cc hi ch, trin lm v nm ti th trng chu u hc hi, chia s kh khn
ng thi c th lin kt tham gia nhm gim chi ph v tng hiu qu tham gia;
Th ba, u t thit k, xy dng h thng nhn din thng hiu theo mt
phong cch ring ca doanh nghip, m bo ng b v chuyn nghip t
nhng
mn qu lu nim, danh thip cho n cch by tr, trang hong khu trng by. y
l yu t khi dy nim t ho ca mi doanh nghip, gip doanh nghip t tin
hn
khi mang sn phm ca mnh gii thiu n cc i tc tim nng.
Th t, sau khi tham d, cn tin hnh tng hp v phn tch thng tin ra
cc phng n, chin lc kinh doanh ph hp, ng thi cn gi lin lc thng
xuyn vi cc i tc to dng c quan h trong sut qu trnh tham gia trng
by. y l cch gip doanh nghip xc nh kh nng no cha khai thc hoc cn
pht huy nhng th mnh no trong vic tip cn cc i tc tim nng, ng
thi
to ng lc thc y doanh nghip tham gia nhiu hn, vi quy m ln hn.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha doanh nghip
Th nht, nng cao nhn thc v tm quan trng ca cc hot ng hi ch,
trin
lm i vi xy dng v qung b thng hiu, t , nh gi li thc trng
hot ng ca doanh nghip c s iu chnh k hoch pht trin ph hp;
Th hai, kho st thng tin th trng cn thn, nghim tc la chn hi ch,
trin lm ph hp ng thi nh hng gii thiu sn phm c u th ca
doanh
nghip ph hp vi th trng c chn;
Th ba, mnh dn u t vo thit k, dn dng h thng gian hang trng by
sn phm ca doanh nghip mt cch chuyn nghip, gy n tng vi khch
hang
v cc i tc t cc nc khc.
- V pha B Cng thng
Th nht, ch o V th trng chu u trin khai kho st thng tin v cc hi
ch, trin lm chuyn ngnh ti chu u, c bit l EU, nhm t vn v h tr
doanh nghip trong vic la chn th trng ph hp;
Th hai, phi hp vi Hip hi Rau qu Vit Nam v cc c quan truyn thng
trong vic ph bin, tuyn truyn rng ri n doanh nghip cc thng tin v hi
ch, trin lm chuyn ngnh ti chu u;


78
Th ba, t chc cc t tham d hi ch, trin lm ti th trng chu u vi
quy m ln, tp hp cc doanh nghip cng tham gia nhm lm tng hiu qu
truyn thng cng nh to n tng tt vi khch hng.
3.2.2.4. Khai thc c hiu qu cc knh phn phi ti th trng chu u
Vic xut khu thng qua trung gian tuy tim n nhiu nguy c i vi s xy
dng v pht trin thng hiu ca doanh nghip gn b vi ngi tiu dng ti
cc
nc nhp khu, nhng vi s pht trin chm ca ngnh kinh doanh xut khu
nm Vit Nam nh hin nay th phng thc ny l s la chn an ton nht. V
vy, doanh nghip cn c gii php khai thc hiu qu cc knh phn phi
ny,
cng c dn ni lc pht trin mnh hn ng thi hng n gim dn s l
thuc vo trung gian. Gii php ny c xut nhm gip cc doanh
nghip
xut khu tho g nhng vn trn ng thi c th tip cn tt nht th
trng
tiu th nm ti cc quc gia trong khu vc chu u, c bit l EU.
a. Ni dung gii php
Th nht, kho st k lng th trng chu u, c bit l EU, xc nh knh
phn phi sn phm ph hp.
S 3.5. Cc knh phn phi sn phm rau qu ti
thng qua trung gian ti th trng EU
Nh sn xut/xut khu rau qu
Nh bn bun Nh nhp
khu/i l
(Ngun: Tc gi tng hp t nhiu ngun)
Mt s knh phn phi trung gian ti th trng EU ph hp vi cc doanh
nghip xut khu nm Vit Nam c th k n l:
- i l: thu mua sn phm t nc xut khu ri bn li cho cc knh bn l
Ngnh CN ti xut v ch bin
Nh bn l (siu th, ca hng gim gi,...)
Nh bn l chuyn nghip (ngi bn rau qu, cc sp hng,...)
Dch v thc phm (nh hng, canteen,...)


79
trn th trng EU, hng li t hoa hng bn hng. Hnh thc ny gip doanh
nghip gim bt chi ph vn chuyn.
- Nh nhp khu: ng vai tr quan trng trong h thng knh phn phi ti th
trng EU v h hiu r v th trng cng nh c mi quan h cht ch vi cc
nh
cung cp khc v ngi tiu dng. Cc nh nhp khu c xu hng hp tc lu
di
vi nh cung ng t nc xut khu, y l mt li th cho cc doanh nghip
xut
khu va v nh ca Vit Nam (Cc xc tin thng mi, 2011).
- Cc knh bn l (siu th, ch nng sn,...): c xu hng hp tc vi nhng
nh cung cp c quyn t nc xut khu v thng qua cc hp ng c nh
di
hn, to c hi cho cc doanh nghip Vit Nam c th trnh c p lc trc
xu
hng gom hng trn th gii ng thi hn ch thay i trong vic sn xut.
Th hai, ln k hoch hp tc lu di vi knh phn phi la chn, tp trung
pht trin, nng cao cht lng sn phm ph hp vi th trng hot ng ca
knh phn phi ng thi a dng ha sn phm nhm p ng nhu cu
phong
ph ca th trng, to uy tn hp tc vi cc nh phn phi.
Th ba, xy dng knh bn l ca chnh doanh nghip trn th trng chu u,
c bit l EU, nhm hn ch s l thuc qu nhiu vo knh trung gian.
b. iu kin gii php thnh cng
- V pha doanh nghip
Th nht, ch ng ln k hoch, u t cho hot ng kho st thc t, phn
tch, nh gi cc thng tin thu thp c v th trng chu u, xc nh th trng
cc nc ph hp xy dng knh bn l ca doanh nghip, c bit ch n
mi
trng php l v hot ng ca chnh quyn a phng;
Th hai, mnh dn u t my mc, trang thit b hin i phc v nghin cu
pht trin, a dng ha sn phm ca doanh nghip i i vi nng cao cht
lng
p ng tt nht nhu cu ca th trng;
Th ba, lin h, hp tc vi cc doanh nghip khc cng nghin cu, u t v
xy dng knh bn l trc tip nhm gim chi ph, tng s hp tc cht ch to
nhiu c hi thnh cng lu di;
- V pha Nh nc
Th nht, trin khai cc chnh sch h tr, khuyn khch doanh nghip u t
cho


80
hot ng nghin cu, m rng mng li phn phi ti th trng chu u;
Th hai, h tr doanh nghip u t vn mua sm trang thit b, my mc hin
i phc v sn xut v xy dng knh bn l trc tip ti cc th trng ln
chu
u, c bit l EU.
TIU KT CHNG 3
Trong chng 3, tc gi nu ln cc nhm gii php nhm y mnh xut
khu nm sang th trng chu u, c bit l EU trong giai on 2012 2020.
Vi
mc ch pht trin ngnh nm trong nc, cng c ni lc t to b phng y
mnh hot ng xut khu nm sang cc th trng mc tiu trong c chu u
v c bit quan trng l EU, cc gii php v kin ngh c xut da trn
c s
phn tch, nhn nh t thc trng v trin vng xut khu nm ca Vit Nam
sang
th trng chu u cng nh l bi hc kinh nghim t Trung Quc v pht trin
ngnh nm phn tch chng 1 v 2. Vi mi gii php, tc gi nu r
nhim v ca cc bn c lin quan nhm nng cao tnh kh thi ca gii php
ra.


81
KT LUN
Chu u, c bit l Lin minh Chu u (EU), l mt trong nhng th trng
chin lc trong vic thc hin mc tiu pht trin ngnh kinh doanh xut khu nm
nhm thc y nui trng nm v cc hot ng c lin quan cng pht trin bn
vng. ti Xut khu nm ca Vit Nam sang th trng chu u tp
trung
vo nghin cu, phn tch v cc yu t tc ng n vic xut khu nm vo th
trng ny t c 2 pha, pha Vit Nam v pha th trng chu u, tiu biu l th
trng EU ng thi nh gi kh nng p ng ca Vit Nam qua thc trng xut
khu nm sang th trng EU trong giai on 2005 2011. S liu phc v cho
nghin cu thc trng phn ln c tng hp t cc trang thng k ca Lin hip
quc v Hi ng chu u, mt phn nh tin hnh kho st doanh nghip c kinh
doanh xut khu nm. T , tc gi nh gi li cc thnh tu t c song
song vi nhn nhn cc mt tn ti v thch thc trc mt, lm c s xut
nhng kin ngh v gii php nhm hng n y mnh xut khu mt hng nm
ca Vit Nam sang th trng chu u giai on 2012 2020. Theo , h thng
gii php ca ti gm 7 gii php cp v m v 4 gii php cp vi m, tp
trung hng n gii quyt 3 vn chnh l: xy dng thng hiu quc gia nhm
nng cao kh nng cnh tranh cho mt hng nm Vit Nam; tng cng p dng
tiu chun GlobalGAP vo nui trng nm; v thc y, nng cao cht lng qung
b v xc tin xut khu cho sn phm nm Vit Nam. Vi mi gii php, tc gi
cng nu r cc ni dung chi tit cn tin hnh, ng thi xut nhim v vi
cc bn c lin quan nhm m bo tnh kh thi ca gii php.
Trong gii hn nghin cu ca ti, cc gii php c xy dng v phn tch
s b, cha i su vo nh gi tc ng tng qut n hot ng xut khu nm
sang th trng chu u. Trong , nhng vn v xy dng thng hiu nng
cao tnh cnh tranh cng nh vn lin kt doanh nghip trong ngnh i hi phi
c s o su nghin cu vi quy m ln c th mang li hiu qu nh k vng.


82
DANH MC TI LIU THAM KHO
I. Vn bn quy phm php lut, bo co, tp ch v sch chuyn ngnh
1. B Nng nghip v Pht trin Nng thn, 2009, Gio trnh mn hc Khi qut v
ngh nhn ging v sn xut nm, NXB Nng nghip, H Ni.
2. Centre for the Promotion of Imports from developing countries, 2009, The EU
market for frozen fruit and vegetables [pdf] Available at:
<http://www.cbi.eu/?pag=85&doc=5626&typ=mid_document> [Accessed 20
February 2012].
3. Centre for the Promotion of Imports from developing countries, 2011,
Compliance with EY buyer requirements for fresh vegetables [pdf] Available at: <
http://www.cbi.nl/?pag=85&doc=6073&typ=mid_document>
4. Centre for the Promotion of Imports from developing countries, 2011,
Promising
EU export markets for fresh vegetables [pdf] Available at:
<http://www.cbi.nl/?pag=85&doc=6081&typ=mid_document>
5. Centre for the Promotion of Imports from developing countries, 09/2011, Trade
structure and channels for fresh vegetables [pdf] Available at:
<http://www.cbi.nl/?pag=85&doc=6082&typ=mid_document> [Accessed 20
February 2012].
6. Centre for the Promotion of Imports from developing countries, 09/2011,
Trends
and segments for fresh vegetables [pdf] Available at:
<http://www.cbi.nl/?pag=85&doc=6086&typ=mid_document > [Accessed 20
February 2012].
7. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 04/06/2010, Ngh nh s 61/2010/N-CP
v chnh sch khuyn khch doanh nghip u t vo nng nghip, nng thn.
8. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 05/05/2010, Ngh quyt s 22/NQ-CP v
trin khai thc hin Ngh nh s 56/2009/N-CP ngy 30 thng 6 nm 2009 ca
Chnh ph v tr gip pht trin doanh nghip nh v va.
9. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 12/04/2010, Ngh nh s 41/2010/N-CP
v chnh sch tn dng phc v pht trin nng nghip, nng thn.
10. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 08/01/2010, Ngh nh s 41/2010/N-
CP v khuyn nng.


83
11. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 30/06/2009, Ngh nh s 56/2009/N-
CP v tr gip pht trin doanh nghip nh v va.
12. The Commission of the European Communities, 26/10/2004, Commission
Regulation (EC) No 1863/2004 of 26 October 2004 laying down the marketing
standard applicable to cultivated mushrooms [pdf] Available at: < http://eur-
lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:325:0023:0029:EN:PDF
>
[Accessed 06 February 2012].
13. Cc Xc tin thng mi phi hp cng nhm nghin cu thuc Trung tm
Nghin cu chnh sch v pht trin, 2011, Bo co xc tin xut khu 2009 - 2010,
NXB Lao ng - X hi, H Ni.
14. on Gia Dng, 2008, Bn v s tch hp chin lc ngun nhn lc vi
chin
lc cng ty, Trng i hc Nng.
15. Leifa Fan and others, 2006, Advances in Mushroom Research in the Last
Decade, [pdf] Available at: < http://intraspec.ca/mycomedicine/Advances-in-
Mushroom-Research-in-the-Last-Decade.pdf > [Accessed 20 February 2012].
16. Wei Geng, 2010, Growing Edible Mushroom in China: Bio-innovation,
Technological Dissemination and Trade, [pdf] Available at:
<http://www.eaaere2012.org/FP/0055%20-%20Geng.pdf > [Accessed 02
February
2012].
17. ThS. Nguyn B Hai, 08/2009, Bi ging K thut trng nm, Trng i hc
Nng lm Hu.
18. Trnh nh Ha, 2011, K thut bo qun nng sn sau thu hoch, Vin C
in Nng nghip v Cng ngh sau thu hoch.
19. Nguyn Thu Huyn v cng s, 2009, Chuyn : Hy quan tm ti bo
qun
nng sn nng cao cht lng v hiu qu kinh t, Vin Khoa hc Gio dc
Vit
Nam - Trung tm Nghin cu Gio dc khng chnh quy.
20. Nguyn B Minh, 2010, Th trng xut khu EU - Ngnh hng rau qu,
Chuyn trang Th trng Nng sn & Hi nhp dnh cho doanh nghip, s 01 thng
11/2010, tr.4-10.
21. L Th Nghim, 2007, Ti liu nui trng nm, Trung tm h tr nng dn TP.
H Ch Minh.


84
22. Nguyn Tun Phong, 2010, K thut trng v ch bin nm rm, S Khoa hc
cng ngh Tin Giang.
23. Th tng Chnh ph, 09/01/2012, Quyt nh s 01/2012/Q-TTg v mt s
chnh sch h tr vic p dng Quy trnh thc hnh sn xut nng nghip tt
trong
nng nghip, lm nghip v thy sn.
24. Th tng Chnh ph, 02/12/2011, Quyt nh s 65/2011/Q-TTg v vic
sa
i, b sung mt s iu ca Q s 63/2010/Q-TTG ngy 15 thng 10 nm
2010
ca Th tng Chnh ph v chnh sch h tr nhm gim tn tht sau thu
hoch
i vi nng sn, thy sn.
25. Th tng Chnh ph, 31/12/2010, Quyt nh s 2441/Q-TTg v vic ph
duyt Chng trnh pht trin sn phm quc gia n nm 2020.
26. Th tng Chnh ph, 15/11/2010, Quyt nh s 72/2010/Q-TTg V/v ban
hnh Quy ch xy dng, qun l v thc hin Chng trnh xc tin thng mi
quc gia.
27. Th tng Chnh ph, 05/11/2010, Quyt nh s 2011/Q-TTg v vic thc
hin thi im bo him tn dng xut khu.
28. Th tng Chnh ph, 15/10/2010, Quyt nh s 63/2010/Q-TTg v chnh
sch h tr nhm gim tn tht sau thu hoch i vi nng sn, thy sn.
29. Th tng Chnh ph, 19/05/2006, Quyt nh s 108/2006/Q-TTg v vic
thnh lp Ngn hng Pht trin Vit Nam.
30. Trung tm Khuyn nng Quc gia, 2008, Nm n - C s khoa hc v cng
ngh nui trng, NXB Nng nghip, H Ni.
31. y ban T vn Chnh sch Thng mi Quc t, 2011, Kin ngh chnh sch
ca Cng ng doanh nghip Vit Nam v trin vng FTA Vit Nam - EU, Phng
Thng mi v Cng nghip Vit Nam.
II. Cc trang web
32. ng Anh, 2011, Pht trin ngh trng nm Bo Lc, Bo Lm ng,
[online] 10/04 <http://baolamdong.vn/kinhte/201104/Phat-trien-nghe-trong-nam-
o-
Bao-Loc-2043840/> [truy cp ngy 15/02/2012].
33. H Chu, 2007, Bin tim nng thnh hin thc cn quy hoch sn xut lin
hon, Thi bo Si Gn gii phng,


85
[online] 23 thng 1 <http://www.sggp.org.vn/saigonthubay/2007/1/83007/> [truy
cp ngy [truy cp ngy 10/01/2012].
34. Minh Chu, 2011, Cng ngh sau thu hoch: Cn mt c hch mnh, Trung
tm nghin cu v pht trin truyn thng khoa hc v cng ngh (CESTC),
[online] 01 thng 7 <http://truyenthongkhoahoc.vn/vn/Cong-nghe-sau-thu-hoach-
Can-mot-cu-hich-du-manh-c1067/Cong-nghe-sau-thu-hoach-Can-mot-cu-hich-
du-
manh-n1853> [truy cp ngy 18/02/2012].
35. Chnh ph nc CHXHCN Vit Nam, 2012, Vn bn quy phm php lut,
[online] <http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban>
[truy cp ngy 15/02/2012].
36. Cng Thng tin in t Chnh ph, 2010, Mt s thng tin v a l Vit Nam,
[online] 18 thng 1
<http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/Th
ongTinTongHop/dialy>, 06/02/2012].
37. Cng ty t vn ITMC, 2011, HACCP, [online]
<http://www.itmc.com.vn/detailproducts.asp?cid=9&pid=13> [truy cp ngy
15/03/2012].
38. Cng ty TNHH Cng Ngh AQUAFISH , 2011, Tiu chun thc hnh nng
nghip tt ton cu (GLOBAL GAP),
[online] 12 thng 7 <http://aquafishvietnam.com/vn/com_content/article/Tieu-
chuan-thuc-hanh-nong-nghiep-tot-toan-cau-GLOBALGAP/190.mt24h> [truy cp
ngy 10/03/2012].
39. Cc xc tin thng mi, 2011, Tm hiu knh phn phi rau qu ti ti EU,
[online] 31 thng 8 <http://www.vietrade.gov.vn/rau-qu/2207-tim-hieu-kenh-phan-
phoi-rau-qua-tuoi-tai-eu-phan-1.html> [truy cp ngy 10/03/2012].
40. Liu Hong Dng, 2011, Trng nm rm tri v, Trang thng tin Hi Nng dn
Thnh ph Cn Th,[online] 21 thng 10
<http://hoinongdan.cantho.gov.vn/?tabid=165&ndid=421&key=> [truy cp ngy
15/02/2012].
41. Th Dng, 2011, Ngh trng nm: Chm pht trin v thiu quy hoch, Bo H
Ni mi, [online] 22 thng 7 <http://hanoimoi.com.vn/newsdetail/Khoa-


86
hoc/517738/cham-phat-trien-vi-thieu-quy-hoach.htm> [truy cp ngy 05/03/2012].
42. European Commission, 2012, European Commission. [online] Availble at:
<http://ec.europa.eu/index_en.htm> [Accessed 01 Februabry 2012].
43. Food and Agriculture Organization, 2012, FAOSTAT. [online] Availble at:
<http://faostat.fao.org/site/291/default.aspx> [Accessed 01 Februabry 2012].
44. Trng Giang, 2011, Xy dng chin lc pht trin ngnh nm, Bo Nng
nghip Vit Nam, [online] 27 thng 9
<http://nongnghiep.vn/nongnghiepvn/72/133/133/84261/Xay-dung-chien-luoc-
phat-
trien-nganh-nam.aspx> [truy cp ngy 01/03/2012].
45. Thu H, 2010, Khng hong n cng th gii v kinh nghim cho Vit Nam,
Bo in t i ting ni Vit Nam, [online] 12 thng 12 <http://vov.vn/Home/Bai-
2-Bai-hoc-cho-ca-nuoc-giau-va-nuoc-ngheo/201012/162005.vov> [truy cp ngy
05/02/2012].
46. Bo Khnh Ha, 2011, Xy dng tri nm chuyn nghip: Cn tho g kh
khn v vn, [online] 27 thng 7 <http://www.thitruongkhanhhoa.com/tin-tuc-su-
kien/kinh-te-doanh-nghiep/2817-xay-dung-trai-nam-chuyen-nghiep-can-thao-go-
kho-khan-ve-von.html> [truy cp ngy 15/02/2012].
47. Dinghuan Hu, 2009, Mushroom Industry in China "Small Mushroom & Big
Business", [pdf] Available at:
<http://www.lei.dlo.nl/leichina/files/d50cde8fcbc78dc42a68700b96b10ee0.pdf>
[Accessed 01 February 2012], p.22-53..
48. Beate Huber, 2010, The EU Import Rules for Organic Products, [pdf]
Available
at: <http://www.fibl.org/fileadmin/documents/de/biofach/2011/biofach2011-import-
rules.pdf > [Accessed 20 February 2012].
49. Minh Hu, 2010, Sn xut nm n: Khai thc cha hiu qu tim nng, Cu lc
b nm trng Vit Nam, [online] 15 thng 1 <http://mushclubvn.com/vi/node/490>
[truy cp ngy 05/02/2012].
50. International Trade Centre, 2012, Market Analysis and Research. [online]
Availble at: <http://legacy.intracen.org/marketanalysis/TMFactsheets.aspx>
[Accessed 01 Februabry 2012].
51. ng Khanh, 2010, 20 nm thit lp quan h Vit Nam - EU (28/11/1990


87
28/11/2010): Trin vng sng sa, Bo in t i ting ni Vit Nam,[online] 28
thng 11
<http://vov.vn/Home/Trien-vong-sang-sua/201011/161753.vov> [truy cp ngy
18/02/2012].
52. Phm Xun Lim, 2010, Pht trin trng nm Tin Lng, Bo Nng nghip
Vit Nam, [online] 15/3 <http://nongnghiep.vn/nongnghiepvn/vi-
vn/72/2/2/39684/Phat-trien-trong-nam-o-Tien-Lang.aspx> [truy cp ngy
12/02/2012].
53. Phng Lin, 2010, Tim nng ngh trng nm nc ta rt di do, Bo in
t ng cng sn Vit Nam, [online] 23 thng 12
<http://www.cpv.org.vn/cpv/modules/news/newsdetail.aspx?cn_id=439816&co_id
=
30065> [truy cp ngy 29/01/2012].
54. Xun Linh, 2011, EU mun sm m phn FTA vi Vit Nam, VietNamNet,
[online] 11/01 <http://vietnamnet.vn/vn/chinh-tri/5942/eu-muon-som-dam-phan-
fta-
voi-viet-nam.html> [truy cp ngy 05/03/2012].
55. T Lng, 2011, Pht trin vng sn xut nm quy m ln ti Bc Giang, Cng
Thng tin in t Chnh ph, [online] 22 thng 9
<http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Phat-trien-vung-san-xuat-nam-quy-mo-lon-
tai-Bac-Giang/20119/99261.vgp> [truy cp ngy 12/02/2012].
56. Nhn sinh thi, 2010, Nhn sinh thi v mi trng c phi l mt khng?,
[online] 05 thng 9
<http://nhansinhthai.com/Home/NewsDetail.aspx?id=85&catid=42> [truy cp ngy
13/03/2012].
57. Trn Nga, 2008, Xut khu nm: Hiu qu cao nhng cn manh mn, Website
H tr Pht trin Nng - Lm - Ng Nghip & Nng Thn Vit Nam, [online] 10
thng 3
<http://www.nongthon.net/nong-nghiep-nong-
thon/2009/modules.php?name=News&op=viewst&sid=6017> [truy cp ngy
05/02/2012].
58. Hoi Ngn, 2012, Nghch l ca xc tin thng mi Vit Nam, Thi bo Kinh
t Vit Nam, [online] 09 thng 1


88
<http://vneconomy.vn/20111230115633318P0C19/nghich-ly-cua-xuc-tien-
thuong-
mai-viet-nam.htm> [truy cp ngy 12/02/2012].
59. Vit Nga, 2010, Nht thit phi u t cho nghin cu th trng, Bo Kinh t
Vit Nam, [online] 13 thng 9 <http://ven.vn/nhat-thiet-phai-dau-tu-cho-nghien-
cuu-thi-truong_t77c12n16409tn.aspx> [truy cp ngy 10/03/2012].
60. Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam, 2011, m phn Hip nh
thng mi t do Vit Nam - EU (VN-EU FTA), [online] 10 thng 1
<http://trungtamwto.vn/chuyen-
de/dam-phan-VN-EU-FTA> [truy cp ngy 06/03/2012].
61. V Vn Quang, 2010, Thng hiu quc gia, phn loi hnh thi thng hiu v
gii php, Bo lut s, [online] <http://www.baoluatsu.com/thuong-hieu/thuong-
hieu-quoc-gia/1162-thuong-hieu-quoc-gia-phan-loai-hinh-thai-thuong-hieu-va-
giai-
phap.html> [truy cp ngy 15/03/2012].
62. Rau, Hoa, Qu Vit Nam, 2011, Xut khu rau qu sang EU s tng mnh
trong nhng thng cui nm 2011, [online] 05 thng 12
<http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?tabID=5&ID=10&LangID=1&Ne
wsID=6720> [truy cp ngy 29/01/2012].
63. Rau, Hoa, Qu Vit Nam, 2010, T2/2010: Xut khu nm cc loi c t
1,5
triu USD, [online] 06 thng 4
<http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?ID=3&LangID=1&tabID=5&New
sID=5216> [truy cp ngy 31/01/2012].
64. Tp ch Vietnam Business Forum, 2011, Lin kt doanh nghip: Nhn t pht
trin bn vng, [online] 07 thng 10
<http://vccinews.vn/?page=detail&folder=165&Id=4919> [truy cp ngy
18/02/2012].
65. Phan Huy Tm - Trn L Minh Phng, 2010, Lin kt tng sc mnh cho
doanh nghip, Mng cng ng cc nh qun l, [online] 18 thng 1
<http://www.businesspro.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=47
&Itemid=78> [truy cp ngy 29/01/2012].
66. Thng tin thng mi giao nhn vn ti, 2012, Trin vng xut khu ca Vit
Nam vo th trng EU trong nm 2012, [online] 09 thng 1


89
<http://giaonhanvantai.vn/tin-tuc/thi-truong-xuat-nhap-khau/2203-trin-vng-xut-
khu-
ca-vit-nam-vao-th-trng-eu-trong-nm-2012-.html> [truy cp ngy 29/01/2012].
67. Thng V Vit Nam ti Thy in, 2010, Logo mi cho sn phm hu c
c thng qua, Cng thng tin Th trng nc ngoi, [online]23 thng 4
<http://www.ttnn.com.vn/nuoc-lanh-tho/230/tin-tuc/26486/logo-moi-cho-san-
pham-
huu-co-duoc-thong-qua.aspx> [truy cp ngy 15/02/2012].
68. Trang thng tin th trng hng ha Vit Nam, 2010, Kim ngch xut khu sn
phm rau cc loi nm 2009 t 107,3 triu USD, [online] 10 thng 1
<http://www.vinanet.com.vn/tin-thi-truong-hang-hoa-viet-
nam.gpprint.177464.gpside.1.asmx> [truy cp ngy 31/01/2012].
69. Trung tm Chng nhn Ph hp QUACERT, 2011, GLOBALGAP Cng c
qun l c sn phm nng nghip an ton, [online]
<http://www.quacert.gov.vn/news/vi/97/140/a/globalgap-cong-cu-quan-ly-de-co-
san-pham-nong-nghiep-an-toan.aspx> [truy cp ngy 15/03/2012].
70. Trung tm Khuyn nng Vnh Long, 2011, Nhng kinh nghim mi trong k
thut trng nm rm bng cch khng y, [online] 19 thng 12
<http://www.2lua.vn/article/nhung-kinh-nghiem-moi-trong-ky-thuat-trong-nam-
rom-bang-cach-khong-day> [truy cp ngy 15/02/2012].
71. Trung tm Nng sut Vit Nam, 2011, Cu hi thng gp v ISO 9000,
[online]
<http://www.vpc.vn/PortletBlank.aspx/051B57CA1E3646B09A682749F4496CF8/
View/Hoat-dong-chung-
nhan/Cau_hoi_thuong_gap_ve_ISO_9000/?print=2001858818> [truy cp ngy
16/03/2012].
72. Trung tm Nng sut Vit Nam, 2011, H thng qun l mi trng theo ISO
14001 (EM.14000), [online]
<http://vpc.org.vn/PortletBlank.aspx/C84FD430BF06439C9A5F8230C87B44D0/
V
iew/Thong-tin-
chung_ISO_14000/Thong_tin_chung_ISO_14000/?print=221423471> [truy cp
ngy 16/03/2012].
73. United Nations, 2012, United Nations Statistics Division. [online] Availble at:


90
<http://unstats.un.org/unsd/default.htm> [Accessed 01 Februabry 2012].
74. Vietagromarket, Quy inh phi thu quan ca EU i vi mt hang rau qua ,
[online] <http://eng.vietagromarket.com/a321/Quy-dinh-ve-XNK/Quy-
di%CC%A3nh-phi-thue%CC%81-quan-do%CC%81i-vo%CC%81i-ma%CC%A3t-
ha%CC%80ng-rau-qua%CC%89.htm> [truy cp ngy 13/03/2012].
75. Minh Vn, 2011, Lm nm - gii php tt gip nng dn ci thin i sng, Bo
Tha Thin Hu, [online] 29 thng 10
<http://baothuathienhue.vn/?gd=1&cn=35&NewsID=20111028085555> [truy cp
ngy 18/02/2012].


91
PH LC 1
H THNG TIU CHUN HIN HNH CA TH TRNG EU
I VI MT HNG NM VIT NAM
Qui nh/
Tiu chun
Nm qua ch bin
(ng lnh, ng lon, ng hp)
QUI NH V CHT LNG PHN LOI KCH C
Cht lng
Nm ti
- Tnh trng nguyn vn
- Khng gip thi (nu ct
ta th vt ct phi sch)
- Sch, khng c g khc
ngoi v bc ngoi
- B ngoi phi ti
- Khng c cn trng gy
hi hay c nguy c gy hi
t cn trng
- Khng c hi m khc
thng bn ngoi
- Khng c hng, v l
p ng cc quy nh c lin quan sau:
- Quy nh v rau qu ch bin hu c
(rt phc tp, cn s t vn ca chuyn
gia)
- Quy nh v ph gia thc phm i vi
nm ng lnh, ng hp
- p ng tiu chun HACCP, h thng
ISO 9000 v v sinh an ton thc phm
Phn loi
(Khng quy
nh i vi
cc loi
nm qua
ch bin)
Loi rt tt
- Sn phm c cht lng rt tt
- Khng c bt k li no ngoi tr li bn ngoi khng ng k v
khng nh hng cht lng sn phm. Nu c ct, vt ct phi thng.
Loi I
- Cht lng tt
- C th c nhng li nh v hnh dng, mu sc, vt thm m b
ngoi, try xt nh trn v bc. Nu c ct ta, th vt ct phi thng.
Loi II
- Sn phm khng h hng, tha mn cc yu cu ti thiu
- C th c nhng li v hnh dng, mu sc, vt thm b ngoi, try
xt trn v bc, thn nm, hi m bn trong...
Kch c


92
(Khng quy
nh i vi
cc loi
nm qua
ch bin)
Nm bp, nm va n Nm n xe
C
ng
Chiu di thn
Chiu di thn
knh m
ti a (mm)
ti a (mm)
ti thiu
Nm
(mm)
ct
ng
knh m
Nm
ti thiu
nguyn
(mm)
Nm
ct
Nm
nguyn
Nh 15 45 1/2
.knh
m 20 Va 30 65 Ln 50 2/3
.knh
m
55
-
50
2/3 ng knh
m nm
QUY NH V MI TRNG X HI AN TON V SINH THC VT
Mi trng
- Quy nh v ng gi sn
phm bng thng g
- Quy nh v sn xut rau
qu hu c v nhn sinh
thi
- C nhn mi trng v cc h thng
qun l mi trng (ISO 14001)
- Dn nhn trng trt hu c
X hi
p ng tiu chun trch
nhim x hi ca h thng
SA 8000
- iu kin lao ng chung
- An ton sc khe ngh nghip (h
thng OHSAS 18000)
An ton v
sinh thc
vt
p ng cc tiu chun:
- GlobalGAP; hoc
- HACCP v ISO 9000
p ng tiu chun v sinh an ton thc
phm theo Quy nh v HACCP v h
thng ISO 9000
QUI NH V NG GI GHI NHN V DN NHN
ng gi
- Sn phm phi ng nht,
mi bao ch cha 1 loi duy
nht
- Bn trong bao b phi
sch, mi khng gy nh
hng cht lng sn
phm. Bao b khng b try
xc nhiu do tc ng
ngoi
p ng cc quy tc ng gi theo Ngh
nh EC 1935/2004 v vt liu tip xc
thc phm. Ngoi ra cn ch :
- Hm lng ti a ch, ctmi, thy ngn
v crm trong bao b l 100 ppm (phn
triu);
- Nm ng hp/lon: bn trong hp c
trng tt, vic y np ghp mi c
kim tra bng in, hp v cc mi ni


93
- Giy dn ngoi bao b khi
tho b khng li vt
c vng i t nht 2 nm,...
- Nm ng lnh: ch yu ng gi
trong thng cc-tng cng (loi 10, 15,
20 v 15 kg)
Nhn mc
Mi bao b phi c ghi - nhn cng mt c ch, d
nhn thy, kh phai theo
ni dung sau (bng ting
Anh):
1. Tn v a ch nh ng
gi/xut khu
2. Loi sn phm (nm
trng, ct hoc nguyn, c
mu nu khng phi mu
trng)
3. Xut x hng ha
4. Chi tit hng ha (loi,
kch thc, khi lng
tnh)
Khng th hin nhng li khng nh
v y hc m cha c chng minh
bng khoa hc;
- Ghi nhn bng ngn ng nc nhp
khu, gm nhng thng tin c bn sau:
1. Tn sn phm, loi sn phm;
2. Hn s dng v iu kin bo qun;
3. Thnh phn nguyn liu, ph gia (%);
4. Khi lng thc;
5. Hng dn s dng;
6. Tn, a ch ca nh ng gi/xut
khu/nhp khu t ti EU;
7. L sn xut;
8. Nc xut x;
9. Cc cht c th gy d ng, nguy hi
cho sc kho
(Ngun: Tng hp t Quy nh s 1863/2004 ca y ban chu u
ban hnh ngy 26/10/2004 v cc tiu chun t ra cho mt hng nm trng,
v trang TTT VietAgroMarket)
DIN GII MT S THUT NG S DNG TRONG BNG
1. Nhn trng trt hu c ca EU l nhn m bo v ngun gc v cht
lng
thc phm v thc ung. S hin din ca nhn trn bt k sn phm no m
bo
rng sn phm ph hp vi Quy nh trng trt hu c ca EU. Nhn ny c th
s
dng mt cch t nguyn i vi cc sn phm hu c nhp khu t nc th
ba.
Sn phm hu c nhp khu t nc th ba mang nhn hu c EU phi p ng
cc quy nh hin hnh ca EU v sn xut hu c v ghi nhn hu c (Quy ch hi
ng (EC) S 834/2007) (Thng v Vit Nam ti Thy in, 2010).

94
2. Nhn mi trng, nhn sinh thi: Nhn sinh thi l mt loi nhn c
cp cho
nhng sn phm (bao gm ton b qu trnh sn xut ca n) c t tc ng n
mi
trng so vi nhng sn phm tng t. Nhn sinh thi c pht trin nhiu cp
, c th p dng trn ton Chu u nh l Nhn hiu sinh thi lin minh chu u
(EU Ecolabel), H Lan Milieukeur, Thin thn xanh c (the German Blue
Angel)
v Thin Nga Trng Scandinavia (Scandinavian White Swan). Ngoi nhn sinh
thi
do mt c quan ng ra cp, cn c mt loi nhn khc do nh sn xut t gn
ln
sn phm ca mnh nh mt hnh thc qung co n ngi tiu dng tnh nng
thn thin vi mi trng. C hai loi nhn trn, nhn sinh thi v nhn do nh
sn
xut t dn, u gi chung l nhn mi trng (Nhn sinh thi, 2010).
3. Tiu chun GlobalGAP: l tiu chun v thc hnh nng nghip tt ton cu
do
t chc phi li nhun FoodPlus l i din php nhn. Thng 9/2007 GlobalGap
ra
i nhm b sung v thay th cho EurepGap bi phm vi ca EurepGap ch trn
sn
phm trng trt cn GlobalGap m rng ra c sn phm trng trt, chn nui v
thy sn. n nay GlobalGap xy dng cc tiu chun cho rau v qu, cy
tng
hp, hoa v cy cnh, c ph, ch, tht ln, gia cm, gia sc v cu, b sa v
c
hi, tm, cc sn phm khc ang c nghin cu v xy dng (Trung tm
Chng
nhn Ph hp QUACERT, 2011)
4. H thng Phn tch nguy hi v im kim sot ti hn (HACCP): l h
thng kim sot an ton thc phm trong qu trnh sn xut, ch bin thc phm
mang tnh cht phng nga nhm m bo an ton v cht lng thc phm
(Cng
ty t vn ITMC, 2011). Cc quc gia trn th gii, c bit l Lin minh Chu u
(EU) u chnh thc ban hnh cc quy nh bt buc ch cho php a ra th trng
nhng sn phm thc phm c chng nhn HACCP nhm p ng yu cu
ngy
cng tng ca ngi tiu dng v trch nhim ca cc nh sn xut, ch bin
thc
phm.
5. B tiu chun ISO 9000: gm nhng tiu chun v h thng qun l cht
lng
(HTQLCL) do T chc Tiu chun ho quc t (ISO) ban hnh. Tiu chun c
p dng khi mt t chc cn chng t kh nng cung cp sn phm p ng
yu cu
khch hng v lut nh mt cch n nh v mong mun nng cao s tho mn
ca
khch hng. B tiu chun ISO 9000 bao gm 4 tiu chun c bn l Cc yu
cu

95
v HTQLCL (ISO 9001:2008), C s t vng v HTQLCL (ISO 9000:2005),
Qun
l s thnh cng bn vng ca mt t chc (ISO 9004:2009), Hng dn nh
gi
h thng qun l cht lng v/hoc h thng qun l mi trng (ISO
19011:2002) (Trung tm nng sut Vit Nam, 2011).
6. H thng qun l mi trng theo ISO 14001: ISO 14000 l b tiu chun
v
qun l mi trng do T chc Tiu chun ha quc t (ISO) ban hnh nhm
gip
cc t chc/doanh nghip gim thiu tc ng gy tn hi ti mi trng v
thng
xuyn ci tin kt qu hot ng v mi trng. B tiu chun ISO 14000 gm
cc
tiu chun lin quan cc kha cnh v qun l mi trng nh h thng qun l
mi
trng, nh gi vng i sn phm, nhn sinh thi, xc nh v kim k kh nh
knh...(Trung tm nng sut Vit Nam, 2011).

96
PH LC 2
KIN CA MT S CHUYN GIA
V SN XUT V XUT KHU NM CA VIT NAM
1. kin ca PGS., TS. Mai Thnh Phng, Trung tm Khuyn nng Quc
gia
Nm l loi cy trng cn thit, c lu i v cho thy li ch kinh t to ln
nhng khng h n gin nu mun pht trin bi bn. Ti liu hng dn k
thut
u c nhng trng nm thnh cng, nng dn cn phi c hc, tp hun,
xy
dng m hnh th im...
Hn na, ngi nng dn ch yu nui nm t pht, quen thi tiu nng, cha
bit lin kt v t chc sn xut lin hon. B Nng nghip - Pht trin nng
thn
ra mc tiu n nm 2010 sn lng nm ca nc ta s t 1 triu tn/nm
nhng vn cha c gii php c th no thc hin.
Lu nay, hu ht cc tnh thnh u khng c bo co v din tch, sn lng
nm v cng khng c xut g. Trong h thng cc c quan chuyn trch t TW
n cp x, phng u cha c b phn chuyn trch v nm. V ng bun l
trong cc quy hoch pht trin, nh hng pht trin cc ngnh ngh nng
nghip
n nm 2010 ca TW ln cc vng u khng ni g n cy nm. n lc a
cy nm vo cc chng trnh trng im nh thu sn, b sa, la, cao su, c
ph...
2. kin ca PGS., TS. L Xun Thm, Ph Gim c Trung tm Ht nhn
TPHCM
Trung Quc l nc sn xut nm ln nht th gii, chim 90% sn lng,
doanh
thu 25-30 t USD/nm, mt na l xut khu. l nh h c h thng hi nm
t
tnh n x. c bit, h cn c hn 10 vin v c s nghin cu nm nhng vng
trng im.
Trong khi , iu kin pht trin nm ca ta khng thua Trung Quc bao nhiu,
h c 3.000 loi nm, ta c 2.000 loi. Th m nc ta hin cha c trng
nng
nghip no c b mn hay ngnh hc v nm m ch coi nm l mt chuyn
ph.
Dn mun trng nm phi my m hng nm lin tm ra m hnh...
Hin nay mi ch c mt b phn nghin cu v nm thuc Vin Di truyn Nng
nghip c nhng tm hot ng ch yu pha Bc vi a s nhng loi nm
x

97
lnh. Do vy, nc ta cn xy dng c cc vin nghin cu nm, tm ra c
cng ngh nm hon chnh bin tim nng ngh nm thnh hin thc.
3. kin ca thy L Duy Thng (Khoa Sinh, Trng H Khoa hc T
nhin
TPHCM)
Thnh ph H Ch Minh l ci ni ca phong tro trng nm, t k thut, m
hnh n con ging... nhng cha c thi quen trng nm vi quy m ln, ch tn
dng mt bng ci thin khng dm u t nhiu, ch trng vi trm mt vung
trong vn nh. V vy, khng tnh nm rm hon ton mua t cc tnh khc,
nm
bo ng m thnh ph c nhiu thun li pht trin cng ch p ng cha ti
30% nhu cu ca ngi dn thnh ph, cn xut khu th cha mnh.
Nguyn nhn l ta nui trng phn tn, manh mn, quy trnh trng, thu hi v
bo qun cha chun nn cht lng khng t, khng ng u. Yu km nht l
khu sau thu hoch, nc ngoi th hi n u v bao b n ch khng thu
hoch kiu ng, la ra ri ng bao nh ta.
Do vy, nm bo ng ti ca nc ngoi gi c ti 10-15 ngy, cn ca ta
sau 3 ngy l ht date. Ngoi ra, lu nay cy nm li c u t lch lc, phn
tn, cha trng ci cn. Ci thiu nht ca ta l cha c nhng m sn xut cng
ngh cao, chun thng nht t sn xut v cung cp ging, nui trng, thu
hoch,
bo qun v ch bin to c s cho phong tro lan to v i ln.
(Ngun: H Chu, 2007, Bin tim nng thnh hin thc cn quy hoch sn xut
lin hon, Thi bo Si Gn gii phng)

98
PH LC 3
NI DUNG BN KHO ST DOANH NGHIP
Trong khun kh chng trnh nghin cu ti "XUT KHU NM CA
VIT NAM SANG TH TRNG CHU U", chng ti mun thu thp mt s
d kin lin quan n hot ng thc tin ca doanh nghip. Cc thng tin c
cung cp s c bo v trong phm vi cuc kho st, ch phc v cho vic nghin
cu ti ni trn, hon ton khng rng buc v mt php l. Tc gi ti xin
chn thnh cm n Qu Doanh nghip dnh thi gian tr li bng cu hi ny.
Knh chc Qu Doanh nghip khng ngng m rng hot ng sn xut kinh
doanh, to c v th mi trong iu kin cnh tranh v hi nhp quc t hin nay.
(* Bt buc)
1. Tn doanh nghip*
2. Website (nu c)
3. Doanh nghip c xut khu nm vo th trng chu u hay cha? *
Cha v khng c nh xut khu vo th trng ny
4. Doanh nghip nh gi nh th no v tm quan trng ca cc yu
t/hot
ng sau y n vic qung b v y mnh xut khu mt hng nm vo
th
trng chu u *
1: Hon ton khng quan trng; 5: Rt quan trng
1 2 3 4 5
Xy dng v pht
trin thng hiu
doanh nghip
Tham gia hi ch,
trin lm chuyn
ngnh ti th trng
C
Cha, nhng c nh xut khu vo th trng ny

99
1 2 3 4 5
ny
Tham gia hi ch
quc t v nng
sn/nm ti Vit Nam
S dng cc cng c
qung b trc tuyn
p dng cc tiu
chun cht lng
trong canh tc, thu
hoch v ch bin
Nng cao cht lng
ngun nhn lc (k
s cng ngh, cng
nhn ch bin,...)
S lin kt gia cc
doanh nghip trong
ngnh
5. Doanh nghip nh gi mc quan tm ca mnh nh th no n cc
vn
sau trong hot ng xut khu nm ca doanh nghip thi gian qua? *
1: Hon ton khng quan tm; 2: Khng quan tm lm; 3: C quan tm nhng cha
u t; 4: C quan tm nhng cha u t ng k; 5: Rt quan tm v c u t
ng mc
1 2 3 4 5
Xy dng v pht
trin thng hiu
doanh nghip

100
1 2 3 4 5
Tham gia hi ch,
trin lm chuyn
ngnh
S dng cc cng c
qung b trc tuyn
p dng cc tiu
chun cht lng
trong canh tc, thu
hoch v ch bin
Nng cao cht lng
ngun nhn lc (k
s cng ngh, cng
nhn ch bin,...)
Hp tc, chia s kinh
nghim xut khu vi
cc doanh nghip
trong ngnh
6. Doanh nghip nh nh th no v thc trng ca cc vn sau? *
1: Hon ton khng tt; 2: Cha tt; 3: Bnh thng; 4: Tt; 5: Rt tt
1 2 3 4 5
S lin kt, h tr
sn xut v xut
khu nm gia cc
doanh nghip trong
ngnh
Hot ng thu mua,

kin khc (vui long nu r)
PHN DNH CHO DOANH NGHIP C XUT KHU NM VO TH
TRNG CHU U
9. Knh phn phi xut khu nm ca doanh nghip khi xut khu vo th
trng chu u l *
101
1 2 3 4 5
m bo u ra cho
nng dn trng nm
S h tr ca Nh
nc v vn cho cc
doanh nghip kinh
doanh xut khu nm
7. T nm 2005 n nay, tn sut doanh nghip tham gia hi ch, trin lm
chuyn ngnh chu u v trong nc l: *
Cha tham gia hi ch, trin lm chuyn ngnh no
8. Quan im ca doanh nghip v Vn xy dng thng hiu quc gia
cho
sn phm Nm Vit Nam *
nh hng tt, to iu kin doanh nghip gii thiu v xut khu sn phm
d dng, thun li, an ton hn
nh hng khng ng k, c xy dng thng hiu quc gia cho sn phm
nm th tt, khng c cng khng quan trng
Khng cn xy dng thng hiu quc gia cho sn phm ny. Quan trng nht
vn l doanh nghip c thng hiu mnh v ch ng vng chc trn th trng
nhiu hn 4 ln/nm
2 - 4 ln/nm
1 ln/nm
Cha tng bit n/tm hiu thng tin v vn ny

kin khc (vui lng nu r)
PHN DNH CHO DOANH NGHIP CHA XUT KHU NM VO TH
TRNG CHU U
10. L do doanh nghip cha xut khu nm vo th trng chu u *
C th c nhiu la chn.
Yu cu ca th trng ny i vi mt hng nm qu kht khe, doanh nghip
khng iu kin p ng
Thng qua nh nhp khu chu u
Thng qua i l phn phi
Thnh lp chi nhnh bn hng th trng chu u
Trc tip n cc knh siu th, nh hng
Thiu thng tin v th trng ny
Khng ngun cung sn phm nm m rng sang th trng ny
Khng ngun lc qung b v xc tin xut khu sang th trng ny
kin khc (vui lng nu r)
102