You are on page 1of 55

TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG

TRNG I HC HI PHONG
KHOA TOAN
***
BO CO CHUYN
MN: AN TON THNG TIN
ti: Tm hiu u gi i !" #$ %g &'g
Gio vin hng dn: Th.S L c Nhuong
Nhm sinh vin thc hin: L Thi Kim Oanh
L Thi Thu Thuy
Vu Thi Nguyt
Lp: Toan Tin ng Dung K11
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hi Phng, nm 2!"
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
()I C*M +N
Em xin cam on thy L c Nhuong, cam on thy d tn tinh giup d, truc tip chi
bao, huong dn nhom em trong qua trinh lam bao cao chuyn d mn An toan thng tin.
Trong thoi gian lam vic voi thy, em khng nhung tip thu thm nhiu kin thuc b ich
ma con hoc tp duoc tinh thn lam vic, thai d nghin cuu khoa hoc nghim tuc, hiu
qua, dy la nhung diu rt cn thit cho em trong qua trinh hoc tp va cng tac sau nay.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
M,C (,C
M- .U
Khi ung dung trn mang may tinh cang tro ln ph bin, thun loi va quan trong thi
yu cu v an toan mang, an ninh du liu mang ngay cang tro ln cp bach va cn thit.
Ngun tai nguyn mang rt d bi danh cp hoc pha hong nu khng co mt co ch bao
mt cho chung hoc su dung nhung co ch bao mt qua long leo. Thng tin trn mang, du
dang truyn hay duoc luu tru du cn duoc bao v. Cac thng tin y phai duoc giu bi mt.
Cho phep nguoi ta kim tra d tin tuong rng chung khng bi sua di so voi dang nguyn
thuy cua minh va chung dung la cua nguoi nhn gui no cho ta.Mang may tinh co dc dim
la nhiu nguoi su dung, nhiu nguoi cung khai thac kho tai nguyn, dc bit la tai nguyn
thng tin va nguoi su dung thuong phn tan v mt dia li. Cac dim nay th hin loi ich to
lon cua mang thng tin may tinh dng thoi cung la diu kin thun loi cho nhung ke mun
pha hoai an toan thng tin trn mang may tinh.
Do do cach tt nht d bao v thng tin la m hoa thng tin truoc khi gui di. Muc
tiu co ban cua mt m la cho phep hai nguoi, gia su la A va B, lin lac qua knh khng
an toan theo cach ma di thu O (duoc noi dn nhu nguoi tham m) kho co th hiu cai gi
dang duoc noi. Knh nay co th la duong din thoai hoc mang may tinh. Thng tin A
mun gui dn B s duoc goi la 'ban r (plaintext), co th la bt ki tai liu nao co cu truc
tuy . A s m ban r bng khoa xac dinh truoc va gui ban m thu duoc qua knh khng
an toan. O du thu trm duoc ban m trn knh nhung kho co th hiu ban m do la gi
nhung B la nguoi bit khoa m nn co th giai m va thit lp lai ban r. Co hai loai h
mt gm h mt m khoa bi mt va h mt m khoa cng khai. Trong h mt m khoa
cng khai, hai nguoi mun trao di thng tin voi nhau phai thoa thun voi nhau mt cach
bi mt khoa k. Trong h mt nay co hai ham lp m ek va ham giai m dk . Nu tit l khoa
k s lam cho h thng khng an toan. Trong thuc t, an toan h thng chinh la d an
toan tinh toan. Mt h mt la 'an toan tinh toan nu phuong phap tt nht d bit d pha
no yu cu mt s lon khng hop l thoi gian tinh toan, ngha la qua trinh thuc hin tinh
toan cuc k phuc tap, phuc tap dn muc ta coi'khng th duoc. H m khoa cng khai
d dap ung duoc yu cu do. tuong cua h m khoa cng khai la o ch no co th tim ra
mt h m kho co th tinh toan xac dinh dk khi bit ek, quy tc m ek co th cng khai.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Ham m hoa cng khai ek phai d dang tinh toan nhung vic giai m phai kho di voi bt
ki nguoi nao ngoai nguoi lp m. Tinh cht d tinh toan va kho dao nguoc nay thuong
duoc goi la tinh cht mt chiu. iu nay bao dam tinh bi mt cao. Nhu chung ta d bit,
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
trong cach thuc giao dich truyn thng, thng bao duoc truyn di trong giao dich thuong
duoi dang vit tay hoc danh may km theo chu k(vit tay) cua nguoi gui o bn duoi vn
ban. Chu k do la bng chung xac nhn thng bao dung la cua nguoi k, tuc la chu th
giao dich. Chu k vit tay co nhiu uu dim do la d kim thu, khng sao chep duoc chu
k cua mt nguoi la ging nhau trn nhiu vn ban
Ngay nay, cung voi su phat trin cua khoa hoc va cng ngh thng tin dc bit la
su bung n cua mang may tinh thi nhu cu trao di thng tin trn mang ngay cang ph
bin. Khi chung ta chuyn sang cach thuc truyn tin bng cac phuong tin hin dai, cac
thng bao duoc truyn di trn cac mang truyn tin s hoa, song song voi no, tinh an toan
va bao mt thng tin cung phat trin manh m khng ngng dap ung nhu cu bao v ring
tu cua nguoi su dung.
Bao cao chuyn d trinh bay mt khia canh nho v bao mt thng tin trong thuong
mai din tu. y dung ln mt trang eb v du gia truc tuyn va xac thuc cac thng
tin an toan va bao mt trong vic mua ban, thanh toan hang hoa ma nguoi ban cung nhu
nguoi mua chi cn ngi tai nha voi mt cu click chut.
Bao cao gm chuong:
Chuong 1 Mt m
Chuong 2 K din tu va vn d xac thuc
Chuong 3 u gia din tu
Chuong ng dung du gia din tu

NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
/ANH M,C H0NH 12
Hh 345: https:accounts.google.com........................................................................ 29
Hh 343: Chung chi s ............................................................................................... 3
Hh 346: Chung chi s theo chun 9.................................................................. 31
Hh 745: Home........................................................................................................... 2
Hh 743: Trang chu .................................................................................................... 3
Hh 746 Cai dt buoc 1 ..............................................................................................
Hh 748: Trang chu admin .........................................................................................
Hh 749 Trang ng k..............................................................................................
Hh 749: ng san phm cn ban ..............................................................................
Hh 74:: Nhp thng tin va hinh anh cua mt hang................................................... 9
Hh 745;: Thit lp phin du gia..............................................................................
Hh 7455: t gia du. ............................................................................................... 1
Hh 7453: ac nhn ................................................................................................... 1
Hh 7456: Hoan tt vic du gia................................................................................. 2
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
CH<+N 5: M=T M>
5454 ?@ ABCD #E AFDh G" mH! mI
T khi con nguoi co nhu cu trao di thng tin, thu t cho nhau thi nhu cu giu bi
mt va bao v tinh ring tu cua nhung thng tin, th t duoc trao di cung nay sinh. Hinh
thuc thng tin duoc trao di ph bin va som nht la duoi dang vn ban, d giu bi mt cua
thng tin ho d som ngh dn vic che giu ni dung cac vn ban bng cach bin dang cac
vn ban do d nguoi doc khng hiu duoc, dng thoi co cach khi phuc lai nguyn dang
ban du d nguoi trong cuc vn doc hiu duoc theo cach goi ngay nay thi dang bin di
cua vn ban duoc goi la mt m cua vn ban, cach lp mt m cho mt vn ban duoc goi
la phep lp mt m, con cach khi phuc lai nguyn dang ban du cua vn ban t ban mt
m goi la phep giai m. Phep lp mt m va phep giai m duoc thuc hin nho mt chia
khoa ring nao do ma chi nhung nguoi trong cuc bit duoc ta goi la khoa mt m. Nguoi
ngoai cuc khng bit duoc khoa mt m, nn du co duoc ban mt m trn duong truyn
tin, v nguyn tc thi cung khng th giai m d hiu duoc ni dung cua vn ban truyn di.
n cac thp nin gn dy, khi con nguoi buoc vao k nguyn may tinh, hay trong
nhiu cac lnh vuc khac, lnh vuc mt m cung co nhung chuyn bin to lon t giai doan
mt m truyn thng sang giai doan mt m may tinh may tinh din tu duoc su dung
ngay cang ph bin trong vic lp mt m, giai mt m, va nhung chuyn bin do d kich
thich vic nghin cuu cac giai phap mt m,bin vic nghin cuu mt m thanh mt khoa
hoc co di tuong ngay cang rng lon va duoc su dung co hiu qua trong nhiu pham vi
hoat dng cua cuc sng.
Vic chuyn sang giai doan mt m may tinh d co tac dung phat trin va hin dai
hoa nhiu h thng mt m theo kiu truyn thng, lam cho cac h thng do co cac cu
truc tinh t hon, doi hoi lp mt m va giai m phuc tap hon, do do hiu qua giu bi mt
cua cac giai phap mt m duoc nng cao hon truoc rt nhiu.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
5434 ?@ J h !hKg mH! mI
543454 HBLg !iMN DH
Mt m duoc su dung d bao v tinh bi mt cua thng tin khi thng tin duoc
truyn trn cac knh truyn thng cng cng nhu cac knh buu chinh, din thoai,
mang truyn thng may tinh, internet
Gia su mt nguoi gui A mun gui dn mt nguoi nhn B mt vn ban(vi nhu
nhu mt buc thu)p, d bao mt, A lp cho p mt ban m c, va thay cho vic gui p, A
gui cho B ban mt m c, B nhn duoc c va giai m c d lai duoc vn ban p nhu A dinh
gui. A bin p thanh c va B bin nguoc lai c thanh p, A va B phai thoa thun truoc
voi nhu cac thut toan lp m va giai m, va dc bit mt khoa mt m chung K d
thuc hin cac thut toan do. Nguoi ngoai khng bit cac thng tin do(dc bit khng
bit khoa K), cho du co duoc c trn knh truyn thng cng cng, cung khng th tim
duoc vn ban p ma hai nguoi A, B mun gui cho nhau.
543434 Fh ghOP
Mt so d h thng mt m la 1 b nm:
?Q RST CT UT VT /W (1.1)
thoa mn cac diu kin sau dy:
S la mt tp huu han cac k tu ban r,
C la mt tp huu han cac k tu ban m,
U la tp huu han cac khoa,
V la mt anh xa t KxP vao C, duoc goi la phep lp m
/ la mt anh xa t KxC vao P, duoc goi la phep giai m.
Voi mi k K, ta dinh ngha e
k
: PC, d
k
: CP la hai ham cho boi:
)xP : e
k
(x) E(K,x) (1.2)
)yC:d
k
(y)D(K,y)
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 9
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
e
k
va d
k
duoc goi ln luot la ham lp m va ham giai m ung voi khoa mt
m K.
Cac ham do phai thoa mn h thuc: )x P : d
k
(e
k
(x)) x
V sau, d thun tin ta s goi mt danh sach (1.1) thoa mn cac tinh cht k
trn la mt so d h thng mt m, con khi d chon c dinh mt khoa K, thi danh sach
(P, C, K, e
k
, d
k
) la mt h mt m thuc so d do.
Trong dinh ngha nay, phep lp m (giai m) duoc dinh ngha cho tng k tu
ban r (ban m). Trong thuc t, ban r cua mt thng bao thuong la mt dy k tu ban
r, tuc la phn tu cua tp P*, va ban m cung la mt dy cac k tu ban m, tuc la phn
tu cua tp C*, vic mo rng cac ham e
k
va d
k
ln cac min tuong ung P* va C* d duoc
cac thut toan lp m va giai m dung trong thuc t s duoc trinh bay trong phn sau.
Cac tp k tu ban r va ban m thuong dung la cac tp k tu cua ngn ngu thng
thuong nhu ting Vit, ting Anh (ta k hiu tp k tu ting Anh la A tuc A
a,b,c,x,y, gm 2 k tu tp k tu nhi phn B chi gm 2 k tu va 1 tp cac s
nguyn khng m be hon mt s n nao do(ta k hiu tp nay la n tuc n ,1,2,
n1). Chu co th xem B
2
. thun tin, ta cung thuong dng nht tp k tu
ting anh A voi tp gm 2 s nguyn khng m du tin
2
,1,2,3,2,2 voi
su tuong ung sau dy:
i khi ta cung dung voi tu cach tp k tu ban r hay ban m la cac tp tich cua
cac tp noi trn, dc bit la cac tp A
m
, B
m
,
m
n.
5464 CD h mI hXP
546454 H mI hXP YhXP Ki Z%g Rm[! GK h mH! mI D\ iW
1.3.1.1. #$ ch%&'n d(ch )shi*t ciph+,-
a) So d khoa
Ki hiu
m
la tp cac s nguyn t dn (m1), k hiu do cung dung cho vanh
cac s nguyn t dn (m1) voi cac phep cng va nhn voi modulo m. Nhu vy, bang
chu cai ting Anh co th xem la mt vanh
2
voi su tuong ung k trn.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
?Q RST CT UT VT /W
Trong do: P C K
2
k K, cac anh xa E va D duoc cho boi:
K, x, y
2
: e
k
(x) (xk)mod2 (1.3)
d
k
(y) (yk)mod2
b) Vi du
Ta dung voi khoa k d m hoa dong thu: hentoithubay
Dong thu do s tung ung voi dong s sau:
h e n t o i t h u b a y
13 19 1 1 19 2 1 2
ua phep m hoa e
9
ta duoc:
1 13 22 2 23 1 2 1 3 1 9
q n c x r c q d k h
ban m s la :qncxrcqdkh
Mun giai duoc ban m do ta su dung d
9
d nhn duoc ban r.
c) u, nhuoc dim
Cach dy 2 nm m dich chuyn d duoc ulius Ceasar su dung, voi khoa
k3 m dich chuyn duoc goi la m Ceasar.
Tp khoa phu thuc vao m voi m la s khoa co th, va trong ting Anh tp
khoa chi co 2 khoa co th. Do vy vic tham m s duyt tun tu 2 khoa do, vi vy
d an toan cua m dich chuyn la rt thp.
1.3.1.2. #$ th.& th/ )s%0stit%tion ciph+,-
a) So d khoa
?Q RST CT UT VT /W
PC
2
, K S(
2
)
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Voi mi K, tuc la mt hoa vi trn
2
ta xac dinh:
e(x) (x)
d(y)
1
(y)
voi x,y
2
,
1
la nghich dao cua .
1h2 34 khoa cua m thay th la mt hoan vi cua bang chu cai. Goi S(E) la tp
hop tt ca cac phep hoan vi cac phn tu cua E.
b) Vi du
duoc cho boi (chu cai thay cho cac con s thuc
2
)
Ban r: 'hentoithubay s duoc m hoa thanh ban m (voi khoa ):
'ghsmImgunxd.
D xac dinh duoc
1
, va do do t ban m ta tim duoc ban r.
c) u, nhuoc dim
M thay th co tp khoa kha lon, bng s cac hoan vi trn bang chu cai, tuc s
cac hoan vi trn
2
, hay 2!. Vic duyt toan b cac hoan vi d tham m la rt kho,
ngay ca di voi may tinh. Tuy nhin co rt nhiu cac phuong php tham m khac nn
m thay th cung khng th xem la an toan.
1.3.1.3. #$ 5npphin
a) So d khoa
?Q RST CT UT VT /W
P C
2
, K (a,b)
2
x
2
: (a,2)1
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 12
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Voi mi k (a,b) K ta dinh ngha:
e
k
(x) ax bmod2
d
k
(y) a
1
(yb)mod2
trong do x,y
2
Ta co: (a,m) 1 va a
1
mod m khi (a,m) 1
Voi m 2 ta s tim ra a thoa mn (a,2) 1:
b) Vi du
Ly k (,)
Ban r: 'hentoithubay
Ban m 'patxyuxpclg
Thut toan giai m trong truong hop nay co dang:d
k
(y) 21(y ) mod 2
c) u, nhuoc dim
Voi m Apphin, s cac khoa co th co bng (s cac s _ 2 va nguyn t voi 2)
2, tuc la 12 2 312. Vic thu tt ca cac khoa d tham m trong truong hop nay
tuy kha mt thi gio nu tinh bng tay, nhung khng kho khn gi nu dung may tinh. Do
vy, m Apphin cung khng phai la m an toan.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 13
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
1.3.1.4. #$ Hi66
a) So d khoa
M nay duoc d xut boi Lester S.Hill nm 1929. M cung duoc thuc hin
trn tng b m k tu, mi k tu trong ban m la mt thop tuyn tinh (trn vanh
2
)
cua m k tu trong ban r. Nhu vy, khoa s duoc cho boi mt ma trn cp m, tuc la
mt phn tu cua
mxm
2
. phep bin di tuyn tinh xac dinh boi ma trn k
mxm
2
co
phep nghich dao, ma trn k cung phai co phn tu nghich dao k
1

mxm
2
. iu kin
cn va du d ma trn k co ma trn nghich dao la dinh thuc cua no k hiu det(k),
nguyn t voi m.
?Q RST CT UT VT /W
Cho m la s nguyn duong.
P C
m
2
K k
mxm
2
: (det(k), 2) 1
voi mi k K dinh ngha:
e
k
(x
1
, x
2
,, x
m
) (x
1
, x
2
,, x
m
).k
d
k
(y , y ,, y
m
) (y , y ,,y
m
).k
1
b) Vi du
Ly m 2, va k 11
3
Voi b 2 k tu (x1, x2), ta co m la (y1, y2) (x1, x2). k duoc tinh boi:
y1 11.x1 3.x2
y2 .x1 .x2
Gia su ta co ban r: 'tudo, tach thanh tng b 2 k tu, va vit duoi dang s ta
duoc 19 2 , 3 1, lp ban m theo quy tc trn, ta duoc ban m duoi dang s la:
9 , 23 1, va duoi dang chu la 'Igxs.
c) u, nhuoc dim
an toan cung khng cao
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
1 2 1 2
1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
1.3.1.5. #$ 7ig+nn8,+
a) So d khoa
M ly tn cua Blaise de Vigenre, sng vao th k 1. Khac voi cac m
truoc, m Vigenre khng thuc hin trn tng k tu mt, ma duoc thuc hin trn
tng b m k tu (m la s nguyn duong).
?Q RST CT UT VT /W
Cho m la s nguyn duong.
P C K
m
2
voi mi khoa k (k1, k2,,km) K co:
e
k
(x
1
, x
2
,, x
m
) (x
1
k
1
, x
2
k
2
,, x
m
k
m
)
d
k
(y , y ,, y
m
) (y
1
k
1
, y k
2
,, y
m
k
m
)
cac phep cng phep tr diu ly theo modulo 2
b) Vi du
Gia su m va khoa k la t CIPHER tuc k(2, , 1, , , 1).
Ban r: 'hentoithubay
Ban m: 'mcasvpiep
T ban m do, dung phep giai m dk tuong ung, ta lai thu duoc
ban r.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
1 2 2
1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
c) u, nhuoc dim
M Vigenre voi m 1 s tro thanh m Dich chuyn. Tp hop cac khoa trong
m Vigenre moi m _ 1 co tt ca la 2m khoa co th co. Voi m , s khoa do la
3.91., duyt toan b chng y khoa d tham m bng tinh tay thi kho, nhung
voi may tinh thi vn la diu d dang.
1.3.1.6. #$ hon v(
a) So d khoa
Khac voi cac m truoc, m hoan vi khng thay di cac k tu trong ban
r ma chi thay di vi tri cac k tu trong tng b m cac k tu cua ban r. Ta k
hiu Sm la tp hop tt ca cac phep hoan vi cua 1, 2,, m.
?Q RST CT UT VT /W
Cho m la s nguyn duong.
P C
m
2
, K Sm
voi mi k Sm , ta co
e
k
(x
1
, x
2
,, x
m
) (x
(1)
, x
(2)
,, x
(m)
)
d
k
(y , y ,, y
m
) (y
1
(1)
, y
1
(2)
,., y
1
(m)
)
trong do
1
la hoan vi nghich dao cua
b) Vi du
Gia su m , va khoa k duoc cho boi phep hoan vi
Khi do phep hoan vi nghich dao
1
la:
Voi ban r: 'hentoithubay
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
1 2
1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Ban m: 'nohiteuatybh
Dung hoan vi nghich dao, t ban m ta lai thu duoc ban r.
c) u nhuoc dim
M hoan vi la mt truong hop ring cua m Hill. Thuc vy, cho phep hoan vi
cua 1, 2,, m, ta co th xac dinh ma trn K(k
i
),
voi k
i
1 nu i ()
nu nguoc lai
thi d thy rng m Hill voi khoa K trung voi m hoan vi voi khoa . Voi m
cho truoc, s cac khoa co th co cua m hoan vi la m! D nhn thy voi m 2 ta co s
khoa 2! (m Thay th)
546434 H m hoa khoa cng khai
1.3.2.1. H m9t m$ :;5
a) Ngun gc
H mt m khoa cng khai RSA duoc dua ra nm 19, la cng trinh nghin
cuu cua ba dng tac gia Ronald Linn Revest, Adi Shamir, Leonard Aldeman. H mt
m duoc xy dung dua trn tinh kho giai cua bai toan phn tich mt s thanh tha s
nguyn t hay con goi la Bai toan RSA (RSAP).
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
b) inh ngha
Bai toan RSA (RSA Problem): Cho mt s nguyn duong n la tich cua hai tha
s nguyn t le p va q. Mt s nguyn duong b sao cho gcd(b, (p1)(q1)) 1 va mt s
nguyn c. Bai toan dt ra: tim s nguyn x sao cho x
b
c (mod n).
c) Thut toan
Sinh khoa cho m khoa cng khai RSA
i. Sinh hai s nguyn t lon p va q co gia tri xp xi nhau
ii. Tinh n p.q, va (n) (p1).(q1)
iii. Chon mt s ngu nhin b, 1 b (n), sao cho
gcd(b,(n)) 1
iv. Su dung thut toan Euclide d tinh s a,
1 a (n), sao cho a.b 1 (mod (n))
v. Khoa cng khai la (n, b), Khoa bi mt la (a).
M hoa RSA
i. Lp m:
1. Ly khoa cng khai (n, b) theo thut toan trn
2. Chon mt ban m x, trong khoang |1, n1|
3. Tinh : y x
b
mod n
. Nhn duoc ban m y
ii. Giai m:
Su dung khoa bi mt a d giai m : x y
a
mod n
Vi du
Sinh khoa: i tuong A chon cac s nguyn t: p 23, q 21,
va tinh n p.q 12 va (n) (p1).(q1) . A chon b 3911 va,
su dung thut toan Euclide mo rng, tim a 22191 sao cho ab 1 (mod ).
Khoa cng khai s la (n 12 b 3911)
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Khoa bi mt la (a 22191).
Lp m : Cho ban m x 233, B su dung thut toan tinh s luy
tha lon d tinh y x
b
mod n 233
3911
mod 12 32
Va gui cho A.
Giai m : T ban m y, A tinh
y mod n 32
22191
mod 12 233
1.3.2.2. H m9t m$ <6g.m.6
a) Ngun gc
H mt m khoa cng khai ElGamal duoc dua ra nm 19. H mt m nay
duoc xy dung dua trn tinh kho giai cua Bai toan logarit roi rac
b) inh ngha
Bai toan logarit roi rac (Discrete logarithm problem): Cho mt s nguyn t p
va mt phn tu sinh u cua tp
*
p
, mt phn tu
*p
. Bai toan dt ra: tim mt s
nguyn x, _ x _ (p2), sao cho u
x
(mod p).
c) Thut toan
Sinh khoa cho m khoa cng khai Elgamal

Sinh ngu nhin mt s nguyn t lon p va u la phn tu sinh cua


*
Chon ngu nhin mt s nguyn a, 1 a p2, tinh u
a
modp
Khoa cng khai la (p, u, u
a
). Khoa bi mt (a)
M hoa RSA
Lp m:
a. Ly khoa cng khai (p, u, u
a
) theo thut toan trn
b. Chon mt ban m x, trong khoang |, p1|
c. Chon ngu nhin mt s nguyn k, 1 _ k _ p2
d. Tinh u
k
mod p va o x.(u
a
)
k
mod p
e. Nhn duoc ban m la (, o)
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
a
p
19
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Giai m:
Su dung khoa bi mt (a) va tinh
p1a
modp
Ly ban r: x (
a
) .omodp
Thut toan ElGamal ly duoc ban r vi:
(
a
).o (u
ak
).x.(u
ak
) x (mod p)
Vi du
Sinh khoa: i tuong A chon mt s nguyn p 23 va mt phn tu
sinh u 2 cua tp
23
. A chon mt khoa bi mt a 11 va tinh:
u
a
mod p 2
11
mod 23 11.
Khoa cng khai cua A (p23 u2 u
a
11).
Lp m: M hoa ban r x 23,
B chon mt s nguyn k 12 va tinh:
212 mod 23 13.
va o 23.1112 mod 23 9.
B gui 13 va o 9 cho A.
Giai m: giai m A tinh:

p1a
13 mod 23 2.
va ly lai duoc ban r khi tinh
x 2.9 mod 23 23.
1.3.2.3. H m9t m$ #+,=6+ > H+66m.n )?/p 0. 6@-
a) Ngun gc
H mt m khoa cng khai MerkleHellman duoc xy dung trn co so cua bai
toan tng tp con.
b) inh ngha
Bai toan tng tp con (Subset sum problem): Cho mt tp a1, a2,, anla cac
s nguyn, duoc goi la tp knapsack va mt s nguyn duong s. ac dinh co hay
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
*
2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
khng mt tp con co tng a

bng s. Tuong duong vic xac dinh co hay khng cac x
i
n
, 1, 1 _ i _ n sao cho a
i
x
i
s.
i 1
Dy siu tng la mt dy b1, b2, , bn la cac s nguyn duong co tinh cht:
b
i
~
i 1
b

voi mi i, 2 _ i _ n.
A 1
c) Thut toan
Lp m
Ly khoa cng khai (a
1
, a
2
, ..., a
n
) theo thut toan trn.
Chon mt ban m x, la mt chui bit co d dai n,
x x
1
x
2
...x
n
Tinh toan c x
1
a
1
x
2
a
2
x
n
a
n
Nhn duoc ban m la c
Giai m
Tinh d W
1
.cmod M
Giai quyt bai toan tp con d tim ra r
1
, r
2
, ,r
n
,
r
i
, 1, sao cho d r
1
b
1
r
2
b
2
r
n
b
n
Ban r la kt qua xi r
(i)
, i1, 2, , n
Vi du
Sinh khoa: Cho n . i tuong A chon mt dy siu tng 12, 1, 33, , 1,
31, M 3, W 3, va mt hoan vi cua tp 1,2, 3, , , duoc dinh ngha:
(1) 3, (2) , (3) 1, () 2, () , () .
Khoa cng khai (319, 19, 2, , 2, 9)
Khoa bi mt (, M, W, 12, 1, 33, , 1, 31)
Lp m: Cho ban m x 1111, B s tinh:
c 319 2 9 1,
va gui c cho A.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 21
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Giai m: A tinh d W1. c mod M 13, va giai quyt bai toan tng tp con:
13 12r1 1r2 33r3 r 1r 31r
ta thy: 13 12 1 33 .
Vi th, r1 1, r2 1, r3 1,
r 1, r , r , ap dung hoan vi ta tim duoc chui bit gc, x1 r3 1,
x2 r , x3 r1 1, x r2 1, x r , x r.
Kt qua x 1111
5474 Thm mI #$ !]h P !^$ D_P m[! h mH! mI
547454 Tham m
Mt m duoc su dung truoc ht la d dam bao tinh bi mt cho cac thng tin
duoc trao di, va do do bai toan quan trong nht cua tham m cung la bai toan pha bo
tinh bi mt do, tuc la t ban mt m co th thu duoc d dang(trn cac knh truyn tin
cng cng) nguoi tham m phai phat hin duoc ni dung thng tin bi che giu trong
ban m bi mt do, tt nht la tim ra duoc ban r gc cua ban mt m do. Tinh hung
thuong gp la ban thn so d h thng mt m, k ca phep lp m va giai m khng
nht thit la bi mt, do do bai toan quy v vic tim chia khoa mt m K, hay chia khoa
giai m K`, nu h mt m co khoa phi di xung. Nhu vy ta co th quy uoc xem bai
toan tham m co ban la bai toan tim khoa mt m K. giai bai toan do, gia thit
nguoi tham m bit thng tin v so d h mt m duoc dung, k ca phep lp m va giai
m.
547434 Tinh an toan cua mt h mt m
Tinh an toan cua h thng mt m phu thuc vao d kho khn cua bai toan tham
m khi su dung mt m do. Nguoi ta d d xut mt s cach hiu cho khai nim an
toan cua h thng mt m, d trn co so cac cach hiu do nghin cuu tinh an toan cua
nhiu h mt m khac nhau.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 22
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
CH<+NG 3: U` IaN Tb 1 1cN dC THeC
3454 Uhi im #E Yf i !"
345454 inh ngha
Mt so d chu k gm b (ST AT UT ?T 1) thoa mn cac diu kin duoi dy:
S la tp huu han cac buc din (thng dip) co th,
A la tp huu han cac chu ki co th,
U khng gian khoa la tp huu han cac khoa co th,
?ig
Y
la thut toan k P A
x P y Sig
k
(x)
Ver
k
la thut toan kim thu: (P, A) (ung, sai)
Ver
k
(x, y) ung Nu y Sig
k
(x)
Sai Nu y Sig
k
(x)
345434 Phn loai so d chu k din tu
Chu k 'din tu duoc chia lam 2 lop, lop chu k km thng dip (message
appendix) va lop chu k khi phuc thng dip (message recovery).
Chu k km thng dip: oi hoi thng dip ban du la du vao cua giai thut
kim tra. Vi du: chu k Elgamal.
Chu k khi phuc thng dip: Thng dip ban du sinh ra t ban thn chu k.
Vi du: chu k RSA.
345464 Mt s so d chu k don gian
2.1.3.1. ;B CD chE =3 <6g.m.6
Chon p la s nguyn t sao cho bai toan log roi rac trong
p
la kho.
Chon g la phn tu sinh
*
a
*
.
Tinh g
a
mod p.
Chon r ngu nhin *
p1
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
p p
23
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
K trn x: Sig(x) ( , ),
Trong do g
k
mod p , (x a ) r
1
mod (p1).
Kim tra chu k:
Ver(x, , )True g
x
mod p
Vi du :
Chon p3 g2 a211
2
211
mod 329
chon r 23 r
1
29
K trn x 112
Sig(x,r) Sig (112,23)( , )(1,1)
2
23
mod 3 1
(112211*1)*29 mod (31)1
Kim tra chu k:
Ver(x, , )True g
x
mod p
29
1
* 1
1
mod 3 132
g
x
mod p 2
112
mod 3 132
2.1.3.2. ;B CD chE =3 :;5
Chon p, q nguyn t lon .
Tinh np.q (n)(p1)(q1).
Chon b nguyn t cung (n).
Chon a nghich dao voi b ab
1
mod (n).
K trn x:
Sig (x) x
a
mod n
Kim tra chu k:
Ver (x,y) True x
b
mod n
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
y
2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Vi du:
p3 q
n1 (n)
chon b3 a3
K x 2:
Chu k :
y x
a
mod n 2
3
mod 1
Kim tra:
x y mod n
3
mod 1 2 (chu k dung)
2.1.3.3. ;B CD chE =3 ;chno,,
Chu gi:
Ly G la nhom con cp F cua G
n
H
, voi F la s nguyn t.
Chon phn tu sinh g G sao cho bai toan logarit trn G la kho giai.
Chon ? = lam khoa bi mt, x G
F
I
Tinh & J g
?
lam khoa cng khai.
Ly H la ham bm khng va cham.
Uf !hi !hjg diN m:
Chon r ngu nhin thuc G
F
Tinh c J H(m, g
,
)
Tinh s J (, K c ?) mod F
Chu k Schnorr la cp (c, s)
Uim !hP Dhu Yf:
Voi mt vn ban m cho truoc, mt cp (c, s) duoc goi la mt chu k
Schnorr hop l nu thoa mn phuong trinh:
D Q HRmT g
G
kl
D
W
rng o dy, c xut hin o ca 2 v cua phuong trinh
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
b
2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
3434 1 E ZD !hmD
343454 Khai nim xac thuc
ac thuc la vic xac minh, kim tra mt thng tin d cng nhn hoc bac bo
tinh hop l cua thng tin do. ac thuc lun la yu cu quan trong trong cac giao tip
cn co su tin cy. don gian xet m hinh giao tip gm hai thuc th trao di thng tin
A va B, ho cung muc dich trao di thng tin M nao do.
Khi do vic xac thuc bao gm:
o A cn xac minh B dung la B va nguoc lai.
o Ca A va B cn xac minh tinh an toan cua thng tin M ma ho trao di.
Nhu vy, xac thuc bao gm hai vic chinh:
o ac thuc tinh hop l cua cac thuc th tham gia giao tip.
o ac thuc tinh bao mt va toan ven cua thng tin trao di.
Theo phuong phap truyn thng, vic thuc hin xac thuc thuc th duoc thuc thi
bng cac giy to nhu: chung minh thu, giy phep lai xe, hoc cac giy to ca nhn khac.
Vic xac thuc tinh an toan cua thng tin thuong dua trn chu k, con du.
343434 Khai nim xac thuc s (din tu)
ac thuc din tu la vic chung minh t xa bng phuong tin din tu, su tn tai
chinh xac va hop l danh tinh cua mt chu th khi tham gia trao di thng tin din tu
nhu: cac nhn, t chuc, dich vu,... hoc mt lop thng tin nao do ma khng cn bit cac
thng tin do cu th nhu th nao, thng qua thng tin dc trung dai din cho chu th do
ma vn dam bao duoc bi mt cua chu th, hoc lop thng tin cn chung minh.
ac thuc din tu la vic cn thuc hin truoc khi thuc su din ra cac cuc trao
di thng tin din tu chinh thuc.
Vic xac thuc din tu trong h thng trao di thng tin din tu duoc u quyn
cho mt bn thu ba tin cy. Bn thu ba y chinh la CA (CertiIication Authority), mt
co quan co tu cach phap nhn thuong xuyn tip nhn dng k cac thng tin dc trung
dai din cho chu th: khoa cng khai va luu tru khoa cng khai cung l lich cua chu th
trong mt co so du liu duoc bao v cht ch. CA chuyn nghip khng nht thit la co
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
quan nha nuoc. iu quan trong nht cua mt CA la uy tin d khng dinh su tht, bao
dam khng th co chuyn "di trng thay den".
Muc dich cua vic xac thuc din tu: chng gia mao, chng chi bo, dam bao
tinh toan ven, tinh bi mt, tinh xac thuc cua thng tin va muc dich cui cung la hoan
thin cac giai phap an toan thng tin.
Co so ung dung d xy dung cac giai phap an toan cho xac thuc din tu la cac
h mt m.
ng dung trong: thuong mai din tu, trong cac h thng thanh toan truc tuyn,
la nn tang cua chinh phu din tu.
Hin nay, xac thuc din tu duoc su dung trong kha nhiu ung dung, theo s liu
diu tra cng b vao thang 23 cua t chuc OASIS (Organiation Ior the
Advancement oI Structured InIormation Standard):
o 2,1 su dung trong vic k vao cac du liu din tu
o 1,3 su dung d dam bao cho email
o 13,2 dung trong thuong mai din tu
o 9,1 su dung d bao v WLAN
o su dung dam bao an toan cho cac dich vu eb
o su dung bao dam an toan cho Web Server
o su dung trong cac mang ring ao...
Co nhiu phuong phap xac thuc din tu d duoc phat trin. Tuy nhin co
3 phuong phap xac thuc chinh sau dy:
a. Phng php th nht: ac thuc dua vao nhung gi ma ta 'bit
Phuong phap nay thuong su dung mt khu, m PIN d xac thuc chu th.
Khi cn xac thuc, h thng yu cu chu th cung cp nhung thng tin ma chu th bit
(mt khu, m PIN, ...).
b. Phng php th hai: ac thuc dua vao nhung gi ma ta 'c.
Phuong phap nay doi hoi nguoi dung phai so huu mt thu gi do d co th
xac nhn, chng han nhu chung chi s, the ATM, the SIM.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
c. Phng php th ba: ac thuc nhung gi ma ta 'i i!n.
Phuong phap nay thuong su dung vic nhn dang sinh hoc nhu du vn
tay, mu vng mac, mu giong noi, ... d xac thuc.
ac thuc bng mt khu, m PIN co uu dim la tao lp va su dung don
gian, nhung co nhuoc dim lon la nguoi dung thuong chon mt khu d nho, do vy d
doan nn d bi tn cng. Ke tn cng cung co nhiu phuong phap tn cng d dat duoc
mt khu.
343464 Cng cu xac thuc (chung chi s)
2.2.3.1. Lhi nim chMng chN sO )Pigit.6 1+,ti*ic.t+-
Ch%g Dhn GK la mt trong s cac cng cu d thuc hin bao toan va bao mt
trong h thng thng tin.
Nhu d trinh bay, vic su dung h m hoa khoa cng khai trong bao mt
thng tin la rt quan trong. Tuy nhin, co vn d nay sinh la nu hai nguoi khng
bit nhau, nhung mun tin hanh giao dich, thi lam sao ho co th co khoa cng khai
cua nhau. Gia su ng A mun giao tip voi ng B, ng ta s vao ebsite cua ng
B d ly khoa cng khai. ng A g dia chi URL cua ng B trn trinh duyt, tim
DNS cua trang Web va gui yu cu cua ng A. Nhung khng may, ke gia mao Bo lai
nhn yu cu cua A va tra v trang Web cua Bo la ban sao cua B, hoan toan ging
trang eb cua B, khin cho A khng th phat hin duoc. Luc nay A co khoa cng
khai cua Bo, chu khng phai la cua B. ng A m hoa thng dip bng khoa cng khai
cua Bo. Ke gian Bo giai m thng dip, doc thng tin, m hoa lai bng khoa cng
khai cua B, va gui thng dip cho B. Nhu vy ca A va B hoan toan khng bit co
ke thu 3 la Bo d doc duoc ni dung cua thng dip. Truong hop xu hon, Bo s
thay di ni dung thng dip cua A truoc khi gui cho B.
Bai toan dt ra la phai co mt giai phap d dam bao rng khoa cng khai
duoc trao di an toan, khng co gia mao.
giai quyt vn d nay cn co mt t chuc cung cp chung nhn, no xac
nhn: khoa cng khai nay thuc v mt nguoi, cng ty hay t chuc nao do. T chuc
cung cp cac chung nhn khoa cng khai duoc goi la CA (CertiIication
Authority), va chung nhn nay goi la ch u ng c hi s.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Voi bai toan trn, ng B mun cho phep A va nhung nguoi khac giao tip voi
minh, ng ta phai dn mt t chuc CA d xin giy chung nhn khoa cng khai cua
ng ta. Nha cung cp s phat hanh chung nhn va chu k s cua nha cung cp.
Nhim vu chinh cua nha cung cp CA la gn kt khoa cng khai voi tn cua nguoi
dng k (ca nhn, cng ty hay t chuc) so huu khoa do.
Chung chi s la mt vn ban din tu theo dinh dang chun nht dinh, dung d
xac minh danh tinh mt ca nhn, mt cng ty, ... hay thuc th nao do trn mang
truyn thng cng cng, cung voi khoa cng khai cua ho trn Internet. No ging
nhu bng lai xe, h chiu, chung minh thu hay nhung giy to xac minh ca nhn.
co chung minh thu, ta phai duoc co quan Cng An so tai cp. Chung chi s cung
vy, phai do mt t chuc dung ra chung nhn nhung thng tin cua ta la chinh xac,
duoc goi la Nha cung cp chung chi s (CertiIication Authority, vit tt la CA).
CA phai dam bao v d tin cy, chiu trach nhim v d chinh xac cua chung chi s
ma ho cp.
Trong chung chi s co ba thanh phn chinh:
a. "h#ng tin c nh$n:
y la cac thng tin cua di tuong duoc cp chung chi s, gm tn, quc tich,
dia chi, din thoai, email, tn t chuc .v.v. Phn nay ging nhu cac thng tin trn
chung minh thu cua mi nguoi.
b. %h& c#ng 'hai:
Trong mt m, khoa cng khai la mt gia tri duoc CA chung thuc, do la khoa
m hoa, kt hop voi khoa bi mt duy nht duoc tao ra t khoa cng khai, d tao thanh
cp khoa mt m bt di xung.
c. (h) '* +, c-a (. cp chng ch/:
y chinh la su xac nhn cua CA, bao dam tinh chinh xac va hop l cua
chung chi. Mun kim tra mt chung chi s, truoc tin phai kim tra chu k s cua
CA co hop l hay khng.
Trong co so ha tng mt m khoa cng khai (Public Key InIrastructure PKI),
CA s kim soat cung voi nha quan l dng k (Registration Authority RA), d xac
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 29
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
minh thng tin v chung chi s ma nguoi ta yu cu xac thuc. RA xac nhn thng
tin cua nguoi cn xac thuc, CA sau do s cp chung chi.
Mt vi du thuc t trong vic su dung chung chi s la khi ta truy cp vao mt
trang eb : http: vn e x p e ss.ne t . .Vic truy cp vao trang eb khng co co ch m
hoa du liu truyn di giua nguoi dung va trang eb do, do vy co th bi nghe len
khng an toan.
Vy, mt trang eb bao mt khac o ch la su dung chung chi s, khi truy cp
vao trang eb do ta khng dung dia chi thng thuong nhu trn ma su dung :
https :vne x press . ne t (Hinh 2.1).
Vi du nhu gmail.com, bng trinh duyt IE truy cp vao trang eb su dung
chung chi s d bao mt t thy du hiu bao mt la hinh chic khoa vang goc duoi
phai man hinh (Hinh 2.1). Nu click chut vao no, IE s hin thi chung chi s duoc
cung cp cho trang eb nay (Hinh 2.2).
Hinh 2.1: h ttps: ac c ounts.googl e .c o m
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh 2.2: Chung chi s
2.2.3.2. Q(nh dRng SITU cV. chMng chN sO
Co so ha tng cua mt m khoa cng khai (PKI) duoc xy dung d bao dam an
toan thng tin. Trong h thng nay, nguoi ta su dung mt thanh phn du liu duoc goi
la chung chi s, no gn thng tin v nguoi so huu khoa ring voi khoa cng khai tuong
ung.
Hinh 2.3 m ta chung chi s phin ban 3, duoc dinh ngha theo chun .9,
chun duoc su dung ph bin trn th gioi hin nay.
Cac thanh vin tham gia h thng, su dung h mt m khoa cng khai hoan toan
co th tin rng: Khoa cng khai chua trong chung chi s la thuc v di tuong co thng
tin trong truong di tuong duoc cp. CA su dung chu k din tu d dam bao tinh toan
ven va xac thuc cac thng tin co trong chung chi s.
Chu k duoc tao ra nhu sau:
Thit lp dai din cua toan b thng tin trong chung chi s (gm cac thng tin
co ban va phn mo rng).
CA su dung khoa ring (private key) cua minh k trn dai din va co duoc, d
tao ra chu k s.
ong goi cac thng tin cung voi chu k trn, do la chung chi.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 31
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Su tin tuong cua cac thanh vin chi co th duoc dam bao khi ho tin tuong vao
CA d tao ra chung chi do. Mi chung chi s du co han su dung. Vic kim tra chung
chi s duoc thuc hin dc lp voi h thng cp chung chi, no duoc thuc hin tai du
cui, hoc thng qua cac dich vu kim tra trang thai cua chung chi s. Chung chi s co
th cng khai.
CD !hBpg D@ gq D_P m[! Dh%g Dhn GK
Hinh 2.3: Chung chi s theo chun 9
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 32
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
CH<+NG 6: cU GI IaN Tb
6454 Mj hh u gi !hulE !hKg
645454 GiLi !hiu
u gia la mt qua trinh mua va ban bng cach dua ra mon hang cn du gia,
sau do ra gia. Kt qua thu duoc la ban duoc mon hang theo gia yu cu cua phin du
gia.
Co da dang cac mt hang co th duoc dem ra du gia nhu d c, b suu tp, bt
dng san, san phm thuong mai, thanh l, nhuong mai.
Voi lich su lu doi thi du gia la hoat dng thuong mai mang tinh truyn thng.
Trong thuc t ta thy co rt nhiu kiu du gia khac nhau nhu du gia tng (du gia
kiu Anh), du gia giam (du gia kiu Ha Lan), du gia kin, du gia kep v.v. Ngoai ra
con mt s du gia khac ngay nay rt him gp nhung gop mt phn khng nho vao
vic tiu thu mt s luong san phm khng nho trong thuong mai.
645434 u gi Yiu H$ (P R/u!Dh AuD!i^W
u gia kiu Ha Lan hay con goi la du gia voi gia giam (Descending Price
Auction) la m hinh du gia ap dung cho cac mt hang ma s luong duoc dem ra du la
s luong nhiu. Trong kiu du gia Ha Lan, gia khoi dim ban du la rt cao sau do gia
s duoc giam t t va nguoi tham chi dua ra s luong ma minh mun mua vao luc gia
thich hop nht (gia ma ho cam thy co kha nng mua duoc). ua trinh nay s din ra
lin tuc cho dn khi tt ca s luong hang d duoc ban. Va kt qua thu duoc la co cac
muc gia khac nhau gianh cho nhung nguoi mua khac nhau va d nhin nguoi mua du
tin s phai tra voi muc gia cao nht .
u gia theo kiu Ha Lan chi ap dung di voi nhung mt hang co thoi gian tn
tai ngn nhu hoa, rau u gia kiu nay thuong din ra rt nhanh do do nhung nguoi
tham gia phai nhanh chong co quyt dinh nu ho thuc su mun mua mon hang.
645464 u gi Yiu Ah RVgAiGh AuD!i^W
u gia kiu Anh cung duoc bit dn nhu la du gia voi gia tng (Ascending
Price auction). Gia khoi dim cua m hinh nay la mt gia rt thp sau do nguoi mua s
ra gia tng dn mt cach ln luot cho mon hang. Cuc du gia vn tip tuc cho dn khi
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 33
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
khng con ai dua ra gia cao hon mt muc gia nao do hoc thoi gian d kt thuc. Vao
thoi dim do nguoi chu tri s g mt cai bua xung ban va chi dinh nguoi ra gia cao
nht la nguoi thng cuc.
u gia kiu Anh thuong duoc ap dung di voi cac mt hang co gia tri lon nhu
cac tac phm ngh thut, ruou vang, hop dng va cac mt hang khac co thoi gian tn
tai khng gioi han. Trong hinh thuc nay nguoi thng cuc lun lun phai tra gia cao
nht d co th so huu mon hang.
645474 u gi Y] #$ Dhr gi DP^ h! R?sPAs& gi& tihG! NhiDs PuD!i^W
c dim chinh cua hinh thuc du gia nay la no khng phai la mt hinh thuc
du gia mo (open bid auction), ngha la gia dua ra du duoc giu khng cho nhung
nguoi khac tham gia du gia bit. ua trinh tin hanh du gia trai qua hai giai doan:
giai doan dt gia trong do tt ca gia dua ra duoc tp hop lai, va giai doan quyt dinh kt
qua trong do danh sach gia dua ra s duoc tin hanh kim tra va quyt dinh nguoi chin
thng. Sut giai doan dt gia, mi nguoi tham gia du gia chi ra gia mt ln dua vao
kinh nghim hay s tin ma ho co, ho khng bit ai la nhung nguoi dt gia va gia
nhung nguoi khac dua ra la bao nhiu. Trong giai doan quyt dinh kt qua, tt ca cac
gia duoc mo va sp xp t cao nht toi thp nht. Nu mon hang duoc dem ban chi co
mt thi nguoi dt gia cao nht s duoc mua, con nu mon hang dem ban co s luong
nhiu thi no s duoc ban theo thu tu gia t cao xung cho toi khi ht hang. Hinh thuc
nay thuong duoc su dung cho tin dung tai huy dng vn va thi truong ngoai hi.
6454u4 u gi Y] #$ Dhr gi DP^ !h% 3 R?sD^& gi& tihG! NhiDs PuD!i^W
Loai hinh du gia nay duoc phat trin boi William Vickrey, nguoi d dat giai
Nobel kinh t nm 199, hinh thuc tham gia du gia chi dua vao su phan doan, ho
khng bit gi v gia nhung ngoi khac dua ra nay con duoc goi la du gia Vickrey
(Vickrey auction).
Trong Vickrey auction, cac muc gia tham gia cung duoc giu kin va vic ra gia
cua nhung nguoi tham gia du gia. im khac nhau giua hinh thuc nay voi du gia kin
va chon gia cao nht (Sealed bid Iirst price auction) nm o ch nguoi chin thng trong
cuc du gia s tra muc gia cao nht thu hai tuc la muc gia cao nht trong s cac muc
gia cua nhung nguoi khng chin thng. Vi li do do ma nguoi chin thng s phai tra
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
thp hon so voi gia ma anh ta dua ra. Vickrey Auction cung duoc su dung tai huy dng
vn va trao di ngoai hi.
Tom lai
Mj hh
u gi
vD im Ki !Cg
!hPm giP
wul !hh
u gi
Bq^ mH! dD !hmD
u gia
Anh
Nguoi
tham gia
tra gia
cng khai,
gia dua ra
sau phai
lon hon
gia dua ra
truoc do.
Phin du
gia s kt
thuc khi
khng con
ai dua ra
gia cao
hon muc
gia truoc,
khi do ng
ra muc
gia cao
nht s
mua duoc
mon hang.
Cac thuong
nhn, nha
doanh nghip
lon, nho.
Nguoi
mua
hang
B1: Chun
bi du gia.
B2: T
chuc cho
xem hang.
B3: Tin
hang du
gia.
B: K kt
hop dng,
giao hang.
Thng tin
nguoi
tham gia.
B
u gia
Ha Lan
Nguoi diu
khin
cuc du gia
s dua ra
gia
Cac thuong
nhn,
nha doanh
nghip lon,
nho.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
khoi dim rt
cao, sau do s
ha thp dn
cho dn khi
nguoi tham
du chp nhn
ma voi gia
do.
uoc dt tn
sau nhung vu
du gia cu
hoa tulip vao
TK 1.
Dua trn h
thng dinh
gia dua ra boi
nha kinh t
hoc doat giai
Nobel
William
Vickrey.
Nguoi mua
hang
u gia
kin
theo gia
thu nht
Nguoi tham
gia du gia s
dt gia dng
thoi va duoc
giu
kin. Nguoi ra
gia cao nht
s la nguoi
thng cuc.
u gia
kin
theo gia
thu 2
Tuong tu nhu
gia thu nht
nhung nguoi
thng cuc s
mu duoc
hang hoa voi
muc gia cao
thu 2 chu ko
pai muc gia
cao nht do
minh dt ra.
u gia
voi gia
duy nht
Mt muc
gia duy
nht
cao
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
nht hay
thp nht
t cac
muc gia
duoc ra
gia s la
nguoi
thng
cuc.
6434 Mj hh u gi i !"
643454 GiLi !hiu #E u gi i !"
Ngay nay khoa hoc k thut phat trin manh m trn nhiu phuong din trong
do co cng ngh thng tin va vin thng. Su ra doi cua internet d lam cho thuong mai
din tu phat trin nhanh chong va chi phi su sc dn doi sng con nguoi trn nhiu
lnh vuc khac nhau. Mt trong nhung lnh vuc dat thanh cng ruc r nht do la du gia
(auction). in hinh cho nhung thanh cng do khng th khng k dn nhung san du
gia ni ting nhu ebay, ubid v.v. Con o Vit Nam tuy thuong mai din tu con mang
tinh trai nghim nhung d xut hin cac san du gia nhu chodientu.com,
chodaugia.com, heya.com...
Khng phai ngu nhin ma thuong mai din tu lai thanh cng dn vy, diu nay
co th giai thich bng nhung loi ich ma thuong mai din tu mang lai nho su kt hop
giua du gia truyn thng va suc manh thuong mai din tu. o la kha nng tao ra mi
truong canh tranh cng bng, nguoi mua va nguoi ban co quyn binh dng nhu nhau.
Nguoi mua co th tim kim, tip cn voi nhiu mt hang va co co hi duoc ra gia. Con
nguoi ban co co hi gioi thiu, quang cao cac mt hang cua minh va ban duoc chung
voi gia mong mun. Nhu vy mt ln nua ta co th khng dinh rng su kt hop gua du
gia truyn thng va thuong mai din tu la su kt hop dung dn no dap duoc nhu cu
cua ca 2 bn mua va ban dng thoi no cung phan anh dung quy lut cung cu trn thi
truong mt yu t co ban d tao nn su thanh cng ruc r. Do vy nn vic ph bin
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
hinh thuc du gia trn mang hay con goi la du gia din tu thuc su duoc coi la cn
thit.
u gia din tu la hinh thuc du gia duoc tin hanh truc tuyn, ging nhu du
gia thng thuong ngoai tr no duoc tin hanh trn may tinh. Chinh vi su khac nhau nay
lam cho du gia din tu phai tun theo nhung quy tc cung nhu nhung dc tinh cua
thuong mai din tu va co nhung dc thu ring.
Cung ging nhu cac cuc du gia truyn thng du gia din tu cung cn phai co
nguoi ban va nguoi mua. Thng thuong nguoi ban co hai hinh thuc tham gia vao
ebsite du gia. Thu nht ho la chu cua nhung mt hang duoc dem du gia cung chinh
la chu ebsite. Thu hai chu ebsite va chu cua nhung mt hang dem ra du gia la hai
nguoi ring bit diu do co ngha la chu cua cac mt hang dem du gia phai thu mt
bng trn ebsite d phuc vu nhu cu kinh doanh cua ring minh. d tn kem cho
vic thu mt bng trn ebsite thi nguoi chu cac mt hang co th tu xy dung cho
minh mt ebsite ring nhu th co th chu dng trong vic kinh doanh. Tuy nhin
trong lnh vuc du gia cung ging nhu trong lnh vuc kinh doanh thi cang nhiu nguoi
toi thm ebsite cua minh thi su thanh cng cang tng va co hi ban hang s cang
nhiu. Trong khi do khng phai la bt k trang eb nao xy dung cung thu hut duoc su
quan tm cua khach hang do do chp nhn tra chi phi d co mt trong mt ebsite ni
ting vn la mt chin luoc cua cac cac chu hang.
643434 CD !h$h Nhx !hPm giP #$^ u gi i !"
Gm cac nhn t: Nguoi chu tri cuc du gia (auctioneer) co chuc nng tao diu
kin cho nha cung cp hang (supplier hay seller) gp g voi khach hang (buyer hay
bidder) bn trong mt quy trinh tng th va hon th nua la cac mt hang dem ra du gia
(trade obects) hay cac lut (rule base) cn thit ap dung trong sut qua trinh giao dich
diu nay thi tuong tu nhu m hinh chung cua du gia truyn thng. Tuy nhin dim
khac la toan b quy trinh du gia duoc thuc hin voi cng ngh thng tin trn mi
truong eb.
643464 wul !hh h^y! [g Dhug
dua hang ln ban tai mt trang eb du gia, nguoi chu hang hoa phai la chu
cua trang eb hoc phai tra mt khoan phi nht dinh cho mt di tac thu ba cung cp
dich vu nay. Nhung mt hang duoc lua chon dem du gia thuong duoc di km voi cac
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
thng tin lin quan va tun thu nhung quy tc nht dinh d co th ban du gia duoc nhu
s luong, tinh dc dao, tinh lich su, vn hoa hay tinh ca nhn cua san phm. mua
hang tai cac trang eb du gia truoc ht nguoi mua s chon cac mt hang minh mun
theo danh muc cac mt hang duoc trinh bay r tai cac trang eb. Sau khi lua chon mt
hang mun mua, nguoi mua s phai tham gia du gia voi nhung nguoi mua khac bng
cach cung cp mt s thng tin nhu la dt gia cho mt hang mun mua va s luong
mun mua mt hang do. Trang eb s tu dng lam vic, va khi thoi han kt thuc, h
thng s thng bao kt qua du gia dn cho nhung nguoi lin quan.
643474 CD AuH! !h^g u gi i !"
Trong thuong mai din tu, cung tuy vao tng san giao dich ma co cac rang buc
khac nhau, cac nguyn tc phai tun thu khac nhau, va moi hoat dng trong lnh vuc
nay du phai tun theo phap lut v thuong mai din tu. Tuy nhin co mt s quy dinh
ma hu nhu cac san giao dich du gia din tu du tun thu nhu sau:
Thoi han kt thuc du gia voi mt mt hang: tranh tinh trang co qua nhiu
mt hang tn dong trn trang eb, khi mt mt hang duoc dua ln ban du gia, chu
hang phai xac dinh thoi han chm dut du gia. Thoi han cang luu ln trang eb lu,
muc phi chu hang phai tra cho chu trang eb cang lon.
Vi du mt hang duoc dua ln vao du thang 2 thi chu hang s co thng
bao rng mt hang do chi duoc du gia dn ngay 12 mun d mt hang du
gia dn ht thang 12 chu hang phai tra thm mt chi phi nua cho ebsite
Thng loi trong du gia din tu: Khng phai khi nao vic du gia cung cho ra
kt qua r rang nguoi thng nguoi thua. Vi th vic xac dinh nguoi nao thng trong du
gia cung duoc cac san du gia xy dung thanh lut mt cach k lung. Noi vn tt, quy
dinh v nguoi thng trong du gia la 'gia ca truoc, s luong sau va thoi gian sau cung.
Cung ging nhu trong du gia truyn thng, mt mt hang khi duoc du gia trn
mang s duoc dt muc gia ti thiu ( reserve price). on du gia nao co muc gia cao
nht va vuot muc ti thiu s la don chin thng .Trong truong hop hai hay nhiu don
du gia co cung muc gia, don nao mua s luong hang lon hon s la don chin thng.
Nu cac don cung dt muc gia va s luong nhu nhau, don nao dt som hon s la don
chin thng. Sau qua trinh du gia kt thuc, hang s duoc ban cho nguoi thng loi trong
du gia. Voi kha nng sau don mua cua nguoi thng du tin, chu hang vn con hang,
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 39
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
hang s duoc ban cho nguoi chin thng trong s nhung nguoi con lai va tip tuc nhu
vy, hang s duoc ban cho dn ht hoc dn don du gia cui cung vuot muc gia ti
thiu. Nhu vy nguoi chin thng cui cung co th khng mua duoc s luong hang nhu
mong mun. Trong truong hop khng co don du gia nao vuot muc gia ti thiu, cuc
du gia vn duoc coi la thanh cng ma khng co nguoi mua hang.
6434u4 CD giPi ^y u gi i !"
tin hanh phin du gia din tu, phai thuc hin cac giai doan sau:
GiPi ^y 5: zg Yf
Khi nguoi mua va nguoi ban mun tham gia du gia, ho phai dng k voi h
thng tuy theo muc dich cua tng nguoi. Nguoi mua mun dng k tham gia vao phin
du gia va mua duoc mon hang ung voi gia re nht, nguoi ban dng k san phm cua
minh, d co th ban duoc hang voi s luong lon, dng thoi dam bao loi nhun cao.
Ki #Li giPi ^y zg Yf: cn ?c thc nhEng th@ng tin cua hai bn tham gia.
i voi nguoi mua, h thng phai xac thuc nhung thng tin nhu: ho tn, ngay
thang nm sinh, s CMT, email dc bit la phai xac thuc v tai khoan cua nguoi mua,
xem tai khoan do co thuc hay khng? Nu co thi tai khoan do co du d tham gia vao
phin du gia do khng?
Ki #Li gBpi g, h thng tp trung xac thuc vao cac san phm nguoi chu
hang cn du gia. Khi nguoi ban dng k san phm, s co b phn xac dinh xem san
phm do co hay khng, la hang tht hay hang gia, gia tri thuc t la bao nhiu.
Thng tin cua nguoi du gia sau khi dng k hoan toan duoc giu kin cho dn
khi kt thuc phin du gia. Nu anh ta la nguoi thng cuc thi danh tinh cua anh ta moi
duoc tit l d moi nguoi co th kim tra. Nu khng phai la nguoi thng cuc thi danh
tinh cua anh ta s khgn bi l din. Nhu vy, phin du gia dam bao duoc tinh n danh
nguoi du gia.
GiPi ^y 3: GiLi !hiu Gq Nh{m #$ !hiM! AHN Nhii u gi4
O giai doan nay, h thng va nguoi ban mt ln nua thm dinh lai gia tri cua san
phm. Sau do m ta san phm du gia mt cach chi tit nht d lam ni bt gia tri cua
san phm, nhm thu hut nhung khach hang tim nng. ng thoi dua ra cac quy tc
du gia di voi nguoi tham gia nhu la giai thich cac quy lut du gia duoc su dung (du
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
gia mo, du gia kin, du gia kiu Ha Lan, du gia kiu Anh), nhung con s duoc dua
ra dam phan (gia khoi dim, ngay giao hang, cach thanh toan), thoi gian bt du
cuc du gia, diu kin d cuc du gia kt thuc. Dua vao quang cao va cac quy tc cua
cuc du gia, nguoi mua co th tim kim d lua chon san phm du gia va cac kiu du
gia phu hop.
GiPi ^y 6: u gi4
O giai doan nay cuc du gia moi thuc su bt du. u tin nguoi tham gia tim
kim san phm du gia, khi chon duoc san phm ung thi ho dng nhp nhung thng
tin cn thit. H thng phai ?c thc th@ng tin do, dua trn vic xac thuc khi nguoi mua
dng k. ac thuc thanh cng, thi gia cua nguoi mua di voi san phm moi co hiu
luc.
Trong giai doan tra gia, h thng phai lam hai nhim vu chinh: thu nht la lam
th nao d bit gia do la cua nguoi nao, thu hai la lam th nao d nhung thng tin v
gia ca duoc dam bao an toan va bi mt trong sut qua trinh du gia (khng bit chinh
xac gia la bao nhiu).
Cung trong giai doan nay, h thng phai phat hin duoc nhung nguoi du gia
nhiu ln.
GiPi ^y 7: UM! !h|D Du[D u gi #$ Djg gK gBpi !h}g Du[D
Co mt khoang thoi gian nht dinh di voi mi vong du gia. Khi thoi gian cua
mi vong d ht, thi h thng chi cng b gia cao nht cho nhung nguoi tham gia du
gia. H thng kim tra tt ca cac gia cao nht tai vong cui cung, gia nao cao nht s la
gia ban san phm. Truong hop hai hay nhiu don du gia co cung muc gia, thi don nao
mua voi s luong lon hon, s la don chin thng. Nu cac don cung dt muc gia va s
luong lon nhu nhau, thi don nao dt som hon s la don chin thng.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
CH<+NG 7: ~NG /,NG cU GI IaN Tb
7454 GiLi !hiu #E mI guJ m sBi&
WeBid la mt goi du gia kich ban la m ngun mo. Mc du vn con trong giai
doan thu nghim nhung WeBid la mt trong cac giai phap m ngun mo tt nht cho
mt trang eb du gia, chay mt cach nhanh chong va re.
WeBid duoc vit bng mt ngn ngu kich ban ph bin php va voi mt b suu
tp lon cac tinh nng tuy bin cao. WeBid la mt lua chon d thit lp bt k trang eb
du gia nao.
Mt trong s nhung tinh nng quan trong ma lam cho WeBid la mt su lua chon
tuyt voi la no d dang su dung bang diu hanh chinh, qua trinh cai dt thn thin cho
phep ban co trang eb ban du gia cua ring ban duoc hinh thanh trong vai phut. Mt
h thng thanh toan sn co cho phep nguoi dung cua ban d dang thanh toan cac mt
hang duoc mua voi cac cng thanh toan ua thich cua ho (nhu PayPal, Authorie.net).
Va mt diu nua la v cung d dang chinh sua WeBid theo thich cua ban.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
7434 1i! hXP giP^ &i
743454 ThB m'D APguPgs
Ngn ngu mc dinh cua WeBid la ting Anh (Hinh .1)
Hinh .1: Home
Tao mt thu muc ging thu muc 'language\EN voi tn thich hop la 'VI
Ngn ngu ting Vit cn co mt la co dai din cho no, dt tn co la VI.giI va
dua vao trong thu muc 'include\Ilags. Kt qua thu duoc xem hinh .2
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .2: Trang chu
743434 iAs ! i
Tin hanh chinh sua Iile m+ss.g+sIincIphp.
i 0(1.234" 5 6"789 (chinh la di Iont chu). UTF thich hop voi hu nhu
tt ca cac ngn ngu.
Chinh 0:;(:<2 chinh la xac dinh huong doc tai liu (t trai qua phai hay
nguoc lai).
Sau khi thay di 2 bin trn, dich tt ca cac thng bao li va giao din nguoi
dung trong m+ss.g+sIincIphp.
7464 w|P !hh D$i v!
u tin, ban cn tao ra mt CSDL MySL va chi dinh mt tn nguoi dung ma
mt khu cho no.
Tip theo, ban phai tai cac tp tin kich ban cua ban dn may chu eb bng cac
su dung bt k phn mm FTP (vi du Fileilla). By gio trn trinh duyt noi ma ban d
tai ln cac tp tin cua Webid co trang nhu hinh .3:
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Dbhost: 'localhost
Dbusername: 'root
Dbpassord: '
Dbname:auction
Hinh .3 Cai dt buoc 1
Tip theo ban phai kim traxem cac tp tin va thu muc cua ban co th ghi. Mt
bao dng do co ngha la ban nn xem xet lai li cua no va sua lai (chu yu o tn Iile).
Nu chinh xac thi s co anh duoi dy (Hinh .):
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .: Cai dt buoc 1 (tip)
By gio. nhn nut 'INSTALL. Tip theo bm vao lin kt 'step 2 (Hinh .)
Hinh .: Cai dt buoc 2
Cho cho dn khi cac kich ban duoc cai dt dy du, sau do nhn vao lin kt
'here d truy cp vao admin cua eb va ban co th quan l trang eb cua minh (Hinh
.).
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .: Cai dt buoc 3
Buoc cui cung la xoa thu muc Install di
7474 Cu hh sgGi!s u gi
Hinh .: Trang chu admin
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh . Trang ng k
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
74u4 Cu hh m[! Nhii u gi
Hinh .: ng san phm cn ban
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 9
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .9: Nhp thng tin va hinh anh cua mt hang
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .1: Thit lp phin du gia
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 1
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .11: t gia du.
Hinh .12: ac nhn
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 2
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
Hinh .13: Hoan tt vic du gia
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11 3
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
UT (U=N
Bao cao chuyn d tp trung vao tim hiu m hinh du gia din tu, tim hiu
cac m ngun mo v du gia din tu d qua do phat trin ung dung du gia din tu
phu hop. V co ban d dat duoc nhung muc tiu d ra. Tuy nhin, nu co thm co hi
em mong mun co th duoc tip tuc phat trin thm d tai nay. Sau dy la kt qua d
lam duoc:
UM! uq D@ gq I y! BCD
V mt l thuyt
Nm bt duoc cac kin thuc co ban v mt m
Cac kin thuc v chu k din tu
Tim hiu mt s m hinh du gia din tu
V mt ung dung
y dung chuong trinh du gia din tu voi m ngun mo.
Fh hBLg Nh! !hi !h^g !B@g APi:
Vit hoa giao din ebsite.
Hoan thin cac chuc nng, cai tin giao din nguoi dung.
Tim kim d dua ra cac chuc nng moi phu hop hon.
Tng cuong tinh bao mt trong giao dich din tu
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11
TIM HIU U GIA IN T VA NG DNG
TI (IaU THAM UH*O
|1|. Douglas R. Stinson, 1,&ptog,.ph&I Wh+o,& .nd P,.ctic+, CRC
Press,199.
|2|. A.. Menees, P.C. van Oorschot, S.A. Vanstone, H.nd0oo= o* 5pp6i+d
1,&ptog,.ph&, CRC Press, 199.
|3|. Kaumasa Omote (22), 5 st%d& on <6+ct,onic 5%ction, apan
Advanced Institute oI Science and Technology.
||. Phan inh Diu, L thuyt mt m & An toan thng tin H uc gia
Ha Ni, khoa Cng ngh.
NHOM 9 H TOAN TIN NG DNG K11

You might also like