1

BI GING
THC S: PHM TH THANH LIN

Thng 03 NM 2014
TRNG I HC V TRNG TON
KHOA DC B MN THC VT DC
THC VT DC

2
NI DUNG MN HC
C.I: T BO THC VT
C.II: M THC VT
C.III: C QUAN SINH DNG CA TV BC CAO
C.IV: S SINH SN & CQ SS CA TV BC CAO
C.V: DANH PHP & BC PHN LOI TV
C.VI: NGNH THNG
C.VII: NGNH NGC LAN
1. Nu khi nim, hnh dng, kch
thc t bo
2. Trnh by cc phng php c
s dng nghin cu t bo
3. M t cu trc v chc nng ca cc
thnh phn trong cu to TBTV.
MC TIU
5
1. Khi nim t bo
2. Cc phng php nghin cu t
bo
3. Hnh dng v kch thc t bo
4. Cu to t bo thc vt
5. Nhn
6. B xng ca t bo
7. Lng v roi
8. S phn bo

NI DUNG
6
KHI NIM T BO
T bo l n v c bn v cu trc cng
nh chc nng ca c th thc vt
7
CC PHNG PHP NGHIN CU T BO
3 PHNG PHP
Tch v nui TB
Quan st TB
Nghin cu cc
Thnh phn ca TB
8
PHNG PHP QUAN ST T BO
KNH
HIN VI
KHV
Quang
hc
KHV
Hunh
quang
KHV
in t
9
PHNG PHP QUAN ST T BO
A. Knh hin vi quang hc:
Quan st t bo sng:
trung tnh, lam cresyl nhum
khng bo
xanh Janus, tm metyl nhum ty th
rodamin nhum lc lp

10
PHNG PHP QUAN ST T BO
A. Knh hin vi quang hc:
Quan st t bo c nh hnh v
nhum:
Lm cho t bo cht mt cch t ngt
Hnh dng, cu to t bo khng thay
i.
Tc nhn: sc nng, ng lnh, cn
tuyt i, formol, mui kim loi nng, acid
acetic..
11
PHNG PHP QUAN ST T BO
B. Knh hin vi hunh quang:
Quan st mt s cht ho hc trong t
bo sng cha b tn thng
C. Knh hin vi in t:
Quan st hnh nh cc mu vt trn
mn nh hunh quang hoc chp hnh
nh ca chng trn bn phim
12
TCH V NUI T BO
S dng mi trng nhn to:
Nghin cu hnh thi
S chuyn ng
S phn chia
Cc c tnh khc nhau ca t
bo sng.
13
NGHIN CU CC THNH PHN T BO
PHNG
PHP
IN DI
SIU LY
TM
SC K
NH DU
PHN T ..
P
32
, S
35
, C
14
,
H
3
, Ca
45
, I
131
14
III. KCH THC & HNH DNG TB
Kch thc:
Kch thc ca t bo thc vt thng
nh, bin thin t 10100 m
T bo m phn sinh thc vt bc cao c
kch thc trung bnh l 1030 m.( mt s
TB c KT ln nh si gai di ti 20 cm)
Hnh dng:
hu nh khng thay i do vch t bo thc
vt cng rn (Tr tinh trng v TB ni nh)
15
CU TO CA T BO THC VT
16
IV. CU TO CA T BO THC VT
Cht nguyn sinh gm cht t bo bao
quanh nhn v cc bo quan nh lp th,
ty th, b my Golgi, ribosome,
peroxisome, li ni sinh cht.
Cht khng c tnh cht sng: khng
bo, cc tinh th mui, cc git du, ht
tinh bt...
17
CC THNH PHN CA T BO
1. Vch (thnh)
2. Mng sinh cht
3. Cht t bo
4. Nhn
5. B xng t bo
6. Lng v roi
18
IV. CU TO CA T BO THC VT
1. VCH T BO
2. CHT T BO
3. KHNG BO
4. CC TH KHNG A NC
19
1. VCH T BO
- Vch t bo thc vt l lp v cng bao
hon ton mng sinh cht ca t bo..
- Ngn cch cc t bo vi nhau hoc
ngn cch t bo vi mi trng ngoi.
- To cho t bo thc vt mt hnh dng
nht nh v tnh vng chc
- Vch TB c coi nh b xng ca t
bo (c bit TB c vch th cp)
bo v TB
20
1. VCH T BO 1.1. Cu To
Vch TB khng c tnh bn thm.
C nhiu l (K 3,5 5,2 nm) nc,
khng kh v cc cht ha tan trong
nc c th qua li d dng
dy thay i ty tui v loi t bo (TB
non thng c vch mng hn)
Cu trc phc tp gm:
- Phin gia
- vch s cp
- vch th cp
21
Cu trc ca vch t bo
22
1. VCH T BO 1.1. CU TO:
- Phin gia:
+ L phin chung gn 2 TB lin k nhau
+ Hnh thnh khi phn bo TB m chia
thnh 2 TB con..
+ Thnh phn: Pectin v c th c thm
Calcium
khi phin gia phn hy cc TB s
tch ri nhau
23
Cc thnh phn cu trc ca vch TBTV
24
1. VCH T BO 1.1. CU TO:
Vch s cp:
+ Hnh thnh t cht TB, sau khi c phin
gia, VSC dy khong 1 - 3m
+ Thnh phn: Cellulose( 9-25%),
Hemicellulose(25 -50%), pectin(10 -35%),
protein( ~15%) cn gi l extensins hay
lectins.
+ c im: Vch SC c nhiu lp cellulose,
cc lp xp cho nhau mt gc t 60 90
o



25
1. VCH T BO 1.1. CU TO:
Vch th cp:
+ V tr: gia vch SC v MSC, do cht TB
to nn
+ Dy ~ 4m hoc hn
+ Thnh phn: m g
i) Cellulose : 41 -45%
ii) Hemicellulose: 30%
iii) Mc t (nu c): 22 -28%
+ Trn vch th cp c cc l trao i
cht
26
1. VCH T BO 1.1. CU TO:
A. L n B. L vin
27
1. VCH T BO 1.1. CU TO:
Cc l trn vch th cp:
+ L n: Cu trc n gin, n nh
+ L vin: Cu trc phc tp, a dng( d
thay i cu trc hn so vi l n)
i) Thng gp cc thnh phn mch,
qun bo, cc TB m cng ngoi g..
ii) cy ht kn: L vin c th sp xp
theo kiu hnh thang, i, so le, l ry.


28
29
1. VCH T BO 1.2. THNH PHN HA HC
Cellulose:
Cellulose to mt khung cng xung quanh
t bo.
Hemicellulose:
bn c hc ca vch t bo ph thuc
vo s dnh cho ca vi si bi chui
hemicellulose.
Pectin:
cht keo v nh hnh, mm do v c tnh
a nc cao duy tr trng thi ngm
nc cao cc vch cn non
30
1. VCH T BO 1.2. THNH PHN HA HC
Vi si cellulose tng hp trn mt ngoi
ca mng sinh cht.

pectin v
hemicellulose
tng hp trong b my
Golgi

31
1.3. S BIN I CA VCH T BO

S ha nhy
S ha khong
S ha bn
S ha cutin
S ha sp
S ha g
32
1.3. S BIN I CA VCH T BO

S ha nhy:
+ Mt trong ca vch c th ph thm mt
lp cht nhy ht nc Trn ( Ht ,
tri n, )
+ Do s tng tit pectin ng li trong gian
bo ht nc ha nhy
+ Cht pectin tit nhiu + s tiu hy 1 s t
bo to gm (khng phn bit c vi
cht nhy v TPHH- trng n trong nc,
tan hon ton hoc mt phn trong nc,
kt ta bi cn mnh)
33
1.3. S BIN I CA VCH T BO

S ha khong:
+ Vch TB c th tm thm mt s cht v
c nh: SiO
2
, CaCO
3
,
+ Thng xy ra biu b ca cc b
phn,
VD:
- SiO
2
tm thn cy Mc tc, l La
- CaCO
3
tch t di dng bo thch (
gp h Bu b)


34
1.3. S BIN I CA VCH T BO

S ha bn:
S tm cht bn(suberin) vo vch TB

+ Suberin khng thm nc v kh TB
cht, tn ti m che ch gi l bn (sube)

+ t bo ni b suberin vng quanh vch
bn gi l khung caspary.

35
S ha cutin:
- Cutin (bn cht l lipid) l lp che ch khng
thm nc v kh, bao ph pha ngoi ca
nhng TB biu b tr l kh
- Cutin c tnh n hi km hn cellulose nn d
bong ra khi vch cellulose, khng tan trong
nc, trong thuc th Schweitzer.
- Cy vng kh nng c cutin dy gim
thot hi nc
- Cutin c nhum c mu xanh vng vi phm
nhum lc iod..


1.3. S BIN I CA VCH T BO

36
S ha sp
- Bn ngoi vch TB biu b, ngoi lp cutin
c th ph thm mt lp sp
- VD:
qu B, thn cy Ma, l Bp ci
1.3. S BIN I CA VCH T BO

37
S ha g:
L s tm cht g (lignin) vo vch ca
mch g, ca t bo nng nh: si, m
cng, hay m mm lc gi.
- G l nhng cht rt giu carbon nhng
ngho oxy hn cellulose.
- G cng, gin, t thm nc, km n
hi hn cellulose, cho nn d b gy khi
un cong

1.3. S BIN I CA VCH T BO

38
S ha g (tt):
- G c to cht t bo, s khm vo
sn cellulose ca vch s cp v th
cp
- G tm hon ton t bo khng cn thay
i hnh dng c
- G nhum xanh bi xanh iod.

1.3. S BIN I CA VCH T BO

39
S ha g (tt):
Mun tch g v cellulose ring
+ Acid v c m c lm tan cellulose
li g
+ Cht kim hay phenol lm tan g li
cellulose.

1.3. S BIN I CA VCH T BO

40
2. CHT T BO 1.1. MNG T BO
41
2. CHT T BO 1.2. DCH CHT T BO
Dch cht t bo khng tan trong nc, khi
gp nhit 5060
O
C chng mt kh nng
sng.
Dch cht t bo l ni thc hin cc phn
ng trao i cht, tng hp cc i phn t
sinh hc, iu ha cc cht ca t bo, ni d
tr cc cht nh glucid, lipid, protid.
S bin i trng thi vt l ca th trong
sut c th nh hng n hot ng ca t
bo.
42
2. CHT T BO 1.3. LI NI CHT
43
2. CHT T BO 1.4. B MY GOLGI
Pha li l pha hnh thnh mi,
pha lm l pha ph trch tit.
Th Golgi
rt di
do
hu ht
cc t
bo tit.
44
2. CHT T BO 1.5. RIBOSOM
45
2. CHT T BO 1.6. TY TH
Ty th l trung tm h hp v l kho cha
nng lng cho t bo, 90% ATP ca t bo
c tng hp ty th.
Ty th l ni tng hp: enzym, acid bo, protein
v ni tch t mt s cht nh cht c, thuc,
cht mu.
2. CHT T BO 1.7. LP TH
47
2. CHT T BO 1.7. LP TH
Tin lp:
Lp n gin nht, t phn la tb cha
phn ha
Lc lp:
b phn trn mt t TV bc cao, rong
Sc lp:
carotenoid
V sc lp:
B phn di mt t



3. KHNG BO
49
3. KHNG BO
Hnh dng v kch thc bin thin nm trong
cht t bo.

KB cha y mt cht lng gm nc v cc
cht tan gi l dch khng bo hay dch t bo.
to p sut thm thu gip s hp thu nc
bi khng bo lm cho t bo tng rng.

Khng bo giu enzym thy gii: protease,
ribonuclease v glycosidase tham gia vo
s suy thoi ca t bo trong qu trnh lo
ho
50
3. KHNG BO 3.1. THNH PHN HA HC
Nc
Cht d tr
Cht cn b
Sc t
Acid hu c
Cc cht bin dng
Alkaloid
Glucozid
Tannin
51
3. KHNG BO
C quan dinh dng: Trong cc t bo
non hoc cc m phn sinh, khng bo t
v nh khng bo ln
Trong ht: Khng bo ln khng bo
nh ht alron. Kch thc, hnh dng
v cu to ca ht alron khc nhau cc
nhm thc vt phn loi cy.
3.2. S bin chuyn ca khng bo
52
CU TO CA HT ALRON
- Bn ngoi l mng protein mng
- Bn trong cht nn mu ng c, bn
cht protid, trng trong nc nc
- Cht nn cha:
+ tinh th: L nhng th protein hnh a
gic, trng trong nc nhng khng tan
trong nc
+ Cu th: Cu to t mui calci v magi
ca acid inosin phosphoric.
VD: vi h Hoa tn ht alron c tinh th
calci oxalat

53
3. KHNG BO 3.3. Vai tr sinh l
- Tch tr cht d tr hoc cht cn
b ...
- Tham gia vo qu trnh trao i nc
nh p sut thm thu. Gip TB
trng nc...
p sut thm thu ca cy lun lun
cao hn mi trng m n sng nn
t bo lun lun trng
54
4. CC TH KHNG A NC
- Ht du m (lipit):
+ L nhng ht nh, chit quang, c trong
ht hoc TB gi

+ Khng tan trong nc, ru, tan trong
cc dung mi hu c nh ete, benzen...

+ Nhum bi phm Soudan III...

55
4. CC TH KHNG A NC
- Tinh du:
Thng c mi thm, d bay hi, tan trong
ru. C th gp tinh du trong nhng b phn
khc nhau ca cy nh:
+ t bo biu b tit ca cnh hoa (hoa Hng,
hoa Bi)
+ t bo tit trong m mm ca thn (thn
Lt, Long no).
+ ti tit trong l hay qu (Cam, Chanh, Qut)
hoc lng tit (Bc h, Hng nhu).

56
4. CC TH KHNG A NC
- Nha (serin):
+ L hn hp nhng cht khng ng nht,
hnh thnh bi s oxy ho v trng hp ho
ca mt s du.
+ Di tc dng ca nhit , nha chy
mm nhng khng thnh dng lng v
khng bc hi, nhit cao, nha chy
cho ngn la c nhiu khi en.
+ Nha khng tan trong nc nhng tan
trong eter, cloroform, benzen.

57
4. CC TH KHNG A NC
- Nha m
+ c to cht t bo ri a vo
khng bo

+ Thnh phn ho hc gm nc (50
80%), mui khong, acid hu c, glucid,
alkaloid, tanin, sc t, tinh bt

+ B my cha nha m gi l ng nha
m.

58
5. NHN
Kch thc: ca nhn ty thuc tng
loi sinh vt, tng loi t bo, trung
bnh t 530 m
V tr: khng c nh
t bo non: nhn gia t bo;
t bo phn ho: nhn v cht
t bo b dn ra pha ba.
60
Nhn con
NST
Mang nhn
L
nhn
Cht nhim sc
5. NHN
61
5. NHN
5.3. DCH NHN
5.4. CHT NHIM SC
5.5. TH NHIM SC
62
5. NHN
VAI TR SINH L:
Cha thng tin di truyn
Dinh dng v to th
63
6. B XNG T BO
VI SI:
Vi si c th gip t bo thay i
hnh dng v di chuyn
Vi si kim sot hng ca dng
chy cht t bo
Vi si cng tham gia vo s tng
trng ca ng phn.
64
6. B XNG T BO
VI NG:
Cc vi ng to nn thoi phn bo
trong nhn t bo gip cho th
nhim sc di chuyn v hai cc
ca t bo.
Vi ng l cu trc khng bn, d
cm ng vi thuc chng phn bo
nh colchicin, colcemid, vinblastin,
vineristin (thuc tr ung th)
65
7. LNG V ROI
Nu c mt hay vi si di gi l roi hay
tin mao
Nu cc si nhiu v ngn c gi l lng
hay tim mao
C lng v roi thng c chc nng vn
ng cho t bo hoc vn chuyn cc
cht lng qua mng t bo
www.themegallery.com
S PHN BO
www.themegallery.com

Cu 1. Khi nim t bo thc vt:
A. L n v chc nng c bn ca c th
thc vt
B. L n v cu trc v chc nng ca c
th thc vt
C. L n v c bn v cu trc ca c th
thc vt
D. Tt c u sai
TRC NGHIM
Cu 2. Trong phng php quan st t bo
thc vt, dng c gip ta thy c hnh
nh cc mu vt trn mn nh hunh
quang hoc chp hnh nh ca chng ta
trn bn phim:
A. Knh hin vi quang hc
B. Knh hin vi hunh quang
C. Knh hin vi in t
D. Knh lp
TRC NGHIM
Cu 3. Dng c gip tm thy mt s
cht ha hc ca t bo sng cha
b tn thng:
A. Knh hin vi quang hc
B. Knh hin vi hunh quang
C. Knh hin vi in t
D. Knh lp
TRC NGHIM
Cu 4. nh hnh t bo thc vt,
ngi ta thng dng mt s tc
nhn, ngoi tr:
A. Cn tuyt i
B. Formol
C. Mui kim loi nng
D. carmin
TRC NGHIM
Cu 5. Cc phng php c dng
nghin cu cc thnh phn ca
t bo:
A. Phng php tch v nui t bo
B. Phng php siu ly tm
C. Phng php quan st t bo
D. Tt c u ng
TRC NGHIM
Cu 6. V hnh dng t bo thc vt
trng thnh khc vi t bo ng
vt ch:
A. Kch thc t bo thc vt nh
B. Vch t bo d b bin i
C. Hnh dng ca t bo thc vt hu
nh khng thay i
D. Tt c u ng
TRC NGHIM
Cu 7. Cu to t bo vch thc vt:
A. Vch t bo lm cho t bo thc vt c
tnh n hi
B. Cc t bo k cn nhau c cng mt
vch
C. Vch t bo c tnh cht ca mng bn
thm
D. Trn vch t bo c nhiu l nc,
khng kh, cc cht ha tan trong nc
qua li d dng
TRC NGHIM
Cu 8. Sau khi hnh thnh phin gia,
cht t bo ca mi t bo con s
to:
A. Vch s cp
B. Vch th cp
C. Mng sinh cht
D. Cellulose
TRC NGHIM
Cu 9. t bo ni b, suberin ch to
mt khung khng hon ton i
vng quanh vch bn ca t bo
gi l:
A. Khung Caspary
B. Khung libe
C. Khung hnh mng nga
D. Khung cutin
TRC NGHIM
78
The end!