You are on page 1of 253

TNG HA

TRONG H THNG IN
B mn H thng in
i hc Bch Khoa H Ni
11/21/2011
Ging vin: Nguyn Xun Tng & Nguyn Th Anh
i hc Bch Khoa H Ni
nx_tung-htd@mail.hut.edu.vn
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng ha h thng in -
GS. Trn nh Long
2
Gio trnh
Automation in Electrical
Power Systems A. Barzam
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Automatic Power System
Control - V.A. Venikov
3
Gio trnh
Power System Stability and
Control P. Kundur
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Operation and Control in
Power Systems- P. S. R Murty
4
Gio trnh
Control and automation of
electric power distribution
systems J. Northcote
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Kha hc online ti trang web ca NPTEL
Trang ch: http://nptel.iitm.ac.in/
Trang v Power Systems Operation and Control:
http://14.139.160.11/video.php?courseId=1023
hoc trn Youtube:
http://www.youtube.com/user/nptelhrd
5
Gio trnh
http://www.youtube.com/user/nptelhrd
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chng m u: Gii thiu chung v t ng ha trong HT v
cc vn lin quan
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
6
cng mn hc
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng
trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong
HT
Chng 7: T ng ha li in phn phi v t ng ha trm
bin p
Gii thiu chung
Chng m u
7
S cn thit ca vic t ng ha trong
HT
Cc qui tc v bn v dng trong t ng
ha
Cc k hiu thng dng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc loi s c trong HT:
Din bin nhanh, d lan rng
Khng loi tr nhanh: gy tc hi nghim trng
Do thi gian rt ngn nn bt buc phi c cc thit b t ng pht hin
v x l cc trng hp ny
Nhiu thao tc t ng d gy nhm ln: my t ng s lm
8
S cn thit ca vic t ng ha
Nhiu thao tc t ng d gy nhm ln: my t ng s lm
tt hn con ngi, loi tr c cc sai st, tng chnh xc.
My t ng cho php theo di lin tc v kp thi iu chnh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc loi s :
S khi:
Th hin chc nng ca cc phn t
Mi lin h gia cc phn t ny
Trnh t hot ng ca c cu c thit k
Khng th hin chi tit ca tng khu
9
Cc qui tc dng trong bn v
Khng th hin chi tit ca tng khu
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc loi s :
S khai trin
Khng v y cc phn t m th hin chi tit mi lin h, trnh t
vn hnh gia chng
S khai trin mt chiu (dc); S khai trin xoay chiu (ac); S
mch tn hiu, chiu sng...
10
Cc qui tc dng trong bn v
Thch hp cho mc ch sa cha, u ni dy gia cc phn t
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S tng hp: th hin y cc phn t ca s
Th hin c trnh t lm vic ca cc phn t
S phc tp, kh theo di
Vi cc c cu n gin c th dng loi s ny
Vi cc c cu phc tp: dng thm cc s khai trin
11
Cc qui tc dng trong bn v
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S biu din c v trng thi khng in:
My ct trng thi m
Cun dy rle khng mang in
C ghi ch vi cc trng hp c bit
12
Cc qui tc dng trong bn v
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mt s k hiu thng gp
Tip im my ct
Tip im trng thi m:
Tip im trng thi ng
13
K hiu dng trong bn v
Tip im trng thi ng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mt s k hiu thng gp
Tip im rle:
Tip im trng thi thng m
Tip im trng thi m, m chm
14
K hiu dng trong bn v
Tip im trng thi m, m chm
Tip im trng thi m, ng chm
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mt s k hiu thng gp
Tip im rle:
Tip im trng thi thng ng
Tip im trng thi ng, m chm
15
K hiu dng trong bn v
Tip im trng thi ng, m chm
Tip im trng thi ng, ng chm
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mt s k hiu thng gp
Cun dy:
Rle c k hiu theo tn gi:
16
K hiu dng trong bn v
C

C
c
U I
Cun ng
my ct
Cun ct
my ct
Cun
in p
Cun dng
in
Rle c k hiu theo tn gi:
Rle dng in: RI
Rle in p RU
Rle thi gian: RT
Rle trung gian: RG Rle trung gian hot ng c tr: RGT...
Cc phn t trn s c nh s th t d phn bit:
1BU; 2BU; 3RI; 4RI; 5RT; 6RG; 7RGT...
Tip im ca rle c nh ch s
1RT1; 1RT2 hoc 1RT
1
; 1RT
2
hoc 1RT-1; 1RT-2...
4RG
1
2
3
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
17
V d
Tn hiu
S bo v qu dng vi bin dng in t trn hai pha
(p dng cho li in c trung tnh cch in)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
18
V d
Trnh
t
c
s
Mch khai trin in xoay chiu
Mch tn
hiu
Mch khai trin in mt chiu
s

T ng ng li cc ngun in
Chng 01
19
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
Auto Reclose (AR) hoc 79
T ng li (TL)
79
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S liu thng k i vi ng dy trn khng:
80-90%h hng: s c thong qua
Ngng 80% Li 6-110kV
Ngng 90% Li t 220kV tr ln
10-20% cn li: s c duy tr v bn duy tr
Do vy:
20
L do s dng thit b TL
Trong a s cc trng hp: c th cho php ng li ng dy sau s
c v xc sut thnh cng s ln
S dng thit b TL: lm nhim v t ng ng tr li my ct ng
dy sau mt khong thi gian c ci t trc
Nhanh chng khi phc li vic cung cp in
Nng cao c tnh n nh ca h thng so vi khi khng c TL (ng dy b ct in
ko di, gim kh nng lin kt truyn ti gia cc khu vc)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S c thong qua:
Nguyn nhn gy nn s c c th t loi tr
Phng in tm thi b mt s do st nh
Cy ci chm vo ng dy do gi to...
S c bn duy tr:
21
L do s dng thit b TL
Nguyn nhn gy s c c th b loi tr sau khi
h quang chy vi ln
Vt l ri vo ng dy c th b h quang t chy
sau khi ng ct li ng dy vi ln
S c duy tr
Nguyn nhn gy ra s c khng th t loi tr
t dy, nt v s, qun tip a ng dy...
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Theo s ln t ng li:
TL mt ln: thng p dng cho li in t 220kV tr ln
TL hai ln: p dng cho cp in p t 110kV tr xung
ng li nhiu ln nh hng xu n tnh n nh ca h thng
Xc sut thnh cng thp (<10% vi ln TL th hai)
Tng mc hao mn my ct (MC ch cho php ng ct mt s ln gii hn
sau phi bo dng)
22
Phn loi thit b TL
sau phi bo dng)
Mc phc tp ca s
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Theo s pha thc hin TL
TL 3 pha: dng cho cp in p t 220kV tr xung
TL 1 pha: dng cho cp in p 500kV
Khi s c pha no: ct v TL ring pha
H thng rle phi c chc nng la chn pha s c
My ct: c b truyn ng ring tng pha
23
Phn loi thit b TL
TL 1 pha dng cho li 500kV: ch yu l s c mt
pha
Cc thit b l loi mt pha: bin p mt pha
Khong cch pha-pha ln
Khi ct pha s c th hai pha cn li vn hot ng:
gi c lin kt gia cc phn ca h thng m
bo tnh n nh (yu t quan trng)
TL mt pha khng thnh cng: ct c 3 pha
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Theo thi gian thc hin t ng li:
TL nhanh (Rapid AR): thi gian TL rt ngn (0.35-1 giy) thng ch
m bo thi gian kh i-on
m bo nhanh chng cung cp in tr li
Gim thiu mc mt ng b khi cn ng li gia hai ngun in
Gim nh s mt n nh.
TL c thi gian (Delayed AR): thi gian TL c ko di m bo
24
Phn loi thit b TL
TL c thi gian (Delayed AR): thi gian TL c ko di m bo
nguyn nhn gy s c c th c loi tr hon ton. Khi cc phn ca
HT c lin kt bi nhiu ng dy th c th p dng TL c tr.
Thc t: m bo xc sut thnh cng:
Ln 1: t
TL
= 0.3-2 giy
Ln 2: t
TL
= 10-15 giy
Ln 3: t
TL
= 1-5 pht
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Theo cp in p thc hin t ng li:
TL cp trung p: mc tiu ca TL l gim thiu thi gian mt in
TL cp cao p: mc tiu chnh l m bo tnh n nh ca h thng.
25
Phn loi thit b TL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thit b TL phi m bo ng s ln tc ng:
Trnh trng hp ng vo im s c nhiu ln c th gy h hng
my ct v nh hng xu n h thng
TL phi m bo lun khi ng ng vi mi trng hp s
c: m bo tin cy ca thit b TL
Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:
26
Cc yu cu i vi thit b TL
Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:
Khng tc ng ng li i vi my bin p, my pht, thanh gp
trnh vic s c lan rng
Bo v chnh ca my bin p (BV so lch, rle hi..) hot ng: chc chn s
c trong MBA Khng nn thc hin TL. Trong trng hp ny thng c
nhn vin vn hnh ra khu vc MBA kim tra bng mt v i lnh ca iu
cp trn
Khi ct my ct bng tay: c ch tch ng dy ra khi vn hnh
(bo dng, thay th..) khng c TL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:
Khi ng my ct bng tay nu MC li ct ra ngay: cn s c trn
ng dy cha c pht hin (vd: qun cha tho tip a ng
dy..) Khng nn t ng li.
Khi ph ti b ct ra do vic sa thi ph ti theo tn s
Khi bo v chng hin tng my ct t chi tc ng lm vic
27
Cc yu cu i vi thit b TL
Trong mt s trng hp thit b TL c th b kha khi dng s c
qu cao (s c gn). Vic pht hin s c gn c th thc hin bng
cch t thm chc nng bo v qu dng mc cao.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thit b TL phi c kha trong mt s trng hp:
Khi xy ra dao ng in: nu my ct b ct ra do hin tng dao
ng in th nn kha TL n khi no h thng tr v trng thi n
nh.
Vi li phn phi: khng nn TL nu trn ng dy vn cn in
in p trn ng dy vn cn duy tr mt khong thi gian ngn do cc
ng c ln vn tip tc quay theo qun tnh
28
Cc yu cu i vi thit b TL
ng c ln vn tip tc quay theo qun tnh
Nu TL ngay khi in p ny cha gim hn: c th xy ra vic ng khng
ng b gy nguy him cho ng c
Vi ng dy cao p v siu cao p: kha TL khi s c 3 pha
Him khi khi xy ra s c 3 pha
Nu xy ra s c 3 pha: thng khng phi s c thong qua (qun tip a di
ng ground straps)
Nn kha Tl trong trng hp ny
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mc ch: ch cho php TL khi ng khi c yu cu
S khi ng thay i ty theo hng sn xut, tuy nhin phng php
chung l da vo (theo khuyn co ca tiu chun IEEE Std C37.104):
Khi ng bng thit b bo v rle
Khi ng bng tip im ph ca my ct
29
Cc phng php khi ng thit b TL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi ng bng thit b bo v rle - Khi c s c trn ng dy, thit b
bo v rle hot ng s:
a tn hiu ng MC
Khi ng thit b TL
c im:
30
Cc phng php khi ng thit b TL
Ngun
BV
Ct
Khi ng
TL
c im:
S n gin, m bo TL khi ng vi mi trng hp ng dy b ct ra
do s c
Khi ct MC bng tay: TL khng khi ng (ng)
Khi ng MC bng tay, nu c s c trn ng dy, MC ct ngay ra: TL s hot
ng
Vi cc thit b TL hin i - Cm TL khi ng my ct bng tay:
Khi c tn hiu ng MC bng tay (tip im ph) >> a tn hiu vo rle kha tm thi chc
nng TL >> chc nng TL s c gii tr sau khi MC trng thi ng trong khong thi
gian di no .
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi ng bng tip im ph {my ct & kha iu khin}
TL li s c khi ng bt c khi no c s khc nhau gia trng thi thc ca MC
(th hin qua tip im ph 52b) v trng thi ca kha iu khin my ct
Tip im 52b: s ng khi MC trng thi m
Tip im ca kha iu khin (slip contact) s m ra khi MC c m bng tay v ng li khi
MC c ng bng tay
31
Cc phng php khi ng thit b TL
Kha iu khin (K)
My ct
- +
c im
Khi ng dy gp s c- MC ct ra: tip im ph MC ng + Tip im kha K
ang ng >> Khi ng TL
Khi ng/ct MC bng tay: tip im ph MC v tip im ph kha K cng v tr
>> khng khi ng (ng)
Kha iu khin (K)

52b
Rle
TL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
32
Cc phng php khi ng thit b TL
Kha iu khin
T iu khin ngn l
My ct ngoi trm
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
33
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
Tip im chnh ri nhau
Dng in chy qua tip im
dp h quang
1
Tip im dp h quang tch ri
H quang xut hin
2
H quang b dp tt
3
Tip im v tr m hon ton
4
Qu trnh ct my ct (my ct GL314 Areva)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
34
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
Bo
v
S c xut
hin
Thi gian lm
vic ca bo v
Bo v tc
ng
Bo v tr
v
My ct
Cun ct Tip im H quang Tip im Cun Tip im
H quang
tn ti
Cun ct
c cp
in
Tip im
tch ri
H quang
xut hin
H quang
b dp tt
Tip im
m hon
ton
Cun
ng
c cp
in
Tip im
chm
nhau
Tip im
ng hon
ton
Thi gian cht (khng in)
Thit b TL
TL c
khi ng
TL gi
xung ng
di xung ng
Thi gian cht ca TL
Thi gian sn sng (gii tr)
Sn sng cho ln
s c tip theo
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thi gian lm vic ca bo v: t khi bo v khi ng >> pht tn hiu ct
MC.
Thi gian ct MC: cun ct mang in >> h quang dp tt
Thi gian tn ti h quang trong MC: cc u tip xc chnh ca MC ri nhau
(h quang pht sinh) >> h quang b dp tt.
35
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
(h quang pht sinh) >> h quang b dp tt.
di xung ng ca TL: l khong thi gian tip im u ra ca thit b
TL cn gi trng thi ng
Thi gian ng ca MC: cun ng MC mang in >> tip im chnh MC
chm nhau
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thi gian kh i-on: l thi gian cn thit khng kh xung quanh im s c
khi phc li mc cch in cn thit (cc i-on tn mt) m bo h
quang khng pht sinh tr li khi cp in cho ng dy. Cc yu t quyt
nh:
Cp in p << l yu t ng vai tr quan trng
Khong cch gia cc phn mang in
Dng in s c ; thi gian tn ti s c
36
Cc i lng thi gian trong qu trnh TL
in dung ca cc phn t ln cn, tc gi, iu kin mi trng
t
kh i-on
= 0,07-0,5 (giy) (vi cp in p t 35-500kV)
Thi gian t ng tr li t
TL
: TL c khi ng >> cun ng mang in
Thi gian sn sng: thit b TL gi tn hiu ng >> sn sng cho ln s c
tip theo
Thi gian cht (thi gian khng in): h quang b dp tt >> tip im chnh
MC tip xc tr li
Thi gian nhiu lon: s c pht sinh >> MC ng li thnh cng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
37
Tnh ton ci t thng s
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
ng dy mt ngun cp (TL 3 pha):
TL ln th nht: t
TL
chn theo 2 iu kin
iu kin kh i-on:
Theo iu kin sn sng cho ln lm vic k tip ca b truyn ng MC (cng l xo,
phc hi p sut kh...):
Chn theo gi tr ln nht tnh c t hai iu kin trn
38
Tnh ton ci t thng s
(1)
( ) (1)
TDL at khuion d MC
t K t t =
(2)
(2)
TDL at sansang
t K t =
1 (1) (2)
ax{ ; }
lan
TDL TDL TDL
t m t t =
m bo s thnh cng ca TL th thi gian TL ln th nht c th c c ko
di 2-5 giy (35kV)
TL ln th hai: chn theo gi tr ln nht ca
Ty theo kh nng dp h quang ca MC nu gp s c trong ln ng ny
Theo iu kin kh kh i-on
t
TL
> t
khi phc kh nng ct
t
TL
> t
kh i-on
t
ng MC
ax{ ; }
TDL TDL TDL
t m t t =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
ng dy hai ngun cp (TL 3 pha):
Thi gian lm vic ca cc bo v: t
BV1
<t
BV2
(pha 1 ct ra trc khi c s c)
39
Tnh ton ci t thng s
HT1 HT2
TL2 TL1
BV1 BV2
U
2
<
MC1 MC2
U
1
<
Thi gian lm vic ca cc bo v: t
BV1
<t
BV2
(pha 1 ct ra trc khi c s c)
Thi gian TL pha 1:
Phi ln hn thi gian lm vic chnh nhau gia BV1 & BV2 trnh ng vo s c
Phi ch thm thi gian ct MC pha 2 v thi giankh i-on sau khi ct pha 2
Do vy:
Do ng my ct 1 mt mt khong thi gian tr nn c th gi xung ng sm hn:
TL 2 ch thc hin khi ng thnh cng pha i din (c th kim tra
ng b hoc khng)
1 2 1 2
( )
TDL BV BV cat MC khui on
t t t t t

+ +
1 2 1 2 1
{( ) }
TDL BV BV cat MC khui on d MC du phong
t t t t t t t

+ + +
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
ng dy hai ngun cp (TL 3 pha):
40
Tnh ton ci t thng s
HT1 HT2
TL2 TL1
BV1 BV2
U
2
>
MC1 MC2
U
1
<
m bo an ton: trnh ng c hai ngun vo ngn mch cn tn ti:
kim tra xem trn ng dy c cn in p hay khng in p s bng 0
khi ct hon ton c hai pha.
TL1 ch tc ng khi ng dy khng mang in: dng cc rle in p thp kim
tra (U
1
<)
TL2 ch tc ng khi ng dy c ng li thnh cng t pha 1: dng cc rle
in p cao (U
2
>).
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li khng ng b:
n gin v nhanh chng t ng li cc ngun : c th s dng thit
b t ng li khng kim tra ng b
Vic t ng li khng ng b c th dn n dao ng cng sut. Nu
thi gian dao ng b ko di: phi m my ct tch ring cc phn ca h
thng.
Phng php TL khng ng b cho php dng nu dng in cn bng
41
Cc loi t ng li khc
Phng php TL khng ng b cho php dng nu dng in cn bng
khi ng MC m bo nh hn mt gi tr cho php
Khng kim tra
ng b
HT1
HT2
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li khng ng b - Phm vi p dng:
S thay th khi ng my ct: khi ng my ct s xut hin dng in
cn bng.
42
Cc loi t ng li khc
1
'
E
1
'
HT
X
2
'
E
2
'
HT
X
d
X
' '
; ; E X X
Sut in ng & in khng qu ca hai pha h thng
Tr s dng in cn bng ln nht:
(gi thit S qu hai pha bng nhau)
Nu: th c th cho php dng phng php t
ng li khng ng b
' '
; ;
d
E X X
Sut in ng & in khng qu ca hai pha h thng
& in khng ng dy
1 2
2
'
'
ax
' '
cbm
HT d HT
E
I
X X X

=
+ +
3 ' ( )
max cb N daucuc
I I
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li nhanh
Sau khi my ct trn ng dy m: cc vector in p hai pha u
ng dy b mt ng b v gc lch tng i gia hai vector ny thay
i theo thi gian
Nu c th cho php t ng li trong thi gian rt ngn: bin thin
gc lch s nh >>> khi ng li my ct s khng cn kim tra ng b
v ln dng cn bng
43
Cc loi t ng li khc
v ln dng cn bng
Khng kim tra
ng b
HT1
HT2
Thi gian TL
rt ngn
E
HT1
E
HT2
gc lch bnh
thng
E
HT1
E
HT2
gc lch tng ln t
E
HT1
E
HT2
gc lch tng ln
nhiu
t
TL (tng)
= 0.35 1 giy
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li mt pha
Phm vi p dng: cc ng dy siu cao p (>330kV)
L do s dng:
Li siu cao p ch yu xy ra s c mt pha
Cc thit b l loi mt pha: bin p mt pha
Khong cch pha-pha ln
Gi vai tr lin kt trong h thng in Cn gim thiu vic ct hon ton
44
Cc loi t ng li khc
Gi vai tr lin kt trong h thng in Cn gim thiu vic ct hon ton
ng dy:
TL 1 pha ch ct pha s c
Hai pha cn li vn hot ng: m bo tnh n nh (yu t quan trng)
Cc yu cu:
My ct phi truyn ng ring tng pha
Thit b bo v c chc nng chn pha s c: s phc tp
TL mt pha khng thnh cng: ct c 3 pha
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li mt pha
Nhc im:
Ch vn hnh khng i xng gy ra dng th t nghch nh (I
2
) hng ti
cc my pht
Gy nhiu cc ng dy thng tin ln cn
Thi gian kh i-on ko di hn do in p cm ng xut hin trn pha ct
in: in p cm ng ny xut hin do cc lin h v in cm & in dung
45
Cc loi t ng li khc
in: in p cm ng ny xut hin do cc lin h v in cm & in dung
gia hai pha ang mang in v pha ct in hai u.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
46
Phi hp thit b bo v rle
& thit b t ng li
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mc ch Phi hp gia thit b bo v rle (BVRL) & thit b
t ng li (TL)
Loi tr nhanh chng s c
Gim thi gian ngng cung cp in (cho cc trng hp s c thong
qua)
Thc hin: theo 02 hng
C BVRL hot ng nhanh v khng chn lc sau hiu chnh li bng
47
Phi hp thit b BVRL & TL
C BVRL hot ng nhanh v khng chn lc sau hiu chnh li bng
thit b TL
Thc hin t ng li v sau s dng bo v (loi ct nhanh khng chn lc)
loi tr nhanh cc trng hp s c duy tr.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL trc khi thc hin TL
48
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
B3 B2
t~0 giy
Trang b cc bo v qu dng (I>) cho cc phn on
Phn on u ngun:
Mt b TL
M b bo v qu dng ct nhanh c chnh nh:
Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
Bo v (tc ng vi mi s c) trn ton b cc phn on chnh >> khng chn lc
Khng tc ng khi s c sau cc nhnh r (VD: sau B2; B3..) gim s ln tc ng ca
bo v u ngun
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL trc khi thc hin TL
49
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
B3 B2
t~0 giy
N2
Hot ng
Gi thit s c ti N2
Bo v (I>>) ct tc thi my ct u ngun, loi tr s c
Thit b TL hot ng:
Kha tm thi bo v ct nhanh (I>>)
ng li my ct
ng li thnh cng: sau mt thi gian s m kha (I>>)
ng li khng thnh cng: cc bo v chn lc (I>) s tc ng (bo v phn on 2)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL trc khi thc hin TL
50
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
B3 B2
t~0 giy
c im
Cc s c lun c loi tr tc thi trong ln xut hin th nht >> c tc
dng tt vi cc s c thong qua
My ct u ngun phi hot ng nhiu >> tng hao mn
Thch hp vi cc ng dy c t phn on
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL sau khi thc hin TL
51
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
t
1
giy t
2
giy t
3
giy
Trang b cc bo v qu dng (I>) & (I>>) & TL cho cc phn on
Bo v qu dng ct nhanh c chnh nh:
Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
Bo v ton b phn on v mt phn phn on tip theo >> khng chn
lc (c vng chng ln bo v)
a vo lm vic sau khi TL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL sau khi thc hin TL
52
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
N2
t
1
giy t
2
giy t
3
giy
Hot ng
S c ti N2 (ti vng chng ln phm vi bo v)
Bo v c thi gian (I>) ti phn on 1 & 2 hot ng
Sau khong thi gian t
2
: bo v ti phn on 2 ct s c
TL
2
c khi ng
M kha (I>>) ca ring phn on 2
ng li my ct phn on 2:
TL thnh cng: sau kha (I>>)
TL khng thnh cng: bo v (I>>) ct tc thi s c
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng tc BVRL sau khi thc hin TL
53
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
t
1
giy t
2
giy t
3
giy
c im
Bo v ct nhanh ch c tc dng loi tr nhanh khi s c duy tr khi thc
hin t ng li
C th p dng cho li in c nhiu phn on
Ln s c u tin c loi tr bi cc bo v c thi gian: c th tng
kh nng bin s c thong qua thnh s c duy tr
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li tng on theo th t
54
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
t
TL1
t
TL2
t
TL3
Trang b cc bo v qu dng (I>) & (I>>) & TL cho cc phn on
Bo v qu dng ct nhanh c chnh nh (khng kha):
Thi gian tc ng tc thi (t~0 giy)
Bo v ton b phn on v mt phn phn on tip theo >> khng chn
lc (c vng chng ln bo v)
Thit b TL hot ng phn cp: gn ngun ng trc, xa ngun
ng sau: t
TL1
< t
TL2
< t
TL3
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li tng on theo th t
55
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
N2
t
TL1
t
TL2
t
TL3
Hot ng
S c ti N2 (ti vng chng ln phm vi bo v)
Bo v ct nhanh (I>>) ca c phn on 1 & 2 c th tc ng
TL
1
& TL
2
c khi ng:
TL
1
gn ngun nn tc ng trc: thnh cng (v s c trn phn on 2)
Sau kha bo v ct nhanh phn on 1 (I>>)
TL
2
m ht thi gian tip sau :
Nu s c ti N2 l thong qua th TL
2
thnh cng
Nu TL
2
khng thnh cng: bo v (I>>) ca phn on 2 ct tc thi s c
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T ng li tng on theo th t
56
Phi hp thit b BVRL & TL
1 2 3
t~0 giy
t~0 giy t~0 giy
t
TL1
t
TL2
t
TL3
c im
Mi loi s c u c loi tr bng bo v ct nhanh
C th p dng cho li in c s phn on bt k
Cc h cui ngun c thi gian t ng li ko di: tng thi gian ngng
cung cp in
T ng chuyn i ngun in
Chng 02
57
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
Auto Transfer to Reserve Supply (ATS)
T ng ngun d phng (TD)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nu cc h tiu th ch c cp t mt ngun: s c ngun >> mt in
Nhiu loi ph ti khng cho php mt in: phi c h thng in d phng
Vi t my nhit in, mt in t dng trong khong 20-30 giy c th dn ti ngt
s vn hnh ca ni hi >> mt nhiu gi vn hnh li t my
Mt s qu trnh trong nh my ha cht nu mt in lu hn 3 giy c th phi
khi phc li t u
58
L do s dng thit b TD
khi phc li t u
Phng thc vn hnh ca ngun (thit b) d phng:
Vn hnh song song: khng kinh t
trng thi d phng khng mang in: m bo thao tc nhanh >> s dng
thit b TD t ng thao tc i ngun (thi gian mt in <1-2 giy)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
59
V d v ng dng ca thit b TD
TD ng dy TD my bin p
TD t my diezen d phng TD cho h thng t dng trong nh my in
H thng
F1 F2 F3
TD1 TD2 TD3 DP
TD thanh gp
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thit b TD phi tc ng khi phn t lm vic b mt in v bt c
l do g, k c trng hp ngn mch trn thanh ci h ph ti (tr
trng hp sa thi theo tn s)
Thit b TD ch ng ngun du phng khi ct hon ton ngun
chnh:
Trnh vic ng khng ng b gia hai ngun
Trnh vic ng thm ngun vo im s c
60
Cc yu cu i vi thit b TD
Trnh vic ng thm ngun vo im s c
Thit b TD phi c thi gian tc ng nhanh gim thi gian ngng
cung cp in
ngn chn kh nng ng ngun d phng vo ngn mch duy tr
nhiu ln: thit b TD ch tc ng mt ln
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi thc hin thao tc TD phi m bo iu kin t khi ng ca
cc ng c c th ct bt mt s ng c khi ng ngun d
phng
C kh nng phi hp tng tc thit b bo v rle vi mc ch
loi tr nhanh s c khi ng ngun d phng
61
Cc yu cu i vi thit b TD
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php khi ng thit b TD: 2 cch
Dng tn hiu t tip im ph my ct: tip im thng ng
62
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
1MC ng
1MC
3
2MC m
2MC
1
+ -
Ch bnh thng:
Cun ng ca 2MC khng c in
1MC
3
m
2MC
1
ng
+ C

-
1MC ct
1MC
3
ng
2MC m
2MC
1
ng
+ C

-
Ch s c: 1MC b ct ra
Cun ng ca 2MC c cp in >> ng 2MC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php khi ng thit b TD:
Dng tn hiu t tip im ph my ct:
c im: nu ngun cp b ct t u
ng dy, my ct 1MC khng m ra >>
s khng hot ng
Khc phc: dngrle in p thp (U<)
kim tra tnh trng ca ngun cp >> S
63
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
kim tra tnh trng ca ngun cp >> S
khi ng c dng rle in p thp
U<
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php khi ng thit b TD: 2 cch
S khi ng TD c rle in p thp (U<)
64
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
Khi thanh gp mt in v bt c
l do g: rle in p thp (3U<)
khi ng
Khi (3U<) khi ng s cp in Khi (3U<) khi ng s cp in
cho rle thi gian 5RT
Sau mt khong thi gian tr:
5RT s cp in ti cun ct ca
1MC >> ct 1MC
Khi 1MC c ct ra th s
TD s khi ng nh bnh
thng.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php khi ng thit b TD: 2 cch
S khi ng TD c rle in p thp (U<)
65
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
c im:
Nu thit b lm vic v d
phng ly in chung t mt
ngun th phng php ny ngun th phng php ny
khng cn thit.
S s tc ng nhm khi t
cu ch u ra ca bin in p
(9BU)
Khc phc: s dng hai rle in
p thp u ni tip tip im
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
66
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
Khc phc: s dng hai rle in p thp u ni tip tip im
Nu t cu ch: ch mt trong hai rle in p thp hot ng >> mch in
cp cho 5RT h mch
Nu thanh gp mt in: c (3U<)&(4U<) tc ng: mch in cp cho 5RT
khp kn >> khi ng TD
S hai rle in p thp u ni tip
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nguyn tc m bo thit b TD ch tc ng mt ln
Dng rle trung gian loi thng m, m chm (6RGT):
67
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
Bnh thng: 1MC ng
1MC ng > 1MC
3
: m
1MC
2
: ng -> 6RGT c in
6RGT c in > Tip im 6RGT: ng
2MC: ang m -> 2MC1: ng
Mch ng 2MC: khng c in
(+) -> 1MC
3
-> 6RGT -> 2MC
1
-> C

-> (-)
(m) (ng) (ng)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nguyn tc m bo thit b TD ch tc ng mt ln
Dng rle trung gian loi thng m, m chm (6RGT):
68
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
Khi s c: 1MC b ct ra
1MC ct > 1MC
3
: ng
1MC
2
: m -> 6RGT mt in
6RGT mt in > Tip im 6RGT: m chm
2MC: ang m -> 2MC1: ng
Mch ng 2MC: c in khi 6RGT ang m
chm
(+) -> 1MC3 -> 6RGT -> 2MC1 -> C -> (-)
(ng) (m chm) (ng)
Khi 6RGT m hon ton: mch ng h mch
v khng th tc ng ln 2.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Kim tra s sn sng ca ngun d phng
Thao tc TD ch c tc dng khi ngun d phng c in p trong
ngng cho php: s dng rle in p cao (U>) kim tra trng
thi ngun d phng
69
Cc nguyn l p dng trong thit b TD
U>
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
70
S tng th ca thit b TD
S TD cho ng dy
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
71
Tnh ton chnh nh thit b TD
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thi gian m chm ca 6RGT:
Trong thi gian m chm ca 6RGT: mch ng cn c cp in
Thi gian m chm phi ln hn thi gian ng my ct
t
6RGT
= K
at
x t
ng 2MC
72
Chnh nh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
in p khi ng ca rle in p thp {3U<} & {4U<}
S c ln cn ngun cp (N1): in p trn thanh gp gim thp ti U
d(N1)
--> rle
khng c php tc ng
S c ti ln cn thanh gp (N2): in p trn thanh gp gim ti U
d(N2)
: rle
khng c php tc ng.
Chnh nh: U
khi ng
= min{U
d(N1)
; U
d(N2)
}/K
at
vi K
at
=1.2-1.3
73
Chnh nh
N1
U
d
=?
N2
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
in p khi ng ca rle in p cao {8U>}
Rle in p cao {8U>} kim tra s sn sng ca ngun lm vic khi in p
ngun ny trong ngng cho php th rle c php hot ng
Chnh nh: U
khi ng
= K
at
x U
nh nht cho php
vi K
at
=1.2-1.3
74
Chnh nh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thi gian lm vic ca rle thi gian 5RT
S c ln cn ngun cp (N3): cn m bo loi tr hon ton s c ny trc khi
ng ngun d phng : t
(1)
5RT
> t
cc bo v ti thanh gp u ngun
Phn tch tng t vi cc s c ti ln cn thanh gp ph ti (N4):
t
(2)
5RT
> t
cc bo v ti thanh gp ph ti
Do vy t
5RT
= max{t
(1)
5RT
; t
(2)
5RT
} + t
d tr
75
Chnh nh
N3 N3
N4
T ng ha ng b cc ngun in
Chng 03
76
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
Automatic Synchronization
Chc nng kim tra ng b (25)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
L thao tc cn thit a my pht in vo lm vic cng vi h
thng hoc kt ni gia hai h thng.
Yu cu: dng in cn bng trong lc ha ng b phi nh nht,
gim thiu st p v dao ng cng sut
77
Ha ng b trong h thng in
C hai phng php ha ng b:
Ha ng b chnh xc
T ha ng b
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S ha ng b
Trnh t thao tc
My pht c kch t - quay ti tc
78
Phng php ha ng b chnh xc
My pht c kch t - quay ti tc
ng b
Kim tra cc iu kin ha
Cng th t pha
in p bng nhau:
Tc gc (tn s) bng nhau:
Gc lch tng i gia vecto in p hai pha bng
khng:
Khi cc iu kin ha m bo: ng my ct ha
H F
U U =

H F db
= =

0 ,
H F
U U = =

Gc lch

H
U
F
U
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Dng in cn bng xut hin ti thi im ha
79
Phng php ha ng b chnh xc
cb
I H
X
d
X
H
E

F
E

S thay th
ln dng in cn bng I
cb
:
H F
cb
H d
E E
I
X X

=
+

n gin, gi thit ln E =E =E v cn c theo th vecto: n gin, gi thit ln E
F
=E
H
=E v cn c theo th vecto:
2
2
sin
H F
cb
H d H d H d
E E
E
E
I
X X X X X X



= = =
+ + +

H
E
F
E
E
E
E
2

ln dng in I
cb
ph thuc vo gc lch gia
hai vecto in p ( )
2
sin

Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN


Dng cn bng nh nht:
Vy thi im thun li nht ng my ct ha ng b l khi gc lch:
80
Phng php ha ng b chnh xc
0 0 0
2
0 0 0 360 720
2 2
min
min sin sin ; ; ...
cb
H d
E
I
X X

= = = =
`
+
)
0 0 0
0 360 720 ; ; ... =
Dng cn bng ln nht: Dng cn bng ln nht:
Thng h thng c cng sut v cng ln so vi my pht: c th coi X
H
=0; khi
Vy thi im bt li nht: khi gc lch gia vecto in p hai pha l 180
0
v dng I
cbmax
c th gp 2 ln dng ngn mch 3 pha u cc my pht
0
2 2 1 180
2 2
max
max sin sin
cb
H d H d
E E
I
X X X X


= = = =
`
+ +
)
3 0
2 2 180
( )
max cb NdaucucMF
d
E
I I
X
= = =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vai tr ca in p phch U
S
(in p trt) trong qu trnh ha
Vi gi thit E
H
=E
F
=E
81
Phng php ha ng b chnh xc
( ) ( ) ( ) sin( ) sin( )
S H F H H F F
u t u t u t E t E t = =
2 2
2 2 2 2
( ) cos sin cos sin
S H F H F H F
S
u t E t t E t t
+ +
( ( (
= =
( ( (

Vi: nh ngha l tc trt
S H F
=
in p phch bin thin vi hai tn s khc nhau:
u
S
(t)
(t)
2
cos
H F
t
+ (
(

2
sin
S
t

Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN


Gi tr in p phch quan st c l ng bao bin
82
Phng php ha ng b chnh xc
u
S
(t)
(t)
2 2
2 2
sin sin
S
S
U E t E

= =
Us=0: Thi im thun
Us=0: Thi im thun
Us=0: Thi im
V l tc trt nn i lng chnh l gc lch tng i
gia hai vecto in p theo thi gian.
Chu k ca in p phch thay i do trong qu trnh ha lun c nhng
thao tc iu chnh sao cho tc gc ca my pht gn nht vi pha h
thng
Thi im thun li ha: khi U
s
=0
S

( )
S
t

Us=0: Thi im thun
li ( )
0
360 =
Us=0: Thi im thun
li ( )
0
720 =
Us=0: Thi im
thun li ( )
0
0 =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
83
Phng php ha ng b chnh xc
u
S
(t)
(t)
Thun li Gi xung ng
t
ng MC
Thun li Gi xung ng
t
ng MC
Thun li Gi xung ng
t
ng MC
Do vic ng my ct cn mt khong thi gian tng MC: xung ng phi
gi trc thi im thun li mt khong thi gian vt trc
t
vt trc
= t
ng MC
Thi gian vt trc c th qui i tnh theo gc vt trc () nu tc
trt cho php khi ha ng b bit:
vt scp vt scp dong MC
t t = =
Gc
vt
trc
Tc
trt cho
php
Thi gian vt trc (chnh l
thi gian ng MC)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Trong thc t gim thi gian iu chnh cc thng s khi ha ng b: c
th cho php c sai s gia cc i lng ha.
S nguyn l my ha ng b chnh xc
84
Phng php ha ng b chnh xc
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
c im
C th p dng cho mi loi my pht
Thi gian ha ng b c th b ko di do qu trnh iu chnh cc tham s
khi ha.
85
Phng php ha ng b chnh xc
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
M hnh iu khin qu trnh ha trong thc t
86
Phng php ha ng b chnh xc
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
87
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S t ha ng b
88
Phng php t ha ng b
Trnh t thao tc
1. My pht khng c c kch t - cun kch t ni tt hoc ni qua in
tr dit t R
TDT
(tip im lin ng 1 ng & 2 m)
2. Quay my pht n gn tc ng b
Khi h s trt ng my ct u cc vo h thng.
3. Ngay sau khi ng my pht vo h thng: ng kch t cho my pht
4. Do cc m men sinh ra s t a my pht vo lm vic ng b
100 2 3 ( %)
db F
db
s

= =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b
Phng trnh chuyn ng ca roto my pht
vi J: momen qun tnh ca cc phn t quay ca my pht; M
C
: momen cn
Momen khng ng b M
kdb
:
Khi ng my ct u cc: my pht hot ng nh mt ng c khng ng b roto
dy qun. M xut hin do tc ng tng h gia t trng quay ca stato v dng
89
Phng php t ha ng b
T c kdb pk db
d
J M M M M M
dt

= + + +
dy qun. M
kdb
xut hin do tc ng tng h gia t trng quay ca stato v dng
in cm ng trong cun roto (ang b ni tt).
Momen ny c tc dng a roto quay gn ti tc ng b
Momem ny khng phi l tc nhn chnh a my pht vo ng b v khi tc roto
bng tc ng b (s=0) th M
kdb
=0
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b
Momen phn khng M
pk
:
Xut hin do tc ng tng h ga t trng quay ca stato v thn roto cc li bng
vt liu st t. Vi roto cc n th momen ny khng xut hin
Du ca momen phn khng thay i theo gc gia roto v t trng quay. Nu xt
tng trong nhiu chu k th tc dng ca momen ny bng khng
90
Phng php t ha ng b
Roto cc li
Roto cc n
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
My pht ti nh my thy in Sn La
91
Rotor cc li
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
92
Rotor cc n v cc li
Roto cc li
(thy in)
Roto cc n
(nhit in)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
93
Rotor lng sc
ng c khng ng b
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc m men xut hin trong qu trnh t ha ng b
Momen ng b M
db:
Xut hin do tc ng tng h ga t trng quay ca stato v dng in kch t
trong cun roto
M
db
l tc nhn chnh a my pht vo lm vic ng b do ln ca momen ny
vn duy tr ti tc ng b.
94
Phng php t ha ng b
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phm vi ng dng phng php t ha ng b
Dng in cn bng qu xut hin khi ng my ct:
95
Phng php t ha ng b
''
max cb
i
H
X
''
d
X
H
E

0
F
E =

S thay th
H
cb
H d
E
i
X X

=

+
Thng thng cng sut h thng l v cng ln so vi my pht:
Khi (trong h n v tng i)
Nh ch to cho php s dng phng php t ha ng b nu:
H d
X X

+
0
'
H
X =
1 05
max
.
H H
cb
H d d d
E E
i
X X X X

= = =

+
3 5
max
.
cb cbcp
i i

=
T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 04
96
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
Load Shedding
Rle tn s (81)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
ch lm vic n inh, bnh thng: P
F
= P
T
S mt cn bng cng sut: c th xy ra do:
Mt hoc vi t my b ct ra: thiu cng sut
Mt s ng dy hoc ph ti b ct ra: tha cng sut
S mt cn bng cng sut: nh hng ti tc ca tt c cc my
pht (v ng c) trong h thng in.
97
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s (TCT)
F T
P P P =
pht (v ng c) trong h thng in.
Khi xy ra mt cn bng cng sut- tc t my gim i:
Cc b iu tc ca tuabin v iu tn s hot ng
Huy ng cng sut d tr quay ca cc my pht
Nu cng sut huy ng khng : tc quay ca cc t my, ng
c s b gim i
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi tc ca cc my quay gim i: c tc dng gip nhanh lp li
cn bng cng sut
Khi tc gim: cng sut tiu th ca cc dy chuyn cng gim i
V d: cng sut tiu th ca cc qut gi t l vi bnh phng (f
2
) ca tn s;
cng sut tiu th ca bm nc t l vi bc 3 ca tn s (f
3
)...
Qu trnh gim ca tn s s tip tc n khi no : tn s gim
ti gi tr cui cng f
98
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
0 P =
ti gi tr cui cng f
cui
Gi thit khng c cng sut d tr quay: suy gim tn s s l:
Quan h gia cng sut thiu ht v suy gim tn s c th biu
din theo:
vi
bandau cuoi
f f f =
(%) (%) P K f =
100 (%)
F T
T
P P
P
P

= 100 (%)
bandau cuoi
cuoi
f f
f
f

=
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi tc ca cc my quay gim i: c tc dng gip nhanh lp li
cn bng cng sut
Khi tc gim: cng sut tiu th ca cc dy chuyn cng gim i
V d: cng sut tiu th ca cc qut gi t l vi bnh phng (f
2
) ca tn s;
cng sut tiu th ca bm nc t l vi bc 3 ca tn s (f
3
)...
Qu trnh gim ca tn s s tip tc n khi no : tn s gim
ti gi tr cui cng f
99
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
0 P =
ti gi tr cui cng f
cui
Gi thit khng c cng sut d tr quay: suy gim tn s s l:
Quan h gia cng sut thiu ht v suy gim tn s c th biu
din theo:
vi
H s K: h s t iu chnh ca ph ti theo tn s
bandau cuoi
f f f =
(%) (%) P K f =
100 (%)
F T
T
P P
P
P

= 100 (%)
bandau cuoi
cuoi
f f
f
f

=
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H s t iu chnh ca ph ti theo tn s K: th hin s thay i
cng sut tiu th ca ph ti (k c thay i tn tht cng sut trong
h thng) khi tn s bin i.
H s K ph thuc:
c tnh ca ti
Mc suy gim in p khi c suy gim tn s
Thay i theo thi gian, theo ngy, theo ma..
100
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
Thay i theo thi gian, theo ngy, theo ma..
Gi tr ca K=1-3.5 (gi tr trung bnh khong 2-2.5)
Vi gi tr ca K xc ing, suy gim tn s (tnh theo Hz):
Gi thit f ban dau = 50Hz
K=2
0 5 0 25
(%)
( ) . . (%)
P
f Hz P
K

= =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tn s suy gim trong h thng: bin i t t (khng suy gim t
ngt) ty theo momen qun tnh ca cc phn t quay v c tnh t
iu chnh ca ph ti.
Mt cch gn ng c th coi tn s bin i theo hm m khi thay
i t f
1
n f
2
:
101
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
2 1
1 ( )
f
t
T
f f f e

=
Hng s thi gian Tf c th tnh gn ng theo:
Hng s qun tnh ca h thng T
quan tinh cua he thong
= 10-16 (giy)
(10 giy: vi cc h thng c cng sut t my trong khong 200-300MW)
quantinhcuahethong
f
T
T
K

Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN


H thng vn hnh vi tn s thp hn nh mc s nh hng n
cht lng in nng v khng cho php v cc l do sau:
Khi tn s gim xung di 49.5HZ: mt s tuabin c th xy ra hin tng
rung mnh d gy hng hc nguy him v c kh
Khi tn s gim ti 49Hz: cc b iu chnh m ht cc van nng lng, t
my y ti. Nu tn s tip tc gim s gy gim hiu sut ca h thng t
dng, c bit l h thng bm cp. Khi cng sut t dng gim lm gim
102
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
dng, c bit l h thng bm cp. Khi cng sut t dng gim lm gim
cng sut t my lm trm trng mc mt cn bng Kt qu c th
dn ti hin tng sp tn s (thc tn s) v cc t my s b ct ra khi
h thng.
Khi tc quay ca t my chnh gim cc my pht kch t cng gim tc
gim in p kch t gim in p u cc my pht: lm mc d
tr n nh, h thng d b chia tch.
Khi tn s suy gim: mc tiu th cng sut phn khng ca cc ph ti
tng ln in p trong h thng gim thp n mt mc no c
th gy ln hin tn in p suy gim t ngt (thc in p) v cc ph ti
s b tch ra, h thng b chia tch thnh nhiu phn nh.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng t ng sa thi ph ti s lm nhim v t ng ct bt mt
s ti (khng quan trng) m bo h thng khng vn hnh trong
cc trng thi tn s thp nguy him
H thng t ng sa thi ph ti phi m bo
Tn s khng c gim thp qa 45Hz
Tn s gim thp di 47Hz: khng qu 20 giy
Ti 48.5Hz: khng qu 50 giy
103
Mc ch ca vic sa thi ph ti theo tn s
Ti 48.5Hz: khng qu 50 giy
Khng sa thi trn lan, gy mt in khng cn thit
Mc sa thi m bo tn s khng vt qu tn s nh mc (50Hz)
Thng thng, sau khi sa thi tn s nm trong khong 4949.5Hz v s
c a tr v gi tr nh mc bng cc thao tc iu chnh ca iu .
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Gi thit trong qa trnh tn s din bin t f
ban dau
f
cuoi
: c mt t sa
thi (MW) ti tn s f
a
Mc mt cn bng cng sut sau sa thi:
Gi tr tn s cui cng mi ng vi :
104
Din bin ca tn s khi c sa thi ph ti
1
P
1 1
P P P =
1
P
1 1 cuoi cuoi cuoi
f f f =
vi
1
1
0 5 . [Hz]
cuoi
P
f
K

=
Ti thi im a: tn s s bin bin i theo ng 2 thay v ng 1
Xu th din bin hon ton tng t khi tn s bt u tng ln (t im b)
f
cuoi
f
1 cuoi
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng t sa thi ph ti phi m bo nguyn tc:
Phi m bo loi tr c tt c cc trng hp mt cn bng cng sut ln
nht c th xy ra.
Lng cng sut sa thi phi gn nht vi lng cng sut thiu ht (thit b
TCT phi c kh nng t iu chnh theo lng cng sut thiu ht)
H thng t sa thi ph ti c chia thnh 3 nhm:
105
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
106
Ci t cc nhm sa thi ph ti theo tn s
H thng sa thi ph ti
Nhm I
Ngn chn suy
gim tn s
Tn s t khc nhau
Nhm II
a tn s v
gn nh mc
Tn s t ging nhau
Nhm III
Sa thi b sung
Khi cng sut thiu
ht ln (>45%)
H thng b chia tch
Trnh tn s tn ti lu
ngng thp
1 05
( )
.
I
P P =
TCT max
0 4 0 5
( ) ( )
( . . )
II I
P P
TCT TCT
Tn s t khc nhau
Thi gian t ging nhau
1 2 3
( ) ( ) ( )
...
I I I
t t t = =
Tn s t ging nhau
Thi gian t khc nhau
1 2 3
( ) ( ) ( )
...
II II II
t t t
46.5Hz 48.5Hz
(bc 0.1Hz )
0.10.15 giy
48.5Hz
540 giy (max 90 giy)
cch nhau 35 giy
1 2 3
( ) ( ) ( )
...
I I I
f f f
1 2 3
( ) ( ) ( )
...
II II II
f f f = =
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
c im:
Khi tnh ton lng mt cn bng cng sut ln nht khng tnh d phng
quay ca h thng (tng thm mc an ton trong tnh ton lng cng
sut cn ct).
H s 1.05: tnh n cc bin ng ngu nhin khi s c (5%)
Lng cng sut cn sa thi ca mi nhm: thng c chia u cho cc
t sa thi. Ti quan trng hn s sa thi sau cng v ng li u tin.
107
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
t sa thi. Ti quan trng hn s sa thi sau cng v ng li u tin.
cc li in hoc h thng in khu vc c kh nng xy ra thiu ht
cng sut ln v suy gim tn s trm trng (<45Hz): thit b sa thi ph ti
b sung (nhm III)
Sa thi b sung thng x l cc thiu ht trm trng a phng
Ct ti b sung l cn thit khi: suy gim tn s km theo sp gim mnh
in p.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi ng sa thi b sung:
Da vo cc yu t ch bo thiu ht cng sut cc b, khu vc:
Ct ng dy hay my bin p ln
Thay i chiu lung cng sut qua ng dy, my bin p
Da theo tc bin thin tn s
Da theo s sp gim in p
108
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
Gii php sa thi b sung khc: tch mt vi t my lm nhim v cp in
cho h thng t dng ca ton nh my v tch nh my ch cp cho mt s
lng ph ti vi cng sut thit k.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
109
Nguyn l thc hin sa thi ph ti theo tn s
50.0
t 2-Nhm I
48.5
48.4
48.3
48.2
2
S c
Hz
t (giy)
t 1-Nhm I
Nhm II khi
ng t 1-Nhm II
48.2
t 2-Nhm II
Rle cc nhm sa thi tr v
1
Din bin tn s khi c sa thi ph ti
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Rle tc ng theo lch tuyt i tn s :
Rle tc ng bt c khi no tn s thp hn gi tr chnh nh
Ci t chnh nh d dng
Khng tnh n tc suy gim ca tn s
Rle tc ng theo tc bin thin tn s hoc tc bin thin
trung bnh :
110
Cc phng tin sa thi ph ti
f
df
dt
f
t

Tc bin thin tn s phn nh mc mt cn bng cng sut


Rle c kh nng phn ng nhanh hn vi s c
Thc t: s dng kt hp c hai chc nng ( & )
t
f
df
dt
(Tc ng theo tc bin thin trung bnh gim kh
nng tc ng nhm khi c dao ng tn s ngn hn)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Suy gim tn s ngn hn
Khi thanh gp b ct in, tc cc ng c gim dn v cc ng c ny c
kh nng duy tr in p trn thanh gp mt thi gian na (tn s in p
ny gim theo tc ng c): rle c th tc ng nhm kha thit b t
ng li Ph ti s khng c cp in khi thanh gp c in tr li.
Gii php: cc ph ti ny s c ni ti rle tn s nhm II, c thi gian lm vic tr
S dng cc rle cng sut hoc dng in cc tiu pht hin s c mt in
111
Cc trng hp gy tc ng nhm rle tn s
S dng cc rle cng sut hoc dng in cc tiu pht hin s c mt in
kha tm thi thit b sa thi ph ti
Vi cc h thng in nh: s c ba pha c th gy tn tht cng sut tc
dng rt ln v lm cho tn s c th b suy gim
S dng cc thit b bo v rle c thi gian tc ng nhanh, loi tr s c trc khi
tn s b sp gim n ngng khi ng ca rle sa thi.
Do cc b iu tc c thi gian phn ng chm:
S dng cc rle tn s nhm II
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S dng rle dng in cc tiu ngn nga s tc ng nhm ca rle tn s
khi ph ti l cc ng c ln:
112
Cc trng hp gy tc ng nhm rle tn s
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S dng kt hp rle in p thp & rle dng cc tiu
113
Cc phng tin sa thi ph ti
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Rle tn s c th tc ng nhm do nhiu l do Do h thng t
ng li c coi l bt buc i vi vic sa thi ph ti
Thit b t ng li nn ni ti:
Cc rle tn s thuc nhm sa thi sau cng (l cc ti quan trng hn)
Ni ti cc nhm sa thi u tin (nhm I): y l nhm sa thi d b tc ng
nhm.
Tn s t cho thit b TL: 49.250Hz
114
T ng tr li cc ph ti sau sa thi
Tn s t cho thit b TL: 49.250Hz
Thi gian tr: 1020 giy
trnh vic ng li nhiu ln trong trng hp h thng khng th
hi phc: ch tc ng mt ln
Cc ph ti nn c ng li dn theo nhm nh (nh hn bc sa
thi): trnh hin tng khi ng ng thi v nu c st gim tn s
nh th cc b iu tc mi kh nng iu chnh.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
115
V d
Din bin tn s khi c sa thi v t ng li (h thng 60Hz).
iu chnh in p & Cng sut
phn khng
Chng 05
116
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
phn khng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
in p l mt ch tiu nh gi cht lng in nng
Thng thng in p ti u cc ph ti khng nn vt qu
gi tr nh mc.
in p gim thp:
Gim nng sut cc dy chuyn, gim mc chiu sng
Tng h s trt trong cc ng c, tng s tiu th cng sut phn khng
117
Gii thiu chung
5%
Tng h s trt trong cc ng c, tng s tiu th cng sut phn khng
in p gim thp ti cc nt trong h thng in: gim kh nng ti ca
ng dy, nh hng ti tnh n nh ca cc my pht.
in p trong h thng in thng c iu chnh duy tr ti mt
s im nt (v d: thanh gp 220kV Ha Bnh)
Vic iu chnh in p & cng sut phn khng mang tnh cc b a
phng (khc vi vic iu tn).
gim thiu vic truyn ti CSPK trn li in: c gng duy tr cn
bng CSPK cho tng cp truyn ti
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
118
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
119
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Cc b t b
in tr x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
120
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Cc b t b
Khng ni tip
T b
Khng ni tip
o Hn ch dng in khi ng b t
o Hn ch sng hi chy vo b t
(Detuned Reactor)
o Hn ch cng hng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
121
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Cc khng b ngang
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
122
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Cc khng b ngang
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
123
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Phn bit vi khng ca b PLC (ti ba Power line communication
or power line carrier )
Khng b ngang
Khng ti
ba (1 hoc
2 pha)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
124
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Cc b t b dc
Trm 500kV Ha Bnh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
125
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Phn pha ng dy
Phn pha ng dy
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc yu t nh hng n in p trong h thng in:
in p u cc cc my pht
Tng tr ca cc ng dy truyn ti
Lng cng sut truyn ti qua li
T s my bin p
126
Cc phng tin iu chnh U & Q trong HT
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
127
Cc mch vng iu khin c bn ca MF
Thi gian p ng ca
mch kch t ngn hn rt
nhiu so vi mch iu
khin tua bin, do hai
phn iu khin c th coi
l hai mch vng c lp.
LFC Controller: Thit b iu tn
Frequency Sensor: cm bin o tn s
AVR: b t ng iu chnh in p my pht
Excitation system: Phn kch t ca my pht
Turbine: Tua bin; Shaft: trc ni
Steam: hi vo tua bin
Valve control mechanism: C cu iu chnh m
van nng lng vo tua bin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
128
iu chnh kch t v in p my pht in
S chi tit ca mch vng iu khin kch t
Step-up transformer: bin p tng p u cc MF
Step-down Transformer: bin p gim p cp cho h
thng t dng v kch t
Exciter: cun kch t
Auxilliary services: H thng t dng
AVR: b iu khin kch t (iu chnh in p)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng kch t c th chia ra 3 loi:
H thng kch t mt chiu (DC)
H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt.
H thng kch t dng chnh lu trc tip
129
Cc loi h thng kch t
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
1. H thng kch t mt chiu (DC):
130
Cc loi h thng kch t
H thng kch t mt chiu: hin ti vn cn tn ti, thng dng cho cc my pht
c cng sut <100MVA.
H thng gm 02 my pht mt chiu quay cng trc vi my pht chnh:
My pht kch t chnh (ME): cp in p kch t cho my pht chnh
My pht kch t ph (AE): cp kch t cho my pht kch t chnh ME
My kch t ph c kch t bng dng in qua b iu khin kch t AVR
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
1. H thng kch t mt chiu (DC):
131
Cc loi h thng kch t
Cng sut ca ngun cp cho kch t my pht ph v thit b chnh lu c iu khin
rt nh (h thng hai my pht mt chiu c th cung cp kh nng khuych i cng
sut ti t s 600/1)
Nhc im:
Thi gian p ng chm
Do vn dng chi than-vnh gp nn thng xuyn phi thay th.
Vn s dng h thng vnh trt a cng sut kch t vo my pht chnh.
H thng ny ang dn dn b thay th bi cc h thng kch t th h sau
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vnh gp
132
Cc loi h thng kch t
Vnh trt (slip ring)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
2. H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt:
133
Cc loi h thng kch t
Cc diot chnh lu c gn ln roto ca my pht kch t xoay chiu
Cun kch t cho my pht kch t xoay chiu nm trn stato (khng quay)
in p sau chnh lu ni trc tip ti cun kch t my pht chnh (nm cng trc).
Cng sut ca ngun iu khin kch t khong 1/20 (30) cng sut cun kch t my
pht chnh (do ch c mt tng khuych i)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
2. H thng kch t xoay chiu (AC) Khng vnh trt:
134
Cc loi h thng kch t
Khng cn h thng vnh trt, vnh gp
Thi gian p ng ca qu trnh iu chnh nhanh hn
Cng sut ca h thng ngun kch t nh (1/20 (30))
H thng vn c s dng trong cng nghip v khng yu cu mt ngun kch t
ring bit qu ln
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
3. H thng kch t dng chnh lu trc tip:
135
Cc loi h thng kch t
Ngun cp cho h thng kch t c th ly t u cc my pht hoc t h thng t
dng
Cn c bin kch t bin i in p cho ph hp
Mt gii php khc: ly cng sut cp cho kch t t h thng bin dng in v bin
in p Vi gii php ny: in p cp cho kch t t b nh hng bi ngn mch
gn hoc st gim in p u cc.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
3. H thng kch t dng chnh lu trc tip:
136
Cc loi h thng kch t
gim tn tht trong b h thng kch t: dng hai b chnh lu c iu khin
Mt b dng trong ch bnh thng (ch xc lp)
Mt b dng trong ch cn cung cp kch t cng bc (cng hnh kch thch)
Thi gian p ng iu khin nhanh.
Trong ch dit t: b chnh lu c th iu khin tr thnh b nghch lu tiu th
nng lng th trong cun roto.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca thit b t ng iu chnh in p my pht
137
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
Load compensation: B phn b ti
Limiter: B gii hn dng kch t
Comparator: B so snh
Amplifier: B khuych i
Feedback: Tn hiu phn hi
PSS: b n nh cng sut
Measuring element (transducer): Phn t o lng
Generator: my pht chnh
Step-up transformer: Bin p tng p u cc
Network: pha h thng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi chi tit khc
138
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
Follow up Unit: m bo s chuyn i mm gia ch t ng/chnh tay
Vi cc h thng kch t kp (hai nhnh kch t ring): mt nhnh c iu chnh
ch ng, nhnh cn li iu chnh ph thuc theo (follow up)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng kch t kp (dual channel)
139
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
B phn b ti: c s dng khi cn iu khin gi khng i in
140
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
B phn b ti: c s dng khi cn iu khin gi khng i in
p ti nt ph ti pha xa.
in p ri trn tng tr t my pht n ti:
Vi: Vc: in p cn b
Vg: in p u cc my pht
Rc & Xc: tng tr t my pht n ti
Khi khng cn b ti: t Rc=0; Xc=0 khi s gi in p ti u
cc my pht
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
B gii hn dng kch t: gii hn dng kch t cc i v cc tiu
141
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
B gii hn dng kch t: gii hn dng kch t cc i v cc tiu
Cun kch t b gii hn v mt pht nng do phi gii hn dng kch t
cc i
Vi cc h thng hin i: s dng h thng gii hn dng kch t cc i
nhiu bc: dng kch t ln nht cho php ty thuc vo khong thi gian tn
ti.
H thng gii hn dng kch t l cn thit ngn nga qu ti khi my pht
lm vic vi h thng: trnh trng hp thiu cng sut phn khng ln v
my pht s c iu chnh b li s thiu ht ny.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
B gii hn dng kch t: gii hn dng kch t cc i v cc tiu
Gii hn dng kch t cc tiu: cn thit phi gi mt ngng ti thiu ca
dng kch t trnh trng hp my pht d b mt ng b
B n nh cng sut (PSS): c tc dng iu khin tt nhanh cc
dao ng in trong h thng
Tn hiu u vo ca b PSS c th l tc roto, tn s dng in pht ra v
cng sut tc dng thc pht.
142
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
cng sut tc dng thc pht.
B PSS a thm tn hiu iu khin vo mch iu chnh in p.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca cc thit b AVR khc
143
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
iu chnh dng bin tr
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca cc thit b AVR khc
144
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca cc thit b AVR khc
145
Thit b t ng iu chnh in p MF (AVR)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu kin vn hnh song song cc my pht in: xt hai my pht
in G1 & G2 cng ni chung vo mt thanh gp. Mi my pht c
trang b mt b t ng iu chnh kch t (AVR)
146
Vn hnh song song cc my pht in
AVR AVR
c tnh iu chnh ca my pht U
F
=f(I
Q
) c th l c tnh c lp
hoc ph thuc
U
k
h

n
g

t

i
a. c lp
b. Ph thuc
I
Q
I
Q
U
k
h

n
g

t

i
U
k
h

n
g

t

i
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Gi thit hai my u trang b c tnh iu chnh c lp
Khi in p trn thanh gp chung b gim: my pht c b iu chnh vi vng cht
nh s tc ng trc nhn thm cng sut Q.
My pht cn li c th khng tc ng nhn thm Q hoc ch tc ng nhn thm Q
khi my th nht ht cng sut cng sut phn khng phn b gia cc my ty
: c my b y ti, c my non ti.
147
Vn hnh song song cc my pht in
AVR AVR
I
Q
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nu hai my c trang b c tnh ph thuc
Cng sut phn khng s phn b tun theo dc ca c tnh iu chnh
My pht c cng sut ln hn nn c trang b c tnh c dc t hn v ngc
li
dc ca c tnh iu chnh c nh ngha:
148
Vn hnh song song cc my pht in
tan s =
thay i dc ca c tnh iu chnh, m bo s phn b n nh
cng sut Q gia cc my pht lm vic song song: dng mch n nh dng
in
AVR AVR
I
Q
I
Q2
I
Q1
U
thanh gp
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mch n nh dng in
149
Vn hnh song song cc my pht in
AVR khongtai Q
U U I R = +
in p a vo mch so snh c tng
hp thm tn hiu dng in (I
Q
)
in p a vo mch so snh (b qua t
s bin BU & BI):
Khi my pht nhn thm cng sut phn
khng I tng ln thnh phn (I xR)
AVR
AVR
khng I
Q
tng ln thnh phn (I
Q
xR)
tng in p U
AVR
tng ln.
Khi b iu khin thy in p u vo
b so snh U
AVR
ca n tng lns iu
chnh gim in p u cc.
Quan h iu chnh: I
Q
tng & U
F
gim
l c tnh iu chnh ph thuc
Mc ph thuc (phn chia ti) c th
thay i bng thay i gi tr in tr R
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chi tit mch n nh dng in
150
Vn hnh song song cc my pht in
Thay i dc c tnh iu chnh:
Thay i gi tr in tr R
Dch chuyn dc c tnh iu chnh:
S dng my bin p c iu chnh t s
phn p
Khi thay i t s bin p in p t
vo b AVR thay i
Gim t s: in p o c gim i b
AVR tng kch t gi in p u cc
c tnh tnh tin ln
Tng t s: c tnh tnh tin xung
AVR
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chi tit mch n nh dng in
151
Vn hnh song song cc my pht in
AVR
in p tham chiu c ly t hai pha bt k
Dng in a mch n nh dng in: ly t pha cn li
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mch n nh dng in Cc ch hot ng
152
Vn hnh song song cc my pht in
MF vn hnh vi h s cng sut bng 1
Cc my pht ch pht P, khng pht Q khng cn chia s Q
in p b thm bi mch n nh: rt nh khng gy thay i
lng cng sut Q ca cc my
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mch n nh dng in Cc ch hot ng
153
Vn hnh song song cc my pht in
MF vn hnh vi h s cng sut bng 0.8
in p b thm bi mch n nh: gy thay i in p ln hn
trng hp cos phi = 1
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mch n nh dng in Cc ch hot ng
154
Vn hnh song song cc my pht in
MF vn hnh vi h s cng sut bng 0
My pht ch pht cng sut phn khng Q
in p t mch n nh: cng trc tip vo in p o c ca AVR
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S dng chung Mch n nh dng in & B phn b ph ti
155
Vn hnh song song cc my pht in
AVR
AVR
AVR khongtai Q
U U I R = +
Mch n nh dng in v B phn b ph ti: c s
u ni cc tnh dng in khc nhau (mch n nh
dng ly thnh phn dng in phn khng)
Trong a phn cc trng hp: khi ch cn b in p
cho ph ti theo thnh phn I
Q
*X Hai s c th
dng chung
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vic iu chnh in p c th thc hin thng qua vic thay i
u phn p cc my bin p
Vic thay i u phn p c th thc hin khi MBA ang mang
ti hoc ct in ty theo cu trc b chuyn mch
Chuyn u phn p phi ct ti: thng p dng cho cc my bin p
trung p hoc h p. Phm vi iu chnh thng trong khong
156
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
5%
Chuyn u phn p khi ang mang ti: thit b iu p di ti (OLTC) .
Phm vi iu chnh thng trong khong 20%
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nguyn l lm vic ca thit b iu p di ti
157
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Vi in khng (a) Vi in tr (b) Loi t hp
Tip im D&S ring bit
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
M phng nguyn l lm vic ca thit b iu p di ti
158
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S cn thit phi c thit b i ni trung gian
159
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Khng c thit b i ni
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S cn thit phi c khu hn ch dng in
160
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Khng c thit b hn ch dng in
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Hn ch dng in bng in tr
161
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Hn ch dng in bng in tr
162
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chuyn u phn p qua tip im trung gian ph
163
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Hn ch dng in bng in khng
Khng tn hao
C th nm trong mch chuyn mch Khng cn loi tr sau khi
chuyn mch
164
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chuyn mch bng my ct chn khng
Cc phng php chuyn mch: xut hin h quang du nhanh b
km cht lng
S dng thm chuyn mch bng my ct chn khng
165
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chuyn mch bng my ct chn khng
166
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chuyn mch bng my ct chn khng
167
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phng php trch u phn p vi MBA t ngu
168
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
a. S vng ca cun cao p
(H) l c nh t s
vng/volt s c nh nu
in p cao p c nh
Thch hp nu in p cao
p t thay i
b. Thch hp nu in p cao
p thay i nhiu
Cng tc o chiu:
o Ch vn hnh khi u phn
p ti v tr N (neutral)
o o chiu cc tnh in p
iu chnh tng/gim
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Trch u phn p gn im trung tnh cun dy
169
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Cc phng php trc ly u phn p ln cn v tr X
Phng php ly u phn p gn im trung tnh: gim
c cch in ca thit b OLTC
Tuy nhin:
S vng cun cao p thay i theo v tr u phn p S vng cun cao p thay i theo v tr u phn p
Khng thch hp s dng v in p pha cao p thng tng
i n nh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca qu trnh iu khin thay i u phn p
170
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
B iu
khin
B chuyn
mch
Nc
phn p
My bin p
Bin ng (nhiu)
Tn hiu iu khin khc
(vd: t b iu khin ch o)
Bin ng (nhiu): v d s thay i ca ti, thay i cu trc li dn
n thay i in p
Tn hiu iu khin khc: khi my bin p lm vic song song th cc b
iu khin c th nhn tn hiu iu khin t mt b iu khin ch o
(master)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S u ni ca b iu khin
171
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc gi tr chnh nh
Mc in p ci t
Gi tr ci t thng cao hn 5%
b cho in p ri trn ng dy
Vng khng nhy
Phi m bo sao cho khi iu chnh
mt nc phn p th mc thay i
172
Thit b t ng chuyn i u phn p MBA
Vng
khng
nhy
105V
kn
U
mt nc phn p th mc thay i
in p khng c vt qu
ngng khng nhy
Thi gian tr
U
1 1 1 2 ( . . )
kn
U U =
Thi gian tr:
trnh thit b lm vic lin tc khi c dao ng in p ngn hn (vd: do ng
c khi ng) t 30-60 giy
Gi in p ti im nt ph ti:
Tng t nh trong thit b iu khin kch t
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
L do lm vic song song ca cc MBA:
Tng kh nng ti
Tng cng mc d phng
D dng khi cn bo dng mt MBA
Cc vn cn quan tm
Khc t s/ in p
173
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Khc t s/ in p
Khc tng tr
B iu khin khng tng thch vi nhau
Tng dng ngn mch...
Hu qu khi phi hp sai:
Ti phn b khng u
Dng cn bng chy qun ln
Qu ti, tng tn tht
B OLTC hot ng nhiu: hao mn, tng gim p lin tc...
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
L do cn phi hp cc b iu p di ti
Sai lch thi gian: mt b iu p hot ng nhanh hn cc b khc
Mt MBA s thay i u phn p trc, MBA cn li khng thay i hai
MBA s vn hnh song song vi cc nc phn p khc nhau sinh ra dng cn
bng chy qun gia hai my pht nng, qu ti, tng tn hao.
Sai lch cm bin in p: tc hi tng t
174
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Sai lch cm bin in p: tc hi tng t
MBA 15MVA; X
k
%=8.7;
U
th cp
=12.7kV
Lch mt nc phn p I
cb
=25A
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Yu cu i vi vic phi hp
Cc MBA song song: m bo iu p nh ci t vi mt my
Nc phn p: c t ng la chn sao cho dng cn bng chy qun
nh nht
Cc MBA c th khng cn thit hot ng ti cng v tr u phn p
Cc chc nng phi t ng c m bo: khi thay i cu hnh h thng
175
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc phng php phi hp b iu khin
Theo phng php b iu khin ch o/ ph thuc
(Master/Flolower)
Phng php dng cn bng nh nht
176
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nguyn l iu khin ch o/ph thuc
Da theo gi thit: gi cng nc phn p dng cn bng nh nht
177
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Ch o/ph thuc gi cng nc phn p
Ch p dng vi cc MBA ging nhau hon ton
T s BI c th khc nhau
Yu cu c phn hi t thit b c iu khin (thng dng cc rle
trung gian)
178
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Khi c 01 b iu khin Khi c 02 b iu khin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Nguyn l dng cn bng nh nht
S dng thm thit b ph tr (Parallel Balancing Module)
Thit b ph tr phn tch dng in chy qua MBA:
Dng ti thng thng cc dng ti qua cc MBA cng pha vi nhau
Dng cn bng chy qun lch pha 180
0
gia cc MBA
179
Phi hp s lm vic song song cc MBA
S u ni theo phng php dng cn bng nh nht
Nguyn l ca khi cn bng dng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
V d
My bin p cng sut 12 MVA 13,8kV; Un=9%
Phm vi iu chnh ca mt nc phn p: 0,625%
180
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Mi my mang ti 10MVA
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
V d phng php nguyn l dng cn bng nh nht
181
Phi hp s lm vic song song cc MBA
Cun th cp ni tip
dng in cun s cp
K1&K2 phi bng nhau
Cc tnh dng in a
vo rle 90 (iu chnh
u phn p) khc nhau
cc MBA chu tc ng
iu chnh ngc nhau
Cun khng: iu chnh
nhy bng cch iu chnh
t l dng vo rle 90
iu chnh tn s & Cng sut
tc dng
Chng 06
182
Chng 1: T ng ng li cc ngun in
Chng 2: T ng chuyn i ngun in
Chng 3: T ng ha ng b cc ngun in
Chng 4: T ng sa thi ph ti theo tn s
Chng 5: T ng iu chnh in p & cng sut phn khng trong HT
Chng 6: T ng iu chnh tn s & cng sut tc dng trong HT
tc dng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tn s ca h thng in bt buc phi c duy tr:
Vn hnh vi tn s dao ng trong khong c th cho php
trong khong thi gian ngn (vi iu kin lch gia ng h in
& ng h thin vn khng qu 2 pht trong 24 gi).
Vic iu chnh tn s mang tnh h thng, phng tin iu chnh
tn s l cc my pht in
183
Gii thiu chung
50 0 1 . Hz
0 2 . Hz
Ti cc t my c trang b cc b iu tc
B iu tn s tc ng thay i tham s t ca cc b iu tc ny
trong qu trnh iu khin tn s.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Qu trnh iu chnh tn s:
iu chnh s cp: do cc b iu tc m nhn.
B iu tc c thit k iu khin duy tr tc tua bin thng qua iu chnh
ngun nng lng s cp (nc, hi...) vo tuabin.
Qu trnh iu tc s cp c nhim v nhanh chng ngn chn s mt cn bng cng
sut.
Cui qu trnh iu tc s cp vn tn ti mt lch tn s nht nh.
Lm thay i trao lu cng sut trn cc ng truyn ti
184
Gii thiu chung
Lm thay i trao lu cng sut trn cc ng truyn ti
iu chnh th cp:
a tn s tr v nh mc
iu chnh li lung cng sut trao i gia cc khu vc theo mt k hoch xc nh
trc.
Phn b li lng cng sut iu chnh gia cc t my nhm cc tiu ha chi phi vn
hnh.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thi gian ca cc qu trnh iu chnh
185
Gii thiu chung
iu chnh in p
iu khin tuabin
iu tn & dng
cng sut
Bo v rle
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng iu tc ca cc tuabin hi
186
S khi
Hot ng
Speed Governor: l b o tc , tn hiu u ra l v tr ca thanh iu khin t l
vi tc thc ca tuabin
V tr ca thanh ny c so snh (bng c kh) vi v tr chun mc sai lch v tr
t l vi lch tc
Tuy nhin lch ny nh: cn khuych i v c lc v khong lch dng cc b
khuych i Speed Relay v Servo Motor
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
My iu tc tuabin c nhiu loi: do cn thao tc iu khin vi lc ln nn
cc c cu tha hnh phn ln c tr gip bng thy lc. Cc b iu tc
khc nhau c cu o tc
Loi c kh: n gin nht dng c cu tay quay & qu vng o tc
Loi thy lc: s dng mt bm du ly tm quay bi tuabin. Bm ny s bm
du vo mt xi lanh c piston. Piston c cn bng bi lc l xo. p lc du t l
vi bnh phng tc quay v tr ca piston t l vi tc .
Loi dng tn hiu in: tuabin quay mt my pht in dng nam chm vnh cu.
187
My iu tc tuabin
Loi dng tn hiu in: tuabin quay mt my pht in dng nam chm vnh cu.
Tn hiu in pht ra b lc vi tn s cng hng bng tn s nh mc. u
ra ca b lc c chnh lu cho ra in p mt chiu t l vi lch tc .
Gii php khc: s dng my pht xung vung quay bi tuabin. Tn hiu xung
vung ny c so snh vi tn hiu t mt b dao ng thch anh chun . Tn
hiu u ra ca b so snh cng c chnh lu tn hiu iu khin.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
C cu o tc kiu c kh: tay quay-qu vng
188
My iu tc tuabin
Tay quay
Qu vng
L xo
Trc
quay
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
C cu o tc kiu c kh: cc bin th
189
My iu tc tuabin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
C cu o tc kiu thy lc
190
My iu tc tuabin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
C cu o tc s dng tn hiu in & quang in
191
My iu tc tuabin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Loi c kh (tay quay qu vng)
192
S khi my iu tc tuabin
Centrifugal Governor: b o tc kiu ly tm (tay quay-qu vng)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
193
S khi my iu tc tuabin
Loi in thy lc
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
CCD: c cu t
194
My iu tc tuabin
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi thiu cng sut Tc tuabin gim i
195
My iu tc tuabin
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
196
My iu tc tuabin
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
197
My iu tc tuabin
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vai tr ca c cu t (CCD)
198
My iu tc tuabin
thay im t qua thay i cng sut pht ca t my
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vai tr ca c cu t (CCD)
199
My iu tc tuabin
Khi a v tr t ln cao hn
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vai tr ca c cu t (CCD)
200
My iu tc tuabin
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Vai tr ca c cu t (CCD)
201
My iu tc tuabin
tng cng sut pht ca t my
Du p lc vo
Du x
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Hon ton tng t vi phn iu khin kch t cc my pht in: cc
my pht c th lm vic song song n nh c tnh iu chnh ca my
pht phi l loi ph thuc
202
Phi hp s lm vic song song cc MF
f
f
m
f
f
1
f
2
Cc t my c dc t hn s nhn nhiu cng sut ln hn v ngc li. -
c dc c tnh iu chnh ty theo cng sut my pht.
Thng dc c t trong khong 2-8%
P P
P
1
P
2
f
2
P
1
P
2
1
P
2
P
c tnh c lp
c tnh ph thuc
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
203
S h thng iu tn trong HT
SCADA
Chng 7
204
T ng ha trm bip p &
T ng ha li in phn phi
(SCADA, Substation Automation & Automation for
Power Distribution )
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tham kho cc slide gi km
205
Gii thiu chung
Thit b FACTS trong h thng in
(FACTS devices Introduction & Applications)
Chng 8
206
SVC (Brazil) - 500 kV, +/-250 MVAr
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
H thng truyn ti in xoay chiu linh hot
Hoc Flexible Alternating Current Transmission System hay
FACTS
nh ngha ca IEEE l: h thng s dng cc thit b in t
cng sut v cc thit b tnh khc iu khin mt hoc nhiu
thng s ca h thng ng dy ti in xoay chiu, qua ,
207
nh ngha
thng s ca h thng ng dy ti in xoay chiu, qua ,
nng cao kh nng iu khin v kh nng truyn ti cng sut.
Mc ch s dng thit b FACTS:
Truyn ti dng in xoay chiu
Nng cao kh nng iu khin h thng in
Tng kh nng truyn ti cng sut
Gii quyt cc vn cht lng in nng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phn t c bn ca thit b FACTS:
Cc b nghch lu c iu khin cng sut ln (Power Electronic
Switching Inverter)
B iu khin (Controller)
B ngun (c th c hoc khng)
208
Gii thiu chung
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
209
Tin b ca cng ngh in t cng sut
Assembly of Chips in
IGBT
Pellet of GTO / IGCT Pellet of LTT Thyristor
LTT = Light triggered Thyristor
GTO = Gate turn-off Thyristor
IGCT = Insulated Gate commutated Thyristor
IGBT = Insulated Gate Bipolar Transistor
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S dng LTT Thyristor
210
Modun cho h thng HVDC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thay th cc chnh lu thy ngn
211
Trm chnh lu 3,100 MW Celilo (M) - HVDC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
212
H thng thyristor ca hng NARI
Khi iu khin thyristor
Thyristor
B tn nhit
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Phn loi s b thit b FACTS:
213
Phn loi
Kt ni song song Kt ni ni tip Kt ni hn hp
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Static VAR Compensator (SVC)
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
Thyristor Controlled Phase shifting Transformer
Static Synchronous Compensator (SSC)
Static synchronous Series Compensator (SSSC)
214
Cc thit b FACTS ph bin
Unified Power Quality Conditioner (UPQC)
Unified Power Flow Controller (UPFC)
Interline Power Flow controller (IPFC)

Static Var Compensator (SVC)
(FACTS devices Introduction & Applications)
215
SVC (Brazil) - 500 kV, +/-250 MVAr
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Chc nng ca thit b b tnh SVC
Giai on mi xut hin:
B v duy tr h s cng sut cho cc ti cc nh my luyn thp, l h
quang
Cn bng ti
SVC c s dng cho li truyn ti (cui thp k 70)
Tng kh nng truyn ti cho ng dy di
216
Static VAR Compensator (SVC)
Tng kh nng truyn ti cho ng dy di
Ci thin tnh n nh nh kh nng iu chnh nhanh in p
Dp tt cc dao ng tn s thp (dao ng in)
Khng ch qu in p
Hot ng:
iu chnh in p: thay i lng CSPK pht/tiu th vo h thng
iu chnh lin tc trong phm vi Q + Q
Khng gm cc phn quay qun tnh iu chnh rt nh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cu to
Thyristor Controlled Reactor (TCR) Khng c iu khin
Thyristor Switched Capacitor (TSC) T ng/ct bng thyristor
217
Static VAR Compensator (SVC)
B t ng/ct: iu chnh th, nhy cp
Khng c iu khin: iu chnh trn
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
u ni vi h thng
Cc b SVC thng c ni ln ng dy qua my bin p (coupling
transformer)
Cc my bin p gim in p xung cp thch hp ( v d t
220kV23kV)
Gim chi ph v cch in cho SVC
218
Static VAR Compensator (SVC)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
V d
219
Static VAR Compensator (SVC)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
S khi ca phn iu khin
220
Thut ton iu khin n gin
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khi o lng
o in p lc ra thnh
phn in p th t thun
Khi iu chnh in p:
Da trn sai khc in p
221
Thut ton iu khin n gin
Da trn sai khc in p
tnh ton tng dn B cn c
ca SVC b sai khc ny
Khi la chn:
Xc nh xem bao nhiu khi
TSC s cn ng vo
Xc nh gc m ca thyristor
trong mch TCR
Khi ng b & pht xung
iu khin thyristor:
ng b in p s dng
mch PLL (Phase-Locked
Loop)
To xung iu khin
ng/m
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Mch PLL (Phase-Locked
Loop)
C nhim v pht ra tn hiu
c ng b v gc pha vi
tn hiu u vo (reference
signal)
222
Thut ton iu khin n gin
Va
Vb
Vc
Va
Vb
Vc
Phase-
Locked
Loop
theta
theta
Main : Graphs

0.060 0.080 0.100 0.120 0.140 0.160 0.180 0.200
...
...
...
-200
-100
0
100
200
300
400
y
Va Theta
Kt qu m phng mch PLL
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
SVC c hai ch vn hnh
Ch iu chnh in p (voltage regulation)
Ch iu chnh cng sut (VAR control): gi tng dn khng i
223
c tnh lm vic V-I ca SVC (ch xc lp)
dc c tnh 15%
c tnh lm vic ch iu chnh in p
Gii hn theo dung lng t
Biu din quan h gia in p trn SVC v dng in (cng sut phn khng ca SVC)
Gii hn theo dung
lng khng in
dc c tnh 15%
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
dc ca c tnh
m bo s hot ng song song gia cc b
SVC & vi cc thit b b khc
Ngn nga vic SVC lm vic ht cng sut
thng xuyn
Xc nh im lm vic ca SVC
224
c tnh lm vic V-I ca SVC (ch xc lp)
Xc nh im lm vic ca SVC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
225
Thut ton iu khin nng cao
Vi thut ton iu khin n gin
SVC phn ng vi tn hiu lch in p iu chnh lng CSPK
pht ra
Vi s c ln, SVC s dng hu ht kh nng pht CSPK
Khi s c tip theo: SVC khng cn kh nng phn ng
Cn c thut ton iu khin: a gi tr pht ca SVC v gi tr mc
nh (rt nh) ch ln lm vic k tip
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Thut ton iu khin nng cao
Cn c thut ton iu khin:
a gi tr pht ca SVC v gi tr mc nh (rt nh) ch ln lm vic k
tip
Thi gian tc ng ca khu iu khin ny:
Rt chm (hng chc giy hoc hng pht)
Khng nh hng ti tnh nng iu chnh nhanh in p ca SVC
226
Thut ton iu khin nng cao
Khng nh hng ti tnh nng iu chnh nhanh in p ca SVC
Khi SVC pht tr v gi tr mc nh ban u
Cc thit b pht CSPK khc ln cn s m nhn phn SCPK thiu ht (cc b
t b)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khu iu chnh in p
tng t nh thut ton
iu khin n gin
Khu iu chnh cng sut
VAR (gi tng dn khng
i):
So snh gi tr tng dn thc
227
Thut ton iu khin nng cao
So snh gi tr tng dn thc
t vi gi tr t (B
set
)
Gi tr B
set
thng tng
ng vi lng CSPK do b
lc sng hi trong SVC pht ra
Sai s c a qua khu tch
phn tn hiu in p hiu
chnh ti b so snh
Khu iu chnh ny hot
ng vi hng s thi gian ln
(hng chc giy hoc vi pht)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Khu iu chnh cng sut
VAR (gi tng dn khng
i):
Chc nng ny c th tm b
kha khi c bin ng in p
ln tn dng ton b cng
sut ca SVC
228
Thut ton iu khin nng cao
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin cc thit b b
ngoi vi
Khi SVC c iu khin tr
v gi tr tng dn mc nh
cc thit b b khc phi
gnh phn CSPK
Trang b thm khu iu khin
lin ng ti thit b b ngoi
229
Thut ton iu khin nng cao
lin ng ti thit b b ngoi
vi
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
1. im hot ng bnh thng: giao ct
gia c tnh ti ca h thng v c
tnh ca SVC
2. Xy ra bin ng in p gim mt
lng V
T
SVC nhanh chng di
chuyn im lm vic ti 2 di tc
dng ca khu iu chnh in p
3. Nu bin ng in p vn duy tr trong
230
Phn tch hot ng
3. Nu bin ng in p vn duy tr trong
thi gian ln tn hiu ca khu
tch phn ln s tc ng iu
chnh a im lm vic v 3
4. Do :
1. in p b gim di ngng mong mun
2. SVC vn cn kh nng d tr hot ng
5. Cc thit b b ln cn c th c a
vo ph tr thm.
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
231
Logic kha khi thp p
L do kha SVC khi xy ra thp p trm trng
Khi xy ra s c in p st trm trng SVC vn hnh ch thun dung
khng khi s c c loi tr c th gy qu p
Cn kha SVC khi in p st qua thp
Logic thc hin
Khi in p 3 pha gim qu UV
min
(thng t 60%):
Chc nng iu chnh in p b kha (bng cch gn B
ref
=0)
Kha van thyristor thao tc ng/ct cc b t (TSC)
Chc nng iu chnh VAR cng b kha
Khi in p hi phc trn ngng UV
max
(thng t 69%) lu (30ms):
B tn hiu kha {chc nng iu chnh in p & ng/ct b t}
Sau (170ms): m kha chc nng iu chnh chm VAR
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
232
M hnh ha SVC
Mc phc tp ca m hnh SVC ty theo mc ch nghin cu
Cc mc ch nghin cu:
Tnh ton tro lu cng sut (Power Flow)
M hnh tnh ton khi c cc bin ng ln & nh
Nghin cu hin tng qu in t (EMTP)
Nghin cu vn sng hi v cht lng in nng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
233
M hnh ha SVC
M hnh s dng khi tnh ch li (ch xc lp)
Trong phm vi iu chnh
B qua dc c tnh iu khin
SVC c m phng nh mt nt PV vi P=0 & V=V
ref
Nu dc c tnh cn tnh ti: S dng m hnh nh trn
Chn thm mt thanh gp gi tng vo s
Thanh gp gi tng ni ti thanh gp SVC bng mt in khng tng ng vi dc c Thanh gp gi tng ni ti thanh gp SVC bng mt in khng tng ng vi dc c
tnh iu khin
M hnh m phng c xt dc c tnh iu chnh
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
234
M hnh ha SVC
M hnh s dng khi tnh ch li (ch xc lp)
Ngoi phm vi iu chnh
Nu I
SVC
> I
max
(v pha in khng)
Nu V < Vmin (v pha in dung)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
235
M hnh ha SVC
M hnh s dng khi xt n cc kch ng ln & nh
Nu xem xt vn n nh do cc dao ng in c
B qua m phng cc qu trnh qu in t trong m hnh ca SVC
Thay th SVC bng mt tng dn thay i
Dng in qua SVC theo quan h vi tng dn
Ma trn tng dn phi cp nht sau mi ln tnh
Thay th SVC bng mt ngun dng bin thin
Dng in qua SVC theo quan h vi tng dn
Ma trn tng dn khng cn cp nht nu SVC c m phng nh
ngun dng (bip thin)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
236
Kt qu m phng hot ng ca SVC
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
(FACTS devices Introduction & Applications)
237
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T b dc c iu khin
238
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
M hnh l thuyt
n gin
MOV
My ct: a TCSC vo hot ng/ct ra khi li khi c yu cu hoc s c.
in khng hn ch dng in (L)
Bo v cho b t: gm nhiu cp
MOV (metal-oxide varistor): in tr phi tuyn u song songbo v chng qu p
Ngn mch duy tr dng in ln c th lm hng MOVkhe mi phng in K s hot
ng Dng ngn mch s chy qua K v my bin dng nu ti ngng tc ng a
tn hiu ng my ct MC ni tt cc phn t
Khi dao cch ly c th ng li ni tt lu di TCSC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
T b dc c iu khin
239
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
M hnh l thuyt
n gin
M hnh thc t:
bao gm c cc
thit b bo v
Thit b TCSC u tin hot ng nm 1996
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
TCSC gia tng tnh iu khin ca HT
Tng kh nng ti ca ng dy
Ci thin s vn hnh n nh ca HT
Dp dao ng (damping) tn s thp
Ngn nga sp in p (iu khin in p)
iu khin dng cng sut
240
ng dng ca TCSC
iu khin dng cng sut
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Tng cng n nh ca HT
241
ng dng ca TCSC
Cng sut truyn ti trn ng dy:
ng B: c tnh cng sut ca my pht trong CXL ng B: c tnh cng sut ca my pht trong CXL
ng A & C: c tnh cng sut ng vi X
cmax
& X
cmin
Ti thi im ct ngn mch TCSC c iu khin ti
gi tr X
cmax
nng c tnh cng sut ln ng A
din tch hm tc tng m bo n nh h thng vi
gc lch cho php ti
max
(nu khng iu khin gc
lch c th tng ti
k
hoc mt n nh nu B thp hn)
Ti thi im gc lch bt u gim cn iu chnh
TCSC th hin Xcmin gim din tch gia tc (theo chiu
m) dao dng gc lch ch gim ti
min
Sau 4 ln TCSC tc ng th h thng v n nh quang
gi tr cn bng
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
TCSC gia tng tnh iu khin ca HT
iu khin dng cng sut, gim tn tht
242
ng dng ca TCSC
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc ch hot ng
Nguyn l hot ng: tng tr ca h thng b dc
243
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
Nguyn l hot ng: tng tr ca h thng b dc
Thay i gi tr in khng thng qua gc m ca thyristor
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc ch hot ng
Ch thyristor c m hon ton
Dng in l hnh sin
Tng tr ca TCSC c tnh cm khng do in dn B ca khng thng chn ln hn ca b t
Dng in hu ht i qua cun khng v ch mt phn nh chy qua b t c tc dng bo
v b t chng qu p khi c qa dng in.
244
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc ch hot ng
Ch thyristor kha hon ton
Van thyristor khng hot ng
TCSC th hin tnh dung khng: ca t b c nh
245
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
TSCS khng th hin vai tr trong ch hot ng ny
Ch ny thng t dng (waiting mode)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
Cc ch hot ng
Ch thyristor c iu khin
Van thyristor thay i gc ng m trn di rng
TCSC th hin tnh dung khng hoc cm khng: ty theo gc m ca van thyristor
246
Thyristor Controlled Series Capacitor (TCSC)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin theo tng tr
Thng s dng ch iu khin khng phn hi (open loop
control)
L ch ph bin nht iu khin dng cng sut trn ng dy
247
Thut ton iu khin TSCS
Gi tr mong mun ca mc b
Hoc dng cng sut mong mun
iu khin gi tng tr khng i
Khu tr do
phn ng
ca TCSC
(~15ms)
in khng tham chiu X
ref
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin theo dng in khng i (constant current)
Thng s dng ch iu khin c phn hi (closed-loop control)
Gi tr dng in cn duy tr i lng tham chiu
248
Thut ton iu khin TSCS
I
a,b,c
chnh lu I
a,b,c
chnh lu
Qua b lc
Dng in
tham chiu
Khu iu
khin PI
Khu hn ch
in dn
Khu chuyn i
sang tn hiu
ng/m thyristor
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin theo dng in khng i (constant current)
Thng s dng ch iu khin c phn hi (closed-loop control)
Gi tr dng in cn duy tr i lng tham chiu
249
Thut ton iu khin TSCS
Khu la chn ch vn hnh:
Dng bo v TCSC
Khi c ngn mch: thyristor m hon ton (bypass mode) hn ch qu p
Trong qu trnh loi tr s c, TCSC ch ch (waiting mode)
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin theo gc truyn ti khng i (constant angle)
Thch hp s dng khi ng dy c TCSC vn hnh song song vi
ng dy khc
Mc tiu iu khin: trong cc tnh hung s c ca h thng
Gi cng sut trn ng dy song song khng i
Cho php cng sut trn ng dy c TCSC thay i
gi khng i dng cng sut phi duy tr gc truyn ti (gc
250
Thut ton iu khin TSCS
gi khng i dng cng sut phi duy tr gc truyn ti (gc
lch )
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin tch hp thm chc nng dp tt dao ng
Mc tiu iu khin:
Dp tt nhanh chng cc dao ng tn s thp
Tn hiu dng in qua khu vi phn a thm vo mch iu
khin
251
Thut ton iu khin TSCS
Nguyn Xun Tng B mn H thng in HBK HN
iu khin theo dng cng sut khng i (constant power
flow)
Mc tiu iu khin: gi dng cng sut khng i trn ng dy
252
Thut ton iu khin TSCS
Tnh cng sut
Qui i v h v
tng i
Khu tr
Gi tr cng sut
tham chiu
STATCOM (hoc SSC)
(Static Synchronous Compensator)
253
100MVA STATCOM Installed at 345kV Substation, Korea

You might also like