http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi
169 Chng trnh Ha hc
VN III HA V C
VIT CC PHN NG OXI HA KH THNG GP (CC CHT OXI HA, CHT KH THNG GP)
vit c cc phn ng oxi ha kh th chng ta cn bit mt s cht oxi ha v mt s cht kh thng gp. Cht oxi ha sau khi b kh th to thnh cht kh lin hp (cht kh tng ng); Cng nh cht kh sau khi b oxi ha th to thnh cht kh lin hp (cht kh tng ng). Ta phi bit cc cht kh v cht oxi ha tng ng th mi vit c phn ng oxi ha kh.
I. Cc cht oxi ha thng gp
I.1. Cc hp cht ca mangan: KMnO 4 , K 2 MnO 4 , MnO 2 (MnO 4 - , MnO 4 2- , MnO 2 )
+7 +6 +4 - KMnO 4 , K 2 MnO 4 , MnO 2 trong mi trng axit (H + ) thng b kh thnh mui +2 Mn 2+
Th d: +7 +2 +2 +3 2KMnO 4 + 10FeSO 4 + 8H 2 SO 4 2MnSO 4 + 5Fe 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + 8H 2 O Kali pemanganat St (II) sunfat Mangan (II) sunfat St (III) sunfat Thuc tm (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 +3 +2 +5 2KMnO 4 + 5KNO 2 + 3H 2 SO 4 2MnSO 4 + 5KNO 3 + K 2 SO 4 + 3H 2 O Kali nitrit Kali nitrat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 +4 +2 +6 2KMnO 4 + 5K 2 SO 3 + 3H 2 SO 4 2MnSO 4 + 6K 2 SO 4 + 3H 2 O Kali sunfit Kali sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 +2 +2 +3 K 2 MnO 4 + 4FeSO 4 + 4H 2 SO 4 MnSO 4 + 2Fe 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + 4H 2 O Kali manganat St (II) sunfat Managan (II) sun fat St (III) sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+4 -1 +2 0 MnO 2 + 4HCl() 0 t MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 170 Mangan ioxit Axit clohric (c) Mangan(II) clorua Kh clo (Cht oxi ha) (Cht kh)
+4 +2 +2 +3 MnO 2 + 2FeSO 4 + 2H 2 SO 4 MnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + 2H 2 O Mangan ioxit St (II) sunfat Mangan (II) sunfat St (III) sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 -1 +2 0 2KMnO 4 + 10NaCl + 8H 2 SO 4 2MnSO 4 + 5Cl 2 + K 2 SO 4 + 5Na 2 SO 4 + 8H 2 O Kali pemanganat Nat ri clorua Mangan (II) sunfat Kh clo (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 +2 +2 +3 MnO 4 - + 5Fe 2+ + 8H + Mn 2+ + 5Fe 3+ + 4H 2 O Ion pemanganat Ion st (II) Ion mangan (II) Ion st (III) (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 -3 +2 +5 8KMnO 4 + 5PH 3 + 12H 2 SO 4 8MnSO 4 + 5H 3 PO 4 + 4K 2 SO 4 + 12H 2 O Kali pemanganat Photphin Mangan (II) sunfat Axit sunfuric (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 0 +2 +2 2KMnO 4 + 5Zn + 8H 2 SO 4 2MnSO 4 + 5ZnSO 4 + K 2 SO 4 + 8H 2 O Km
+7 +3 +3 +2 +4 2KMnO 4 + 5HOOC-COOH + 3H 2 SO 4 2MnSO 4 + 10CO 2 + K 2 SO 4 + 8H 2 O Axit oxalic Kh cacbonic (Cht oxi ha) (Cht kh)
- KMnO 4 trong mi trng trung tnh (H 2 O) thng b kh thnh mangan ioxit (MnO 2 )
Th du:
+7 +4 +4 +6 2KMnO 4 + 4K 2 SO 3 + H 2 O MnO 2 + K 2 SO 4 + KOH Kali pemanganat Kali sunfit Man ganioxit Kali sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 +2 +4 2KMnO 4 + 3MnSO 4 + 2H 2 O 5MnO 2 + K 2 SO 4 + 2H 2 SO 4
Kali pemanganat Mangan (II) sunfat Mangan ioxit (Cht oxi ha) (Cht kh) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 171
Kali pemanganat Kali oxalat Kali manganat Kali cacbonat axit (Cht oxi ha) (Cht kh)
+7 -2 +6 0 2KMnO 4 + 2KOH 2K 2 MnO 4 + 2 1 O 2 + H 2 O Kali pemanganat Kali manganat Oxi (Cht oxi ha cng l cht kh) (Phn ng oxi ha kh ni phn t)
Ghi ch
G.1. KMnO 4 trong mi trng axit (thng l H 2 SO 4 ) c tnh oxi ha rt mnh, nn n d b mt mu tm bi nhiu cht kh nh: Fe 2+ ; FeO; Fe 3 O 4; SO 2 ; SO 3 2- ; H 2 S; S 2- ; NaCl; HCl; KBr, HBr, HI; KI; Cl - ; Br - ; I - ; NO 2 - ; Anken; Ankin; Ankaien; Aren ng ng benzen;
Th d: +4 +7 +6 +2 5SO 2 + 2KMnO 4 + 2H 2 O 2H 2 SO 4 + 2MnSO 4 + K 2 SO 4
Kh sunfur Kali pemanganat Axit sunfuric Mangan (II) sunfat (Cht kh) (Cht oxi ha)
Kh sunfur lm mt mu tm ca dung dch KMnO 4 (dung dch thuc tm), trong SO 2 ng vai tr cht kh. Kh SO 2 v CO 2 u lm c nc vi trong (v c to cht khng tan CaSO 3 , CaCO 3 ), nhng CO 2
khng lm mt mu dung dch KMnO 4 .
G.2. lm mi trng axit (H + ) cho cc cht oxi ha th ngi ta thng dng H 2 SO 4
hay H 3 PO 4 m khng dng cc axit HCl, HBr, HI v cc axit ny ngoi s cung cp H + , chng cn ng vai tr cht kh (Cl - , Br - , I - ).
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 172 G.3. KMnO 4 c th ng vai tr cht oxi ha trong mi trng axit (H + ), baz (OH - ) hoc trung tnh (H 2 O). Cn K 2 MnO 4 , MnO 2 ch c th ng vai tr cht oxi ha trong mi trng axit.
G.4. Ngi ta dng KMnO 4 trong dung dch KOH m c ra dng c thy tinh.
II.2. Hp cht ca crom: K 2 Cr 2 O 7 ; K 2 CrO 4 (Cr 2 O 7 2- ; CrO 4 2- )
K 2 Cr 2 O 7 (Kali icromat; Kali bicromat), K 2 CrO 4 (Kali cromat) trong mi trng axit (H + ) thng b kh thnh mui crom (III) (Cr 3+ ) Th d: +6 +2 +3 +3 K 2 Cr 2 O 7 + 6FeSO 4 + 7H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + 3Fe 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + 7H 2 O Kali icromat St (II) sunfat Crom (III) sunfat St (III) sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 +4 +3 +6 K 2 Cr 2 O 7 + 3K 2 SO 3 + 4H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + 4K 2 SO 4 + 4H 2 O Kali icromat Kali sunfit Crom (III) sunfat Kali sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 -1 +3 0 K 2 Cr 2 O 7 + 6KI + 7H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + 3I 2 + 4K 2 SO 4 + 7H 2 O Kali icromat Kali ioua Crom (III) sunfat Iot (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 -2 +3 0 K 2 Cr 2 O 7 + 3H 2 S + 4H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + 3S + K 2 SO 4 + 7H 2 O Kali icromat Hi ro sun fua Crom (III) sunfat Lu hunh (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 -1 +3 0 K 2 Cr 2 O 7 + 14HBr 2CrBr 3 + 3Br 2 + 2KBr + 7H 2 O Kali icromat Axit bromhric Crom (III) bromua Brom Kali bromua (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 -1 +3 0 K 2 Cr 2 O 7 + 14HCl 2CrCl 3 + 3Cl 2 + 2KCl + 7H 2 O Kali icromat Axit clohiric Crom (III) clorua Clo Kali clorua (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 +2 +3 +4 K 2 Cr 2 O 7 + 3SnCl 2 + 14HCl 2CrCl 3 + 3SnCl 4 + 2KCl + 7H 2 O Kali icromat Thic (II) clorua Axit clohiric Crom (III) clorua Thic (IV) clorua (Cht oxi ha) (Cht kh)
+6 -1 +3 +1 K 2 Cr 2 O 7 + 3CH 3 CH 2 OH + 4H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + 3CH 3 CHO + K 2 SO 4 + 7H 2 O Kali icromat Ru etylic Crom (III) sunfat Anehit axetic (Cht oxi ha) (Cht kh) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 173 +6 +4 +3 +6 K 2 Cr 2 O 7 + 3SO 2 + H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + H 2 O Kali icromat Kh sunfur Crom (III) sunfat Kali sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
Ghi ch
G.1. Trong cc phn ng trn, mu da cam ca dung dch K 2 Cr 2 O 7 tr thnh mu tm ca ion Cr 3+ trong nc. Do trong ha phn tch, K 2 Cr 2 O 7 trong mi trng axit thng c dng lm cht oxi ha chun cc cht kh (Cn c s mt mu va dung dch K 2 Cr 2 O 7 s bit c lng K 2 Cr 2 O 7 phn ng va v t bit c nng ca dung dch cht kh cn xc nh)
G.2. Ngi ta thng dng hn hp gm hai th tch bng nhau ca dung dch axit sunfuric m c (H 2 SO 4 ) v dung dch bo ha kali icromat (K 2 Cr 2 O 7 ), gi l hn hp sunfocromic hay hn hp cromic, sc cc chai l thy tinh. Dung dch ny ty m, cng nh cc cht hu c bm vo thnh thy tinh, nh tnh oxi ha mnh ca dung dch ny.
G.3. Trong mi trng trung tnh, mui cromat (CrO 4 2- ) thng b kh to crom (III) hiroxit (Cr(OH) 3 )
G.4. Ngi ta dng CrO 3 (Crom (VI) oxit, Anhirit cromic, cht rn c mu thm) trong dng c th cn ca ti x. CrO 3 oxi ha hi ru etylic (CH 3 CH 2 OH) to anehit axetic (CH 3 CHO), cn CrO 3 b kh to crom (III) oxit (Cr 2 O 3 , cht rn c mu xanh thm). Cn c vo mc i mu hay khng i mu ca CrO 3 m cnh st giao thng bit c ngi li xe ung ru nhiu, t hay khng ung ru.
G.4. Gia icromat (Cr 2 O 7 2- , mu da cam) v cromat (CrO 4 2- , c mu vng ti) trong dung dch (nc, H 2 O) c s cn bng do s thy phn nh sau:
Cr 2 O 7 2- + H 2 O 2CrO 4 2- + 2H +
icromat Cromat (mu da cam) (mu vng)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 174 Do khi cho a xit (H + , nh HCl) vo mt dung dch cromat (CrO 4 2- , nh K 2 CrO 4 ) th thy dung dch chuyn t mu vng sang mu da cam. Nguyn nhn l khi thm axit vo th nng ion H + tng ln, nn theo nguyn l dch chuyn cn bng Le Chtelier, th cn bng dch chuyn theo chiu lm h nng ion H + xung, tc theo chiu ion H + kt hp ion cromat to ion icromat v th ta thy dung dch chuyn t mu vng sang mu da cam. Cn khi thm baz (OH - , nh NaOH) vo dung dch icromat (Cr 2 O 7 2- , nh K 2 Cr 2 O 7 ) th thy dung dch chuyn t mu da cam ra mu vng. Nguyn nhn l khi thm OH - vo th ion OH - s kt hp ion H + (to cht khng in ly H 2 O) khin cho nng ion H + trong dung dch gim, nn theo nguyn l dch chuyn cn bng, cn bng s dch chuyn theo chiu chng li s gim ion H + , tc l chiu to ion H + , cng l chiu to cromat, v th ta thy dung dch chuyn t mu da cam ra mu vng ti.
2K 2 CrO 4 + 2HCl K 2 Cr 2 O 7 + 2KCl + H 2 O (Mu da cam) (Mu vng ti)
K 2 Cr 2 O 7 + 2NaOH K 2 CrO 4 + Na 2 CrO 4 + H 2 O (Mu da cam) Natri cromat (Mu vng ti)
2Na 2 CrO 4 + H 2 SO 4 Na 2 Cr 2 O 7 + Na 2 SO 4 + H 2 O Natri cromat Natri icromat
Na 2 Cr 2 O 7 + 2KOH Na 2 CrO 4 + K 2 CrO 4 + H 2 O
G.5. Khi cho dung dch mui bari (Ba 2+ , nh BaCl 2 , Ba(NO 3 ) 2 ) vo dung dch cromat (CrO 4 2- ) hay dung dch icromat (Cr 2 O 7 2- ) u thu c kt ta mu vng bari cromat (BaCrO 4 ). Khng thu c bari icromat (BaCr 2 O 7 ) v cht ny tan trong nc. V v c to kt ta BaCrO 4 , nn nng CrO 4 2- gim, nn cn bng dch chuyn t Cr 2 O 7 2- thnh CrO 4 2- (nu cho Ba 2+ vo Cr 2 O 7 2- , coi s cn bng gia icromat v cromat ghi ch 4 trn).
BaCl 2 + K 2 CrO 4 BaCrO 4 + 2KCl Bari clorua Kali cromat Bari cromat Kali clorua
BaCl 2 + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 O BaCrO 4 + K 2 CrO 4 + 2HCl Bari clorua Kali icromat Bari cromat Kali cromat Axit clohiric
Ba(NO 3 ) 2 + Na 2 Cr 2 O 7 + H 2 O BaCrO 4 + Na 2 CrO 4 + 2HNO 3
Bari nitrat Natri icromat Bari cromat Natri cromat Axit nitric
I.3. Axit nitric (HNO 3 ), mui nitrat trong mi trng axit (NO 3 - /H + ) +5 +4 - HNO 3 m c thng b kh to kh mu nu nit ioxit NO 2 . Cc cht kh thng b HNO 3 oxi ha l: cc kim loi, cc oxit kim loi c s oxi ha trung gian (FeO, Fe 3 O 4 ), mt s phi kim (C, S, P), mt s hp cht ca phi kim c s oxi ha thp nht Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 175 hay trung gian (H 2 S, SO 2 , SO 3 2- , HI), mt s hp cht ca kim loi trong kim loi c s oxi ha trung gian (Fe 2+ , Fe(OH) 2
Th d:
0 +5 +3 +4 Fe + 6HNO 3 (, nng) Fe(NO 3 ) 3 + 3NO 2 + 3H 2 O St Axit ntric St (III) nitrat Nit ioxit (Cht kh) (Cht oxi ha) (Kh c mi hc, mu nu) Trong 6 phn t HNO 3 trn th ch c 3 phn t l cht oxi ha, cn 3 phn t to mi trng axit, to mui nitrat.
+2 +5 +3 +4 FeO + 4HNO 3 () Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + 2H 2 O St (II) oxit
+8/3 +5 +3 +4 Fe 3 O 4 + 10HNO 3 () 3Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + 5H 2 O St t oxit (Cht kh) (Cht oxi ha) (1 phn t HNO 3 l cht o xi ha, 9 phn t tham gia trao i)
+2 +5 +3 +4 Fe(OH) 2 + 4HNO 3 () Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + 3H 2 O St (II) hiroxit St (III) nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha) (1 phn t HNO 3 l cht oxi ha, 3 phn t trao i, to mi trng axit)
0 +5 +4 +4 C + 4HNO 3 () 0 t CO 2 + 4NO 2 + 2H 2 O Cacbon Kh cacbonic Nit ioxit (Cht kh) (Cht oxi ha) (Cho tng git dd HNO 3 m c vo than nung nng, than bng chy)
0 +5 +6 +4 S + 6HNO 3 () 0 t H 2 SO 4 + 6NO 2 + 2H 2 O Lu hunh Axit nitric Axit sunfuric Nit ioxit (Cht kh) (Cht oxi ha) (Cho bt lu hunh vo dd HNO 3 m c c un nh, thy bt lu hunh tan nhanh v c kh mu nu bay ra)
0 +5 +5 +4 P + 5HNO 3 () 0 t H 3 PO 4 + 5NO 2 + H 2 O Photpho Axit photphoric (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 +5 +1 +4 Ag + 2HNO 3 () AgNO 3 + NO 2 + H 2 O Bc Bc nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 176 0 +5 +2 +4 Cu + 4HNO 3 () Cu(NO 3 ) 2 + 2NO 2 + 2H 2 O ng ng (II) nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
+5 +2 - HNO 3 long thng b kh thnh NO (kh nit oxit). Cc cht kh thng gp l: cc kim loi, cc oxit kim loi hay hp cht kim loi c s oxi ha trung gian (FeO, Fe(OH) 2 , Fe 3 O 4 , Fe 2+ ), mt s phi kim (S, C, P), mt s hp cht ca phi kim trong phi kim c s oxi ho thp nht c s oxi ha trung gian (NO 2 - , SO 3 2- ).
Th d:
0 +5 +3 +2 Fe + 4HNO 3 (l) Fe(NO 3 ) 3 + NO + 2H 2 O Bt st Axit nitric (long) St (III) nitrat Nit oxit (Cht kh) (Cht oxi ha) (Kh khng c, khng khng c mu)
+2 +5 +3 +2 3Fe(OH) 2 + 10HNO 3 (l) 3Fe(NO 3 ) 3 + NO + 8H 2 O St (II) hiroxit St (III) nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
+2 +5 +3 +2 3FeO + 10HNO 3 (l) 3Fe(NO 3 ) 3 + NO + 5H 2 O St (II) oxit St (III) nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
+8/3 +5 +3 +2 3Fe 3 O 4 + 28HNO 3 (l) 9Fe(NO 3 ) 3 + NO + 14H 2 O St t oxit (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 +5 +2 +2 3Cu + 8HNO 3 (l) 3Cu(NO 3 ) 2 + 2NO + 4H 2 O ng ng (II) nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 177 0 +5 +1 +2 3Ag + 4HNO 3 (l) 3AgNO 3 + NO + 2H 2 O Bc Bc nitrat (Cht kh) (Cht oxi ha)
G.1. Ba kim loi st (Fe), nhm (Al) v crom (Cr) khng b ha tan trong dung dch axit nitric m c ngui (HNO 3 , ngui) cng nh trong dung dch axit sunfuric m c ngui (H 2 SO 4 , ngui) (b th ng ha, b tr).
Fe, Al, Cr HNO 3 (, ngui)
Fe, Al, Cr H 2 SO 4 (, ngui)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 178 G.2. nhn bit mui nitrat, ngi ta cho vi git dung dch axit thng thng (nh H 2 SO 4 long, HCl) vo, sau cho ming kim loi ng vo, nu thy to dung dch mu xanh lam v c kh mu nu bay ra th chng t dung dch lc u c cha mui nitrat ((NO 3 - ).
G.3. Cc kim loi mnh nh magie (Mg), nhm (Al), km (Zn) khng nhng kh +5 +4 +2 +1 0 -3 HNO 3 to NO 2 , NO, m c th to N 2 O, N 2 , NH 4 NO 3 . Dung dch HNO 3 cng long th b kh to hp cht ca N hay n cht ca N c s oxi ha cng thp.
Th d:
Al + HNO 3 (, ngui)
Al + 6HNO 3 (, nng) Al(NO 3 ) 3 + 3NO 2 + 3H 2 O
Al + 4HNO 3 (l) Al(NO 3 ) 3 + NO + 2H 2 O
8Al + 30HNO 3 (kh long) 8Al(NO 3 ) 3 + 3N 2 O + 15H 2 O
10Al + 36HNO 3 (rt long) 10Al(NO 3 ) 3 + 3N 2 + 18H 2 O
8Al + 30HNO 3 (qu long) 8Al(NO 3 ) 3 + 3NH 4 NO 3 + 9H 2 O
G.4. Dung dch HNO 3 rt long v lnh c tc dng nh mt axit thng thng (tc nhn oxi ha l ion H + )
Th d: Al + 3HNO 3 (rt long) lnh Al(NO 3 ) 3 + 2 3 H 2
Fe + 2HNO 3 (rt long) lnh Fe(NO 3 ) 2 + H 2
G.5. Mt kim loi tc dng dung dch HNO 3 to cc kh khc nhau, tng qut mi kh ng vi mt phn ng ring. Ch khi no bit t l s mol cc kh ny th mi vit chung cc kh trong cng mt phn ng vi t l s mol kh tng ng.
Bi tp 80 Cho m gam bt kim loi km ha tan ht trong dung dch HNO 3 , thu c 13,44 lt hn hp ba kh l NO 2 , NO v N 2 O. Dn lng kh trn qua dung dch xt d, c 11,2 lt hn hp kh thot ra. Cho lng kh ny trn vi khng kh d (coi khng kh ch gm oxi v nit) phn ng xy ra hon ton, sau cho hp th lng kh mu nu thu c vo dung dch KOH d, thu c dung dch D. Dung dch D lm mt mu va 100 ml dung dch KMnO 4 0,4M trong mi trng H 2 SO 4 c d. Th tch cc kh o ktc. Cc phn ng xy ra hon ton. Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 179 a. Vit phn ng gia km vi dung dch HNO 3 c hin din 3 kh trong phn ng theo d kin trn. b. Tnh m. (Zn = 65) S: 31Zn + 80HNO 3 31Zn(NO 3 ) 2 + 2NO 2 + 4NO + 6N 2 O + 40H 2 O m = 100,75 gam
Bi tp 80 Ha tan ht m gam bt nhm cn dng V(ml) dung dch HNO 3 30% (khi lng ring 1,18 g/l), c 1,568 lt hn hp A gm ba kh NO, N 2 O v N 2 thot ra ( 27,3 0 C; 836 mmHg), ng thi thu c dung dch D (trong dung dch D khng c mui amoni). Cho lng kh trn tip xc khng kh kh NO chuyn ha ht thnh kh mu nu NO 2 , sau cho lng kh nu ny hp th ht vo bnh ng dung dch xt d, thy khi lng bnh tng 0,92 gam. a. Xc nh % th tch mi kh trong hn hp A, bit rng khi lng ring ktc ca hn hp A l 1,4796 g/l. b. Vit phn ng gia nhm vi dung dch HNO 3 theo d kin cho. c. Xc nh m v V. (N = 14; O = 16; H = 1; Al = 27) S: a. 28,57% NO; 28,57% N 2 O; 42,86% N 2
b. 52Al + 192HNO 3 52Al(NO 3 ) 3 + 6NO + 6N 2 O + 9N 2 + 96H 2 O c. m = 4,68g; V = 113,898 ml
I.4. Axit sunfric m c nng, H 2 SO 4 (, nng); Kh sunfur (SO 2 ) +6 +4 - H 2 SO 4 (, nng) thng b kh to kh SO 2 . Cc cht kh thng tc dng vi H 2 SO 4 (, nng) l: cc kim loi, cc hp cht ca kim loi s oxi ha trung gian (nh FeO, Fe 3 O 4 ), mt s phi kim (nh C, S, P), mt s hp cht ca phi kim (nh HI, HBr, H 2 S)
Th d: 0 +6 +2 +4 Cu + 2H 2 SO 4 (, nng) CuSO 4 + SO 2 + 2H 2 O ng Axit sunfuric (c, nng) ng (II) sunfat Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 +6 +3 +4 2Fe + 6H 2 SO 4 (, nng) Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2 O St St (III) sunfat
0 +6 +1 +4 2Ag + 2H 2 SO 4 (, nng) Ag 2 SO 4 + SO 2 + 2H 2 O Bc Bc sunfat
+2 +6 +3 +4 2FeO + 4H 2 SO 4 (, nng) Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + 4H 2 O St (II) oxit St (III) sunfat (Cht kh) (Cht oxi ha) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 180
+8/3 +6 +3 +4 2Fe 3 O 4 + 10H 2 SO 4 (, nng) 3Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + 10H 2 O St t oxit St (III) sunfat Kh sunfur
Fe 2 O 3 + 3H 2 SO 4 (, nng) Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3H 2 O (phn ng trao i) St (III) oxit St (III) sunfat
0 +6 +3 +4 Cr + H 2 SO 4 (, nng) Cr 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O Crom Crom (III) sunfat
0 +6 +4 S + 2H 2 SO 4 (, nng) 3SO 2 + 2H 2 O Lu hunh Axit sunfuric m c nng Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 +6 +4 +4 C + 2H 2 SO 4 (, nng) CO 2 + 2SO 2 + 2H 2 O Cacbon (Cht kh) (Cht oxi ha)
-1 +6 0 +4 2HI + H 2 SO 4 (, nng) I 2 + SO 2 + 2H 2 O Axit iothiric Iot Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
-1 +6 0 +4 2HBr + H 2 SO 4 (, nng) Br 2 + SO 2 + 2H 2 O Axit bromhiric Brom Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
-2 +6 0 +4 H 2 S + H 2 SO 4 (, nng) S + SO 2 + 2H 2 O Axit sun fuahiric Lu hunh Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
- Cc kim loi mnh nh Mg, Al, Zn khng nhng kh H 2 SO 4 m c, nng thnh SO 2 m cn thnh S, H 2 S. H 2 SO 4 m c nhng nu long bt th s b kh to lu hunh (S) hay hp cht ca lu hunh c s oxi ha thp hn (H 2 S). Nguyn nhn ca tnh cht trn l do kim loi mnh nn d cho in t ( H 2 SO 4 nhn nhiu in t) v do H 2 SO 4 t m c nn n khng oxi ha tip S, H 2 S.
Th d: Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 181 Al + H 2 SO 4 (, ngui)
0 +6 +3 +4 2Al + 6H 2 SO 4 (, nng) Al 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2 O Nhm Kh sunfur
0 +6 +3 0 2Al + 4H 2 SO 4 (kh c, nng) Al 2 (SO 4 ) 3 + S + 4H 2 O Lu hunh
0 +6 +3 -2 8Al + 15H 2 SO 4 (hi c, nng) 4Al 2 (SO 4 ) 3 + 3H 2 S + 12H 2 O Hiro sunfua
0 +1 +3 0 2Al + 3H 2 SO 4 (long) Al 2 (SO 4 ) 3 + 3H 2
Hiro
- Kh sunfur (SO 2 ) oxi ha c cc cht kh mnh nh cc hp cht ca phi kim c s oxi ho thp (nh H 2 S, CO), mt s phi kim (nh H 2 , C), cc kim loi mnh (nh Na, K, Ca, Ba, Mg). Nu SO 2 l cht oxi ha th n thng b kh to S.
+4 -2 0 SO 2 + H 2 S S + H 2 O Kh sunfur Kh hiro sunfua Lu hunh (Cht oxi ha) (Cht kh) Kh mi hc Kh c mi trng thi Cht rn, mu vng nht
+4 +2 0 +4 SO 2 + 2CO C O Al Xt 0 3 2 500 ) ( S + CO 2 (Cht oxi ha) (Cht kh)
+4 0 0 +2 SO 2 + 2C C 0 800 S + 2CO (Cht oxi ha) (Cht kh)
+4 0 0 +1 SO 2 + 2H 2
C 0 500 S + 2H 2 O (Cht oxi ha) (Cht kh)
+4 0 0 +2 SO 2 + 2Mg 0 t S + 2MgO (Cht oxi ha) (Cht kh)
Ghi ch G.1. Khc vi HNO 3 , dung dch H 2 SO 4 long l a xit thng thng (tc nhn oxi ha l H + ), ch dung dch H 2 SO 4 m c, nng mi l axit c tnh oxi ha mnh (tc nhn oxi ha l SO 4 2- ). Trong khi dung dch HNO 3 k c m c ln long u l axit c tnh o xi ha mnh (tc nhn oxi ha l NO 3 - ) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 182
Th d: 0 +1 +2 0 Fe + H 2 SO 4 (l) FeSO 4 + H 2
0 +6 +3 +4 2Fe + 6H 2 SO 4 (, nng) Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2 O
0 +5 +3 +2 Fe + 4HNO 3 (l) Fe(NO 3 ) 3 + NO + 2H 2 O
G.2. Ba kim loi Al, Fe, Cr khng b ha tan trong dung dch H 2 SO 4 m c ngui (cng nh trong dung dch HNO 3 m c ngui) (b th ng ha, tr)
Al, Fe, Cr H 2 SO 4 (, ngui)
G.3. Khi mt kim loi tc dng dung dch H 2 SO 4 to cc cht SO 2 , S, H 2 S th tng qut mi cht l mt phn ng c lp. Ch khi no bit t l s mol gia cc cht ny th mi vit chung mt phn ng gm cc cht ny c.
Bi tp 81 A l mt kim loi. Ha tan hon ton 1,43 gam A bng dung dch H 2 SO 4 c d 20% so vi lng cn, thu c mt kh c mi hc, mt cht khng tan c mu vng nht (c khi lng 0,192 gam) v dung dch B (c cha mui sunfat ca A). Cho hp th lng kh mi hc trn vo 100 ml dung dch Ca(OH) 2 0,03M, thu c 0,24 gam kt ta mu trng. a. Xc nh kim loi A. Cho bit dung dch H 2 SO 4 em dng khng c phn ng vi cht rn mu vng. b. Tnh th tch dung dch Ba(OH) 2 0,1M cn dng va khi cho tc dng vi lng dung dch B trn th thu c: - Lng kt ta cc i - Lng kt ta cc tiu. c. Tnh khi lng kt ta ln nht v nh nht thu c cu (b). Cc phn ng xy ra hon ton. (Na = 23; Mg = 24; Al = 27; K = 39; Ca = 40; Cr = 52; Mn = 55; Fe = 56; Cu = 64; Zn = 65; Ag = 108; Ba = 137; Hg = 200; Pb = 207; S = 32; O = 16; H = 1) S: Zn; 284ml; 504ml; 8,7952g; 6,6172g
Bi tp 81 X l mt kim loi. Ha tan ht 3,78 gam A trong 51ml dung dch H 2 SO 4 (dng d 40% so vi lng cn), thu c 1,68 lt hn hp hai kh H 2 S v H 2 (ktc) v dung dch Y. Dn hn hp hai kh trn vo dung dch CuCl 2 d, thu c 4,32 gam kt ta mu en. a. Xc nh kim loi X. Vit mt phn ng gia kim loi X va tm c vi dung dch H 2 SO 4 theo d kin cho. Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 183 b. Tnh nng mol/lt ca dung dch H 2 SO 4 . c. Cho t t V (lt) dung dch NaOH 0,1M vo lng dung dch Y trn. Tm khong xc nh ca V hoc tr s ca V : . Khng c kt ta. . Thu c kt ta nhiu nht. Tnh khi lng kt ta nhiu nht ny. Cc phn ng xy ra hon ton. (Li = 7; Be = 9; Na = 23; Mg = 24; Al = 27; Ca = 40; Cr = 52; Mn = 55; Fe = 56; Ni = 59; Cu = 64; Ag = 108; Hg = 200; Pb = 208; O = 16; H = 1; S = 32) S: Al; H 2 SO 4 7M; 2,04lt V 7,64lt; V = 6,24lt ; 10,92gam Al(OH) 3
I.5. Ion H +
- Ion H + ca axit thng thng oxi ha c cc kim loi ng trc H trong dy th in ha. Ion H + b kh to kh H 2 , cn kim loi b kh to mui tng ng (ion kim loi).
K Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Ag Hg Pt Au
Th d: Zn + 2HCl ZnCl 2 + H 2
0 +1 +2 0 Zn + 2H + Zn 2+ + H 2
(Cht kh) (Cht oxi ha) (Cht oxi ha) (Cht kh)
Phn ng trn xy ra c l do: Tnh kh: Zn > H 2
Tnh oxi ha: H + > Zn 2+
Fe + H 2 SO 4 (l) FeSO 4 + H 2
0 +1 +2 0 Fe + 2H + Fe 2+ + H 2 (Cht kh) (Cht oxi ha) (Cht oxi ha) (Cht kh)
Phn ng trn xy ra c l do: Tnh kh: Fe > H 2
Tnh oxi ha: H + > Fe 2+
Al + 3HBr AlBr 3 + 2 3 H 2
0 +1 +3 0 Al + 3H + Al 3+ + 2 3 H 2 (Cht kh) (Cht oxi ha) (Cht oxi ha) (Cht kh)
Phn ng trn xy ra c l do: Tnh kh: Al > H 2
Tnh oxi ha: H + > Al 3+
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 184 Na + HCl NaCl + 2 1 H 2
Cu + HCl
Ag + H 2 SO 4 (l)
Cr + 2HCl CrCl 2 + H 2
Crom Crom (II) clorua
Mg + 2CH 3 COOH Mg(CH 3 COO) 2 + H 2
Magie Axit axetic Magie axetat
Ni + 2HCl NiCl 2 + H 2
Niken Niken clorua
Hg + HBr Thy ngn
- Ion H + ca nc (H 2 O) nhit thng ch oxi ha c cc kim loi rt mnh l kim loi kim (Li, Na, K, Rb, Cs, Fr) v kim loi kim th (Ca, Sr, Ba, Ra). Kim loi kim, kim th b oxi ha to hiroxit kim loi, cn H + ca nc b kh thnh kh hiro (H 2 ). V nng ion H + ca nc rt nh, nn nhit thng n ch oxi ha cc kim loi rt mnh l kim, kim th, m khng oxi ha c cc kim loi khc.
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 185 - Ion H + ca nc (H 2 O) c th oxi ha cc kim loi ng trc H trong dy th in ha nhit cao, kim loi b oxi ha to oxit kim loi, cn H + ca nc b kh to thnh kh H 2 . V nhit cao nn hiroxit kim loi bi nhit phn nn ta khng thu c hiroxit kim loi m l oxit kim loi.
Th d:
Fe + H 2 O
3Fe + 4H 2 O < 570 0 C Fe 3 O 4 + 4H 2
St Hi nc St t oxit Hiro
Fe + H 2 O > 570 0 C FeO + H 2
St Hi nc St (II) oxit Hiro
Mg + H 2 O
0 +1 +2 0 Mg + H 2 O cao t 0 MgO + H 2
Magie Hi nc Magie oxit Hiro
Cu + H 2 O
Cu + H 2 O t 0
Zn + H 2 O
Zn + H 2 O cao t 0 ZnO + H 2
Km Km oxit
Ghi ch
G.1. Khi cho kim loi kim (Li, Na, K, Rb, Fr) kim th (Ca, Sr, Ba, Rn) tc dng vi dung dch axit thng thng th kim loi kim, kim th tc dng vi H +
ca axit trc (to mui v kh H 2 ), khi ht axit m cn d kim loi kim, kim th, th kim loi kim, kim th mi tc dng tip vi dung mi nc ca dung dch sau (to hiroxit kim loi v kh H 2 ).
Th d:
Cho Na vo dung dch HCl: 2Na + 2HCl 2NaCl + H 2
Ht HCl m cn d: 2Na(cn d) + 2H 2 O 2NaOH + H 2
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 186 Cho Ba vo dung dch CH 3 COOH: Ba + 2CH 3 COOH Ba(CH 3 COO) 2 + H 2
Ht CH 3 COOH, cn Ba d: Ba + 2H 2 O Ba(OH) 2 + H 2
Bi tp 82 Cho m gam kali kim loi vo 100 ml dung dch HCl 0,1M. Sau cn thm tip 10 ml dung dch HBr 0,2M thu c dung dch c pH = 7. a. Tnh m. b. Tnh th tch kh hiro thot ra trong th nghim trn 27,3 0 C; 83,6 cmHg. c. Xc nh nng mol/lt ca dung dch c pH = 7 trn. Cc phn ng xy ra hon ton. Coi th tch dung dch khng thay i trong qu trnh phn ng. (K = 39) S: m = 0,468g; 134,4ml; KCl 0,091M; KBr 0,018M
Bi tp 82 Cho m gam canxi kim loi vo 200 gam dung dch HBr 0,81%. Sau cn thm tip 50 gam dung dch HCl 0,73% vo thu c dung dch D c pH = 7. a. Tnh m. b. Tnh th tch kh thot ra ktc. Coi hi nc bay hi khng ng k. c. Xc nh nng % mi cht tan ca dung dch D. Cc phn ng xy ra hon ton. (Ca = 40; H = 1; Br = 80; Cl = 35,5) S: m = 0,6g; 336ml H 2 ; CaBr 2 0,8%; CaCl 2 0,222%
I.6. Ion kim loi
Ion kim loi lun lun l ion dng. Tt c ion kim loi u c th l cht oxi ha. Nu l cht oxi ha th n b kh to ion kim loi c s oxi ha thp hn hay thnh kim loi n cht tng ng.
- Ion kim loi (trong dung dch) oxi ha c cc kim loi ng trc n trong dy th in ha (tr kim loi kim, kim th).
K Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Ag Hg Pt Au Chiu cc cht kh c mnh gim dn
K + Ca 2+ Na + Mg 2+ Al 3+ Mn 2+ Zn 2+ Cr 3+ Fe 2+ Ni 2+ Sn 2+ Pb 2+ H + Cu 2+ Ag + Hg 2+ Pt 2+ Au 3+
Chiu cc cht oxi ha c mnh tng dn
Th d:
2FeCl 3 (dd) + Fe 3FeCl 2 (dd)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 187 +3 0 +2 2Fe 3+ + Fe 3Fe 2+
+1 +2 0 +3 Ag + + Fe 2+ Ag + Fe 3+ Cht oxi ha Cht kh
Fe + Cu(CH 3 COO) 2 (d d) Fe(CH 3 COO) 2 + Cu
Cu + FeSO 4 (dd) CuSO 4 (dd) + Fe
Cu + Fe 2 (SO 4 ) 3 (dd) CuSO 4 + 2FeSO 4
+3 -2 -1 -1 +2 +2 +4 0 0 - Ion Fe 3+ (dd) oxi ha c H 2 S, HI, KI, Sn 2+ , Na 2 S 2 O 3 , SO 3 2- , Cu, Fe. Fe 3+ b kh toFe 2+ , cn cc cht kh trn b o xi ha to S, I 2 , I 2 , Sn 4+ , Na 2 S 4 O 6 , SO 4 2- , Cu 2+ , Fe 2+ .
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 188 Th d: +3 -2 +2 0 2FeCl 3 + H 2 S 2FeCl 2 + S + 2HCl Cht oxi ha Cht kh
+3 -1 +2 0 2FeCl 3 + 2HI 2FeCl 2 + I 2 + 2HCl Cht oxi ha Cht kh
+3 -1 +2 0 2FeCl 3 + 2KI 2FeCl 2 + I 2 + 2KCl Cht oxi ha Cht kh
+ 3 +2 +2 +4 2FeCl 3 + SnCl 2 2FeCl 2 + SnCl 4
St (III) clorua Thic (II) clorua St (II) clorua Thic (IV) clorua (Cht oxi ha) (Cht kh)
+3 +2 +2 +2,5 2FeCl 3 + 2Na 2 S 2 O 3 2FeCl 2 + Na 2 S 4 O 6 + 2NaCl Natri tiosunfat; Natri hiposun fit Natri terationat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+3 +4 +2 +6 2FeCl 3 + Na 2 SO 3 + H 2 O 2FeCl 2 + Na 2 SO 4 + 2HCl Natri sunfit Natri sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
2FeCl 3 + Cu 2FeCl 2 + CuCl 2
2FeCl 3 + Fe 3FeCl 2
Fe 2 (SO 4 ) 3 + 6KI 2FeI + I 2 + 3K 2 SO 4
Fe 2 (SO 4 ) 3 (dd) + 3Na 2 S(dd, d) 2FeS + S + 3Na 2 SO 4
Fe 2 (SO 4 ) 3 (dd, d) + Na 2 S(dd, d) 2FeSO 4 + S + Na 2 SO 4
(Nu trong dung dch long, cn c s thy phn: Fe 2 (SO 3 ) 3 + 3Na 2 S 2Fe(OH) 3 + H 2 S + 3Na 2 SO 4 )
Fe 2 (SO 4 ) 3 (d) + 2KI 2FeSO 4 + I 2 + K 2 SO 4
Fe 2 (SO 4 ) 3 + 6KI(d) 2FeI 2 + I 2 + 3K 2 SO 4
Ch
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 189 Do tnh oxi ha ca Fe 3+ , n oxi ha c I - , SO 3 2- , S 2- , nn khng c FeI 3 , Fe 2 (SO 3 ) 3 , Fe 2 S 3 trong dung dch. Cng do s thy phn nhiu ca Fe 3+ m khng c Fe 2 (CO 3 ) 3 , Fe 2 S 3 trong dung dch (S thy phn ca cc mui ny cp phn qui lut thc nghim s ha tan mui trong nc). S khng hin din Fe 2 S 3 trong dung dch, c ti liu l do s thy phn, to Fe(OH) 3 v H 2 S; C ti liu cho l do Fe 3+ oxi ha S 2- to S, cn Fe 3+ b kh to Fe 2+ . C l, khi dung dch long (c nhiu nc) th c s thy phn hoc c c s thy phn ln s oxi ha kh. Ni chung, khng thu c Fe 2 S 3 trong dung dch.
Bi tp 83 Hon hp chat ran A gom bot sat va muoi bac nitrat. Cho 250 ml H 2 O vao coc co cha m gam hon hp A. Khuay eu e phan ng xay ra hoan toan, thu c 5,4 gam mot kim loai va 250 ml dung dch B co cha hon hp muoi. Cho t t bot kim loai ong vao lng dung dch B tren th dung dch nay hoa tan c toi a 0,32 gam bot ong va thu c dung dch trong suot. a. Viet cac phng trnh phan ng xay ra. b. Tnh m. c. Tnh nong o mol/lt moi chat tan trong dung dch B. (Fe = 56 ; Ag = 108 ; N = 14 ; O = 16 ; Cu = 64) S: m = 9,62g; Fe(NO 3 ) 2 0,04M; Fe(NO 3 ) 3 0,04M
Bi tp 83 Hn hp cht rn X gm bt km v mui st (III) sunfat. Cho 200 ml nc vo mt bnh cha m gam hn hp X. Dng a thy tinh khuy u phn ng xy ra hon ton. Thu c cht khng tan gm 3,36 gam mt kim loi v dung dch Y c ha tan hn hp mui. Cho dung dch xt lng d vo dung dch Y, sau khi phn ng xong, lc ly kt ta em nung ngoi khng kh cho n khi lng khng i th thu c 11,2 gam mt cht rn. a. Vit cc phn ng xy ra. b. Tnh m. c. Tnh nng mol ca cht tan ca dung dch Y. Coi th tch dung dch Y bng th tch nc dng. (Zn = 65; Fe = 56; S = 32; O = 16) S: m = 50,4g; ZnSO 4 0,8M; FeSO 4 0,7M
I.7. Halogen X 2 v cc hp cht ca n, nh F 2 , Cl 2 , Br 2 , I 2 , NaClO, KClO 3 , Ca(ClO) 2 , CaCl 2 O, KBrO 3 , KIO 3 , HClO 4 . Cc cht oxi ha halogen n cht c s oxi ha 0 hay hp cht ca halogen c s oxi ha +1, +3, +5, +7 thng b kh to thnh mui halogenua X - (Cl - , Br - , I - ) trong halogen c s oxi ha bng 1.
- Halogen nm chu k trn y c halogen nm chu k di ra khi dung dch mui halogenua. Hay halogen y c phi kim yu hn n ra khi dung dch mui cng nh axit. Thc cht cng l cht oxi ha mnh tc dng vi cht kh mnh trong dung dch to cht kh v cht oxi ha tng ng yu hn.
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 190 Th d: Cl 2 + 2KBr(dd) 2KCl(dd) + Br 2
0 -1 -1 0 Cl 2 + 2Br - (dd) 2Cl - (dd) + Br 2
Cht oxi ha Cht kh Cht kh Cht oxi ha
Phn ng xy ra c l do: Tnh oxi ha: Cl 2 > Br 2
Tnh kh: Br - > Cl -
0 -1 -1 0 Br 2 + 2KI 2KBr + I 2
Brom Kali ioua Kali bromua Iot (Cht oxi ha) (Cht kh ) (Cht kh) (Cht oxi ha)
Phn ng xy ra c l do: Tnh oxi ha: Br 2 > I 2
Tnh kh: I - > Br -
I 2 + NaCl Br 2 + KF
F 2 + 2NaCl 2NaF + Cl 2
Flo (Fluor) Natri clorua Natri florua Clo
Cl 2 + 2NaI 2NaCl + I 2
Br 2 + 2HI 2HBr + I 2
I 2 + H 2 S 2HI + S
0 +2 +3 0 3F 2 + 2FeCl 2 (khan) 2FeF 3 + 2Cl 2
- Halogen X 2 oxi ha c hu ht cc kim loi to mui halogenua X - . Ring F 2 (flo) c tnh oxi ha mnh nht, n phn ng c vi tt c cc kim loi (k c vng v bch kim) to mui florua. F 2 , Cl 2 , Br 2 tc dng Fe to mui st (III), ring I 2 ch to mui st (II) (V Fe 3+ oxi ha c I - to I 2 )
Th d:
2Na + Cl 2 2NaCl
Natri nng chy chy trong bnh kh clo cho ngn la sng chi, to natri clorua.
2Fe + 3Cl 2 2FeCl 3 St (III) clorua Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 191
Bt st nng chy trong bnh kh clo to thnh khi mu nu, l nhng ht rt nh st (III) clorua.
Fe + 2 3 F 2 FeF 3 St (III) florua
Fe + 2 3 Br 2 FeBr 3 St (III) bromua
Fe + I 2 FeI 2 St (II) ioua
Cu + Cl 2 CuCl 2
Nung si dy ng nng ri cho vo bnh kh clo, si dy ng chy sng, to ng (II) clorua.
2Al + 3Br 2 2AlBr 3
2Al + 3I 2 2AlI 3
- Cl 2 , Br 2 oxi ha c dung dch mui st (II) to mui st (III). Cl 2 oxi ha H 2 S to H 2 SO 4 . Br 2 , I 2 o xi ho H 2 S to S.
+2 0 +3 -1 2FeCl 2 + Cl 2 2FeCl 3
St (II) clorua Clo St (III) clo rua (Cht kh) (Cht oxi ha)
Nc dp tt la m chy, nhng nc bc chy trong kh flo, gii phng kh oxi. Do khi cho F 2 tc dng vi dung dch NaCl khng thu c kh clo (Cl 2 ) m l c phn ng gia kh F 2 vi dung mi nc (H 2 O) ca dung dch to kh O 2 .
- X 2 oxi ha c cc phi kim nh: H 2 , S, P
F 2 + H 2 2HF (Phn ng n mnh ngay c trong bng ti nhit rt thp, -200 0 C)
Cl 2 + H 2
as 2HCl ( nhit thng v trong bng ti, phn ng xy ra rt chm. Nhng khi un nng hay chiu sng mnh th phn ng xy ra ngay v km theo ting n mnh)
Br 2 + H 2
0 t 2HBr (Phn ng ch xy ra khi un nng)
I 2 + H 2 t 0 cao 2HI (Phn ng ch xy ra khi un nng nhit cao v phn ng thun nghch) 2S + Cl 2 S 2 Cl 2
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 193 P + 2 3 Cl 2 PCl 3
P + 2 5 Cl 2 PCl 5
P + 2 3 Br 2 PBr 3
2P + 3I 2
0 t 2PI 3
- KClO 3 , NaClO, KBrO 3 , KIO 3 oxi ha c cc cht kh nh: C, S, P, Fe 2+ , S 2- , SO 3 2- , NH 3 . Cn cc cht oxi ha trn b kh to Cl - , Br - , I -
Th d: +5 0 1 +4 2KClO 3 + 3C 0 t 6KCl + 3CO 2
Kali clo rat Cacbon Kali clo rua Kh cacbonic (Cht oxi ha) (Cht kh)
KClO 3 + 6HCl KCl + 3Cl 2 + 3H 2 O
+5 -1 -1 0 KClO 3 + 6HBr KCl + 3Br 2 + 3H 2 O Kali clorat Axit bromhiric Kali clorua Brom (Cht oxi ha) (Cht kh)
+5 -1 -1 0 KBrO 3 + 6HI KBr + 3I 2 + 3H 2 O Kali bromat Axit iothiric Kali bromua Iot (Cht oxi ha) (Cht kh)
+1 -1 -1 0 NaClO + H 2 O 2 NaCl + O 2 + H 2 O Natri hipoclorit Hiropeoxit (Cht oxi ha) (Cht kh)
+1 -1 -1 0 NaClO + 2KI + H 2 O NaCl + I 2 + 2KOH
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 194
+5 -1 -1 0 NaClO 3 + 6KI + 3H 2 SO 4 NaCl + 3I 2 + 3K 2 SO 4 + 3H 2 O Natri clorat Kali ioua Natri clorua Iot (Cht oxi ha) (Cht kh)
Lu
L.1. Khi cho kh clo vo dung dch xt, c phn ng:
0 -1 +1 Cl 2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H 2 O Clo Natri clorua Natri hipoclorit (Cht oxi ha, Cht kh) (Phn ng oxi ha kh ni phn t)
S d c phn ng trn l do:
Cl 2 + H 2 O HCl + HClO Axit clohiric Axit hipoclorit HCl + NaOH NaCl + H 2 O HClO + NaOH NaClO + H 2 O
L.2. Dung dch hn hp cc mui NaCl - NaClO (hay KCl - KClO) c gi l nc Javel. Nc Javel c tnh oxi ha mnh (do c ion hipoclorit, ClO - ), c dng ty trng si bng, vi v giy. Nc Javel khng c lu. Trong nh my dt, nh my giy, nc Javel c iu ch bng cch in phn dung dch NaCl long (15 20%) trong bnh in phn khng c vch ngn vi catod bng st v anod bng than ch (cacbon graphit).
L.3. Khi cho kh clo tc dng dung dch kim c un nng 100 0 C th thu c mui clorat.
0 -1 +5 3Cl 2 + 6NaOH C 0 100 5NaCl + NaClO 3 + 3H 2 O Clo Natri clorua Natri clorat (Cht oxi ha, Cht kh) (Phn ng t oxi ha kh)
0 -1 +5 3Cl 2 + 6KOH C 0 100 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O Clo Kali clorua Kali clorat (Cht oxi ha, Cht kh) (Phn ng t oxi ha kh)
Kali clorat d b nhit phn to kali clorua v kh oxi (khi un nng c MnO 2 lm xc tc). Do KClO 3 c dng iu ch kh O 2 trong phng th nghim. Vi cc cht d b chy ( b kh) nh lu hunh (S), cacbon (than, C), photpho (P), bt nhm (Al), ng (C 12 H 22 O 11 ) s to hn hp n vi KClO 3 khi va chm (qut, p). V th, KClO 3 c dng lm thuc pho, thuc u que dim. Trong u ca cy dim qut c cha 50% khi lng KClO 3 . Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 195
KClO 3
0 2 ,t MnO KCl + 2 3 O 2
Trong cng nghip, KClO 3 c iu ch bng cch cho kh clo i qua nc vi un nng ri ly dung dch nng trn vi KCl v ngui cho KClO 3 kt tinh (v KClO 3 t tan hn CaCl 2 ). Kali clorat cn c iu ch bng cch in phn dung dch KCl 25% nhit 70 75 0 C.
L.4. Clorua vi (CaOCl 2 ) l cht bt mu trng, xp, c mi xc, lun bc mi kh clo. Clorua vi c coi l mui canxi hn tp ca axit clohiric (HCl) v axit hipoclor (HClO). Clorua vi c tnh oxi ha mnh, n c dng ty trng vi, giy v ty u cc h rc, cng rnh, cc gy dch bnh. Do c kh nng tc dng vi cc cht hu c, nn clorua vi cn c dng ha gii cc cht c trong chin tranh ha hc. Clorua vi cn c dng trong qu trnh tinh ch du m. Clorua vi c to ra khi cho kh clo tc dng vi vi sa (huyn ph c Ca(OH) 2 trong nc) theo phn ng: Cl Cl 2 + Ca(OH) 2 Ca + H 2 O O Cl
Khi cho clorua vi tc dng vi axit clohiric th c to kh clo:
-1 +1 0 CaOCl 2 + 2HCl Cl 2 + CaCl 2 + H 2 O
Di tc dng ca nh sng hoc un nng dung dch clorua vi, c mt ng oxit hoc st oxit lm xc tc, th c s phn hy clorua vi to kh oxi v canxi clorua.
-2 +1 -1 0 2CaOCl 2 s (t 0 ) CuO (Fe 2 O 3 ) CaCl 2 + O 2
C th dng hai phn ng trn iu ch kh clo v oxi trong phng th nghim.
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 196 Khi trong khng kh, clorua vi tc dng vi kh cacbonic c trong khng kh v gii phng kh iclo oxit (Cl 2 O). Kh Cl 2 O c mi ging kh clo (Cl 2 ). iu ny gii thch nguyn nhn clorua vi c mi kh clo.
2CaOCl 2 + CO 2 CaCl 2 + CaCO 3 + Cl 2 O
Trong cng nghip, ngi ta iu ch clorua vi bng cch cho kh clo tc dng vi vi ti kh. Clorua vi r tin hn, cha hm lng hipoclorit cao hn, d bo qun v chuyn ch hn so vi nc Javel.
Cl 2 + Ca(OH) 2 CaOCl 2 + H 2 O
L.5. Khi ha tan kh clo (Cl 2 ) trong nc, th c mt phn clo tc dng vi nc, to hn hp axit clohiric (HCl) v axit hipoclor (HClO)
0 -1 +1 Cl 2 + H 2 O HCl + HClO Clo Axit clohiric Axit hipoclor (Cht oxi ha, Cht kh; Cht t oxi ha t kh) (Phn ng oxi ha kh ni phn t)
Phn ng trn ca Cl 2 gii thch s lm i mu giy qu xanh t ha ca kh clo, ri giy qu b mt mu. Nguyn nhn l axit HCl lm giy qu xanh, cn axit HClO th li lm mt mu giy qu (do tnh oxi ha mnh ca HClO). y l hin tng c trng nhn bit kh clo (Cl 2 ).
Axit hipoclor ch tn ti trong dung dch, n km bn, ngay c trong dung dch long HClO, c s phn hy to kh oxi v axit HCl. S phn hy ny xy ra cng nhanh di tc dng ca nh sng mt tri. V th nc clo sau mt thi gian s mt mu vng nht v ch cn cha a xit clohiric (HCl).
2HClO as 2HCl + O 2
Axit hipoclor Axit clohiric Oxi
L.6. Iot (I 2 ) tc dng d dng vi dung dch Na 2 S 2 O 3 (Natri tiosunfat, Natri hiposunfit) to mui NaI v Na 2 S 4 O 6 (Natri tetrationat). Dung dch Na 2 S 2 O 3 lm mt mu vng ca dung dch iot. Ngi ta thng dng phn ng ny nh phn dung dch Na 2 S 2 O 3 bng dung dch I 2 (nhm xc nh nng dung dch Na 2 S 2 O 3 khi bit nng dung dch I 2 hoc ngc li). Sau khi phn ng va , mt git d dung dch I 2 lm cho dung dch phn ng c mu vng rt nht (Hoc mt lng dung dch I 2 c d s lm cho dung dch h tinh bt long c mu xanh dng, do cho vo dung dch phn ng trc ). Nh cc hin tng c trng ny m ngi ta mi bit phn ng xong (git d dung dch I 2 coi nh sai s trong s nh phn, hay trong php chun th tch). +2 0 +2,5 -1 2Na 2 S 2 O 3 + I 2 Na 2 S 4 O 6 + 2NaI Natri hiposunfit Iot Natri tetrationat Natri ioua (Cht kh) (Cht oxi ha) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 197
I.8. Ozon (O 3 )
[Th hnh l hin tng mt nguyn t ha hc hin din di cc dng n cht khc nhau. Th d: O 2 (oxi), O 3 (ozon) l hai cht th hnh ca nguyn t oxi; Cacbon graphit (than ch), Cacbon kim cng), Cacbon v nh hnh (m hng, l ngh) l ba cht th hnh ca nguyn t cacbon; Photpho trng (P 4 ), Photpho (photpho tm), Photpho en l ba cht th hnh ca nguyn t photpho]
Ozon (O 3 ) l mt cht th hnh vi oxi (O 2 ). Ozon hin din dng kh iu kin thng, c mu xanh da tri nht, c mi xc. Ozon c tnh oxi ha mnh hn oxi, n ph hy cc cht hu c, oxi ho nhiu kim loi, trong c bc.
Ozon c tnh oxi ha mnh l do n khng bn, d b phn hy to thnh oxi nguyn t (O) [O nguyn t c tnh oxi ha mnh hn oxi phn t, O 2 , v khng cn cung cp nng lng ct t lin kt i gia O vi O, O=O, trong phn t O 2 ]: O 3 O 2 + O Ozon Oxi Oxi nguyn t
- Ozon y c iot (iod) ra khi dung dch kali ioua (iodur kalium) (O 2 khng c tnh cht ny). Do dung dch KI c dng nhn bit ozon (Nu l ozon th khi cho tc dng vi dung dch KI s thu c I 2 , lm cho dung dch c mu vng, hay I 2
to ra lm xanh h tinh bt). Hay giy tm dung dch KI v h tinh bt (giy ioua - tinh bt) chuyn ngay sang mu xanh nu c hin din ozon trong khng kh.
KI + O 2 + H 2 O
-1 0 0 -2 2KI + O 3 + H 2 O I 2 + O 2 + KOH Kali ioua Ozon Iot Oxi (Cht kh) (Cht oxi ha)
- Ozon oxi ha c kim loi bc (Ag), thy ngn (Hg). Trong khi oxi (O 2 ) khng tc dng vI kim loi bc.
Ag + O 2
0 0 +1 -2 2Ag + O 3 Ag 2 O + O 2
- Ozon oxi ha mui sunfua thnh mui sunfat, oxi ha amoniac thnh nitrit, nitrat
-2 0 +6 -2 PbS + O 3 PbSO 4 + O 2
Ch (II) sunfua Ch (II) sunfat
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 198 Do c tnh oxi ha mnh nn ozon dit c cc vi khun v th ozon c dng dit trng trong nc v kh trng khng kh. Mt lng nh ozon trong khng kh s lm cho khng kh trong lnh, c nh hng tt n c th con ngi, nhng nu khng kh cha nhiu ozon s gy ng c. Trong t nhin, ozon c to thnh t oxi khi c sm st. cao 10 30 km, ozon c to thnh do tc dng ca tia t ngoi mt tri. Nh vy, cc tia t ngoi ca mt tri c hi cho s sng b ngn chng li. Nhng nm gn y, ngi ta pht hin nhng l thng ca tng ozon. y l mt nguy c ang c nghin cu khc phc.
I.9. Hiro peoxit (H 2 O 2 )
- H 2 O 2 c tnh oxi ha mnh trong c mi trng axit ln mi trng kim. H 2 O 2 oxi ha c I - thnh I 2 , KNO 2 thnh KNO 3 , sunfua thnh sunfat. H 2 O 2 b kh to H 2 O.
-1 -1 -2 0 H 2 O 2 + H 2 SO 4 + 2KI 2H 2 O + I 2 + K 2 SO 4
(Cht oxi ha) (Cht kh)
-1 -2 -2 +6 4H 2 O 2 + PbS 4H 2 O + PbSO 4
Hiro peoxit Ch (II) sunfua Nc Ch (II) sunfat (Cht oxi ha) (Cht kh)
+3 -1 +5 -2 KNO 2 + H 2 O 2 KNO 3 + H 2 O Kali nit rit Hiro peoxit Kali nitrat Nc (Cht kh) (Cht oxi ha)
- H 2 O 2 rt tinh khit tng i bn, nhng n d b phn tch to O 2 v H 2 O khi c ln tp cht kim loi nng hay hp cht cc kim loi ny, hoc khi un nng hay b chiu sng. Do bo qun H 2 O 2 , ngi ta cht ny trong cc chai thy tinh sm mu cng nh ni ti v rm mt. Ngi ta thy O 2 c to ra t phn t H 2 O 2 ch khng phi ca H 2 O. Do lin kt gia O O trong H 2 O 2 khng b t m l anion [O - O] 2- mt in t. Tt c cc ng dng thc t ca H 2 O 2 u da vo tnh khng bn v tnh oxi ha mnh ca n. Dung dch H 2 O 2 3% c dng st trng trong y hc, nh sc ming, ra vt thng. H 2 O 2 cng c dng lm cht ty trng vi, len, la, bng, rm r, giy, my tre,u im ca cht ty H 2 O 2 l khi dng dung dch thch hp, nng khng ln, n ch lm trng cht c mu nhng khng lm h hng vt c ty. Cc cht d chy nh giy, mt ca, s bc chy khi tip xc dung dch H 2 O 2 c nng ln hn 65%. Dung dch H 2 O 2 m c (ln hn 80%) c dng lm cht oxi ha nhin liu cho cc ng c phn lc. Do tnh d b phn hy ca n, H 2 O 2 cn c dng lm cht to bt cho cc ngnh sn xut vt liu xp.
H 2 O 2
) ( 0 t as
2 1 O 2 + H 2 O Hiro peoxit Oxi Nc Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 199
- Peoxit ( - O-O - ) coi nh l mui ca axit H 2 O 2 . Do khi cho cc H 2 O 2 tc dng vi dung dch kim mnh (nh NaOH, KOH, Ca(OH) 2 , Ba(OH) 2 ) s to peoxit kim loi tng ng v nc; Cn khi cho peoxit kim loi tc dng vi axit th hiro peoxit b y ra khi peoxit kim loi. (Axit mnh y c axit yu hn ra khi mui. H 2 O 2
c tnh axit mnh hn nc, nhng yu hn nhiu so vi cc axit thng thng khc)
H 2 O 2 + Ba(OH) 2 BaO 2 + 2H 2 O Hiro peoxit Bari hiroxit Bari peoxit Nc
BaO 2 + H 2 SO 4 H 2 O 2 + BaSO 4
Bari peoxit Axit sunfuric Hiro peoxit Bari sunfat
H 2 O 2 + 2NaOH Na 2 O 2 + 2H 2 O
K 2 O 2 + 2HCl H 2 O 2 + 2KCl Kali peoxit Axit clohiric Hiro peoxit Kali clorua
I.10. Oxit kim loi (Oxid kim lai)
Oxit kim loi b kh to kim loi tng ng hay oxit kim loi trong kim loi c s oxi ha thp hn. Cc cht kh thng dng kh oxit kim loi nhit cao l Al, H 2 , CO, C. Tuy nhin bn cht kh ny ch kh c cc oxit kim loi trong kim loi ng sau nhm trong dy th in ha. Cc oxit kim loi Al, Mg, kim loi kim, kim th, ch b kh to kim loi tng ng ti catot bnh in phn khi in phn nng chy cc oxit kim loi tng ng trn.
K Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Ag Hg Pt Au
+3 0 0 +3 Fe 2 O 3 + 2Al 0 t 2Fe + Al 2 O 3
(Cht oxi ha) (Cht kh)
+2 0 0 +1 CuO + H 2
0 t Cu + H 2 O (Cht oxi ha) (Cht kh)
+1 +2 0 +4 Ag 2 O + CO 0 t 2Ag + CO 2
(Cht oxi ha) (Cht kh)
+2 0 0 +2 ZnO + C 0 t Zn + CO (Cht oxi ha) (Cht kh)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 200 +3 +2 +8/3 +4 3Fe 2 O 3 + CO 0 t 2Fe 3 O 4 + CO 2
St (III) oxit Cacbon oxit St t oxit Cacbon ioxit (Cht oxi ha) (Cht kh)
+8/3 +2 +2 +4 Fe 3 O 4 + CO 0 t 3FeO + CO 2
St t oxit Cacbon oxit St (II) oxit Kh cacbonic (Cht oxi ha) (Cht kh)
+2 +2 0 +4 FeO + CO 0 t Fe + CO 2
(Cht oxi ha) (Cht kh)
+2 0 0 +2 PbO + C C 0 1400 Pb + CO Ch (II) oxit Cacbon Ch Cacbon oxit (Cht oxi ha) (Cht kh)
MgO + Al 0 t
Al 2 O 3 + H 2
0 t
K 2 O + CO 0 t
CaO + H 2
0 t
Na 2 O + C 0 t
Al 2 O 3
Dpnc 2Al + 3/2O 2
Nhm oxit Nhm Oxi (Catot) (Anot)
I.11. Mt s phi kim (Khng kim loi) (nh halogen X 2 , O 2 , S, N 2 , P, C, Si, H 2 )
- Cc phi kim oxi ha kim loi to oxit kim loi hay mui ca kim loi tng ng. Cn phi kim b kh to thnh hp cht ca phi kim (oxit hay mui) trong phi kim c s oxi ha m.
Th d:
0 0 +3 -1 Fe + 3/2Cl 2
0 t FeCl 3
St Clo St (III) clorua (Cht kh) (Cht oxi ha)
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 201 0 0 +2 2 Fe + S 0 t FeS St Lu hunh St (II) sunfua (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 0 +8/3 -2 3Fe + 2O 2
0 t Fe 3 O 4
St Oxi St t oxit (Cht kh) (Cht oxi ha)
Nhm t bc chy khi tip xc vi cc halogen X 2 , mc mnh lit phn ng gimdn t F 2 n I 2 .
Al + 3/2Cl 2 AlCl 3
Nhm Clo Nhm clorua
2Al + 3/2O 2
0 t Al 2 O 3
2Al + 3S 0 t Al 2 S 3
Nhm Lu hunh Nhm sunfua
Cu + 1/2O 2
0 t CuO
Cu + Br 2
0 t CuBr 2
Au + 3/2Cl 2
0 t AuCl 3
Vng Clo Vng (III) clorua
Ag + 1/2Cl 2
0 t AgCl Bc Clo Bc clorua
Li (lng) + 1/2H 2 (kh) t 0 cao; p sut H 2 cao LiH Liti Hiro Liti hirua
Na(lng) + 1/2H 2 (kh) p t , 0 NaH Natri hirua
3Li + 1/2N 2
0 t Li 3 N Liti Nit Liti nitrua
3Mg + N 2
0 t Mg 3 N 2
Magie Nit Magie nitrua
Ca(nng chy) + H 2
0 t CaH 2
Can xi Hiro Canxi hirua Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 202
3Ba + N 2
0 t Ba 3 N 2
Bari Nit Bari nitrua
3Ca + 2P 0 t Ca 3 P 2
Canxi Photpho Canxi photphua
Ca + 2C 0 t CaC 2
Can xi Cacbon Canxi cacbua
4Al + 3C 0 t Al 4 C 3
Nhm Cacbon Nhm cacbua
2Ca + Si 0 t Ca 2 Si Canxi Silic Canxi silixua
2Mg + Si 0 t Mg 2 Si Magie Silic Magie silixua
Hg + S HgS Thy ngn Lu hunh Thy ngn (II) sunfua
Thy ngn tc dng vi lu hunh nhit thng, v vy ngi ta thng dng bt lu hunh gom nhng ht rt nh ca thy ngn ri vi trn nn nh, trnh c tc dng c hi ca thy ngn bay hi to ra.
2Cr + 3Cl 2
0 t 2CrCl 3
Crom Clo Crom (III) clorua
2Cr + 3S 0 t Cr 2 S 3
Crom Lu hunh Crom (III) sunfua
2Cr + N 2
0 t 2CrN Crom Nit Crom (III) nitrua
- Phi kim mnh c th oxi ha phi kim yu hn.
Th d: 0 0 +5 -2 2P + 5/2O 2 (d) C 0 60 P 2 O 5
Photpho Oxi Photpho (V) oxit; Anhirit photphoric (Cht kh) (Cht oxi ha) 0 0 +3 -2 2P + 3/2O 2 (thiu) C 0 60 P 2 O 3
Photpho Oxi Photpho (III) oxit; Anhirit photphor
Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 203
0 t H 2 S Lu hunh Hiro Hiro sunfua (Cht oxi ha) (Cht kh)
0 0 +5 -2 5S + 2P 0 t t P 2 S 5
Lu hunh Photpho iphotpho pentasunfua (Cht oxi ha) (Cht kh)
0 0 +4 -2 S + O 2
0 t SO 2
Lu hunh Oxi Lu hunh (IV) oxit; Anhirit sunfuar; Kh sunfuar (Cht kh) (Cht oxi ha)
0 0 +2 -2 N 2 + O 2 3000 0 C (Tia la in) 2NO Nit Oxi Nit oxit (Cht kh) (Cht oxi ha) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 204
0 0 +4 1 Si + 2F 2 SiF 4 (Phn ng xy ra nhit thng) Silic Flo; Fluor Tetraflo silan; Silic tetraclorua (Cht kh) (Cht oxi ha)
Lu hunh Flo Florua lu hunh (VI); Hexaflorua lu hunh (Cht kh) (Cht oxi ha)
- Phi kim mnh (nh F 2 , Cl 2 , O 2 ) oxi ha c cc hp cht ca phi kim hay kim loi c s oxi ha trung gian cng cc hp cht ca phi kim c s oxi ha thp nht nh CO, NO, SO 2 , Na 2 S 2 O 3 , FeS 2 , FeCl 2 , FeSO 4 , FeO, Fe 3 O 4 , FeS, NH 3 , H 2 S, PH 3 , KI, KBr, CH 4 ,.
Anhirit sunfuna r Anhirit sunfuric (Cht kh) (Cht oxi ha) +2 0 +2,5 -1 2Na 2 S 2 O 3 + I 2 Na 2 S 4 O 6 + 2NaI Natri tiosunfat; Natri hiposunfit Iot Natri tetrationat Natri ioua (Cht kh) (Cht oxi ha) Gio khoa ha v c Bin son: V Hng Thi http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi 205
+2 1 0 +3 -2 +4 -2 2FeS 2 + 11/2O 2
0 t Fe 2 O 3 + 4SO 2
Pi rit st; St (II) pesunfua Oxi St (III) oxit Kh sunfur (Cht kh) (Cht oxi ha)
+2 0 +3 -1 FeCl 2 + 1/2Cl 2 FeCl 3
St (II) clorua Clo St (III) clorua (Cht kh) (Cht oxi ha)