WDM

n tt nghip nh hng ca XPM ln cht lng h thng WDM
Mc lc
Danh mc hnh v........................................................................................................ ii
Thut ng vit tt........................................................................................................ iv
Li ni u.................................................................................................................. vi
CHN !. T"N #$%N &' H( TH)N T*$+'N D,N -D......................../
/./ Ngu01n 23 c4 56n v7 -D................................................................................................./
/././ -D. 28 g9....................................................................................................................../
/./.: ;4 < t=ng >u?t h@ thAng -D.......................................................................................:
:.B #uan h@ gia ChD6ng c?ch C1nh v8 t?n Ec vFi GH.......................................................IJ
:.B./ KhD6ng c?ch C1nh..........................................................................................................IJ
:.B.: T?n Ec tLDng EMi >uang.................................................................................................IN
:.I Kt 2un.............................................................................................................................JO
CHN !!!. PNH HQN CR% GH. LSN CHTT LUN H( TH)N -D.
.................................................................................................................................... J/
B./ Pnh hVWng cXa GH. 21n chYt 2VMng h@ thAng -D. t=ng >u?t......................................J/
B././ iFi hZn ChD6ng c?ch tLu07n [\n..................................................................................J/
B./.: .]D cVng ^ [D GH..................................................................................................J_
B./.I i6m h@ EA `ham chYt #................................................................................................_:
B./.J Gu01n C1nh gia c?c C1nh c tAc ^ 5it Ch?c nhau [D GH........................................._I
B./.J Pnh hVWng cXa GH. 21n h@ thAng -D. VMc >u6n 23 v7 t?n Ec............................._b
B.: .^t EA gi6i `h?` Chc `hc 6nh hVWng cXa GH. tLDng h@ thAng -D........................bO
B.:./ Dcng 5^ tLi@t GH. ........................................................................................................b/
B.:.: C?c E4 < 5c t?n Ec thdch hM`.......................................................................................bI
B.B Kt 2un.............................................................................................................................b_
Kt 2un..................................................................................................................... bN
T8i 2i@u tham Ch6D................................................................................................... be
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
i
Danh mc hnh v
Hnh /./ ;4 < ngu01n 23 gh]` C1nh thfD 5VFc Eng.................................................../
Hnh /.:. ;4 < h@ thAng -D. Eg [ng hai EMi..........................................................:
Hnh /.B ;4 < h@ thAng -D. Eg [ng m^t EMi..........................................................B
Hnh /.I T?ch C1nh Eg [ng 2hng Cdnh.........................................................................b
Hnh /.J T?ch igh]` c?c 5VFc Eng 5jng c?ch tg nhiku lZ..........................................b
Hnh /.N mVFc Eng c t?n Ec 5jng Chnngo pO v8 EVn tZi t?n Ec Chnngo ;O.........../b
Hnh /.e T?n Ec tha0 =i nhV m^t h8m thfD 5VFc Eng vFi m^t vt 2i@u chD tLVFc. ./N
Hnh :./ .inh hDZ m^t 2? chn KfLL..........................................................................B:
Hnh :.: T` tha0 =i thfD h8m cXa gc `hqn crc u v8D s vFi.................................B_
Hnh :.B .tc tLu07n cXa EMi 2Vung chit c ^ [8i LvLm..........................................BN
Hnh :.I DZng lung v8 `h= cXa c?c lung 54m v8 [wo n]t tt 28 vx tLd lung u v8D. I:
Hnh :.J N]n lung [D GH. tLDng vcng t?n Ec thVng.............................................II
Hnh :._ Kt nAi EMi >uang cXa mZng Ly%NyT [cng tLDng thd nghi@m za{ v8 E4 <
ChAi thd nghi@m z5{..................................................................................................... I_
Hnh :.b ;r `h thu^c cXa m]D GH. v8D ChD6ng c?ch C1nh....................................IN
Hnh :.N ;4 < ChAi cXa thd nghi@m |I}......................................................................Ie
Hnh B./ .]D lung [D GH........................................................................................ J:
Hnh B.: ;4 < thd nghi@m nghi1n ctu GH. tLDng |J}...............................................J:
Hnh B.B GH. v8 ;H. vFi c?c C1nh VMc i7u ch tZi :oJ 5iEo EMi D;~o c ^ tLk
5an u Ch?c nhau....................................................................................................... JB
Hnh B.I .]D GH. chD C1nh [w za{EMi D;~o z5{ EMi ;;.~.......................................JB
Hnh B.J. Cnng EuYt gi6m Eau c?c chng tha0 =i Chi tha0 =i EA 2VMng chng..........JJ
Hnh B._ Hh= cXa C1nh : Eau /: chng 5c tLVFc tLDng thd nghi@m za{ v8 mn `hng z5{
.................................................................................................................................... J_
Hnh B.b H@ EA # thfD t?n Ec [V................................................................................ _B
Hnh B.N ;r `h thu^c cXa -. v8D EA 2VMng C1nh...................................................._B
Hnh B.e Gu01n C1nh thfD 5hng tn i@n thu..............................................................__
Hnh B./O. Gu01n C1nh thfD 5hng tn i@n thu...........................................................__
Hnh B.// Gu01n C1nh GH. `h thu^c v8D t?n Ec..................................................._b
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
ii
Hnh B./: H8m tLu07n Zt cXa EMi ;.~ thfD c?c E4 < 5c t?n Ec Ch?c nhau............_N
Hnh B./B .]D GH. thfD c?c t 2@ 5c t?n Ec Ch?c nhau vFi E4 < 5c tLVFc.............._e
Hnh B./I .]D GH. vFi c?c t 2@ 5c t?n Ec Ch?c nhau vFi E4 < 5c Eau.................._e
Hnh B./J Hai cYu hnh 5c t?n Ec Ch?c nhau chD Ct >u6 Ch?c nhau.........................bO
Hnh B./_ Pnh hVWng cXa GH. tha0 =i thfD EA chng m.........................................bO
Hnh B./b Pnh hVWng cXa t 2@ 5c tLDng h@ thAng nhm chng.....................................bO
Hnh B./N thd nghi@m vFi /O C1nh c v8 Chnng c G;................................................b/
Hnh B./e ;u0 gi6m ^ nhZ0 chD C1nh _....................................................................bB
Hnh B.:O ;D E?nh Eu0 gi6m Chi c v8 Chnng c G;...................................................bB
Hnh B.:/ Gu01n C1nh tha0 =i thfD 5c t?n Ec..........................................................bI
Hnh B.:: H@ EA ml tdch 2u Eau c?c chng................................................................bJ
Hnh B.:B H@ EA ml thng thfD ChD6ng c?ch................................................................b_
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
iii
Thut ng vit tt
Thut ng Ting Anh Ting Vit
%D. %[[iDLD` .u2ti`2flfL m^ gh]` lfniL
%HD %va2anchf HhDtDDftfctDL HhDtD[iD[f th?c
%;y %m`2iif[ ;`DntanfDuE ymiEEiDn Hh?t lZ tr `h?t VMc Chuch Zi
%- %LLa0f[ -avfgui[f Lating C?ch tg Ang [\n Eng [Zng m6ng
C-D. CDaLEf -D. -D. mt ^ thY`
Dm* DiEtLi5utf[ mLagg *f2fctDL 2aEfL LaEfL `h6n lZ mLagg `hqn t?n
DC~ DiE`fLEiDn CDm`fnEating ~i5fL ;Mi >uang 5c t?n Ec
D~m DiEtLi5utf[ ~ff[macC 2aEfL LaEfL `h6n huang [xch t?n Ec
D$T Dfvicf $n[fL TfEt Thit 5x Cim tLa D thg
D-D. DfnEf -D. -D. mt ^ caD
yD~% yL5ium DD`f[ ~i5fL %m`2iifL m^ Chuch Zi EMi >uang `ha tZ`
yL5ium
~-. ~DuL -avf .iling TL^n 5An Eng
&D LDu` &f2Dcit0 DiE`fLEiDn T?n Ec vn tAc nhm
HD;~ Ha2 DiE`fLEiDn ;hitf[ ~i5fL ;Mi >uang nga t?n Ec [xch
!C! !ntfLChannf2 !ntfLfLfncf Nhiku C1nh 2qn cn
!~m !n~i5fL mLagg Lating C?ch tg mLagg tLDng EMi >uang
!L !nEfLtiDn LDEE ;u0 haD lfn
!T$ !ntfLnatiDna2
Tf2fcDmmunicatiDnE $niDn
Li1n minh &ikn thnng >uAc t
.~D .D[f ~if2[ DiamftfL Vng Cdnh tLVng mD[f
.H! .u2tiHath !ntfLfLfncf iaD thDa a Vng
N~ NDiEf ~iguLf H@ EA tZ` qm
ND;~ NDnfLD DiE`fLEiDn ;hitf[
~i5fL
;Mi >uang t?n Ec [xch Chnng v7
Chnng
%D. `tica2 %[[iDLD` .u2ti`2flfL m^ gh]` lfniL >uang
D.$G `tica2 Df.u2ti`2flfL m^ t?ch C1nh >uang
.$G `tica2 .u2ti`2flfL m^ gh]` C1nh >uang
HDL HD2aLiatiDn Df`fn[fnt LDEE ;u0 haD `h thu^c `hqn crc
H.D HD2aLiatiDn .D[f DiE`fLEiDn T?n Ec mD[f `hqn crc
H*m; HEfu[D*an[Dm mit ;f>ufncf Chui 5it gi6 ng\u nhi1n
*!N *f2ativf20 !ntfnEit0 NDiEf Nhiku cVng ^ tV4ng Ai
;m; ;timu2atf[ mLi22Duin ;catfLLing T?n lZ mLi22Duin Cdch thdch
;yL ;uLacf ymitting LaEfL LaEfL `h?t lZ mt
;N* ;igna2 tD NDiEf *atiD T EA tdn hi@u tL1n tZ` qm
;NyT ;0nchLDnDuE `tica2 NyTDLC .Zng >uang <ng 5^
;H. ;f2 HhaEf .D[u2atiDn Tr i7u ch `ha
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
iv
;*; ;timu2atf[ *aman ;catfLLing T?n lZ *aman Cdch thdch
;;.~ ;tan[aL[ ;ing2f .D[f ~i5fL ;Mi >uang 4n mD[f ti1u chuan
-D. -avf2fngth DiviEiDn .u2ti`2fl h]` C1nh `hqn chia thfD 5VFc
Eng
GH. CLDEE HhaEf .D[u2atiDn i7u ch `ha ch]D
G; GH. ;u``LfEEDL m^ tLi@t GH.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
v
Li ni u
;r `h?t tLin mZnh m cXa Cinh t C]D thfD lu hVFng tD8n cu ha. Th giFi ang
5VFc v8D C ngu01n thnng tin. Nhu cu tLaD =i thnng tin gia ngVi vFi ngVio gia
>uAc gia vcng 2nh th= n80 vFi c?c >uAc gia vcng 2nh th= Ch?c 5tc thit h4n 2c
n8D Ch?c. & th nhng c?ch thtc tLaD =i thnng tin c C v8 2Zc hu [n chm v8D >u?
Cht. Th giFi 2unn 2unn chu0n ^ngo `h?t tLin v8 ngh8nh vikn thnngo cnng ngh@
thnng tin cng v0.
TLVFc nhu cu ng80 c8ng thng v7 tdnh a [Zng v8 chYt 2VMng [xch v cXa ngVi
[cngo mZng th h@ Eau NN ang 28 lu hVFng `h?t tLin cXa vikn thnng tL1n th giFi.
TLDng cYu tLc NNo mZng tLu07n t6i 2Vu 2VMng 28 Chqu >uan tLng nhYt c nhi@m v
tLu07n thnng EuAt 2Vu 2VMng 2Fn tL1n mZngo tLDng mZng tLu07n [\n VMc lfm 28
hu0t mZch chdnh. .Zng tLu07n t6i >uang vFi cnng ngh@ gh]` C1nh >uang -D. c
nhng Vu im vVMt tLî VMc lfm 28 tng cg >uan tLng nhYt 28m n7n t6ng chD mZng
NN. TL1n thrc to cnng ngh@ gh]` C1nh >uang -D. VMc ?nh gi? 28 m^t cnng
ngh@ chdn muuang tLu07n <ng thi tL1n m^t EMio tLDng mi C1nh
tV4ng V4ng m^t h@ thAng tLu07n [\n ^c 2` vFi tAc ^ caD nhi7u 5iE. ?` tng
nhu cu [ung 2VMng ng80 c8ng thng hi@n na0o lu hVFng cXa c?c h@ thAng thnng tin
>uang 28 hVFng tFi tAc ^ v8 ChD6ng c?ch Chnng 2` 2Fn h4no cng nhV thng EA 2VMng
C1nh 5VFc Eng tL1n m^t EMi >uang. Tu0 nhi1n Chi tin n c?c giFi hZn 2Fn v7 tAc ^
nhV v0 th m^t EA c tdnh cXa mni tLVng tLu07n [\n tLW n1n c8ng >uan tLng. HZn
ch [D Eu0 haD gq0 La Chnng cwn 28 vYn 7 vFi c?c h@ thAng tLu07n [\n -D. vFi Er
luYt hi@n cXa c?c 5^ Chuch Zi yD~% nhVng c?c hi@u tng `hi tu0n tLDng mni tLVng
EMi >uang v\n 28 m^t vYn 7 2Fn th?ch thtc c?c nh8 thit C. TLDng o i7u ch `ha
ch]D GH. 28 hi@u tng `hi tu0n c 6nh hVWng 2Fn nhYt n chYt 2VMng h@ thAng
-D..
< ?n tAt nghi@` cXa fm t` tLung tm hiu v7 nhng hZn ch m8 GH. gq0 La Ai
vFi m^t h@ thAng tLu07n [\n -D. t=ng >u?to 5aD g<m 5a chV4ng chdnh
Chng I. Tng quan v h thng truyn dn WDM
Chng II. iu ch pha ch! "#M
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
vi
Chng III. $nh h%ng c&a "#M '(n ch)t '*ng h thng WDM
DD thi gian 28m < ?n c hZn v8 Cin thtc cwn hZn h` n1n chc chn < ?n cwn
nhi7u thiu Et v8 cn 5= Eung. DD v0 fm LYt mDng c?c th0 cn ch 56D v8 5= Eung
th1mo c?c 5Zn c >uan tqm n vYn 7 n80 ng g` 3 Cin 5?D c?D n80 hD8n thi@n
h4n.
ym lin ggi 2i c6m 4n chqn th8nh n cn gi?D hVFng [\n ThE. Ngu0kn Thx Thu
Ngao ngVi ht Etc tn tnh ch 56Do 5= Eung Cin thtc chD fmo gi` fm hD8n th8nh
tAt < ?n thfD. ym cng lin chqn th8nh c6m 4n c?c th0 cn tLDng 5^ mnn thnng tin
>uango c?c th0 cn tLDng KhDa &in thnng ! ht Etc tZD i7u Ci@n gi` u fm tLDng
thi gian 28m < ?n.
H8 Nîo ng80 /: th?ng // nhm :OON
;inh vi1n
L1 mt Thng
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
vii
n tt nghip 'h)ng *+ ,i-i thi. h thng t/.01n 23n WDM
C!"#$ %& T'#$ ()A# V* + T,#$ T-).*# D/# 0DM
1&1 #gu23n l4 c5 67n v8 0DM
1&1&1 0DM l9 g:
-D. 28 t vit tt cXa -avf2fngth DiviEiDn .u2ti`2fling gh]` C1nh `hqn
chia thfD 5VFc Eng.
ThfD 23 thu0t th EMi >uang c ^ L^ng 5hng tn crc 2Fn zChD6ng :J TH{ tLDng [6i
tn Eu0 haD thY` /JJO nm 5hng tn n80 L^ng gY` /OOO 2n ED vFi ^ L^ng cXa 5hng tn
La[iD tL1n tL?i Yt. Tu0 nhi1n tAc ^ [ 2i@u Zt VMc mFi ch n h8ng chc 5iE v
tAc ^ tLu0 c` mZng cXa m^t thit 5x u cuAi cwn 5x giFi hZn 5Wi tAc ^ ?` tng cXa
mZch i@n tg. ;r ch1nh 2@ch gia 5hng tn i@n v8 5hng tn >uang gq0 La hi@n tVMng
nt c= chaio [D Chnng th tn [ng ht 5hng tn Ch=ng 2< n80 . C?c 5VFc ^t `h?
mFi q0 z[ung 2VMng cu T5iE{ 28 Ct >u6 cXa Er Ct hM` gia -D. v8 yD~%.
Kh?i ni@m v7 -D. cng tV4ng tr nhV ~D.o c?c tdn hi@u mang tin Ch?c nhau
i7u ch c?c tdn hi@u >uang tZi c?c 5VFc Eng Ch?c nhau v8 Ct hM` Luang. Lhng Cdnh v8 c?ch tg nhiku lZ VMc [cng Ct hM` zgh]`{ hDc `hqn
chia zt?ch{ c?c tdn hi@u c m8u z5VFc Eng { Ch?c nhau.
Ngu01n 23 gh]` -D. nhV Eau
Hnh /./ ;4 < ngu01n 23 gh]` C1nh thfD 5VFc Eng
C?c tdn hi@u >uang VMc `h?t tL1n c?c 5VFc Eng Ch?c nhau
+
,
-
, ...,
.
E
VMc gh]` v8D ccng m^t EMi [\n >uang nh 5^ gh]` z.$G .u2ti`2flfL{. C?c 5^
gh]` `h6i 6m 56D c Eu0 haD nh. Tdn hi@u Eau Chi gh]` VMc tLu07n tL1n EMi >uang
tFi u thu. Hhda thu thrc hi@n t?ch c?c 2u<ng tdn hi@u >ua 5^ gi6i gh]` Dy.$G Eau
c?c 5^ t?ch Eng >uang E nhn 2Zi c?c 2u<ng tdn hi@u t c?c 5VFc Eng Li1ng L.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/
1&1&; <5 = t>ng ?u@t h thAng 0DM
Ta lfm l]t hai E4 < tLu07n [\n -D. h@ thAng tLu07n [\n >uang gh]` 5VFc
Eng 4n hVFng v8 h@ thAng tLu07n [\n >uang gh]` 5VFc Eng EDng hVFng. ;4 < h@
thAng hai EMi th hi@n tLDng hnh /.:. TZi mi 5^ `h?to tdn hi@u i@n cXa tng C1nh
VMc i7u 5in vFi m^t Eng mang >uang
z /o :o... {
i
i .
c ^ L^ng `h= LYt h`. m^
gh]` .$G thrc hi@n gh]` c?c tdn hi@u n80 Luang [u0 nhYt
n u thu. Tdn hi@u tL1n Vng tLu07n VMc Chuch Zi nh 5^ Chuch Zi >uang. m^
gh]` `h6i c Eu0 haD nh 6m 56D tdn hi@u n u La cwn X 2Fn. ia c?c C1nh c
ChD6ng 56D v@ tL?nh lu01n nhiku. TZi `hda thuo D.$G thrc hi@n t?ch c?c tdn hi@u
c 5VFc Eng
z /o :o... o {
i
i . i /
Ch?c nhau th8nh c?c C1nh Li1ng L Luango tdn hi@u `h?t tZi m^t u v8 thu tZi m^t uo mang tdnh
4n hVFng.
NgD8i h@ thAng tLu07n [\n gh]` 5VFc Eng Eg [ng hai EMi cwn c E4 < gh]`
Eg [ng m^t EMi nhV tLDng hnh /.B. C?c Eng mang c 5VFc Eng
+
0
.
VMc i7u
5in 5Wi c?c tdn hi@u i@n t N C1nh v8 `h?t thfD m^t hVFng. C?c Eng mang c 5VFc
Eng
.1+
0
-.
cng VMc i7u 5in 5Wi tdn hi@u i@n t N C1nh v8 `h?t thfD hVFng
ngVMc 2Zi. HhV4ng `h?` n80 wi hi c?c 5^ Chuch Zi >uang `h6i c Ch6 nhng Chuch
Zi tL1n c6 hai chi7u v8 01u cu nghi1m ngt v7 ^ L^ng `h= cXa tng C1nh v8 chYt
2VMng cXa 5^ t?ch C1nh.
Hnh /.:. ;4 < h@ thAng -D. Eg [ng hai EMi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:
Hnh /.B ;4 < h@ thAng -D. Eg [ng m^t EMi
1&1&B 0DM v9 D0DM
C?c h@ thAng -D. VMc chia th8nh hai 2DZi -D. thnng thVng v8 D-D.
zDfnEf -D. gh]` mt ^ caD{. C?c h@ thAng c tL1n N 5VFc Eng tdch crc tL1n m^t
EMi >uang thVng VMc cDi 28 D-D. cwn c?c h@ thAng c dt h4n N 5VFc Eng tdch crc
tL1n m^t EMi >uang VMc cDi 28 -D. thnng thVng.
-D. thfD chuan cXa !T$ v7 thut ng c ngha 28 hai zhDc nhi7u h4n{ tdn
hi@u gh]` tL1n ccng m^t EMi >uango tLDng m^t tdn hi@u tLDng [6i /JJO nm v8 m^t tdn
hi@u tLDng [6i /B/O nm. .Fi q0o !T$ chuan hD? h@ thAng c ChD6ng c?ch C1nh :O
nm Eg [ng chD -D.o [cng c?c 5VFc Eng gia /B/O nm v8 /_/O nm. Nhi7u 5VFc
Eng -D. [VFi /IbO nm VMc cDi 28 Chnng th Eg [ng vFi EMi >uang thfD Chu0n
nghx ._J: [D c Eu0 haD 2Fn tLDng [6i /B/O/IbO nm. Nhng EMi >uang mFi thfD c?c
Chu0n nghx ._J:. C v8 ._J:.D gn nhV 2DZi 5 VMc m^t EA nh Eu0 haD v8
chD `h]` hDZt ^ng tL1n tD8n 5^ :O C1nh -D. cXa !T$ tLDng c?c mZng nî thx.
c im chdnh cXa -D. thfD chuan !T$ 28 c?c tdn hi@u chVa c ChD6ng c?ch
thdch hM` chD Chuch Zi 5jng yD~%. Ngu01n nhqn 28 [D ChD6ng c?ch tLu07n hZn ch
cXa -D.o ch ChD6ng _O Cm vFi tdn hi@u :oJ 5iEo ch X chD c?c tng [ng mZng nî
thx. &i@c gi6m c?c 01u cu v7 mt >uang C]D thfD vi@c gi6m chi `hd chD c?c 2inh
Ci@n -D.o lY` l chi `hd chD c?c 2inh Ci@n Chnng -D.. -D. cng VMc Eg [ng
chD c?c mZng c?` T&o tZi c?c 5VFc Eng Ch?c nhau VMc Eg [ng chD c?c tdn hi@u
2u<ng 21n v8 luAng. TLDng c?c h@ thAng n80o c?c 5VFc Eng thVng VMc `hqn chia
L^ngo chng hZn tdn hi@u 2u<ng luAng tZi /B/O nm tLDng Chi tdn hi@u 2u<ng 21n tZi
/JJO nm.
D-D. -D. mt ^ caDo ch nhng tdn hi@u >uang VMc gh]` tLDng [6i
/JJO nmo tn [ng VMc Ch6 nhng Chuch Zi cXa yD~% zhi@u >u6 2Fn nhYt vFi c?c
5VFc Eng t /JBO /J_O nm{. .^t h@ thAng D-D. c4 56n c nhng th8nh `hn
chX 0u nhV Eau m^t 5^ gh]` C1nh u cuAio 5^ Chuch Zi yD~% c th tdch hM` v8D
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
B
tLDng 5^ gh]` n80 hDc t?ch Li1ngo m^t thit 5x u cuAi >uang tLung giano cwn gi 28
5^ gh]` >uang lfniLo m^t 5^ t?ch C1nh u cuAio C1nh gi?m E?t >uang. C?c 5VFc
Eng -D. VMc t tLDng h@ thAng c ChD6ng c?ch C1nh chdnh l?c 28 /OOH
zChD6ng OoN nm{o vFi tn EA tham Ch6D cA xnh ChD6ng /eOo/O TH z/JJ:oJ: nm{. H@
thAng chdnh VMc t 51n tLDng 5hng tn Chuch Zi EMi >uang nhVng c th mW L^ng
chD c?c 5hng tn L^ng h4n. C?c h@ thAng D-D. ng80 na0 Eg [ng ChD6ng c?ch C1nh
JO H hDc thm chd 28 :J H v8 c th c n /_O C1nh. C?c h@ thAng D-D. t
h4n LYt nhi7u ED vFi -D. v c?c 5^ `h?t 2aEfL cn `h6i =n xnh h4n ED vFi -D.
thnng thVng. C?c h@ thAng D-D. 01u cu i7u Chin nhi@t ^ chdnh l?c tLDng c?c
2aEfL `h?t tL?nh Er C]D tLni 5VFc Eng tLung tqm LYt h`. Th1m v8D o D-D.
c lu hVFng Eg [ng tLDng c?c mtc caD cXa h@ thAng tLu07n thnngo chng hZn nhV
Vng tLc !ntfLnft v8 [D VMc Ct hM` vFi c?c tAc ^ i7u ch caDo tu0 nhi1n thx
tLVng chD c?c thit 5x D-D. cng c mtc hi@u nhng caDo tV4ng tng vFi gi? th8nh
caD. Ni c?ch Ch?co c?c thit 5x D-D. ch cn vFi EA 2VMng nh. Nhng =i mFi gn
q0 tLDng c?c h@ thAng tLu07n t6i D-D. 5aD g<m c?c mD[u2f thu `h?t c Ch6 nhng
i7u chnh `hn m7mo hDZt ^ng vFi IO hDc NO C1nh.
1&; C@c th9nh Chn c5 67n tDEng h thAng 0DM
Ta l]t c?c th8nh `hn c4 56n tLDng h@ thAng tLu07n [\n -D. 5^ `h?t >uango
5^ thu >uango 5^ 2c >uango c?c 5^ t?chigh]` C1nh >uango 5^ Chuch Zi >uang v8 EMi
>uang.
1&;&1 FG Ch@t ?uang
m^ `h?t >uang 28 thit 5x tdch crc `hda `h?t. C?c 5^ `h?t >uang hi@n na0 thVng Eg
[ng ngu<n >uang 28 2aEfL `h6n huang `ha
tZ` chYt him cng ang VMc nghi1n ctuo Vu im cXa ngu<n 2DZi n80 28 `h= h` v8
=n xnh tn EA caD. Nhn chung c?c ngu<n >uang `h6i 6m 56D m^t EA 01u cu nhV
Eau ^ chdnh l?c cXa 5VFc Eng `h?to ^ L^ng Vng `h= hò [wng ngVung thYò c
Ch6 nhng i7u chnh VMc 5VFc Engo tdnh tu0n tdnh v8 nhiku thY`. C?c 01u cu tL1n
Ai vFi ngu<n >uang 7u nhjm tL?nh c?c 2DZi nhikuo 6m 56D tdnh =n xnho gi6m 6nh
hVWng cXa c?c hi@u tng `hi tu0no t 2@ 2i my* thY` v8 6m 56D chYt 2VMng tLu07n
[\n cXa h@ thAng.
?` tng c?c 01u cu tL1no ngu<n >uang Eg [ng tLDng c?c 5^ `h?t thVng 28
c?c 2aEfL 4n mD[f. LaEfL 2DZi n80 c 2aEfL `h?t mt z;yL ;uLacf ymitting LaEfL{
v8 c?c cYu tLc c hAc c^ng hVWng 2ra chn tn EA. Q cYu tLc 2aEfL `h?t mto ^ [80
vcng tdch crc nh h4n /O
m v8 giAng nhV m^t hAc thng tng ngn. mtc lZ >uang

VMc hVFng v7 `hda mt nh c?c gV4ng IJ
O
hDc c?c 5^ `h6n lZ mLagg cY` hai|/I}.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
I
m^ `h6n lZ 2ra chn tn EA 28 c?c c?ch tg nhhno chdnh 28 2F` Ang [\n Eng th
^ng njm C7 vcng tdch crc. ;ng >uang 2an tLu07n EDng EDng vFi c?ch tg. HDZt ^ng
cXa c?c 2aEfL [ra tL1n ngu01n 23 5^ `h6n lZ c?ch tg mLagg `hqn t?n. C?c 2aEfL 2DZi n80
th hi@n hDZt ^ng mD[f [c 4n Ch? tAto dt nhZ0 c6m vFi nhi@t ^ v8 [wng i7u Chin.
TLDng 2DZi 2aEfL `h6n hua 5VFc Eng `h6n lZ mLagg. mi1n ^ cXa c?c mD[f `h?t 2aEfL cY` caD h4n gi6m m^t
c?ch ?ng C ED vFi 5i1n ^ 5c O. .D[f cY` / thVng c 5i1n ^ gi6m h4n BO [m ED
vFi 5i1n ^ cXa mD[f cY` O. C?ch tg cXa 2aEfL D~m VMc Chc v8D m^t tLDng c?c 2F`
tZD La chit EuYt tha0 =i thfD chu C. ThVng tL?nh Chc c?ch tg tLrc ti` v8D 2F`
tdch crc v n c th 28m thng mtc ^ t?i hM` Chnng 5tc lZ. &7 mt 23 thu0to 2aEfL
D~m c 2F` chAng `h6n lZ W hai u. Hai mD[f 5c O W hai 51n 5VFc Eng mLagg c
h@ EA Chuch Zi giAng nhau v8 nu cYu tLc hD8n tD8n Ai ltng th hai nh n80 <ng
thi VMc `h?t. NhV v0 2aEfL 28m vi@c W ch ^ 4n mD[fo c tdnh c^ng hVWng 28
Chnng Ai ltng. .uAn v0 c th [xch c?ch tg i ChD6ng /iI hDc 4n gi6n 28 Eg [ng
2F` v `h6n lZ c h@ EA `h6n lZ caD W m^t u v8 u Cia 28 2F` chAng `h6n lZ.
Ai vFi 2aEfL `h6n lZ mLagg `hqn t?no c?c c?ch tg VMc t W c?c u cXa c?c
2F` tdch crc cXa 2aEfL tha0 th chD c?c gV4ng VMc [cng tLDng hAc c^ng hVWng
~a5L0HfLDt. TLDng 2aEfL `h6n lZ `hqn t?n zD* DiEtLi5utf[ *f2fctDL{ g<m c c?c
5^ `h6n lZ `hqn t?n tdch crc v8 th ^ng. CYu tLc n80 c6i thi@n VMc c?c c tdnh
`h?t 2aEfL cXa 2aEfL D~m v8 Dm* thnng thVngo hDZt ^ng c hi@u >u6 caDo cnng EuYt
u La 2Fn.
C?c 2DZi 2aEfL n80 c ^ L^ng `h= LYt h` zOo/ OoB nm{ v8 hDZt ^ng LYt =n
xnh. Chng thVng VMc =n xnh nhi@t ^ 5jng c?c 5^ 28m 2Znh Hf2tifL c i7u Chin.
Tu0 nhi1n cn 2Vu 3 28 tLDng 2aEfL D~m `h6i c Ang [\n Eng Eu0 haD thY` Zt VMc
^ `h6n lZ caDo tdnh chn 2c mD[f tAt. Hi@u EuYt gh]` cnng EuYt gia vcng tdch crc
v8 th ^ng 28 0u tA chX 0u >u0t xnh n chYt 2VMng cXa 2aEfL. Nhn chungo tLDng
2aEfL D~m Chnng c 01u cu gh]` cnng EuYt gia vcng tdch crc v8 th ^ng n1n vt
2i@u ch tZD [k [8ng h4n 2aEfL Dm*. DD cYu tLc D~m v8 Dm* Ch?c nhau n1n chng
c m^t EA c tdnh Ch?c nhau. im Ch?c 5i@t >uan tLng gia hai 2DZi 2aEfL n80 28 c
tdnh `h thu^c nhi@t ^ Chi nhi@t ^ thng tLDng 2aEfL Dm* c Er chu0n =i t mD[f
n80 Eang mD[f Ch?co cwn D~m th hi@n c tdnh =n xnh tLDng m^t [6i nhi@t ^ L^ng.
.^t 5^ `h?t cXa m^t C1nh zm^t 5VFc Eng{ thVng g<m m^t 2aEfL D~mo Eau
28 m^t 5^ i7u cho thVng W 51n ngD8i m?0 `h?t 2aEfLo c 5i@t 28 Chi tAc ^ i7u ch
caD. ;r `h?t tLin cXa c?c mZch >uang tdch hM` gn q0 gi6m gi? th8nh cXa c?c m?0
`h?to tLDng chi` 2aEfLo 5^ Chuch Zi >uang VMc tdch hM` tLDng m^t gi. C?c gi
n80 c th chD cnng EuYt u La 28 IO [mm chD [wng Cdch thdch ChD6ng IO m%. nh
E?ng t ngu<n >uang `h6i VMc i7u ch vFi [wng 5it mang thnng tin cn tLu07n 5jng
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
J
`hV4ng `h?` i7u 5in cVng ^. #u? tLnh i7u 5in `h6i c ^ tu0n tdnh caD
tL?nh Er `h?t Einh c?c h8i Chnng cn thit v8 Er m]D [Zng tdn hi@u [D i7u 5in >ua 2Zio
gq0 nhiku chD >u? tLnh gi6i i7u ch W `hda thu. C?c gi D~m Ct hM` vFi c?c 5^ i7u
ch tL1n m^t chi` 28m chD c6 ChAi c ^ [i tn thYò tAc ^ i7u ch caD. Tu0 nhi1n
chng cng c m^t EA hZn ch nhV ^ L^ng `h= h` 28m chD chng [k 5x 6nh hVWng
5Wi nhiku [D Er `h6n huang 28 nhn tdn hi@u t EMi >uang m^t tia E?ng 5aD
g<m nhi7u tn EA Eng >uang Ch?c nhau. m^ t?ch C1nh >uang c nhi@m v t?ch tdn hi@u
nhn VMc th8nh c?c tdn hi@u tZi tn EA Ch?c nhau. Nhi@m v cXa 5^ gh]` C1nh >uang
th ngVMc 2Zi n nhn tdn hi@u t nhi7u ngu<n Ch?c nhau v8 Ct hM` chng v8D tLDng
m^t tia E?ng tLu07n v8D EMi >uang. C hai 2DZi thit 5x t?chigh]` C1nh 28 thit 5x
t?chigh]` C1nh th ^ng v8 thit 5x t?chigh]` C1nh tdch crc. Thit 5x t?chigh]` C1nh
th ^ng hDZt ^ng [ra tL1n ngu01n 23 cXa 2hng Cdnho c?ch tg nhiku lZ v8 c?c 5^ 2c.
C?c thit 5x t?chigh]` C1nh tdch crc hDZt ^ng [ra tL1n ngu01n tc Ct hM` c?c thit 5x
th ^ng vFi c?c 5^ 2c i7u hVWng tLDng mi 5^ 2c c^ng hVWng vFi m^t tn EA
nhYt xnh. TLDng `hn n80 ta lfm l]t m^t EA C thut t?chigh]` C1nh >uang|/} v8 c?c
5^ gh]` lfniL >uang.
.^t C thut 4n gi6n t?chigh]` ?nh E?ng 28 Eg [ng m^t 2hng Cdnh zhnh
/.I{. t chcm tia E?ng g<m nhi7u 5VFc Eng La Chi EMi >uang tZi ti1u im m^t thYu
Cdnh hî t. *a Chi thYu Cdnh E 28 m^t chcm E?ng tLng EDng EDng chiu v8D 57 mt
m^t 2hng Cdnho mi 5VFc Eng th8nh `hn Chc lZ thfD m^t gc Ch?c nhau [D chit
EuYt 2hng Cdnh `h thu^c v8D 5VFc Eng. t ti` m^t thYu Cdnh Eau 2hng Cdnho c?c tia
ccng m8u Chi La Chi 2hng Cdnh EDng EDng vFi nhau E VMc hî t n m^t im. C?c
EMi >uang Li1ng 2 t tZi ti1u im cXa thYu Cdnh E thu VMc ?nh E?ng thfD c?c m8u
Ch?c nhau zha0 c 5VFc Eng Ch?c nhau{ mang tdn hi@u. TLVng hM` gh]` c?c C1nh tdn
hi@u v8D m^t EMi >uang cng Eg [ng c?c 2inh Ci@n tL1n nhVng thrc hi@n thfD >u0 tLnh
ngVMc 2Zi.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_
Hnh /.I T?ch C1nh Eg [ng 2hng Cdnh
.^t C thut Ch?c 28 Eg [ng c?ch tg nhiku lZo C thut n80 [ra tL1n c?c
ngu01n 23 v7 nhiku lZ cXa giaD thDa >uang. Khi m^t ngu<n E?ng a Ec chiu v8D m^t
c?ch tg nhiku lZo mi 5VFc Eng E 5x nhiku lZ thfD m^t gc Ch?c nhau v8 chiu n
nhng im Ch?c nhau tLDng Chnng gian. ;g [ng thYu Cdnh hî t ta c th hî t c?c
5VFc Eng n80 v8D c?c EMi >uang Li1ng 5i@t. TL1n hnh /.J 5iu [ikn c?ch tg [cng
t?ch Eng.
Hnh /.J T?ch igh]` c?c 5VFc Eng 5jng c?ch tg nhiku lZ
NgD8i hai C thut `h= 5in tL1no c?ch tg [\n Eng [Zng m6ng z%- %LLa0f[
-avfgui[f Lating{ cng ang VMc Eg [ng Ch? nhi7u. .^t thit 5x %- cwn gi 28
5^ xnh tu0n [\n Eng >uang hDc 5^ xnh tu0n c?ch tg [\n Engo g<m m^t m6ng
c?c C1nh Ang [\n Eng cDng c Er Ch?c nhau cA xnh tLDng ^ [8i Vng i gia c?c
C1nh 2qn cn. C?c Ang [\n Eng VMc nAi n m^t ChDang tZi u v8D v8 u La. Khi
?nh E?ng i v8D ChDang `hda u v8D n E nhiku lZ v8 n m6ng Ang [\n Eng. TZi
Er Ch?c nhau v7 Vng i gia c?c Ang [\n Eng E [\n n Er tLk `ha tZi `hda u La.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
b
C?c EMi >uang `hda u La VMc nhqn 21n nhi7u 2n. Kt >u6 28 c?c 5VFc Eng Ch?c
nhau VMc giaD thDa tAi a tZi c?c vx tLd Ch?c nhau tV4ng tng vFi c?c c=ng u La.
.^t C thut Ch?c [cng c?c 5^ 2c giaD thDa tLDng c?c thit 5x v8 VMc gi 28 5^
2c m8ng mng hDc 5^ 2c giaD thDa nhi7u 2F`. mjng c?ch xnh vx c?c 5^ 2c c
nhng m8ng mng tLDng c?c tu0n >uang c th `hqn 2DZi zt?ch C1nh{ c?c 5VFc Eng.
c tdnh cXa mi 5^ 2c 28 n `h?t m^t C1nh z5VFc Eng{ tLDng Chi Chc lZ c?c C1nh
z5VFc Eng Ch?c{. mjng c?ch l` tng c?c thit 5x n80 c th t?ch C1nh chD nhi7u 5VFc
Eng.
TLDng c?c C thut ni tL1no %- v8 c?c 5^ 2c m8ng mng ang thng 21n ?ng
C. C?c 5^ 2c chD ^ =n xnh v8 ^ c?ch 20 gia c?c C1nh LYt tAt vFi chi `hd va `h6io
tu0 nhi1n chng c nhVMc im 28 Eu0 haD lfn Ch? caD. %- 28 thit 5x `h thu^c
`hqn crc zc th 5c VMc{o chD ?` tng `h= 5jng `hng ccng vFi Eu0 haD lfn thY`.
TLW ngZi 2Fn nhYt cXa thit 5x n80 28 nhZ0 c6m vFi nhi@t ^ n1n Chnng th hDZt ^ng
tLDng tYt c6 c?c mni tLVng. u im 2Fn nhYt 28 c th VMc thit C <ng thi chD c6
gh]` C1nh v8 t?ch C1nh. &Fi EA 2VMng C1nh 2Fn th Eg [ng %- E tAt h4n v Chi
vi@c Eg [ng c?c 5^ 2c m8ng mng l` tng 28 Chnng thrc t.
ia c?c im gh]` v8 t?ch C1nh tLDng h@ thAng c m^t vcng c nhi7u 5VFc
Eng t<n tZi. &i@c th1m hDc t?ch m^t hDc nhi7u 5VFc Eng tZi m^t EA im tL1n
Vng tLu07n 28 LYt cn thit. DD cn c c?c 5^ gh]` lfniL thrc hi@n c?c chtc
nhng n80. NgD8i c?c chtc nhng Ct hM` hDc `hqn chia c?c 5VFc Engo c?c %D. cwn
c Ch6 nhng gu 5 m^t EA C1nh tLDng Chi chu0n ti` c?c C1nh cwn 2Zi. %D. 28 m^t
`hn >uan tLng tin n mc ti1u cXa mZng tD8n >uang.
%D. cng tV4ng tr nhV m^t 5^ gh]` lfniL ;NyT z%D.{ v7 nhi7u chi
tito ngDZi tL c im ch lfn hDc L c?c 5VFc Eng >uang v8 Chnng c Er chu0n
=i >uang i@n n8D. C hai 2DZi thit 5x %D.. Th h@ u ti1n 28 m^t thit 5x cA
xnh VMc cYu hnh vt 23 L m^t EA 5VFc Eng c th xnh tLVFc tLDng Chi lfn
th1m c?c 5VFc Eng Ch?c. Th h@ tht hai c Ch6 nhng cYu hnh 2Zi v8 c th chn 2ra
2inh hDZt c?c 5VFc Eng lfniL.
C?c 5^ 2c m8ng mng `h?t tLin th8nh m^t cnng ngh@ VMc chn 2ra chD
%D. tLDng c?c h@ thAng -D. n thx hi@n na0 v chng c gi? th8nh thY` v8 ^ =n
xnh caD. `h?t tLin th h@ tht hai cXa %D.o c?c cnng ngh@ Ch?c nhV c?ch tg v8
5^ tLu07n vwng EMi >uang Ch6 chnh cng ang VMc `h?t tLin.
1&;&B FG Jhuch Ki ?uang
;u0 haD hZn ch ^ [8i m8 EMi >uang c th tLu07n tdn hi@u ngu01n vn
tLVFc Chi `h6i t?i tZD. TLVFc Chi c c?c 5^ Chuch Zi >uang ngVi ta `h6i Eg [ng
c?c 5^ 2` chD mi tdn hi@u `h?t i. m^ Chuch Zi >uang c Ch6 nhng Chuch Zi tYt c6
c?c 5VFc Eng ccng 2c m8 Chnng cn chu0n =i >uang i@n >uangzy{. NgD8i
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
N
vi@c Eg [ng tLDng c?c Ct nAi >uango c?c 5^ Chuch Zi cwn VMc [cng Chuch Zi
cnng EuYt tdn hi@u Eau Chi gh]` C1nh hDc tLVFc Chi t?ch C1nh v c6 hai tLVng hM` n80
7u gq0 La Eu0 haD tLDng h@ thAng. Ng80 na0 tLDng tYt c6 c?c h@ thAng -D. 7u Eg
[ng 5^ Chuch Zi yD~% zyL5ium DD`f[ ~i5fL %m`2iifL 5^ Chuch Zi >uang EMi
`ha tZ` yL5ium{. N ng vai tLw >uan tLng gi` chD h@ thAng c Ch6 nhng mang
nhng tLng t6i 2Fn tL1n nhng ChD6ng c?ch [8i. Hhn n80 tLnh 580 m^t EA c im
c4 56n cXa yD~%.
yL5ium 28 m^t ngu01n tA Yt himo Chi VMc Cdch thdch n `h?t La ?nh E?ng c
5VFc Eng ChD6ng /.JI
2
28 5VFc Eng c Eu0 haD thY` vFi EMi >uang Eg [ng
tLDng c?c h@ thAng -D.. .^t tdn hi@u Ch? 0u n EMi >uang VMc `ha tZ` yL5iumo
EMi >uang VMc 54m vFi 5VFc Eng eNO nm hDc /INO nm 5jng m^t 2aEfL 54m. nh
E?ng 54m n80 Cdch thdch c?c `hqn tg yL5ium gi6i `hng nhng 2VMng [r tL cXa
chng v8 `h?t ?nh E?ng c 5VFc Eng /JJO nm. Khi >u? tLnh n80 ti` tc [c thfD EMi
>uang th tdn hi@u E mZnh [n 21n. m4m W 5VFc Eng /INO nm c hi@u EuYt thY` h4n
ED vFi 54m W 5VFc Eng eNO nm nhVng 2Zi c cnng EuYt 54m caD h4n. C?c `h?t lZ tr
`h?t tLDng yD~% cng [\n n tZ` qm chD tdn hi@u v8 l?c xnh h@ EA tZ` qm tLDng m^t
5^ Chuch Zi.
C?c tham EA >uan tLng tLDng 5^ Chuch Zi yD~% 5aD g<m h@ EA Chuch Zio
^ `hng Chuch Zio mtc tZ` qm v8 cnng EuYt u La. C?c 5^ Chuch Zi n80 c Ch6
nhng chD ^ Chuch Zi n IJ [m z/OJOO 2n{ v8 Chuch Zi [6i 5VFc Eng t BO nm
n BJ nm z/JBJ nm /J_J nm{. ThfD 23 thu0t th h@ EA nhiku cXa yD~% Zt VMc
giFi hZn 2VMng tg zgiFi hZn n80 gq0 La [D `h?t lZ tr `h?t{. Thrc nghi@m chD thY0 h@ EA
nhiku cXa 5^ Chuch Zi Zt VMc lY` l B [mo gi? tLx thrc t t B.J n _ [m. .^t Vu
im cXa yD~% 28 5^ Chuch Zi c ^ nhZ0 `hqn crc thYò [D c th mc chui
c?c 5^ Chuch Zi. yD~% c c?c c tdnh 5D hD8 tAt [D cnng EuYt 5D hD8 thng tu0n
tdnh vFi cnng EuYt 54m.Thi gian EAng [8i W tLZng th?i Cdch thdch cXa c?c iDn yL
B
28
Vu im 2Fn nhYt cXa yD~% ED vFi c?c 2DZi 5^ Chuch Zi Ch?c. TLZng th?i Cdch thdch
c th tdch 2u cnng EuYt 54m tLDng m^t thi gian [8io [D cnng EuYt 54m tLDng 01u
cu gi VMc mtc nhng 2VMng X 2Fn tLDng m^t 5^ Chuch Zi thVng LYt thYò ch
/O m- n :O m- Zt n h@ EA Chuch Zi tdn hi@u BO [m. &Fi c?c tdn hi@u W c?c
5VFc Eng Ch?c nhau Er lu01n nhiku a C1nh tLDng 5^ Chuch Zi LYt thY` [D thi gian
EAng W c?c tLZng th?i Cdch thdch [8io mt ^ hZt W tLZng th?i Cdch thdch Chnng th ?`
tng nhng tha0 =i tdn hi@u >u? nhanh t 5VFc Eng n80 lu01n >ua 5VFc Eng Ch?c.
Cng v 23 [D n80o yD~% 28 5^ Chuch Zi Chnng m]D thm chd tLDng tLVng hM` 5D
hD8 Equ. Hin nhi1n yD~% c th tdch hM` tLDng m^t mZng >uang v c cYu tZD [ra
tL1n m^t DZn EMi ;i2ic. NhVMc im chdnh cXa yD~% 28 `h= Chuch Zi Chnng 5jng
`hng m8 luYt hi@n c?c nh Chuch Zio h@ EA Chuch Zi Chnng nhV nhau Ai vFi
mi 5VFc Eng.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
e
Tu thu^c 01u cu h@ thAng m8 5^ Chuch Zi c th W c?c vx tLd Ch?c nhau tL1n
tu0n v8 c 01u cu C thut Li1ngo c th chia 28m 5a 2DZi m%o L% v8 H%. m%
zmDDEtfL %m`2iifL{ 28 5^ Chuch Zi cnng EuYt c cnng EuYt v8D 2Fno VMc Eg [ng
nga0 Eau 5^ `h?t thng mtc cnng EuYt tdn hi@u. DD cnng EuYt u La Ch? caD n1n c
th 5 >ua tZ` qm %;y. m^ Chuch Zi Vng [q0 L% zLinf %m`2iifL{ 28 thit 5x
yD~% c mtc tZ` qm thYò VMc Eg [ng tL1n Vng tLu07n zgia hai DZn EMi >uang{
thng chi7u [8i ChD6ng 2`. +1u cu Ai vFi 5^ Chuch Zi 2DZi n80 28 c cnng EuYt
v8D nho cnng EuYt La 2Fn v8 nhiku gq0 La nh nhYt. m^ ti7n Chuch Zi H% zHLf
%m`2iifL{ 28 thit 5x yD~% c mtc tZ` qm thYò VMc Eg [ng nga0 tLVFc 5^ thu
thng ^ nhZ0 thu. Zt VMc mtc tZ` qm %;y thY` ngVi ta Eg [ng c?c 5^ 2c
>uang 5hng h` c th1m chtc nhng i7u chnh 5VFc Eng tLung tqm thfD 5VFc Eng
ngu<n `h?t. m6n thqn 5^ Chuch Zi gq0 La nhiku chD h@ thAng. ;au mi 5^ Chuch Zi
t EA tdn hi@u tL1n tZ` qm ;N* gi6m n1n thnng thVng Eau 5a 5^ Chuch Zi `h6i t
th1m 5^ 2` Chni `hc tdn hi@u.
1&;&L FG thu ?uang
m^ thu >uang thrc hi@n chtc nhng 5in =i tdn hi@u >uang th8nh i@n. m^ thu
`h6i thdch hM` vFi 5^ `h?t c6 v7 5VFc Eng Eg [ng v8 `hV4ng thtc i7u cho <ng
thi `h6i VMc thit C Va La mtc tdn hi@u `hc hM`.
CYu tLc 5^ thu >uang g<m c 5^ t?ch Eng >uango c?c 5^ Chuch Zi tdn hi@u
v8 c?c mZch lg 23 tdn hi@u. TD8n 5^ cYu tLc n80 thrc hi@n chu0n =i tdn hi@u >uang
`h?t W u EMi t `hda `h?t tFi th8nh tdn hi@u i@no Chuch Zi tdn hi@u n80 tFi mtc X
2Fn n c th tZD thun 2Mi chD c?c 5VFc lg 23 ti` thfD nhV >u? tLnh t?i tZD tdn
hi@u. ^ `htc tZ` cXa mZch gi6i i7u ch `h thu^c v8D `hV4ng `h?` i7u ch VMc
Eg [ng.
m^ thu >uang thVng Eg [ng `hDtD[iD[f 28m `hn tg t?ch Eng >uang. C hai
2DZi `hDtD[iD[f 28 H!N v8 %HD. HhDtDiDf H!N 01u cu cnng EuYt thY` nhVng C]m
nhZ0 c6mo ch hDZt ^ng tL1n m^t [6i tn EA h` v8 cn c 5^ Chuch Zi `hda tLVFc.
%HD [D c hi@u tng nhqn th?c n1n [wng >uang i@n VMc Chuch Zi nga0 tLDng
[iD[fo chD tdn hi@u 2Fn n1n Chnng cn 5^ ti7n Chuch Zi v8 thVng VMc Eg [ng
tLDng c?c tu0n thnng tin >uang Vng [8i.
CYu tZD cXa m^t `hDtD[iD[f thnng thVng 5aD g<m m^t 2F` ti` gi?` `n `hqn
crc ngVMc tZD La m^t vcng nghD hY` th `hDtDno Einh La c?c c` i@n tg 2 tLAng i
v7 hai `hda ` hDc n tZD th8nh [wng i@n chZ0 tL1n mZch ngD8i. HhDtD[iD[f H!N c
th1m m^t 2F` 5?n [\n i zngu01n chYt{ gia hai 2F` `no chi7u L^ng cXa 2F` 5?n [\n !
VMc l?c xnh EaD chD tYt c6 `hDtDn i v8D 7u VMc hY` th tZi 2F` 5?n [\n i. %HD c
cYu tZD g<m 5An 2F` `
i`n
. LF` i hY` th `hDtDn i v8Do 2F` `n
c i@n tLW EuYt

2Fn nhYt hnh th8nh vcng nhqn i@n tg l60 La hi@u tng nhqn th?co chD `h]` Chuch
Zi [wng >uang i@n nga0 tLDng %HD.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/O
TLDng 5^ thu c m^t EA tham EA >uan tLng nhV ?` tng `h=o thi gian 21no ^
L^ng 5hng tn ngu<n thuo c?c 2DZi nhikuo t EA tdn hi@u tL1n tZ` qm v8 ^ nhZ0 m?0 thu.
?` tng `h= 28 m^t h8m cXa 5VFc Engo 2i1n >uan mt thit n 5^ t?ch Eng VMc
[cng. C?c 2DZi nhiku g<m c nhiku nhi@t v8 nhiku 2VMng tg. ^ nhZ0 m?0 thu 28 mtc
cnng EuYt nh nhYt cXa tdn hi@u tFi m8 m?0 thu v\n thu VMc tdn hi@u vFi t EA 2i 5it
my* 01u cu.
1&;&M <Ni ?uang
Nhi@m v chdnh cXa EMi >uang 28 [\n Eng ?nh E?ng vFi m^t 2VMng Eu0 haD nh
nhYt. TLDng h@ thAng tLu07n [\n >uango EMi >uang ng vai tLw 28 `hV4ng ti@n tLu07n
[\n. Hi@n na0o EMi >uang 4n mD[f tuqn thfD Chu0n nghx ._J: VMc Eg [ng nhi7u
nhYt. i? tLx t?n Ec 5jng Chnng njm W 5VFc Eng /B/O nmo t?n Ec tZi vcng /JJO nm
LYt 2Fno cu /N ÈinmiCm. Tu0 nhi1no Eu0 haD W vcng 5VFc Eng /JJO nm nh h4n tLDng
vcng /B/O nm v8 5^ Chuch Zi yD~% 28m vi@c tZi vcng n80 n1n ngVi ta Eg [ng EMi
>uang t?n Ec [xch zD;~ DiE`fLEiDn ;hitf[ ~i5fL{. ;Mi >uang D;~ tuqn thfD
Chu0n nghx ._JBo c t?n Ec 5jng Chnng tZi 5VFc Eng /JJO nmo thdch hM` Eg [ng
tLDng c?c h@ thAng -D. thnng thVng. Tu0 nhi1n [D hi@u tng tL^n 5An Eng l60 La
mZnh n1n n Chnng VMc Eg [ng tLDng c?c h@ thAng C1nh mt ^ [80 c D-D..
TLDng c?c h@ thAng D-D. ngVi ta Eg [ng EMi ND;~ zNDnfLD D;~{o 2DZi EMi
n80 c mtc t?n lZ thY` tZi cga E= tht 5a. .^t 2DZi EMi mFi cng ang VMc `h?t tLin
chD tLu07n [\n -D. 28 EMi HD;~ zHa2DiE`fLEiDn Ehitf[ ;ing2fmD[f ~i5fL{.
LDZi EMi n80 c 5VFc Eng ct nh h4n /JOO nmo 5VFc Eng c t?n Ec 5jng Chnng 2Fn
h4n /IJO nm v8 nh h4n /JOO nmo tZi 5VFc Eng hDZt ^ng /J_O nm th t?n Ec cwn
ChD6ng _ n // ÈinmiCm.
n q0o t` D8n i@n tg ;umitDmD cXa Nht tu01n 5A va `h?t tLin VMc
2DZi EMi >uang mFi Eg [ng chD c?c h@ thAng -D. c t1n gi HuLf.ftLD|/J}. q0 28
EMi ND;~ a chtc nhngo c c?c c im LYt tAt chD c6 c?c h@ thAng -D. n thx v8
c?c Vng tLung C. D6i 5VFc Eng Eg [ng chD tLu07n [\n D-D. tLDng c?c Vng
tLung C 28 5hng C z/JBO nm /J_J nm{ v8 5hng L z/J_J nm /_:J nm{ tZi `hda 5VFc
Eng [8i. C?c c im v7 t?n Ec cXa EMi HuLf.ftLD tZi [6i 5VFc Eng n80 VMc l?c
xnh thn tLng chD `h]` Eg [ng HuLf.ftLD tLDng c?c mZng -D. tLung C hi@n
c. C?c tng [ng cXa EMi HuLf.ftLD Ai vFi c?c thit 5x tLu07n [\n hi@n c chD `h]`
tLu07n [\n D-D. vFi ChD6ng c?ch C1nh / nm hDc nh h4n. TLDng c?c mZng n thxo
tLu07n [\n W ChD6ng c?ch ngn v8 tLung 5nh Eg [ng -D. tLW th8nh lu th. GuYt
`h?t t >uan im cXa [6i tLu07n [\n v8 chi `hdo c?c 5^ Chuch Zi >uang v8 c?c EMi
>uang 5c t?n Ec E Chnng VMc Eg [ng na. & v0 Vng tLu07n [\n cn `h6i c
Eu0 haD nh v8 t?n Ec nh tL1n m^t [6i L^ng. Zt VMc nhng 01u cu n80o
HuLf.ftLD VMc thit C 28 EMi ND;~ u ti1n c Eu0 haD hY` th H thY` v8 c t?n
Ec thYò cqn 5jng tLDng [6i 5VFc Eng t /:NO nm n /_:J nm. q0 28 2DZi EMi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
//
>uang thdch hM` lq0 [rng c?c mZng -D. n thx. ;Mi >uang n80 c Ch6 nhng tng
[ng tLDng c?c Vng tLung C ChD6ng c?ch 2Fn cng nhV c?c mZng n thx. NgVi ta
[r D?n EMi >uang n80 E VMc Eg [ng L^ng Li tLDng nhi7u h@ thAng -D. thnng
thVng v8 D-D..
1&B C@c tham OA tDEng h thAng tDu28n PQn 0DM&
1&B&1 C@c tham OA tDEng c@c 6G t@ch ghIC J3nh
4+5+4+4D6i 7nh
Hi@u EuYt cXa m^t 5^ t?chigh]` C1nh `h thu^c v8D Ch6 nhng c?ch 20 c?c C1nh
u v8D v8 c?c C1nh u La. .i [6i C1nh VMc c tLVng 5Wi c?c tham EA Eau
a& FRSc Ong tDung tTm J3nh
mVFc Eng tLung tqm D VMc thVng [cng c tLVng chD m^t C1nh cXa 5^
2c hDc 5^ t?ch igh]` C1nh. mVFc Eng tLung tqm 28 5VFc Eng tLung 5nh cXa 5VFc
Eng ct tL1n v8 [VFio Chnng nhYt thit `h6i 28 5VFc Eng tLu07n [\n 2Fn nhYt.
Tham EA 5VFc Eng tLung tqm LYt c 3 ngha vFi nhng 5^ 2c c [Zng `h= Ai
ltng hDc gn Ai ltng. Nhn chungo 5VFc Eng tLung tqm VMc xnh ngha nhV im
gia cXa c?c 5VFc Eng c EVn gi6m luAng B [m tL1n hai 51n cXa 5VFc Eng tLu07n
[\n nh. &Fi m^t `hqn `hAi hD8n tD8n Ai ltngo 5VFc Eng tLung tqm c th 28 5VFc
Eng tLu07n [\n nh nhVng q0 28 tLVng hM` him c. TLDng thrc to nhng tha0 =i
tV4ng Ai nh tLDng hnh [Zng `h= cng [\n n nhng tha0 =i ?ng C tLDng 5VFc
Eng tLung tqm. m^ `h?t cXa C1nh hDZt ^ng gn 5VFc Eng nho thVng 28 m^t tLDng
c?c 5VFc Eng thfD chuan cXa !T$. DD 5VFc Eng tLung tqm cng `h6i c8ng gn
c?c 5VFc Eng n80 c8ng tAto chng hZn nhV c?c 5VFc Eng C1nh cXa !T$. C?c 5VFc
Eng ct tL1n v8 [VFi 28 c?c 5VFc Eng m8 tZi Eu0 haD lfn Zt n m^t gi? tLx nhYt
xnho thVng 28 B[m.
6& UhE7ng c@ch J3nh
TLDng c?c h@ thAng mZng hi@n co ngVi ta Eg [ng c6 c?c C1nh c ChD6ng c?ch
7u v8 c?c C1nh c ChD6ng c?ch Chnng 7u. C?c C1nh c ChD6ng c?ch 7u VMc [cng
nhi7u nhYt tLDng c?c h@ thAng !T$o ChD6ng c?ch 28 /OOH. KhD6ng c?ch C1nh Chnng
7u VMc [cng tAi thiu hD? v8 [r D?n c?c hi@u tng `hi tu0n nhV tL^n 5An Eng.
~-. `h?t Einh Chi hai hDc nhi7u h4n hai 5VFc Eng tV4ng t?c Einh La 5VFc Eng
mFi. &Fi ChD6ng c?ch C1nh 7u hi@n tVMng ~-. E gq0 La nhiku gia c?c C1nh.
c& FVng thWng tKi XB PF v9 mGt OA gi@ tDY Jh@c
mhng thnng 28 ^ L^ng `h= m8 >ua mtc tLu07n [\n vVMt La ngD8i m^t EA gi?
tLx cA xnh. mhng thnng E Chnng cwn nhi7u 3 ngha nu Chnng C n m^t mtc
ngVung c th. mhng thnng l?c xnh [6i `h= m8 >ua thit 5x c th hDZt ^ng c
hi@u >u6. mit VMc 5hng tn tZi hai mtc hDc nhi7u h4n c th ch La [Zng Vng vi7n
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/:
cXa [6i. C?c gi? tLx c Eu0 haD caD z:O [m hDc BO[m{ LYt c dch tLDng vi@c [r D?n
lu01n qm c th l60 La tLDng c?c C1nh D-D. 2i7n C7. .tc ngVung c th VMc Eg
[ng `h thu^c v8D Er c?ch 20 c?c C1nh 2i7n C7o tu thfD nhu cu cXa m^t tng [ng
mZng c th.
P& <Z c@ch l2 v9 [u23n J3nh
Ni m^t c?ch L^ng Lio Er c?ch 20 C1nh v8 lu01n qm mn t6 Er 2DZi 5 tdn hi@u t
m^t C1nh 2i7n C7 hDc c?c C1nh Ch?c tLDng m^t thit 5x a C1nh. Hh]` D thrc hi@n 2Y0
c im 5hng thnng cXa mi C1nh v8D tLDng 5?D c?D v8 thVng VMc ghi L tLDng c?c
i7u Ci@n lYu nhYt. C?ch gi6i thdch v7 Er c?ch 20 v8 lu01n qm ch Ch?c nhau LYt dt.
TLDng Chi Er c?ch 20 C1nh mn t6 Er 2DZi 5 cnng EuYt tdn hi@u t hDc n m^t C1nh
Ch?c th lu01n C1nh mn t6 cnng EuYt 5x Lw g >ua m^t [6i C1nh t c?c C1nh Ch?c. ;r
c?ch 20 28 gi? tLx nh nhYt tdnh thfD [mm m8 tZi thit 5x D Cim 2DZi 5 c?c tdn hi@u
51n ngD8i cwn lu01n C1nh ch Er Ch?c 5i@t gia cnng EuYt u v8D 2Fn nhYt vFi cnng
EuYt Lw g nh nhYto tdnh thfD [m.
NgD8i vi@c D Zc v8 ?nh gi? c?c tLVng hM` lu01n C1nh lYu nhYt gia hai
ha0 nhi7u C1nh tLDng m^t h@ thAng -D.o ngVi [cng cwn `h6i l?c xnh c?c mtc
lu01n C1nh c th chY` nhn VMc. Thnng thVngo c?ch 20 c?c C1nh 2i7n C7 vFi gi? tLx
:J [m tLW 21n 28 X. Tu0 nhi1no Chi mZng ng80 c8ng tLW n1n `htc tZ` v8 c?c 5^ thu cn
`h6i X ^ tin c0 Ai `h vFi c?c mtc cnng EuYt tdn hi@u thY` th cn `h6i c Er
c?ch 20 caD h4n. Cng v 23 [D o Er c?ch 20 gia c?c C1nh Chnng 2i7n C7 cng `h6i
VMc tdnh n Chi thit C h@ thAngo mc [c tLVFc q0 c th 5 >ua tham EA n80.
\& $Nn Ong tKi ]nh cWng Ou^t J3nh th\E 6RSc Ong
?` tng `h= cXa m^t thit 5x -D. Chnng 5aD gi VMc `hng hD8n tD8n. C?c
c im v7 Eu0 haD lfn chD thY0 Eu0 haD tZi m^t gi? tLx Li1ng 2 nhVng Chnng mn
t6 VMc Er 5in =i cXa Eu0 haD >ua [6i thnng hDc C1nh !T$. ;r 5in =i ha0 28 Er
Ch?c 5i@t gia gi? tLx Eu0 haD nh nhYt v8 2Fn nhYt >ua m^t [6i thnngo VMc gi 28 gMn
Eng zngVi ta cng [cng m^t Zi 2VMng ngVMc 2Zi 28 ^ `hng mn t6 c im
n80{. ^ gMn Eng tLDng m^t C1nh chD ngVi thit C h@ thAng thnng tin v7 nhng tha0
=i c th l60 La tLDng cnng EuYt `h?t Chi 5VFc Eng tLu07n [\n tha0 =i tLDng m^t [6i
thnng nh. TLDng nhi7u tng [ngo ^ gMn Eng >u? mtc 28 Chnng th chY` nhn VMc.
.^t tham EA >uan tLng Ch?c 28 EVn gMn Eng 2Fn nhYto tdnh 5jng Er tha0 =i Eu0 haD
tL1n Er tha0 =i 5VFc Eng. ;g [ng tham EA n80 ngVi thit C h@ thAng c th >u0t
xnh cnng EuYt C1nh tha0 =i 5aD nhi1u chD m^t Er tha0 =i nh tLDng 5VFc Eng `h?t.
4+5+4+% 'c hi. 8ng ph9 th.:c ph;n c<c
TZi m^t im 5Yt C tLDng mZng >uango tLZng th?i `hqn crc cXa nhng 2VMng
>uang v7 c4 56n 28 Chnng VMc 5it. N `h thu^c v8D hnh [Zng Vng i cXa EMi
>uango v8D Er 2Vung chit [D Er Chnng Ai ltng tLDng mni tLVng tLu07n [\n [D 56n
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/B
chYt hDc [D nhi@to Etc chngo Etc n]n cng nhV nhi7u hi@u tng >uang Ch?c tLDng c?c
th8nh `hn mZng.
& c?c c im cXa nhi7u th8nh `hn VMc Eg [ng tLDng c?c mZng >uang tha0
=i nhV m^t h8m cXa tLZng th?i `hqn crc n1n c?c c im cXa C1nh nhV Eu0 haD lfno
tn EA tLung tqmo 5hng tn cng tha0 =i thfD `hqn crc. Chdnh v v0o 6m 56D ^
tin c0o m^t nh8 thit C mZng cn `h6i lfm l]t n tLVng hM` lYu nhYt Chi `h
thu^c `hqn crc cXa tYt c6 c?c th8nh `hn VMc Eg [ng tLDng h@ thAng. ;u0 haDo 5hng
tn v8 tn EA tLung tqm c 5i@t LYt nhZ0 vFi tLZng th?i `hqn crc. .i thnng EA tL1n
`h6i VMc D tZi c?c tLZng th?i `hqn crc Ch?c nhau 5jng c?ch Eg [ng 5^ i7u Chin
`hqn crc. Kt >u6 tha0 =i chdnh 28 Er `h thu^c `hqn crc cXa mi thnng EA. TLDng
tLVng hM` 23 tVWngo >u? tLnh D Cim E VMc thrc hi@n chD tYt c6 c?c tLZng th?i
`hqn crc nhVng thnng thVng th ch cn m^t EA tLVng hM` ng\u nhi1n. ;au q0 ta
l]t m^t v8i `h]` D c th.
a& <u2 haE Ch thuGc ChTn cZc _DL `_ElaDiaatiEn D\C\nP\nt LEOOb
HDL 28 Er tha0 =i cXa Eu0 haD >ua m^t [6i tLZng th?i `hqn crc. N VMc l?c
xnh gia t EA tLu07n tLDng c?c tLZng th?i `hqn crc tAt nhYt v8 lYu nhYt v8 VMc tdnh
thfD [m. Khi m^t nga gi? tLx cXa HDL c^ng vFi Eu0 haD lfno m8 Eu0 haD lfn VMc D
tLDng tLZng th?i Chnng `hqn crc th 28 tLVng hM` Eu0 haD lYu nhYt tLDng th8nh
`hn tZi m^t 5VFc Eng c th zthVng 28 5VFc Eng hDZt ^ng nh{. Nhn chungo HDL
c gi? tLx thY` nhYt tLDng 5hng thnngo caD h4n tLDng vcng chu0n ti` v8 caD nhYt
tLDng [6i [ng cXa 5^ 2c. Hu ht c?c nh8 E6n luYt th8nh `hn mZng v8 ngVi [cng
7u thY0 Ljng D HDL tZi tLung tqm C1nh v8 5i1n [6i thnng 28 X. &Fi hu ht c?c tng
[ng th 01u cu t La 28 HDL nh h4n Oo/ [m. .^t EA tham EA Ch?c cng tha0 =i
thfD `hqn crc 28 5VFc Eng tLung tqm v8 5hng tn. Chng cng VMc ?nh gi? tV4ng
tr nhV HDL.
6& T@n Oc mEP\ ChTn cZc _MD `_ElaDiaatiEn MEP\ DiOC\DOiEnb
H.D 28 Ct >u6 Chi hai th8nh `hn `hqn crc cXa m^t tdn hi@u tLu07n tLDng EMi
>uang vFi c?c vn tAc Ch?c nhau v8 vVMt La ngD8i `ha [c thfD EMi. Hi@u tng n80 ccng
vFi Er luYt hi@n cXa HDL v8 chiL` cXa 5^ `h?t 28m m]D [Zng v8 nFi L^ng lung tdn hi@u
v8 6nh hVWng n t 2@ 2i tLDng c?c h@ thAng EAo <ng thi c th gq0 La m]D h8i
nghi1m tLng tLDng c?c h@ thAng tV4ng tr nhV c?c mZng C%T&. DVFi i7u Ci@n chim
Vu th tLDng c?c mZng >uango H.D tdch 2u thAng C1 thfD h8m chn 5c hai cXa ChD6ng
c?ch cht Chnng `h6i 28 tu0n tdnh thfD ^ [8i cu6 EMi >uang. & v0 mc [c H.D t=ng
>u?t VMc tdnh thfD 4n vx thi gian zÈ{ nhVng h@ EA cXa H.D zgi? tLx tL1n m^t 4n vx
^ [8i{ VMc tdnh thfD tLk tL1n chn 5c hai cXa 4n vx ChD6ng c?ch zÈiCm{. Tu0 nhi1no
vFi c?c th8nh `hn nhV c?c 5^ t?chigh]` C1nh th >u? tLnh H.D VMc l?c xnh tLVFc
n1n thnng thVng ta ch >uan tqm n H.D t=ng c^ng cXa thit 5x zhDc mi C1nh cXa
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/I
thit 5x{. DD v0 m8 th8nh `hn H.D thVng VMc tdnh 4n gi6n thfD 4n vx thi gian
zÈ{.
1&B&1&B =.0 ha> ?@n *L A*nB@/ti>n L>BBC
;u0 haD lfn cXa m^t th8nh `hn 28 ^ 2@ch gia cnng EuYt u v8D v8 u La
cXa th8nh `hn mZng . !L l?c xnh Eu0 haD cnng EuYt tLDng thit 5x tZi m^t 5VFc
Eng c th hDc >ua m^t [6i `h= v8 VMc tdnh thfD cnng EuYt Eau
{ i { 2gzz /O { z
in !ut in
# # # d3 I4
z/./{
Ai vFi m^t th8nh `hn mZng D-D.o !L thVng VMc tdnh thfD 5hng tn
tLu07n [\n cXa thit 5x. TYt nhi1n q0 28 tham EA c gi? tLx c8ng nh c8ng tAt.
Hh]` D hu dch nhYt cXa !L 28 gi? tLx tZi 5VFc Eng m8 Eu0 haD 28 2Fn nhYt. ;g
[ng gi? tLx n80 ngVi thit C c th tdnh tD?n m^t c?ch an tD8n >u Eu0 haD ?` [ng
chD 5Yt ct 5VFc Eng tLu07n [\n n8D. TLDng thrc to q0 28 c?ch m8 hu ht c?c nh8
E6n luYt Eg [ng l?c xnh Eu0 haD lfn cXa C1nh. Cn `h6i ch 3 Ljng 5VFc Eng
!T$ Va La Chnng nhYt thit `h6i 28 5VFc Eng tLung tqm cXa [6i thnng. HhV4ng `h?`
n80 VMc ?` [ng Chi 5it tLVFc ^ L^ng C1nho nhVng m^t EA 2inh Ci@n c lu hVFng
Eg [ng chD c?c tng [ng chung n1n Chnng th l?c xnh tLVFc c?c i7u Ci@n 28m vi@c
c th. TLDng tnh huAng n80 th c?ch tAt nhYt mn t6 !L 28 tdnh tD?n 5VFc Eng tLung
tqm cXa [6i thnng Eau tdnh !L tZi 5VFc Eng . HhV4ng `h?` n80 VMc ?` [ng
tLDng c?c thit 5x 4n C1nh hDc c?c thit 5x c [6i thnng Ai ltng.
ChVa c m^t chuan n8D VMc chY` nhn Chi Va La xnh ngha v7 !L vFi Er c
mt cXa HDL. .^t xnh ngha Ch? hM` 23 VMc c?c t= chtc chuan hD? 7 luYt. u
ti1n cn `h6i D !L vFi m^t ngu<n VMc Chg `hqn crc. HDL 5in thi1n t mal tFi
min thfD gi? tLx n80. Khi !L c th VMc xnh ngha nhV m^t tLVng hM` Eu0 haD tAt
nhYt Chi tLZng th?i `hqn crc tZi u v8D thit 5x Cim tLa D thg zD$T{ cXa m^t ngu<n
`hqn crc hD8n tD8n z2aEfL{ VMc i7u chnh. TLVng hM` Eu0 haD lYu nhYt 28 t=ng
cXa !L v8 HDL. C?c EA 2i@u >uan tLng Chi ED E?nh gi? tLx !L cXa nhi7u thit 5x Ch?c
nhau g<m c 6nh hVWng cXa c?c cDnnfctDL v8 tdnh <ng 7u cXa !L >ua c?c C1nh tLDng
m^t thit 5x a C1nh.
1&B&1&L TDnh EFnh h-ng
Tdnh xnh hVFng ni Chi cwn VMc [cng ch lu01n C1nh u gno 28 m^t
`h]` D Er c?ch 20 gia c?c c=ng u v8D cXa m^t thit 5x nhi7u u v8D. Tham EA n80
c 5i@t >uan tLng tLDng 5^ gh]` C1nh v tZi q0 cnng EuYt `h6n lZ tLW 2Zi 5^ `h?t cn
c gi? tLx tAi thiu.
NgVi [cng `h6i c m^t Ct cuAi Chnng `h6n lZ tZi u La cXa thit 5x D
tdnh xnh hVFng. Nu Chnng 6m 56D VMc i7u n80 th c?c tia `h6n lZ tZi 57 mt EMi
>uang E 28m Eai 2@ch Ct >u6 D. Thnng thVng ch cn thrc hi@n c?c `h]` D tdnh
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/J
xnh hVFng tZi c?c 5VFc Eng C1nh nh. Ta c th chn m^t tdn hi@u v8D m^t C1nh tZi
5VFc Eng VMc thit C v8 D cnng EuYt `h6n lZ tLW 2Zi m^t u v8D Ch?c. ^ 2@ch
gia cnng EuYt chn v8D v8 cnng EuYt `h6n lZ tLW 2Zi chdnh 28 tdnh xnh hVFng chD m^t
Er Ct hM` C1nh c th. C?c `h]` D c th tin h8nh vFi c?c C1nh Ct hM`. Tu0 nhi1n
i7u n80 Chin chD vi@c tr ^ng hD? c?c `h]` D tLW n1n Ch Chhno c 5i@t 28 vFi c?c
thit 5x c EA C1nh 2Fn.
4+5+4+G =.0 ha> ph6n hi
Khi ?nh E?ng VMc 54m v8D m^t 2inh Ci@n >uang nhV cDnnfctDLo 5^ gh]` C1nh
ha0 chdnh 28 EMi >uango m^t `hn nhng 2VMng VMc tLu07n io m^t `hn 5x hY` th v8
m^t `hn `h6n lZ tLW 2Zi. TLDng c?c h@ thAng >uang EMio ?nh E?ng 5x `h6n lZ [D t?n lZ
*a02figh v8 `h6n lZ ~LfEnf2. T?n lZ *a02figh l60 La 51n tLDng 56n thqn EMi >uang nhV
m^t h@ >u6 Chnng th tL?nh Chi [D tV4ng t?c gia `hn nhng 2VMng ?nh E?ng VMc
`h?t v8 c?c `hqn tg EMi >uang. & v0 t?n lZ *a02figh `h thu^c v8D th8nh `hn cYu
tZD cXa thu tinho <ng thi cng `h thu^c v8D 5VFc Eng. ^ 2Fn cXa t?n lZ
*a02figh v8D ChD6ng bJ [m tL1n m]t chD EMi >uang in hnh tZi 5VFc Eng /JJOnmo
6nh hVWng cXa tham EA n80 c th lfm l]t >ua c?c Ct nAi [8i. Hh6n lZ ~LfEnf2 l60 La
tZi c?c 57 mt Li LZc zcDnnfctDLo a[a`tfL{o 28 h@ >u6 cXa c?c 2 h=ng Chnng Chdo Er
mYt 2i1n Ct v8 nhng chit EuYt Chnng `hc hM` vFi nhau.
NgVi ta Chnng mDng muAn cnng EuYt >uang `h6n h<i [D m^t EA 23 [D nhV Eau
Tham EA n80 ng g` v8D Eu0 haD cnng EuYt t=ng
C?c 5^ `h?t 2aEfL hi@u EuYt caD [cng tLDng c?c h@ thAng D-D. LYt nhZ0 vFi
?nh E?ng `h6n lZo v ?nh E?ng n80 c th 28m gi6m nghi1m tLng ^ =n xnh cXa 2aEfL
v8 n t EA tdn hi@u tL1n nhiku ;N* cXa h@ thAng. TLDng nhng tLVng hM` nhYt xnho
cnng EuYt `h6n h<i 2Fn c th `h? hu 5^ `h?t 2aEfL.
nh E?ng `h6n lZ c th 5x `h6n lZ tLDng hVFng i. Nhng `h6n lZ tLu07n thfD
hVFng i n80 28m chm tdn hi@u 5an uo gq0 La c?c vYn 7 tZi `hn gi6i i7u ch. Hi@n
tVMng n80 VMc gi 28 giaD thDa a Vng z.H!{.
;r `h6n lZ l60 La 51n tLDng m^t 5^ Chuch Zi yD~% c th [\n n .H! c^ng
v8 ng g` tZ` qm 5^ Chuch Zi LYt 2Fn.
Gfm l]t n tYt c6 c?c Chda cZnh tL1n th m^t th8nh `hn c h@ EA `h6n lZ JJ [m E
thdch hM` h4n m^t th8nh `hn c h@ EA `h6n lZ JO [m.
1&B&; C@c tham OA tDEng ONi ?uang
4+5+%+4 Tn Bc Bc thH
TYt c6 thu tinho 5aD g<m c6 thu tinh [cng 28m EMi >uango 7u c t?n Ec vt
2i@u v chit EuYt tha0 =i thfD 5VFc Eng. NgD8i Lao Chi C]D thu tinh th8nh EMi >uang
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/_
4n mD[f th hnh [Zng v8 chit EuYt gq0 La Er `h thu^c v8D 5VFc Eng LYt 2Fn cXa Er
2an tLu07n c?c lung mang tin [c thfD EMio v8 28 t?n Ec Ang [\n Eng. T?n Ec vt
2i@u v8 t?n Ec Ang [\n Eng VMc gi chung 28 t?n Ec Ec th cXa EMi >uang.
T?n Ec Ec th Chnng `h6i 28 m^t vYn 7 nu m^t C1nh >uang VMc c tLVng
5Wi m^t 5VFc Engo nhVng nga0 c6 c?c C1nh h` nhYt cng c 5hng tn hZn ch. Thm
chd m^t ngu<n 4n Ec 23 tVWng cng Chnng th c ^ L^ng Vng `h= 5jng Chnng Chi
VMc i7u ch v thrc t ngu<n n80 ang mang tdn hi@u. Th1m v8D o m^t EA hi@n
tVMng tLDng thrc to vd [ nhV hi@n tVMng chiLò c th [\n n vi@c nFi L^ng lungo
6nh hVWng n ^ L^ng ngu<n `h?t.
& v0 mi m^t C1nh chD tLVFc VMc c tLVng 5Wi m^t [6i c?c 5VFc Eng c
ChD6ng c?ch gn m8 Chnng `h6i 28 m^t 5VFc Eng 4n 2. mWi v c?c 5VFc Eng Ch?c
nhau 2an tLu07n thfD c?c tAc ^ Ch?c nhau zhDc thfD vn tAc nhm Ch?c nhau{ n1n
m^t lung vunng tZi u v8D E L^ng La Chi n i >ua nhi7u Ct nAi >uang EMi. TLDng
nhi7u tLVng hMò lung n80 tL^n 2\n vFi c?c lung 2i7n C7o 28m chD vi@c Chni `hc tdn
hi@u chdnh l?c tLW n1n Ch Chhn. Khi tAc ^ 5it v8 ^ [8i tu0n thng 21no 6nh hVWng
cXa t?n Ec Ec th cng 2Fn h4n.
Hnh /.N mVFc Eng c t?n Ec 5jng Chnngo p
O
v8 EVn tZi t?n Ec Chnngo ;
O
T?n Ec Ec th cXa m^t Ct nAi >uang VMc tdch 2u thfD ChD6ng c?ch v8 VMc
tdnh thfD Er tha0 =i tLk nhm tL1n m^t 4n vx ^ [8io Èinm. H@ EA tLk 28 t?n Ec chD
m^t 2DZi EMi >uang c th v8 VMc tdnh t=ng >u?t thfD 4n vx Èiznm.Cm{. T?n Ec Ec
th cXa m^t h@ thAng LYt nhZ0 vFi Er thng EA 2VMng v8 ^ [8i cXa Eàno vFi Er thng tAc
^ 5it. &i@c gi6m ChD6ng c?ch C1nh v8 thng EA 2VMng C1nh Chnng 6nh hVWng nghi1m
tLng n t?n Ec Ec th. C?c hi@u tng cXa t?n Ec Ec th gi6m Chi gi6m gi? tLx t?n
Ec Ec th tu0@t Ai cXa EMi >uang v8 Chi 5c t?n Ec. Ai vFi c?c h@ thAng -D. Eg
[ng EMi >uang ._J: cn `h6i ch 3 h4n n t?n Ec Ec th v t?n Ec LYt 2Fn tLDng
vcng /JJO nm.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/b
Hnh /.e T?n Ec tha0 =i nhV m^t h8m thfD 5VFc Eng vFi m^t vt 2i@u chD tLVFc
4+5+%+% Tn Bc I>2@ ph;n c<c PMD
.n t6 m^t EMi >uang 23 tVWng tV4ng Ai 4n gi6n 28m th n8D nhng 2VMng
tLu07n [c thfD EMio c?c mD[f `hqn crc m8 EMi >uang n80 c tZi c?c 5VFc Eng chD
tLVFc. Tu0 nhi1no Chi c?c EMi >uang thrc t Ct hM` 2Zi tLDng c?` v8 c?` VMc 2` t
th LYt Ch c VMc EMi >uang 23 tVWng. TLDng EuAt >u? tLnh E6n luYt EMi >uango c?c
t?c ^ng tLDng 2i v8 v EMi VMc cA xnh 2Zio 5aD g<m c6 tdnh 2Vung chit Chnng th
[r D?n cXa EMi >uang. NgD8i Lao c?c t?c ^ng c4 hc cXa vi@c >uYn c?c EMi >uang
tLDng c?` ni [\n n Etc chng 5Yt Ai ltngo Etc chng n80 thng 21n Chi c?` 2Zi VMc
uAn >uang m^t tLc. .i 2n La Chi `hZm vi 5an uo c?` ti` tc chxu c?c Etc ]` 2Fn
h4n Chi n VMc 2` t cng nhV Chi thng c?c ChD6ng tLAngo c?c cDnnfctDL. TYt c6
c?c t?c ^ng c4 hc n80 7u [\n n Ct >u6 28 luYt hi@n Er 5in [Zng gi6 ng\u nhi1n
51n tLDng EMi >uango Er 5in [Zng n80 28m nhiku 2DZn hnh [Zng tLwn hDc tdnh <ng
tqm cXa 2i 51n tLDng vo hDc C]D [8i ha0 uAn nhn `hn 2i.
T?n Ec mD[f `hqn crc 28 c4 ch c4 56n m8 >ua c?c hi@n tVMng tL1n 6nh
hVWng n hi@u EuYt. TZi m^t im 5Yt C [c thfD EMi >uango m^t lung ?nh E?ng
VMc `hqn crc c th 5x `hqn chia th8nh c?c th8nh `hn VMc E` l` thfD hai tLc
tLrc giaD cXa EMi >uang m^t tLc nhanh v8 m^t tLc chm. Cn ch 3 28 c?c tLc n80
Chnng nhYt thit `h6i tV4ng tng vFi m^t tLZng th?i `hqn crc tu0n tdnh. TLDng c?`
>uang thrc to tdnh xnh hVFng cXa c?c tLc n80 v8 Er Ch?c nhau tV4ng Ai v7 tAc ^
tLu07n tV4ng tng vFi mi tLc z2i1n >uan tLrc ti` n ^ 2Fn cXa Er 2Vung chit 51n
tLDng{ tha0 =i [c thfD Vng [\n >uang. TLDng mi DZn cXa EMi >uango hVFng cXa
c?c tLc 2Vung chit tha0 =i zc th cDi 28 gh]` mD[f{. TLDng mi DZn luYt hi@n thi
gian tLk gia c?c `hn cXa ?nh E?ng thfD tLc nhanh v8 ?nh E?ng thfD tLc chm. &
tdnh hVFng tV4ng Ai cXa c?c tLc n80 tLDng c?c `hn 28 Ch?c nhau n1n lung tdn hi@u
tL6i L^ng thfD thi gian.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/N
&Fi nhng 5VFc Eng c tho tLZng th?i `hqn crc cXa ?nh E?ng VMc Va v8D
EMi >uang c th chnh Ega lung Chnng tL6i L^ng. TLDng thrc to c hai tLZng th?i
`hqn crc tLrc giaD t<n tZi. Chng 28 c?c tLZng th?i `hqn crc c4 56no m^t tV4ng tng vFi
thi gian tLu07n lung nhanh nhYt v8 m^t tng vFi thi gian 2an tLu07n lung chm nhYt.
;r Ch?c 5i@t gia hai thi gian tLu07n lung n80 VMc gi 28 tLk nhm vi Eai zDD{
tV4ng tng vFi 5VFc Eng v8 H.D VMc l?c xnh 28 gi? tLx tLung 5nh thfD 5VFc
Eng cXa DD.
C?c h@ EA tZD La H.D Chnng th D Li1ng L n1n hi@n tVMng n80 `h6i VMc lfm
l]t nhV m^t Er tha0 =i cA xnho Chnng =n xnh v8 ch mang tdnh `hng D?n. #u?
tLnh `hng D?n n80 chD Ct >u6 28 Er nFi L^ng c?c lung mang tino c th 28m gi6m
Ch6 nhng gi6i m chdnh l?c tZi 5^ thu. DD H.D 28 m^t tham EA giFi hZn tAc ^
tLu07n [\n. Tham EA n80 VMc D 5jng 4n vx È. mWi v mi 0u tA mFi [c thfD EMi
>uang 7u g` th1m v8D 6nh hVWng cXa 0u tA tLVFc nhVng Ct >u6 cuAi ccng 28
28m thng H.D n1n 4n vx thdch hM` chD c?c h@ EA c tLVng chD H.D 28 ÈiCm
/i:
. Hh6i
Eg [ng m^t c?ch tdnh tLung 5nh l?c xnh H.D cXa m^t Ct nAi chia 28m nhi7u
`hn. H.D t=ng c^ng 5Wi cnng thtc Eau

: /i :
z z { {
t!t .
.
#MD #MD
z/.:{
Pnh hVWng cXa H.D tLDng m^t h@ thAng LYt nhZ0 vFi Er thng tAc ^ 5it cXa
C1nho thng EA 2VMng chngo thng EA C1nh. H.D Chnng chxu 6nh hVWng nghi1m tLng
cXa Er gi6m ChD6ng c?ch C1nh. Tu0 nhi1n hi@u tng n80 gi6m Chi VMc i7u Chin hnh
[Zng EMi >uang tAt h4n hDc thng Er gh]` mD[f. Pnh hVWng cXa C thut 5c t?n Ec
Ec th n H.D Chnng L L8ng nhVng ngVi ta v\n ang ti` tc nghi1n ctu. H.D 28
m^t vYn 7 >uan tLng h4n Ai vFi c?c 2` t -D. Eg [ng EMi >uang c ._J: ED
vFi c?c h@ thAng Eg [ng c?c EMi ._J: mFio ._JBo ._JJ.
4+5+%+5 Tn Bc I>2@ ph;n c<c Jc hai
T?n Ec mD[f `hqn crc 5c hai 28 tham EA c 2i1n >uan n Er 5in thi1n cXa
t?n Ec mD[f `hqn crc thfD 5VFc Eng. ChD n nhng nhm gn q0 th tham EA n80
v\n 6nh hVWng Chnng ?ng C n hi@u EuYt cXa mZng. Tu0 nhi1no Chi tAc ^ 5it Zt
n /O 5iE v8 caD h4n na th tham EA n80 c th tLW n1n >uan tLng 28m gi6m chYt
2VMng h@ thAng. H.D 5c hai 2unn c mt tLDng nhng EMi >uang 4n mD[f [8i nu c
H.D 5c m^t. zTLDng thrc t c m^t mAi 2i1n >uan 4n gi6n v7 mt tD?n hc gia hai
2DZi H.D Ai vFi c?c tLVng hM` EMi >uang VMc gh]`{. .c [c v0o H.D 5c hai
thnng thVng ch 28m gi6m chYt 2VMng h@ thAng Chi Ct nAi c t?n Ec Ec th hDc
hi@n tVMng chiL` tZi ngu<n `h?t. .tc ^ Eu0 gi6m n80 c th ccng 5c vFi t?n Ec Ec
th v8 t 2@ vFi ^ [8i Ct nAio Chnng giAng nhV H.D 5c m^t. DD cn lfm l]t c
th vFi nhng Ct nAi Vng [8i. Tu0 nhi1no tL?i vFi t?n Ec Ec tho H.D 5c hai 6nh
hVWng c tdnh chYt l?c EuYt.z5fhavf EtDchaEtic220{.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
/e
H.D 5c hai 6nh hVWng n c?c EA 2i@u `hqn `hAi l?c EuYt DDo thng 21n Chi
c 01u cu t EA 2i 5it nh. Tham EA n80 `h thu^c v8D tAc ^ tha0 =i cXa DD thfD
h8m cXa 5VFc Eng. Tu0 nhi1n tham EA n80 cwn `h thu^c nhi7u h4n v8D Er tha0 =i
hVFng cXa tLZng th?i `hqn crc u La zv]c t4 t?n Ec `hqn crc{ nhV 28 m^t h8m cXa tn
EA >uang.
1&B&;&L 'c hi. 8ng phi t.0Kn
Tdnh `hi tu0n tLDng EMi >uang c nhng hi@u tng tV4ng tr nhV c?c h@ thAng
vt 23 Ch?co 28 c4 hc hDc i@n tg. Tdnh `hi tu0n 28m `h?t Einh c?c h8i v8 c?c tn EA
Ch?c nhau. C?c tdn hi@u `h?t Einh n80 2Zi gq0 La c?c Eu0 haD Chnng mDng muAn tLDng
c?c mZng tLu07n thnng >uang.
Tdnh `hi tu0n cXa EMi >uang Chnng `h6i [D >u? tLnh E6n luYt ha0 thit Co n
28 m^t c im En c cXa nhng 2VMng i@n t Chi >ua m^t `hV4ng ti@n vt 23. C?c
nh8 thit C v8 ngVi Eg [ng c?c h@ thAng tLu07n thnng >uang EMi cn c 5i@t >uan
tqm n tham EA n80o v tdnh nhYt >u?n caD cXa nhng 2VMng 2aEfL m8 c?c h@ thAng n80
Eg [ng. ^ 2Fn cXa tLVng i@n cn thit Ai vFi m^t mtc cnng EuYt `h?t chD tLVFc
thng 21n ccng vFi mtc ^ nhYt >u?n tLDng 5VFc Eng. Chdnh v v0o nga0 c6 c?c mtc
cnng EuYt va `h6i tLDng c?c h@ thAng -D. nhYt >u?n caD cng [\n n c?c mtc
tLVng i@n X 2Fn gq0 La c?c hi@u tng `hi tu0n.
Tdnh `hi tu0n cXa EMi >uang tLW n1n ?ng ch 3 Chi cVng ^ tdn hi@u 2aEfL
zcnng EuYt tL1n m^t 4n vx [i@n tdch{ Zt n gi? tLx ngVung. <ng thio c?c hi@u tng
`hi tu0n cng tLW th8nh tYt 0u Eau Chi c?c tdn hi@u vVMt >ua m^t ^ [8i n8D cXa
EMi >uango `h thu^c v8D c im C thut cXa cYu tLc v8 c?c i7u Ci@n hDZt ^ng
cXa EMi >uang.
TLDng thrc to tLVng i@n zy{ cXa tdn hi@u 2an tLu07n t 2@ vFi cnng EuYt tdn hi@u
# 2n h@ EA `hi tu0n n
-
chia chD [i@n tdch hi@u [ng 5
677
cXa 2i EMi thfD cnng thtc
Eau

z { z { fl`|z i : z o { i :{ } 8 9 d9 8 9 i # 9 t d9 + + +
z/.B{
TLDng : 28 Eu0 haD EMi >uango ; 28 `ha cXa Eng 2an tLu07no 28 h@ EA `hi tu0no
vz:ip {zn
:
i%
f
{. i6 Eg chcm ?nh E?ng 2an tLu07n thfD [Zng auEEf th ta c

:
z {
677
5 M<D
z/.I{
vFi .~D 28 Vng Cdnh tLVng mD[f. Ai vFi EMi >uang [xch t?n Ec ._JB v8 EMi
>uang [xch t?n Ec nDnfLD ._JJ th 5
677
lY` l 5jng JO n _O m
:
o tLDng Chi EMi
>uang chVa [xch t?n Ec ._J: c 5
677
lY` l 5jng NO m
:
. ^ [8i EMi >uang hi@u [ng
4
677
cng c t?c [ng nhV 5
677
. &Fi nhng EMi >uang 4n mD[f in hnh th 4
677
thVng
c gi? tLx :O Cm.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:O
C?c hi@u tng `hi tu0n thVng chia th8nh hai 2DZio `h thu^c v8D Er tha0 =i
cXa . 28 hi@n tVMng t?n lZ v8 hi@n tVMng chit EuYt. &Fi hi@n tVMng t?n lZo tdn hi@u
2aEfL 5x t?n lZ 5Wi c?c Eng qm zc?c `hDnDn qm thanh{ hDc c?c [aD ^ng tLDng `hqn
tg EMi >uang zc?c `hDnDn ?nh E?ng{ v8 E 5x [xch n c?c 5VFc Eng [8i h4n. Hai hi@n
tVMng t?n lZ thVng thY0 28 t?n lZ ngVMc mLi22Duin Cdch thdch zhi@n tVMng `hDnDn qm{
v8 t?n lZ *aman Cdch thdch zhi@n tVMng `hDnDn >uang{. TLDng c?c hi@n tVMng chit
EuYto cnng EuYt tdn hi@u X caD chit EuYt Chnng th cDi 28 hjng EA na m8 lY` l
thfD cnng thtc Eau
O :
n n n I +
z/.J{
vFi n
=
28 chit EuYt tu0n tdnho ! 28 cVng ^ tdn hi@uo n
-
28 h@ EA `hi tu0n zChD6ng :
n B./O
/_
cm
:
i- vFi EMi >uang Ei2ic{. C?c hi@n tVMng chit EuYt 5aD g<m tr i7u ch
`ha ;H.o i7u ch `ha ch]D GH. v8 hi@u tng tL^n 5An Eng. DVFi q0 28 nhng n]t
c4 56n v7 c?c hi@u tng `hi tu0n ni tL1n
a& T@n [K ngRNc FDillEuin Jcch thcch <F<
TLDng hi@u tng n80o tdn hi@u 2aEfL tZD La c?c vcng tun hD8n hDc tha0 =i chit
EuYto c ngha 28 m^t c?ch tg tun hD8n tLu07n i nhV m^t Eng qm t tdn hi@u. Nhng
`h6n lZ [D c?ch tg 6D n80 gq0 La luYt hi@n nhV ?nh E?ng t?n lZ ngVMco VMc Chuch
Zi v8 t?c ^ng [D hi@u tng DD``2fL [xch tn EA thY` h4n z5VFc Eng [8i h4n{. Hi@u
tng ;m; [\n n m^t tdn hi@u 2an tLu07n thfD hVFng i Chnng =n xnh v8 LYt nhiku v
LYt nhi7u nhng 2VMng >uang 5x t?n lZ ngVMc.
&Fi c?c EMi >uang ._JB tZi 5VFc Eng /JJ: nm chng hZn th tdn hi@u 5x t?n lZ
ngVMc 5x [xch luAng `hda [VFi ChD6ng /Oob H zvOoONJ nm{ vFi 5hng tn ChD6ng _O
.H. &Fi EMi >uang ._J: tLDng ccng cga E=o tdn hi@u 5x t?n lZ ngVMc 5x [xch luAng
ChD6ng // H zOoONN nm{ vFi 5hng tn ChD6ng BO .H. ThfD Cinh nghi@m th n1n
lfm l]t ;m; nhV m^t vYn 7 v7 i@n th z`Dtfntia2{ nu ?nh E?ng 4n Ec tL1n _ [mm
VMc Va v8D EMi >uang.
Nhi7u C thut VMc `h?t tLin Chg ;m; tLDng c?c h@ thAng thrc t. K
thut thnng [ng nhYt 28 Lung nhanh zJO CH{ Eng mang >ua m^t [6i tn ChD6ng
/Ho 2Fn h4n LYt nhi7u ED vFi 5hng tn ;m; BO n _O .H.
6& T@n [K -aman Jcch thcch <-<
H@ EA t?n lZ *amano ChD6ng /O
/:
cmi- nh h4n LYt nhi7u ED vFi h@ EA t?n lZ
ngVMc mLi22Duin. Tu0 nhi1no tn EA tdn hi@u 2Zi 5x [xch n nhng tn EA thY` h4n LYt
nhi7u zt /O n /J TH tLDng cga E= /JO nmo hDc tZi 5VFc Eng [8i h4n /OO nm{ vFi
5hng tn L^ng h4n nhi7u zChD6ng b TH ha0 JJ nm{. TLDng c?c h@ thAng -D. hi@u
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:/
tng n80 28 Er chu0n cnng EuYt t c?c C1nh 5VFc Eng ngn n c?c C1nh 5VFc Eng
[8i h4n.
c& TZ i8u ch Cha <_M
Khi cVng ^ tdn hi@u 2aEfL tLW n1n >u? caDo tdn hi@u c tr i7u ch `ha. &i@c
i7u ch n80 nFi L^ng `h= cXa tdn hi@u v8 tZm thi nFi L^ng hDc n]n tdn hi@uo `h
thu^c v8D [Yu zqm ha0 [V4ng{ cXa t?n Ec Ec th. .^t Er [xch chu0n c?c 5VFc Eng
ngn l60 La tZi `hn uni cXa tdn hi@u v8 [xch chu0n c?c 5VFc Eng [8i tZi `hn u
tdn hi@u.
TLDng c?c h@ thAng -D.o Er nFi L^ng `h= [D ;H. gq0 La tLDng m^t C1nh tdn
hi@u c th giaD thDa vFi c?c tdn hi@u 2i7n C7. ;H. thng 21n Chi cnng EuYt C1nh Va v8D
thng 21n tLDng m^t EMi >uang cA xnh vFi [i@n tdch hi@u [ng cA xnho Chi tAc ^ 5it cXa
C1nh thng 21n v8 tLDng tLVng hM` t?n Ec Ec th mang [Yu qm z{. ;H. Chnng 5x 6nh
hVWng nghi1m tLng Chi gi6m ChD6ng c?ch C1nh v8 thng EA 2VMng C1nho hi@u tng n80
gi6m luAng Chi t?n Ec Ec th c gi? tLx Chnng hDc gi? tLx [V4ng nho Chi thng [i@n
tdch hi@u [ng cXa EMi >uang v8 Chi 5c t?n Ec.
P& di8u ch Cha chIE e_M
TLDng tLVng hM` n80 th tdn hi@u cXa m^t C1nh i7u ch `ha cXa tdn hi@u tLDng
C1nh 2i7n C7. GH. cng nhZ0 vFi c?c tham EA giAng nhV ;H.o ngD8i La cwn nhZ0 vFi
Er thng EA 2VMng C1nh. GH. Chnng 5x 6nh hVWng nghi1m tLng Chi gi6m ChD6ng c?ch
C1nh nhVng gi6m tLDng c?c tLVng hM` thng [i@n tdch hi@u [ng cXa EMi v8 5c t?n Ec.
TLDng c?c h@ thAng -D. Eg [ng EMi c [i@n tdch hi@u [ng 2Fn th GH. Chnng `h6i
28 m^t vYn 7 >uan tLng. C?c vYn 7 v7 GH. E VMc nghi1n ctu c th tLDng chV4ng
: cXa 7 t8i.
\& iu fng tDGn 6An Ong g0M
q0 28 hi@u tng `hi tu0n c tdnh chYt `h? vu nhi7u nhYt tLDng c?c h@ thAng
-D.. Khi cVng ^ tdn hi@u 2aEfL Zt n gi? tLx tFi hZno c?c tdn hi@u 5ng luYt hi@n
v8 m^t EA c th L4i v8D c?c C1nh c thrc. ;A 2VMng C1nh 5ng VMc tdnh thfD cnng
thtc N
:
zN/{i: vFi N 28 EA C1nh tdn hi@u. ThfD c?ch tdnh n80 th tLDng m^t h@ thAng I
C1nh E luYt hi@n :I C1nh 5ngo h@ thAng N C1nh luYt hi@n ::I C1nh 5ngo h@ thAng
/_ C1nh luYt hi@n /e:O C1nh 5ng. ;r giaD thDa gia c?c C1nh n80 E LYt nghi1m tLng
tZi `hda thu. Hi@u tng tL^n 5An Eng LYt nhZ0 vFi Er thng cnng EuYt C1nho Er gi6m
ChD6ng c?ch C1nho Er thng EA 2VMng C1nh mc [c Zt VMc gi? tLx 5D hD8. Hi@u tng
n80 c 5i@t nghi1m tLng tLDng h@ thAng Eg [ng EMi >uang [xch t?n Ec ._JB. &Fi
EMi [xch t?n Ec nDnfLD ._JJ th hi@u tng n80 dt nghi1m tLng h4no c 5i@t Chi EMi
c [i@n tdch hi@u [ng L^ng. ~-. Chnng 5x 6nh hVWng nghi1m tLng Chi thng tAc ^
5it cXa C1nh. Khi thng [i@n tdch hi@u [ng cXa EMi >uang hDc thng gi? tLx tu0@t Ai cXa
t?n Ec Ec th th c th gi6m ~-.. TLDng cga E= /JJO nmo 6nh hVWng cXa ~-.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
::
Chnng nghi1m tLng Ai vFi EMi >uang chVa [xch t?n Ec ._J: ED vFi EMi >uang [xch
t?n Ec ._JB v t?n Ec tV4ng Ai `hng tLDng Chi EVn t?n Ec 2Zi [Ac h4n.
1&B&B C@c tham OA tDEng 6G Jhuch Ki
C?c 5^ Chuch Zi yD~% c vai tLw >u0t xnh tLDng c?c h@ thAng -D.. DD
Er `h thu^c v8D 5VFc Eng cXa h@ EA Chuch Zi cn `h6i VMc l?c xnh tLDng >u?
tLnh thit C mZngo c 5i@t 28 Chi c?c C1nh Li1ng 2 `h6i i >ua nhi7u 5^ Chuch Zi.
4+5+5+4 Pht ?L t< pht
Ngu<n tZ` qm chdnh tLDng 5^ Chuch Zi >uang 28 `h?t lZ tr `h?t VMc Chuch
Zi %;yo `h?t lZ n80 Chnng giAng nhV ting L L c th nghf thY0 t m^t 5^ Chuch
Zi qm thanh. %;y luYt hi@n nhV m^t mtc n7n >ua [6i `h= >uango c th nhn thY0
5jng m^t m?0 `hqn tdch >uang `h=. Hh?t lZ n80 [\n n tZ` qm tLDng 5hng *~ c4 EW
ztLDng tdn hi@u i@n La Chi 5^ thu{ >ua m^t EA c4 ch. Ta lfm l]t c?c c4 ch n80.
L8 m^t `hV4ng ti@n Chuch Zi VMc 54m tLDng mi7n >uango Ei2ic VMc ti1m
yL5ium c cYu tLc B mtco tLDng mtc tL1n ccng tLDng [6i /JJO nm 28 mtc LYt =n
xnh v8 c th Einh La `h?t lZ tr `h?t v8 `h?t lZ Cdch thdch. .tc Ei1u 57n c m^t thi
gian `hqn L [8i. Kt >u6 28o m^t iDn yL5ium c th [u0 tL tLZng th?i n80 tLDng thi
gian [8io [\n n Er 6D mt ^. &Fi Er luYt hi@n tLZng th?i 6D mt ^ n80o c?c
ngu01n tg hDc iDn 5x c?ch 20 E tZD La c?c `h?t lZ tr `h?t. TLDng c?c `hV4ng ti@n c
Chuch Zio chng hZn nhV tLDng yD~%o `h?t lZ tr `h?t n80 c l?c luYt VMc chD
tLVFc v7 Ch6 nhng 5x gi 2Zi tLDng mi `hn c4 56n cXa EMi >uang VMc Cdch thdcho
[D VMc Chuch Zi 5Wi c?c ngu01n tA 2i1n tiò tZD La `h?t lZ tr `h?t VMc Chuch
Zi %;y. %;y `h?t Einh tLDng c6 hVFng i v8 hVFng ngVMc tLW 2Zi cXa tdn hi@u.
C th 28m gi6m cnng EuYt %;y cXa tdn hi@u 5jng c?ch D mtc tZ` qm tdn hi@u
u v8D zN
in
z p {{ v8 mtc tZ` qm t=ng c^ng cXa tdn hi@u u La zN
Dut
zp {{ L 5?8 +
z/._{
vFi 28 h@ EA Chuch Zi. TLDng Er 5D hD8 hDc n]n h@ EA Chuch Zio %;y
ch g` m^t `hn nh tZ` qm. H@ EA Chuch Zi 4n gi6n ch 28 t EA u Lai u v8Do
Chnng tdnh n `h?t lZ tr `h?t VMc Chuch Zi %;y.
1&B&B&; (hiM. gia> th>a Ea ENng MP*
Nhiku giaD thDa a Vng .H! [D m^t EA `h6n lZ nh 51n tLDng m^t 5^ Chuch
Zio c th 28m gi6m hi@u EuYt 5^ Chuch Zi. Nhng `h6n lZ n80 c th gq0 La c?c
hi@u tng C3 Einh Chnng =n xnh v8 nghi1m tLngo v8 5Wi v h@ EA Chuch Zi caD [\n
n nhi7u lung nhn nhiku tLDng `h= nhiku cVng ^ tV4ng Ai *!N. *Yt Ch v8 tAn
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:B
nhi7u thi gian `hqn tdch `h6n lZ ngVMc [D c?c `hn gh]` nAio c?c cDnnfctDL gq0
La tLDng >u? tLnh E6n luYt yD~%o c?c 5^ Chuch Zi cn `h6i VMc Cim tLa .H! Eau
Chi E6n luYt. NgD8i `hV4ng `h?` t?ch *!No c?c `hV4ng `h?` l?c xnh h@ EA tZ` qm
VMc th6D 2un thVng Chnng `h?t hi@n VMc .H!. &Fi hu ht c?c tng [ngo gn nhV
5Yt ct m^t 5c n8D cXa .H! 7u Chnng th chY` nhn tLDng 5^ Chuch Zi. H@ EA
nhiku .H! cXa m^t 5^ Chuch Zi >uang VMc l?c xnh nhV Eau
z { z { z {
M#I !ut in
.< ?.@ ?.@
z/.b{
C?c tham EA tL1n 7u VMc tdnh thfD [mo ;N*
in
28 t EA tdn hi@u tL1n nhiku cXa u v8Do
;N*
Dut
28 t EA tdn hi@u tL1n nhiku u Lao gi6 Eg [cng 5^ 2c 5hng h` tZi u v8D 5^
thu. &Fi 5VFc Eng 54m eNO nm v8 tLZng th?i 6D mt ^ hD8n tD8no h@ EA N~ 23
tVWng h@ EA N~ nh nhYt c th Zt VMc vFi 5^ Chuch Zi c h@ EA Chuch Zi caD
28 ChD6ng B [m.
1&L Ut lun
Cnng ngh@ -D. v8 ang `h?t tLin v8 chim Vu th tLDng c?c mZng tLu07n t6i
ng80 na0. q0 28 cnng ngh@ chX chAt &i@t Nam cng nhV c?c nVFc tL1n th giFi
`h?t tLin mZng tD8n >uang chD mZng NN. -D. Chnng ch tn [ng 5hng thnng 2Fn
cXa EMi >uang m8 cwn chD tAc ^ caDo Ch6 nhng mW L^ng [ung 2VMng [k [8ng. m1n
cZnh Eg [ng h@ thAng -D. chD mZng tLu07n t6i c th tLu07n nhi7u 2DZi tdn hi@u
c c tdnh Ch?c nhauo ?` tng nhi7u 2DZi hnh [xch v a [Zng. Tu0 nhi1n tLDng h@
thAng cwn c nhng 0u tA gq0 Eu0 gi6m chYt 2VMng h@ thAng Chnng th tL?nh Chi.
TLDng Chunn Ch= c hZno 7 t8i n80 Va La nhng hZn ch Ai vFi h@ thAng -D. [D
hi@u tng i7u ch `ha ch]D GH. gq0 La. Nhng n]t c4 56n v7 GH. E VMc 7 c`
tLDng chV4ng : [VFi q0.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:I
n tt nghip 'h)ng **+ i1. chK pha chO>
XPM
C!"#$ %%& d%*) Ch _A Cij e_M
TLDng `hn /.B.:.I c?c hi@u tng `hi tu0n tLDng EMi >uang 7 c` n hi@u
tng i7u ch `ha ch]D GH.. TLDng chV4ng : cXa 7 t8i E tm hiu c th h4n v7 c?c
hi@u tng gh]` nAi cng nhV c?c hi@u tng `hi tu0n Ch?c [D GH. gq0 La tLDng EMi
>uang.
;&1 $iSi thiu chung v8 e_M
Khi hai ha0 nhi7u Eng >uang ccng 2an tLu07n tLDng m^t EMi >uango chng c th
tV4ng t?c vFi nhau >ua tdnh `hi tu0n cXa EMi >uang. Nhn chungo m^t tV4ng t?c c th
28m `h?t Einh c?c Eng mFi tLDng nhng i7u Ci@n thdch hM` >ua nhi7u hi@n tVMng `hi
tu0n nhV VMc 7 c` tLDng chV4ng /. GH. 28 m^t tLDng nhng hi@u tng `hi
tu0n c 6nh hVWng Ch? 2Fn n chYt 2VMng tLu07n [\n cXa h@ thAngo c 5i@t 28 tLDng
h@ thAng tLu07n [\n -D. [D tdnh chYt a C1nh. GH. VMc xnh ngha 28 m^t hi@u
tng `hi tu0n tLDng cVng ^ cXa m^t chcm E?ng 6nh hVWng n `ha cXa m^t
chcm E?ng Ch?c. C tho GH. 28 Er tha0 =i `ha >uang cXa m^t chcm E?ng gq0 La [D
tV4ng t?c vFi m^t chcm E?ng Ch?c tLDng m^t mni tLVng tLu07n [\n `hi tu0n. ;r
tV4ng t?c gia hai Eng >uang 28m tha0 =i cVng ^ cXa Eng >uang [D 28m tha0
=i `ha >uang cXa Eng. GH. c 2i1n >uan n nhi7u hi@n tVMng Ch?c nhauo gq0 La
nhi7u vYn 7 v7 lu01n C1nh tLDng tLu07n thnng >uang EMio v8 6nh hVWng Ch? 2Fn n
hi@u EuYt tLu07n [\n. Nhi7u `hV4ng `h?` 2DZi 5 GH. VMc nghi1n ctu nhVng 7u
c nhVMc im 28 hZn ch Ch6 nhng tLu07n [\n cXa h@ thAng. Hhn Eau q0 tLnh 580 v7
m^t EA hi@n tVMng [D GH. gq0 La|/}.
;&; MGt OA hin tRNng PE e_M gT2 Da
;&;&1 $hIC nAi Chi tu2n
Hhn n80 lfm l]t tLVng hM` hai lung >uang ccng 2an tLu07n tLDng EMi 4n mD[f.
Hai lung >uang n80 Chnng ch Ch?c nhau v7 5VFc Eng m8 cwn c th Ch?c nhau v7
tLZng th?i `hqn crc. TLVng hM` u ti1n tLDng `hn :.:././ l]t hai Eng c tn EA
Ch?c nhau. TLVng hM` tht hai tLDng `hn :.:./.: l]t hai Eng c `hqn crc tLrc giaD.
%+%+4+4 ,hOp ni cc BPng cP tQn B 7hc nha.
TLDng `h]` tdnh lY` l gi6 4n Eco c th chia Er tha0 =i nhanh chng cXa
tLVng i@n 5jng c?ch vit 5iu thtc [VFi [Zng
[ ]
/ / : :
/
z o { fl`z { fl`z { . o
:
8 r t A 8 i t 8 i t c c + +
z:./{
TLDng
A 28 vfct4 4n vx `hqn crco B
+
v8 B
-
28 c?c tn EA tLung tqm cXa hai lungo
vFi c?c 5i1n ^ tV4ng tng 28 8
+
v8 8
-
VMc gi6 Eg 28 c?c h8m tha0 =i chm thfD thi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:J
XPM
gian tLDng ChD6ng thi gian B
/
C+
zv/ hDc :{. i6 thit n80 tV4ng V4ng vFi vi@c gi6
Eg DB
/
B
/
o tLDng DB
/
28 ^ L^ng `h= v8 gi tLDng ^ L^ng lung Oo/ È.
thY0 ngu<n gAc cXa GH. ta tha0 `hV4ng tLnh z:./{ v8D `hV4ng tLnh
zB{
O
z o { z o { z o { z o {
.4
# r t 8 r t 8 r t 8 r t M
VMc

/ / : :
/ : / :
: / : /
z { fl`z { z { fl`z {
/
z o { z: { fl`| z: { } . .o
:
z: { fl`| z: { }
.4 .4
.4 .4
.4
# i t # i t
# r t A # i t c c
# i t

+

+ +
' ;

+

z:.:{
TLDng
: :
/ / : /
z { z : {
.4 677
# 8 8 8 +
z:.B{
: :
: : / :
z { z : {
.4 677
# 8 8 8 +
z:.I{
:
/ : / :
z: {
.4 677
# 8 8
z:.J{
:
: / : /
z: {
.4 677
# 8 8
z:._{
&8
zB{ O
B
I
677 AAAA

z:.b{
;r `h thu^c v8D tn EA cXa
f
zB{
Chnng VMc ch La W q0 [D 5 >ua t?n Ec.
;r `hqn crc `hi tu0n tLDng `hV4ng tLnh z:.:{ c m^t EA thi im [aD ^ng tZi c?c
tn EA mFi :
/
:
v8 :
:
/
. C?c thi im n80 28 Ct >u6 cXa hi@n tVMng ~-.. Nu
c?c th8nh `hn tn EA mFi tdch 2u nhi7u th cn `h6i 28m thD6 mn i7u Ci@n Ct hM`
`hao m^t i7u Ci@n Chnng thD6 mn tLDng thrc t tL Chi c c?c E` l` c 5i@t. C?c
thi im ~-. VMc 5 >ua vFi gi6 thit Chnng l60 La Ct hM` `ha. Hai th8nh `hn
cwn 2Zi g` th1m th8nh `hn `hi tu0n chD chit EuYt. Ta c th thY0 i7u n80 nu vit
z:.B{ v8 z:.I{ [VFi [Zng
O
z {
.4
.4 / / /
# 8
z:.N{
v/o:
v8 Ct hM` vFi th8nh `hn tu0n tdnh ta VMc `hqn crc gq0 La nhV Eau
O
z {
/ / /
# 8
z:.e{
TLDng
:
z {
4 .4 4
/ / / / /
n n + +
z:./O{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:_
XPM
n
/
4
28 th8nh `hn tu0n tdnh cXa chit EuYt v8 -n
/
28 Er tha0 =i gq0 La [D c?c hi@u tng
`hi tu0n 5c 5a. Dcng `h]` lY` l -n
/
n
/
4
o th8nh `hn `hi tu0n cXa chit EuYt
VMc chD nhV Eau
( )
: :
: B
i : :
.4
/ / / / /
n n n 8 8

+
z:.//{
vFi h@ EA `hi tu0n 28
zB{
:
B
*fz {
N
AAAA
n
n

z:./:{
v8 gi6 Eg n
+
4
E n
-
4
o 5 >ua th8nh `hn 6D
zB{
.
HhV4ng tLnh z:.//{ chD thY0 chit EuYt cXa m^t Eng >uang Chnng ch `h thu^c v8D
cVng ^ cXa Eng m8 cwn `h thu^c v8D cVng ^ cXa Eng ccng 2an tLu07n. Khi
c?c Eng ccng 2an tLu07n 51n tLDng EMi >uango `ha `hi tu0n `h thu^c cVng ^ nhV
Eau
: :
:
B
| : }
/ / .4
/ / / /
9 9n
n 8 8
c c

+ z:./B{
/v/o:
EA hZng u ti1n tV4ng tng vFi ;H.. ;A hZng tht hai 28 Ct >u6 i7u ch `ha cXa m^t
Eng [D Eng ccng 2an tLu07no VMc gi 28 GH.. H@ EA : tLDng `hV4ng tLnh chD thY0
GH. gq0 6nh hVWng gY` ni ;H. vFi ccng cVng ^. Ngu<n gAc cXa GH. c th
tm thY0 thfD nhng EA hZng g` `hn tLDng z:.:{ v7 `hqn crc `hi tu0n. Ni v7 `ham
chYto EA c?c EA hZng gY` ni 21n Chi hai tn EA >uang VMc ED E?nh Li1ng 5i@t ED vFi Chi
c?c tn EA thD?i hD?.
i6 Eg c?c hi@u tng `hi tu0n Chnng 6nh hVWng nghi1m tLng n c?c mD[f cXa
EMi >uango Er `h thu^c thfD chi7u ngang E VMc ch L Chi vit 8
/
zLot{ [VFi [Zng
O
z o { z o { z o { fl`z {
/ / / /
8 r t < A y 5 9 t i 9
z:./I{
TLDng <
/
FA,yG 28 `hqn `hAi mD[f cXa EMi >uang chD tLVng tht /F/H/o:{o 5
/
F9,tG 28
5i1n ^ 5in =i chmo
O/
28 hjng EA 2an tLu07n tV4ng tng tZi tn EA tLung tqm
/
. C?c
hi@u tng t?n Ec VMc tdnh n Chi Chai tLin hjng EA 2an tLu07n `h thu^c `hqn crc
/
z{ Ai vFi mi Eng v8 ch cwn 2Zi c?c EA hZng 5c :. HhV4ng tLnh tLu07n Eng Zt
VMc Ai vFi 5
/
F9,tG 28
( )
:
:
:
:
/ : :
:
: :
/ / / / /
/ / / // / /I I
5 5 5 in
i
5 7 5 7 5
9 t t c

+ + + +

z:./J{
TLDng I J /,
//
v /iv
g/
, v
g/
28 vn tAc nhmo
:/
28 h@ EA &Do
/
28 h@ EA Eu0 haD.
Th8nh `hn ch<ng 2n 7
/I
VMc l?c xnh nhV Eau
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:b
XPM
:
:
:
:
z o { z o {
z o { z o {
/ I
iI
/ I
< A y < A y dAdy
7
< A y dAdy < A y dAdy

_ _

, ,

.z/_{
;r Ch?c 5i@t gia c?c th8nh `hn ch<ng 2Yn c th 2Fn tLDng c?c EMi a mD[f n4i m8
hai Eng c th 2an tLu07n tLDng c?c mD[f Ch?c nhau cXa EMi >uang. TLDng tLVng hM`
EMi 4n mD[fo 7
//
o 7
::
o 7
/:
Ch?c nhau [D ^ 2@ch tn EA cXa `hqn `hAi mD[f <
/
FA,yG. Tu0
nhi1n Er Ch?c nhau Ch? nh v8 tLDng thrc t c th 5 >ua. TLDng tLVng hM` o
`hV4ng tLnh z:./J{ c th vit thfD c?c `hV4ng tLnh nhV Eau
( )
:
: :
/ / / /
:/ / / / : / :
/
/
:
: :
g
5 5 5 i
5 / 5 5 5
9 v t t

+ + + +

z:./b{
( )
:
: :
: : : :
:: : : : / : :
:
/
:
: :
g
5 5 5 i
5 / 5 5 5
9 v t t

+ + + +

z:./N{
vFi h@ EA `hi tu0n
/
nhV Eau
: /
/
677
n
c5

z:./e{
&8 5
f
28 [i@n tdch 2i hi@u [ng z5
f
v/i7
//
{ VMc gi6 Eg 28 giAng nhau chD c6 hai Eng
>uang. TLDng vcng ?nh E?ng nhn thY0 thVng c 5
f
v /O:O m
:
. C?c gi? tLx tV4ng
tng cXa
/
v8
:
28 lY` l /O-
/
Cm
/
tu thu^c v8D c?c tn EA
/
v8
:
. Thnng thVng
hai lung Chnng ch Ch?c nhau v7 c?c h@ EA &D m8 cwn Ch?c nhau v7 tAc ^ 2an
tLu07n [D Er Ch?c nhau v7 vn tAc nhm. ;r Chnng `hc hM` v7 vn tAc nhm ng vai
tLw >uan tLng v n giFi hZn 6nh hVWng cXa GH. Chi c?c lung tLu07n gn nhau.
%+%+4+% ,hOp ni cc thRnh phQn ph;n c<c t/<c gia>
TLVng i@n 2i1n Ct vFi m^t Eng >uang c `hqn crc f2i` c th vit nhV Eau
O
/
z o { z { fl`z { . .
:
A y
8 r t A8 y8 i t c c + +
z:.:O{
TLDng 8
A
v8 8
y
28 c?c 5i1n ^ `htc cXa c?c th8nh `hn `hqn crc cXa m^t Eng tZi
5VFc Eng tLung tqm
O
. TLDng mni tLVng ng hVFngo H
.4
c th VMc vit [VFi
[Zng Eau
O
/
z o { z { fl`z { . .
:
.4 A y
# r t A# y# i t c c + +
z:.:/{
vFi #
A
v8 #
y
VMc chD 5Wi cnng thtc Eau
( )
zB{ zB{ zB{ O
B
:
i AAyy i / / AyAy / i / AyyA / / i
/
# 8 8 8 8 8 8 8 8 8
+ +
z:.::{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:N
XPM
vFi i,/HA hDc y.
ma th8nh `hn ^c 2` cXa
zB{
2i1n >uang n
zB{
AAAA
5Wi >uan h@ Eau

zB{ zB{ zB{ zB{
AAAA AAyy AyAy AyyA
+ +
z:.:B{
^ 2Fn tV4ng Ai cXa B th8nh `hn `h thu^c v8D c4 ch vt 23 ng g` v8D
zB{
.
TLDng tLVng hM` EMi >uang Ei2ic th 5a th8nh `hn n80 c ^ 2Fn tV4ng V4ng.
4n gi6no gi6 Eg 5a th8nh `hn n80 28 <ng nhYto c?c th8nh `hn `hqn crc tLDng
`hV4ng tLnh z:.::{ c [Zng Eau
:
:
zB{ O
B : /
z {
I B B
A AAAA A y A A y y
# 8 8 8 8 8 8
1
_
+ +
1
,
]
z:.:I{
:
:
zB{ O
B : /
z {
I B B
y AAAA y A y y A A
# 8 8 8 8 8 8
1
_
+ +
1
,
]
z:.:J{
;A hZng cuAi ccng tLDng c?c `hV4ng tLnh z:.:I{ v8 z:.:J{ tV4ng tr nhV EA
hZng ~-. tLDng `hV4ng tLnh z:.:{ nhVng ng g` tZi ccng tn EA [D Er thD?i hD? tr
nhi1n cXa c? th8nh `hn `hqn crc z
/
v
:
v
O
{. ;r >uan tLng Ai vFi tin tLin cXa >u?
tLnh `hqn crc `h thu^c v8D mtc ^ `hc hM` `ha gia c?c mD[f EMi >uang `hqn crc
tLrc giaD 5x chi `hAi 5Wi ^ [8i `h?ch 4
3
. Nu ^ [8i EMi >uang 4KK4
3
o nhV tLDng
tLVng hM` nhng EMi >uang 2Vung chit mZnho EA hZng cuAi ccng tLDng z:.:I{ v8
z:.:J{ ng g` Chnng ?ng C [D Er Chnng `hc hM` `ha 2Fn. Ni c?ch Ch?co tLDng
c?c EMi 2Vung chit 0u th EA hZng n80 cn `h6i Va v8D.
;r ng g` `hi tu0n -n
A
v8D chit EuYt 5x chi `hAi 5Wi EA hZng t 2@ vFi 8
A
tLDng
`hV4ng tLnh z:.:I{. ;g [ng c?c >uan h@ tV4ng tr nhV `hV4ng tLnh z:.e{ v8 z:./O{ ta
c
:
:
:
:
B
A A y
n n 8 8
_
+

,
z:.:_{
:
:
:
:
B
y y A
n n 8 8
_
+

,
z:.:b{
vFi n
:
VMc l?c xnh tLDng z:./:{. ;D E?nh vFi `hV4ng tLnh z:.//{ chD thY0 Er <ng
[Zng gia hai tLVng hM`. ;r [xch `ha `hi tu0n c VMc 5jng c?ch Eg [ng m^t >uan
h@ tV4ng tr nhV z:./B{. GH. gia hai th8nh `hn `hqn crc c 6nh hVWng nh h4n
gia hai Eng c tn EA Ch?c nhau >ua h@ EA :iB m8 Chnng `h6i 28 :. Tu0 nhi1no 6nh
hVWng v7 chYt 2VMng v\n nhV v0. c 5i@to gh]` nAi `hi tu0n [D GH. gia c?c
th8nh `hn 8
A
v8 8
y
tZD La 2Vung chit `hi tu0n 28m tha0 =i tLZng th?i `hqn crc nu
?nh E?ng u v8D c `hqn crc f2i`. Hi@n tVMng n80 c 2i1n >uan n Er lDa0 f2i` [D Er
th hi@n nhV m^t f2i` `hqn crc >ua0.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
:e
XPM
C?c `hV4ng tLnh tLu07n Eng 6nh hVWng n Er `h?t tLin cXa hai th8nh `hn
`hqn crc. C?c 5i1n ^ tha0 =i chm 5
A
v8 5
y
o VMc l?c xnh tLDng `hV4ng tLnh
z:./I{o thD6 mn c?c `hV4ng tLnh Eau
:
:
:
:
/ : :
:
fl`z : {
: : B B
A A A
A A A y A A y
5 5 5 i i
5 i 5 5 5 5 5 i 9
9 t t

_
+ + + + +

,
z:.:N{
:
:
:
:
/ : :
:
fl`z: {
: : B B
y y y
y y y A y y A
5 5 5
i i
5 i 5 5 5 5 5 i 9
9 t t

_
+ + + + +

,
z:.:e{
TLDng D; H ;
+A
L ;
+y
28 vfct4 5VFc Eng [D tu0n tdnh hDc 2Vung chit mD[f cXa
EMi >uang. Cn ch 3 Ljng 2Vung chit tu0n tdnh giAng nhau cng c th [\n n Er
gh]` ni Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm gia hai th8nh `hn `hqn crc. C?c `hV4ng
tLnh z:.:N{ v8 z:.:e{ cng tV4ng tr c?c `hV4ng tLnh z:./b{ v8 z:./N{ tL EA hZng cuAi
ccng. .^t c im ?ng ch 3 Ch?c 28 c?c tham EA
:
v8 28 giAng nhau chD c6 hai
th8nh `hn `hqn crc [D c?c tn EA thD?i hD?.
C?c `hV4ng tLnh z:.:N{ v8 z:.:e{ [ra tL1n gi6 thit EMi >uang 2Vung chit tu0n
tdnh. C?c `hV4ng tLnh n80 VMc chnh Ega nhi7u Ai vFi EMi >uang 2Vung chit f2i`
VMc thrc hi@n 5jng c?ch lDn EMi >uang tLDng >u? tLnh C]D EMi. &7 tD?n hco `hV4ng
tLnh z:.:O{ VMc tha0 th 5Wi
/ : O
/
z o { z { fl`z { . .
:
A y
8 r t 6 8 6 8 i t c c + +
z:.BO{
&Fi
/
6
v8
:
6
28 c?c vfct4 `hqn crc tLrc giaD c >uan h@ vFi c?c vfct4 4n vx
A v8
y

zxnh hVFng [c thfD c?c tLc chdnh v8 tLc `h cXa f2i` 2Vung chit{ nhV Eau
/ : /i :

z/ {
A iry
6
r
+
+
o
: : /i :

z/ {
rA iy
6
r
+
z:.B/{
Tham EA r th hi@n Er mW L^ng tdnh chYt f2i`. C th Va th1m tham EA gc f2i` M vFi
rHtanzsi: {o tLVng hM` s v O v8 s v i: tV4ng tng vFi c?c EMi 2Vung chit tu0n tdnh
v8 tLwn. L8m thfD thX tc tV4ng tr ch La W tL1n chD c?c EMi 2Vung chit tu0n tdnho
c?c 5i1n ^ tha0 =i chm 5
A
v8 5
y
thD6 mn
( )
( )
:
/ : :
:
:
: :
:
:
:
: :
{
:
i 9
A A A
A A
i 9
A y A A y
i 9
y A y A y
5 5 5 i
5
9 t t
i 5 3 5 5 C5 5 6
i D 5 5 6 5 5 5 6

+ + +

1
+ +
1
]
1
+ + +
1
]
z:.B:{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
BO
XPM
( )
( )
:
/ : :
:
:
: :
:
:
:
: :
{
:
i 9
y y y
y y
i 9
y A y y A
i 9
A y A y A
5 5 5
i
5
9 t t
i 5 3 5 5 C5 5 6
i D 5 5 6 5 5 5 6

+ + +

1
+ +
1
]
1
+ + +
1
]
z:.BB{
vFi 3, C, D >uan h@ vFi gc f2i` s nhV Eau
:
:
: :Ein
: cDE
3

+
o
:
:
cDE
: cDE
C

+
o
Ein
:cDE
D

z:.BI{
&Fi EMi 2Vung chit tu0n tdnh zs v O{o 3 v :iBo C v /iBo D v Oo c?c `hV4ng tLnh z:.B:{
v8 z:.BB{ tLW th8nh c?c `hV4ng tLnh z:.:N{ v8 z:.:e{.
C?c `hV4ng tLnh z:.B:{ v8 z:.BB{ c th 4n gi6n hD? ?ng C vFi c?c EMi >uang
vFi 2Vung chit tV4ng Ai 2Fn. &Fi c?c EMi n80o ^ [8i `h?ch 4
3
o VMc l?c xnh thfD
cnng thtc 4
3
H :i-o nh h4n LYt nhi7u ChD6ng c?ch 2an tLu07n in hnh. H@ >u6 28o
h8m EA m tLDng 5a EA hZng cuAi ccng tLDng c?c `hV4ng tLnh z:.B:{ v8 z:.BB{ [aD
^ng nhanho g` `hn nh v8D >u? tLnh mW L^ng lung. Nu 5 >ua c?c EA hZng n80o
Er 2an tLu07n Eng tLDng EMi >uang 2Vung chit f2i` 5x chi `hAi 5Wi
( )
:
:
:
/ : :
: :
A A A
A A A y A
5 5 5 i
5 i 5 3 5 5
9 t t

+ + + +

z:.:J{
( )
:
:
:
/ : :
: :
y y y
y y y A y
5 5 5
i
5 i 5 3 5 5
9 t t

+ + + +

z:.B_{
C?c `hV4ng tLnh n80 tV4ng tr nhV z:./b{ v8 z:./N{ tLDng `hn tLVFc. im Ch?c 5i@t
chdnh 28 h@ EA gh]` nAi [D GH. `h thu^c v8D gc f2i` s v8 c th tha0 =i t :iB
n vFi c?c gi? tLx s t O n i:. Ai vFi EMi >uang 2Vung chit tu0n tdnho s v O v8 3
v:iB. NgVMc 2Zio vFi EMi 2Vung chit tLwno 3 v : v8 s v i:. Ch 3 Ljng 3 v / vFi gc
c 5i@t c tan
:
s v /i:o s BJ.
;&;&; LRkng chit Chi tu2n
NhV thY0 tLDng `hn :./o gh]` nAi `hi tu0n gia hai th8nh `hn c `hqn crc
tLrc giaD cXa Eng >uang tha0 =i chit EuYt thfD nhng 2VMng Ch?c nhau -n
A
v8 -n
y
.
Hi@n tVMng n80 2i1n >uan n 2Vung chit `hi tu0n v8 c nhi7u tng [ng. Hhn Eau
q0 lfm l]t c?c hi@u tng cXa 2Vung chit `hi tu0n tLDng EMi >uang v8 c?c Ch6 nhng
tng [ng.
%+%+4+5 &i. 8ng S@// T.ang
TLDng c?c hi@u tng KfLL >uango 2Vung chit gq0 La [D m^t chcm tia 54m mZnh
VMc Eg [ng tha0 =i tLu07n [\n cXa m^t chcm tia [w 0u >ua m^t chYt i@n mni
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
B/
XPM
`hi tu0n ng hVFng. Hi@u tng n80 c ti7m nhng tng [ng nhV m^t 2? chn >uang
vFi thi gian ?` tng tdnh 5jng È. Hi@n tVMng n80 2n u ti1n VMc >uan E?t tLDng
EMi >uang v8D nhm /ebB v8 thu ht VMc nhi7u Er ch 3.
Hnh :./ .inh hDZ m^t 2? chn KfLL.
Ngu01n 23 hDZt ^ng cXa 2? chn KfLL c th hiu VMc nga0 t hnh :./. C?c
chcm tia 54m v8 chcm tia [w VMc `hqn crc tu0n tdnh tZi u v8D EMi >uang vFi gc
IJ gia hai hVFng `hqn crc. .^t Cdnh `hqn crc Zt ngang tZi u La EMi >uang hZn
ch Er tLu07n [\n chcm tia [w Chi luYt hi@n chcm tia 54m. Khi 54m VMc 5t 21no c?c
chit EuYt tV4ng tng vFi c?c th8nh `hn EDng EDng v8 tLrc giaD zAi vFi hVFng `hqn
crc cXa chcm tia 54m{ Ch?c nha0 LYt nh [D 2Vung chit [D 54m gq0 La. ;r Ch?c nhau
v7 `ha gia hai th8nh `hn tZi au La EMi >uang th hi@n nhV Er tha0 =i tLDng `hqn
crc chcm tia [wo v8 m^t `hn cVng ^ chcm [w VMc `h?t >ua Cdnh `hqn crc. &i@c
tLu07n cXa crc [w `h thu^c v8D cVng ^ chcm tia 54m v8 c th i7u Chin 4n gi6n
5jng c?ch tha0 =i. C th 28o m^t lung tZi 5VFc Eng 54m mW 2? chn KfLL ch tLDng
Chi i >ua EMi >uang. DD u La chcm [w tZi m^t 5VFc Eng c th 5x i7u ch >ua m^t
chcm tia 54m tZi m^t 5VFc Eng Ch?co thit 5x n80 c 2i1n >uan n 5^ i7u ch KfLL
v8 c nhi7u Ch6 nhng tng [ng tLDng tLu07n thnng >uang EMi v8 chu0n mZch >uang.
^ 2@ch `ha gia th8nh `hn A v8 y cXa tia [w tZi u La EMi >uang c ^ [8i 4 c
[Zng nhV Eau
:
z {
A y
4
n n
% %
z:.B_{
vFi p 28 5VFc Eng [w v8
A y A
n n n + % %
o y y y
n n n + %
z:.Bb{
Th8nh `hn tu0n tdnh n
A
v8 n
y
cXa c?c chit EuYt thVng Ch?c nhau [D 2Vung chit
mD[f thu^c v7 56n chYt cXa c?c EMi >uang [r tL `hqn crc. ^ 2@ch gia -n
A
v8 -n
y
[D
2Vung chit [D 54m gq0 La.
G]t tLVng hM` m^t tia 54m c `hqn crc tu0n tdnh [c thfD tLc A. Th8nh `hn A
cXa tia [w VMc `hqn crc EDng EDng vFi tia 54m. ;r tha0 =i chit EuYt tV4ng tng -n
A
Zt VMc t `hV4ng tLnh z:.//{. Nu 5 >ua Er c mt cXa tia [wo ta c
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
B:
XPM
:
:
:
A p
n n 8 z:.BN{
TLDng
:
p
8 28 cVng ^ 54m. Khi tia 54m v8 tia [w c `hqn crc tLrc giaDo ch c EA
hZng u ti1n tLDng `hV4ng tLnh z:.::{ ng g` v8D -n
y
[D c?c 5VFc Eng Ch?c nhau
cXa chcm tia 54m v8 chcm tia [w. m >ua EA hZng tr co -n
y
tLW th8nh
:
:
:
y p
n n N 8 z:.Be{
vFi
zB{ zB{
i
AAyy AAAA
N
z:.IO{
Nu ngu<n gAc cXa
zB{
4n thun 28 i@n ta c Nv/iB. Kt hM` c?c `hV4ng tLnh t
z:.Bb{ n z:.IO{ ta c ^ 2@ch `ha nhV Eau
( )
:
:
:
4 3 p 4 .4
4
n n 8
+ +
z:.I/{
TLDng -n
4
H n
A
L n
y
Ai vFi EMi >uang 2Vung chit tu0n tdnh v8 h@ EA KfLL VMc chD
nhV Eau
: :
: z/ {
3
n n N
z:.I:{
;r tLu07n tia [w T
p
c >uan h@ vFi

thfD cnng thtc
:
Ein z i :{
p
T
z:.IB{
;r tLu07n cXa 2? chn KfLL Zt VMc /OO Chi

v hDc m^t EA 2 2n . Ni c?ch
Ch?co m^t Er [xch `ha thfD EA chn 2n E nghn chn hD8n tD8n tia [w.
>uan E?t hi@u tng KfLL >uang tL1n thd nghi@m thVng [cng EMi >uang [r tL
`hqn crc 6m 56D tia 54m [u0 tL `hqn crc. ;r [xch `ha cA xnh

4
[D 2Vung
chit tu0n tdnh gq0 La c th 5c 5jng c?ch chn m^t ming Cim 2DZi /iI Eng tLVFc
Cdnh `hqn crc nhV tLDng hnh z:./{. Tu0 nhi1no tLDng thrc to

4
[aD ^ng [D nhi@t
^ v8 ?` EuYt tha0 =io [D cn i7u chnh tYm Cim 2DZi 2i1n tc. .^t `hV4ng `h?`
Ch?c 28 Eg [ng hai DZn EMi >uang [r tL `hqn crc giAng nhau gh]` 2Zi EaD chD c?c
tLc nhanh zaEt alfE{ hDc c?c tLc chm njm W `hda gc `h6i Ai vFi nhau. DD n
4
=i [Yu tLDng EMi tht hai n1n c th 2DZi 5 [xch `ha chuan
4

[D 2Vung chit tu0n
tdnh.
TLDng i7u Ci@n 23 tVWngo thi gian ?` tng cXa 2? chn KfLL 5x giFi hZn 5Wi thi
gian ?` tng `hi tu0n lY` l : I E. TLDng thrc to t?n Ec tLDng EMi >uang giFi hZn
thi gian ?` tng n [6i gi? tLx t /È n /nE `h thu^c v8D c?c tham EA vn
h8nh. .^t 0u tA giFi hZn thi gian ?` tng 28 Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm
gia chcm tia 54m v8 chcm tia [w. ^ tLk nhm tV4ng Ai VMc l?c xnh thfD cnng
thtc
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
BB
XPM
/ :
i i
g g g
t 4 v 4 v
z:.IJ{
i? tLx n80 c th vVMt >ua /nE LYt [k [8ng vFi EMi >uang ^ [8i /OOm tL Chi c [r
`hwng c 5i@t gi6m Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm. .^t Ch6 nhng Ch?c 28
chn c?c 5VFc Eng 54m v8 5VFc Eng [w njm v7 hai `hda cXa 5VFc Eng c t?n Ec
tAi thiu zgn /oB m{. LVung chit tu0n tdnh cXa EMi >uang tZD La giFi hZn Ch?c Ai
vFi thi gian ?` tng . DD ^ 2@ch n
4
n1n c?c th8nh `hn `hqn crc tLrc giaD cXa
chcm tia [w tLu07n thfD c?c tAc ^ Ch?c nhau. ^ tLk tV4ng Ai gia c?c th8nh `hn
nhV Eau
i
p 4
t 4 n c
z:.I_{
Ai vFi EMi >uang c ^ [8i /OOm c n
4
v Jl/O
J
o t
p
/b È. C th gi6m tham EA
n80 5jng c?ch Eg [ng EMi >uang c 2Vung chit nh h4n. ;g [ng hai EMi >uang gh]`
2Zi c c?c tLc nhanh njm `hda gc `h6i cXa nhau gn nhV c th 2DZi 5 t
p
. HZn ch
c4 56n cXa thi gian ?` tng cwn [D &Do 28m gin lung 54m Chi 2an tLu07n 51n
tLDng EMi >uang. Thi gian ?` tng c th gi6m luAng cwn /È hDc nh h4n 5jng
c?ch gi6m ^ [8i EMi hDc Va 5VFc Eng 54m gn 5VFc Eng c t?n Ec Chnng.
Cnng EuYt 54m tLu07n tia [w /OO c th tdnh VMc [ra tL1n c?c `hV4ng tLnh
t z:.I:{ n z:.II{ nhV Eau
:
:
677
p
3
5
#
4n
z:.Ib{
vFi 5
677
28 [i@n tdch 2i hi@u [ng. C th tdnh n 6nh hVWng cXa Eu0 haD EMi >uang Chi
tha0 4 5jng ^ [8i hi@u [ng cXa EMi
[ ]
/
/ fl`z {
677
4 4

z:.IN{
&Fi n
-3
v IoJ./O
/_
cm
:
i-o 5
677
v /O m
:
o p v /oO_ mo cnng EuYt 54m tdnh VMc 28 #
p
v
/- vFi EMi >uang [8i /OOm. Cnng EuYt 54m c th gi6m 5jng c?ch thng ^ [8i EMi
>uang nhVng nhV v0 E Chnng c 2Mi v thi gian ?` tng cng chm h4n. TLDng m^t
thd nghi@m vFi 4 v JNO m v8 5
677
v :: m
:
D VMc #
p
OoBe -. TLDng m^t thd nghi@m
Ch?co gi6m [i@n tdch hi@u [ng cwn :m
:
v8 Eg [ng 2aEfL 5?n [\n hDZt ^ng tZi 5VFc
Eng /oB m 28m 5VFc Eng 54mo vFi cnng EuYt 54m ch :b m- th [xch `ha D VMc
28 /b.
HhV4ng tLnh z:.Ib{ c th [cng tdnh h@ EA KfLL n
-3
. Hu ht c?c `h]` D 7u
chD thY0 n
-3
v I /O
/_
cm
:
i- vFi Eai EA ChD6ng :O. i? tLx n80 thAng nhYt vFi
`hV4ng tLnh z:.IB{ nu Eg [ng n
-
v Bo:./O
/_
cm
:
i- v8 Nv/iB. Tham EA N VMc D
tLDng m^t thd nghi@m
|/e}
chD `h]` D ^c 2` t EA tLDng `hV4ng tLnh z:.I/{. i? tLx D
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
BI
XPM
VMc N v OoBI chD thY0 `hn ng g` [D i@n v8D
zB{
chim Vu th tLDng EMi >uang
Ei2ic. Kt >u6 n80 cng `hc hM` vFi c?c `h]` D tin h8nh Ai vFi thu tinh.
%+%+4+# Tha0 EUi 2Lng ?.ng
LVung chit `hi tu0n [D m^t lung gq0 La c th VMc Eg [ng Ega [Zng cXa
chdnh lung Chi lung tLu07n >ua EMi >uang v8 ^ `hqn crc `h thu^c cVng ^.
Chng hZn EMi >uang c th hDZt ^ng nhV m^t 5^ t?ch Eng cVng ^. Hi@n tVMng
n80 c th [cng 2DZi 5 `hn nn z`f[fEta2{ Cm thfD c?c lung 5x n]n [D m^t 5^
n]n lung EMi >uang zi5fLù2Ef cDm`LfEE`DL{. Cng c th [cng tZD c?c c=ng 2Dgic
>uang EMi.
Ngu01n 23 hDZt ^ng cXa m^t 5^ t?ch Eng cVng ^ tV4ng tr nhV cXa 2? chn KfLL
tLDng `hn tLVFc. ;r Ch?c 5i@t chX 0u 28 tha0 v 54mo tdn hi@u tr tZD La 2Vung chit
`hi tu0n v8 i7u chnh tLZng th?i `hqn crc. Gfm l]t tLVng hM` m^t chcm tia u v8D
VMc `hqn crc tu0n tdnh tZi m^t gc s 2n 2VMt tFi m^t tLDng c?c tLc c4 56n ztLc A{
cXa EMi >uang. C?c th8nh `hn 8
A
v8 8
y
tha0 =i c?c chit EuYt EA n
A
v8 n
y
thfD c?c gi?
tLx n
A
v8 n
y
chD 5Wi c?c `hV4ng tLnh z:.:_{ v8 z:.:b{. Kt >u6 28 Er [xch `ha gia
hai th8nh `hn tZi u La EMi >uang 28
( )
:
:
:
:
B
.4 A y
n 4
8 8

z:.Ie{
Hjng EA [xch `ha

4
28 Ct >u6 cXa 2Vung chit tu0n tdnh VMc gi6 Eg 28 5c 5jng
m^t tYm chn /iI Eng nghn nga vi@c tLu07n [\n tZi mtc cnng EuYt thY`. C?c `h]`
D 5jng thd nghi@m v7 Er [xch `ha `hi tu0n cng `hc hM` vFi `hV4ng tLnh z:.Ie{.
LVung chit `hi tu0n chD `h]` cnng EuYt c th `h?t >ua Cdnh `hqn crc vFi mtc ^
tLu07n nhV Eau
: :
O
Ein |z i _{ cDEz: {}Ein z: {
p
T # 4
z:.JO{
TLDng #
=
28 cnng EuYt u v8D v8 tham EA `hi tu0n chdnh 28 tham EA VMc l]t
tLDng `hV4ng tLnh z:./e{
:
:
677
n
5
z:.J/{
TLDng tLVng hM` c?c lung >uang tLu07n >ua EMi >uango tdch EA #
=
4 c >uan h@ vFi
Er [xch `ha 2Fn nhYt
mal
[D ;H. gq0 La v8 c th 2i1n >uan n `hZm vi ^ [8i `hi

tu0n 4
.4
>ua >uan h@ Eau
mal O
i
.4
# 4 4 4
z:.J:{
;r tha0 =i [Zng lung l60 La [D T
#
`h thu^c v8D cnng EuYt tZi m^t gc s chD tLVFc.
Nu gc s VMc thit 2` tLu07n [\n Zt gi? tLx 2Fn nhYt tZi nh cXa lungo c?c `hn
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
BJ
XPM
5i1n 5x 2DZi 5 [D mtc cnng EuYt tV4ng Ai thYò [D lung u La h` h4n lung u
v8D. Hi@n tVMng n80 VMc >uan E?t 5jng thd nghi@m. i? tLx s tAi Vu `h thu^c cnng
EuYt nh #
=
.
Hi@n tVMng >uan E?t VMc Chnng `h6i 2unn ng vFi `hV4ng tLnh z:.JO{. C th 28
`hV4ng tLnh n80 [r D?n T
p
v O vFi s v IJo ngha 28 ?nh E?ng u v8D 5x chn 2Zi 5Wi
Cdnh `hqn crc Chi c?c th8nh `hn 8
A
v8 8
y
VMc Cdch thdch vFi ccng 5i1n ^. TLDng
thrc t tLVng hM` n80 Chnng ng. Ngu01n nhqn cXa Er Chnng nhYt >u?n n80 c th
Va tLW 2Zi 5 >ua EA hZng cuAi ccng tLDng c?c `hV4ng tLnh z:.:N{ v8 z:.:e{. ;A
hZng n80 VMc Va v8D tLDng c?c 23 thu0t wi hi chdnh l?c h4n. &Fi tLVng hM` Eng
2i1n tc zC-{ hDc gi6 2i1n tc z>uaEiC-{o 5 >ua c?c hi@u tng t?n Eco c?c `hV4ng
tLnh n80 c th gi6i thfD `hV4ng `h?` gi6i tdch 5jng c?ch 5 >ua ZD h8m thi gian v8
EA hZng Eu0 haD. Kt >u6 tLDng `hV4ng tLnh z:.JO{ 28 hD8n tD8n chdnh l?c tLDng
tLVng hM` c?c EMi >uang 2Vung chit caD z4 KK /{ tL tLVng hM` s IJ. TLDng
tLVng hM` 2Vung chit thYò mtc ^ tLu07n c th Ch?c hD8n tD8n vFi `hV4ng tLnh
z:.JO{. &7 mt vt 23o 2Vung chit `hi tu0n v8 2Vung chit tu0n tdnh g` `hn tha0
=i chit EuYto [D vi@c tdnh tD?n 6nh hVung 2\n nhau cXa hai tham EA n80 28 LYt >uan
tLng.
Hnh :.: T
`
tha0 =i thfD h8m cXa gc `hqn crc u v8D s vFi
c?c nh cnng EuYt Ch?c nhau
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
B_
XPM
%+%+%+5 TDnh 7hVng Un EFnh ph;n c<c
Tdnh Chnng =n xnh `hqn crc VMc `h?t hi@n tLDng tLVng hM` Eng 2i1n tc C-o
[D tLZng th?i `hqn crc u La tha0 =i nhi7u Chi cnng EuYt u v8D hDc tLZng th?i
`hqn crc u v8D tha0 =i dt. Ni m^t c?ch c th th tdnh Chnng =n xnh `hqn crc c?c
tLc nhanh v8 chm cXa EMi >uang [r tL `hqn crc Chnng hD8n tD8n tV4ng V4ng.
C th hiu ngu<n gAc cXa hi@n tVMng n80 thfD `hV4ng `h?` xnh tdnh nhV Eau.
Khi chcm tia u v8D VMc `hqn crc gn vFi tLc chm ztLc A nu n
A
Kn
y
{o 2Vung chit
`hi tu0n c^ng th1m v8D 2Vung chit tu0n tdnh vAn co 28m chD EMi >uang thng th1m
tdnh 2Vung chit. NgVMc 2Zio Chi chcm tia u v8D VMc `hqn crc gn vFi tLc nhanho
2Vung chit `hi tu0n gi6m 2Vung chit [D 56n chYt EMi `h thu^c v8D cnng EuYt u
v8D. Kt >u6 28 EMi >uang dt 2Vung chit h4no v8 ^ [8i `h?ch hi@u [ng 4
3
677
thng 21n.
Khi cnng EuYt u v8D tFi hZno 2Vung chit `hi tu0n c th 2DZi 5 hD8n tD8n 2Vung
chit 56n chYt v8 Chi 4
3
677
tLW th8nh Chnng l?c xnh. Nu cnng EuYt u v8D thngo EMi
>uang 2Zi tLW th8nh 2Vung chit nhVng tha0 =i vai tLw cXa tLc nhanh v8 tLc chm chD
nhau. TLZng th?i `hqn crc u La tha0 =i Chi cnng EuYt u v8D gn n gi? tLx tFi
hZno gi? tLx n80 cn thit cqn 5jng 2Vung chit tu0n tdnh v8 2Vung chit `hi tu0n.
Tm 2Zi 28 Er Chnng =n xnh `hqn crc l60 La Chi cnng EuYt nh u v8D X 2Fn tZD
La ^ [8i `hi tu0n 4
.4
v8 VMc ED E?nh vFi ^ [8i `h?ch 4
3
.
i6i c?c `hV4ng tLnh z:.:N{ v8 z:.:e{ c th tm VMc cnng EuYt tFi hZn chdnh
l?c. TLDng tLVng hM` Eng C-o c th t ZD h8m thi gian 5jng O. Nu 5 >ua Eu0
haD EMi >uango c?c `hV4ng tLnh n80 c th gi6i 5jng `hV4ng `h?` gi6i tdch thfD c?c EA
hZng cXa h8m f2i` acD5ian. Chu C cXa h8m f2i` l?c xnh ^ [8i `h?ch hi@u [ng
thfD cnng thtc Eau
/i :
: z {
677
3
3
4 O 2
4 q
z:.JB{
vFi OF2G 28 /iI chu C cXa h8m f2i` v8
/ *fz {
/
:
q
2
q
_

,
o
/ fl`z: { q p i +
z:.JI{
Q q0 M 28 gc `hqn crc u v8D D t tLc chm v8 p 28 cnng EuYt u v8D VMc
chuan hD? p H #
=
P#
cr
o cnng EuYt tFi hZn #
cr
VMc l?c xnh nhV Eau
B
:
cr
3
#
z:.JJ{
&Fi Er c mt cXa c?c hi@u tng `hi tu0no pH Oo q H / v8
: i
677
3 3
4 4
z:.J_{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Bb
XPM
^ [8i `h?ch hi@u [ng tLW n1n Chnng l?c xnh tZi #
=
H #
cr
vFi s v eO [D 2Vung
chit 56n chYt 5x 2DZi 5 hD8n tD8n 5Wi 2Vung chit tu0n tdnh. q0 chdnh 28 ngu<n gAc
cXa Er Chnng =n xnh `hqn crc. Khi 4
3
677
tha0 =i 2Fn th `hqn crc u La c th tha0
=i nghi1m tLng Chi #
=
gn n #
cr
v8 chcm tia u v8D c `hqn crc gn tLc nhanh.
Hnh z:.B{ ch La Er tLu07n T
p
28 m^t h8m cXa cnng EuYt u v8D vFi nhi7u gi? tLx s Eau
Chi gi6 Eg m^t Cdnh `hqn crc t njm ngang tZi u La EMi >uang chn ?nh E?ng c
cVng ^ 0u. Khi s v O hDc eO o T
p
[u0 tL mtc O tZi tYt c6 c?c mtc cnng EuYt. ;r
tha0 =i nh cXa s gn tLc chm v\n gi T
p
W mtc O. Tu0 nhi1n [c s tha0 =i LYt nh
gn tLc nhanh th T
p
2Zi tha0 =i LYt 2Fn. ^ nhZ0 cXa T
p
Ai vFi gDc s tha0 =i Chi s
tha0 =i t Ne n eO . Tu0 nhi1no Er 5in =i xnh tdnh v\n gi ngu01n vFi c?c EMi
>uang c ^ [8i Ch?c nhau.
Hnh :.B .tc tLu07n cXa EMi 2Vung chit c ^ [8i LvL
m
;r tLu07n `h thu^c cnng EuYt tLDng hnh z:.B{ c th c dch Ai vFi hi@n tVMng
tha0 =i [Zng lung v8 chu0n mZch >uang. Cnng EuYt u v8D 01u cu Ai vFi chu0n
mZch 28 Ch? 2Fn tL Chi Eg [ng EMi >uang c 2Vung chit [D 56n chYt. ;Mi >uang c ^
[8i `h?ch hi@u [ng 4
3
v /m 01u cu cnng EuYt #
=
/C- nu Eg [ng /O -
/
Cm
/
thfD `hV4ng tLnh z:.JJ{. Chdnh v v0o tdnh Chnng =n xnh `hqn crc 6nh hVWng dt h4n
n nhng EMi >uang 2Vung chit 2Fn z4
N
//O cm{. Tdnh Chnng =n xnh `hqn crc c
th [\n n Er hn 2DZn tLZng th?i `hqn crc u La nu 2Vung chit [D 56n chYt EMi 5x
i7u ch [c thfD chi7u [8i EMi. LVung chit 5x i7u ch l60 La Chi EMi >uang 5x lDn
<ng 7u Chi cuAn tL1n tLAng cuAn [q0.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
BN
XPM
;&;&B C@c hiu fng ?uang Ch> v9 thi gian
TLDng `hn n80 lfm l]t nhng tha0 =i v7 `h= v8 thi gian l60 La nhV 28 Ct >u6
cXa tV4ng t?c GH. gia hai lung ccng 2an tLu07n v8 Chnng c ch<ng 2Yn `h=. 4n
gi6n hD?o c?c hi@u tng `hqn crc VMc 5 >ua vFi gi6 Eg chcm tia u v8D [r tL `hqn
crc tLDng >u? tLnh 2an tLu07n. C?c `hV4ng tLnh z:./b{ v8 z:./N{ chi `hAi tin tLin
cXa lung [c thfD EMi >uang tdnh n c6 c?c hi@u tng `hi tu0n nhV Er Chnng tV4ng
ltng vn tAc nhmo &Do ;H. v8 GH.. Nu 5 >ua Eu0 haD EMi >uango c?c `hV4ng
tLnh n80 tLW th8nh
:
: :
/ /
:/ / / : / :
z : {
:
5 5 i
i 5 5 5
9 T

+ +

z:.Jb{
:
: :
: : :
:: : : / : :
z : {
:
5 5 5 i
d i 5 5 5
9 T T

+ + +

z:.JN{
TLDng
/ g
9
T t
v

o
/ :
/ :
g g
g g
v v
d
v v
z:.Je{
&8 T 28 thi gian D Ai vFi lung /.
&Fi ^ L^ng lung T
=
c th c ^ [8i a2CD 4
W
v8 ^ [8i t?n Ec 4
D
nhV Eau
O
W
T
4
d
o
:
O
:/
D
T
4
z:._O{
Tu thu^c v8D ^ 2Fn tV4ng Ai cXa 4
W
o 4
D
v8 ^ [8i EMi 4 c th Eu0 La ^ 2@ch
gia hai lung. Nu 4 nh h4n ED vFi c6 hai ^ [8i cwn 2Zi th c?c hi@u tng t?n Ec
Chnng gi vai tLw >uan tLng v8 c th 5 >ua. i7u n80 c th l60 La vFi T
=
/ nE v8
4 /O m nu 5VFc Eng tLung tqm cXa hai lung Chnng La Chi hai lung >u? /O nm z
/O i d pQ 2
{. Nu 4
W
4 nhVng 4
D
KK4o ZD h8m 5c hai tLDng c?c `hV4ng tLnh
z:.Jb{ v8 z:.JN{ c th 5 >ua nhVng ZD h8m 5c m^t `h6i gi 2Zi. .c [c [Zng lung
Chnng tha0 =io Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm v8 chiL` tn EA [D `hi tu0n c th
Ct hM` vFi nhau tZD 6nh hVWng nghi1m tLng n `h=. i7u n80 l60 La tLDng tLVng
hM` t=ng >u?t c T
=
R /OO Èo 4 R /O m v8 d S /OÈim. &Fi c?c lung crc ngn zT
=
/O
È{o c th tdnh c6 EA hZng &Do Chi GH. 6nh hVWng n c6 [Zng lung v8 `h=.
DVFi q0 lfm l]t c?c tLVng hM` n80.
%+%+5+4 ,iWn /:ng phU 7hVng Ei ?8ng
Hhn n80 lfm l]t tLVng hM` 5 >ua ZD h8m 5c hai tLDng `hV4ng tLnh z:.Jb{
vFi gi6 thit 4 TT 4
D
v8 tdnh n Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm >ua tham EA d.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Be
XPM
& [Zng lung Chnng tha0 =i n1n c th gi6i `hV4ng tLnh z:.Jb{ v8 z:.JN{ thfD
`hV4ng `h?` gi6i tdch. Nghi@m t=ng >u?t c [Zng
/ / /
z o { zOo { fl`z { 5 4 T 5 T i
z:._/{
: : :
z o { zOo { fl`z { 5 4 T 5 T 4d i
z:._:{
TLDng
: :
/ / / :
O
z { zOo { : zOo {
4
T 4 5 T 5 T 9d d9
_
+

,
z:._B{
: :
: : : /
O
z { zOo { : zOo {
4
T 4 5 T 5 T 9d d9
_
+ +

,
z:._I{
Khi lung 2an tLu07n tLDng EMio `ha 5x i7u ch [D Er `h thu^c cVng ^ cXa chit
EuYt. Hha 5x i7u ch [D hai th8nh `hn ng g`. ;A hZng u ti1n tLDng c?c `hV4ng
tLnh tL1n 28 [D ;H.. ;A hZng tht hai luYt `h?t t GH.. ;r ng g` cXa EA hZng n80
tha0 =i [c thfD EMi >uang [D Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm. ng g` t=ng
c^ng cXa GH. 28 [D tdch 2u thfD chi7u [8i EMi >uang.
Dikn gi6i hai `hV4ng tLnh tL1n c th ?` [ng chD m^t EA [Zng lung c 5i@t.
minh hDZ ta l]t tLVng hM` hai lung auEEf Chnng chiL` c ccng ^ L^ng lung T
=
.
mi1n ^ 5an u nhV Eau
:
/ / :
O
zOo { fl`
:
T
5 T #
T
_

,
z:._Ja{
:
: : :
O
z {
zOo { fl`
:
d
T T
5 T #
T
_

,
z:._J5{
#
/
v8 #
:
28 cnng EuYt nh v8 T
d
^ tLk

thi gian 5an u gia hai lung. Tha0 `hV4ng
tLnh z:._J{ v8D `hV4ng tLnh z:._B{ VMc `ha `hi tu0n
/
nhV Eau
:
/ / / :
z { fl`z { | z { z {
d d
4 # # 6r7 6r7
_
+

,
z:.__{
vFi fL 28 h8m 2i v8
O
T
T

o
O
d
d
T
T

o
O
4d
T

z:._b{
L8m tV4ng tr tdnh
:
zT{.
Ta 5it Ljng Er `h thu^c thi gian th hi@n 28 Er gin L^ng `h=. DD o `h= cXa
mi lung c th gin L^ng v8 `h?t tLin cYu tLc nhi7u nho hnh [Zng `h= 5x chi `hAi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
IO
XPM
5Wi Er ng g` tV4ng Ai cXa ;H. v8 GH.. Khi Chnng c mt GH.o `h= Ai ltng
v8 gin L^ng `h= dt h4n. &Fi Er c mt cXa GH. th `h= cXa lung Chnng cwn Ai ltng
na. Hh= Chnng Ai ltng ch [D 6nh hVWng cXa GH..
Gfm l]t chiL` tn EA `hi tu0n hiu xnh tdnh v7 c?c c im v7 `h= Chi c
mt GH.. &Fi lung /o chiL` tn EA tdnh VMc [ra tL1n `hV4ng tLnh z:.__{
( )
: : :
z { z {
/ / :
/ /
O
/
z {
:
d d
4 #
v # 6 6 6
T T

1

1
]
z:._N{
&Fi
[
vO v8
-
/z { 4 4 << <<
o chiL` VMc chD 5Wi >uan h@ 4n gi6n Eau
: /
/ / :
O
z { fl`z {| z: {}
4
v # #
T
+
z:._e{
Tdnh chiL` chD lung : tV4ng tr thfD c?ch tL1n v8 Ct >u6 28
: :
: : /
O
z { fl`z {| z: {}
4
v # #
T
+ +
z:.bO{
;r Chnng Ai ltng `h= l60 La [D
z { z {
/ /

o /v/ hDc :o vFi O. Khi
mang [Yu [V4ngo chiL` L^ng h4n W gn `hda g tLVFc Ai vFi lung / v8 h` h4n vFi
lung :. DD `hn g tLVFc v8 `hn `hda uni mang c?c th8nh `hn Li1ng 5i@t n1n `h=
cXa lung / VMc [xch v7 `hda m8u tLDng Chi `h= cXa lung : [xch v7 `hda m8u lanh.
C?c c im xnh tdnh cXa Er gin L^ng `h= c th hD8n tD8n Ch?c nu hai lung
Chnng ch<ng 2Yn t u nhVng c m^t ^ tLk thi gian tV4ng Ai.
%+%+5+% Tha0 EUi X1 thNi gian 7hVng Ei ?8ng
Hhn tL1n q0 l]t vYn 7 gin L^ng lung 5Yt Ai ltngo ngu01n nhqn chX 0u 28
[D c?c ^ [8i 4
D
2Fn h4n ^ [8i 4 v v0 [\n n Ct >u6 28 c6 hai lung [u0 tL [Zng
lung tLDng EuAt >u? tLnh tLu07n tLDng EMi. Nu 4
D
ED E?nh vFi 4 hDc 4
W
o Er Ct hM`
c?c hi@u tng GH.o ;H. v8 &D c th [\n n nhng tha0 =i v7 thi gian xnh tdnh
Cm thfD nhng tha0 =i v7 `h= nhV tLnh 580 W tL1n. #ua c?c `hV4ng tLnh z:./b{
v8 z:./N{ c th nghi1n ctu nhng tha0 =i v7 thi gian n80o ta Va La m^t EA tham EA
nhV Eau
D
4
9

o
O
/
i
T
v 9 t
g

o
: i /
/
#
5
U
/
/

z:.b/{
C?c `hV4ng tLnh 5i1n ^ vit [VFi [Zng
( )
/
:
:
:
/
:
:
/
:
:/
/
: { Egnz
:
U U U i.
U i U
+
z:.b:{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
I/
XPM
( )
:
:
/
:
:
/
: :
:
:
:
:/
:: : :
:
:
U U U i.
U i U
4
4 U
W
D
+

z:.bB{
Tham EA . VMc l?c xnh nhV Eau
:/
:
O / /
:
T #
4
4
.
.4
D

z:.bI{
i6 Eg
/
4 TT/ vFi / v / hDc :o c th 5 >ua Eu0 haD EMi >uang.;A hZng tht hai
tLDng `hV4ng tLnh z:.bB{ ch Er Chnng tV4ng ltng vn tAc nhm gia hai lung. Lra
chn [Yu c^ng hDc tL `h thu^c v8D [Yu cXa tham EA d tLDng `hV4ng tLnh z:.Je{.
tdnh Li1ng 6nh hVWng cXa GH.o ta lfm l]t cYu tLc ùm``LD5f. i6 Eg
:
/
:
:
U U <<
o c th 5 >ua c?c EA hZng c
:
:
U
tLDng c?c `hV4ng tLnh z:.b:{ v8
z:.bB{. ;r tin tLin cXa lung 54mo th hi@n 5Wi `hV4ng tLnh z:.b:{o Chnng cwn 5x 6nh
hVWng 5Wi lung [w. Tu0 nhi1no Er tin tLin cXa lung [w 2Zi 5x 6nh hVWng ?ng C [D
Er c mt cXa lung 54m [D GH.. HhV4ng tLnh z:.bB{ th hi@n Er Ct hM` cXa GH.
v8 &D 6nh hVWng n [Zng `h= cXa lung [w.
Hnh :.I DZng lung v8 `h= cXa c?c lung 54m v8 [wo n]t tt 28 vx tLd lung u v8D
Hnh z:.I{ chD thY0 hnh [Zng v8 `h= cXa c?c lung 54m v8 lung [w vFi v OoIo .
v /Oo 4
D
P4
W
v /Oo
:
i
/
v /o: v8
::

:/
O. TZi u v8D EMi >uango c6 hai lung 7u
VMc t?c ^ng th8nh lung auEEf c ^ L^ng 5jng nhau v8 Chnng c ^ tLk thi gian
gia hai lung. i6 Eg lung 54m 2an tLu07n nhanh h4n lung [w. DZng `h= cXa lung
54m c c?c c im 28 Ct >u6 cXa c?c hi@u tng ;H. v8 &D. NgVMc 2Zio [Zng `h=
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
I:
XPM
cXa lung [w 5x 6nh hVWng 5Wi GH. v8 &D. Khi Chnng c mt &Do [Zng lung
Chnng tha0 =i [D GH. ch 6nh hVWng n `ha >uang. Tu0 nhi1no Chi c &D th c?c
`hn Ch?c nhau cXa lung [w 2an tLu07n thfD c?c tAc ^ Ch?c nhau v chiL` [D GH.
gq0 La t v8D lung [w. Kt >u6 28 lung [w c [Zng lung Chnng Ai ltng vFi cYu tLc
Ch? 2Fn. Gung [w mW L^ng c?c [aD ^ng nhanh gn `hda 5i1n uni cXa lung tLDng Chi
`hn 5i1n tLVFc gn nhV Chnng 5x 6nh hVWng. Nhng [aD ^ng n80 luYt `h?t t hi@n
tVMng `h? vu 5VFc Eng >uang zD`tica2 avf 5LfaCing{o tZi ;H. v8 &D [\n n
nhng [aD ^ng tL1n `hn 5i1n cXa lung. Kt hM` hi@u tng GH. v8 &D cng gq0 La
nhng [aD ^ng tZi tD8n 5^ nga cuAi lung [w. &7 mt vt 23o chiL` [D GH. gq0 La 2Fn
nhYt tZi tLung tqm lung. ChiL` tn EA v8 &D [V4ng hZ thY` nh cXa lung [w v7 `hda
uni. ;r `h? vu 5VFc Eng >uang [D GH. gq0 La luYt hi@n [D nh lung 5x tt 2Zi `hda
Eau v8 giaD thDa vFi `hn 5i1n uni. C th hiu vYn 7 n80 tV4ng tr nhV m^t lung
54m 2an tLu07n nhanh h4n tV4ng t?c vFi `hn 5i1n uni cXa lung [w. TLDng thrc to
nu hD?n vx 5VFc Eng 54m v8 5VFc Eng [w chD nhau th lung 54m 2an tLu07n chm
h4n E tV4ng t?c chX 0u vFi `hn 5i1n tLVFc cXa lung [wo c?c [aD ^ng E 2an L^ng v7
`hda 5i1n tLVFc [D chiL` tn EA m8 GH. gq0 La thng tAc chD nh lung [w v7 `hda
uni. T?c ^ng cXa tLk 5an u gia hai lung c th [\n n c?c c im xnh tdnh
hD8n tD8n Ch?c. Chng hZn nhV nga0 c6 Chi m^t lung 54m 2an tLu07n >ua lung [w
thfD Vng 5Yt Ai ltng th `h= cXa lung 54m cng Chnng cwn 28 Ai ltng nu tdnh
n hi@u tng &D.
%+%+5+5 (On ?.ng 2> XPM
Ta 5it Ljng chiL` [D ;H. gq0 La c th n]n c?c lung >uang hDc 5jng ni c?ch
tg 51n ngD8i hDc t 51n tLDng ccng m^t EMi >uang 5Wi `hV4ng `h?` n]n hi@u tng
ED2itDn. DD GH. cng t m^t chiL` tn EA 21n c?c lung >uang n1n n cng VMc
[cng n]n lung. .^t Vu im cXa >u? tLnh n]n [D GH. 28 GH. c th n]n nhng
lung 0u u v8D [D chiL` tn EA VMc tZD La 5Wi m^t lung 54m 2Fn ccng 2an tLu07n.
Tu0 nhi1no chiL` tn EA [D GH. cng 5x 6nh hVWng 5Wi 2i lung v8 `h thu^c v8D ^
tLk tV4ng Ai 5an u gia lung 54m v8 lung [w. Kt >u6 28o vi@c Eg [ng n]n lung
[D GH. tLDng thrc t wi hi `h6i i7u Chin c?c tham EA lung 54m nhV ^ L^ngo
cnng EuYt nho 5VFc Eng v8 <ng 5^ vFi lung tdn hi@u.
TLVng hM` cn `h6i `hqn 5i@t c 2i1n >uan tFi ^ 2Fn tV4ng Ai cXa 4
W
v8 4
D
.
Nu 4
D
KK4
W
[c thfD EMi >uang th c?c hi@u tng &D c th 5 >ua. TLDng tLVng
hM` o EMi >uang chxu t?c ^ng cXa chiL` [D GH.o v8 cn c m^t c` c?ch tg 51n
ngD8i n]n lung 5x chiL`. HhV4ng tLnh z:._N{ c th [cng `hqn tdch ^ 2Fn v8
[Zng cXa chiL`. .^t chiL` gn nhV tu0n tdnh c th VMc t ngang lung tdn hi@u Chi
lung 54m L^ng h4n lung tdn hi@u nhi7u 2n. H@ EA n]n `h thu^c v8D nhng 2VMng lung
54m v8 c th [k [8ng vVMt >ua gi? tLx /O.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
IB
XPM
TLDng tLVng hM` 4
D
E 4
W
o hai DZn EMi >uang giAng nhau VMc [cng l?c xnh
chiL` [D GH. cng n]n lung >ua &D. TLVng hM` n]n lung [D GH. c th l60 La
tLDng c6 vcng Chnng nhn thY0 zvcng &D thnng thVng{ m8 Chnng cn [cng n c`
c?ch tg. Nhn chung cn `h6i Va La tham EA ^ tLk tV4ng Ai
d
gia lung 54m v8
lung tdn hi@u lung 2an tLu07n nhanh h4n 5t Cx` lung chm h4n Lua lung
. ;r n]n tAi a l60 La tZi ChD6ng c?ch W d
4
mc [c chYt 2VMng cXa lung tAi Vu
Chnng cn `h6i 28 tAt nhYt tZi im n]n tAi a. Thnng thVng 2unn c Er cqn 5jng gia
^ 2Fn v8 chYt 2VMng n]n lung. C th thng h@ EA n]n 5jng c?ch thng cnng EuYt 54m.
N]n lung [D GH. tLDng vcng &D thnng thVng cXa EMi >uang cwn c th l60 La Chi
gh]` nAi GH. [D tV4ng t?c gia c?c th8nh `hn `hqn crc tLrc giaD tLDng m^t chcm
tia.
Hnh :.J N]n lung [D GH. tLDng vcng t?n Ec thVng
Khi c6 lung 54m v8 lung tdn hi@u 2an tLu07n tLDng vcng &D thnng thVng cXa
EMi >uango lung 5x n]n cn `h6i c [Zng Chnng Ai ltng [D Chnng ?` tng vn tAc
nhm v8 c?c hi@u tng a2CD Cm thfD. &n tAc nhm c th tZD La gn nhV 5jng
nhau Chi c?c 5VFc Eng cXa hai lung njm tL1n nhng `hn Ai [i@n nhau Ai vFi 5VFc
Eng t?n Ec O zChD6ng /oB m Ai vFi EMi >uang Ei2ic{. Cng c th n]n lung /oJJ m
5jng c?ch Eg [ng c?c lung 54m /oO_ m. m6n thqn lung tdn hi@u 28 >u? 0u tZD La
ED2itDn >uang. Tu0 nhi1no chiL` [D GH. t 21n lung tdn hi@u 5jng m^t lung 54m
ccng 2an tLu07n c th X 2Fn lung tdn hi@u i >ua `ha n]n 5an u ccng vFi c?c
ED2itDn 5c caD. C6 h@ EA n]n v8 chYt 2VMng lung 7u `h thu^c v8D ^ L^ng v8 nhng
2VMng cXa lung 54m v8 c th i7u Chin 5jng c?c tham EA lung 54m tAi Vu. HhV4ng
`h?` n]n lung n80 tV4ng tr n]n hi@u tng ED2itDn nhVng tdn hi@u Chnng 5aD gi tZD La
ED2itDn. ;g [ng EMi >uang [xch t?n Eco C thut n]n lung n80 c th ?` [ng Chi c6
5VFc Eng 54m v8 5VFc Eng tdn hi@u 7u njm tLDng vcng /oJJ mo ch cn Eg [ng
5VFc Eng c t?n Ec 5jng O njm gia hai 5VFc Eng n80.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
II
XPM
%+%+5+# 'h.0Hn 7nh T.ang 2> XPM
LVung chit EMi >uang Ct hM` vFi GH. c th tZD La chu0n C1nh >uang. TLDng
`hn n80 ta lfm l]t c?ch thtc m8 [xch `ha [D GH. c th [\n n chu0n C1nh
>uang 5jng c?ch Eg [ng hai lung c 5VFc Eng Ch?c nhau. C?c E4 < D giaD thDa
thVng VMc [cng l?c xnh tZi EaD [xch `ha [D GH. 2Zi gq0 La chu0n C1nh >uang
crc nhanh. Gfm l]t m^t [ng c D giaD thDa VMc thit C g<m m^t lung tdn hi@u
0uo 5x chia 7u 28m hai nh?nho tL6i >ua nhng [xch `ha giAng nhau tZi mi nh?nh v8
VMc tLu07n >ua cYu tLc giaD thDa t=ng hM`. Nu m^t lung 54m tZi 5VFc Eng Ch?c
VMc ti1m v8D m^t nh?nh cXa 5^ giaD thDa th `ha cXa tdn hi@u tLDng nh?nh c th
5x tha0 =i >ua GH.. Nu Er [xch `ha [D GH. X L^ng zgn n {o lung tdn hi@u E
Chnng VMc tLu07n na [D giaD thDa tLi@t ti1u l60 La tZi u La. Chdnh v v0o m^t lung
54m LYt mZnh c th chu0n mZch lung tdn hi@u >ua [xch `ha [D GH..
Ta 5it tLDng `hn tLVFco [xch `ha [D GH. Chnng ch `h thu^c v8D ^ L^ng v8
[Zng cXa lung 54m m8 cwn `h thu^c v8D Er Chnng ?` tng vn tAc nhm. TLDng
tLVng hM` c6 chcm tia 54m v8 chcm tdn hi@u 7u c [Zng lungo Er [xch `ha cwn `h
thu^c v8D ^ tLk thi gian tV4ng Ai 5an u gia lung 54m v8 lung tdn hi@u. TLDng
thrc to ^ 2Fn v8 thi gian [xch `ha [D GH. c th i7u Chin >ua ^ tLk 5an u.
im >uan tLng cn ch 3 28 [xch `ha c th gn giAng nhau >ua hu ht lung tdn
hi@u Chi hai lung VMc `h]` thnng >ua nhau hD8n tD8no Ct >u6 28 c chu0n C1nh
tD8n 5^ lung tdn hi@u. Cnng EuYt 54m 01u cu tZD La [xch `ha thVng 2Fn [D Er
Chnng ?` tng vn tAc nhm.
C th gi6m Er Chnng ?` tng vn tAc nhm nu lung 54m v8 lung tdn hi@u `hqn
crc tLrc giaD vFi nhau nhVng c ccng 5VFc Eng. NgD8i Lao nga0 c6 Chi [xch `ha [D
GH. nh h4n o v hi@n tVMng a2CD cXa lung 2i1n >uan n 2Vung chito m^t C
thut mFi nAi ch]D c th [cng tdch 2u [xch `ha.
;&B (uan h gia JhE7ng c@ch J3nh v9 t@n Oc vSi e_M
C?c mtc lu01n C1nh GH. v8 c?c tdnh chYt v7 `h= c 2i1n >uan n GH. `h
thu^c LYt nhi7u v8D t?n Ec tLDng EMi >uang v8 ChD6ng c?ch C1nh. Hhn :.B./ lfm l]t
Er `h thu^c cXa GH. v8D ChD6ng c?ch C1nh v8 `hn :.B.: lfm l]t Er `h thu^c cXa
GH. v8D t?n Ec tLDng EMi >uang.
;&B&1 UhE7ng c@ch J3nh
GH. 28 tdnh `hi tu0n 28m gi6m Ch6 nhng tLu07n [\n cXa h@ thAng -D. Chi cnng
EuYt >uang 2Fn VMc Va v8D EMi >uang. ;r c mt cXa t?n Ec EMi >uang [\n n Er
m]D lung [D GH. luYt `h?t t chu0n =i i7u ch `ha Eang i7u ch 5i1n ^ zH.
%.{o l60 La nga0 c6 Chi c 5c t?n Ec. Pnh hVWng cXa GH. tLDng m]D lung VMc
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
IJ
XPM
nghi1n ctu chi tit nhV m^t h8m cXa nhi7u tham EA Ch?c nhau tLDng h@ thAng thfD c?c
thd nghi@m Vng thng v8 vwng >uang.
lfm l]t Er `h thu^c cXa GH. v8D ChD6ng c?ch C1nho tLDng `hn n80 tLnh
580 thd nghi@m|_} VMc tin h8nh tLDng m^t `hn mZng >uang Ly%NyTo Ct nAi c?c
`hwng thd nghi@m mT tZi !Èich v8 NDLicho $K. .]D GH. VMc ED E?nh vFi c?c thd
nghi@m tZi `hwng thd nghi@m cXa Zi hc Luqn nno $Ko Eg [ng mn hnh Ct nAi
tV4ng tr. ;r tha0 =i cXa GH. gia c?c Ct nAi tV4ng tr VMc `hqn tdch nhV m^t h8m
cXa tAc ^ 5it 21n n /O 5iE Eg [ng c?c E4 < t?n Ec Ch?c nhau vFi ChD6ng c?ch
C1nh Ch?c nhau. ;D E?nh vFi c?c thd nghi@m tLDng `hwng thd nghi@m ch La Er Ch?c
5i@t tLDng Eu0 haD EMi >uang v8 [aD ^ng cXa `hqn crc VMc `h6n chiu tLDng c?c m]D
GH. D VMc. ;Mi >uang 2` t chD c?c Ct >u6 thAng C1 chdnh l?c h4no c 5i@t
28 vFi tin tLin cXa `hqn crc tdn hi@u.
Hnh :._ Kt nAi EMi >uang cXa mZng Ly%NyT [cng tLDng thd nghi@m za{ v8 E4 <
ChAi thd nghi@m z5{
&Fi c6 hai thd nghi@mo Ct >u6 7u VMc l?c nhn 5jng mn `hng Eg [ng 5in
=i ~DuLifL. C?c nghi1n ctu W q0 chD thY0 ^ nhZ0 caD cXa m]D GH. Ai vFi tAc ^
5ito c 5i@t 28 nu tdnh n ng g` cXa nhi7u chng EMi >uang VMc Chuch Zi.
C th mn t6 c4 56n vi@c thit 2` thd nghi@m nhV Eau hai chng EMi >uang VMc
Chuch Zi cXa mZng Ly%NyT VMc Eg [ngo mi chng g<m e: Cm EMi ;;.~. Kt
nAi VMc 5c t?n Ec Ai ltng Eg [ng DC~ vFi lY` l _ [mmiC1nh VMc Va v8D mi
cu^n DC~. C?c 5^ `h?t v8 5^ thu VMc t tZi !Èicho vFi m^t 5^ Chuch Zi yD~%
tZi NDLich Ct nAi hai chng. CYu hnh ùm``LD5f chD `h]` t?ch GH. La Chi c?c
hi@u tng `hi tu0n Ch?c. .^t 2aEfL c th i7u chnh v8 5^ i7u ch .achfhn[fLo [D
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
I_
XPM
m^t 5^ tZD chui i7u Chin VMc Eg [ng tZD lung 54mo gq0 La m]D GH. tLDng tia
[w 28 Eng 2i1n tc t m^t 2aEfL D~m tht hai. C?c C1nh 54m v8 C1nh [w VMc Ct hM`
2Zi v8 Chuch Zi 5jng 5^ Chuch Zi yD~% cXa CDLningo Va cnng EuYt /B [mmiC1nh
v8D tLDng Ct nAi. ;Mi ;;.~ tLDng thd nghi@m c t?n Ec tLung 5nh /_oJ ÈiCminm v8
h@ EA Eu0 haD Oo:b [miCm z v Oo:O [miCm chD mn hnh Ct nAi tLDng `hwng thd
nghi@m{. H.D tLung 5nh cXa Ct nAi 28 I È. Tdn hi@u VMc Chuch Zi th1m th8nh e
[mmiC1nh tZi NDLich v8 tLW v7 >ua chng tht hai. Hhn DC~ 5aD g<m nhi7u EMi
>uang c gi? tLx t?n Ec t bO n //O ÈiCminm. K1nh [w VMc 2ra chn 5jng m^t
5^ t?ch C1nh Eg [ng c?ch tgo VMc t?ch C1nh 5jng [iD[f tAc ^ caD v8 VMc hin thx
>ua m?0 hi@n Eng 2Y0 m\u. ^ 2Fn cXa GH. tLDng C1nh [w VMc xnh 2VMng 5Wi ch
EA 2
A
o VMc l?c xnh 28 m]D cVng ^ nh nh VMc 5nh thVng hD? n cnng EuYt
tLung 5nh tLDng tLVng hM` i7u ch /O/Oo v8 28 ^ 2@ch ti1u chuan cXa [Zng Eng
[w chD i7u ch H*m;.
;au Chi tin h8nh thd nghi@mo c?c Ct >u6 thu VMc chD thY0 GH. `h thu^c
v8D ChD6ng c?ch C1nh nhV Eau.
-a2CD cXa chui 5it `h thu^c v8D tAc ^ 5it v8 p o v8 m]D GH. VMc nghi1n
ctu vFi p t OoI n :nm. Hnh v z:.I{ tLDng thd nghi@m chD thY0 m]D GH. D
VMc tZi /O 5iE Eg [ng i7u ch H*m; z:
/J
/{ tLDng 54m. ^ [8i chui [8i h4n
Chnng 6nh hVWng n m]D GH.. DD ^ [8i lung Ch?c nhau tLDng thd nghi@m vFi i7u
ch /O/O o m]D GH. 28 Chnng <ng 7u. & v0o m^t `h]` D c t?c [ng h4n
D m]D 28 ^ 2@ch ti1u chuan cXa [Zng Eng cVng ^ [w cht Chnng `h6i 2
A
VMc
[cng mn t6 [Zng Eng tun hD8n. &Fi tYt c6 c?c cYu hnho 5c t?n Ec v8 Chnng 5co
m]D t 2@ nghxch vFi p v8 m]D GH. gi6m vFi ChD6ng c?ch C1nh L^ng [D a2CD
thng gia c?c C1nh. &Fi m\u 54m H*m;o Chnng c [aD ^ng ?ng C cXa vFi p
>uan E?t VMc [D ^ 2@ch ti1u chuan VMc tdnh n vFi tYt c6 tn EA ng g` v8D m]D
t=ng c^ngo v8 [Zng Eng C1nh 54m Chnng tun hD8n nghn chui E` l` 2Zi Eau Chi 2an
tLu07n >ua chng ;;.~ u ti1n. TV4ng tr vFi c?c `h]` D Er `h thu^c v8D tAc ^
5it tZi p v OoI nmo m]D D VMc tLDng `hwng thd nghi@m caD h4n lY` l hai 2n tLDng
thd nghi@m 51n ngD8i.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Ib
XPM
Hnh :.b ;r `h thu^c cXa m]D GH. v8D ChD6ng c?ch C1nh
;&B&; T@n Oc tDEng ONi ?uang
TLDng thd nghi@m VMc tLdch [\n tLDng `hn :.B./o c?c Ct >u6 cng chD thY0 c?c
hi@u tng [D GH. gq0 La nhV m]D [Zng lungo 5in =i nhiku `ha th8nh nhiku cVng
^ cng `h thu^c LYt nhi7u v8D t?n Ec EMi >uang.
TLDng m^t thd nghi@m Ch?c|I} nghi1n ctu Er m]D lung [D GH. tLDng EMi
>uang t?n Eco Ct >u6 D VMc chtng minh Er `h thu^c cXa GH. v8D t?n Ec 28
LYt 2Fn.
Thd nghi@m n80 Eg [ng cYu hnh 54m [wo VMc chn c?ch 20 GH. vFi c?c
hi@u tng `hi tu0n Ch?c. DZng Eng VMc i7u 5in cVng ^ tZi p
`
z[Zng N*o chui
/O/Oo //O 5iE{o VMc tZD 5Wi m^t 2aEfL 5?n [\n i7u chnh VMc v8 m^t 5^ i7u ch
hY` th i@n y%.o VMc [cng 28m m]D ?nh E?ng [w C- tZi p
C-
t m^t 2aEfL D~m.
C?c C1nh 54m v8 C1nh [w VMc Ct hM` v8 Chuch Zi 5jng 5^ Chuch Zi yD~% cXa
CDLningo Va cnng EuYt /B [mmiC1nh v8D EMi >uang thd nghi@m. TZi u La EMi >uango
C1nh [w VMc chn 5jng 5^ t?ch C1nh [cng c?ch tg LffEàcfo VMc t?ch Eng vFi
m^t [iD[f t?ch Eng >uang tAc ^ caD v8 VMc hi@n Eng tZi m^t m?0 hi@n Eng 2Y0
m\u. TLDng thd nghi@m Eg [ng nhi7u 2DZi EMi >uang Ch?c nhau tLDng `hn u ti1n c
cnng EuYt >uang caD v8 [D cng c GH. 2Fn. C?c 6nh hVWng Ct hM` cXa GH. v8
t?n Ec VMc VFc 2VMng chD EMi D;~ zDvOÈinmiCmo v :oIB -
/
Cm
/
o v Oo:B
[miCmo LvIJ Cm{o EMi ;;.~ zDv/b ÈinmiCmo v /oJ: -
/
Cm
/
o v Oo:/ [miCmo
LvIO Cm{ v8 c?c Ct nAi VMc >u6n 23 t?n Ec Eg [ng EMi ;;.~ v8 EMi >uang 5c t?n
Ec DC~ zDv/OO ÈinmiCmo v IoN_ -
/
Cm
/
o v OoJ [miCmo Lvb Cm{. Hhn EMi
>uang ;;.~ tht hai zLv::Cm{ VMc [cng 5in =i GH. Zt VMc th8nh i7u ch
5i1n ^ Cdch hDZt `h]` D 5jng t?ch Eng tLrc ti`. .tc ^ m]D [D GH. VMc mn
t6 >ua ch EA GH. m
l
o l?c xnh 5jng t EA i7u 5in cVng ^ nh nh v8 cnng EuYt
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
IN
XPM
C1nh tLung 5nho VMc D thfD m^t h8m cXa ChD6ng c?ch C1nh p 5jng c?ch i7u
chnh 2aEfL 54m.
Hnh :.N ;4 < ChAi cXa thd nghi@m |I}
Kt >u6 thd nghi@m thu VMc chD thY0 Er `h thu^c cXa GH. v8D t?n Ec EMi
>uang >ua c?c E4 < 5c t?n Ec Ch?c nhau. C?c Ct nAi 5aD g<m IO Cm EMi ;;.~o
VMc 5c chdnh l?c 5Wi DC~o vFi 5c tLVFc zDC~;;.~{ v8 5c Eau z;;.~D;~{o
VMc Eg [ng nhV EMi >uang D. mc tLVFc chD Ct >u6 28 m^t [aD ^ng cXa ch EA
GH. thfD p v EMi >uang c t?n Ec caD zDv/OO ÈinmiCm{. & v0 thng p [\n n
a2CD c ^ [8i nhi7u 5it tLDng chi7u [8i EMi >uang hi@u [ng `hi tu0no V
Nit
ED.
WX .4PT
Nit
o Ct >u6 28 c c?c giaD thDa t=ng hM` v8 giaD thDa 2DZi tL tun hD8n cXa c?c
th8nh `hn GH.. .^t hi@u tng tV4ng tr Chnng VMc >uan E?t vFi 5c Eau v t?n Ec D
thY` h4n lY` l J 2n ED vFi tLDng DC~. &Fi pOoe nmo c th >uan E?t thY0 m]D
GH. ?ng C v8 gi6m nghi1m tLng vFi p Ooe nm. C?c im crc tiu v8 crc Zi cXa
2
A
Ai vFi DC~ `h thu^c v8D chi7u [8i lung v8 ^ 2Fn tV4ng Ai cXa c?c gi? tLx n80
`h thu^c v8D tdnh tun hD8n cXa [Zng Eng 54m. Ai vFi chui H*m;o c?c im n80
v8 ^ 2Fn tha0 =i thfD thi gian. .tc ^ m]D caD nhYt >uan E?t VMc tLDng EMi >uang
c t?n Ec thY` zD;~{ v8 VMc `h?t hi@n 28 LYt >uan tLng vFi ChD6ng c?ch C1nh 21n
n /O nm. &Fi t?n Ec caD z;;.~o DC~{o a2CD thng 21n [\n n gi6m m]D GH..
i7u n80 chD `h]` c?c C1nh c?ch nhau 5Wi p / nmo mc [c vFi D-D. Eg [ng c?c
Ct nAi VMc >u6n 23 t?n Eco GH. c th [\n n tdch 2u t?n Ec [V nghi1m tLng gq0
La 5in =i H.%. thfD ChD6ng c?ch.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Ie
XPM
;&L Ut lun
ChV4ng : n80 nghi1n ctu c4 56n v7 hi@u tng i7u ch `ha ch]D GH. v8 m^t
EA hi@n tVMng c 2i1n >uan n GH.. C?c hi@n tVMng n80 7u 6nh hVWng Chnng tAt
n chYt 2VMng tLu07n [\n cXa c?c h@ thAng a C1nho c 5i@t 28 h@ thAng -D.o chng
hZn nhV gq0 m]D lungo gin L^ng `h=o 28m mYt =n xnh `hqn crc tdn hi@uC?c hi@n
tVMng n80 VMc tLnh 580 c6 v7 mt 23 thu0t v8 >ua m^t EA thd nghi@m VMc tLdch [\n
t m^t EA 58i 5?D nghi1n ctu v7 GH.. NgD8i La chV4ng : n80 cng tLnh 580 v7 hai
tham EA c 6nh hVWng tV4ng Ai 2Fn n GH. 28 ChD6ng c?ch C1nh v8 t?n Ec EMi
>uang. Ti` thfDo tLDng chV4ng B cXa 7 t8i tLnh 580 v7 m^t EA 6nh hVWng m8 GH.
gq0 La tLDng h@ thAng tLu07n [\n -D. v8 m^t EA 5i@n `h?` c6i thi@n nhng 6nh
hVWng n80.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
JO
n tt nghip 'h)ng ***+ nh hng ca XPM ln cht lng h thng WDM
C!"#$ %%%& l# !m#$ CnA e_M Lo# CpT L!q#$ +
T,#$ 0DM
B&1 lnh hRrng csa e_M l3n ch^t lRNng h thAng 0DM t>ng ?u@t
TLDng chV4ng : giFi thi@u v7 GH. v8 m^t EA hi@n tVMng c 2i1n >uan n
GH.. Nhng hi@n tVMng [D GH. gq0 La nhV c?c hi@u tng gh]` nAi tn EAo tha0 =i
[Zng lungo Chnng =n xnh `hqn crco gin L^ng `h= 5Yt Ai ltngo tha0 =i v7 thi gian
5Yt Ai ltng 7u 6nh hVWng n chYt 2VMng tLu07n [\n cXa h@ thAng -D.. C?c
hi@u tng n80 t?c ^ng n h@ thAng >ua vi@c hZn ch m^t EA tham EA nhV ChD6ng c?ch
tLu07n [\no EA 2VMng C1nho ChD6ng c?ch C1nh ChV4ng B E tLnh 580 m^t EA hZn ch
VMc nghi1n ctu v8 Cim chtng 5jng Ct >u6 thrc nghi@m cXa m^t EA nh8 nghi1n
ctu tL1n th giFi.
B&1&1 $iSi hKn JhE7ng c@ch tDu28n PQn
HZn ch 2Fn nhYt m8 GH. gq0 La chD h@ thAng tLu07n [\n -D. 28 giFi hZn
ChD6ng c?ch tLu07n [\n. &Yn 7 n80 VMc nhi7u nh8 ChDa hc nghi1n ctu v8 cnng
5A tL1n th giFi. Ccng vFi nhng ?nh gi? c6 v7 23 thu0t v8 thrc nghi@mo c?c nghi1n
ctu cng mW La nhi7u 5i@n `h?` c th ?` [ng tLDng thrc t Chc `hc hZn ch
n80.
NhV tLnh 580 tLDng chV4ng :o GH. 28 Ct >u6 Er `h thu^c cXa chit EuYt v8D
cVng ^ tLDng EMi >uang Ei2ic zhi@u tng KfLL{. .^t tdn hi@u tZi 5VFc Eng p
C
tL6i >ua
[xch `ha `hi tu0n `h thu^c cnng EuYt >uang tZi c?c 5VFc Eng Ch?c. &Fi c?c h@
thAng -D. g<m M C1nho [xch `ha `hi tu0n t=ng c^ng
.4
I

cXa C1nh tht I 28
. . B
M
.4
I 677 I i
i I
4 # #
_
+

,
zB./{
;A hZng u ti1n tLDng 5iu thtc n80 28 [D ;H. `h thu^c v8D cnng EuYt cXa Li1ng
C1nh VMc t?ch Eng. T=ng [cng tdnh GH. thng t cnng EuYt >uang tLDng c?c C1nh
2qn cn tZi cnng EuYt tdch `hqn tLDng EMi >uang c 2i1n >uan n [xch `ha t=ng c^ng.
i7u ch tn EA cXa c?c C1nh 54m [\n n i7u ch `ha
z { t
cXa C1nh [w [D GH..
TLDng thd nghi@m |J}o hnh B./ 5iu [ikn lu01n C1nh GH. 5in =i th8nh m]D lung.
.]D [D GH. VMc l?c xnh xnh 2VMng 5jng ch EA m
l
.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
J/
Hnh B./ .]D lung [D GH.
CYu hnh ùm` `LD5f tLDng hnh B.: VMc Eg [ng t?ch GH. t c?c hi@u tng
Ch?c. LaEfL 54m Ch6 chnh `h?t 5VFc Eng p
ùm`
VMc i7u ch ngD8i 5jng m^t 5^ i7u
ch hY` th i@n y%. [D 5^ tZD chui %nLitEu i7u Chin zchui lung N*o //O
5iE{o tLDng Chi tia [w `h?t t 2aEfL D~m tZi p
`L
c 5^ i7u ch .achfhn[fL tdch
hM`. C?c C1nh VMc Ct hM` v8 VMc Chuch Zi vFi c?c 5^ Chuch Zi yD~% cnng
EuYt caD. TLDng thd nghi@m m]D [D GH. gq0 La tZi p
`L
VMc nghi1n ctu chD c?c EMi
>uang D Cim Ch?c nhau zLvIJ Cm{ thfD m^t chng cA xnh 5in =i EMi >uang c
5in =i H.%.. .^t 5^ t?ch C1nh [cng c?ch tg Chnng gian tr [D VMc [cng chn
p
`L
zlu01n C1nh tAt h4n BO[m vFi p OoJ nm{. Tdn hi@u VMc t?ch Eng La 5jng m^t
[iD[f t?ch Eng tAc ^ caD v8 [Zng Eng VMc hin thx tL1n m?0 hi@n Eng. GH. VMc
nghi1n ctu tLDng c?c giFi hZn t?n Ec caD v8 thY`. &Fi ch ^ t?n Ec thYò EMi >uang
[cng D Cim 28 EMi D;~o z
D
/ ÈinmiCm{ tLDng Chi Ai vFi Ct nAi tLu07n [\n
c t?n Ec caD [cng EMi ;;.~. C?c Ct >u6 thd nghi@m VMc ED E?nh vFi Ct nAi VMc
5c t?n Ec 5aD g<m EMi ;;.~ v8 EMi DC~ ?` [ng c6 E4 < 5c tLVFc zDC~;;.~{ v8
5c Eau z;;.~DC~{.
Hnh B.: ;4 < thd nghi@m nghi1n ctu GH. tLDng |J}
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
J:
Hnh B.B 5iu [ikn m]D lung [D GH. o Zt VMc tLDng Ct nAi t?n Ec thY` vFi
ChD6ng c?ch C1nh p OoI nm v8 `hqn crc ng\u nhi1n. C?c C1nh 7u VMc i7u cho
C1nh 54m tZi :oJ 5iE zchui 5it /O/O{ v8 C1nh [w vFi chui 5it [8i h4n. -a2CD
VED.WX.4 nh h4n /5it tLDng `hn EMi D;~. DD o chiL` gq0 La [D GH. vzt{ tdch
2u nî >ua [Zng Eng cXa lung.
Hnh B.B GH. v8 ;H. vFi c?c C1nh VMc i7u ch tZi :oJ 5iEo EMi D;~o c ^ tLk
5an u Ch?c nhau
Hnh B.I .]D GH. chD C1nh [w za{EMi D;~o z5{ EMi ;;.~
min =i H.%. tLDng EMi >uang ;;.~ chD Ct >u6 28 chui m]Do [k nhn thY0
[Zng Eng n80 ch<ng 21n [Zng Eng tdn hi@u 5an uo v8 ti1u 5iu chD tLVng hM`
a2CD. TZi EVn lung C1nh [wo c?c hi@u tng ;H. v8 GH. c th >uan E?t VMco
tLDng Chi o m]D ch [D GH. gq0 n1n. mjng c?ch chnh ^ tLk C1nh 54m 5an uo
m]D tZi c?c EVn lung [D ;H. cng c th thng hDc gi6m [D GH.. C?c Ct >u6 cXa
mn hnh thd nghi@m n80 VMc chD tLDng hnh B.Io chD Ct >u6 thAng nhYt vFi c?c Ct
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
JB
>u6 mn `hng. TLDng hnh B.Ia v8 hnh B.I5o m]D GH. cXa m^t tdn hi@u C- VMc ED
E?nh gia EMi D;~ v8 EMi ;;.~ vFi ccng tAc ^ 5it v8 ChD6ng c?ch C1nh. mtc ^ 2@ch
cXa m]D 28 [D a2CD caD tLDng tLVng hM` EMi ;;.~o 28m gi6m tdch 2u GH.. ch
EA m
l
VMc D nhV m^t h8m cXa p vp
ùm`
p
`L
5jng c?ch tha0 =i 5VFc Eng 54m. &Fi
EMi D;~o m]D nghi1m tLng l60 La Chi pv:O nm v8 gi? tLx m
l
2Fn nhYt tZi p nh
nhYt. i? tLx crc Zi tht hai Zt VMc Chi 5VFc Eng c t?n Ec 5jng Chnng cXa EMi
D;~ zp
O
/JJI nm{ VMc t gia 5VFc Eng 54m v8 5VFc Eng [w 28m gi6m a2CD.
.]D lung [D GH. gi6m LYt nhi7u Chi tha0 th EMi D;~ 5jng EMi ;;.~ vFi ccng 5VFc
Eng. L8 Ct >u6 cXa a2CD caD tLDng EMi >uang t?n Eco chiL` GH. Chnng cc 5^
m8 `hqn t?n >ua lung v8 m]D GH. ch c th >uan E?t vFi p /oJ nm.
Pnh hVWng cXa tAc ^ 5it 21n GH. VMc nghi1n ctu tLDng cYu hnh 54m [w [cng EMi
;;.~ v8 c ChD6ng c?ch C1nh JO H. TLDng thd nghi@mo ^ [8i 5it cXa C1nh 54m
VMc tha0 =i tLDng Chi thi gian chu0n ti` lung 28 Chnng =i. Chdnh v v0o mtc ^
chiL` GH. gq0 La [D mi chu0n ti` 28 Chnng =i nhVng nhi7u chu0n ti` l60 La
tLDng C1nh 54m tLDng m^t ChD6ng c?ch thi gian. TLDng mn `hng 5jng m?0 tdnh chD
ccng h@ thAng thd nghi@mo thi gian 21n cXa lung tha0 =i th1m. Chu0n ti` lung
VMc tdnh lY` l nhV c?c EVn cXa m^t `hqn `hAi auEEf vFi 5in v8 T
O
v BO È. C?c
gi? tLx 2Fn [\n n chu0n ti` lung nhn h4no gi? tLx v /oB tV4ng tng vFi thi
gian 21n cXa lung tLDng thd nghi@m. &Fi m^t tAc ^ 5it chD tLVFco ch EA GH. thng
thfD v mi chu0n ti` tLDng C1nh 54m tZD La Er thng chiL` GH.. &Fi thi gian
chu0n ti` lung chD tLVFco c?c m]D l` ch<ng cXa C1nh [w C- thfD GH. t c?c
chu0n ti` lung 54m 2qn cn [\n n thng m]D tZi c?c chu C 5it thY` h4n.
TLDng |/:} tLnh 580 nhng hZn ch v7 ChD6ng c?ch tLu07n [\n [D Er gin L^ng
`h= m8 GH. gq0 La tLDng h@ thAng [cng EMi >uang ti1u chuan VMc 5c t?n Ec. Thd
nghi@m VMc tin h8nh tL1n m^t cYu hnh vwng tun hD8n g<m EMi ;;.~ [8i IO Cm z
v Oo:B [miCm{ VMc 5c tLVFc hDc 5c Eau chdnh l?c 5jng hai cu^n EMi >uang 5c t?n
Ec zDC~{ CDLning [8i BoeJ Cm zD v NboB Èinm.Cmo v OoIe [miCmo Eu0 haD gh]`
nAi DC~i;;.~ 28 Oob [m{o m^t 5^ i7u ch >uang qm z%.{ v8 m^t cDu`2fL B [mvFi
Eu0 haD vwng t=ng c^ng ChD6ng :/ [m. ;u0 haD n80 VMc 5c 5Wi m^t 5^ Chuch Zi
yD~% c Chuch Zi `hng vFi cnng EuYt u La 5D hD8 /_ [mm v8 h@ EA tZ` qm IoJ
[m. mAn tia 2aEfL D~mo `h?t c?ch 7u nhau JOH zOoI nm{ tLDng [6i /JJ_oI nm n
/JJbo_ nmo VMc gh]` C1nh 5jng cDu`2fL IlIo VMc i7u ch 5jng 5^ i7u ch hY`
th i@n zy%.{ vFi c?c chui gi6 ng\u nhi1n. Tin h8nh tLu07n [\n 4n C1nh v8 I
C1nh vFi hai tLVng hM` 5c tLVFc v8 5c Eau vFi m^t [6i cnng EuYt C1nho Ct >u6 VMc
th hi@n tL1n hnh B.J.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
JI
Hnh B.J. Cnng EuYt gi6m Eau c?c chng tha0 =i Chi tha0 =i EA 2VMng chng
Khi tin h8nh thd nghi@m vFi C1nh 4n /O 5iE l?c xnh 6nh hVWng cXa ;H.o
vFi Ct nAi VMc 5c tLVFco ChD6ng c?ch tLu07n [\n c th Zt n tL1n :O v8 /J chng
z/OOO Cm{ tLVFc Chi c t=n haD B [m vFi cnng EuYt u v8D 2n 2VMt 28 I v8 N [mm.
C?c ChD6ng c?ch n80 5x gi6m [D 5An Ct nAi 5c Eau. TLDng E4 < 5c Eauo chiL` ;H.
Zt VMc 28m thng th1m ^ gin lung vFi t?n Ec qm cXa DC~. NgVMc 2Zi vFi E4 < 5c
tLVFco chiL` ;H. gq0 n]n lung tLDng EMi ;;.~ tZi cuAi mi chng.
Dcng E4 < c hai yD~% vFi DC~ t gia hai 5^ Chuch Zi c th tAi thiu hD?
cnng EuYt Va v8D EMi >uango mc [c i7u n80 28m thng tdnh `htc tZ` Chi thit C h@
thAng. Kt >u6 chD thY0 ;H. tLDng DC~ t Eau yD~% c th gi6m thi@t hZi. Thd
nghi@m vFi I C1nh c?ch 7u nhau JOHo ccng cnng EuYt tL1n C1nh v8 5^ Chg tV4ng
>uan ;;.~ /OoJ Cm VMc tin h8nh. Tha0 =i nh tLDng thi@t hZi ED vFi tLVng hM`
4n C1nh vFi 5c Eau [D Er gin L^ng lung v7 thi gian gq0 La 5Wi ;H. chim Vu th.
Tu0 nhi1no Er c mt cXa c?c C1nh 2qn cn tLDng thd nghi@m -D. 5c tLVFc cng chD
Ct >u6 28 gi6m ChD6ng c?ch tLu07n [\n 2Fn nhYt c th luAng [VFi /O chng. &Yn 7
n80 c hai ngu01n nhqn. u ti1n 28 ittfL xnh thi [D GH. 28 Ct >u6 cXa vi@c gi6m
^ [8i cXa lung 5x n]n. TLDng E4 < VMc 5c t?n Eco [xch `ha [D GH. `hqn `hAi
[c thfD chi7u [8i EMi >uang `hi tu0n [\n n m]D cVng ^ [D t?n Ec cwn [V tZi
`hn cuAi chng. Ngu01n nhqn tht hai 28 Er thng lu01n qm l60 La gia c?c C1nh tZi 5^
thu [D gin L^ng `h= m8 GH. hDc ;H. gq0 Lao [\n n chu0n c?c th8nh `hn `h=
t m^t C1nh Eang 5hng tn cXa c?c C1nh 2qn cn. nghi1n ctu mtc cXa lu01n qmo
`h= cXa tdn hi@u -D. VMc D Eau /o Io N v8 /: vwng tun hD8n cXa vwng >uang 5jng
m?0 `hqn tdch `h= v8 5^ 2c ~m. ;r gin L^ng `h= 2Fn vFi ChD6ng c?ch tLu07n [\n
VMc >uan E?t VMc ghi tLDng m?0 `hqn tdch `h= tLDng hnh I. i7u n80 l60 La tLDng
tLVng hM` 5c tLVFc nhV 28 Ct >u6 cXa c?c lung 5x n]n tZi u chng [\n n ;H. v8
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
JJ
GH. 2Fn. Pnh hVWng cXa GH. Zt 2Fn nhYt Chi c?c lung tLDng c?c C1nh 2qn cn VMc
E` l` tLDng EMi >uang `hi tu0n. Gung L^ng h4n tLDng cYu tLc 5c Eau chD thY0 gin
`h= thY` h4n.
Hnh B._ chD thY0 `h= ~H D vFi C1nh : tZi N [mmi C1nh vFi chui 5it /O/O Eau
/: chng. ;r chu0n =i cnng EuYt t Eng mang Eang [6i 5i1n nhV m^t h8m cXa EA
chng VMc v tLDng hnh B._o chD thY0 Er gin L^ng `h= [D ;H. zC1nh 4n{ v8 gin
L^ng th1m [D GH. vFi I C1nh VMc `h?t.
Hnh B._ Hh= cXa C1nh : Eau /: chng 5c tLVFc tLDng thd nghi@m za{ v8 mn `hng z5{
#ua c?c Ct >u6 m8 thd nghi@m |/:} Zt VMc ta thY0 Ljng ngu01n nhqn chX 0u
28m gi6m ChD6ng c?ch tLu07n [\n cXa h@ thAng -D. 28 [D Er gin L^ng lung zhDc
n]n lung tu thu^c v8D E4 < 5c t?n Ec VMc [cng{ v8 ittfL xnh thi luYt `h?t t
GH..
B&1&; MIE cRng G PE e_M
Nhng thi@t hZi [D GH. gq0 La tLDng c?c h@ thAng D-D. tAc ^ caD 6nh hVWng
n chYt 2VMng c?c h@ thAng n80 LYt 2Fn. ?nh gi? chYt 2VMng h@ thAng >uang [VFi
6nh hVWng cXa GH.o cn c m^t mn hnh gi6i tdch VMc thrc hi@n vFi c im nhanh
h4no 4n gi6n v8 c8ng chdnh l?c c8ng tAt. C?c nghi@m cXa mn hnh n80 28 ZD h8m cXa
h8m ittfL thfD thi gian gi6i tdch. Nhng nghi1n ctu tLVFc q0 ch wi hi `hqn tdch
i7u ch cVng ^ `h?t Einh tZi cuAi EMi >uang. C?c hi@u tng cng ch VMc `hqn tdch
chD [Zng i7u ch N*. Cnng c &H! tLDng |b} cung cY` c?ch 28m 4n gi6n v8 hi@u
>u6 mn `hng GH. 5aD g<m c6 m]D cVng ^ v8 ittfL thi gian tLDng h@ thAng
-D..
tdnh tD?n m]D tLVng [D GH. tLDng c?c h@ thAng -D. a chng Chnng wi
hi 5in =i ~DuLifL. i7u ch `ha >uang [D GH. gq0 La v8 Ct >u6 cXa hi@n tVMng
n80 28 tdnh tD?n [aD ^ng cnng EuYt tdn hi@u v8 ^ chdnh l?c cXa mn hnh VMc
Cim nghi@m. Gfm l]t m^t h@ thAng J chng vFi ^ [8i chng tdnh n /OOCm VMc
lfm l]t. .n hnh Eg [ng t?n Ec /b Èinm.Cm v8 5c t?n Ec /O: Èinm.Cm. .tc
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
mVFc Eng [xch chu0n
z5{
J_
cnng EuYt B [mm vFi [Zng Eng VMc i7u ch N* /O 5iEo ngD8i Lao Ct >u6 Chnng
VMc ED E?nh vFi ^ tLk gia c?c chui 5it C1nh 54m v8 C1nh [w. .c [c ^ tLk ch gq0
La nhng vYn 7 nh nhVng 6nh hVWng cXa [xch 5it `h6i VMc lfm l]t mn `hng
m^t h@ thAng >uang c6i thi@n ^ chdnh l?c cXa Ct >u6. .n hnh W q0 lfm l]t c?c
^ tLk gia c?c chui [ 2i@u VMc mn `hng 0 X c?c hi@u tng cXa [xch 5it tLDng h@
thAng thrc t. .n hnh n80 ?` [ng 5in =i ~DuLifL l?c xnh 6nh hVWng cXa ;H.
v8 t?n Ec VMc tin h8nh 5Wi cnng c mn `hng &H! thrc hi@n mn hnh hD? 0 X
m^t h@ thAng >uang. Cnng c &H! lfm l]t c6 lu01n nhiku cVng ^ v8 m]D ittfL thi
gian chD c?c [Zng i7u ch.
Hh= cXa GH. tLDng h@ thAng !.DD a chng VMc nghi1n ctu v7 c6 23 thu0t
v8 thrc nghi@m. .n hnh gi6i tdch VMc Eg [ng l?c xnh 6nh hVWng cXa GH. v7
mt 23 thu0t. Ch c c?c h@ thAng VMc i7u ch cVng ^ VMc lfm l]t v8 c?c thd
nghi@m tha0 =i nhng [aD ^ng cVng ^ tLDng h@ thAng !.DD. Cnng EuYt Va v8D
caD h4n ChD6ng //oJ [mm VMc Eg [ng. DZng Eng [cng chD i7u ch 28 N*. Thd
nghi@m n80 lfm l]t c?c h@ thAng !.DD v8 c4 ch H.%.. i7u ch `ha [D GH.
VMc chu0n =i th8nh i7u ch cVng ^ [D t?n Ec Ec th v8 v v0 ch lfm l]t n
6nh hVWng cXa lu01n nhiku cVng ô Chnng l]t n 6nh hVWng cXa ittfL xnh thi.
.n hnh n80 lfm l]t i7u ch * . C6 hai mn hnh 7u l]t n ^ tLk gia C1nh 54m
v8 C1nh [w.
.n hnh gi6i tdch n80 l]t n c6 cVng ^ v8 ittfL xnh thi tLDng c6 hai [Zng
Eng i7u ch [D GH.. DD c th [cng mn hnh n80 tdnh tD?n c?c hi@u tng cXa
GH..
TLDng mn hnh n80 lfm l]t m^t h@ thAng -D. vFi ;.~. K1nh [w tZi u v8D
EMi >uang 28 m^t Eng C- v8 `hqn tdch i7u ch cVng ^ v8 `ha tZD 5Wi cnng EuYt
VMc mang tLDng C1nh 54m tL1n 5VFc Eng Ch?c. ;r 5in =i v7 `ha cXa C1nh [w i [D
tV4ng t?c KfLL vFi C1nh 54m I [c thfD ChD6ng c?ch LYt nh t n [ VMc chD
nhV Eau
d9 9 # 9 d
I i i
{ o z : { o z
zB.:{
TLDng Y
i
28 h@ EA `hi tu0n.Cnng EuYt C1nh 54m #
I
F9,BG v8 VMc tdnh thfD cnng
thtc
{ i fl`z {. cDEz {. o O z { o z
oI g 9 I I
v 9 i 9 9 q # 9 #
vFi gi6 thit tdn hi@u nh tLDng
|/O}. TZi q0 q
I
v ;
-,I
B
:
i: vFi ;
-,I
tdnh n t?n Eco : 28 h@ EA Eu0 haD v8 v
g,I
28 vn tAc
nhm. DaD ^ng v7 `ha LYt nh [D `hn EMi >uang [ tZD La E 2an tLu07n n cuAi EMi
>uang c chi7u [8i L. DD t?n Ec Ec th cXa EMi >uang m8 i7u ch `ha LYt nh n80 E
tin tLin th8nh [aD ^ng cVng ^ >ua chu0n =i H.!. v8 cng l60 La tLk `ha >ua
chu0n =i H.H..

[ ] [ ] { o z { z Ein . { {z i z fl` { z : { o z
o o
9 d 9 4 q 9 4 v i 9 # 9 d#
i i i g i i "#M

zB.B{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Jb
[ ] [ ] { o z { z cDE . { {z i z fl` { o z
o o
9 d 9 4 q 9 4 v i 9 d
i i I g i "#M

zB.I{
zB.B{ 5iu thx [aD ^ng v7 cnng EuYt v8 zB.I{ 5iu thx [aD ^ng v7 `ha tZi cuAi EMi
>uang [D tV4ng t?c 54m[w tZi .
Q q0 Eu0 haD v8 tLk tLu07n 2an cXa C1nh i VMc chD 5Wi 5iu thtc
[ ] { z { {z i z fl`
o
9 # 9 4 v i
i i g

v8 #
i
z9{ 28 cnng EuYt tLung 5nh cXa C1nh i tZi ChD6ng
c?ch t im 5t u EMi >uang. TLng tqm cXa mn hnh n80 28 tdnh tD?n ittfL xnh
thi [D GH. n1n ch l]t `hV4ng tLnh [aD ^ng `ha zB.B{.
Uh@i nim G P9i talJXEuu
i6i `hV4ng tLnh ;chLD[ingfL Va La m^t Ct >u6 chdnh l?c 5jng `hV4ng `h?`
EA. i7u n80 5aD g<m c6 c?c hi@u tng t?n Ec v8 `hi tu0n cXa EMi >uang. TV4ng t?c
`hi tu0n ch c tZi ^ [8i a2CD u ti1n tLDng `hn 5t u cXa chng. Ch c t?n
Ec 6nh hVWng n Er chu0n =i t `ha Eang m]D cVng ^ v8 c?c hi@u tng `hi tu0n
c th 5 >ua Eau chi7u [8i a2CD u ti1n. Chi7u [8i a2CD [\n n Er tha0 =i
cVng ^ [D Er tha0 =i c?c 2i1n Ct tV4ng Ai cXa c?c C1nh tV4ng t?c. ;r tha0 =i
tV4ng Ai n80 gi6i thdch Er Ch?c nhau v7 thi gian nh gia c?c lungo t mn t6 c?c
tha0 =i cVng ^ n80. i7u n80 VMc chD 5Wi
{ iz D t 4
W zB.J{
&Fi D 28 t?n Ec Ec th v8 X 28 ChD6ng c?ch C1nh tdnh thfD nm. &Fi tdn hi@u *
v8 N*o t 28 ^ L^ng lung vFi * v8 28 ^ L^ng tdnh t c?c EVn 21n v8 luAng. DD
chi7u [8i a2CD t 2@ tLrc ti` vFi nhng tha0 =i cVng ^ v8 t 2@ nghxch vFi tdch
t?n Ec v8 ChD6ng c?ch C1nh.
Khi ChD6ng c?ch C1nh LYt L^ng th chi7u [8i a2CD LYt nh ED vFi chi7u [8i hi@u
[ng cXa EMi >uang v8 Chnng ?ng C. Tu0 nhi1no Chi c?c 5VFc Eng c?ch nhau m^t
ChD6ng nh th chi7u [8i a2CD X 2Fn ED vFi chi7u [8i hi@u [ng cXa EMi >uang.
Khi o c?c m]D GH. 5x chi `hAi 5Wi Eu0 haD EMi >uang v8 chi7u [8i a2CD `h
thu^c v8D ChD6ng c?ch C1nh. TLDng tLVng hM` n80 c?c m]D GH. c 2i1n >uan n c6
chi7u [8i a2CD v8 Eu0 haD EMi >uang. & v0 Chi ChD6ng c?ch C1nh nh h4n OoI nm
vFi h@ EA t?n Ec /b Èinm.Cmo chi7u [8i a2CD X 2Fn Chnng th 5 >ua. Khi
ChD6ng c?ch C1nh 2Fn h4no c?c tdn hi@u t?ch Li nhau tLDng mi7n tn EA n1n 6nh hVWng
cXa chi7u [8i a2CD Chnng >uan tLng na. TLDng tLVng hM` EMi >uang c t?n Ec
tV4ng Ai thYò tLDng [6i t :J Èinm.Cmo Er `h thu^c ngVMc 2Zi v8D ChD6ng c?ch
C1nh ch Zt VMc tZi c?c gi? tLx X caD v t?n Ec 28 LYt nh.
GH. `h thu^c LYt nhi7u v8D t?n Ec Ec th. &i@c n80 ng vai tLw >uan tLng Ai
vFi Er 5in =i t m]D `ha Eang m]D cVng ^ v8 ittfL xnh thi. i7u n80 cng 6nh
hVWng n c?c chi7u [8i a2CD h@ thAng. TZi mi chng Er 5c t?n Ec c th VMc
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
JN
Va v8D 2DZi 5 c?c hi@u tng GH. [D t?n Ec tLDng EMi >uang nhVng E 28m gi6m
Vu im cXa EMi >uang tLDng tLVng hM` tLu07n [\n thng. NgD8i La Er `h thu^c cXa
GH. v8D cVng ^ >uang 5iu thx >uan h@ tu0n tdnh c Ch6 nhng `hqn tdch nhng
Eu0 0u gq0 La [D c?c C1nh cnng EuYt caD.
Fin >i nhivu Cha Oang nhivu cRng G
TLDng m^t h@ thAng -D. hDZt ^ng tZi tn EA /JJO nmo EMi ;;.~ i >ua t?n Ec
Ch? 2Fn 28m hZn ch chYt 2VMng c?c h@ thAng >uang. T?n Ec 5in =i i7u ch `ha
th8nh i7u ch cVng ^ tZi u La EMi >uang. Chdnh v v0 cn `h6i nghi1n ctu c?c
0u tA gq0 La Er 5in =i n80. TLDng m^t nghi1n ctu Ch?c Va La m^t ma tLn 5in
=i mn t6 mAi >uan h@ u v8D v8 u La cXa i7u ch `ha v8 cVng ^ tV4ng tng.
t ?
in
zt{ 28 cnng EuYt >uang u v8D v8
{ zt
in
28 `ha tdn hi@u u v8D. Khi ma

tLn chu0n =i VMc l?c xnh >ua zB._{
tLDng ?
!ut
z/B { v8 ?
in
z/B{ 28 cVng ^ u v8D v8 u La.
{ z /
!ut v8
{ z /
in 28
`ha tdn hi@u u v8D v8 u La. ~ th hi@n tham EA t?n Ec. ma tLn 5in =i n80 cung
cY` c?c >uan h@ chD c6 5in =i H.!. v8 H.H..
H8m tLu07n Zt c th c VMc t ma tLn tL1n. tdnh tD?n i7u ch cVng ^ v8
`ha tZi im cuAi EMi >uango cn c mAi tV4ng >uan gia chng zc th Eu0 2un t
Cin thtc v7 5^ `h?t [cng tLDng h@ thAng{.
Dcng ma tLn 5in =i n80 c th `hqn tdch Er Eu0 0u tdn hi@u [D c?c C1nh 2an
tLu07n [c thfD EMi >uang t?n Ec. ;r 5in =i i7u ch tn EA th8nh i7u ch `ha l60
La mZnh m nu tham EA Eu0 haD : 2Fn h4n /. .a tLn n80 cng lfm l]t Er tV4ng
>uan gia i7u ch `ha v8 i7u ch cVng ^.
MIE cRng G PE e_M
TLVFc Chi tin h8nh mn hnh Eu0 0u [D GH. [D ittfL thi gian v8 m]D 5i1n ^
tLDng h@ thAngo 2un vhn |b} mn t6 mn hnh ch 5aD g<m m]D cVng ^. TLDng c?c h@
thAng !.DDoc?c mtc lu01n nhiku GH. `h thu^c LYt 2Fn v8D t?n Ec EMi >uang v8
ChD6ng c?ch C1nh. DD cnng EuYt caD tLDng C1nh 54mo C1nh [w tL6i >ua m^t EA i7u ch
`ha. i7u ch `ha Chnng gi6i thdch chD Er Eu0 gi6m cXa h@ thAng. Tu0 nhi1no [D t?n
Ec Ec tho i7u ch `ha 5in =i th8nh i7u ch cVng ^ v8 28m gi6m nghi1m tLng
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
Je
chYt 2VMng h@ thAng. TLDng tLVng hM` h@ thAng !.DDo hi@u tng KfLL `hi tu0n Cm
thfD t?n Ec Ec th 28m thng Er Eu0 0u chYt 2VMng n80.
Lun vhn |b} Va La gi6 thit lfm l]t ;H. v8 GH. nhV nhng hi@u tng t?ch
5i@t. TLDng EMi >uang t?n Eco t?n Ec v8 tdnh `hi tu0n ccng t?c ^ng. tLDng tLVng
hM` chi7u [8i EMi >uang nh th c?c hi@u tng n80 c th VMc gi6 Eg 28 t?c ^ng ^c
2`. ;au Chi lfm l]t c?c hi@u tng [D GH.o m]D cVng ^ [D GH. c th 5iu [ikn
nhV Eau zB._{
( )
/ .
/I
n n
2
n
n n
/I
2
I . / i .
2
/I
v 4 /
d /
4
4 d / p 4 p 4 Q i fl`
: i Ein
. fl` { O o z I { o z
{ / z
{ z { z
:
:
/
/
{ z { z { z

1
]
1
1
]
1

zB.b{
TLDng
{ o z
.
2
/I
4 Q
28 [aD ^ng 5i1n ^ tZi im cuAi cXa . chng VMc
Chuch Zi tZD La 5Wi i7u ch `ha [D GH. tZi chng tht 2. 4
.
28 chi7u [8i t=ng cXa
EMi >uang. #
I
2
zoO{ 28 cnng EuYt 54m u v8D chng tht 2o d
/I
28 chi7u [8i a2CD
gia hai C1nh tLDng chng tht 2. Ht zB._{ VMc [cng tdnh tD?n lu01n nhiku cVng
^ [D t?n Ec v8 tdnh `hi tu0n.
T@c Gng csa mIE cRng G
TLDng m^t h@ thAng Eg [ng [Zng Eng N*o tdn hi@u [w tZi u La EMi >uang 5x
m]D [D GH.o c >uan h@ tLrc ti` vFi tdn hi@u >uang Chnng 5x m]D cXa C1nh [w tZi
u La. Gu01n C1nh [D GH. t C1nh 54m Eang C1nh [w VMc chD 5Wi zB._{ tLDng
2
/
zt{ 28 [Zng Eng [w chuan hD? tZi u La v8 2
I
zt{ 28 [Zng Eng 54m chuan hD?
tZi u v8D. <
C+
v8 < ch c?c 5in =i ~DuLifL v8 5in =i ngVMc. Z
/
z{ 28 h8m tLu07n
Zt 5^ 2c 5hng gAc cXa h@ thAng.
e_M 6aE g=m mIE Ynh thi v9 mIE cRng G
Tdnh chYt t?n Ec tr nhi1n cXa EMi >uang gq0 La Er Eu0 gi6m tLDng c?c mZng
>uang. ittfL xnh thi VMc hnh th8nh [D c?c m]D `ha tLDng `h?t Einh tLDng EMi >uang
t?n Ec. C?c m]D `ha n80 l60 La [D chit EuYt `hi tu0n cXa EMi >uang. DD cnng EuYt
cXa m^t C1nh 6nh hVWng tLrc ti` n chit EuYt cXa EMi >uang n1n Chi c nhng tha0
=i v7 cnng EuYt [c thfD EMi th 28m tha0 =i chit EuYt cXa EMi. Chit EuYt 2Zi c 6nh
hVWng tLrc ti` n `ha cXa tdn hi@u. Chdnh v v0 Chi c c?c 5in thi1n `h thu^c thi
gian tLDng EMi >uango E c Er 5in =i `ha tLDng tdn hi@u >uang. Nhng 5in =i v7
`ha >uang Eau chu0n th8nh [aD ^ng cVng ^ v8 ittfL xnh thi tZi u La EMi
>uang >ua t?n Ec Ec th. i7u n80 c 6nh hVWng nghi1m tLng n chYt 2VMng h@
thAng. C?c m]D cVng ^ v8 ittfL xnh thi 28 c?c hi@u tng t?ch 5i@t v8 Chi Ct hM` 2Zi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_O
tZD La c?c hi@u tng c hZi h4n nhi7u Ai vFi tLu07n [\n tdn hi@u. C?c m]D cVng ^ [D
Er gin L^ng Vng `hda tL1n tV4ng tng vFi 5it / v8 ittfL xnh thi 28 [D gin L^ng
EVn tV4ng tng vFi Er chu0n ti` gia 5it / v8 5it O.
DD hi@u tng a2CDo Er mYt 2i1n Ct gia c?c chui 5it l60 La v8 Ct >u6 28 [xch
tn EA >uang [D C1nh 54m gq0 La tL1n C1nh [w. & Er [xch tn gq0 La 5Wi c?c EVn mYt
2i1n Cto ^ [xch tZi EVn 21n 5x 2DZi 5 5Wi ^ [xch tZi EVn luAng [D [\n n [xch
Chnng. TLDng tLVng hM` c?c h@ thAng c c?c 5^ Chuch Zi >uang t tZi c?c ChD6ng
c?ch 7u gia c?c chng EMi >uango [D Er [aD ^ng cnng EuYt m8 c?c C1nh Ch?c nhau
cXa c?c chui 5it 5Yt Ai ltng lung ^t 2\n nhau v8 ^ [xch tn chuan n80 `h thu^c
v8D ChD6ng c?ch C1nh.TZi cuAi EMi >uang c?c hi@u tng n80 [\n n ittfL xnh thi [D
^ 2Fn `h thu^c v8D chui 5it cng nhV v8D 5VFc Eng cXa C1nh. Nga0 c6 vFi c?c EMi
>uang c t?n Ec caDo hi@u tng a2CD l60 La nhanh h4n tZi EVn nhVng [D 56n chYt
gi6 ng\u nhi1n cXa c?c 5it n1n cn c m^t tLZng th?i m8 tZi c?c 5it / [8i VMc `h?t
i thY0 VMc EVn luAng Eau m^t thi gian [8i. Khi o C1nh [w `h6i tdnh tD?n n
ittfL thi gian ?ng C.
ittfL xnh thi 28m gi6m ?ng C chYt 2VMng h@ thAng >uang v8 C]D thfD Eu0 haD
2Fn tLDng tLVng hM` c?c h@ thAng D-D. tAc ^ caD. Chdnh v v0 ?nh gi? chYt
2VMng h@ thAng >uang cn luYt `h?t t mn hnh gi6i tdch 5aD g<m c?c 6nh hVWng cXa
ittfL xnh thi v8 m]D 5i1n ^.
Gfm l]t hai C1nho C1nh 54m tht I v8 C1nh [w tht i. DD cnng EuYt tLDng C1nh
54mo `ha cXa C1nh [w tha0 =i [c thfD chi7u [8i EMi >uang. ?nh gi? 6nh hVWng
cXa cnng EuYt 54m n80o lfm l]t m^t EMi ;;.~ c chi7u [8i L. t d9 28 m^t `hn nh
cXa EMi >uang `hqn tdcho 9
28 `hn chia cXa EMi >uang tZi ChD6ng c?ch z
{. L8 Ct
>u6 cXa GH.o Er 5in =i `ha cXa C1nh tdn hi@u zi{ [D Er c mt cXa C1nh 54m tht zI{
tLDng `hn EMi >uang d9 28
d9 v 9 / 9 9 q # d9 9 # 9 d
I I I I /
{ i fl`z { cDEz { o O z : { o z : { o z
zB.N{
TLDng : 28 Eu0 haD EMi >uango #
I
zOoB{ 28 cnng EuYt C1nh 54mo q
I
28 m]D Vng
5aD v8 v
I
28 vn tAc nhm cXa C1nh 54m.
i7u ch `ha n80 VMc tZD La tZi `h6i tha0 =i tLDng Chi 2an tLu07n [c thfD EMi
>uang. TZi im
o i7u ch `ha tLW th8nh zB.N{ tLDng

:
:
:

I i
q q o ;
:
th hi@n
t?n Ec.
[ ] [ ]
z o o { fl` z i {z { cDE z { z o {
i i i i
d 4 9 / v 4 9 q 4 9 d 9
zB.e{
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_/
;r tha0 =i tn EA tV4ng tng 28 ZD h8m cXa Er 5in =i `ha zB.e{ hDc Er 5in
=i 5VFc Eng tV4ng V4ng zB./O{. ;r tha0 =i tn EA E 5in =i th8nh ittfL thi gian
[D t?n Ec Ec th tLDng EMi >uang zc?c th8nh `hn tn EA Ch?c nhau 2an tLu07n thfD tAc
^ Ch?c nhau{.
[ ] [ ]
z o o { z o o { fl` z i {z { cDE z { z o {
i i i i i
d< 4 9 d 4 9 / v 4 9 q 4 9 d 9
zB./O{
[ ] [ ]
:
z o o { z o o { fl` z i {z { cDE z { z o {
i i
i i i i i
d 4 9 d< 4 9 / v 4 9 q 4 9 d 9
c c

`B.//{
B&1&L $i7m h OA Chwm ch^t (
.^t mn hnh gi6i tdch VMc tLnh 580 tLDng |//} Va La nhng `hqn tdch ?nh gi?
v7 h@ EA `ham chYt # Chi l]t n 6nh hVWng cXa GH.. .n hnh n80 VMc nghi1n ctu
vFi h@ thAng -D. VMc i7u ch N*o tAc ^ /O 5iE. Ta 5it Ljng [D t?n Ec tLDng
EMi >uang m8 nhiku `ha [D GH. E 5in =i th8nh nhiku cVng ^. i7u n80 [\n n
nhng thi@t hZi chD h@ thAng. .n hnh tL1n lfm l]t nhng thi@t hZi n80 >ua Er Eu0
gi6m h@ EA `ham chYt # [VFi 6nh hVWng cXa GH.. .^t h@ thAng g<m c?c C1nh 54m
VMc i7u ch v8 m^t C1nh [w C- VMc nghi1n ctu. #ua c?c `h]` tdnh gi6i tdch
tdnh `hV4ng Eai nhiku GH.o [ra v8D h8m tLu07n cXa h@ thAng v8 mt = `h= cnng
EuYt cXa C1nh 54mo m^t cnng thtc l?c xnh h@ EA `ham chYt # 2i1n >uan 1n GH.
VMc Va La nhV Eau
: /
O /
+
i i
[
"#M zB./:{
TLDng i
/
v8 i
O
28 [wng tV4ng tng vFi c?c 5it / v8 5it Oo
/
v8
O
28 c?c ^
2@ch ti1u chuan tV4ng tng vFi c?c 5it / v8 O. TLDng cnng thtc n80o 6nh hVWng cXa
GH. 21n mtc O c th 5 >uao 5Wi v ch c mtc cnng EuYt LYt thY` chD ChD6ng
tLAng z5it O{ v8 ^ 2@ch ti1u chuan cXa hi@u tng nDiEf2iCf [D GH. 28 LYt thY`. Pnh
hVWng cXa GH. c th thY0 L >ua Eu0 gi6m v7 t EA tdn hi@u tL1n nhiku >uang ;N*.
&Fi c?c h@ thAng tLu07n [\n hi@n Zi c th c ;N* Zt /J [m v8 chD `h]` Eu0 gi6m
21n n : [m. mhng tn 5^ 2c tLDng mi7n >uang VMc thit 2` n /:oJ H v8 5hng
tn 5^ 2c tLDng mi7n i@n 28 /I H. i7u n80 [\n n gi? tLx h@ EA # thY` nhYt c
th Chi c GH. 28 lY` l /O. C?c Ct >u6 t c?c cnng thtc gi6i tdch VMc ED E?nh vFi
c?c Ct >u6 mn `hng 5jng chV4ng tLnh mn `hng tL1n m?0 tdnh [cng `hV4ng `h?`
5in =i ~DuLifL v8 VMc 5iu [ikn tLDng hnh B.b [VFi q0
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_:
Hnh B.b H@ EA # thfD t?n Ec [V
;D E?nh 5jng hnh 6nh gi` ta thY0 L h4n Ct >u6 23 thu0t cng lY` l Ct >u6
mn `hng. Ta cng thY0 Ljng h@ EA `ham chYt # 5in thi1n `h thu^c v8D t?n Ec. TZi
t?n Ec 5jng Chnng th # Zt nh v8 gi6m [n Chi t?n Ec 2Fn zAi vFi c6 gi? tLx t?n Ec
qm v8 t?n Ec [V4ng{. .^t cnng thtc ?nh gi? Er `h thu^c cXa h@ EA `ham chYt #
v8D EA 2VMng C1nh -D. VMc tm La nhV Eau

,
_
,
_
+
+
{ :Bb z OOBIe o O
fl` / {. bbO z OO/eB o O
:
:
iI
iI M
a
M
a W
zB./B{
M 28 EA 2VMng C1nh 54m v8 a
iI
H : L/BD. WX
iI
o : 28 Eu0 haDo 28 tn EA gco D 28
t?n Ec EMi >uango p
iC
28 ChD6ng c?ch C1nh i v8 C1nh I, W
M
28 h@ EA fighting chD tdn
hi@u u v8D thfD h8m cDE 5nh `hV4ng tAc ^ /O 5iE vFi h@ EA LD22D 28 OoJ. T
hnh B.N c th tdnh tD?n h@ EA # chD Li1ng C1nh 5x lu01n nhiku hDc tdnh h@ EA # chD
m^t EA 2VMng C1nh 54m 5Yt Co c?c C1nh 54m n80 c?ch 7u C1nh tLung tqmo 5jng c?ch
chia h@ EA n80 chD h@ EA W
M
.
Hnh B.N ;r `h thu^c cXa -
.
v8D EA 2VMng C1nh
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_B
Cng lfm l]t tLDng h@ thAng M C1nho nghi1n ctu |//} i Equ v8D cnng thtc gi6i
tdch tdnh #. t cnng thtc zB.//{o vFi
/
VMc tdnh nhV Eau
+
/
/
:
o
:
/ o /
M
i
i "#M .
zB./I{
TLDng
:
/ o .
28 `hV4ng Eai nhiku cXa C3 hi@u / tLDng hDZt ^ng 4n C1nh v8

:
oi "#M
28 `hV4ng Eai cXa i7u ch cVng ^ [D GH. gq0 La thfD C1nh tht i. HhV4ng
Eai cXa [wng i@n chD C3 hi@u O 28
:
O o
:
O .

vFi
:
O o .
28 `hV4ng Eai nhiku cXa C3

hi@u O tLDng hDZt ^ng 4n C1nh. TLVng hM` n80 cng 5 >ua i7u ch cVng ^
tLDng C3 hi@u O. i? tLx tLung 5nh cXa [wng i@n tZi 5^ thu nhV Eau i
+
HI.#
+
v8
i
=
HI.#
=
, vFi #
+
v8 #
=
2n 2VMt 28 cnng EuYt >uang tV4ng tng vFi C3 hi@u / v8 C3 hi@u
O Chi Chnng c mt nhiku !;!o I 28 hjng EA `h thu^c 2DZi 5^ thu VMc Eg [ng. Nu
nhiku `h?ch `h?t lZ tr `h?t cXa tdn hi@u 2Fn th hjng EA I 5in th8nh I
Q
`h thu^c v8D
c?c tham EA cXa 5^ thu. ng g` cXa !. [D GH. v8D
:
/
c th vit th8nh
: :
/
:
/
:
o
. .
n
M
i
i "#M
# I
tLDng
:
n
28 `hV4ng Eai cXa !. [D GH. VMc chuan hD?

5Wi chn 5c hai cXa cnng EuYt tZi C3 hi@u /. &Fi c?c gi6 thit n80o h@ EA # VMc tdnh
thfD 5iu thtc Eau
/
: .
/
:
/
:
{ / iz { / .z . :
:
+
+
,
_
+
+
+
+
r
#
I
r
# r
I
r
# r
I
r r # I
[
Q n Q

zB./J{
vFi # 28 cnng EuYt >uang tLung 5nh tZi u v8D 5^ thu v8 O /
i # # r
28 t EA 2DZi tL
zfltinctiDn{ gia hai C3 hi@u. ;r Eu0 gi6m cnng EuYt VMc tdnh thfD t EA gia cnng
EuYt tLung 5nh 01u cu tZi u v8D 5^ thu Chi c v8 Chnng c 6nh hVWng cXa GH. chD
m^t gi? tLx # VMc >u0 xnh t tLVFc. ;u0 gi6m cnng EuYt tdnh thfD [m 28
[ ] { O z i { z 2Dg /O
: :
/O

n n p6
# # #
. Dcng cnng thtc zB./J{o 5iu thtc n80 VMc 5in =i
th8nh
'

/
/
/
.
/ .
/
2Dg . :O
: B
/O
r
r
[ r
r
r
#
n
p6

zB./_{
Cnng thtc tL1n c th ?nh gi? Er Eu0 gi6m [D GH. gq0 La thfD h8m cXa [, r v8
:
n
. C th tdnh VMc cnng EuYt gi6m / [m Chi

:
n
vIo:l/O
B
z:BoN [m{ gi6 Eg r v8
[vbo chD t 2@ 2i 5it my* v /O
/:
.
B&1&M eu23n J3nh gia c@c J3nh c tAc G 6it Jh@c nhau PE e_M
TLDng c?c mZng >uang -D.o tAc ^ 5it cXa c?c C1nh 5VFc Eng Ch?c nhau c th
Chnng giAng nhau. Pnh hVWng cXa tAc ^ 5it C1nh [w n ^ nhZ0 vFi lu01n C1nh
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_I
GH. c th l?c xnh VMc [ra v8D 5hng tn 5^ thu. Hnh B.e 5iu [ikn c?c mtc lu01n
C1nh cnng EuYt chuan hD? thfD 5hng tn i@n 5^ thu vFi c?c C1nh 54m c tAc ^ 5it
28 :oJo /O v8 IO 5iE. Hnh n80 5iu [ikn tLVng hM` m^t chng g<m /OO Cm EMi t?n
Ec vFi Dv:oe ÈinmiCmo cnng EuYt Va v8D EMi 28 //oJ [mm v8 ChD6ng c?ch C1nh OoN
nm. TLDng h@ thAng c th n80o vFi tAc ^ 5it caD h4n /O 5iEo lu01n C1nh [D GH. dt
nhZ0 h4n vFi Er thng cXa tAc ^ 5it. i7u n80 28 [D h8m tLu07n Zt cnng EuYt GH.
chuan hD? Zt n nh tZi lY` l /J H. Khi `h= cXa C1nh 54m L^ng h4n /J Ho
6nh hVWng cXa lu01n C1nh GH. gi6m i LYt nhi7u. q0 28 23 [D gi6i thdch tZi EaD
lu01n C1nh [D GH. gia c?c h@ thAng IO v8 /O 5iE 2Zi nh h4n LYt nhi7u lu01n
C1nh gia h@ thAng /O v8 :oJ 5iE.
C?c 5hng tn 5^ thu in hnh chD c?c h@ thAng :oJo /O v8 IO 5iE 2n 2VMt 28 /obJo
boJ v8 BO H. T hnh B.e c th thY0 Ljng Chi 5hng tn 5^ thu vVMt >u? 5hng tn cXa
C1nh 54mo mtc ^ lu01n C1nh [D GH. Chnng thng thfD 5hng tn 5^ thu na. Thrc Er
28 lu01n C1nh gia c?c C1nh tAc ^ caD v8 C1nh tAc ^ thY` c th ED E?nh vFi lu01n
C1nh gia hai C1nh tAc ^ 5it thY`. .^t 2i1n h@ >uan tLng vFi i7u n80 28 c?c h@ thAng
-D. 2ai gh]` c c?c tAc ^ 5it Ch?c nhau lfn Co chng hZn nhV c?c C1nh /o Bo J c
tAc ^ 5it caD v8 c?c C1nh :o Io _ c tAc ^ 5it thY`. C?c mtc lu01n C1nh [D GH.
tLDng c6 c?c C1nh tAc ^ caD v8 c?c C1nh tAc ^ thY` 7u tV4ng tr nhV nhau v8 Chnng
caD h4n mtc lu01n C1nh tLDng h@ thAng c tAc ^ 5it thY`. Tu0 nhi1no Chi ChD6ng
c?ch C1nh 28 >u? thYò lu01n C1nh GH. t C1nh B n C1nh / c th 2Fn h4n lu01n
C1nh t C1nh : c tAc ^ 5it thY`.
TV4ng tr nhV hnh B.eo hnh B./O 5iu [ikn c?c mtc lu01n C1nh chuan hD? thfD
5hng tn i@n tLDng m^t h@ thAng [cng ND;~ nhm chngo /OOCm tL1n m^t chng.
T?n Ec EMi >uang 28 :oe ÈinmiCm v8 cnng EuYt >uang Va v8D mi chng 28 NoJ [mm.
TZi q0 c Er Ch?c 5i@t nh tLDng c?c mtc lu01n C1nh gia h@ thAng /O 5iE v8 h@
thAng IO 5iE. Ngu01n nhqn 28 [D tLDng h@ thAng c t?n Ec tdch 2u caD h4no h8m
tLu07n Zt cnng EuYt GH. Zt nh tZi tn EA thY` h4n v8 c?c th8nh `hn tn EA caD 5x
Eu0 haD mZnh. Hnh B.// 5iu [ikn lu01n C1nh chuan hD? thfD t?n Ec EMi >uang
chD ccng h@ thAng tLDng hnh B./O. C?c 5hng tn thu nhV 5it W tL1n. tLVng hM`
lu01n C1nh lYu nhYt l60 La tZi t?n Ec thY` vFi tAc ^ 5it caD h4n. ?ng ch 3 tLDng
h@ thAng /O 5iEo tLVng hM` lu01n C1nh lYu nhYt l60 La vFi Dv:oJ ÈinmiCm v8 [D
t?n Ec tdch 2u t=ng c^ng cXa h@ thAng 28 /:JO Èinmo giAng nhV giFi hZn t?n Ec
chD h@ thAng /O 5iE Chnng VMc 5c.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_J
Hnh B.e Gu01n C1nh thfD 5hng tn i@n thu
Hnh B./O. Gu01n C1nh thfD 5hng tn i@n thu
Cn `h6i ch La Ljngo 4n gi6n hD?o tLDng c6 hnh B.e v8 hnh B./Oo c?c cnng EuYt
>uang cXa tdn hi@u VMc chn 2ra giAng nhau chD c?c h@ thAng c tAc ^ 5it Ch?c
nhau.Tu0 nhi1no tLDng thrc t thVng 01u cu mtc cnng EuYt caD h4n Ai vFi h@ thAng
c tAc ^ 5it caD. &i@c t=ng >u?t hD? c?c Ct >u6 n80 tLDng tLVng hM` c c?c mtc
cnng EuYt >uang tdn hi@u Ch?c nhau Zt VMc Chi [cng Er `h thu^c tu0n tdnh cXa
lu01n C1nh GH. v8D mtc cnng EuYt Va v8D .
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
__
Hnh B.// Gu01n C1nh GH. `h thu^c v8D t?n Ec
.c [c lu01n C1nh GH. thVng VMc cDi 28 ch nghi1m tLng tLDng EMi >uang t?n
Ec thYò hnh B.// 2Zi ch La L L8ng tLDng c?c h@ thAng Chnng 5c t?n Eco tLVFc giFi
hZn t?n Ec cXa h@ thAng th t?n Ec caD tZD La nhi7u lu01n C1nh h4n. Ni c?ch Ch?co
tLDng c?c h@ thAng >uang VMc 5c t?n Eco t?n Ec nî caD h4n gi` 28m gi6m i7u ch
`ha [D GH. v8 t?n Ec h@ thAng tdch 2u thY` 28m gi6m 5in =i nhiku `ha th8nh nhiku
cVng ^.
B&1&M lnh hRrng csa e_M l3n h thAng 0DM RNc ?u7n l4 v8 t@n Oc
&Fi c?c h@ thAng VMc >u6n 23 v7 t?n Eco GH. cng c nhng 6nh hVWng nhYt
xnh. Tu0 nhi1no [D GH. `h thu^c Ch? nhi7u v8D t?n Ec tLDng EMi >uang n1n vFi c?c
E4 < >u6n 23 t?n Ec Ch?c nhauo 6nh hVWng cXa GH. 28 Ch?c nhau. C m^t mn hnh
nghi1n ctu v7 mt 23 thu0t |/B} 6nh hVWng cXa GH. n chYt 2VMng h@ thAng -D.
>ua `hqn tdch h8m tLu07n Zt 5^ 2c cVng ^ [D GH. gq0 La. H8m tLu07n Zt n80
tLDng c?c E4 < >u6n 23 t?n Ec Ch?c nhau 28 Ch?c nhau. T nghi1n ctu 23 thu0to m^t
EA Ct >u6 VMc tdnh tD?no Cim chtng 2Zi 23 thu0t v8 mW La hVFng Chc `hc 6nh
hVWng cXa GH. 5jng >u6n 23 t?n Ec thdch hM`.
.n hnh 23 thu0t n80 lfm l]t tia 54m mZnh v8 tia [w tV4ng Ai 0u tLDng h@
thAng g<m hai `hn EMi >uang c t?n Ec Ch?c nhau D
/
v8 D
:
vFi c?c chi7u [8i tV4ng
tng L
/
v8 L
:
. Tia [w 28 C- cwn tia 54m 28 tdn hi@u >uang VMc i7u ch c 5i1n ^
5in =i chm thfD thi gian. Cnng EuYt C1nh 54m tha0 =i 28 H
`
zot{ v8 5in =i
~DuLifL H
`
zo{. Tdnh n c6 Eu0 haD cXa C1nh 54m v8 a2CD gia C1nh 54m v8
C1nh [wo c th 5 >ua ;H. cXa tia 54m v8 nhng [aD ^ng cVng ^ cXa C1nh 54m
[D C1nh [w gq0 La. C?c `h]` 5in =i [\n n Ct >u6 28 m^t cnng thtc h8m tLu07n
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_b
Zt 5^ 2c cung ^ `h thu^c v8D c?c tham EA nhV h@ EA `hi tu0no Eu0 haDo a2CDo
t?n Ec EMi >uango chi7u [8i EMi. Cnng thtc n80 chD `h]` ?nh gi? 6nh hVWng cXa
GH. t m^t C1nh 21n m^t C1nh Ch?co mW La th1m m^t c?ch tdnh 6nh hVWng cXa
GH. t nhi7u C1nh t?c ^ng 21n m^t C1nh c th 5jng c?ch l` ch<ng 6nh hVWng cXa
tng C1nh Li1ng 2. Cng t 23 thu0t n80o c?c Ct >u6 tdnh tD?n VMc Va La tLDng
nhi7u tLVng hM` c 5i@t nghi1n ctu 6nh hVWng cXa >u6n 23 t?n Ec n c?c hi@u
tng GH.. C?c tham EA VMc chn tdnh tD?n 28 5VFc Eng [w /JJO nm. ChD6ng c?ch
C1nh OoI nmo h@ EA Eu0 haD Oo: [miCmo h@ EA `hi tu0n /oB/l/O
B
m
:
i-. D6i tn VMc
hZn ch cwn OJO H v chD n hi@n tZi th c?c tAc ^ 5it tLDng c?c h@ thAng v\n 28
[VFi IO 5iE.
Ta tham Ch6D c?c Ct >u6 n80 thY0 VMc tLrc >uan 6nh hVWng cXa GH. Ai vFi
c?c h@ thAng >u6n 23 t?n Ec Ch?c nhau 28 Ch?c nhau.
Hnh B./: H8m tLu07n Zt cXa EMi ;.~ thfD c?c E4 < 5c t?n Ec Ch?c nhau
TLDng hnh B./: 28 h8m tLu07n Zt cXa NO Cm EMi ;.~ zDv/_ ÈinmiCm{ Chnng
5c v8 c 5c ztLVFc v8 Eau{. H8m tLu07n chD thY0 c im 5^ 2c thnng caD. Hnh B./B
v8 hnh B./I 28 c?c h8m tLu07n Zt vFi c?c t 2@ 5c t?n Ec Ch?c nhau tLDng c?c h@
thAng VMc 5c tLVFc v8 5c Eau. Hnh B./J ED E?nh hai cYu hnh t?n Ec Ch?c nhau cXa
c?c h@ thAng VMc 5c t?n Ec hD8n tD8n. NO Cm EMi D;~ c t?n Ec : ÈinmiCm VMc
5c hD8n tD8n 5jng EMi ;.~ c t?n Ec /_ ÈinmiCm NO Cm EMi ;.~ c t?n Ec /_
ÈinmiCm VMc 5c hD8n tD8n 5jng EMi DC~ c t?n Ec e_ ÈinmiCm. C th thY0 Ljng
[D t?n Ec nî cXa EMi ;.~ 2Fn m8 6nh hVWng cXa GH. 5x 2DZi 5o [D ;.~ 28 2ra
chn tAi Vu Ai vFi c?c h@ thAng -D. tAc ^ caD.
TLDng c?c h@ thAng a chngo 6nh hVWng cXa GH. tdch 2u tZi im cuAi cXa h@
thAng. Hnh B./_ Chng xnh i7u n80. TLDng mi chngo EMi ;.~ VMc 5c hD8n tD8n
5Wi EMi DC~ v8 Eu0 haD VMc 5c 5jng 5^ Chuch Zi >uang. NhV thY0 tL1n hnho 6nh
hVWng cXa GH. c8ng 2Fn Chi EA chng thng 21n. TLDng hnh B./bo c?c E4 < 5c thiu
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_N
v8 5c tha VMc nghi1n ctu tLDng m^t h@ thAng -D. nhm chng. C th thY0 Ljngo
tL?i ngVMc vFi h@ thAng m^t chngo 5c thiu v8 5c tha 7u 28m gi6m 6nh hVWng cXa
GH. tLDng h@ thAng a chng.
Hnh B./B .]D GH. thfD c?c t 2@ 5c t?n Ec Ch?c nhau vFi E4 < 5c tLVFc
Hnh B./I .]D GH. vFi c?c t 2@ 5c t?n Ec Ch?c nhau vFi E4 < 5c Eau
Ni tm 2Zio tLDng h@ thAng -D. VMc >u6n 23 t?n Eco 6nh hVWng cXa GH. th
hi@n nhV m^t 5^ 2c cVng ^ vFi c im 28 m^t 5^ 2c thnng caDo c ngha 28 GH.
28 m^t hi@u tng `hi tu0n c tdnh tLî tLDng c?c h@ thAng -D. tAc ^ caD. C?c Ct
>u6 tL1n q0 LYt hu dch tm La 5i@n `h?` hZn ch 6nh hVWng cXa GH.o E VMc
tLnh 580 tLDng `hn Eau.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
_e
Hnh B./J Hai cYu hnh 5c t?n Ec Ch?c nhau chD Ct >u6 Ch?c nhau
Hnh B./_ Pnh hVWng cXa GH. tha0 =i thfD EA chng m
Hnh B./b Pnh hVWng cXa t 2@ 5c tLDng h@ thAng nhm chng
B&; MGt OA gi7i Ch@C Jhc Chc 7nh hRrng csa e_M tDEng h thAng 0DM
#ua c?c `hn tL1n ta thY0 6nh hVWng cXa GH. 21n chYt 2VMng h@ thAng -D..
Chc `hc nhng 6nh hVWng n80o nhi7u thd nghi@m cng VMc tin h8nh 5Wi
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bO
nhi7u nh8 nghi1n ctu v8 chD nhng Ct >u6 Ch6 >uan. .^t EA 5i@n `h?` VMc tm La
thrc Er hi@u >u6 v8 c th ?` [ng tLDng thrc t nqng caD chYt 2VMng h@ thAng.
Hhn n80 tLnh 580 m^t EA 5i@n `h?` nhV [cng 5^ tLi@t GH.o Eg [ng c?c E4 < 5c t?n
Ec hM` 23.
B&;&1 Dxng 6G tDit e_M
Hhn n80 giFi thi@u vi@c [cng 5^ tLi@t GH. tLDng m^t h@ thAng c th |B} hZn
ch 6nh hVWng cXa GH. Ai vFi c?c Ct nAi EMi >uang a chng. K thut tLi@t GH.
n80 g<m vi@c Va La c?c ^ tLk thi gian thdch hM` gia c?c C1nh C7 nhau 51n tLDng
m^t 5^ 2ò thc a0 >u? tLnh `h? hu ng g` t=ng c^ng t c?c chng Ch?c nhau
v8D GH. t=ng th. .^t thit 5x th ^ng 4n gi6no gi 28 5^ tLi@t GH. zG;{ [ra tL1n
m^t 2DZt c?c c?ch tg mLagg 5hng h` tLDng EMi >uang z!~m{. Khi c?c G; VMc chn
tun hD8n v8D m^t Ct nAi ND;~ Jl/OO Cmo c?c C1nh c ChD6ng c?ch /OO H tZi
tAc ^ /O 5iE chD thY0 ch 5x Eu0 gi6m / [mo tLDng D VMc t 2@ 2i E8n /O
b
. NgD8i
Lao nh c?c 5^ tLi@t GH.o [ung Eai vFi t?n Ec [V cng thng 21n 5a 2n.
thit C m^t 5^ tLi@t GH.o thd nghi@m |B} lfm l]t m^t h@ thAng tLu07n [\n
VMc >u6n 23 t?n Ec c M C1nh c?ch nhau p v8 g<m c . chng. Khi mi c` C1nh
2i1n tc tL6i >ua gi? tLx tAi Vu giAng nhau cXa ^ tLk thi gian gia c?c C1nh tZi im
u mi chng th Er Eu0 0u [D GH. gq0 La chD c?c c` C1nh n80 28 tAi thiu. ^ tLk
t
D
c th l?c xnh t mn hnh ?nh gi? nhiku cVng ^ [D GH. tLDng 5^ thu.
Hnh B./N thd nghi@m vFi /O C1nh c v8 Chnng c G;
TLDng E4 < chD tLDng hnh B./No 5^ tLi@t GH. zG;{ 5aD g<m m^t ciLcu2atDL v8
m^t 2DZt c?ch tg !~m tLDng h@ thAng M C1nh -D.o mi C1nh C z:IM{ VMc `h6n
lZ tZi m^t vx tLd 51n tLDng EMi >uango 5x tLk ChD6ng thi gian t
D
t C1nh IC/ tZi `hn 5t
u mi chng ti` thfD.
Tu0 nhi1no tLDng c?c h@ thAng thrc to EMi >uang c t?n Ec VMc tdch 2u D
T
FXG tZD
La m^ ^ tLk lu01n C1nh D
T
FXG. WX m8 Chnng th 5c hD8n tD8n 5jng ^ tLk D
C
FXG. WX
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
b/
tZD La 5Wi mD[u2 5c c t?n Ec tdch 2u D
C
FXG. ia C1nh IC/ v8 C1nh Io G; [\n n
m^t ^ tLk na 28
{ z { z z { z
I C I T D Q
D D t I t +
zB./b{
KhD6ng c?ch tV4ng Ai m8 tZi c?c gV4ng tV4ng tng VMc mn t6 28
{ : iz { z . n I t c '
Q I

vFi c 28 vn tAc ?nh E?ngo n 28 chit EuYt cXa EMi >uang. Zt hi@u
>u6 tAi ao t
D
cn VMc i7u Chin 5Wi c?c G; th1m v8D tLDng mi 5^ 2ò [c thfD Ct
nAi nhV tLDng hnh B./N. Cn ch 3 Ljng Er `h thu^c v8D 5VFc Eng tLDng cnng thtc
zB./b{o [D EVn t?n Eco gi6i thdch tZi EaD m^t E4 < t?n Ec 23 tVWngo 4n gi6n 2Zi
Chnng th tha0 th G; hZn ch nhng 6nh hVWng cXa GH. Ai vFi EA 2VMng C1nh
2Fn.
Hnh B./N chD thY0 thit C vFi thit 5x thd nghi@m chD /O C1nho ^ tLk t
D
t La VFc
2VMng ChD6ng NOÈ Zt VMc tLDng m^t [6i VFc 2VMng |:OÈo :O È}. ;r l1 [xch
tLDng m^t [6i nhV v0 cng thdch hM` vFi c?c 01u cu v7 23 thu0to [D >u? tLnh tLi@t
ti1u GH. [ikn La mZnh m. &i@c t c?c c?ch tg !~m mang tdnh tV4ng Ai `h thu^c
v8D C1nh 28 [D EVn t?n Ec cXa EMi >uang.#ua m^t vd [ g<m J G; c ^ [8i N cmo
5hng tn B [m tLung 5nh cXa c?c 5^ 2c !~m 28 OoI nm vFi tD8n 5^ /O C1nho [\n n
m^t 5hng tn Oo:_ nm tV4ng V4ng Chi 5An 4n vx VMc E` l` nhV VMc mn t6 tLDng
thd nghi@m.
C?c G; VMc D tLDng tLu07n [\n /Ol/O 5iE >ua nhm chngo mi chng /OOCm
5iu [ikn tLDng hnh B./b5. m^ `h?t 5aD g<m /O 2aEfL D~m c c?c 5VFc Eng njm
tLDng h@ thAng !T$ /OO H t /JJ: n /JJe nm. C?c C1nh chn v8 2 i >ua hai 5
i7u ch cVng ^ VMc i7u Chin 5Wi 5^ tZD chui H*m; :
B/
/ v8 :
:B
/o VMc Ct hM`
vFi `hqn crc EDng EDngo 28 tLVng hM` lYu nhYt chD GH.o v8 VMc Chuch Zi Zt
VMc cnng Euqt J[mmiC1nh. Kt nAi g<m nhm chngo mi chng /OO Cm EMi ND;~
c t?n Ec tLung 5nh :oN ÈinmiCm tZi 5VFc Eng /JJO nmo EVn t?n Ec OoO_J
ÈinmiCm v8 [i@n tdch hi@u [ng JB m
:
. ;u0 haD cXa chng VMc chnh n gi? tLx
thrc t :J [m 5jng 5^ Eu0 haDo VMc 5c Eu0 haD 5jng c?c 5^ Chuch Zi hai tng Ct
hM` m^t G; v8 m^t EMi DC~o c t?n Ec tdch 2u BOe Èinm. C?c C1nh tLung tqm VMc
mi DC~ 5c chdnh l?c chD 2VMng t?n Ec tLDng chng `hda tLVFc nhVng tZi 5^ thu 2Zi
Chnng c EMi DC~ n8D. ;au Chi 2an tLu07no tdn hi@u VMc Va n m^t 5^ ti7n Chuch
Zi >uango hai 5^ 2c OoI nm v8 m^t 5^ thu i@n /O 5iE.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
b:
Hnh B./e ;u0 gi6m ^ nhZ0 chD C1nh _
TLDng hnh B./e 5iu [ikn Eu0 gi6m ^ nhZ0 tZi my*v/O
/O
chD C1nh tht _. ;r Eu0
gi6m n80 thng nhanh thfD ChD6ng c?ch Chi Chnng c G;o [\n n my* E8n 28 /O
b
Eau
nhm chng. NgVMc 2Zio Chi c?c G; VMc th1m v8D m^t c?ch tun hD8n th Er Eu0 gi6m
ch cwn /o: [m mc [c c nhiku 5^ Chuch Zi v8 c?c hi@u tng 2an tLu07n v\n cwno v8
c th nhn thY0 tLrc >uan >ua hnh B./e. Ai vFi e C1nh cwn 2Zi cng c th Ct 2un
tV4ng tr. T?c [ng cXa c?c G; Ai vFi c?c C1nh ngD8i 5i1n dt nhZ0 h4n [D c?c C1nh
n80 chxu 6nh hVWng cXa GH. dt h4n.
Hnh B.:O ;D E?nh Eu0 gi6m Chi c v8 Chnng c G;
Tha0 =i t?n Ec [V tLDng Ct nAi chD thY0 2Mi dch LYt 2Fn t c?c G; v t?n Ec
[V 28 m^t tham EA ?nh gi? 6nh hVWng cXa GH.. 28m VMc i7u o m^t `hn
thdch hM` cXa EMi DC~ hDc EMi ._J: VMc chn th1m v8D tLVFc 5^ thu. ;u0 gi6m
chD C1nh _ Eau nhm chng VMc 5iu [ikn tLDng hnh B.:O 28 m^t h8m cXa t?n Ec [V
Chi c v8 Chnng c c?c G;.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bB
ThfD nhV mDng Mi t 23 thu0to Chi t?n Ec [V gn nhV 5jng Chnng th c?c G;
gn nhV Chnng c t?c [ng n chYt 2VMng v8 t 2@ 2i E8n Chnng giAng nhV W tL1n.
Thrc Er tLDng cYu hnh n80o GH. Chnng 5in =i th8nh nhiku cVng ^ c hZi. Tu0
nhi1no thfD EVn t?n Ec EMi >uango cYu hnh [ung Eai GH. n80 ch c th c VMc vFi
c?c h@ thAng -D. c EA 2VMng C1nh nh v8 Er Eu0 gi6m Chnng th [VFi B [m. NgVMc
2Zio Chi t?n Ec [V thng 21n n B__ Èinm zChnng c DC~ tLDng 5^ thu{ hDc caD h4n
th nu Chnng c G; E Chnng th c tLu07n [\n Chnng 2io tLDng Chi tLu07n tLDng ch
^ t?n Ec [x thVng c G; c th c6i thi@n ?ng C Er Eu0 gi6m h@ thAngo n : [m.
CuAi ccngo [6i t?n Ec [V tZi Eu0 gi6m B [mo Eau Chi t?ch nhiku 2Fn h4n gY` 5a 2n ED
vFi Chi Chnng c G;. i7u n80 c ngha 28 c th c [ung Eai 2Fn h4n nhi7u chD EMi
ND;~ VMc 5c Chnng 0 X.
Thd nghi@m |B} chD thY0 m^t 5i@n `h?` hi@u >u6 hZn ch 6nh hVWng cXa
GH.o Chnng ch 28m thng chYt 2VMng v8 ChD6ng c?ch tLu07n [\n cXa c?c h@ thAng
-D. in hnh m8 cwn c6i thi@n LYt 2Fn [ung Eai cXa h@ thAng Ai vFi t?n Ec [Vo mW
Vng chD nhng Ch6 nhng 2Fn h4n.
B&;&; C@c O5 = 6x t@n Oc thcch hNC
Nhi7u thd nghi@m VMc tLdch [\n W tL1n chD thY0 5c t?n Ec 28 5i@n `h?` hi@u
>u6 Chc `hc nhng hZn ch m8 GH. gq0 La.
TLDng t8i 2i@u |e} tLnh 580 lu01n C1nh [D GH. tLDng c?c h@ thAng EMi >uang c
th gi6m 5jng c?ch 5c t?n Ec. NgD8i Lao im t 5^ 5c t?n Ec cng LYt >uan tLng.
LVMng 5c t?n Ec nh nhYt 01u cu 28 Chi 5^ 5c VMc t tLVFc 5^ thu. TZi im n80o
5^ 5c E 5c lu01n C1nh [D GH. tZD La tLDng tD8n 5^ c?c chng. LVMng 5c t?n Ec tAi
Vu gi6m lu01n C1nh [D GH. 28 ChD6ng JO t?n Ec tLDng h@ thAng. .c [c E4 <
5c t=ng hM` n80 01u cu 2VMng 5c t?n Ec nh nhYt nhVng v\n Chnng Zt VMc chYt
2VMng h@ thAng tAt nhYt.
Hnh B.:/ Gu01n C1nh tha0 =i thfD 5c t?n Ec
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bI
Hnh B.:/ 5iu [ikn c?c mtc lu01n C1nh cnng EuYt chuan hD? thfD t 2@ 5c t?n Ec
tLDng m^t h@ thAng /O 5iE E?u chngo mi chng /OO Cm ND;~. T?n Ec tLDng EMi
>uang tLu07n [\n 28 :oe ÈinmiCm v8 cnng EuYt >uang i v8D mi chng 28 NoJ [mm.
C?c hi@u tng `hi tu0n tLDng c?c EMi >uang [cng 5c t?n Ec VMc 5 >ua 4n
gi6n hD?. C?c E4 < 5c t?n Ec Ch?c nhau VMc ED E?nh tLDng hnh n80. Vng z/{ 28
5c t?n Ec tLDng tng chngo Chi lu01n C1nh [D GH. tZD La tLDng mi chng c th
VMc 5c chdnh l?c n1n Chi 5c /OO th gi6m lu01n C1nh [D GH. LYt hi@u >u6. Vng
z:{ 28 t 5^ 5c t?n Ec Eau mi hai chngo Chi gi? tLx 5c t?n Ec ch c th VMc tAi
Vu hD? chD chng u ti1n hDc chng tht hai nhVng Chnng th tAi Vu chD c6 hai
chng. .tc lu01n C1nh [D GH. [V caD h4n tLDng tLVng hM` tLVFc. TV4ng tr nhV
tho Vng zB{ tLDng hnh B.:/ 28 t 5^ 5c t?n Ec Eau mi 5a chng cwn Vng zI{ 28
t m^t 5^ 5c t=ng hM` tZi tLVFc 5^ thu.
* L8ng 28 Chi gi6m EA 2VMng c?c 5^ 5c t?n Eco mtc ^ lu01n C1nh [D GH. [V
caD h4n v8 gi? tLx 5c t?n Ec tAi Vu gn h4n n JO gi? tLx t?n Ec cXa h@ thAng.
Chdnh v i7u n80o tLDng c?c h@ thAng c Eu0 0u nghi1m tLng [D lu01n C1nh th cn
`h6i 5c t?n Ec tLDng mi chng. Tu0 nhi1no i7u n80 E 28m thng EA 2VMng 5^ 5c t?n
Ec <ng ngha vFi vi@c thng chi `hd.
TLDng t8i 2i@u |N}o 5c t?n Ec thiu zun[fLcDm`fnEatiDn{ VMc chtng minh 28 c
6nh hVWng ?ng C n m]D [D GH.. GH. `h?t Einh v8 `hqn 5A [c chi7u [8i EMi
;;.~ [\n n m]D cVng ^ tZi 5^ thuo nga0 c6 tLDng tLVng hM` VMc 5c t?n Ec
hD8n tD8n. mc thiu c hi@u >u6 Ch? caD tLDng vi@c gi6m m]D cVng ^ [D GH. tZi 5^
thu. Hnh B.:: 5iu [ikn c?c tdch 20 m]D cVng ^ [D GH. VMc tdnh tD?n chD h@
thAng tLDng |N}.
Hnh B.:: H@ EA m
l
tdch 2u Eau c?c chng
.^t cYu hnh 54m [w cng VMc [cng c tLVng ha m]D [D GH.o vFi C1nh
54m i7u ch cVng ô 28m m]D m^t C1nh [w C-o ChD6ng c?ch C1nh OoI nm. C?c
lung 54m c ^ L^ng IOO È v8 thi gian 21n luAng /OeO 28 J_ È. H@ EA c
tLVng chD GH. v\n 28 m
l
. C th thY0 tLDng hnh B.:: Ljng m
l
tdch 20 thfD thi gian
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bJ
tLDng mi chngo [D t?n Ec cXa EMi >uang ;;.~ 5in =i H.!.. m^ 5c `hda Eau
gi6m [D t?n Ec qm 6D ngVMc 5in =i H.!.. Tu0 nhi1n v\n cwn t<n tZi i7u ch
cVng ^ [V. i? tLx m
l
Zt crc tiu tZi m^t EA ChD6ng c?ch tLVFc im cuAi mi
chng v8 v tho 2VMng i7u ch cVng ^ tZi 5^ thu c th tAi thiu ha nh 5c thiu
tZi chng cuAi ccng. Dcng mn `hng tLDng |/B} c VMc Ct >u6 28 5c thiu gi6m
m
l
t OoI/ luAng cwn Oo/_ Eau /O chng.
Hnh B.:B H@ EA m
l
thng thfD ChD6ng c?ch
Thd nghi@m cng VMc tin h8nh vFi cYu hnh 54m[w [cng vwng >uang Ch]` Cdn
tun hD8no cnng EuYt C1nh /B [mm v8 i7u ch vFi ccng [Zng lung . Hnh B.:B chD
thY0 m
l
thng thfD ChD6ng c?ch tLu07n [\n tLDng tLVng hM` t?n Ec [V4ng hDc qm c
BIO D
Èinm tZi 5^ thu. C th thY0 Ljng t?n Ec [V4ng 28m gi6m m
l
m^t c?ch hi@u
>u6. DZng Eng [w tV4ng tng chD tLDng hnh B.:I Eau E?u chng.
Hnh B.:I DZng Eng Eau _ chng
B&B Ut lun
ChV4ng B 28 `hn nî [ung chdnh cXa 7 t8i. TLDng chV4ng n80 giFi thi@u nhi7u
nghi1n ctu v7 23 thu0t cng nhV thrc nghi@m VMc tin h8nh tL1n th giFi tLnh
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
b_
580 v7 nhng 6nh hVWng cXa GH. n chYt 2VMng h@ thAng -D.. Nhng hi@u tng
[D GH. gq0 La nhV m]D [Zng lungo 5in =i H.!.o nhikuo ittfL xnh thi hZn
ch giFi hZn tLu07n [\n cXa h@ thAng tLu07n [\n -D. v8 28m gi6m h@ EA `ham chYt
#o gq0 m]D tdn hi@u. ;au Chi tm hiu nhng 6nh hVWng cXa GH. n chYt 2VMng h@
thAng -D.o chV4ng B cwn Va La m^t EA 5i@n `h?` Chc `hc nhng hZn ch tL1n
5jng c?ch [cng 5^ tLi@t GH. hDc Eg [ng c?c E4 < t?n Ec thdch hM`. DD GH. cng
`h thu^c v8D nhi7u tham EA nhV cnng EuYt >uang tdn hi@uo t?n Ec tLDng EMi >uango tAc
^ 5ito ChD6ng c?ch C1nh n1n chc chn v\n cwn nhi7u 5i@n `h?` c6i thi@n chYt
2VMng h@ thAng ang VMc nghi1n ctu v8 E VMc ?` [ng tLDng tV4ng 2ai.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bb
n tt nghip nh hng ca XPM ln cht lng h thng
WDM
Ut lun
C?c h@ thAng tLu07n [\n -D. v8 ang VMc `h?t tLin L^ng Chò 28 gi6i `h?`
tAi Vu chD c?c mZng tLu07n t6i tAc ^ caD v8 a [Zng v7 2DZi hnh [xch v. Nghi1n ctu
tm hiu v7 nhng hZn ch cXa c?c h@ thAng -D. 28 m^t vYn 7 cn thit Ai vFi c?c
nh8 thit C mZng vikn thnng nhjm tAi Vu hD? chYt 2VMng mZng tLu07n [\n. < ?n cXa
fm nghi1n ctu v7 6nh hVWng cXa GH. 28 hi@u tng c 6nh hVWng nghi1m tLng nhYt
n chYt 2VMng h@ thAng tLu07n [\n -D.. ChV4ng / cXa < ?n giFi thi@u c4 56n
v7 h@ thAng tLu07n [\n -D.o v7 Vu im v8 c?c th8nh `hn cng nhV c?c tham EA
cXa m^t h@ thAng. <ng thio tLDng chV4ng : cXa < ?n tLnh 580 v7 GH. v8 nhng
hi@n tVMng [D GH. gq0 La Ai vFi Eng >uang 2an tLu07n tLDng EMi. T nhng Cin
thtc c4 56n o ccng vFi vi@c tham Ch6D nhi7u nghi1n ctu tL1n th giFi >ua c?c 58i
5?D v8 !ntfLnfto chV4ng B cXa < ?n tLnh 580 v7 m^t EA 6nh hVWng >uan tLng cXa
GH. n chYt 2VMng h@ thAng tLu07n [\n -D. v8 m^t EA 5i@n `h?` Chc `hc Ch6
thi.
&Fi thi gian nghi1n ctu tm hiu cwn hZn cho c LYt nhi7u vYn 7 2i1n >uan m8
fm chVa Va VMc v8D < ?n. TLDng thi gian E` tFi Chi c nhi7u thi gian fm E ti`
tc tm hiu Equ h4n v7 vYn 7 n80 v8 tm hiu th1m nhng vYn 7 thit C mZng vikn
thnng c 5i@t 28 mZng Vng tLc cXa &i@t Nam.
.^t 2n na fm lin c6m 4n cn gi?D hVFng [\n ThE. Ngu0kn Thx Thu Nga ccng
c?c th0 cn tLDng 5^ mnn Thnng Tin #uango KhDa vikn thnng ! hVFng [\no tZD i7u
Ci@n thun 2Mi fm hD8n th8nh < ?n n80.
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
bN
n tt nghip nh hng ca XPM ln cht lng h thng
WDM
T9i liu tham Jh7E
|/}. %*%-%Lo .HoNDn2infaL ~i5fL `ticEo EfcDn[ y[itiDno cha`tfL bo àgf
:BNB/Jo %ca[fmic HLfEEo Nf +DLCo/eeJ.
|:}. C!;C ;+;Ty.o !ntLD[uctiDn tD D-D. TfchnD2Dg0o O_i:OOI.
|B}. !&%NN! myLLTT!o ;ym%;T!yN m!o ;TyHH%Ny %$CH%*Do
H!y**y+&y; C*Ty;o ;!H!y L% *CHyLLyo /Ol/O 5iE cLDEE`haEf
mD[u2atiDn Eu``LfEEDL uEing -D. naLLD5an[ i5fL mLagg gLatingEo ~C
`DEt[fa[2inf à`fL HDB:o :OOO.
|I}. H..TH!yLyo *.!.K!LLy+o H.m%+&yLo !n2ufncf D i5fL [iE`fLEiDn Dn GH.
ù2Ef [iEtDLtiDn in -D. E0EtfmEo yCCeNo Oei/eeNo .a[Li[o ;àin.
|J}. H..TH!yLyo *.!.K!LLy+o H.m%+&yLo TLanEmiEEiDn LimitatiDnE in `tica2
-D. NftDLCE [uf tD CLDEEHhaEf .D[u2atiDno `tica2 NftDLCE LDuò
Df`t. D y2fctLDnicE an[ y2fctLica2 ynginffLingo TDLLingtDn Ha2acfo $nivfLEit0
CD22fgf LDn[Dno $K.
|_}. H..TH!yLyo *.!.K!LLy+o H.m%+&yLo !nvfEtigatiDn D GH. DiEtDLtiDn in
TLanEmiEEiDn !nEta22f[ ~i5fLo !yyy HhDtDnicE TfchnD2Dg0 LfttfLEo vD2./:o
ND._o O_i:OOO
|b}. *%%&yND% %N%NTH% H%D.%N%mH%No %na20tica2 .D[f2ing tD
yva2uatf thf yfct D CLDEEHhaEf .D[u2atiDn Dn -D. NftDLCEo m.y
zy2fctLDnicE an[ CDmmunicatiDn ynginffLing{o :OOIo .a[LaE $nivfLEit0o !n[ia.
|N}. *my*T K!LLy+o H%N;** TH!yLyo &!T%L+ .!KH%!L&o
HL!N% m%+&yLo `timiatiDn D thf DiE`fLEiDn .a` D CDm`fnEatf[
;tan[aL[~i5fL -D. ;0EtfmE tD .inimif DiEtDLtiDn [uf tD ~i5fL
NDn2infaLit0o `tica2 NftDLCE LDuò Df`t. D y2fctLDnicE an[ y2fctLica2
ynginffLingo TDLLingtDn Ha2acfo $nivfLEit0 CD22fgf LDn[Dno $K.
|e}. *N#! H$!o KyNNyTH *. Dy.%*y;To CH*!;THHy* T. %LLyNo
EfniDL .fm5fLEo !yyyo GH. in .u2tiEàn -D. `tica2 ~i5fL ;0EtfmEo
DuLna2 D Lighavf TfchnD2Dg0o &D2./bo ND._o O_i/eee.
|/O}. *$myN ;. L$!;o %DL~ &.T. C%*T%Go !n2ufncf D DiE`fLEiDn ;2D`f
Dn GH.in[ucf DfgLa[atiDn in DiE`fLEiDn CDm`fnEatf[ -D. ;0EtfmEo
Nibi:OOIo mano Cana[a
|//}. ;TyHH%N H%CHN!CKy an[ yD%* &y;o %na20tica2 aEEfEEmfnt D thf
#actDL [uf tD CLDEE HhaEf .D[u2atiDnzGH.{o $nivfLEit0 D DDLtmun[o
II::b DDLtmun[o fLman0
|/:}. &. .!KH%!L&o *.!.K!LLy+o .H*%To H.m%+&yLo LimitatiDn tD -D.
TLanEmiEEiDn DiEtancf [uf tD GH. !n[ucf[ ;`fctLa2 mLDa[fning in DiE`fLEiDn
CDm`fnEatf[ ;tan[aL[ ~i5fL ;0Etfmy !yyy `hDtDnicE tfchnD2Dg0 2fttfLEo
vD2.//o nD.No Ni/eee
|/B}. .L! an[ K.#!$o !ntfnEit0 ~i2tfL CauEf[ 50 CLDEE HhaEf .D[u2atiDn in
DiE`fLEiDn.anagf[ -D. ;0Etfmo HLDcff[ingE ;0m`DEium !yyyiLy;
mfnf2ul Cha`tfLo :OOBo ynEchf[f
|/I}. T;. & &N ;%No T;. HN &N &o K thut thnng tin >uango Nh8
luYt 56n ChDa hc v8 C thuto H8 Nîo /eeb.
|/J}. httìi.Efi.cD.ìnfEfi`LfEEiO:iO:OI.htm2
L Bt Thng ! D"#$T% &$'(B'$
be

WDM

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

WDM

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

n tt nghip nh hng ca XPM ln cht lng h thng WDM

m v8 giAng nhV m^t hAc thng tng ngn. mtc lZ >uang

. LF` i hY` th `hDtDn i v8Do 2F` `n

c i@n tLW EuYt

5Wi >uan h@ Eau

[D ;H. gq0 La v8 c th 2i1n >uan n `hZm vi ^ [8i `hi

28 `ha tdn hi@u u v8D. Khi ma

28 `hn chia cXa EMi >uang tZi ChD6ng c?ch z

o i7u ch `ha tLW th8nh zB.N{ tLDng

28 `hV4ng Eai nhiku cXa C3 hi@u / tLDng hDZt ^ng 4n C1nh v8

28 `hV4ng Eai nhiku cXa C3

28 `hV4ng Eai cXa !. [D GH. VMc chuan hD?

. C th tdnh VMc cnng EuYt gi6m / [m Chi

You might also like