TiÕt 23 - §¹i sè 8

TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc

Giáo viên thực hiện: Đỗ Viết Hoàn

 KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Điền vào chỗ trống ( . . . )trong phát biểu sau:

Một phân thức đại số (hay nói gọn là phân thức) là một biểu thức có dạng
A
. . . , trong đó A,B
. . . là những đa thức và B. khác. . đa thức 0
B
2. Chọn đáp án đúng :
A C
Hai phân thức và gọi là bằng nhau nếu :
B D
a) A.B = C.D; b) A.D = B.C ; c) A.C = B.D
3. Chứng tỏ rằng: 2 x( x − 1) 2x
=
( x + 1))( x − 1) x + 1
Giải
2 x( x − 1) 2x
= vì : 2x(x - 1).(x + 1) = (x + 1)( x - 1). 2x
( x + 1))( x − 1) x + 1
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức

Nhắc lại tính chất cơ bản của phân số?

 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức
- Nếu nhân cả tử và mẫu của một phân thức x
với cùng một đa thức ?21+3: Cho phân thức:
Nhóm 3
khác đa thức 0 thì được - Hãy nhân tử và mẫu của phân
A phân
một A.Mthức bằng phân thức đã cho thức này với x + 2
= (M là một đa thức khác đa thức 0)
B B.M - So sánh phân thức vừa
- Nếu chia cả tử và mẫu của một phân thức nhận được với phân thức đã cho 2
3x y
cho một nhân tử Nhóm ?32+4: 6 x y3
chung của chúng thì được Cho phân thức:
A một
A phân
: N thức bằng phân thức đã cho - Hãy chia tử và mẫu của phân thức
= (N là một nhân tử chung)
B B :N này cho 3xy
x x (x+ 2) 2
x +2x - So sánh phân thức vừa nhận
Ví dụ: = =
3 3( +x ) 2 3x +6 được với phân thức Giải
đã cho
x x (x+ 2)
3x 2 y 3x2y:3xy x Nhóm 1+3: vµ
3
= = 3 3(x+ 2)
6xy 6xy3 : 3xy 2y2
x ( x+ 2)
V × x .3( +x ) 2 = ( 3 . x )x ⇒ +2x =
3 3( +x ) 2
3x 2 y 3x2y:3xy x
Nhóm vµ =
6xy3 6xy3 : 3xy 2y2
2+4:
3x 2 y x
V ×3x y.2y = 6xy .x = (6x y ) ⇒
2 2 3 2
= 3

6xy3 2y 2
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức
- Nếu nhân cả tử và mẫu của một phân thức ?4 Dùng tính chất cơ bản phân thức, hãy
với cùng một đa thức giải thích vì sao có thể viết:
khác đa thức 0 thì được
A phân
một A.Mthức bằng phân thức đã cho 2 x (− x 1 ) 2x A A −
= (M là một đa thức khác đa thức 0) a . = b. =
B B.M ( x+ 1 ) ( x 1 ) − x 1 B B− +
- Nếu chia cả tử và mẫu của một phân thức
cho một nhân tử a)
chung của chúng thì được 2 x (− x 1 ) 2x (x 1) :(x
C1: Ta có: =
A một
A phân
: N thức bằng phân thức đã cho ( x+ 1 ) ( x 1 ) − ( x 1 ) ( x 1 )+ :
= (N là một nhân tử chung)
B B :N
x x (x+ 2) 2
x +2x 2x 2x.(x− 1)
Ví dụ: = = C2: Ta có: =
3 3( +x ) 2 3x +6 x + 1 (x +1).(x −1)
3x 2 y 3x2y:3xy x b)
= = A A.( 1)− −
A
= =
3
6xy 6xy3 : 3xy 2y2 C1: Ta có:
B B.( 1)− −
B
−A − −
A.( 1) A
C2: Ta có: = =
−B − −
B.( 1) B
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức
?4 Dùng tính chất cơ bản phân thức, hãy
A A.M
= (M là một đa thức khác đa thức 0) giải thích vì sao có thể viết:
B B.M
A A :N 2 x (− x 1 )
= 2x A A −
B B : N (N là một nhân tử chung) a. = b. =
( x+ 1 ) ( x 1 ) − +
x 1 B B−
Ví dụ: x x ( x+ 2) 2 x + 2 x
= =
3 3( +x ) 2 3x +6
a)
3x 2 y 3x2y:3xy x 2 x (− x 1 ) 2x (x 1):(x
6xy3
=
6xy3 : 3xy
=
2y2
C1: Ta có: =
( x+ 1 ) ( x 1 ) − ( x 1 ) ( x 1 )+
2. Quy tắc đổi dấu
2x 2x.(x− 1)
A A
=
− C2: Ta có: =
B B− x + 1 (x +1).(x −1)
- Nếu đổi dấu cả tử và mẫu của một phân b)
A A.( 1)− −
A
thức thì được một phân thức bằng phân C1: Ta có: = =
thức đã cho. B B.( 1)− −
B
4−x −(4 − x) x −4 −A − −
A.( 1) A
Ví dụ: = =
−3x −(−3x) 3x C2: Ta có: = =
−B − −
B.( 1) B
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức
A A.M
= (M là một đa thức khác đa thức 0) ÁP DỤNG
B B.M
A A :N Dùng quy tắc đổi dấu hãy điền một đa thức
=
B B : N (N là một nhân tử chung) thích hợp vào chỗ trống trong mỗi đẳng
Ví dụ: x x ( x+ 2) 2 x + 2 x thức sau:
= =
3 3( +x ) 2 3x +6 y− x x −y
3x 2 y 3x2y:3xy x b1 : =
= = 4− x …. x-4
x x….
6xy3 6xy3 : 3xy 2y2 −5
5−
2. Quy tắc đổi dấu b2 : =
A A−
1 1− 2
x x 1 1−
2

=
B B−
- Nếu đổi dấu cả tử và mẫu của một phân
thức thì được một phân thức bằng phân
thức đã cho.
4−x −(4 − x) x −4
Ví dụ: = =
−3x −(−3x) 3x
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức Bài 4 Tr 38 SGK: Cô giáo yêu cầu mỗi bạn cho
A A.M
= (M là một đa thức khác đa thức 0) một ví dụ về hai phân thức bằng nhau. Dưới
B B.M đây là những ví dụ mà các bạn Lan, Hùng,
A A :N Giang, Huy đã cho.
= (N là một nhân tử chung)
B B :N x +3 x+2 3x
x x (x+ 2) 2 x + 2 x
= 2 (Lan)
Ví dụ: = = 2x −5 2x − 5x
3 3( +x ) 2 3x +6 (x +1)
2
x+ 1
2 2 = (Hï ng)
3x y
=
3x y:3xy
=
x x +x
2
1
6xy3 6xy3 : 3xy 2y2 4 −x x− 4
= (Giang)
2. Quy tắc đổi dấu −3x 3x
3 2
A A− (x − 9) (9− x)
= = (Huy)
B B− 2(9 − x) 2
- Nếu đổi dấu cả tử và mẫu của một phân Em hãy dùng tính chất cơ bản của phân thức
thức thì được một phân thức mới bằng và quy tắc đổi dấu để giải thích ai viết đúng
phân thức đã cho. ai viết sai. Nếu có chỗ nào sai em hãy sửa
4−x −(4 − x) x −4 lại cho đúng.
Ví dụ: = =
−3x −(−3x) 3x
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính chất cơ bản của phân thức Giải
A A.M
= (M là một đa thức khác đa thức 0) - Lan làm đúng vì nhân cả tử và mẫu của vế trái
B B.M với x (áp dụng tính chất cơ bản của phân thức)
A A :N
= (N là một nhân tử chung) - Hïng lµm sai v× chia tö cña vÕ tr¸i
B B :N
x x (x+ 2) 2
x +2x cho (x+1) cßn chia mÉu cho x
Ví dụ: = = ( x + 1) 2
( x + 1) 2
x +1 x + 1 ( x + 1) 2
3 3( +x ) 2 3x +6 Söa l¹i: 2 = = hoặc =
x + x x( x + 1) x 1 x +1
3x 2 y 3x2y:3xy x
= = - Giang làm đúng vì áp dụng đúng quy tắc đổi
6xy3 6xy3 : 3xy 2y2
dấu
2. Quy tắc đổi dấu
- Huy làm sai
A A− ( x − 9) 3 ( x − 9) 3 ( x − 9) 2
= Söa l¹i: 2(9 − x) = − 2( x − 9) = − 2
B B−
- Nếu đổi dấu cả tử và mẫu của một phân ( x − 9) 2 ( x − 9) 3
hoặc =
thức thì được một phân thức mới bằng 2 2( x − 9)
phân thức đã cho.
4−x −(4 − x) x −4
Ví dụ: = =
−3x −(−3x) 3x
 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Học thuộc tính chất cơ bản của phân thức và qui tắc dấu
- Làm bài tập 5, 6 (SGK - Tr.38)
- Làm bài tập 4, 5, 6, 7, 8 (SBT - Tr.16)
- Đọc trước bài: Rút gọn phân thức

- Hướng dẫn bài 5 (SGK T38)

+ Phân tích tử thức thành nhân tử
+ Áp dụng tích chất cơ bản của phân thức
 Tiết 23. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA PHÂN THỨC
1. Tính
Bài 4 chất
Tr 38cơ bảnCô
SGK: của phân
giáo thứcmỗi bạn cho một ví dụ về hai phân thức bằng nhau.
yêu cầu
A Dưới
A.Mđây là những ví dụ mà các bạn Lan, Hùng, Giang, Huy đã cho.
= (M là một đa thức khác đa thức 0)
B B.Mx +3 x+2 3x (x +1)
2
x+ 1
A A 2x
=
: N−5 2x −25x
(Lan) = (Hï ng)
= (N là một nhân tử chung)x +x
2
1
B B :N 3 2
4 −x x− x4 x (x+ 2) 2 x +(x 2x − 9) (9 − x)
Ví dụ: = = (Giang) = 2(9 − x) = 2 (Huy)
−3x 3x3 3( +x ) 2 3x +6
Em hãy dùng3x tính
2
y chất 3x
cơ2y:3xy
bản của phân
x thức và quy tắc đổi dấu để giải thích ai viết đúng
ai viết sai. Nếu = nào 3sai em =hãy sửa
có chỗ lại cho đúng.
6xy3 6xy : 3xy 2y2
Giải
2.- Lan
Quylàm
tắcđúng
đổi dấu
vì nhân cả tử và mẫu của vế trái với x (áp dụng tính chất cơ bản của phân thức)
− HA
ï ng=A
lµ−sai v×chia tö cña vÕtr¸i cho (x+1) cßn chia mÉu cho x2 + x
m
B B−
(x + 1)2 x + 1 x +1 (x +1) 2
Söadấu
- Nếu đổi l¹i:cả C1:
tử và mẫu của= một phân C2: =
x +mới
thức thì được một phân thức
2
x bằngx phân 1 x +1
- Giang làm đúng vì áp dụng đúng quy tắc đổi dấu
thức đã cho.
− Huyl µm4s−
ai
x v×: −(x-9
(4
= −−
)x)−
[3
(9 −
x=−4 − (93 x)
x)] 3
Ví dụ: = =
−3x −(−3x)
(x-9) 33x -(9-x) 3 -(9-x) 2
Söal¹i: C1: = = (SöavÕph¶i)
A − A −A −x)A 2(9− x)
2(9 2
N goµi ra: = = − = −3
B − B B(9-x) − B (9-x) 2
C2: = (S öavÕtr¸i)
2(9-x) 2
 a. Đổi dấu các phân thức sau:
a+x −(a + x) −a − x
a2 : = =
−5 −(−5) 5
−2x −(−2x) 2x
a3 : = =
x 2 − 7 −(x 2 − 7) 7 − x 2

? Nêu tính chất cơ bản của phân số

A − A −A A
N goµi ra: = = − = −
B − B B −B
 §2. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc
1. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc
x
?2 Cho ph©n thøc . H·y nh©n c¶ tö vµ mÉu cña ph©n thøc nµy víi x +
2 råi so s¸nh3ph©n thøc nhËn ®­îc víi ph©n thøc ®· cho. Rót ra
nhËn xÐt? 3 x 2 y
?3 Cho ph©n thøc 3 . H·y chia c¶ tö vµ mÉu cña ph©n thøc nµy cho
6 xy
3xy råi so s¸nh ph©n thøc nhËn ®­îc víi ph©n thøc ®· cho. Rót
ra nhËn xÐt?
?4 Dïng tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc, h·y gi¶i thÝch v× sao
cã thÓ2 xviÕt
( x − 1)
: 2x A −A
a) = b) =
( x + 1)( x − 1) x +1 B −B
2. Quy t¾c ®æi dÊu
NÕu ®æi dÊu c¶ tö vµ mÉu cña mét ph©n thøc th× ®­îc
mét ph©n thøc b»ng ph©n
A thøc
−A ®· cho:
=
?5 B −B
Dïng quy t¾c ®æi dÊu h·y ®iÒn mét ®a thøc thÝch hîp vµ chç
trèng trong mçi ®¼ng thøc sau:

y−x x− y 5− x ...
a) = b) =
4− x ... 11 − x 2 x 2 − 11
 §2. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc
1. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n thøc

NÕu nh©n c¶ vµ mÉu cña mét ph©n thøc víi cïng mét ®a thøc
kh¸c ®a thøc 0 th× ®­îc mét ph©n thøc b»ng ph©n thøc ®·
cho : A A.M
= ( M lµ mét ®a thøc kh¸c ®a
B B.M thøc 0).
NÕu chia c¶ vµ mÉu cña mét ph©n thøc cho cïng mét nh©n tö
chung cña chóng th× ®­îc mét ph©n thøc b»ng ph©n thøc ®·
cho :
A A : N ( N lµ mét nh©n tö chung ).
=
B B:N

H­íng dÉn vÒ nhµ