Tieát 16 – Baøi 11

CHIA ÑA THÖÙC CHO ÑÔN

THÖÙC

Giaùo vieân : NguyÔn ThÞ Thanh

Th¸ng 10/2008
 Kieåm tra baøi cuõ:
1) TÝnh:
a) 15x2y2 : 3xy2 = 5x
b) 10x4y2z : (-5x2y) = -2x2yz

2) Khoanh troøn caâu ñuùng:

§¬n thøc 12x4y2z kh«ng chia hÕt cho ®¬n thøc :
A. 3x4yz OB. 7xy4z C. 4x3y2

Khi mçi biÕn cña B ®Òu lµ biÕn cña A víi sè

Khi nµo th× ®¬n thøc A
mò kh«ng lín h¬n sè mò cña nã trong A
chia hÕt cho ®¬n thøc B?
 TiÕt 16- Bµi 11 Chia ®a thøc cho ®¬n thøc
1 . Quy t¾c:
?1 SGK-27
Cho ®¬n thøc 3xy2
- H·y
(15xviÕt
y +12x
2 5 mét3®a thøc3)cã
y2-10xy c¸c2 h¹ng tö ®Òu chia hÕt cho 3xy2
: 3xy
- Chia c¸c
= ( 15x 2 5h¹ng tö
y : 3xy2 )cña ®a 3thøc
+ ( 12x ®ã2 cho
y2 : 3xy ) + (3xy 2 3
-10xy : 3xy2 )
= 5 xyc¸c
- Céng 3
+ kÕt
4 x2qu¶
-10/3
võay t×m ®a®­thøc
îc víith­
¬ng
nhau
NhËn xÐt: §a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B khi mçi h¹ng tö cña A ®Òu
chia hÕt cho B
Khi nµo th× ®a thøc A chia hÕt
cho ®¬n thøc B?
 Bµi tËp ¸p dông
Kh«ng dïng phÐp chia xÐt xem ®a thøc A cã chia hÕt cho ®¬n
thøc B kh«ng ?
Tr­êng hîp 1: A = 15xy2 + 17xy3 + 18y2
B = 6y2
A cã chia hÕt cho B
Tr­êng hîp 2: A = 7x2y3 - 10xy
10xy+ 6x3y2
B = 3x2y
A kh«ng chia hÕt cho B

Nªu nhËn xÐt cô thÓ h¬n khi nµo

§a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B nÕu bËc cña mçi
th× ®a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc
biÕn trong B kh«ng lín h¬n bËc thÊp nhÊt cña biÕn
B?
®ã trong A
 TiÕt 16- Bµi 11 Chia ®a thøc cho ®¬n thøc
1 . Quy t¾c:
SGK-27
?1
(15x2y5 +12x3y2-10xy3) : 3xy2
= ( 15x2y5 : 3xy2 ) + ( 12x3y2 : 3xy2 ) + ( -10xy3 : 3xy2 )
= 5 xy3 + 4 x2 -10/3 y
NhËn xÐt: §a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B
Khi mçi h¹ng tö cña A ®Òu chia hÕt cho B
HoÆc: NÕu bËc cña mçi biÕn trong B kh«ng lín h¬n bËc thÊp nhÊt cña
biÕn ®ã trong A
Quy taéc
Muoán chia ña thöùc A cho ñôn thöùc B (tröôøng hôïp caùc haïng töû cuûa ña thöùc A
ñeàu chia heát cho ñôn thöùc B)
- Chia moãi haïng töû cuûa A cho B
- Coäng caùc keát quaû vôùi nhau.
Nªu quy t¾c chia ®a thøc A
cho ®¬n thøc B?
 TiÕt 16- Bµi 11 Chia ®a thøc cho ®¬n thøc
1 . Quy t¾c:
?1 SGK-27
NhËn xÐt: §a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B khi mçi h¹ng tö cña A ®Òu
chia hÕt cho B
HoÆc: NÕu bËc cña mçi biÕn trong B kh«ng lín h¬n bËc thÊp nhÊt cña
biÕn ®ã trong A
Quy taéc
Muoán chia ña thöùc A cho ñôn thöùc B (tröôøng hôïp caùc haïng töû cuûa
ña thöùc A ñeàu chia heát cho ñôn thöùc B),
- Chia moãi haïng töû cuûa A cho B
- Coäng caùc keát quaû vôùi nhau.
Ví duï. Thöïc hieän pheùp tính :
( 30x4y3 - 25x2y3 - 3x4y4 ) : 5x2y3
Gi¶i: ( 30x4y3 - 25x2y3 - 3x4y4 ) : 5x2y3
= ( 30x4y3 : 5x2y3 ) +(- 25x2y3 : 5x2y3 )+(- 3x4y4 : 5x2y3 )
= 6x2- 5- 3/5x2y
Chó ý: Cã thÓ tÝnh nhÈm vµ bá bít mét sè phÐp tÝnh trung gian
 TiÕt 16- Bµi 11 Chia ®a thøc cho ®¬n thøc
1 . Quy t¾c: SGK trang 27
2. ¸p dông:
a) Khi thöïc hieän pheùp chia (4x4 - 8x2 y2 + 12x5y) : (-(-4x4x
2 2 )
)
?2
Baïn Hoa vieát 4x4 - 8x2 y2 + 12x5y = (- -4x4x
2 2 (-x2 + 2y2 -3x2y)
)
Neân (4x4 - 8x2 y2 + 12x5y) : (- 4x2 )= - x2 +2y2 - 3x 3 y
Em haõy nhaän xeùt xem baïn Hoa giaûi ñuùng hay sai ?

Tr¶ lêi: B¹n Hoa gi¶i ®óng

V× - 4x2 (-x2 + 2y2 -3x2y) = 4x4 - 8x2 y2 + 12x5y
b) Laøm tính chia: (20x4y - 25x2y2 - 3x2y) : 5x2y

C¸ch 1 C¸ch 2
Em
(20x4y - 25x2y2 - 3x
B¹n
2
y) :h·y
5x2ynªu 20x
Hoa ph©n tÝch ®a thøc bÞc¸ch4
y lµm
- 25x2cña
y2 - b¹n
chia2 thµnh3x2yHoa?
= 5x2y(4x2- 5y -3/5)
nh©n2 tö
= 4x - 5y -3/5
2
Nªn (20x y - 25x y - 3x y) : 5x y
4 2 2
mµ cã chøa nh©n tö lµ ®¬n thøc
= 4x 2
- 5ychia,
-3/5 råi thùc hiÖn t­
¬ng tù nh­chia mét tÝch cho mét sè
Em h·y nªu kiÕn thøc träng
t©m cña bµi?
 TiÕt 16- Bµi 11 Chia ®a thøc cho ®¬n thøc

1. §iÒu kiÖn ®Ó ®a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B

- Khi mçi h¹ng tö cña A ®Òu chia hÕt cho B
HoÆc:- NÕu bËc cña mçi biÕn trong B kh«ng lín h¬n bËc thÊp
nhÊt cña biÕn ®ã trong A

2. Quy taéc
- Chia moãi haïng töû cuûa A cho B
- Coäng caùc keát quaû vôùi nhau.
(A + B – C) : D = (A : D) + (B : D) - ( C : D)
HoÆc: Ph©n tÝch ®a thøc bÞ chia thµnh nh©n tö mµ cã chøa
nh©n tö lµ ®¬n thøc chia, råi thùc hiÖn t­¬ng tù nh­chia mét tÝch
cho mét sè
 LuyÖn tËp
Bµi tËp 64 (SGK -28): Lµm tÝnh chia

a. (- 2x5 + 3x2 – 4x3 ) : 2x2 = - x3 + 3/2 – 2x

c. ( 3x2y2 + 6x2y3 – 12xy ): 3xy = xy + 2xy2 – 4
Bµi tËp 47 (SBT - 8): Lµm tÝnh chia

( x3 + 8y3) : ( x + 2y)
= ( x + 2y) (x2 – 2xy + 4y2 ) : ( x + 2y)

= x2 – 2xy + 4y2

Bµi tËp 46 (SBT - 8): T×m n ®Ó mçi phÐp chia sau lµ phÐp chia hÕt
( n lµ sè tù nhiªn)
( 13x4y3 – 5x3y3 + 6x2y2) : 5xnyn
Gi¶i
§Ó phÐp chia trªn lµ phÐp chia hÕt th× n ≤ 2.
Mµ n lµ sè tù nhiªn nªn n = 0 ; n = 1; n = 2
§a thøc A chia hÕt cho ®¬n thøc B nÕu bËc cña mçi biÕn
trong B kh«ng lín h¬n bËc thÊp nhÊt cña biÕn ®ã trong A
 H­íng dÉn vÒ nhµ
Bµi tËp 65 (SGK -29): Lµm tÝnh chia

[ 3(x-y)4 + 2( x-y)3 – 5( x-y)2] : (y-x)2

Gîi ý: ( y-x)2 = ( x-y)2 . Cã thÓ ®Æt x - y = z råi ¸p dông quy t¾c chia ®a thøc
cho ®¬n thøc
1. Naém vöõng quy taéc chia ña thöùc cho ñôn thöùc.
2. Baøi taäp veà nhaø : Baøi 66(SGK- 29); Baøi 44 ñeán 47 (SBT- 8).
xin ch©n thµnh c¶m ¬n !