Bai Giang Thi Truong Chung Khoan

Khoakinhte DHQG BM TAICHINH NGAN HANG
Thoâng tin chung

MOÂN HOÏC
Thôøi löôïng:
45 tieát
THÒ TRÖÔØNG Thi cuoái kyø:

Traéc nghieäm
CHÖÙNG KHOAÙN Caâu hoûi ngaén

Baøi taäp
Taøi lieäu
Giaûng vieân cung caáp
1 2
Ñoái töôïng moân hoïc

Ñoái töôïng moân hoïc Toå chöùc cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn
Vai troø (chöùc naêng) cuûa caùc thaønh phaàn tham gia thò tröôøng: cô quan
Haøng hoaù cuûa TTCK quaûn lyù nhaø nöôùc, nhaø phaùt haønh, nhaø ñaàu tö, nhaø moâi giôùi, dealer,
Cô baûn: coå phieáu, traùi phieáu, traùi phieáu chuyeån ñoåi market maker, investment banker, coâng ty chöùng khoaùn, quyõ ñaàu tö
Cô caáu vaän haønh cuûa caùc loaïi thò tröôøng
Ñaëc ñieåm: xem xeùt treân quan ñieåm nhaø ñaàu tö, phaùt
Thò tröôøng ñaáu giaù, thò tröôøng thöông löôïng (OTC)
haønh
Caùc quy taéc veà giao dòch treân thò tröôøng thöù caáp:
Haøng hoaù khaùc: ° Hình thaønh giaù
Quyeàn löïa choïn (option): khaùi nieäm, caùch söû duïng ° Caùc loaïi leänh giao dòch
Hôïp ñoàng töông lai (futures): khaùi nieäm, caùch söû duïng ° Caùc hình thöùc mua baùn: mua theá chaáp (baûo chöùng), baùn
Chöùng chæ quyõ ñaàu tö khoáng
° Thanh toaùn trong giao dòch chöùng khoaùn
Phaân tích chöùng khoaùn (sô löôïc)
Chỉ số chứng khoaùn
3 Phaân tích cô baûn (fundamental analysis) 4
Phaân tích kyõ thuaät (technical analysis)
1
Thò tröôøng Chöùng khoaùn laø gì?

Khaùi nieäm
Giôùi thieäu Thò tröôøng Laø nôi caùc chöùng khoaùn ñöôïc giao dòch (mua baùn) coù
toå chöùc (organized) giöõa :
Chöùng khoaùn
Coâng ty phaùt haønh vaø nhaø ñaàu tö
Caùc nhaø ñaàu tö vôùi nhau
TTCK laø moät cô caáu toå chöùc ñöôïc hình thaønh ñeå taïo
thuaän lôïi cho vieäc mua baùn chöùng khoaùn
Nhaø phaùt haønh (issuer): laø nhöõng ngöôøi baùn chöùng

khoaùn vôùi muïc ñích huy ñoäng tieàn. Laø ngöôøi cung caáp
haøng hoaù cuûa thò tröôøng
Nhaø ñaàu tö (investor): mua chöùng khoaùn vôùi muïc
ñích kieám lôïi nhuaän. Laø khaùch haøng cuûa thò tröôøng 6
Phaân loaïi thò tröôøng

Chöùc naêng cuûa TTCK
Phaân loaïi theo quan heä ngöôøi mua-ngöôøi baùn
Cung caáp cô hoäi cho caùc coâng ty coù tieàm naêng huy Thò tröôøng sô caáp (primary market): laø thò tröôøng
ñoäng voán ñeå phaùt trieån maø caùc nhaø phaùt haønh (issuer), nhöõng ngöôøi caàn voán
Taïi sao khoâng vay Ngaân haøng? baùn chöùng khoaùn cho caùc nhaø ñaàu tö ñeå thu tieàn veà
Cung caáp cô hoäi ñaàu tö cho caùc nhaø ñaàu tö
Cung caáp daáu hieäu cho bieát voán ñaàu tö vaøo ñaâu laø Thò tröôøng thöù caáp (secondary market): laø thò tröôøng
hieäu quaû nhaát thoâng qua giaù chöùng khoaùn nôi caùc nhaø ñaàu tö mua baùn laïi chöùng khoaùn vôùi nhau.
Cung caáp cô hoäi quaûn lyù ruûi ro thoâng qua ña daïng Khaùi nieäm TTCK taïi Vieät nam thöôøng ñöôïc gaén lieàn
hoaù vôùi moät thò tröôøng thöù caáp coù toå chöùc
ÔÛ nhöõng thò tröôøng ñang phaùt trieån (emerging
market), TTCK hoã trôï vieäc caûi caùch doanh nghieäp Moái lieân heä giöõa hai thò tröôøng?
7
TT sô caáp coù toàn taïi ñoäc laäp vôùi TT thöù caáp khoâng?
8
2
Phaân loaïi thò tröôøng Caùc nguyeân taéc cuûa TTCK coù toå chöùc
Theo phöông thöùc giao dòch
1. Nguyeân taéc caïnh tranh
Thò tröôøng ñaáu leänh (auction market, order –driven
Giaù chöùng khoaùn do hoaøn toaøn do cung-caàu quyeát ñònh
market)
Caùc nhaø ñaàu tö khoâng phaân bieät lôùn nhoû hay quoác tòch,
Thò tröôøng thương lượng (negotiated, quote-driven
thaønh phaàn kinh teá ñeàu bình ñaúng tröôùc caùc quy ñònh cuûa
market) TTCK
Theo haøng hoaù Ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn caïnh tranh vôùi nhau veà giaù ñeå mua
Thò tröôøng tieàn teä vaø baùn chöùng khoaùn:
Thò tröôøng coå phieáu Phía mua: ngöôøi thaéng laø ngöôøi mua vôùi giaù cao nhaát
Thò tröôøng traùi phieáu Phía baùn: ngöôøi thaéng laø ngöôøi baùn vôùi giaù thaáp nhaát
Thò tröôøng haøng hoaù phaùi sinh (derivatives) 2. Nguyeân taéc trung gian
Quyeàn löïa choïn (option) Ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn khoâng bieát nhau, khoâng giao dòch
Hôïp ñoàng töông lai (futures) 9

tröïc tieáp vôùi nhau 10
Caùc giao dòch thoâng qua trung gian (moâi giôùi-broker)
Caùc nguyeân taéc cuûa TTCK coù toå chöùc (tieáp)

3. Nguyeân taéc coâng khai
Nhaø ñaàu tö phaûi ñöôïc ñaûm baûo coù thoâng tin ñaày ñuû vaø
chính xaùc veà caùc loaïi chöùng khoaùn maø mình giao dòch
Thoâng tin veà giao dòch: giaù, khoái löôïng phaûi ñöôïc thoâng
baùo ñaày ñuû
4. Nguyeân taéc taäp trung

Chöùng khoaùn phaûi ñöïôc giao dòch moät caùch coù toå chöùc
ñeå ñaûm baûo caùc nguyeân taéc neâu treân:
Taïi ñòa ñieåm nhaát ñònh
Theo nhöõng quy taéc ñònh tröôùc
Döôùi söï giaùm saùt cuûa cô quan chöùc naêng

11 12
3
Caùc thaønh phaàn tham gia thò tröôøng

Caùc thaønh phaàn Caùc thaønh phaàn tham gia thò tröôøng
tham gia thò tröôøng

Uyû ban chöùng khoaùn: laø cô quan coù chöùc naêng
quaûn lyù nhaø nöôùc ñeå ñaûm baûo moät TTCK hoaït
ñoäng: coâng baèng, minh baïch, hieäu quaû
chöùng khoaùn
Nhaø moâi giôùi (broker): laø nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng
chuyeân nghieäp treân thò tröôøng laøm nhieäm vuï caàu
noái trung gian giöõa ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua treân
thò tröôøng, hoï thöïc hieän vieäc mua vaø baùn chöùng
khoaùn cho khaùch haøng
Dealer: laø nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng chuyeân nghieäp
treân TTCK, hoï mua baùn chöùng khoaùn cho chính
13
mình vôùi muïc ñích kieám lôøi 14
Caùc thaønh phaàn tham gia (tieáp)

Caùc thaønh phaàn tham gia
Nhaø ñaàu tö
Caùc thaønh phaàn trung gian (giöõa issuer vaø
Caù nhaân
investor, giöõa caùc investor)
Toå chöùc ñaàu tö: quyõ, coâng ty baûo hieåm, ngaân haøng
Nhaømoâi giôùi (broker)
Nhaø phaùt haønh Töï
doanh (dealer)
Coâng ty Ngaân haøng ñaàu tö (investment banker)
Caùc cô quan chính phuû, chính quyeàn ñòa phöông,
chính phuû Caùc thaønh phaàn vaø dòch vuï hoã trôï
Tö vaán ñaàu tö
Cô quan quaûn lyù
Quaûn lyù quyõ
Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc
Kieåm toaùn (Auditing firm)
Sôû giao dòch, thò tröôøng chöùng khoaùn
15
Ñònh möùc tín nhieäm (Credit Rating Agency) 16
4
Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc Sôû giao dòch, thò tröôøng giao dòch
Chöùc naêng
Laø cô quan nhaø nöôùc, thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø Chöùc naêng
nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa TTCK ñeå ñaûm baûo moät thò
tröôøng coâng baèng, hieäu quaû Giaùm saùt, thanh tra vieäc thöïc hieän caùc quy ñònh phaùp luaät
Tham gia xaây döïng caùc vaên baûn phaùp quy lieân quan ñeán lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng treân thò tröôøng thöù caáp: nieâm
caùc hoaït ñoäng vaø caùc ñoái töôïng hoaït ñoäng treân thò tröôøng yeát, giao dòch, coâng boá thoâng tin, löu kyù, thanh toaùn buø tröø
chöùng khoaùn: trong giao dòch…
Thò tröôøng phaùt haønh: ñieàu kieän phaùt haønh, ñieàu kieän Xöû lyù caùc vi phaïm: ngöng tö caùch thaønh vieân ñoái vôùi caùc
baûo laõnh phaùt haønh, caùc thuû tuïc vaø quy trình phaùt haønh, thaønh vieân giao dòch, thanh toaùn buø tröø, loaïi boû nieâm yeát…
caáp pheùp phaùt haønh
Thò tröôøng thöù caáp: ñieàu kieän giao dòch, thanh toaùn,
nieâm yeát, quy ñònh veà thaønh vieân giao dòch… Toå chöùc
Thöôøng laø toå chöùc töï quaûn (Self Regulatory Organization):
Tình traïng phaùp lyù: do caùc thaønh vieân giao dòch laäp ra. Thöôøng toàn taïi ôû nhöõng
Uyû ban Chöùng khoaùn coù theå tröïc thuoäc Chính Phuû nhöng thò tröôøng phaùt trieån nhö Myõ, Anh…
cuõng coù theå tröïc thuoäc Boä Taøi Chính 17
Coù theå laø cô quan nhaø nöôùc 18
Caùc trung gian Caùc trung gian

Nhaø moâi giôùi (broker) Nhaø giao dòch coù ñaêng kyù (registered trader)
Laø nhöõng ngöôøi giao dòch (thöïc hieän leänh) hoä Laø thaønh vieân cuûa sôû giao dòch hay trung taâm
khaùch haøng. Thu nhaäp töø tieàn hoa hoàng giao dòch giao dòch
Coù hai loaïi moâi giôùi (theo moâ hình TT Hoa kyø)
Mua baùn chöùng khoaùn cho chính mình (coâng ty
Moâi giôùi höôûng hoa hoàng: laø nhöõng nhaø moâi giôùi taïi
do mình ñaïi dieän)

saøn hay thò tröôøng giao dòch, giuùp khaùch haøng thöïc
hieän caùc leänh giao dòch vaø höôûng hoa hoàng. Tröïc Thöôøng ñaïi dieän cho caùc coâng ty chöùng khoaùn
thuoäc nhöõng coâng ty moâi giôùi (commission house (securities house) ñeå giao dòch treân sôû giao dòch
broker-CHB)
Moâi giôùi “2 ñoâ-la” (two-dollard broker): thöïc hieän Nhaø giao dòch coù theå thöïc hieän caû chöùc naêng moâi
leänh cho CHB khi CHB quaù baän roän giôùi (broker-dealer)
19 20
5
Caùc trung gian Caùc dòch vuï, toå chöùc hoã trôï
Tö vaán ñaàu tö chöùng khoaùn
Ngaân haøng ñaàu tö (Investment banker) Cung caáp caùc dòch vuï tö vaán veà phaân tích tình hình
Laø nhöõng coâng ty chöùng khoaùn laøm nghieäp vuï thò tröôøng, löïa choïn chöùng khoaùn.
phaùt haønh (baùn) chöùng khoaùn cuûa caùc nhaø phaùt
Analyst: nhöõng chuyeân gia chuyeân cung caáp caùc
haønh tôùi caùc nhaø ñaàu tö
nhaän xeùt veà thò tröôøng, veà chöùng khoaùn cuûa caùc
Nghieäp vuï goïi laø baûo laõnh phaùt haønh coâng ty. Thöôøng laøm vieäc cho caùc coâng ty chöùng
(underwritting) hay investment banking khoaùn .
Tö vaán cho caùc nhaø phaùt haønh issuers caùc vaán ñeà
Quaûn lyù quyõ
lieân quan ñeán phaùt haønh
Laø nhöõng toå chöùc chuyeân nghieäp trong vieäc quaûn
Coøn goïi laø nhaø baûo laõnh phaùt haønh (underwritter)
lyù quyõ laäp ra ñeå ñaàu tö vaøo thò tröôøng taøi chính:
21 ñaàu tö vaøo ñaâu, ñaàu tö bao nhieâu…. 22
Caùc dòch vuï, toå chöùc hoã trôï Coâng ty chöùng khoaùn
Caùc toå chöùc ñoäc laäp Laø moät toå chöùc chuyeân nghieäp kinh doanh treân thò
Kieåm toaùn: tröôøng chöùng khoaùn
Cho yù kieán veà tính ñuùng ñaén, trung thöïc cuûa
Coù theå thöïc hieän cuøng moät luùc nhieàu chöùc naêng: moâi
caùc baùo caùo veà taøi chính cuûa caùc coâng ty phaùt giôùi, töï doanh, tö vaán, phaùt haønh, quaûn lyù quyõ.
haønh chöùng khoaùn Löu yù: xung ñoät veà quyeàn lôïi
Chöùc naêng: cung caáp thoâng tin veà söï minh baïch
Moâi giôùi-töï doanh
veà taøi chính cuûa caùc nhaø phaùt haønh, taïo loøng tin Phaùthaønh
Yeâu caàu tuaân thuû nghieâm ngaët quy taéc veà ñaïo ñöùc:
Öu tieân quyeàn lôïi khaùch haøng (thöïc hieän leänh cuûa khaùch
Xeáp haïng (Credit Rating Agency): haøng tröôùc)
Ñöa ra caùc nhaän xeùt vaø xeáp haïng khaùch quan Khoâng “cheøo keùo” khaùch haøng cho mình baèng caùc dòch
veà caùc toå chöùc phaùt haønh chöùng khoaùn vuï tö vaán, nghóa laø phaûi tö vaán moät caùch trung thöïc
Khoâng loâi keùo khaùch haøng giao dòch “quaù möùc” ñeå
Ñònh höôùng cho caùc nhaø ñaàu tö
höôûng hoa hoàng…
23 24
6
Caùc loaïi haøng hoùa

Phaân loaïi theo nhaø phaùt haønh
Coâng ty: coå phieáu, traùi phieáu
HAØNG HOAÙ TREÂN THÒ Chính phuû: traùi phieáu kho baïc, traùi phieáu cuûa chính
TRUÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN

quyeàn ñòa phöông
Quyõ ñaàu tö: chöùng chæ quyõ
Coâng cuï phaùi sinh (derivatives)

Quyeàn choïn: coå phieáu, laõi suaát, ngoaïi teä, laõi suaát, chæ soá
Hôïp ñoàng töông lai: haøng hoaù (commodity), taøi chính: laõi
suaát, chæ soá
25 26
Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng

Coå phieáu laø gì?
Laø coâng cuï huy ñoäng voán cuûa coâng ty coå phaàn
COÅ PHIEÁU
Thể hiện quyeàn sôû höõu (ownership) coâng ty cuûa
ngöôøi naém giöõ cổ phiếu trong giôùi haïn soá löôïng coå
phieáu naém giöõ vaø ñöôïc chia laõi kinh doanh
(dividend)
Ngöôøi sôû höõu coå phieáu goïi laø coå ñoâng (stockholder)
TS cuûa Coå ñoâng = TS cuûa coâng ty sôû höõu
– Caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty

Laø chöùng khoaùn voán (equity), khoâng coù thôøi gian
ñaùo haïn, coâng ty khoâng coù nghóa vuï hoaøn traû voán
goác nhö ñoái vôùi chöùng khoaùn nôï (debt) 28
7
Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng
Hình thöùc khaùc nhau, quyeàn khaùc nhau
Ña daïng sôû höõu, ñieàu haønh taäp trung
Coå phieáu thöôøng (common stock)

Thu huùt nhieàu ngöôøi goùp voán, soá löôïng coå ñoâng coù
theå leân ñeán haøng chuïc ngaøn taêng khaû naêng thu Coåphieáu thöôøng khoâng coù quyeàn baàu cöû (nonvoting
common stock)
huùt voán Höôûng caùc quyeàn gioáng nhö coå phieáu thöôøng tröø quyeàn
Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng baàu ra HÑQT thay maët ñieàu baàu cöû
Chia coå töùc khoâng baét buoäc vaø tuøy theo tình hình kinh
haønh coâng ty: doanh & quy ñònh cuï theå trong Ñieàu leä coâng ty
khoâng phaûi giaùm saùt haøng ngaøy,
löïa choïn ñöôïc ngöôøi coù khaû naêng ñaïi dieän Coå phieáu öu ñaõi (preferred stock)
cho quyeàn lôïi cuûa mình Quyeàn baàu cöû khaùc vôùi coå phieáu thöôøng
Thöôøng khoâng coù quyeàn bieåu quyeát trong Ñaïi hoäi coå
ñoâng
29 Coå töùc coá ñònh vaø baét buoäc. 30
Coù nhöõng öu tieân khaùc
Coå phieáu ñöôïc pheùp phaùt haønh (authorized stock)
Phaân loaïi coå phieáu theo ngöôøi naém giöõ
Laø soá coå phieáu ñöôïc pheùp phaùt haønh quy ñònh trong
1. Coå phieáu ñöôïc pheùp phaùt haønh (authorized Ñieàu leä coâng ty vaø ñöôïc cô quan chöùc naêng chaáp thuaän
stock). Neáu HÑQT muoán phaùt haønh soá coå phieáu nhieàu hôn
2. Coå phieáu ñaõ phaùt haønh (issued stock) möùc quy ñònh trong Ñieàu leä thì phaûi ñöôïc thoâng qua
3. Coå phieáu chöa phaùt haønh (unissued stock) (ÑH ñoàng coå ñoâng neáu ñieàu leä quy ñònh vaø cô quan coù
chöùc naêng)
4. Coå phieáu quyõ (treasury stock)
5. Coå phieáu löu haønh (oustanding stock)
Coå phieáu ñaõ phaùt haønh (issued stock):
laø coå phieáu maø coâng ty ñaõ baùn cho coå ñoâng
Cô caáu coå phieáu phaùt haønh vaø löu haønh treân thò
Soá löôïng coù theå vaø thöôøng ít hôn soá coå phieáu ñöïôc
tröôøng cuûa coâng ty 31 pheùp phaùt haønh 32
8
Coå phieáu quyõ (treasury stock)
Coå phieáu chöa phaùt haønh (unissued stock) Laø coå phieáu coâng ty ñaõ phaùt haønh vaø mua laïi töø coå ñoâng treân thò
unissued stock = authorized – issued tröôøng thöù caáp
Coå phieáu quyõ khoâng coù quyeàn baàu cöû vaø khoâng ñöôïc nhaän coå
Ñeå chuû ñoäng huy ñoäng voán khi môû roäng maø
töùc
khoâng maát thôøi gian xin pheùp
Coâng ty coù theå giöõ CP quyõ voâ haïn, huyû hay baùn ra
Traû coå töùc baèng coå phieáu (stock dividend) Muïc ñích mua laïi:
Duøng cho keá hoaïch mua coå phieáu cho caùn boä Taêng EPS (Earning per Share)
ñieàu haønh chuû choát vaø nhaân vieân coâng ty Laøm coå phieáu thöôûng, chia coå töùc baèng CP
Chuyeån ñoåi cho nhöõng ngöôøi sôû höõu traùi phieáu Duøng cho keá hoaïch mua coå phieáu cho caùn boä ñieàu haønh chuû
chuyeån ñoåi hay coå phieáu öu ñaõi chuyeån ñoåi choát vaø nhaân vieân coâng ty
Duøng trong caùc vuï saùp nhaäp, mua baùn coâng ty (mergers and
Thi haønh quyeàn cuûa warrant
33
acquisition) nhö phöông tieän thanh toaùn 34
Quy ñònh mua/baùn coå phieáu quyõ: (noäi dung & taïi sao)

Caùc loaïi giaù (Value) cuûa coå phieáu:
Coå phieáu löu haønh (oustanding stock) 1. Giaù thò tröôøng (Market Price, Market
Soá CP ñang naèm trong tay caùc coå ñoâng cuûa Value)
coâng ty
2. Meänh giaù (Par Value)
oustanding = issued – treasury 3. Giaù soå saùch (Book Value)
CP löu haønh = CPñaõ phaùt haønh – CP quyõ
35 36
9
Caùc loaïi giaù (value) cuûa coå phieáu:

2. Meänh giaù (Par value)

Laø moät giaù baát kyø ñöôïc quy ñònh trong ñieàu leä
1. Giaù thò tröôøng (market price, market value) coâng ty
Do cung-caàu thò tröôøng xaùc ñònh, thöôøng xuyeân OÅn ñònh, chæ thay ñoåi khi coâng ty taùch hay nhaäp
bieán ñoåi coå phieáu trong töông lai
Capitalization (“möùc voán hoaù” cuûa moät coâng
Khi phaùt haønh coå phieáu huy ñoäng voán, keá toaùn
ty) toång giaù trò thò tröôøng cuûa coâng ty (Hoa kyø) ghi nhaän vieäc huy ñoäng voán thaønh 2
Capitalization = Market Price x No of phaàn:
Outstanding Shares 1. Phaàn tính ngang meänh giaù
Möùc voán hoùa = giaù thò tröôøng x soá coå phieáu löu 2. Phaàn voán do phaùt haønh vöôït meänh giaù (paid-in
haønh surplus, paid-in capital)
37 38

Lôïi ích vaø ruûi ro khi naém giöõ coå phieáu thöôøng
Lôïi ích: Quyeàn
3. Giaù soå saùch (Book Value) Quyeàn bieåu quyeát (ñoái vôùi coå phieáu coù quyeàn baàu cöû):
Ño löôøng (veà lyù thuyeát) giaù trò maø ngöôøi sôû höõu coù tieáng noùi trong caùc vaán ñeà baàu HÑQT, phaùt haønh
moãi coå phieáu nhaän ñöôïc neáu coâng ty bò thanh lyù theâm coå phieáu hay traùi phieáu, taùch nhaäp coå phieáu, nhöõng
chính saùch lôùn khaùc theo ñieàu leä coâng ty
Quyeàn uyû quyeàn cho ngöôøi khaùc ñaïi dieän cho mình khi
BookValue per shares = (Total assets – hoïp Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng
Quyeàn öu tieân (preemtive right) mua CP phaùt haønh theâm
Total liabilities)/ Oustanding shares
ñeå traùnh bò loaõng quyeàn sôõ höõu (antidilution)
Caùc quyeàn khaùc:
° nghiaõ vuï giôùi haïn (Limited Liability),
Khoâng oån ñònh, thöôøng xuyeân thay ñoåi
° kieåm tra soå saùch taøi chính keá toaùn,
° baûo veä coâng ty,
° choáng laïi caùc hoaït ñoäng khoâng hôïp phaùp cuûa Quaûn
39 trò 40
° quyeàn ñoái vôùi taøi saûn coâng ty sau thanh lyù phaù saûn
10
Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng Coå phieáu öu ñaõi
Lôïi ích Thu nhaäp
Tính chaát cô baûn coå phieáu öu ñaõi
Thu nhaäp töø coå töùc (dividend yield)
Ñöôïc coi laø chöùng chæ ñaïi dieän cho quyeàn sôû höõu
Thu nhaäp nhôø giaù coå phieáu taêng (capital gain)
coâng ty
Laø coâng cuï ñaàu tö suaát sinh lôøi cao
Khoâng coù thôøi gian ñaùo haïn (khoâng baét buoäc
hoaøn voán)
Ruûi ro khi naém giöõ coå phieáu: Thöôøng ñöôïc phaùt haønh khoâng keøm vôùi quyeàn
Khoâng coù coå töùc hay coå töùc giaûm baàu cöû hay quyeàn öu tieân mua
Giaù coå phieáu giaûm
Ñöôïc nhaän coå töùc vaø taøi saûn (khi coâng ty bò thanh
lyù) sau caùc chuû nôï nhöng tröôùc coå ñoâng naém giöõ
Nhaän thu nhaäp (coå töùc) sau caùc thaønh phaàn
coå phieáu thöôøng
khaùc Phaàn lôùn coù tyû leä coå töùc treân meänh giaù hay laø soá
Öu tieân cuoái cuøng nhaän taøi saûn khi coâng ty bò 41 löôïng coå töùc coá ñònh treân moãi CPÖÑ 42
thanh lyù
Coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu öu ñaõi

Moät soá tính chaát khaùc (tieáp)
Moät soá tính chaát khaùc

Öu ñaõi chuyeån ñoåi (convertible preferred)
Öu ñaõi thöù töï öu tieân so vôùi caùc taøi saûn khaùc (prior-
prefered Chuyeån ñoåi ra coå phieáu thöôøng vôùi moät tyû leä nhaát
ñònh.
Moät soá Coå Phieáu öu ñaõi coù tyû leä coå töùc ñöôïc ñieàu
Tyû leä coå töùc thaáp hôn coå phieáu öu ñaõi
chænh hay luyõ tích:
Ví duï CPÖÑ meänh giaù 100 chuyeån ñoåi ra CP thöôøng
Öu ñaõi Ñieàu chænh (Adjustable Preferred): coå töùc
ñieàu chænh gaén vôùi möùc laõi suaát naøo ñoù vôùi möùc giaù 25 $ (giaù thò tröôøng cuûa CP thöôøng luùc
naøy thöôøng thaáp hôn 25$). Giaù chuyeån ñoåi
Öu ñaõi Tham döï (Participating Preferred):traû
(conversion price): $25; tyû leä chuyeån ñoåi
cao hôn khi coâng ty coù laõi nhieàu (conversion ratio) laø $100/25 = 4 coå phieáu.
Öu ñaõi Luyõ tích (Cummulative Preferred): naêm
nay traû coå töùc cho naêm tröôùc neáu naêm tröôùc
khoâng nhaän ñöôïc coå töùc do coâng ty thieáu tieàn 43 44
maët
11
Coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu öu ñaõi

Öu ñaõi thu hoài (callable preferred) Moät soá tính chaát khaùc (tieáp)
Coâng ty phaùt haønh coù quyeàn mua laïi vôùi giaù Quyõ chìm (sinking fund)
nhaát ñònh vaøo moät thôøi gian nhaát ñònh Trôï giuùp cho vieäc thu hoài CPÖÑ
Tyû leä coå töùc thöôøng cao hôn CPÖÑ thöôøng Nhaø phaùt haønh ñaët tieàn vaøo moät taøi khoaûn rieâng
Giaù thu hoài thöôøng cao hôn meänh giaù daønh rieâng cho vieäc mua laïi CPÖÑ
Thu hoài ñeå traùnh chi traû L/S (coå töùc) cao, thu hoài CPÖÑ ñöôïc baûo ñaûm (guaranteed stock)
khi möùc Laõi Suaát treân thò tröôøng haï thaáp Vieäc chi traû coå töùc ñöôïc ñaûm baûo bôûi moät coâng
Coå ñoâng coù quyeàn khoâng baùn laïi nhöng thoâng ty khaùc
thöôøng khi ñeán haïn thu hoài caùc ñieàu khoaûn nhö CPÖÑ coù theå coù nhieàu tính chaát cuøng luùc
laø tyû leä coå töùc cao hay quyeàn chuyeån ñoåi khoâng
coøn hieäu löïc khuyeán khích coå ñoâng baùn laïi
45 46
Coå töùc
Coå töùc Caùc hình thöùc coå töùc:
Coå töùc (dividend) laø gì? 1. Coå töùc baèng tieàn (cash dividend)
Laø hình thöùc chia seû lôïi nhuaän cuûa coâng ty döïa
treân tyû leä sôû höõu 2. Coå töùc baèng coå phieáu (stock dividend)
Tyû leä vaø hình thöùc chia coå töùc do HÑQT quyeát
ñònh
3. Coå töùc baèng taøi saûn (property dividend)
Chæ ñöôïc chia coå töùc khi coù laõi hoaëc töø lôïi nhuaän
ñeå laïi
*Vieäc aùp duïng caùc hình thöùc chia coå töùc: khi naøo
Caùc hình thöùc coå töùc (3 daïng)
& taïi sao?
47 48
12
Coå töùc
Coå töùc bằng tiền
Caùc hình thöùc coå töùc:
1. Coå töùc baèng tieàn (cash dividend)
Ngày hiệu lực (Ex-Dividend Date) – Ngày xác định cổ
Traû cho coå ñoâng tieàn, laø hình thöùc phoå bieán đông được hưởng toàn bộ cổ tức; những người nắm giữ
nhaát cổ phiếu trước ngày này thì được hưởng cổ tức.
Chi traû haøng quyù, 6 thaùng hay haøng naêm
Nhaø ñaàu tö coù khuynh höôùng thích caùc coâng ty

coù lòch söû veà coå töùc oån ñònh
Ngày ghi sổ (Record Date) – Người nắm giữ
? Coâng ty traû nhieàu coå töùc baèng tieàn maët coù phaûi laø
cổ phiêu trong ngày này nhận được cổ tức.
daáu hieäu coâng ty toát, vaø ngöôïc laïi?
49 50
Thủ tục chi trả cổ tức bằng tiền Giaù cổ phiếu trong ngaøy GD khoâng höôûng coå töùc
25 tháng 10. 1 tháng 2 tháng 6 tháng 7 tháng Trong thị trường hoaøn haûo, giaù coå phieáu seõ
… 11 11 11 11 giaûm xuoáng baèng vôùi giaù trò coå töùc nhaän ñöôïc
Ngày Ngày GD Ngày giao Ngày Ngày trả
trong ngaøy GD khoâng höôûng coå töùc .
-t … -2 -1 0 +1 +2 …
thông báo hưởng cổ dịch không ghi sổ cổ tức
tức hưởng cổ tức $P
Ngày thông báo (Declaration Date): Hội đồng quản trị thôngbáo
trả cổ tức.
Ngày GD được hưởng cổ tức (Cum-Dividend Date): Ngày cuối $P - div
cùng người mua cổ phiếu được hưởng cổ tức. Giá giảm bằng Ngày GD
cổ tức được không hưởng
Ngày GD không hưởng cổ tức (Ex-Dividend Date): Ngày đầu nhận cổ tức
tiên người bán cổ phiếu được hưởng cổ tức
Ngày ghi sổ (Record Date): Công ty chuẩn bị danh sách các cá Nếu có thuế, giá sẽ giảm xuống ít hơn mức cổ tức nhận
nhân sẽ là cổ đông trong ngày 6 tháng 11. 51 được trong ngày GD không hưởng cổ tức. 52
13
Mua lại cổ phiếu vaø trả coå töùc baèng tieàn Mua lại cổ phiếu vaø trả coå töùc baèng tieàn
Nếu công ty trả $100,000 cổ tức bằng tiền, bảng cân đối kế
Một công ty chi trả $100,000 cổ tức cho cổ đông của mình toán sẽ như sau:
Tài sản Nguồn vốn và vốn chủ sở hữu Assets Liabilitiess & Equity
A. Bảng cân đối kế toán ban đầu B. After $1 per share cash dividend
Cash $150,000 Debt 0 Cash $50,000 Debt 0
Otherassets 850,000 Equity 1,000,000 Other assets 850,000 Equity 900,000
Value of Firm 1,000,000 Value of Firm 1,000,000
Value of Firm 900,000 Value of Firm 900,000
Shares outstanding = 100,000
Shares outstanding
g = 100,000
Price per share= $1,000,000 /100,000 = $10
Price per share = $900,000/100,000 = $9
53 54
Caùc hình thöùc coå töùc:

Mua lại cổ phiếu vaø trả coå töùc baèng tieàn 2. Coå töùc baèng coå phieáu (stock dividend)
Phaùt haønh theâm coå phieáu laøm coå töùc cho caùc coå ñoâng
Nếu công ty dùng $100,000 mua lại cổ phiếu, bảng cân đối kế hieän höõu thay cho tieàn maët tyû leä sôû höõu khoâng ñoåi
toán sẽ như sau:
Muïc ñích: tieát kieäm tieàn maët cho coâng ty khi ñang caàn
Assets Liabilities & Equity tieàn ñeå phaùt trieån maø vaãn laøm haøi loøng coå ñoâng
C. After stock repurchase Veà maët lyù thuyeát: sau khi chia coå töùc baèng coå phieáu,
Cash $50,000 Debt 0 giaù cuûa coå phieáu thöôøng coù khuynh höôùng giaûm
Other assets 850,000 Equity 900,000 nhöng toång giaù trò thò tröôøng tröôùc vaø sau khi chia coå
Value of Firm 900,000 Value of Firm 900,000 töùc khoâng thay ñoåi
Ví duï: Moät coâng ty coù 400.000 cổ phiếu thöôøng ñang löu
Shares outstanding= 90,000
haønh, meänh giaù moãi cổ phiếu laø $5. Coâng ty chi traû 5% coå töùc
Price pershare = $900,000 / 90,000 = $10 baèng cổ phiếu. Giaù thò tröôøng tröôùc khi traû coå töùc laø $40.
55 56
14
Ví duï traû coå töùc baèng coå phieáu Ví duï traû coå töùc baèng coå phieáu
Tröôùc khi traû 5% coå töùc baèng cổ phiếu Tröôùc khi traû 100% coå töùc baèng cổ phiếu
Cổ phiếu thöôøng Cổ phiếu thöôøng
($5 meänh giaù; 400,000 cổ phiếu) $2,000,000 ($5 meänh giaù; 400,000 cổ phiếu) $2,000,000
Thaëng dö voán 1,000,000 Thaëng dö voán 1,000,000
Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000 Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000
Vốn chủ sở hữu $10,000,000 Vốn chủ sở hữu $10,000,000
Sau khi traû 5% coå töùc baèng cổ phiếu Sau khi traû 5% coå töùc baèng cổ phiếu
Cổ phiếu thöôøng Cổ phiếu thöôøng
($5 meänh giaù; 420,000 cổ phiếu) $2,100,000 ($5 meänh giaù; 800,000 cổ phiếu) $4,000,000
Thaëng dö voán 1,700,000 Thaëng dö voán 1,000,000
Lôïi nhuaän giöõ laïi 6,200,000 Lôïi nhuaän giöõ laïi 5,000,000
Vốn chủ sở hữu $10,000,000 Vốn chủ sở hữu $10,000,000
57 58
Caùc hình thöùc coå töùc: Coå töùc

3. Coå töùc baèng taøi saûn (property dividend)
Chia coå phieáu cuûa coâng ty khaùc do coâng ty ñang sôû
höõu döôùi daïng coå töùc Tính tyû suaát lôïi nhuaän (ROI-return on
investment)
Tyû suaát coå töùc hieän haønh (dividend
yield hay current yield) = coå töùc nhaän
trong caû naêm / giaù thò tröôøng cuûa
CP
59 60
15
Taùch nhaäp coå phieáu

Taùch coå phieáu (stock split)
Ví duï taùch coå phieáu
Chia nhoû coå phieáu ra ñeå coù soá löôïng coå phieáu nhieàu
Tröôùc khi taùch 2 for 1 cổ phiếu
hôn. Ví duï: four-for-one split nghóa laø cöù sôû höõu 1 coå Cổ phiếu thöôøng
phieáu cuõ sôû höõu 4 Cp môùi sau khi taùch ($5 meänh giaù; 400,000 cổ phiếu) $2,000,000
Thaëng dö voán 1,000,000
Sau khi taùch, ôû moãi coå phieáu “taát caû” ñeàu giaûm theo tyû Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000
leä: meänh giaù, giaù soå saùch, giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu Vốn chủ sở hữu $10,000,000
thöôøng ñöôïc quyeát ñònh bôûi Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng
Sau khi taùch 2 for 1 cổ phiếu
Toång giaù trò thò tröôøng tröôùc vaø sau khi taùch khoâng Cổ phiếu thöôøng
($2.5 meänh giaù; 800,000 cổ phiếu) $2,000,000
thay ñoåi Thaëng dö voán 1,000,000
Thöôøng taùch khi quaûn trò coâng ty thaáy giaù giao dòch cuûa Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000
Vốn chủ sở hữu $10,000,000
CP cao ñeán moät “ngöôõng” naøo ñoù laøm caûn trôû giao dòch
treân thò tröôøng thöù caáp 61 62
Taùch nhaäp coå phieáu Ví duï nhaäp coå phieáu

Nhaäp coå phieáu (reverse split) Tröôùc khi nhaäp 1 for 4 cổ phiếu
Cổ phiếu thöôøng
Laøquy trình ngöôïc vôùi taùch coå phieáu ($5 meänh giaù; 400,000 cổ phiếu) $2,000,000
Muïc ñích: laøm taêng giaù coå phieáu Thaëng dö voán 1,000,000
Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000
giaûm soá löôïng coå phieáu löu haønh Vốn chủ sở hữu $10,000,000
(taêng EPS)
Sau khi nhaäp 1 for 4 cổ phiếu
Cổ phiếu thöôøng
($20 meänh giaù; 100,000 cổ phiếu) $2,000,000
*Toång giaù trò thò tröôøng tröôùc vaø sau khi nhaäp Thaëng dö voán 1,000,000
khoâng ñoåi Lôïi nhuaän giöõ laïi 7,000,000
Vốn chủ sở hữu $10,000,000
63 64
16
Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn

Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn
Quyeàn (Right)
Khi coâng ty phaùt haønh coå phieáu môùi, thoâng thöôøng coâng Quyeàn (tieáp)
ty seõ baùn cho nhöõng coå ñoâng hieän höõu tröôùc vì: Coå ñoâng sôû höõu quyeàn coù theå:
Coå ñoâng hieän höõu thöôøng quan taâm ñeán coå phieáu hôn Thi haønh quyeàn: mua theâm CP vôùi giaù ñaêng kyù
Quy ñònh bôûi ñieàu leä qua quyeàn öu tieân mua giöõ nguyeân quyeàn sôû höõu
(preemtive right) Baùn quyeàn ñi: giaûm tyû leä sôû höõu, thu tieàn baùn
Traùnh bò “loaõng” (dilution) quyeàn sôû höõu cuûa caùc coå quyeàn
ñoâng hieän taïi Ñeå cho quyeàn ñaùo haïn (let the right expire):
Quyeàn öu tieân mua cho pheùp mua coå phieáu môùi vôùi giaù giaûm tyû leä sôû höõu, maát giaù trò quyeàn
thaáp hôn giaù thò tröôøng Tính chaát cuûa quyeàn
Neáu soá coå phieáu môùi laøm toång soá coå phieáu lôùn hôn soá coå

phieáu ñöôïc pheùp phaùt haønh phaûi ñöôïc Ñaïi hoäi ñoàng coå
ñoâng thoâng qua 65 66
Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn
Tính chaát cuûa quyeàn
Tính chaát cuûa quyeàn (tieáp):
Coù tính ngaén haïn: thôøi gian hieäu löïc khoaûng 30-45
ngaøy Töø 1st May ñeán 18th June giaù coå phieáu thöôøng
Quyeàn theå hieän soá löïông coå phieáu caàn thieát ñeå mua 1
ñöôïc thoâng baùo goàm 2 phaàn sau:
coå phieáu môùi. °giaù CP (cum rights) keøm theo quyeàn (tröôùc
Ví duï: sôû höõu 5 coå phieáu seõ ñöïôc mua 1 coå phieáu môùi ngaøy hieäu löïc): ngöôøi mua CP ñöïôc sôû höõu
vôùi giaù 80 $ (giaù thò tröôøng laø 104 $) quyeàn, giaù coå phieáu khi khoâng keøm quyeàn
Giaù mua coå phieáu môùi (subscription price): 80 $ (Ex-right) vaøo vaø sau ngaøy hieäu löïc: Ngöôøi
Thôøi haïn hieäu löïc cuûa quyeàn: coå ñoâng sôû höõu coå phieáu
mua CP khoâng ñöôïc sôû höõu quyeàn
tröôùc 1st May coù quyeàn ñaêng kyù mua coå phieáu môùi, °Giaù (thò tröôøng) cuûa quyeàn
quyeàn heát haïn vaøo ngaøy 18th June ngaøy hieäu löïc laø
1st May
Ngaøy coâng boá phaùt haønh quyeàn tröôùc ngaøy hieäu löïc. Ví
67 68
duï: 1st Aprile
17
Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn
Giaù (thò tröôøng) cuûa quyeàn
Cho ñeán khi quyeàn ñöôïc phaùt haønh vaø mua baùn treân thò
Baûo chöùng quyeàn (Warrant)
tröôøng, giaù cuûa quyeàn chæ laø giaù lyù thuyeát Laø chöùng chæ cho pheùp coå ñoâng coù quyeàn mua coå
Tröôùc ngaøy hieäu löïc (ex-date)
phieáu môùi phaùt haønh vôùi giaù nhaát ñònh töø nhaø phaùt
haønh trong töông lai (xaùc ñònh tröôùc)
R = (M-S)/(N+1) Laø coâng cuï daøi haïn, thöôøng ñöïôc phaùt haønh keøm
°R-giaùcuûa quyeàn caùc chöùng khoaùn khaùc ñeå taêng tính haáp daãn: ví duï
°M: giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu tröôùc ngaøy hieäu löïc keøm theo traùi phieáu vaø coå phieáu öu ñaõi
°S: giaù maø ngöôøi sôû höõu quyeàn ñöôïc ñaêng kyù mua coå phieáu Giaù ñaêng kyù (subscription price) cao hôn giaù thò
°N: soá löïông coå phieáu caàn ñeå ñaêng kyù mua 1 coå phieáu môùi tröôøng
Sau ngaøy hieäu löïc: Coù theå giao dòch ñöôïc (neáu ñöôïc taùch rieâng)
R = (M-S)/N Neáu khoâng taùch rieâng, nhaø ñaàu tö ñôïi ñeán haïn ñeå
°M: giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu sau ngaøy hieäu löïc 69
thi haønh baûo chöùng quyeàn 70
Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn Ví duï baûo chöùng quyeàn

Ví duï baûo chöùng quyeàn (Warrant) (Warrant)
Coâng ty FFM hieän ñang ñöôïc taøi trôï hoaøn toaùn Tröôùc Sau*
baèng cổ phiếu thöôøng. Coâng ty coù 10 trieäu voán Taøi trôï Taøi trôï
cổ phiếu thöôøng (meänh giaù $5/cổ phiếu) vaø $20
Traùi phieáu $ 0 $ 20
trieäu lôïi nhuaän giöõ laïi. Coâng ty ñang xem xeùt
phaùt haønh $20 trieäu traùi phiếu 20 naêm vôùi laõi Cổ phiếu thöôøng ($5 par) 10 10
suaát TP laø 8% (meänh giaù moãi TP laø $1000), moãi Thaëng dö voán 0 0
TP bao goàm moät baûo chöùng quyeàn mua 5 cổ Lôïi nhuaän giöõ laïi 20 20
phiếu thöôøng vôùi giaù $40/cổ phiếu. Vieäc phaùt Vốn chủ sở hữu $ 30 $ 30
haønh naøy seõ taùc ñoäng ñeán möùc voán hoaù cuûa coâng
Toång giaù trò voán hoaù $ 30 $ 50
ty nhö theá naøo?
71 72
18
Ví duï baûo chöùng quyeàn

(Warrant) Giaù trò cuûa baûo chöùng quyeàn
Tröôùc Sau* Giaù trò lyù thuyeát cuûa
Taøi trôï Taøi trôï
warrant: Theoretical
Traùi phieáu $ 0 $ 20
max [ (N)(Ps) - E, 0]
value line
Market
Cổ phiếu thöôøng ($5 par) 10 10.5
Warrant Value
value line
N = soá cổ phiếu/
Thaëng dö voán 0 3.5
warrant
Lôïi nhuaän giöõ laïi 20 20 Exercise
Ps = giaù TT/CP
Vốn chủ sở hữu $ 30 $ 34 price
E = giaù thöïc hieän 45o
Toång giaù trò voán hoaù $ 30 $ 54 khi mua N cổ phiếu
Associated Common Stock Price
73 74
Giaù trò cuûa baûo chöùng quyeàn Ví duï loaõng quyeàn

• Giaù trò lyù thuyeát cuûa Giaû söû nhaø ñaàu tö A vaø L laø coå ñoâng cuûa moät coâng ty
coù taøi saûn laø 10 ounces vaøng.
warrant Cổ phiếu taêng giaù 50%
• max [ (N)(Ps) - E, 0] Khi thaønh laäp coâng ty, moãi ngöôøi goùp 5 ounces vaøng,
khi ñoù giaù vaøng laø $300/ounce. Moãi ngöôøi naém giöõ
Warrant Value
Giaù trò warrant taêng 100%

N = 1, Ps = $10 , E =
$5 $10 moät coå phaàn cuûa coâng ty, vaø coâng ty coù teân laø LS,
Inc..
max[(1)($10)-$5, 0] = Minimum
$5 value is 0. $5 Giaû söû A vaø L baùn cho M moät warrant. Warrant cho
N = 1, Ps = $15 , E = pheùp M mua moät cổ phiếu vôùi giaù $1,500.
$5 Neáu giaù vaøng taêng leân $350/ounce). M seõ thöïc hieän
max[(1)($15)-$5, 0] Giaù cổ phiếu thöôøng quyeàn vaø coâng ty phaûi in theâm moät cổ phiếu môùi.
=$10
75 76
19
Ví duï loaõng quyeàn Ví duï loaõng quyeàn

Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty thay ñoåi nhö Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty thay ñoåi nhö
sau: sau:
BCÑKT tröôùc BCÑKT tröôùc
(Giaù trò soå saùch) (Giaù thò tröôøng)
Taøi saûn Nôï vaø VCSH Taøi saûn Nôï vaø VCSH
Vaøng: $3,000 Nợ 0 Vaøng: $3,500 Nợ 0

VCSH $3,000 VCSH $3,500
(2 CP) (2 CP)
Toång TS $3,000 Toång $3,000 Toång TS $3,500 Toång $3,500
77 78
Ví duï loaõng quyeàn

Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty thay ñoåi nhö
sau:
BCÑKT tröôùc
(Giaù thò tröôøng)
Taøi saûn Nôï vaø VCSH
Vaøng: $3,500 Nợ 0
Tieàn: $1,500 VCSH $5,000
(3 CP)
Toång TS $5,000 Toång $5,000
Löu yù, giaù trò cuûa A giaûm töø $1,750 = $3,500 ÷ 2
xuoáng $1,666.67 = $5,000 ÷ 3 79 80
20
Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu

Laø chöùng khoaùn nôï
TRAÙI PHIEÁU
Khoâng coù quyeàn sôû höõu coâng ty, khoâng coù quyeàn
baàu cöû, khoâng chia seû lôïi nhuaän cuûa coâng ty
Nhaän nhöõng khoaûn chi traû coá ñònh: laõi suaát (interest
payment) vaø voán goác (principal)
Nhaän tieàn chi traû tröôùc coå ñoâng:
Lónh tieàn laõi tröôùc coå töùc
Nhaän laïi phaàn chi traû tröôùc coå ñoâng khi coâng
ty bò thanh lyù
82
Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu
Thôøi gian ñaùo haïn
Laõi suaát

Ngaøy ñaùo haïn laø ngaøy nhaø phaùt haønh hoaøn laïi cho ngöôøi naém
Tieàn chi traû laõi suaát traùi phieáu traû theo ñònh kyø:
giöõ traùi phieáu phaàn voán goác
6 thaùng/laàn, 1 naêm/laàn Voán goác coù theå ñöïôc hoaøn traû ngay moät luùc vaøo ngaøy ñaùo haïn
Interest payment = lôïi suaát danh nghóa (coupon (trong phaàn lôùn tröôøng hôïp): term maturity
rate) x Meänh giaù (Par value, face value) Voán goác coù theå ñöïôc chi traû töøng phaàn vaøo töøng thôøi ñieåm nhaát
ñònh cho ñeán khi heát (serial maturities)
Meänh giaù: laø khoaûn tieàn nhaø phaùt haønh hoaøn traû cho Thôøi haïn cuûa traùi phieáu coù theå leân tôùi 30-40 naêm (thöôøng laø
nhaø ñaàu tö vaøo ngaøy ñaùo haïn (voán goác) traùi phieáu chính phuû, G-Bond)
Traùi phieáu coù thôøi gian ñaùo haïn < 5 naêm ñöïôc coi laø traùi phieáu
ngaén haïn (G-Notes)
Nhöõng coâng cuï nôï coù thôøi gian ñaùo haïn < 1 naêm goïi laø coâng cuï
83
cuûa thò tröôøng tieàn teä (money market instrument) 84
21

Chöùng chæ traùi phieáu (bond certificate)
Nhaø phaùt haønh traùi phieáu Chöùng chæ traùi phieáu thöôøng chöùa ñöïnh nhöõng thoâng tin:
Coâng ty: phaùt haønh ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán ñaàu Teân coâng ty (toå chöùc) phaùt haønh
tö hay voán löu ñoäng Loaïi traùi phieáu
Löôïng tieàn voán (principal, face value, par value)
Chính quyeàn ñòa phöông: huy ñoäng voán cho caùc

Ngaøy phaùt haønh

döï aùn coâng coäng

Ngaøy ñaùo haïn

Chính phuû
Caùc tính chaát thu hoài (neáu coù): call features
Laõi suaát vaø ngaøy chi traû
Nôi chi traû
Uyû thaùc traùi phieáu (trust indentures)
85 86

Giaù traùi phieáu
Ñaêng kyù traùi phieáu (caùc hình thöùc) Tröôùc khi vaø sau khi traùi phieáu ñöïôc giao dòch treân
thò tröôøng thöù caáp, traùi phieáu coù theå ñöïôc mua baùn
Khoâng ñaêng kyù: ngöôøi naém giöõ chöùng chæ traùi
vôùi giaù thaáp hôn, baèng hoaëc cao hôn meänh giaù
phieáu laø ngöôøi sôû höõu traùi phieáu
Giaù traùi phieáu cao hay thaáp hôn meänh giaù phuï thuoäc
Thoâng tin veà ngöôøi sôû höõu traùi phieáu ñöôïc löu giöõ
vaøo moái quan heä cuûa laõi suaát thò tröôøng vaø lôïi suaát
taïi nhaø phaùt haønh hay ñaïi lyù ñaêng kyù (registrar,
danh nghóa cuûa traùi phieáu
transfer agent)
Laõi suaát thò tröôøng cuûa moät loaïi traùi phieáu phuï
Löu soå: ngöôøi sôû höõu khoâng naém giöõ chöùng chæ,
thuoäc vaøo:
thoâng tin veà ngöôøi sôû höõu ñöôïc löu giöõ hoaøn toaøn
Thôøi gian ñaùo haïn cuûa traùi phieáu: laõi suaát ngaén haïn,
trong soå (maùy tính) cuûa nhaø phaùt haønh vaø ñaïi lyù
trung haïn vaø daøi haïn

chuyeån nhöôïng
Ruûi ro phaù saûn cuûa traùi phieáu, thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù qua
87
xeáp haïng traùi phieáu (bond Rating, credit rating) 88
22
Xeáp haïng traùi phieáu (bond credit rating)
Ngöôøi thuï uyû traùi phieáu (bond’s trustee)

Caùc toå chöùc xeáp haïng noåi tieáng: Standard & Poor, Moody,
Fitch Laø ngöôøi ñaïi dieän quyeàn lôïi cho ngöôøi sôû höõu traùi
Cô sôû ñöa ra ñaùnh giaù xeáp haïng: khaû naêng hoaøn traû laõi phieáu (nhaø ñaàu tö), thöôøng laø moät ngaân haøng hay
suaát vaø nôï vay cuûa nhaø phaùt haønh traùi phieáu (uy tín tín moät coâng ty thuï uyû chuyeân nghieäp
duïng, creditworthiness) Ngöôøi thuï uyû ñoäc laäp vôùi nhaø phaùt haønh
Thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù qua moät soá tieâu chí cuï theå:
Taïi Hoa kyø, traùi phieáu cuûa caùc coâng ty thöôøng
Khoái löôïng vaø cô caáu nôï hieän taïi
ñöôïc phaùt haønh döôùi nhöõng ñieàu kieän quy ñònh
Möùc ñoä oån ñònh cuûa doøng tieàn cuûa coâng ty trong hôïp ñoàng uyû thaùc traùi phieáu (trust indenture)
Khaû naêng ñaùp öùng caùc nghóa vuï chi traû laõi vaø voán goác giöõa nhaø phaùt haønh vaø Trustee
theo lòch trình
Trustee baûo ñaûm söï tuaân thuû caùc ñieàu kieän trong
Söï an toaøn cuûa caùc taøi saûn theá chaáp
hôïp ñoàng cuûa nhaø phaùt haønh
Naêng löïc cuûa ban laõnh ñaïo 89 90
Hoaøn traû traùi phieáu (redemption)
Traùi phieáu thu hoài (callable bonds)

Hoaøn traû traùi phieáu laø haønh ñoäng hoaøn traû laïi voán
goác cho ngöôøi naém giöõ traùi phieáu Ñaëc ñieåm thu hoài cuûa traùi phieáu cho pheùp nhaø
Vieäc hoaøn traû coù theå dieãn ra tröôùc thôøi gian ñaùo phaùt haønh mua laïi traùi phieáu tröôùc ngaøy ñaùo haïn
haïn cuûa traùi phieáu vôùi giaù xaùc ñònh tröôùc vaø thôøi gian xaùc ñònh tröôùc
Quyõ chìm (sinking fund): laø quyõ duøng cho muïc Ñöôïc quy ñònh tröôùc khi phaùt haønh
ñích hoaøn traû laõi suaát vaø traùi phieáu. Nhaø phaùt haønh Giaù mua laïi thöôøng cao hôn meänh giaù. Khoaûn
seõ phaûi noäp tieàn hay taøi saûn an toaøn khaùc (thöôøng cheânh leäch goïi laø phí thu hoài (call premium)
laø traùi phieáu chính phuû) vaøo quyõ naøy ñeå ñaûm baûo
cho vieäc hoaøn traû ñuùng thôøi haïn hay tröôùc thôøi haïn Thöôøng ñöïôc phaùt haønh trong thôøi gian laõi suaát
Quyõ chìm thöôøng do nhaø thuï uyû traùi phieáu (bond

cao treân thò tröôøng
trustee) quaûn lyù
91 92
23
Traùi phieáu thu hoài (tieáp) Caùc loaïi lôïi suaát cuûa traùi phieáu
Lôïi suaát danh nghóa (NY-nominal yield)
Öu ñieåm cuûa TP thu hoài:
Thay TP coù laõi suaát cao baèng TP coù laõi suaát thaáp hôn Lôïi suaát hieän haønh (current yield)
khi laõi suaát thò tröôøng giaûm Lôïi suaát ñaùo haïn (YTM)
Taïo tính linh hoaït cuûa cô caáu voán: ngaén haïn- daøi haïn Lôïi suaát thu hoài (YTC-yield to call)
vaø ngöôïc laïi Laø tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân nhaø ñaàu tö nhaän
Coâng cuï ñeå “buoäc” chuyeån ñoåi TP ra coå phieáu
ñöôïc neáu giöõ TP ñeán ngaøy bò “thu hoài” vôùi giaù
“thu hoài”
Ñieàu khoaûn baûo veä (call protection) Neáu giaû söû giaù thu hoài baèng vôùi meänh giaù
Khoâng ñöôïc thu hoài TP trong moät khoaûng thôøi gian °Neáu P<F: NY<YTM<YTC
nhaát ñònh
°P=F: NY =YTM =YTC
Traùnh cho nhaø ñaàu tö khoâng bò thu hoài sôùm khi laõi
°P>F: NY > YTM >YTC
93 94
suaát giaûm
Traùi phieáu coâng ty Traùi phieáu coâng ty

Caùc loaïi traùi phieáu coâng ty
Caùc loaïi traùi phieáu coâng ty:

1. Traùi phieáu coù ñaûm baûo baèng taøi saûn (Secured
1. Traùi phieáu coù ñaûm baûo baèng taøi saûn Bonds): laø loaïi traùi phieáu coù taøi saûn theá chaáp ñaûm baûo
(Secured Bonds) cho vieäc hoaøn traû voán goác vaø laõi vay
Ñaûm baûo baèng baát ñoäng saûn (mortgage bond): laø
2. Traùi phieáu khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo loaïi an toaøn nhaát
(Unsecured bond) Ñaûm baûo baèng chöùng khoaùn (Colalteral trust
bond): duøng chöùng khoaùn cuûa caùc coâng ty khaùc maø
3. Traùi phieáu ñöôïc baûo laõnh (Guaranteed coâng ty ñang sôû höõu ñeå ñaûm baûo cho traùi phieáu. Caùc
bond) chöùng khoaùn naøy thöôøng do nhaø thuï uyû (trustee)
quaûn lyù
4. Traùi phieáu thu nhaäp (Income bond)
Ñaûm baûo baèng thieát bò (Equipment trust
5. Traùi phieáu chieát khaáu (zero coupon) certificates): thöôøng ñöïôc söû duïng bôûi nhöõng coâng
ty coù thieát bò coù tính thanh khoaûn cao. Thieát bò
95
thöôøng do ngaân haøng giaùm saùt 96
24
Traùi phieáu coâng ty

2. Traùi phieáu khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo (unsecured bond):
Traùi phieáu chuyeån ñoåi
ñöïôc ñaûm baûo bôûi uy tín tín duïng cuûa coâng ty. Ñöôïc quyeàn Traùi phieáu chuyeån ñoåi (convertible bond) laø gì?
thuï höôûng taøi saûn tröôùc traùi phieáu chuyeån ñoåi, coå phieáu öu ñaõi Laø traùi phieáu coù theâm quyeàn löïa choïn chuyeån ñoåi
vaø coå phieáu thöôøng neáu coâng ty bò thanh lyù (convert) thaønh coå phieáu thöôøng vôùi möùc giaù nhaát ñònh
3. Traùi phieáu ñöôïc baûo laõnh (guaranteed bond): khaû naêng chi vaøo thôøi gian xaùc ñònh tröôùc
traû laõi suaát vaø voán goác ñöïôc ñaûm baûo bôûi moät coâng ty khaùc Tyû leä chuyeån ñoåi (conversion ratio): laø soá löôïng CP maø
4. Traùi phieáu thu nhaäp: (income bond): voán goác seõ ñöïôc traû moät traùi phieáu coù theå chuyeån ñoåi ra CP
vaøo thôøi gian ñaùo haïn. Tieàn laõi seõ ñöôïc chi traû khi coâng ty coù Giaù chuyeån ñoåi (conversion price): laø phaàn meänh giaù coù
thu nhaäp ñuû ñeå traû laõi theå chuyeån ñoåi ra thaønh 1 CP, laø möùc giaù maø
5. Traùi phieáu chieát khaáu (zero coupon) bondholder coù quyeàn chuyeån TP thaønh coå phieáu
Öu ñieåm: ngöôøi sôû höõu khoâng chòu ruûi ro taùi ñaàu tö Ñieàu kieän chuyeån ñoåi coù theå thay ñoåi theo thôøi gian
(reinvestment risk)
Nhöôïc ñieåm: khoâng coù thu nhaäp ñònh kyø, giaù TP bieán ñoäng
Taïi sao laïi phaùt haønh TPCÑ ?
maïnh khi LS thay ñoåi 97 Vay vôùi LS thaáp hôn, baùn coå phieáu vôùi giaù cao hôn? 98
Traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi

Taïi sao laïi phaùt haønh TPCÑ ? Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö:
Öu ñieåm: Öu ñieåm:
Thöôøng phaùt haønh vôùi laõi suaát thaáp hôn TP khoâng chuyeån Laõi suaát cao hôn vaø oån ñònh hôn coå töùc
ñoåi do nhaø ñaàu tö coù theâm quyeàn ñoåi ra coå phieáu Coù quyeàn öu tieân veà taøi saûn tröôùc coå ñoâng thöôøng
Laøm giaûm ñoøn caân nôï trong töông lai Giaù TP chuyeån ñoåi thöôøng oån ñònh hôn giaù coå phieáu (veà
Khoâng laøm giaûm ngay giaù coå phieáu so vôùi vieäc huy ñoäng maët lyù thuyeát) khi thò tröôøng coå phieáu suït giaûm
voán baèng phaùt haønh coå phieáu
Khi giaù CP leân giaù TPCÑ thöôøng leân theo
Khoâng laøm giaûm EPS trong ngaén haïn
Traùnh bò “loaõng” quyeàn mua do ñöôïc baûo veä bôûi hôïp
Nhöôïc ñieåm: ñoàng phaùt haønh trong tröôøng hôïp chia coå töùc coå phieáu,
Laøm loaõng sôû höõu cuûa moãi CP khi chuyeån ñoåi taùch nhaäp coå phieáu, phaùt haønh theâm
Coù söï chuyeån ñoåi maïnh veà kieåm soaùt coâng ty khi chuyeån Nhöôïc ñieåm:
ñoåi TP
Khoâng ñöôïc ñaûm baûo chi traû “voán goác”
Laøm giaûm ñoøn caân nôï giaûm chi phí taêng thueá
Laøm giaûm giaù coå phieáu
99 100

25
Yeáu toá aûnh höôûng ñieàu khoaûn chuyeån ñoåi Caùc ñieàu khoaûn baûo veä
Giaù CP khi TPCÑ ñöôïc phaùt haønh Quyeàn öu tieân mua TPCÑ cho coå ñoâng:
Tình hình laøm aên cuûa coâng ty trong töông lai Traùnh bò loaõng quyeàn sôû höõu khi chuyeån ñoåi
Tình hình thò tröôøng hieän taïi Coå ñoâng coù quyeàn mua TPCÑ vôùi giaù öu ñaõi
Thôøi gian chuyeån ñoåi: thôøi gian caøng daøi thì ñieàu (gioáng nhö preemtive right vôùi CP), coù theå baùn
kieän chuyeån ñoåi caøng ít coù lôïi cho nhaø ñaàu tö quyeàn naøy
Laõi suaát maø coâng ty muoán traû ( LS caøng cao thì Ñieàu chænh tyû leä khi taùch CP hay chia coå töùc baèng
giaù chuyeån ñoåi caøng cao) CP
Giaù chuyeån ñoåi thöôøng ñöïôc aán ñònh cao hôn giaù Quy ñònh soá löôïng toái ña CP maø coâng ty coù theå
thò tröôøng cuûa CP, möùc cheânh leäch caøng thaáp thì phaùt haønh theâm khi TPCÑ coøn ñang giao dòch vaø
caøng khuyeán khích vieäc chuyeån ñoåi giaù toái thieåu maø coâng ty coù theå phaùt haønh coå phieáu
101 102

Tính giaù chuyeån ñoåi töông ñöông (conversion Giaù cuûa TP chuyeån đổi gồm ba giá trị
parity hay conversion value)
sau:
Giaù CP töông ñöông (parity price of common)
= Giaù TPCÑ / Tyû leä chuyeån ñoåi 1. Giaù trị traùi phieáu trôn - Straight bond
Giaù töông ñöông cuûa TPCÑ
value
= Giaù thò tröôøng CP x Tyû leä chuyeån ñoåi 2. Giaù trò chuyeån ñoåi - Conversion value
Khi thò tröôøng CP leân giaù, giaù TPCÑ taêng cuøng vôùi giaù 3. Giaù trò quyeàn choïn - Option value
CP vaø baèng giaù töông ñöông cuûa TPCÑ
Khi thò tröôøng ñi xuoáng, giaù TPCÑ giaûm xuoáng ñeán
baèng möùc giaù cuûa TP cuøng tính chaát nhöng khoâng
chuyeån ñoåi
Neáu khoâng baèng thì sao? Arbitrage!!!
103 104
26

Coâng ty Litespeed, Inc., môùi phaùt haønh TP
Giaù trị traùi phieáu trôn?
chieát khaáu chuyeån ñoåi coù thôøi gian ñaùo haïn 10
naêm.
$1,000
Tyû leä chuyeån ñoåi laø 25 coå phieáu. SBV =
(1.10)10
= $385.54
Laõi suaát thò tröôøng laø 10%. –Giá trị chuyển đổi?
Giaù coå phieáu hieän taïi laø $12.
25 shares × $12/share = $300
Giaù TP chuyeån ñoåi treân thị trường laø $400
Giaù trị trái phiếu trôn? –Giá trị quyền chọn?
Giaù trị chuyeån ñoåi?
Giaù trị quyeàn choïn trái phiếu? $400 – 385.54 = $14.46
105 106
Giaù trò traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi
GT TPCĐ “Buoäc” chuyeån ñoåi
Giá trị TPCĐ Ñeå khuyeán khích vieäc chuyeån ñoåi, ñöa theâm
Giá trị CĐ tính chaát thu hoài vaøo traùi phieáu chuyeån ñoåi
callable convertibale bond
Giá sàn
Laøm cho vieäc chuyeån ñoåi trôû neân haáp daãn hôn
Giá trị TP trơn

“buoäc chuyeån ñoåi”
Giá
Ví duï: TPCÑ meänh giaù 1000$, tyû leä chuyeån ñoåi
sàn
= Tỷ lệ CĐ Giá trị 40:1, thu hoài ôû möùc giaù 1050 $, giaù thò tröôøng cuûa
quyền Giá
CP laø 30 $.
chọn CP 107 108
27
Caùc loaïi hình phaùt haønh
Phaùt haønh
Phaùt haønh chöùng khoaùn môùi (New issue market):
laø caùc coâng ty TNHH hay coâng ty coå phaàn ñöôïc naém
giöõ bôûi raát ít coå ñoâng taêng voán baèng caùch baùn coå
phieáu ra coâng chuùng trong laàn ñaàu tieân - Ñôït phaùt
chöùng khoaùn
haønh coå phieáu ra coâng chuùng laàn ñaàu IPO (Innitial
Public Offering).
Phaùt haønh chöùng khoaùn boå sung (Additional issue

market): Coâng ty ñaïi chuùng (ñaõ coù coå phieáu löu
haønh treân thò tröôøng) muoán taêng voán baèng caùch phaùt
haønh theâm coå phieáu.
110

Caùc loaïi hình phaùt haønh Phaùt haønh sô caáp (Primary Offering)
Coâng ty taêng voán baèng caùch baùn coå phieáu (coå phieáu môùi
Phaùt haønh thöù caáp (Secondary Offering) ñaêng kyù phaùt haønh hoaëc coå phieáu ñöôïc pheùp phaùt haønh
Moät hoaëc vaøi coå ñoâng lôùn cuûa coâng ty baùn ra taát caû nhöng chöa baùn).
hoaëc moät phaàn lôùn soá coå phieáu hoï ñang naém giöõ. Tieàn nhaän ñöôïc töø vieäc phaùt haønh seõ thuoäc veà coâng ty
Löôïng tieàn thu ñöôïc ñöôïc traû cho caùc coå ñoâng thay
phaùt haønh.
Coâng ty coù theå baùn vaøo baát cöù luùc naøo vôùi baát cöù soá löôïng
vì cho coâng ty.
naøo mieãn laø soá löôïng coå phieáu löu haønh (outstanding
stocks) khoâng vöôït quaù löôïng coå phieáu ñöïôc pheùp phaùt
Tieàn haønh (theo ñieàu leä coâng ty).
Coå ñoâng Nhaø ñaàu tö Voán huy ñoäng
Toå chöùc trung gian Coâng ty phaùt haønh Nhaø ñaàu tö
111
Toå chöùc trung gian 112
28

Caùc loaïi hình phaùt haønh Phaùt haønh hoãn hôïp (Split Offering hoaëc Combined
Distribution)
Baûng 6.1 So saùnh phaùt haønh sô caáp vaø thöù caáp Keát hôïp cuûa phaùt haønh sô caáp vaø phaùt haønh thöù caáp.
Phaùt haønh sô caáp Phaùt haønh thöù caáp Moät phaàn soá coå phieáu baùn ra laø cuûa coâng ty phaùt haønh,
phaàn coøn laïi laø cuûa caùc coå ñoâng hieän taïi cuûa coâng ty.
Thò tröôøng phaùt Coâng ty trôû thaønh coâng Coâng ty trôû thaønh coâng ty Phaùt haønh nhieàu ñôït (Shelf Offering)
haønh môùi ty ñaïi chuùng; tieàn baùn ñaïi chuùng; tieàn thu veà töø Soá löôïng chöùng khoaùn caàn thieát ñöôïc ñaêng kyù phaùt haønh
coå phieáu thuoäc veà phaùt haønh thuoäc veà coå nhöng khoâng phaùt haønh ngay moät luùc maø chia laøm nhieàu
coâng ty. ñoâng baùn coå phieáu ñôït phaùt haønh trong voøng töø moät ñeán hai naêm.
Coâng ty thu ñöôïc löôïng tieàn caàn thieát vaøo ñuùng thôøi ñieåm
caàn duøng vaø khoâng phaûi chòu caùc thuû tuïc ñaêng kyù cho töøng
Thò tröôøng phaùt Coâng ty ñaõ laø coâng ty Coâng ty ñaõ laø coâng ty ñaïi ñôït do ñaõ xin pheùp töø ñaàu.
haønh boå sung ñaïi chuùng; tieàn thu töø chuùng; tieàn thu veà töø phaùt Ruûi ro coù theå laø khaû naêng bieán ñoäng giaù chöùng khoaùn baát
phaùt haønh thuoäc veà haønh thuoäc veà coå ñoâng lôïi cho coâng ty. Do vaäy, coâng ty thöôøng phaûi phaùt haønh
coâng ty baùn coå phieáu 113 löôïng chöùng khoaùn nhieàu hôn cho cuøng moät löôïng tieàn caàn
huy ñoäng. 114
Caùc loaïi hình phaùt haønh Caùc loaïi hình phaùt haønh
Baûng 6.2 So saùnh phaùt haønh ra coâng chuùng (Public Offerings)
Baùn ra coâng chuùng (public offering)

vaø phaùt haønh rieâng (Private Placement)
Chöùng khoaùn ñöôïc baùn cho coâng chuùng ñaàu tö
Phaùt haønh ra coâng chuùng Phaùt haønh rieâng
thoâng qua maïng löôùi moâi giôùi giao dòch (broker-
dealer network) ñeå coù theå tieáp caän ñöôïc nhieàu nhaø Thò tröôøng Coâng ty trôû thaønh coâng ty Coâng ty chöa laø coâng ty ñaïi
ñaàu tö nhaát. phaùt haønh ñaïi chuùng; Soá löôïng coå ñoâng chuùng; Soá löôïng coå ñoâng
môùi coâng ty lôùn (Vieät Nam: toái coâng ty giôùi haïn (bao goàm coå
Phaùt haønh rieâng (private placement) thieåu 20% voán coå phaàn coâng ñoâng beân trong vaø coå ñoâng
ty do ít nhaát 50 coå ñoâng beân beân ngoaøi mang tính chieán
Chöùng khoaùn ñöôïc baùn cho moät soá ít nhaø ñaàu tö
ngoaøi naém giöõ). löôïc)
vôùi khoái löôïng lôùn chöùng khoaùn.
Thò tröôøng (töông töï thò tröôøng phaùt 1. Coâng ty ñaõ laø coâng ty ñaïi
Ñaây thöôøng laø nhöõng nhaø ñaàu tö toå chöùc, nhöõng ñoái phaùt haønh haønh môùi) chuùng: caàn coù quyeát ñònh
taùc coù tieàm löïc veà taøi chính hay coù moái quan heä boå sung cuûa Ñaïi hoäi coå ñoâng.
kinh doanh chaët cheõ vôùi coâng ty phaùt haønh (toå chöùc 2. Coâng ty chöa laø coâng ty
taøi chính, nhöõng nhaø cung caáp hay nhaø phaân phoái ñaïi chuùng: (töông töï thò
cuûa coâng ty phaùt haønh) coå ñoâng chieán löôïc. tröôøng phaùt haønh môùi)
115 116
29
Thaønh phaàn tham gia phaùt haønh chöùng khoaùn

Caùc thaønh phaàn tham gia trong phaùt haønh chöùng khoaùn
Toå chöùc phaùt haønh (BEÂN BAÙN): Vai troø cuûa UÛy Ban Chöùng khoaùn Nhaø Nöôùc
Coâng ty coå phaàn, chính quyeàn ñòa phöông, quoác gia,... Nôi nhaän hoà sô vaø caáp pheùp phaùt haønh chöùng
Nhoùm mua chöùng khoaùn (BEÂN MUA):
khoaùn môùi;

Coå ñoâng hieän höõu,
Coâng chuùng ñaàu tö (caù nhaân, toå chöùc). Trong quaù trình xem xeùt caáp pheùp, coù theå
Toå chöùc trung gian:

thoâng baùo veà nhöõng sai soùt (neáu coù) hoaëc
Nhaø baûo laõnh phaùt haønh (Ngaân haøng ñaàu tö)
Nhoùm baùn chöùng khoaùn nhöõng vaán ñeà chöa ñöôïc giaûi quyeát vaø ngöøng
Cô quan quaûn lyù: vieäc xem xeùt cho ñeán khi caùc vaán ñeà ñöôïc giaûi
Uyû ban chöùng khoaùn
quyeát hay loãi ñöôïc söûa chöõa.
Chính quyeàn ñòa phöông
Dòch vuï hoã trôï
Kieåm toaùn
Xeáp haïng 117 118
Phaân tích
Thaønh phaàn tham gia phaùt haønh chöùng khoaùn Thaønh phaàn tham gia phaùt haønh chöùng khoaùn
Vai troø cuûa Chính quyeàn ñòa phöông Vai troø cuûa Toå chöùc trung gian – Baûo laõnh phaùt
Phaùt haønh chöùng khoaùn môùi coù theå caàn söï pheâ haønh
duyeät cuûa chính quyeàn ñòa phöông theo 3 caáp Hoã trôï hoaøn taát caùc thuû tuïc caàn thieát ñeå ñaêng kyù phaùt
ñoä: haønh chöùng khoaùn môùi.
Giaáy pheùp phaùt haønh: Phaûi ñaêng kyù phaùt Tö vaán cho nhaø phaùt haønh caùch toát nhaát ñeå huy ñoäng
haønh vôùi chính quyeàn ñòa phöông. voán:
Neân phaùt haønh traùi phieáu hay coå phieáu.
Caáp pheùp keát hôïp: Phaûi ñaêng kyù ñoàng thôøi
AÛnh höôûng veà thueá ñoái vôùi caùc loaïi chöùng khoaùn
vôùi chính quyeàn ñòa phöông vaø UÛy ban khaùc nhau ñöôïc choïn phaùt haønh.
Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc. Lieäu neân huy ñoäng voán ngaén haïn töø thò tröôøng tieàn teä
Thoâng baùo: Chæ thoâng baùo vôùi chính quyeàn hay huy ñoäng voán daøi haïn töø thò tröôøng voán
ñòa phöông veà vieäc ñaêng kyù phaùt haønh chöùng Baûo laõnh phaùt haønh:
khoaùn vôùi UÛy Ban chöùng khoaùn Nhaø nöôùc. Thoâng qua hôïp ñoàng baûo laõnh phaùt haønh: mua chöùng
khoaùn cuûa nhaø phaùt haønh vaø baùn chöùng khoaùn cho
119 120
ngöôøi mua
30

Vai troø cuûa nhoùm mua chöùng khoaùn
Caùc dòch vuï hoã trôï
Coå ñoâng hieän höõu: Coâng ty kieåm toaùn
Coå ñoâng hieän höõu coù quyeàn mua öu tieân ñoái vôùi nhöõng Kieåm toaùn caùc baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty phaùt
chöùng khoaùn phaùt haønh môùi ñeå duy trì tyû leä sôû höõu haønh chöùng khoaùn
coâng ty (thöïc haønh rights) vôùi möùc giaù ñònh tröôùc vaø
thöôøng thaáp hôn giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu ñang löu Ñaûm baûo caùc baùo caùo keá toaùn tuaân thuû caùc tieâu chuaån
haønh cuûa coâng ty. keá toaùn
Coâng chuùng ñaàu tö Coâng ty xeáp haïng
Chöùng khoaùn khoâng bò giôùi haïn mua thoâng qua quyeàn Ñöa ra caùc xeáp haïng (neáu coù) cho chöùng khoaùn cuûa
tieân maïi cho caùc coå ñoâng hieän höõu hay löôïng chöùng coâng ty phaùt haønh
khoaùn daønh cho coå ñoâng hieän höõu öu tieân mua thoâng Phaân tích chöùng khoaùn
qua quyeàn tieân maïi nhöng coå ñoâng hieän höõu khoâng Hoã trôï nhaø ñaàu tö trong vieäc ñaùnh giaù veà chöùng khoaùn
thöïc hieän quyeàn mua.

121
chaøo baùn 122
Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (1) Quy trình baûo laõnh phaùt haønh- Phí phaùt haønh
1. Thaønh laäp Underwriting Syndicate: Phí phaùt haønh baèng bao nhieâu?
Khi coù nhieàu ñôït phaùt haønh vôùi khoái löôïng quaù lôùn (coù theå thöôøng Phí phaùt haønh (spread) = Giaù baùn cho nhaø ñaàu tö –
theo hôïp ñoàng phaùt haønh “cam keát chaéc chaén”). Giaù issuer thu veà
Caùc thaønh phaàn trong syndicate: Spread = Public Offering Price – UP (underwriting proceed)
Nhaø baûo laõnh phaùt haønh chính (Underwriting Manager) Phí phaùt haønh bao goàm nhöõng gì?
(thöôøng laø ngaân haøng ñaàu tö) Chæ ñaïo toaøn boä quaù trình baûo Phí cho nhaø baûo laõnh phaùt haønh chính (manager’s fee)
laõnh phaùt haønh (kyù keát hôïp ñoàng baûo laõnh phaùt haønh vôùi nhaø Phí baûo laõnh (underwriting fee)
phaùt haønh; höôùng daãn ñaùnh giaù tìm hieåu (due diligence) veà Möùc giaûm giaù (selling concession)
coâng ty; vaø quaù trình baùn chöùng khoaùn). Thoâng leä taïi USA:
Syndicate. Caùc thaønh vieân cuûa syndicate cam keát vôùi nhau Manager’s fee: 10-20%
thoâng qua moät thoaû thuaän baèng vaên baûn (syndicate agreement Underwriting fee: 20-30%
hay syndicate letter) quy ñònh traùch nhieäm cuûa moãi thaønh vieân Selling concession: 50-60%
vaø phaân boå lôïi nhuaän cuûa syndicate. Phí phaùt haønh phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?
Nhoùm baùn chöùng khoaùn (selling group). Caùc nhaø moâi giôùi Daïng phaùt haønh
giao dòch khaùc (broker-dealers) trôû thaønh thaønh vieân cuûa nhoùm Tình hình kinh doanh, nghaønh ngheà kinh doanh
baùn - hoaït ñoäng nhö nhöõng ñaïi lyù vaø khoâng coù traùch nhieäm 123 Teân tuoái cuûa nhaø phaùt haønh 124
phaûi bao tieâu chöùng khoaùn. Ñoä lôùn cuûa ñôït phaùt haønh
31
Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (3) Quy trình baûo laõnh phaùt haønh
2. Chuaån bò hoà sô 3. Giai ñoaïn chôø (cooling-off period)
Underwriting syndicate hoã trôï coâng ty phaùt haønh Trong giai ñoaïn chôø, baûn caùo baïch ñaàu tieân (preliminary
chuaån bò caùc baùo caùo vaø baûn caùo baïch prospectus hay “red herring” ) coù theå ñöôïc söû duïng ñeå thoâng
tin veà ñôït phaùt haønh.
(prospectus) noäp cho UÛy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø
Nöôùc. Red-herring:
3. Giai ñoaïn chôø (cooling-off period) Noäi dung gioáng baûn caùo baïch cuoái cuøng (final prospectus),
nhöng red herring chæ ñöa ra khoaûng giaù phaùt haønh hoaëc
Sau khi noäp hoà sô ñaêng kyù phaùt haønh hoaøn chænh coù theå khoâng ñöa ra thoâng tin naøo veà möùc giaù hay möùc
cho Uyû ban Chöùng khoaùn Nhaø Nöôøc, chieát khaáu cho nhaø baûo laõnh phaùt haønh (selling discount).
thôøi gian caàn coù ñeå UÛy Ban xem xeùt hoà sô ñaêng Duøng ñeå thu thaäp thoâng tin veà nhu caàu cuûa coâng chuùng
kyù: töø vaøi tuaàn tôùi vaøi thaùng (tuyø theo quy ñònh ñaàu tö veà chöùng khoaùn seõ phaùt haønh vaø duøng ñeå thöïc hieän
cuûa töøng nöôùc). ñaùnh giaù due diligence cuoái cuøng veà coâng ty phaùt haønh.
Taïi Hoa kyø: 20 ngaøy; Taïi Vieät nam: 30 ngaøy ñeå Nhaø baûo laõnh phaùt haønh khoâng ñöôïc pheùp baùn chöùng khoaùn
ñaêng kyù phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng. 125 trong thôøi gian chôø. 126
Quy trình baûo laõnh phaùt haønh Quy trình baûo laõnh phaùt haønh
3. Giai ñoaïn chôø (cooling-off period)
Vaøo cuoái thôøi gian chôø, nhaø baûo laõnh phaùt haønh thöôøng toå 4. Ngaøy hieäu löïc cho vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn
chöùc cuoäc hoïp veà caùc keát luaän coù ñöôïc töø ñaùnh giaù due Laø ngaøy ñaàu tieân maø chöùng khoaùn coù theå baùn ñöôïc cho
diligence coâng ty. coâng chuùng ñaàu tö.
Vieäc thaåm ñònh (due diligence) bao goàm:
Xaùc ñònh GIAÙ PHAÙT HAØNH cuûa chöùng khoaùn - ñöôïc xaùc
Nghieân cöùu sô boä; ñònh vaøo thôøi ñieåm ñôït phaùt haønh coù hieäu löïc vaø döïa treân
Thö xaùc nhaän (letter of intent) nhöõng yeáu toá nhö sau:
Vieäc thaåm ñònh chung caùc yeáu toá khaùc nhö döõ lieäu veà Söï quan taâm ñeán ñôït phaùt haønh cuûa coâng chuùng ñaàu
ngaønh (xu höôùng chính, ñoái thuû caïnh tranh chính…), caùc
tö.
soá lieäu veà hoaït ñoäng cuûa coâng ty (lòch söû coâng ty, caùc
saûn phaåm chính…), quan heä cuûa ban ñieàu haønh vaø nhaân Tình traïng hieän taïi cuûa thò tröôøng (ñang leân hay ñang
vieân, söï oån ñònh taøi chính vaø tình traïng phaùp lyù cuûa coâng xuoáng?).
ty phaùt haønh. Giaù maø caùc thaønh vieân cuûa syndicate coù theå chaáp
nhaän.
127 Tyû soá giaù-lôïi nhuaän P/E cuûa coâng ty (neáu coù) vaø cuûa128
caùc coâng ty töông töï.
Chính saùch coå töùc cuûa coâng ty vaø tình hình taøi chính.
32
Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (6) Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (7)
4. Ngaøy hieäu löïc cho vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn
Baûn caùo baïch cuoái cuøng (final prospectus). Baûn caùo baïch cuoái cuøng
5. Baùn chöùng khoaùn.
phaûi ñöôïc cung caáp cho coâng chuùng ñaàu tö taïi moãi ñôït phaùt haønh môùi, Sau cuoäc hoïp coâng boá keát quaû cuûa kieåm tra cuoái
bao goàm caùc thoâng tin sau:
cuøng (final due-diligence meeting) vaø khi ñöôïc UÛy
moâ taû veà ñôït phaùt haønh
giaù cuûa ñôït phaùt haønh

ban Chöùng khoaùn caáp pheùp, syndicate baùn chöùng
chieát khaáu cuûa ñôït phaùt haønh khoaùn ra coâng chuùng.
ngaøy chaøo baùn
Coâng vieäc naøy coù theå keùo daøi vaøi giôø nhöng cuõng
vieäc söû duïng tieàn thu veà töø ñôït phaùt haønh
coù theå keùo daøi vaøi tuaàn.
thoâng tin veà vieäc baûo laõnh phaùt haønh
thoâng baùo veà khaû naêng giaù cuûa ñôït phaùt haønh coù ñöôïc bình oån hay Ñôït phaùt haønh noùng (hot issue): laø nhöõng ñôït
khoâng
lòch söû kinh doanh cuûa coâng ty
phaùt haønh maø coå phieáu cuûa noù coù theå baùn ñöôïc
ruûi ro cuûa ngöôøi mua coå phieáu vôùi giaù cao hôn treân thò truôøng thöù caáp, chöùng
thoâng tin veà ban ñieàu haønh toû raèng caàu cuûa coå phieáu naøy vöôït xa cung coå
caùc thoâng tin taøi chính
coâng boá cuûa Uyû ban Chöùng khoaùn veà ñôït phaùt haønh
129 phieáu. 130
Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (7)

Quy trình baûo laõnh phaùt haønh (8)
5. Baùn chöùng khoaùn. (tieáp)
OÅn ñònh giaù (stabilizing) vaø ñôït phaùt haønh keùm haáp daãn 6. Khaùch haøng traû tieàn
– “nguoäi” (sticky issue): Nhu caàu chöùng khoaùn thaáp hôn Ngaøy thanh toaùn thoâng thöôøng laø ngaøy laøm
nhieàu so vôùi cung chöùng khoaùn vaø vì vaäy giaù coå phieáu treân vieäc thöù ba sau ngaøy chaøo baùn (thoâng thöôøng laø
thò tröôøng thöù caáp sau khi phaùt haønh thaáp hôn giaù phaùt
ngaøy hieäu löïc).
haønh.
Syndicate bình oån giaù chöùng khoaùn baèng caùch:
Mua chöùng khoaùn treân thò tröôøng thöù caáp vôùi giaù khoâng 7. Giaûi ngaân tieàn baùn chöùng khoaùn (Disbursing
ñöôïc cao hôn so vôùi giaù phaùt haønh cho ñeán cuoái thôøi gian proceeds). Khi ñôït phaùt haønh hoaøn taát, nhaø baûo
chaøo baùn (offering period). Sau thôøi ñieåm naøy, giaù laõnh phaùt haønh chính seõ phaân boå lôïi nhuaän vaø hoa
chöùng khoaùn ñöôïc thaû noåi ñeå cho thò tröôøng xaùc ñònh. hoàng phaùt haønh. Vieäc tính toaùn giaûi ngaân lôïi
Taêng tyû leä giaûm giaù (selling concession) vaø tyû leä giaûm nhuaän vaø hoa hoàng phaùt haønh phaûi ñöôïc thoâng
giaù naøy seõ ñöôïc khaáu tröø trong phí phaùt haønh
(underwriting fee) vaø nhaø phaùt haønh khoâng phaûi chòu 131
baùo cho taát caû caùc thaønh vieân cuûa syndicate.
132
theâm chi phí.
33
Caùc daïng baûo laõnh phaùt haønh Caùc daïng baûo laõnh phaùt haønh
1. Cam keát chaéc chaén (firm commitment) Cam keát chaéc chaén (firm commitment)
Cam keát mua chöùng khoaùn phaùt haønh vôùi moät
2. Baûo laõnh phaùt haønh thöông löôïng (negotiated khoaûng giaù vaø soá löôïng xaùc ñònh cuï theå trong moät
underwritings) khoaûng thôøi gian nhaát ñònh vaø traû tieàn thu ñöôïc töø
vieäc baùn chöùng khoaùn cho coâng ty phaùt haønh cho
3. Baûo laõnh phaùt haønh thoâng qua ñaáu thaàu duø khoâng chaéc laø taát caû löôïng chöùng khoaùn phaùt
(Competitive bid underwritings) haønh seõ ñöôïc baùn heát cho cho coâng chuùng ñaàu tö.
Theå hieän trong Thö xaùc nhaän (LOI-letter of
intent).
4. Baûo laõnh phaùt haønh thöôøng tröïc (Standby Daïng hôïp ñoàng baûo laõnh phaùt haønh ñöôïc söû duïng
Underwritings) nhieàu nhaát.
133 134
Baûo laõnh phaùt haønh thöông löôïng Baûo laõnh phaùt haønh thoâng qua ñaáu thaàu
(negotiated underwritings) (Competitive bid underwritings)
Nhaø phaùt haønh vaø baûo laõnh phaùt haønh thoaû thuaän Daïng baûo laõnh phaùt haønh naøy ñöôïc söû duïng nhieàu
vôùi nhau ñieàu khoaûn cuûa ñôït phaùt haønh: soá löôïng trong vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn cuûa chính quyeàn
chöùng khoaùn phaùt haønh, giaù phaùt haønh vaø phí traû ñòa phöông (municipal securities) vaø thöôøng ñöôïc
cho nhaø baûo laõnh phaùt haønh. luaät phaùp quy ñònh.
Daïng baûo laõnh phaùt haønh chuaån ñöôïc söû duïng Thoâng thöôøng, daønh cho phaùt haønh traùi phieáu vaø caùc
nhieàu nhaát khi giöõa nhaø phaùt haønh vaø coâng ty baûo ngaân haøng ñaàu tö ñöôïc môøi tham gia ñaáu thaàu.
laõnh phaùt haønh toàn taïi moái quan heä maät thieát.
Ngöôøi thaéng thaàu laø ngöôøi traû giaù cao nhaát cho nhaø
phaùt haønh (töông ñöông vôùi chi phí laõi suaát thaáp
135 nhaát). 136
34
Ñieàu khoaûn loaïi tröø (Market-out Clause). Coá gaéng toái ña (Best Efforts)
Nhöõng loaïi ruûi ro maø nhaø baûo laõnh phaùt haønh töø choái chaáp Loaïi hôïp ñoàng naøy yeâu caàu nhaø baûo laõnh phaùt haønh mua
nhaän ñöôïc cuï theå hoaù trong hôïp ñoàng baûo laõnh phaùt haønh döôùi chöùng khoaùn töø coâng ty phaùt haønh nhö laø moät ñaïi lyù, soá löôïng
daïng cam keát chaéc chaén ñöôïc goïi laø ñieàu khoaûn loaïi tröø. mua tuyø thuoäc vaøo khaû naêng cuûa nhaø baûo laõnh coù theå baùn
ñöôïc.
Nhöõng ruûi ro naèm ngoaøi kieåm soaùt cuûa nhaø baûo laõnh phaùt
Loaïi hình baûo laõnh naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng cho vieäc phaùt
haønh - thuoäc ñieàu khoaûn loaïi tröø (ngöøng hoaëc huyû boû vieäc
chaøo baùn chöùng khoaùn) neáu coù nhöõng söï kieän baát lôïi ñaùng keå haønh chöùng khoaùn cuûa caùc coâng ty môùi ít ñöôïc bieát ñeán, mang
(material) xaûy ra aûnh höôûng ñeán coâng ty phaùt haønh vaø laøm tính ñaàu cô cao.
hoûng chaát löôïng ñaàu tö cuûa loaïi chöùng khoaùn chaøo baùn. Toái thieåu-Toái ña (Mini-Max)
Nhöõng ruûi ro nhaø baûo laõnh phaùt haønh phaûi chaáp nhaän - Daïng baûo laõnh phaùt haønh toái thieåu-toái ña laø loaïi hình baûo laõnh
khoâng thuoäc ñieàu khoaûn loaïi tröø neáu xaûy ra söï kieän baát lôïi coá gaéng toái ña vôùi möùc saøn (toái thieåu) vaø möùc traàn (toái ña) soá
nhöng khoâng ñaùng keå (immaterial) xaûy ra laøm aûnh höôûng ñeán löôïng coå phieáu maø nhaø phaùt haønh muoán baùn.
coâng ty phaùt haønh nhöng khoâng laøm hoûng chaát löôïng ñaàu tö Khi ñaõ ñaït ñöôïc möùc toái thieåu, nhaø baûo laõnh phaùt haønh coù theå
cuûa loaïi chöùng khoaùn chaøo baùn. 137
töï do taêng löôïng chöùng khoaùn baùn ra cho ñeán khi ñaït ñöôïc möùc
138
traàn.
Caùc daïng baûo laõnh phaùt haønh

Taát caû hoaëc khoâng (All Or None-AON) Baûo laõnh phaùt haønh thöôøng tröïc (Standby
Loaïi hình phaùt haønh naøy cho pheùp coâng ty phaùt haønh coù Underwritings)
nhieàu quyeàn kieåm soaùt ñoái vôùi keát quaû cuûa ñôït phaùt haønh Ñöôïc söû duïng khi nhöõng coâng ty ñaõ nieâm yeát treân
(hay coå ñoâng baùn coå phieáu). thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt haønh theâm coå phieáu.
Neáu nhaø baûo laõnh phaùt haønh khoâng baùn ñöôïc heát soá löôïng
Khi coù quy ñònh Quyeàn tieân maïi cuûa coå ñoâng hieän
chöùng khoaùn quy ñònh vôùi giaù quy ñònh thì toaøn boä ñôït phaùt
haønh seõ bò huyû boû. höõu (theo Ñieàu leä coâng ty quy ñònh), nhaø baûo laõnh
Vì vieäc phaùt haønh theo phöông phaùp AON laø khoâng chaéc
phaùt haønh thöôøng tröïc seõ thöïc hieän traùch nhieäm
chaén neân tieàn cuûa caùc nhaø ñaàu tö mua chöùng khoaùn phaûi mua laïi taát caû nhöõng quyeàn öu tieân mua chöùng
noäp vaøo moät taøi khoaûn trung gian (escrow) ñeå chôø keát quaû khoaùn khoâng ñöôïc thöïc hieän vaø thöïc hieän quyeàn
cuûa ñôït phaùt haønh. (mua chöùng khoaùn phaùt haønh) vaø sau ñoù baùn laïi
Nhaø baûo laõnh phaùt haønh vaø caùc beân lieân quan ñeán AON bò cho coâng chuùng ñaàu tö.
caám khoâng ñöôïc ñöa tin khoâng trung thöïc veà ñôït phaùt haønh
ñeå traùnh toån haïi nhaø ñaàu tö. 139 140
35

Baûo laõnh phaùt haønh thöôøng tröïc (tieáp)
Cam keát chaéc chaén - Nhaø baûo laõnh phaùt haønh thöôøng tröïc
GIAO DÒCH
ñoàng yù khoâng ñieàu kieän mua laïi toaøn boä löôïng chöùng khoaùn
khoâng ñöôïc caùc coå ñoâng hieän höõu mua vôùi giaù ñaêng kyù.
Oån ñònh giaù (market price stabilizing) – thôøi gian thöïc

hieän bình oån giaù chöùng khoaùn treân thò tröôøng laø 30 ñeán 60
ngaøy (baèng thôøi gian ñeå thi haønh quyeàn öu tieân mua).
CHÖÙNG KHOAÙN
Bình oån giaù: Chöùng khoaùn seõ ñöôïc mua ôû möùc giaù baèng
hoaëc thaáp hôn giaù ñaêng kyù nhaèm ñeå giöõ cho giaù thò tröôøng
Thò tröôøng thöù caáp
cao hôn giaù ñaêng kyù (subscription price) vaø vì vaäy khuyeán
khích vieäc thi haønh quyeàn vaø taêng möùc mua chöùng khoaùn
ôû giaù ñaêng kyù.
Bình oån thò tröôøng Quyeàn & thi haønh quyeàn tieân maïi:
(töông töï bình oån giaù chöùng khoaùn).
141
Caùc loaïi thò tröôøng thöù caáp Heä thoáng giao dòch theo leänh giao dòch
Coâng chuùng ñaàu tö (caù nhaân hay toå chöùc) ñaët leänh
Thò tröôøng ñaáu leänh giao dòch.
Sôûgiao dòch Nhaø moâi giôùi thöïc hieän vai troø trung gian nhaän leänh
Heä thoáng giao dòch theo leänh giao dòch (order-
& thu xeáp chuyeån leänh ñeán Saøn giao dòch.
driven trading system) Leänh giao dòch: goàm chaøo mua hay chaøo baùn coâng
boá möùc giaù saün saøng mua hay baùn chöùng khoaùn.
Thò tröôøng phi taäp trung (thò tröôøng cuûa Nhöõng leänh ñaët mua seõ doø tìm nhöõng leänh ñaët baùn,
caùc nhaø töï doanh – dealers) (hoaëc ngöôïc laïi) khi ñoàng nhaát veà giaù, hoaëc ñaït ñeán
ñieåm giaù toát nhaát cho caû hai beân, leänh ñöôïc thöïc hieän
Thò tröôøng OTC
vaø giao dòch hình thaønh.
Heä thoáng giao dòch theo chaøo giaù & thöông
löôïng (quote-driven trading system) 143 144
36
Heä thoáng giao dòch theo chaøo giaù & Heä thoáng giao dòch theo chaøo giaù &
thöông löôïng
thöông löôïng
Coâng chuùng ñaàu tö mua baùn chöùng khoaùn töø Ñaëc tröng cuûa heä thoáng:
chaøo giaù cuûa caùc nhaø taïo laäp thò tröôøng.
Söï thuaän tieän - Caùc nhaø ñaàu tö khoâng phaûi
Giaù giao dòch ñöôïc hình thaønh thoâng qua söï chôø caùc nhaø ñaàu tö khaùc tham gia ñaáu giaù cho
caïnh tranh ñaáu giaù & thöông löôïng giöõa caùc moät giao dòch chöùng khoaùn.
nhaø taïo laäp thò tröôøng (market makers/dealers).
Sö lieân luïc - thò tröôøng ñöôïc taïo laäp ngay laäp
Caùc nhaø töï doanh naøy seõ thu lôïi töø vieäc töùc cho moät loaïi chöùng khoaùn cuï theå nhôø vaøo
mua/baùn chöùng khoaùn giöõa hoï vôùi nhau (vôùi taøi nhaø taïo laäp thò tröôøng - ñoùng vai troø ñònh giaù
khoaûn cuûa rieâng mình) vaø mua ñi/baùn laïi cho vaø thöïc hieän giao dòch.
coâng chuùng ñaàu tö. 145 146
So saùnh giöõa Sôû giao dòch & Thò tröôøng OTC So saùnh giöõa Sôû giao dòch & Thò tröôøng OTC
Sôû giao dòch Thò tröôøng OTC Sôû giao dòch Thò tröôøng OTC
Giao dòch ñöôïc chuyeån veà thöïc Giao dòch ñöôïc thöïc hieän qua Ñieàu kieän ñaêng kyù nieâm yeát Ñieàu kieän ñaêng kyù nieâm yeát
hieän taïi moât vò trí taäp trung – Saøn maïng vi tính keát noái giöõa nhieàu cao. thaáp hôn.
giao dòch. ñieåm khaùc nhau vaø phaân taùn treân Thöôøng laø chöùng khoaùn môùi
dieän roäng. Thöôøng laø chöùng khoaùn nieâm
yeát coù chaát löôïng cao (xeùt veà phaùt haønh, chöùng khoaùn coù
Heä thoáng giao dòch theo leänh giao Heä thoáng giao dòch theo chaøo giaù ñoä ruûi ro cao hôn.
maët voán ñieàu leä, söùc maïnh

dòch (order-driven trading & thöông löôïng (quote-driven
trading system): taøi chính & lôïi nhuaän, lòch söû
system): phaùt trieån, …)
Ñaáu giaù giöõa caùc nhaø ñaàu tö Chaøo giaù & thöông löôïng giöõa Khaû naêng thanh khoaûn thò
caùc dealers. Khaû naêng thanh khoaûn thò
tröôøng cao ngay caû khi thò
Duy nhaát moät giaù khôùp leänh – tröôøng ñöôïc ñaûm baûo bôûi ñoä
giaù thöïc hieän giao dòch ñöôïc Giaù goàm 2 phaàn: (1) giaù thò tröôøng bieán ñoäng maïnh (nhôø
choïn ra giöõa caùc giaù chaøo tröôøng noäi boä – giöõa caùc saâu cuûa caùc leänh giao dòch vaøo vai troø cuûa dealers)
mua/baùn cho moät loaïi chöùng dealers vôùi nhau; (2) Giaù chaøo giôùi haïn (the depth of limit
khoaùn cuûa coâng chuùng ñaàu tö baùn/mua laïi cho coâng chuùng order). Do vaäy, khaû naêng
Moâi giôùi laøm trung gian
ñaàu tö cuûa töøng dealer. thanh khoaûn cuûa thò tröôøng
chuyeån leänh giao dòch. Dealers laøm chuû choát trong cao khi thò tröôøng bình oån vaø
ñònh giaù & thöïc hieän giao dòch bò phaù vôõ khi coù bieán ñoäng
(baèng taøi khoaûn rieâng cuûa giaù lôùn.
mình). 147 148
37
KHAÛ NAÊNG THANH KHOAÛN THÒ TRÖÔØNG Quy trình giao dòch chöùng khoaùn:
(Market Liquidity) Sôû giao dòch (1)
Noùi chung, khaû naêng thanh khoaûn thò tröôøng caøng cao Vai troø cuûa chöùc naêng Moâi giôùi (broker):
thì caøng toát. Khoâng mua baùn chöùng khoaùn cho mình.
Khaû naêng thanh khoaûn thò tröôøng theå hieän qua ba maët Chæ thöïc dòch vuï nhaän leänh, chuyeån leänh vaø giuùp
sau: thöïc hieän yeâu caàu cuûa ngöôøi mua, keû baùn chöùng
Ñoä saâu cuûa thò tröôøng (market depth): khoái löôïng toái ña khoaùn ñeå höôûng hoa hoàng.
cuûa moät leänh giao dòch coù theå thöïc hieän ñöôïc maø khoâng
gaây ra bieán ñoäng giaù. Taøi saûn (chöùng khoaùn) vaø tieàn ñöôïc chuyeån dòch
Khaû naêng giao dòch töùc thì (trade immediacy): giao dòch tröïc tieáp qua laïi giöõa beân mua vaø beân baùn chöùng
coù ñöôïc thöïc hieän ngay khi leänh giao dòch ñöôïc nhaäp vaøo khoaùn
heä thoáng.
Tính ñaøn hoài giaù (price resiliency): Trong bao laâu thì giaù Coâng ty chöùng khoaùn thaønh vieân Sôû giao dòch
thò tröôøng trôû lai ñieåm caân baèng sau khi bò phaù vôû do bieán thöôøng ñaûm traùch chöùc naêng naøy.
ñoäng cuûa cung caàu thò tröôøng. 149 150
Quy trình giao dòch chöùng khoaùn: Sôû giao dòch Quy trình giao dòch chöùng khoaùn: Sôû giao dòch (3)
(2)
Vai troø cuûa chöùc naêng töï doanh (dealer): So saùnh giöõa chöùc naêng MOÂI GIÔÙI & TÖÏ DOANH:
Laø chuû voán (principal) cuûa löôïng chöùng khoaùn giao Moâi giôùi Töï doanh
dòch, töùc laø chöùng khoaùn ñöôïc mua/baùn baèng chính taøi
Ñaïi dieän khaùch haøng thöïc hieän Boû voán ñeå giao dòch chöùng
khoaûn cuûa dealer. caùc leänh giao dòch. khoaùn vaø chaáp nhaän ruûi ro
Thöïc hieän nhaèm muïc ñích thu lôïi nhuaän töø khoaûn
Nhaän hoa hoàng Tìm kieám lôïi nhuaän töø khoaûn
coäng theâm (Mark-up) giöõa giaù mua vaø giaù baùn chöùng cheânh leäch giaù (taêng/giaûm)
khoaùn, thay vì laø hoa hoàng nhö ñoái vôùi nhaø moâi giôùi.
Chæ giöõ vò theá trung gian, khoâng Chuû ñoäng taïo laäp thò tröôøng (boû
Khoâng ñöôïc giao dòch chöùng khoaùn ôû caùc möùc giaù chuû ñoäng taïo laäp thò tröôøng. voán mua/baùn chöùng khoaùn)
vöôït quaù giaù trò tröôøng.
Khoâng ñöôïc thöïc hieän ñoàng thôøi vai troø cuûa moät moâi
Phaûi coâng khai cho khaùch haøng Phaûi coâng khai cho khaùch haøng
giôùi vaø töï doanh trong cuøng moät giao dòch (nghóa laø vai troø cuûa mình vaø möùc hoa vai troø cuûa mình nhöng khoâng
khoâng ñöôïc vöøa laøm giaù vöøa tính moät khoaûn hoa hoàng hoàng nhaát thieát cho bieát toång hoaëc
cho cuøng moät thöïc thi leänh cho khaùch ñaàu tö) . nguoàn lôïi nhuaän töø khoaûn cheânh
151
leäch giaù taêng/giaûm. 152
38
Quy trình giao dòch chöùng khoaùn: Sôû giao dòch (5) Quy trình giao dòch chöùng khoaùn: Sôû giao dòch (6)
Phöông thöùc ñònh giaù giao dòch:
Caùc thaønh vieân chính cuûa Sôû giao dòch: Laø phöông thöùc ñaáu giaù hai chieàu - caû ngöôøi mua vaø ngöôøi
Moâi giôùi höôûng hoa hoàng (ñaïi dieän cuûa coâng ty chöùng baùn ñeàu ñöa ra giaù chaøo mua vaø giaù chaøo baùn toát nhaát ñeå coá
khoaùn thaønh vieân cuûa Sôû giao dòch) gaéng thöïc hieän giao dòch vôùi giaù toát nhaát coù theå ñöôïc).
Moâi giôùi ñoäc laäp (hay “Hai ñoâ la”) (hoaït ñoäng ñoäc laäp,
coù chöùc naêng nhö moâi giôùi höôûng hoa hoàng). Thöïc hieän 2 phöông caùch phoái keát ñeå hình thaønh giaù thò tröôøng:
dòch vuï moâi giôùi ñöôïc yeâu caàu töø moâi giôùi khaùc ñöa laïi. Giao dòch ñònh kyø.
Nhaø giao dòch coù ñaêng kyù/ nhaø töï doanh (registered Giao dòch lieân tuïc.
trader/dealer): (coù theå thöïc hieän caû chöùc naêng moâi giôùi
höôûng hoa hoàng) Phaàn lôùn Sôû giao dòch hieän nay ñeàu aùp duïng caû hai caùch
Chuyeân gia (specialist): chæ coù taïi Sôû giao dòch NYSE phoái keát lieân tuïc & ñònh kyø:
cuûa Myõ. thöïc hieän phoái keát ñònh kyø ñeå xaùc ñònh giaù môû cöûa.
Sau khi coù giaù môû cöûa thì thöïc hieän keát phoái lieân tuïc
ñeå taïo tính soâi ñoäng cuûa thò tröôøng.
153 154
Thời gian nhập lệnh (Việt Nam) GIAO DÒCH ÑÒNH KYØ (1)
Laø söï so khôùp leänh mua vaø baùn chöùng khoaùn
theo töøng kyø haïn nhaát ñònh sau moät khoaûng
8:30 - 9:00 – 10:00 – 10:30 – thôøi gian nhaän leänh lieân tuïc, coù theå laø 5 phuùt,
Lệnh 9:00 10:00 10:30 11:00 15 phuùt, hoaëc 60 phuùt.
ATO
Giaù khôùp leänh laø möùc giaù toát nhaát ôû ñieåm
LO caân baèng veà khoái löôïng chöùng khoaùn mua vaø
MP möùc baùn cao nhaát trong toång soá cung vaø caàu
cho loaïi chöùng khoaùn naøy.
ATC
155 156
39
GIAO DÒCH ÑÒNH KYØ (2) GIAO DÒCH ÑÒNH KYØ (3)
Neáu tröôøng hôïp coù nhieàu möùc giaù ñeàu coù chung moät khoái Traät töï öu tieân thöïc hieän giao dòch
löôïng giao dòch lôùn nhaát thì seõ ñöôïc choïn caên cöù vaøo nguyeân Öu tieân theo giaù
Chaøo mua cao nhaát vaø chaøo baùn thaáp nhaát luoân ñöôïc xem xeùt
taéc ñònh vò (allocation rule - ñöôïc quy ñònh cuï theå taïi töøng Sôû tröôùc tieân.
giao dòch): Leänh thò tröôøng (market order) luoân ñöôïc öu tieân thöïc hieän
tröôùc caû chaøo mua cao nhaát vaø chaøo baùn thaáp nhaát.
Öu tieân theo thôøi gian
Nguyeân taéc ñònh vò (allocation rule) Öu tieân veà thôøi gian chæ ñöôïc xeùt sau öu tieân veà giaù.
a. möùc giaù truøng hoaëc gaàn vôùi giaù thöïc hieän cuûa laàn khôùp leänh Cho cuøng moät möùc giaù ñöôïc thöïc hieän giao dòch, leänh naøo ñeán
gaàn nhaát (giaù tham chieáu). tröôùc ñöôïc öu tieân thöïc hieän.
Öu tieân theo soá löôïng
Neáu vaãn coù nhieàu möùc giaù thoûa maõn ñieàu kieän (a) thì möùc

b.
Öu tieân theo soá löôïng chæ xeùt sau öu tieân theo thôøi gianï
giaù tham chieáu hoaëc möùc giaù cao hôn giaù tham chieáu seõ
Neáu caùc leänh khoâng cheânh leäch thôøi gian moät caùch roõ raøng,
ñöôïc choïn tuøy theo quyeát ñònh cuûa Sôû Giao dòch. thì leänh naøo coù soá löôïng lôùn seõ ñöôïc öu tieân thöïc hieän tröôùc.
c. Töông töï tröôøng hôïp ôû muïc b nhöng chöùng khoaùn môùi ñöôïc Bình ñaúng
nieâm yeát, trong ngaøy giao dòch ñaàu tieân (chöa coù giaù tham caùc leänh mua hoaëc baùn chöùng khoaùn cuøng giaù caû vaø cuøng moät
chieáu), thì möùc giaù cao hôn seõ ñöôïc choïn (ñeå ñaûm baûo thò157 khoái löôïng taïi cuøng moät thôøi ñieåm thì seõ thöïc hieän vieäc boác158
thaêm.
tröôøng coù xu höôùng ñi leân).
GIAO DÒCH ÑÒNH KYØ (4)

GIAO DÒCH ÑÒNH KYØ (5)
Leänh K.L. Coäng Giaù Coäng K.L. Leänh
mua mua doàn doàn baùn baùn Leänh mua K.L. Coäng Giaù Coäng K.L. Leänh
011 300 300 40,9 3.800 500 016 mua doàn doàn baùn baùn
014 500 800 40,8 3.300 400 004 001 300 300 40,9 2.300 500 006
003 400 1.200 40,6 1.900 - - 005 500 800 40,8 1.800 400 014
007 300 1.500 40,5 1.900 400 001 003 400 1.200 40,6 1.400 - -
009 500 2.000 40,4 1.500 400 015 007, 010, 011 500 1.700 40,5 1.400 400 017
006 300 2.300 40,2 1.100 300 019 009 500 2.200 40,4 1.000 200 015
013 100 2.400 40,0 800 300 017 008 300 2.500 40,2 800 300 004
008 300 2.700 39,8 500 300 016 013 100 2.600 40,0 500 300 016
010 500 3.200 39,6 200 200 002 012 300 2.900 39,8 200 200 002
012 300 3.500 39,5 - - -
005 100 3.600 39,0 - - - ÔÛ möùc giaù 40,5 coù 03 leänh ñaët mua 007 (100 cp), 010 (300
cp) vaø 011 (100 cp). Khi khôùp leänh, chæ coù leänh 007 (100 cp)
Giaù ñoùng cöûa cuûa phieân giao dòch ngaøy hoâm tröôùc laø 159 vaø leänh 010 (100 trong soá toång 300 cp) ñöôïc thöïc hieän.
160
40,7
40
GIAO DÒCH LIEÂN TUÏC GIAO DÒCH LIEÂN TUÏC

Nhaän leänh lieân tuïc trong suoát phieân giao dòch, khi coù caùc
leänh ñoái öùng so khôùp ñöôïc veà giaù, hình thaønh giao dòch
ngay. Giôø Leänh K.L. baùn Giaù K.L. mua
baùn
Nguyeân taéc khôùp leänh vaø traät töï öu tieân thöïc hieän vaãn 9g05 Soá 1 500 76,3
tuaân thuû ñuùng caùc quy ñònh nhö trong giao dòch ñònh kyø.
9g07 Soá 2 300 76,5
Giao dòch ñöôïc hình thaønh lieân tuïc, taïo ra moät thò tröôøng 9g09 Soá 3 76,3 800 (300)
soâi ñoäng.
9g14 Soá 4 300 76,3
Tuy nhieân, giaù khôùp leänh coù theå khoâng phaûn aùnh chính
xaùc giaù thò tröôøng vaø neáu thò tröôøng coù bieán ñoäng lôùn thì 9g21 Soá 5 700 76,5
möùc ñoä aûnh höôûng ñeán giaù thò tröôøng seõ cao hôn raát
9g25 Soá 6 76,5 500
nhieàu so vôùi hình thöùc khôùp leänh ñònh kyø. 161 162
Caùc loaïi leänh giao dòch chính (1) 2. Lệnh thị trường (MP)
Leänh thò tröôøng (market order): Lệnh không ghi giá (ghi MP - giá thị trường)
Ñöôïc thöïc hieän ngay taïi giaù toát nhaát hieän höõu treân thò Ví dụ: Mua REE 1.000cp @MP
tröôøng. Bán SAM 500cp @MP
Ñöôïc öu tieân treân taát caû caùc loaïi leänh khaùc (keå caû Trình tự khớp:
chaøo mua hay chaøo baùn toát nhaát). Lệnh đối ứng? Không có Lệnh bị từ chối
Trong suoát thôøi gian giao dòch chöùng khoaùn, leänh thò Có Xét Giá tốt nhất: Khớp hết? Chấm dứt
tröôøng ñöôïc ñaûm baûo thöïc hieän. Khoâng coù loaïi leänh Không khớp hết Giá tốt kế tiếp. Khớp hết? Chấm dứt
naøo khaùc ñöôïc ñaûm baûo nhö vaäy. Không khớp hết Giá tốt kế tiếp…
Giaù thöïc hieän coù theå laø khoâng theå ñoaùn tröôùc ñöôïc …
Khối lượng lệnh MP hết? Chấm dứt
Khối lượng lệnh MP còn Chờ trên sổ lệnh tại mức giá
thực hiện cuối cùng +1 đơn vị yết giá nếu là lệnh MP mua (-
1 đơn vị yết giá nếu là lệnh MP bán)
163 164
41
Ví dụ về lệnh MP Ví dụ về lệnh MP
Sổ lệnh cổ phiếu BBB như sau: Sổ lệnh cổ phiếu BBB sau khi so khớp như sau:
KL Mua Giá mua Giá bán KL Bán KL Mua Giá mua Giá bán KL Bán
5000 MP 120 1000 2000 122
121 2000
Kết quả khớp lệnh: Kết quả khớp lệnh:

3000 - 1000(120) 3000 - 1000(120)
- 2000(121) - 2000(121)
2000 chuyển thành lệnh LO mua tại mức giá 122 2000 chuyển thành lệnh LO mua tại mức giá 122
165 166
Caùc loaïi leänh giao dòch chính (2)

Ví dụ về lệnh MP Leänh giôùi haïn (limit order):
Leänh chæ ñöôïc thöïc hieän taïi giaù chæ ñònh trong leänh giôùi haïn hay
toát hôn (thaáp hôn cho chaøo mua vaø cao hôn cho chaøo baùn).
Sổ lệnh cổ phiếu XYZ như sau: Leänh giôùi haïn baùn - giaù thaáp nhaát maø khaùch haøng chaáp nhaän
baùn coå phieáu.
KL Mua Giá mua Giá bán KL Bán Leänh giôùi haïn mua - giaù cao nhaát maø khaùch haøng chaáp nhaän
mua.
(A) 1000 135 137 1000 (C)
Khaùch haøng ñaõ xaùc ñònh tröôùc moät giaù muoán baùn hay muoán
(B) 2000 134 MP 2600 (D) mua vì tin raèng giaù ñaët ra seõ ñaït ñöôïc treân thò tröôøng vaøo moät
thôøi ñieåm thích hôïp vaø ñoù laø giaù coù lôïi nhaát.
Kết quả khớp lệnh: 2600 - 1000(135)
Thoâng thöôøng leänh khoâng ñöôïc thöïc hieän ngay (tröø tröôøng hôïp
- 1600(134) giaù khôùp ñuùng giaù thò tröôøng). Do ñoù, khaùch haøng phaûi xaùc ñònh
Sổ lệnh sau khi khớp: thôøi gian cho pheùp thöïc hieän leänh giôùi haïn.
KL Mua Giá mua Giá bán KL Bán Ruûi ro coù theå cuûa leänh giôùi haïn:
(B) 400 134 137 1000 (C) Khaùch haøng maát cô hoäi mua hay baùn, ñaëc bieät laø trong tröôøng
hôïp giaù thò tröôøng bieán ñoäng quaù xa möùc giaù giôùi haïn (ruûi ro
167
naøy seõ khoâng xaûy ra ñoái vôùi leänh thò tröôøng). 168
42
Ví dụ về lệnh LO (liên tục)

Ví dụ về lệnh LO (định kỳ)
Cổ phiếu AAA Kết quả khớp lệnh:
Cổ phiếu AAA Kết quả khớp lệnh:
Giá tham chiếu: 99 - Giá 98 - KL khớp 1000
Giá tham chiếu: 99 -Giá khớp 100- KL khớp 2000 Sổ lệnh như sau: - Giá 100 - KL khớp 1000
Sổ lệnh như sau:
KL Mua Giá Mua Giá bán KL Bán
KL Mua Giá Mua Giá bán KL Bán
5000 100 98 1000
(C) 5000 100 98 1000 (A)
100 1000
100 1000 (B)
Sổ lệnh sau khi khớp: Sổ lệnh sau khi khớp:
KL Mua Giá Mua Giá bán KL Bán KL Mua Giá Mua Giá bán KL Bán
3000 100 (C) 3000 100
169 170
Caùc loaïi leänh giao dòch chính (3) Caùc loaïi leänh giao dòch chính (3)
Leänh döøng (stop order): Ví duï leänh döøng (stop order):
Moät leänh döøng goàm hai phaàn thöïc hieän:
Ví duï 1: Leänh döøng baùn ñöôïc söû duïng ñeå ñaûm baûo

1. Chaâm ngoøi: giao dòch chaâm ngoøi (trigger transaction) kích hoaït cho
vieäc giao dòch phaûi ôû taïi hay vöôït qua giaù döøng. lôïi nhuaän khi giaù cổ phiếu giaûm. Giaû söû giaù cổ
2. Thöïc hieän: giao dòch thöïc hieän (execution transaction) hoaøn taát phiếu mua vôùi giaù $32 ñang giao dòch vôùi giaù $50.
vieäc giao dòch (leänh döøng seõ trôû thaønh leänh thò tröôøng vaø ñöôïc thöïc
hieän taïi giaù thò tröôøng toát nhaát, coù theå khoâng laø giaù döøng). Nhaø ñaàu tö khoâng muoán giôùi haïn khoaûn lôøi taêng
theâm nhöng muoán ñaûm baûo lôïi nhuaän khi giaù giaûm.
Leänh döøng mua: Ñeå choát möùc lôïi nhuaän, nhaø ñaàu tö coù theå ñaët leänh
Leänh döøng mua luoân ñaët treân giaù chaøo baùn toát nhaát hieän haønh

vaø ñöôïc chaâm ngoøi khi giaù thò tröôøng ñaït ñeán hay vöôït qua giaù döøng baùn vôùi giaù $47.
döøng mua.
Ví duï 2: Leänh döøng mua coù theå ñöôïc söû duïng ñeå
Leänh döøng mua thoâng thöôøng giôùi haïn ruûi ro cho vieäc baùn
khoáng. ñaûm baûo lôïi nhuaän coù ñöôïc töø baùn khoáng. Giaû söû
moät nhaø ñaàu tö baùn khoáng (baùn cổ phiếu khoâng sôû
Leänh döøng baùn: höõu (vay) vôùi giaù cao, mua reû ñeå traû) vôùi giaù $50,
“Neáu giaù thò tröôøng phaù vôõ möùc giaù thò tröôøng thaáp nhaát (hieän

töôïng thò tröôøng ñi xuoáng – bearish market), toâi tin raèng giaù seõ vaø giaù thò tröôøng hieän taïi laø $32. Leänh döøng mua
tieáp tuïc haï. Vaø taïi ñieåm naøy toâi seõ baùn”. 171 taïi möùc giaù $36 seõ ñaûm baûo lôïi nhuaän töø baùn 172
Thoâng thöôøng ñeå baûo veä lôïi nhuaän hay/vaø giaûm bôùt loã.
khoáng.
43
Leänh döøng giôùi haïn (stop limit order): Ví duï leänh döøng giôùi haïn (stop limit order):
Laø leänh döøng, sau khi ñöôïc chaâm ngoøi seõ trôû Leänh döøng baùn 100 cổ phiếu coâng ty REE giaù
thaønh leänh giôùi haïn (thay vì laø leänh thò tröôøng). 52, giôùi haïn 51 ½
Khi moät soá löôïng lôùn caùc leänh döøng chuyeån ñeán Leänh döøng seõ kích hoaït taïi möùc 52 hay thaáp
saøn giao dòch ñeàu ñöôïc chaâm ngoøi, söï naùo loaïn hôn => thaønh leänh thò tröôøng, baùn theo möùc
giao dòch coù theå xaûy ra khi caùc leänh naøy trôû giaù saün coù => nhöng coù leänh giôùi haïn 51 1/2 ,
thaønh leänh thò tröôøng. khoâng thöïc hieän vôùi giaù thaáp hôn 51 ½.
Hoaït ñoäng thò tröôøng nhö vaäy coù theå ñaåy nhanh Neáu giaù cổ phiếu thaáp => saün saøng baùn ra; neáu
vieäc taêng hay giaûm giaù coå phieáu. giaù thaáp hôn möùc giôùi haïn => khoâng baùn chôø
Haäu quaû laø muïc ñích cô baûn cuûa leänh döøng trôû veà möùc giaù mong ñôïi.
(giôùi haïn loã vaø baûo veä lôïi nhuaän) bò phaù huûy.
Nhöõng tình huoáng baát ngôø naøy coù theå traùnh ñöôïc
neáu moät giaù giôùi haïn ñöôïc ñöa vaøo leänh döøng.
173 174
__________________________________________________________________________________________________
Döøng mua
Caùc haïn cheá cuûa leänh döøng:
Baùn giôùi haïn treân thò tröôøng OTC, leänh döøng raát khoù ñöôïc thöïc
Döøng giôùi haïn mua hieän bôûi vì khoâng coù söï caân baèng giöõa nhaø taïo
Höôùng laäp thò tröôøng vôùi ngöôøi ñaët leänh. Vì vaäy leänh
thò döøng giôùi haïn khoâng ñöôïc pheùp tröø khi giaù döøng
tröôøng Döøng giôùi haïn baùn
vaø giaù giôùi haïn laø moät.
Mua giôùi haïn Döøng baùn
__________________________________________________________________________________________________
175 176
44
Giaù coå phieáu giaûm vaøo ngaøy giao dòch khoâng coù coå töùc
Vaøo ngaøy giao dòch khoâng coù coå töùc - ngaøy ñaàu tieân maø coå
Giaûm giaù do taùch coå phieáu (giaûm theo tyû leä):
ñoâng môùi khoâng ñöôïc höôûng coå töùc kyø keá tieáp, coå phieáu seõ ñeå tính vieäc giaûm giaù cuûa leänh mua môû hay leänh döøng môû
giaûm giaù baèng soá coå töùc ñöôïc nhaän. sau khi taùch coå phieáu, giaù thò tröôøng ñöôïc chia cho phaân
Caùc leänh giaûm giaù bao goàm leänh giôùi haïn mua, leänh döøng
soá theå hieän tyû leä taùch coå phieáu.
baùn vaø leänh döøng giôùi haïn baùn. Ví duï: neáu moät leänh döøng mua vôùi 100$ ñaõ ñöôïc ñaët vaø coù
thoâng baùo taùch coå phieáu theo tyû leä 4 laáy 5, giaù môùi ñöôïc
Leänh khoâng giaûm giaù (Do-not-reduce DNR) xaùc ñònh baèng caùch laáy giaù thò tröôøng - 100$ chia cho
DNR seõ khoâng bò giaûm giaù chæ trong tröôøng hôïp chia coå töùc
phaân soá 5/4 laø $80.
baèng tieàn maët. Neáu keát quaû tính toaùn giaù ñieàu chænh khoâng chính xaùc
Leänh naøy bò giaûm giaù trong caùc tröôøng hôïp phaân phoái khaùc,
theo töøng 1/8, thì giaù treân leänh seõ ñöôïc laøm troøn xuoáng
nhö laø tröôøng hôïp chia coå töùc baèng coå phieáu hay khi quyeàn theo 1/8 gaàn nhaát.
mua coå phieáu boå sung ñöôïc taùch ra (khoâng ñi keøm theo coå
phieáu) ñöôïc chaøo baùn rieâng treân thò tröôøng. 177 178
LEÄNH TAÏI LUÙC MÔÛ CÖÛA HAY ÑOÙNG CÖÛA:
Leänh coù giaù trò trong ngaøy: Leänh luùc môû cöûa (ATO) - ñöôïc thöïc hieän vaøo luùc môû
Tröø khi coù chæ daãn khaùc, caùc leänh chæ coù giaù trò trong ngaøy cöûa thò tröôøng taïi giaù giao dòch ñaàu tieân trong ngaøy. ÔÛ thò
giao dòch. Neáu leänh khoâng ñöôïc thöïc hieän ñeán cuoái ngaøy tröôøng phoái keát leänh lieân tuïc, thöôøng sau 2-3 phuùt môû cöûa
giao dòch thì caùc leänh naøy bò huûy. seõ coù giao dòch hình thaønh giaù môû cöûa.
Leänh naøy coù theå laø leänh thò tröôøng hay leänh giôùi haïn,
Leänh coù giaù trò cho ñeán khi huõy boû (GTC):
nhöng phaûi ñöôïc nhaäp vaøo heä thoáng nhaän leänh kòp vaøo
Caùc leänh GTC hay leänh môû, seõ coù giaù trò cho ñeán khi thöïc
luùc môû cöûa giao dòch.
hieän hay huõy boû.
Tuy nhieân, caùc leänh naøy cuõng coù thôøi haïn nhaát ñònh. Khoâng
keå ngaøy ñaët leänh, caùc leänh naøy seõ bò huûy boû vaøo sau moät Leänh luùc ñoùng cöûa (ATC) - ñöôïc thöïc hieän taïi (hay gaàn
khoaûng thôøi gian aán ñònh. nhaát vôùi) giaù ñoùng cöûa - leänh hình thaønh neân giaù ñoùng
Vieäc huõy boû caùc leänh heát haïn naøy seõ laøm giaûm ruûi ro thöïc cöûa.
hieän caùc leänh maø khaùch haøng ñaõ laõng queân.
179
Loaïi leänh naøy thöôøng laø leänh thò tröôøng vì raát ít ñieàu 180
kieän thuaän tieän ñeå moät leänh giôùi haïn ñöôïc thöïc hieän
vaøo luùc thò tröôøng ñoùng cöûa.
45
Lệnh ATO Lệnh ATC

Là lệnh đặt mua/bán tại mức giá mở cửa Là lệnh đặt mua/bán tại mức giá đóng cửa
Lệnh không ghi giá (ghi ATO)
Lệnh không ghi giá (ghi ATC)
Ví dụ: Mua REE 1.000cp @ATO
Ví dụ: Mua REE 1.000cp @ATC
Bán SAM 500cp @ATO
Bán SAM 500cp @ATC
Lệnh ATO ưu tiên trước lệnh giới hạn khi so khớp
lệnh. Lệnh ATC ưu tiên trước lệnh giới hạn khi so khớp
lệnh.
Giá thực hiện (nếu lệnh được thực hiện) là giá khớp lệnh Giá thực hiện (nếu lệnh được thực hiện) là giá khớp lệnh
xác định giá mở cửa xác định giá đóng cửa
Hiệu lực của lệnh: Trong phiên khớp lệnh định kỳ xác
Hiệu lực của lệnh: Trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (10:00 – 10:30).
định giá mở cửa (8:30 – 9:00). 181 182
VÍ DUÏ LEÄNH TAÏI LUÙC MÔÛ CÖÛA HAY ÑOÙNG CÖÛA:
Lệnh Khối lượng Khối lượng
mua mua Cộng dồn Giá Cộng dồn bán Lệnh bán
Moät cổ phiếu (giaù ñoùng cöûa phieân tröôùc 38.5) trong
(5) 100 100 39.1 2500 100 (2)

khoaûn thôøi gian giao dòch nhaän ñöôïc caùc leänh sau:
(1);(4) 400 500 39.0 2400 1500 (3);(4)
Lệnh mua Khối lượng mua
39.
Giá
38.
Giá Khối lượng bán Lệnh bán (3) 400 900 38.9 900
100 0
38. (1) 6
39. 300
(2) 300 1200 38.8 900
300 8
38. (2) 1
39. 100
1200 38.7 900 600 (5)
400 9
39. (3) 0
39. 500
300 0 (4) 0 1000 1200 38.6 300 300 (1)
39. 38.
100 1 (5) 7 600 183 184
46
Lệnh Khối lượng Khối lượng
mua mua Cộng dồn Giá Cộng dồn bán Lệnh bán
Leänh baùn (6) 100 ATO :
(5) 100 100 39.1 2600 100 (2)

Lệnh mua Khối lượng mua Giá Giá Khối lượng bán Lệnh bán
39. (1);(4) 400 500 39.0 2500 1500 (3);(4)
100 0 (1) 38.6 300
38. (3) 400 900 38.9 1000
300 8 (2) 39.1 100
38. (2) 300 1200 38.8 1000
400 9 (3) 39.0 500
39. 1200 38.7 1000 600 (5)
300 0 (4) 39.0 1000
39.
1200 38.6 400 300 (1)
100 1 (5) 38.7 600
AT 185
ATO 100 186
(6) O 100
Caùc loaïi leänh giao dòch chính – ATO & ATC

(10). Ví dụ treân (đổi lượng mua vaø baùn) Caùc loaïi leänh giao dòch chính (10)
Lệnh
mua
Khối lượng
mua Cộng dồn Giá Cộng dồn
Khối lượng
bán Lệnh bán
Khoái löôïng khôùp leänh laø 1100 vôùi giaù khôùp leänh laø
(2) 100 100 39.1 1200 100 (5) 39.0
(3);(4) 1500 1600 39.0 1100 400 (1);(4) Ngöôøi mua laø (2) vaø (3); coøn dö mua 500 cổ phiếu vôùi
giaù 39.0
1600 38.9 700 400 (3) Ngöôøi baùn laø (2); (3); (1) vaø (4).
1600 38.8 300 300 (2) Theâm leänh Baùn (6) 200 cổ phiếu ATO vaø mua (6)
100 ATO
(5) 600 2200 38.7
(1) 300 2500 38.6
187 188
47
Caùc loaïi leänh giao dòch chính – ATO & ATC

(10). Ví dụ treân (đổi lượng mua vaø baùn) Caùc loaïi leänh giao dòch chính (10)
Lệnh
mua
Khối lượng
mua Cộng dồn Giá Cộng dồn
Khối lượng
bán Lệnh bán
Khoái löôïng khôùp leänh laø 1300 vôùi giaù khôùp leänh laø
(2) 100 200 39.1 1400 100 (5) 39.0
(3);(4) 1500 1700 39.0 1300 400 (1);(4) Ngöôøi mua laø (6); (2) vaø (3); coøn dö mua 400 cổ phiếu
vôùi giaù 39.0
1700 38.9 900 400 (3) Ngöôøi baùn laø (6) (2); (3); (1) vaø (4).
1700 38.8 500 300 (2)

(5) 600 2300 38.7
(1) 300 2600 38.6
189 190
(6) 100 ATO 200 (6)

Leänh thöïc hieän ngay hoaøn toaøn hoaëc huûy boû (FOK):
Moâi giôùi höôûng hoa hoàng seõ phaûi thöïc hieän leänh FOK ngay
Leänh khoâng coù chæ daãn (tuøy nghi) (NH): taïi giaù giôùi haïn hay giaù toát hôn.
Leänh naøy cho pheùp nhaø moâi giôùi taïi saøn tuøy yù choïn Neáu moâi giôùi khoâng thöïc hieän ñöôïc toaøn boä leänh FOK
ngay, leänh giao dòch naøy bò huûy boû.
giaù vaø thôøi ñieåm toát nhaát cho vieäc thöïc hieän leänh.
Nhöng, nhaø moâi giôùi khoâng chòu traùch nhieäm neáu
giaù thöïc hieän khoâng phaûi laø giaù toát coù lôïi cho khaùch Leänh thöïc hieän ngay hoaëc huûy boû (IOC):
Töông töï nhö leänh FOK, tuy nhieân ñöôïc pheùp thöïc hieän
haøng. töøng phaàn. Phaàn chöa thöïc hieän giao dòch ñöôïc thì seõ bò huûy
Thöôøng laø leänh vôùi khoái löôïng chöùng khoaùn lôùn. boõ.
Ñöôïc söû duïng khi nhaø ñaàu tö tin töôûng vaøo naêng löïc
kinh doanh chöùng khoaùn cuûa nhaø moâi giôùi. Leänh thöïc hieän taát caû hoaëc khoâng (AON):
Leänh naøy ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaëc khoâng thöïc hieän.
Leänh AON coù theå laø leänh coù giaù trò trong ngaøy giao dòch
191 hoaëc GTC. Leänh naøy khaùc leänh FOK laø noù khoâng caàn phaû192i
thöïc hieän ngay.
48
Caùc loaïi leänh giao dòch chính (13) Baûng so saùnh tính chaát cuûa caùc leänh giao dòch
Loaïi leänh Moâ taû Leänh treân Sôû giao Leänh treân OTC
Leänh loaïi tröø: giao dòch dòch
Laø leänh ñöôïc thöïc hieän theo moät trong hai choïn Thò Mua hay baùn taïi giaù loaïi leänh phoå bieán Leänh phoã bieán
löïa. Ví duï: leänh baùn ñöa ra hai choïn löïa laø leänh tröôøng thò tröôøng toát nhaát
hieän höõu
treân Sôû giao dòch treân OTC
giôùi haïn hoaëc laø leänh döøng.

Giôùi Giaù thaáp nhaát cho Thöôøng do moâi giôùi Ñöôïc chaáp nhaân
Leänh phuï thuoäc: haïn leänh baùn, giaù cao nhaát xöû lyù, leänh trong neáu laø leänh trong
cho leänh mua ngaøy hoaëc GTC ngaøy hoaëc GTC
Chæ ñöôïc thöïc hieän khi caùc leänh chæ ñònh cuï theå
Döøng Leänh mua cao hôn thò Coù theå ñöôïc chaáp Khoâng ñöôïc thò
khaùc ñaõ ñöôïc thöïc hieän hay moät soá ñieàu kieän ñöa tröôøng, leänh baùn thaáp nhaän taïi Sôû giao tröôøng OTC chaáp
ra ñöôïc ñaùp öùng, nhö laø: thöøong leänh seõ bao goàm hôn thò tröôøng dòch; leänh trong nhaän
moât leänh giôùi haïn ôû phaàn baùn vaø moât leänh thò ngaøy hoaëc GTC
tröôøng ôû phaàn mua. Döøng Leänh döøng trôû thaønh Ñöôïc caùc Sôû giao Khoâng ñöôïc thò
giôùi leänh giôùi haïn khi giaù dòch chaáp nhaän tröôøng OTC chaáp
döøng ñaït ñeán hoaëc nhaän
193 haïn vuôït qua. 194
Một số quy định khác (Vieät Nam) Một số quy định khác
Đơn vị giao dịch Đơn vị yết giá
Lô chẵn: 100 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ Mức giá Đơn vị yết giá
Lô lớn: Từ 20.000 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ Nhỏ hơn 50.000 100 đồng
Không quy định đơn vị giao dịch đối với giao 50.000 – 99.500 500 đồng
dịch thỏa thuận trái phiếu
Từ 100.000 1.000 đồng
Biên độ dao động giá: 5%

Giá tham chiếu: là giá đóng cửa của ngày giao dịch
gần nhất trước đó.
195 196
49
Baùn khoáng
Baùn coù sôû höõu (Long sale)
Baùnchöùng khoaùn mình ñaõ sôû höõu (baùn chöùng
khoaùn cuûa mình)
Baùn khoáng (Short sale)

Baùn chöùng khoaùn maø mình khoâng sôû höõu, noùi caùch
khaùc laø vay chöùng khoaùn ñeå baùn vaø seõ traû laïi baèng
chöùng khoaùn
Vay chöùng khoaùn cuûa caùc nhaø moâi giôùi-töï
doanh,mua traû laïi sau moät thôøi gian
197 Baùn khoáng khi cho raèng giaù seõ giaûm 198
Baùn khoáng Baùn khoáng
Quy ñònh veà baùn khoáng

Vị thế mua Vị thế baùn
Leänh baùn khoáng chæ ñöôïc thi haønh taïi giaù cao hôn
hay baèng giaù cuûa giao dòch tröôùc ñoù
(Long position) (Short position)
Neáu giaù baèng giaù giao dòch tröôùc thì giao dòch
Giao dòch Mua thaáp Baùn cao (vay ñeå baùn)
tröôùc phaûi coù giaù cao hôn giao dòch tröôùc nöõa ñaàu tieân
Traùnh taïo theâm aùp löïc giaûm giaù
Giao dòch Baùn cao Mua thaáp (mua CK ñeå
tieáp theo traû laïi ngöôøi cho vay)
199 200
50
Taøi khoaûn ñoøn baåy - Margin Taøi khoaûn ñoøn baåy

Account Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö
Öu ñieåm:
Margin Account
Taêng khaû naêng giao dòch
Taøi khoaûn ñoøn baåy
Taøi khoaûn caàm coá (collateralized loan account) Coù khaû naêng thu ñöôïc tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn
Taøi khoaûn baûo chöùng treân cuøng moät ñoàng voán ñaàu tö
Laø loaïi taøi khoaûn cho pheùp mua nhieàu hôn soá tieàn Nhöôïc ñieåm:
coù trong taøi khoaûn (nhôø vay cuûa brokerhouse) vaø Chòu tyû leä loã lôùn hôn neáu giaù chöùng khoaùn
chöùng khoaùn mua ñöôïc ñöôïc söû duïng nhö taøi saûn “xoay chieàu”
ñaûm baûo cho khoaûn tieàn vay
Taøi khoaûn ñoøn baåy coù theå ñöôïc aùp duïng cho caû baùn
khoáng
201 202
Taøi khoaûn ñoøn baåy Taøi khoaûn ñoøn baåy

Ñoái vôùi broker-dealer Tyû leä voán ban ñaàu (Initial requirement):
Öu ñieåm: Laø tyû leä toái thieåu voán maø moät nhaø ñaàu tö phaûi coù
Taêng thu nhaäp töø laõi vay (broker loan rate) treân giaù trò chöùng khoaùn mua baèng taøi khoaûn baûo
Taêng thu nhaäp hoa hoàng giao dòch
chöùng (taøi khoaûn ñoøn baåy)
ÔÛ US, tyû leä naøy ñöôïc quy ñònh bôûi Quy ñònh T (Reg
Nhöôïc ñieåm:
T) do Federal Reserve Board quy ñònh laø 50%
Coù khaû naêng bò maát voán cho vay neáu giaù
chöùng khoaùn bieán ñoäng gaây ra möùc loã cao hôn Tyû leä cho vay = 100% - Tyû leä vay
möùc ñaëc coïc cuûa nhaø ñaàu tö
Kieåm soaùt baèng yeâu caàu duy trì (maintenance
Voán ban ñaàu coù theå laø tieàn hoaëc caùc chöùng khoaùn
requirement) khaùc (sôû höõu hoaøn toaøn) vôùi giaù trò theá chaáp thaáp hôn
giaù thò tröôøng moät tyû leä naøo ñoù (cut-off rate) tuyø theo
203 loaïi chöùng khoaùn 204
51

Möùc duy trì (maintenance requirement) Tỷ lệ voán thöïc teá – Actual margin
Laø tyû leä toái thieåu cuûa voán töï coù cuûa nhaø ñaàu tö / Laø möùc cheânh leäch giöõa giaù thò tröôøng cuûa chöùng
giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu coù trong taøi khoaûn
khoaùn vôùi möùc vay
margin
Neáu döôùi möùc naøy nhaø ñaàu tö nhaän ñöôïc yeâu caàu
noäp tieàn duy trì (maintenance call hay margin call)
ñeå ñaùp öùng ñöôïc möùc duy trì (hay chöùng khoaùn Actual m arg in =
Current value of sec urities − Amount borrowed
töông ñöông tieàn) Current value of sec urities
Möùc duy trì taïi thò tröôøng Hoa kyø phoå bieán laø 25%
do caùc thò tröôøng quy ñònh
Caùc coâng ty moâi giôùi thöôøng ñöa ra möùc cao hôn
ñoái vôùi khaùch haøng (Ví duï: 30%) 205 206

Giaù chöùng khoaùn phaûi noäp tieàn duy trì – Margin Möùc duy trì (ví duï)
call price
Giaû söû tyû leä voán ban ñaàu laø 50%, möùc duy trì
Laø möùc giaù thò tröôøng cuûa chöùng khoaùn taïi ñoù nhaø ñaàu 25%. Mua 100 cp giaù 50$, sau ñoù giaù cp giaûm
tö phaûi noäp tieàn duy trì coøn 30$
Amount borrowed 5,000 $ (100%) CMV 3,000 $ (100%) CMV

MC price =
Number of shares (1 − ma int enance m arg in ) -2,500 $ (50%) Vay -2,500 $ (83.3%) Vay
2,500 $ (50%) Voán 500 $ (16.7%) Voán
1,250 $ (25%) Möùc d. trì 750 $ (25%) Möùc d.trì
Möùc noäp tieàn duy trì (cash margin): 250 $

207 208
52
Ngaøy thanh toaùn (settlement date)

Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy
Ngaøy thanh toaùn laø ngaøy maø ngöôøi mua ñöïôc coâng nhaän
sôû höõu chöùng khoaùn vaø ngöôøi baùn ñöôïc nhaän tieàn Mua 1000 cổ phiếu của Merck với giá $100/cổ phiếu. Vốn
Vieäc thanh toaùn thoâng qua heä thoáng thanh toaùn buø tröø ban đầu là 50%. Tỷ lệ duy trì là 30%. Lãi vay là 8%.
Caùc giao dòch thoâng thöôøng
Laø caùc giao dòch maø ngaøy thanh toaùn thöôøng laø khoaûng Assets Liabilitiess & Equity
vaøi ngaøy sau ngaøy giao dòch (trading date) Ngày 0
Thoâng leä quoác teá laø T+3 ( ngaøy laøm vieäc thöù 3 sau
ngaøy giao dòch)
Caàn thôøi gian ñeå xaùc nhaän laïi keát quaû cuûa taát caû caùc
Stock $100,000 Debt $50,000
giao dòch: ai mua bao nhieâu, ai caàn traû bao nhieâu tieàn Equity $50,000
sau moãi ngaøy giao dòch
Caùc giao dòch traû tieàn ngay (Cash settlement)
Ngaøy thanh toaùn chính laø ngaøy giao dòch 209 210
Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy
Vào ngày hôm sau, giá cổ phiếu giảm từ $100 xuống còn $90 Vào ngày thứ 2, giá cổ phiếu giảm từ $90 xuống còn $70. Tỷ
lệ vốn thực tế là 28.57%.
Assets Liabilitiess & Equity Assets Liabilitiess & Equity

Ngày 1 Ngày 2
Stock $90,000 Debt $50,000 Stock $70,000 Debt $50,000

Equity $40,000 Equity $20,000
211 212
53
Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy
A. Nộp thêm tiền vào tài khoản. B. Nộp thêm tiền vào tài khoản và trả nợ.
30% = [(Cash + $70.000) - $50,000]/(cash + $70,000) 30% = [$70.000 - ($50,000 – cash)]/($70,000)
Assets Liabilitiess & Equity Assets Liabilitiess & Equity
Ngày 2 Ngày 2
Stock $70,000 Debt $50,000 Stock $70,000 Debt $49,000

Cash $ 1,429 Equity $21,429 Cash $0 Equity $21,000
213 214
Ví duï taøi khoaûn ñoøn baåy

C. Bán bớt cổ phiếu và trả nợ. Quyeàn Choïn
Option
30% = [($70.000 – cash) - ($50,000 – cash)]/($70,000 - cash)
Cash = $3,333 (Bán 48 cổ phiếu)
Assets Liabilitiess & Equity

Ngày 2
Stock $66,667 Debt $46,667

Cash $0 Equity $20,000
215
54
Option laø gì? Caùc khaùi nieäm cô baûn

Laø coâng cuï phaùi sinh (derivatives)

Caùc loaïi option
Giaù cuûa option phuï thuoäc vaøo giaù cuûa caùc coâng cuï
khaùc nhö coå phieáu, traùi phieáu, index, ngoaïi teä… Call option (quyeàn choïn mua)
Laø moät hôïp ñoàng (contract) giöõa hai beân: Laø quyeàn mua chöùng khoaùn töø moät ngöôøi khaùc
Ngöôøi mua (mua option): coù quyeàn, khoâng phaûi coù vôùi moät giaù nhaát ñònh vaøo thôøi ñieåm nhaát ñònh
nghóa vuï vôùi soá löôïng nhaát ñònh. Nhaø ñaàu tö coù theå mua
Ngöôøi baùn (baùn option): coù nghóa vuï, khoâng coù quyeàn hay baùn quyeàn naøy
Quyeàn gì? Put option (quyeàn choïn baùn)
Mua, baùn chöùng khoaùn vôùi giaù ñöôïc xaùc ñònh tröôùc
Laø quyeàn baùn chöùng khoaùn cho ngöôøi khaùc vôùi
vaøo thôøi gian xaùc ñònh tröôùc trong töông lai giaù nhaát ñònh vaøo thôøi ñieåm nhaát ñònh vôùi soá
Ví duï: quyeàn mua chöùng khoaùn MSFT vôùi giaù $25
löôïng nhaát ñònh. Nhaø ñaàu tö coù theå mua hay
vaøo thaùng Tö 2006 coù giaù 3 ½$. 217 baùn quyeàn naøy 218
Caùc khaùi nieäm cô baûn Caùc khaùi nieäm cô baûn

Haøng hoaù cô sôû (underlying instruments) Quyeàn choïn chuaån hoaù (Standardized Option) vaø
Laø loaïi haøng hoaù maø quyeàn mua baùn caùc loaïi haøng hoaù khoâng chuaån hoaù (Exotic Option)
naøy ñöôïc theå hieän qua option Chuaån hoaù: thöôøng giao dòch treân caùc thò tröôøng coù toå chöùc
Veà lyù thuyeát: haøng hoaù cô sôû coù theå laø baát cöù loaïi coâng cuï (ñoái töôïng cuûa khoaù hoïc)
taøi chính, haøng hoaù coù giaù thò tröôøng bieán ñoäng Khoâng chuaån hoaù (exotic): giao dòch giöõa caùc dealers hay
traders vôùi nhau treân OTC
Treân thöïc teá: haøng hoaù cô sôû coù theå chia laøm hai loaïi chính
Equity: taïo neân equity option. Laø coå phieáu.
Ngöôøi mua quyeàn choïn (buyer, holder, owner)
Coù quyeàn thi haønh (exercise) option (mua hay baùn chöùng
Non-equity: taïo ra non-equity option
khoaùn) neáu giaù cuûa chöùng khoaùn coù lôïi cho mình
° chæ soá chöùng khoaùn (index option)
Khoâng thi haønh (let the option expire) neáu giaù cuûa chöùng
° laõi suaát (option on bonds) khoaùn khoâng coù lôïi cho mình
° ngoaïi teä (currency option) Baùn quyeàn (option) cho ngöôøi khaùc
Veà caên baûn, caùc options ñeàu gioáng nhau veà baûn chaát, Ngöôøi baùn quyeàn choïn (seller, writer)
khoâng phuï thuoäc vaøo daïng haøng hoaù cô sôû Nhaän tieàn baùn
giôùi thieäu veà equity option Coù nghóa vuï thi haønh quyeàn choïn khi ngöôøi mua yeâu caàu
219 220
55
Caùc thoâng soá cô baûn

Giaù thi haønh (exercise price, strike price) Ñoïc baûng yeát giaù Option treân WSJ
Laø möùc giaù maø ngöôøi mua option coù quyeàn thi haønh (mua hay
baùn) chöùng khoaùn CHICAGO BOARD
Ñöôïc quy ñònh tuyø theo töøng thò tröôøng (ví duï ôû NY: laø boäi soá
Type
Option & Strike
cuûa 5$ neáu giaù cao hôn 25$, hay laø boäi soá cuûa 2.5$ neáu nhoû NY close Price Calls-Last Puts-Last
hôn 25 $) Jan Feb March Jan Feb March
Ngaøy ñaùo haïn (expiration dates)

Laø ngaøy cuoái cuøng maø sau ñoù option khoâng coøn hieäu löïc
Adm Fam 40 1 3/8 3 5/8 r 3/16 7/8 1 1/4
41 1/8 45 1/2 1 1/2 2 1/8 3 7/8 r 5 1/4
Ñöôïc quy ñònh tuyø vaøo töøng thò tröôøng, ví duï taïi US ngaøy ñaùo 41 1/6 50 r 3/8 5/8 s s 12
haïn laø ngaøy thöù 7 (Sat) sau ngaøy thöù 6 (Fri) thöù ba cuûa thaùng ALFA, Inc 30 7 7/8 9 1/8 11 r r 1/8
ñaùo haïn 37 7/8 35 3 1/8 4 1/2 6 3/4 r 1/4 1/8
Giaù cuûa option (premium) 37 7/8 40 3/4 1 5/8 3 3/4 7/8 r
Laø giaù giao dòch cuûa option

All Swel 25 1/4 1 3/8 2 1/8 1 1 5/8
25 1/4 30 r 1/8 7/8 3 3/4 4 5/8 7
Do thò tröôøng quyeát ñònh Bulln Bar 20 r r r r r 7/8
Quy moâ cuûa contract 24 22 1/2 1 r r r r r
Ñoái vôùi stock option: 1 contract laø quyeàn mua/baùn 100 coå 221 24 25 5/16 1 2 1/4 r r 2 5/8 222
phieáu
Option kieåu chaâu Aâu vaø kieåu Myõ Giaù trò cuûa Option
American Style Option In-the-money option
Cho pheùp thi haønh quyeàn tröôùc ngaøy ñaùo haïn. Call option: Stock market price > exercise price
Phoå bieán nhaát Put option: Stock market price < exercise price
European Style Option At-the-money option
Thi haønh quyeàn vaøo ngaøy (moät khoaûng thôøi gian) Call option: Stock market price = exercise price
tröôùc ngaøy ñaùo haïn Put option: Stock market price = exercise price
Giaù option kieåu Myõ luoân lôùn hôn giaù option Out-of-the-money option
kieåu chaâu Aâu cuøng loaïi do “quyeàn exercise Call option: Stock market price < exercise price
sôùm” Put option: Stock market price > exercise price
223 224
56
Giaù trò cuûa Option Giao dòch option cô baûn vaø döï baùo giaù
Premium = Intrinsic value + Time Value
chöùng khoaùn
Intrinsic value (giaù trò “noäi taïi”) Mua option (long option)
Call option: Baùn option (short option)
Intrinsic value = market price – exercise price Caùc chieán löôïc cô baûn khi döï ñoaùn giaù cuûa haøng
Put Option: hoaù cô sôû:
Long Short
Intrinsic value = exercise price -market price
Time value Right to buy Obligation to sell

Call Bullish Bearish
Giaù trò cuûa khaû naêng bieán ñoäng giaù theo höôùng coù
lôïi cuûa chöùng khoaùn cho tôùi khi ñaùo haïn Right to Sell Obligation to buy
Vaøo ngaøy ñaùo haïn, time value = ??? Bearish Bullish
Put
225 226
Lôøi, Loã vaø Hoaø voán khi mua baùn Lôøi, Loã vaø Hoaø voán khi mua baùn
Option (uncovered) Option (uncovered)
Call Option
Put Option
Laõi
Giaù baùn Laõi Laõi
Giaù baùn quyeàn Ngöôøi baùn
quyeàn
choïn baùn
choïn
mua
0 0
Giaù coå Giaù thi haønh Stock Price
Giaù thi phieáu
Giaù mua Giaù mua
haønh Giaù hoøa quyeàn Choïn
quyeàn Giaù hoøa voán Ngöôøi mua
baùn
choïn voán Loã Loã Loã
mua
227 228
57
Lôøi, Loã vaø Hoaø voán Söû duïng Option

Vò theá Ñieåm hoøa voán Lôïi nhuaän toái ña Khoaûn loã toái ña
Taïo ra moät thò tröôøng hoaøn chænh
Mua quyeàn choïn Giaù thöïc hieän coäng
Khoâng giôùi haïn
Khoaûn phí quyeàn Nhaø ñaàu tö coù cô hoäi kieám lôøi khi: giaù leân,
mua phí quyeàn choïn choïn
xuoáng, khoâng thay ñoåi
Baùn quyeàn choïn Giaù thöïc hieän coäng Khoaûn phí quyeàn
Coâng cuï ñoøn baåy cao kieám lôøi nhieàu = boû voán
Khoâng giôùi haïn
mua phí quyeàn choïn choïn ít + ruûi ro cao
Coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro (hedging)
Mua quyeàn choïn Giaù thöïc hieän tröø phí Giaù thöïc hieän tröø Khoaûn phí quyeàn
baùn quyeàn choïn phí quyeàn choïn choïn
Giaù thöïc hieän

Baùn quyeàn choïn Giaù thöïc hieän tröø phí Khoaûn phí quyeàn
tröø phí quyeàn
baùn quyeàn choïn choïn
choïn
229 230
Muïc ñích mua baùn Option Muïc ñích mua baùn Option
Mua Call Mua Put
Thu lôïi töø ñaàu cô Thu lôïi töø ñaàu cô
Keùo daøi thôøi gian ra quyeát ñònh mua coå phieáu Keùo daøi thôøi gian ra quyeát ñònh baùn coå phieáu
Muoán mua coå phieáu nhöng chöa muoán mua ngay, Muoán baùn coå phieáu nhöng chöa muoán baùn ngay,
tuy nhieân laïi sôï giaù leân nhöng laïi sôï giaù ñi xuoáng
Ñaàu tö vaøo nhieàu coå phieáu moät luùc vôùi soá voán ít Baùn Put (writing puts)
Baùn Call (writing calls) Kieám lôïi nhuaän khi giaù leân nhöng khoâng muoán boû
Taêng lôïi nhuaän (naém giöõ coå phieáu vaø write call tieàn mua coå phieáu
slightly out-of-the money) Mua coå phieáu döôùi giaù hieän taïi
Choát giaù baùn (locking in a sale price) Muoán mua coå phieáu döôùi möùc giaù hieän taïi
Muoán baùn coå phieáu neáu giaù cao hôn giaù hieän taïi write put
write calls Neáu giaù leân, laáy premium. Neáu giaù xuoáng: mua
Neáu giaù khoâng leân, vaãn thu lôïi nhuaän
231
coå phieáu vôùi giaù thi haønh - premium 232
58
Hedging with option: chieán löôïc cô baûn

Long stock & short call (covered call writing)
Uncovered position (naked): chæ mua hay baùn option laø
chieán löôïc ruûi ro
Covered position: laø chieán löôïc an toaøn
Döï ñoaùn giaù coå phieáu khoâng bieán ñoäng maïnh hoaëc ñi xuoáng
Baûo veä moät phaàn (partial protection) giaù trò chöùng khoaùn
naém giöõ
Long stock & long put
Baûo veä giaù coå phieáu ñang naém giöõ neáu giaù giaûm
Short stock & long calls
Baûo veä vò theá baùn khoáng khoûi aûnh höôûng cuûa giaù leân
Short stocks & short put
Baûo veä moät phaàn (partial protection) giaù trò chöùng khoaùn233
naém giöõ
234
Chæ soá chöùng khoaùn

Chæ soá chöùng khoaùn laø gì?
Laø nhöõng thoáng keâ giaù hay giaù trò cuûa caùc chöùng khoaùn nieâm
Phaân tích yeát treân thò tröôøng

Muïc ñích: duøng ñeå ño nhöõng thay ñoåi cuûa giaù chöùng khoaùn
Stock Market
Moãi thò tröôøng chöùng khoaùn ñeàu coù chæ soá rieâng cuûa mình, beân
caïnh ñoù ngöôøi ta taïo ra chæ soá ñeå ño löôøng nhöõng thay ñoåi cuûa
nhöõng ñoái töôïng choïn loïc caàn theo doõi. Ví duï:
DJIA: (chæ soá DJ coâng nghieäp): chæ soá veà giaù cuûa 30 CP coâng
nghieäp lôùn cuûa US
SP 100: chæ soá giaù trò cuûa 100 Coâng ty lôùn (Blue Chip) cuûa Hoa
kyø nhö IBM, General Motor…
Wilshire 5,000 Equity Index: chæ soá giaù trò cuûa 5000 coâng ty
choïn loïc nieâm yeát taïi NYSE, AMEX vaø OTC
Chæ soá traùi phieáu…
236

59
Chæ soá chöùng khoaùn Chæ soá chöùng khoaùn

Caùc phöông phaùp thoáng keâ cô baûn (caùc loaïi chæ soá cô baûn)
Caùc phöông phaùp thoáng keâ cô baûn (caùc loaïi chæ soá cô

baûn) Chæ soá toång hôïp (value weighted, capitalization based indices,
composite indices)
Trung bình giaù (price-weighted)
N Current Total Market Value
IndexValue = × BaseIndexV alue
∑ Pi
1
Base period total MarketValu e
IndexValue =
N Phương phaùp Laspeyer
Chæ soá tính theo phöông phaùp trung bình giaù theå hieän

IL =
∑ Pni Q ni
× I0
möùc giaù trung bình cuûa caùc coå phieáu treân thò tröôøng ∑ Poi Q oi
Moãi khi coù theâm coå phieáu, taùch coå phieáu, phaùt haønh
Phöông phaùp Paasche

quyeàn… chæ soá ñöôïc ñieàu chænh bôûi soá chia (divisor)

Caùc chæ soá CK noåi tieáng tính theo phöông phaùp naøy:
IP =
∑P ni Q ni
× I0
DJIA, Nikkei 225 237
∑P oi Q ni 238
Chæ soá chöùng khoaùn Chæ soá chöùng khoaùn

Trung bình giaù trò (value weighted, composite indices) Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa töøng phöông phaùp
Chæ soá trung bình giaù trò theå hieän möùc giaù trò töông Price weighted:
ñoái cuûa thò tröôøng so vôùi giaù trò thò tröôøng ôû moät Seõ khoâng phaûn aùnh chính xaùc möùc giaù trung bình neáu
thôøi ñieåm goác naøo ñoù nhö söï khaùc bieät giaù cuûa caùc coå phieáu duøng ñeå tính chæ
Khi coù theâm CP, taùch nhaäp… duøng soá chia ñeå ñieàu soá töông ñoái lôùn
chænh Coå phieáu coù möùc giaù cao seõ aûnh höôûng leân chæ soá coå
phieáu nhieàu hôn vôùi cuøng möùc % bieán ñoäng giaù
Caùc chæ soá duøng phöông phaùp:
Value weighted
° Laspeyer: DAX cuûa TTCK Ñöùc
Khi soá löôïng coå phieáu coøn ít, bieán ñoäng giaù cuûa nhöõng
° Paasche: NYSE Composite, S&P500, TOPIX (Nhaät

coâng ty coù “möùc voán hoaù” lôùn seõ taùc ñoäng lôùn hôn ñeán
baûn), FT-SE 100 (London stock exchange), CAC -40
chæ soá
(Paris Stock Exchange)
° VNIndex cuûa VSE duøng 239 240
60
Chu kyø kinh teá (tieáp)

Phaân tích kinh teá
Caùc daáu hieäu cuûa giai ñoaïn ñi leân cuûa neàn KT:
Saûn löôïng coâng nghieäp taêng
Chu kyø cuûa neàn kinh teá Thò tröôøng CK taêng giaù (bullish)
Giaù baát ñoäng saûn taêng

Höng thònh Suy thoaùi Nhu caàu haøng hoaù vaø dòch vuï taêng
GDP taêng
Caùc daáu hieäu cuûa giai ñoaïn ñi xuoáng cuûa neàn KT

Soá löôïng coâng ty phaù saûn taêng leân
Nôï tieâu duøng cao
TTCK giaûm giaù (bearish)
Toàn kho trong neàn kinh teá taêng (daáu hieäu cuûa tieâu duøng
giaûm xuoáng)
Phuïc hoài Ñaùy
241 GDP giaûm 242
Phaân tích kinh teá Phaân tích kinh teá

Caùc chæ soá baùo hieäu (economic indicators)
Maëc duø neàn kinh teá mang tính chu kyø, nhöng ñeå
Daáu hieäu baùo tröôùc (leading indicators)
bieát neàn kinh teá ñang ôû trong giai ñoaïn naøo (ñi leân
Nhöõng daáu hieäu naøy thöôøng ñi tröôùc chu kyø neàn KT neân laø
hay ñi xuoáng) khoâng phaûi laø vieäc deã daøng do caùc

daáu hieäu cho bieát tröôùc neàn kinh teá seõ ñi veà ñaâu
daáu hieän thöôøng laãn loän:
° Soá löôïng giôø thueâ nhaân coâng
Chu kyø ñi xuoáng daøi haïn ñoâi khi bò “chen ngang” ° Ñôn ñaët haøng (haøng tieâu duøng, haøng coâng nghieäp)
bôûi nhöõng daáu hieäu ñi leân taïm thôøi nhöng khoâng ° Soá löôïng ñôn xin xaây nhaø
phaûi laø daáu hieäu roõ raøng cuûa söï ñi leân (neàn KT ° Toàn kho haøng durable
coù theå ñi leân hoaëc coù theå ñi xuoáng) ° Vay tieâu duøng
Coù nhöõng coâng ty phaùt trieån maïnh cuøng luùc vôùi ° Giaù CK
nhieàu coâng ty phaù saûn ° Cung tieàn (M2)
Taêng neàn kinh teá seõ vaøo chu kyø ñi leân; giaûm neàn KT
243
seõ vaøo chu kyø ñi xuoáng 244
61
Phaân tích kinh teá Phaân tích kinh teá

Caùc chæ soá baùo hieäu (economic indicators) Caùc chæ soá baùo hieäu (economic indicators)
Caùc chæ soá ñi cuøng (coincident indicators) Caùc daáu hieäu ñi sau (lagging indicators)
Caùc daáu hieäu naøy thöôøng ñi cuøng vôùi neàn kinh teá Nhöõng daáu hieäu thay ñoåi sau khi neàn KT
°Soá löôïng vieäc laøm khu vöïc phi noâng nghieäp °Tyû leä haøng toàn kho / saûn löôïng saûn xuaát,
°Thu nhaäp caù nhaân
thöông maïi
°Tyû leä tieàn coâng/ñôn vò saûn löôïng
°Saûn löôïng coâng nghieäp
°Vay thöông maïi, coâng nghieäp
°Doanh soá saûn xuaát vaø haøng thöông maïi
°Lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp
Caùc daáu hieäu taêng neàn KT ñi leân, caùc daáu
°Tyû leä vay tieâu duøng/thu nhaäp caù nhaân
hieäu naøy giaûm neàn KT ñang ñi xuoáng
°Thôøi gian thaát nghieäp bình quaân
245 246
Phaân tích cô baûn

Phaân tích kinh teá
Hoaït ñoäng oån ñònh hoaù neàn kinh teá cuûa Chính phuû Phaân tích ngaønh (industry analysis)
Phaân tích moät nghaønh coâng nghieäp cuï theå naøo ñoù
Giaûm tieâu duøng cuûa caù nhaân vaø doanh nghieäp
Taêng thueá
ñeå xem nghaønh coâng nghieäp naøo coù tieàm naêng
nhaát khi neàn kinh teá ôû chu kyø ñi leân hoaëc ñi xuoáng
Giaûm cung tieàn (tight money, tieàn teä thaét chaët)
Giaûm chi tieâu chính phuû Trong moái lieân heä vôùi neàn Kinh teá, coù 4 loaïi
nghaønh coâng ngieäp
Taêng tieâu duøng caù nhaân vaø doanh nghieäp
Phoøng veä (defensive)
Giaûm thueá
Taêng cung tieàn (easy money, tieàn teä nôùi loûng) Chu kyø (Cyclical)
Taêng chi tieâu chính phuû Taêng tröôûng (Growth)
Söï kieän (Special situation stocks)
247 248
62
Phaân tích cô baûn Phaân tích cô baûn

Defensive
Cyclical
Laø nhöõng nghaønh ít bò aûnh höôûng cuûa chu kyø kinh teá
Bò aûnh höôûng maïnh bôûi chu kyø cuûa neàn kinh teá
Coå phieáu cuûa nhöõng coâng ty thuoäc nhöõng ngaønh naøy
laø moät löïa choïn toát ñeå traùnh taùc ñoäng ñi xuoáng cuûa Laø nhöõng nghaønh saûn xuaát ra haøng “beàn” (durable):
neàn kinh teá (giaûm ít hôn, taêng ít hôn) Voán (banking)
Laø nhöõng nghaønh saûn xuaát nhöõng loaïi haøng tieâu Nguyeân vaät lieäu (raw material): saét theùp, xi maêng, nhoâm,
duøng nhanh (nondurable consumer goods): giaáy)
Thöïc phaåm, thuoác laù Maùy moùc coâng nghieäp
Baûo hieåm Haøng tieâu duøng beàn: xe hôi, appliance (maùy giaët, tuû laïnh,
maùy laïnh…)
Döôïc
Xaây döïng
Naêng löôïng

Ruûi ro cao hôn, lôïi nhuaän cao hôn

Ruûi ro ít, lôïi nhuaän ít 249 250
Phaân tích cô baûn Phaân tích cô baûn

Growth industry
Nghaønh coâng nghieäp, saûn phaåm traûi qua boán giai ñoaïn: ra
ñôøi, taêng tröôûng, oån ñònh, suy thoaùi (introdcution, growth, Phaân tích coâng ty
maturity, decline) Neáu coøn ñuû thôøi gian seõ giôùi thieäu
Ngaønh taêng tröôûng coù giai ñoaïn taêng tröôûng nhanh hôn cuûa
neàn kinh teá do caùc taùc ñoäng cuûa coâng ngheä môùi. Ví duï: Seõ hoïc ôû trong moân Taøi chính Coâng ty
Maùy tính
Soft drink, döôïc
Nhöõng coâng ty naøy thöôøng chia coå töùc ít do taêng tröôûng

nhanh
Special situation stocks
Caùc coâng ty naøy coù tieàm naêng lôïi nhuaän lôùn do caùc söï kieän
baát thöôøng: ban laõnh ñaïo môùi, saûn phaåm môùi, tìm ñöôïc
nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân môùi 251 252
63
Phaân tích kyõ thuaät Phaân tích kyõ thuaät

Khaùi nieäm:
laøsöï döï baùo xu höôùng cuûa thò tröôøng vaø giaù cuûa chöùng
khoaùn. Vieäc ra quyeát ñònh mua hay baùn chöùng khoaùn hoaøn Lyù thuyeát Dow (Dow theory)
toaøn döïa treân hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng vaø xu höôùng chung Duøng ñeå xaùc nhaän söï keát thuùc cuûa nhöõng xu höôùng chính
cuûa thò tröôøng (market trend)
cuûa thò tröôøng (major market trend)
So saùnh vôùi phaân tích cô baûn
Coù ba xu höôùng bieán ñoäng giaù chính: xu höôùng bieán ñoäng
Cô sôû: caû 2 phöông phaùp ñeàu cho raèng thò tröôøng laø coù theå
döï ñoaùn ñöôïc chính – primary trend (coù theå töø 1 naêm trôû leân), xu höôùng
Khoaûng thôøi gian döï baùo: bieán ñoäng caáp hai – secondary trend (thöôøng töø 3 ñeán 12
Cô baûn: döï baùo ñoäng thaùi cuûa söï ñaàu tö vaøo coå phieáu coâng ty vaø tuaàn) vaø xu höôùng bieán ñoäng ngaén haïn – short-term
nghaønh coâng nghieäp trong thôøi gian töông ñoái daøi trong töông lai 6- fluctuation (khoaûng vaøi giôø ñeán vaøi ngaøy)
12 thaùng döïa treân söï phaân tích chaát löôïng cuûa coâng ty
Kyõ thuaät: quan taâm ñeán bieán ñoäng cuûa xu theá thò tröôøng vaø giaù Phöông phaùp naøy thöôøng khoâng chính xaùc vaø thöôøng
chöùng khoaùn trong khoaûng thôøi gian ngaén “xaùc nhaän” chaäm
Phoái hôïp phaân tích kyõ thuaät vaø phaân tích cô baûn
Cô baûn: ñöôïc söû duïng ñeå quyeát ñònh neân mua hay baùn
Kyõ thuaät: ñeå ra quyeát ñònh khi naøo neân thöïc hieän quyeát ñònh mua253 254
baùn

Dow theory cho raèng chæ xaùc ñònh ñöôïc xu höôùng
Xu höôùng bieán ñoäng giaù chung cuûa toaøn thò tröôøng, nhöng hieän nay nhieàu nhaø
phaân tích cho raèng coù theå döï baùo ñöôïc xu höôùng
chung cuûa töøng coå phieáu
Xu höôùng bieán ñoäng caáp hai
Chartist
Laø nhöõng nhaø phaân tích kyõ thuaät duøng ñoà thò, bieåu ñoà theo
doõi bieán ñoäng giaù haøng ngaøy ñeå tìm ra nhöõng ñöôøng xu
höôùng (trendline) chính cuûa thò tröôøng. Hoï cho raèng thò
tröôøng luoân bieán ñoäng theo nhöõng daïng thöùc (pattern) nhaát
ñònh
Xu höôùng bieán ñoäng chính
Chartist phaù vôõ nguyeân taéc thò tröôøng hieäu quaû
Ai ñuùng? Ai sai?
255
Moãi nhaø phaân tích coù theå dieãn giaûi ñoà thò theo caùch rieâng256
cuûa mình
64

Traïng thaùi cuûng coá (consolidation level)
Moät soá khaùi nieäm thöôøng gaëp trong charting Neáu thò tröôøng chæ dao ñoäng trong moät bieân ñoä heïp,
Ñöôøng xu höôùng traïng thaùi ñoù ñöôïc goïi laø traïng thaùi cuûng coá. Khi bieåu
dieãn treân ñoà thò, ñöôøng xu höôùng naèm ngang vaø ñöôïc
goïi laø bieán ñoäng ngang, khoâng leân cuõng khoâng xuoáng
Möùc chòu ñöïng
Consolidation
Möùc hoã trôï
Ñöôøng noái caùc ñieåm thaáp Ñöôøng noái caùc ñieåm cao
ñi leân ñi xuoáng 257 258

Ñaûo chieàu (reversal) Head and Shoulders
Ñoù laø khi ñöôøng thò tröôøng ñi leân hay ñi xuoáng bò Head-and-Shoulders Top Head-and-Shoulders Bottom
ngöøng laïi vaø giaù coå phieáu bieán ñoäng ngöôïc chieàu.
Giöõa 2 xu höôùng thöôøng coù giai ñoaïn cuûng coá
(consoladation)
Raát khoù bieát ñöôïc ñaâu laø söï ñoåi chieàu thöïc söï do coù
nhieàu söï leân xuoáng ñan xen trong moãi xu höôùng
Moät pattern noåi tieáng cuûa söï ñaûo chieàu laø
“head-and-shoulders”
259 260
65

Möùc hoã trôï (support) vaø möùc chòu ñöïng (ressistance level)
Khi giaù coå phieáu giaûm ñeán möùc hoã trôï, ngöôøi mua bò haáp daãn Moät soá chæ tieâu phaân tích kyõ thuaät chính khaùc
bôûi giaù caû thaáp seõ ñoå xoâ vaøo mua chöùng khoaùn, nhôø ñoù giaù caû Khoái löôïng giao dòch
seõ khoâng tieáp tuïc rôùt xuoáng hôn nöõa.
khoái löôïng giao dòch ñöôïc cho laø ñieàu kieän tieân quyeát cho
Khi giaù coå phieáu taêng ñeán möùc duy trì, ngöôøi baùn seõ nghi ngaïi

veà vieäc giaù coå phieáu coù theå vaãn tieáp tuïc taêng leân neân seõ ñoå xoâ baát cöù thay ñoåi veà giaù caû thò tröôøng
baùn ra chöùng khoaùn, nhôø ñoù giaù caû seõ ñöôïc duy trì ôû möùc naøy. Noùi chung, trong thò tröôøng giaù leân, khoái löôïng giao dòch
Giaù coå phieáu coù theå tieáp tuïc dao ñoäng trong nhieàu thaùng, giöõa thò tröôøng thöôøng lôùn vaø ngöôïc laïi trong thò tröôøng giaù
möùc duy trì vaø möùc hoã trôï giaûm, khoái löôïng giao dòch thò tröôøng thöôøng nhoû.
Neáu giaù caû moät loaïi chöùng khoaùn naøo ñoù vöôït khoûi möùc hoã trôï Khoái löôïng giao dòch thò tröôøng raát thaáp cho thaáy söï thieáu
vaø möùc duy trì, söï bieán ñoäng ñoù ñöôïc coi laø nghieâm troïng. Veà vaéng ngöôøi mua treân thò tröôøng, ngöôøi baùn thöôøng nhieàu
maët kyõ thuaät, söï vöôït raøo nhö vaäy ñöôïc goïi laø söï phaù vôõ hôn ngöôøi mua. Do vaäy khoái löôïng giao dòch thò tröôøng khi
(breakout) - coù nghóa laø giaù thò tröôøng giaûm döôùi möùc hoã trôï vaø giaù leân thöôøng lôùn hôn khoái löôïng giao dòch thò tröôøng khi
taêng treân möùc duy trì. Söï phaù vôõ naøy thöôøng laø daáu hieäu baét ñaàu giaù xuoáng.
moät xu höôùng taêng hoaëc giaûm môùi 261 262

Khoái löôïng giao dòch (tieáp)
Döïa vaøo thoáng keâ bieán ñoäng giaù caû vaø khoái löôïng giao
dòch treân thò tröôøng, caùc nhaø phaân tích kyõ thuaät thöôøng coù “Hôi thô”û cuûa thò tröôøng (market’s breadth)
nhaän ñònh chung nhö sau:
Do chæ soá CK bò aûnh höôûng cuûa caùch tính, caùc nhaø
Giaù thò tröôøng taêng nhanh ñoàng thôøi khoái löôïng giao dòch
cuõng taêng nhanh: daáu hieäu thò tröôøng ñi leân, neân giaù coå phaân tích coøn xem xeùt ñeán tình traïng cuûa thò tröôøng
phieáu coù theå taêng nöõa. (Breadth of the market) - coù nghóa laø soá loaïi chöùng
Giaù thò tröôøng taêng cao nhöng khoái löôïng giao dòch giaûm khoaùn taêng hoaëc giaûm giaù (advances/declines) ñöôïc
ñi nhieàu: daáu hieäu thò tröôøng ñi xuoáng, neân giaù coå phieáu giao dòch trong moät ngaøy giao dòch cuï theå.
coù theå ñöùng yeân vaø giaûm.
Giaù thò tröôøng giaûm maïnh nhöng khoái löôïng giao dòch laïi Neáu soá chöùng khoaùn giaûm giaù nhieàu hôn soá chöùng
taêng nhanh: daáu hieäu thò tröôøng raát xaáu, neân giaù coå phieáu khoaùn leân giaù, thò tröôøng ñöôïc coi laø ñi xuoáng.
coù theå khoâng leân laïi ñöôïc vaø seõ tuït xuoáng nhanh.
Khi thò tröôøng ñi leân, soá chöùng khoaùn taêng giaù
Giaù thò tröôøng giaûm nhanh ñoàng thôøi khoái löôïng giao dòch
cuõng giaûm nhieàu: daáu hieäu thò tröôøng ñi leân, neân giaù coå
phieáu coù theå ñöùng yeân vaø khoâng theå rôùt nöõa.
263 264
66

Caùc ñieåm giaù cao nhaát vaø thaáp nhaát môùi (new Lyù thuyeát loâ leû (Odd-lot theory)
highs, new lows) Caùc nhaø ñaàu tö loâ leû thöôøng haønh ñoäng sai thôøi
Moät coâng cuï ño löôøng hoã trôï phöông phaùp phaân ñieåm, baùn khi thò tröôøng ñiù leân vaø mua khi thò
tích tình traïng cuûa thò tröôøng (breadth of the tröôøng ñi xuoáng
market) laø quan saùt caùc ñieåm giaù cao nhaát vaø thaáp Laøm ngöôïc laïi caùc nhaø ñaàu tö loâ leû
nhaát môùi cuûa thò tröôøng (New highs & new lows).
Thò tröôøng ñi leân taêng caùc coå phieáu ñaït ñöôïc Chæ soá giao dòch loâ leû =
Toång hôïp ñoàng loâ leû mua vaøo
ñieåm môùi coù giaù caû cao nhaát vaø soá löôïng caùc coå Toång hôïp ñoàng loâ leû baùn ra
phieáu chuyeån sang ñieåm môùi coù giaù caû thaáp nhaát
giaûm ñi.
Ngöôïc laïi cho thò tröôøng ñi xuoáng 265 266
Phaân tích kyõ thuaät Ruûi ro ñaàu tö

Vị thế tiền mặt của quỹ tương hoã
Ruûi ro laïm phaùt (inflation risk)

Caùc quyõ töông hoã (mutual fund) thöôøng naém giöõ moät phaàn
Coøn goïi laø ruûi ro söùc mua (purchasing power
giaù trò cuûa danh muïc ñaàu tö döôùi daïng tieàn maët vì thöù nhaát,
risk)
quyõ luoân caàn tieàn maët ñeå ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn cho
caùc chöùng khoaùn do nhöõng ngöôøi chuû quyõ baùn laïi cho quyõ Ñaàu tö vaøo coâng cuï thu nhaäp coá ñònh (fixed
vaø thöù hai laø tieàn thu ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh chöùng income) bò aûnh höôûng naëng nhaát
khoaùn cuûa quyõ coù theå chöa ñöôïc ñem ñi ñaàu tö kòp thôøi.
Moät quyõ töông hoã coù löôïng tieàn maët cao coù theå ñöôïc coi laø Ruûi ro löïa choïn chöùng khoaùn (selection risk)
moât chæ daãn ñaàu tö giaù taêng cho nhaø ñaàu tö, bôûi vì khaû naêng Ñoù laø ruûi ro löïa choïn phaûi chöùng khoaùn cuûa moät
mua vaøo chöùng khoaùn cuûa quyõ raát cao coâng ty keùm cho duø nghaønh ngheà kinh doanh laø
ngöôïc laïi moät tyû suaát tieàn maët thaáp nghóa laø caùc quyõ naøy ñaõ haáp daãn (ví duï nhö coâng ty vöôùng phaûi kieän tuïng,
mua vaøo raát nhieàu neân khaû naêng mua vaøo tieáp laø raát nhoû maø tranh chaáp…
khaû naêng baùn ra raát cao nhö laø chæ daãn ñaàu tö giaù haï cho nhaø
ñaàu tö. 267 268
67
Ruûi ro ñaàu tö Ruûi ro ñaàu tö

Ruûi ro taùi ñaàu tö
Ruûi ro xaùc ñònh thôøi ñieåm (timing risk) Ruûi ro khi khoâng theå ñaàu tö thu nhaäp töø caùc taøi saûn taøi
Laø ruûi ro deã gaëp phaûi nhaát chính (tieàn laõi, tieàn voán) vôùi laõi suaát haáp daãn nhö
Cho duø chöùng khoaùn löïa choïn laø cuûa moät coâng ty tröôùc
toát thì vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm khoâng chính xaùc seõ
Zero coupon bond traùnh ñöôïc ruûi ro naøy
laøm giaûm lôïi nhuaän hoaëc gaây thua loã
Ruûi ro bò thu hoài (call risk) Ruûi ro tín duïng (credit risk)
Caùc chöùng khoaùn coù ñaëc tính thu hoài seõ bò “call” Ruûi ro bò maát moät phaàn hay toaøn boä tieàn ñaàu tö do
khi laõi suaát thò tröôøng xuoáng thaáp khoâng ñaàu tö coâng ty bò phaù saûn
ñöôïc vôùi laõi suaát cao nhö cuõ
Ruûi ro thanh khoaûn (liquidity risk)

Ruûi ro khi khoâng theå chuyeån khoaûn ñaàu tö thaønh tieàn
269 270
moät caùch deã daøng, toán ít chi phí
Ruûi ro ñaàu tö
Ruûi ro phaùp lyù (legislative risk, political risk)
Phaân tích Taøi chính

Ruûiro khi nhöõng thay ñoåi veà luaät phaùp laøm aûnh
höôûng tôùi chaát löôïng ñaàu tö. Ví duï: kieän phaù giaù
Ruûi ro thò tröôøng (market risk)
Coâng ty

Laø ruûi ro giaûm giaù trò cuûa chöùng khoaùn do toaøn thò
tröôøng bò giaûm giaù
Ñaây laø ruûi ro khoâng theå traùnh ñöôïc thoâng qua ña
daïng hoaù ñaàu tö
271
68
Caùc loaïi baùo caùo taøi chính cô baûn

Hieåu Baùo caùo Taøi chính
cuûa coâng ty
Baùo caùo taøi chính
Ñoái töôïng ñöôïc baùo caùo: coå ñoâng, cô quan thueá, Uyû ban
Baûng caân ñoái keá toaùn
chöùng khoaùn BCÑKT laø moät phöông phaùp keá toaùn, laø moät baùo
Baùo caùo theo maãu bieåu quy ñònh caùo taøi chính chuû yeáu phaûn aùnh toång quaùt toaøn
3 baùo caùo chính: keát quaû HÑSXKD (P&L), baûng caân ñoái keá boä taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh neân taøi saûn hieän
toaùn (balance sheet), baùo caùo löu chuyeån tieàn teä (cashflows) coù cuûa doanh nghieäp taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh.
Baùo caùo thöïc hieän nghóa vuï thueá vôùi nhaø nöôùc Caùc loaïi taøi saûn ñöôïc saép xeáp theo thöù töï tính
thanh khoaûn
Baùo caùo quaûn trò Nguoàn voán saép xeáp theo tg ñaùo haïn
Ñoái töôïng: ban giaùm ñoác, nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm trong
coâng ty
Maãu bieåu baùo caùo khoâng phuï thuoäc vaøo quy ñònh cuûa BTC273 274
Hieåu Baùo caùo Taøi chính Hieåu Baùo caùo Taøi chính
B- TSCÑ & Ñaàu tö daøi Nôï daøi haïn
Baûng caân ñoái keá toaùn (tieáp) haïn
1.TSCÑ 1.Vay daøi haïn
Taøi saûn Nguoàn voán
Nguyeân giaù 2. Nôï daøi haïn khaùc
A-TSLÑ & ñaàu tö ngaén haïn A-Nôï phaûi traû
Nôï ngaén haïn
-Khaáu hao luyõ keá
1.Tieàn 1.Vay ngaén haïn 2.Ñaàu tö daøi haïn
2.Ñaàu tö ngaén haïn 2.Nôï daøi haïn ñeán haïn phaûi traû 3. Chi phí XDCB dôû dang
3.Caùc khoaûn phaûi thu 3.Phaûi traû ngöôøi baùn B-Voán chuû sôû höõu
4.Haøng toàn kho 4.Thueá & caùc khoaûn phaûi noäp
5. TSLÑ khaùc 5.Phaûi traû khaùc Toång Taøi saûn Toång nguoàn voán
275 276
69

Hieåu Baùo caùo Taøi chính Toång doanh thu
(-) Giaûm giaù haøng baùn
(-) Haøng bò traû laïi
Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 1. Doanh thu thuaàn
BCKQHÑKD laø baùo caùo taøi chính phaûn aùnh toång 2. Giaù voán haøng baùn
quaùt tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuõng nhö 3. Lôïi nhuaän goäp [(1)-(2)]
tình hình thöïc hieän traùch nhieäm, nghóa vuï nhö 4. Chi phí baùn haøng
5. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp
doanh nghieäp ñoái vôùi nhaø nöôùc veà caùc khoaûn
6. Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh [(3)-(4)-(5)]
thueá, phí, leä phí v.v... trong moät kyø baùo caùo. (+) thu nhaäp töø hoaït ñoäng taøi chính
(-) chi phí hoaït ñoäng taøi chính
(+) thu nhaäp baát thöôøng
(-) chi phí baát thöôøng
7. Lôïi nhuaän tröôùc thueá
8.Thueá
9. Lôïi nhuaän roøng [(7)-(8)]
277 278

Phöông phaùp tröïc tieáp
Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä I. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng SXKD
laømoái lieân heä giöõa BCÑTS vaø baùo caùo thu nhaäp 1. Doøng tieàn vaøo:
cho bieát tieàn ñaõ ñöôïc sinh ra vaø söû duïng nhö theá
+tieàn thu töø haøng baùn
naøo trong kyø +thu laõi tieàn göûi ngaân haøng, tieàn coå töùc töø vieäc
ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp khaùc
2. Doøng tieàn ra:
+tieàn traû cho ngöôøi baùn
+traû löông cho nhaân vieân
+caùc chi phí hoaït ñoäng khaùc baèng tieàn
+traû laõi vay
279
Doøng tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD: (1) – (2) 280
70
Hieåu Baùo caùo Taøi chính Hieåu Baùo caùo Taøi chính
III. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính
II. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö (financing cashflows)
1.Doøng tieàn vaøo: 1. Doøng tieàn vaøo
+ tieàn baùn caùc taøi saûn coá ñònh +vay ngaân haøng vaø caùc toå chöùc taøi chính, caù nhaân
+tieàn baùn caùc khoaûn ñaàu tö +phaùt haønh coå phieáu (tieàn do coå ñoâng goùp vaøo)
+caùc khoaûn traû tröôùc vaø cho vay ñöôïc hoaøn traû 2. Doøng tieàn ra
+ traû nôï vay (goác)
2. Doøng tieàn ra: + traû coå töùc
+ñaàu tö mua TSCÑ + mua laïi coå phieáu
+ñaàu tö khaùc baèng tieàn Doøng tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng taøi trôï (1) – (2)
+cho vay , traû tröôùc Löu chuyeån tieàn thuaàn trong ky ø (I) + (II) + (III)
Doøng tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö (1) – (2) Tieàn ñaàu kyø + Löu chuyeån tieàn thuaàn trong kyø =
281
Tieàn cuoái kyø 282
Hieåu Baùo caùo Taøi chính Phaân tích baùo caùo taøi chính
Phöông phaùp giaùn tieáp Tìm hieåu vaø ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty
thoâng qua thoâng tin trong baùo caùo taøi chính
Chæ khaùc phöông phaùp tröïc tieáp ôû caùch tính doøng löu
Caùc tyû soá noùi leân ñieàu gì?

chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng SXKD (phaàn I)
Baûn thaân caùc tyû soá khoâng noùi leân ñieàu gì caû
I. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng SXKD Giuùp nhaø quaûn trò ñaët caâu hoûi ñuùng veà hoaït ñoäng cuûa
doanh nghieäp
= lôïi nhuaän roøng
taïi sao naêm nay laïi lôøi ít hôn naêm tröôùc?
(+) khaáu hao
caùc taøi saûn vaø nguoàn löïc ñaõ ñöôïc söû duïng hieäu quaû
(+ / -) (giaûm / taêng) caùc khoaûn phaûi thu
chöa trong vieäc taïo ra doanh thu, lôïi nhuaän?
(+/ -) (giaûm / taêng) toàn kho
lieäu coâng ty coù theå traû nôï vay trong ngaén haïn hay daøi
(+ / -) (giaûm/ taêng) TSLÑ khaùc haïn hay khoâng?
(+ / -) (taêng/ giaûm) caùc khoaûn phaûi traû (khoâng laõi coâng ty lieäu coù theå huy ñoäng voán töø nhöõng nguoàn naøo
suaát)
283
khi caàn vaø vay ñöôïc bao nhieâu?… 284
71
Tyû soá ñònh giaù Tyû soá ñònh giaù

Tyû soá PE
EPS (Earning per share)
Trailing and leading PE
Lôïi nhuaän roøng - coå töùc öu ñaõi Cao hay thaáp laø toát?
EPS =
Löôïng coå phieáu thöôøng ñang löu haønh
PE caàn ñöôïc xem xeùt trong moái quan heä vôùi möùc
Coå töùc treân moãi coå phieáu taêng tröûôûng cuûa lôïi nhuaän
Coå töùc haøng naêm
Coå töùc treân moãi coå phieáu =
Löôïng coå phieáu thöôøng ñang löu haønh
Tyû soá PB (price to book ratio)
PB = Price/Book value per share
Tyû leä chi traû (payout ratio) Cao hay thaáp laø toát?
Payout Ratio = Div/EPS 285 Phaûi xem xeùt trong moái töông quan vôùi ROE 286
Tyû soá sinh lôøi

Tyû soá sinh lôøi
Tyû suaát sinh lôøi treân doanh soá
Tyû suaát sinh lôøi treân voán Tyû suaát lôïi nhuaän goäp
ROE- tyû soá sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu Lôïi nhuaän goäp
Chæ soá lôïi nhuaän bieân teá =
Doanh thu thuaàn
Loi nhuan (sau thue)
ROE = Theå hieän chính saùch giaù
Von chu so huu Khaû naêng kieåm soaùt giaù thaønh
ROA- suaát sinh lôøi treân toång taøi saûn Tyû leä chi phí treân doanh thu
ROA = Lnrong/Tong Tai san
TS CPBH = CPBH

Doanh thu thuaàn
TS CPQL = CPQL
287
Doanh thu thuaàn 288
72
Hieäu quaû söû duïng taøi saûn Hieäu quaû söû duïng taøi saûn
Voøng quay toång taøi saûn Ngaøy thu tieàn bình quaân
VQ TTS = Doanh thu Ngaøy PThu = 365

Toång Taøi saûn bq VQ PThu
Voøng quay haøng toàn kho
Voøng quay voán löu ñoäng
Voøng quay caùc khoaûn phaûi thu Ngaøy TKBQ = 365
VQ HTK
Ngaøy toàn kho bình quaân

VQ PThu = Doanh thu baùn traû chaäm
Caùc khoaûn phaûi thu bq Ngaøy PThu = 365
VQ PThu
289 290
Hieäu quaû söû duïng taøi saûn Tyû soá söû duïng Nôï
Voøng quay phaûi traû Tyû soá Nôï
VQ Ptraû = GVHB
Phaûi traû bq TS Nôï = Toång Nôï bq
Toång Taøi saûn bq
Ngaøy phaûi traû bình quaân
Tyû soá laàn laõi suaát TIE (times interest earned)
Ngaøy Ptraû bq = 365
VQ Ptraû
TIE= OEBIT TIE= (OEBIT+ Depr)
Laõisuaát Laõisuaát
Khaû naêng ñaùp öùng nghóa vuï nôï
291 292
73
Tyû soá söû duïng Nôï Tyû soá söû duïng Nôï
Tyû soá ñaùp öùng caùc khoaûn Nôï coá ñònh FCCR Doanh nghieäp neân vay bao nhieâu?
(Fixed Charge Coverage Ratio) Nguyeân taéc lôïi nhuaän: khi tieàn sinh ra töø 1 ñoàng
Nôï goác phaûi traû vay theâm > tieàn traû laõi cho 1 ñoàng vay theâm
FCCR = OEBIT )
(Laõi suaát + (1 - Thueá suaát) Tính ñeán khaû naêng hoaøn traû nôï vay khi coù bieán
ñoäng trong kinh doanh.
Nôï goác phaûi traû
FCCR = (OEBIT + Depr) )
(Laõi suaát + (1 - Thueá suaát)
Tyû soá quan troïng khi döï baùo, cho bieát khaû naêng
ñaùp öùng nghóa vuï nôï traùnh rôi vaøo tình traïng
phaù saûn.
293 294
Tyû soá thanh khoaûn Tyû soá thanh khoaûn

Laø caùc tyû soá ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn Tyû soá thanh toaùn hieän haønh CR (Current
trong ngaén haïn cuûa doanh nghieäp. Giuùp nhaø Ratio)
quaûn trò traû lôøi caùc caâu hoûi:
Lieäu doanh nghieäp coù khaû naêng thanh toaùn caùc CR = Toång TSLÑ
Toång Nôï ngaén haïn
khoûan nôï ngaén haïn trong tröôøng hôïp xaáu nhaát laø
khoâng coù doanh thu? Khaû naêng thanh toaùn nhanh maø khoâng caàn coù thu
Doanh nghieäp coù ñuû tieàn ñeå traû nôï (ví duï) vaøo nhaäp
ngaøy mai? Chuù yù tôùi khaû naêng chuyeån ra tieàn maët cuûa caùc
taøi saûn
295 296
74
Tyû soá thanh khoaûn Sô ñoà Phaân tích Dupont “M”

Tyû soá thanh toaùn nhanh QR (Quick ratio) Sô ñoà phaân tích Dupont
QR = (Tieàn maët + PThu) LN roøng Doanhthu ToångTS

Toång Nôï ngaén haïn ROE = × ×
Doanh thu ToångTS VoánCSH
QR = (Tieàn maët + Toàn kho)
Toång Nôï ngaén haïn Sô ñoà Dupont “Modified”
Tyû soá naøy töông ñoái oån ñònh (theo thoáng keâ)
297 298
75

Bai Giang Thi Truong Chung Khoan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang Thi Truong Chung Khoan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Khoakinhte DHQG BM TAICHINH NGAN HANG

Thoâng tin chung

THÒ TRÖÔØNG Thi cuoái kyø:

CHÖÙNG KHOAÙN Caâu hoûi ngaén

Ñoái töôïng moân hoïc

Phaân tích kyõ thuaät (technical analysis)

Thò tröôøng Chöùng khoaùn laø gì?

Caùc nhaø ñaàu tö vôùi nhau

Nhaø phaùt haønh (issuer): laø nhöõng ngöôøi baùn chöùng

Phaân loaïi thò tröôøng

Hôïp ñoàng töông lai (futures) 9

Caùc giao dòch thoâng qua trung gian (moâi giôùi-broker)

Caùc nguyeân taéc cuûa TTCK coù toå chöùc (tieáp)

4. Nguyeân taéc taäp trung

Theo nhöõng quy taéc ñònh tröôùc

Döôùi söï giaùm saùt cuûa cô quan chöùc naêng

Caùc thaønh phaàn tham gia thò tröôøng

tham gia thò tröôøng

Caùc thaønh phaàn tham gia (tieáp)

Caùc trung gian Caùc trung gian

Caùc loaïi haøng hoùa

TRUÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN

Coâng cuï phaùi sinh (derivatives)

Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng

– Caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty

Coå phieáu thöôøng (common stock)

Coù nhöõng öu tieân khaùc

Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng

Caùc loaïi giaù (value) cuûa coå phieáu:

Sôû höõu Coâng ty vaø Coå phieáu thöôøng

Coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu öu ñaõi

Coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu öu ñaõi

Nhaø ñaàu tö coù khuynh höôùng thích caùc coâng ty

Caùc hình thöùc coå töùc:

Caùc hình thöùc coå töùc: Coå töùc

Taùch nhaäp coå phieáu

Taùch nhaäp coå phieáu Ví duï nhaäp coå phieáu

Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn

duï: 1st Aprile

Quyeàn vaø Baûo chöùng quyeàn Ví duï baûo chöùng quyeàn

Ví duï baûo chöùng quyeàn

Giaù trò cuûa baûo chöùng quyeàn Ví duï loaõng quyeàn

Giaù trò warrant taêng 100%

Ví duï loaõng quyeàn Ví duï loaõng quyeàn

Vaøng: $3,000 Nợ 0 Vaøng: $3,500 Nợ 0

Ví duï loaõng quyeàn

Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu

Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu

Ngaøy phaùt haønh

Ngaøy ñaùo haïn

Ñaëc ñieåm cuûa traùi phieáu

trung haïn vaø daøi haïn

Quyõ chìm thöôøng do nhaø thuï uyû traùi phieáu (bond

Traùi phieáu coâng ty Traùi phieáu coâng ty

Traùi phieáu coâng ty

Traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi

Traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi

Traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi

Traùi phieáu chuyeån ñoåi Traùi phieáu chuyeån ñoåi

Giá trị TP trơn

Caùc loaïi hình phaùt haønh

Phaùt haønh chöùng khoaùn boå sung (Additional issue

Caùc loaïi hình phaùt haønh