Giải đáp các câu hỏi về huyết áp cao–Trên hay dưới?

Hỏi

Trong kết quả đo huyết áp, đặc biệt là huyết áp cao, con số nào quan trọng hơn – số trên hay số dưới?

Đáp

Kết quả đo huyết áp được ghi thành hai con số – huyết áp tâm thu (số trên) trên huyết áp tâm trương (số dưới).
Huyết áp tâm thu là huyết áp trong các mạch khi tim co bóp. Huyết áp tâm trương là huyết áp giữa các lần đập, khi
tim nghỉ và đang nạp lại. Theo hầu hết các chỉ dẫn đưa ra trong năm 2003 cách đây không lâu bởi National Heart,
Lung, and Blood Institute:

• Huyết áp tốt nhất là thấp hơn 120/80 mm Hg.

• Huyết áp cao được định nghĩa là huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mm Hg, hoặc huyết áp tâm
trương lớn hơn hoặc bằng 90 mm Hg.

Gần năm 1997, các bác sĩ dựa trên huyết áp tâm trương để chuẩn đoán huyết áp cao và xác định các nguy cơ về
tim mạch của các bệnh nhân ở mọi lứa tuổi. Mặc dù vậy, các nghiên cứu khám chứa bệnh lớn (bao gồm cả
Framingham Heart Study, Cardiovascular Health Study và National Health and Nutrition Examination Survey
[NHANES III]), đã tạo ra sự thay đổi lớn trong các khuyến nghị quốc gia về chuẩn đoán và điều trị huyết áp cao. Các
phát hiện trong những nghiên cứu này tập trung sự quan tâm nhiều hơn tới tầm quan trọng của huyết áp tâm thu
như một nguy cơ chính đối với bệnh tim mạch, đặc biết đối với những người trên 50 tuổi.

Người ta đã chỉ ra rằng sự thay đổi các mẫu huyết áp xảy ra theo sự gia tăng tuổi tác. Ở hầu hết mọi người, huyết
áp tâm thu tăng lên đều đặn theo tuổi do sự xơ cứng của các động mạch chủ tăng lên cùng với sự phổ biến của rối
loạn tim và bệnh tim mạch. Ngược lại, huyết áp tâm trương có hướng tăng tới tuổi 50, chững lại mười năm tiếp theo,
sau đó duy trì như vậy hoặc giảm đi trong các năm sau của cuộc đời. Huyết áp tâm trương cao chiếm ưu thế trước
tuổi 50, hoặc mình nó hoặc kết hợp với tăng huyết áp tâm thu..

Theo các khuyến cáo hiện nay của NHLBI, “huyết áp tâm thu là yếu tố quyết định cho chuẩn đoán sự có mặt và tính
nghiêm trọng của huyết áp cao đối với những người trung niên và người già.” Ở những người trên 50, đo huyết áp
tâm thu xác định tốt hơn những người huyết áp cao và những người có nguy cơ cao về bệnh tim mạch.

Huyết áp tâm thu là dạng phổ biến nhất của bệnh huyết áp cao ở những người trên 50, với khoảng 15-20 triệu người
ở Mỹ nói riêng. Mặc dù vậy, gần năm 2001, theo một ấn bản nghiên cứu phát hành ngày 16/03/2004 về huyết áp
cao, một tập san của American Heart Association, đây là một loại cao huyết áp ít có khả năng được điều trị khỏi. Cho
tới tận gần đây, các bác sĩ đã được huấn luyện để theo dõi huyết áp tâm trương kỹ lưỡng hơn. Cần phải có thời gian
để các khuyến nghị mới trở thành thực tiễn.

Các thuốc huyết áp như thuốc chặn thực thể beta, thuốc lợi tiểu và chất ức chế ACE thường hạ cả huyết áp tâm thu
và huyết áp tâm trương. Những bệnh nhân đang dùng các phương thức điều trị này có thể bị nguy cơ trải qua chứng
hạ áp (huyết áp tâm trương quá thấp) Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, hãy thảo luận đầy đủ về chúng với
chuyên gia chăm sóc sức khoẻ của bạn và luôn dùng thuốc đúng theo toa. Đừng bao giờ dừng thuốc mà không tham
vấn trước với chuyên gia chăm sóc sức khoẻ của bạn.