HV: ng V Khoa

GVHD: Ts. H Vn Lin

J.A.KOMENSKY
(JOHN AMOS COMENIUS)
1952 - 1670

1. Tiu s:
J.A.Komensky sinh ra trong mt gia nh th xay bt, gia nh ny l thnh vin ca
"Hi anh em nhng ngi Tip Khc" - hi theo o tin lnh. Chng may b m mt sm,
Komensky sng trong tnh thng ca Hi, c Hi cho n hc, gi ra nc ngoi hc.
Tt nghip, v nc, ng dy hc cho con em ca Hi. ng l mt thy gio gii, y
nhit huyt, c hc tr v mi ngi yu mn. ng c Hi phong cho danh hiu "Mc
s".
Trong qu trnh hot ng gio dc, ng vit hng trm tc phm. Tiu biu l tc
phm "Php ging dy ln" (1632). Tc phm trnh by nhng quan im gio dc mi
m, i vo lch s nh mt s m u cho mt nn gio dc mi - Gio dc cn i. T
cho php ra i mt khoa hc v gio dc con ngi, l "Gio dc hc"
Vi nhng ng gp to ln ca ng cho gio dc, ngi i coi ng l "ng t ca nn
gio dc cn i";"Komensky l mt thin ti rc r, mt nh pht minh li lc, mt Galil
ca gio dc" (theo Misl).
2. Quan im gio dc:
Komensky ht sc tin tng vo tc dng ca gio dc. Theo ng ch c gio dc mi
lm cho con ngi ng l con ngi. Gio dc l cn thit cho mi ngi.
Komensky nhn thc trng trch ca ngi thy gio ht sc nng n v y vinh quang.
Mt mt, ng yu cu nhn dn tn trng ngi thy gio, nhng mt khc, ng yu cu
ngi thy gio phi nhn r chc nng quan trng, phi l mu mc v lng trung thc,
tinh thn kin tr, hng hi, phi l ngi c hc vn v cn c lao ng, yu ngh, i x
vi hc sinh nh ngi cha.
Vi t tng tt c mi ngi u c hc v mi iu Komensky yu cu mi
tr em thuc mi gia nh giu cng nh ngho, con qu tc cng nh con thng dn, c
danh ting hay khng danh ting, nng thn hay thnh th, nam cng nh n u c hc
trng quc ng mt cch bnh ng. C th ni lc by gi Comenxki ra t tng
ph cp gio dc tiu hc.
T tng ch o chi phi ton b l lun gio dc ca Komensky l mt nn gio dc
ng n phi c t chc v hot ng sao cho thch ng vi thin nhin. T tng ch
o ny tr thnh nguyn tc ln nht trong hot ng gio dc ca ng.
Da vo nhng quy lut ph bin ca t nhin, Komensky vn dng n l gii s
phn k la tui. ng chia cuc i ca th h tr ang ln ln thnh 4 thi k la tui:
Thi th u (t lt lng n 6 tui): l thi k tng trng mnh m v mt th
cht v s pht trin cc gic quan.
Thi nin thiu (t 6 tui n 12 tui): s pht trin tr nh, tng tng vi
nhng c quan thc hin - ngn ng v tay.
Tui thanh xun (t 12 n 18 tui): s pht trin t duy trnh cao hn (hiu
v suy lun).
Tui trng thnh (t 18 n 24 tui): s pht trin ch v nng lc bo ton s
hi ha.
Tng ng vi 4 la tui Comenski vch ra 4 bc hc: trng lng m, trng quc
ng, trng la tinh v vin hn lm (hc vin)
3. Mc tiu gio dc:
Gio dc phi chun b cho con ngi vo i khng nhng vo cuc i tinh thn m
c cuc i trn th, cuc i x hi. V vy nh trng phi xy dng c hai mt cho
con ngi.
4. Ni dung gio dc:
T mc tiu gio dc v t khu hiu dy mi iu cho tt c mi ngi, Komensky
xy dng mt ni dung gio dc theo nguyn tc sau: ngoi phm vi gio dc tn gio
v gio dc o c, ch gio dc ci c li ch tc thi m thi v sng trn trn th cn
tm hiu ci g cn bn trn trn th. Do ng ch trng: gio dc phi cung cp cho hc
sinh nhng tri thc thuc nhiu ngnh khoa hc khc nhau, cn thit i vi yu cu pht
trin kinh t x hi. Song nhng tri thc phi l hu ch v c bn
Ni dung gio dc phi c tnh bch khoa, ton din. Theo ng vi ni dung gio dc c
nh vy th mi cn thit cho con ngi ra i hot ng v u tranh c.
V ni dung gio dc o c ng thng nhn mnh nhng phm cht o c sau y:
s sng sut, s khn ngoan, tnh n ha, lng dng cm v tnh cng bng, trong ng
c bit ch ti nhng biu hin c th ca lng dng cm v tnh cng bng.

5. Phng php gio dc:
- Phng php trc quan: Komensky yu cu vic dy hc bt u khng phi t nhng
cng vic ging dy bng li v nhng s vt hin tng m t s quan st c th chng
- Phng php cng c tri thc: Komensky cho rng: ging dy nh trng cy, r cng
su th cy cng vng. Cho nn nhng iu g hc sinh hc, cn phi luyn tp, n tp.
- Komensky kch lit ln n li hc gio iu, hc vt, vu v v ngha v i hi hc tp
phi t gic.
- Komensky i hi dy hc phi m bo tnh h thng. ng ch ra s cn thit phi
lm cho hc sinh hiu r mi lin h gia cc hin tng v t chc ti liu hc tp nh
th no h khng cm thy ln xn, tri li c trnh by ngn gn di dng mt
vi lun im c bn
- Theo Komensky, tnh tun t trong dy hc c ngha ht sc to ln. Tt c nhng
iu trnh by hc sinh lnh hi cn phn b nh th no khi hc ti liu mi u
c chun b t trc
- Dy hc phi va sc i vi hc sinh
- T chc dy hc theo h thng lp-bi. ng chia trng hc thnh nhng lp hc.
Mi lp hc c thnh phn hc sinh ng nht v la tui, v trnh hc vn. Mi trnh
c hon thnh trong mt thi gian o to nht nh, l nm hc. Nm hc c
chia ra tng hc k v nhng k ngh. Ngy hc c t chc cht ch, c thi kha
biu r rng. Chng hn, trng quc ng th mi ngy hc 4 tit, trng la tinh 6 tit.
Mi tit hc c mt ch nht nh, v c nhim v chnh ca mnh. Gio vin ch o
trc tip hot ng nhn thc ca tt c hc sinh cng mt lp. Tit hc c phn ra
nhng phn khc nhau: kim tra tri thc; gii thch ti liu mi, luyn tp nhm cng c
tri thc mi tip thu.
- Phng php nu gng cho hc sinh bt chc, c bit l s gng mu ca thy
gio, cha m v nhng thn khc; ng thi tch hc sinh ra khi nhng hin tng xu
xung quanh.
- Phng php k lut: ng ch ra ngha ht sc to ln ca k lut trong nh trng
Nh trng m thiu k lut th nh chic ci xay thiu nc
- Ngoi ra theo ng mi ngi c th d dng hc tp th phi c ti liu, sch gio
khoa trnh by d hiu. ng l ngi vit sch gio khoa u tin trong lch s.
6. nh hng t tng gio dc ca Komensky n gio dc Vit Nam hin nay:
+ Hiu qu:
p dng nhng nguyn tc trc quan vo l lun dy hc
p dng quan im gio dc phi c tnh h thng ca Komensky, nn gio dc
Vit Nam v ang xy dng h thng cc chng trnh bi ging, sch gio
khoa hi ha tng xng vi kh nng nhn thc v t duy ca tng giai on la
tui nht nh
Da trn phng php gio dc ca Komensky, yu cu m bo hc sinh lnh
hi c nhng tri thc vng chc, nn gio dc Vit Nam v ang p dng
sng to nhng hnh thc hc tp nhm, thuyt trnh, tho lun to c hi gip
ngi hc trc tip truyn t, trao i nhng tri thc m mnh tip thu c vi
nhau nhm khc su, kim tra nhng kin thc cn m h bin thnh kin thc
bn thn.
Yu cu nh trng cung cp kin thc c h thng v ton din v nhiu ngnh
khoa hc, gio dc Vit Nam ng dng hiu qu nguyn tc gio dc va sc
i vi hc sinh. iu ny c th hin r rng nhng mc tiu gio dc c
th i vi tng la tui. Vic phn chia bc hc ty theo nng lc v s thch
ca ngi hc theo ban khoa hc t nhin, khoa hc x hi, khoa hc c bn.
Nhng quy nh v lng kin thc phn b trong mi tit hc, thi gian hc cho
mi tit cng l nhng ng dng .
V mt gio dc o c hc, cc nh gio dc Vit Nam cng p dng phng
php gio dc nu gng ngi tt, vic tt
+ Hn ch:
Theo mc ch o to h thng, ton din h thng gio dc ca Vit Nam
qu ch trng dy mt s mn vn ha nhm t ch tiu
Tnh trng thanh nin m nht v l tng cng phn nh tnh bt cp trong
vic p dng t tng gio dc o to con ngi cng bng, bnh ng, giu l
tng, yu ch ngha x hi.
H thng trng chuyn lp chn pht trin nhanh, bi dng hc sinh gii tin
hnh cng phu nhng s lng nhn ti t xut hin.
7. Ti liu tham kho:
- Lch s gio dc th gii - NXB Gio dc 1998
- http://en.wikipedia.org/wiki/John_Amos_Comenius
- http://giaoduchoc.wikispaces.com/J.A.COMEMXKY