You are on page 1of 17

1

SINH L HC CM MU
Cm mu l ngn cn s chy mu. Khi mch mu b tn thng, qu trnh cm mu
phi p ng nhanh chng, khu tr ti vng tn thng v c kim sot ht sc cht ch.
Qu trnh cm mu c thc hin qua cc giai on: co mch, hnh thnh nt tiu cu,
ng mu, tan cc mu ng v hnh thnh m x cm mu vnh vin.
I. CO MCH
Ngay sau khi mch mu b tn thng, thnh mch s co li lm hn ch chy mu ra
khi thnh mch. Mch mu b tn thng cng nhiu th mc co mch cng mnh. S
co mch tai ch c th ko di nhiu pht hoc thm ch n vi gi. Trong thi gian ny s
din ra s hnh thnh nt tiu cu v ng mu.
S co mch do cc c ch sau:
- Phn x thn kinh do au.
- S co c thnh mch ti ch c khi pht trc tip bi thng tn thnh mch.
- Do cc yu t th dch t t chc thng tn v tiu cu tit ra (thromboxan A
2
,
serotonin, endothelin, angiotensin II ...).
iu kin mch co tt l thnh mch phi vng chc v c tnh n hi tt.
II. S HNH THNH NT TIU CU
1. Sinh l tiu cu
Tiu cu l nhng t bo mu c sinh ra trong tu xng, thc cht n ch l mt
mnh t bo v ra t t bo nhn khng l (hnh 1). Sau khi c phng thch t tu xng
vo mu ngoi vi, ch c khong 60 - 75% tiu cu lu thng trong mu, phn cn li c
d tr lch. S lng bnh thng ca tiu cu trong mu khong 150.000 -
350.000/mm
3
. i sng thay i t vi ngy n 2 tun. Mi ngy c khong 10% tiu cu
cht v c tu xng b sung lin tc.
Tiu cu c kch thc khong 2 - 4 m, th tch 5 - 7 m
3
, khng c nhn nhng bo
tng c nhiu ht.
C 2 loi ht l:
- Ht cha yu t PDGF (platelet derived growth factor) c tc dng gip chng lin
vt thng thnh mch. N cn cha cc yu t von-Willebrand, fibrinogen,
fibronectin.. c vai tr quan trng trong qu trnh kt dnh v kt t tiu cu.


2
Hnh 1: Qu trnh bit ho ca tiu cu v cc t bo mu khc trong ty xng



3
- Ht m c cha ADP, ATP, Ca
2+
, serotonin...
Ngoi ra, bn trong tiu cu cn cha cc enzym tng hp thromboxan A
2
, yu t
n nh fibrin, lysosom v cc kho d tr Ca
2+
.

c bit, trong tiu cu cn c cc phn t
actin, myosin, thrombosthenin gip n co rt.
Trn mng tiu cu c lp glycoprotein tch in m rt mnh gip tiu cu khng
dnh vo ni mc bnh thng. Mng tiu cu cng rt giu phospholipid tham gia vo qu
trnh ng mu. Ngoi ra, trn mng tiu cu cn c cc loi glycoprotein Ib, IIb v IIIa c
vai tr quan trng trong s kt dnh v kt t ca tiu cu.
2. Hnh thnh nt tiu cu
Din ra theo cc giai on nh sau:
2.1. Kt dnh tiu cu
Bnh thng, tiu cu lu thng trong lng mch v khng bm dnh vo t bo ni
mc. Nhng khi thnh mch b tn thng, lp collagen nm bn di t bo ni mc mch
mu c l ra. Tiu cu s n kt dnh vo lp collagen ny. Yu t von-Willebrand v
glycoprotein Ib ng vai tr quan trng trong s kt dnh ny.
2.2. Tiu cu gii phng cc yu t hot ng
Sau khi kt dnh vi collagen, tiu cu s c hot ho. N phnh to ra, th cc chn
gi v gii phng mt lng ln ADP, thromboxan A
2
, serotonin... (hnh 2).


Hnh 2: Hin tng gii phng ca tiu cu
2.3. Kt t tiu cu
ADP v thromboxan A
2
va c gii phng ra s hot ho cc tiu cu gn v lm
chng dnh vo lp tiu cu ban u gi l kt t tiu cu. Ri lp tiu cu n sau ny li


4
gii phng cc cht hot ng lm hot ho v dnh thm lp tiu cu khc. C nh vy,
cc lp tiu cu k tip nhau dnh vo tn thng cng lc cng nhiu to nn nt tiu cu
(hnh 3).
Tuy nhin, nt tiu cu l mt nt cm mu lng lo, n ch hiu qu i vi cc
thng tn nh ca thnh mch. Nu tn thng mch mu ln hn, cn phi c cc mu
ng phi hp cm mu.

Hnh 3: Hin tng kt t tiu cu
Qu trnh kt t tiu cu c vai tr quan trng ca cc glycoprotein IIb, IIIa v cc yu
t fibrinogen, fibronectin...
III. QU TRNH NG MU
Bnh thng, mu trong lng mch lun dng lng. Tuy nhin, khi mch mu b tn
thng hoc mu chy ra khi c th, mu s chuyn sang dng c. Qu trnh mu chuyn
t dng lng sang dng c c gi l qu trnh ng mu. Qu trnh ny cn c s tham
gia ca cc yu t ng mu.
Cc yu t ng mu kinh in c k hiu theo th t bng ch s La M nh
sau:
Yu t I : Fibrinogen
Yu t II : Prothrombin
Yu t III : Thromboplastin t chc
Yu t IV : Ca
2+

Yu t V : Proaccelerin


5
Yu t VII : Proconvertin
Yu t VIII : Yu t chng chy mu A
Yu t IX : Yu t chng chy mu B (yu t Christmas)
Yu t X : Yu t Stuart
Yu t XI : Tin thromboplastin huyt tng (yu t chng chy mu C)
Yu t XII : Yu t Hageman
Yu t XIII : Yu t n nh fibrin
Ngoi ra, cn c mt s yu t khc nh prekallikrein, kininogen cao phn t v mt s
yu t c gii phng t tiu cu.
1. Cc giai on ca qu trnh ng mu
Qu trnh ng mu l mt chui cc phn ng xy ra lin tip theo kiu bc thang m
sn phm ca phn ng trc l cht xc tc cho phn ng sau.
ng mu c chia thnh 3 giai on nh sau:
1.1. Giai on thnh lp phc hp prothrombinase
Prothrombinase c hnh thnh theo 2 con ng: ngoi sinh v ni sinh.
1.1.1. Con ng ngoi sinh
Con ng ny c khi pht bi yu t III (l thromboplastin t chc, thnh phn
gm c phospholipid v lipoprotein) c gii phng t b mt cc t bo t chc tn
thng ngoi thnh mch. Yu t III s hot ho yu t VII. Ri yu t VII hot ha (VIIa:
activate) cng vi thromboplastin t chc v Ca
2+
hot ho tip yu t X. Yu t Xa kt
hp vi phospholipid (t t chc hoc tiu cu) v yu t Va cng vi s c mt Ca
2+
to
nn phc hp prothrombinase (s 1).
Thi gian to nn phc hp prothrombinase theo con ng ngoi sinh xy ra rt
nhanh, khong 15 giy.


6
T chc tn thng

THROMBOPLASTIN T CHC
(lipoprotein + phospholipid)

VII VIIa

Ca
2+
X Xa
Va V
Ca
2+
Ca
2+
Thrombin

PHC HP PROTHROMBINASE
S 1: Thnh lp phc hp prothrombinase theo con ng ngoi sinh
1.1.2. Con ng ni sinh
Con ng ny c khi pht khi bn thn mu b tn thng hoc mu tip xc vi
lp collagen (c l ra do t bo ni mc tn thng). iu ny dn n s hot ho yu
t XII v tiu cu hot ha gii phng phospholipid tiu cu. Yu t XIIa s hot ho yu t
XI, phn ng ny cn c kininogen v kallikrein. Yu t XIa li hot ho yu t IX. Yu t
VIIa trong con ng ngoi sinh cng tham gia hot ho yu t IX. Yu t IXa cng vi
yu t VIIIa (c hot ho bi thrombin) v phospholipid tiu cu s hot ho yu t X.
Yu t Xa kt hp vi phospholipid (t t chc hoc tiu cu) v yu t Va cng s c mt
Ca
2+
to nn phc hp prothrombinase (s 2).
Thi gian to nn phc hp prothrombinase theo con ng ni sinh xy ra chm hn,
khong 1 - 6 pht.
1.2. Giai on thnh lp thrombin
Sau khi hnh thnh, prothrombinase s cng vi mt lng ln Ca
2+
chuyn
prothrombin thnh thrombin ch sau vi giy. Tiu cu cng ng vai tr quan trng trong
vic chuyn prothrombin thnh thrombin.
Trong phc hp prothrombinase, yu t Xa l mt enzym phn gii protein thc s,
n chuyn prothrombin thnh thrombin. Mt khi thrombin c hnh thnh, n s hot ho
yu t V v yu t VIII. Hai yu t ny cng thc y tc dng ca yu t Xa to nn s
iu ho ngc dng tnh.
Thrombin cng l mt enzym phn gii protein, n cng c th tc ng ln chnh
prothrombin tng to thrombin. Ngoi ra, n cn thc y qu trnh hot ho cc yu t
IX, X, XI, XII v s kt t tiu cu.
Nh vy, mt khi thrombin hnh thnh, n s khi pht qu trnh iu ho ngc
dng tnh lm nhiu thrombin c to ra hn na v qu trnh ng mu tip tc pht
trin rt mnh cho n khi c mt c ch ngn chn li.


7
MU TN THNG HOC TIP XC COLLAGEN

XII XIIa
Kininogen, Kallikrein
XI XIa
VIIa Ca
2+


IX IXa
VIII
Thrombin

VIIIa Ca
2+


X Xa

Phospholipid tiu cu Ca
2+


V Va

Thrombin


PHC HP PROTHROMBINASE
S 2: Thnh lp phc hp prothrombinase theo con ng ni sinh
1.3. Giai on thnh lp fibrin v cc mu ng
Thrombin va hnh thnh s cng vi Ca
2+
nhanh chng chuyn fibrinogen thnh cc
phn t fibrin n phn. Cc fibrin n phn ny ni vi nhau to thnh cc si fibrin t
hnh thnh mng li ca cc mu ng. Lc u, cc cu ni gia cc fibrin l cu ni
hydro lng lo nn cc mu ng yu, d tan r. Sau vi pht, nh s c mt ca yu t n
nh fibrin, cc cu ni ng ho tr thay th cu ni hydro, ng thi c thm cc dy ni
cho gia cc si fibrin k cn to nn mng li fibrin bn vng. Mng li ny giam gi
cc hng cu, tiu cu, huyt tng to nn cc mu ng.
Sau khi hnh thnh c khong 20 - 60 pht, cc mu ng s co li v tit ra mt
cht dch gi l huyt thanh.
Tiu cu b giam gi trong cc mu ng ng vai tr quan trng trong vic co cc
mu ny nh vo cc protein co rt nh thrombosthenin, actin v myosin. Cc tiu cu ny
cn tip tc tit yu t n nh fibrin lm tng cng cc cu ni gia cc si fibrin k cn.
Ngoi ra, s co cc mu ny cn c thc y bi thrombin v Ca
2+
c tit ra t cc
kho d tr trong tiu cu. Cui cng, cc mu ng tr thnh mt khi nh v c hn.
IV. GIAI ON TAN CC MU NG - HNH THNH M X
Sau khi cc mu ng hnh thnh, qu trnh sau s din tin theo 2 cch sau:


8
1. T chc so hnh thnh ngay trong cc mu ng
Cc cc mu ng hnh thnh ti vt thng nh ca thnh mch s b xm ln bi cc
nguyn bo x, hnh thnh nn t chc lin kt gip lin so vt thng cm mu vnh vin.
2. Tan cc mu ng
Cc cc mu ng ln hn s b tan ra di tc dng ca h thng tan mu, sau t
chc so mi hnh thnh. Qu trnh tan mu lin quan n yu t plasminogen.
Plasminogen l mt yu t tan mu cha hot ng c mt trong huyt tng, do gan
sn xut, c trng lng phn t khong 92.000.
Hin tng tan cc mu ng din ra nh sau: khi cc mu ng hnh thnh,
plasminogen cng b giam gi bn trong n. Di tc dng ca yu t hot ho
plasminogen t chc (t-PA), plasminogen s chuyn thnh plasmin c tc dng tiu protein.
Plasmin s tiu hu cc si fibrin cng nh mt s yu t ng mu khc (I, II, V, VIII,
XII) v lm cc mu ng tan ra. Yu t t-PA c t chc tn thng hoc t bo ni mc
tit ra khong 1 ngy (hoc mun hn) sau khi cc mu ng hnh thnh. Ngoi ra,
thrombin v yu t XIIa cng ng vai tr quan trng trong vic hot ho plasminogen
thnh plasmin.
V. IU HA QU TRNH NG MU
1. iu ha khi bnh thng
Bnh thng, s ng mu trong lng mch khng xy ra l nh:
- Mu lun lun lu thng trong h thng tun hon
- S trn lng ca ni mc
- Lp glycocalyx, mt cht mucopolysaccharide c mt trong ni mc, c tc dng y
cc yu t ng mu v tiu cu bm vo ni mc
- Khng c cc yu t khi pht ng mu
Qu trnh ng mu s xy ra trong cc trng hp bnh l sau y:
- Ni mc b tn thng, mt s trn lng
- S lu thng ca mu trong h thng tun hon b tr ngi
- Xut hin cc yu t khi pht ng mu...
2. iu ha khi ng mu xy ra
ng mu l mt c ch t bo v ca c th. Tuy nhin, mt khi pht ng th
ng mu c nguy c lan rng v s tr nn nguy him. V vy, bn cnh c ch ng mu,
trong c th cn c c ch chng ng hn ch qu trnh ng mu lan rng. C ch
iu ha ny thng qua vic khng ch cc cht ng mu c hot ha bng cch ha
long chng trong tun hon ri bt hot chng bng nhng cht c ch trong huyt tng
hay trong t bo. Cc cht c ch ny l cc protein v a s do gan sn xut.
2.1. Fibrin


9
Sau khi hnh thnh, fibrin s hp th mt phn thrombin.
2.2. Antithrombin III
Antithrombin III bt hot c nhiu yu t ng mu: thrombin, IXa, Xa, XIa, XIIa
do to vi cc cht ny mt phc hp lm mt tc dng ca chng. Tc dng ca
antithrombin III tng ln vi ngn ln khi c mt ca heparin.
2.3. Heparin
Bn thn heparin khng c tc dng chng ng hoc ch c rt t, nhng khi kt hp
vi antithrombin III n s lm tng tc dng chng thrombin ca antithrombin III ln vi
ngn ln.
2.4. Protein C
Bnh thng lu hnh trong mu di dng tin cht khng hot ng. Nhng khi
thrombin xut hin trong mu, protein C s c hot ha v bt hot cc yu t Va v
VIIIa.
2.5. Protein S
Phi hp vi protein C bt hot cc yu t Va v VIIIa.
2.6. Thrombomodulin
Do t bo ni m sn xut, c tc dng hot ho protein C vi s h tr ca thrombin,
gin tip bt hot cc yu t Va v VIIIa.
2.7.
2
-macroglobulin

2
-macroglobulin c ch tc dng ca thrombin v kallikrein.
VI. MT S RI LON CM MU - NG MU
1. Suy gim qu trnh cm mu
1.1. Bt thng v thnh mch
- Tn thng thnh mch do min dch
- Tn thng thnh mch do nhim trng
- Thiu vitamin C...
1.2. Do bt thng v tiu cu
- Gim s lng tiu cu
- Gim cht lng tiu cu: hi chng Bernard-Soulier, bnh Glanzmann
- Bnh von-Willebrand...
1.3. Do thiu cc yu t ng mu
1.3.1. Thiu vitamin K


10
Vitamin K rt cn cho s tng hp cc yu t ng mu II, VII, IX, X ti gan. Mt
nguyn nhn thng gp ca thiu vitamin K l do tc mt.
1.3.2. Bnh Hemophilia (bnh a chy mu)
Do thiu cc yu t ng mu VIII hoc IX. Bnh nhn b xut huyt sau chn
thng, c khi l chn thng rt nh khng nhn bit c.
1.3.3. Thiu cc yu t ng mu v tiu th qu mc do ng mu ri rc trong lng mch
Do s hin din ca cc m cht hoc tn thng trong c th, hoc c th gp trong
sc nhim khun (do vi khun hoc ni c t ca n). c trng ca bnh l triu chng
chy mu do cc yu t ng mu b s dng trong qu trnh ng mu ri rc, khng
cn duy tr cm mu.
2. Huyt khi
Thng gp trong x m mch mu, nhim trng, chn thng hoc mu chy chm.
Huyt khi c th gy thuyn tc mch.
VII. MT S XT NGHIM THM D CHC NNG CM MU - NG MU
1. Thm d chc nng thnh mch v tiu cu
1.1. o sc bn mao mch
Sc bn mao mch c biu th bng s nt xut huyt xut hin mt s vng da
nht nh sau mt thi gian lm gim p bn ngoi mao mch hoc lm tng p bn trong
mao mch. C 2 phng php o sc bn mao mch:
1.1.1. Phng php tng p bn trong mao mch
Qun di cao su bao quanh cnh tay bnh nhn nh khi o huyt p. o huyt p
bnh nhn, duy tr p lc bng trung bnh cng gia huyt p tm thu v huyt p tm
trng trong vng 5 pht. Sau , tho hi nhanh v m s nt xut huyt vng da np
gp khuu tay cho n 5 pht sau khi tho. Nu c trn 7 nt xut huyt l sc bn mao
mch gim, xt nghim (+), mc c th chia t (+) cho n (++++). Phng php ny
thng c s dng trong lm sng v d thc hin.
1.1.2. Phng php gim p bn ngoi mao mch
Dng my o Lavollay gy gim p (- 30 cm H
2
O) da vng di xng n hoc
mt trc cng tay trong vng 1 pht. Bnh thng, khng bao gi xut hin qu 5 nt xut
huyt bn trong din tch bu gic. Nu c qu nhiu nt xut huyt, phi lm li xt
nghim ch khc bn cnh ch c v mi ln nh vy, mc gim p c bt i 5 cm
H
2
O. Tip tc nh vy cho n khi ch lm xut hin nhiu nht 5 nt xut huyt, nu tr s
gim p tng ng lc ny - 15 cm H
2
O l gim sc bn mao mch.
1.2. nh thi gian mu chy
Thi gian mu chy l thi gian t khi mu chy ra khi thnh mch cho n khi
mu ngng chy. C nhiu phng php nh thi gian mu chy.
1.2.1. Phng php Duke


11
Dng kim chc thng gc vi mt phng di tai mt vt thng di khong 2 mm v
su 2 mm. Khi ng ng h tnh thi gian ngay sau khi chc kim.
Sau , c 30 giy mt ln, dng giy thm thm mu chy ra t vt thng, mi
ln thm mt v tr khc nhau trn giy thm. Khi ht chy mu, m s git mu trn giy
thm v chia 2 ta c thi gian mu chy tnh bng pht.
Bnh thng 2 - 4 pht, trn 6 pht l thi gian mu chy ko di.
1.2.2. Phng php Ivy
Qun di cao su bao quanh cnh tay bnh nhn v bm hi to mt p sut c
nh 40 mm Hg. Dng kim chch thng gc vi da mt pha trc cng tay 2 - 3 vt su n
h b, mi vt chch cch nhau 2 cm, ng thi khi ng ng h tnh thi gian. Dng
giy thm thm mu nh phng php Duke. Kt qu l trung bnh cng thi gian mu
chy ca tng vt thng.
Bnh thng 4 - 8 pht, trn 8 pht l thi gian mu chy ko di.
Trong lm sng, phng php Duke thng c s dng v tin li v n gin.
1.3. m s lng tiu cu
C nhiu phng php m s lng tiu cu:
- m th cng: m bng mt trn knh hin vi quang hc
- m bng my m t bo t ng: s dng k thut m t bo theo dng (flow
cytometry) bng cch cho t bo mu c pha long chy theo mt dng dch
qua mt chm tia. Chm tia l mt tia Laser hoc dng in hng ti dng t bo
v o bng mt b phn pht hin. Phng php ny c chnh xc cao hn
phng php th cng (hnh 4).
1.3.1. Gi tr bnh thng
150 - 350 x 10
9
/L. Di 100 x 10
9
/L l gim tiu cu.
1.3.2. S lng tiu cu gim trong:
- Gim tiu cu v cn
- Suy ty xng
- Bch cu cp
- St xut huyt
- Sau tia x hoc ha tr liu...


12

















Hnh 4: Nguyn l cu to my m t bo theo dng
1.3.3. S lng tiu cu tng trong:
- Tng tiu cu tin pht
- X ty v cn
- Bch cu cp dng ht
- a hng cu tin pht
1.4. nh gi hnh thi v tp trung ca tiu cu
Lm tiu bn knh pht v nhum Giemsa, quan st trn knh hin vi vt knh 100
nh gi hnh thi v tp trung ca tiu cu.
Bnh thng, tiu cu bt mu tm nht, khng c nhn, kch thc 2-4 m, t bo
cht trong sut c cc ht lm chm gn nh dnh lin nhau. Nu mu cha qua chng
ng th cc tiu cu thng ng thnh tng cm 3 tiu cu.
1.4.1. Thay i v hnh thi tiu cu:
- Tiu cu khng l: kch thc gp 2 - 3 ln bnh thng, i khi bng hoc to hn
bch cu lympho
- Tiu cu kch thc nh
1.4.2. Thay i v tp trung:
- tp trung tng trong: tng tiu cu tin pht, a hng cu tin pht, bch cu kinh
dng ht...
Chm
tia
Tn hiu
T bo mu
c pha
long
B phn pht
hin


13
- tp trung gim trong: suy ty xng, bch cu cp, bnh lit tiu cu Glanzmann,
st xut huyt...
1.5. o dnh ca tiu cu
o dnh ca tiu cu l nh gi mc bm dnh ca tiu cu vo vt thng.
C nhiu phng php o dnh tiu cu. Trong , phng php Borchgrevink thng
c ng dng.
Phng php tin hnh nh sau: khi thc hin phng php Ivy o thi gian mu
chy, vo cc pht 1, 3, 5 ly mu chy ra t cc vt thng v m s lng tiu cu, tnh
trung bnh cng 3 ln m. ng thi, ly mu mao mch hay tnh mch v cng m s
lng tiu cu. Hiu s 2 tr s ny cho bit s lng tiu cu dnh vo vt thng v t
suy ra dnh tiu cu theo cng thc sau:
mach) tnh (hoc mach mao cu tiu lng S
100% x dnh cu tiu lng S
cu dnh tiu

Trong , s lng tiu cu dnh c tnh bng s lng tiu cu mao mch tr i
s lng tiu cu trung bnh cng 3 ln m.
Bnh thng, dnh ca tiu cu t 20 - 40%.
1.5.1. dnh tiu cu gim trong:
- Bnh l ri lon chc nng tiu cu
- Bnh von-Willebrand
- Do dng mt s thuc gim au...
1.5.2. dnh tiu cu tng trong:
- Bnh l huyt khi
- Bnh i ng
- Ht nhiu thuc l
- Sau , sau phu thut, sau sang chn...
1.6. nh gi co cc mu
C nhiu phng php nhng trong lm sng thng s dng phng php ca
Budtz-Olzen.
Ly mu ton phn khng chng ng cho vo 2 ng nghim thy tinh (mi ng 3
ml) ri t vo ni chng cch thy 37
o
C cho n khi mu ng li. nh gi s co cc
mu bng cch quan st cc mu ng sau 4 gi. C 3 mc nh gi:
- Cc mu co hon ton
- Cc mu co khng hon ton
- Cc mu khng co
S co cc mu ph thuc vo s lng tiu cu, lng fibrinogen, yu t XIII v
hematocrit.


14
2. Thm d chc nng ng mu
2.1. nh thi gian mu ng
Thi gian mu ng l thi gian t khi mu chy ra khi thnh mch cho n khi
mu ng li. y l mt xt nghim thm d tng qut ton b qu trnh ng mu. C 2
k thut xt nghim thi gian mu ng:
- K thut trn lam knh (phng php Milian): phng php ny n gin, d lm
nhng t chnh xc, d sai lm.
- K thut trong ng nghim (phng php Lee-White): tn nhiu mu v cn c ni
chng cch thy 37
o
C nhng chnh xc hn.
Gi tr bnh thng: 5 - 12 pht. Trn 15 pht l bnh l.
Tuy nhin, xt nghim ny khng c hiu bi v thiu bt k yu t ng mu no
cng c th lm thi gian mu ng ko di. Hn na, khi thi gian mu ng bnh thng
khng c ngha l c ch ng mu vn bnh thng. V vy, cn phi tin hnh vi cc xt
nghim khc c mt nhn nh chnh xc hn.
Khi thi gian mu ng < 5 pht, khng c ngha chn on bnh l tng ng.
2.2. nh lng fibrinogen
c nh lng theo phng php Clauss.
Nguyn l: Tc bin i fibrinogen thnh fibrin ph thuc vo chc nng v
nng fibrinogen v vo lng thrombin thm vo h thng. Vi s c mt ca thrombin,
thi gian ng ca mu huyt tng pha long s tng quan trc tip vi lng
fibrinogen. Cn c vo thi gian ng ca huyt tng tnh ra nng fibrinogen.
Bnh thng nng fibrinogen trong mu l 2 - 4 g/L.
- Tng: bo ph, tiu ng, tnh trng vim...
- Gim: hi chng tiu si huyt, ng mu ni mch ri rc...
2.3. Thi gian Quick (thi gian prothrombin) - T prothrombin
Thi gian Quick l thi gian ng ca huyt tng khi cho vo huyt tng mt
lng thromboplastin t chc v mt nng Ca
2+
ti u. Lun c xt nghim cng vi
mt mu chng bnh thng.
Thi gian Quick c dng thm d cc yu t ng mu tham gia vo con
ng ng mu ngoi sinh: II, V, VII v X.
Bnh thng, thi gian Quick khong 10 - 14 giy, tng ng t l % tiu th
prothrombin l 80 - 100%.
Thi gian Quick c gi l ko di khi di hn thi gian chng t nht 2 giy.
T prothrombin gim khi di 70%.
2.4. Thi gian Howell (thi gian phc hi Calci)
Thi gian Howell l thi gian ng ca huyt tng chng ng bng citrat natri
sau cho Ca
2+
vo. y l xt nghim thm d hot tnh ng mu ng ni sinh,
thng c s dng theo di iu tr bng heparin.


15
Xt nghim ny cng c tin hnh cng vi mt mu chng bnh thng.
Gi tr bnh thng: 1 pht 30 giy n 2 pht 30 giy.
Thi gian Howell gi l ko di khi di hn chng 1 pht.
2.5. Thi gian cephalin (Thi gian thromboplastin tng phn - PTT: Partial
thromboplastin time))
Cephalin l mt loi phospholipid c tc dng nh yu t III tiu cu.
Thi gian cephalin l thi gian phc hi Calci (thi gian Howell) ca mt huyt
tng ngho tiu cu nhng c sn cephalin mt nng ti u. Qua , c th nh gi
mt s yu t ng mu ng ni sinh nh: VIII, IX, XI v XII.
Xt nghim ny cng c tin hnh cng vi mt mu chng bnh thng.
Gi tr bnh thng: 80 - 110 giy.
Thi gian cephalin gi l ko di khi di hn chng 25 giy, gp trong gim mt hay
nhiu yu t ng mu ng ni sinh (VIII, IX, XI, XII).
2.6. Thi gian cephalin-kaolin (Thi gian thromboplastin tng phn hot ho - APTT:
Activated partial thromboplastin time))
Thi gian cephalin-kaolin l thi gian phc hi Calci (thi gian Howell) ca mt
huyt tng ngho tiu cu nhng c sn cephalin v kaolin.
Trong , cephalin c tc dng nh yu t 3 tiu cu cn kaolin c tc dng thng
nht hot ca s tip xc mu vi cc b mt, nh m hot ha c huyt tng.
y cng l mt xt nghim thm d cc yu t ng mu ng ni sinh.
Xt nghim ny cng c tin hnh cng vi mt mu chng bnh thng.
Gi tr bnh thng: 30 - 40 giy.
Thi gian cephalin-kaolin gi l ko di khi di hn chng 8 - 10 giy nhng phi
di hn 20 giy mi c xem l bnh l.
3. Thm d tnh trng tiu fibrin
3.1. Nghim php Von-Kaulla (nghim php tiu euglobulin)
y l xt nghim c s dng chn on tnh trng tiu fibrin v theo di
iu tr tiu huyt khi.
3.1.1. Nguyn l
Huyt tng c pha long ri toan ha nhm tch euglobulin (l thnh phn c
cha cc cht hot ha plasminogen m ch yu l t-PA, plasminogen v fibrinogen), ng
thi loi b tt c thnh phn c ch qu trnh tiu cc ng. Sau , cho euglobulin ng
tr li (tng t nh xt nghim thi gian Howell), nh m c th theo di thi gian tiu
ca euglobulin c d dng hn.
3.1.2. nh gi kt qu
- Bnh thng: thi gian tiu euglobulin (t khi ng n khi tan) l > 3 gi
- Biu hin tiu fibrin khi thi gian tiu euglobulin xy ra ngay trong gi u:
Tiu fibrin nh: 45 - 60 pht


16
Tiu fibrin va: 30 - < 45 pht
Tiu fibrin bn cp: 10 - < 30 pht
Tiu fibrin cp: < 10 pht
Tiu fibrin ti cp: va ng tan ngay
- Thi gian tiu euglobulin ko di khng c ngha bnh l, tr trng hp khng c
plasminogen, cc ng s khng tan.
3.2. Nghim php Ethanol (nghim php ru)
y l xt nghim c s dng chn on ng mu ni mch ri rc.
3.2.1. Nguyn l
Di tc dng ca thrombin, fibrinogen s chuyn thnh fibrin. Tuy nhin, trc khi
chuyn thnh fibrin, fibrinogen chuyn sang mt dng trung gian l monomer. Di tc
dng ca thrombin, cc monomer ny s trng hp to nn fibrin. Khi lng thrombin thp,
cc monomer khng trng hp to nn cc fibrin. Cc fibrin monomer, fibrinogen v
cc sn phm thoi ging to thnh phc hp ha tan, nhng phc hp ny s c pht
hin do b gel ha di tc dng ca ru ethanol trong iu kin lnh (4
o
C).
3.2.2. Phng php tin hnh
Cho ru ethanol 96
o
vo mu huyt tng cn xt nghim nhit 4
o
C, sau
lc u v yn trong 10 pht. Nu c cht keo xut hin, chng t c phc hp ha tan,
bng chng ca mt tnh trng ng mu ni mch ri rc. Tuy nhin, kt qu m tnh
khng cho php loi tr chn on ny.
VII. MT S NGUYN TC IU TR RI LON CM MU-NG MU
1. iu tr cm mu
C 3 phng php iu tr cm mu c ng dng trong lm sng.
1.1. Cm mu ti ch
- p mnh vo ni chy mu
- p ln ch chy mu mt s cht tng cm mu
1.2. B sung mt s yu t ng mu m bnh nhn ang thiu ht
- Truyn tiu cu
- Truyn cc yu t ng mu m c
- Tim vitamin K
1.3. S dng mt s thuc lm tng cm mu
- Adrenalin: gy co mch
- Carbazochrom (Adrenoxyl): tng sc bn thnh mch
- EACA (epsilon amino caproic acid): thuc chng tiu fibrin do c ch cc cht hot ha
plasminogen
- Transamin (tranesamic acid): cng l thuc chng tiu fibrin do c ch tc dng ca
plasmin


17
2. iu tr chng ng
C nhiu phng php iu tr chng ng c ng dng trong lm sng.
2.1. Thuc khng tiu cu
c ch s ngng tp tiu cu
- Dn xut acid salicylic
- Dipyridamol
- Ticlodipin
2.2. Thuc khng vitamin K
c ch gan tng hp cc yu t ng mu V, VII, IX, X
- Coumadin (Warfarin)
- Sintrom
- Previscan
- Pindion
2.3. Thuc khng thrombin
c ch tc dng ca thrombin
- Heparin thng
- Heparin trng lng phn t thp
2.4. Thuc khng fibrin
C tc dng lm tiu fibrin thng qua c ch chuyn plasminogen thnh plasmin
- Streptokinase
- Urokinase
- Cht hot ha plasminogen t chc (t-PA)

You might also like