hoc

Dept. of Biology and medicine

genetics

Bài 3
SỰ TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT HOÀ
TAN QUA MÀNG TẾ BÀO
 MỤC TIÊU
1. Thấy được một trong những hoạt động sinh lý của tế
bào là sự trao đổi chất giữa tế bào với môi trường.
2. Làm được thí nghiệm, quan sát các hiện tượng co
nguyên sinh, phản co nguyên sinh; teo bào và tan bào.
3. Viết tường trình, mô tả và giải thích được các hiện
tượng thí nghiệm
 Néi dung
I. ThÝ nghiÖm co vµ ph¶n co nguyªn
sinh.
II. ThÝ nghiÖm teo bµo vµ tan bµo.
III. Viết báo cáo thí nghiệm.
 I. ThÝ nghiÖm co vµ ph¶n co nguyªn
sinh
1. §èi t­îng: Tế bào biểu bì . huyÕt.
lá Sß
2. ho¸ chÊt, dông cô
Ho¸ chÊt, dông cô.
 2. ThÝ nghiÖm
A- Làm tiêu bản, quan sát tế bào biểu bì ở
trạng thaí bình thừơng
- Nhá mét giät n­íc cÊt vµo
gi÷a
lam kÝnh
-Tước mảnh biểu bì lá 3
× 3 mm ở mặt sau lá
- §Æt mÉu vËt vµo
®óng vÞ trÝ giät n­íc
- §Ëy lamen lên
trên mẫu vật

- Quan s¸t h×nh th¸i tÕ bµo

- b× d­íi kÝnh hiÓn vi (VK
biÓu
 H×nh th¸i tÕ bµo biÓu b× l¸ Sß huyÕt
TÕ bµo biÓu b× l¸ sß huyÕt bình thường cã h×nh ®a
gi¸c, s¸t vµo nhau.

TÕ bµo biÓu b× l¸ sß huyÕt

 B. HiÖn t­îng co nguyªn sinh.
- Gi÷ nguyªn vÞ trÝ tiªu b¶n trªn m©m kÝnh.
- Nhá 1 giọt NaCl 20‰ vµo s¸t mét mÐp cña lamen, ®èi diÖn
®Æt giÊy thÊm.
- Quan sát hiÖn t­îng co nguyên sinh trªn kÝnh hiÓn vi vµ Ghi lại
khoảng thời gian từ khi nhỏ nước muối cho đến khi quan sát thấy
hiện tượng thay đổi của tế bào

Giấy D2 NaCl
thấm 20‰
 HiÖn t­îng co nguyªn sinh

D2 NaCl 20‰

TÕ bµo co nguyªn sinh (10x.10x)

TÕ bµo biÓu b× b×nh th­êng
(10x.10x)
Cã hai kiÓu co nguyªn sinh: Co nguyªn sinh lồi vµ
co nguyªn sinh lõm

TÕ bµo co nguyªn sinh

 C. HiÖn
- Gi÷ nguyªn t­îng ph¶n co nguyªn sinh
vÞ trÝ tiªu b¶n trªn m©m kÝnh.
- Nhá 1 giọt n­íc cÊt vµo mét mÐp cña lamen, phÝa ®èi
diÖn ®Æt giÊy thÊm.
- Quan s¸t hiÖn t­îng ph¶n co NS vµ Ghi lại khoảng thời
gian từ khi nhỏ nước cất đến khi xảy ra hiện tượng phản
co nguyên sinh.

Giấy Nước
thấm cất
 Ph¶n co nguyªn sinh
N­íc
cÊt

TÕ bµo co nguyªn sinh (10x.10x)

TÕ bµo ph¶n co nguyªn sinh
(10x.10x)
 HiÖn t­îng ph¶n co nguyªn sinh
Cuèi cïng mµng sinh chÊt ¸p s¸t mµng xenlulo, tÕ bµo trë
l¹i tr¹ng th¸i nh­ ban ®Çu.

N­íc cÊt N­íc cÊt

II. ThÝ nghiÖm teo bµo vµ tan bµo.

- §èi t­îng:
Hång cÇu thá
Ho¸ chÊt, dông cô
 2. ThÝ nghiÖm.
A- Làm tiêu bản và quan sát tế bào hồng
cầu ở trạng thái bình thường

- Nhá mét giät m¸u thá lªn

gi÷a lam kÝnh.

- §Ëy lamen lªn mÉu vËt

- Quan s¸t h×nh th¸i tÕ

bµo hång cÇu trªn kÝnh
hiÓn vi (VK 40X).
 H×nh th¸i tÕ bµo hång cÇu Thá
TÕ bµo hång cÇu thá cã d¹ng h×nh ®Üa
lâm hai mÆt.

TÕ bµo hång cÇu thá

 B- HiÖn t­îng teo bµo

- Gi÷ nguyªn vÞ trÝ tiªu b¶n trªn m©m kÝnh.

-Nhá 1 giät dung dÞch NaCl 15‰ vµo mét mÐp cña
lamen vµ dÆt giÊy thÊm ë phÝa ®èi diÖn,
-Theo dâi hiÖn t­îng teo bµo trªn kÝnh hiÓn vi vµ ghi
lại khoảng thời gian từ khi nhỏ nước muối cho đến khi
thấy hiện tượng teo tế bào.
 HiÖn t­îng teo bµo

D2 NaCl
15‰

Õ bµo hång cÇu b×nh TÕ bµo hång cÇu bÞ

th­êng (10x.40x) teo (10x.40x)
 C- HiÖn t­îng tan bµo

- Gi÷ nguyªn vÞ trÝ tiªu b¶n trªn m©m kÝnh.

-Nhá 1 giät n­íc cÊt vµo mét mÐp cña lamen và ®Æt
giÊy thÊm ë mÐp ®èi diÖn.
- Theo dâi hiÖn t­îng tan tế bµo vµ ghi lại khoảng thời
gian từ khi nhỏ nước cất cho đến khi thấy hiện tượng tan
bào.
 HiÖn t­îng tan bµo
Sau mét thêi gian quan sát thÊy cã nh÷ng tÕ
bµo tr­¬ng phång lªn sau đó tan vì. KÕt qu¶
quan s¸t thÊy nh÷ng m¶nh x¸c tÕ bµo víi nh÷ng
h×nh d¹ng kh¸c nhau.

X¸c tÕ bµo hång cÇu

(10x.40x)
 III. ViÕt t­êng tr×nh
1. M« t¶ thÝ nghiệm
2. Ghi kÕt qu¶ vµ tÝnh thêi gian c¸c hiÖn t­îng x¶y ra.
3. Gi¶i thÝch ®­îc c¸c hiÖn t­îng dùa vµo lý thuyÕt ®· häc
vµ rót ra ®­îc sù kh¸c biÖt gi÷a tÕ bµo thùc vËt víi tÕ
bµo ®éng vËt.
4. T×m vÝ dô trong thùc tÕ vÒ c¸c hiÖn t­îng nµy vµ øng
dông trong y häc.
Chú ý:
. Các thí nghiệm xảy ra nhanh, nên cần làm liên tục
và khẩn trương.
. Không để nước muối dây ra kính.
. Không dùng khăn lau kính để lau tiêu bản

( Bài TH 4 : Các hình thức phân chia tế bào)