You are on page 1of 72

MN HC

NGUYN L HA CNG NGHIP


30 tit (15 LT + 7,5 BT + 7,5 TH)


TI LIU THAM KHO
1. J.P. MOULIN, Gnie des procds, tp 1 & 2, Technip, 1999.
2. Vn i - Nguyn Trng Khun - Trn Quang Tho - V Th Ngc Ti
- Trn Xoa, C s cc qu trnh v thit b cng ngh ha hc, Tp 1 & 2,
Nh xut bn i Hc v Trung hc chuyn nghip
3. P. TRAMBOUZE - H. VAN LANDEGHEM - J.P. WAUQUIER, Les
racteurs chimiques, Technip, 1984.
4. V B Minh, K thut phn ng, Trng i Hc Bch Khoa TP. H Ch
Minh, 1999.
5. R.E TREYBAL, Mass transfer operations, 1980.
Nguyn l ha cng nghip 2



NI DUNG MN HC
L thuyt v bi tp
Chng I: M u
Chng II: Chng luyn
Chng III: Trch ly
Chng IV: Thit b phn ng Bi tp p dng
Chng V: Thit b trao i nhit
Thc hnh
Vn dng phn mm PROII m phng mt s s trong cng
nghip ha hc





Nguyn l ha cng nghip 3
MC LC
CHNG 1: M U................................................................................................................. 5
1.1. PHN LOI CC QU TRNH TRONG CNG NGH HA HC........................... 5
1.2. NHNG KIN THC C BN CA QU TRNH CHUYN KHI......................... 6
1.2.1. nh ngha..................................................................................................................... 6
1.2.2. Phn loi ....................................................................................................................... 6
CHNG 2: CHNG LUYN................................................................................................... 7
2.1. NH NGHA CHNG.................................................................................................. 7
2.2. PHN LOI CC PHNG PHP CHNG............................................................... 7
2.3. PHN LOI HN HP HAI CU T.......................................................................... 8
2.4. CN BNG LNG HI CA HN HP 2 CU T................................................... 9
2.4.3. Gin ng nhit P-x-y............................................................................................... 9
2.4.4. Gin ng p T-x-y................................................................................................. 10
2.4.5. Gin phn mol x-y .................................................................................................. 11
2.5. THP CHNG LUYN............................................................................................... 12
2.5.1. Nguyn tc hot ng.................................................................................................. 12
2.5.2. Thit b ngng t nh thp (Condenser) .................................................................... 13
2.5.3. Thit b un si y thp (Reboiler)............................................................................ 14
2.5.4. Cn bng vt cht........................................................................................................ 16
2.5.5. Xc nh ch s hi lu r
f
v s a l thuyt ti thiu N
min
......................................... 17
2.5.6. Xc nh s a thc t N
TT
.......................................................................................... 19
THC HNH
VN DNG PHN MM PROII M PHNG MT S S TRONG CNG
NGHIP HA HC

I- GII THIU TNG QUAN ..................................................................................................... 21
1- MC CH, VAI TR CA THIT K M PHNG........................................................................... 21
2- CC PHN MM M PHNG TRONG CNG NGH HA HC.......................................................... 22
II- PHN MM PRO/II ............................................................................................................... 22
1- LNH VC S DNG................................................................................................................... 22
2- QU TRNH M PHNG BNG PHN MM PRO/II....................................................................... 23
III- L THUYT NHIT NG HC........................................................................................ 24
IV- C S LA CHN M HNH NHIT NG.................................................................... 25
V- CC PHN C BN CA PROII......................................................................................... 28
1- GIAO DIN CA PROII- QUI C BAN U............................................................................... 28
2- Ca s PRO/II................................................................................................................... 29
VI- CC THAO TC THNG DNG TRONG M PHNG BNG PRO/II ........................ 30
1- M MT CHNG TRNH M PHNG MI (OPENING A NEW SIMULATION)................................ 30
2- M MT CHNG TRNH M PHNG C (OPENING AN EXISTING SIMULATION) .................. 30
3- GHI MT FILE M PHNG ANG HIN HNH (SAVING THE CURRENT SIMULATION).................. 30
a- Ghi mt file m phng ang hin hnh............................................................................. 30
b- Ghi mt file m phng vi mt tn khc ........................................................................... 31
4- XA MT CHNG TRNH M PHNG (DELETING A SIMULATION)........................................... 31
5- SAO CHP MT CHNG TRNH M PHNG (COPY A SIMULATION).......................................... 31
Nguyn l ha cng nghip 4
6- THAY I DNG NG VIN CC DNG (MODIFYING THE FLOWSHEET STREAM BORDER
STYLE)........................................................................................................................................ 32
7- HIN TH TNH CHT CA DNG TRN S M PHNG ............................................................ 32
8- S DNG FLASH HOT-KEY TOOL............................................................................................ 33
9- XUT MT S M PHNG RA CA S LU TR TM (EXPORTING THE PFD TO THE WINDOWS
CLIPBOARD) ............................................................................................................................... 34
10- NHP MT FILE PRO/II C SN (IMPORTING A PRO/II KEYWORD INPUT FILE)...................... 34
11- XC NH CC TNH CHT V CN BNG LNG - HI CA CC H 2 CU T (DISPLAY BVLE).. 34
VII- BI TP P DNG............................................................................................................ 36
BI TON 1: M PHNG S CNG NGH CA PHN XNG TCH MTHANE ........................... 36
BI TON 2: M PHNG THIT B TCH KH - LNG...................................................................... 38
BI TON 3: TNH NHIT SI CA MT HN HP HAI PHA MT P SUT NHT NH.................. 39
BI TON 4: M PHNG THP TCH PROPANE ............................................................................ 40
BI TON 5: XC NH A NP LIU TI U CHO THP TCH PROPANE BNG CNG C OPTIMISER
................................................................................................................................................... 42
BI TON 6: XC NH S A L THUYT TI THIU V CH S HI LU TI THIU CHO THP TCH
PROPANE BNG PHNG PHP SHORTCUT ................................................................................... 44
CHNG 3: TRCH LY ........................................................................................................... 46
3.1. NGUYN TC................................................................................................................... 46
3.2. S .............................................................................................................................. 46
3.3. NG DNG ...................................................................................................................... 46
CHNG 4: THIT B PHN NG....................................................................................... 47
4.1. I CNG................................................................................................................. 47
4.1.1. PHN LOI THIT B PHN NG........................................................................... 47
a- Theo pha ca h ................................................................................................................ 47
b- iu kin tin hnh qu trnh............................................................................................ 47
c- Theo iu kin thy ng................................................................................................... 47
4.1.2. PHN LOI CC THIT B PHN NG THEO PHNG THC LM VIC...... 48
a- Thit b phn ng gin on :........................................................................................... 48
b- Thit b phn ng lin tc : ............................................................................................... 49
c- Thit b phn ng bn lin tc : ........................................................................................ 50
4.1.3. NHIM V THIT K THIT B PHN NG.......................................................... 50
4.2. CN BNG VT CHT V CN BNG NHIT TNG QUT ............................. 51
4.2.4. Cn bng vt cht........................................................................................................ 51
4.2.5. Cn bng nhit ............................................................................................................ 51
4.3. M T MT S DNG THIT B PHN NG NG TH C BN.................... 52
Thit b phn ng lin tc...................................................................................................... 52
a- Thit b phn ng dng ng : ............................................................................................ 52
b- Thit b phn ng dng khuy trn l tng..................................................................... 55
c- Thit b phn ng nhiu ngn (tag) ............................................................................... 59
4.4. P DNG PHNG TRNH THIT K..................................................................... 60
4.4.7. SO SNH CC THIT B PHN NG N............................................................. 60
4.4.8. H NHIU THIT B PHN NG............................................................................. 67
Nguyn l ha cng nghip 5

CHNG 1: M U
1.1. PHN LOI CC QU TRNH TRONG CNG NGH HA HC
Nhn chung cc qu trnh trong cng ngh ha hc c phn thnh 4 loi sau:
1. Cc qu trnh c hc: gm cc qu trnh: p, nghin, sng, cc vt liu
rn.
2. Cc qu trnh thu lc: nghin cu v:
Cc nh lut v thy tnh, thy ng, chuyn ng ca cht lng, cht kh.
Cc thit b vn chuyn kh, lng (bm, qut, my nn, )
Cc phng php v thit b phn ring cc h kh, lng khng ng nht (lng,
lc, ly tm, )
3. Cc qu trnh nhit: nghin cu v:
Cc nh lut v truyn nhit (dn nhit, cp nhit, bc x nhit, )
Cc qu trnh v thit b trao i nhit (un nng, lm ngui, ngng t, c c)
Cc qu trnh lm lnh.
4. Cc qu trnh chuyn khi: nghin cu v:
Cc nh lut v s di chuyn vt cht gia cc pha vi nhau
Cc thit b chuyn khi (chng luyn, hp th, hp ph, sy, trch ly, kt tinh,
)
Nguyn l ha cng nghip 6
1.2. NHNG KIN THC C BN CA QU TRNH CHUYN KHI
1.2.1. nh ngha
- L qu trnh di chuyn vt cht t pha ny sang pha khc khi hai pha tip xc
trc tip vi nhau;
- y l qu trnh ng vai tr quan trng trong nn cng nghip ha hc v c,
hu c, lc ha du, thc phm,
1.2.2. Phn loi
Tu theo c trng ca s di chuyn vt cht v tnh cht ca 2 pha phn loi:
- Chng: l qu trnh tch cc hn hp lng thnh cc cu t ring bit, trong
vt cht di chuyn t pha lng vo pha hi v ngc li. y l qu trnh rt ph
bin (qu trnh chng ct cn, chng ct du th, )
- Hp th: l qu trnh vt cht di chuyn t pha kh vo pha lng (iu ch olum
bng cch cho H
2
SO
4
m c hp th kh SO
2
; tch kh acide bng dung dch
alkanolamine);
- Hp ph: l qu trnh vt cht di chuyn t pha kh vo pha rn (tch kh acide
ra khi hn hp kh t nhin hay kh ng hnh bng ry phn t);
- Trch ly: l qu trnh tch hon ton hay mt phn cht ha tan trong cht lng
hay cht rn bng mt cht lng khc;
- Kt tinh: l qu trnh tch cht rn trong dung dch, trong vt cht di chuyn
t pha lng vo pha rn (kt tinh ng, kt tinh phn ln, );
- Sy kh: l qu trnh tch nc ra khi vt cht m, trong vt cht (hi nc)
di chuyn t pha lng hay pha rn vo pha kh (sy nng sn thc phm);
- Ha tan: l qu trnh vt cht di chuyn t pha rn vo pha lng (ha tan mui
hoc ng vo nc);
Nguyn l ha cng nghip 7

CHNG 2: CHNG LUYN
2.1. NH NGHA CHNG
- L phng php dng tch cc hn hp cht lng cng nh cc hn hp kh
lng thnh cc cu t ring bit da vo bay hi khc nhau ca cc cu t
trong hn hp;
- Trong trng hp n gin nht th chng v c c gn nh nhau, nhng gia
chng c mt ranh gii c bn:
Chng: Dung mi v cht tan u bay hi;
C c: Ch c dung mi bay hi cn cht tan khng bay hi;
- Khi chng thu c nhiu sn phm v thng c bao nhiu cu t ta s c
by nhiu sn phm;
- i vi trng hp 2 cu t :
sn phm nh gm cu t c bay hi ln + cu t c bay hi b;
sn phm y gm cu t c bay hi b + cu t c bay hi ln;
2.2. PHN LOI CC PHNG PHP CHNG
Trong sn xut, thng gp cc phng php chng sau:
1. Chng n gin:
- dng tch cc hn hp gm cc cu t c bay hi rt khc nhau
- thng dng tch s b v lm sch cc cu t khi tp cht
2. Chng bng hi nc trc tip:
- dng tch cc hn hp gm cc cht kh bay hi v tp cht khng bay hi
Nguyn l ha cng nghip 8
- thng c ng dng trong trng hp cht c tch khng tan vo nc
3. Chng chn khng: Dng trong trng hp cn h thp nhit si ca cu
t (i vi cc cu t trong hn hp d b phn hu nhit cao hay c nhit
si qu cao)
4. Chng luyn:
- L phng php ph bin nht dng tch hon ton hn hp cc cu t d bay
hi c tnh cht ha tan mt phn hoc ha tan hon ton vo nhau;
- Chng luyn p sut thp dng cho cc hn hp d b phn hu nhit cao;
- Chng luyn p sut cao dng cho cc hn hp khng ha lng p sut
thng;
2.3. PHN LOI HN HP HAI CU T
1. Dung dch l tng:
- l dung dch m trong lc lin kt gia cc phn t cng loi v lc lin kt
gia cc phn t khc loi bng nhau.
- Khi cc cu t ha tan vo nhau theo bt c t l no. cn bng lng-hi hon
ton tun theo nh lut Raout;
2. Dung dch thc:
- L nhng dung dch hon ton khng tun theo nh lut Raout;
- S sai lch vi nh lut Raout l dng nu lc lin kt gia cc phn t khc
loi < lc lin kt gia cc phn t cng loi;
- S sai lch vi nh lut Raout l m nu lc lin kt gia cc phn t khc loi
> lc lin kt gia cc phn t cng loi;
- Trng hp lc lin kt gia cc phn t khc loi << lc lin kt gia cc phn
t cng loi dung dch s phn lp.
Nguyn l ha cng nghip 9
Ta xt trng hp ph bin nht:
cht lng ha tan vo nhau theo bt
c t l no
Hnh 2-1: Quan h gia p sut v
thnh phn ca dung dch 2 cu t
1. Tun theo nh lut Raout;
2. Sai lch dng
3. Sai lch m

2.4. CN BNG LNG HI CA HN HP 2 CU T
2.4.3. Gin ng nhit P-x-y










Trong :
A : cu t d bay hi P
0
A
> P
0
B


2

1

3
P
T = const
Lng
Hi
P
0
A

P
0
B

0 1
P
M

x
M
y
M

Lng - Hi
Nguyn l ha cng nghip 10
x
M
, y
M
: thnh phn ca cu t A trong pha lng v pha hi nhit T v p sut
P
M

Thnh phn ca cu t B trong pha lng v pha hi nhit T v p sut P
M

l: 1-x
M
, 1-y
M

Biu ny t s dng v trong thc t P rt t thay i
S dng biu T-x-y
2.4.4. Gin ng p T-x-y











Trong :
A : cu t d bay hi T
0
A
< T
0
B

x
M
, y
M
: thnh phn ca cu t A trong pha lng v pha hi P

v T
M

thnh phn ca cu t B trong pha lng v pha hi nhit T v p sut P
M
l:
1-x
M
, 1-y
M
T
P = const
T
0
B

T
0
A

A B
T
M

x
M
y
M

Lng
Hi
Lng - Hi
Nguyn l ha cng nghip 11
2.4.5. Gin phn mol x-y
V d ta c gin phn mol x-y ca h 2 cu t Propane v Butane. Trong :
Trc x : biu din phn mol ca cu t nh Propane trong pha lng ;
Trc y : biu din phn mol ca cu t nh Propane trong pha hi.


90
90
Nguyn l ha cng nghip 12
2.5. THP CHNG LUYN
2.5.1. Nguyn tc hot ng
Thp chng luyn gm c 2 on :
on luyn : L phn trn, gm t
a tip liu tr ln nh ;
on chng : L phn di, gm
t a tip liu tr xung di;
Thp chng luyn gm c nhiu a
Trn mi a xy ra qu trnh
chuyn khi gia pha lng v pha hi.
Pha hi i t di ln qua cc l ca
a xuyn qua pha lng i t trn
xung theo cc ng (vch) chy
chuyn.
V nhit trong thp cng ln cao cng gim nn khi hi i qua cc a t di
ln, cc cu t c nhit si cao s ngng t li v cui cng trn nh thp, ta
s thu c hn hp sn phm gm hu ht l cc cu t nh (d bay hi). Hi ny
s i vo thit b ngng t (condenser) (mt phn hoc hon ton) nh thp
hi lu lng ngng t c v li thp v ly ra lm sn phm nh.
Ngc li, pha lng i t trn xung gp hi c nhit cao hn, mt phn cu t
c nhit si thp s bc hi nng ca cu t nng (kh bay hi) trong pha
lng s cng tng v cui cng y thp, ta s thu c hn hp sn phm gm
hu ht l cc cu t nng. Mt phn sn phm y s i vo thit b un si li
(reboiler) y thp to mt lng hi a vo t y thp, m bo trong thp
lun lun c s tip xc gia 2 pha lng v hi.
Nguyn l ha cng nghip 13
Qu trnh bc hi v ngng t lp
li nhiu ln cc a
Pha hi i ln cng giu cu t nh
Pha lng i xung cng giu cu t
nng
Theo l thuyt Mi a l mt
bc thay i nng : thnh phn hi
khi ri khi a cn bng vi thnh
phn lng khi i vo a s a = s bc thay i nng .
Thc t trn mi a qu trnh chuyn khi gia 2 pha thng khng t cn
bng S a thc t > s a l thuyt
Hiu sut a
TT
LT
N
N
= =
t thc a S
thuyt ly a S

2.5.2. Thit b ngng t nh thp (Condenser)
c 4 dng Condenser :
1. Partial (ngng t mt phn): Hi i ra t nh thp c lm lnh v ch ngng
t mt phn. Loi Condenser ny thc s l mt bc thay i nng . Nhit
trong Condenser chnh l nhit im sng ca hn hp hi cn bng.
Gm 2 loi :
- loi Distillat vapor : lng ngng t ch hi lu v nh thp, cn sn
phm ly ra th hi c gi l Overhead.
- Loi Distillat mixe : lng ngng t mt phn hi lu v nh thp, cn
li ly ra lm sn phm sn phm nh gm 2 loi l sn phm hi v
sn phm lng.
Nguyn l ha cng nghip 14
2. Bubble Temperature : Hi i ra t nh thp c lm lnh n nhit im
si ca hn hp v ngng t hon ton, mt phn cho hi lu v nh thp, phn
cn li ly ra dng sn phm lng, c gi l Fixe Rate Draw.

a- Dng Partial
Distillate vapor Distillate mixe
b- Dng Bubble
2.5.3. Thit b un si y thp (Reboiler)
c 4 dng Reboiler :
- Thermosiphon without baffles v with baffles
- Dng Kettle : c mc nh (qui chun)
- Dng one through
- Dng l


Hi


Lon
g


Hi
Long
Nguyn l ha cng nghip 15

Trong , loi Thermosiphon gm 2 loi: without baffles v with baffles.
t c cht lng sn phm y cao hn, ngi ta thit k loi
Thermosiphon with baffles c cu to nh sau:


Nguyn l ha cng nghip 16


2.5.4. Cn bng vt cht
Nu gi :
F - Lng hn hp nguyn liu i vo thp, kg/h
P - Lng sn phm nh, kg/h
W - Lng sn phm y, kg/h
a
F
, a
P
, a
W
: nng % khi lng ca cu t d bay hi trong hn hp nguyn liu,
trong sn phm nh v trong sn phm y.
Phng trnh cn bng vt cht ton thp : F = P + W
Nu i vi cu t d bay hi : F.a
F
= P.a
P
+ W.a
W

Ta tnh c P :
W P
W F
a a
a a
F P

=
W = F P

210

300

?

50

?

?

?
Nguyn l ha cng nghip 17
Chuyn t nng % khi lng sang nng phn mol :
B
F
A
F
A
F
M M
M
a 1 a
a
x
F

+
=
B
P
A
P
A
P
M M
M
a 1 a
a
x
P

+
=
B
W
A
W
A
W
M M
M
a 1 a
a
x
W

+
=
Vi M
A
, M
B
: khi lng mol ca cu t nh v cu t nng
Tnh khi lng mol trung bnh ca:
hn hp nguyn liu: M
F
= x
F
.M
A
+(1-x
F
).M
B

sn phm nh: M
P
= x
P
.M
A
+(1-x
P
).M
B

sn phm y: M
W
= x
W
.M
A
+(1-x
W
).M
B

Lp bng cn bng vt cht ton thp:
Hn hp
Nng %
khi lng
Nng phn
mol
Lu lng khi
lng, kg/h
Lu lng
mol, kg/h
Nguyn liu a
F
x
F
F
F
M
F

Sn phm nh a
P
x
P
P
P
M
P

Sn phm y a
W
x
W
W
W
M
W


2.5.5. Xc nh ch s hi lu r
f
v s a l thuyt ti thiu N
min

Ch s hi lu r
f
l t s gia lng lng hi lu v lng sn phm nh.
xc nh ch s hi lu r
f
v s a l thuyt ti thiu N
min
, ta thc hin theo
nhng bc sau:
Nguyn l ha cng nghip 18
1- Xc nh r
f min
:
F
*
F
*
F P
min f
x y
y x
r

=

Vi y
*
F
- nng phn mol cn bng ng vi x
F

2- Xc nh cc gi tr r
f
= b. r
fmin
vi b = 1,2 2,5
3- Xc nh cc gi tr
1 r
x
B
f
P
+
=
4- Trn ng cn bng lng hi x-y ca h hai cu t V ng lm vic ca:
- on luyn: bng cch ni im (x
P
, y
P
) vi im (0, B)
- on chng: bng cch ni im (x
W
, y
W
) vi giao im ca ng lm
vic ca on luyn vi ng x = x
F
(nu hn hp nguyn liu vo im si)
5- Xc nh s bc thay i nng N
LT
bng cch v cc ng thng song song
vi trc honh v trc tung bt u t im x
P
cho n khi qu im x
W
. N
LT
thng
thng khng phi l s nguyn.
6- Gi tr thch hp ca ch s hi lu r
f
v s a l thuyt ti thiu N
min
tng ng
vi gi tr cc tiu ca N
LT
(r
f
+ 1)
b
r
f

B
N
LT

N
LT
(r
f
+ 1)

Nguyn l ha cng nghip 19

2.5.6. Xc nh s a thc t N
TT

S a thc t:
tb
LT
TT
N
N

=

3
W F P
tb
+ +
=

Vi :
P
,
F
,
W
- hiu sut ca a u tin nh thp, ca a np liu v ca a
cui cng y thp.
Hiu sut a l mt hm ca bay hi tng i v nht ca cht lng:
( ) = , f


x
P

B = x
P
/(R
x
+1)
x
W
x
F

ng lm vic on luyn
ng lm vic on chng
Nguyn l ha cng nghip 20
Trong : - bay hi tng i ca hn hp
- nht ca hn hp lng, N.s/m
2

bay hi tng i ca cc hn hp thc c xc nh theo cng thc:

x
x 1
y 1
y

=

y, x : nng phn mol ca cu t d bay hi trong pha hi v pha lng
Sau khi tnh c tch ( , ) Tra th Correlation de OConnel xc
nh c
P
,
F
,
W
xc nh tb N
TT


Nguyn l ha cng nghip 21
THC HNH
VN DNG PHN MM PROII M PHNG MT
S S TRONG CNG NGHIP HA HC
I- Gii thiu tng quan
1- Mc ch, vai tr ca thit k m phng
Thit k m phng l qu trnh thit k vi s tr gip ca my tnh vi cc
phn mm chuyn nghip
M phng l mt cng c cho php ngi k s tin hnh cng vic mt cch
hiu qu hn khi thit k mt qu trnh mi hoc phn tch, nghin cu cc yu
t nh hng dn mt qu trnh ang hot ng trong thc t.
Tc ca cng c m phng cho php kho st nhiu trng hp hn trong
cng thi gian vi chnh xc cao hn nu so vi tnh ton bng tay. Hn na,
chng ta c th t ng ha qu trnh tnh ton cc s cng ngh trnh
vic phi thc hin cc php tnh lp khng c c s hoc m mm.
Thit k m phng thng c s dng :
- Thit k (Designing) mt qu trnh mi
- Th li, kim tra li (Retrofitting) cc qu trnh ang tn ti
- Hiu chnh (Troubleshooting) cc qu trnh ang vn hnh
- Ti u ha (Optimizing) cc qu trnh vn hnh
xy dng mt m hnh m phng hiu qu, chng ta phi xc nh ng mc
tiu. Bc u tin trong bt c mt qu trnh m phng no l lng ha cc
mc tiu cng nhiu cng tt. Cc kt qu t c thng ph thuc vo cc
Nguyn l ha cng nghip 22
yu cu t ra. Nh vy, trc khi m phng mt qu trnh nn t ra cc cu
hi sau :
- Mc ch s dng cng c m phng trong trng hp ny lm g ?
- Qu trnh m phng s thc hin nhng vic g ?
- S phc tp c cn thit khng ?
- Cn thit phi tm ra cc kt qu no t qu trnh m phng ?
Cn nh rng cc gi tr thu c t kt qu m phng ph thuc rt nhiu vo
nhng la chn ban u m chng ta nhp vo.
2- Cc phn mm m phng trong cng ngh ha hc
Trong cng ngh ha hc, ngi ta s dng rt nhiu cc phn mm m phng :
- DESIGN II (WINSIM) : s dng trong cng nghip ha hc ni chung
- PRO/II (SIMSCI) : s dng trong cng nghip ha hc, cng nghip lc -
ha du
- PROSIM : s dng trong cng nghip ha hc
- HYSIM (HYSYS) : s dng trong cng nghip ch bin kh
Trong cc phn mm k trn, phn mm PRO/II l phn mm ni ting nht,
c s dng rng ri nht trong nhiu lnh vc cng nghip.
II- Phn mm PRO/II
1- Lnh vc s dng
Phn mm PRO/II l phn mm tnh ton chuyn dng trong cc lnh vc cng
ngh ha hc ni chung, c bit trong lnh vc lc du, ha du, polymer, ha
dc, ... y l phn mm tnh ton rt chnh xc cc qu trnh chng ct. L
sn phm ca SIMSCI, hnh thnh t nm 1967 v c chnh thc s dng vo
Nguyn l ha cng nghip 23
nm 1988 sau nhiu ln c ci tin. Hin nay, chng ta ang s dng phin
bn PRO/II 7.0
PRO/II vn hnh theo cc modul lin tip, mi thit b c tnh ring l v ln
lt tnh cho tng thit b.
PRO/II bao gm cc ngun d liu phong ph : th vin cc cu t ha hc, cc
phng php xc nh cc tnh cht nhit ng, cc k xo vn hnh cc thit b
hin i cung cp cho cc k s cng ngh cc k nng biu din tt c
cc tnh ton cn bng vt cht v nng lng cn thit khi m phng cc trng
thi dng ca cc s cng ngh.
Phn mm PRO/II c s dng theo nhm 2 mc ch chnh:
- Thit k mt phn xng mi (Sizing)
- M phng mt phn xng c xy dng trong thc t nghin cu
cc yu t nh hng n s vn hnh ca n (Rating) nh : thay i
ngun nguyn liu, iu kin vn hnh hoc tiu chun k thut ca sn
phm, ...
2- Qu trnh m phng bng phn mm PRO/II
Trc khi tin hnh m phng, chng ta phi din t cc d liu t s thc
t thnh m hnh m phng. Qu trnh ny bao gm cc bc sau :
- Xc nh h n v o : c 3 h n v o : h Anh, h Mt v h SI. Tu
trng hp, chng ta chn h n v o cho thch hp, thng thng chn
h Mt;
- Xc nh thnh phn cu t c trong h : c chn t ngun d liu
phong ph cc cu t ca PROII;
- La chn cc phng trnh nhit ng thch hp : trn c s thnh phn
ha hc ca nguyn liu v iu kin vn hnh ca thit b ;
Nguyn l ha cng nghip 24
- La chn cc dng nguyn liu v sn phm : xc nh thnh phn, trng
thi nhit ca cc dng;
- Xc nh cc d liu v thit b v iu kin vn hnh cho cc thit b.
Hn na, trong nhiu trng hp chng ta phi thay i s cng ngh thc t
sang mc ch m phng. Mc d c s tng ng gia s cng ngh thc t
v s m phng nhng vn c nhng s khc bit cn ch .
V cng c m phng ch m t trng thi dng nn trong s m phng
khng nn b tr cc thit b iu khin, kim tra.
PRO/II mc nh Condenser c xem l 1 bc thay i nng (1 a l
thuyt) v Reboiler cng c xem l mt bc thay i nng v dng Kettle
c mc nh s dng.
III- L thuyt nhit ng hc
Cc tnh cht nhit ng l c s d liu quan trng nht cho vic tnh ton qu
trnh phn tch ton h thng.
C nhiu phng php tnh ton cc tnh cht ny, trong , quan trng nht l 2
phng php :
- Phng php tng quan : API v Rackett
- Phng php phng trnh trng thi : phng trnh bc ba tng qut, cng
thc Alpha, cc qui lut hn hp, phng trnh SRK, phng trnh PR,
phng trnh SRKP, SRKM, SRKS, ...
Phng php API v Rackett tnh ton kh chnh xc t trng ca pha lng, cn
cc tnh cht nhit ng khc nh : enthalpie, entropie lng v hi, t trng pha hi,
... th c tnh ton rt chnh xc bng cc phng trnh trng thi nh : SRK,
SRKM, ...
Nguyn l ha cng nghip 25
IV- C s la chn m hnh nhit ng
La chn m hnh nhit ng thch hp cho mt ng dng c th ng mt vai
tr rt quan trng, nh hng ln n chnh xc ca kt qu m phng
Mi phng php nhit ng cho php tnh cc thng s sau :
- Hng s cn bng pha K : th hin s phn b cu t gia cc pha iu
kin cn bng
- Enthapie ca cc pha lng v pha hi : xc nh nng lng cn thit
chuyn mt h t trng thi nhit ng ny sang trng thi khc
- Enthapie ca cc pha lng v pha hi : nhm phc v vic tnh ton cc
my nn, gin n v nng lng t do ti thiu cc thit b phn ng
- T trng ca pha lng v pha hi : tnh ton qu trnh truyn nhit, tr
lc v xc nh kch thc thp chng ct
la chn m hnh nhit ng thch hp, nn da vo cc yu t sau :
- Bn cht ca cc c trng nhit ng ca h nh : Hng s cn bng
lng-hi (VLE : Vapor Liquid Equilibrium) ca cc qu trnh chng ct,
c c hoc bc hi, qu trnh trch ly, ...
- Thnh phn ca hn hp
- Phm vi nhit v p sut
- Tnh sn c ca cc thng s hot ng ca cc thit b
C th, ta c th da vo s sau :
Nguyn l ha cng nghip 26
Nguyn l ha cng nghip 27

Nguyn l ha cng nghip 28
V- Cc phn c bn ca PROII
1- Giao din ca PROII- Qui c ban u
Khi khi ng PROII, u tin s xut hin mt ca s giao din qui c ban u:

Cc nt hoc cc biu tng trong mt vi trng hp c vin quanh bi 1 trong
6 mu: , xanh lc, xanh dng, vng, nu v en. ngha ca mi mu nh sau :
: d liu yu cu cn phi nhp
Xanh lc : d liu mc nh hoc la chn
Xanh dng : d liu bn va cung cp tho mn yu cu
Vng : bo rng s liu bn va nhp ngoi khong cho php
Nu : d liu khng c gi tr
en : d liu khng yu cu nhp vo
Nguyn l ha cng nghip 29
2- Ca s PRO/II
T File menu Chn New : mt ca s View1 s xut hin cho chng ta mt
flowsheet mi nh sau:

Mn hnh bao gm :
Dng trn cng gi l Application Title Bar (Thanh tiu ng dng), c tn
ca ng dng l PRO/II with PROVISION, km theo l Document Title Bar
(Thanh tiu ti liu) c tn ca chng trnh m phng ang thc hin (chng
hn l View 1 - l tn nguyn ca ti liu khi mi khi ng PRO/II)
Dng th hai gi l Menu Bar (Thanh trnh n) gm 10 mc t File n Help ;
Dng th ba gi l Standard Tool Bar (Thanh cng c chun) cha biu tng ca
cc lnh thng dng
Bn phi v pha di mn hnh l thanh trt dc v thanh trt ngang
Bn phi mn hnh, bn ngoi thanh trt dc l thanh cng c floating PFD (Pipe
Flow Diagram). Nu thanh cng c PFD khng hin th th ta c th gi n nh sau :
Nguyn l ha cng nghip 30
- click vo biu tng Show or Hide PFD Palette trn Standard Tool Bar
- hoc t View Palettes nhp chn (hoc khng) PFD
Ngoi ra cn c thanh cng c Run. lm xut hin hoc bin mt thanh cng c
ny cng t View Palettes nhp chn (hoc khng) Run
VI- Cc thao tc thng dng trong m phng bng PRO/II
1- M mt chng trnh m phng mi (Opening a New Simulation)
T File Menu New
Nu bn mun PRO/II lun lun c m vi mt chng trnh m phng mi
Options Menu New File on Startup
2- M mt chng trnh m phng c (Opening an Existing Simulation)
Bn c th m bt k mt chng trnh m phng no c ghi trc chnh sa,
xem hoc in. Qui trnh :
T File Menu Open hin th ca s Open Simulation .
nh tn chng trnh vo hoc chn tn file m phng
OK hoc Enter hin th file Simulation cn thit
3- Ghi mt file m phng ang hin hnh (Saving the Current Simulation)
a- Ghi mt file m phng ang hin hnh
T File Menu Save nu bn cha ghi chng trnh m phng ny ln no th s
hin th ca s Save as nhp tn Chn OK hoc nhp Enter. Cn sau ln ghi
u tin, mun ghi li file ang hin hnh nhp vo biu tng Save
Chng trnh PRO/II s t ng nn 3 file d liu (*.pr1, .pr2, .pr3) v 1 file
flowsheet biu cc dng (*.sfd) thnh mt file n *.prz. V vy, bn cnh vic
gim kch thc ca cc file lu tr cn m bo rng vic ci t file hon thnh
mi khi chng ta ghi cc chng trnh m phng
Nguyn l ha cng nghip 31
Chc nng Autosave ca PRO/II s t ng to mt file sao chp d phng (backup
file). Nu bn ng hoc thot ra chng trnh m phng m khng ghi th file ny s
b xa. Hy chn Options / simulation Defaults / Autosave t menu bar hin th
ca s Autosave Options nhp chn Automatic Save File every nhp chu k
save (pht) OK
b- Ghi mt file m phng vi mt tn khc
T File Menu chn Save as hin th ca s Save as Nhp tn mi cho chng
trnh m phng Chn OK hoc nhp Enter
4- Xa mt chng trnh m phng (Deleting a Simulation)
T File Menu chn Delete PRO/II s hin th mt danh sch cc file m phng
c
Nhp hoc chn tn ca flie mun xa (Bn khng th xa mt chng trnh m
phng ang hin hnh)
Chn OK hoc nhp Enter PRO/II s xa tt c cc file lin kt vi chng trnh
m phng ny
5- Sao chp mt chng trnh m phng (Copy a Simulation)
PRO/II c th copy tt c cc file lin kt vi chng trnh m phng (3 file d liu
v 1 flowsheet) vo mt file m phng mi hoc ang hin hnh. Nu bn mun
copy vo mt file m phng ang hin hnh PRO/II s hi bn c mun vit ln
file hin hnh ny khng ?
T File Menu chn Copy PRO/II s hin th ca s Select File to Copy
Hy chn tn file cn copy (Bn khng th copy mt chng trnh m phng ang
hin hnh) Nhp tn file ch (target) OK
Nguyn l ha cng nghip 32
6- Thay i dng ng vin cc dng (Modifying the Flowsheet Stream Border
Style)
Thng thng ng vin cc dng thng c dng hnh ch nht Chng ta c th
thay i thnh ng vin dng trn. Qui trnh nh sau :
- Right-click vo dng c chn hin th ca s la chn
- Chn Display xut hin ca s Stream Style
- Chn Circle t drop-down list box ca Stream Label Border
- click OK ng vin dng c chn t dng hnh ch nht chuyn thnh
ng vin dng trn
Vi cch nh trn, bn c th thay i dng ng vin cho tng dng ring l. Cn
nu mun, bn c th click chut tri v qut chn mt hnh ch nht bao xung quanh
cc dng mun thay i dng ng vin ri tin hnh qui trnh nh trn. Hoc bn c
th mc nh dng ng vin cho tt c cc dng ngay t u theo qui trnh sau :
- T Options Menu Drawing Defauts Stream Display hin th ca s
Stream Style
- Chn Circle t drop-down list box ca Stream Label Border. V la chn ny
ch c gi tr khi chng ta chn Name mc Stream Label Type OK
7- Hin th tnh cht ca dng trn s m phng
Qui trnh nh sau :
- Right-click vo dng c chn hin th ca s la chn
- Chn Display xut hin ca s Stream Style
- Chn Properties t drop-down list box mc Stream Label Type
- Mc nh mc Property List l Property Label List s hin th tn, nhit
, p sut v lu lng dng OK
Nguyn l ha cng nghip 33

8- S dng Flash Hot-Key Tool
PRO/II c mt cng c hu ch cho php hin th nhanh chng cc tnh ton flash ca
bt k dng no c chn l cng c Flash Hot-Key, cung cp mt phng
tin nhanh chng, d dng xc nh hm lng v thnh phn ca pha lng v pha
hi ca bt k dng no


Nguyn l ha cng nghip 34
9- Xut mt s m phng ra ca s lu tr tm (Exporting the PFD to the
Windows Clipboard)
T Clipboard, bn c th dn mt cch n gin hnh v ln bt k mt chng trnh
son tho no nh trong Microsoft Word. Qui trnh nh sau :
T Menu File Export
Chn Flowsheet Drawing
Click OK PRO/II s hin th mt hp hi thoi khng nh rng flowsheet
c xut ra ca s lu tr tm
10- Nhp mt file PRO/II c sn (Importing a PRO/II Keyword Input File)
Bn c th nhp mt file keyword Input ca PRO/II dng *.inp c sn vo giao din
PRO/II ang hin hnh. PRO/II s t ng chuyn i file ny thnh mt s tnh ton
v chng ta c th tin hnh m phng nh m phng trn mt s PFD, t chng ta
c th chnh sa theo mnh
T Menu File Import
Nhp hoc chn tn ca flie mun nhp
Chn OK hoc nhp Enter
11- Xc nh cc tnh cht v cn bng lng - hi ca cc h 2 cu t (Display
BVLE)
xc nh cc tnh cht v bng lng - hi ca cc h 2 cu t ny p sut thng (1
atm) hay mt p sut bt k no , ta s dng cng c Display BVLE.
Qui trnh nh sau :
Chn h n v
Chn cu t
Chn m hnh nhit ng thch hp
Nguyn l ha cng nghip 35
Nhp chn biu tng Display BVLE Chn cc cu t, chn p sut v nhp chn
Calculate Ta s c 5 loi biu :
Biu X - Y
Biu T - X - Y
Biu h s Fugacity
Biu hng s cn bng K thay i theo thnh phn mol
Biu hng s cn bng K thay i theo



Nguyn l ha cng nghip 36
VII- BI TP P DNG
Bi ton 1: M phng s cng ngh ca phn xng tch Mthane
Thp Demethanizer tch methane ra khi hn hp kh trong s s dng turbo-
expander.
Lu lng dng kh nguyn liu : 8 m
3
/s
Nhit : 120
o
F
Ap sut : 602,7 psia (pound per square inch absolute)
(1 psi = 0,06896 bar; 602,7 psia = 588,2 psig; 1pound = 453,6 g)
Thnh phn ca hn hp kh ban u nh sau :
Cu t % mol Cu t % mol
N
2

CH
4

C
2
H
6

C
3
H
8

i-C
4
H
10

7,91
73,05
7,68
5,69
0,99
n-C
4
H
10

i-C
5
H
12

n-C
5
H
12

C
6
H
14

C
7
H
16

2,44
0,69
0,82
0,42
0,31
Trong : Hiu sut ca my nn l 75%; Hiu sut ca thit b gin n: 80%
Yu cu cht lng ca sn phm y l t l C1/C2 = 0.015
Hy xc nh:
1. Cng sut thc ca my nn C1?
2. Thnh phn, nhit v p sut ca cc dng sn phm kh v lng?
Phng php tin hnh: Chng ta s chia s trn thnh 2 vng :
Vng 1 : m phng 3 thit b n gin lm quen vi phn mm PROII
Vng 2 : Chng ta s m phng ton b qu trnh tm hiu nhng im u vit
ca phn mm PROII
Nguyn l ha cng nghip 37

Nguyn l ha cng nghip 38
Bi ton 2: M phng thit b tch kh - lng
Cho vo thit b tch kh lng mt dng nguyn liu vi cc d liu sau:
Lu lng : 100 kmol/h; t = 30
0
C ; P = 10 bar
Thnh phn ha hc: Mthane : 13 kmol/h
Ethane : 22 kmol/h
Propane : 38 kmol/h
Butane : 22 kmol/h
Pentane : 5 kmol/h
iu kin lm vic ca thit b tch: 30
0
C v 7 bar
Hy xc nh:
1. Phn mol bay hi ca nguyn liu trong iu kin ca bnh tch?
2. Thnh phn ca lng v hi ra khi thit b tch?
3. Nng sut nhit ca thit b tch?

Nguyn l ha cng nghip 39
Bi ton 3: Tnh nhit si ca mt hn hp hai pha mt p sut
nht nh
Nguyn liu c thnh phn nh bi ton 2, lu lng = 5500 kg/h.
Hy xc nh:
1. Nhit si ca hn hp nguyn liu ny p sut 7 bar?
2. Hng s cn bng pha ca cc cu t ?
3. Thnh phn hn hp hi cn bng vi lng?
4. Nng sut nhit ca thit b tch?
Gii quyt bi ton
gii quyt bi ton trn, ta tin hnh cc bc:
Gi thit cho hn hp nguyn liu ny i vo mt bnh tch lm vic p sut l 7
bar.
Tin hnh m phng nh bi ton 2
V mun xc nh nhit si ca hn hp ca s Flash Drum, mc Second
Specification Chn Bubble point mc Unit Specification
Do phi xc nh hng s cn bng pha ca cc cu t ca s Flash Drum,
mc Print Option Chn Include Component K - values
Nguyn l ha cng nghip 40
S bi ton

Bi ton 4: M phng thp tch propane
Tnh cho thp Depropanizer vi cc d liu ban u nh sau :
Nguyn liu :
- nng sut : 400 tn/ngy
- P = 18 bar
- c thnh phn 40% hi gm : 26% khi lng C3 v 74 % khi lng C4
Thp :
- 22 a l thuyt; np liu a 13
- p sut nh : 16,5 bar; tr lc : 10 mbar/a l thuyt
- thit b ngng t hon ton ; p sut bnh tch : 16,2 bar
Ch tiu cht lng sau :
- sn phm nh : c 0,5% khi lng C4
Nguyn l ha cng nghip 41
- sn phm y : c 0,5% khi lng C3
Hy xc nh :
- Ch s hi lu ?
- Nng sut nhit ca thit b un si li v thit b ngng t (MkCal/ngy)
- Lu lng sn phm nh v sn phm y ?
S bi ton



Nguyn l ha cng nghip 42
Bi ton 5: Xc nh a np liu ti u cho thp tch propane bng
cng c Optimiser

Tnh cho thp Depropanizer vi cc d liu ban u nh sau :
Nguyn liu :
- nng sut : 400 tn/ngy
- P = 18 bar
- c thnh phn 40% hi gm : 26% khi lng propane v 74 % khi lng
butane
Thp :
- 22 a l thuyt
- p sut nh : 16,5 bar; tr lc : 10 mbar/a l thuyt

Nguyn l ha cng nghip 43
- thit b ngng t hon ton
- p sut bnh tch : 16,2 bar
Ch tiu cht lng sau :
- sn phm nh : c 0,5% khi lng C4
- sn phm y : c 0,5% khi lng C3
Hy xc nh a np liu ti u nng sut ca thit b un si li l b nht



Nguyn l ha cng nghip 44
Bi ton 6: Xc nh s a l thuyt ti thiu v ch s hi lu ti
thiu cho thp tch propane bng phng php shortcut

Bi ton
Tnh cho thp Depropanizer vi cc d liu ban u nh sau :
Nguyn liu :
- nng sut : 400 tn/ngy
- P = 18 bar
- c thnh phn 40% hi gm : 26% khi lng propane v 74 % khi lng
butane
Thp :
- p sut nh : 16,5 bar
- tr lc : 10 mbar/a l thuyt

Nguyn l ha cng nghip 45
- thit b ngng t hon ton
- p sut bnh tch : 16,2 bar
Ch tiu cht lng sau :
- sn phm nh : c 0,5% khi lng C4
- sn phm y : c 0,5% khi lng C3
Hy xc nh :
- S a l thuyt ti thiu?
- Ch s hi lu ti thiu?



Nguyn l ha cng nghip 46
CHNG 3: TRCH LY
3.1. Nguyn tc
- Trch ly l qu trnh tch hon ton hay mt phn cht ha tan trong cht lng hay cht
rn bng mt cht lng khc Ch xt cho hn hp lng - lng
- Yu cu ca dung mi:
- Ha tan chn lc cu t cn tch;
- H s khuych tn D ln vn tc chuyn khi ln;
- Nhit dung ring v nhit ha hi nh (tit kim khi hon nguyn dung mi);
- bay hi ln (nhit si nh);
- Khng n mn thit b, khng tc dng ha hc vi cc cu t trong hn hp;
- R tin, d kim;
3.2. S














3.3. ng dng
- Trong cng nghip lc ha du: tch cc sn phm c nhit si gn nhau;
- Trong cng nghip dc phm: tch pnicilline t hn hp ln men;
- Trong cng nghip luyn kim: tch kim loi trong dung dch ;
- Trong cng nghip thc phm: tch du bo, tinh du t nguyn liu;
Hn hp lng A + B
(A: cu t cn tch)
S: dung mi Pha E (A-S + B)
Pha R (B + A-S)
Nguyn l ha cng nghip 47
CHNG 4: THIT B PHN NG
4.1. I CNG
4.1.1. PHN LOI THIT B PHN NG
a- Theo pha ca h
Theo bn cht pha : thit b phn ng pha kh, lng hoc rn ;
Theo s pha :
- thit b phn ng mt pha (ng th) : pha kh hoc lng,
- thit b phn ng nhiu pha (d th) :
- thit b phn ng hai pha : kh-lng, lng-lng, kh-rn, lng-rn
- thit b phn ng ba pha : kh-lng-rn.
Theo trng thi pha : thit b phn ng pha lin tc hoc pha phn tn
b- iu kin tin hnh qu trnh
Theo phng thc lm vic:
- thit b phn ng gin on
- lin tc
- bn lin tc
Theo iu kin nhit
- thit b phn ng ng nhit
- on nhit
c- Theo iu kin thy ng
Theo chiu chuyn ng ca cc pha :
- thit b phn ng xui dng, ngc dng hoc dng cho nhau
- thit b phn ng dc trc hoc xuyn tm
Nguyn l ha cng nghip 48
Theo ch chuyn ng :
- thit b phn ng dng ng ;
- thit b phn ng khuy trn hon ton
- thit b phn ng nhiu ngn.
Theo trng thi tng xc tc :
- thit b phn ng tng xc tc c nh ;
- thit b phn ng tng xc tc di ng ;
- thit b phn ng tng si ;
- thit b phn ng tng xc tc ko theo
4.1.2. PHN LOI CC THIT B PHN NG THEO PHNG THC LM
VIC
Tu thuc vo phng thc lm vic, ngi ta chia thit b phn ng thnh 3 loi :
a- Thit b phn ng gin on :
nh ngha : l thit b phn ng lm vic theo tng m, ngha l cc thnh phn tham
gia phn ng v cc cht ph gia (dung mi, cht tr) hoc cc cht xc tc c a
tt c vo thit b ngay t thi im u. Sau thi gian nht nh, khi phn ng t
c chuyn ha yu cu, ngi ta cho dng thit b v tho sn phm ra.
u im :
- Tnh linh ng cao : c th dng thit b thc hin cc phn ng khc nhau
to ra cc sn phm khc nhau
- t chuyn ha cao do c th khng ch thi gian phn ng theo yu cu
- Chi ph u t thp do t phi trang b cc thit b iu khin t ng
Nhc im :
- Nng sut thp do thi gian mt chu k lm vic di : i hi thi gian np liu,
t nng, lm ngui, tho sn phm v lm sch thit b
Nguyn l ha cng nghip 49
- Mc c gii ha v t ng ha thp
- Kh iu chnh v khng ch qu trnh do tnh bt n nh ca phng thc lm
vic gin on
- Mc gy c hi hoc nguy him i vi ngi sn xut cao hn do mc
t ng ha thp, ngi cng nhn phi tip xc nhiu hn vi cc ha cht
Phm vi ng dng :
- Ch thch hp vi cc phn xng nng sut nh
- Phc v cho mc ch sn xut nhiu loi sn phm khc nhau trong cng mt
thit b
b- Thit b phn ng lin tc :
nh ngha : l thit b m trong cc cht tham gia phn ng c a lin tc vo
thit b v sn phm cng c ly ra lin tc. Sau thi gian khi ng th nhit , p
sut, lu lng v nng cc cht tham gia phn ng khng thay i theo thi gian,
thit b lm vic trng thi n nh
u im :
- C kh nng c gii ha v t ng ha cao
- nng sut cao do khng tn thi gian np liu v tho sn phm
- cht lng sn phm n nh do tnh n nh ca qu trnh
Nhc im :
- Chi ph u t cao, trc ht l do i hi phi trang b cc thit b t ng iu
khin m bo tnh n nh ca qu trnh
- Tnh linh ng thp, t c kh nng thc hin cc phn ng khc nhau, to cc
sn phm khc nhau
Phm vi ng dng : thit b phn ng lin tc c s dng thch hp cho cc qu
trnh sn xut vi nng sut ln, cht lng sn phm m bo
Nguyn l ha cng nghip 50
c- Thit b phn ng bn lin tc :
nh ngha : l thit b m trong c thnh phn cht tham gia phn ng a vo
gin on cn cc cht khc a vo lin tc. Sn phm c th ly ra gin on hay
lin tc
Phm vi ng dng : c thc hin i vi nhng qu trnh khng c kh nng thc
hin theo phng thc lin tc, cn nu thc hin theo phng thc gin on li cho
nng sut thp
Khi tnh ton thit k thit b phn ng phi da trn yu cu ca sn xut (nng
sut v cht lng sn phm). Trn c s cc phng trnh cn bng vt cht v cn
bng nhit - l nhng phng trnh ton hc m t quan h gia cc thng s ng hc,
nhit ng v cc iu kin thc hin qu trnh vi cc thng s c trng cho kch
thc hnh hc ca thit b nh th tch, chiu di thit b, thi gian lu, ... t c th
tnh ton cc kch thc c bn ca thit b.
4.1.3. NHIM V THIT K THIT B PHN NG
Thit k mt thit b phn ng l xc nh kch thc ca thit b t c hiu
sut thu sn phm mong mun, ng thi xc nh nhit , p sut v thnh phn ca
hn hp phn ng iu kin vn hnh ti cc phn khc nhau ca thit b.
Cc s liu cn thit hay cn gi l iu kin thit k bao gm :
- Cc d liu ban u ca dng nguyn liu nh : lu lng, nhit , p sut,
thnh phn cc cht tham gia phn ng, ...
- Ch vn hnh ca thit b : gin on hoc lin tc, on nhit hoc ng
nhit, ...
- Yu cu v nng sut v cht lng sn phm.
Thit k ti u da trn nguyn liu, chi ph ban u, chi ph vn hnh v gi tr
thng mi ca sn phm cui cng
Nguyn l ha cng nghip 51

4.2. CN BNG VT CHT V CN BNG NHIT TNG QUT
4.2.4. Cn bng vt cht
Cn bng vt cht cho mt tc cht c vit di dng tng qut c th p dng cho
bt k mt dng thit b phn ng no.
Trong mt phn t th tch V v mt phn t thi gian t, cn bng vt cht dng
tng qut l :
Lng tc cht
nhp vo phn
t th tch
Lng tc cht
ri khi phn
t th tch
Lng tc cht
phn ng trong =
phn t th tch
Lng tc cht
cn li trong (III-1)
phn t th tch
S hng th ba ph thuc vo vn tc phn ng trong phn t th tch V v c dng
(-r
A
).V.t vi (-r
A
) - phng trnh vn tc phn ng ha hc
phng trnh (5-1) c th tnh theo khi lng hoc theo mol.
4.2.5. Cn bng nhit
Cn bng nhit nhm mc ch xc nh nhit ti mi im trong thit b phn ng
(hay ti mi thi im nu thit b hot ng gin on) xc nh ng vn tc ti
im .
Trong mt phn t th tch V v mt phn t thi gian t, phng trnh cn bng
nhit tng qut cho thit b phn ng l :
Nhit do tc cht
mang vo phn
t th tch
Nhit do tc cht
mang ra khi +
phn t th tch
Nhit trao i
vi mi trng =
bn ngoi
Nhit tch t
li trong phn (III-2)
t th tch

Dng ca phng trnh (III-1) v (III-2) ph thuc vo loi thit b phn ng v
phng php vn hnh. Trong nhiu trng hp, mt hoc nhiu s hng ca phng
trnh trn s khng c.

Nguyn l ha cng nghip 52
4.3. M T MT S DNG THIT B PHN NG NG TH C BN
Thit b phn ng lin tc
i vi dng thit b ny, ta phn thnh 2 loi c bn :
a- Thit b phn ng dng ng :
Trong thit b phn ng dng ng, nguyn liu c nhp vo mt u ca ng hnh
tr v dng sn phm ra u kia ;
Do thit b ny thng hot ng trng thi n nh, khng c s khuy trn theo
phng dc trc nn tnh cht ca dng chy thay i t im ny n im khc ch
do qu trnh phn ng. V vy, ngi ta gi thit rng trong thit b dng ny, tnh cht
ca cc phn t trn cng mt tit din l nh nhau v khng thay i theo thi gian ;
Chng ta c s n gin ca thit b phn ng dng ng nh hnh v bn di. T
c th biu din s ph thuc ca nng tc cht c xt vo chiu di ca thit
b phn ng l mt ng cong lin tc v gim dn t u vo n u ra ca thit b.
S n gin ca thit b phn ng dng ng








Thit b phn ng dng ny thng s dng 1 trong 3 loi tng xc tc sau : tng xc
tc c nh, di ng v ko theo.

x
Ao

x
Af

Tc cht Sn phm
u vo u ra Chiu di thit b
Nguyn l ha cng nghip 53
V phng din ng hc, c th m t thit b phn ng dng ng theo s sau :
Phng trnh (III-1) v (III-2) c th c vit cho mt n nguyn th tch V :

Lng tc cht
nhp vo phn
t th tch
Lng tc cht
ri khi phn
t th tch
Lng tc cht
phn ng trong =
phn t th tch
Lng tc cht
cn li trong (III-1)
phn t th tch
i vi phng trnh (III-1) :
- S hng th nht l F
Ao
.(1 - x
A
).t ;
- Nu chuyn ha khi ra khi phn t th tch l x
A
+ x
A
th s hng th hai
l : F
Ao
.(1 - x
A
- x
A
).t ;
- S hng th ba l (- r
A
). V. t ;
- S hng th t bng 0 v qu trnh trng thi n nh.
Vy phng trnh (5-1) c vit l :
F
Ao
.(1 - x
A
).t F
Ao
.(1 - x
A
- x
A
).t (- r
A
). V. t = 0
Hay : F
Ao
. x
A
(- r
A
). V = 0


C
Ao

F
Ao

x
Ao
= 0
v
o

C
Af

F
Af

x
Af

v
f


F
A

x
A

F
A
+dF
A

x
A
+ dx
A

x
A

V
dV
d
x

Nguyn l ha cng nghip 54
Chia 2 v cho V v ly gii hn khi cho V 0, ta c :

( )
0
A
A A
F
r
dV
dx
=
V F
Ao
l lu lng ban u ca tc cht nn khng i, ly tch phn theo x
A
t x
A1
n
x
A2
ta c :

( )
( ) 1 - VI


=
2 A
1 A 0
x
x A
A
A
r
dx
F
V

V d 1 : Phn ng phn hy pha kh ng th 650
o
C :
4PH
3
(k) P
4
(k) + 6H
2
(k)
y la phn ng bc mt vi phng trnh vn tc l : ( r
PH3
) = (10 h
-1
) C
PH3

Tm th tch bnh phn ng dng ng hot ng 650
o
C v 4,6 at t chuyn ha
l 80% vi lu lng dng nguyn liu phosphin tinh cht ban u l 2 kmol/h.
Gii :
t A = PH
3
, R = P
4
, S = H
2
, lc phn ng c vit di dng :
4A R + 6S
Th tch bnh phn ng dng ng c xc nh theo cng thc :

( )


=

=
=
=
8 0
0 A
A
A
8 0 x
0 x A
A
A
C k
dx
F
r
dx
F V
0
2 A
1 A
0
, ,

p sut khng i, ta c :

( )
( )
A
A
A
A 0
A A
A
A
x 1
x 1
C
x 1 V
x 1 F
V
F
C
0
0
+

=
+

= =
Ly tch phn, ta c :
( )
(

+ =

+
=
+

=
A
0
0
A
0
0
0
0
x
0
A
A A
A
A
A
A
x
0 A
A
A
A
A
A
A
x
x 1
1
1
C k
F
dx
x 1
x 1
C k
F
x 1
x 1
C k
dx
F V ln
Nguyn l ha cng nghip 55
Vi cc s liu cho trc :
F
Ao
= 2 kmol/h = 2000 mol/h
k = 10 h
-1

x
A
= 0,8
R = 0,082 at.l/mol.K

( )
75 0
4
4 7
06 0
273 650 082 0
6 4
C
Ao
,
,
,
,
=

=
=
+
=

Vy :
( )
lt
, ,
,
ln ,
,
7388 V
8 0 75 0
8 0 1
1
75 0 1
06 0 10
2000
V
=
(

=


b- Thit b phn ng dng khuy trn l tng
C 3 cch vn hnh : lin tc (n nh) , gin on v bn lin tc.





a- Lin tc b- Gin on c- Bn lin tc

c c trng bng qu trnh khuy trn l hon ton, do hn hp phn ng ng
nht v nhit v thnh phn trong tt c cc phn ca thit b v ging dng ra ca
sn phm. iu ny c ngha l phn t th tch V trong cc phng trnh cn bng
c th c ly l th tch V ca ton thit b.







Nguyn l ha cng nghip 56
Ngi ta gi thit rng u vo ca thit b phn ng, nng ca tc cht gim mt
cch t ngt v ng bng nng ca mi im trong ton th tch ca thit b v
nng ca dng sn phm ra. Ta c th biu din s thay i nng ca tc cht
t u vo n u ra ca thit b l mt ng gp khc nh sau :

Thit b phn ng khuy trn hot ng n nh :
Xt trng hp n gin ch c mt dng nhp liu v mt dng sn phm v tnh
cht ca cc dng ny khng thay i theo thi gian, nh vy :
- Hai s hng u trong phng trnh cn bng l khng i : Lng tc cht nhp
vo th tch V ca thit b phn ng l F
Ao
(1-x
Ao
).t v lng tc cht ra khi
thit b phn ng l F
Ao
(1-x
Af
).t ;
- V hn hp phn ng trong bnh c nhit v thnh phn ng nht, nn vn
tc phn ng l khng i v c xc nh vi nhit v thnh phn ca dng
sn phm v bng (-r
A
).V.t ;
- V thit b phn ng hot ng lin tc v n nh nn khng c s tch t tc
cht trong thit b, v vy s hng th t bng 0 ;
Vy phng trnh vt cht vit cho thit b phn ng khuy trn hot ng n nh
trong khong thi gian t l :
F
Ao
(1-x
Ao
).t F
Ao
(1-x
Af
).t (-r
A
).V.t = 0
C
Ao



C
Af

u vo u ra Th tch thit b
Nng ca tc cht
Nguyn l ha cng nghip 57
Hay :
( )
( ) 2 - IV
f A
Ao Af
A A
r
x x
C
V
F
V
0 0

=
trong : x
Ao
v x
Af
- chuyn ha ca tc cht trc khi vo thit b v sau khi ra
khi thit b ;
v - lu lng ca dng nguyn liu (l/h)
Nu dng nguyn liu cha cu t A hon ton cha chuyn ha, ngha l x
Ao
= 0 th :

( )
( ) 3 - IV
f A
Af
A
r
x
F
V
0

=

V d 1 : Xt phn ng pha lng, thun nghch : A + B R + S
vi k
1
= 7 lt/mol.ph v k
1
= 3 lt/mol.ph c thc hin trong bnh phn ng dng khuy
trn hot ng n nh c th tch 120 lt.
Hai dng nguyn liu : mt dng cha 2,8mol A/l, mt dng cha 1,6mol B/l c
a vo bnh phn ng vi lu lng th tch bng nhau t chuyn ha ca B gii
hn l 75%. Xc nh lu lng ca mi dng.


1,6 mol B/l
x
B
= 75%

2,8 mol A/l
Nguyn l ha cng nghip 58
Gii :
Nng ca cc cu t trong dng nguyn liu ban u l :
C
Ao
= 1,4 mol/l
C
Bo
= 0,8 mol/l
C
Ro
= C
So
= 0
Vi chuyn ha ca B l x
B
= 75%, thnh phn ca hn hp phn ng trong bnh hoc
trong dng sn phm ra l :
C
A
= C
Ao
C
Bo
.x
B
= 1,4 0,8 0,75 = 0,8 mol/l
C
B
= C
Bo
C
Bo
.x
B
= 0,8 0,8 0,75 = 0,2 mol/l
C
R
= C
S
= C
Bo
.x
B
= 0,8 0,75 = 0,6 mol/l
Lu : C
A
= C
Ao
C
Ao
.x
A
= C
Ao
C
Bo
.x
B

Vy : C
Ao
.x
A
= C
Bo
.x
B

Phng trnh vn tc ca phn ng thun nghch ny l :
(r
A
) = (r
B
) = k
1
C
A
C
B
k
2
C
R
C
S

= 7 (l/mol.ph) 0,8(mol/l) 0,2 (mol/l) 3(l/mol.ph) 0,6(mol/l) 0,6 (mol/l)
= 0,04 mol/l.ph
Theo biu thc (IV-2 ), ta c :
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )
( ) ph l 8
75 0 l mol 8 0
ph l mol 04 0 l 120
x C
r V
v
r
x C
r
x C
v
V
B B
f B
f B
B B
f A
A A
0
0 0
/
, . / ,
. / ,
=

=
Vy, lu lng mi dng l 4 lt/ph.
Nguyn l ha cng nghip 59
c- Thit b phn ng nhiu ngn (tag)
c im :
- vn hnh lin tc ;
- gm nhiu ngn, mi ngn c lp cnh khuy khuy trn lin tc v hn hp
phn ng s chuyn ng t ngn u n ngn cui nh chy trn. V vy c
th xem y l h nhiu bnh phn ng khuy trn lin tc mc ni tip v nng
ca tc cht trong mi ngn l nh nhau v gim dn t ngn u n ngn
cui. Hay ni mt cch khc chuyn ha ca tc cht trong mi ngn l nh
nhau nhng tng dn t ngn u n ngn cui.
Nu s ngn tng n v cc th th tch v
i
ca mi ngn s gim n ti thiu sao cho
tng th tch l khng i. Lc , s bin thin nng ca tc cht gia hai ngn
lin tip nhau l rt b v ta c th v mt ng lin tc thay cho ng gp khc
biu din s bin thin nng ca tc cht t ngn u n ngn cui. Do , dng
thit b phn ng ny c xem l dng trung gian gia thit b phn ng dng ng v
dng khuy trn lin tc.

C
Ao

C
Af

C
Ao





C
Af

Ngn 1 Ngn 2 Ngn 3 Ngn 4
Nguyn l ha cng nghip 60
4.4. P DNG PHNG TRNH THIT K
thc hin mt phn ng theo nhng iu kin cho trc, chng ta c th dng
nhiu loi thit b phn ng khc nhau nh : thit b phn ng dng ng, thit b phn
ng khuy trn hot ng lin tc hoc gin on hoc h nhiu thit b phn ng mc
ni tip hoc song song.
Hai thng s thit k nh hng n tnh kinh t ca qu trnh l th tch ca thit b
phn ng v hiu sut thu cc sn phm. Vi mt thit b phn ng c kt cu v th
tch thch hp s cho hiu sut thu sn phm chnh cc i, ng thi hn ch lng
sn phm ph l cc tiu.
Trong chng ny, ta s so snh cc phng n thit k thit b phn ng khc nhau
cho thit b n hoc cho h nhiu thit b phn ng.
4.4.6. SO SNH CC THIT B PHN NG N
4.4.6.1 Thit b phn ng khuy trn hot ng n nh v thit b phn ng
dng ng vi phn ng bc mt v bc hai
Dng phng trnh vn tc tng qut :
( )
n
A
A
A
kC
dt
dN
V
r = =
1

vi n bin i bt k t 0 3
Vi hai dng thit b phn ng ny, chuyn ha l hm ca lu lng nguyn liu,
thnh phn nguyn liu, bc phn ng v h s bin i th tch.
Ta tnh thi gian lu i vi thit b phn ng khuy trn hot ng n nh :
( )
( )
( )
n
A
n
A A
n
Ao A
A Ao
Ao
Ao
kh
x
x x
C k r
x C
F
V C
v
V

+
=

= = =

1
1 1
1
.
.
. .

i vi thit b phn ng dng ng :
( )
( )
( )
n
A
A
n
A
x
n
Ao
x
A
A
Ao
Ao
Ao
x
dx x
C k r
dx
C
F
V C
v
V
A A

+
=

= = =

1
1 1
0
1
0

.
.


Nguyn l ha cng nghip 61
Chia hai phng trnh, v theo v ta c :
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( ) 1 - V


.
.
.
.
.

+
(

+
=
|
|

\
|
|
|

\
|
=

A
x
0
A n
A
n
A
kh
A
n
A
A
Ao
n
Ao
kh
Ao
n
Ao
1 n
Ao
kh
1 n
Ao
dx
x 1
x 1
x 1
x 1
x
F
V C
F
V C
C
C

Nu khi lng ring khng i, th tch s khng i v = 0, ta c :

( )
( )
( )
( )

.
.
(

A
x
0
A n
A
kh
n
A
A
1 n
Ao
kh
1 n
Ao
dx
x 1
1
x 1
x
C
C

( )
( )
( )
( ) [ ]
( ) 2 - V
.
.
: 1 n vi , tch phn Ly

1 n
A
kh
n
A
A
1 n
Ao
kh
1 n
Ao
x 1
n 1
1
x 1
x
C
C


( )
( ) ( )

ln .
.
: 1 n vi
A
kh
A
A
1 n
Ao
kh
1 n
Ao
x 1
x 1
x
C
C

|
|

\
|


Phng trnh (V-1) v (V-2) c biu din bng th trn hnh (4-1). Vi cng
nng nguyn liu ban u C
Ao
v lu lng nguyn liu F
Ao
, tung ca gin s
cho ta trc tip t s th tch ca hai dng thit b phn ng trn.
Hnh 4.1:
So snh hot ng ca TBPU khuy trn hot ng n nh v TBPU dng ng cho phn
ng bc n. Vi cng iu kin np liu, trc tung cho gi tr t s V
kh
/V



Nguyn l ha cng nghip 62

4.4.6.2 nh hng ca s bin i t l nng ban u ca tc cht trong
phn ng bc hai
Vi phn ng bc hai loi : A + B sn phm , phng trnh vn tc l :
( ) ( )
B A B A
C C k r r . . = =
Hnh (4-1) cho php ta so snh th tch ca hai loi thit b khi nng ban u
ca hai tc cht bng nhau. Tuy nhin trong thc t, nng ban u ca hai tc cht
thng khng bng nhau. T l ti u ph thuc vo cc yu t nh : chi ph phn tch
sn phm ra khi tc cht cha phn ng, chi ph hi lu tc cht, ...
Nguyn l ha cng nghip 63
Vi M = C
Bo
/ C
Ao
> 1 v = 0 , thi gian lu ca tc cht trong thit b phn ng
dng ng l :
( ) ( )
A
A
Ao Ao
Ao
M
A
A
Ao Ao
Ao
M
x
x
kC F
V C
x M
x M
M kC F
V C

=
|
|

\
|
=

=
|
|

\
|
=
=

1
1
1 1
1
1
1
.
ln
.
.

Hnh (4-2 ) cho ta so snh s hot ng ca thit b phn ng dng ng vi cc gi
tr khc nhau ca C
Ao
, F
Ao
, M v x
A
vi = 0.


Vi thit b phn ng dng khuy trn, hot ng n nh :
( )
( )
1 M Ao
1 M Ao
C
C
=

Nguyn l ha cng nghip 64


( )( )
( )
2
1
1
1
1

Ao
A
Ao
Ao
M
A A Ao
A
Ao
Ao
M
x kC
x
F
V C
x M x kC
x
F
V C

=
|
|

\
|
=

=
|
|

\
|
=
=

.
.
.

Hnh (4-3 ) cho ta so snh s hot ng ca thit b phn ng dng khuy trn, hot
ng n nh vi cc gi tr khc nhau ca C
Ao
, F
Ao
, M v x
A
vi = 0. Vi cng iu
kin F
Ao
v C
Ao
, tung ca hai hnh (4-2) v (4-3) cho ta t s ca hai loi thit b.

V d : Phn ng pha lng : A + B sn phm vi phng trnh vn tc l :
(-r
A
) = (500 l/mol.ph ) C
A
.C
B

c thc hin trong thit b phn ng dng ng vn hnh trong cc iu kin sau :
( )
( )
1 M Ao
1 M Ao
C
C
=

Nguyn l ha cng nghip 65


- th tch thit b : V = 0,1 l ;
- lu lng th tch ca nguyn liu : v = 0,05 l/ph ;
- nng ca tc cht trong nguyn liu : C
Bo
= C
Ao
= 0,01 mol/l
Hy :
a- Xc nh chuyn ha ca tc cht ?
b- Vi cng vn tc v chuyn ha, tm th tch ca thit b dng khuy trn, hot
ng n nh ?
c- Vi cng vn tc, tnh chuyn ha c th t c trong thit b b dng khuy trn
c cng th tch vi thit b dng ng ?
Khi thay i dng t l nng ban u ca tc cht trong nguyn liu : C
Bo
=
0,015 mol/l v C
Ao
= 0,010 mol/l, hy tnh :
d- Vi cng lu lng nguyn liu np vo, tm chuyn ha ca A trong thit b dng
ng ban u ?
e- Vi cng chuyn ha ban u, tm t l tng nng sut ng vi dng nguyn liu
mi ?
f- Tm lu lng nguyn liu cn thit np vo cho thit b phn ng dng khuy trn,
hot ng n nh c V = 100 l, chuyn ha ca tc cht gii hn l 99% ?
Gii :
a- Xc nh chuyn ha ca tc cht trong thit b phn ng dng ng :
Tnh thi gian lu :

( )
( )
( ) ph
ph l
l
v
V
2
05 0
1 0
= = =
/ ,
,

Do : k.C
Ao
. = 500 (l/mol.ph). 0,01 (mol/l). 2 (ph) = 10
T hnh (4-2), giao im ca ng k.C
Ao
. = 10 v ng M = 1 (nm ngang) cho ta gi
tr ca 1- x
A
= 0,09 hay x
A
= x
B
= 0,91 = 91%
Nguyn l ha cng nghip 66
b- Th tch ca thit b dng khuy trn, hot ng n nh cng iu kin :
Vi cng vn tc v chuyn ha, tung trn hnh (4-1) cho ta t s th tch ca hai
dng bnh phn ng V
kh
/ V

. Vi x
A
= 0,91, ta tra c :

( ) l V V
V
V
kh
kh
1 1 1 0 11 11
11
, ,

= = =
=

c- chuyn ha ca tc cht trong thit b khuy trn hot ng n nh c cng th
tch :
Vi cng th tch bnh th k.C
Ao
. = 10.
Giao im ca ng k.C
Ao
. = 10 v ng M = 1 (nm ngang) trn hnh (4-3) cho ta
gi tr ca 1- x
A
= 0,28 hay x
A
= 0,72 = 72%
d- chuyn ha ca tc cht trong thit b dng ng c M 1 :
M = C
Bo
/ C
Ao
= 0,015/0,010 = 1,5.
Vi cng lu lng nguyn liu np vo, gi tr ca k.C
Ao
. s khng i v bng 10
(F
Ao
= C
Ao
.V). Trn hnh (4-2), t giao im ca hai ng k.C
Ao
. = 10 v M = 1,5, ta
ngoi suy gi tr ca 1- x
A
= 0,006 hay x
A
= 0,994 = 99,4%
e- T l tng nng sut vi dng nguyn liu mi :
Dng nguyn liu mi c M = 1,5 v x
A
= 0,91. Tung trn hnh (4-3) cho ta t s :

( )
( )
30 0
1
5 1
1
5 1
,
.
.
, ,
=
|

\
|
|

\
|
=

=
=
=
=
M
Ao
M
Ao
M Ao
M Ao
C
v
V
C
v
V
C
C

M C
Ao
v V l ging nhau trong c hai trng hp, do lu lng th tch dng nguyn
liu mi s bng :
( ) ph l v v
M M
/ ,
,
,
,
,
17 0
30 0
05 0
30 0
1
1 5 1
= = =
= =

Nh vy, nng sut tng thm 240%.
Nguyn l ha cng nghip 67
f- Nng sut ca thit b khuy trn hot ng n nh c V = 100 lt v x
A
= 99% :
Vi x
A
= 99% = 0,99 1 - xA = 0,01 v M = 1,5 ; trn biu (4-3) ta suy ra :
( ) ( ) ( )
ph l
l l mol ph mol l V kC
v
v
V
kC kC
Ao
Ao Ao
/ ,
/ , . /
63 2
190
100 01 0 500
190
190 =

= = = =
4.4.7. H NHIU THIT B PHN NG
4.4.7.1 Thit b phn ng dng ng mc ni tip v / hoc mc song song
a- Mc ni tip
Xt j thit b phn ng dng ng mc ni tip v gi x
1
, x
2
, ...,x
j
l chuyn ha
ca tc cht A khi ri khi thit b phn ng 1, 2, ..., j.
T cn bng vt cht da trn lu lng mol ca A vo thit b phn ng u tin,
ta vit c cho thit b phn ng th i :

( )

=
i
A
i
A
x
x A
A
Ao
i
r
dx
F
V
1

Vi j thit b mc ni tip :

( ) ( ) ( )
( )

+ +

=
+ + +
= =
=
=
Aj
a
Aj
A
A
A
Ao
x
A
A
x
x A
A
x
x A
A
x
x A
A
Ao
j
j
i Ao
i
Ao
r
dx
r
dx
r
dx
r
dx
F
V V V
F
V
F
V
0
2 1
1
1
2
1
1
0

....
...

Nh vy, vi j thit b phn ng dng ng mc ni tip c tng th tch l V s cho
chuyn ha ng bng chuyn ha trong mt thit b phn ng dng ng c th tch V.
b- Mc song song
i vi cc thit b phn ng dng ng mc song song, s phn phi nguyn liu
phi m bo sao cho thnh phn ti mi nhnh l ging nhau, ngha l t s V/F hay thi
gian lu mi nhnh l bng nhau.
Nguyn l ha cng nghip 68
Nh vy, vi j thit b phn ng dng ng c th tch l Vi (i = 1 j ) mc song
song s cho chuyn ha ng bng chuyn ha trong mi thit b phn ng v lu
lng ca tc cht np vo h thit b phn ng s bng tng lu lng u vo ca cc
tc cht ca j thit b phn ng.

4.4.7.2 Thit b phn ng khuy trn bng nhau mc ni tip (thit b phn
ng nhiu ngn)
Xt j bnh phn ng khuy trn bng nhau mc ni tip. Gi s = 0
a- i vi phn ng bc mt
Phng trnh cn bng vt cht cho bnh phn ng th i vit cho cu t A l :

( )
( )
i
Ai
Ai
Ai
Ai Ai
Ai
Ao
Ai
Ao
Ai
Ao
i
A
Ai Ai Ao i
Ao
i Ao
i
k
C
C
kC
C C
kC
C
C
C
C
C
hay
r
x x C
v
V
F
V C
+ =

=
(

|
|

\
|

|
|

\
|

= = =

1
1 1
1
1
1
1


.

Vi thi gian lu l ging nhau cho tt c j bnh phn ng khuy trn c th tch Vi bng
nhau. Do :
( )
j
i
Aj
Aj
A
A
A
Ao
Aj Aj
Ao
k
C
C
C
C
C
C
x C
C
+ = =

=

1 .....
1
1
1
2
1
1

Vit cho c h vi j bnh phn ng khuy trn :

(
(

|
|

\
|
= = 1 .
/ 1
,
j
Aj
Ao
i kh j
C
C
k
j
j
i vi h thit b phn ng dng ng :
Nguyn l ha cng nghip 69

A
Ao
C
C
k
ln

1
=
T cc phng trnh trn, ta c th so snh hiu qu hot ng ca j bnh phn ng khuy
trn mc ni tip vi mt thit b dng ng hoc mt bnh khuy trn ring l. Kt qu
c trnh by trn hnh (4-7) cho phn ng bc mt v khi lng ring ca h bin i
khng ng k ( = 0 )

b- i vi phn ng bc hai
Vi phn ng bc hai loi hai phn t (M = 1), chng minh tng t nh trn cho j bnh
khuy trn mc ni tip :
|

\
|
+ + + +

=
i Ao
i
Aj
k C 4 1 2 1 2 1 1
k 2
1
C
Vi thit b dng ng : + = k C
C
C
Ao
A
Ao
1
Kt qu c biu din trn hnh (4-8)
Nguyn l ha cng nghip 70

V d : Mt bnh phn ng dng khuy trn c chuyn ha l 90% tc cht A thnh
sn phm theo phn ng bc hai. Ta d nh thay bnh ny bng hai bnh c tng th tch
bng th tch bnh trc.
a- Vi cng chuyn ha 90%, nng sut s tng bao nhiu ?
b- Nu gi nguyn nng sut nh trng hp mt bnh, chuyn ha s tng bao
nhiu ?
c- Gi s ta mc ni tip bnh th nht vi mt bnh th hai c cng th tch. Vi cng
chuyn ha, nng sut s tng bao nhiu ?
d- Vi cng nng sut, chuyn ha tng bao nhiu ?
Nguyn l ha cng nghip 71
Gii :
a- Vi cng chuyn ha 90%, nng sut s tng bao nhiu ?
Thay bnh phn ng dng khuy trn bng hai bnh c tng th tch bng th tch
ca bnh u v cng t chuyn ha bng x
A
= 90% 1 - x
A
= 0,10. S dng hnh
(4-8) cho phn ng bc hai, ta tra c :
3 10
1 j 1 j
=

=
= =

va : 1 j Vi

33 , 3
3
10
F
V . C
F
V . C
2 j
Ao
Ao
1 j
Ao
Ao
1 j
= =
|
|

\
|
|
|

\
|
=

=
=
=
=
2 j
: o Do

( )
( )
33 , 3
F
F
1 j Ao
2 j Ao
=
=
=
V va C cung Vi
Ao

Nh vy, vi cng chuyn ha l 90%, nu thay mt bnh bng hai bnh c tng
th tch bng th tch ca bnh u th nng sut s tng thm 2,33 ln hay 233%.
b- Nu gi nguyn nng sut nh trng hp mt bnh, chuyn ha s tng bao
nhiu ?
Vi nng sut khng i cho cng th tch bnh nn k, khng i ng
k.C
Ao
. chnh l ng k.C
Ao
. = 90 trong trng hp mt bnh (j = 1) t chuyn ha
l 90%. ng k.C
Ao
. s ct ng j = 2 ti im 1 - x
A
= 0,046 x
A
= 95,4%.
Nu thay 1 bnh bng 2 bnh c tng th tch bng th tch ca bnh u m vn
gi nguyn nng sut nh trng hp 1 bnh th chuyn ha s tng thm 5,4%.
c- Gi s ta mc ni tip bnh th nht vi mt bnh th hai c cng th tch. Vi cng
chuyn ha, nng sut s tng bao nhiu ?
Nh trong cu a, ta xc nh c :
Nguyn l ha cng nghip 72
( )
( )
66 6 33 3 2 2
33 3
1
2
1 2
2
1
, , : Vi
,
= = =
=

=
=
= =
=
=
j Ao
j Ao
j j
j
j
F
F
V V

Vy, nng sut tng thm 5,66 ln hay 566%.
d- Vi cng nng sut, chuyn ha tng bao nhiu ?
Vi mt bnh t chuyn ha 90%, t hnh (4-8 ) ta tra c : k.C
Ao
. = 90.
Vi hai bnh phn ng th thi gian lu s tng gp i k.C
Ao
. = 180. ng ny s
ct ng j = 2 ti im 1 - x
A
= 0,026 x
A
= 97,4%.
Nh vy, chuyn ha tng thm 7,4%.

You might also like