Biu Xng c/biu nhn qu

(Fishbone diagram or Ishikawa)

1. nh ngha.
- Biu xng c (biu nhn qu l mt hnh v bao gm cc ng thng, biu
tng c s dng trnh by cc mi quan h c ngha gia cc nguyn nhn v
hu qu ca chng.
- Biu xng c hay cn gi l biu nhn qu hay biu Ishikawa.

2. Cc ng dng ca biu xng c
- nhn bit nhng mi quan h nguyn nhn v kt qu.
- Xc nh v tm ra nhng nguyn nhn ca vn xy ra, c th l nguyn nhn trc
tip, gin tip, nguyn nhn ch o, nguyn nhn th yu
- Cho php bn nghin cu nhng nguyn nhn, quyt nh nhng nguyn nhn no
bn c th kim sot v nhng ci no bn khng th. Da vo bn c th kim
sot, sau bn c th bt u pht trin cc chng trnh ci tin vi nhng mc tiu
c th trong u. N cho php bn i ti gc r ca vn ch khng phi triu
chng.
- M phng nhng mi lin h (nu c) gia cc nguyn nhn vi nhau
- Lit k r cc nguyn nhn khi qu trnh sn xut b bin ng vt ra ngoi gii hn
qui nh trong tiu chun t ta c th xut cc gii php nhanh chng hn.
- nh r nhng nguyn nhn no cn c iu tra trc tin.
- Li cun mi ngi suy ngh v cc cu hi: "Nguyn nhn g gy nn s bin ng
cht lng ?" v "Mi quan h gia cc nguyn nhn v kt qu tc ng nh th
no n c tnh cht lng ?". V khi lp c biu ny s gt hi thm nhng
kin thc mi.
- C tc dng tch cc trong vic o to v hun luyn cc cn b k thut v kim tra.
3. Cch lm biu xng c:
- Biu xng c c thc hin bng vic hng dn bn thng qua mt lot cc
bc theo mt cch c h thng nhn bit nhng nguyn nhn thc t hoc tim n
m c th to ra mt kt qu ( c th l mt vn kh khn hoc mt c hi ci
tin.





Bc 1: Phc tho hnh con c




Bc 2: Sau khi phc tho xong b xng c ta ghi cc thng tin ln trn b xng ny.
- Ci u: l vn cn gii quyt tm hiu nguyn nhn.
- Trn cc nhnh xng chnh ghi cc nhm nguyn nhn chnh.
+ Cc nhm nguyn nhn chnh thng thng l: Con ngi-Thit b-Nguyn liu-
Phng php-o lng-Mi trng (5M-1E).







Bc 3: Trn cc nhnh xng chnh chng ta v nn cc nhnh xng dm, th hin chi tit
cc nguyn nhn gy nn nguyn nhn trn nhnh xng chnh.
- tm ra cc nguyn nhn chng ta phi bit cch vn hnh p dng cch t 5 loi cu
hi sau (5W-1H):


+ Who (Ai): Vn ny ca ai? Ai chu trch nhim?...
+ What (Ci g): Ci g xy ra? Ci g gy nn vn ny?...
+ Where ( u): Vn ny xy ra u? ...
+ When (Khi no): Vn ny xy ra khi no?...
+ Why (Ti sao): Ti sao li b xy ra?
+ How (Lm th no): Lm th no n xy ra? Khc phc lm sao?...

Sau khi phn tch ht nguyn nhn ca mt nhnh xng th ta tip tc qua nhnh
khc phn tch nguyn nhn.
Nu ng th hin nguyn nhn chnh bn trn c thm nhiu nguyn nhn
ph, bn li v thm nhng ng k ngang giao vi ng .
Sau , bn c th kt ni nhng nh hng, lin quan n nhau gia cc nguyn
nhn nhm xc nh c mu cht ca vn .
Vic xy dng biu v phn tch nguyn nhn chi dng li khi chng ta khng
cn cu hi no khc. Khi , cc nguyn nhn chi tit nht s l nguyn nhn gc
r m bn cn phi tm. Khi ch cn a ra cc bin php "nh nhng" khc
phc mt cch c hiu qu vn ang xem xt.

Ch :
- Khi phn tch li cn c s tham gia ca nhiu bn tham gia m bo bn s
tm ra nguyn nhn ct li hiu qu hn.
- Lun lun hi ti sao cho n khi no bn tm thy nguyn nhn ct li
nht v c th x l c.



V d: Mt cng ty ang gp phi mt vn l cng vic mang m s 1601X b
tr 2 tun so vi lch trnh.


- Bn nguyn nhn c th c i vi vn c nu ra l nhn s, phng php, thit
b, mi trng lm vic. Biu khng cp n yu t nhin liu, ngha l yu t
nhin liu khng tham gia gy ra vn trn.
- K n mi nguyn nhn li c xem xt a ra nhng nguyn nhn c th hn
(cp thp hn). Qu trnh c tip tc nh th cho n khi tm c nguyn nhn thc
s. Trong vd ny, biu ch dng li cp 2.

4. u nhc im ca biu xng c.

u im.
- Cho php bn phn tch r rng t m v mt vn no ch khng phi ci nhn
s qua, phin din b ngoi.
- K thut ny d hiu, d lm v d theo di v c s phn nhnh chnh, ph.
- S ny mang n cho bn mt ci nhn ton din v tt c nhng yu t c th s
tr thnh nguyn nhn nh hng n cng vic bn lm trong d n.
Nhc im.
- Biu xng c kh n gin v vy s kh phn tch v th hin c r rng
i vi nhng vn ln v phc tp.
- Cng tng t, vi nhng vn phc tp c h thng thng tin ln th i hi bn
phi c mt khong khng gian rng trnh by tt c nhng yu t lin quan n
vn .