Chapter 22

El Filibusterismo, Pagkapatalaga, at
Paglabas

Problemang Pinansyal ni Rizal
o Dahilan:
Hindi madalas na
pagdating ng pera mula sa
Maynila
Pagkalugi mula sa
paglilimbag ng Noli
Walang oportunidad upang
maging isang Ophthalmic
Surgeon sa Europa
o Epekto:
Pinansyal na pagtulong
nina Basa at iba pang mga
kaibigan sa Europa.
Tinuring niyang utang ang
mga ito na binayaran niya
hanggang sa huling
sentimo.
Mas umigting ang
damdamin niyang maka-
uwi sa Silangan dahil doon
ay may pagkakataon siyang
maging Ophthalmic
Surgeon, kumita at mabisita
ng kanyang magulang.
Hiniling niya kay Basa na
sagutin ang kanyang
pamasaheng first class ng
Messageries Maritimes na
mula Europa patungong
Hongkong.
Ipinasabi niya sa
Propaganda na ihinto na
ang pagpapadala ng pera
sa kanya at gamitin na
lamang sa ilang mas
mabuting layunin
Pagpapalimbag at El Fili
o Problemang Pinansyal:
Hindi pagdating ng perang
ipinangako sa kanya ng
mga kaibigan
Pagpunta ni Rizal sa Ghent
upang makahanap ng
murang palimbagan.
Nakilala niya si Jose
Alejandrino na naikonekta
siya sa murang palimbagan.
Nailimbag ang El Fili dahil
kay Valentin Ventura na
nagpadala ng pera noong
Setyembre
Patuloy ni Rizal sa
pagpunta sa Hongkong na
may dala-dalang 800 kopya
ng nobela
o Paglabas ng Nobela:
Pagpapakalat ng ideya ng
filibusterismo sa buong
bansa at panghihikayat sa
bawat Pilipino na walang
ibang kaligtasan maliban sa
paghihiwalay sa Inang
Bayan Blumentritt
Pagpuri sa El Fili makaraan
ang ilang araw na paglabas
nito
Pagtingin ni Del Pilar sa El
Fili bilang inferyor kesa Noli
o Moralidad ng Rebolusyon:
Dalawang Layunin ng El Fili:
Panunulsol sa
rebolusyon
Babala laban dito
Paglalarawan ng mentaliti
at klima ng rebolusyon
Pagpapakita ng
pangangailangan nito
kasabay ng mga
kakulangan nito.
Pag-iwan sa mambabasa ng
konklusyon
Paglisan sa Europa
o Dahilan:
Kapaguran sa politika sa
Europa
Sentimyento sa pamilya
Paglapit sa bansa ng
pakikibaka
o Preparasyon:
Pakikipag-ayos kay Del Pilar
Pagbibitiw sa La Solidaridad
Pagkonsulta kina Juan Luna,
Ventura, at Pardo De Tavera
sa Paris