Professional Documents
Culture Documents
THAC 1
Bin tp bi:
ThS. H Phc Hng
MC LC
1. Phn I: NGUYN LY TINH TOAN
1.1. Chng 1: Ly thuyt v ng cu va cac h thng khai thac
1.1.1. S phat trin ng cu va cac h thng khai thac
1.1.2. Cc c im ca ng c v phn loi ng c
1.1.3. Hiu sut, c im ky thut va anh gia ng cu
1.2. Chng 2: Cac ngoai lc tac ng ln ng cu
1.2.1. Cac ngoai lc tac ng ln ng cu
1.2.1.1. Khai quat, lc trong trng va lc thuy tinh
1.2.1.2. Cc lc thu ng tc dng ln li
1.2.1.3. Lc can thuy ng
1.2.1.4. Anh hng cua nn ay va lc can do ca gy ra
1.2.2. Tnh ton ng c nh l mt h thng dy ging
1.3. Chng 3: Kim inh m hinh ng cu
1.3.1. Gii thiu, nguyn ly kim inh m hinh
1.3.2. Cc nh gi v tnh ng dng trong thi cng v kim nh m hnh ng c
1.3.3. Kim inh m hinh ng cu va cac khia canh thc t cua qui trinh kim inh
m hinh
1.4. Chng 4: Nguyn ly chung v thit k ng cu
1.4.1. Nguyn ly chung v thit k ng cu 1
1.4.2. Nguyn ly chung v thit k ng cu 2
2. Phn II: NGH LI KEO
2.1. Chng 5: Ky thut khai thac li keo
2.1.1. Phn loi li ko
2.1.2. Li ko tng y
2.1.3. Li ko tng gia
2.2. Chng 6: Ly thuyt va tinh toan li keo
2.2.1. Nhim v thit k, la chn v hon thin li mu
2.2.2. L thuyt nh bt ca li ko
2.2.3. Tc dt li ti u
2.2.4. Tnh ton cc thng s cho hnh dng li ko
2.2.5. Xc nh cc c tnh ca nn li ko
2.2.6. Thit k cac phng tin nng, m cho li keo
2.2.7. Cn bng cho li ko v hnh dng dy cp ko
2.2.8. Tinh lc can cua cac phn li trong li keo
1/219
2/219
3/219
R rng vic pht trin cng ngh khai thc mi gp phn ng k vo s pht trin
ngnh thy sn. Trong , c bit l khu ci tin ng c v thc hnh cc phng
php nh bt mi. Bng 1.1 cho ta nng sut khai thc qua p dng cc ng c khc
nhau.
H thng khai thc
Ng c l mt thnh t ca mt h thng nh bt, h thng ny bao gm: my mc
x l ng c; tu; thit b kim sot v d tm c; i tng khai thc; v ng trng.
Hiu qu hot ng khai thc s ty thuc vo mc m h thng ny c c v c
kim sot nh th no; kh nng thch ng ca h thng vi cc iu kin ng trng;
kh nng phi hp ca cc thit b, c bit l chng gip iu chnh cc tham s ng
c ra sao ph hp vi tp tnh c.
Cc thnh t ca mt h thng khai thc hin i theo Lukanov (1972) nh sau (Hnh
1.1):
4/219
5/219
Cc c im ca ng c v phn loi ng c
Cc c im ca ng c
V l thuyt, mt tin trnh khai thc c th c xem l mt s kim sot c ch nh
thng qua h thng nh bt. Trong , mt thnh t quan trng ca h thng ny l c,
tc ng ca ng c ln c l u vo v phn ng ca c l u ra ca h thng ny.
Trong ng cnh nh th, th cc phng php nh bt c th c phn loi nh sau:
(1) Cc kiu kim sot qua tp tnh c; v (2) cc c ch nh bt.
Khai thc bao gm 2 hot ng chnh: (1) Tc ng (hoc kim sot) tp tnh c, nhm
li cun hoc hng c vo ni m ta mun; (2) bt c, ngha l lm sao gi c li v
cho nc lc qua.
kim sot tp tnh c c hiu qu, cn to cc kch thch gy cho c phn ng li
theo tnh cht m ta mong mun. Ta bit rng phn ng ca tp tnh c l biu hin bn
nng ca loi vi tc ng ca mi trng v ngoi cnh. V th, bn cht ca khai thc
l c li dng cc c tnh ny gy cho c phn ng li trong tnh cht c li cho
ngi khai thc chng.
Cc kiu kch thch trong vng tc ng ca ng c c th gy cho c phn ng nh:
chy trn hoc t v; i hng i, chy lao v mt bn hoc di chuyn ln, xung, hoc
gng chui qua khi mt li. Phn ng ca c s phc tp hn mt khi c cc kch thch
ph tr tng cng nh: quang, in, m hc, thy ng hc, c hc, ...
Vic nh bt c c thc hin ch bi 1 trong 5 c ch c bn l: ng (vng); by;
lc; mc-x; v bm ht.
Phn loi ng c
Do c nhiu loi ng c nn vic phn loi phi c lm r trc khi cc vn v l
thuyt, tnh ton v thit k chng c nghin cu.
C nhiu cch phn loi khc nhau da trn cc c im c bn v kiu dng k thut
c o ca ng c. Nhng ph bin nht l da trn h thng phn loi ca FAO. l
cc lp phn loi nn da trn nguyn l nh bt ca chng. Trong mi lp cn c
chia ph theo cu trc v phng thc hot ng ca ng c. C 12 lp ng c c bn
l:
1. Li Vy (hay cn gi l li bao hoc li Rt) l ng c khai thc ch ng, nh
bt theo nguyn l lc nc bt c, ch yu bt c n hoc kt cm thnh n. Li
vy thng khng bao vy n c ht su ni khai thc, m thng qua ging rt ch
6/219
7/219
8/219
Li nng
Li chup
9/219
10/219
11/219
12/219
13/219
N
N0
(1.1)
N
N0
3
10
= 0,3
14/219
En =
N
N0
10
10
=1
N
T
trong : N - l lng c nh bt (theo s con hoc theo trng lng); T- l thi gian
khai thc.
Ngoi ra, Ct cn c th c tnh da trn 3 tham s nh hng hiu sut khai thc l:
CE , W, v Et:
Ct = CE W Et =
N
V
V
Tf
Tf
T
(1.2)
y:
CE = N/V- l t s gia sn lng (N) trn lng nc lc (V).
W = V/Tf -l t s gia lng nc lc (V) trn thi gian trc tip lm ra sn phm
(Tf) trong mt chu k khai thc.
Et = Tf /T -l t s gia thi gian trc tip lm ra sn phm (Tf) vi tng thi gian hot
ng khai thc (T).
Tnh chn lc ca ng c
Trong mt qun th c nhiu kch c, tnh cht m ng c ch nh c mt c no
c gi l tnh chn lc. Tnh chn lc th ph thuc vo nguyn l nh bt c p
dng v cc tham s ca ng c, nh: kch thc mt li, nguyn liu, th ca ch,
h s rt gn v tc dt li. Trong , kch thc mt li c nh hng ln nht
n tnh chn lc (Treschev, 1974).
Chng hn nh trong Hnh 2, li r ch bt c c trong mt khong c c xc nh
no t L1 n L2, trong c c chiu di L l b nh bt nhiu nht, cn c c chiu
di nh hn L1 v ln hn L2 s khng b nh bt.
15/219
Phn b c c bt c bng li r
L50
m0 (1.4)
Cc c im k thut ca ng c v h thng nh bt
Ng c c nhng tham s thit k v k thut rt c bit lm cho ng c thnh mt
thit b c o nu xt trn quan im cng ngh (Fridman, 1973).
S khc bit ng k gia ng c v cc cu trc cng ngh khc l do ng c c kt
cu linh hot, mm do d thay i hnh dng. Chu lc cng l c bn, cc phng
chu lc thng xuyn thay i. V vy, vic xem xt hnh dng v v tr khng gian ca
ng c qua kim sot cn bng cc ngoi lc (ng v tnh) tc dng ln ng c trong
qu trnh nh bt th kh phc tp.
S vn ng ca ng c trong qu trnh hot ng c khi n nh v cng c khi khng
n nh.
Trong vn ng n nh, nh lu tc, hng dng chy l khng i v cc lc (trong
v ngoi) cng khng i. Khi , vn c bn cho tnh ton ng c l xem n trong
iu kin dng chy n nh, hoc vn ng vi tc khng i.
Trong vn ng khng n nh, tc , hng v lc tc dng ln ng c th thay i
theo thi gian. V vy, cc tnh ton bao gm cc cng vic chng hn nh: tnh ton
tc ko li qua n c tp trung; tnh ton tc cun rt ca li vy rt ch; tnh
ton hnh dng v lc ko cho li rng; tnh ton tc th xung ca li chp v
ko ln ca li nng,... trong iu kin thi tit khc nhau. Tm li, cc tnh ton v
th nghim nh gi hnh dng ca ng c di chuyn khng n nh th phc tp hn
so vi ng c di chuyn n nh.
Mc ch c bn ca l thuyt tnh ton ng c v cc h thng nh bt l:
1. Chn kiu, vt liu v cc ph tr ng c cho mt i tng nh bt nht
nh.
2. nh gi cc ngoi lc, c bit l lc thy ng, tc ng ln ng c.
3. nh gi hnh dng ca ng c di tc ng ca cc ngoi lc ny.
4. nh gi cc lc ni ti, cc sc cng ln ng c v ph tng ca n.
5. Phn tch ti u mi quan h gia ng c v cc thnh t trong h thng khai
thc.
Ta c th t c cc mc ch trn qua phn tch cc du hiu hin hu trong cu trc
v cng ngh ca ng c, hoc qua phng php tnh ton chuyn bit da trn l thuyt
thit k ng c. ng thi cc k thut th nghim cng cn c p dng, nh:kim
nh ng dng c hc, kim nh m hnh, xy dng v th nghim k thut qui m
thc t v nh bt thc t nhm nh gi cc hiu qu kinh t, k thut ca ng c mi.
17/219
A
b
(1.5)
T
b
(1.7)
Ecn
Ecs
an Ctn Tn bs
as . Cts . Ts . bn
(1.8)
18/219
19/219
20/219
=1
(2.5)
21/219
Th d 1
Tnh tng lc ni ca ging phao li vy rt ch c trang b 1500 phao xp. Bit rng
trng lng trong khng kh ca mi phao xp l 0,2 kg.
Gii:
Tng trng lng ca cc phao trong khng kh l:
W = 0,2 x 1500 = 300 kg
Sc ni ring E ca phao xp c th c tnh theo cng thc (2.5) hoc c tra t
Bng 2.1 suy lun t phao plastic bt. th d ny ta ly: E = 6.
Theo cng thc (2.4), tng lc ni Q ca phao trn vin phao l:
Q = -6 x 300 = -1800 kg, m hay ni
Th d 2
Cn bao nhiu vin ch bng st nung lp vo ging ch ca mt vng li to ra
c lc chm l 10 kg, nu trng lng ca 1 vin ch trong khng kh l 0,5 kg.
22/219
Gii:
Trng lng ca 1 vin ch bng st nung trong nc c th c tnh da theo h s
chm E. T Bng 2.1, ta c: E = +0,55
Theo cng thc (2.4), trng lng ni ca 1 vin ch trong nc l:
0,55 x 0,5 = 0,28 kgs, dng hay hng xung
Vy, s ch cn thit l: 10/0,28 = 36 vin ch
Th d 3
Tnh trng lng ni ca 1 vn li ko hnh ch nht (3,0 x 1,5 x 0,08) m, vn nng
1100 kg trong khng kh.
Gii:
tnh trng lng Q ca vn trong nc ta c th p dng cng thc (2.1), nhng
trc ht ta cn tnh lc nng thy tnh B. Th tch V ca vn l:
V = 3 x 1,5 x 0,08 = 0,36 m3
v chn trng lng ring ca nc l 1000 kg/m3, do :
B = 1000 x 0,36 = 360 kg
Vy trng lng ni ca vn trong nc tnh theo (2.1) l:
Q = W - B = 1100 360 = 740 kg
23/219
Cc lc thu ng tc dng ln li
Ap lc thuy ng do dong chay
Lc thy ng s t sinh ra mt khi ng c vn ng trong nc hoc do dng nc di
chuyn gp phn ng ca ng c. ln v hng ca dng chy quyt nh kh nng
chu ti ca ng c, lm nh hng n hnh dng v hiu sut nh bt ca ng c. Ta
cn nm r cc lc thy ng ny c v s lng v cht lng phc v cho thit k
li mi hoc ci tin ng c hin c.
c c cc gi tr v mt s hc ca cc lc cn, lc thy ng, lc tng qut
tc ng ln ng c v phn cc lc ny theo cc thnh phn vct ca n, th cc
nhm b phn ng c cn c t trong dng chy c tc bit trc trong cc b th
nghim. Trong mi trng hp, mt khi bit c lc cn ca tng nhm b phn ng
c th cc h s lc thy ng mi c th c tnh ton.
H s thy ng (C)
H s thy ng (C) l mt h s khng th nguyn, cung cp nhng thng tin cn thit
trn c s nh hng cc tnh cht vt l ca li ( th, kch thc mt li, vt liu,
h s rt gn,...) v phng din lc thy ng tc dng ln n. Lu l h s thy
ng C ch c gi tr p dng khi ng c ta mun thit k nht thit phi ng dng vi
ng c th nghim.
H s thy ng (C) c nh ngha bi cng thc: C =
R
q St
(2.6)
y: R - l lc cn thy ng (kg)
q=
.V2
2
- l p lc hm thy ng (kg/m2)
Gc tng
25/219
Cx =
Rx
q
v Cy =
Ry
q
(2.8)
St
S
St
U1.U2.So
St
Eu.S0
Ek.Dt
Eu.a
Dt
Eu.a
(1 + K . ) =
Dt
k 2a
Kn
Eu
(2.9)
y:
S - l din tch tht s ca li, S = (U1.L)*(U2.H) = U1.U2.S0 =Eu.S0
(Eu = U1.U2 l h s s dng li; v S0 l din tch gi ca tm li)
D
Dt
a
Dt
1 + Kk. 2a
26/219
27/219
S Reynolds
S Reynolds (Re) l mt gi tr khng c th nguyn, n c lp trng thi n gin
khi vt th vn ng trong cht lng. S Reynolds l t s ca lc qun tnh vi nht
ca cht lng, v c nh ngha nh l:
Re =
L.V
y:
28/219
L - l mt kch thc i din (m) ca vt th. Chng hn, i vi vt th hnh khi hay
hnh phng th n l kch thc chiu di thng thng; i vi hnh cu v hnh tr n
l ng knh.
V - l vn tc tng i (m/s) gia vt th v dng chy.
- l nht ng hc ca mi trng cht lng (m2/s), (xem ph lc 8)
S Reynolds xt theo th ca ch s l:
ReD =
D.V
(2.11)
H s lc cn ma st nh l mt hm ca s Reynolds
29/219
30/219
31/219
Th d 1
Tnh lc cn thy ng ca tm ng trc giao vi phng dng chy (H.8). Tm
ng c chiu di L = 200 m, su lm vic l H = 12 m, H s rt gn U1 = U2 =
0,707 v lu tc dng chy tng i l V = 0,8 m/s. Li c lm t ch 50tex x 12
polypropylene, c th Dt = 1,2 mm v kch thc cnh mt li a = 30 mm.
Tm ng ca li ng
Gii:
Lc cn thy ng Rx cho tm li ng s c tnh theo cng thc (2.7)
Rx = Cx.q.St
y:
- H s lc cn Cx c xc nh theo th H 2.6 ng vi = 90o, chn Cx 1,4
- p lc hm thy ng (q) ng vi =100 kg-sec2/m4 v vn tc V = 0,8 m/s l:
q=
.V2
2
100 (0,8)2
2
= 32 kg/m2
32/219
- Din tch phn ch li chim ch theo cng thc (2.9) ng vi Kn = 0,048 c ngoi
suy t Bng 2.2 (p dng Dt = 1,2 v a = 30 mm) l:
St =
Kn
U1.U2 .S
0,048
(0.707 0.707)
2400 = 230 m2
1,2
30
Th d 2
Tnh lc cn ca ng c c dng kt hp gia hnh nn ct v hnh tr (H.10) khi vn
ng trong nc. C cc kch thc sau:
Hnh nn ct c: ng knh ca y ln hnh nn ct: D1 = 6 m.
33/219
Gii:
Theo cng thc (2.16) th lc cn thy ng R ca li s l tng lc cn ca hnh nn
ct Rc v hnh tr Ro.
- Lc cn hnh nn ct th c lin quan n gc tng . V th ta phi tnh gc tng
theo cng thc sau:
34/219
1 D1 D2
Lc
tg = 2 .
63
25
= 0,3
.V2
2
100 (1,5)2
2
= 112,5 kg/m2
35/219
Lc can thuy ng
Lc cn thu ng ca dy ging, thng v cp
Lc cn thy ng ca mt dy thng (ch, thng, cp) c th c tnh theo cng thc
tng t nh cng thc (2.7) l:
Rx = Cx.q.(L.D). (3.17)
y: Cx l h s lc cn; L l chiu di; D l ng knh; q = V2/2 l p lc hm thy
ng.
H s lc cn Cx th lun ph thuc vo gc tng gia phng ca dy v phng dng
chy. N cn ph thuc vo kiu cu to v vt liu lm dy, mc bao bc thng v s
Reynolds. S ph thuc ca Cx vo gc tng theo cc tnh ton cho cp thp c ng
knh 12 mm c cho trong Bng 1.
Bi v s ph thuc ca Cx vo gc tng th cng tng t vi cc loi dy khc nn
Bng 1c th c dng tnh lc cn ca chng.
36/219
vng ca thng v cp
37/219
38/219
S Reynolds nh hng ln h s lc cn
Th d 2
Tnh lc cn thy ng ca ging phao c gn cc phao cu, c th ca thng Dt =
15 mm, khong cch gia 2 u dy cung Lc = 16 m, vng b = 4 m, ng knh phao
Df = 200 mm, s phao trang b l 40 phao, tc ko l 1,54 m/s (3 knots).
Gii:
39/219
40/219
41/219
42/219
Ma st ln
Vic ln trn ca cc ph tng ng c, chng hn con ln ca li ko, s to ra lc ma
st lm cho chng khng ch b trt m cn ln trn nn y (H.1).
43/219
Kg.Ww
1+
( HL ).Kg
(2.32)
44/219
Cc vc-t lc ca b dn ng c
Ww =
Rg
Kg (1
+ L .Kg) =
100
0,76 (1
4
9,17
0,76) = 175 kg
Rg
Ka
200
5
= 40kg
Lc ti do c gy ra
C c th to nn cc ti lc lm nh hng n hot ng ca ng c. Th d, khi c b
mc cu, s vng vy ca c s gy ra mt lc ln li cu, nhnh dy cu v dy chnh
v nu lc mnh th dy cu c th b t. Trng hp ca li r, li vy rt
ch v nhng ng c khc th tng cc lc gom li b gy ra bi nhiu c th c theo mt
hng no c th lm h hng ng c.
Lc ko cu lin tc ca c c th c c lng xp x theo phng trnh:
Ft =
Kf.Wf
3
(2.24)
46/219
Wf.V2
g.e
(2.25)
47/219
48/219
49/219
Hnh 4 cho thy dy ging OA chu ti dc theo chiu di bi lc thy ng Fqtrc giao
vi tip tuyn ca dy ti mi im, bt k hng ca dng chy. Tuy nhin, ln ca
lc thu ng Fqti mi im th ph thuc vo hng ca dng chy.
50/219
L = 2. b2 +
Cotgw =
Lc =
2.b.T0
Fs
Fs.L
2.T0
(2.25)
(2.26)
( ).ln(Cotg
2.T0
Fs
+ Cosw) (2.27)
51/219
T = To + Fs.y (2.28)
y: Fs - l lc chm trn mt n v chiu di (kg/m);
y - l vng ca dy ti im . i vi im A v B th: y = b.
Nu dy xch chu nh hng ca lc cn thy ng do dng chy gy ra nh
trong (H .4) th lc thy ng (Fq) trn n v chiu di xch l:
Fq = Cn.D.q.sin2 (2.28)
( y nu l thng th Cn 1.4; v D l ng knh, theo mt).
Sc cng T do ti ny gy ra th bng nhau dc sut ng dy xch; v mi quan h
gia hnh dng v cc lc ca mt dy xch chu lc cn thy ng s l:
Ll = 2. b2 +
Cotgw =
Lc =
2.b.T
Cn.q.D
Cn.q.D
2.T
(2.29)
(2.30)
( ).q.ln(Cotg
2.T
Cn.D
+ Cosw) (2.31)
Fx.x2
2.T0
(2.32)
y: y - l vng (hay tung ); x - l honh ti mi im trn ng cong; Fx l ti lc trn mt n v rng ca li (kg/m); v To = Tx l sc cng ti thiu ca
dy khi n ch chu mi tc dng ca ti lc trng trng.
p dng cng thc (2.32) i vi hai u dy ca h thng dy dng parabol, th sc
cng ti thiu trong ng dy s l:
T0 =
Fx.L2
c
8.b
R.Lc
8.b
(2.33)
52/219
T0
sin
(2.35)
R
2
Fx.Lc
2
(2.37)
T = T2x + T2y =
1
2
4.T20 + R2 (2.38)
8.b2
3.Lc
(2.40)
Cng thc (2.40) ch p dng cho b/Lc < 0,35. Nu vng su hn, th cng thc trn
s cho kt qu vt hn khong 5%. Tuy nhin, ta cn c mt cng thc khc kh phc
tp nhng chc ch hn l:
1 + p2
Ll = Lc 2 +
y: P =
ln(P + 1 + p2)
2.P
] (2.41)
4.b
Lc
53/219
Th d 1
Dy thng AOB (H 2.24) c ko trong nc to ra mt lc cn l R = 110 kg. Chiu
di thng L = 60 m. Khong cch gia hai u AB l Lc = 48 m. Hy tnh sc cng ti
thiu T0 ti im gia ca thng v sc cng T ti hai u A v B.
Gii:
Ta p dng cng thc cho dy parabol (2.33) gii bi tp ny. vng b c th c
tra t Bng 2.8 da vo:
Lc
L
48
60
= 0,8
R.Lc
8.b
11048
8 16,2
= 40,7kg
1
2
Cc t l theo
dy xch
Cc t l theo dy
parabol
L c /L
b/L
Lc
/b
Cotg
1,00
0,00
0,00 90 1,00
0,00 -
0,00 90
0,95
0,14
0,59 59 0,95
0,14 6,8
0,59 59
0,90
0,19
0,89 48 0,90
0,19 4,7
0,85 51
0,85
0,24
3,5
1,18 40 0,85
0,24 3,5
1,14 42
0,80
0,27
3,0
1,47 34 0,80
0,27 3,0
1,33 36
0,75
0,29
2,6
1,80 29 0,75
0,30 2,5
1,60 32
0,70
0,32
2,2
2,16 25 0,70
0,33 2,1
1,90 29
0,65
0,34
1,9
2,58 21 0,65
0,35 1,8
2,20 25
0,60
0,36
1,7
3,06 18 0,60
0,37 1,6
2,50 22
Lc
/L
b/L
L c /b Cotg
54/219
0,55
0,38
1,5
3,6
15 0,55
0,39 1,4
2,86 20
0,50
0,40
1,3
4,3
13 0,50
0,41 1,2
3,33 17
0,45
0,41
1,1
5,2
11 0,45
0,42 1,1
3,8
15
0,40
0,43
0,93 6,4
0,40
0,44 0,91
4,4
13
0,35
0,44
0,80 7,9
0,35
0,45 0,78
5,2
11
0,30
0,45
0,67 10
0,30
0,46 0,65
6,2
0,25
0,46
0,54 13
0,25
0,47 0,53
7,6
0,20
0,47
0,42 18
0,20
0,48 0,42
9,6
0,15
0,48
0,31 26
0,15
0,49 0,307
13
0,10
0,49
0,20 45
0,10
0,50 0,202
20
0,05
0,50
0,10 107
0,05
0,50 0,1004 40
Th d 2
Ngi ta tnh c sc cng T ca dy ni gia u li r v tu ti im cao nht (ti
mn tu) ca n l 800 kg v trng lng ca dy trong nc l Fs = 0,8 kg/m. su
th li l 120 m. Hy tnh chiu di ti thiu cn thit ca dy khng gy cho li
b nng ln khi th neo
Gii:
Do dy ch chu lc ti ngang do trng lng ca n v lc ni ca phao, do vy n c
xem tng t nh dy OA hoc OB (H 2.24) vi chiu di l L/2. u li th nm
im O v tu th im B. y bi dy c dng l mt na ca ng cong parabol,
nn cng thc (2.29) s l:
L
2
= b2 +
2.b.T0
Fs
55/219
Ll
2
= 1202 +
2 120 704
0,8
= 475 m
Th d 3
8.T0.b
Fs
= 70 m
8.(30).(4)
0,2
56/219
Fx.L2
c
8.b
0,6.(7)2
8.(3,3)
= 1,1 kg/m
Tnh ton hnh dng v sc cng dy ging bng phng php m phng c
hc
Phng php ha th rt hu ch cho nhng trng hp phc tp, chng hn khi c
ngoi lc tc dng ln dy th khng ng nht, khi im chu lc tc ng v im m
bo bn cho dy th c cao khc nhau v c nhiu hn mt ng dy.
Mt trong nhng cng c n gin tnh ton theo phng php m phng lc hc l
lp mt b khung c hai thanh g H.7. i vi dy xch nng th m bo u xch
lun v tr A v B th cn c trng vt. Trng vt tng trng cho cc lc thng ng
c phn b u dc theo chiu di ca dy, khi khung g c dng ng di tc
57/219
Wb
WV
58/219
SL =
Lp
Lm
Xp
Xm
Yp
Ym
(2.42)
Rp
Rm
Xp
Xm
Yp
Ym
(2.43)
Gii:
Chn tham s t l chiu di l SL=100, chiu di dy xch cho m hnh theo cng thc
(2.42) l Lm=Lp/SL=70/100=0,7 m. Ct mt on xch c chiu di 0,7 m, cn nng
c Rm =12,8 g. Lp mt tm bng khung v xc nh cc im A v B theo ng vi
59/219
60/219
BC
B'C'
AC
A'C'
= SL
61/219
= SL
= SL v p = m (3.1)
62/219
Ta d dng thy trong Hnh 2 l t l v ng dng din tch gia hai khi hnh hc,
trong mt ci l nguyn mu v ci kia l m hnh. T l l:
Sp
Sm
L2
p
L2
= S2L
v t l th tch l:
Vp
Vm
L3
p
L3
= S3L
ng dng hnh hc thng c thy ph bin trong thc t. Chng hn, c cng loi,
c nhm tui khc nhau, s c ng dng hnh hc nht nh no (H 3).
ng dng hnh hc ca c v mt li
63/219
L2
L1
m2
m1
m2
m1 .L1
L2
L1 .m1
L1
m1
L
Km
(mm) (3.2)
m2
m1 .L1
47
53
280 = 250mm
ng dng ng hc
Xt hai im tng ng Pp v Pm trn ging ch ca li vy rt ch thc t v m hnh
ca n (H.4) khi c th xung nc. Trong qu trnh lm vic, ging ch ca nguyn
mu v m hnh u chm vi tc bng nhau. Nhng do ln ca tng phn tng
ng trong nguyn mu th ln hn m hnh nn mt nhiu thi gian hn nguyn mu
chm ht su ca n so vi m hnh. V th, im Pp ca nguyn mu chm mt
khong cch Lp1 trong thi gian Tp1; v im Pmca m hnh chm mt khong cch
Lm1 trong thi gian Tm1. Nu li ca c nguyn mu v m hnh ging nhau, khi
64/219
Lp1
Lm1
cc iu kin:
= SL v
Tp1
Tm1
T1).
Lp2
Lm2
= SL v
Tp2
Tm2
= ST (3.3)
Lp
Lm
= SL v
( ).( ) =
Lp
Tp
Tm
Lm
Tp
Tm
Vp
Vm
= SV
65/219
= SL v
Fp
Fm
= SF (3.4)
vp.(p w)
vm.(m w)
L3(p w)
p
3
L (m w)
m
L3
p
L3
(3.5)
66/219
Dm
Dp
D1
D2
10
7
= 1,4
D2
p
D2
m
= S2L =
( 107 )
D3
p
D3
= S3L =
( 107 )
= SL;
Tp
Tm
= ST;
Fp
Fm
= SF (3.6)
67/219
69/219
iu kin ng dng
m hnh v nguyn mu c xem l ng dng theo Fridman (1973) phi tho mn
6 iu kin nh sau:
1. Cc ng vin trong bn v m hnh phi ng dng v hnh hc v cc t s
din tch phn ch li chim ch phi bng vi t s ca nguyn mu, ngha l:
Esm = Esp.
2. Cc iu kin bin trong th nghim m hnh so nguyn mu khi c dng chy
nn theo tiu chun ng dng thy ng lc c trong thc t.
3. Cc iu kin ban u ca vn ng (hnh dng, tc , hng thi im T =
0) ca m hnh v nguyn mu cng phi theo tiu chun ng dng c
trong thc t.
4. Cc tham s t l ca cc lc tc ng ln m hnh v nguyn mu, k c ln
cc ph tng, cn phi ging nhau v tt c cc lc, ngha l: Fm/Fp = hng s.
V th, s Newton (Ne) (xem mc 3.4.5) phi l nh nhau i vi c hai m
hnh v nguyn mu, ngha l: Nem = Nep.
5. Vi cc ph tng tng i nng (cp, xch,...) lc trng trng cng l
mt nhn t nh hng th s Froude khi qut (Fr) (xem mc 3.4.6) phi nh
nhau c m hnh v nguyn mu, ngha l: Frm = Frp.
6. Trng hp c s vn ng tng hoc gim tc th s Strouhal (Sr), (xem mc
3.4.7) cng phi bng nhau, ngha l: Srm = Srp i vi ng dng ng lc
hc.
ng dng hnh hc
Trong thit k m hnh, ng dng hnh hc so vi nguyn mu th c xt qua cc
kch thc tng. Tuy nhin, ta c th s dng tham s v c mt li(m), th(Dt) v
h s rt gn (U) tnh t s din tch phn ch chim ch (Es) ca c hai m hnh v
nguyn mu l bng nhau, ngha l: Esm=Esp. p dng cng thc (2.9), ta c:
70/219
Esm =
Ekm.Dtm
Eum.m1m
Ekp.Dtp
Eup.m1p
= Esp(3.9)
= 1 (3.10)
D=
D .S
i=1 i i
k
S
i=1 i
(3.11); m =
m .S
i=1 i i
k
S
i=1 i
(3.12); E =
E .S
i=1 i i
k
S
i=1 i
(3.13)
Th d 1
Tnh ng knh trung bnh ca ch li hnh nn ct v hnh tr trong th d 2.5.
Gii:
i vi hnh nn ct ng knh ch li l Dtc = 1,5 mm v din tch ch l Stc = 20,6
m2. i vi li hnh tr, ng knh ch li l Dt0 = 2,1 mm v din tch ch li l
St0 = 40,7 m2. Do , ng knh trung bnh ca cc loi ch trong ton b li l:
Dt =
= 1,9 mm
71/219
Tham s t l i vi c mt li l: Sm = mp / mm (3.15)
Tham s t l i vi h s rt gn l: SE = Ep / Em (3.16)
Cc tham s t l ny c th c chn lm cc tham s thit k cho li m hnh,
duy tr tnh khng i ca cc din tch li v t s din tch phn ch li chim ch
cho c hai m hnh v nguyn mu.
Tuy nhin ngi ta thng chn h s rt gn (U) ca m hnh l ging vi nguyn
mu, bi h s rt gn c th nh hng n hnh dng ca m hnh trong qu trnh hot
ng.
Nu m hnh kim nh l qu nh, khi ch cc phn chnh ca m hnh c kim
nh, chng hn: b li ko khng cn dy ging qut v cp.
iu kin bin
Khong cch gia ng c n y bin (hoc mt nc) c th nh hng n hnh
dng, ln v hng ca cc lc tc ng ln ng c. Chng hn, li ko nu c
ko gn b mt ca nc c th gy ra sng, lm tng lc cn thy ng. Nhng nu
c ko su ln th sng s khng c v lc cn cng gim i. Gn y bin,
lc cn thy ng cng s tng ln, v nu li ko chm st y th lc cn ma st s
xut hin. V th, cc iu kin bin nh gn b mt hoc gn y s nh hng n
hnh dng ca li ko khi chng c ko .
Do , trong kim nh m hnh, cc iu kin bin cn c m phng ng vi nhng
g nguyn mu gp phi. Cc iu kin bin ny c th t c bng cch gi khong
cch gia m hnh v bin theo ng t l nh nguyn mu ni no c th gi c.
Do vy, trong b tr kim nh cc iu kin bin nn c xem xt khi chn t l ca
m hnh. Tng t, cc khung li khi vn ng hoc c nh, v cc ph tng m hnh
lm vic trong iu kin c dng chy cng nn xem xt cc iu kin bin.
Mt vi trng hp, khong cch gia nguyn mu v cc bin ca n kh ln,
th khong cch gia m hnh v bin ca n c th c lm nh hn so vi t l ca
nguyn mu m vn khng b nh hng ca iu kin bin. Tuy nhin, mt s ng c
nh: cu, li co, li rng khi lm m hnh nn c cc iu kin bin nh ng thc
t lm vic ca n.
Li th t b nh hng iu kin bin bi dng chy khng ch bao quanh m cn chui
qua li, nhng i vi cc ph tng cng, c th c th b nh hng ca iu kin
72/219
iu kin ban u i vi cc ng c vn ng
iu kin ban u cng l mt nhn t nh hng khi cc bin th hin trng thi ca
ng c b thay i trong qu trnh th nghim, nh khi vn ng khng n nh. Th d,
trong qu trnh ko li y, cc bin ca n nh: hnh dng, lc cn, su dt li,
ng i v tc thng c gi n nh. Nhng trong li ko tng gia, do phi
bm cho c n c nn cc bin ny lun thay i.
Trong nghin cu v chn la s vn ng ng cho m hnh th nn ch cc iu
kin ban u ca nguyn mu, l: v tr ca bt c mt im cn tham vn no (X0p)
v tc cn tham vn ca n (V0p) ti thi im tham vn (T0p) vo lc nguyn mu
bt u vn ng. Tc tham vn l tc ban u ti mt im no cn tham
vn trong ng c, khng nht thit phi l im trung tm ca ng c. Cc gi tr tng
ng gia X0, V0, v T0 ca nguyn mu v m hnh nn theo cc t l hng s, ng vi
qui tc ng dng m hnh, ngha l:
X0p
X0m
= SL;
V0p
V0m
= SV;
T0p
T0m
= ST
ng dng v lc
Tnh tng ng v hnh hc gia m hnh v nguyn mu trong qu trnh hot ng ch
c th c m bo khi tt c cc lc c lin quan Fi c cng t l, l:
Fip
Fim
= SF
y: Fi c th biu th cho lc cn thy ng, hoc trng lng li trong nc, hoc
sc ni, hoc lc ma st vn trt, v.v..
Tham s t l ca lc cn (SF) c nh gi theo lut Newton, lut ny ni rng: t l
ca ng sut do p lc thy ng, hoc s Newton p dng cho cc din tch chim ch
ca li, th ging ht nhau cho c hai m hnh v nguyn mu. S Newton c gi
khng i l
Ne =
F.m
.V2L2.D
(3.17)
73/219
y: F- l lc tc ng ln ng c; m - l c mt li; D - l th ch li; - l mt
ca cht lng; V - l vn tc tng i; v L - l kch thc c trng cn tham vn
ca ng c (chng hn, chiu di vin ch ca li ko). Vic chn cc kch thc c
trng tham vn ca ng c cn phi nh nhau i vi c m hnh v nguyn mu.
Lut Newton (3.17) cho ta tiu chun ng dng ca cc lc thy ng ln c nguyn
mu v m hnh. T l ca cc lc ny, ngha l, tham s t l lc cn thy ng, phi
c dng cho tt c cc lc khc tc ng ln c hai nguyn mu v m hnh, l phi
cng t l. Lut Newton cn p dng nhng ni lc cn thy ng l lc chnh yu gy
nh hng n ng c, chng hn khi ng c c ko, hoc ni dng chy i dng
nh hng n hnh dng ca li.
T (3.17) s ng dng gia nguyn mu v m hnh c th c vit nh sau:
Fp.mp
p.V2.L2.Dp
p p
Fm.mm
m.V2 .L2 .Dm
m m
= 1 hay
SF.Sm
S.S2 .S2 .S2
= 1 (3.18)
V L D
Sm
(3.19)
Fp
SF
Fp.Sm
S.S2 .S2 .SD
V L
74/219
8000
2
5 22
= 80kg
Do , lc cn thit ko c li ko l 80 kg.
.V2
b.L
(3.20)
y: - l mt ca cht lng; V - l vn tc tng i ca vt th qua cht lng; L l kch thc chiu di c trng ca ng c (chng hn, th Dt ca ch hoc thng);
v bl trng lng ring ni trn n v th tch ca khi vt th trong cht lng c
cho. Tiu chun ny yu cu t l v lc thy ng i vi lc trng trng l nh nhau
gia nguyn mu v m hnh.
Fr trong cng thc (3.20) gi l sFroude khi qut, n khc vi s Froude
Fr=V2/(g.L) dng cho cc cng trnh cu cng, bi v l s p dng c bit khi c
sng hnh thnh gn mt b mt t do ca cht lng, mt v trng lng ring
ca cht lng mt tm quan trng. , / = g l gia tc trng trng.
Theo nh ngha v trng lng ring ni (b), ta c:
b =
Ww
V
(3.21)
b (kg/m3)
75-85
230-270
Cp thp
3500-5000
76/219
.(V.sin)2
2
(3.22)
cos
1
cos
cos =
Ww
2
L . C .D ..V2
n
Ww
1,4
L . D ..V2
(3.23)
.V2
b.D1
.cos
2.Cn.sin2
Sin2
Cos
1,12.
.b.D
2.Cn..V2
cos
sin2
(3.26)
77/219
Th d 3
Tm s Froude ca cp ko bng thp ca li ko c ng knh l 12,5 mm. Li
c ko vi tc 3 knots (1,54 m/s).
Gii:
Trc ht ta tm b. Theo d liu ca nh sn xut th trng lng ca 100 m dy cp
nh th trong khng kh l W = 54 kg. T Bng 2.1 h s chm ca thp l E = 0,86.
Do , trng lng ca 100 m cp trong nc theo phng trnh (2.4) l:
Ww = E . W = 0,86 x 54 = 46,4 kg
Th tch bao ph (v) ca cp l tch s ca tit din v chiu di ca n, ngha l:
v=
.d2
4 .L
Ww
v
46,4
0,123
= 3780 kg/m3
78/219
.V2
b.Dl
Fr =
104,5 (1,54)2
3780 0,0125
= 5,25
S.SL
= 1 (3.27)
Khi m hnh ho cho dy cp, chiu di c trng cho s Froude s l ng knh (L=D)
v tham s t l v vn tc s l :
Sv =
S.SD
S
(3.28)
Vp
SV
2,57
2
= 1,3 m/s
79/219
Vn ng khng n nh
Ch ny c gii thiu trong mc 3.4.4 khi ta nh gi cc iu kin vn ng
ban u i vi nguyn mu v m hnh ca n.
Li vy rt ch l in hnh cho kiu vn ng khng n nh ny. c trng ch yu
ca vn ng ny ph thuc phn ln vo lc trng trng, lc ny lm cho li chm
n su nh bt ca n. Khi , c 3 iu kin ng dng, gm: s Newton (Ne), s
Froude (Fr) v s Strouhal (Sr) gia m hnh v nguyn mu cn phi c tho mn,
v chng cng phi bao gm c iu kin ban u. Do , t c cc gi tr s
hc ca cc tiu chun ng dng ny cn phi xem xt cc to ca im tham vn
(X0) v tc ca im tham vn ny (V0) vo thi im bt u vn ng (T=T0). Nu
ng dng gia nguyn mu v m hnh m t c vo lc bt u ca vn ng, khi
s tng ng ny s lun c bo ton sut qu trnh vn ng.
i vi trng hp vn ng ca li ko trong th d 3.6, tc Vm ca m hnh th
c chn theo tiu chun Froude (3.28). Nhng i vi li vy rt ch, tc chm
ca m hnh th ph thuc vo hnh dng li, loi li v iu kin vn ng ban u.
T (3.28) ta c tc ban u ca m hnh theo tiu chun Froude l:
V0m = V0p.
m D m p
p . D p . m
(3.29)
Vm = Vp.
m D m p
p . D p . m
(3.30)
V.T
L
(3.31)
80/219
Vp.Tp
Lp
Vm.Tm
Lm
= 1 (3.32)
SL
SV
(3.33)
T p = T m. L .
m
m D m p
p . D p . m
(3.34)
81/219
Gii:
Trc ht tm thi gian tng ng cho nguyn mu ta p dng cng thc (3.34),
di iu kin c cho ta c: m=p; Dm=Dp v m=p. H qu l:
T p = T m . SL
Khi : Tp1 = 1 x 100 x 100 giy = 1 pht 40 giy,
Tp2 = 2 x 100 x 200 giy = 3 pht 20 giy,
Tp3 = 3 x 100 x 300 giy = 5 pht,
Tp4 = 4 x 100 x 400 giy = 6 pht 40 giy.
su mi thi gian tng ng th c cho bi: Hp = Hm . SL
nh l: Hp1 = 0,6 x 100 = 60 m,
Hp2 = 0,9 x 100 = 90 m,
Hp3 = 1,05 x 100 = 105 m,
Hp4 = 1,10 x 100 = 110 m.
Vy, su chm ca li vy rt ch nguyn mu phi l:
Thi gian: Tp (giy) 1:40 3:20 5:00 6:40
su: Hp (m) 60 90 105 110
m bo ng dng ban u gia nguyn mu v m hnh, c bit l trong h thng
phc tp nh li vy rt ch ang hot ng. Trc ht, hnh dng ban u ca m hnh
phi l bn sao chnh xc ca nguyn mu. Tip n, cc kch thc ban u ca cc
ph tng L0 c th c ch nh, chng hn, khong cch gia phao trung tm li vy
rt ch v ngi thao tc li vo lc bt u (T = T0) ca qu trnh hot ng li vy,
Do , trong kim nh m hnh, L0/L cn phi c xc nh i vi nguyn mu v
m hnh l:
L0p
L0m
Lp
Lm
(3.35)
L0p.Lm
Lp
82/219
Fp
SF
Fp
S2
(3.36)
83/219
nh hng t l
nh hng t l c nh ngha l s khc bit gia cc gi tr ca cc bin trong ng
c tht s vi cc bin tng ng c c lng t kim nh m hnh. ln ca nh
hng t l ln cc bin khc nhau ph thuc vo vic thit k, lp rp m hnh v tin
trnh kim nh. c bit l mc ng dng c no khi c quan st.
Trong thc t, tiu chun ng dng ch c th tha mn mt phn no thi, h qu
l c s khng thng nht gia cc gi tr c tnh ton t kt qu kim nh m hnh
v cc gi tr tng ng c o c t ng c thc t.
Mt trong nhng iu kin thng c thy l tiu chun Reynolds ( c gii
thch trong mc 2.1.2.5), tiu chun ny i hi phi tng t nhau v dng cht lng,
t l ca cc lc qun tnh cht lng n cc lc ma st cht lng cn phi l nh nhau
trong m hnh v nguyn mu. l:
Re =
L.V
(3.38)
Vp.Lp
Lm
(3.39)
Dt.V
(3.40)
84/219
Vm =
Vp.Dp
Dm
(3.41)
Dt.V
1,8 0,0027
10
= 4,9 103
85/219
F'm =
Cxp
Cxm .Fm
(3.42)
Cxp
Cxm .Fm
1,35
1,50
72 = 65 kg
87/219
Kim inh m hinh ng cu va cac khia canh thc t cua qui trinh kim inh
m hinh
Kim nh m hnh ca ch, neo, phao, vn li v diu
M hnh cho cc ph tng ng c cn phi c thit k sao cho tt c cc lc ca m
hnh phi cng t l theo yu cu ca tiu chun Newton. Mi loi ph tng ca m hnh
cn c nh gi v ln ca cc lc do m hnh to ra. Nu ch c nh hng do
trng lng ca ph tng th s n gin, nhng nu do lc thy ng tc dng ln ph
tng th cn phi xc nh ln ca cc h s thy ng. Cc d liu nh th cn c
ghi nhn li trong kim nh ln u v dng so snh vi cc iu kin thy ng c
th xy ra sau .
Tiu chun ng dng i vi cc ph tng cng, rn th phi nh nhau khi vn ng
trong mi trng cht lng. Khi nu xt v ng dng hnh hc th s Reynolds phi
ng nht gia m hnh v nguyn mu (xem mc 2.1.2.5). Khi vn ng gn b mt
ca cht lng, s Froude cng phi ng nht (xem mc 3.4.6), v nu vn ng khng
n nh th s Strouhal cng phi ng nht (xem mc 3.4.7). D nhin l iu kin bin
v iu kin ban u cng phi c xem xt nh gi.
Trong kim nh ph tng m hnh ln u tin, cc h s thy ng C thng c tm
thy ph thuc vo s Reynolds lin quan n v hnh dng ca ph tng v trng thi
ca chng trong khng gian. Cc lc F tc ng ln m hnh th c o c trc tip
v ln ca chng th ph thuc vo tc V. Cc d liu ny c dng tnh ton
cc h s thy ng theo phng trnh sau:
Cx =
2.Fx
.V2.S
(3.44)
88/219
(Fp)max
(Fm)max
(3.45)
Sc.S.SD.S2 .S2
L V
Sm
(3.46)
Fpi
SFi
(3.47)
89/219
(Fp)max
(Fm)max
8000
500
= 16
16
S2
4
SV
90/219
D2.Lp.bp
p
2
D .Lm.m
m
(3.51)
Rxp
Rxm
2
C p D p L p p V p
C m D m L m m V 2
(3.52)
Dm = Dp.
S.SL
SF
(3.53)
Dp.Sc.SL.S.S2
SF
(3.54)
khi c gng chn nguyn liu ging hi m c (nng) hn ging thc t sao cho
tng ng v trng lng. Trng lng ring ni ca nguyn liu ging m hnh c
tnh bng cch chuyn i (3.51) thnh:
bm =
bp.SL.S2
SF
(3.55)
SLn SCn
SDw . SCw
(3.56)
S2
Ln
SLw =
(3.57)
SDw
Lwp
SLw
Lwp.SDw
S2
(3.58)
Ln
Hp
SLm
Hp.SDw
S2
(3.59)
Ln
Vp
S
.SD
(3.61)
Th d 2
th d 3.11, ta c ng knh ca cp ko thc t l Dwp = 18 mm v ng knh cp
ko m hnh l Dwm = 6 mm. Tm tham s t l cho chiu di cp SLw v tham s t l
tc SV thch hp kim nh m hnh li ko vi cp ko sn c.
Gii:
Tham s t l chiu di cp ko c tm thy l SLn = 4, nhng t l i vi ng knh
cp SDw by gi li khc i l:
SDw =
Dwp
Dwm
18
6
=3
S2
Ln
SDw
42
3
= 5,34
93/219
Vwp
SVw
= 0,6.Dwp
gin hn v gim c chi ph. Cch tip cn ny c kh nhiu ngi chp nhn, th
d, i vi tnh hung c xem xt trong mc 3.6 mc ch ch l nh gi m
ca ming li v lc cn ca li ko di chuyn cc tc khc nhau.
i vi cc kim nh ph tng ca m hnh m ch xt theo ng dng hnh hc vi
nguyn mu. Khi , t c kiu ng dng tng t ca dng chy vng quanh
c m hnh v nguyn mu th s Reynolds nn l nh nhau. Tuy nhin, thng l kh
c th t c nh th. May mn l cc ph tng ng c li hot ng trong khong
ca s Reynolds m s ny t c nh hng ln cc h s lc. Chng hn, i vi vn
li ko th thng s Re <8.103; cn i vi phao cu hoc con ln th Re=103-105
(xem H 2.16). Do , ta nn chn kch thc v tc cho ph tng m hnh cng nm
trong khong s Reynolds m n t c nh hng n s th hin ca chng.
Gim st cc c trng ca m hnh
Tnh hiu qu ca kim nh m hnh th ph thuc phn ln vo h thng cc cng c
kim nh sn c. H thng cng c nh th bao gm 3 phn chnh: (i) cc thit b d c
bn c gn trn m hnh ghi nhn cc bin; (ii) knh truyn d liu t u d n
thit b thu; v (iii) thit b thu c t trn tu nghin cu. Cc u d di nc c
dng theo di cc bin nh: m ngang gia 2 vn li v gia 2 u cnh li,
cao ming li, su khai thc v sc cng ca vin qut v ca cp ko. Thit b
t phng li c dng gim st cc bin nh tc ko, sc cng cp ko v gc
cp ko.
Kch thc ln nht ca thit b d di nc cn phi c trng lng v lc cn thy
ng khng nh hng n hnh dng ca m hnh. Mt khc, chng cn phi chng
thm nc, nhy cm v chnh xc cao. Cc thit b ny hot ng theo nhng nguyn
l khc nhau. Cc thit b d thy tnh cho bit su ca m hnh trong nc c
th dng mt u d p sut nh l mt mng, a hoc que. Cc t bo ghi ti o
sc cng ca dy c th dng ng thy lc l xo n hi hoc my o sc cng (strain
gauge). My o su d c (echo sounder) c th c dng gim st m ming
li hoc su ca m hnh. Thit b truyn pht thy m c t c nh ti cc
im trn ng c cch bit nhau m mt thit b ny truyn pht tn hiu xung ca n
th thit b kia nhn c. Cc tn hiu t my truyn pht nhn c d liu s gi qua
cp truyn (c th l cp ko) n thit b thu t trn bung li.
Qui trnh kim nh v chuyn kt qu m hnh ng c sang thc t
Qui trnh ca mt kim nh m hnh gm mt lot cc hot ng c bn. Chng hn
nh trng hp li ko, mi ln ko s l 30 pht. S ln th nghim ty theo mc
yu cu chnh xc ca d liu cn thu, sao cho s khc bit ch cn khong 5-10%. u
tin, mt lot t 3-5 ln ko ghi nhn li t 30-50 gi tr ca mi bin s cn o. Sau
95/219
cc gi tr trung bnh ( X), sai s chun (e), lch chun (S) cho cc bin phi c
tnh ton qua thng k.
Vic chuyn i cc kt qu m hnh thnh ng c thc t c hon thnh vi cc tham
s ng dng v kch thc, lc, tc v cc tham s khc theo tiu chun ng dng
gia m hnh v nguyn mu. Chng hn,
Lp = Lm . SL; Fp = Fm . SF; Vp = Vm . SV (3.62)
Theo cch ny, cc gi tr cc bin ca ng c thc t c c, c th c sai s mt t.
Cc sai s trong cc bin d on cho ng c thc t th c 2 loi: sai s h thng v sai
s ngu nhin.
Sai s h thng th xut pht t phng php kim nh c p dng, khi m ta khng
th tho mn htcc iu kin v ng dng m phi thc hin p dng ng dng xp
x. Cng lch ln so vi tiu chun ng dng cng gy ra cc sai s h thng ln hn.
Tuy vt, sai s h thng i khi cn c th do t thit b.
Sai s ngu nhin l do li t vic c cc kt qu ca thit b a ra, v cng c th
do bin ng khng kim sot c ca cc iu kin kim nh. Cc sai s ny c th
c x l bng thng k. Ta c th lm gim sao s ny bng cch ci thin thit b o
c v cc iu kin kim nh, v bng cch tng ln s ln o c.
ci thin mc chnh xc khi chuyn i kt qu kim nh sang ng c thc t di
cc iu kin th nghim c o, cc h s hiu chnh thc nghim K c th c p
dng trong cc phng trnh chuyn i (3.62) s c dng:
Lp = KL . SL . Lm ; Fp = KF . SF . Fm ; Vp = KV . SV . Vm (3.63)
Cc h s hiu chnh thc nghim K ch c c t kinh nghim tch ly trong sut qu
trnh kim nh lp li vi cc m hnh v li ko nguyn mu khc nhau. Cn nhn
r rng chng c bit c gi tr vi cc iu kin thc nghim no v cc h s tht
s ng c c trong mt b tr th nghim khng th c dng hiu chnh cc kt
qu kim nh trong mt iu kin khc vi n, mc d chng c th cho thy xu hng
ng.
96/219
Cc giai on thit k
Vic thit k ng c v ph tng lin quan n n c phn thnh 5 giai on v c th
chng lp nhau. l:
1. Cc nhn nh v nh gi (xc nh cc cn thit cho ng c mi);
2. Ln k hoch cc yu cu k thut tho mn cc yu cu thit k mi;
98/219
Mc ch ca thit k ng c;
Xc nh kiu ng c v phng php hot ng;
Cc tnh nng ca ng c;
Cc c im cu trc ca ng c.
99/219
Bn
Bp
Bn = SB.Bp
102/219
nhng bi v cc din tch ch li chim ch dng trong tiu chun ny khng cn phi
nh gi. Do , cc tiu chun ng dng ny c th c trnh by di cc dng sau:
SF.Sm
SC.S.SD.S2 .S2
= 1 (4.1)
L V
S.S2
S.SD
= 1 (4.2)
SV.SI
SL
= 1 (4.3)
103/219
Rn
Rp
Ftn
Ftp
(4.4)
Ftn
Ftp
Pn
Pp
= Sp (4.5)
Vn
Vp
=1
104/219
SL =
Sp.Sm
Sc.S.SD
(4.6)
Th d 2
Mt li ko thit k c s mt li Mp = 300 mt th ph hp tt vi tu c cng sut
Pp = 400 m lc. Mt li ko tng t s bao nhiu mt li s ph hp vi tu c
cng sut Pn = 200 m lc?
Gii:
Bi hai li ko l ng dng, SC=Sm=SD=S=1 v SL= Mn/Mp. Khi , t (4.6) ta
tnh c:
Mn = Mp.Sp = Mp.
Pn
Pp
200
400 = 212 mt li
= 300.
CEn Wn ETn
CEp . Wp . ETp
(4.7)
Wn
Wp
n Tfp
Tfn . p
(4.8)
n
p
(4.9)
105/219
L2 V
n n
.
L2 V p
(4.11)
hoc: Ln = Lp.
CTn Vp
CTp . Vn
SCT
SV
(4.12)
106/219
SDt = SV.
Sf.Sm.SL.SE1
Sr.SE2
(4.13)
SL.Sf.SEk SV 2
Sr . SE2
( ) (4.13a)
fn
fp
(4.14)
Fr
F
(4.15)
rn
rp
(4.16)
Fr
St
(4.17)
107/219
SDt =
Sf.S3
Sr
(4.18)
c th c p dng tm ra SDt.
Phng trnh (4.13) v (4.18) gip cho vic tnh ton SDt ch c gi tr khi th ch Dt,
c mt li m, h s rt gn E, sc cng v tham s an ton ti f l khng i trn ton
b li. Nhng nu li c bao gm cc kiu li khc nhau, th phi p dng cc gi
tr trung bnh ca chng. Dt, m, E c tnh ri theo cc cng thc (3.11) n (3.13),
v tng t cho v f l:
.S
i = 1 i ti
k
S
i = 1 ti
(6.19) v f =
f .S
i = 1 i ti
k
S
i = 1 ti
(6.20)
Th d 1
Tnh th ca ch li rng c ko tc tng ln 20% v c c mt li tng
ln 20% so vi li nguyn mu. Cc kch thc, kiu li v ti an ton l nh nhau.
Ti cng trong li c gi nh l t l vi tng kch c (din tch) ca ng c, ngha
l nh nhau trong c hai li v khng b nh hng bi cc thay i trong c mt li
hay c ch.
Gii:
Theo cc iu kin trn, SL=1,0; SV=1,2; Sm=1,2; Sf =1; SE1=1; SE2=1; Sr=1. T
cng thc (4.13), ta c:
SDt = 1,2.1,2 1,3
Th d 2
Tm tham s an ton v ti cho ch li rng c c mt li tng ln 1,5 ln so vi
nguyn mu, cn vt t, ng knh ch, v h s rt gn l nh nhau. Kch thc li
rng tng ln 15% v tc ko tng ln 10%. Gi nh rng ti cng trong li th t l
tng ng vi tng kch c ca ng c.
Gii:
Theo cc iu kin m t trn, ta c: Sm=1,5; Sr=1; SD=1; SE1=SE2=1; SL=1,15;
SV=1,1. T cng thc (4.3), ta c:
Sf =
S2
D
S2
V
Sr SE2
Sm SL SE1
(1,1)
(1,5)(1,15)
= 0,48
Sf SF
Sr
y: Sf =
cn SF =
v S =
Fn
Fp
rn
rp
(4.21)
fn
fp
Fn
Fp
2000
3000
= 0,67
Do d, lc cn ma st yu cu cho vn li phi l:
F n = 0,67 F p
Theo phng trnh (2.19) lc cn ma st thy ng Fdy sinh ra bi mt vn li th t l
trc tip vi din tch ca n Ad, cc iu kin khc (kiu vn, gc tng v vn tc) th
bng nhau. V vy,
F dyn = 0,67 F dyp
C ca vn li ko mi c tnh theo ng dng hnh hc l:
SL =
Fn
Fp
= 0,67 = 0,82
110/219
111/219
112/219
an CTn Tn bs
as . CTs . Ts . bn
113/219
114/219
115/219
Cn c vo cu to li, c 5 loi:
Li ko c cnh
Li ko khng cnh
Li ko 2 thn (2 tm)
Li ko 4 thn (4 tm)
Li ko dy
116/219
Cn c vo s lng li c ko
Li ko 2 li (H.3)
Li ko 4 li
Li ko 8 li
Li ko 16 li
Cn c vo h thng m ming li
Li ko c vn li (H.4)
Li co rng
Li co khung
Cn c vo i tng nh bt
Li ko tm
Li ko c
Li co s, ip
117/219
118/219
Li ko tng y
Cu to li ko
Cu to ca li ko gm: o li, cc dy ging v cc trang thit b ph tr (H.1).
o li
o li ko bao gm 4 phn chnh: Cnh li, li chn, thn li, v t li (H.2a).
Ngoi ra trong tng phn li cin c chia ph thm da theo kch thc mt li v
th ch li (H.2b)
119/219
Cnh li
lm ra cnh li ngi ta c th an mt mch to thnh tm li theo phng
php tng hoc gim, hoc c th s dng tm li c dt sn ri ct ra thnh tng
120/219
hay: K =
b
h
B1 B2
2h
trong : B1 = 2.a.n1.U1
B 2 = 2.a.n 2 .U 1
h = 2.a.m 2 .U 2
nghing K
121/219
u canh li
122/219
Canh li
123/219
Cu tao canh li
Thn li
Tc dng ca thn l tip tc la v hng c vo t. Do thn li phi di nn than
c th c phn thnh nhiu on thn c kch thc cnh mt li v th ch li
khc nhau.
Hin nay c 3 dng thn li sau: thn hnh nn; thn phng nn; v thn hnh ch nht.
Thn li
124/219
ut li
G
q
+n
125/219
Cc trang thit b ca li ko
Phao
Trong li ko ngi ta dng phao nng ming li, Trc y ch yu l dng phao
thy tnh, ngy nay ngi ta kt hp gia phao thy tnh v phao thy ng. Phao dng
trong li ko ch yu l phao cu bng nha hoc thy tinh tng hp. Nhng nhc
im ca phao hnh cu thy tinh thng b v v su ln d b ngm nc, nn
ch yu dng su nh hn 100 m nc. su ln ngi ta phi dng phao kim
loi (H.10).
nng m ng cho ming li ko, ngi ta cn lp thm ging phao bi mt
s phao thy ng, phao ny s c sc ni tng ln rt ln mt khi lm vic trong mi
trng c lu tc dng chy hoc vn tc tu.
126/219
V tr ca diu trong li lo
Cc dy ging trong li ko
Tc dng ca ging phao v ging ch nhm to m ng cho ming li ko. Cc
dy ging trng (dy i), gm: ging trng ca ging phao (i phao); ging trng ca
ging ch (i ch); v ging trng ca ging lc hng (i bin) nhm a vn ra xa
li v tng din tch la qut.
Dy nng ming li chy dc theo ging phao n gia ging phao ri vng theo cnh
li i xung ging ch. Mc ch s dng ca dy nng ming li l nng ging
ch nng ln trc khi thao tc thu li.
i vi li c gii th ging phao gm 3 on, mi on c lm bng dy cp thp
c bc si thc vt bn ngoi. Ging ch cng gm 5-7 on dy cp thp c bc si
thc vt. Cn lu l trong li ko c hai loi ging ch: ging ch cng v ging ch
mm.
Nu nn y tng i mm, bng phng th ngi ta dng ging ch mm. Chng hn
vng Vnh Bc b, bin ng-Nam b v vnh Thi lan thng dng loi ging ch
mm ny. Nu nn y kh cng, g gh, lm chm th dng ging ch cng chng
mi mn, chng hn mt vi vng ca bin Trung b.
Thng thng, i vi ging ch mm, bn trong c li ging bng cp thp, th bn
ngoi trc ht c qun mt lp ch li c, sau qun dy thng mm (H.12a, b,
c)
127/219
128/219
Vong dy
Que ngng
Que ngng c lp u cnh li, c tc dng m bo n nh m cao ban u
ca ming li ko (H.14).
C nhiu dng que (thanh) ngng, gm: que ngng l ng thp hnh tr, di t
(0,8-1,2)m; Que ngng dng con ln; que ngng g th cng, di (20-30) m,...
129/219
Gn y c nhiu li khng dng que ngng. Cu trc li khng dng que ngng
thng c m cao rt ln, thng p dng cho khai thc c tng y v tng gia.
Dy cp ko
Dy cp ko dng ko v a li n su cn thit phc v cho vic nh bt.
Dy cp ko c th lm bng thng hoc cp thp. Tu thuc vo cng sut ca tu, tc
dt li v sc cn ca h thng li m c th khc nhau. di ca dy cp
ko phi m bo a li n su cn thit v c vng thch hp sao cho li
v vn lm vic n nh, ng thi phi c chiu di d tr thch hp c qun sn
trong tang ti li ko.
130/219
Dy i
Tc dng ca dy i (ging trng) ngoi vic a vn li ra xa cnh, n cn c tc
dng la c. Dy i thng c ng knh ln hn dy cp ko (do c bc thm dy
si thc vt bn ngoi), nhng lc t nh hn dy cp ko. Trong qu trnh lm vic
nh vt qut st y ca vn dc theo h thng dy i m hnh thnh nn bc tng
bi v hnh lm cho c khng dm chui qua h thng dy i ra ngoi ming li.
Vn li
Vn li c nhim v to m ngang cho ming li, n nh din tch la qut ca
li ko. Vn li c b tr hai bn u cnh li. Ngoi ra hin nay tng m
cao cho ming li, th ngoi phao, ngi ta cn lp vn vin phao, gi l diu. Vn
li c rt nhiu dng, gm: vn cha nht phng; vn cha nht cong; vn bu dc
phng (1 khe, 2 khe, 3 khe); vn chm cu; vn l sch,... (H.15).
Vn li ko thng lm bng g c np thp gi bc li, trong mt s vn chm cu
ch dng ton bng thp. Gn y ngi ta s dng nhiu vn cc loi vn bu dc v
chm cu, bi m ca n ln hn rt nhiu so vi vn phng.
Lc m ca vn (R) l tng ca lc cn ma st (Rx) v lc bng thy ng (Ry).
R = R x+ R y
Ry
Rx
Cy.
Cx.
V2
.S
2
V2
2
.S
Cy
Cx
131/219
132/219
133/219
S b tr mt bng mt s tu li ko mn
S b tr tu li ko ui
Ta c mt s s b tr mt bng boong mt s tu li ko ui nh sau (H.18):
134/219
S b tr mt bng mt s tu li ko ui
135/219
S b tr cc thit b tu li ko mn
136/219
Th li
m bo cho vic khai thc c thun li, ta phi theo qui trnh k thut thao tc
th li Ko nh sau (H.20):
137/219
li, chy ti ri quay u li theo hng song song vi hng trc , c th m chy
i, ri quay li nhiu ln. Trong thi gian ny cng cn theo di, n din bin tnh
hnh cc tu b i li hoc cc phng tin, ngh khai thc khc xung quanh khu vc
tu ta ang hot ng nhm trnh gy s c va ng tu thuyn khc hoc li ko ca
ta c th chy ct ngang ng c khc nh l li r, ngh cu,...
Thu li
Ta c qui trnh k thut thao tc thu li Ko nh sau (H.21):
Sau khi thi gian mong mun cho mt m li th ta tin hnh thu li. Khi thu li,
trc ht, ta cn gim tc tu. C th ct ly hp s ca my tu, ch cho tu i ti
bng trn. Tip , cho my ti hot ng thu cp ko, trong thi gian ny cn cn
thn xem xt coi hai vn c c cun ln u khng, bi c th c mt vn b xc bn,
d gy nguy him lt tu. n khi no hai vn ln ht trn mt nc, ta tin hnh a
vn li vo ng gi treo ca n. Cn lu l i vi li ko th mn th trong qu
trnh thu li cng phi chy vng trn ngc li vi qu trnh th li v theo nguyn
tc l mn lm vic ca tu phi nm cui gi, nu c sng gi to.
Ly c
Sau khi thu li n phn t th cu t ln tu, nu sn lng cao th phi dng n
dy phn chia sn lng cu tng phn, x c ra, ri tip tc thu phn cn li.
139/219
S b tr trang thit b tu li ko ui
Li ko tu i
c im khc bit ca li co i l khng s dng vn li. Do vy trnh c s
c vn cm bn nh trong li co n. Nhng ming li m ra i hi hai tu phi
i song song nhau khong cch nht nh.
140/219
Cc ti nn ch yu ca li ko
Li b bin hnh
B lt li
t dy cp ko v dy i
Bi cho vn hoc vn cm bn
B vng chng ngi vt di nn y.
141/219
Li ko tng gia
Cu to ca li ko tng gia
Cu to ca li ko tng gia th a s l li 4 tm v ko i (H.1). Li ny chm
nhanh v m nhanh, nhng hot ng ca n th phc tp hn.
c im ca li ko tng gia l c s i xng trong c hai mt ngang v mt ng.
Li ko tng gia th khng trang b ch nng nh li ko tng y v khng c thit
b chng mi mn pha di.
Tu v cc trang thit b ca li ko tng gia th cng khng khc nhiu so vi li
ko tng y.
142/219
143/219
Rtk = SR.Ralignl
(6.2)
144/219
S
R
(6.3)
S
R
S
K.S.V
1
K.V2
K2.V2
2
K1.V2
1
145/219
K2
K1
(6.5)
146/219
L thuyt nh bt ca li ko
Li ko l mt loi ng c nh c ch ng, cho nn ngi ta thng nghin cu
nhng c tnh sinh hc ca c m li ko nh khai thc. Quan st trng thi c khi
tip xc ng c c ba biu hin sau:
S hi v tm mi cch bi ra khi li.
i thng vo t li mt cch bnh thng.
Khi gp li th bi song song vi li
Do vy, ty tng kiu phn ng ca c trc ming li m ta thit k li ko cho ph
hp vi tp tnh sinh l ca n. Lu l i vi li ko tng gia, c c th thot ra
mi pha; cn i vi li ko tng y, c thot ra khi li ch yu l hai bn cnh,
ta cn nm vng tp tnh ny thit k li cho ph hp.
i vi li ko, ngi ta cho rng nh c c cn phi c tu c cng sut mnh,
nhng tht ra th khng nht thit cn phi c tc dt di ln hn tc c, m ch
cn xc nh cho c tc ph hp vi tc di chuyn ca c phn ng trc s
vy qut ca li, tc dt li nh th gi l tc dt li ti u. Kt lun y l:
i vi tng loi c, hoc tm, th lun tn ti mt tc dt li ti u cho n, tc
ny khng nht thit l phi ln hn tc c.
Trong l thuyt nh bt, khi nghin cu v hiu sut nh bt li c lin quan n tc
dt li ti u. Baranov a ra mt h s gi h s kh nng nh bt ca li
ko (). H s ny ph thuc vo s lng c (n) c trong vng m li ko qut qua v
s lng c thot thot khi li ko (n1), c xc nh nh sau:
=
n n1
n
(6.6)
147/219
r
r0
Vc.t
r0
Vc L
r0 . Vdl
L Vc
r0 . Vdl
n1
n
=1
L.Vc
r0.n.Vdl
m
Vdl
L.Vc
r0.n
=m
(6.10)
148/219
H s kh nng nh bt ph thuc vo vn tc dt li
149/219
= 1 C. .S.V
dl
(6.13)
S.Vdl
C..r2.Vc
gia c i vi li ko.
Phng trnh (6.13) c th vit li nh sau: = 1
1
U
(6.14)
150/219
B
S.Vdl
(6.15)
B
S.Vdl )..S.Vdl.
S0.V0dl
S.Vdl
(6.18)
V0dl
Vdl
(6.19)
B
S0 ,
hay ni khc i tc dt li
151/219
Tc dt li ti u
Trong thc t, i vi mt loi c ng vi mt loi tu v li c th th lun tn ti mt
tc dt li ti u cho n. Vn l lm sao xc nh c tc dt li ti u ny.
C nhiu phng php xc nh tc dt li ti u, nhng p dng nhiu nht l
phng php ca Pozenstin, l s kt hp gia l thuyt v thc nghim.
Theo Pozenstin th sn lng ca m li ko c biu th theo cng thc:
Q = C1 . . S . V . t (6.20)
y: Q - l sn lng nh bt; C1l mt c; - l h s kh nng nh bt tuyt
i ca li ko; S - l din tch ming li ko; V - l tc dt li; t - l thi gian
dt li.
Trong (6.20) th c v S u l mt hm ca vn tc, = f1(v) v S= f2(v), do :
Q = C 1 . f 1 (v). f 2 (v). V. t
T y ta c th tnh c sn lng khai thc trong mt n v thi gian s l:
q=
Q
t
= C1.f1(v).f2(v).V
Nu ta o hm dq
dv v cho gi tr ny bng 0, ta s tm ra tc dt li ti u. Nhng
iu quan trng l lm sao xc nh c cc hm ca vn tc f(v).
xc nh tc dt li ti u, ta gi nh nh sau: ti ng trng khai thc s dng
hai tu hon ton ging nhau v kch thc v cng sut, u ko cng mt c, loi li,
ko cng hng song song v lun phn xen k nhau. C mt tu ko vi tc khng
i V0, cn tu kia ko vi tc thay i Vi. Sau mi t dt li th cc cp thng
s v sn lng (Q0 v Qi); vn tc (V0 v Vi); thi gian (t0 v ti); din tch ming li
ko (S0 v Si) u c ghi nhn li.
Khi sn lng ca tu c vn tc khng i Q0 s l: Q0 = C1. 0. S0. V0. t0hay
hiu sut nh bt l:
0 =
Q0
C1.S0.V0.t0
(6.21)
152/219
i =
Qi
C1.Si.Vi.ti
(6.22)
i
0
Qi.S0.V0.t0
Qi.Si.Vi.ti
= f(v) (6.23)
1033+26,7.V
1 + 14,4.V2
= f2(v) (6.26)
1 + 14,4.V2
(6.27)
153/219
H s y
Thc t ngi ta thng khng biu din ht hnh dng li ko, m ch biu din mt
vi s c trng ca ming li ko, l: m ngang (L); m ng (H); din tch
ming li (S) v h s y () ca li ko (H 6.3).
H s y c xc nh nh sau:
=
F
L.H
(6.28)
y: L - l m ngang ca ming li ko; H - l m cao ca ming li ko; S l tit din ca ming li ko.
154/219
v t = 0 t2 t1 t3 = 0 (6.30)
trong : t1 = r1. tg (i); t3 = r3. tg (ii);
r2 = m. r1 (iii); t2 = n. r1 (iv)
y: m v n l hai i lng ph thuc vo cht lng vn khi lm vic trong nc.
T 4 cng thc trn ta c th tnh ra khong cch gia hai u cnh li (2X), nh sau:
T (6.24) ta c: r3 = r1 + r2 = r1 + m.r1 = (1+m).r1 (6.31)
T (6.25), ta c: t2 t1 t3 = 0 <=> n.r1 r1. tg (m+1). r1. tg = 0 (6.32)
tg = n (m+1). tg = 0 (6.33)
Bi: sin =
X
L
<< tg =
Mt khc: tg =
l2 X2
X
L
do : tg = n (m + 1). XL
nn
l2 + X2
= n (m + 1) L (6.34)
155/219
Khi :
l2 X2
= n => X =
n.l
1 + n2
Th gi tr X vo (6.26) ta c:
n1.l
n1 = n (m + 1) L => X1 =
1 + n21
X1
n2 = n1 (m + 1) L => X2 =
n2.l
1 + n22
l2 + X2
= n (m + 1) L
t: y =
+ X2
v cng t: y = n (m + 1) XL
Cng t cng thc tng qut (6.34) cho thy m ngang ca vn th ph thuc vo
cht lng ca vn (m v n), c th l ph thuc vo lc m ngang Ry, ngoi ra cn ph
thuc vo kch thc li v h thng li ko.
Cng cn lu , cng thc (6.34) ca Baranov tnh cho m ngang ca ming li
nu xt v mt nh tnh th hon ton ng, nhng v nh lng th khng c chnh
xc cao lm, bi lc ni ca phao v lc chm ca ch cha c xem xt n. Tuy
vy, qua th nghim kim nh cho thy s khc bit l khng ln nn vn c th chp
nhn c.
Xc nh m cao ca ming li ko
N.l = 0 => H2 =
2.N.l
R
N.l
R
(6.36)
2.N.l
R
(6.37)
4.N.l
R
(6.38)
4,7
3,0
10
4,1
3,0
13
3,3
3,0
L
Lvp
Mi li ko s c tc dt li ti u (Vt.)
159/219
160/219
161/219
Xc nh cc c tnh ca nn li ko
Tnh cnh mt li
Khi chn kch thc cnh mt li cho cc phn ca li ko cn phi tha mn hai yu
cu tri ngc nhau nh sau:
Kch thc cnh mt li sao cho c khng thot qua, cng khng ng vo
mt li.
Kch thc cnh mt li phi gim thiu sc cn cho li khi vn ng trong
nc.
xc nh kch thc cnh mt li ta cn phi chia li ko ra thnh 3 phn:
Phn uy hip c: bao gm c cnh li v li chn.
Phn hng c: thn li.
Phn gi v bt c: t li.
xc nh ng, trc ht cn phi tnh cnh mt li cho phn t li trc sao cho
tha mn hai yu cu trn. T mi bt u tnh kch thc cnh mt li cho tng
phn thn, ri mi tnh cho li chn v cnh li.
Cc quan st ca Korotkov v Kirsina p dng cho li ko cho thy nu phn ming c
kch thc cnh mt li a = 300-600 mm; phn thn c kch thc cnh mt li a =
45-60 mm th c thot ra ming li t hn 3-4 ln so vi thn li. Ta c th biu
th t l % c thot khi mt li cc phn nh (H.6.10) v (H.6.11):
162/219
Ti l % ca thoat khoi mt li
Hnh 6.10 v Hnh 6.11 l hai biu c trng cho c ni v c y thot chui qua mt
li cc phn ca li ko. T hai biu ny ta thy:
C ni thng thot ra phn cui thn, cn c y th thot ra phn nhiu
gn ming li.
Mt khc, quan st bng my d c, ngi ta cng nhn thy c ni thng
chui thot qua tm li trn, trong khi c y li chui thot qua tm li y
v hai bn hng li ko.
Qua thc nghim quan st phn ng c nh bt v % sn lng c thot ra khi li,
ngi ta cn nhn thy:
Nu xem nh c 100% c thot ra khi mt li t tm trn th c ti 51% l c
ni v 31% l c y.
Nu xem nh c 100% c thot ra khi mt li t tm di th c ti 69% l
c y.
S lng c y thot ra khi li ko s tng ln khi kch thc mt li tng
ln phn ming li ko tng ln.
Ta c bng sau y cho bit t l % c thot ra khi li (Bng 1)
T l % c thot khi li thay i theo c mt li
S ln dt Cnh mt li ming Sn lng S c i khi li (theo % sn
li
= a (mm)
(tn)
lng t li)
7
100
15,7
5,2
200
5,8
7,5
300
3,3
11,0
10
400
4,1
21,0
163/219
164/219
v tng t, tnh ton cho cnh mt li cho cc phn ca cnh theo cng thc sau:
ac = Ki.c . a(6.44)
y: ai.c - l cnh mt li phn th i ca cnh li ko; Ki.c - l h s cho phn cnh
th i, c th chn tng dn t Ki.th = 1,5 20,0; a l cnh mt li t li ko.
Trong thc t sn xut, ngi ta thng chn:
Cnh mt li phn ming li ko tng gia, loi ln, c th t a = (0,6 1,0)
m.
Cnh mt li phn ming li ko tng gia, loi nh, c th t a = (0,4 0,6)
m.
Cnh mt li ming ca li ko tng y, loi ln, khong a = 0,2 m.
Lu rng, nu mi trng nc l kh trong, li d b nhn thy, th ta c th tng
kch thc cnh mt li ln. Chng hn, li ko tng gia c th tng kch thc cnh
mt li ming li ko ln gp 2-3 ln; li ko tng y cnh mt li ko ming
c th tng ln t 1-2 ln so vi nc t bnh thng.
Chn mu sc cho ch li v cc dy ph tr li ko
chn mu sc cho ch li ko, trc tin ta phn bit nhn thy ca ch li ko
trong nc, trn c s l m bo sao cho phn ming li cn c nhn thy ch
li l nh nht (kh thy).
Thc t sn xut cho thy, mt khi trong ca mi trng nc thp, chiu sng
trong nc gim v pht sng ca ch li trong nc t th sn lng khai thc ca
li ko c th tng ln gp 1,5 2,0 ln.
i vi nn ca li ko c mt li cng nh cng cn phi nhn thy i vi
n l nh nht. Tuy nhin, ty theo tng phn ca li ko m nn li ko c th c
cc mu khc nhau ph thuc vo chc nng ca tng phn v phn ng tp tnh ca c
nh bt.
i vi li ko tng gia v tng y th cc dy i, cp ko v diu cn nhn
thy l ln nht, ta c th dng mu pht quang cho cc dy ny.
T cc yu cu trn, i vi mi trng nc bin, ta c th chn mu thch hp cho
li hoc cc dy ph tr khai thc li ko. Trong :
Mu trng c nhn thy l ln nht
Mu xanh l cy c nhn thy l nh nht.
165/219
T s hnh dng ()
L2
S
(6.45)
Trong :L - l kch thc chiu rng (hoc chiu cao) ca vn li ko; S - l din tch
tht s ca vn li ko.
Thng thng, t s hnh dng () ca vn li thng nh hn 1 ( < 1).
i vi li ko tng y v tng gia th = 0,5 0,75.
Tuy nhin, c mt s loi vn ca li ko tng gia c th c = 2 6.
166/219
Gc tng vn li
Gc tng vn li l gc hp bi phng di chuyn ti ca vn vi mt phng vn li.
Gc tng vn li s quyt nh m ngang (hoc m cao) cho li ko v n nh
ca vn li. Tuy nhin, nh gi kh nng lm vic ca vn ngi ta quan tm n
cc i lng c tnh quyt nh, nh hng n gc tng ca vn l gc tng ti hn
() v gc xy dng vn ().
Gc tng ti hn (gh),
Gc tng ti hn (gh), l gc tng ca vn li m ng vi gc tng th m
ngang (hoc nng) ca vn li t gi tr cc i (H.2). V phng din vt l,
gc tng gii hn s c s khc bit gia 2 loi dng chy dng qua b mt ca vn.
Gc tng ti hn gh ca vn li
167/219
Lc cng ca dy cp ko (R1)
Hp lc ca cc lc thy ng (R2)
Lc cng ca dy i (R3)
Trng lng ca vn trong nc (G)
Lc ma st ca vn vi nn y (Rms)
168/219
X = 0; Y = 0; Z = 0
Ba phng trnh v cc momen lc cng phi l:
MX = 0; MY = 0; MZ = 0
xt s n nh ca vn, ta cn xc nh chnh xc tm p lc ca vn.
Tm p lc ca vn li ko
Tm p lc ca vn l v tr ca lc tng hp tc dng ln vn (H.5). Tm p lc l mt
hm ph thuc vo gc tng , khi gc tng thay i th tm p lc s di chuyn trn
trc X. C th l:
169/219
V tr ca tm p lc (O)
x
b
= f() (6.49)
V tr tng i ca tm p lc ng vi gc tng
170/219
171/219
C th iu chnh dy so vn vn lt bn
Tnh lc m v lc cn ca vn li
Nh c gii thiu trong phn l thuyt v ng c, ta c th tnh lc m v lc cn
ca vn bi hai phng trnh c bn sau:
172/219
v Lc cn : Rx = Cx(,,Re). .V2 .F
Trong : Cy v Cx, tng ng, l h s lc m (hoc lc bng) v h s lc cn ca
vn li. Chng l mt hm ca cc i lng , v h s Re.
D ta hon ton c th tnh cc h s Cy v Cx bng phng php ton hc, nhng s
c sai s ln do bi thc t cc gi tr ny chu nh hng bi nhiu yu t ngu nhin
khc trong qu trnh hot ng di bin. V th, thng ngi ta thch chn gi tr ca
n qua thc nghim.
T thc nghim ngi ta v c cc ng cong Cy = f() (H.10) v Cx = f()
(H.11) m khng cn xt Cy v Cx ph thuc vo v Re, bi nu ta cho vn li lm
vic trong khu vc m hnh t ng th chng s khng ph thuc vo s Re. Cn i
vi th mi vn t thn chng c mt gi tr xc nh.
Ta c cc th biu din s ph thuc ca Cy v Cx vo i vi mt s loi vn c
khc nhau nh sau:
H s lc m ph thuc vo gc tng
173/219
H s lc cn ph thuc vo gc tng
Ry
Rx
Cy
Cx
= f() (6.50)
S ph thuc ca K v Cy vo
174/219
Lc cn ma st ca vn
Trong qu trnh lm vic trong nc vn phi chu lc cn ma st do bn thn trng
lng vn gy ra. Lc cn ma st ca vn c xc nh nh sau:
R ms = f . G
y: f l h s ma st, f = (0,35 0,50); G l trng lng ca vn trong nc.
Trng lng ca vn trong nc G c th c xc nh theo cng thc sau:
G = 0,87.M kl (0,30,4).M g
Trong : Mkl - l trng lng phn kim loi trong khng kh; Mg - l trng lng phn
g trong khng kh.
Hin nay ngi ta thng th phao thy tnh bng phao thy ng, mt dng phao thy
ng l vn nng ming li (diu). Vn nng ming li c lp ti trung im ca
ming li ko. Thng thng vn nng ming li l nhng mnh g ghp li c =
0,5 v c tnh ton tng t nh vn m.
Tnh phao
Tnh lc ni ca phao thy tnh
Trong li ko, phao thy tnh c dng hnh cu bng kim loi, hoc thy tinh tng hp,
hoc nha,... Nu gi Q l lc ni trong nc ca phao, khi :
Q=DP
Trong :D - l lc ni ca phao; v P l trng lc ca phao trong nc.
Lc ni (D) v trng lng (P) ca phao c xc nh nh sau:
D = n . V1v P = . V2
y: V1 - l th tch bn ngoi ca phao; V2 - l th tch ca vt liu phao; n - l trong
lng ring ca nc; v - l trng lng ring ca vt liu phao.
Tnh lc ni ca phao thy ng
Lc ni ca phao thy ng bao gm hai thnh phn l: lc ni thy tnh q v lc ni
thy ng Ry. Ngha l:
175/219
Q=q+Ry
Khi vn tc dt li Vdl = 0 th lc ni ca phao thy ng s l: Q = q; cn khi Vdl
0 th lc ni ca phao thy ng s l: Q = q + Ry.
Tu dng phao thy ng v vn tc dt li m thnh phn lc ni thy ng s ln
hn rt nhiu ln so vi thnh phn lc ni thy tnh. Bng 1 di y gii thiu lc ni
thy tnh v lc ni thy ng ca phao cu c dng trong li ko.
.V2
2 .F
nh hng ca Re n lc cn
.V2
2 .F
176/219
Q
Rx
P.d
2.
(mm) (6.51)
20..
d
177/219
S = f2 +
2.To.f
q
(6.52)
.V2
2 .D.S(6.53)
.V2
2
2 .dS.D.sin
(6.54)
179/219
Bin ng ca d ln dS
d
2 )
= 0 (6.55)
d
2 )
=0
lnT + C = R
D.cos
(1 +
q2
4K2
) (cos +
q 2
)
2K
(6.57)
.V2
2 .D
180/219
q
2K
cos +
hoc th nht l:
hoc th hai l:
q2
1+
1+
4K2
q2
4K2
cos +
q
2K
Khi ta t: 1 +
q2
4K
q
2K
= cosgh (6.58)
Xc nh sc cng tng hp T0
181/219
Tdk
cos + b
- Sc cng T ti gc no n s l: T = T0.B.( cos
a ) (6.60)
Chiu di dy cp ko S s l: S =
(6.61)
(6.62)
v y =
T0
q
[B.(
cos + b m
cos a
Trong : m =
1 (6.63)
4K2 + q
;a= 1+
q2
4K2
q
2K ;
b= 1+
q2
4K2
q
2K ;
B=
cos0 a m
cos0 b
(64)
S = c. (0).( 0) +
'(0)
2! (
o)2 +
''(0)
3! (
Trong :
-C=
T0.B.m.(a + b)
q
- (0) =
(cos0 + b)m 1
(cos0 a)m + 1
(cos0 + b)m 2
(cos0 a)m + 2
182/219
(cos0 + b)m 3
(cos0 a)m + 3
(cos0 + b)m 2
(cos0 a)m + 2
X = c. 1(0).( 0) +
'(0)( 0)2
2!
] (6.66)
''(0)( 0)3
...
3!
Trong :
*C=
T0.B.m.(a + b)
;
q
* 1(0) =
(cos0 + b)m 1
(cos0 a)m + 1
.cos0
'
(cos0 + b)m 2
(cos0 a)m + 2
sin0.
(cos0 + b)m 1
(cos0 a)m + 1
''1 =
(cos0 + b)m 2
(cos0 a)m + 2
cos0.
(cos0 + b)m 2
(cos0 a)m + 2
(cos0 + b)m 1
(cos0 a)m + 1
(cos0 + b)m 3
(cos0 a)m + 3
Khi ta dng cng thc (6.65) v (6.66) tnh chiu di dy cp ko trn mt phng nm
ngang ng vi < 0,7.gh th sai s cng khng vt qu 5%.
m bo cho vic tnh cho dy cp ko c < 0,7gh th ta lm nh sau:
Nu u mc < 0,7.gh th ta tnh mt ln (H.5a)
183/219
]+
S = S1 + sin (6.67)
i
X = X1 + yi.cotgi (6.68)
y
sin
v x = y.cotg
0 = arctg 0,5.R
Trong : Tdk l thnh phn lc thng ng ca dy cp ko. Sau khi tnh xong,
Strelkalova v c hnh dng ca dy cp ko ng vi cc gc tng 0 khc nhau
nh th bn (H.6).
Tm li, t nhng phng trnh trn, gii ra s tm c di, su, sc cng, hnh
dng ca dy cp ko,...
185/219
cos + b
( cos
b)
Ta c th rt ra c :
b+
= arccos
T
.a
T0.B
T
1
T0.B
186/219
= C. arctg
L1 L2
.H
187/219
Xc nh gc tng
Trong :
L1 v L2, tng ng, l na chu vi ca mp trn v mp di ca phn thn
c rt gn. iu kin tnh ton l U1/U2 = 0,5/0,87. Ngha l, khi : L1
= 2a.n1x 0,5; L2 = 2a.n2x 0,5; H = 2a. m x 0,87.
C l h s hiu chnh v thy ng lc; i vi li chn th C = 0,4 0,5; i
vi phn thn th C = 0,8 0,9;
Cn lu l cng thc (6.70a) ch p dng cho si thc vt. Cn i vi si tng hp
th ta phi p dng cng thc thc nghim sau (6.70b):
R = b 1,25+
( da 0,01)125sin].F.V2 (6.70b)
Lc cn ca t li
i vi t li ta xem nh n c dng hnh tr, c gc tng =0o v c tnh theo
cng thc (6.70a) hoc (6.70b).
Lc cn ca cnh li:
Sc cn ca cnh li cng c tnh theo cng thc (6.70a) hoc (6.70b). Nhng i
vi cnh li th gc tng (H.2) l:
= 90o .
trong : tg =
L
S
188/219
R = C x.
.V2 i = n
2 .i = 1
di
ai .F
(6.71)
Cx = f( F ) (6.72)
v c xc nh theo th H.3
y: Fy - l din tch hnh chiu ca ming li ko ln mt phng trc giao vi
phng di chuyn ca li ko; F - l din tch gi ca ton b nn li ko.
ng cong lc can Cx
Cx = 0,07+3,6. F
Tnh lc ko hu ch ca tu (Pe)
- Khi tu mi c sn xut, ta lun c cung cp bng l lch tu ta s bit 2
thng s: (1) lc ko hu ch ca tu (Pe) v (2) lc cn ca v tu (Rvt).
T hai ng cong Pe v Rvt ta s xc nh c ng cong lc ko lm vic (kh
nng ko tht s), Pp,sau khi tr cho phn lc cn ca v tu Rvt (H.4).
- ng cong lc ko lm vic P p ca tu
Pz = P.
0,55+Z
A
.Z
Ad
(6.76)
Trong : A/Ad - l t s a, ( y: Ad - l din tch hnh trn ngoi tip ca chn vt;
A - l din tch mt dui ca cnh); Z - l s cnh ca chn vt.
Tnh h s lc y (K1)
tnh c K1 ta cn phi bit: Bc tng i ca chn vt(p) v T s bc ca lc
y bng 0(H1/D).
Bc tng i ca chn vt (p).
c th c xc nh da trn biu Papmel nhm I (H.5), hoc c tnh theo cng
thc sau:
p =
Vp
n.D
(6.77)
191/219
Vdl
Vdlmax (nmax
nb) (6.80)
Trong : nb - l s vng quay ca chn vt khi buc tu; nmax - l s vng quay ca
chn vt khi chy t do; Vdl - l tc dt li; v Vdlmax - l tc dt li cc i
khi chay t do.
S vng quay ca chn vt khi buc tu (nb)
c xc nh theo cng thc sau:
nb = nmax.
K2
K'
(6.81)
192/219
193/219
- Xc nh V lvt t vn tc V 1 v V 2
Rltk
Rlm
(6.85)
195/219
196/219
NGUYN L NH BT LI NG
Nguyn l nh bt li ng c khi qut nh sau: Li ng t t c nh
chn ngang ng di chuyn ca c, c trn ng i khng th vt qua c tng
li nn phi men theo tng li v b gi li chung li (lp).
PHN LOI LI NG
C nhiu cch phn loi li ng. Ngi ta c th da vo khu vc khai thc; su
thy vc; cu to li; nguyn liu ch to li ng; s kt hp gia li ng v nh
sng;... phn loi li ng.
Phn loai li ng
CU TO LI NG
Cu to c bn ca li ng gm 3 b phn chnh l: ng li, Chung v Lp.
197/219
ng li
ng li l dy li chn ngang ng di chuyn ca c. ng li c th lm bng
tre, sy bn li vi nhau thnh dy ng hnh ch nht (thng thy sng, rch) hoc
bng tm li c lp trn b khung dy ging (c ging phao, ging ch v ging bin)
thng thy bin.
Chiu di tm li ng.
Chiu di ca tm li ng th ty thuc vo rng cho php ca khu vc khai thc,
hoc ph thuc vo mc pht tn ca n c xut hin gn khu vc t li ng nu
khai thc sng ln, bin, m chn chiu di tm ng sao cho chn c nhiu c cng
tt. Tuy nhin, nu khai thc rung hoc vng trng rng th ngi ta thng lp t
chiu di li ng theo ng ngon ngoo tng din tch chn c.
Tm li ng
198/219
Chung li ng
Lp
Lp l ni cha c v bt c. Lp c t cc hng chung hoc cui dy li ng
nu khng chung. Lp li ng thng lm bng tre hoc c bao bc li.
Lp c dng hnh hp, hnh ng hoc hnh tr. Yu cu i vi lp l phi bn, chc,
khng cho c c th ph lp ra ngoi.
199/219
Lp t chung li ng
Do bi li ng khai thc theo ma v, nn trc khi bt u n thi k khai thc,
vic lp t chung li ng u c chun b, tu b, sa cha, lp t li, nhm m
bo hiu sut khai thc cao nht cho li ng . Cng vic lp t li ng gm 2
bc sau:
Bc th nht: Chn ni t ng
Bc th hai: Lp t tm ng dn c v chung
Chn ni t ng
Chn ni t li ng l vic u tin m ngi u t khai thc li ng cn tnh
n trc tin, bi v n quyt nh n hiu qu nh bt li ng v cc quan h kinh
t - x hi xung quanh khu vc khai thc li ng. Do vy yu cu ca ni t ng
cn phi tha mn cc iu kin sau:
Phi c nhiu c qua li theo tng ma v hoc quanh nm.
Nn y phi tng i bng phng, dc nn y phi nh.
Phi t b nh hng bi sng, gi, tc dng chy trung bnh v su
khng qu ln.
Phi thun tin cho vic vn chuyn c v khng gy cn tr cho tu b i li.
Lp t tm ng dn c v chung li ng
Vic u tin l trc ht ta cn lp t tm ng dn c, ri sau mi lp t chung
li ng.
Chn hng v t tm ng dn c
lp t tm ng dn c ta nn lp t trong cn (b) ra su. Trc ht ta cn cm cc
cc nh hng cho tm ng (nu l ng tre, sy) hoc cng nh hng dy ging
phao (nu l tm ng lm bng li). Cc cc cn phi cm su xung t v c cc
dy chng, neo c nh li cho vng chc.
200/219
Chn hng v t tm ng dn c
201/219
202/219
Thu li v bt c.
Sau thi gian nht nh, khi thy c i vo sn chung kh nhiu ta bt u ng chn
ca chung li, nng tm li y sn chung, dn c vo mt gc v tm cch thu
c. Ta c th dng vt xc c (nu c ln) hoc dng bm ht (nu c nh v nhiu).
Nu khng c tm li y sn chung ta phi tm cch xua ui c chy vo lp ri
tho d lp bt c. Sau khi thu c xong, chuyn c ln xung vn chuyn, ri a c vo
b. ng thi chun b m khai thc tip theo.
203/219
Chng 8: Ngh li ay
Nguyn ly anh bt, phn loai va cu tao li ay
NGUYN L NH BT
Li y nh bt theo nguyn l lc nc bt c. C b la vo li di tc dng ca
dng chy v b gi li t li
PHN LOI LI Y
Phn loai li ay
CU TO LI Y
Nhn tng th, li y c cu to gn tng t nh li Ko. Tuy vy, s khc bit
gia li y v li Ko l ch li ko th c thm phn cnh li, cn li y
th khng nht thit phi c cnh li.
204/219
Cu tao li ay
Chiu di
Chiu di li y l ch tiu quan trng trong ch to li y, bi li y khng ch
ph thuc vo i tng khai thc, m cn ph thuc vo tc dng chy khu vc
t li y. Do vy khi thit k chiu di li y ngi ta phi d on trc tc
dng chy sao cho di tc ng ca mi tc dng chy no , chiu di li y
phi di mt khi c, tm vo li ri th kh c kh nng thot ngc tr ra
ming li. Thng thng li y c thit k c chiu di t 40-50 m.
Chiu cao
Vic xc nh chiu cao li y ty thuc vo su v dy ca i tng khai
thc hot ng (c, tm,... i st nn y hay lng), m ta chn chiu cao ming li sao
cho hng c tht nhiu c khi chng b nc la vo. Tuy vy vic chn chiu cao
qu ln s nh hng n sc chu lc ca li v cc, d gy s c cho li v cc.
Trong thc t nh bt chiu cao ming li y thng t 2-5m.
m ngang ming li y
m ngang ca ming li y l khong cch gia hai u cc y. Ty theo
rng ca khu vc khai thc, sc chu lc ca cc y (hay neo) v tc dng chy m
chn m ngang thch hp. Thng thng m ngang cho mi ming li y l t
(10-30) mt.
205/219
Thn li
Thn li y l phn gi, la v hng c vo t. Do nh bt tng i th ng v
ph thuc vo tc dng chy, nn chiu di thn c yu cu phi m bo c t c
kh nng vt thot ngc tr li ra ming li y. Do vy ngi ta thit k thn li
y c chiu di chim t l kh ln so vi chiu di vng li, thng gn mt na
chiu di vng li y, thc t t (20-25)m.
Tng t nh li Ko, kch thc mt li y cho phn thn li y, ath, thng
c chn ln hn kch thc mt li phn t li y, a, nhm lm gim lc cn
cho li v tit kim nguyn vt liu, nhng cng khng c ln hn din tch mt ct
ngang ca c.
Thng thng mt li thn c tng dn t phn gn t ra ti ming li theo t l
25% v th ch li th ngc li, ngha l:
206/219
ut li ay va Ro
Coc, neo va be li ay 1
Cc li y (H 8.1)
Cc s dng trong li y thng c p dng nhng ni c su tng i nh
(cn), di 10m. Nguyn liu lm Cc li y thng l nhng cy thng, di (thng
bng g D, Cau, Bch n,...) c do cao v chu c nc. i khi ngi ta cn
207/219
208/219
Coc, neo va be li ay 2
209/219
Chn ng trng
Chn ng trng hay cn gi chn ni th y. Ni th li y phi l ni c nhiu
ca tm qua li, l ni c dng chy tng i mnh v c nhiu thc n cho c. Tuy
nhin vic tm ni th y khng phi d dng, v n lin quan n s i li ca tu b
v ng di chuyn ca c cng thng thay i. Mt khc li y l ng c c nh
nn vic chn ni t li y cn phi tnh ton k v hiu qu kinh t lu di.
Yu cu chung chn ni t li y cn tha mn cc iu kin sau:
Ni c nhiu c, tm i li. Sn lng khai thc phi n nh lu di.
Thun tin v d dng trong vic lp t cc (hoc neo hoc b) li y.
Khng b nh hng bi tu b i li.
Mt khai thc, s lng ming li y khng qu ng khu vc d nh lp t
li y. Nu c th c th nn chn ni u con nc (chn trc so vi cc ming
li y khc) hoc chn ngay hng lung c di chuyn vo (thng thy ng ba
sng hoc khc quanh).
Nu nh bt mang tnh ma v th nn trang b tng i gn, nh, lp t nhanh v
tho d d dng.
Gn ni tiu th sn phm thy sn, thun li cho vic vn chuyn ng li c v sn
phm thy sn.
210/219
211/219
212/219
213/219
Tham gia ng gp
Ti liu: GIAO TRINH KY THUT KHAI THAC 1
Bin tp bi: ThS. H Phc Hng
URL: http://voer.edu.vn/c/49c0fb8b
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: S phat trin ng cu va cac h thng khai thac
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1659cfe7
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc c im ca ng c v phn loi ng c
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/574d29e2
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Hiu sut, c im ky thut va anh gia ng cu
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/d2279c4d
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Khai quat, lc trong trng va lc thuy tinh
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e38bf0ef
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc lc thu ng tc dng ln li
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/3a51edd4
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Lc can thuy ng
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/dbb1b31c
214/219
216/219
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/23181d4a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit k cac phng tin nng, m cho li keo
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/f9ec7d9a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cn bng cho li ko v hnh dng dy cp ko
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/fb616647
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Tinh lc can cua cac phn li trong li keo
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9a082234
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Phng phap chung thit k li keo ti u
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/511bd1ac
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nguyn ly anh bt, phn loai va cu tao li ng (No)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/de8eaf42
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Ky thut khai thac li ng
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/f9e4dc3b
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nguyn ly anh bt, phn loai va cu tao li ay
Cc tc gi: unknown
217/219
URL: http://www.voer.edu.vn/m/3ae73bcf
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Ky thut khai thac li ay
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/12a0da14
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Tai liu tham khao: Giao trinh ky thut khai thac 1
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9e3325b6
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
218/219
219/219