CHNG I : NHNG KIN THC C BN

V KHNG KH M
1.1 KHNG KH M
1.1.1 Khi nim v khng kh m
Khng kh xung quanh chng ta l hn hp ca nhiu cht kh, ch yu l N2 v O2 ngoi
ra cn mt lng nh cc kh tr, CO2, hi nc . . .
- Khng kh kh: Khng kh khng cha hi nc gi l khng kh kh. Trong thc t khng
c khng kh kh hon ton, m khng kh lun lun c cha mt lng hi nc nht nh.
i vi khng kh kh khi tnh ton thng ngi ta coi l kh l tng.
Thnh phn ca cc cht kh trong khng kh kh c phn theo t l phn trm sau y:
Bng 1.1. T l cc cht kh trong khng kh kh
Thnh phn
- Ni t: N2
- xi : O2
- Argon - A
- Carbon-Dioxide: CO2
- Cht kh khc: Nn, Hli, Kripton,
Xnon, zn, Radon vv . . .

T l phn trm, %
Theo khi lng Theo th tch
78,084
75,5
20,948
23,1
0,934
1,3
0,03
0,046
0,004
0,05

- Khng kh m: Khng kh c cha hi nc gi l khng kh m. Trong t nhin ch c

khng kh m v trng thi ca n c chia ra cc dng sau:
a) Khng kh m cha bo ha: L trng thi m hi nc cn c th bay hi
thm vo c trong khng kh, ngha l khng kh vn cn tip tc c th nhn thm hi
nc.
b) Khng kh m bo ha: L trng thi m hi nc trong khng kh t ti
a v khng th bay hi thm vo c. Nu tip tc cho bay hi nc vo khng kh th
c bao bao nhiu hi bay vo khng kh s c by nhiu hi m ngng t li.
c) Khng kh m qu bo ha: L khng kh m bo ha v cn cha thm mt
lng hi nc nht nh. Tuy nhin trng thi qu bo ho l trng thi khng n nh v c
xu hng bin i n trng thi bo ho do lng hi nc d b tch dn ra khi khng kh
. V d nh trng thi sng m l khng kh qu bo ha.
Tnh cht vt l v mc nh hng ca khng kh n cm gic ca con ngi
ph thuc nhiu vo lng hi nc tn ti trong khng kh.
Nh vy, mi trng khng kh c th coi l hn hp ca khng kh kh v hi nc.
Chng ta c cc phng trnh c bn ca khng kh m nh sau:
- Phng trnh cn bng khi lng ca hn hp:
G = Gk + Gh

(1-1)

G, Gk, Gh - Ln lt l khi lng khng kh m, khng kh kh v hi nc trong

khng kh, kg.
1

- Phng trnh nh lut Dantn ca hn hp:

B = Pk + Ph

(1-2)

B, Pk, Ph - Ap sut khng kh, phn p sut khng kh kh v hi nc trong khng kh, N/m2.
- Phng trnh tnh ton cho phn khng kh kh:
Pk.V = Gk.Rk.T

(1-3)

V - Th tch hn hp, m3;

Gk - Khi lng khng kh kh trong V (m3) ca hn hp, kg;
Rk - Hng s cht kh ca khng kh kh, Rk = 287 J/kg.K
T - Nhit hn hp, T = t + 273,15 , oK
- Phng trnh tnh ton cho phn hi m trong khng kh:
Ph.V = Gh.Rh.T

(1-4)

Gh - Khi lng hi m trong V (m3) ca hn hp, kg;

Rh - Hng s cht kh ca hi nc, Rh = 462 J/kg.K

1.1.2 Cc thng s vt l ca khng kh m

1.1.2.1 p sut khng kh.
Ap sut khng kh thng c gi l kh p, k hiu l B. Ni chung gi tr B thay
i theo khng gian v thi gian. c bit kh p ph thuc rt nhiu vo cao, mc mt
nc bin, p sut kh quyn khong 1 at, nhng cao trn 8000m ca nh Everest th p
sut ch cn 0,32 at v nhit si ca nc ch cn 71oC (xem hnh 1-1). Tuy nhin trong
k thut iu ha khng kh gi tr chnh lch khng ln c th b qua v ngi ta coi B
khng i. Trong tnh ton ngi ta ly trng thi tiu chun Bo = 760 mmHg.
th I-d ca khng kh m thng c xy dng p sut B = 745mmHg v Bo =
760mmHg.

Hnh 1.1. S thay i kh p theo chiu cao so vi mt nc bin

1.1.2.2 Nhit .
- Nhit l i lng biu th mc nng lnh. y l yu t nh hng ln nht
n cm gic ca con ngi. Trong k thut iu ha khng kh ngi ta thng s dng 2
thang nhit l C v F. i vi mt trng thi nht nh no ca khng kh ngoi
nhit thc ca n trong k thut cn c 2 gi tr nhit c bit cn lu trong cc
tnh ton cng nh c nh hng nhiu n cc h thng v thit b l nhit im sng
v nhit nhit k t.
- Nhit im sng: Khi lm lnh khng kh nhng gi nguyn dung m d (hoc
phn p sut ph) ti nhit ts no hi nc trong khng kh bt u ngng t thnh nc
bo ha. Nhit ts gi l nhit im sng (hnh 1-2).
Nh vy nhit im sng ca mt trng thi khng kh bt k no l nhit ng vi
trng thi bo ha v c dung m bng dung m ca trng thi cho. Hay ni cch khc
nhit im sng l nhit bo ha ca hi nc ng vi phn p sut ph cho. T y
ta thy gia ts v d c mi quan h ph thuc.
Nhng trng thi khng kh c cng dung m th nhit ng sng ca chng nh nhau.
Nhit ng sng c ngha rt quan trng khi xem xt kh nng ng sng trn cc b
mt cng nh xc nh trng thi khng kh sau x l. Khi khng kh tip xc vi mt b mt,
nu nhit b mt nh hn hay bng nhit ng sng ts th hi m trong khng kh
s ngng kt li trn b mt , trng hp ngc li th khng xy ra ng sng.
- Nhit nhit k t: Khi cho hi nc bay hi on nhit vo khng kh cha bo
ha (I=const). Nhit ca khng kh s gim dn trong khi m tng i tng ln. Ti
trng thi bo ho = 100% qu trnh bay hi chm dt. Nhit ng vi trng thi bo ho
cui cng ny gi l nhit nhit nhit k t v k hiu l t. Ngi ta gi nhit nhit
k t l v n c xc nh bng nhit k c bu thm t nc (hnh 1-2).
Nh vy nhit nhit k t ca mt trng thi l nhit ng vi trng thi bo ha
v c entanpi I bng entanpi ca trng thi khng kh cho. Gia entanpi I v nhit nhit
k t t c mi quan h ph thuc. Trn thc t ta c th o c nhit nhit k t ca
trng thi khng kh hin thi l nhit trn b mt thong ca nc.

I
kJ/kg
I=
t
ns
co

d=const

t
ts

0%
10
=

B
d, kg/kg
dA = dB

Hnh 1.2. Nhit ng sng v nhit nhit k t ca khng kh

1.1.2.3 m
1. m tuyt i.
L khi lng hi m trong 1m3 khng kh m. Gi s trong V (m3) khng kh m c
cha Gh (kg) hi nc th m tuyt i k hiu l h c tnh nh sau:
Gh
(1-5)
, kg / m 3
V
V hi nc trong khng kh c th coi l kh l tng nn:
p
1
(1-6)
h =
= h , kg / m 3
v h R h .T
trong :
ph - Phn p sut ca hi nc trong khng kh cha bo ho, N/m2
Rh - Hng s ca hi nc Rh = 462 J/kg.oK
T - Nhit tuyt i ca khng kh m, tc cng l nhit ca hi nc, oK
h =

2. m tng i.
m tng i ca khng kh m, k hiu l (%) l t s gia m tuyt
i h ca khng kh vi m bo ha max cng nhit vi trng thi cho.

(1-7)
= h ,%
max
hay:
p
(1-8)
= h ,%
p max
m tng i biu th mc cha hi nc trong khng kh m so vi khng kh m
bo ha cng nhit .
Khi = 0 l trng thi khng kh kh.
0 < < 100 l trng thi khng kh m cha bo ho.
= 100 l trng thi khng kh m bo ha.
- m l i lng rt quan trng ca khng kh m c nh hng nhiu n cm
gic ca con ngi v kh nng s dng khng kh sy cc vt phm.
- m tng i c th xc nh bng cng thc, hoc o bng m k. m k l
thit b o gm 2 nhit k: mt nhit k kh v mt nhit k t. Nhit k t c bu bc vi
thm nc hi nc thm vi bc xung quanh bu nhit k khi bc hi vo khng kh
4

s ly nhit ca bu nhit k nn nhit bu gim xung bng nhit nhit k t t ng

vi trng thi khng kh bn ngoi. Khi m tng i b, cng bc hi cng mnh,
chnh nhit gia 2 nhit k cng cao. Do chnh nhit gia 2 nhit k ph thuc
vo m tng i v n c s dng lm c s xc nh m tng i . Khi
=100%, qu trnh bc hi ngng v nhit ca 2 nhit k bng nhau.

1.1.2.4. Khi lng ring v th tch ring.

Khi lng ring ca khng kh l khi lng ca mt n v th tch khng kh. K
hiu l , n v kg/m3.
G
(1-9)
= , kg/m3
V
i lng nghch o ca khi lng ring l th tch ring. K hiu l v
1
, m3/kg
(1-10)

Khi lng ring v th tch ring l hai thng s ph thuc.

Trong :
p
V p
G = G h + G k = . k + h
T R k R h
Do :
p
1 p
= . k + h
T Rk Rh
Mt khc:
v=

(1-11)

(1-12)

8314 8314
=
= 287 J / kg.K = 2,153mmHg.m 3 / kg.K
K
29
8314 8314
Rh =
=
= 462 J / kg.K = 3,465mmHg.m 3 / kg.K
h
18

RK =

Thay vo ta c:

p 1
1 pk
1
.
+ h = [0,465p k + 0,289.p h ] = .[0,465.B 0,176, p h ] , (1-13)
T R k R h T
T
trong B l p sut khng kh m: B = pk + ph
- Nu l khng kh kh hon ton:
0,465
(1-14)
k =
.B
T
- Nu khng kh c hi m:
.p max
p
(1-15)
= k 0,176. h = k 0,176.
T
T
Lu trong cc cng thc trn p sut tnh bng mmHg
iu kin: t = 0oC v p = 760mmHg: = o = 1,293 kg/m3. Nh vy c th tnh khi
lng ring ca khng kh kh mt nhit bt k da vo cng thc:
o
1,293
(1-16)
k =
=
t
t
1+
1+
273
273
Khi lng ring thay i theo nhit v kh p. Tuy nhin trong phm vi iu ho
khng kh nhit khng kh thay i trong mt phm vi kh hp nn cng nh p sut s
=

thay i ca khi lng ring ca khng kh trong thc t k thut khng ln nn ngi ta
ly khng i iu kin tiu chun: to = 20oC v B = Bo = 760mmHg: = 1,2 kg/m3

1.1.2.5. Dung m ( cha hi).

Dung m hay cn gi l cha hi, c k hiu l d l lng hi m cha trong 1
kg khng kh kh.
Gh
, kg/kg khng kh kh
Gk
- Gh: Khi lng hi nc cha trong khng kh, kg
- Gk: Khi lng khng kh kh, kg
Ta c quan h:
d=

(1-17)

G h h ph R k
.
=
=
G k k pk R h
(1-18)
Sau khi thay R = 8314/ ta c
d=

d = 0,622.

ph
p
= 0,622. h
pk
p ph

(1-19)

1.1.2.6 Entanpi
Entanpi ca khng kh m bng entanpi ca khng kh kh v ca hi nc cha trong
n.
Entanpi ca khng kh m c tnh cho 1 kg khng kh kh. Ta c cng thc:
I = Cpk.t + d (ro + Cph.t) kJ/kg kkk
(1-20)
Trong :
Cpk - Nhit dung ring ng p ca khng kh kh Cpk = 1,005 kJ/kg.oK
Cph - Nhit dung ring ng p ca hi nc 0oC: Cph = 1,84 kJ/kg.oK
ro - Nhit n ha hi ca nc 0oC: ro = 2500 kJ/kg
Nh vy:
I = 1,005.t + d (2500 + 1,84.t) kJ/kg kkk
(1-21)

1.2 CC TH TRNG THI CA KHNG KH

M
1.2.1 th I-d.
th I-d biu th mi quan h ca cc i lng t, , I, d v pbh ca khng kh m. th
c gio s L.K.Ramzin (Nga) xy dng nm 1918 v sau c gio s Mollier (c)
lp nm 1923. Nh th ny ta c th xc nh c tt c cc thng s cn li ca khng
kh m khi bit 2 thng s bt k. th I-d thng c cc nc ng u v Lin x (c)
s dng.
th I-d c xy dng p sut kh quyn 745mmHg v 760mmHg.
th gm 2 trc I v d nghing vi nhau mt gc 135o. Mc ch xy dng cc trc
nghing mt gc 135o l nhm lm gin khong cch gia cc ng cong tham s c bit l
cc ng = const nhm tra cu cc thng s thun li hn.
Trn th ny cc ng I = const nghing vi trc honh mt gc 135o, ng d = const
l nhng ng thng ng. i vi th I-d c xy dng theo cch trn cho thy cc
6

ng cong tham s hu nh ch nm trn gc 1/4 th nht ca to Cc . V vy,

hnh v c gn ngi ta xoay trc d li vung gc vi trc I m vn gi nguyn cc ng
cong nh biu din, tuy nhin khi tra cu entanpi I ca khng kh ta vn tra theo ng
nghing vi trc honh mt gc 135o. Vi cch xy dng nh vy, cc ng tham s ca
th s nh sau:
a) Cc ng I = const nghing vi trc honh mt gc 135o.
b) Cc ng d = const l ng thng ng
c) Cc ng t = const l ng thng chch ln pha trn, gn nh song song vi nhau.
Tht vy, ta c biu thc:
I
(1-22)
= 2500 + 1,84t

d t = const
ng t = 100oC tng ng vi nhit bo ho ca hi nc ng vi p sut kh quyn
c t m
d) ng ph = f(d)
Ta c quan h:
p
(1-23)
d = 0,622. h
p ph
Quan h ny c xy dng theo ng thng xin v gi tr ph c tra cu trn trc
song song vi trc I v nm bn phi th I-d.
e) Cc ng =const
Trong vng t < ts(p) ng cong = const l nhng ng cong li ln pha trn, cng ln
trn khong cch gia chng cng xa. i t trn xung di m cng tng. Cc ng
= const khng i qua gc ta . ng cong =100% hay cn gi l ng bo ho ngn
cch gia 2 vng: Vng cha bo ho v vng ngng kt hay cn gi l vng sng m. Cc
im nm trong vng sng m thng khng n nh m c xung hng ngng kt bt hi
nc v chuyn v trng thi bo ho.
Trn ng t > ts(p) ng = const l nhng ng thng ng
Khi p sut kh quyn thay i th th I-d cng thay i theo. p sut kh quyn thay i
trong khong 20mmHg th s thay i l khng ng k.
Trn hnh 1-2 l th I-d ca khng kh m, xy dng p sut kh quyn Bo=
760mmHg.
Trn th ny xung quanh cn c v thm cc ng =const gip cho tra cu khi
tnh ton cc s iu ho khng kh.

Hnh 1.3. th I-d ca khng kh m

1.2.2 th d-t.
th d-t c cc nc Anh, M, Nht, c vv... s dng rt nhiu.
th d-t c 2 trc d v t vung gc vi nhau, cn cc ng ng entanpi I=const to
thnh gc 135o so vi trc t. Cc ng = const l nhng ng cong tng t nh trn
th I-d. C th coi th d-t l hnh nh ca th I-d qua mt gng phn chiu.
th d-t chnh l th t-d khi xoay 90o, c Carrrier xy dng nm 1919 nn
thng c gi l th Carrier (hnh 1-4).
Trc tung l cha hi d (g/kg), bn cnh l h s nhit hin SHF (Sensible)
Trc honh l nhit nhit k kh t (oC)
Trn th c cc ng tham s sau y:
- ng I=const to vi trc honh mt gc 135o. Cc gi tr entanpi ca khng kh
cho tbn cnh ng =100%, n v kJ/kg khng kh kh
- ng =const l nhng ng cong lm, cng i ln pha trn (d tng) cng ln.
Trn ng =100% l vng sng m.
- ng th tch ring v = const l nhng ng thng nghing song song vi nhau,
n v m3/kg khng kh kh.
- Ngoi ra trn th cn c ng Ihc l ng hiu chnh entanpi (s sai lch gia
entanpi khng kh bo ho v cha bo ho)

Hnh 1.4. th t-d ca khng kh m

1.3 MT S QU TRNH C BN TRN TH I-D

1.3.1 Qu trnh thay i trng thi ca khng kh.
Qu trnh thay i trng thi ca khng kh m t trng thi A (tA, A) n B (tB, B)
c biu th bng on thng AB, mi tn ch chiu qu trnh gi l tia qu trnh.

IA
A

IB
B

45

=100%

D
d

Hnh 1.5. ngha hnh hc ca

t (IA - IB)/(dA-dB) = I/d =AB gi l h s gc tia ca qu trnh AB
Ta hy xt ngha hnh hc ca h s AB
K hiu gc gia tia AB vi ng nm ngang l . Ta c
= m.AD
I
= IB - IA
d= dB - dA = n.BC
Trong m, n l t l xch ca cc trc to .
m - kCal/kg kkk / 1mm
n - kg/kg kkk / 1mm
T y ta c
I m.AD
, Kcal/kg
(1-24)
=
d n.BC
m
m
(1-25)
hay
AB = ( tg + tg 45 o ). = ( tg + 1). , kCal/kg
n
n
Nh vy trn trc to I-d c th xc nh tia AB thng qua gi tr AB. tin cho vic
s dng trn th ngoi bin ngi ta v thm cc ng = const ly gc O ca to
lm khi im. Nhng khng lm ri th ngi ta ch v 01 on ngn nm bn ngoi
th pha trn, bn phi v pha di. Trn cc on thng ngi ta ghi gi tr ca cc
gc tia . Cc ng c ngha rt quan trng trong cc tnh ton cc s iu ho khng
kh sau ny v c nhiu qu trnh ngi ta bit trc trng thi ban u v h s gc tia qu
trnh . Nh vy trng thi cui ca qu trnh s nm v tr trn ng song song vi
on c cho v i qua trng thi ban u.
Cc ng = const c cc tnh cht sau:
- H s gc tia phn nh hng ca qu trnh AB, mi qu trnh c mt gi tr nht
nh.
- Cc ng c tr s nh nhau th song song vi nhau.
- Tt c cc ng u i qua gc ta (I=0 v d=0).
AB =

1.3.2. Qu trnh ha trn hai dng khng kh.

Trong k thut iu ha khng kh ngi ta thng gp cc qu trnh ha trn 2 dng
khng kh cc trng thi khc nhau. Vn t ra l phi xc nh trng thi ho trn.
Gi s ha trn mt lng khng kh trng thi A(IA, dA) c khi lng phn kh l LA
vi mt lng khng kh trng thi B(IB, dB) c khi lng phn kh l LB v thu c mt

10

lng khng kh trng thi C(IC, dC) c khi lng phn kh l LC. Ta xc nh cc thng s
ca trng thi ho trn C.
I

IA
IB

IC

0%
=10

C
B

d
dB dC

dA

Hnh 1.6. Qu trnh ho trn trn th I-d

hay:

Ta c cc phng trnh:
- Cn bng khi lng
LC = LA + LB
(1-26)
- Cn bng m
dC.LC = dA.LA + dB.LB
(1-27)
- Cn bng nhit
IC.LC = IA.LA + IB.LB
(1-28)
Th (1-25) vo (1-26) v (1-27) v chuyn v ta c:
(IA - IC).LA = (IC - IB).LB
(dA - dC).LA = (dC - dB).LB
IA IC
I IB
= C
dA dC dC dB

(1-29)

T biu thc ny ta rt ra:

I A IC d A d C L B
(1-30)
=
=
IC I B d C d B L A
- Phng trnh (1-28) l cc phng trnh biu th ng thng AC v BC, cc ng thng
ny c cng h s gc tia bng nhau (tc cng nghing) v chung im C nn ba im A,
B, C thng hng. im C nm trn on AB.
- Theo phng trnh (1-29) suy ra im C nm trn AB v chia on AB theo t l LB/LA c
th :
AC I A I C d A d C L B
(1-31)
=
=
=
CB I C I B d C d B L A
Thng s trng thi ca im C c xc nh nh sau:
L
L
(1-32)
IC = IA . A + IB. B
LC
LC
d
d
(1-33)
dC = dA. A + dB. B
dC
dC

11

CHNG II
NH HNG CA MI TRNG KHNG
KH V CHN THNG S TNH TON
CC H THNG IU HO KHNG KH
Mi trng khng kh xung quanh chng ta c tc ng rt ln trc tip n con ngi
v cc hot ng khc ca chng ta. Khi cuc sng con ngi c nng cao th nhu cu
v vic to ra mi trng nhn to phc v cuc sng v mi hot ng ca con ngi tr
nn v cng cp thit.
Mi trng khng kh tc ng ln con ngi v cc qu trnh sn xut thng qua
nhiu nhn t, trong cc nhn t sau y nh hng nhiu nht n con ngi:
- Nhit khng kh t, oC;
- m tng i , %;
- Tc lu chuyn ca khng kh , m/s;
- Nng bi trong khng kh Nbi, %;
- Nng ca cc cht c hi Nz; %
- Nng xi v kh CO2 trong khng kh; NO2, NCO2, %;
- n Lp, dB.
Di y chng ta s nghin cu nh hng ca cc nhn t .

2.1 NH HNG CA MI TRNG KHNG KH

N CON NGI
2.1.1 nh hng ca nhit .
Nhit l yu t gy cm gic nng lnh i vi con ngi. C th con ngi c nhit
xp x 37oC. Trong qu trnh vn ng c th con ngi lun lun thi ra mi trng nhit
lng qta. Lng nhit do c th to ra ph thuc vo cng vn ng: vn ng cng
nhiu th nhit lng to ra cng ln. V vy duy tr thn nhit c th thng xuyn trao
i nhit vi mi trng xung quanh. thi nhit ra mi trng c th c 02 hnh thc trao
i:
- Truyn nhit ra mi trng do chnh lch nhit t. Nhit lng trao i theo dng ny
gi l nhit hin qh.
- Thi nhit ra mi trng do thot m hi hay cn gi l to m. Nhit lng trao i
di hnh thc ny gi l nhit n q.
Mi quan h gia 2 hnh thc thi nhit v nhit to ca c th c th hin bi
phng trnh sau y:
qta = qh + q
(2-1)
y l mt phng trnh cn bng ng, gi tr ca mi mt i lng trong phng trnh
c th thay i tu thuc vo cng vn ng, nhit , m, tc chuyn ng ca
khng kh mi trng xung quanh vv... Trong phng trnh q l i lng mang tnh cht
iu chnh, gi tr ca n ln nh ph thuc vo mi quan h ca qto v qh m bo
phng trnh (2-1) lun lun cn bng.
12

- Nu cng vn ng ca con ngi khng i th qto = const, nhng qh gim, chng

hn khi nhit mi trng tng, t = tct-tmt gim; khi tc gi gim hoc khi nhit tr
tng. Phng trnh (2-1) mt cn bng, khi c th s thi m, q xut hin v tng dn nu
qh gim.
- Nu nhit mi trng khng i, tc gi n nh v nhit tr cng khng i th
qh = const, khi cng vn ng tng qto tng, phng trnh (2-1) mt cn bng, khi c
th cng s thi m, qto cng tng cao th q cng tng ln tng ng.
Nu v mt l do g mt cn bng th s gy ri lon v sinh au m
Quan h gia nhit hin v nhit n theo nhit mi trng c th hin trn hnh
2-1.

Hnh 2.1. Quan h gia nhit hin qh v nhit n q theo nhit phng
- Nhit hin : Truyn nhit t c th con ngi vo mi trng xung quanh
di 3 phng thc: dn nhit, i lu v bc x. Nhit hin qh ph thuc vo chnh nhit
gia c th v mi trng xung quanh t = tct-tmt, tc chuyn ng ca dng khng kh
v nhit tr (o qun, chn vv . . . )
c im ca nhit hin l ph thuc rt nhiu vo t = tct-tmt : khi nhit mi
trng tmt nh hn thn nhit, c th truyn nhit cho mi trng, khi nhit mi trng ln
hn thn nhit th c th nhn nhit t mi trng. Khi nhit mi trng kh b, t = tcttmt ln, qh ln, c th mt nhiu nhit nn c cm gic lnh v ngc li khi nhit mi
trng ln kh nng thi nhit ra mi trng gim nn c cm gic nng.
Khi nhit mi trng khng i, tc khng kh n nh th qh khng i. Nu cng
vn ng ca con ngi thay i th lng nhit hin qh khng th cn bng vi nhit to qto
thi ht nhit lng do c th sinh ra, cn c hnh thc trao i th 2, l to m.
- Nhit n: Nhit truyn ra mi trng di hnh thc to m gi l nhit n. Ta m c
th xy ra trong mi phm vi nhit v khi nhit mi trng cng cao, cng vn
ng cng ln th to m cng nhiu. Nhit nng ca c th c thi ra ngoi cng vi hi
nc di dng nhit n, nn lng nhit ny c gi l nhit n.
Ngay c khi nhit mi trng ln hn thn nhit (37oC), c th con ngi vn thi c
nhit ra mi trng thng qua hnh thc ta m, l thot m hi. Ngi ta tnh c
rng c thot 1 g m hi th c th thi c mt lng nhit xp x 2500J. Nhit cng
cao, m mi trng cng b th mc thot m hi cng nhiu.
Nhit n c gi tr cng cao khi hnh thc thi nhit bng truyn nhit khng thun li.
R rng rng, con ngi c th sng trong mt phm vi thay i nhit kh ln, tuy
nhin nhit thch hp nht i vi con ngi ch nm trong khong hp. Nhit v
m thch hp i vi con ngi c th ly theo TCVN 5687-1992 cho bng 2-1 di y.

13

B ng 2-1: Thng s vi kh hu tin nghi ng vi trng thi lao ng

Trng thi lao ng
Ngh ngi
Lao ng nh
Lao ng va
Lao ng nng

toC
22 - 24
22 - 24
20 - 22
18 - 20

Ma H
, %
60 - 75
60 - 75
60 - 75
60 - 75

, m/s
0,1-0,3
0,3-0,5
0,3-0,5
0,3-0,5

toC
24 - 27
24 - 27
23 - 26
22 - 25

Ma ng
, %
60 - 75
60 - 75
60 - 75
60 - 75

, m/s
0,3-0,5
0,5-0,7
0,7-1,0
0,7-1,5

Trn hnh 2.2 biu th th vng tin nghi ca hi lnh, si m, thng gi v iu ho

khng kh ca M gii thiu. th ny biu din trn trc to vi trc tung l nhit
ng sng ts v trc honh l nhit vn hnh tv, nhit bn trong th l nhit hiu
qu tng ng. Nhit vn hnh tv c tnh theo biu thc sau:
.t + bx .t bx
(2-2)
t v = dl k
dl + bx
tk, tbx - Nhit khng kh v nhit bc x trung bnh, oC;
l, bx - H s to nhit i lu v bc x, W/m2.K
Nhit hiu qu tng ng c tnh theo cng thc:
(2-3)
t c = 0,5.(t k + t ) 1,94. K
o
t - Nhit nhit k t, C;
K - Tc chuyn ca khng kh, m/s.

Hnh 2.2. th vng tin nghi theo tiu chun ASHRAE (M)
Nhit hiu qu tng ng xc nh nh hng tng hp ca cc yu t : nhit ,
m v tc chuyn ng ca khng kh n con ngi.

14

Theo th tin nghi, nhit hiu qu thch hp nm trong khong 2026oC, m

tng i khong 3070%, nhit ng sng 215oC.
R rng theo th ny vng tin nghi ca M c nhng im sai khc so vi TCVN.
Trn hnh 2.3 l th vng tin nghi c biu din theo trc tung l nhit nhit k t
t v trc hnh l nhit nhit k kh tk, nhit gia l nhit hiu qu tc.
Theo th ny vng tin nghi nm trong khong nhit nhit k t t 1020oC,
nhit nhit k kh t 1828oC v nhit hiu qu t 1724oC.

Hnh 2.3. th vng tin nghi theonhit tk v t

2.1.2 nh hng ca m tng i

m tng i c nh hng ln n kh nng thot m hi vo trong mi trng
khng kh xung quanh. Qu trnh ny ch c th xy ra khi < 100%. m cng thp th
kh nng thot m hi cng ln, c th s cm thy d chu.
m qu cao, hay qu thp u khng tt i vi con ngi.
- Khi m cao: Khi m tng ln kh nng thot m hi km, c th cm thy rt
nng n, mt mi v d gy cm cm. Ngi ta nhn thy mt nhit v tc gi
khng i khi m ln kh nng bc m hi chm hoc khng th bay hi c, iu
lm cho b mt da c lp m hi nhp nhp.

15

Hnh 2.4. Gii hn min m hi trn da

Trn hnh 2.4 biu th min xut hin m hi trn b mt da. Theo th ny ta thy,
ng vi mt gi tr m nht nh, khi nng nhit ln mt gi tr no th trn b mt da
xut hin lp m hi v ngc li khi m cao trn b mt da xut hin m hi ngay c khi
nhit khng kh kh thp. V d m trn 75% th xut hin m hi ngay c khi nhit
di 20oC.
- m thp: Khi m thp mi hi s bay hi nhanh lm da kh, gy nt n chn
tay, mi vv. ... Nh vy m qu thp cng khng tt cho c th.
m thch hp i vi c th con ngi nm trong khong tng i rng = 60
75% v c th chn theo TCVN 5687-1992 nu bng 2-1.

2.1.3 nh hng ca tc khng kh

Tc khng kh xung quanh c nh hng n cng trao i nhit v trao i
cht (thot m hi) gia c th con ngi vi mi trng xung quanh. Khi tc ln cng
trao i nhit m tng ln. V vy khi ng trc gi ta cm thy mt v thng da kh
hn ni yn tnh trong cng iu kin v m v nhit .
Khi nhit khng kh thp, tc qu ln th c th mt nhiu nhit gy cm gic
lnh. Tc gi thch hp ty thuc vo nhiu yu t: nhit gi, cng lao ng,
m, trng thi sc khe ca mi ngi vv...
Trong k thut iu ha khng kh ngi ta ch quan tm tc gi trong vng lm
vic, tc l vng di 2m k t sn nh. y l vng m mt ngi bt k khi ng trong
phng u lt hn vo trong khu vc (hnh 2.5).

Hnh 2.5. Gii hn vng lm vic

Tc khng kh lu ng c la chn theo nhit khng kh trong phng nu
bng 2-2. Khi nhit phng thp cn chn tc gi nh , nu tc qu ln c th mt
nhiu nhit, s nh hng sc kho .
c c tc hp l cn chn loi ming thi ph hp v b tr hp l .
16

Bng 2.2. Tc tnh ton ca khng kh trong phng

Nhit khng kh, oC
16 20
21 23
24 25
26 27
28 30
> 30

Tc k, m/s
< 0,25
0,25 0,3
0,4 0,6
0,7 1,0
1,1 1,3
1,3 1,5

Theo TCVN 5687:1992 tc khng kh bn trong nh c quy nh theo bng 2-3.

Bng 2.3. Tc khng kh trong nh qui nh theo TCVN 5687 : 1992
Loi vi kh hu
Vi kh hu t nhin
Vi kh hu nhn to

Ma H
0,5 m/s
0,3 m/s

Ma ng
0,1 m/s
0,05

Nh vy, ch iu ho khng kh, tc gi thch hp kh nh. V vy ngi thit k

phi ht sc ch m bo tc hp l.

2.1.4 nh hng ca bi
trong sch ca khng kh l mt trong nhng tiu chun quan trng cn c
khng ch trong cc khng gian iu ho v thng gi. Tiu chun ny cng quan trng i
vi cc i tng nh bnh vin, phng ch bin thc phm, cc phn xng sn xut in
t, thit b quang hc .. vv
Bi l nhng phn t vt cht c kch thc nh b khuch tn trong mi trng
khng kh.
Khi trong khng kh c cc cht c hi chim mt t l ln th n s c nh hng
n sc khe con ngi: nh hng n h h hp, th gic v cht lng cuc sng. c bit
i vi ng h hp, ht bi cng nh nh hng ca chng cng ln, vi c ht 0,5 10m
chng c th thm nhp su vo ng h hp nn cn gi l bi h hp. Mc tc hi ca
mi mt cht ty thuc vo bn cht ca bi, nng ca n trong khng kh, thi gian tip
xc ca con ngi, tnh trng sc khe, kch c ht bi vv. . .
- Kch thc cng nh th cng c hi v n tn ti trong khng kh lu v kh nng thm
nhp vo c th su hn v rt kh kh bi. Ht bi ln th kh nng kh d dng hn nn t
nh hng n con ngi.
- V bn cht : Bi c 2 ngun gc hu c v v c. Ni chung bi v c c hi hn bi
hu c v thng c kch thc nh hn v c s lng ln hn, thng gp hn trong thc
t. Nht l tnh hnh cc th Vit Nam hin nam ang trong qu trnh ci to v xy dng
ton din.
- Nng bi cho php trong khng kh ph thuc vo bn cht ca bi v thng
c nh gi theo hm lng xit silic (SiO2) v c ly thao bng 2.4 di y:

Bng 2.4. Nng cho php ca bi trong khng kh

Hm lng SO2,
%
Z > 10
2 10

Nng bi cho php ca

khng kh trong khu lm vic
Zb < 2 mg/m3
24
17

Nng bi cho php ca

khng kh tun hon
Zb < 0,6 mg/m3
< 1,2

<2
Bi aming

46
<2

< 1,8

Theo TCVN 5687:1992 nng bi cho php ca cc cht c cho c th theo bng 2.5
di y.
Bng 2.5. Nng cho php ca cc loi bi theo TCVN 5687:1992
STT

Loi bi

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42

Bi khong v bi hu c
Bi cha trn 70% SiO2
Bi cha t 10% n 70% SiO2
Bi aming v bi hn hp cha trn 10% aming
Hydro phtpho
Anhydrid phtpho
Phtpho vng
Mui axit florua quy v HF
Hydro florua
Bi si thu tinh v si khong
Bi xilict (bt tan, olivin ..) cha di 10% SiO2
Bi borit,apatit,fosforic,ximng cha di 10% SiO2
Bi mi nhn to
Bi ximng, t st, khong v hn hp chng khng cha SiO2
Bi than, bi than - t, cha trn 10% SiO2
Bi than cha di 0% SiO2
Bi thuc l v bi ch
Bi ngun gc thc ng vt (bng, ay, g, ..) cha trn 10% SiO2
Bi ngun gc thc ng vt cha di 0% SiO2
Bi bt p v cht do amin
Cc loi bi khc
Clorua mtilen
Clomtyltriccloxinlan
Clorpen
Ttra clorua cacbon CCl4
Extralin
Epiclohydrin
Etilaxetat
te tilic
Hcxacloxiclhexan (hn hp cc ng phn)
Hcxacloxiclhexan (ng phn )
Hcxaclobenzn
Heptaclo
Dinitroxotocrizn
Octametil
Pliclopinen
Pentaclonitrbenzn
Dinitroxotocrizn
Tioft
Clorindan
Clotan
Etil phtpho thu ngn
18

Nng cho
php
mg/l
1,0
2,0
2,0
0,0001
0,001
0,00003
0,001
0,0005
30
4,0
5,0
5,0
6,0
2,0
10,0
3,0
2,0
4,0
6,0
10,0
0,05
0,001
0,002
0,02
0,003
0,002
0,2
0,3
0,1
0,05
0,9
0,01
2,0
0,02
0,2
0,5
3,0
0,05
0,01
0,2
0,005

43
STT
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71

Etil clorid thu ngn

0,005
mg/m3
2,0
0,001
0,1
0,5
1,0
6,0
4,0
0,1
0,5
0,3
4,0
0,3
0,5
0,01
2,0
0,1
0,1
10,0
0,01
10,0
0,05
0,1
0,015
0,075
0,1
5,0
5,0
0,5

Loi bi
Dn kim loi, kim v hp kim ca chng
Nhm, xist nhm, hp cht nhm
Berilli v hp cht
Vanadi v hp cht: Khi oxit vanadi
Bi oxit vanadi
Frvanadi
Vnfram, carbid vnfram
xit st
xit ctmi
Cban (xit cban)
Macgan
Molipen
Asen v anhydrid As
Kn v xit kn
Ch, hp cht v c ca ch
Xelen
Anhydrid xelua
Clorua thu ngn HgCl2
Oxit tantali
Telua
Oxit tatan
Tori
Triclophenoliat ng
Uran (hn hp ho tan)
Uran (hn hp khng ho tan)
Anhydrid crm, crmet, bicroomat quy ra Cr2O3
Oxit km
Ziniconi
Dn bari quy ra NaOH

2.1.5 nh hng ca cc cht c hi

Trong qu trnh sn xut v sinh hot trong khng kh c
th c ln cc cht c hi nh NH3, Clo vv. . . l nhng
cht rt c hi n sc khe con ngi.
Cho ti nay khng c tiu chun chung nh gi mc nh hng tng hp ca
cc cht c hi trong khng kh. Theo TCVN 5687 : 1992 nng cc cht c hi ca
khng khng kh trong phng cho bng 2.5 di y.

Bng 2.6. Nng cho php ca mt s cht theo TCVN 5687:1992

TT
1
2
3
4
5

Tn cht
Acrolein
Amilaxetat
Amonic
Anilin
Axtandehit

Nng
cho php
mg/Lt
0,0007
0,1
0,02
0,003
0,005

TT

Tn cht

55
56
57
58
59

Anhydric sunfuar
Hydro sunfua
Metafos
Mety axetat
Metyl hexylxeton

19

Nng
cho php
mg/m3
0,01
0,01
0,0001
0,01
0,2

6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54

Axtn
Dung mi xng
Xng nhin liu
Bezen
Butyl axtat
Vinyl axtat
Hexaghen
Hexamtilen diizoxiznat
ixin
Diclobenzn
Diclostirn
Diclofiniltricloxilan
Diclotan
1,1- Diclotilen
Ditilamin
Izprpilnitrat
It
Camfora (long no)
Caprolactam
Du ho
Xidilin
Xilen (Dimetil benzen)
Ligzin
Hxamtilen diamin
Hycrazin hirathdrazin
Dclin
Divinyl, gi butilen
Dimtilamin
Dimtilformemid
Danil
Dinitrobenzn
Dinitrotolu
Hydroasen
M-31
(etylmelapatandintphat)
Bng phin
Ru khng no thuc
chui bo
Nitryl ca axit acylic
Cc hp cht ca
nitrobenzen
Nitrobutan
Nitrometan
Nitropropa
Nitrotan
Nitrobenzn
Ozn
xit ni t tnh sang N2O5
Oxit ccbon
Oxit etylen
Picalin
Axit sunfuaric, anhydric

0,2
0,3
0,1
0,02
0,2
0,01
0,001
0,00005
0,01
0,02
0,05
0,001
0,01
0,05
0,03
0,005
0,001
0,003
0,01
0,3
0,093
0,05
0,3
0,001
0,0001
0,1
0,1
0,001
0,01
0,01
0,001
0,001
0,0003
0,0001
0,02
0,002
0,0005
0,001
0,03
0,03
0,03
0,03
0,003
0,0001
0,005
0,02
0,001
0,005

60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110

20

t metylic ca axit aoxylic

Metyl propilxeton
Metylsytoc
Metyletylamin
Monbutilamin
Monmtylamin
Monclostyrn
Ru butilic
Ru mtylic
Ru propylic
Ru etylic
Xtyrn
Ttralin
Ttrauytrometan
Ttracloheptan
Ttraclopentan
Ttraclopropan
Tereametyl ch
Toluudin
Toluulendizoxianat
Toluen
Trinytrotoluen
Triclobenzen
Tricloetylen
Spirit trng
Nhm Hydro cacbua qui ra C

Axit axetic
Fnylmtyldicloxilan
Fnn
Focmandehic
Fosghen
Suynfua cacbon
Sylvan
Du thng
Du salven
Ru amylic
Fuafurol
Clo
Clobenzn
Difenyl clo ho
Oxit difenyl clo ho
Bng phin clo ho
Clorua vinyl
Hydro clorua, axit clohidric
Pirydin
Propil axtat
Thu ngn
Hydro xianua v cc mui
Xianmhidric quy v HCN
Xiclohecxanon
Xiclohecxaronocxin

0,02
0,2
0,0001
0,2
0,01
0,005
0,05
0,2
0,05
0,2
1,0
0,05
0,1
0,0003
0,001
0,001
0,001
0,000005
0,003
0,0005
0,05
0,001
0,1
0,05
0,3
0,3
0,005
0,001
0,005
0,001
0,0005
0,01
0,001
0,3
0,1
0,01
0,01
0,001
0,05
0,001
0,0005
0,001
0,03
0,01
0,005
0,2
0,00001
0,0003
0,01
0,01

sunfua

0,001

2.1.6 nh hng ca kh CO2 v tnh ton lng gi ti cung cp

Kh CO2 khng phi l mt kh c, nhng khi nng ca chng ln th s lm gim
nng O2 trong khng kh, gy nn cm gic mt mi. Khi nng qu ln c th dn n
ngt th, kch thch thn kinh, tng nhp tim v cc ri lon khc.
Trong cc cng trnh dn dng, cht c hi trong khng kh ch yu l kh CO2 do
con ngi thi ra trong qu trnh sinh hot.
Bng 2-7 di y trnh by mc nh hng ca CO2 theo nng ca n trong khng
kh. Theo bng ny khi nng CO2 trong khng kh chim 0,5% theo th tch l c th gy
nguy him cho con ngi. Nng cho php ca CO2 trong khng kh thng ly l 0,15%
theo th tch.

Bng 2.7. nh hng ca nng CO2 trong khng kh

Nng CO2
% th tch
0,07
0,10
0,15
0,20-0,50
> 0,50
45

Mc nh hng

- Chp nhn c ngay c khi c nhiu ngi trong phng

- Nng cho php trong trng hp thng thng
- Nng cho php khi dng tnh ton thng gi
- Tng i nguy him
- Nguy him
- H thn kinh b kch thch gy ra th su v nhp th gia
tng. Nu ht th trong mi trng ny ko di th c th gy
ra nguy him.
8
- Nu th trong mi trng ny ko di 10 pht th mt
bng v au u
18 hoc ln hn - Ht sc nguy him c th dn ti t vong.
Cn c vo nng cho php c th tnh c lng khng kh cn cung cp cho 1 ngi
trong 1 gi nh sau:
V
(2-4)
VKK = CO 2
a
trong :
- VCO2 l lng CO2 do 01 ngi thi ra trong 1 gi, m3/h.ngi
- Nng CO2 cho php, % th tch. Thng chn = 0,15
- a Nng th tch ca CO2 c trong khng kh bn ngoi mi trng, % th tch.
Thng ngi ta chn a=0,03%.
- VK : Lng khng kh ti cn cung cp cho 1 ngi trong 1 gi, m3/h.ngi
Lng CO2 do 01 ngi thi ra ph thuc vo cng lao ng, nn Vk cng ph
thuc vo cng lao ng. Cc i lng ny c th ly theo bng 2-8 di y

Bng 2.8. Lng CO2 do mt ngi pht thi v lng kh ti cn

cp trong mt gi
(m3/h.ngi)
Cng vn ng
- Ngh ngi

VCO2,
m3/h.ngi
0,013
21

VK, m3/h.ngi
=0,1
=0,15
18,6
10,8

- Rt nh
- Nh
- Trung bnh
- Nng

0,022
0,030
0,046
0,074

31,4
43,0
65,7
106,0

18,3
25,0
38,3
61,7

Trong trng hp trong khng gian iu ho c ht thuc l, lng khng kh ti cn

cung cp i hi nhiu hn, loi tr nh hng ca khi thuc v c th ly theo bng 2-9.

Bng 2.9. Lng kh ti cn cung cp khi c ht thuc

Mc ht thuc,
iu/h.ngi
0,8 1,0
1,2 1,6
2,5 3
3 5,1

Lng khng kh ti
cn cung cp, m3/h.ngi
13 17
20 26
42 51
51 85

2.1.7 nh hng ca n
n nh hng n con ngi thng qua cc nhn t sau:
- Anh hng n sc kho: Ngi ta pht hin ra rng khi con ngi lm vic lu di
trong khu vc c n cao th lu ngy c th s suy sp, c th gy mt s bnh nh: Stress,
bn chn v gy cc ri lon gin tip khc. n tc ng nhiu n h thn kinh v sc
kho ca con ngi.
- Anh hng n mc tp trung vo cng vic hoc n gin hn l gy s kh chu
cho con ngi. V d cc m thanh ca qut trong phng th vin nu qu ln s lm mt tp
trung ca ngi c v rt kh chu. n trong cc phng ng phi nh khng gy nh
hng n gic ng ca con ngi, nht l nhng ngi ln tui.
- Anh hng n cht lng cng vic. Chng hn trong cc phng Studio ca cc i pht
thanh v truyn hnh, i hi n rt thp, di 30 dB. Nu n cao s nh hng n
cht lng m thanh.
V vy n l mt tiu chun quan trng khng th b qua khi thit k mt h thng
iu ha khng kh. c bit cc h thng iu ho cho cc i pht thanh, truyn hnh, cc
phng studio, thu m thu li th yu cu v n l quan trng nht.
n cho php trong cc cng trnh c th tham kho theo bng 2.10 di y

Bng 2.10. n cho php trong phng

Khu vc
- Bnh vin, Khu iu dng
- Ging ng, lp hc
- Phng my vi tnh
- Phng lm vic
- Phn xng sn xut
- Nh ht, phng ha nhc
- Phng hi tho, hi hp
- Rp chiu bng
- Phng

Gi trong
ngy
6 - 22
22 - 6

6 - 22
22

n cc i cho php,
dB
Cho php
Nn chn
35
30
30
30
40
35
40
35
50
45
85
80
30
30
55
50
40
35
40
30

22 - 6
6 - 22
22 - 6

- Khch sn
- Phng n ln, qun n ln

30
45
40
50

30
35
30
45

2.2 NH HNG CA MI TRNG N SN XUT

Con ngi l mt yu t v cng quan trng trong sn xut. Cc thng s kh hu c
nh hng nhiu ti con ngi tc cng c nh hng ti nng sut v cht lng sn phm
mt cch gin tip.
Ngoi ra cc yu t kh hu cng nh hng trc tip ti cht lng sn phm. Trong
phn ny chng ta ch nghin cu kha cnh ny. Nhiu sn phm i hi tin hnh sn xut
trong nhng iu kin kh hu rt nghim ngt. Di y chng ta nh gi mc nh
hng ca cc yu t .

2.2.1. nh hng ca nhit

Nhit c nh hng n nhiu loi sn phm. Mt s qu trnh sn xut i hi
nhit phi nm trong mt gii hn nht nh. V d:
- Ko Scla: 7 - 8 oC
- Ko cao su: 20oC
- Bo qu rau qu: 10oC
- o lng chnh xc: 20 - 24 oC
- Dt : 20 - 32oC
- Ch bin tht, thc phm: Nhit cao lm sn phm chng b thiu.
Bng 2.11 di y l tiu chun v nhit v m ca mt s qu trnh sn xut
thng gp

Bng 2.11. iu kin cng ngh ca mt s qu trnh

Qu trnh
Xng in

Sn xut bia

Xng bnh

Ch bin thc phm

Cng ngh chnh xc

Xng len

Cng ngh sn xut

- ng v gi sch
- Phng in n
- Ni lu tr giy
- Phng lm bn km
- Ni ln men
- X l malt
- chn
- Cc ni khc
- Nho bt
- ng gi
- Ln men
- Ch bin b
- Mayonaise
- Macaloni
- Lp rp chnh xc
- Gia cng khc
- Chun b
- Ko si
- Dt
23

Nhit , oC
21 24
24 27
20 33
21 33
34
10 15
18 22
16 24
24 27
18 24
27
16
24
21 27
20 24
24
27 29
27 29
27 29

m, %
45
45 50
50 60
40 50
50 70
80 85
50 60
45 65
45 55
50 65
70 80
60
40 50
38
40 50
45 55
60
50 60
60 70

Xng si bng

- Chi si
- Xe si
- Dt v iu tit cho si

22 25
22 25
22 25

55 65
60 70
70 90

2.2.2 nh hng ca m tng i

m cng c nh nhiu n mt s sn phm nu khng tho mn nhng iu kin yu
cu:
* Khi m cao c th gy nm mc cho mt s sn phm nng nghip v cng
nghip nh, chng hn nh trong cng nghp thuc l, si dt, dy da vv . . .
V d
+ Sn xut bnh ko: Khi m cao th ko chy nc. m thch hp cho
sn xut bnh ko l = 50-65%
+ Ngnh vi in t, bn dn: Khi m cao lm mt tnh cch in ca cc mch in
* Khi m thp sn phm s kh, gin khng tt c th gy gy v cc sn phm
hoc bay hi lm gim cht lng sn phm hoc hao ht trng lng.
V d cng nghip thuc l v dt, khi m nh, hi nc bay hi nhiu cc si
thuc l, si vi qu kh rt d gy. Trong k thut ch bin thc phm, rau qu, kh ln
lm bay hi nc gim s lng v cht lng thc phm.

2.2.3 nh hng ca vn tc khng kh.

Tc khng kh cng c nh hng n sn xut nhng mt kha cnh khc
* Khi tc ln: Trong nh my dt, sn xut giy vv. . sn phm nh s bay khp
phng hoc lm ri si. Trong mt s trng hp th sn phm bay hi nc nhanh lm gim
cht lng v trng lng. Ngoi ra tc cao cng nh hng n ngi lm vic trong
phng c bit cc khu vc nhit thp.
V vy trong mt s x nghip sn xut ngi ta cng qui nh tc khng kh
khng c vt qu mc cho php.
* Khi chn tc nh:
tun hon gi trong phng qu
thp th kh nng trao i khng kh b hn ch nn c nhng
nh hng nht nh. Lng hi m hoc nhit c thvtch t
ti mt s vng nht nh trong phng, t nhiu nh hng n
con ngi v cht lng sn phm trong phng.

2.2.4 nh hng ca trong sch ca khng kh.

trong sch ca khng kh c th hin qua nng bi c trong khng kh, nng
c dn ra trong cc ti liu chuyn mn cho tng loi bi.
C nhiu ngnh sn xut yu cu phi thc hin trong gian cc k trong sch. V d nh
ngnh sn xut hng in t bn dn, phim nh, sn xut thit b quang hc. Mt s ngnh
khc cng i hi mi trng trong sch nh ngnh sn xut v ch bin thc phm v cc
ngnh sn xut khc.

24

2.3 KHI NIM V PHN LOI IU HO KHNG

KH
2.3.1 Khi nim v iu ho khng kh
Khng gian iu ho lun lun chu tc ng ca nhiu lon bn trong v bn ngoi lm
cho cc thng s ca n lun lun c xu hng x dch so vi thng s yu cu t ra. V vy
nhim v ca h thng iu ho khng kh l phi to ra v duy tr ch vi kh hu .
iu ha khng kh cn gi l iu tit khng kh l qu trnh to ra v gi n nh cc
thng s vi kh hu ca khng kh trong phng theo mt chng trnh nh sn khng ph
thuc vo iu kin bn ngoi.
Khc vi thng gi, trong h thng iu ha , khng kh trc khi thi vo phng c
x l v mt nhit m. V th iu tit khng kh t hiu qu cao hn thng gi.

2.3.2 Phn loi cc h thng iu ho khng kh

Cho n nay c rt nhiu cch phn loi cc h thng iu ho khng kh da trn
nhng c s rt khc nhau. Di y trnh by 2 cch ph bin nht :

1) Theo mc quan trng ca cc h thng iu ho : Ngi ta chia ra

lm 3 cp nh sau:
H thng iu ha khng kh cp I
L h thng iu ho c kh nng duy tr cc thng s vi kh hu trong nh vi mi phm
vi thng s ngoi tri, ngay ti c nhng thi im khc nghit nht trong nm v ma H
ln ma ng.
H thng iu ha khng kh cp II
L h thng iu ho c kh nng duy tr cc thng s vi kh hu trong nh vi sai s
khng qa 200 gi trong 1 nm, tc tng ng khong 8 ngy trong 1 nm. iu c
ngha trong 1 nm nhng ngy khc nghit nht v ma H v ma ng h thng c th
c sai s nht nh, nhng s lng nhng ngy cng ch xp x 4 ngy trong mt ma.
H thng iu ha khng kh cp III
H thng iu ho c kh nng duy tr cc thng s tnh ton trong nh vi sai s khng
qa 400 gi trong 1 nm, tng ng 17 ngy.
Khi nim v mc quan trng mang tnh tng i v khng r rng. Chn mc
quan trng l theo yu cu ca khch hng v thc t c th ca cng trnh. Tuy nhin hu ht
cc h thng iu ho trn thc t c chn l h thng iu ho cp III.
Vic chn cp ca cc h thng iu ho khng kh c nh hng n vic chn cc thng
s tnh ton bn ngoi tri trong phn di y.

2) Theo phng php x l nhit m :

H thng iu ho kiu kh
Khng kh c x l nhit m nh cc thit b trao i nhit kiu b mt. c im ca vic
x l khng kh qua cc thit b trao i nhit kiu b mt l khng c kh nng lm tng
dung m ca khng kh . Qu trnh x l khng kh qua cc thit b trao i nhit kiu b mt
tu thuc vo nhit b mt m dung m khng i hoc gim. Khi nhit b mt thit b
nh hn nhit ng sng ts ca khng kh i qua th hi m trong n s ngng t li trn
b mt ca thit b, kt qu dung m gim. Trn thc t, qu trnh x l lun lun lm gim
dung m ca khng kh.
H thng iu ho khng kh kiu t

25

Khng kh c x l qua cc thit b trao i nhit kiu hn hp. Trong thit b ny khng
kh s hn hp vi nc phun qua x l trao i nhit m. Kt qu qu trnh trao i
nhit m c th lm tng, gim hoc duy tr khng i dung m ca khng kh.

3) Theo c im khu x l nhit m :

H thng iu ho cc b
L h thng nh ch iu ha khng kh trong mt khng gian hp, thng l mt phng.
Kiu iu ho cc b trn thc t ch yu s dng cc my iu ho dng ca s , my iu
ho kiu ri (2 mnh) v my iu ho ghp.
H thng iu ho phn tn
H thng iu ha khng kh m khu x l nhit m phn tn nhiu ni. C th v d
h thng iu ho khng kh kiu khuych tn trn thc t nh h thng iu ho kiu VRV
(Variable Refrigerant Volume ) , kiu lm lnh bng nc (Water chiller) hoc kt hp nhiu
kiu my khc nhau trong 1 cng trnh.
H thng iu ho trung tm
H thng iu ho trung tm l h thng m khu x l khng kh thc hin ti mt trung
tm sau c dn theo h thng knh dn gi n cc h tiu th. H thng iu ho trung
tm trn thc t l my iu ho dng t, khng kh c x l nhit m ti t my iu
ho ri c dn theo h thng knh dn n cc phng.

4) Theo c im mi cht gii nhit

Gii nhit bng gi (air cooled)
Tt c cc my iu ho cng sut nh u gii nhit bng khng kh, cc my iu
ho cng sut trung bnh c th gii nhit bng gi hoc nc, hu ht cc my cng sut ln
u gii nhit bng nc.
Gii nhit bng nc (water cooled)
nng cao hiu qu gii nhit cc my cng sut ln s dng nc gii nhit cho thit
b ngng t. i vi cc h thng ny i hi trang b i km l h thng bm, thp gii nhit
v ng ng dn nc.

5) Theo kh nng x l nhit

My iu ho 1 chiu lnh (cooled only air conditioner)
My ch c kh nng lm lnh v ma H v mua ng khng c kh nng si m.
My iu ho 2 chiu nng lnh (Heat pump air conditioner)
My c h thng van o chiu cho php hon i chc nng ca cc dn nng v
lnh v cc ma khc nhau. Ma H bn trong nh l dn lnh, bn ngoi l dn nng v ma
ng s hon i ngc li.

6) Theo c im ca my nn lnh
Ngi ta chia ra cc loi my iu ho c my nn piston (reciprocating compressor),
trc vt (screw compressor), kiu xon, ly tm (Scroll compressor).

7) Theo c im, kt cu v chc nng ca cc my iu ho

Theo c im ny c rt nhiu cch phn loi khc nhau.

26

2.3.3 Chn thng s tnh ton bn ngoi tri

Thng s ngoi tri c s dng tnh ton ti nhit c cn c vo tm quan trng
ca cng trnh, tc l ty thuc vo cp ca h thng iu ha khng kh v ly theo TCVN
5687 - 1992 nh bng 2-11 di y:

Bng 2.12. Nhit v m tnh ton ngoi tri

H thng

H thng cp I
H thng cp
II
H thng cp
III

Ma H
Nhit tN , oC
m N, %

Ma ng
Nhit tN , oC m N, %

tmax

tmin

TB
t max + t max
t max

TB
t min + t min
t min

13 15
max

TB
t max

13 15
min

TB
t min

Trong :
tmax , tmin Nhit ln nht v nh nht tuyt i trong nm o lc 1315 gi, tham kho
ph lc PL-1
ttbmax , ttbmin Nhit ca thng nng nht trong nm, tham kho ph lc PL-2, v PL-3.
13 15
13 15
, min
- m o lc 13-15 gi ca thng nng nht v lnh nht trong nm.
max

Hnh 2.6. Thng s tnh ton bn ngoi tri

27

CHNG III: TNH CN BNG NHIT V

CN BNG M
3.1 PHNG TRNH CN BNG NHIT M
Xt mt h nhit ng bt k, h lun lun chu tc ng ca mi trng bn ngoi v cc
i tng bn trong v nhiu mt. Kt qu cc thng s vi kh hu ca h b thay i. Ta gi
cc tc ng l cc nhiu lon. i vi khng gian iu ho, cc nhiu lon bao gm:
nhiu lon v nhit, v m, v pht tn cc cht c hi vv. ..

3.1.1. Phng trnh cn bng nhit

H iu ho chu tc ng ca cc nhiu lon nhit di hai dng ph bin sau:
- Nhit ta ra t cc ngun nhit bn trong h gi l cc ngun nhit to: Qta
- Nhit truyn qua kt cu bao che gi l ngun nhit thm thu: Qtt
Tng hai thnh phn trn gi l nhit tha
QT = Qta + Qtt
(3-1)
duy tr ch nhit trong khng gian iu ho, trong k thut iu ho khng kh
ngui ta phi cp cho h mt lng khng kh c lu lng Gq (kg/s) trng thi V(tV, V)
no v ly ra cng lng nh vy nhng trng thi T(tT,T). Nh vy lng khng kh
ny ly i t phng mt lng nhit bng QT. Ta c phng trnh cn bng nhit nh sau:
QT = Gq.(IT - IV)
(3-2)
Gq - Gi l lu lng thi nhit tha, kg/s.

3.1.2. Phng trnh cn bng m

Tng t nh trn, ngoi cc nhiu lon v nhit h cng b tc ng ca cc nhiu lon v
m nh sau:
- m ta ra t cc ngun bn trong h: Wta
- m thm thu qua kt cu bao che: Wtt
Tng hai thnh phn trn gi l m tha
WT = Wta + Wtt
(3-3)
h cn bng m v c trng thi khng kh trong phng khng i T(tT, T) ngui ta
phi cung cp cho h mt lng khng kh c lu lng Gw (kg/s) trng thi V(tV, V).
Nh vy lng khng kh ny ly i t h mt lng m bng WT. Ta c phng trnh cn
bng m nh sau:
WT = Gw.(dT - dV)
(3-4)
GW - Gi l lu lng thi m tha, kg/s.

3.1.3. Phng trnh cn bng nng cht c hi (nu c)

kh cc cht c hi pht sinh ra trong h ngi ta thi vo phng lu lng gi
Gz (kg/s) sao cho:
M = Gz.(zT - zV), kg/s
(3-5)
M: Lu lng cht c hi ta ra v thm thu qua kt cu bao che, kg/s;
ZT v Zv: Nng theo khi lng ca cht c hi ca khng kh cho php trong phng
v thi vo.
29

Nhit tha, m tha v lng cht c to ra l c s xc nh nng sut ca cc thit b

x l khng kh. Trong phn di y chng ta xc nh hai thng s quan trng nht l tng
nhit tha QT v m tha WT.
Lng cht c hi pht sinh thc t rt kh tnh nn trong phn ny khng gii thiu.
Ring lng CO2 pht sinh do con ngi c xc nh chng 2, ph thuc cng
vn ng ca con ngi.

3.2 XC NH LNG NHIT THA QT

3.2.1 Nhit do my mc thit b in ta ra Q1
3.2.1.1 Nhit to ra t thit b dn ng bng ng c in
My mc s dng in gm 2 cm chi tit l ng c in v c cu dn ng. Tn
tht ca cc my bao gm tn tht ng c v tn tht c cu dn ng. Theo v tr tng
i ca 2 cm chi tit ny ta c 3 trng hp c th xy ra:
- Trng hp 1: ng c v chi tit dn ng nm hon ton trong khng gian iu
ho
- Trng hp 2: ng c nm bn ngoi, chi tit dn ng nm bn trong
- Trng hp 3: ng c nm bn trong, chi tit dn ng nm bn ngoi.
Nhit do my mc to ra ch di dng nhit hin.
Gi N v l cng sut v hiu sut ca ng c in. Cng sut ca ng c in N thng
l cng sut tnh u ra ca ng c, l cng sut trn trc. Cng sut ny truyn cho c cu
c kh. Cng sut u vo ng c bao gm c tn tht nhit trn ng c. V vy:
- Trng hp 1: Ton b nng lng cung cp cho ng c u c bin thnh nhit
nng v trao i cho khng kh trong phng. Nhng do cng sut N c tnh l cng sut
u ra nn nng lng m ng c tiu th l:
N
(3-6)
q 1 = , kW

- Hiu sut ca ng c
- Trng hp 2: V ng c nm bn ngoi, cm chi tit chuyn ng nm bn trong
nn nhit tha pht ra t s hot ng ca ng c chnh l cng sut N.
q1 = N, kW
(3-7)
- Trng hp 3: Trong trng ny phn nhit nng do ng c to ra bng nng lng
u vo tr cho phn to ra t c cu c chuyn ng:
N.(1 )
, kW
(3-8)

tin li cho vic tra cu tnh ton, tn tht nhit cho cc ng c c th tra cu c th
cho tng trng hp trong bng 3.1 di y.
q1 =

Bng 3.1. Tn tht nhit ca cc ng c in

Cng
sut m
t u
ra, kW
(1)
0,04
0,06
0,09

Hiu sut

(%)
(2)
41
49
55

Tn tht nhit q1, kW

M t v c cu
truyn ng t
trong phng
(3)
0,10
0,12
0,16

M t ngoi
c cu truyn
ng trong phng
(4)
0,04
0,06
0,09

30

M t trong, c
cu truyn ng
ngoi
(5)
0,06
0,06
0,07

0,12
0,18
(1)
0,25
0,37
0,55
0,75
1,1
1,5
2,2
4,0
5,5
7,5
11
15
18,5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
150
185
220
250

60
64
(2)
67
70
72
73
79
80
82
83
84
85
86
87
88
88
89
89
90
90
90
90
91
91
91
91
92
92

0,20
0,30
(3)
0,37
0,53
0,76
1,03
1,39
1,88
3,66
4,82
6,55
8,82
12,8
17,2
21,0
25,0
33,7
41,6
50,0
61,1
83,3
100
121
145
165
203
239
272

0,12
0,18
(4)
0,25
0,37
0,55
0,75
1,1
1,5
2,2
4,0
5,5
7,5
11
15
18,5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
150
185
220
250

0,08
0,11
(5)
0,12
0,16
0,21
0,28
0,29
0,38
0,66
0,82
1,05
1,32
1,8
2,2
2,5
3,0
3,7
4,6
5,0
6,1
8,3
10,0
11
13
15
18
19
22

Cn lu l nng lng do ng c tiu th ang cp l ch nh mc. Tuy

nhin trn thc t ng c c th hot ng non ti hoc qu ti. V th chnh xc hn cn
tin hnh o cng dng in thc t xc nh cng sut thc.

3.2.1.2. Nhit to ra t thit b in

Ngoi cc thit b c dn ng bng cc ng c in, trong phng c th trang b
cc dng c s dng in khc nh: Ti vi, my tnh, my in, my sy tc vv... i a s cc
thit b in ch pht nhit hin.
i vi cc thit b in pht ra nhit hin th nhit lng to ra bng chnh cng sut ghi
trn thit b.
Khi tnh ton tn tht nhit do my mc v thit b in pht ra cn lu khng phi
tt c cc my mc v thit b in cng u hot ng ng thi. cho cng sut my lnh
khng qu ln, cn phi tnh n mc hot ng ng thi ca cc ng c. Trong trng
hp tng qut:
Q1 = q1.Ktt.kt
(3-9)
Ktt - h s tnh ton bng t s gia cng sut lm vic thc vi cng sut nh mc.
Kt - H s ng thi, tnh n mc hot ng ng thi. H s ng thi ca mi ng c
c th coi bng h s thi gian lm vic, tc l bng t s thi gian lm vic ca ng c th
i, chia cho tng thi gian lm vic ca ton b h thng. H s Kt c th tham kho bng
3.3.
31

3.2.2 Nhit ta ra t cc ngun sng nhn to Q2

Ngun sng nhn to y cp l ngun sng t cc n in. C th chia n
in ra lm 2 loi: n dy tc v n hunh quang.
Nhit do cc ngun sng nhn to to ra ch dng nhit hin.
- i vi loi n dy tc: Cc loi n ny c kh nng bin i ch 10% nng lng
u vo thnh quang nng, 80% c pht ra bng bc x nhit, 10% trao i vi mi trng
bn ngoi qua i lu v dn nhit. Nh vy ton b nng lng u vo d bin i v pht
ra di dng quang nng hay nhit nng nhng cui cng u bin thnh nhit v c khng
kh trong phng hp th ht.
Q21 = NS, kW
(3-10)
NS - Tng cng sut cc n dy tc, kW
- i vi n hunh quang: Khong 25% nng lng u vo bin thnh quang nng,
25% c pht ra di dng bc x nhit, 50% di dng i lu v dn nhit. Tuy nhin i
vi n hunh quang phi trang b thm b chnh lu, cng sut b chn lu c 25% cng
sut n. V vy tn tht nhit trong trng hp ny:
Q22 = 1,25.Nhq, kW
(3-11)
Nhq: Tng cng sut n hunh quang, kW
Q2 = Q21 + Q22, kW
(3-12)
Mt vn thng gp trn thc t l khi thit k khng bit b tr n c th trong phng
s nh th no hoc ngi thit k khng c iu kin kho st chi tit ton b cng trnh,
hoc khng c kinh nghim v cch b tr n ca cc i tng. Trong trng hp ny c
th chn theo iu kin chiu sng cho bng 3.2.
Bng 3.2: Thng s kinh nghim cho phng
Khu vc
- Nh
- Motel
- Hotel
+ Phng ng
+ Hnh lang
- Trin lm ngh thut
- Bo tng
- Ngn hng
- Th vin
- Nh ht
+ Phng Audio
+ Qun bar
+ Khu vc tr gip
- Nh hng
- Rp chiu bng
- Siu th
- Ca hng nh
+ Hiu un tc
+ Bn dy, m
- Phng th thao nh
- Phng hi ngh

Lu lng khng kh
L/s.m2
5,9
7,5

Phn b ngi
m2/ngi
10
10

Cng sut chiu

sng, W/m2
12
12

5,9
10,6

20
3

12
24

10

12

11

12

12,1
12,9
6,4
17,3
12,1
8,3

0,8
0,8
4
1,5
0,8
4

10
10
18
12
10
36

12,0
9,8
13,4
12,2

4
3
1
3

24
24
12
24

32

Nh vy tn tht do ngun sng nhn to, trong trng hp ny c tnh theo cng thc
Q2 = qs.F, W
(3-13)
trong F - din tch sn nh, m2;
qs - Cng sut chiu sng yu cu cho 1m2 din tch sn, W/m2.

3.2.3 Nhit do ngi ta ra Q3

Nhit do ngi ta ra gm 2 thnh phn:
- Nhit hin: Do truyn nhit t ngi ra mi trng thng qua i lu, bc x v dn
nhit: qh
- Nhit n: Do ta m (m hi v hi nc mang theo): q
- Nhit ton phn: Nhit ton phn bng tng nhit hin v nhit n:
q = qh + qw
(3-14)
i vi mt ngi ln trng thnh v kho mnh, nhit
hin, nhit n v nhit ton phn ph thuc vo cng vn
ng v nhit mi trng khng kh xung quanh.
Tn tht do ngi ta c xc nh theo cng thc:
- Nhit hin
:
Q3h = n.qh. 10-3, kW.
- Nhit n:
Q3w = n.qw.10-3, kW.
- Nhit ton phn:
(3-15)
Q3 = n.q.10-3, kW.
n - Tng s ngi trong phng, ngi;
qh, qw, q - Nhit n, nhit hin v nhit ton phn do mt ngi ta ra trong mt n v
thi gian v c xc nh theo bng 3.4.
Khi tnh nhit tha do ngi to ra ngi thit k thng gp kh khn khi xc nh s
lng ngi trong mt phng. Thc t, s lng ngi lun lun thay i v hu nh khng
theo mt quy lut nht nh no c. Trong trng hp c th ly theo s liu phn b
ngi nu trong bng 3.2.
Bng 3.4 di y l nhit ton phn v nhit n do ngi to ra. Theo bng ny
nhit n v nhit hin do ngi to ra ph thuc cng vn ng ca con ngi v nhit
trong phng. Khi nhit phng tng th nhit n tng, nhit hin gim. Nhit ton phn
ch ph thuc vo cng vn ng m khng ph thuc vo nhit ca phng.
Ct 4 trong bng l lng nhit tha pht ra t c th mt ngi n ng trung nin c
khi lng c th chng 68kg. Tuy nhin trn thc t trong khng gian iu ho thng c
mt nhiu ngi vi gii tnh v tui tc khc nhau. Ct 4 l gi tr nhit tha trung bnh trn
c s lu ti t l n ng v n b thng c nhng khng gian kho st nu trong
bng. Nu mun tnh c th theo thc t th tnh nhit do ngi b to ra chim 85%, tr
em chim 75% lng nhit tha ca ngi n ng.
V vy tng s ngi c th coi l s ngi quy i. Chng hn trong phng c 5
ngi n ng, 20 ngi n b v 12 tr em th tng s ngi quy i l:
N = 5 + 20 x 0,85 + 12 x 0,75 = 5 + 17 + 9 = 31 ngi
Trong trng hp khng gian kho st l nh hng th nn cng thm lng nhit tha
do thc n to ra cho mi ngi l 20W, trong 10W l nhit hin v 10W l nhit n
* H s tc dng khng ng thi
Khi tnh ton tn tht nhit cho cng trnh ln lun lun xy ra hin tng khng phi
lc no trong tt c cc phng cng c mt y s lng ngi theo thit k v tt c cc
n u c bt sng. trnh vic chn my c cng sut qu d, cn nhn cc tn tht Q2
v Q3 vi h s gi l h s tc dng khng ng thi Kt. V gi tr h s tc dng khng
ng thi nh gi t l ngi c mt thng xuyn trong phng trn tng s ngi c th c
33

hoc t l cng sut thc t ca cc n ang s dng trn tng cng sut n c trang b.
Trn bng trnh by gi tr ca h s tc ng khng ng thi cho mt s trng hp.

Bng 3.3: H s tc dng khng ng thi

Khu vc

H s Kt
Ngi
0,75 0,9
0,4 0,6
0,8 0,9

- Cng s
- Nh cao tng, khch sn
- Ca hng bch ho

34

n
0,7 0,85
0,3 0,5
0,9 1,0

Bng 3.4: Nhit n v nhit hin do ngi to ra,W/ngi

Mc hot ng
Ngi yn tnh
Ngi, hot ng nh
Hot ng vn phng
i, ng chm ri
Ngi, i chm
i, ng chm ri
Cc hot ng nh
Cc lao ng nh
Khiu v
i b 1,5 m/s
Lao ng nng

Nhit tha Nhit tha

t n ng trung bnh
28
trung nin
qh
qW
50
50
Nh ht
100
115
70
50
Trng hc
120
130
80
50
K.sn, V.Phng
130
140
80
50
Ca hng
130
160
97
53
Sn bay, hiu thuc
150
160
97
53
Ngn hng
150
160
105
55
Nh hng
160
150
165
55
Xng sn xut
220
230
188
62
V trng
250
260
220
80
Xng
300
300
132 298
Xng sn xut
430
440
Loi khng gian

35

27
qh
55
55
56
56
58
58
60
62
70
88
138

qW
45
65
74
74
92
92
100
158
180
212
292

Nhit phng, oC
26
24
qh
qW
qh
qW
33
67
40
60
50
70
60
60
60
70
70
60
60
70
70
60
74
76
86
64
74
76
86
64
80
80
92
68
135
85
150
70
156
94
172
78
204 110 190
96
144 286 154 276

22
qh
72
78
78
78
84
84
90
100
110
130
170

20
qW
28
42
52
52
66
66
70
120
140
170
260

qh
79
84
86
86
90
90
98
115
125
145
188

qW
21
36
44
44
60
60
62
105
125
155
242

3.2.4 Nhit do sn phm mang vo Q4

Tn tht nhit dng ny ch c trong cc x nghip, nh my, , trong khng gian iu
ho thng xuyn v lin tc c a vo v a ra cc sn phm c nhit cao hn nhit
trong phng.
Nhit ton phn do sn phm mang vo phng c xc nh theo cng thc
Q4 = G4.Cp (t1 - t2) + W4.r, kW
(3-16)
trong :
- Nhit hin: Q4h = G4.Cp (t1 - t2), kW
- Nhit n
: Q4w = W4.ro, kW
G4 - Lu lng sn phm vo ra, kg/s;
Cp - Nhit dung ring khi lng ca sn phm, kJ/kg.K;
W4 - Lng m ta ra (nu c) trong mt n v thi gian, kg/s;
ro - Nhit n ha hi ca nc ro = 2500 kJ/kg.

3.2.5 Nhit ta ra t b mt thit b nhit Q5

Nu trong khng gian iu ha c thit b trao i nhit, chng hn nh l si, thit b
sy, ng dn hi . . vv th c thm tn tht do ta nhit t b mt nng vo phng. Tuy nhin
trn thc t t xy ra v khi iu ha th cc thit b ny thng phi ngng hot ng.
Nhit ta ra t b mt trao i nhit thng c tnh theo cng thc truyn nhit v
ch l nhit hin. Ty thuc vo gi tr o c c m ngi ta tnh theo cng thc truyn
nhit hay to nhit.
- Khi bit nhit b mt thit b nhit tw:
Q5 = W.FW.(tW-tT)
(3-17)
Trong W l h s ta nhit t b mt nng vo khng kh trong phng v c tnh theo
cng thc sau:
4

Tw TT

100 100
0 , 25
W = 2,5.t
+ 58..
, W/m2.K
t
Khi tnh gn ng c th coi W = 10 W/m2.K
Trong :
t = tW - tT;
tW, tT - l nhit vch v nhit khng kh trong phng.
- Khi bit nhit cht lng chuyn ng bn trong ng dn tF:
Q5 = k.F.(tF-tT)
trong h s truyn nhit k = 2,5 W/m2.oC

(3-18)

(3-19)

3.2.6 Nhit do bc x mt tri vo phng Q6

3.2.6.1 Nhit bc x mt tri
C th coi mt tri l mt qu cu la khng l vi ng knh trung bnh 1,39.106km v
cch xa qu t 150.106 km. Nhit b mt ca mt tri khong 6000OK trong khi tm
t n 840.106 oK
Tu thuc vo thi im trong nm m khong cch t mt tri n tri t thay i,
mc thay i x dch trong khong +1,7% so vi khong cch trung bnh ni trn.
Do nh hng ca bu kh quyn lng bc x mt tri gim i kh nhiu. C nhiu
yu t nh hng ti bc x mt tri nh mc nhim bi, my m, thi im trong ngy
36

v trong nm, a im ni lp t cng trnh, cao ca cng trnh so vi mt nc bin,

nhit ng sng ca khng kh xung quanh v hng ca b mt nhn bc x.
Nhit bc x c chia ra lm 3 thnh phn
- Thnh phn trc x - nhn nhit trc tip t mt tri
- Thnh phn tn x - Nhit bc x chiu ln cc i tng xung quanh lm nng chng
v cc vt bc x gin tip ln kt cu
- Thnh phn phn chiu t mt t.

3.2.6.2 Xc nh nhit bc x mt tri.

Nhit bc x xm nhp vo phng ph thuc kt cu bao che v c chia ra lm 2 dng:
- Nhit bc x qua ca knh Q61
- Nhit bc x qua kt cu bao che tng v mi: Q62
Q6 = Q61 + Q62
(3-20)

a. Nhit bc x qua knh

Nhit truyn qua knh c phn bit trong 2 trng hp:
- Trng hp 1: s dng knh c bn hoc knh thng nhng bn trong phng khng
c rm che.
- Trng hp 2: s dng knh thng bn trong c rm che
* Trng hp 1:
Knh c bn l loi knh trong sut, dy 3mm, c h s hp th m=6%, h s phn
x m = 8% (ng vi gc ti ca tia bc x l 30o)
Nhit bc x mt tri qua knh c tnh theo cng thc:
Q61 = Fk.R.c.ds.mmkh.K.m, W
(3-21)
trong :
+ Fk - Din tch b mt knh, m2. Nu khung g Fk = 0,85 F (F Din tch phn knh v
khung), khung st Fk = F
+ R- Nhit bc x mt tri qua ca knh c bn vo phng. Gi tr R cho bng 3-7
+ c - H s tnh n cao H (m) ni t ca knh so vi mc nc bin:
H
(3-22)
C = 1 + 0,023.
1000
+ ds - H s xt ti nh hng ca chnh lch nhit ng sng so vi 20oC
t 20
(3-23)
ds = 1 0,13. s
10
+ mm - H s xt ti nh hng ca my m. Tri khng my ly mm = 1, tri c my
mm=0,85
+ kh - H s xt ti nh hng ca khung knh. Ngi ta nhn thy khi tia bc x mt tri
i n ca knh, mt phn knh c che nng nh khung ca ca s, khung cng to bn th
din tch c che cng nhiu. Kt cu khung khc nhau th mc che khut mt phn
knh di cc tia bc x khc nhau. Vi khung g kh = 1, khung kim loi kh = 1,17
+ K - H s knh, ph thuc mu sc v loi knh khc knh c bn v ly theo bng 3-5.
+ m - H s mt tri. H s ny xt ti nh hng ca mn che ti bc x mt tri. Khi
khng c mn che m = 1. Khi c mn m c chn theo bng 3-6

Bng 3-5: c tnh bc x ca cc loi knh

Loi knh

H s
hp th
37

H s
phn x

H s
xuyn

H s
knh K

k
0,06
0,15
0,34
0,51
0,74
0,75
0,36
0,44
0,30

Knh c bn
Knh trong dy 6mm, phng
Knh spectrafloat, mu ng nu, dy 6mm
Knh chng nng, mu xm, 6mm
Knh chng nng, mu ng nu, 12mm
Knh Calorex, mu xanh, 6mm
Knh Stopray, mu vng, 6mm
Knh trong trng mng phn x RS20, 6mm
Knh trong trng mng phn x A18, 4mm

k
0,08
0,08
0,10
0,05
0,05
0,05
0,39
0,44
0,53

qua k
0,86
0,77
0,56
0,44
0,21
0,20
0,25
0,12
0,17

1,00
0,94
0,80
0,73
0,58
0,57
0,44
0,34
0,33

Bng 3-6: c tnh bc x ca mn che

Loi mn che, rm che
- Ca chp mu nht
mu trung bnh
mu m
- Mn che loi metalon
- Mn che Brella kiu H Lan

H s hp
th m

H s phn
x m

0,37
0,58
0,72
0,29
0,09

0,51
0,39
0,27
0,48
0,77

H s
xuyn qua
m
0,12
0,03
0,01
0,23
0,14

H s mt
tri m
0,56
0,65
0,75
0,58
0,33

Bng 3-7: Dng nhit bc x mt tri xm nhp vo phng R, W/m2

V 10O Bc
Thng
Hng
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
6
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
5 v 7
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
4 v 8
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang

6
60
173
170
57
6
6
6
6
13
16
132
158
82
3
3
3
3
9
3
54
79
57
3
3
3
3
6

7
139
413
423
155
25
25
25
25
139
107
401
426
180
22
22
22
22
132
47
356
435
249
22
22
22
22
120

8
158
483
489
173
35
25
25
25
337
123
467
498
208
35
35
35
35
337
50
410
514
296
35
35
35
35
331

9
142
442
438
146
41
41
41
41
524
110
419
448
177
41
41
41
41
524
47
350
470
268
41
41
41
41
527

38

10
139
334
309
79
44
44
44
44
647
104
344
309
101
44
44
44
44
662
47
252
328
189
44
44
44
44
672

Gi mt tri
11
12
136 129
205 88
129 44
44
44
44
44
44
44
44
44
57
88
735 766
98
95
177 69
136 44
44
44
44
44
44
44
44
44
44
69
744 779
44
44
107 44
145 44
85
44
44
44
44
44
44
44
44
44
763 789

13
14
136 139
44
44
44
44
44
44
44
44
44
79
129 309
205 334
735 647
98 104
44
44
44
44
44
44
44
44
44 101
136 309
177 344
744 662
44 47
44 44
44 44
44
44
44
44
85 189
145 252
107 237
763 672

15
142
41
41
41
41
136
438
442
524
110
41
41
41
41
177
448
419
524
47
41
41
41
41
268
470
350
527

16
158
35
35
35
35
173
489
483
337
123
35
35
35
35
208
498
467
337
50
35
35
35
35
296
514
410
331

17
139
25
25
25
25
155
423
413
139
107
22
22
22
22
180
426
401
132
47
22
22
22
22
249
435
356
120

19
281
410
306
19
19
19
19
98
16
183
372
325
57
16
16
16
69
13
85
312
312
110
13
13
13
54
13
47
271
312
158
13
13
13
44

35
325
517
401
41
35
35
35
306
32
208
489
464
126
32
32
32
268
28
117
451
483
205
28
28
28
196
28
88
432
486
233
28
28
28
208

41
252
476
385
60
41
41
41
505
41
139
457
470
173
41
41
41
438
38
54
416
508
287
38
38
38
413
38
54
410
514
296
38
38
38
378

44
44
142 54
334 148
296 177
76
85
44
44
44
44
44
44
653 741
44
44
88
44
315 126
388 255
205 224
44
57
44
44
44
44
609 694
41
44
41
44
293 123
460 344
303 328
54
98
41
44
41
44
552 637
41
44
41 44
287 132
470 382
344 366
73 144
41
44
41
44
527 609

V 20O Bc
Thng
Hng
6
Bc
88
ng Bc
255
ng 255
ng Nam
88
6
Nam
9
Ty Nam 9

7
129
454
467
196
28
28

8
104
385
505
230
38
38

9
79
262
451
208
44
44

10
60
120
303
139
44
44

Ty
9
Ty Bc
9
Mt nm ngang 35
Bc
63
ng Bc
224
ng 237

28
28
189
88
416
467

38
38
382
73
435
514

44
44
555
54
350
457

44
44
681
47
230
312

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
3 v 9
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
2 v 10
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
1 v 11
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
12
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang

3
3
3
3
3
3
3
3
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

39

44
44
44
66
88
66
44
44
779
44
44
44
145
230
145
44
44
735
44
44
44
221
334
221
44
44
662
44
44
44
249
378
249
44
44
637

Gi mt tri
11
12
54
47
47
44
129 44
66
44
44
44
44
44
44
44
732
44
98
145

44
47
789
44
44
44

44
44
44
44
85
177
148
54
741
44
44
44
57
224
255
126
44
694
44
44
44
98
328
344
123
44
637
44
44
44
114
366
382
132
44
609

44
44
44
44
76
196
334
142
653
44
44
44
44
205
388
315
88
609
41
41
41
54
303
460
293
41
552
41
41
41
73
344
470
287
41
527

41
41
41
41
60
385
476
252
505
41
41
41
41
173
470
457
139
438
38
38
38
38
287
508
416
54
413
38
38
38
38
296
514
410
54
378

35
35
35
35
41
401
517
325
306
32
32
32
32
126
464
489
208
268
28
28
28
28
205
483
451
117
196
28
28
28
28
233
486
432
88
208

19
19
19
19
19
306
410
281
98
16
16
16
16
57
325
372
183
69
13
13
13
13
110
312
312
85
54
13
13
13
13
158
312
271
47
44

13
54
44
44
44
44
66

14
60
44
44
44
44
139

15
79
38
44
44
44
208

16
104
28
38
38
38
230

17
129
9
28
28
28
196

129
120
732
44
44
44

302
262
681
47
44
44

451
385
555
54
41
41

505
454
382
73
38
38

467
486
189
88
25
25

287
66
13
13
13
57
9
76
224
230
88
9

268
38
38
38
38
372
35
372
520
356
35
35
35
35
337
35
274
514
429
69
35
35
35
293
28
164
464
460
158
28
28
28
214
25
82
404
450
218
25

249
44
44
41
41
552
41
281
470
341
44
41
41
41
527
41
186
470
442
120
41
41
41
483
38
91
445
505
240
38
38
38
401
35
44
401
517
315
35

180
44
44
44
44
681
44
158
334
309
63
44
44
445
662
44
69
328
378
164
44
44
44
624
41
41
315
470
293
41
41
41
539
41
41
287
498
388
50

91
44
44
44
44
757
44
57
161
173
76
44
44
44
741
44
44
142
265
199
47
44
44
710
44
44
155
375
335
85
44
44
618
41
41
136
426
429
145

44
44
44
44
44
792
44
44
44
63
82
63
44
44
779
44
44
44
129
205
129
44
44
735
44
44
44
233
350
233
44
44
656
41
41
41
287
445
287

44
44
91
145
98
757
44
44
44
44
76
173
161
57
741
44
44
44
47
199
265
142
44
710
44
44
44
85
334
375
155
44
618
41
41
41
145
429
426

44
44
180
312
230
681
44
44
44
44
63
309
334
158
662
44
44
44
44
164
378
328
69
624
41
41
41
41
293
470
315
41
539
41
41
41
50
388
498

41
41
249
457
350
552
41
41
41
41
44
341
470
281
527
41
41
41
44
120
442
470
186
483
38
38
38
38
240
505
445
91
401
35
35
35
35
315
517

38
38
268
514
435
372
35
35
35
35
35
356
520
372
337
35
35
35
35
69
429
514
247
293
28
28
28
28
158
460
464
164
214
25
25
25
25
218
454

25
25
221
467
416
173
32
22
22
22
22
281
148
350
151
19
19
19
19
25
312
410
262
95
13
13
13
13
66
287
312
139
57
9
9
9
9
88
230

0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

9
9
16
6
44
177
186
79
6
6
6
13

25
25
151
22
57
372
438
233
22
22
22
114

35
35
319
35
38
382
527
350
35
35
35
290

38
41
38
41
460 542
38 41
38 41
268 107
501 423
416 460
63 198
38
41
38
41
246 508

41
41
568
41
41
41
306
470
306
41
41
536

136
41
542
41
41
41
189
460
423
107
41
508

287
41
460
38
38
38
63
416
501
268
38
426

401
41
319
35
35
35
35
350
527
382
38
290

404
82
151
22
22
22
22
233
438
372
57
114

224
76
16
6
6
6
6
79
186
177
44
13

Gi mt tri
11
12
13

14

15

16

17

98
ng Nam
9
Nam
Ty Nam 9
Ty
9
Ty Bc
9
Mt nm ngang 25
Bc
19
ng Bc
142
ng 167
ng Nam
91
4 v 8
Nam
6
Ty Nam 6
Ty
6
Ty Bc
6
Mt nm ngang 16
Bc
0
ng Bc
0
ng 0
ng Nam
0
3 v 9
Nam
0
Ty Nam 0
Ty
0
Ty Bc
0
Mt nm ngang 0
Bc
0
ng Bc
0
2 v 10
ng 0
ng Nam
0
Nam
0
Ty Nam 0
Ty
0
Ty Bc
0
Mt nm ngang 0
Bc
0
ng Bc
0
1 v 11
ng 0
ng Nam
0
Nam
0
Ty Nam 0
5 v 7

1 v 11

12

Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang

V 30O Bc
Thng
Hng

221
25
25
25
25
173
32
350
448
281
22
22
22
22
151
19
262
410
312
25
19
19
19
95
13
139

10
40

5 v 7

4 v 8

3 v 9

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng

ng Nam
Nam
3 v 9
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
2 v 10
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
1 v 11
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang

104
331
341
132
16
16
16
16
60
69
293
315
132
13
13
13
13
47
19
173
208
117
6
6
6
6
19
0
0
0

91
410
492
237
32
32
32
32
192
63
413
489
259
28
28
28
28
208
25
341
464
309
25
25
25
25
148
16
233
391

57
306
508
284
38
28
38
38
413
44
388
517
315
38
38
38
38
388
35
315
520
401
41
35
35
35
337
32
284
498

44
173
451
284
44
44
44
44
568
44
281
457
315
44
41
41
41
555
41
208
467
407
85
41
41
41
508
38
126
454

44
60
309
230
47
44
44
44
684
44
145
312
262
63
44
44
44
675
41
85
322
353
148
41
41
41
631
41
47
325

44
44
139
139
60
44
44
44
757
44
50
139
167
85
44
44
44
744
44
44
145
259
183
47
44
44
710
44
44
151

44
44
44
54
66
54
44
44
789
44
44
44
69
95
44
44
44
776
44
44
44
123
198
123
44
44
741
44
44
44

44
44
44
44
60
139
139
60
757
44
44
44
44
85
167
139
50
744
44
44
44
47
183
259
145
44
710
44
44
44

44
44
44
44
47
230
309
173
684
44
44
44
44
63
262
312
145
675
41
41
41
41
148
353
322
85
631
41
41
41

44
38
44
44
44
284
451
306
568
44
41
41
41
44
315
457
281
555
41
41
413
41
85
407
467
208
508
38
38
38

57
32
38
38
38
284
508
410
413
44
38
38
38
38
315
517
388
388
35
35
35
35
41
401
520
315
337
32
32
32

91
16
32
32
32
237
492
438
192
63
28
28
28
28
258
489
413
208
25
25
25
25
25
309
464
341
148
16
16
16

0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

309
28
16
16
16
79
9
140
249
230
57
9
9
9
19
3
25
85
88
32
3
3
3
6

413
57
32
32
32
255
25
123
426
448
180
25
25
25
155
19
50
344
401
214
19
19
19
85

479
189
38
38
38
426
35
57
416
514
290
35
35
35
315
28
28
366
508
344
28
28
28
224

445
259
41
41
41
565
38
38
296
501
382
47
38
38
451
35
35
262
511
432
73
35
35
344

356
309
79
44
44
637
41
41
136
429
438
148
41
41
539
38
38
110
451
486
202
38
38
429

211
331
211
44
44
669
44
44
44
290
457
290
44
44
565
38
38
38
328
501
328
38
38
457

79
309
356
151
44
637
41
41
41
148
438
429
136
41
538
38
38
38
202
486
451
110
38
429

41
259
445
325
47
565
38
38
38
47
382
501
296
38
451
35
35
35
73
432
511
262
35
344

38
189
479
454
126
426
35
35
35
35
290
514
416
57
315
28
28
28
28
344
508
366
28
224

32
57
413
498
284
255
25
25
25
25
180
448
426
123
155
19
19
19
19
214
401
344
50
85

16
28
309
391
233
79
9
9
9
9
57
230
294
104
19
3
3
3
3
32
88
85
25
6

41

12

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm ngang

0
0
0
0
0
0
0
0
0

0
0
0
0
0
0
0
0
0

13
32
290
360
202
13
13
13
60

28
28
331
495
356
28
28
28
189

35 38
35 38
252 101
511 451
448 501
88 227
35
38
35
38
306 385

38
38
38
341
514
341
38
38
413

38
38
38
227
501
451
101
38
385

35
35
35
88
448
511
252
35
306

28
28
28
28
356
495
331
28
189

13
13
13
13
202
360
290
32
60

0
0
0
0
0
0
0
0
0

Cng thc (3-21) trn y ch tnh cho cc trng hp sau:

- Knh l knh c bn (K = 1) c hoc khng c rm che
- Khng phi knh c bn (k 1) v khng c rm che (m = 1).
Trng hp knh khng phi knh c bn (K 1) v c rm che (m 1) ngi ta tnh
theo cng thc di y.
* Trng hp 2: khng phi knh c bn v c rm che:
Q61 = Fk.R.c.ds.mmkh.K, W

(3-24)

trong
Fk - Din tch ca knh, m2;

R" = [0,4. K + K .( m + m + K . m + 0,4. K . m )].R n

(3-25)
2
Rn - Nhit bc x n ngoi b mt knh; W/m .
R
Rn =
0,88
Tr s R ly theo bng 3-7, cc gi tr K, K, K ly theo bng 3-5, m, m, m ly
theo bng 3-6. Cc h s khc vn tnh ging nh cc h s cng thc (3-21)

* Bc x mt tri qua knh thc t

Nhit bc x mt tri khi bc x qua knh ch c mt phn tc ng tc thi ti
khng kh trong phng, phn cn li tc ng ln kt cu bao che v b hp th mt phn, ch
sau mt khong thi gian nht nh mi tc ng ti khng kh trong phng.
V vy thnh phn nhit tha do cc tia bc x xm nhp qua ca knh gy tc ng
tc thi n ph ti h thng iu ho khng kh
Rxn = Rmax.k.nt
(3-26)
trong
Rxn - Lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh gy tc ng tc thi n ph ti ca
h thng iu ho khng kh, W/m2;
Rmax - Lng bc x mt tri ln nht xm nhp qua ca knh, W/m2 (Tham kho bng 38a);
nt - H s tc dng tc thi (Tham kho bng 3-8b, v 3-8c);
k - Tch s cc h s xt ti nh hng ca cc yu t nh sng m, cao, nhit ng
ng sng, loi khung ca v mn che.
H s tc ng tc thi cho trong cc bng 3-8b v 3-8c. Cn lu rng xc nh
h s tc dng tc thi phi cn c vo khi lng tnh cho 1m2 din tch. Tht vy khi khi
lng ring ca vt cng ln, kh nng hp th cc tia bc x cng ln, do mc chm
tr gia im cc i ca nhit bc x v ph ti lnh cng ln.

42

Bng 3-8a: Lng nhit ln nht xm nhp qua ca knh loi c bn Rmax, W/m2
V
(Bc)

10

20

30

Thng
Bc
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12

141
79
32
32
32
32
126
95
41
32
32
28
28
82
60
35
32
28
25
25
63
50
35
28
25
22
19

ng
Bc
492
483
445
372
249
164
132
483
467
410
325
208
117
88
486
435
372
274
164
82
57
438
413
341
284
123
50
38

ng
464
479
514
527
514
479
464
489
498
514
517
489
451
432
505
514
520
514
464
404
382
508
517
520
498
426
366
331

ng
Nam
132
164
294
372
445
483
492
173
208
296
401
470
508
514
230
268
356
442
505
517
527
284
315
407
479
514
511
511

43

Hng
Nam
44
44
44
44
107
211
259
44
44
44
88
230
334
378
44
44
82
205
350
445
470
66
95
199
331
457
501
514

Ty
Nam
132
164
294
372
445
483
492
173
208
296
401
470
508
514
230
268
356
442
505
517
527
284
315
407
479
514
511
511

Ty
464
479
514
527
514
479
464
489
498
514
517
489
451
432
505
514
520
514
464
404
382
508
517
520
498
426
366
331

Ty
Bc
492
483
445
372
249
164
132
483
467
410
325
208
117
88
486
435
372
274
164
82
57
438
413
341
284
123
50
38

Mt
Ngang
713
735
773
789
773
735
713
766
779
789
779
725
662
637
789
792
779
735
656
568
536
789
776
741
669
565
457
413

Bng 3-8b: H s tc dng tc thi nt ca lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh c mn che bn trong
(Hot ng 24gi/24, nhit khng kh khng i)
Hng

Nam
ng
Nam
ng
ng
Bc
Ty
Bc
Ty
Ty
Nam
Bc

Khi
lng
kg/m2
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150

Sng
9

10

11

12

0,06
0,04
0,10
0,04
0,03
0
0,39
0,40
0,46
0,47
0,48
0,55
0,08
0,07
0,03
0,08
0,07
0,03
0,08
0,07
0,03
0,08
0,06
0

0,06
0,04
0,21
0,28
0,28
0,30
0,56
0,58
0,70
0,58
0,60
0,76
0,09
0,08
0,05
0,09
0,08
0,04
0,08
0,08
0,04
0,36
0,31
0,25

0,23
0,22
0,43
0,47
0,47
0,57
0,62
0,65
0,80
0,54
0,57
0,73
0,10
0,09
0,07
0,09
0,08
0,06
0,9
0,08
0,06
0,67
0,67
0,74

0,38
0,38
0,63
0,59
0,61
0,75
0,59
0,63
0,79
0,42
0,46
0,58
0,10
0,09
0,08
0,10
0,09
0,07
0,10
0,08
0,07
0,71
0,72
0,83

0,51
0,52
0,77
0,64
0,67
0,84
0,49
0,52
0,64
0,27
0,30
0,36
0,10
0,10
0,09
0,10
0,09
0,08
0,11
0,10
0,09
0,74
0,76
0,88

0,60
0,63
0,86
0,62
0,65
0,81
0,33
0,35
0,42
0,21
0,24
0,24
0,10
0,10
0,09
0,10
0,09
0,08
0,24
0,24
0,23
0,76
0,79
0,91

0,66
0,70
0,88
0,53
0,57
0,69
0,23
0,24
0,25
0,20
0,20
0,19
0,10
0,10
0,10
0,10
0,09
0,08
0,39
0,40
0,47
0,79
0,81
0,94

0,67
0,71
0,82
0,41
0,44
0,50
0,21
0,22
0,19
0,19
0,19
0,17
0,10
0,10
0,10
0,18
0,18
0,19
0,53
0,55
0,67
0,81
0,83
0,96

0,64
0,69
0,56
0,27
0,29
0,30
0,20
0,20
0,16
0,18
0,17
0,15
0,16
0,15
0,17
0,36
0,36
0,42
0,63
0,66
0,81
0,83
0,85
0,96

0,59
0,59
0,50
0,24
0,24
0,20
0,18
0,18
0,14
0,17
0,16
0,13
0,33
0,34
0,39
0,52
0,54
0,65
0,66
0,70
0,86
0,84
0,87
0,98

0,42
0,45
0,24
0,21
0,21
0,17
0,17
0,16
0,11
0,16
0,15
0,12
0,49
0,52
0,63
0,63
0,66
0,81
0,61
0,64
0,79
0,86
0,88
0,98

0,24
0,26
0,16
0,19
0,18
0,13
0,15
0,14
0,09
0,14
0,13
0,11
0,61
0,65
0,80
0,65
0,68
0,85
0,47
0,50
0,60
0,87
0,90
0,99

45

Chiu, Ti
6
7
0,22
0,22
0,11
0,16
0,15
0,09
0,12
0,12
0,07
0,12
0,11
0,07
0,60
0,64
0,79
0,55
0,60
0,74
0,23
0,26
0,26
0,88
0,91
0,99

0,19
0,18
0,08
0,14
0,12
0,05
0,10
0,09
0,04
0,09
0,08
0,04
0,19
0,23
0,28
0,22
0,25
0,30
0,19
0,20
0,17
0,29
0,30
0,26

10

11

12

Sng
3

0,17
0,16
0,05
0,12
0,10
0,04
0,09
0,08
0,02
0,08
0,07
0,02
0,17
0,18
0,18
0,19
0,20
0,19
0,18
0,17
0,12
0,26
0,26
0,17

0,15
0,13
0,04
0,11
0,09
0,03
0,08
0,07
0,02
0,07
0,06
0,02
0,15
0,15
0,12
0,17
0,17
0,13
0,16
0,15
0,08
0,23
0,22
0,12

0,13
0,12
0,02
0,10
0,08
0,02
0,08
0,06
0,01
0,06
0,05
0,01
0,13
0,12
0,09
0,15
0,15
0,09
0,14
0,13
0,05
0,20
0,19
0,08

0,12
0,10
0,02
0,09
0,07
0,01
0,07
0,05
0,01
0,06
0,05
0,01
0,12
0,11
0,06
0,14
0,13
0,06
0,13
0,11
0,04
0,19
0,16
0,05

0,10
0,09
0,01
0,08
0,06
0
0,06
0,05
0
0,05
0,04
0
0,10
0,09
0,04
0,12
0,11
0,05
0,11
0,10
0,03
0,17
0,15
0,04

0,09
0,08
0,01
0,07
0,05
0
0,05
0,04
0
0,05
0,04
0
0,09
0,08
0,03
0,11
0,10
0,03
0,10
0,09
0,02
0,15
0,13
0,03

0,08
0,07
0
0,06
0,05
0
0,05
0,04
0
0,04
0,03
0
0,08
0,07
0,02
0,10
0,08
0,02
0,09
0,08
0,01
0,14
0,12
0,02

0,07
0,06
0
0,06
0,04
0
0,05
0,03
0
0,04
0,03
0
0,08
0,06
0,02
0,09
0,07
0,02
0,08
0,07
0,01
0,12
0,10
0,01

0,07
0,06
0
0,05
0,04
0
0,04
0,03
0
0,04
0,02
0
0,07
0,06
0,01
0,08
0,06
0,01
0,08
0,06
0
0,11
0,09
0,01

0,05
0
0,05
0,03
0
0,04
0,02
0
0,03
0,02
0
0,06
0,05
0
0,07
0,05
0
0,07
0,05
0
0,10
0,08
0.01

Bng 3-8c: H s tc dng tc thi nt ca lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh khng c mn che hoc trong rm
(Hot ng 24gi/24, nhit khng kh khng i)
Hng

Nam
ng
Nam
ng
ng
Bc
Ty
Bc
Ty
Ty
Nam
Bc

Khi
lng
kg/m2
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150
> 700
500
150

Sng
9

10

11

12

0,17
0,19
0,31
0,16
0,16
0,27
0,08
0,05
0
0,10
0,07
0
0,11
0,09
0,02
0,12
0,09
0,02
0,10
0,08
0,02
0,16
0,11
0

0,27
0,31
0,56
0,26
0,29
0,50
0,14
0,12
0,18
0,10
0,06
0
0,10
0,09
0,03
0,10
0,09
0,04
0,10
0,09
0,04
0,23
0,33
0,48

0,33
0,38
0,65
0,34
0,40
0,67
0,22
0,23
0,40
0,13
0,12
0,12
0,10
0,08
0,05
0,11
0,09
0,05
0,10
0,09
0,05
0,33
0,44
0,66

0,33
0,39
0,61
0,39
0,46
0,73
0,71
0,35
0,59
0,20
0,20
0,29
0,10
0,09
0,06
0,10
0,09
0,06
0,10
0,09
0,07
0,41
0,54
0,76

0,31
0,36
0,46
0,40
0,46
0,68
0,38
0,44
0,72
0,28
0,30
0,48
0,10
0,09
0,08
0,10
0,09
0,07
0,10
0,09
0,08
0,47
0,57
0,82

0,29
0,34
0,33
0,38
0,42
0,53
0,43
0,49
0,77
0,35
0,39
0,64
0,14
0,14
0,12
0,10
0,09
0,07
0,10
0,09
0,09
0,52
0,62
0,87

0,27
0,27
0,26
0,34
0,36
0,38
0,44
0,51
0,72
0,42
0,48
0,75
0,21
0,22
0,34
0,10
0,10
0,08
0,10
0,09
0,10
0,57
0,66
0,91

0,25
0,24
0,21
0,30
0,31
0,27
0,43
0,47
0,60
0,48
0,54
0,82
0,29
0,31
0,53
0,13
0,12
0,14
0,10
0,09
0,10
0,61
0,70
0,43

0,23
0,22
0,18
0,28
0,28
0,22
0,39
0,41
0,44
0,51
0,58
0,81
0,36
0,42
0,68
0,19
0,19
0,29
0,12
0,11
0,13
0,66
0,74
0,95

0,22
0,21
0,16
0,26
0,25
0,18
0,35
0,36
0,32
0,51
0,57
0,75
0,43
0,50
0,78
0,27
0,30
0,49
0,17
0,19
0,27
0,69
0,76
0,97

0,20
0,19
0,14
0,23
0,23
0,15
0,32
0,31
0,23
0,48
0,53
0,61
0,47
0,53
0,78
0,36
0,40
0,67
0,25
0,29
0,48
0,72
0,79
0,98

0,19
0,17
0,12
0,22
0,20
0,12
0,29
0,27
0,18
0,42
0,45
0,42
0,46
0,51
0,68
0,42
0,48
0,76
0,34
0,40
0,65
0,74
0,80
0,98

46

Chiu, Ti
6
7
0,17
0,16
0,09
0,20
0,18
0,09
0,26
0,24
0,14
0,37
0,37
0,28
0,40
0,44
0,46
0,44
0,51
0,75
0,39
0,46
0,73
0,59
0,60
0,52

0,15
0,14
0,06
0,18
0,15
0,06
0,23
0,21
0,09
0,33
0,31
0,19
0,34
0,35
0,29
0,38
0,42
0,53
0,34
0,40
0,49
0,52
0,51
0,34

10

11

12

Sng
3

0,14
0,12
0,04
0,16
0,14
0,04
0,21
0,18
0,07
0,29
0,24
0,13
0,30
0,29
0,20
0,33
0,35
0,33
0,29
0,32
0,31
0,46
0,44
0,24

0,12
0,10
0,03
0,14
0,12
0,03
0,19
0,16
0,05
0,26
0,23
0,09
0,27
0,26
0,14
0,29
0,30
0,22
0,26
0,26
0,21
0,42
0,37
0,16

0,11
0,07
0,02
0,13
0,11
0,02
0,16
0,14
0,03
0,23
0,20
0,06
0,24
0,22
0,09
0,26
0,25
0,15
0,23
0,22
0,16
0,37
0,32
0,11

0,10
0,08
0,01
0,12
0,09
0,01
0,15
0,12
0,02
0,21
0,18
0,04
0,22
0,19
0,07
0,23
0,22
0,11
0,20
0,19
0,10
0,34
0,29
0,07

0,09
0,07
0,01
0,10
0,08
0,01
0,13
0,10
0,01
0,19
0,16
0,03
0,20
0,17
0,05
0,21
0,19
0,08
0,18
0,16
0,07
0,31
0,27
0,05

0,08
0,06
0,01
0,09
0,08
0,01
0,12
0,09
0,01
0,17
0,14
0,02
0,18
0,15
0,03
0,18
0,16
0,05
0,16
0,14
0,05
0,27
0,23
0,04

0,07
0,05
0
0,08
0,06
0,01
0,11
0,08
0,01
0,15
0,12
0,01
0,16
0,13
0,02
0,16
0,14
0,04
0,14
0,13
0,04
0,25
0,21
0,02

0,07
0,05
0
0,08
0,06
0
0,10
0,08
0
0,14
0,11
0,01
0,14
0,12
0,02
0,15
0,13
0,03
0,13
0,11
0,03
0,23
0,18
0,02

0,06
0,05
0
0,07
0,05
0
0,09
0,06
0
0,13
0,10
0
0,13
0,11
0,01
0,13
0,11
0,02
0,12
0,10
0,02
0,21
0,16
0,01

0,06
0,04
0
0,06
0,04
0,01
0,08
0,06
0
0,12
0,08
0
0,12
0,09
0,01
0,02
0,09
0,01
0,10
0,08
0,01
0,17
0,13
0,01

V d 1: Xc nh lng nhit bc x ln nht vo qua ca s bng knh c bn, rng 5m2.

Cho bit a phng ni lp t cng trnh v 20o Bc, knh quay v hng ng, khung
ca bng st, nhit ng sng trung bnh l 25oC, tri khng sng m, cao so vi mt
nc bin l 100m.
-ng vi 20o Bc, hng ng, theo bng 3-8, tra c Rmax = 520 W/m2 vo 8 gi
thng 4 v thng 8
- H s c = 1 + 0,023x100/1000 = 1,0023
- H s ds = 1 - 0,13 (25-20)/10 = 1,065
- Tri khng my nn mm = 1
- Khung ca knh l khung st nn kh = 1,17
- Knh l knh c bn v khng c rm che nn k = m =1
Theo cng thc (3-21) ta c:
Q = 5 x 520 x 1,0023 x 1,065 x 1,17 = 3247 W
V d 2: Xc nh lng nhit bc x xm nhp khng gian iu ho qua 10m2 knh
chng nng mu xm dy 6mm, t hng Ty Nam, TP. H Ch Minh, bn trong c mn
che kiu H Lan. V tr lp t c cao so vi mt nc bin khng ng k, nhit ng
sng trung bnh 24oC, tri khng my, khung ca bng g.
- Lng nhit bc x qua knh c xc nh theo cng thc:
Q = F.Rxn.c.ds.mmkh
- Cc h s c = mm = kh = 1
- H s ds = 1+ 0,13.(24 - 20)/10 = 1,052
- Lng nhit xm nhp:
[0,4 K + K .( m + m + K . m + 0,4. K . m )]
.R
R XN =
0,88
[ 0,4 x 0,51 + 0,44.(0,09 + 0,14 + 0,05x0,77 + 0,4x0,51x0 .09]
.R = 0,375.R
R XN =
0,88
- Gi tr R tra theo bng 3-7 vi 10o v Bc, hng Ty Nam: Rmax = 508 W/m2 vo
lc 15 gi thng 1 v 11.
Q = 10 x 0,375 x 508 x 1,052 = 2004 W

b. Nhit lng bc x mt tri qua kt cu bao che Q62.

Khc vi ca knh c ch bc x mt tri qua kt cu bao che c thc hin nh sau
- Di tc dng ca cc tia bc x mt tri, b mt bn ngoi cng ca kt cu bao che
s dn dn nng ln do hp th nhit. Lng nhit ny s to ra mi trng mt phn, phn
cn li s dn nhit vo bn trong v truyn cho khng kh trong phng bng i lu v bc
x. Qu trnh truyn ny s c chm tr nht nh. Mc chm tr ph thuc bn cht kt
cu tng, mc dy mng.
Thng thng ngi ta b qua lng nhit bc x qua tng. Lng nhit truyn qua
mi do bc x v chnh nhit trong phng v ngoi tri c xc nh theo cng thc:
Q62 = F.k.m.t, W
(3-27)
2
F - Din tch mi (hoc tng), m ;
k - H s truyn nhit qua mi (hoc tng), W/m2.K;
t = tTD - tT chnh nhit tng ng.
.R
(3-28)
t TD = t T + S xn , K
N
s - H s hp th ca mi v tng;
N = 20 W/m2.K - H s to nhit i lu ca khng kh bn ngoi;

47

R
- Nhit bc x p vo mi hoc tng, W/m2;
0,88
R - Nhit bc x qua knh vo phng (tra theo bng 3-7), W/m2;
m - H s mu ca mi hay tng.
+ Mu thm
: m = 1;
+ Mu trung bnh
: m = 0,87;
+ Mu sng
: m = 0,78.
R XN =

s - H s hp th ca tng v mi ph thuc mu sc, tnh cht vt liu, trng thi b mt

tra theo bng di y

Bng 3.9: en b mt kt cu bao che

STT
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
B
22
23
24
25
26
C
27
28
29
30
31
32
33
34

Vt liu v mu sc
Mt mi
Fibr xi mng, mi, mu trng
Fibr xi mng, sau 6 thng s dng
Fibr xi mng, sau 12 nm s dng
Fibr xi mng mu trng, qut nc xi mng
Fibr xi mng mu trng sau 6 nm s dng
Tm p gn sng bng bng khong
Giy du lp nh th
Giy du lp nh th, rc ht khong ph mt
Giy du lp nh th, rc ct mu xm
Giy du lp nh th, rc ct mu xm
Tn mu sng
Tn mu en
Ngi mu hay nu
Ngi mu ti
Ngi xi mng mu xm
Thp nh bng hay mu trng
Thp nh bng hay m mu xanh
Tn trng km mi
Tn trng km b bi bn
Nhm khng nh bng
Nhm nh bng
Mt qut sn
Sn mu sng
Sn mu xanh da tri
Sn mu tm
Sn mu vng
Sn mu
Mt tng
granit mi nhn, mu , xm nht
granit mi nhn nh bng, mu xm
cm tch mi nhn mu trng
Gch trng men mu trng
Gch trng men mu nu sng
Gch nung mu mi
Gch nung, c bi bn
Gch gm p mt mu sng
48

H s
0,42
0,61
0,71
0,59
0,83
0,61
0,91
0,84
0,88
0,90
0,8
0,86
0,65
0,6
0,65
0,45
0,76
0,64
0,90
0,52
0,26
0,52
0,64
0,83
0,44
0,63
0,55
0,60
0,30
0,26
0,55
0,70 0,74
0,77
0,45

35 B tng nhn phng

36 Trt va mu vng, trng
37 Trt va mu xi mng nht

0,54 - 0,65
0,42
0,47

3.2.7 Nhit do lt khng kh vo phng Q7

Khi c chnh p sut trong nh v bn ngoi th s c hin tng r r khng kh.
Vic ny lun lun km theo tn tht nhit.
Ni chung vic tnh tn tht nhit do r r thng rt phc tp do kh xc nh chnh
xc lu lng khng kh r r. Mt khc cc phng c iu ha thng i hi phi kn. Phn
khng kh r r c th coi l mt phn kh ti cung cp cho h thng.
Q7 = L7.(IN - IT) = L7 .Cp(tN-tT) + L7.ro(dN-dT)
(3-29)
L7 - Lu lng khng kh r r, kg/s
IN, IT - Entanpi ca khng kh bn ngoi v bn trong phng, kJ/kg;
tT, tN - Nhit ca khng kh tnh ton trong nh v ngoi tri, oC;
dT, dN - Dung m ca khng kh tnh ton trong nh v ngoi tri, g/kg.kk.
Tuy nhin, lu lng khng kh r r Lrr thng khng theo quy lut v rt kh xc
nh. N ph thuc vo chnh lch p sut, vn tc gi, kt cu khe h c th, s ln ng
m ca ...vv. V vy trong cc trng hp ny c th xc nh theo kinh nghim
Q7h = 0,335.(tN - tT).V., W
(3-30)
Q7w = 0,84.(dN - dT).V., W
(3-31)
3
V - Th tch phng, m
- H s kinh nghim cho theo bng 3.10 di y
Bng 3.10: H s kinh nghim
Th tch < 500 500 1000 1500 2000 2500 > 3000
V, m3
0,7
0,6 0,55 0,5 0,42 0,4
0,35

Tng lng nhit do r r khng kh:

Q7 = Q7h + Q7w
(3-32)
Trong trng hp cc ca ra vo s lt ngi qua li tng i nhiu, cn b sung thm
lng khng kh.
Gc = Lc.n.
(3-33)
Gc - Lng khng kh lt qua ca, kg/gi
Lc - Lng khng kh lt qua ca khi 01 ngi i qua, m3/ngi
n - S lt ngi qua li ca trong 1 gi.
- Khi lng ring ca khng kh, kg/m3
Nh vy trong trng hp ny cn b sung thm
Q7h = 0,335.(tN - tT).Lc.n, W
(3-34)
Q7w = 0,84.(dN - dT). Lc.n, W
(3-35)
Bng 3-11 di y dn ra lng kh kh lt qua ca khi 01 ngi i qua.

49

Bng 3-11: Lng khng kh lt qua ca Lc, m3/ngi

n, Ngi/gi
< 100
100 700
700 1400
1400 2100

Lu lng Lc, m3/ngi

Ca thng
Ca xoay
0,8
3
0,7
3
0,5
3
0,3
2,75

3.2.8 Nhit truyn qua kt cu bao che Q8

Ngi ta chia ra lm 2 tn tht
- Tn tht do truyn nhit qua trn mi, tng v sn (tng trn) : Q81
- Tn tht do truyn nhit qua nn
: Q82
Tng tn tht truyn nhit
(3-36)
Q8 = Q81 + Q82

3.2.8.1 Nhit truyn qua tng, trn v sn tng trn Q81

1.Nhit lng truyn qua kt cu bao che c tnh theo cng thc sau
y:
Q81 = k.F..t
(3-37)
k -H s truyn nhit ca kt cu bao che, W/m2.oC
F - Din tch b mt kt cu bao che
t - chnh nhit gia bn ngoi v bn trong phng, oC
Ma h t = tN - tT , ma ng t = tT - tN.
- H s xt n v tr ca vch:
i vi tng bao
- i vi tng bao trc tip xc vi mi trng khng kh bn ngoi th = 1.
i vi tng ngn
- Nu ngn cch vi khng kh bn ngoi qua mt phng m khng iu ho = 0,7;
- Nu ngn cch vi khng kh bn ngoi qua hai phng m khng iu ho = 0,4;
- Nu tng ngn vi phng iu ho = 0.
i vi trn c mi
- Mi bng tn, ngi, fibr xi mng vi kt cu khng kn = 0,9
- Mi bng tn, ngi, fibr xi mng vi kt cu kn
= 0,8
- Mi nh lp bng giy du
= 0,75
i vi sn trn tng hm
- Tng hm c ca s
= 0,6
- Tng hm khng c ca s
= 0,4

2. Xc nh h s truyn nhit qua tng v trn.

50

1
1
, W/m2.K,
=

1
1
Ro
+ i +
T
i N
(3-38)
T - H s to nhit b mt bn trong ca kt cu bao che, W/m2.K;
N - H s to nhit b mt bn ngoi ca kt cu bao che, W/m2.K;
i, - Chiu dy ca lp th i, m;
i - H s dn nhit lp th i, W/m.K.
k=

a) H s trao i nhit bn ngoi v bn trong phng

H s ta nhit bn trong T v bn ngoi N phng iu ho c xc nh theo bng
3.12 di y:
Bng 3.12: H s trao i nhit bn ngoi v bn trong
N
W/m2.K

T
W/m2.K
11,6
8,7

Dng v v tr b mt kt cu bao che

- B mt tng, trn, sn nhn
- B mt tng, trn, sn c g, t s chiu cao
ca g v khong cch 2 mp g < 0,24
- Trn c g h/a = 0,23 0,3
- Trn c g h/a > 0,3
- Tng ngoi, sn, mi tip xc trc tip
khng kh bn ngoi.
- B mt hng ra hm mi, hoc hng ra cc
phng lnh, sn trn tng hm

8,1
7,6
23,3
11,6

b) Nhit tr ca lp khng kh
Nu trong kt cu bao che c lp m khng kh th tng nhit tr dn nhit phi cng
thm nhit tr ca lp khng kh ny. Thng lp m ny c lm trn trn chng nng.
Bng 3.13: Tr s nhit tr ca khng kh Rkk
B dy
lp khng kh
mm

Nhit tr lp khng kh
Rkk, m2.K/W
Lp khng kh nm ngang, dng
Lp khng kh nm ngang, dng
nhit i t di ln
nhit i t trn xung
Ma H
Ma ng
Ma H
Ma ng
0,155
0,129
0,146
0,129
0,189
0,155
0,155
0,138
0,206
0,163
0,163
0,138
0,224
0,172
0,172
0,138
0,232
0,181
0,181
0,146
0,249
0,189
0,181
0,155
0,249
0,189
0,189
0,155

10
20
30
50
100
150
200 300
Ghi ch:
Tr s Rkk cho bng trn y ng vi chnh nhit trn 2 b mt ca lp khng kh t =
10oC. Nu t 10oC ta cn nhn tr s cho bng 3-14 di y

Bng 3.14: H s hiu chnh nhit tr khng kh

chnh nhit t, oC

10

8
51

H s hiu chnh

1,05

1,1

1,15

1,2

c) H s dn nhit ca vt liu xy dng

H s dn nhit ca vt liu thay i ph thuc vo rng, m v nhit ca
vt liu.
- rng cng ln th cng b, v cc l kh trong vt liu c h s dn nhit thp
- m tng th h s dn nhit tng do nc chim ch cc l kh trong vt liu, do
h s dn nhit ca nc cao hn nhiu so vi h s dn nhit ca khng kh.
- Nhit tng, h s dn ca vt liu tng. S thay i ca h s dn nhit khi nhit
thay i theo quy lut bc nht:
= o + b.t kCal/m.h.K
(3-39)
trong :
o - H s dn nhit ca vt liu 0oC, kCal/m.h.K;
t - Nhit vt liu, oC;
b - H s t l ph thuc vo tnh cht vt liu, c gi tr nm trong khong 0,0001
0,001.
Tuy nhin, do s ph thuc vo nhit ca vt liu khng ng k nn trong cc tnh
ton thng coi h s dn nhit ca cc vt liu l khng i v ly theo bng di y.

Bng 3.15: H s dn nhit ca cc vt liu

STT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21

Vt liu
I- VT LIU AMING
Tm v bn ximng aming
Tm cch nhit ximng aming
Tm cch nhit ximng aming
II- B TNG
B tng ct thp
B tng dm
B tng gch v
B tng x
B tng bt hp hi nng
B tng bt hp hi nng
Tm thch cao p mt tng
Tm v ming thch cao nguyn cht
III- VT LIU T
Gch mc
IV- MNG GCH XY C
Gch thng thng vi va nng
Gch rng (=1300), xy va nh (=1400)
Gch nhiu l xy va nng
V- VT LIU TRT V VA
Va xi mng v va trt xi mng
Va tam hp v va trt tam hp
Va vi trt mt ngoi
Va vi trt mt trong
Tm p mt ngoi bng thch cao
Tm si g cng p mt
VI- VT LIU CUN
52

Khi lng
ring, kg/m3

H s dn
nhit
W/m.oC

1900
500
300

0,349
0,128
0,093

2400
2200
1800
1500
1000
400
1000
1000

1,547
1,279
0,872
0,698
0,395
0,151
0,233
0,407

1600

0,698

1800
1350
1300

0,814
0,581
0,523

1800
1700
1600
1600
1000
700

0,930
0,872
0,872
0,698
0,233
0,233

22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39

Giy cactng thng

Giy tm du thng nha ng bitum hay hc n
Thm bng dng tronh nh
Thm bng khong cht
VII- VT LIU THU TINH
Knh ca s
Si thu tinh
Thu tinh hi v thu tinh bt
Thu tinh hi v thu tinh bt
VIII- VT LIU G
G thng, tng ngang th
Mn ca
G dn
Tm bng si g p
Tm bng si g p
Tm bng si g p
Tm g mm (lie)
IX- VT LIU KHC
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa

700
600
150
200

0,174
0,174
0,058
0,069

2500
200
500
300

0,756
0,058
0,163
0,116

550
250
600
600
250
150
250

0,174
0,093
0,174
0,163
0,076
0,058
0,069

600
400
250

0,233
0,163
0,116

3.2.8.2 Nhit truyn qua nn t Q82

tnh nhit truyn qua nn ngi ta chia nn thnh 4 di, mi di c b rng 2m nh
hnh v 3-1.
Theo cch phn chia ny
- Di I : k1 = 0,5 W/m2.oC
, F1 = 4.(a+b)
- Di II : k2 = 0,2 W/m2.oC
, F2 = 4.(a+b) - 48
- Di III: k3 = 0,1 W/m2.oC
, F3 = 4.(a+b) - 80
- Di IV: k4 = 0,07 W/m2.oC
, F4 = (a-12)(b-12)
Khi tnh din tch cc di, di I cc gc c tnh 2 ln v cc gc nhit c th
truyn ra bn ngoi theo 2 hng khc nhau.
- Khi din tch phng nh hn 48m2 th c th coi ton b l di I.
- Khi chia phn di nu khng cho 4 di th u tin t 1 n 4. V d ch chia c
3 di th coi di ngoi cng l di I, tip theo l di II v III.
Tn tht nhit qua nn do truyn nhit:
Q82 = (k1.F1 + k2.F2 + k3.F3 + k4.F4).(tN - tT)

53

(3-40)

b
2 2 2

2 2 2

2 2 2
(I)
( II )
( III )

2 2 2

( IV )

Hnh 3.1: Cch phn chia di nn

3.2.9 Tng lng nhit tha QT

Tng nhit tha ca phng:
8
Q T = i =1 Q i , kW

(3-41)

Nhit tha QT c s dng xc nh nng sut lnh ca b x l khng kh trong

chng 4. Khng nn nhm ln khi cho rng nhit tha QT chnh l nng sut lnh ca b x
l khng kh.
Tng nhit tha ca phng QT gm nhit hin Qhf v nhit n Qwf ca phng.
- Tng nhit hin ca phng:
Qhf = Q1 + Q2 + Q3h + Q4h + Q5 + Q6 + Q7h + Q8
- Tng nhit n ca phng:
Qwf = Q3w + Q4w + Q7w
Nh trnh by trn, trng hp khng gian kho st l nh hng th bnh qun mi
ngi cng thm 20W do thc n to ra, trong 10W l nhit hin v 10w l nhit n.
c s liu tham kho tnh nhit, bng di y l mt s s liu v ph ti nhit trung
bnh ca mt s khng gian, theo kinh nghim

Bng 3.16: Cc thng s kinh nghim

Khu vc

Qo
Btu/h.ft2
Thp

Nh , phng khch KS.

Bo tng, th vin
Ngn hng
Tim ht tc
Ca hng m phm
Ca hng qun o tr em
Ca hng qun o n ng
Ca hng qun o ph n
Ca hng qun o ni chung
Ca hng tng hm
Ca hng tng chnh
Phng lm vic ca bc s
Ca hng dc phm

13
30
35
45
49
39
33
30
29
20
25
33
35

TB

Ngi/Tn

Cao Thp

TB

Lu lng gi Phn b ngi Phn b n

CFM/ft2
Ft2/Ngi
W/Ft2

Cao Thp

TB

Cao Thp

TB

Cao Thp

TB

Cao

20 30 1.4 1.7 2.2 0.5 0.7 0.9 100 175 325 0.2 0.6 0.9
51 75 2.5 4.3 8.3 0.9 1.6 2.1 40 60 80 0.5 1.0 2.0
53 75 2.5 4.7 7.5 1.1 1.8 2.5 26 53 80 0.9 2.9 4.4
73 112 2.9 4.9 7.4 1.3 2.6 4.4 20 40 60 0.6 1.4 4.6
75 114 2.5 4.3 7.1 1.6 2.3 3.0 17 42 75 2.7 4.2 9.3
41 82 1.4 3.1 5.9 1.1 1.8 3.2 48 99 130 1.1 1.6 2.5
45 85 1.2 3.0 6.2 0.9 1.4 1.8 60 118 205 1.0 2.2 4.4
43 65 2.5 5.7 11.0 0.8 2.4 6.9 22 61 197 9.8 3.3 7.4
44 68 3.2 5.2 7.0 0.9 1.4 2.1 27 65 111 1.5 2.2 3.5
30 39 6.2 8.0 15.0 0.5 0.8 1.2 20 30 95 0.8 2.4 3.9
42 62 2.0 6.0 7.0 0.9 1.3 2.0 16 35 90 0.7 2.5 5.2
51 68 1.3 4.0 7.0 1.2 1.7 2.4 29 75 160 1.4 1.7 3.4
70 109 1.3 4.5 6.9 1.1 1.9 3.4 17 39 92 0.2 1.6 3.9

54

Ca hng thc phm

Vn phng, phng ring, chung
Nh hng
Ca hng c bit
Qun ru, cu lc b m
Nh ht

44
22
62
22
25
74

82
43
115
52
80
92

142
72
260
179
165
115

3.0
1.2
3.4
1.1
6.6
10.4

5.3
3.5
7.0
3.1
8.6
16.0

7.9
6.3
11.4
5.5
10.7
19.0

1.3
0.7
0.8
0.8
0.8
15.0

2.5
1.4
2.1
1.9
1.4
20.0

4.8 12 36 72
2.2 32 105 278
3.8 9 18 32
5.9 20 90 192
2.8 8 18 75
30.0 6
8 12

0.9
0.6
0.2
0.9
0.2
0.1

2.6
2.0
1.4
3.9
1.1
0.3

5.0
4.8
6.8
12.9
2.2
0.8

3.3 XC NH LNG M THA WT

3.3.1 Lng m do ngi ta ra W1
Lng m do ngi ta ra c xc nh theo cng thc sau:
W1 = n.gn, kg/s
(3-42)
n - S ngi trong phng, ngi;
gn - Lng m do 01 ngi ta ra trong phng trong mt n v thi gian, kg/s.
Lng m do 01 ngi to ra gn ph thuc vo cng lao ng v nhit phng: Khi
nhit phng cng ln v cng vn ng cng mnh th c th thi m hi cng nhiu,
ni cch khc l gn cng ln. Tr s gn c th tra cu theo bng 3.17 di y:

Bng 3.17. Lng m do ngi ta ra, g/gi,ngi

Trng thi lao ng
Tr em di 12 tui
Tnh ti
Lao ng tr hc (c
quan, trng hc)
Lao ng nh
Lao ng trung bnh
Lao ng nng
Phng n, khch sn
V trng

Nhit khng kh trong phng, oC

10
15
20
25
30
35
15
18
22
25
35
60
30
40
40
50
75
115
30
40
75
105 140
180
40
70
135

55
110
185
90
160

75
140
240
90
160

115
185
295
171
200

150
230
355
165
305

200
280
415
250
465

3.3.2 Lng m bay hi t cc sn phm W2

Khi a cc sn phm t vo phng th c mt lng hi nc bc vo phng. Ngc li
nu a sn phm kh th n s ht mt lng m.
G .( y y 2 )
,
W2 = 2 1
100
kg/s
(3-43)
y1, y2 - Ln lt l thy phn ca sn phm khi a vo v ra, %;
G2 - Lu lng ca sn phm, kg/s.
Thnh phn m tha ny ch c trong cng nghp

3.3.3 Lng m do bay hi on nhit t sn m W3

Khi sn b t th mt lng hi m t c th bc hi vo khng kh lm tng m
ca n. Lng hi m c tnh nh sau:
W3 = 0,006.Fs.(tT - t) kg/s
(3-44)
2
Fs - Din tch sn b t, m ;
55

t - Nhit nhit k t ng vi trng thi trong phng.

Lng m do bay hi on nhit c tnh cho ni thng xuyn nn nh b t nh khu
nh git, nh bp, nh v sinh. Ring nn t do lau nh thng nht thi v khng lin tc,
nn khi tnh lu n im ny.

3.3.4 Lng m do hi nc nng mang vo W4

Khi trong phng c r r hi nng, v d nh hi t cc ni nu, th cn phi tnh thm
lng hi m thot ra t cc thit b ny.
W4 = Gh
(3-45)

3.3.5 Lng m tha WT

Tng tt cc ngun m to ra trong phng gi l lng m tha

WT = i =1 Wi , kg / s
4

(3-46)

Nhit tha WT c s dng xc nh nng sut lm kh ca thit b x l khng kh

chng 5.

3.4 KIM TRA NG SNG TRN VCH

Nh bit khi nhit vch tW thp hn nhit ng sng ca khng kh tip xc
vi n th s xy ra hin tng ng sng trn vch . Tuy nhin do xc nh nhit vch
kh nn ngi ta quy iu kin ng sng v dng khc.
* V ma h: Ma h ta thc hin ch iu ha (lm lnh), nhit bn ngoi ln
hn nhit bn trong:
Khi bn trong nhit vch lun lun cao hn nhit khng kh trong phng
v nhit ng sng ca n ( t TW > t T > t TS ) nn trn vch trong khng th xy ra hin tng
ng sng.
Tuy nhin, bn ngoi nhit vch nh hn nhit khng kh nn cng c th xy
ra hin tng ng sng. Gi t NS l nhit ng sng ca khng kh bn ngoi phng,
iu kin khng xy ra ng sng l:
S
(3-47)
tW
N > tN
By gi ta hy xem, khi no xy ra iu kin trn. Theo phng trnh truyn nhit ta
c:
(3-48)
k.( t N t T ) = N .( t N t W
N )
hay:

k = N.

tN tW
N
tN tT

(3-49)

Khi gim t WN th k tng, khi gim ti t NS th trn tng bt u ng sng, khi ta

c gi tr kmax

k max = N .

t N t SN
tN tT

(3-50)

iu kin khng xy ra ng sng trn vch v ma H l:

56

t N t SN
= k max
(3-51)
tN tT
* V ma ng: V ma ng nhit khng kh bn trong ln hn bn ngoi nn
nu c xy ra ng sng th ch din ra vch bn trong ca phng. Khi iu kin
khng xy ra ng sng trn vch trong l:
t t ST
k < T . T
= k max
(3-52)
tT tN
k < N.

*****

57

CHNG IV:X L NHIT M KHNG

KH
4.1 CC QU TRNH X L NHIT M KHNG KH
4.1.1 Khi nim v x l nhit m khng kh
Bn cht ca qu trnh iu ho khng kh l to ra v duy tr cc thng s vi kh hu
ca khng kh trong phng bng cch thi vo phng khng kh sch qua x l. Qu trnh
x l khng kh ca h thng bao gm x l tt c cc mt, c th nh sau:
- X l v nhit : Lm lnh hoc gia nhit;
- X l m: Lm m hoc lm kh;
- Kh bi trong khng kh;
- Kh cc cht c hi;
- Kh kh CO2 v b sung O2;
- m bo tc lu ng khng kh trong phng mc cho php;
- m bo n trong phng di n cho php.
Trong cc nhn t trn, hai yu t u l nhit v m rt quan trng, n c nh hng
nhiu n trng thi ca khng kh , nn trong chng ny ch tp trung nghin cu 2 nhn t
. Cc nhn t cn li s c nghin cu cc chng sau ny, trong phn thng gi, lc
bi v tiu m.

4.1.2 Cc qu trnh x l nhit m trn th I-d

By gi ta xt xem trn th I-d c th c cc qu trnh x l khng kh nh th no,
c im v tn gi ca cc qu trnh .

Hnh 4.1 Cc qu trnh x l nhit m trn th I-d

Trn th I-d im A l trng thi khng kh ban u trc khi cha x l. Cc im
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 l trng thi cui qu trnh x l khng kh. By gi ta hy xt c
im, tn gi v cc thit b, phng php c kh nng x l khng kh theo qu trnh .
60

- Xt qu trnh A1 : y l qu trnh m dung m gim, nhit gim v entanpi ca

khng kh cng gim, tc: d= d1 - dA < 0, I < 0 v t < 0.
C th gi qu trnh ny l qu trnh lm lnh, lm kh. x l khng kh theo qu
trnh A1 c th s dng thit b trao i nhit kiu b mt hoc thit b bung phun c
nhit b mt v nc phun thp hn nhit ng sng ts ca trng thi A. Khi khng
kh tip xc vi dn lnh hoc cc git nc lnh, n s nh nhit, ng thi cc git hi m
trong khng kh ngng kt li trn b mt thit b trao i nhit hoc trn b mt git nc.
Kt qu lng m trong khng kh gim hay ni cch khc dung m gim.
- Xt qu trnh A2 : Qu trnh A2 c dung m khng i, nhit v entanpi gim, d
= dA - d2 = 0, I < 0 v t < 0, h s gc tia qu trnh = - . N c gi l qu trnh lm
lnh ng dung m. Qu trnh ny c th thc hin dn trao i nhit kiu b mt c
nhit b mt ln hn nhit ng sng ts nhng nh hn nhit trng thi A: tS < tw
< tA
- Qu trnh A3 : Dung m tng, nhit v entanpi gim, d > 0, I < 0 v t < 0.
Qu trnh A3 gi l qu trnh tng m, gim nhit. N ch c th thc hin thit b bung
phun, nu thit b lm lnh kiu b mt th phi tin hnh phun m b sung.
- Qu trnh A4 : Dung m tng, entanpi khng i v nhit gim, d>0, I=0 v t
<0. Qu trnh gi l tng m on nhit (bay hi hi on nhit). Qu trnh A4 c = 0.
x l khng kh theo qu trnh ny ch cn cho bay hi nc vo khng kh l c.
- Qu trnh A5 : Dung m tng, entanpi tng v nhit vn gim, d > 0, I> 0,t <
0. H s gc tia qu trnh c gi tr dng. Qu trnh A5 gi l qu trnh tng m, tng
nhit, nhit gim. Qu trnh ny cng c x l bng nc phun c nhit cao.
- Qu trnh A6 : Dung m tng, entanpi tng v nhit khng i d > 0, I > 0, t
= 0. Qu trnh A6 c h s gc tia = ro 2500 kJl/kg 600 kCal/kg. Qu trnh A6 gi l qu
trnh tng m, tng nhit, ng nhit.
- Qu trnh A7 : Dung m, entanpi v nhit u tng, d > 0, I > 0, t > 0. l
qu trnh tng m, tng nhit, nhit tng.
- Qu trnh A8 : Dung m khng i, nhit v entanpi tng, d = 0, I > 0, t > 0.
l qu trnh Gia nhit ng dung m. Qu trnh ny c th thc hin thit b gia nhit
kiu b mt.
- Qu trnh A9 : Dung m gim, nhit v entanpi tng, d < 0, I > 0, t > 0. l
qu trnh tng nhit gim m.
Cn ch l cc qu trnh A1, A3, A5 v A7 ch v tng trng, thc ra mi qu trnh
nh vy c th qut trn mt min kh rng. Chng hn qu trnh A3 qut t tia A2 n tia
A4.
Trong ta cn lu :
Cc qu trnh t A1 - A7 thc hin thit b trao i nhit kiu hn hp (gia nc
v khng kh)
Qu trnh A1, A2 thc hin thit b trao i nhit b mt nhit thp.
Qu trnh A8 thc hin thit b trao i nhit b mt nhit cao.
Qu trnh A9 : Thc hin trong iu kin c bit khi dng ha cht ht m km
thit b gia nhit.
Tt c cc qu trnh trn y u c l tng ho, thc t cc qu trnh x l
khng kh thc t c th khng bin i theo dng ng thng m thng thay i theo
nhng ng cong nht nh tu thuc nhiu yu t, chng hn nh chiu chuyn ng tng
i gia khng kh v tc nhn x l lnh.

61

4.2 CC PHNG PHP V THIT B X L

KHNG KH
4.2.1 Lm lnh khng kh.
4.2.1.1 Lm lnh bng dn ng c cnh.
Trong k thut iu ha khng kh ngi ta s dng ph bin cc thit b trao i nhit
kiu b mt lm lnh khng kh.
V cu to: Ph bin nht l dn trao i nhit kiu ng ng cnh nhm. Khng kh
chuyn ng bn ngoi dn trao i nhit. Bn trong c th l nc lnh (cht ti lnh) hoc
chnh mi cht lnh bay hi.
Khng kh khi chuyn ng qua dn mt mt c lm lnh mt khc mt phn hi nc
c th ngng t trn b mt trao i nhit v chy xung mng hng nc ngng. V th trn
th I-d qu trnh bin i trng thi ca khng kh s theo qu trnh A1 hay l qu trnh lm
lnh lm kh. Khi nhit b mt ln hn ts th qu trnh din ra theo ng A2, lm lnh
ng dung m.
Hu ht cc my iu ho trong i sng s dng thit b lm lnh kiu b mt.

Hnh 4.1. Cc kiu loi dn lnh khng kh

4.2.1.2. Lm lnh bng nc phun x l.

Ngi ta c th lm lnh khng kh thng qua thit b trao i nhit kiu hn hp,
trong ngi ta cho phun nc lnh x l tip xc trc tip vi khng kh lm lnh.
Thit b ny cn c gi l thit b bung phun.
Khng kh khi qua bung phun nhit gim cn dung m c th tng, khng i
hoc gim ty thuc vo nhit ca nc phun. Khi nhit nc phun nh hi nc trong
khng kh s ngng t trn b mt cc git nc v lm gim dung m. Nh vy c th iu
chnh dung m ca khng kh thng qua iu chnh nhit nc phun.
Trong thit b bung phun, nc c phun thnh nhng git nh li ti nh cc vi
phun. Do cc git nc rt nh nn din tch tip xc cc k ln, tuy nhin trong bung
phun thi gian tip xc gia khng kh vi nc rt nh, nn hiu qa trao i nhit m t
nhiu cng b hn ch.
62

 tng din tch tip xc, ngi ta c th to mng nc trn cc b mt rn. Hiu
qa ca phng php ny cng tng t kiu phun.
Thit b bung phun c s dng nhiu trong cng nghip dt v nhiu ngnh khc,
i hi khng ch m theo nhng chng trnh kht khe.

Hnh 4.2. Bung x lnh khng kh

4.2.1.3. Lm lnh bng nc t nhin

Lm mt bng nc lnh chi ph khc cao cho vic lm lnh nc. Trong nhng
trng hp khi yu cu nhit khng kh cn lm lnh khng thp qu, c th dng nc t
nhin, cha qua lm lnh v cho bay hi vo trong khng kh gim nhit ca n. Mc
lm lnh khng kh ph thuc m ca n v nhit ca nc.

Hnh 4.3. Qut nc

1- Lp vt liu xp mao dn; 2- Qut gi; 3- Bm nc; 4,5- Mt trc;
6 Mng hng nc; 7- Van phao khng ch mc nc
Hin nay th trng c bn rt nhiu loi qut nc, cc loi qut ny u c
nguyn l lm vic tng t nhau l cho nc bay hi vo khng kh khi chuyn ng qua
qut. Trn hnh 4.3 l mt kiu qut nc. Nc c mt bm nh bm ln pha trn v
cho chy qua mt lp vt liu xp mao dn. Khng kh chuyn ng qua lp mao dn c
thm t, nc s bay hi on nhit vo khng kh lm cho nhit khng kh gim xung
theo ng on nhit A4.
63

Trong cng nghip, chng hn cc x nghip dt s dng cc thit b bung phun vi

nc c lm lnh rt tn km. V vy nhng ngy tri t nng v nhng lc ph ti
khng qu ln ngi ta khng s dng nc lnh, m s dng nc thng x l khng
kh. Qu trnh x l trong trng hp ny cng din ra theo ng A4.
Nhit khng kh c x l theo nc thng h xung thp nht c th l bng
nhit nhit k t.

4.2.1.4. Lm lnh bng my nn - gin kh.

lm lnh khng kh trn cc my bay ngi ta s dng phng php nn v gin n
khng kh t c khng kh c nhit thp. Nh c sn my nn tua bin c th s
dng nn kh, khng phi trang b thm my nn, nn thng hay c s dng.
S nguyn l ca h thng c trnh by trn hnh 4.4. Trong thit b ny ngi ta tin
hnh nn v lm mt trung gian 2 ln trc khi a vo my gin n h nhit .
Khng khna
p vao
A

B
Ti bu
ng
t

C
2

5
3

Khng khla
nh
F
ti cabin
Hnh 4.4. H thng thit b lm lnh khng kh trn my bay
1- My nn tua bin; 2,4- Thit b lm mt; 3- My nn li tm; 5- Tua bin gin n
Qu trnh thay i trng thi ca khng kh c trnh by trn hnh 4.4.
Qu trnh lm vic ca h thng nh sau: Khng kh np bn ngoi c my nn tua bin,
mt mt c a n bung t dt nhin liu cho ng c my bay, mt phn cn li
c a n thit b lm mt cp 1, y kh nn c lm my bng khng kh bn ngoi
tri. Sau khng kh nn c a n my nn ly tm nn cp 2 nn n p sut cao
hn, ri tip tc c a n thit b lm mt cp 2. Khng kh nn sau lm mt cp 2 c
a n tua bin, thc hin qu trnh gin n on nhit, p sut v nhit gim xung
(khong 10oC). Khng kh lnh c a vo cabin. Tua bin c ni ng trc vi my nn
cp 2 tn dng c nng do kh nn gin n sinh ra.
H thng lm mt my bay bng my nn - gin n nh vy thng ch c s dng
khi my bay dng. Khi my bay ang hot ng trn cao, c th trch khng kh bn ngoi
vo iu ho nhit trong khoang my bay, v trn cao, khng kh bn ngoi kh lnh.

64

P2

D
C

P1

P0

v
Hnh 4.5. S thay i trng thi khng kh

4.2.2. Gia nhit khng kh.

4.2.2.1. Gia nhit bng dn ng c cnh s dng nc nng
Trong k thut iu ha khng kh ngi ta c th thc hin gia nhit cho khng kh
bng thit b trao i nhit b mt s dng nc hoc hi nc nng. Thng l dn ng
c cnh, khng kh chuyn ng cng bc bn ngoi ngang qua dn ng, nc hoc hi
nc chuyn ng bn trong.
cc nc chu u nhu cu si nng v ma ng l bt buc i vi mi nh. Trong
nh thng trang b cc b gia nhit kiu b mt s dng hi nc dn t cc trung tm nhit
in n.
cc nc v ma ng nhit khng qu lnh, chng hn nh nc ta th vic si m
ch thc hin cc cng trnh c bit, m khng phi bt buc i vi ton dn. Vic si
m thc hin t cc ngun cp nhit cc b.
Thit b gia nhit s dng nc nng hoc hi t ngun cp nc nng cc b. V d mt
s khch sn cao cp nc ta c trang b cc l hi cp hi nng cho cc b gia nhit kiu
b mt t cc phng si m v ma ng. y b x l khng kh ca h thng
thng c 02 dn trao i nhit : mt dn s dng nc nng, dn kia nc lnh v chsung
lm vic khng ng thi.

Nc la
nh

Nc nong

Khng khvao

Khng khra

Dan nong

Dan la
nh

Hnh 4.6. B tr cc dn x l khng kh

Nc nng c cp t l cp nc nng cc b ca cng trnh.
65

Trn th I-d trng thi khng kh s bin i theo qu trnh A8: Tng nhit ng
dung m.

4.2.2.2. Gia nhit bng dn ng c cnh s dng gas nng

Mt bin php khc cng hay c s dng l dng cc my lnh 2 chiu. Trong cc my
ny v ma ng nh h thng van o chiu hon i chc nng ca dn nng v dn lnh,
nh vy khng kh thi vo phng l khng kh nng ca dn nng. Nh vy trong trng
hp ny khng kh cng c gia nhit bng dn ng c cnh s dng gas nng ca h thng
my lnh.

Hnh 4.7. H thng van o chiu

Trn hnh 4,7 l s nguyn l lm vic ca my lnh 2 chiu. Van o chiu RV c
nhim v hon i chc nng ca cc dn trao i nhit bn ngoi v bn trong phng. V
ma ng dn trao i nhit bn trong IC l dn nng.
Qu trnh thay i trng thi ca khng kh theo ng A8.

4.2.2.3. Gia nhit bng thanh in tr.

Ngi ta c th thc hin vic sy khng kh bng cc in tr thay cho cc thit b trao
i nhit b mt. Thng cc dy in tr c b tr trn cc dn lnh ca my iu ha
(hnh 4.8). V ma ng my dng chy lnh, ch c qut v thanh in tr lm vic. Khng
kh sau khi chuyn ng qua thanh in tr s c si m theo qu trnh gia nhit ng
dung m A8.
Vic s dng dy in tr c u im l gn nh v chi ph u t thp. Tuy nhin chi
ph tin in (chi ph vn hnh) kh ln v d gy chy, chp in do cc dn lnh thng
c lp t trn laphng ca cc cng trnh, c nhiu vt liu d chy, nguy him.

66

Hnh 4.8. Dn lnh c trang b in tr

Cu to ca cc thanh in tr thng gm 3 lp, bn trong cng l dy kim
loi c in tr sut ln, dy c cch nhit bng lp vt liu cch nhit dng bt. Ngoi
cng l lp v kim loi c cnh tn nhit ln.
Thanh in tr c gn trc tip ln cc b trao i nhit v hot ng khng ng
thi vi h thng lnh. Khi lm lnh mi cht (nc lnh hoc tc nhn lnh) i qua dn trao
i nhit v khng kh lm lnh.
Mt bin php khc cng thng hay c s dng l lp t cc thanh in tr trn
cc on ng ng.

Hnh 4.9. Thanh in tr v cch lp trn ng ng

4.2.3. Tng m cho khng kh.

Trong cng nghip c bit trong cng nghip dt, i hi m khng kh kh cao.
Nhng ma hanh kh m khng kh khng m bo yu cu, cn phi tng m (dung m)
cho khng kh. lm iu cn cho bay hi nc vo trong khng kh. C nhyi bin
php khc nhau, di y l cc bin php thng c s dng.

67

4.2.3.1 Tng m bng thit b bung phun.

Bung phun thng c s dng tng m cho khng kh trong cng nghip v
lu lng i hi ln.
Khi phun hi nc vo trong khng kh, thng ngi ta s dng nc t nhin (tr
trng hp cn kt hp gia nhit). Khi phun nc, qu trnh xy ra gn vi qu trnh bay hi
on nhit, trng thi khng kh thay i theo ng A4 hoc A5.
c im c bn ca qu trnh ny l :
- Lng hi m bay hi vo khng kh rt t so vi lng nc phun.
- S thay i trng thi ca khng kh ph thuc nhiu vo nhit nc phun.

4.2.3.2 Tng m bng thit b phun m b sung.

Tng m b sung l hnh thc a hi nc trc tip vo khng gian bn trong gian my
vi lng hi nc a vo thng khng ln lm. C nhiu bin php tng m b sung cho
khng kh nhng c chung c in l:
- Lng hi m a vo khng ln lm
- Lm m cho khng kh trong mt khong khng gian hn ch.
- Khi phun hi m tuyt i khng c du tha, ton b hi m phi c khuych tn
vo trong khng kh.
Thng ngi ta s dng cc thit b phun m sau: Hp hi phun hi m bo ho, thit b
kiu kim phun, a quay hoc kh nn.
a)Phun nc bo ho vo khng kh nh hp hi: Trn hnh 4.10 l cu to
ca hp hi phun hi m bo ho nh in tr. Thit b gm hp sinh hi 4, bn trong c cc
si dy in tr 3. Khi t nng hi nc bc ra theo ng 1 ri khuych tn vo khng kh.
Nc b sung c cp vo ng 2 v cha trong thng 5 thng vi thng 4. ng x 6 nhm
duy tr mc nc trong cc thng 4 v 5. Trng thi ca khng kh s thay i theo qu trnh
ng nhit = ro
I ro .d
=
=
= ro
d
d

Hnh 4.10. Hp phun hi m bo ho

Nh vy trng thi khng kh s thay i theo ng ng nhit A6, ngha l nhit
khng kh s khng thay i .
Nh vy ta c th tnh ton c trng thi khng kh nu bit c lng hi bay hi vo
khng kh. Chng hn hi nc bo ho 100oC vi lu lng 8 kg/h c phun vo khng kh
trng thi t1=27oC, 1 =50% (khng c hi m d tha) v lu lng 1000 kg/h. Nu hi

68

khuych tn u vo khng kh th lng m tng l d =

8
= 8g / kg , trng thi khng
1000

kh sau khi tng m l: d2=19 g/kg, 2 =85% v t2=27oC

b). Phun nc cho bay hi on nhit vo khng kh
Yu cu c bn ca phun m b sung l hi phun phi mn khuych tn hon ton
vo trong khng kh khng c d tha. Qu trnh bay hi nc vo khng kh c thc
hin on nhit, tc =0. Thng ngi ta s dng cc thit b nh sau: vi phun v a quay.
- Dng vi phun vi bm: Trn hnh 4.11 l thit b vi phun vi bm. Nc c p sut cao
990 bar t bm i vo ng dn 5 qua b lc 2, trong c li lc 6 dng hnh tr, sau
theo ng dn 7 vo vi phun 1. Bn trong vi phun cng c li lc bng ng tip tc lc
nc. Nc sch qua ng 8 c u phun nh tng tc, ra khi vi phun, nc phun vo
kim 9 t cch l mt khong nht nh v c th iu chnh c nh vt 10. Sau khi va p
mnh vo kim 9 nc b x ti thnh mn bi dng nng. Cc ht bi khuych tn vo trong
khong kh , cc ht ln mt phn p vo v 3 tip tc b lm ti v bay hi tip, phn cn
li (98%) ri xung phu 4 c y thng vi ng thu hi v bm.
Sau mt thi gian lm vic cn x bn trong cc li lc v thi thng u mi phun.
Mun vy ngi ta s dng kh nn. Khi ngng phun, l xo p van 12 ln, m thng ng
kh nn t bu 11 vi ng x 14, kh nn s cun nc cng cn bn bm trn li a vo
phu 4.

Hnh 4.11. Vi phun hi nc

Nng sut lm m ca thit b l 7 kg/h v lng nc phun mi gi l 350 l, tiu hao nng
lng l 20W cho mi kilgam hi m.
Thit b phun m kiu vi phun tuy c u im l tiu hao in nng t, nhng t c
s dng do l phun kh nh hay b tc, nc d chy ra nn nh, vn hnh phc tp.
- Phun m bng thit b a quay: Cu to ca thit b c a ra trn hnh 4.12.
Thit b gm c a 2 c gn vi trc quay dn ng nh ng c 1 quay vi tc rt cao
2850 vng/pht, chao 5 trn c gn cc cnh tnh 4 v l chn 11, qut gi 6 v v 10 lp
ng trc vi a 2.
Nguyn l lm vic ca thit b nh sau: Nc t ng dn 3 c ti ln b mt bn
trong ca a 2. Khi a quay, nh lc ly tm cc git nc vng ra va p ln cc cnh tnh 4
v c x ti. Nh qut 6 cc git nc c thi vo khng kh trong gian my v khuych
69

tn ht. Cc git nc ln b l chn 11 cn li, ri xung phn di ca chao 5, theo ng 8

v bm.
Nng sut lm m ca thit b khong 10 kg/h, lu lng nc cung cp 90 l/h, tiu
hao in nng l 51W cho mi kilgam hi m. Nh vy so vi thit b phun kiu vi phun
thit b a quay tiu hao t nc hn nhiu, nhng chi ph in nng kh ln.
u im ca thit b l n gin, dn ch to, d vn hnh, t trc trc do tc nc. V
vy n thng hay c s dng trong cc x nghip cng nghip.
Nhc im l vn cn lng hi nc d tha nn c kh nng lm t nn nh.,
thit b kh cng knh, cc chi tit d b hoen r.

Hnh 4.12. Thit b phun m kiu a quay

- Phun m bng thit b kh nn: Trn hnh 4.13 l thit b phun m kiu kh nn.
Nguyn l lm vic ca thit b nh sau: Khng kh c p sut 2 bar c cp t h thng
kh nn theo ng dn 1 chuyn ng vo bc quanh ng 3 v thot ra l phun hp 5. Khi thot
ra khi l phun kh nn cun theo mt lng hi nc v x ti thnh bi v khuych tn vo
khng kh.
Nc c cung cp t mt bnh cha, nh p sut ca kh nn a vo thng. Do khi
ngng cp kh nn th nc cng ngng chy vo ng phun.
Nng sut lm m ca mi ng phun l 2,7 kg/h; lng kh nn tiu hao cho mi ng
khong 4 m3/h; in nng tiu hao l 190W cho mi ng phun (khong 70w cho mi kilgam
hi m).
Mc d tiu hao nhiu in nng v phi c h thng kh nn nhng thit b phun m b
sung kiu ny vn hay c s dng v cu to rt gn, tin cy cao, d t ng, khng c
lng nc d tha.

70

31
3

3
2

4
Nc

35

1
7

Khng kh
Hnh 4.13. Thit b phun m kiu kh nn

4.2.4 Lm kh (gim m) cho khng kh.

Trong i sng v cng nghip, nhiu lc i hi gim m ca khng kh , chng
hn nh trong mt s phn xng ch to cc thit b c bit i hi m nh. V d ch
to my bin p, linh kin in t vv. . . Gim m cho khng kh l qu trnh rt mt phn hi
m trong khng kh nhm gim m (dung m) cho n. Qu trnh thng c thc
hin bng cch ngng kt hi nc trn cc b mt nhit thp hoc nh cc loi ho cht
c bit.

4.2.4.1 Lm kh bng dn lnh.

Qu trnh lm lnh khng kh thng km theo lm kh n, do hi m trong khng kh
ngng kt li trn b mt ca thit b. Tuy nhin khng phi bao gi lm lnh cng km theo
lm kh, iu kin din ra ngng kt hi m l nhit b mt ca dn lnh phi nh hn
nhit ng sng ca khng kh. Thng thng iu kin lun lun tho mn do nhit
ca cc tc nhn lnh bn trong rt thp.
Qu trnh lm kh bng dn dn lnh din ra theo qu trnh A1.
Thng nhu cu gim m t c nhu cu trn thc t , qu trnh ny thng c din
ra km theo qu trnh lm lnh.

4.2.4.2 Lm kh bng thit b bung phun.

Trong cng nghip ta c th thc hin vic gim m bng thit b bung phun. Khi phun
nc lnh c nhit nh hn nhit im sng ca khng kh th mt phn hi m trong
khng kh s ngng t li trn b mt ca cc git nc. Nh vy mt mt git nc phun
ng vai tr nh nhng b mt ngng kt lm tch t nc v tng khi lng cc git nc.
Tuy nhin y l mt qu trnh phc tp nn rt kh khng ch v iu khin.

4.2.4.3 Lm kh bng my ht m.
Ngi ta c th thc hin vic gim m trong mt khng gian bng my ht m. My
ht m c cc thit b nh mt my iu ho dng ca s, nhng cc dn nng v dn lnh
c b tr khc i. Trong my ht m khng kh vo mt u v ra u kia sau khi chuyn
ng qua dn lnh v dn nng.
71

Qu trnh thc hin nh sau: Khng kh c qut 2 ht a qua dn lnh 4. y thc

hin qu trnh lm lnh, lm kh A1, hn m trong khng kh ngng kt mt phn ri xung
mng 5 v chy ra b hng 6. Sau khng kh c dn n dn ngng 3, thc hin qu
trnh gia nhit ng dung m, lm cho m tng i gim xung, ng thi tng nhit
ca khng kh ln nhit nh sn.

Hnh 4.14. Thit b ht m

Cc my ht m thng c t trong cc phng yu cu c bit hoctng cc nh kho
cha cc sn phm c bit.
A
I
C
kJ/kg
00%
=1

d, kg/kg
dB = dC
Hnh 4.15. Qu trnh thay i trng thi khng kh my ht m

Qu trnh thay i trng thi ca khng kh din ra theo 2 giai on: Qu trnh lm lnh
lm kh AB dn lnh v qu trnh gia nhit ng dung m BC dn ngng (hnh 4-15).

4.2.4.4 Lm kh bng ha cht.

Trong mt s trng hp nht nh ngi ta c th s dng cc ha cht c kh nng ht
m tt nh: silicagen, vi sng, zeolit gim m cho khng kh . Nhng phng php ny
rt hn ch v kh nng ht m rt hn ch, cc cht nhanh chng bo ha v thng ta
nhit v nh hng nht nh n khng gian iu ha.
Trn th I-d qu trnh ht m khng kh bng ho cht din ra theo ng A9.
DEFG

72

CHNG V : THNH LP V TNH TON

CC S IU HO KHNG KH
5.1 CC C S THNH LP S IU HO
KHNG KH

Mc ch thnh lp s iu ho khng kh
Thnh lp s iu ha khng kh l xc nh cc qu trnh thay i trng thi ca
khng kh trn th I-d nhm mc ch xc nh cc khu cn x l v nng sut ca n
t c trng thi khng kh cn thit trc khi cho thi vo phng.
Cc c s thnh lp s iu ho khng kh
Cc s iu ha khng kh c thnh lp trn cc c s sau y:
a) iu kin kh hu a phng ni lp t cng trnh, chn thng s tnh ton ngoi
tri: tN v N.
b) Yu cu v tin nghi hoc cng ngh sn xut, chn thng s tnh ton bn trong
cng trnh: tT v T.
c) Kt qu tnh cn bng nhit, cn bng m v cht c hi ca cng trnh, tc phi bit
trc QT, WT v GT cho mi khu vc thuc cng trnh, iu ng ngha vi vic xc
nh c trc h s tia ca qu trnh thay i trng thi ca khng kh sau khi thi vo
Q
phng
T = T .
WT
d) iu kin v v sinh v an ton cho sc kho ca con ngi:
1. iu kin v nhit khng kh thi vo phng
Nhit khng kh trc khi thi vo phng khng c qu thp so vi nhit trong
phng nhm trnh gy cm lnh cho ngi s dng, c th nh sau:
tV tT - a
(5-1)
- i vi h thng iu ho khng kh thi t di ln (ming thi t trong vng lm
vic) th: a = 7 oC
- i vi h thng iu ho khng kh thi t trn xung, tc l khng kh ra khi ming
thi phi i qua khng gian m trc khi i vo vng lm vic: a = 10oC
Nu iu kin v sinh khng tha mn th phi tin hnh sy nng khng kh n nhit
tV = tT - a tho mn iu kin v sinh ri cho thi vo phng.
2. iu kin v cung cp gi ti
Lng kh ti cung cp phi y cho ngi trong phng :
GN = n.mk = n.k.Vk, kg/s
(5-2)
trong :
n - S ngi trong phng, ngi;
mk- Khi lng gi ti cn thit cung cp cho 01 ngi trong mt n v thi gian,
kg/s.ngi;
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian,
tra theo bng 2-8, m3/s.ngi ;
- Khi lng ring ca khng kh, = 1,2 kg/m3.
Tuy nhin lu lng gi b sung khng c nh hn 10% tng lng gi cung cp cho
phng G (kg/s).

74

5.2 TNH TON CC S IU HO KHNG KH

THEO TH I-d
5.2.1 Phng trnh tnh nng sut gi
T cc phng trnh cn bng nhit, m v cht c hi ta xc nh c phng trnh
xc nh nng sut gi.
- Nng sut gi thi nhit:
QT
, kg/s
(5-3)
Gq =
IT IV
- Nng sut gi thi m:
WT
, kg/s
(5-4)
Gw =
dT dV
- Nng sut gi thi cht c hi:
Md
M
(5-5)
Gz =
d , kg/s
zT zV
zT
Trong cc cng thc trn T l trng thi khng kh trong phng, V l trng thi khng
kh trc khi thi vo phng.
Khi thit k h thng iu ho thng phi m bo 2 thng s nhit v m khng i theo
yu cu, tc l phi tha mn ng thi 2 phng trnh cn bng nhit v m. Hay ni cch
khc ta c:
GQ = GW
QT
WT
,
=
IT IV d T d V

(5-6)

Suy ra:

I I
QT
I
= VT = T
= T V =
(5-7)
WT d T d V d
i lng T gi l h s gc tia ca qu trnh t thay i trng thi ca khng kh trong
phng VT khi nhn nhit tha QT v m tha WT.
Nh vy trng thi ca khng kh trong phng khng i th trng thi khng kh thi
Q
vo phng V(tV, V) phi lun lun nm trn ng T = T i qua im T(tT, T).
WT

5.2.2 Cc s iu ho khng kh ma H
5.2.2.1. S thng
1. S nguyn l v nguyn tc hot ng
S thng l s khng c ti tun hon khng kh t gian iu ho v thit b x l
khng kh. Trong s ny ton b khng kh a vo thit b x l khng kh l khng kh
bn ngoi tri tc l kh ti. Trn hnh 5.1 l s nguyn l v qu trnh x l nhit m
khng kh ca s ny trn th I-d.
Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) qua ca ly gi c van iu chnh 1
c a vo bung x l nhit m 2, ti y khng kh c x l theo chng trnh nh
sn n mt trng thi O nht nh no v c qut 3 vn chuyn theo ng ng gi 4
vo phng 6 qua cc ming thi 5. Khng kh ti ming thi 5 c trng thi V sau khi vo
75

phng nhn nhit tha QT v m tha WT v t thay i n trng thi T(tT, T) theo tia qu
trnh T = QT/WT. Sau khng kh c thi ra bn ngoi qua cc ca thi 7.

3
O

tN

4
G

6
T

QT W T

tT

=9

5%

=100%

T
O=V

Hnh 5.1. S nguyn l v biu din s thay i trng thi khng kh trn th
I-d
S thng c s dng trong cc trng hp sau:
- Khi knh gi hi qu ln vic thc hin hi gi qu tn km hoc khng thc hin c
do khng gian khng cho php.
- Khi trong phng pht sinh ra nhiu cht c hi, vic hi gi khng c li.

2. Xc nh cc im nt trn th I-d
Cc im nt l cc im c bit sau mi qu trnh x l, bao gm trng thi khng
kh tnh ton bn ngoi tri N, trng thi tnh ton bn trong phng, trng thi ho trn C (nu
c) trng thi sau x l nhit m O, trng thi trc khi thi vo phng V.
Ma h nc ta nhit v m bn ngoi phng thng cao hn nhit v m
trong phng, v th im N thng nm bn trn phi ca im T.
c th xc nh cc im nt ta hy tin hnh phn tch c im ca cc qu
trnh.
- Qu trnh NO l qu trnh x l khng kh din ra thit b x l khng kh. Trng thi O
cui qu trnh x l khng kh c m o =9095%.
- Qu trnh OV l qu trnh khng kh nhn nhit khi dn qua h thng ng ng. V
ng ng dn gi rt kn nn khng c trao i m vi mi trng, m ch c nhn nhit,
l qu trnh gia nhit ng dung m. V tt c cc ng ng dn khng kh lnh u bc cch
nhit nn tn tht ny khng ng k, thc t c th coi VO.
- Qu trnh VT l qu trnh khng kh t thay i trng thi khi nhn nhit tha v m
tha nn c h s gc tia VT = T = QT/WT
T phn tch trn ta c th xc nh cc im nt nh sau:
- Xc nh cc im N(tN, N), T(tT, T) theo cc thng s tnh ton ban u.
- Qua im T k ng = T = QT/WT ct ng o = 0,95 ti OV
- Ni NO ta c qu trnh x l khng kh
Cn lu trng thi thi vo VO phi m bo iu kin v sinh l nhit khng c
qu thp so vi nhit trong phng trnh gy cm lnh cho ngi s dng, tc:
tV tT - a
Nu khng tha mn iu kin v sinh, th phi tin hnh gia nhit khng kh t trng thi
O ln trng thi V nh b sy khng kh cp II cho ti khi tho mn iu kin v sinh, ri
mi thi vo phng, tc l tV = tT - a (hnh 5.2).
Trong trng hp ny cc im O v V xc nh li nh sau:
- im V l giao ca ng = T = QT/WT qua im T v ng t = tT - a.
- im O l giao ca ng thng ng (ng dung m) qua im V v ng o =
0,95.
76

tT T
tV =tT-a
V

tN N

5%
=9

=100%

T
O

Hnh 5.2. S thng khi nhit tV thp

3. Cc thit b chnh cn c ca s thng
thc hin c s thng ma h h thng cn c cc thit b chnh sau: Thit b x
l khng kh, qut cp gi, b sy cp II, h thng knh cp gi, ming cp gi.

4. Xc nh nng sut cc thit b

- Nng sut gi thi vo phng:
QT
WT
, kg/s
G=
=
IT IV dT d V
- Nng sut lnh ca thit b x l:
I I
Q o = G.( I N I O ) = Q T . N O , kW
IT IV
- Nng sut lm kh ca thit b x l:
dN dO
, kg/s
dT dV
- Cng sut nhit ca thit b sy cp II (nu c):
I IO
, kW
Q SII = G.( I V I O ) = Q T . V
IT IV
Wo = G.(d N d O ) = WT .

(5-8)

(5-9)

(5-10)

(5-11)

5. u nhc im ca s thng
- S thng c u im l n gin, gn nh d lp t;
- Khng tn dng lnh (hay nhit) ca khng kh thi nn hiu qu kinh t thp;
- S thng c s dng trong cc h thng ni c pht sinh cc cht c vic
tun hon gi khng c li hoc ng ng qu xa, cng knh khng kinh t hoc khng th
thc hin c.

5.2.2.2. S tun hon khng kh mt cp

tn dng nhit ca khng kh thi ngi ta s dng s tun hon1 cp. l s
c tun hon gi t gian my iu ho tr li thit b x l nhit m. Trn hnh 5.3 l s
nguyn l h thng iu ho khng kh c tun hon gi 1 cp.

1. S nguyn l v nguyn tc lm vic

77

Trn hnh 5.3 trnh by s nguyn l ca h thng iu ho khng kh tun hon gi 1

cp. Nguyn l lm vic ca h thng nh sau: Khng kh bn ngoi tri c trng thi
N(tN,N) vi lu lng GN qua ca ly gi c van iu chnh 1, c a vo bung ha trn
3 ha trn vi khng kh hi c trng thi T(tT,T) vi lu lng GT t ming hi gi 2.
Hn hp ha trn c trng thi C s c a n thit b x l nhit m 4, ti y n c
x l theo mt chng trnh nh sn n trng thi O v c qut 5 vn chuyn theo knh
gi 6 vo phng 8. Khng kh sau khi ra khi ming thi 7 c trng thi V vo phng nhn
nhit tha QT v m tha WT v t thay i trng thi t V n T(tT, T). Sau mt phn
khng kh c thi ra ngoi qua cuqra thi gi 12 v mt phn ln c qut hi gi 11 ht
v qua cc ming ht 9 theo knh hi gi 10.

GN

1
O

C
2

T
QT WT

G N+ G T
11

GT

12
9

10

Hnh 5.3. S tun hon 1 cp

2. Xc nh cc im nt trn I-d
Tng t s thng ta c th nhn thy c im ca cc im nt v cc qu trnh
nh sau:
- Trng thi C l trng thi ho trn ca dng khng kh ti c lu lng GN v trng
thi N(tN, N) vi dng khng kh ti tun hon vi lu lng GT v trng thi T(tT, T)
- Qu trnh VT l qu trnh khng kh t thay i trng thi khi nhn nhit tha v m
tha nn c h s gc tia = T = QT/WT. im OV c o 0,95.
T phn tch trn, c th xc nh cc im nt ca s tun hon 1 cp nh sau:
- Xc nh cc im N(tN, N), T(tT, T) theo cc thng s tnh ton ban u.
- im C nm trn on NT v v tr c xc nh theo t l ha trn, c th:
GN
TC G N
(5-12)
=
=
CN G T G G N
trong :
GN - Lu lng gi ti cn cung cp c xc nh theo iu kin v sinh, kg/s.;
G - Lu lng gi tng tun hon qua thit b x l khng kh c xc nh theo
cng thc (5-13), kg/s.
- im V O l giao nhau ca ng = T = QT/WT i qua im T vi ng o =
0,95. Ni CO ta c qu trnh x l khng kh.

78

N
N

T
T

tT

tN

%
=95

=100%

O=V

Hnh 5.4. Biu din s tun hon 1 cp trn th I-d

Nu nhit im O khng ph hp iu kin v sinh th phi tin hnh sy khng
kh n im V tho mn iu kin v sinh tc l tV = tT - a (xem hnh 5.5). Khi cc im
V v O xc nh nh sau:
- T T k ng = T = QT/WT ct t = tT - a ti V;
- T V k ng thng ng d=const ct o = 0,95 ti O;
- Cc im cn li vn gi nguyn v tr.

3. Cc thit b chnh
thc hin s iu ha khng kh mt cp h thng cn trang b cc thit b: Qut
cp gi, qut hi gi, thit b x l khng kh, thit b sy cp II, h thng knh cp gi, knh
hi gi, ming thi v ming ht.
I

T
tT

tN

%
=9 5

=100%

T
V

tV =tT-a

Hnh 5.5. S tun hon 1 cp khi nhit tV thp

4. Xc nh nng sut cc thit b

- Nng sut gi cp vo phng:
QT
WT
, kg/s
(5-13)
G=
=
IT IV dT d V
- Lng khng kh b sung GN c xc nh cn c vo s lng ngi v lng gi ti
cn cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian:
GN = n.k.Vk, kg/s
(5-14)
trong
n - Tng s ngi trong phng, ngi;
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n
v thi gian, tra theo bng 2.8. Tuy nhin lu lng gi b sung khng c nh hn 10%.G.
V th khi GN tnh theo cc cng thc trn m nh hn 10% th ly GN = 0,1.G.
- Lu lng gi hi:
GT = G - GN, kg/s
(5-15)
79

- Cng sut lnh ca thit b x l khng kh:

I I
Q o = G.( I C I O ) =Q T . C O , k
IT IV
- Nng sut lm kh ca thit b x l:
d dO
, Kg/s
Wo = G.(d C d O ) = W T . C
dT dV
- Cng sut nhit ca thit b sy cp II (nu c)
I IO
, kW
Q SII = G.( I V I O ) = Q T . V
IT IV

(5-16)

(5-17)

(5-18)

5. u nhc, im ca s
S tun hon 1 cp c cc u v nhc im nh sau:
- Do c tn dng nhit ca khng kh ti tun hon nn nng sut lnh v nng sut
lm kh gim so vi s thng, c th:
d d C
I I
(kg/s);
Q o = Q T . N C (kW) v Wo = WT . N
I T I V
d T d V
- S c h thng ti tun hon khng kh nn chi ph u t tng, bao gm qut
tun hon gi, knh hi gi v cc ming ht;
- H thng vn cn phi trang b thit b sy cp II sy nng khng kh khi trng
thi khng kh thi vo phng khng tha mn iu kin v sinh.

5.2.2.3. S tun hon khng kh hai cp

khc phc nhc im ca s tun hon 1 cp do phi c thit b sy cp II
phng khi trng thi V khng tha mn iu kin v sinh cn sy nng khng kh, ngi ta
s dng s 2 cp c th iu chnh nhit khng kh thi vo phng m khng cn c
thit b sy cp II.
S tun hon 2 cp c 2 dng: S c iu chnh nhit thi vo v s iu
chnh m.

a. S iu chnh nhit thi vo

1. S nguyn l v nguyn tc hot ng

Trn hnh 5.6 l s nguyn l h thng iu ho khng kh 2 cp c iu chnh nhit

thi vo. Trong s ny nng nhit tV ngi ta tin hnh ho trn khng kh sau b x
l vi khng kh ti tun hon.

GN
1
2

C2

C1
G N + G T1

G T1

6
G

9
8

10
T
Q T WT

14
11

G T2
13

GT

12

Hnh 5.6. S tun hon 2 cp c iu chnh nhit

Khng kh bn ngoi tri vi lu lng GN v trng thi N(tN,N) c ly qua ca ly gi
c van iu chnh 1 vo bung ho trn 3 ha trn vi khng kh hi c lu lng GT1 v
trng thi T(tT,T) t mt trng thi C1 no . Hn hp ha trn C1 s c a n thit
b x l nhit m 4 v c x l n trng thi O. Sau n bung ho trn 6 ha trn
80

vi khng kh hi c lu lng GT2 v trng thi T(tT,T) t trng thi C2 v c qut 7

vn chuyn theo ng ng gi 8 vo phng 10. Khng kh sau khi ra khi ming thi 9 c
trng thi C2 vo phng nhn nhit tha QT v m tha WT v t thay i trng thi n T(tT,
T). Cui cng mt phn khng kh c thi ra ngoi qua ca thi 14, phn ln cn li c
hi v thit b x l khng kh tip tc x l.
2. Xc nh cc im nt

trn th I-d

- Cc im N(tN, N), T(tT, T) c xc theo cc thng s tnh ton ban u;

- im ha trn C2: Mc ch ca vic ho trn l nhm m bo nhit khng kh
khi thi vo phng tho mn yu cu v sinh. Hay tC2 = tT - a. Nh vy im C2 l giao im
ca ng T = QT/WT i qua T vi tC2 = tT - a;
- im O nm trn ng o = 0,95 v ng ko di TC2;
- im C1 c xc nh theo t s ha trn: GN/GT1 = TC1/C1N.
3. Cc thit b chnh ca h thng

thc hin s iu ha khng kh tun hon hai cp h thng phi c cc thit b

chnh sau y: Qut cp gi, qut hi gi, thit b x l khng kh, h thng knh cp gi,
knh hi gi v cc ming thi, ming ht.
I

N
N

T
tT

C1

tN

%
=95

=100%

T
C2

tV =tT-a

Hnh 5.7. Biu din s tun hon 2 cp c iu chnh nhit trn I-d
4. Xc nh nng

sut cc thit b

- Lu lng gi tng cp vo phng:

QT
WT
, kg/s
(5-19)
G=
=
IT IV dT d V
- Lng khng kh b sung GN c xc nh cn c vo s lng ngi v lng gi ti
cn cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian:
GN = n.k.Vk, kg/s
(5-20)
- Lu lng gi GT2 xc nh theo phng php hnh hc da vo qu trnh ha trn thit
b ha trn 6:
G N + G T1 G G T 2 TC 2
(5-21)
=
=
G T2
G T2
C2O
Cc im T, C2, O c xc nh v G xc nh theo cng thc (5-19) nn c th tnh
c GT2
C O
(5-22)
G T 2 = G. 2 , kg/s
TO
- Lu lng gi GT1
GT1 = G - GN - GT2, kg/s
- Nng sut lnh ca thit b x l:
Qo = (G-GT2).(IC1 - IO), kW

(5-23)
(5-24)
81

- Nng sut lm kh ca thit b x l:

W = (G-GT2).(dC1 - dO), kg/s

(5-25)

5. u nhc im ca s

S tun hon 2 cp c iu chnh nhit thi vo c u im:

- Nhit thi vo phng c th d dng iu chnh c nh iu chnh lng gi
trch GT2 nhm nng nhit thi vo phng tho mn iu kin v sinh. Do s 2 cp
c iu chnh nhit khng cn trang b thit b sy cp II;
- Nng sut lnh v nng sut lm kh yu cu ca thit b x l gim:
Cng sut lnh gim QO = GT2.(IC1 - IO), kW;
Lu lng gi gim Wo = GT2.(dC1 - dO), kg/s;
Nh vy ta khng cn phi u t h thng x l khng kh qu ln, cng knh.
- Phi c thm bung ha trn th 2 v h thng trch gi n bung ha trn ny nn
chi ph u t v vn hnh tng.

b. S tun hon 2 cp iu chnh m

1. S nguyn l v nguyn tc hot ng

Trn hnh 5.8 l s nguyn l h thng iu ho tun hon 2 cp iu chnh m.

G T2
N

GN

4
1
C1
2

5
C2

G N + G T1
3

9
8

10
T
Q T WT

14
11

6
13

GT

12

Hnh 5.8. S tun hon 2 cp iu chnh m

Khng kh bn ngoi tri c lu lng GN v trng thi N(tN,N) c ly qua ca ly
gi c van iu chnh 1, vo bung 3 ha trn vi khng kh hi c lu lng GT v trng
thi T(tT,T) t mt trng thi C1 no . Hn hp ha trn C1 c chia lm 2 dng, mt
dng c lu lng (GN + GT1) c a n thit b x l khng kh 4 v c x l n mt
trng thi O sau a n bung 6 ha trn vi dng th 2 c lu lng GT2 trng thi
C1 v t c trng thi C2. Khng kh c trng thi C2 tip tc c qut 7 thi theo knh
cp gi 8 vo phng 10 qua cc ming thi 9. Mt phn gi c thi ra bn ngoi qua ca
thi gi 14, phn cn li tip tc c hi v v lp li chu trnh mi.
2. Xc nh cc im nt

trn th I-d

- Cc im nt N(tN, N), T(tT, T) c xc theo cc thng s tnh ton.

- im C1 c xc nh theo t s ha trn: GN/GT = TC1/C1N
- im ha trn C2: Mc ch ca vic ho trn l nhm nng nhit khng kh thi
vo phng t yu cu v sinh, hay tC2 = tT - a. Nh vy im C2 l giao im ca ng
song song vi T = QT/WT i qua T vi tC2 = tT - a.
- im O l giao ca C1C2 vi ng o = 0,95.

82

N
N

T
tT

C1

%
= 95

tN

=100%

T
C2
tV =tT-a
O

Hnh 5.9. S tun hon 2 cp c iu chnh m trn I-d

3. Xc nh nng

sut cc thit b

- Nng sut gi:G = GT + GN = GT1 + GT2 + GN

QT
WT
, kg/s
(5-26)
G=
=
I T I C2 d T d C2
- Lng khng kh b sung GN c xc nh cn c vo s lng ngi v lu lng gi
ti cn thit cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian:
GN = n.k.Vk
(5-27)
trong n - Tng s ngi trong phng, ngi;
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n
v thi gian, tra theo bng 2.8.
- Xc nh lu lng GT1 v GT2 cn c vo h phng trnh sau:
Theo qu trnh ho trn bung ho trn 3:
TC 1 G N
=
C1 N G T
Theo qu trnh ho trn bung ho trn 6:
OC 2
G T2
=
C 2 C1 G G T 2
OC 2
CN
CN
OC 2
, GT = GN. 1
v G T1 = G T G T 2 = G N . 1 G.
G T 2 = G.
TC 1
TC 1
C1 O
C1 O
- Nng sut lnh ca thit b x l:
Qo = (G-GT2).(IC1 - IO), kW
(5-28)
- Nng sut lm kh ca thit b x l:
W = (G-GT2).(dC1 - dO), kg/s
(5-29)
4. u nhc im ca s

S tun hon 2 cp c iu chnh m c c im nh sau:

- Nhit v m khng kh thi vo phng c th iu chnh tha mn
iu kin v sinh hoc tho mn v m do khng cn thit b sy cp II v thit b phun
m b sung;
- Nng sut lnh v nng sut lm kh yu cu ca thit b x l gim so vi s 1
cp tng t.
Cng sut lnh gim QO = GT2.(IC1 - IO). kW ;
Lu lng gi gim Wo = GT2.(dC1 - dO), kg/s;
- H thng bt buc phi c thm bung ha trn th 2 v h thng trch gi n
bung ha trn ny nn chi ph u t v vn hnh tng.

83

5.2.2.4 S c phun m b sung

S ny c s dng nhm tit kim nng lng trong trng hp cn tng m
ca khng kh trong phng nhng vn tit kim nng lng.
Vic phun m b sung c th thc hin cho s thng, s tun ho 1 cp hoc 2
cp.
I

T'
T

tC

%
=95

=100%

IT

T
O

Io

O'

I o'

Hnh 5-10. So snh chu trnh c v khng c phun m b sung

cch:

khng kh trong phng t c trng thi T(tT,T) ta c th thc hin bng 2

Cch 1: X l khng kh n trng thi O nht nh no v thi vo phng nhn

nhit tha QT v m tha WT cho t thay i trng thi n T(tT,T) theo qu trnh OT (T =
QT/WT )
Theo cch ny ta c:
- Nng sut gi cung cp cho phng:
QT
G1=
, kg/s
(5-30)
IT IO
- Nng sut lnh yu cu ca thit b x l khng kh:
I I
Q 01 =G 1 .(I C I O ) = Q T . C O ,kW
IT IO

(5-31)

- Nng sut lm kh yu cu ca thit b x l khng kh:

W01 =G 1 .(d C d O ) = WT .

dC dO
kg/s
dT dO

(5-32)

Cch 2: X l khng kh n trng thi O' vi tO' < tO. Sau thi khng kh vo phng
cho khng kh t thay i trng thi theo qu trnh T n T', sau phun m b sung
khng kh thay i trng thi n T.
- Nng sut gi cung cp cho phng:
QT
QT
(5-33)
<
= G 1 , kg/s
I T ' I O' I T I O
- Nng sut lnh yu cu ca thit b x l khng kh:
I IO
I I O'
< QT . C
Q 02 =G 2 .(I C I O ' ) = Q T . C
= Q 01 ,kW
IT IO
I T' I O'
- Nng sut lm kh yu cu ca thit b x l khng kh:
G2=

84

(5-34)

W02 =G 2 .(d C d O ' ) = WT .

d dO
d C d O'
< WT . C
= W01 kg/s
dT dO
d T ' d O'

(5-35)

Cn lu rng IT = IT,
Kt lun
- Vic phun m b sung c th p dng cho bt c s no v em li hiu qu nhit
cao hn, nng sut gi cp vo phng yu cu nh, nng sut lnh v nng sut lm kh ca
b x l khng kh u gim;
- Tuy nhin phi c b tr thm thit b phun m b sung trong phng nn phi c chi
ph b sung. Thc t n ch c th p dng cho cc phng nh v c yu cu c bit v
m.

5.2.3 Cc s iu ho khng kh ma ng
Khi ni n s ma ng l ni n s dng cho nhng ngy m nhit khng kh
ngoi tri nh hn nhit khng kh trong nh. duy tr nhit trong nh chng ta phi
tin hnh cp nhit. S ny thng ch s dng cho cc tnh pha Bc t Tha Thin Hu
tr ra. Cc tnh thnh t Nng tr vo khng cn s ma ng v ma ng cc tnh
pha Nam nhit khng thp. V th chng ta khng ngc nhin khi cc h thng iu ho
c cp nhit ma ng ch c thit k v lp t cc tnh pha Bc.
Cc ngun nhit v thit b thng c s dng si m ma ng (xem chng 4):
- in tr: Trong nhiu trng hp ngi ta dng in tr sy nng khng kh trc khi
thi vo phng nhm duy tr nhit phng nm mc cho php. Phng php dng in
n gin, nhng khng kinh t do gi in nng tng i cao v khng an ton v phng
chy.
- Hi nc: Hi t cc l hi nh hoc trung tm nhit in c a n cc b trao i
nhit kiu b mt trao i nhit vi khng kh trc khi thi vo phng. Cc dn trao i
nhit ny c th t c lp hoc t ng b cng cm dn lnh my lnh ma h.
- Bm nhit: Mt s cng trnh c trang b my lnh 2 chiu, ma ng my hot ng
theo ch bm nhit nh h thng van o chiu: dn nng bn trong phng, dn lnh
ngoi phng.

5.2.3.1 S thng ma ng
1. S nguyn l v nguyn tc hot ng
Trn hnh 5-11 l s nguyn l h thng x l khng kh ma ng. S ny
tng t s ma H. im khc duy nht trong s ma ng l thay v s dng thit b
x l lnh khng kh 2 y s dng thit b si.
Nguyn l lm vic ca h thng nh sau: khng kh bn ngoi c trng thi N(tN,N) c
y qua ca ly gi c van iu chnh 1 vo b si nng khng kh. B si nng khng kh
c th l b in tr hoc b trao i nhit kiu b mt s dng hi bo ho, hay ga nng.
Khng kh c gia nhit ng dung m n trng thi O. Sau khng kh c qut 3 thi
vo phng 6 theo h thng knh gi 4 v ming thi 5. trong phng khng kh nh nhit,
hp th m tha v t thay i trng thi n trng thi T(tT,T). Cui cng khng kh c
thi ra bn ngoi qua ca thi 7.

2. Xc nh cc im nt trn th I-d
- Cc im N(tN,N), T(tT,T) c xc nh theo cc thng s tnh ton;
- im O l giao ca ng = T = QT/WT i qua T vi ng ng dung m qua im N.
Cn lu rng i vi s ma ng th QT < 0 v WT > 0 v vy qu trnh OT l qu trnh
tng m, gim nhit. H s gc tia qu trnh c gi tr m < 0.

85

6
T

4
G

QT W T

Hnh 5.11. S thng ma ng

3. Cc thit b chnh ca h thng
i vi h thng hot ng theo s ma ng cn trang b cc thit b chnh sau:
Thit b sy cp I, qut cp gi, h thng knh gi, ming thi.
I

tO

tT
tN

=1

00%

N
d

Hnh 5.12. Biu din s thng ma ng trn th I-d

4. Xc nh nng sut cc thit b
- Nng sut gi ca h thng:
QT
WT
G=
=
, kg/s
IO IT d O d T
- Cng sut b si:
I IN
, kW
Q SI = G.( I O I N ) = Q T . O
IO I N

(5-36)

(5-37)

5. u nhc im ca s
- S thng tuy n gin nhng khng tn dng c nhit ca gi thi nn khng
kinh t.
- S thng ch s dng trong trng hp vic xy dng knh hi gi khng kinh t
hoc khng th thc hin c. Khi trong khng gian iu ho sinh nhiu cht c hi th
cng nn s dng s thng.

5.2.3.2 S tun hon mt cp ma ng

1. S nguyn l v nguyn tc hot ng

86

GN

1
O

T
QT WT

G N+ G T

11

GT

12
9

10

Hnh 5.13. S tun hon 1 cp ma ng

Hnh 5.13 trnh by s nguyn l ca h thng tun hon 1 cp v ma
ng. Nguyn l lm vic ca h thng nh sau: Khng kh bn ngoi c trng thi N(tN,N)
c ly qua ca ly gi c van iu chnh 1 v a vo bung ho trn 3. y n c ho
trn vi khng kh hi c trng thi T(tT,T) c trng thi C. Hn hp ho trn c
a vo b sy khng kh cp I sy ln trng thi O. Sau khng kh c qut 5 thi
vo phng 8 theo h thng knh gi 6 v ming thi 7. trong phng khng kh nh nhit,
hp th m tha v t thay i trng thi n trng thi T(tT,T). Cui cng mt phn khng
kh c thi ra bn ngoi qua ca thi 12 phn ln c hi tr li trc bung ho trn.

2. Xc nh cc im nt trn th I-d
- Cc im N(tN,N), T(tT,T) c xc nh theo cc thng s tnh ton.
- im C c xc nh theo t l ho trn nh sau:
GN
CT G N
=
=
CN G T G G N
- im O l giao ca ng = T = QT/WT i qua T vi ng ng dung m qua im C.

3. Cc thit b chnh ca h thng

i vi h thng 1 cp ma ng trn h thng cn trang b cc thit b chnh sau:
Bung ho trn, Thit b sy cp I, qut cp gi, h thng knh cp gi, knh hi gi, ming
thi v ming ht.

tO

tT
tN

=1

00%

N
d
Hnh 5.14. Biu din s tun hon 1 cp ma ng trn th I-d
4. Xc nh nng sut cc thit b chnh
- Nng sut gi a vo phng:

87

QT

WT
, kg/s
IO IT d O d T
- Cng sut b sy cp I
G=

Q SI = G.( I O I C ) = Q T .

(5-38)

IO IC
, kW
IO IT

(5-39)

5. u nhc im ca s
- S tun hon mt cp tn dng c nhit ca gi thi nn kinh t hn s
thng.
- y l s thng hay c s dng trn thc t.

5.3. TNH TON CC S IU HO KHNG KH

THEO TH d-t
Tnh ton cc s iu ho khng kh theo th t-d c cc nc t bn phng
Ty p dng rt ph bin. V mt bn cht, vic xc nh cc s theo th t-d cng tng
t nh th I-d.

5.3.1 Cc s iu ho trn th d-t

5.3.1.1 S thng
Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) i qua thit b x l khng kh bin
i trng thi n trng thi O, sau qua qut cp gi hp th mt phn nhit di dng
nhit hin v bin i n trng thi n Q, trn ng ng khng kh hp th mt lng
nhit t mi trng di dng nhit hin v thay i n trng thi V. Sau c thi vo
phng nhn nhit n v nhit hin thay i trng thi n T(tT,T).
- Cng sut lnh thit b x l khng kh:
Q = G.(IN - IO), kW
- Nhit do khng kh hp th qua qut:
Q1 = G.(IQ-IO), kW
- Nhit do khng kh nhn t mi trng qua ng ng:
Q2 = G.(IV-IQ), kW
- Nhit tha do khng kh nhn trong phng Q3:
Nhit hin:
Q31 = G.(IL-IV), kW
Nhit n
Q32 = G.(IT-IL)
- Nhit do khng kh ti nh ra bin i trng thi t N(tN,N) n trng thi
T(tT,T):
Q4 = G.(IN-IT)
Ta c:
Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4
Nu b qua tn tht nhit t qut cp gi v ng ng (Q1=Q2=0) th:
Q = Q3 + Q4
Nh vy: Ph ti lnh ca thit b x l khng kh Q khng phi l nhit tha Q3, m
thc t c gi tr ln hn.

88

10

0%

d
N
T

Q V

Hnh 5.15. S thng trn th d-t

5.3.1.2 S tun hon 1 cp
Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) ho trn vi khng kh hi c trng
thi ho trn l C. Khng kh trng thi C i qua thit b x l khng kh bin i n
trng thi O, sau qua qut cp gi v ng ng gi hp th mt phn nhit di dng
nhit hin v bin i n trng thi n Q v V. Gi tip tc c thi vo phng nhn hit
n v nhit hin thay i trng thi n T(tT,T).
- Cng sut lnh thit b x l khng kh:
Q = G.(IC - IO)
- Nhit do khng kh hp th qua qut:
Q1 = G.(IQ-IO)
- Nhit do khng kh nhn t mi trng qua ng ng:
Q2 = G.(IV-IQ)
- Nhit tha do khng kh nhn trong phng Q3:
Nhit hin:
Q31 = G.(IL-IV)
Nhit n:
Q32 = G.(IT-IL)
- Nhit do khng kh ti nh ra bin i trng thi t N(tN,N) n trng thi
T(tT,T)
Q5 = G.(IN-IT)
trong G l lu lng kh ti.
Ta c:
Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4
Nu b qua tn tht nhit t qut cp gi v ng ng (Q1=Q2=0) th:
Q = Q3 + Q4

10

0%

d
N
C
T

Q V

Hnh 5.16. S tun hon 1 cp trn th d-t

89

5.3.2. Cc c trng ca s iu ho
5.3.2.1. H s nhit hin SHF
Gi s c mt qu trnh thay i trng thi khng kh t trng thi 1 n trng thi 2.
H s nhit hin SHF (Sensible heat factor) l t s gia tng nhit hin trn tng nhit hin
v nhit n:
Qh
Q
1,024.( t 2 t 1 )
= h =
Qh + QW
Q
I 2 I1
Qh - nhit hin, kW; Qw - nhit n, kW
Q = Qh + Qw - nhit ton phn;
t1, t2 - Nhit khng kh u v cui qu trnh, oC;
I1, I2 - Entanpi ca khng kh u v cui qu trnh, kJ/kg.
SHF =

(5-40)

5.3.2.2 H s nhit hin ca phng

H s nhit hin ca phng RSHF (Room sensible heat factor) c nh ngha nh
sau:
RSHF =

Q hf
Q
= hf
Q hf + Q Wf
Qf

(5-41)

trong :
Qhf - Tng nhit hin do bc x, truyn nhit qua kt cu bao che v nhit do
cc ngun nhit bn trong phng ta ra, kW;
Qwf - Tng nhit n to ra t phng, kW;
Qf - Tng nhit n v nhit hin t do bc x, truyn nhit qua kt cu bao che
v do cc ngun nhit ta ra t phng, y chnh l tng nhit tha ca phng; kW.
Trn th d-t, cc im V v T ln lt l trng thi khng kh cp vo phng v
khng kh trong phng. ng VT biu th qu trnh khng kh sau khi vo phng nhn nhit
tha v m tha v t thay i trng thi. ng ny c gi l ng h s nhit hin ca
phng RSHF.
Trong cc tnh ton thng im T bit trc, v th ng VT c th d dng xc
nh khi bit phng ca n. Cch xc nh theo cc bc sau:
Quan st th d-t ta thy c im G c nh du trn ti v tr t = 24oC v =
50%, im ny gi l im c s. Mt khc song song vi trc d c ng biu th cc gi tr
khc nhau ca h s nhit hin RSHF. ng VT s song song vi ng thng ni im G
vi im xc nh gi tr RSHF trn ng biu th (hnh 5-17).

90

50

10

0%

0.7
T

0.8
0.9

1.0

G
t
24
Hnh 5.17

5.3.2.3 H s nhit hin tng GSHF (Grand sensible heat factor)

Gi s im C v O ln lt l trng thi khng kh u vo v u ra thit b x l
khng kh. Khi i qua thit b x l, khng kh thi nhit hin Qh v nhit n Qw bin i
trng thi t C n O.
H s nhit hin tng c xc nh theo cng thc:
Qh
Q
(5-42)
GSHF =
= h
Qh + QW
Q
trong :
Qh v Qw - Nhit hin v nhit n m khng kh thi ra thit b x l khng
kh.
ng thng CO biu th s thay i trng thi ca khng kh khi qua thit b x l
khng kh gi l ng GSHF. Cch xc nh phng ng thng CO cng tng t nh
cch xc nh ng RSHF, ngha l song song vi ng G-GSHF.

5.3.2.4 H s i vng BF
Khi khng kh i qua dn lnh, nu qu trnh tip xc tt, thi gian tip xc ln th
trng thi khng kh u ra l trng thi bo ho =100%. Tuy nhin thc t trng thi u ra
thng khng t trng thi bo ho, m nm trong khong = 90 95%. Trng thi
c coi nh l hn hp ca 2 trng thi: trng thi ban u C v trng thi bo ho S. Nh
vy lng khng kh x l coi nh c phn thnh 2 dng: mt dng i qua dn lnh v trao
i nhit m v t trng thi bo ho, dng th 2 i vng qua dn v khng trao i nhit
m.
H s i vng BF (Bypass factor) l t s gia lng khng kh i qua dn lnh nhng
khng trao i nhit m so vi tng lng khng kh qua dn:
GC
G
(5-43)
BF =
= C
G
GC + GS
trong :
GC - Lu lng khng kh qua dn lnh nhng khng trao di nhit m, kg/s;
GS - Lu lng khng kh c trao i nhit m, kg/s;
G - Tng lu lng gi qua dn, kg/s.

91

10

0%

d
N

F
1-B

BF

T
S

t
Hnh 5.18.
Nu vit phng trnh cn bng nng lng ta c:
G.Io = Gc.Ic + GS.IS
S dng cng thc xc nh BF ta c:
G.Io = G.BF.Ic + G.(1-BF).IS
hay:
Io = BF.Ic + (1-BF).IS
Rt ra:
I I
(5-44)
BF = O S
I C IS
Tng t c th rt ra:
d dS
(5-45)
BF = O
dC dS
t t
v
(5-46)
BF = O S
tC tS
H s i vng BF ph thuc vo din tch, cu to v tc khng kh qua dn.
Bng 5-1 di y trnh by gi tr ca h s BF trong mt s trng hp dng tham
kho khi tnh ph ti lnh.

Bng 5.1
Tr s BF
0,3 0,5
0,2 0,3
0,1 0,2
0,05 0,1
0 0,1

Trng hp p dng
Ti nhit nh hoc ti nhit tng
i ln nhng nhit hin nh
Ti nhit tng i nh hoc ti
nhit tng i ln vi nhit hin
nh
ng dng cho iu ho khng kh
bnh thng
ng dng khi lng nhit hin ln
hoc cn lng khng kh ti nhiu
Ch s dng khng kh ti (khng
c ti tun hon)

V d
Nh
Nh , ca hng, phn xng
sn xut
Ca hng ln, ngn hng,
phn xng
Vn phng lm vic, ca
hng, nh hng, phn xng
Bnh vin, phng th, phn
xng

Bng 5-2 trnh by gi tr h s i vng BF ca mt s dn lnh kiu tip xc theo s hng

ng dc theo chiu chuyn ng ca khng kh v mt cnh trao i nhit.

92

Bng 5.2
S hng ng
2
3
4
5
6
8

H s BF
315 cnh/m
550 cnh/m
0,42 0,55
0,22 0,38
0,27 0,40
0,10 0,23
0,12 0,28
0,04 0,14
0,08 0,22
0,02 0,09
0,05 0,15
0,01 0,05
0,02 0,08
0 0,02

Trng hp thit b x l khng kh kiu t (bung phun) gi tr BF ph thuc vo

tc chuyn ng ca khng kh, p sut nc ti l phun, kch thc l phun, lu lng
nc phun, s hng b tr l phun v s l phun trn 01 hng. Ngoi ra chiu chuyn ng
tng i gia khng kh v nc cng nh hng ti gi tr BF.
Bng 5.3 trnh by cc gi tr ca BF trong mt s trng hp dng tham kho.

Bng 5.3
S hng
Hng phun
l phun
nc
Tc khng kh, m/s
1
- Song song
- Hn hp
- Song song
2
- Ngc chiu
- Hn hp

L phun c d=6mm,
p=170 kPa, G= 2 Lt/s.m2
1,5
3,5
0,70
0,50
0,75
0,65
0,85
0,90
0,92
0,98
0,93
0,99

L phun c d=3mm,
p=210 kPa, G= 1,7 Lt/s.m2
1,5
3,5
0,80
0,60
0,82
0,70
0,87
0,92
0,93
0,98
0,94
0,99

5.3.2.5 H s nhit hin hiu dng ESHF

H s nhit hin hiu dng ESHF (Effective sensible heat factor) l t s gia nhit
hin hiu dng Qhef v tng nhit hiu dng Qef
ESHF =

Q hef
Q hef
=
Q ef
Q hef + Q wef

(5-47)

y:
Qhef = Qhf + BF.Q4h, kW
- nhit hin hiu dng ca phng;
Qwef = Qwf + BF.Q4w, kW
- nhit n hiu dng ca phng;
Qhf, Qwf, kW - nhit hin v nhit n tha ca phng;
Q4h, Q4w, kW - nhit hin v nhit n ca khng kh ti cn nh ra t c trng thi
trong phng.
Trn th d-t ng biu th mi quan h gia cc h s RSHF, GSHF, ESHF v
nhit ng sng

93

10

0%

d
N

F
1-B
BF

HF
GS
RSHF

O=V
S

C
T

ESHF

t
Hnh 5.19
Cc trng thi ln lt l:
C- Trng thi khng kh c ho trn trc khi vo dn lnh;
O V Trng thi sau dn lnh v thi vo phng;
T - Trng thi khng kh trong phng;
N - Trng thi khng kh ngoi tri;
S - Trng thi khng kh bo ho, phn khng kh tip xc dn lnh, nhit im K
l nhit ng ng sng ts.
Gia h s nhit hin hu dng v v nhit ng sng ca dn lnh c mi quan
h nh sau:

ESHF =

1
d dS
1 + 2,45. T

tT tS

(5-48)

trong :
dT, dS - cha hi ca khng kh trong khng gian iu ho v trng thi
ng sng ca dn lnh, g/kg;
tT, tS - Nhit ca khng kh trong khng gian iu ho v trng thi ng
sng ca dn lnh, oC.

Bng 5.4

tT, C T, %
50 ESHF
tS
55 ESHF
tS
60 ESHF
20
tS
65 ESHF
tS
70 ESHF
tS
50 ESHF
tS
55 ESHF
tS
21
60 ESHF
tS
65 ESHF

1,00
9,3
1,00
10,8
1,00
12,1
1,00
13,3
1,00
14,5
1,00
10,2
1,00
11,7
1,00
13,0
1,00

0,97
9,0
0,97
10,5
0,92
11,5
0,94
13,0
0,89
14,0
0,98
10,0
0,91
11,0
0,93
12,5
0,94

0,88
8,0
0,92
10,0
0,85
11,0
0,87
12,5
0,81
13,5
0,89
9,0
0,87
10,5
0,86
12,0
0,86
94

0,83
7,0
0,83
9,0
0,78
10,0
0,82
12,0
0,76
13,0
0,83
8,0
0,83
10,0
0,78
11,0
0,81

Gi tr
0,73
5,0
0,78
8,0
0,73
9,0
0,73
11,0
0,69
12,0
0,76
6,0
0,77
9,0
0,72
10,0
0,73

0,72
3,0
0,71
6,0
0,67
7,0
0,69
10,0
0,64
11,0
0,72
4,0
0,74
8,0
0,66
8,0
0,68

0,70
0
0,67
3,0
0,64
5,0
0,63
8,0
0,61
10,0
0,69
1,0
0,69
6,0
0,63
6,0
0,62

0,68
-5,5
0,65
-4,5
0,62
3,0
0,60
5,0
0,58
8,0
0,68
0
0,65
3,0
0,61
3,0
0,59

0,61
-3,0
0,59
0
0,56
2,0
0,67
-5,5
0,64
-3,5
0,60
-1,5
0,57

70
50
55
22

60
65
70
50
55

23

60
65
70
50
55

24

60
65
70
50
55

25

60
65
70
50
55

26

60
65

tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF

14,2
1,00
15,4
1,00
11,1
1,00
12,5
1,00
13,8
1,00
15,2
1,00
16,4
1,00
12,1
1,00
13,5
1,00
14,9
1,00
16,1
1,00
17,3
1,00
13,0
1,00
14,5
1,00
15,8
1,00
17,0
1,00
18,3
1,00
14,0
1,00
15,4
1,00
16,7
1,00
18,0
1,00
19,2
1,00
14,9
1,00
16,3
1,00
17,6
1,00

14,0
0,89
15,0
0,94
10,5
0,93
12,0
0,93
13,5
0,95
15,0
0,89
16,0
0,94
11,5
0,94
13,0
0,95
14,5
0,88
15,5
0,91
17,0
0,94
12,5
0,93
14,0
0,95
15,5
0,88
16,5
0,92
18,0
0,94
13,5
0,94
15,0
0,96
16,5
0,88
17,5
0,92
19,0
0,96
14,5
0,95
16,0
0,88
17,0
0,90

13,5
0,81
14,5
0,88
10,0
0,88
11,5
0,88
13,0
0,87
14,5
0,81
15,5
0,88
11,0
0,88
12,5
0,87
14,0
0,80
15,0
0,81
16,5
0,89
12,0
0,87
13,5
0,87
15,0
0,81
16,0
0,82
17,5
0,89
13,0
0,88
14,5
0,86
16,0
0,79
17,0
0,81
18,5
0,90
14,0
0,86
15,5
0,82
16,5
0,80
95

13,0
0,75
14,0
0,83
9,0
0,83
11,0
0,78
12,0
0,80
14,0
0,73
15,0
0,82
10,0
0,83
12,0
0,78
13,0
0,75
14,5
0,74
16,0
0,82
11,0
0,82
13,0
0,77
14,0
0,71
15,0
0,73
17,0
0,82
12,0
0,83
14,0
0,76
15,0
0,69
16,0
0,73
18,0
0,81
13,0
0,82
15,0
0,76
16,0
0,70

12,0
0,67
13,0
0,75
7,0
0,77
10,0
0,72
11,0
0,72
13,0
0,66
14,0
0,74
8,0
0,77
11,0
0,72
12,0
0,71
14,0
0,66
15,0
0,74
9,0
0,76
12,0
0,71
13,0
0,65
14,0
0,65
16,0
0,73
10,0
0,76
13,0
0,70
14,0
0,64
15,0
0,63
17,0
0,76
12,0
0,75
14,0
0,69
15,0
0,63

11,0
0,63
12,0
0,71
5,0
0,70
8,0
0,66
9,0
0,68
12,0
0,62
13,0
0,70
6,0
0,70
9,0
0,65
10,0
0,66
13,0
0,61
14,0
0,69
7,0
0,69
10,0
0,64
11,0
0,59
12,0
0,56
14,0
0,68
8,0
0,68
11,0
0,63
12,0
0,58
13,0
0,58
16,0
0,69
10,0
0,67
12,0
0,62
13,0
0,57

9,0
0,58
10,0
0,68
2,0
0,67
6,0
0,62
7,0
0,61
10,0
0,56
11,0
0,66
3,0
0,66
7,0
0,62
8,0
0,60
11,0
0,56
12,0
0,65
4,0
0,64
8,0
0,60
9,0
0,56
10,0
0,52
11,0
0,64
5,0
0,62
8,0
0,59
10,0
0,54
10,0
0,53
14,0
0,66
8,0
0,63
10,0
0,57
10,0
0,53

7,0
0,55
7,0
0,66
-1,0
0,64
3,0
0,60
4,0
0,57
7,0
0,54
9,0
0,65
0
0,62
4,0
0,59
5,0
0,56
8,0
0,53
10,0
0,64
1,0
0,61
5,0
0,58
6,0
0,55
9,0
0,51
10,0
0,63
3,0
0,60
5,0
0,57
8,0
0,53
8,0
0,50
11,0
0,63
6,0
0,59
7,0
0,55
8,0
0,52

1,5
0,54
3,5
0,65
-5,0
0,62
-3,5
0,59
0
0,56
2,0
0,53
4,5
0,64
-4,0
0,61
-2,0
0,58
1,0
0,55
3,5
0,51
5,0
0,63
-3,5
0,60
-1,0
0,57
2,0
0,54
4,0
0,50
6,0
0,62
-3,0
0,59
0
0,56
2,5
0,52
5,0
0,49
6,0
0,61
-2,0
0,57
2,0
0,54
3,0
0,51

70
50
27

55
60
65
70

tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS
ESHF
tS

19,0
1,00
20,1
1,00
15,8
1,00
17,2
1,00
18,6
1,00
19,8
1,00
21,0

18,5
0,83
19,5
0,97
15,5
0,88
16,5
0,90
18,0
0,90
19,5
0,84
20,5

18,0
0,73
19,0
0,90
15,0
0,82
16,0
0,82
17,5
0,80
19,0
0,74
20,0

17,0
0,64
18,0
0,82
14,0
0,75
15,0
0,77
17,0
0,75
18,5
0,68
19,5

16,0
0,54
16,0
0,76
13,0
0,66
13,0
0,69
16,0
0,69
18,0
0,63
19,0

14,0
0,50
14,0
0,69
11,0
0,61
11,0
0,64
15,0
0,58
16,0
0,57
18,0

11,0
0,49
12,0
0,65
9,0
0,58
8,0
0,59
13,0
0,52
13,0
0,53
17,0

10,0
0,48
10,0
0,61
6,0
0,57
6,0
0,55
10,0
0,50
10,0
0,49
15,0

5,5
0,47
8,0
0,60
-0,5
0,56
2,0
0,53
4,5
0,49
6,0
0,46
8,0

5.3.3 Xc nh nng sut lnh, lu lng khng kh ca dn lnh

Trc ht xc nh nng sut lnh, lu lng khng kh thi vo dn lnh v nhit
thi vo chng ta phi c cc thng s tnh ton ban u
Cc bc xc nh
Bc 1:
- Xc nh RSHF, GSHF v ESHF.
- Xc nh cc im N(tN, N), T(tT, T), G(24oC, 50%).
Bc 2:
- K ng TS song song vi ng G-ESHF ct =100% ti S.
- K ng TH song song vi ng G-RSHF.
Bc 3:
- Qua S k ng SC song song vi ng G-GSHF ct TH im OV.
Xc nh cc thng s t, d v I ti im C trc khi vo dn lnh, im V trc khi
vo phng.
Bc 4:
Kim tra iu kin v sinh ca trng thi khng kh thi vo phng
tV > tT - a
a = 10oC nu ming thi b tr trn cao
a = 7oC nu ming thi b tr di thp.
Nu iu kin v sinh tho mn th xc nh
- Lu lng gi qua dn lnh:
Q hef
, l/s
1,2.( t T t S ).(1 BF)
Lu lng khi lng:
G = 0,0012.V, kg/s
L=

(5-50)
- Nng sut lnh ca thit b x l khng kh:
Qo = G.(IC-IO), kW
- Lu lng khng kh ti tun hon:
LT = L - LN , l/s
LN - Lu lng khng kh ti, l/s

96

(5-49)

(5-51)
(5-52)

10

0%

d
N
SHF

F
1-B
BF

H
S

HF
GS
RSHF

O=V

GSHF

ESHF
RSHF

ESHF

24C

Hnh 5.20

5.3.4 Tnh ton s tun hon 2 cp

Trong trng hp iu kin v sinh khng tha mn th ngi ta s dng s tun
hon 2 cp. C 2 kiu tun hon 2 cp: S 2 cp iu chnh nhit v s 2 cp iu
chnh m.

5.3.4.1. S iu chnh nhit

Trn hnh 5-21 biu din s nguyn l thit b v s thay i trng thi ca khng
kh trn th d-t
Theo s lng khng kh ti tun hon LT trc khi n dn lnh c tch lm 2
dng: LT1 i qua dn lnh v LT2 i vng qua dn lnh. Lng khng kh i qua dn lnh LT1
trc khi vo dn lnh c ho trn vi lng gi ti LN

d
Phong

0%

LT

10

T , T

N
C

LT2

L
O
S

LT1
LN
L1
Khng kh C
ti

Dan la
nh O

T
V

t
V Qua
t

Hnh 5.21
Cc im nt N, T, S, O v C c xc nh ging nh s 1 cp. im V
c nhit tV = tT - a.
- Lu lng gi cp vo phng:

97

Q hef
, l/s
(5-53)
1,2.( t T t S ).(1 BF)
- Lu lng gi GT1 v GT2 c xc nh da vo h phng trnh:
L T2
OV L T 2
v LT = LT1 + LT2 = L - LN
(5-54)
=
=
VT
L1
L T1 + L N
- Nng sut lnh Qo ca dn lnh:
Qo = G1.(IC-IO), kW
(5-55)
trong G1 = 0,0012.L1, Kg/s
L=

5.3.4.2. S iu chnh m
Trn hnh 5-22 biu din s nguyn l thit b v s thay i trng thi ca khng
kh trn th d-t
Theo s lng khng kh ti tun hon GT c em ho trn vi lng gi ti
GN c trng thi C v lu lng tng L, c tch thnh 2: L1 i qua dn lnh v L2 i
vng qua dn lnh.
Lng khng kh L1 qua dn lnh bin i n trng thi O v ho trn vi L2 t trng
thi V tho mn iu kin v sinh trc khi thi vo phng tV=tT-a.

LT

Phong

Khng kh
ti

0%

T ,

10

LN

L
L2

C
V
S

L1

Dan la
nh

O
V

Qua
t

Hnh 5.22
Xc nh lu lng gi
xc nh lu lng gi trc ht cn phi xc nh cc im nt S, O, C v V
tng t nh s 1 cp. i vi im V, nhit tV phi tho mn iu kin v sinh v
c chn tV = tT - a.
- Lu lng gi cp vo phng:
Q hef
, l/s
(5-56)
L=
1,2.( t T t S ).(1 BF)
- Lu lng gi L1 v L2 c xc nh da vo h phng trnh:
OV L 2
v L = L1 + L2
(5-57)
=
VT L1
- Nng sut lnh Qo ca dn lnh:
Qo = G1.(IC-IO), kW
(5-58)
trong G1 = 0,0012.L1, Kg/s

***
98

CHNG VI : H THNG IU HO
KHNG KH KIU KH
6.1 KHI NIM V PHN LOI
6.1.1 Khi nim
H thng iu ho kiu kh l h thng iu ho m thit b x l nhit m l thit b
trao i nhit kiu b mt. Trong thit b iu ho kiu kh, khng kh chuyn ng ngang
qua bn ngoi thit b trao i nhit v thc hin qu trnh trao i nhit m. B mt bn
ngoi c th c cnh hoc khng c. B mt c cnh thng hay c s dng nng cao
hiu qu trao i nhit m. Bn trong b mt l mi cht chuyn ng, mi cht c th l mi
cht lnh, nc lnh hoc glycol.
Qu trnh trao i nhit m c thc hin nh truyn nhit qua vch ngn cch. Nh
qu trnh trao i nhit vi mi cht lnh m nhit khng kh gim xung, n nhit
yu cu, trc khi c thi vo phng.
ng thi vi qu trnh trao i nhit, cng xy ra qu trnh trao i cht khi khng kh i
qua thit b, qu trnh ny chnh l qu trnh lm thay i dung m khng kh. Khi nhit b
mt trao i nhit thp hn nhit ng sng ca khng kh i qua, mt lng hi nc
trong khng kh s ngng t li trn b mt ca thit b. Do qua qu trnh x l, dung m
ca khng khi gim. Khi nhit b mt cao hn nhit ng sng, dung m ca khng
kh khng i.
Nh vy qu trnh trao i nhit m khng kh thit b iu ho kiu kh ch c th
lm gim dung m hoc khng i. Mun lm tng m phi c thit b phun m b sung.

00%
=1

Hnh 6.1. Qu trnh x l nhit m ca my iu ho kiu kh

6.1.2 Phn loi cc h thng iu ho kiu kh

C nhiu cch phn loi phn loi h thng iu ho kiu kh da trn cc tiu ch khc
nhau, c th nh sau:
Theo c im ca thit b x l nhit m:
- H thng iu ho cc b.
- H thng iu ho kiu phn tn.
- H thng iu ho trung tm.
Theo c im mi cht gii nhit dn ngng
100

- H thng iu ho gii nhit bng nc (water cooled)

- H thng iu ho gii nhit bng khng kh (air cooled)
Theo kh nng x l khng kh
- My iu ho 1 chiu lnh: L dng my ch c kh nng lm lnh.
- My iu ho 2 chiu nng lnh: My va c kh nng lm lnh va c kh nng gia
nhit khng kh khi cn. V ma h my chy ch lm lnh, v ma ng, my chy ch
si m khng kh. chuyn sang ch si m ma ng, thng qua h thng van
o chiu, dn lnh chuyn thnh dn nng v dn nng chuyn thnh dn lnh, my hot
ng theo ch bm nhit v si m khng kh. i vi nc ta

6.2 H THNG KIU CC B.

H thng iu ha khng kh kiu cc b l h thng ch iu ha khng kh trong mt
phm vi hp, thng ch l mt phng ring c lp hoc mt vi phng nh.
Trn thc t loi my iu ha kiu ny gm 4 loi ph bin sau:
- My iu ha dng ca s (Window type);
- My iu ha kiu ri (split type);
- My iu ha kiu ghp (multi-split type);
- My iu ho ri dng t thi trc tip.
c im chung ca tt c cc my iu ho cc b l cng sut nh v lun c dn
nng c gii nhit bng gi (air cooled), rt thch hp cho cc i tng c cng sut
nhit yu cu nh.

6.2.1 My iu ha khng kh dng ca s

My iu ha dng ca s thng c lp t trn cc tng trng ging nh cc ca s
nn c gi l my iu ha khng kh dng ca s.
My iu ho dng ca s l my iu ho c cng sut nh nm trong khong 7.000
24.000 Btu/h vi cc model ch yu sau 7.000, 9.000, 12.000, 18.000 v 24.000 Btu/h. Tu
theo hng my m s model c th nhiu hay t. Tt c cc cng sut nu trn l cng sut
danh nh, cng sut tht ca my s sai khc cht t tu theo ch lm vic v tng hng
my khc nhau.
V cu to
V cu to my iu ho dng ca s l mt t my lnh c lp t hon chnh thnh
mt khi ch nht ti nh my sn xut, trn c y dn nng, dn lnh, my nn lnh,
h thng ng ng ga, h thng in v ga c np sn. Ngi lp t ch vic u ni
in l my c th hot ng v sinh lnh.
Trn hnh 6.2 l cu to bn trong ca mt my iu ho dng ca s. Bnh thng, dn
lnh t pha bn trong phng, dn nng nm pha ngoi. Qut dn nng v dn lnh ng
trc v chung m t. Qut dn lnh thng l qut dng ly tm kiu lng sc cho php to lu
lng v p lc gi ln c th thi gi i xa. Ring qut dn nng l kiu hng trc v
ch cn lu lng ln gii nhit cho n.
gia cm my c vch ngn nhm ngn cch khoang lnh v khoang nng.
Gi trong phng c ly vo ca ht nm mt trc cm my v c a vo dn
lnh thc hin qu trnh trao i nhit m, sau c thi ra ca thi gi nm pha trn
hoc bn cnh. Ca thi gi c cc cnh hng gi c th chuyn ng qua li nhm hng
gi ti cc v tr bt k trong phng.
Khng kh gii nhit dn nng c ly 2 bn hng ca v my. Khi qut hot ng
gi tun hon vo bn trong v c thi qua dn nng i ra ngoi. Khi lp t my iu ho
ca s cn lu trnh che lp ca ly gi ny.

101

Hnh 6.2. Cu to my iu ha ca s
1- Dn nng ; 2- My nn; 3- Mt qut; 4- Qut dn lnh; 5- Dn lnh;
6- Li lc; 7- Ca ht gi lnh; 8 - Ca thi gi; 9- Tng nh
Pha trc mt my c b tr b iu khin. B iu khin cho php iu khin v chn cc
ch lm vic ca my c th nh sau:
- Bt tt my iu ho ON-OFF;
- Chn ch lm lnh v khng lm lnh (thng gi);
- Chn tc ca qut: Nhanh, va v chm;
- t nhit phng;
- Ngoi ra trong mt s my cn c thm cc chc nng hn gi, ch lm kh, ch
ng vv. . .
V chng loi, my iu ho ca s c 2 dng: ch lm lnh (my 1 chiu) v va lm
lnh va si m (my 2 chiu). my 2 chiu nng lnh c cm van o chiu cho php
hon i v tr dn nng v dn lnh vo cc ma khc nhau trong nm.
Ma h dn lnh trong phng, dn nng bn ngoi, chc nng my lc ny l lm lnh.
Ma ng ngc li dn nng trong phng, dn lnh bn ngoi phng, lc ny my chy
ch bm nhit, chc nng ca my l si m.
My nn lnh ca my iu ho ca s l my lnh kiu kn.
Gia khoang nng v khoang lnh c ca iu chnh cp gi ti, cho php iu chnh
lng kh ti cung cp vo phng.
Khoang y ca v my dng cha nc ngng ri t dn lnh v hng dc ra ca thot
nc ngng.
H thng in v ng gas c lp t hon chnh ti nh my. i vi my iu ho dng
ca s thit b tit lu l chm cc ng mao bng ng.

Hnh 6.3. Hnh dng bn ngoi ca my iu ho ca s

102

c im my iu ho ca s
u im:
- D dng lp t v s dng;
- Gi thnh tnh trung bnh cho mt n v cng sut lnh thp;
- i vi cng s c nhiu phng ring bit, s dng my iu ho ca s rt kinh t,
chi ph u t v vn hnh u thp.
Nhc im:
- Cng sut b, ti a l 24.000 Btu/h;
- i vi cc to nh ln, khi lp t my iu ha dng ca s th s ph v kin trc
v lm gim v m quan ca cng trnh do s lng cc cm my qu nhiu;
- Dn nng x kh nng ra bn ngoi nn ch c th lp t trn tng bao. i vi
cc phng nm su trong cng trnh th khng th s dng my iu ho ca s, nu s dng
cn c ng thot gi nng ra ngoi rt phc tp. Tuyt i khng nn x gi nng ra hnh
lang v nh vy s to ra chnh nhit rt ln gia khng kh trong phng v ngoi hnh
lang rt nguy him cho ngi s dng i vo v ra phng;
- Kiu loi khng nhiu nn ngi s dng kh khn la chn. Hu ht cc my c b
mt bn trong kh ging nhau nn v mt m quan ngi s dng khng c mt s la chn
rng ri.

Mt s vn cn lu khi s dng:
- Khng cc vt che chn lm nh hng ti tun hon gi dn lnh v
dn nng.
- Khi va dng my khng nn cho chy li ngay , m ch khong 3 pht cho
p lc ga trong h thng tr li cn bng, ri mi chy li.
- nh k v sinh phin lc ht.
- Khng nn t nhit phng qu thp va khng kinh t li khng m
yu cu v sinh.
Di y l bng thng s k thut my iu ho dng ca s ca hng LG (Hn Quc)
sn xut.
- Bng 6.1 trnh by cc thng s k thut my iu ho dng ca s 1 chiu lnh ca LG
- Bng 6.2 trnh by cc thng s k thut my iu ho dng ca s 2 chiu nng lnh
ca LG.

Bng 6.1. Thng s k thut my iu ho ca s , kiu 1 chiu lnh, hng LG

Model
LWB0960PC LWB1260PC LWB1860QC
L
L
L
18.000
12.000
9.000
Cng sut lnh
Btu/h
4.536
3.024
2.268
KCal/h
5.274
3.516
2.637
W
H s lnh E.E.R
Btu/W
9,0
9,5
8,6
in p/Tn s
V/Hz 220 240 / 50 220 240 / 50 220 240 / 50
Cng sut tiu th in
W
1.000
1.260
2.100
Dng in tiu th
A
4,4
5,6
8,6
n (Dn nng/dn lnh)
dB (A)
49 / 55
51 / 57
54 / 60
Kh nng ht m
Lt/h
1,3
1,7
2,1
3
Lu lng gi (Dn nng/dn m /pht
5,8 / 10,0
7,5 / 15
12 / 23
lnh)
Kch thc (Rng/Cao/Su)
mm
510x353x487 600 x 380 x
600 x 628 x
555
675
Khi lng
kg
32
43
59
Thng s

n v

103

Bng 6.2. Thng s k thut my iu ho ca s 2 chiu, hng LG

Thng s
Cng sut lnh
Cng sut si

Model
LWC0960PH LWC1260PH LWC1860QH
L
L
L
17..500
11.500
9.000
Btu/h
4.410
2.898
2.268
KCal/h
5.128
3.369
2.637
W
17..500
11.500
9.000
Btu/h
4.410
2.898
2.268
KCal/h
5.128
3.369
2.637
W
Btu/W
9,0
8,5
7,6
V/Hz 220 240 / 50 220 240 / 50 220 240 / 50
in
W
1.000 / 920
1.350 / 1.150 2.300 / 2.160
n v

H s lnh E.E.R
in p/Tn s
Cng sut tiu th
(Lnh/Si)
Dng in tiu th
A
4,4 / 4,0
n (Dn nng/dn lnh)
dB (A)
49 / 55
Kh nng ht m
Lt/h
1,4
Lu lng gi (Dn nng/dn m3/pht
7,0 / 12,0
lnh)
Kch thc (Rng/Cao/Su)
mm
600x380x555
Khi lng

kg

41

5,7 / 4,8
52 / 57
1,7
8,0 / 15

9,9 / 9,4
55 / 62
1,8
12,3 / 23

600 x 380 x
555
43

600 x 428 x
770
67

6.2.2 My iu ha khng kh kiu ri (2 mnh)

Cu to v nguyn l hot ng
khc phc nhc im ca my iu ho ca s l khng th lp t cho cc phng
nm su trong cng trnh v s hn ch v kiu mu, chng loi ngi ta pht minh ra my
iu ho kiu ri, dn nng v dn lnh c tch thnh 2 khi. V vy my iu ho
dng ny cn c tn l my iu ho kiu ri (split) hay my iu ho 2 mnh.
My iu ha ri gm 2 cm dn nng (gi l Outdoor Unit) v dn lnh (Indoor
Unit) c b tr tch ri nhau. Ni lin kt gia 02 cm l cc ng ng dn mi cht v
dy in iu khin (hnh 6.4). My nn thng t bn trong cm dn nng. Qu trnh iu
khin s lm vic ca my c thc hin t dn lnh thng qua b iu khin c dy hoc
iu khin t xa.

104

Hnh 6.4. S nguyn l my iu ha ri

My iu ho kiu ri c cng sut nh t 9.000 Btu/h 60.000 Btu/h, bao gm ch yu

cc model sau: 9.000, 12.000, 18.000, 24.000, 36.000, 48.000 v 60.000 Btu/h. Tu theo tng
hng ch to my m s model c khc nhau.
Phn loi
- Theo ch lm vic ngi ta phn ra thnh hai loi my 1 chiu v my 2 chiu.
- Theo c im ca dn lnh c th chia ra: My iu ho gn tng, t nn, p trn,
du trn, cassette, my iu ho kiu v tinh.
Cc loi dn lnh v lp t
Dn lnh (indoor Unit) c t bn trong phng, l dn trao i nhit kiu b mt v
phn bin nht l kiu ng ng cnh nhm. Dn lnh c trang b qut kiu ly tm (lng sc).
Dn lnh c nhiu dng khc nhau cho php ngi s dng c th la chn kiu ph hp vi
kt cu ta nh v khng gian lp t , c th nh sau:

a) Dn lnh t sn (Floor Standing)

Loi t sn c ca thi gi t pha trn, ca ht t bn hng, pha trc. Loi ny thch
hp cho khng gian hp, nhng trn cao. Do c cu to mng, dt nn dn lnh t sn c th
t st tng ngay trong phng (xem hnh 6.5) rt thun li. Tuy nhin dn lnh t sn
cng c nhc im l do t trn sn nh nn chim mt phn din tch phng lm vic, mt
trc dn lnh cch mt khong nht nh khng c b tr thit b bt k gy cn tr lu
thng gi. Mt khc sinh hot ca con ngi cng nh hng t nhiu n lnh, c bit ch
ng ngi, nh hnh lang, snh khch sn khng nn s dng loi ny, v ngi qua li
thng hay vt cc loi giy vn, rc vo bn trong qua ming thi ca dn lnh.

105

Hnh 6.5. Dn lnh t sn v cch lp t

b) Dn lnh treo tng (Wall mounted)

y l dng dn lnh ph bin nht, n c lp t trn tng, c cu to rt p, gi
phn b u trong phng. My iu ho dng treo tng thch hp cho phng cn i, khng
kh c thi ra ca nh pha di v ht v pha ca ht nm pha trn. Ca thi c
cnh hng dng, c th cho ng yn hoc chuyn ng chao qua li, tu theo s thch ca
ngi s dng (hnh 6.6).

Hnh 6.6. Dn lnh treo tng v cch lp t

c) Loi p trn (Under Ceiling, Ceiling suspended)

Loi p trn c lp t p st laphng. Dn lnh p trn thch hp cho cc cng
trnh c trn thp v rng. Gi c thi ra i st trn, gi hi v pha di dn lnh. V hnh
thc dn lnh p trn rt ging dn lnh t sn v th khi lp t rt d nhm ln. Tuy bn
ngoi ging nhau nhng mng hng nc ngng bn trong t nhng v tr rt khc nhau
(hnh 6.7).
106

Hnh 6.7. Dn lnh p trn v cch lp t

d) Loi cassette
Dn lnh cassette c lp gp ln trn, vi ton b dn lnh nm khut trong laphng,
phn nh xung di l phn mt n. Mt n ca dn lnh cassette c 01 ca ht nm gia
v cc ming thi b tr 4 pha. Tu theo tng loi m mt n c 2, 3 hoc 4 ca thi.

Hnh 6.8. Dn lnh cassette v cch lp t

Loi cassette rt thch hp cho khu vc c trn cao, khng gian rng nh cc phng
hp, i snh, hi trng. Dn lnh kiu cassette c kiu dng rt p, l thit b c th dng
107

trang tr lm tng thm m b mt trn nh. Tuy nhin my iu ho c dn lnh kiu casette
c gi thnh cao. Do dn lnh rt st trn, nc ngng mun chy t do phi b tr pha di
laphng v vy my c trang b bm nc ngng, bm ln cao cn thit pha trong
laphng. Cng sut my cassette thng ln v nm trong khong 18.00036.000 Btu/h.

e) Loi du trn (concealed type)

Dn lnh kiu du trn c lp t hon ton bn trong la phng. dn gi xung
phng v hi gi tr li bt buc phi c ng cp, hi gi v cc ming thi, ming ht. Kiu
du trn thch hp cho cc vn phng, cng s, cc khu vc c trn gi. Cng sut dn lnh
du trn thng ln v nm trong khong 36.00060.000 Btu/h. My iu ho c dn lnh
kiu du trn c th lp t cho cc phng tng i ln.

Mi
ng hut

Mi
ng th
i

Hnh 6.9. Dn lnh m trn v cch lp t

f) Loi v tinh (Ceiling mounted built-in)

Ngoi cc dng dn lnh ph bin nh trn, mt s hng cn ch to loi dn lnh kiu v
tinh. Dn lnh kiu v tinh gm mt dn chnh c b tr ming ht, dn chnh c ni vi
cc v tinh, l cc hp c cc ca thi gi. Cc v tinh c ni vi dn chnh qua ng ni
mm. Mi dn c t 2 n 4 v tinh t cc v tr tu .

Hnh 6.10. Dn lnh kiu v tinh

Dn lnh ni chung u c ng thot nc ngng, khi lp cn c dc nht nh nc
ngng chy kit v khng ng li trn ng ng gy ng sng. ng nc ngng thng
s dng l ng PVC v c bc mt cch nhit nhm trnh ng sng bn ngoi v ng.

Dn nng
Dn nng l dn trao i nhit kiu ng ng cnh nhm, c qut kiu hng trc.
Cu to cho php lp t ngoi tri m khng cn che chn ma. Tuy nhin cn trnh ni c
nng gt v bc x trc tip ca mt tri, hoc ni c nn b tng qu nng. V nh vy hiu
qu gii nhit gim rt nhiu.
108

Hnh 6.11. Dn nng v yu cu lp t

ng dn ga
Lin kt dn nng v lnh l mt cp ng dch lng v gas. Kch c ng dn c ghi r
trong cc ti liu k thut ca my hoc c th cn c vo cc u ni ca n. ng dch nh
hn ng gas. Cc ng dn khi lp t nn kp vo nhau tng hiu qu lm vic ca my.
Ngoi cng bc ng mt cch nhit.

Bng 6.3. Kch c ng dn mi cht cc my iu ho dng ri

Cng sut
ng y
ng ht

9.000
1/4
(6,35)
1/2
(12,7)

12.000
1/4
(6,35)
1/2
(12,7)

18.000
3/8
(9,53)
5/8
(16)

24.0000
3/8
(9,53)
3/4
(19)

36.000
1/2
(12,7)
3/4
(19)

Dy in iu khin v ng lc
Dy in iu khin ni gia dn nng v dn lnh dng iu khin v phi hp hot
ng gia dn lnh v dn nng, ng thi cp in ngun cho qut dn lnh. Tu theo hng
my m s lng dy c khc nhau t 36 si. Kch c dy nm trong khong t 0,75
2,5mm2. Thng thng my nn b tr dn nng, nu cp in ngun vo t dn nng th
kch c dy in khng cn ln. Tuy nhin nu ngun in cp vo t dn lnh th dy in
iu khin s c kch c ln hn.
Dy in ng lc (dy in ngun) thng c ni vo dn nng. Tu theo cng sut
my m in ngun l 1 pha hay 3pha. Thng cng sut t 36.000 Btu/h tr ln s dng in
3 pha. S dy in ng lc tu thuc vo my 1 pha, 3 pha v hng my.

Mt s lu khi lp t v s dng
- V tr dn nng v lnh: Khi lp dn nng v lnh phi ch vn hi du. Khi h
thng lm vic du theo ga chy n dn lnh, hn ch vic trao i nhit v lm my thiu
du. V th khi v tr dn lnh thp hn dn nng cn phi c cc by du u ra dn lnh,
thc hin vic hi du. Ngi thit k v lp t cn lu chnh lch cao cho php
gia dn nng v dn lnh v di cho php ca ng ng nu trong cc ti liu k
thut. Khi cao ln c th s dng mt vi by du, nhng cn lu khi s dng qu nhiu
by du tr lc ng ng ln s lm gim nng sut lnh ca my.
109

- V tr lp t dn nng phi thong, mt v trnh thi gi nng vo ngi, vo cc

dn nng khc.
- Khi lp t ng ng cn v sinh sch s, ht chn khng hoc ui kh khng
ngng khi ng ng, hn ch di ng ng cng ngn cng tt, trnh i ng ng
khc khuu, nhiu mi ni.

Hnh 6.12. Dng c ct v loe ng

- Sau khi va tt my khng nn chy li ngay m phi i t nht 3 pht cho u y

v ht my cn bng ri chy li. mt s my c r le thi gian hay mch tr cho php my
ch c th khi ng sau mt khong thi gian no k t khi bt my chy (thng l 3
pht ).
- Khi s dng nn t nhit trong nh va phi trnh t qu thp va khng tt v
mt v sinh va tn in nng.
- Khng nn s dng dn nng my iu ha hong kh, sy kh cc vt khc.
c im ca my iu ho ri
u im
- So vi my iu ha ca s, my iu ha ri cho php lp t nhiu khng gian
khc nhau.
- C nhiu kiu loi dn lnh cho php ngi s dng c th chn loi thch hp nht
cho cng trnh cng nh thch c nhn.
- Do ch c 2 cm nn vic lp t tng i d dng.
- Gi thnh r.
- Rt tin li cho cc khng gian nh hp v cc h gia nh.
- D dng s dng, bo dng, sa cha.
Nhc im
- Cng sut hn ch , ti a l 60.000 Btu/h.
- di ng ng v chnh lch cao gia cc dn b hn ch.
- Gii nhit bng gi nn hiu qu khng cao, c bit nhng ngy tri nng
- i vi cng trnh ln, s dng my iu ho ri rt d ph v kin trc cng trnh,
lm gim m quan ca n, do cc dn nng b tr bn ngoi gy ra. Trong mt s trng hp
rt kh b tr dn nng.
Cc bng (6.4) v (6.5) di y trnh by c tnh k thut ca my iu ho 2 mnh,
hng Trane vi dn lnh kiu treo tng v du trn l 2 dng s dng ph bin nht.

110

Bng 6.4. c tnh k thut my iu ho 2 mnh, treo tng, hng Trane

c tnh
Cng sut lnh
Lu lng gi
M hiu dn lnh
M hiu dn nng
in ngun
Dng in
+ Dn lnh
+ Dn nng
Dng my nn
Thi hn bo hnh my nn
R le thi gian tr 3 pht
B iu khin t xa khng
dy
- R le thi gian 24 gi
- Ch lm kh
- iu khin tc qut
- Ch qut gi
- Ch ng
V tr lp t
Kch thc phng lp t
Thng s dn lnh
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng
Thng s dn nng
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng

n v
Btu/h
CFM

Model
9.000
12.000
18.000
24.000
300
400
600
800
MCW509G MCW512G MCW518G MCW524G
A
A
A
A
TTK509M TTK512M TTK518M TTK524M
A
A
A
A
V/Ph/Hz 220/1/50
220/1/50
220/1/50
220/1/50
A
A
Nm

m2

0,27
0,27
0,22
0,22
11,6
7,7
5,3
4,2
Rto
Rto
Rto
Rto
5
5
5
5

3Tc+Au 3Tc+Au 3Tc+Au 3Tc+Au

to
to
to
to

Tng
Tng
Tng
Tng
9-15
16-22
24-33
32-44

mm
mm
mm
kg

298
900
190
8,7

298
900
190
8,7

295
1.120
200,5
13

295
1.120
200,5
13

mm
mm
mm
kg

590
830
330
36,8

590
830
330
37,5

590
830
330
52

590
830
330
55,5

111

Bng 6.5. c tnh k thut my iu ho 2 mnh, du trn, hng Trane

c tnh
n v
Model
Cng sut lnh
Btu/h
12.000
18.000
24.000
30.000
36.000
36.000
42.000
48.000
60.000
Lu lng gi
CFM
300
450
600
750
900
900
1400
1600
2000
M hiu dn lnh
MCD512DB MCD518DB MCD524DB MCD530DB MCD536DB MCD536DB MCD048DB MCD048DB MCD060DB
M hiu dn nng
TTK512LB TTK518LB TTK524LB TTK530KB TTK536KB TTK536KD TTK042KD TTK048KD TTK060KD
in ngun
V/Ph/Hz 220/1/50
220/1/50
220/1/50
220/1/50
220/1/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50
Dng in
3,45
2,75
2,6
1,2
1,2
1,1
0,9
0,5
0,4
A
+ Dn lnh
11,97
9,8
8,75
7,1
19,2
16,7
11,5
7,9
6,4
A
+ Dn nng
Mi cht lnh
R22
R22
R22
R22
R22
R22
R22
R22
R22
Dng my nn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
Kiu kn
V tr lp t
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Du trn
Thng s dn lnh
408
408
408
254
254
254
254
254
254
mm
- Chiu cao
1.250
1.107
1.107
1.250
1.250
1.100
950
950
950
mm
- Chiu rng
759
759
759
520
520
520
520
480
480
mm
- Chiu su
54,5
48,5
48,5
29
29
26
24
22
20
kg
- Khi lng
Thng s dn nng
1.254
1.254
795
795
795
795
590
590
590
mm
- Chiu cao
988
988
1.018
1.018
1.018
1.018
830
830
830
mm
- Chiu rng
350
350
360
360
360
360
330
330
330
mm
- Chiu su
111
102
80
79
79
73
56
52
38
kg
- Khi lng

112

6.2.3. My iu ha kiu ghp (Multi - SPLIT)

My iu ha kiu ghp v thc cht l my iu ho gm 1 dn nng v 2 - 4 dn lnh.
Mi cm dn lnh c gi l mt h thng. Thng cc h thng hot ng c lp. Mi
dn lnh hot ng khng ph thuc vo cc dn lnh khc. Cc my iu ho ghp c th c
cc dn lnh chng loi khc nhau.
My iu ha dng ghp c nhng c im v cu to tng t my iu ha kiu ri.
Tuy nhin do dn nng chung nn tit kim din tch lp t.

Hnh 6.13. My iu ho dng ghp

Trn hnh 6.13 l s ca mt my iu ho ghp. S ny khng khc s nguyn
l my iu ho ri nhng c nhiu dn lnh hn.
B tr bn trong dn nng gm 2 my nn v sp xp nh sau:
- Trng hp c 2 dn lnh: 2 my nn hot ng c lp cho 2 dn lnh.
- Trng hp c 3 dn lnh: 1 my nn cho 1 dn lnh, 1 my nn cho 2 dn lnh.
Nh vy v c bn my iu ho ghp c cc c im ca my iu ho 2 mnh. Ngoi ra
my iu ho ghp cn c cc u im khc:
- Tit kin khng gian lp t dn nng
- Chung in ngun, gim chi ph lp t.
Bng 6.6 di y gii thiu c tnh k thut ca mt s my iu ho dng ghp ca
hng Trane.

113

Bng 6.6. c tnh k thut my iu ho ghp, hng Trane

c tnh
Dn nng

Dn lnh

Cng sut lnh

H thng n v
H thng
1
H thng
2
H thng
3
H thng
1
H thng
2
H thng
3

MTK51 MTK52
8DB
1DB
MCW50 MCW50
9
9
MCW50 MCW51
9
2

Btu/h

9.000

9.000

9.000

12.000

MODEL
MTK52 MTK524EB MTK53 MTK53
4DB
0DB
3DB
MCW51 MCX51 MCD5 MCW50 MCW50
2
2
12
9
9
MCW51 MCX51 MCD5 MCW50 MCW51
2
2
12
9
2
MCW51 MCW51
2
2
12.000 12.000 12.000 9.000
9.000
12.000 12.000 12.000

in ngun

MTK53 MTK536EB MTK53 MTK536GB

6DB
6FB
MCW51 MCX5 MCD5 MCW51 MCX5 MCD5
8
18
18
2
12
12
MCW51 MCX5 MCD5 MCW51 MCX5 MCD5
8
18
18
2
12
12
MCW51 MCX5 MCD5
2
12
12
18.000 18.000 18.000 12.000 12.000 12.000

9.000

12.000

18.000 18.000 18.000 12.000 12.000 12.000

12.000

12.000

12.000 12.000 12.000

V/ph/H 220/1/50 220/1/50 220/1/50 220/1/5 220/1/5 220/1/50 220/1/50 220/1/50 220/1/5 220/1/5 220/1/50 220/1/5 220/1/5
z
0
0
0
0
0
0
Dng in IU
H thng
0,1/0,1 0,1/0,1 0,1/0,1 0,3/0,3 0,4 / 0,1/0,1/0 0,1/0,1/0 0,2 / 0,2 0,4 /
0,5 / 0,1/0,1/0 0,3/0,3/ 0,4/0,4/
1/2/3
0,4
,1
,1
0,4
0,5
,1
0,3
0,4
Dng in OU H thng
4,43/4,4 4,43/5,7 5,73/5,7 5,83/5,8 5,73/5, 4,5/4,5/5 4,5/5,8/5 8,05/8,0 8,05/8,
5,8/5,8/5 5,9/5,9/ 5,8/5,8/
1/2/3
3
3
3
3
73
,8
,8
5
05
,8
5,9
5,8
Kch thc dn H thng
lnh
1/2/3
+ Rng
mm
850 850/100 1000
1085
950 850/100 850/100 1100
1085
950
1000
1085
950
0
0
0
+ Su
mm
167 167/195 195
243
480 167/195 167/195 210
243
480
195
243
480
+ Cao
mm
290 290/335 335
627
254 290/335 290/335 355
627
254
335
627
254
Kch thc dn
nng
+ Rng
mm
952
952
952
952
952
1128
1128
1128
1128 1128
1128
1128 1128
+ Su
mm
330
330
330
330
330
360
360
360
360
360
360
360
360
114

+ Cao
H thng
1
Khi lng dn H thng
lnh
2
H thng
3
Khi lng dn
nng

mm
kg

590
9

590
9

590
14

590
33

590
20

795
9

795
9

795
16

795
36

795
22

795
14

795
33

795
20

kg

14

14

33

20

14

16

36

22

14

33

20

14

14

14

33

20

112

113,4

114,8

114,8

114,8

kg
kg

60,4

61,8

63,2

63,2

63,2

115

123

123

123

6.2.4. My iu ho kiu ri dng t

My iu ho ri dng t l my iu ho c cng sut trung bnh. y l chng my rt
hay c lp t cc nh hng v snh ca cc c quan.
Cng sut ca my t 36.000 120.000 Btu/h
V nguyn l lp t cng ging nh my iu ho ri gm dn nng, dn lnh v h
thng ng ng, dy in ni gia chng.
u im ca my l gi lnh c tun hon v thi trc tip vo khng gian iu ho nn
tn tht nhit b, chi ph lp t nh. Mt khc n ca my nh nn mc d c cng sut
trung bnh nhng vn c th lp t ngay trong phng m khng s b nh hng.

Hnh 6.14. My iu ho ri dng t

Dn nng
L dn trao i nhit ng ng cnh nhm, qut hng trc c th thi ngang hoc thi
ng, my nn lnh dng kn c t bn trong dn nng.
Dn lnh
C dng khi hp (dng t), ca thi gi b tr pha trn cao, thi ngang, ca ht pha
di. Trn ming thi c cc cnh hng dng c th ng yn hoc chuyn ng qua li
hng gi n cc v tr cn thit. Pha trc ca ht c phin lc bi, nh k ngi s dng
cn v sinh phin lc cn thn.
B iu khin dn lnh t pha mt trc ca dn lnh, c y cc chc nng iu
khin cho php iu khin cc thng s: t nhit phng, tc chuyn ng ca qut,
chn ch lm vic, .. .
Di y l bng c tnh k thut my iu ho ri, thi t do ca hng Trane

116

Bng 6.7. c tnh k thut my iu ho kiu ri, thi t do, hng Trane

in
Dng in
Cng Lu
sut lng ngun
gi
Dn lnh Dn nng Btu/h CFM V/Ph/Hz Dn Dn
lnh nng
MCV036A TTK536K 39.00 1.500 220/1/50 1,6 17,9
1.500 380/3/50 1,6
0
6,6
B
A
MCV036A TTK536K 39.00 1.500 220/1/50 1,6 19,9
1.500 380/3/50 1,6
0
6,7
D
A
7,7
MCV048A TTK536K 43.10 1.500 380/3/50 1,6
2.000 380/3/50 1,8
0
9,3
B
A
MCV048A TTK536K 43.10 2.000 380/3/50 1,8 10,1
3.000 380/3/50 2 x 1,6 11,7
0
D
A
MCV048A TTK048K 49.20 3.000 380/3/50 2 x 1,6 15,4
0
D
A
MCV060A TTK048K 54.10
0
D
A
MCV060A TTK060K 60.70
0
D
A
MCV090A TTA075D 79.80
0
D
A
MCV090A TTA100D 97.50
0
D
A

Kch thc, mm
(Rng x Su x Cao)

Model

Dn lnh

Dn nng

782x457x1851018x360x79
0
5
782x457x1851018x360x79
0
5
782x457x1851018x360x79
0
5
782x457x1851018x360x79
0
5
782x457x185988x350x125
0
4
982x457x185988x350x125
0
4
982x457x185988x350x125
0
4
1182x457x181046x862x98
50
3
1182x457x181300x964x10
50
86

Khi lng,
kg
Dn Dn
lnh nng
90
110
90
110
90
115
90
115
115 109
141 109
141 109
170 160
170 189

6.3. H THNG KIU PHN TN

My iu ha kiu phn tn l my iu ha khu x l khng kh phn tn ti nhiu
ni.
Thc t my iu ha kiu phn tn c 2 dng ph bin sau:
- My iu ha kiu VRV (Variable Refrigerant Volume).
- My iu ha kiu lm lnh bng nc (Water chiller).
Cc h thng iu ho nu trn c rt nhiu dn lnh x l khng kh, cc dn lnh b tr
ti cc phng, v th chng l cc h thng lnh kiu phn tn.

6.3.1 My iu ha khng kh VRV

My iu ho VRV ra i t nhng nm 70 trc yu cu v tit kim nng lng v
nhng yu cu cp thit ca cc nh cao tng.
Cho ti nay vn cha c tn gi ting Vit no phn nh ng bn cht my iu ho kiu
VRV. Tuy nhin trong gii chuyn mn ngi ta chp nhn gi l VRV nh cc nc vn
s dng v hin nay c mi ngi s dng rng ri.
My iu ho VRV do hng Daikin ca Nht pht minh u tin. Hin nay hu ht cc
hng sn xut cc my iu ho VRV v t di cc tn gi khc nhau , nhng v mt
bn cht th khng c g khc.
Tn gi VRV xut pht t cc ch u ting Anh: Variable Refrigerant Volume, ngha l
h thng iu ho c kh nng iu chnh lu lng mi cht tun hon v qua c th thay
i cng sut theo ph ti bn ngoi.
Cng sut my lnh c xc nh theo cng thc:

117

Vlt
.d 2
Qo = .
.q o = .
.s.Z.n.q o
v1
4
trong :
- H s cp my nn;
Vlt - Th tch ht l thuyt, m3/s;
qo- Nng sut lnh ring ca my nn, kJ/kg;
S- Chiu di quet ca piston, m;
Z- S xy lanh ca my nn;
n- Tc quay ca my nn, v/giy;
Nh vy thay i Qo theo ph ti bn ngoi mt trong nhng bin php l thay i tc
quay ca my nn. thay i tc quayca my nn trong h thng VRV ngi ta s
dng b bin tn thay i tn s nmgun in v qua thay i tc quay ca my nn.
My iu ho VRV ra i nhm khc phc nhc im ca my iu ho dng ri l
di ng ng dn ga, chnh lch cao gia dn nng, dn lnh v cng sut lnh b hn
ch. Vi my iu ho VRV cho php c th ko di khong cch gia dn nng v dn lnh
ln n 100m v chnh lch cao t 50m. Cng sut my iu ho VRV cng t gi tr
cng sut trung bnh.
S nguyn l v cu to.
Trn hnh 6.15 l s nguyn l ca mt h thng iu ho kiu VRV. H thng bao
gm cc thit b chnh: Dn nng, dn lnh, h thng ng ng dn v ph kin.
Dn nng
Dn nng l mt dn trao i nhit ln hoc t hp mt vi dn nng. Cu to dn nng
cng gm dn trao i nhit cnh nhm trong c b tr mt qut hng trc, thi gi ln pha
trn. Mt my nn v cc thit b ph ca h thng lm lnh t dn nng. My nn lnh
thng l loi my kn ly tm dng xon.
Dn lnh
Dn lnh c nhiu chng loi nh cc dn lnh ca cc my iu ha ri. Mt dn nng
c lp khng c nh vi mt s dn lnh no , min l tng cng sut ca cc dn lnh
dao ng trong khong t 50 130% cng sut dn nng. Ni chung cc h VRV c s dn
lnh trong khong t 4 n 16 dn. Hin nay c mt s hng gii thiu cc chng loi my
mi c s dn nhiu hn. Trong mt h thng c th c nhiu dn lnh kiu dng v cng
sut khc nhau. Cc dn lnh hot ng hon ton c lp thng qua b iu khin. Khi s
lng dn lnh trong h thng hot ng gim th h thng t ng iu chnh cng sut mt
cch tng ng.
- Cc dn lnh c th c iu khin bng cc Remote hoc cc b iu khin theo
nhm thng.
- Ni dn nng v dn lnh l mt h thng ng ng v dy in iu khin. ng
ng trong h thng ny c kch c ln hn my iu ha ri. H thng ng ng c ni
vi nhau bng cc chi tit ghp ni chuyn dng gi l cc REFNET rt tin li.
- H thng c trang b b iu khin t tch vi (PID) iu khin nhit phng.
- H c hai nhm o t , iu tn (Inverter) v hi nhit (Heat recovery). My iu
ho VRV kiu hi nhit c th lm vic 2 ch si nng v lm lnh.
c im chung
u im
- Mt dn nng cho php lp t vi nhiu dn lnh vi nhiu cng sut, kiu dng khc
nhau. Tng nng sut lnh ca cc IU cho php thay i trong khong ln 50-130% cng
sut lnh ca OU
- Thay i cng sut lnh ca my d dng nh thay i lu lng mi cht tun hon
trong h thng thng qua thay i tc quay nh b bin tn.

118

Hnh 6.15. S nguyn l my iu ha VRV

- H vn c th vn hnh khi c mt s dn lnh hng hc hay ang sa cha.
- Phm vi nhit lm vic nm trong gii hn rng.
- Chiu di cho php ln (100m) v cao chnh lch gia OU v IU: 50m, gia cc
IU l 15m.
- Nh h thng ng ni REFNET nn d dng lp t ng ng v tng tin cy
cho h thng.
- H thng ng ng nh nn rt thch hp cho cc ta nh cao tng khi khng gian
lp t b.
Nhc im
- Gii nhit bng gi nn hiu qu lm vic cha cao.
- S lng dn lnh b hn ch nn ch thch hp cho cc h thng cng sut va. i
vi cc h thng ln thng ngi ta s dng h thng Water chiller hoc iu ha trung tm
- Gi thnh cao nht trong cc h thng iu ho khng kh
Bng 6.8. c tnh k thut dn lnh my VRV - hng Daikin

c tnh
20

25

32

40

MODEL K
50
63
80

100

Cng
sut
2.000 2.500 3.150 4.000 5.000 6.300 8.000 10.00
lnh
0
7.500 9.600 12.30 15.40 19.10 24.20 30.70
- Kcal/h
38.20
0
0
0
0
0
2,8
2,2
- Btu/h
0
9,0
7,1
5,6
4,5
3,6
- kW
11,2
Cng
sut
2.200 2.800 3.400 4.300 5.400 6.900 8.600 10.80
si
0
8.500 10.90 13.60 17.00 21.50 27.30 34.10
- Kcal/h
42.70
0
0
0
0
0
0
2,5
- Btu/h
0
8,0 10,0
6,3
5,0
4,0
3,2
- kW
12,5

125

200

250

12.50 20.00 25.00

0
0
0
47.80 76.40 95.50
0
0
0
14,0 22,4 28,0
13.80 21.50 27.00
0
0
0
54.60 85.30 107.5
00
0
0
16,0 25,0 31,5

Trn hnh 6.16. m t cc ch lm vic c th c ca cc h thng iu ho VRV. Theo

bng ny ta c cc ch lm vic ca my iu ho VRV nh sau:
- Ch lnh: Tt c cc phng u lm lnh (1)
- Ch hi nhit (2), (3) v (4): Mt s phng lm lnh, mt s phng si m.
i vi my c ch hi nhit ngoi cp ng ng lng i v ga v cn c thm
ng hi v h thng chn nhnh.
- Ch si: Tt c cc phng u si m.
119

Hnh 6.16. Cc ch iu khin dn lnh my iu ha VRV

Trn bng 6.7 gii thiu c tnh k thut ca cc my iu ho VRV hng Daikin loi K,
kiu Inverter (Bm nhit v lm lnh ring bit). y phn ch biu th kiu loi, phn s
biu th cng sut. V d loi dn lnh c cng sut 6300 kCal/h k hiu l 63K nh
FXYC63K, FXYK63K... ngha ca cc ch c th nh sau:
+ FXYC- L dn lnh thi theo 2 hng i din nhau (Double flow Type). Loi ny c
cc model: FXYC20K/25K/32K/40K/50K/63K/80K/125K
+ FXYF - L dn lnh thi theo 4 hng (multi flow type). Loi ny c cc model sau:
FXYF32K/40K/50K/63K/80K/100K/125K
+ Loi thi theo 1 hng, dng lp t gc (corner type): FXYK25K/32K/40K/63K
+ Loi p trn (ceiling suspended type): FXYH32K/63K/100K
+ Loi t nn (floor standing): FXYL25K/40K/63K
+ Loi du trn (ceiling mounted duct type). Loi ny c cc model c th nh sau:
FXYM40K/50K/63K/80K/100K/125K/200K/250K
+ Loi treo tng (wall mounted type): FXYA25K/32K/40K/50K/63K
+ Loi v tinh (Ceiling mounted buit-in type). Loi v tinh c cc model c th sau:
FXYS25K/32K/40K/50K/63K/80K/100K/125K
120

Bng 6.9. c tnh k thut dn nng my VRV - hng Daikin

c tnh
Cng sut lnh
- Kcal/h
- Btu/h
- kW
Cng sut si
- Kcal/h
- Btu/h
- kW

RXS5K

RSX8K

12.500
47.800
14,0

20.000
76.400
22,4

MODEL
RSX10K RSXY5K RSXY8K RSXY10K
25.000
95.500
28,0

12.500
47.800
14,0

20.000
76.400
22,4

25.000
95.500
28,0

13.800
54.600
16,0

21.500
85.300
25,0

27.000
107.500
31,5

Bng 6.9 gii thiu dn nng my iu ho loi K, kiu hi nhit (Heat Recovery ). i
vi loi hi nhit cn trang b b la chn r nhnh BS (Branch Selector Unit), la chn
ch vn hnh lm lnh, si m hoc c 2, tu thuc vo nhit ca phng. i vi
model loi K c 2 b la chn r nhnh l BSV100K v BSV160K.
Bng 6.10. c tnh k thut dn nng my VRV, loi hi nhit - hng Daikin

MODEL
Cng sut
- KCal/h
- Btu/h
- kW
Cng sut
- KCal/h
- Btu/h
- kW

RSEY8K

RSEY10K

20.000
76.400
22.4

25.000
95.500
28.0

21.500
85.300
25.0

27.000
107.500
31.5

6.3.2. My iu ha khng kh lm lnh bng nc (WATER

CHILLER)
H thng iu ha khng kh kiu lm lnh bng nc l h thng trong cm my
lnh khng trc tip x l khng kh m lm lnh nc n khong 7oC. Sau nc c
dn theo ng ng c bc cch nhit n cc dn trao i nhit gi l cc FCU v AHU
x l nhit m khng kh. Nh vy trong h thng ny nc s dng lm cht ti lnh.
S nguyn l
Trn hnh 6.17. l s nguyn l ca h thng iu ho lm lnh bng nc. H thng gm
cc thit b chnh sau:
- Cm my lnh Chiller
- Thp gii nhit (i vi my chiller gii nhit bng nc) hoc dn nng (i vi chiller
gii nhit bng gi)
- Bm nc gii nhit
- Bm nc lnh tun hon
- Bnh gin n v cp nc b sung
- H thng x l nc
- Cc dn lnh FCU v AHU
c im ca cc thit b chnh:

121

a) Cm Chiller:
Cm my lnh chiller l thit b quan trng nht ca h thng iu ho kiu lm lnh bng
nc. N c s dng lm lnh cht lng, trong iu ho khng kh s dng lm lnh
nc ti khong 7oC (hnh 6.16). y nc ng vai tr l cht ti lnh.
Cm Chiller l mt h thng lnh c lp t hon chnh ti nh my nh ch to, vi cc
thit b sau:
+ My nn: C rt nhiu dng , nhng ph bin l loi trc vt, my nn kn, my nn
pittng na kn.
+ Thit b ngng t: Tu thuc vo hnh thc gii nhit m thit b ngng t l
bnh ngng hay dn ngng. Khi gii nhit bng nc th s dng bnh ngng, khi gii nhit
bng gi s dng dn ngng. Nu gii nhit bng nc th h thng c thm thp gii nhit
v bm nc gii nhit. Trn thc t nc ta , thng hay s dng my gii nhit bng nc
v hiu qu cao v n nh hn.
+ Bnh bay hi: Bnh bay hi thng s dng l bnh bay hi ng ng c
cnh. Mi cht lnh si ngoi ng, nc chuyn ng trong ng. Bnh bay hi c bc cc
nhit v duy tr nhit khng c qu di 7oC nhm ngn nga nc ng bng gy n
v bnh. Cng dng bnh bay hi l lm lnh nc.
+ T in iu khin.

Hnh 6.16. Cm my chiller my nn pittng na kn Carrier

Trn hnh 6.16 v 6.18. l cm chiller vi my nn kiu pittng na kn ca hng Carrier.
Cc my nn kiu na kn c b tr nm trn cm bnh ngng - bnh bay hi. Pha mt
trc l t in iu khin. Ton b c lp t thnh 01 cm hon chnh trn h thng
khung chc chn.
Khi lp t cm chiller cn lu dnh khng gian cn thit v sinh cc bnh ngng.
Khng gian my thong ng, c th d dng i li xung quanh cm my lnh thao tc.
Khi lp cm chiller cc phng tng trn cn lp thm cc b chng rung.
My lnh chiller iu khin ph ti theo bc , trong cc cm my c thi gian lm vic
khng u nhau. V th ngi vn hnh cn thng xuyn hon i tun t khi ng ca
cc cm my cho nhau. lm vic trong cc t in iu khin c trang b cng tc hon
i v tr cc my.
Bng 6.11 l cc thng s k thut c bn ca cm chiller ca hng Carrier loi 30HK.
y l chng loi my iu ho c cng sut trung bnh t 10 n 160 ton v c s dng
tng i rng ri ti Vit Nam.

122

IT

IT

1- Cm chiller; 2- Thp gii nhit; 3- Bm nc lnh; 4- Bm nc gii nhit; 5- AHU; 6- FCU; 7- Bnh gin n v cp nc b sung

Hnh 6.17. S nguyn l h thng iu ho water chiller

123

Bng 6.11. c tnh k thut cm my chiller Carrier

c tnh
Mi cht

- Lng mi cht
np
My nn
- M hiu

n v
M
hiu
kg

24 + 42

24 + 54

Dng
MY NN PITTNG NA KN, n=1440 V/PH
My 1 06DF337 06DA72 06E6166 06E7199 06E2166 06E6175 06E6199 06E6199
4

06E6199

My 2
- S xi lanh ca 1
my
- S xi lanh gim
ti

My 1
My 2
My 1
My 2

Mc gim ti
- % ti

Lng du np cho
1 my
Tng lng du np
Bnh bay hi
ng knh ngoi
bnh

Model
30HKA0 30HKA0 30HKA0 30HKA0 30HKA05 30HKA06 30HKA08 30HKA10 30HKA12 30HKA14 30HKA16
15
20
30
40
0
0
0
0
0
0
0
R22

Lit
Lit

11

8 x2

15

27

06DA72
4
6
6
4
6
6
1
1
2
2
2
2
3
100-67-0 10-50-0 100-5-0 100-6733-0
4,4
4,4
6,7
9
4,4
8,8
6,7
9

18 x2

21 x 2

06E2166

06E6175

4
4
1
1
4
100-7550-25-0
6,7
13,4

6
6
1
1
4
100-8367-33-0
9
18

26 x 2

124

45 x 2

06EF175 06EF199x
2
06EF199
06E6199 06EF175x 06EF199x 06EF175 06EF199x
2
2
2
06EF199
6
6
6
6x2
6x2
6
6x2
6x2
6x2
6x2
1
1
1
1
4
4
4
4
4
100-75100-80100-67100-70100-8350-25-0
60-30-0
56-33-0
57-30-0
67-33-0
9
9
9
9
9
18
27
27
36
36

BNH BAY HI NG CHM

Dng

40 x 2

- S vng tun
hon
- Th tch nc
- ng nc vo / ra
- ng nc ngng

mm
Lit
in
in

Dng
Bnh 1
Bnh 2
Bnh 1
- ng nc vo / ra Bnh 2
Bnh ngng
- ng knh bn
ngoi

- Cng sut lnh

- Cng sut nhit
- Cng sut in
( tnl = 7oC, tk =
37oC)

kW
kW
kW

216,3
1
12,7
2 MPT
3/8 MPT
267,4
2-1/2
FPT
44,4
56,6
12,2

FPT - Ni ren trong

bch
tnl - Nhit nc lnh u ra,

216,3
2
20,8
2-1/2
MPT
3/8 MPT
267,4
267,4
1-1/2
FPT
1-1/2
FPT
59,7
74,7
15,0

267,4
1
28,6
2-1/2
MPT
1 FPT

267,4
1
38
3 MPT
1 FPT

267,4
2-1/2
FPT
-

267,4
2-1/2
FPT
-

76,7
96,0
19,3

112
144
32,4

267,4
2
46
3 MPT
1 FPT

267,4
2
51
4 MPT
1 FPT

318,5
2
70
4 MPT
1 FPT

355,6
2
92
5F
1 FPT

355,6
2
107
5F
1 FPT

BINH NGNG NG CHM

267,4
267,4
267,4
216,3
216,3
355,6
318,5
267,4
216,3
216,3
2 FPT 2-1/2 FPT 2-1/2 FPT 2-1/2 FPT
2 FPT
4 FPT
2 FPT 2-1/2 FPT 3 FPT
2 FPT
149
193
44,1

179
226
47,1

223
288
64,7

MPT - Ni ren ngoi

tk - Nhit nc ngng u ra

125

295
371
77,1

335
432
97,1

406,4
2
114
6F
1 FPT

406
2
133
6F
1 FPT

318,5
318,5
3 FPT
3 FPT

355,6
355,6
4 FPT
4 FPT

411
520
110

450
579
129

F (Flange): Ni

Bng 6-12 cng sut lnh ca cc cm my chiller Carrier, 30HKA

Bng 6.12. Cng sut lnh ca chiller 30HK - Carrier (khi tnl = 7oC)

M
hiu

i lng
kW

30

35

tgn, oC
37

44,4
45,4
47,6
Qo
56,6
57,1
58,5
Qk
12,2
11,8
10,8
N
59,7
61,3
65,4
Qo
74,7
75,8
78,7
30HKA020
Qk
15,0
14,5
13,2
N
76,7
78,5
82,7
Qo
96,0
97,3
100,2
30HKA030
Qk
19,3
18,8
17,5
N
112
114
121
Qo
144
146
151
30HK040
Qk
32,4
31,6
29,6
N
149
153
162
Qo
193
195
202
30HK050
Qk
44,1
42,9
39,9
N
179
184
196
Qo
226
230
239
30HK060
Qk
47,1
45,8
42,4
N
223
228
242
Qo
288
291
301
30HK080
Qk
64,7
63,2
59,3
N
295
302
322
Qo
371
377
392
30HK100
Qk
77,1
75,1
69,9
N
335
343
363
Qo
432
438
452
30HK120
Qk
97,1
94,8
88,9
N
411
422
449
Qo
520
530
549
30HK140
Qk
110
108
100
N
450
461
488
Qo
579
588
606
30HK160
Qk
129
126
118
N
tnl - Nhit nc lnh ra khi chiller, oC
tgn - Nhit nc gii nhit ra khi chiller, oC
Qo - Cng sut lnh, kW
Qk - Cng sut gii nhit, kW
N - Cng sut m t in, kW
30HKA015

126

40

45

43,0
55,7
12,7
57,2
72,9
15,7
74,5
94,5
20,0
108
141
33,5
144
190
45,8
172
221
48,9
215
282
66,9
283
364
79,9
323
422
100
395
510
115
434
567
133

40,7
54,3
13,6
53,1
69,9
16,8
70,1
91,3
21,2
101
136
35,2
135
183
48,5
160
211
51,7
202
273
70,4
264
348
84,3
303
408
106
368
488
121
407
547
140

Hnh 6.18. Cm my lnh chiller

b) Dn lnh FCU
FCU ( Fan coil Unit) l dn trao i nhit ng ng cnh nhm v qut gi. Nc chuyn
ng trong ng, khng kh chuyn ng ngang qua cm ng trao i nhit, khng kh
c trao i nhit m, sau thi trc tip hoc qua mt h thng knh gi vo phng. Qut
FCU l qut lng sc dn ng trc tip.

Hnh 6.19. Cu to v lp t FCU

Trn bng 6.12 trnh by c tnh k thut c bn ca cc FCU hng Carrier vi 3 m hiu
42CLA, 42VLA v 42VMA.
Bng 6.13. c tnh k thut FCU hng Carrier

c tnh

n v
002

Lu lng gi
127

003

M hiu
004 006 008

010

012

- Tc cao
- Tc TB
- Tc thp
Qut
S lng qut
Kch thc qut
Vt liu
in ngun qut
S lng qut
Cng sut qut
- ng nc vo / ra
- ng nc ngng
- Cm trao i nhit
- S dy
- Mt cnh
- Din tch b mt
- p sut lm vic
- ng dng
- Khi lng
+ 42 CLA
+ 42 VLA
+ 42 CMA

m3/h
m3/h
m3/h
Dng
Ci
mm

520 827 1066 1274

457 744 945 1153
387 599 783 950
Qut ly tm lng sc
1
1
1
2
2
3
144 x 165,5L
Thp trng km
220V / 1Ph / 50Hz
1
1
1
1
1
2
W
32
38
49
63
94
100
3/4
42CLA
ng knh trong ca ng 26mm
42VLA/VMA
ng mm ng knh ngoi 20mm
ng ng, cnh nhm gn sng
Dy
2
3
3
3
3
3
S cnh /1 in
12
12
12
12
12
12
m2
0,100 0,100 0,100 0,150 0,192 0,226
inch
3/8 3/8 3/8 3/8 3/8 3/8
kG/cm2
10 kG/cm2
449
380
317

513
440
337

1534
1482
1223
3

2
135

3
12
0,262
3/8

kg

26

27

27

34

38

47

52

kg
kg

24
18

25
19

25
19

31
24

35
27

43
33

48
38

- Cng sut lnh

1848 1931 2355 3415 4844 5267 6262
+ Nhit hin
W
2303 3322 4000 5527 7641 8605 10062
+ Nhit ton phn
W
o
o
tnl=7 C,tkk=26 C, =55%
tnl - Nhit nc lnh vo FCU
tkk - Nhit khng kh vo
* Cc loi FCU: CLA: Loi du trn, VLA, VMA t nn,

c) Dn lnh AHU
AHU c vit tt t ch ting Anh Air Handling Unit. Tng t FCU, AHU thc cht l
dn trao i nhit x l nhit m khng kh.
AHU thng c lp ghp t nhiu module nh sau: Bung ho trn, B lc bi, dn trao
i nhit v hp qut. Trn bung ho trn c 02 ca c gn van iu chnh, mt ca ly gi
ti, mt ca ni vi ng hi gi.
B lc bu thng s dng b lc kiu ti vi.

KH NG KHRA

KH NG KHVAO

128

Hnh 6.20. AHU

Nc lnh chuyn ng bn trong cm ng trao i nhit, khng kh chuyn ng ngang

qua bn ngoi, lm lnh v c qut thi theo h thng knh gi ti cc phng. Qut AHU
thng l qut ly tm dn ng bng ai.
AHU c 2 dng: Loi t nm ngang v t thng ng. Tu thuc vo v tr lp t
m ta c th chn loi thch hp. Khi t nn, chn loi t ng, khi g lp ln trn, chn
loi nm ngang.
Trn hnh 6.19 l hnh dng bn ngoi ca AHU kiu t ng.

Hnh 6.21. Cu to bn trong ca AHU

Bng 6.14. c tnh k thut AHU hng Carrier, m hiu 39F

M hiu

Lk (L/s)
=2,5m/s)

- S dy ng (Dy)
- Mt cnh (Cnh/mt)
220
473
230
823
330
1410
340
1953
350
2600
360
3143
440
2765
450
3683
460
4453
470
5303
550
4768
560
5763
570
6860
580
7963
660
7073
670
8423
680
9770
770
9983
780
11580
7100
14783

Cng sut lnh, W

Din
tch, m2

0,19
0,33
0,56
0,78
1,04
1,26
1,11
1,47
1,78
2,12
1,91
2,31
2,74
3,19
2,83
3,37
3,91
3,99
4,63
5,91

4
315
6.588
13.800
23.512
29.128
42.456
53.770
41.239
60.162
76.328
94.283
77.959
98.631
122.095
145.838
120.637
149.926
179.197
177.754
212.591
282.693

4
551
8.702
18.044
24.249
38.293
56.053
70.905
59.601
79.330
100.699
124.722
102.920
130.487
160.943
192.676
160.047
198.105
236.538
234.804
280.447
352.127
129

6
315
9.758
19.098
27.874
42.027
59.539
74.234
59.698
84.162
105.073
128.446
109.247
136.284
166.119
196.291
167.213
204.033
243.867
241.933
285.719
357.698

6
551
12.073
23.625
34.566
52.284
73.948
92.076
72.876
104.524
130.179
158.681
155.039
168.642
205.411
230.232
206.937
252.212
282.643
298.962
334.734
425.868

8
8
315
551
12.047
14.341
22.824 26.890
34.916 41.566
51.464 61.193
71.556 84.259
88.313 104.071
54.233 86.518
101.300 119.421
125.123 147.283
151.733 164.689
135.642 131.300
162.101 190.769
196.241 213.124
213.416 252.739
198.918 234.276
220.928 261.995
262.301 310.108
278.773 325.614
310.451 367.877
409.784 470.547

d) Bm nc lnh v bm nc gii nhit

Bm nc lnh v nc gii nhit c la chn da vo cng sut v ct p
- Lu lng bm nc gii nhit:
Qk
Gk =
, kg/s
(6-1)
C pn .t gn
Qk - Cng sut nhit ca chiller, tra theo bng c tnh k thut ca chiller, kW
tgn - chnh nhit nc gii nhit u ra v u vo, t = 5oC
Cpn - Nhit dung ring ca nc, Cpn = 4,186 kJ/kg.oC
- Lu lng bm nc lnh:
Qo
G nl =
, kg/s
(6-2)
C pn .t nl
Qk - Cng sut lnh ca chiller, tra theo bng c tnh k thut ca chiller, kW;
tnl - chnh nhit nc lnh u ra v u vo, t = 5oC;
Cpn - Nhit dung ring ca nc, Cpn = 4,186 kJ/kg.K.
Ct p ca bm c chn tu thuc vo mng ng ng c th , trong ct p tnh ca
ng ng c vai tr quan trng.

e) Cc h thng thit b khc

- Bnh gin n v cp nc b sung: C cng dng b gin n khi nhit nc thay
i v b sung thm nc khi cn. Nc b sung phi c qua x l c kh cn thn.
- H thng ng ng nc lnh s dng ti nc lnh t bnh bay hi ti cc FCU v
AHU. ng ng nc lnh l ng thp c bc cch nhit. Vt liu cch nhit l mt,
styrofor hoc polyurethan.
- H thng ng ng gii nhit l thp trng km.
- H thng x l nc

f) c im h thng iu ho lm lnh bng nc.

u im:
- Cng sut dao ng ln: T 5Ton ln n hng ngn Ton
- H thng ng nc lnh gn nh, cho php lp t trong cc ta nh cao tng, cng
s ni khng gian lp t ng nh.
- H thng hot ng n nh , bn v tui th cao.
- H thng c nhiu cp gim ti, cho php iu chnh cng sut theo ph ti bn ngoi v
do tit kim in nng khi non ti: Mt my thng c t 3 n 5 cp gim ti. i vi h
thng ln ngi ta s dng nhiu cm my nn tng s cp gim ti ln hn nhiu.
- Thch hp vi cc cng trnh ln hoc rt ln.
Nhc im:
- Phi c phng my ring.
- Phi c ngi chuyn trch phc v.
- Vn hnh, sa cha v bo dng tng i phc tp.
- Tiu th in nng cho mt n v cng sut lnh cao, c bit khi ti non.

6.4. H THNG KIU TRUNG TM.

H thng iu ha trung tm l h thng m x l nhit m c tin hnh mt
trung tm v c dn theo cc knh gi n cc h tiu th
130

Trn thc t my iu ha dng t l my iu ha kiu trung tm. trong h thng ny

khng kh s c x l nhit m trong mt my lnh ln, sau c dn theo h thng
knh dn n cc h tiu th.
C 2 loi:
- Gii nhit bng nc: Ton b h thng lnh c lp t kn trong mt t, ni ra ngoi
ch l cc ng ng nc gii nhit.
- Gii nhit bng khng kh: gm 2 mnh IU v OU ri nhau
S nguyn l
Trn hnh 6-22 l s nguyn l h thng my iu ho dng t, gii nhit bng nc.
Theo s , h thng gm c cc thit b sau:
- Cm my lnh:
Ton b cm my c lp t trong mt t kn ging nh t o qun.
+ My nn kiu kn.
+ Dn lnh cng kiu ng ng cnh nhm c qut ly tm.
+ Thit b ngng t kiu ng lng ng nn rt gn nh.
- H thng knh y gi, knh ht, ming thi v ming ht gi: knh gi bng tole trng
km c bc cch nhit bng thy tinh. Ming thi cn m bo phn phi khng kh trong
gian my ng u.
C trng hp ngi ta lp t cm my lnh ngay trong phng lm vic v thi gi trc
tip vo phng khng cn phi qua knh gi v cc ming thi. Thng c t mt gc
phng no
- Ty theo h thng gii nhit bng gi hay bng nc m IU c ni vi thp gii nhit
hay dn nng. Vic gii nhit bng nc thng hiu qu v n nh cao hn.
i
vi
my gii nhit bng nc cm my c y dn nng, dn lnh v my nn, ni ra bn
ngoi ch l ng ng nc gii nhit.
u im
- Lp t v vn hnh tng i d dng
- Kh m v kh bi tt , nn i vi khu vc i hi n thp thng s dng kiu
my dng t.
- Nh c lu lng gi ln nn rt ph hp vi cc khu vc tp trung ng ngi
nh: Rp chiu bng, rp ht , hi trng, phng hp, nh hng, v trng, phng n.
- Gi thnh ni chung khng cao.
Nhc im
- H thng knh gi qu ln nn ch c th s dng trong cc ta nh c khng gian
lp t ln.
- i vi h thng iu ha trung tm do x l nhit m ti mt ni duy nht nn ch
thch hp cho cc phng ln, ng ngi. i vi cc ta nh lm vic, khch sn, cng s..
l cc i tng c nhiu phng nh vi cc ch hot ng khc nhau, khng gian lp t
b, tnh ng thi lm vic khng cao th h thng ny khng thch hp.
- H thng iu ho trung tm i hi thng xuyn hot ng 100% ti. Trong
trng hp nhiu phng s xy ra trng hp mt s phng ng ca lm vic vn c lm
lnh.

131

VC

VC

VC

VC

VC

VC

MT

MT

MT

MT

MT

MT

MH

MH

MH

MH

MH

MH

Hnh 6.22. S nguyn l h thng iu ho dng t

1- Hp tiu m ng y
5- Thp gii nhit
2- Hp tiu m ng ht
MT - Ming thi gi
3- Cm my iu ho
MH - Ming ht gi
4- Bm nc gii nhit
VC - Van iu chnh
cp gi

Hnh 6.23. Cm my lnh dng t

132

c tnh
Cng sut lnh
Dng in m t
Dng in m t qut
Ti trng ng
Mi cht
Lng mi cht np
Ngun in
My nn
+ Dng
+ S my nn
+ S mc gim ti
+ % cng sut
Bnh ngng
S lng
Qut dn lnh
Dn ng
ng knh puli
Lu lng gi max
Lu lng gi min
M t qut
Tc qut

n v
kW
Btu/h
A
A
kg
K hiu
Mch 1
mch 2
V/Ph/Hz

080
23,2
79.160
12,2
6,7
240

100
29,7
101.340
16,5
7,3
290

160
45,8
156.270
2 x 12,2
4,75
552

4,7
-

5,0
-

4,7
4,7

1
1
0/100

My nn pittng, kn
1
2
1
2
0 / 100
0/50/100

Dng
1

Dng
mm
L/s
L/s
Dng
Vng/ph
t

Trc tip
1288
1675
650
940
M t 3 tc
-

125
2750
1600
870

M hiu my
200
260
340
58,8
75,3
96,6
200.625 256.925 336.420
2 x 18,5
32
42
7,7
7,7
10,9
634
720
790
R22
5,0
10,0
15,0
5,0
380/1/50

450
130,1
443.900
67
14,4
950

680
199,7
681.000
2 x 42
20,7
2050

900
264,3
902.000
2 x 67
28,1
2550

17,0
-

15,0
15,0

17,0
17,0

My nn pittng, na kn
2
1
1
1
2
2
2
2
2
2
0/50/100 0/66/100 0/66/100 0/66/100 0/50/100
BNH NGNG NG CHM
2
1
1
1
2
Ly tm
Bng ai
132
160
200
200
300
3600
4150
5000
5750
10000
2200
3000
3500
4500
5000
M t 1 tc
1000
860
860
1100
870

Bng 6.15. c tnh my iu ho dng t 50BP Carieer

133

2
2
0/50/100
2
280
11000
8000
830

134

CHNG VII : H THNG IU HO

KHNG KH KIU T
Qu trnh x l nhit m khng kh bng thit b trao i nhit kiu b mt c u
im l thit b gn nh, n gin vv. . . Tuy nhin x l nhit m bng thit b trao i nhit
kiu b mt, b hn ch bi kh nng x l khng kh, n khng c kh nng tng dung m
khng kh trong phng. Trong nhiu trng hp i hi tng m cho khng kh, chng hn
nh trong cc nh my dt c nhng giai on cng ngh i hi m kh cao, t c
trng thi yu cu, cn tin hnh phun m b sung, tng i phc tp, tn km v hiu qu
khng cao. Trong trng hp ny, ngi ta thng s dng thit b x l khng kh kiu hn
hp hay cn gi l thit b x l khng kh kiu t. Thit b khng kh kiu t l thit b
trao i nhit m kiu hn hp kh v nc, thng c gi l thit b bung phun. Vic
phun m khng thc hin trc tip trong phng m thit b x l khng kh nn hiu qa v
quy m ln hn nhiu.
Trong chng ny, s tin hnh nghin cu cc c s l thuyt v trao i nhit m
gia khng kh v nc; cc nhn t nh hng n qu trnh ; cc thit b bung phun
thng s dng v tnh ton thit k cc thit b .

7.1 CC QU TRNH X L NHIT M KHNG KH

7.1.1 Mt s gi thit khi nghin cu qu trnh trao i nhit m ca
khng kh
Qu trnh thc x l nhit m kh phc tp, tin li cho vic phn tnh v tnh ton, khi
nghin cu qu trnh trao i nhit m ca khng kh v nc, ngi ta gi thit nh sau:
- S tip xc gia nc v khng kh l l tng, thi gian tip xc bng v
cng.
- Khng c tn tht nhit v m ra bn ngoi h trong qu trnh trao i nhit
m.
- Kch thc ht nc nh nhit ng u trong ton th tch ht.
Vi nhng gi thit nh vy c th suy ra nhit khng kh trong lp bin (lp mng
st b mt git nc) t trng thi bo ho c cng nhit vi nhit git nc, m
khng kh u ra thit b t trng thi bo hi ng vi nhit cc git nc u ra.
Ngi ta nhn thy, s thay i trng thi ca khng kh ph thuc nhiu vo chiu
chuyn ng tng i gia nc v khng kh. Di y chng ta s kho st qu trnh trao
i nhit m gia nc v khng kh trong hai trng hp nu trn.

7.1.2 Trng hp nc v khng kh chuyn ng cng chiu

Xt trng hp trao i nhit m gia nc c nhit ban u l tn, khng kh c
trng thi A(tA, A) trong thit b trao i nhit m kiu hn hp. u ra thit b trao i
nhit m, khng kh t bo ho t =100%, nc v khng kh c cng nhit tnk (trng
thi AK BK ).

134

K.Kh A
Nc

tn

A1

A2

Ak

t n1

t n2

t nk

(1)
(2)
(k)
Hnh 7.1. Trao i nhit m gia khng kh v nc khi chuyn ng cng chiu
Ta nghin cu s thay i trng thi khng kh trong qu trnh trao i nhit m dc
theo chiu di ca thit b. thy r qu trnh thay i trng thi , ta chia thit b trao i
nhit m thnh k on (hnh 7.1).
Trong qu trnh trao i nhit m nhit nc tng t tn n tnk, khng kh thay i
trng thi t trng thi ban u A(tA, A) ti trng thi bo ho Ak(tnk,100%), v nh gi thit
trn qu trnh trao i l l tng v thi gian v cng nn trng thi khng kh khi ra
bung phun c nhit bng nhit nc tnk v t trng thi bo ho vi m = 100%.
- Xt qu trnh trao i nhit m vng 1
Khng kh u vo c trng thi l A(tA,A) v nc c nhit tn. Do qu trnh trao
i nhit m vi cc git nc, lp khng kh ti lp bin tip xc vi cc git nc t trng
thi bo ho (=100%) v nhit bng nhit nc t = tn (trng thi B). Cc phn t
khng kh ngoi lp bin coi nh vn gi nguyn trng thi ban u A(tA,A). Nh vy ra
khi vng th nht khng kh c trng thi A1 l hn hp ca 2 khi kh c trng thi
A(tA,A) v B(tn,100%). Theo tnh cht ca qu trnh hn hp, im A1 nm trn on AB,
ng thi do c trao i nhit nn nhit ca nc tng ln tn1.
- Vng 2
Khng kh u vo vng 2 l A1 v nc c nhit tn1. Bng cch phn tch tng
t, ta thy trng thi khng kh u ra A2 ca vng 2 l hn hp ca 2 khi kh c trng thi
A1 v B1(tn1,100%). Nh vy im A2 nm trn A1B1 v nhit nc tng ln tn2.
C phn tch tng t nh vy ta thy, trng thy khng kh u ra thit b s c trng
thi bo ho, c nhit bng nhit nc tnk (trng thi AkBk)
Ni tt c cc im A, A1, . . . Ak ta c ng cong biu th s thay i trng thi ca
khng kh trong qu trnh trao i nhit m vi nc. Cc im B, B1, . . .Bn tng ng l cc
trng thi khng kh trong lp bin ca cc git nc, c nhit bng nhit nc. Lp
bin ln dn, n cui thit b x l nhit m s chim ton b dng khng kh.
A

I, [kJ/kg]

A1
A2

100%

A k Bk

t nk
B2
B1

t n1
tn

B
d, [g/kg]

Hnh 7.2. S thay i trng thi khng kh khi chuyn ng cng chiu vi nc
Nh vy qu trnh thay i trng thi ca khng kh xt v l thuyt l mt ng
cong. i vi thit b trao i nhit m kiu song song cng chiu, n l c cong lm.
135

Tu thuc nhit nc u ra m dung m ca khng kh c th tng hoc gim. Nu nhit

nc u ra c nhit ln hn nhit ng sng ca khng kh u vo th dung m
ca khng kh tng, tc l c mt lng hi m khuych tn vo khng kh v ngc li. Khi
chuyn ng song song cng chiu, kh nng lm tng dung m rt ln do nhit nc tng
dn v nhit nc u ra c nhiu kh nng ln hn nhit ng sng.
Tuy nhin trn thc t do chnh nhit gia nc v khng kh khng qu ln v
ngi ta ch ch trng n trng thi cui nn thng biu din qu trnh thay i trng thi
ca khng kh theo ng thng. Mt khc do trao i nhit m khng t l tng, thi
gian tip xc l hu hn nn m ca trng thi cui ch t ti c 90 - 95%, tc l khng
kh ch ti im O no m khng t ti B.
Ngi ta nhn thy qu trnh thay i trng thi ca khng kh cng xy ra tng t
khi n trao i nhit m vi thit b trao i nhit.

7.1.3. Trng hp nc v khng kh chuyn ng ngc chiu

Trng hp khng kh chuyn ng ngc chiu, ta cng chia thit b thnh k on
(hnh 7.3).
Trng thi khng kh u vo cc on 1, 2, . . k ln lt l A, A1, A2 . . . Ak-1. u ra
cui cng l trng thi Ak.
Nhit nc u ra cc on 1, 2, . . k ln lt l tn, tn1, tn2 . . .tnk-1. Nhit nc
u vo on k l Ank. Cc im B, B1, B2, . . .Bk tng ng ln lt l trng thi khng kh
bo ho trong vng bin ca cc git nc c nhit tn, tn1, tn2 . . tnk .
K.Kh A
Nc

tn

A1

A2

Ak

t n1

t n2

t nk

(1)
(2)
(k)
Hnh 7.3. Trao i nhit m gia khng kh v nc khi chuyn ng ngc chiu

Khng kh thay i t trng thi ban u A qua cc trng thi trung gian A1, A2 v cui
cng l trng thi Ak. Trng thi cui cng Ak t bo ho v c nhit bng nhit nc
u vo thit b tnk. Ni tt c cc im A, A1, A2 . . .Ak ta c ng cong biu th s thay
i trng thi ca khng kh khi trao i nhit m vi nc. Kt qu cho thy, l ng
cong li, trng thi khng kh u ra l bo ho.
Nu nhit nc u vo kh nh, nh hn nhit ng sng ca khng kh th qu
trnh x l nhit m s lm gim dung m. Ngc li, nu nhit nc x l cao th s lm
tng dung m. Trn thc t, nu s dng nc lnh, th thng nhit nc nh hn nhit
ng sng. Ngc li nu s dng nc thng th nhit nc ln hn nhit ng
sng. Nh vy, gim dung m phi s dng nc lnh, mun tng m s dng nc
thng.
Qua nghin cu, qu trnh x l nhit m khng kh trong hai trng hp nc v khng
kh chuyn ng cng chhiu v ngc chiu, ta nhn thy:
- Trng thi ca khng kh thay i theo dng ng cong;
- Trng thi u ra ca khng kh ph thuc vo nhit nc x l v chiu chuyn ng
tng h gia nc v khng kh. Dung m ca khng kh c th tng hoc gim.
Trn thc t chnh nhit ca khng kh u vo tA v u ra tAk khng ln v
trong cc tnh ton thng ch quan tm trng thi u v cui. V vy ngi ta coi qu trnh
thay i trng thi theo dng ng thng.

136

Khi lng nc phun v cng ln v thi gian tip xc = th qu trnh thay i trng
thi ca khng kh tun theo quy lut ng thng.
I, [kJ/kg]
A

A1
A2

tn
t n1

t n2
t nk

%
100

B
B1
B2
Ak Bk
d, [g/kg]

Hnh 7.4. S thay i trng thi khng kh khi chuyn ng ngc chiu vi nc
Tuy nhin, trn thc t do lng nc phun v thi gian tip xc l hu hn nn trng
thi cui qu trnh x l khng kh khng t trng thi bo ho Ak m ch t trng thi O c
m O = 9095%.

7.1.4. Gii hn ca qu trnh x l khng kh bng nc phun.

Trong thc t trng khng kh cui qu trnh x l khng kh bng nc phun khng
bao gi t ti m =1, m ch t = 0,9 - 0,95. l trng thi cui ca khng kh khi
ra khi bung phun.
Ngi ta chng minh c rng trn th I-d khng kh c trng thi A th mi qu
trnh nm ngoi tam gic cong AMN khng th thc hin ch bng nc phun. Tam gic cong
AMN c y l on MN trn ng cong =1 v NN, AM l cc tip tuyn t A ti ng
cong =1.

Hnh 7.5. Gii hn qu trnh x l khng kh

V d:
- Qu trnh AB trn ng d=dA = const ch thc hin bng caloriphe (sy nng ng
dung m)
- Qu trnh AF: thc hin qua 2 giai on, tng m on nhit bng nc phun AP v
sy nng ng dung m PF.
137

- Qu trnh AC trong tam gic AMN c th thc hin bng nc phun.

7.2 THIT B IU HO KIU T

Khi nim, phn loi v cu to.
Bung my iu ha khng kh cn gi l bung iu khng l thit b c s dng x
l khng kh trc khi thi vo bung my
C nhiu cch phn loi bung
Theo cch b tr: bung ng, nm ngang, kiu thng v ngot.
Theo p sut lm vic (ty thuc vo v tr t qut): Kiu ht, thi, v kt hp

7.2.1 Thit b bung phun kiu nm ngang

Cu to
1- Ca iu chnh gi vo
2- Bung ha trn
3- Lc bi
4- Caloriphe
5- H thng phun nc
6- Bung ha trn
7- Caloriphe
8- ng gi ra
9- ng hi gi cp 1
10- ng hi gi cp 2
11- ng ng gi ra
12- Bm nc phun
13- Mng hng nc

Hnh 7.6. Bung phun kiu nm ngang

Nguyn l hot ng
Khng kh bn ngoi c a qua van iu chnh vo bung ha trn 3 ha trn vi
khng kh tun hon, sau c a vo bung phun lm x l nhit m. Nu cn si
nng th s dng caloriphe. Trong bung phun c b tr h thng ng dn nc phun v cc
vi phun. Nc c phun thnh cc ht nh d dng trao i nhit m vi khng kh.
trnh nc cun i theo dng khng kh v lm m t cc thit b, pha trc v pha sau
bung phun c b tr cc tm chn nc dng dch dc. Khng kh sau khi x l xong c
a vo bung ha trn 10 tip tc ha trn vi gi hi cp 2. Caloriphe 12 dng si
138

khng kh nhm m bo yu cu v sinh khi cn. Nc c x l lnh c bm 15

bm ln cc vi phun vi p sut phun kh cao. Nc ngng ng s c hng nh mng 14
v dn v li tip tc lm lnh.
Cc tm chn nc c dng dch dc c tc dng ngn v gt ri cc git nc b cun
theo dng hi. N c t 2 pha ca bung phun. V vt liu cc tm chn c th ch to
t cc tm tn trng km hoc inox mng c gp mt vi ln. S np gp cng nhiu th
hiu qu tch m ln nhng tr lc tng. Thng ngi ta ch gp 2-4 np.

Hnh 7.7. Cu to bung phun kiu nm ngang

Chi tit vi phun quyt nh kch thc cc git nc phun v do nh hng quyt nh
n hiu qu trao i nhit m. Nguyn l lm vic ca cc vi phun l s dng lc ly tm
x ti cc git nc.
Trn hnh 7.9 l cu to ca vi phun thng c s dng. Nc c p sut ln i
theo ng dn 2 vo bung xoy 3 theo phng tip tuyn. Trong bung xoy nc chuyn
ng xoy vi tc ln v thot ngoi qua l 4. Tc l 4 rt ln, i ra vi phun c dng
hnh cn v tc gim ngt v c x ti thnh nhng git nh. Mi phun 5 c lp
vo thn vi phun bng ren v c th d dng iu chnh c bung xoy ph hp nht.

Hnh 7.8. Cc chi tit ca bung phun

1,5- Vch chn nc; 2- Trn bung phun; 3- ng gp phun; 4- Vi phun; 6- Bm nc
phun; 7- Mng hng nc; 8,9,11- ng nc; 10- Van 3 ng

139

Hnh 7.9. Chi tit tm chn

Cc c im ca bung phun kiu thng

- Hiu qu trao i cao do tc tng i gia gi v nc cao v thi gian trao i
cng kh lu;
- Thch hp cho h thng ln trong cng nghip;
- H thng cng knh chim nhiu din tch lp t.

Hnh 7.10. Chi tit vi phun

1- Thn vi phun; 2- L nc vo; 3- Bung xoy; 4- Mi phun; 5- Np vi phun

7.2.2 Bung ti
Cu to
1- Qut ly tm vn chuyn gi
2- Chn nc
3- Lp vt liu m: G, Kim loi, snh s .
4- Ca ly gi
5- Bm nc
6- ng nc vo ra
7- Dn lm lnh nc

140

Hnh 7.11. Bung ti

Nguyn l hot ng
Khng kh bn ngoi c ht vo ca ly gi 6 vo bung ti nh qut ly tm 5.
bung ti n trao i nhit m vi nc c phun t trn xung. tng cng lm ti
nc vag tng thi gian tip xc gia nc v khng kh ngi ta thm lp vt liu m t
gia bung. Vt liu m c th bng cc ng st, gm, snh s, kim loi, g c tc dng lm
ti nc v cn tr nc chuyn ng qu nhanh v pha di ng thi to nn mng nc.
Nc c lm lnh trc tip ngay mng hng nh dn lnh 7.
Cc c im ca bung ti
- Hiu qu trao i nhit m khng cao lm do qung ng i ngn.
- Thch hp cho h thng nh v va trong cng nghip.
- Chim t din tch lp t.

Hnh 7.12. Cc loi vt liu lm ti nc

141

7.3 NHNG NHN T NH HNG N HIU QU

TRAO I NHIT M
7.3.1 H s hiu qu trao i nhit m

H s hiu qu trao i nhit m.

Trn thc t trng thi khng kh cui qu trnh trao i nhit m vi nc phun
khng th t trng thi = 100%, m ch t mt trng thi O vi = 0,9 0,95 m thi.
c trng cho hiu qu ca qu trnh trao i nhit m gia nc v khng kh trong bung
phun ngi ta a ra mt i lng gi l h s hiu qu trao i nhit m, K hiu l E.
AO
E=
<1
(7-1)
AB
H s trao i nhit m c th xc nh theo thng s trng thi ca khng kh.
T O, B ta k cc ng tO v tB ct ng dA cc im O' v B'. Ta c th coi cc ng
tO v tB song song vi nhau, khi :
AO AO' t A t O I A I O
=
=
=
E=
AB AB' t A t B I A I B
(7-2)
i vi qu trnh on nhit : tB = t,
t tO
E = Ea = A
(7-3)
tA t
H s hiu qu trao i nhit m vn nng
Trong mt s trng hp ngi ta s dng i lng gi l h s trao i nhit m vn
nng E':
t t O
E' = 1 O
(7-4)
t A t A
H s hiu qu trao i nhit m vn nng thng c s dng tnh ton thit k
thit b bung phun.
Ngoi ra ngi ta cn a ra h s En nhm nh gi hiu qu trao i nhit m ca
bung phun.
t t"
E n = 1 B n'
(7-5)
t O t n

7.3.2 Nhng nhn t nh hng n hiu qu trao i nhit m

7.3.2.1 nh hng ca h s phun
H s phun l t l gia lu lng nc phun Gf (kg/s) vi lu lng khng kh c
x l G (kg/s). H s phun c k hiu l .

Gf

(7-6)
G
Khi h s phun tng, hiu qu trao i nhit m tng. Khi < 4, h s hiu qu trao
i nhit m tng ng k khi tng . Khi > 4, vic tng h s trao i nhit m E tng
khng ng k, nhng chi ph in nng cho bm nc phun ln, nn khng kinh t. Trn
thc t ngi ta ch vn hnh vi h s phun < 2.

142

7.3.2.2 nh hng ca kt cu bung phun

Kt cu bung phun c nh ln n hiu qu trao i nhit m ca bung phun. Cc thng
s kt cu nh hng ti hiu qu trao i nhit m bao gm:
- S dy vi phun dc theo chiu chuyn ng ca bung phun: Khi s dy vi phun
tng th hiu qu s cao hn
- S vi phun trn mt dy: Khi s vi phun tng th hiu qu s cao hn
- Chiu phun nc so vi khng kh: Phun ngc chiu nc s tng hiu qu trao i
do vn tc tng i tng ln.
Bng 7.1
Dng kt cu
Emax
H s
+ S dy z =1, thun chiu
0,55
0,6 0,7
ngc chiu
0,55
0,65 0,75
+ S dy z =2, thun chiu + thun chiu
>1,0
0,85 0,9
ngc chiu + ngc chiu
>1,0
0,9 0,95
ngc chiu + ngc chiu
>1,0
0,9 0,95
+ S dy z =3
1,5
0,98

7.3.2.3 nh hng ca ch phun nc

Khi ht nc phun cng b th b mt trao i nhit m tng nn hiu qu trao i
nhit m tng ln.
Ty theo kch thc ht nc c phun ra m ngi ta phn ra thnh 3 ch phun
khc nhau:
- Phun mn
- Phun trung bnh
- Phun th
Thc nghim v l thuyt chng minh rng mn ca nc phun ra ph thuc vo
ng knh mi phun do v p sut d ca nc trc mi phun pf.
Kch thc do v p sut pf cng ln th ht nc phun ra cng mn. Tuy nhin khi
i hi nng lng dn ng tng v vi phun d b tc.
Theo kinh nghim
- Phun mn khi: do = 1,5 - 2 mm pf > 4 bar
- Phun trung bnh khi: do = 2 - 3 mm pf = 2 - 4 bar
- Phun th khi: do = 2 - 6 mm pf < 2 bar
Vic chn ng knh mi phun v p sut cn ty thuc vo nng sut yu cu.

7.3.2.4 nh hng ca tc dng kh.

Khi tc ca khng kh tng s lm tng trao i nhit m. Nhng nu k qu cao th c
kh nng cun theo cc ht nc vo gian my. Trong k thut ngi ta khng ch k theo tr
s lu tc k mt cch hp l. Thng chn k = 2,8 - 3,5 kg/m2.s

7.3.2.5 nh hng ca chiu di qung ng dng kh.

Khi tng chiu di qung ng i ca khng kh th thi gian tip xc ln khi E
tng. Tuy vy kch thc ca bung phun tng nn lm tng gi thnh v vn hnh lp t kh
khn. V vy ch khi thc s cn thit ngi ta mi tng l, v d nh khi khng kh ban u
c m qu b.
Thi gian tip xc hp l gia nc v khng kh l 1 giy.
Quan h ph thuc ca h s hiu qu trao i nhit m vo h s phun c biu th
theo cng thc sau y:
143

- Khi phun mn:

= 5.z 1 .pf0,38 .( k ) 0,37 .(lg

1 1,61
) , kg/kg
1 E

(7-7)

- Khi phun trung bnh v th:

= 18,6.z 1 .pf0,2 .( k ) 0,5 .(lg

1 1,22
) , kg/kg
1 E

(7-8)

trong
z- S dy phun;
pf - Ap sut d ca nc phun, bar ;
k - Lu tc ca khng kh, kg/m2.s;
E- H s hiu qu trao i nhit m.

7.4 TNH TON BUNG PHUN

7.4.1 Tnh thit k
Nhim v bi ton thit k bung phun l xc nh cc thng s k thut v kch thc
ch yu ca bung phun, khi bit trc cc thng s nhit ca khng kh vo ra, lu lng
khng kh cn x l.. c th:
Cc thng s ban u
- Lu lng gi cn x l G, kg/s;
- Trng thi khng kh u vo (t1, 1) v u ra (t2, 2);
- Nng sut lnh yu cu ca thit b Qo, kW;
- Nhit nc lnh u vo tnl
Cc thng s cn tnh ton
- Kch thc bung phun: Chiu cao h (m); chiu rng b(m) v chiu di l (m);
- Lu lng nc phun Gf, kg/s;
Cc bc tnh ton
1) Chn lu tc khng kh i qua tit din ngang ca bung phun k
Thng thng ngi ta chn k = 2,8 3,2 kg.m2/s. Nu qu nh th hiu qu trao i
nhit m thp, nhng cao qu th c kh nng cun theo cc git hi m. Khi lng ring
ca khng kh khong 1,2 kg/m3, do tc chuyn ng ca khng kh nm trong khong
k = 2,3 2,7 m/s. Chn K = 2,5 m/s.
2) Xc nh cc kch thc c bn ca bung phun
- Tit din ngang ca bung phun:

fb =

G
= b.h , m2
. K

(7-9)

trong
h - Chiu cao ca bung phun, chiu cao h cn chn hp l trong khong 2 2,5 m.
Nu qu cao th s phn b lu lng gi kh u, ngc laih nu chn qu thp th b
rng ln, chim nhiu din tch;
b- Chiu rng bung phun, m;
G - Lu lng gi c cho trc hoc xc nh c khi thnh lp s
ddoof iu ho khng kh, kg/s.
3) Xc nh cc thng s c trng khc ca bung phun
- Chn s dy phun Z: Trn c s kch thc s b ca bung phun, chn s dy vi
phun. S dy vi phun, nh bit nm trong khong 13 dy;
144

- Chn cch b tr cc dy vi phun. C 2 cc cch b tr sau: thun chiu, ngc

chiu v kt hp c 2 cch trn. Cc trng hp c th b tr trnh by trn bng 6-1;
- Chn ch phun: Phun th, trung bnh v mn;
- Chn loi mi phun;
- Chn ng knh mi phun do: 3; 3,5; 4; 4,5; 5; 6mm;
- Chn mt mi phun trn tit din ngang ca bung phun n. Theo kinh nghim s
mi phun trn 1m2 din tch nm trong khong 1824 ci;
- Tnh s mi phun: N = fb.Z n, ci.
4) Tnh h s phun,h s hiu qu E v lu lng nc phun
xc nh quan h
- Xc nh h s hiu qu trao i nhit m vn nng:

t 2 t 2
(7-10)
t 1 t 1
tu1, tu2 - Nhit nhit k t ng vi trng thi khng kh vo v ra.
- Xc nh h s phun da trn h s hiu qu trao i nhit m vn nng. Tnh theo cc cng
thc (7-7) v (7-8) nhng thay E bng E.
5) Tnh nhit nc phun
xc nh nhit nc phun ta da vo phng trnh cn bng nhit. Nu b qua cc
tn tht th nhit lng lm lnh khng kh ng bng nhit lm tng nhit nc t nhit
tn n tn.
(a)
Qo = G.(I1-I2) = Gnl.Cpn.(tn-tn)
Mt khc, ta c biu thc
G
= f
(b)
G
Kt hp (a), (b) v cho bit Gf = Gnl ta c:
I
t n = t 'n t "n =
Cpn .
E' = 1

Gi tr tn phi tho mn iu kin tn 5oC, nu ln qu phi tng h s phun v

xc nh li gi tr En.
T suy ra:
tn = tn + tn
Nhit nc vo c suy ra t cc biu thc (7-3) v (7-10):
t t n t 1 (1 E n )
t 'n = 2
En
6) Tnh lu lng nc phun v lu lng nc lnh
H thng cp nc b phun c th thc hin theo mt trong hai cch sau:
- Nc c lm lnh v a n phun trc tip bung phun. Trong trng hp ny
lu lng nc phun bng lu lng nc lnh.
- Nu nc lnh c cp ti b cha v t y nc c bm n phun bung
phun. Trong trng hp ny nc c tun hon theo hai vng khc nhau v c th lu
lng nc phun v nc tun hon khng ging nhau (do bm hoc tr lc h thng khc
nhau).
a). Lu lng nc phun (nc lnh) c xc nh theo cng thc:
(7-11)
Gf = G., kg/s
b). Lu lng nc lnh: Nc lnh c cp vo b cha t c bm phun bm vo
bung phun trao i nhit m. Lu lng nc lnh c th khc lu lng nc phun.

145

G nl =

Qo
Cpn .(t "n t n l )

(7-12)

trong :
tn, tnl - Nhit nc phun u ra (bng nhit nc lnh hi v) v nhit nc lnh
vo b nc phun;
Qo - Cng sut lnh yu cu, kW.
7) Xc nh p sut trc mi phun v s mi phun N
- Nng sut phun ca mi mi phun c xc nh theo cng thc sau:
Gf
, kg/s
(7-13)
gf =
N
Nng sut phun c nh hng ti p sut d trc cc mi phun v quan h c
xc nh nh sau:
i vi mi phun kim loi:
gf = 38,5.d1o,38.p0f,48 , l/h
(7-14)
i vi mi phun nha:
gf = 44..d1o,3 .p0f,52 , l/h
(7-15)
trong
do - ng knh mi phun, mm;
pf - Ap sut d ca mi phun, at.
T gi tr gf c th xc nh c p sut d nh sau:

i vi mi phun kim loi:

pf = 0,0005.d o2,875.gf2,083, at
(7-16)
i vi mi phun nha:
pf = 0,00069.d o2,5 .g1f,923, at
(7-17)
Quan h gia p sut d v nng sut phun ng vi cc loi vi phun c ng knh khc
nhau biu th trn hnh 7.11 di y. Theo yu cu k thut p sut d trc cc mi phun
khng nn qu ln, v nu ln th yu cu v ct p ca bm phi cao. Thc t nn chn pf <
2,5at. V vy khi tnh ton, nu p sut d ln qu th phi tng s mi phun N, gim p
sut d. Trong phn ny tu theo iu kin thc t m c th chn p sut d pf nh trc v
xc nh s mi phun cn thit. Tuy nhin nu chn s mi phun nhiu, p sut gim, ch
phun chuyn sang phun th, hiu qu trao i nhit m gim.

146

Hnh 7.13. Cc loi vt liu lm ti nc

8) B tr dn phun
C th tham kho cch b tr dn phun ca Nga nu trong ti liu [ ].
- B rng chn nc trc a = 120mm;
- B rng chn nc sau b = 185 250mm;
- Cc kch thc khc: c = 200mm; l = 1500mm; m=660mm; n=400mm; p=600mm; v =
900mm;
- Khong cch gia cc cc phun t 250350mm. Khong cch gia cc mi phun theo
chiu ng khong 400600mm.
Khng kh

Khng kh

Khng kh

a)

m p

b)

b)

Khng kh

Khng kh

2m

c v m n

d)
e)
Hnh 7.14: B tr bung phun ca Nga
a- Mt dy phun thun chiu; b- Mt dy phun ngc chiu; c- Hai dy phun ngc chiu;
d-Hai dy phun thun v ngc chiu; e- Ba dy phun

7.4.2 Tnh kim tra

Cc bc tnh ton kim tra
1) Xc nh nng sut phun ca cc mi phun gf theo do v pf da vo th hnh 7.11
hoc theo cc cng thc (7-13) v (7-14)
2) Tnh lu lng nc phun Gn:
Gn = gf .N, kg/s
3) Tnh h s phun:
G
= n , kg/kg
G
4) Tnh tc lu lng khi lng ca khng kh
G
k = , kg/m2.s
f
5) Xc nh Eb, Eb v khc.
E = Eb.khc
En = Eb.khc
6) Tnh nhit nhit k t ca khng kh sau khi x l
t2 = (1 - En).(t1 - tn) + tn
trong tn c xc nh theo cng thc sau:
tn = tn + (m1.t1 - m2.t2)/
trong m1 v m2 - cc h s t l ph thuc vo nhit c cho theo bng di y ly
theo p sut kh quyn
Bng 7.2
147

t, oC
B=760mmHg
B=745mmHg

5
0,89
0,90

10
0,698
0,71

15
0,67
0,678

20
0,685
0,692

25
0,73
0,735

28
0,764
0,77

xc nh m2 cn xc nh t2 do cn phi tin hnh tnh lp. Cc bc tnh lp c

thc hin nh sau:
- Tm ly mt gi tr nc ra no theo kinh nghim: tn = tn + (35)oC;
- Xc nh nhit t2 theo cng thc:
t2 = (1 - En).(t1 - tn) + tn
- Tra bng 7.2 xc nh gi m1 theo t1 v m2 theo t2 ;
- Tnh li gi tr tn theo cng thc:
tn = tn + (m1.t1 - m2.t2)/
Nu sai s khng ln th c th chp nhn c.
- Xc nh t2 theo gi tr tn xc nh c
7) Xc nh I2 theo t2 trn th I-d: ng I2 = const i qua im bo ho c nhit
bng t2.
8) Xc nh t2 theo E theo cng thc:
t2 = t2 + (1-E).(t1 - t2)
9) Theo t2 v I2 (hoc t2) xc nh im 2 trn I-d v cc thng s trng thi khc: 2, d2;
10) Xc nh nng sut lnh ca thit b x l khng kh:
Qo = G.(I1 - I2)
11) Kim tra nhit lng nc lnh nhn c
Qn = Gn.Cpn.(tn - tn)
12) So snh gi tr Qo v Qn; sai lch khng qu 10%.
***

148

CHNG VIII: TUN HON KHNG KH

TRONG PHNG
Trong chng ny trnh by cc c s l thuyt tnh ton tc chuyn ng ca
khng kh dc theo lung, nhng nhn t nh hng n cu trc v tc lung. Trn c s
tnh ton thit k v b tr cc ming thi, ming ht sao cho tun hon gi trong phng
thun li nht, p ng cc tiu chun v sinh.

8.1 TNH HNH LUN CHUYN KHNG KH

TRONG NH.
Mt trong nhng nhim v quan trng ca cc h thng iu ho khng kh l thc
hin vic tun hon v trao i khng kh trong phng c nhiu nht. Mc ch ca vic
thng gi v iu ha khng kh l thay i khng kh b nhim do nhit, m, cht c
hi, bi vv... trong phng bng khng kh qua x l. S trao i khng kh trong
phng c thc hin nh qu trnh lun chuyn, qu trnh c thc hin da trn nhiu
c ch hnh thc v ng lc khc nhau :
Chuyn ng i lu t nhin:
ng lc to nn chuyn ng i lu t nhin l do chnh lch mt ca khng kh
gia cc vng trong phng. S khc bit ca mt thng do chnh lch nhit v
m, trong chnh lch nhit l ch yu v thng gp nht, khi nhit chnh lch
cng cao th chuyn ng i lu cng mnh Cc phn t khng kh nng v kh do nh hn
nn bc ln cao v cc phn t khng kh lnh, m nng hn nn chm xung pha di. Lc
gy ra i lu t nhin c gi tr
P = g.(2-1) = g.
(8-1)
Chuyn ng i lu t nhin tuy yu, nhng cng rt quan trng trong iu ho khng
kh, n gp phn lm ng u nhit trong phng.
Chuyn ng i lu cng bc
Chuyn ng i lu cng bc l chuyn ng do ngoi lc to nn. i vi khng
kh l do qut, n ng vai tr quyt nh trong vic tun hon v trao i khng kh trong
phng.
Khc vi chuyn ng i lu t nhin, chuyn ng i lu cng bc c cng
ln, c th nh hng theo mun ch quan ca con ngi v c th thay i c nh
thay i tc qut.
V th, chuyn ng i lu cng bc l chuyn ng quan trng nht, c nh
hng ln nht n tun hon v trao i khng kh trong phng.
Chuyn ng khuych tn
Ngoi 2 chuyn ng nu trn, khng kh trong phng cn tham gia mt hnh thc
chuyn ng na gi l chuyn ng khuych tn. Chuyn ng khuych tn l s chuyn
ng ca khng kh ng yn trong phng vo mt lung khng kh ang chuyn chuyn
ng. Tc trung bnh ca lung cng ln th s chuyn ng khuych tn cng mnh.
Chuyn ng khuych tn gy ra l do s chnh lch ct p thu tnh gia cc phn t
khng kh chuyn ng trong lung v khng kh ng yn trong phng. Cc phn t khng
kh trong phng ng yn nn c ct p thu tnh cao hn so vi cc phn t chuyn ng,
kt qu cc phn t khng kh trong phng s b cun vo lung v tr thnh mt b phn
ca lung.
150

Chuyn ng khuych tn c ngha ln trong vic gim tc ca dng khng kh sau

khi ra khi ming thi, lm ng u tc khng kh trong phng v gy ra s xo trn cn
thit trn ton b khng gian phng v nh vy m vic trao i khng kh c u hn.
nh gi mc hon ho ca vic trao i khng kh trong nh ngi ta a ra
h s ng u sau :
t tV
KE = R
(8-2)
tL tV
tR, tV - Nhit khng kh ra vo phng
tL - Nhit khng kh ti vng lm vic.
H s kE cng cao cng tt

8.2 LUNG KHNG KH

Lung khng kh l dng khng kh c thi t do t mt ming gi vo mt
khng gian bt k, tp hp cc phn t chuyn ng to nn.
Vic nghin cu lung khng kh vo ra cc ming gi nhm mc ch trao i khng
kh trong phng c u hn, gp phn nng cao hiu qu trao i nhit m khng kh
trong phng. l c s chn v b tr cc ming gi hp l nht .

8.2.1 Cu trc ca lung khng kh t ming thi

8.2.1.1 Lung khng kh t mt ming thi trn
Xt mt lung khng kh c thi ra t mt ming thi trn c ng knh do, tc
u ra ming thi l vo v c coi l phn b u trn ton tit din ming thi u
ra (x=0). B qua tc ng ca cc lc y ca khng kh trong phng ln lung.

vo

vo

vmax

xo

do

vo

xd
x

Hnh 8.1. Lung khng kh u ra mt ming thi trn

Cng ra xa ming thi ng nng ca dng khng kh gim nn tc trung bnh ca
dng gim dn. Mt khc do nh hng ca ma st khng kh ng yn bn ngoi nn tc
lung ti bin bng 0, cn tc ti vng tm lung vn cn duy tr c vo. Ngi ta
nhn thy trong on u khi x < xd no tc ti tm lung lun bng vo. Profil tc
trn tit din trong khong ny c dng hnh thang vi chiu cao bng vo. St bin lung do
ma st nn tc gim dn cho n 0 st bin lung.

151

Trong on xd ny cng i ra xa phn li ca lung (ni tc bng vo) cng nh dn cho

n v tr xd th ht v profil tc bt u c dng tam gic vi chiu cao vo.
Ngoi khong xd ngi ta gi l on chnh ca lung tc ti tm vmax gim dn.
Ngi ta nhn thy cng vi vic gim tc , tit din ca lung cng tng ln do
chuyn ng khuych tn. iu ny c th gii thch nh sau: theo nh lut Becnuli cc
phn t khng kh trong lung chuyn ng nn c p sut tnh nh hn cc phn t ng
yn bn ngoi, kt qu l khng kh xung quanh trn vo lung v to thnh mt b phn ca
lung nn tit din lung tng dn. Gc n ca lung gi l gc mp khuych tn .
Nh vy, lung khng kh c th chia ra lm 02 vng: phn li (hoc nhn lung)
tc chuyn ng khng i v bng v = vo, , phn ny ch nm trong on u xd; phn
v
bin lung ni tc thay i theo tit din
0 l phn quan trng nht ca lung. l
y
phn ch yu ca lung. Trong on xd lp bin ch chim mt phn bn ngoi lung do bn
trong vn cn phn li. Ngoi on xd bin lung chim ton b tit din. on t u ra
ming thi n khong cch xd trn thc t rt ngn n t nh hng ti s lun chuyn
khng kh trong phng. on ngoi khong xd gi l phn chnh ca lung v n c nh
hng quyt nh n s lun chuyn khng kh trong phng.
Vic nghin cu phn b tc ca phn chnh ca lung rt quan trong trong vic
tnh ton tun hon khng kh trong phng cng nh xc nh tc dng khng kh trong
vng lm vic. l c s tnh ton thit k v lp t ming thi. Theo qui nh v v
sinh th tc gi trong vng lm vic phi nh hn mt gi tr no tu thuc nhit
khng kh trong phng (tham kho bng 2-2). V vy phi tnh ton v la chn ming thi
gi sao cho m bo yu cu nu trn.
Trn y l hnh dng ca lung i vi ming thi trn, trn khng c cnh. Thc t
hnh dng ca lung u ra ming thi ph thuc rt nhiu vo kt cu ming thi. Cc
ming thi trn thng c cc cnh iu chnh hng gi. Lung khng kh qua cc ming
thi thc t s khc nhiu.
Ngoi ming thi trn ra ngi ta cn s dng ph bin cc loi ming thi vung, ch
nht, ming thi dt, ming thi hnh dng khc na vi rt nhiu loi cnh hng khc
nhau. V vy rt kh xc nh chnh xc cc thng s ca lung trong nhng trng hp ny.
Ngi ta nhn thy, cu trc lung ra khi cc ming thi vung, ch nht trong on u
tuy c khc ming thi trn, nhng cng ra xa, cng bin dng tr v thnh lung i xng
ging lung t ming thi trn. V vy c th p dng cc cng thc tnh ton ming thi
trn cho cc trng hp ny.

8.2.1.2 Lung khng kh t mt ming thi dt

Ming thi dt l ming thi c tit din ch nht aoxbo trong c mt cnh ln
hn cnh kia kh nhiu (ao/bo > 5)
i vi ming thi dt ngi ta nhn thy tit din lung ch pht trin v pha cnh ln
ca ming thi, cn pha cnh cn li vic m rng tit din lung l khng ng k, c th
b qua. iu ny c th gii thch nh sau, lung khng kh ra khi ming thi dt c dng
ch nht ging tit din ming thi, do pha cnh ln tip xc nhiu vi khng kh trong
phng nn c nhiu phn t xung quanh khuych tn vo lung theo hng ny v vy
lung nhanh chng m rng theo hng . Ngc li, pha cnh nh din tip xc vi
khng kh xung quanh b nn s lng phn t khng kh khuych tn vo lung khng
ng k. V vy tit din lung hu nh khng tng.

152

ao

bo

Hnh 8.2. Lung khng kh u ra mt ming thi dt

8.2.2 Tnh ton cc thng s lung t ming thi trn v dt

Trong iu ha khng kh tc ti vng lm vic vL l mt thng s quan trng :
Tc khng c ln qu do yu cu ca iu kin v sinh v yu cu cng nghip. Tc
b qu th trao i nhit m km. Tc trong vng lm vic ph thuc vo nhit khng
kh thng kh b t 0,25 1,0 m/s tu thuc vo nhit phng (bng 2-2).
Cc thng s kch thc ca lung c ngi ta xc nh nh sau:
Chiu di on u xd
- i vi lung khng kh t ming thi trn:
d
x d = 1,145. o
(8-3)
tg
- i vi lung khng kh t ming thi dt :
b
x d = 1,26. o
(8-4)
tg
- L gc mp khuych tn ca on u: =14o30' vi ming thi trn v
=12o40' vi ming thi dt.
do, bo - ng knh ca ming thi trn v chiu nh ca ming thi dt, mm
Phn b tc ti trc ca lung vng chnh
Trong trng hp tng qut c th xc nh tc cc i ca khng kh vmax, x ti v tr
trn trc ca lung, cch ming thi mt khong x theo cng thc sau:
- i vi lung khng kh t ming thi trn:
m
v max,x = v o .
(8-5)
x
- i vi lung khng kh t ming thi dt :
m
(8-6)
v max,x = v o .
x
m - L hng s ph thuc vo kch thc v loi ming thi: Chng hn ming thi
trn tp u m = 6,8, trn c loa khuych tn m = 1,35, ming thi dt m = 2,5.
x
x
x ta khng th nguyn : ming thi trn x =
, v ming thi dt x =
.
do
bo
Nh vy khi chn ming thi chng ta phi cn c vo tr s m c c lung kh
thi c tm vi xa hoc gn.
Mun lung khng kh i xa cn chn ming thi c tr s m ln, tc lung suy
gim chm. Khi cn hi cn lung suy gim nhanh th chn loi ming thi c tr s m nh.
Cc loi ming thi dt c tr s m ln, ming thi c loa khuych tn th tr s m nh hn.
V vy trong cc x nghip cng nghip khi khng gian iu ha rng, tc cho php ln
c th chn ming thi dt, cn trong cc phng lm vic, phng khng gian thng hp,
153

trn thp, tc cho php nh th nn chn ming thi kiu khuych tn hoc c cc cnh
hng.
i vi lung khng kh khng ng nhit, nhit ti tm lung cng thay i theo
v c tnh theo cng thc sau:
- i vi lung khng kh t ming thi trn:
n
(8-7)
max,x = o .
x
- i vi lung khng kh t ming thi dt :
n
(8-8)
max,x = o .
x
trong :

vi:

max, x = tx - tf
O = to - tf

tf - Nhit khng kh trong phng, oC

to - Nhit khng kh u ra ming thi, oC
tx - Nhit trc lung ti tit din x, oC
Tr s n ca mi loi ming thi c khc nhau v c ly theo kinh nghim hoc c
cc nh. Di y l cc tr s n ca mt vi kiu ming thi ca Lin x (c).
- Ming thi tp u 30o: n = 4,8;
- Ming thi trn co loe khuych tn: n = 1,1;
- Ming thi hnh dt: n = 1,8 2,0.
Cng cn ch rng tr s n cho trn y khng th s dng tnh ton cho tt c cc
loi ming thi v ph thuc rt nhiu yu t k thut, cng ngh ch to, vt liu, quy cch
k thut khc. Trn thc t cn tin hnh thc nghim mi xc nh chnh xc.

Phn b tc trung bnh ca lung vng chnh:

Ta c th xc nh tc ti tm v tc trung bnh ti mt tit din x cch ming
thi mt khong x theo cc biu thc sau:
- i vi lung khng kh t ming thi trn:
3,29
v max,x = v o .
,m/ s
(8-9)
2.x
1+
.tg
do
0,645
vx = vo.
0,2.v max,x , m / s
(8-10)
2.x
1+
.tg
do
- i vi lung khng kh t ming thi dt :
1,88
(8-11)
v max,x = v o .
,m/ s
2.x
1+
.tg
bo
0,78
(8-12)
vx = vo.
0,4.v max,x , m / s
2.x
1+
.tg
bo
trong - gc mp khuych tn ca lung on chnh.
Ch rng cc nhng h s trong cc cng thc trn ch ng i vi dng khng
kh ng nhit tc l dng khng kh c nhit khng i v bng nhit trong phng.
Trong trng hp dng khng kh
154

8.2.3 Cu trc ca dng khng kh gn ming ht.

Tc trung bnh ca khng kh trong lung c xc nh theo cng thc sau:

vx =

Vx
Fx

(8-13)

trong :
Vx - Lu lng khng kh trong lung, m3/s;
Fx - Tit din lung ti khong x cch ming thi hoc ming ht, m.
Khc vi lung khng kh trc cc ming thi, lung khng kh trc cc ming ht
c 2 c im khc c bn sau y:
- Lung khng kh trc ming thi c gc mp khuych tn nh, lung khng kh
trc cc ming ht chim ton b khng gian pha trc ming ht ngha l ln hn nhiu.
- Lu lng khng kh trong lung trc ming thi tng dn do chuyn ng
khuych tn ca khng kh bn ngoi vo, cn lung khng kh trc cc ming ht c lu
lng khng i.

Hnh 8.3. Lung khng kh trc ming ht

Do 2 c im trn nn theo cng thc (8-13) ta c th d dng nhn thy khi i ra
xa cch ming ht mt khong cch no tc lung trc ming ht gim mt cch
nhanh chng. Nn c th ni lung khng kh trc ming ht trit tiu rt nhanh, hay ni
cch khc l khng kh ch lun chuyn ti mt khu vc nh gn ming ht.
Tc trn trc ca lung khng kh trc ming ht xc nh theo cng thc sau:
2

d
(8-14)
v max,x = k H .v o . o
x
vo - Tc khng kh ti u vo ming ht, m/s;
do - ng knh ca ming ht, m;
x - Khong cch t ming ht ti im xc nh, m;
KH - H s ph thuc dng ming ht v cho bng (8-1).
T bng gi tr kH ta nhn thy tc khng kh ti tm lung trc ming ht gim
rt nhanh khi tng khong cch x. V d i vi ming thi trn, kh b tr nh ln khi
tng (gc khuych tn 2 > 180o ) khi x=do th vmax,x = 0,06.vo tc l tc khng kh ti
tm lung ch cn 6% tc ngay ming ht, trong khi khong cch bng do l rt nh,
trn thc t cha n 0,5m.
Vi cc kt qu trn ta c th rt ra kt lun sau :
- Ming ht ch gy xo ng khng kh ti mt vng rt nh trc n v do hu
nh khng nh hng ti s lun chuyn khng kh trong phng. V tr ming ht khng
nh hng ti vic lun chuyn khng kh. Do c th b tr ming ht nhng v tr bt
k, ngay bn cnh ming thi cng khng nh hng n lung khng kh i ra ming thi.
- Do lung khng kh trc cc ming ht rt nh nn ht thi gi trong phng c
u cn b tr cc ming ht ri khp khng gian phng, ng thi to ra s xo trn mnh
khng kh trong phng nh qut hoc lung gi cp.
155

Bng 8.1. H s kH ca cc ming ht cc v tr lp t khc nhau

V tr v cch thc lp t

Hnh dng

- Lp nh ln cao
Gc khuych tn 2 > 180o,
mp c cnh

Loi ming ht
Trn, vung
Dt

0,06

0,12

0,12

0,24

0,24

0,48

- Lp st tng, trn
Gc khuych tn 2 = 180o

- Lp gc
Gc khuych tn 2 = 90o

8.2.4 Lung khng kh i lu t nhin.

Khi nghin cu lung khng kh i lu t nhin ngi ta nhn thy cu trc ca lung
tng t nh lung khng kh trc cc ming thi.

Hnh 8.4. Lung khng kh i lu t nhin

Xt trng hp mt tm trn ta nhit t trn mt sn , khng kh trn b mt s
c t nng v bc ln.
- Tc trung bnh ti tit din cch b mt mt khong x
Q
v x = 0,058.
x
- Tc cc i ti tm lung :

v max,x

1/ 3

,m/ s

= 0,046.
d td

(8-15)

1/ 3

156

,m/ s

(8-16)

dt - ng knh tng ng ca b mt nng : d td =

F - Din tch b mt t nng, m2;
Q - Cng sut nhit b mt, kCal/h.

4.F
, m;

8.3 NH HNG CA CC NHN T N KT

CU LUNG KHNG KH.
Lung khng kh thc t trong phng chu nh hng ca nhiu nhn t nh nhit
lung, trn, vch phng v nh hng qua li gia cc lung khng kh trong phng nn cu
to lung v tc khng kh trong phng c nhiu thay i.

8.3.1 Lung khng kh khng ng nhit.

Cc cng thc xc nh di xd v cc tc trn ch xt trong iu kin dng
khng kh ng nhit, tc l c nhit bng nhau v bng nhit khng kh trong phng.
Trong thc t nhit ca dng khng kh thi vo bao gi cng khc nhit khng kh
trong phng. V ma H khi iu ho khng kh th nhit dng b hn v v ma ng
khi si th nhit khng kh trong lung cao hn.
Trn hnh 8.5. minh ha hnh dng lung khng kh c nhit ln hn nhit
phng, sau khi thi vo phng. Lung b chm xung, tm lung b un cong v pha di.
Profil tc v nhit lung c dng tng t lung ng nhit. Quan h gia cc to
tm lung c xc nh theo cng thc thc nghim Kostel [1]:
3

x
=
.tg + K .Ar .
(8-17)

Ao
Ao
A o . cos
x,y - To tm lung tnh t tm ming thi, m;
- Gc to bi trc nm ngang v ng trc lung ti tit din ang kho st;
Ao - Tit din nh nht ca lung, m2 ;
K - Hng s;
i vi lung khng kh pht trin hon ton th K = 0,065.
Ar - Tiu chun Acsimet :
y

A o To
(8-18)
.
Tf
v o2
g - Gia tc trng trng, ft/s2;
To - chnh nhit gia khng kh i ra ming thi v khng kh trong phng,
Ar = g.

F;

Tf - Nhit tuyt i ca khng kh xung quanh; oR

vo - Tc trung bnh ti tit din co tht, fpm.

157

Tru
c n
m ngang

Profil t
c
Profil nhi
t

Hnh 8.5. Cu trc lung khng ng nhit

Quan h gia tc v cc nhit c th xc nh theo cng thc sau:

t f t max,x

= 0,8.

v max,x

(8-19)
vO
tf to
tf , tmax, x, to - L nhit trong phng, nhit tm lung ti v tr kho st v nhit
khng kh ti ming thi.
vmax,x, vo - Tc khng kh ti tm trc v tr kho st v ti tit din co tht.

8.3.2 nh hng ca trn v vch.

Khi lung khng kh c thi ra ming thi dc theo trn hoc vch th hnh dng
c nhiu thay i do tc ng ca trn v vch.
Giai on u khi dng mi thot ra khi ming thi, dng khng kh pht trin bnh
thng v m rng v 2 pha ging nh trong khng gian v hn.
Sau khi i mt khong cch no , lung chm trn. Lc ny pha trn ca lung khng
c chuyn ng khuych tn nn tc lung hu nh khng i v duy tr tc cao,
trong khi pha di lung khng kh vn khuych tn vo lung v lm gim tc khng
kh trong lung. Kt qu phn b tc trong lung thay i, tc khng kh pha trn
lung cao hn pha di. Theo nh lut Becnuli p sut tnh pha di ca lung ln hn
pha trn v xut hin lc nng nng ton b lung ln st trn. Lung khng kh lc ny
chuyn ng la la st trn v i xa hn bnh thng. Do n i c mt qung kh xa,
trong trng hp ny tc lung pha cui st tng i din kh ln, nu nh tng i
din gn. Tuy nhin, khi thit k h thng cp gi ngi ta ch quan tm n tc ca
khng kh trong vng lm vic (vng t sn n cao 1800mm) v vng cch xa tng
300mm, vng gi l vng u tin. Trong trng hp ny khong cch phun ln nht c
th chp nhn l L+H.
V vy lung i c xa hn v xm phm t vo vng lm vic, nh vy c th chn
tc thi cao.

158

H2

H1

H3

Hnh 8.6. Anh hng ca trn n cu trc lung khng kh

8.3.3 nh hng qua li gia 2 lung thi ngc chiu nhau

Khi hai lung thi ngc nhau th tc khng kh ti im va p 2 dng s i
hng ging nh vp mt bc tng thng ng v 2 lung nhp vo nhau v i xung pha
di phng. Trong trng hp ny cn lu khong cch phun T25 phi nh hn L+D cho
mi lung phun. Trng hp hp khong cch phun T25 ca mi lung ln hn L+D th tc
ti vng lm vic ti im giao nhau ca 2 lung ln hn 0,25 m/s khng t yu cu v
v sinh.
khc phc c th gim tc gi ra ming thi hoc b tr cc ming thi so le
nhau, khng nn trc din.
L

H2

H1

Hnh 8.7. Anh hng ca hai lung khng kh i din nhau

8.3.4 nh hng qua li gia 2 lung t cnh nhau.

Khi 2 lung khng kh t cnh nhau vi mt khong cch D, sau khi ra khi ming
thi mt khong no 2 lung ny s giao vi nhau ti im A v hp thnh 01 lung duy
nht. Trc khong cch A, cc lung vn pht trin c lp mt cch bnh thng. Bt u
t A tr i c 2 lung nhp li thnh mt lung duy nht v trc ca lung mi l trc i qua
im A.

159

Hnh 8.8. Anh hng ca hai lung khng kh cnh nhau

8.4 MING THI V MING HT KHNG KH

8.4.1 Khi nim v phn loi
Ming thi v ming ht c rt nhiu dng khc nhau.
a) Theo hnh dng
- Ming thi trn;
- Ming thi ch nht, vung;
- Ming thi dt.
b) Theo cch phn phi gi
- Ming thi khuych tn;
- Ming thi c cnh iu chnh n v i;
- Ming thi kiu l sch;
- Ming thi kiu chn ma;
- Ming thi c cnh c nh;
- Ming thi c l;
- Ming thi kiu li.
c) Theo v tr lp t
- Ming thi gn trn;
- Ming thi gn tng;
- Ming thi t nn, sn.
d) Theo vt liu
- Ming thi bng thp;
- Ming thi nhm c;
- Ming thi nha.

8.4.2. Yu cu ca ming thi v ming ht

- C kt cu p, hi ho vi trang tr ni tht cng trnh , d dng lp t v tho d
- Cu to chc chn, khng gy ting n.
- m bo phn phi gi u trong khng gian iu ho v tc trong vng lm
vic khng vt qu mc cho php.
- Tr lc cc b nh nht.
- C van diu chnh cho php d dng iu chnh lu lng gi. Trong mt s
trng hp ming thi c th iu chnh c hng gi ti cc v tr cn thit trong phng.
- Kch thc nh gn v nh nhng, c lm t cc vt liu m bo bn p v
khng r
- Kt cu d v sinh lau chi khi cn thit.

160

8.4.3 Cc loi ming thi thng dng

8.4.3.1 Ming thi kiu khuych tn gn trn (ceiling diffuser)
Ming thi kiu khuych tn thng c s dng lp trn trn gi ca cc cng trnh.
y l loi ming thi c s dng ph bin nht v n gin v bn mt p, rt ph hp
vi cc loi mt bng trn. Dng khng kh khi i qua ming thi s c khuych tn rng
ra theo nhiu hng khc nhau nn tc khng kh ti vng lm vic nhanh chng gim
xung v lung khng kh phn b ng u trong ton b khng gian. Nh vy ming thi
kiu khuych tn thng c s dng nhiu trong cc cng s, phng lm vic, phng ng
khi m cao laphng kh thp. Thng thng cao ca trn khong t 28003600mm,
do khong khng t do dng khng kh chuyn ng v khuych tn trc khi i vo
vng lm vic kh ngn, cha n 2000mm, v vy i hi s dng ming thi c kh nng
khuych tn rng.

Mt trc

Hnh 8.9. Ming thi kiu khuych tn gn trn (Ceiling diffuser)

Trn hnh 8.9 l cu to ca ming thi kiu khuych tn. Cc b phn chnh gm phn
v v phn cnh. Cc cnh nghing mt gc t 30, 45 v 60o, nhng ph bin nht l loi
nghing 45o. B phn cnh c th tho ri v sinh cng nh thun tin khi lp ming thi.
V cu to b mt, ming thi khuych tn thng c 2 loi: ming thi trn v ming
thi vung hoc ch nht. Ming thi vung thng c s dung do d ch to v ph hp
vi cu trc v mt bng trn.
Ming thi khuych tn thng c dng hnh vung, ch nht hoc trn. La chn kiu
no l tu thuc vo cng trnh c th v s thch ca khch hng. Vi hnh dng nh vy
nn chng rt d lp t ln trn. C th phi kt hp vi cc b n hnh th khc nhau to
nn mt mt bng trn p. C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi khuych
tn ACD ca hng HT Air Grilles trn bng 8-2.

161

Hnh 8.10
Ming thi khuych tn c th c 1, 2, 3 hoc 4 hng khuych tn (hnh 8.11), ngi
thit k c th d dng chn loi tu b tr ti cc v tr khc nhau. V d khi lp t
gia phng chn loi a, tng chn loi b, gc phng th chn loi c, cui hnh lang
th chn loi d.

Hnh 8.11. Cc loi ming thi khuych tn

a) Thi 4 hng; b) Thi 3 hng; c) Thi 2 hng; d) Thi 1 hng

Vt liu
- Cnh thng lm t nhm nh hnh dy 1,2 mm hoc tn.
- Khung l nhm nh hnh dy 1,5mm hoc tn.
- Sn tnh in theo mu khch hng.

8.4.3.2. Ming thi c cnh chnh n v i (Single and double Deflection

Register)

Trn hnh 8.12 l ming thi cnh chnh n v cnh chnh i.

c im s dng
- Thng s dng lm ming ht. C th lm ming thi khi cn lu lng ln.
- c lp trn trn, tng hoc trn ng gi
- Khi lm ming ht cn lp thm phin lc.
- Cc cnh c th iu chnh gc nghing tu theo yu cu s dng.
- Tu theo v tr lp t m chn loi cnh n hay cnh i cho ph hp

Vt liu v mu sc
- Cnh lm t nhm nh hnh dy t 1 n 1,5mm hoc tn.
- Khung l t nhm nh hnh dy 1,5mm hoc 2,0mm hoc tn
- Sn tnh in mu trng hoc mu khc theo yu cu khch hng.
C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi c cnh chnh i ARS ca hng
HT Air Grilles trn bng 8.2.

162

a) Ming gi c cnh chnh n

Ming gi c cnh chnh i

b)

Hnh 8.12. Ming gi c cnh chnh

8.4.3.3. Ming thi di khuych tn
Ming thi di kiu khuych tn lm t vt liu nhm nh hnh. C kch thc
tng ng cc hp n trn nn c kh nng to ra mt bng trn hi ho , p. Cc cnh
hng cho php d dng iu chnh gi ti cc hng cn thit trong khong 0 n 180o.
Ming thi c t 1 n 8 khe thi gi. Kch thc chun ca cc khe l 20 v 25 mm. Cc
cnh hng gi cn ng vai tr l van chn, khi cn thit c th chn hon ton mt ming
thi hay mt khe bt k. C th d dng iu chnh cnh hng ngay c khi ming thi
c lp t, ph hp vi tt c cc loi trn.
C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi di khuych tn ALD ca hng HT
Air Grilles trn bng 8.3.

a) Ming thi c 1 khe gi

b) Ming thi c 2 khe gi

Hnh 8.13. Ming thi di kiu khuych tn

8.4.3.4. Ming gi di kiu l sch (Linear Bar Grille)
Ming thi di kiu l sch c thit k t nhm nh hnh c kh nng chng n
mn cao. B mt c ph lp men chng try xc. Ming thi di kiu l sch c s
dng rt ph bin cho h thng lnh, si v thng gi. N c thit k cung cp lu
lng gi ln nhng vn m bao n v tn tht p sut c th chp nhn c.
Ming thi di kiu l sch c thit k ch yu lp t trn cc tng cao. C th
s dng lm ming ht hay ming thi. nghing ca cnh t 0o n 15o.
Khong cch chun gia cc tm cnh l 12mm. T pha trc ming thi c th iu
chnh m ca van iu chnh pha sau nh inh vt t gc.

163

Hnh 8.14 : Cu to ming gi di kiu l sch

8.4.3.5. Ming gi kiu l sch cnh c nh (Fixed louvre Grille ) - AFL
Ming gi kiu l sch cnh c nh AFL c th s dng gn tng hay trn. N c
thit k thng lm ming hi gi v ht x , c lu lng gi ln, nhng tr lc v
n b. C th s dng lm tm ngn cch gia cc phng m vn m bo thng thong.
Cc cnh ming gi nghing 45o v cch khong 18mm t vt liu nhm nh hnh c
dy t 1,0mm n 1,5mm.
Khung lm bng nhm nh hnh hoc tn dy 1,5mm. Ton b c sn tnh in
mu trng hay theo yu cu ca khch hng.

Hnh 8.15. Cu to ming gi kiu l sch cnh c nh

8.4.3.6. Ming gi l sch kiu chn ma cnh n
* c im s dng:
- Ming gi l sch cnh n c 2 loi : Loi cnh 1 lp v cnh 2 lp (hnh 8.16.).
- c s dng lm ming thi gi , ming ht hoc tm ngn gia phng v ngoi tri.
c gn ln tng bo v cho ni s dung khng b nh hng bi thi tit bn ngoi.
Ming gi c th gn thm li chn cn trng.
- Cc cnh c nghing 45o v c c nh.
* Vt liu lm cnh
- Cnh c lm t nhm nh hnh hoc tn dy 2mm. Khung lm bng nhm nh hnh
dy 23mm hoc tn.
- Ton b c sn tnh in mu trng hoc theo yu cu ca khch hng.

164

a) Cnh n 1 lp

b) Cnh n 2 lp

Hnh 8.16. Ming gi l sch kiu chn ma cnh n

8.4.3.7. Ming gi l sch cnh i
* c im s dng:
- Ming gi l sch cnh i c 2 loi : Loi cnh i 1 lp v cnh i 2 lp (hnh
8.23).
- c s dng lm tm ngn trn tng, hoc ca ra vo ti v tr ngn cc gia cc ni
s dng. C tc dng ngn cch nh snh lt vo ni s dng m vn m bo thng thong.
* Vt liu lm cnh
- Cnh c lm t nhm nh hnh hoc tn dy 1mm. Khung lm bng nhm nh hnh
dy 1,52mm hoc tn.
- Ton b c sn tnh in mu trng hoc theo yu cu ca khch hng.

a) Cnh i 1 lp

b) Cnh i 2 lp

Hnh 8.17. Ming gi l sch cnh i

8.4.4 Tnh chn ming thi

8.4.4.1. Chn loi ming thi
chn loi ming thi thch hp nht ta cn c vo :
- Cc ch tiu k thut, c tnh ca tng loi ming thi do cc nh sn xut cung cp.
- c im v kt cu v kin trc cng trnh, trang tr ni tht.
- Yu cu ca khch hng.

8.4.4.2. Tnh chn ming thi

a) Cn c vo c im cng trnh , mt bng trn, b tr s b chn s lng
ming thi N.
b) Tnh lu lng trung bnh cho mt ming thi
V
(8-20)
V MT = , m3/s
N
trong
V - Lu lng gi yu cu trong khng gian iu ho, m3/s;
165

N - S lng ming thi;

VMT - Lu lng gi ca mt ming thi , m3/s.
c) Cn cu vo lu lng v qung ng i t ming thi n vng lm vic tin
hnh tnh ton kch thc ming thi hoc chn ming thi thch hp sao cho m bo tc
trong vng lm vic t yu cu.
- Tc khng kh u ra vo cc ming thi c tnh ton da vo cng
thc (8.9) v (8.11), trong vx ly theo tc cho php ti vng lm vic (bng 2.2) v x
l khong cch t ming thi n vng lm vic.
Vi ming thi trn
x
1 + 2. .tg
do
vo = vx .
(8-21)
3,29
Vi ming thi dt
x
1 + 2. .tg
bo
vo = v x .
(8-22)
1,88
- Din tch tit din ming thi:
V
f = MT
(8-23)
vo
Vic tnh ton theo cc cng thc trn gp kh khn do khng bit trc gc khuych tn
ca tt c cc loi ming thi. V vy thc t ngi ta cn c vo qung ng T t v tr
ming thi n im m tc gi ti tm t 0,25m/s. Cc s liu ny thng c dn ra
trong cc ti liu ca cc ming thi.
Cn c vo qung ng T v lu lng gi ta c th chn loi ming thi thch hp.
V d: Tnh chn ming gi cho phng iu ho vi cc thng s nh sau: lu lng gi yu
cu cho L = 0,8 m3/s; qung ng i t ming thi n vng lm vic l 3,5m.
- Chn kiu ming thi khuych tn lp trn.
- Chn s ming thi n = 8 ming.
- Lu lng gi qua 01 ming thi.
VMT = 0,8 /8 = 0,1 m3/s = 100 Lt/s
- Cn c vo VMT = 100 Lit/s v T = 3,5m ta chn loi ming thi ACD 150 x 150.
Tc gi ti khi vo vng lm vic T = 0,25 m/s
- Kch thc c ming thi 150 x 150
- Kch thc ca ra ming thi : 240 x 240
- Din tch ca ra : F = 0,24 x 0,24 = 0,0576 m2
- Tc u ra ming thi : o = 0,1 / 0,0576 = 1,74 m/s
***

166

Bng 8.2. Thng s hot ng ming thi khuych tn gn trn - ACD (Air Ceiling Diffuser)- hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc
u vo
(mm)

Din tch
(m2)

150 x
150

0,0225

200 x
200

0,04

Lu lng
(L/s)

50

60

70

80

90

100

120 140 160 180 200 250 300 350 400 450 500 600 700

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

13
15
2,3

16
18
2,8

18
21
3,1
10
14
2,5

21
24
3,2
14
16
2,8

38
31
3,3
16
19
2,9

43
35
3,5
22
24
3,2

51
42
4,2
28
29
3,8

60
46
4,7
34
35
4,3

98 122
48 52
5 6,5
41 55 74
39 44 51
4,8 5,3 5,8

3
11
2,2

5
14
2,5

8
18
2,9

13
23
3,3

14
27
3,7

16
33
4,1

25
38
4,5

32
39
4,7

41
47
5,5

57
55
5,9

79
65
6,4

4
15
4

5
18
4,5

6
20
5,2

7
21
6

8
22
6,5

12
23
6,5

15
27
8

26
29
9,5

3
15
4,9

5
16
5,2

6
17
5,7

7
18
6,2

9
20
6,9

14
26
7,5

35
33
10,
5
21
28
8,1

3
10
5,4

4
12
5,6

5
14
6,1

6
17
6,8

10
22
7,3

4
19
7,5

5
21
8,5

8
23
9,5

11
25
10

250 x
250

0,0625

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

300 x
300

0,09

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

350 x
350

0,1225

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

400 x
400

0,16

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

450 x
450

0,2025

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

SP - p sut tnh

NC - n

T25 - Qung ng i t tc 0,25 m/s

150

25
33
8,6

58
41
>
12
37
35
8,9

64
46
>
12
40
38
9,4

97
51
>
12
43
42
9,9

13
25
7,8

17
28
8,8

24
32
9

27
34
9,3

39
40
9,9

15
30
11

19
35
11,
5

22
38
>
12

29
41
>
12

41
48
>
12

45
37
12

46
47
10,
5
45
45
10,
5
54
51
>
12

Bng 8.3. Thng s hot ng ming thi cnh chnh i - ASR (Air supply Register) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc
(mm)

Din tch
(m2)

150 x
150

0,0225

200 x
200

0,04

250 x
250

0,0625

300 x
300

0,09

400 x
250
400 x
400
600 x
300
600 x

Lu lng
(L/s)

50

60

70

80

90

100

120 140 160 180 200 250 300 350 400 450 500 600 700

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

13
15
2,3

16
18
2,8

18
21
3,1
10
14
2,5

21
24
3,2
14
16
2,8
3
11
2,2

38
31
3,3
16
19
2,9
5
14
2,5

43
35
3,5
22
24
3,2
8
18
2,9
4
15
4

51
42
4,2
28
29
3,8
13
23
3,3
5
18
4,5

0,1

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

0,16

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

0,18

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

0,36

SP (Pa)
NC (dB)
151

60
46
4,7
34
35
4,3
14
27
3,7
6
20
5,2

98 122
48 52
5 6,5
41 55 74
39 44 51
4,8 5,3 5,8
16 25 32
33 38 39
4,1 4,5 4,7
12
8
7
21 22 23
6 6,5 6,5

41
47
5,5
15
27
8

57
55
5,9
26
29
9,5

3
15
4,9

5
16
5,2

6
17
5,7

7
18
6,2

9
20
6,9

3
10
5,4

4
12
5,6

5
14
6,1

6
17
6,8

14
26
7,5

79
65
6,4
35
33
10,
5
21
28
8,1

10
22
7,3

13
25
7,8

25
33
8,6

58
41
>
12
37
35
8,9

64
46
>
12
40
38
9,4

97
51
>
12
43
42
9,9

17
28
8,8

24
32
9

27
34
9,3

39
40
9,9

45
37
12

46
47
10,
5
45
45
10,
5

600

T25 (m)

1200 x
450

0,54

750 x
750

0,5625

1200 x
600

S khe
thi
1

0,72

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

4
19
7,5

Bng 8.4. Thng c tnh k thut ming thi di

Lu lng 25 30 40 50 60
70
( L/s)
6 8,5 11,5
4
3
2
SP (Pa)
15
13
8
NC (dB)
6
1,1 1,2 1,3 1,5 2
T25 (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

`
4

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

2
4,1

5
21
8,5

8
23
9,5

11
25
10

15
30
11

19
35
11,
5

22
38
>
12

29
41
>
12

41
48
>
12

kiu khuych tn ALD (Supply Air Linear Diffuser) - HT (Singapore)

80 90 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 1000
22,
5
26
10
16
19
7,4

49,
5
36
12
35
26
9

4
8
4,7

6
11
5,5

8
13
6

10
15
6,5

18,
5
23
9
13
17
7

4
4,3

5
5

6
8
5,7

7
10
6,5

9
12
7,2

11
14
7,8

24
21
9,6

4
6

5
8
6

5,5
9
7

6,5
11
7

8
21
9

17,
5
26
12

15
19
7

152

81
46
>
14
62
30
10,
7
42
25
11,
5
31
38
>
14

96
34
12

137 241
37 43
12 14

65
29
12,
8
51,
5
46
>
14

93
33
14
72
51
>
14

164 255
39 43
>
>
14 14
119 185 265 359
60 68 76 84
>
>
>
>
14 14 14 14

54
51
>
12

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

2
8
6

3
10
7

5
13
8

12
23
11

20
31
14

6
18
5

13
21
6,5

20
25
8

32
37
>
14
28
34
10

46
41
>
14
40,
5
41
>
14

80
54
>
14
70
48
>
14

125 179 242 314 396

60 65 66 68 70
>
>
>
>
>
14 14 14 14 14
102 140 187 242 304
57 62 67 70 73
>
>
>
>
>
14 14 14 14 14

487
76
>14
371
75
> 14

SP (Stactic Pressure, Pa) - p sut tnh

NC (dB) - n
T (m) - Qung ng t ming thi n v tr tc tm lung t 0,25 m/s
Bng 8.5. Thng s hot ng ming di kiu l sch - ABL (Air Bar Linear Grille) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Din
Kch
Lu
tch
thc
25 30 40 50 60 70 80 90 100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 100
lng
(m2)
u vo
0
(L/s)
(mm)
10 20 35 55 77 138 208
9
7
5
4
3
3
1
SP (Pa)
1
11 12 12 13 14 14 15 17 22 26 36 50 60
9
0,045 NC (dB)
300 x
>
4,8 5,4 6,5 6,9 7,8 10, 11, 12, >
T25 (m)
1 1,2 1,6 1,9 4
150
16 16
6
6
8
12 19 28 41 72 118 160 190
6
5
4
3
2
1
SP (Pa)
1
10 11 12 13 14 15 17 22 32 40 50 56 62
9
0,0675 NC (dB)
8
450 x
>
>
>
T25 (m)
1,1 1,5 3,8 4,5 5,1 5,3 6,1 7,3 8,4 9,5 11, >
150
16 16 16 16
1
10 13 19 33 50 71 83 95
7
5
4
3
2
SP (Pa)
1
10 14 17 24 33 39 44 51 58
0,09
NC (dB)
600 x
>
>
>
13 15
9
2,3 2,6 2,9 3,2 4,8 6,4 8
T25 (m)
2
150
16 16 16
11 17 24 33 53 62 70 89 110
9
7
5
2
1
SP (Pa)
1
60
10 11 13 15 16 23 32 39 41 46 54 58
8
0,1125 NC (dB)
6
750 x
> > 16 >16
>
3 3,6 4,4 5,5 6,8 7,4 8,4 12 14 16
T25 (m)
2,4
150
16 16
153

900 x
150

0,135

1050x15
0

0,1575

1200x15
0

0,18

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

1
15
2

1
17
3

SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T25 (m)

1
17
4

2
19
5

3
22
6,3

6
24
7,1

10
25
8

18
28
11

28
34
13

40
37
15

1
15
2,3

1
17
2,7
3
10
2

3
20
4,1
4
13
2,6

5
23
4,4
5
16
3,3

7
24
4,9
6
19
3,9

11
26
6
8
25
5,2

17
31
6,8
13
31
6,5

24
36
8,5
18
35
7,6

46
43
>
16
40
40
9
24
39
8,2

83
53 68
50
45 48
> > 16 >16
16
78
50 60
49
43 46
10 11 11,5
27 30
33
45 51
56
9,4 11 12,2

Bng 8.6. Thng s hot ng ming ht l sch - AFL (Air fixed Louvres) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Din
Kch
Lu
tch
thc
lng
u vo (m2)
(L/s)
(mm)
150x15 0,022 SP
0
5
(Pa)
NC
(dB)
200x20 0,04 SP
0
(Pa)
NC
(dB)
250x25 0,062 SP
0
5
(Pa)
NC
(dB)
300x30 0,09 SP

20 25 30 40 50 60 70 80
4
-

7
-

1
-

1 2
- -

90

100 150 200 250 300 400 500 600 700 800 900 100 150 180
0
0
0

11 20 31 46 62 82 104 128 278 480

- 11 14 18 21 24 26 29 34 40

1
-

4
-

8
-

13 20 27
9 11 14

35
17

43
19

94
26

162 175 336

31 37 39

2
-

3
-

4
-

8
8

11
9

14
10

18
11

41
32

70
39

106 150 252 390

40 50 57 64

10

20

36

54

154

77

123 153 183 213 243 273 306

0
400x25
0

0,1

400x40
0

0,16

600x30
0

0,18

1200x2
50

0,3

600x60
0

0,36

750x75 0,562
0
5
1200x6
00

0,72

(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)
SP
(Pa)
NC
(dB)

22

31

36

42

50

62

1
-

1
-

2
-

3
-

4
-

7
8

12
12

20
21

33
25

47
30

80
38

123 180 240 313 391 479

41 47 50 53 55 56

1
-

1
-

2
-

2
-

4
-

5
9

10
11

12
13

17
17

25
22

45
27

63
31

86
34

112 138 173 380

38 42 43 53

1
-

1
-

1
-

1
8

2
15

5
22

10
23

14
26

23
32

35
38

50
41

68
47

86
49

110 132 289 416

53 57 66 72

1
-

1
-

1
10

2
13

4
16

8
20

11
21

18
25

24
29

31
32

42
36

48
37

60
41

132 188
52 59

1
14

2
19

3
24

4
36

7
43

11
51

15
57

20
62

23
71

26
80

29
88

43 52
132 159

1
11

1
14

2
16

2
20

4
21

5
22

7
23

9
24

12
25

15
26

35
36

51
44

1
12

2
14

3
27

5
35

8
41

9
44

11
47

13
53

14
59

21
88

24
106

155

74

86

98

110 120

156

CHNG IX: H THNG VN CHUYN

KHNG KH
H thng phn phi v vn chuyn khng kh bao gm cc b phn chnh sau:
- H thng ng ng gi: Cp gi, hi gi, kh ti, thng gi;
- Cc thit b ng ng gi: Van iu chnh, t, ct, chc, vv...;
- Qut cp v hi gi.
Chc nng v nhim v ca h thng vn chuyn khng kh l cng c v phng tin
truyn dn khng kh qua x l cp cho cc h tiu th, khng kh ti, khng kh tun
hon v khng kh thng gi. V l do m h thng vn chuyn khng kh phi m bo
bn p, trnh cc tn tht nhit , m trong qu trnh vn chuyn, m bo phn phi kh u
n cc h tiu th vv...

9.1 H THNG NG NG GI
Trong h thng iu ho khng kh h thng ng ng gi c chc nng dn v phn gi
ti cc ni khc nhau tu theo yu cu.

9.1.1 Phn loi v c im h thng ng ng gi

9.1.1.1 Phn loi

ng ng dn khng kh c chia lm nhiu loi da trn cc c s khc nhau:

Theo chc nng
Theo chc nng ngi ta chia h thng ng ng gi ra lm cc loi ch yu sau:
- ng ng cung cp khng kh (Supply Air Duct - SAD)
- ng ng hi gi (Return Air Duct - RAD)
- ng ng cp khng kh ti (Fresh Air Duct)
- ng ng thng gi (Ventilation Air Duct)
- ng ng thi gi (Exhaust Air Duct)

Theo tc gi
Theo tc ngi ta chia ra loi tc cao v thp, c th nh sau:

Bng 9.1
Loi ng ng H thng iu ha dn dng
gi
Cp gi
Hi gi
- Tc thp
< 12,7 m/s
< 10,2 m/s
- Tc cao
> 12,7 m/s

H thng iu ha cng nghip

Cp gi
Hi gi
< 12,7 m/s
< 12,7 m/s
12,7 - 25,4m/s

Theo p sut
Theo p sut d ca dng khng kh trong ng ng ngi ta chia ra lm 3 loi:
ng ng c p sut thp, trung bnh v cao nh sau:
- p sut thp
: 95 mmH2O
- p sut trung bnh
: 95 172 mmH2O
- p sut cao
: 172 310 mmH2O
Theo kt cu v v tr lp t
- ng ng gi treo
- ng ng gi ngm
168

Theo hnh dng tit din ng ng

- ng ng ch nht, hnh vung;
- ng ng trn;
- ng ng van.
Theo vt liu ch to ng ng
- ng ng tn trng km;
- ng ng inox;
- ng ng nha PVC;
- ng ng polyurethan (foam PU).
Di y chng ta nghin cu c im v cu to ca hai loi ng ng thng hay s
dng trn thc t la: ng ng ngm v ng ng treo.

9.1.1.2 H thng ng ng gi ngm

ng ng gi ngm c xy dng bng gch hoc b tng v i ngm di t.
ng ng gi ngm thng kt hp dn gi v lp t cc h thng ng nc, in, in
thoi i km nn gn gng v tit kim chi ph ni chung. Tuy nhin chnh cc hng mc i
km trong ng ng gi cng gy ra nhng rc ri nht nh nh vn v sinh, tun hon
gi vv. . .
ng ng gi ngm c s dng khi khng gian lp t khng c hoc vic lp t
cc h thng ng ng gi treo khng thun li, chi ph cao v tun hon gi trong phng
khng tt. Mt trong nhng trng hp ngi ta hay s dng ng ng gi ngm l h
thng iu ho trung tm cho cc rp chiu bng, hi trng vv. . .
ng ng gi ngm thng s dng lm ng ng gi hi, rt t khi s dng lm
ng ng gi cp do s nh hng cht lng gi sau khi x l do m mc trong ng
ng, c bit l ng ng gi c hot ng lu ngy. Khi xy dng cn phi x l chng
thm ng ng gi tht tt.
ng ng thng c tit din ch nht v c xy dng sn khi xy dng cng
trnh. V vy c th ni ng ng gi ngm rt kh m bo phn phi gi u v tit din
ng ng thng c xy u nhau t u n cui.
H thng ng ng gi ngm thng c s dng trong cc nh my dt, rp chiu
bng.
Trong nh my dt, cc ng ng gi ngm ny c kh nng thu gom cc si bng ri vi
trnh phn tn trong khng kh nh hng n cng nhn vn hnh v my mc thit b trong
nh xng. V vy trong cc nh my dt, nh my ch bin g thu gom bi ngi ta
thng hay s dng h thng ng ng gi kiu ngm.
Ni chung ng ng gi ngm i hi chi ph ln, kh xy dng v c nhiu nhc
im. N ch c s dng trong trng hp bt kh khng hoc vi mc ch thu gom bi.

9.1.1.3 H thng ng kiu treo.

H thng ng ng treo l h thng ng ng c treo trn cc gi t trn
cao. Do yu cu i vi ng ng gi treo tng i nghim ngt:
- Kt cu gn, nhe;
- Bn v chc chn;
- Dn gi hiu qu, thi cng nhanh chng;
- D ch to v gi thnh thp.
ng ng gi treo c th ch to t nhiu loi vt liu khc nhau, tit din ng ng
cng c hnh dng rt khc nhau. ng ng gi treo cho php d dng iu chnh tit din
m bo phn phi gi u trn ton tuyn ng ng.
V vy ng ng gi treo c s dng rt ph bin trn thc t (hnh 9.1).

169

1
7
2
3
6

1- Trn b tng

5- Thanh st

2- Thanh treo

6- Bng thu tinh cch nhit

3- on ren

7- ng gi

4- Bu lng + ai c

8- Vt n

Hnh 9.1: Treo ng ng gi

Vt liu s dng
Vt liu ch to ng ng gi thng l tole trng km, inox, nha tng hp, foam nh
hnh.
Trn thc t s dng ph bin nht l tn trng km c b dy trong khong t 0,5
1,2mm theo tiu chun qui nh ph thuc vo kch thc ng ng. Trong mt s trng
hp do mi trng c n mn cao c th s dng cht do hay inox. Hin nay ngi ta c
s dng foam lm ng ng: u im nh , nhng gia cng v ch to kh, do c im
kch thc khng tiu chun ca ng ng trn thc t.
Khi ch to v lp t ng gi treo cn tun th cc qui nh v ch to v lp t. Hin
nay Vit nam cha c cc qui nh c th v chi tit v thit k ch to ng ng. Tuy
nhin chng ta c th tham kho cc qui nh cc ti liu nc ngoi nh DW142,
SMACNA. Bng 9.2 trnh by mt s qui cch v ch to v lp t ng ng gi.
Bng 9.2. Cc qui nh v gia cng v lp t ng gi
dy tn, mm
Cnh ln ca ng Thanh st Thanh ,
gi, mm
treo, mm
mm
p sut thp, p sut cao
trung bnh
0,8
0,6
25x25x3
F6
400
0,8
0,8
25x25x3
F8
600
0,8
0,8
30x30x3
F8
800
0,8
0,8
30x30x3
F8
1000
1,0
1,0
40x40x5
F10
1250
1,0
1,0
40x40x5
F10
1600
1,2
1,0
40x40x5
F10
2000
1,2
1,0
40x40x5
F12
2500
170

Khu gi
, mm
3000
3000
3000
2500
2500
2500
2500
2500

3000
F12
40x40x5
1,2
2500
Hnh dng tit din
Hnh dng ng ng gi rt a dng: Ch nht, trn, vung v van. Tuy
nhin, ng ng gi c tit din hnh ch nht c s dng ph bin hn c v n ph hp
vi kt cu nh, d treo , ch to, d bc cch nhit v c bit cc chi tit ph nh ct,
xuyt, chc 3, chc 4 vv . . . d ch to hn cc kiu tit din khc.

a)
b)
c)
d)
a- Ch nht; b- Tit din vung; c- Tit din trn; c- Tit din van
Hnh 9.2. Cc loi tit din ng ng
Cch nhit
trnh tn tht nhit, ng ng thng bc mt lp cch nhit bng bng thy tinh, hay
stirofor, bn ngoi bc lp giy bc chng chy v phn x nhit. trnh chut lm hng
ngi ta c th bc thm lp li st mng.
Bng 9.3. Qui nh v bc cch nhit
Loi ng ng
Cp gi
Hi gi
Kh ti Thng gi
Bc cch nhit
C
C
Khng
Khng
Hin nay ngi ta thng s dng bng thu tinh chuyn dng bc cch nhit cc
ng ng gi, bng thu tinh c lp ln ng ng nh cc inh m c gn ln ng
ng bng cc cht keo, sau khi xuyn lp bng qua cc inh chng ngi ta lng cc mnh
kim loi trng ging nh cc ng xu vo bn ngoi kp chp bng v b gp cc chng inh
li.
Cn lu s dng s lng cch chng inh mt cch hp l , khi s lng qu nhiu
s to cu nhit khng tt, nhng nu qu t th bng s c gi khng cht. Mt inh gn
khong 01 inh trn 0,06m2 b mt ng gi.
1
2

1- inh chng; 2- Lp bng thu tinh cch nhit

Hnh 9.3. Cch gn lp cch nhit
Khi ng ng i ngoi tri ngi ta bc thm lp tn ngoi cng bo v ma
nng
Cn lu cc loi ng ng gi no th cn bc cch nhit v dy tng ng bao
nhiu. Cc ng ng bc cch nhit bao gm: ng cp gi v ng hi gi. Cc ng
ng cp gi ti, ht x v thng gi khng cn bc cch nhit.
ng hi gi i trong khng gian iu ha khng cn bc cch nhit. Ring ng
ng cp gi i trong khng gian iu ho c th bc hoc khng tu thuc nhit v tm
quan trng ca phng. Khi khng bc cch nhit trn b mt ng ng kh mi vn hnh c

171

th ng sng, do nhit trong phng cn cao, sau mt thi gian khi nhit phng
gim th khng xy ra ng sng na.
Chiu dy lp bng th tinh cch nhit ph thuc kch thc ng ng v tnh nng
ca ng ng. Ni chung ng ng cp gi cn bc bng thu tinh dy hn ng hi
gi. ng ng cng ln, bc cch nhit cng dy. Chiu dy lp bng cch nhit nm trong
khong 2075mm.

Ghp ni ng ng
tin cho vic lp rp, ch to, vn chuyn ng ng c gia cng tng on
ngn theo kch c ca cc tm tn. Vic lp rp thc hin bng bch hoc bng cc np tn.
Bch c th l nhm c, st V hoc bch tn. Trc kia ngi ta thng s dng cc thanh
st V lm bch ng ng gi. u im ca bch ni kiu ny l rt chc chn, ghp ni d
dng, tuy nhin vic gn kt cc thanh st V vo ng ng gi kh khn v kh t ng
ho, nn ch yu ch to bng th cng. i vi cng trnh ln, vic lm bch V s rt chm
chp, kh t c tin yu cu.
1

1- Bch st V; 2- inh tn; 3- Gn gia cng; 4- ng gi

Hnh 9.4. Chi tit bch ni ng ng
ch to hng lot bng my, hin nay ngi ta thng s dng bch tn. Bch tn
c nhiu kiu gn kt khc nhau cho hnh 9-5 di y.

Hnh 9.5. Cc kiu lp ghp ng ng

Treo
Vic treo ng ng ty thuc vo kt cu cng trnh c th: Treo tng, trn nh, x nh .
Khi ni ng ng gi vi thit b chuyn ng nh qut, ng c th cn phi
ni qua ng ni mm kh chn ng theo ng ng gi.
- Khi kch thc ng ln cn lm gn gia cng trn b mt ng gi.
- ng ng sau khi gia cng v lp rp xong cn lm kn bng silicon.

9.1.2 Cc c s l thuyt tnh ton thit k h thng ng ng gi

Nhim v ca ngi thit k h thng ng ng gi l phi m bo cc yu cu c bn
sau:
172

- t gy n;
- Tn tht nhit nh;
- Tr lc ng ng b;
- ng ng gn, p v khng lm nh hng m quan cng trnh;
- Chi ph u t v vn hnh thp;
- Tin li cho ngi s dng;
- Phn phi gi cho cc h tiu th u.

9.1.2.1 Quan h gia lu lng gi cc ming thi v ct p tnh trong

ng ng gi
1). Quan h gia lu lng v tc gi ra ming thi
Nhim v ca ngi thit k h thng ng ng gi l phi m bo phn b lu
lng gi cho cc ming thi u nhau. Gi s tt c cc ming thi c kch c ging nhau,
lu lng gi ra cc ming thi bng nhau ta ch cn khng ch tc gi trung bnh cc
ming thi bng nhau l c.
Lu lng gi chuyn ng qua cc ming thi c xc nh theo cng thc:
Lx = fx.vx , m3/s
(9-1)
Lx - Lu lng gi ra mt ming thi, m3/s;
fx - Tit din thot gi ca ming thi, m2;
vx - Tc trung bnh ca gi ra ming thi, m/s.

2). Quan h gia ct p tnh trn ng v vn tc khng kh ra cc

ming thi .
Tc trung bnh vx u ra ming thi c tnh theo cng thc:
vx = gx/fx , m/s
(9-2)
Thc ra do b nn p khi ra khi ming thi nn tit din b gim v nh hn tit din
thot gi thc.
Theo nh lut Becnuli p sut tha ca dng khng kh (cn gi l p sut tnh Ht)
chuyn thnh ct p ng ca dng khng kh chuyn ng ra ming thi:
('.v x )2 = H , Pa
px po = .
(9-3)
t
2
px, l p sut tuyt i ca dng khng kh trong ng dn trc ming thi, N/m2;
po l p sut khng kh mi trng ni gi thi vo, N/m2;
H s thu hp dng ph thuc iu kin thi ra ca dng khng kh;
Ht - Ct p tnh ti tit din ni t ming thi , N/m2.
T rt ra:
1 2.H t
(9-4)
.
,m/ s
'

Theo (9-3) v (9-4) c th nhn thy m bo phn b gi cho cc ming thi u

nhau ngi thit k phi m bo p sut tnh dc theo ng ng khng i l c.
V vy thay v kho st tc ra ming thi vx (hay gx v tit din ca cc ming thi u
nhau) ta kho st phn b ct p tnh Ht dc theo ng ng xem xt vi iu kin no
phn b ct p tnh s ng u trn ton tuyn ng.
vx=

173

9.1.2.2 S phn b ct p tnh dc ng ng dn gi.

Xt mt ng ng gi, tc gi trung bnh v ct p tnh ca dng khng kh ti
tit din c ming thi u tin l 1 v H1 , ca ming thi th 2 l 2 v H2 vv... v ca
ming thi th n l n v Hn (hnh 9.5).
Tr khng thy lc tng ca ng ng l p
Theo nh lut Becnuli ta c:
.12
.2n
H1 +
= Hn +
+ pi
(9-5)
2
2

p 1
1

p 2
2

p n
n

H v
n n

H v
1 1

v2

Hnh 9.6. Phn b ct p tnh dc theo ng ng gi

Hay:

H n = H 1 + .

12 2n
pi
2

(9-6)

T suy ra:

12 2n
H = H n H 1 = .
pi
(9-7)
2
Thnh phn (21 - 2n)/2 gi l gim ct p ng.
Nh vy duy tr ct p tnh trn tuyn ng khng i H =0 ta phi thit k h
thng ng ng gi sao cho (21 - 2n)/2 - p = 0, tc l gim ct p ng bng tng tr
lc trn ng ng.
Ta c cc trng hp c th xy ra nh sau:
a. Trng hp (21 - 2n)/2 = p ta c Hn = H1: Ct p thu tnh ming thi u
bng ming thi cui. iu xay ra khi gim ct p ng bng tng tn tht trn tuyn ng.
y l trng hp l tng, tc v lu lng cc ming thi u tin v cui tuyn
ng s u nhau. Tuy nhin tt c cc ming thi c lu lng gi u nhau th phi tho
mn iu kin sau:
2
2
2
2
. 1 = . 2 + p1 2 = . 3 + p13 = ... = . n + p1 n
2
2
2
2
(9-8)
Tc l gim ct p ng t ming thi th nht n ming thi bt k ng bng tng
tr lc t ming thi th nht n ming thi . Hay ni cch khc, trong qu trnh chuyn
ng ca dng khng kh cn thit k ng ng sao cho gim ct p ng va b tn
tht p sut tng on ng.
T y chng ta c th suy ra c s thit k ng ng gi m bo phn b gi
u gia cc ming thi l gim dn tc gi dc theo chiu chuyn ng va gim
ct p ng gia cc ming thi bng tng tr lc trn on y.
b. Trng hp (21 - 2n)/2 > p hay Hn > H1
Gim ct p ng ln hn tng tn tht p lc trn tuyn ng.
Trong trng hp ny ta c ct p thy tnh pha cui tuyn ng ln hn pha trc,
gi s dn v cui tuyn ng.
Trng hp ny c th xy ra khi:
174

- Tc on u qu ln, nn p sut tnh bn trong ng rt nh trong khi tc

on cui nh. Trong mt s trng hp nu tc i ngang qua tit din ni lp cc ming
thi on u qu ln th cc ming thi u c th tr thnh ming ht lc to nn hin
tng ht kiu EJect. khc phc, cn gim tc on u, tng tc on cui. V th
khi lu lng dc theo ng ng gi gim th phi gim tit din tng ng duy tr tc
gi, trnh khng nn tc gim t ngt .
- ng ng ngn, t tr lc cc b nhng c nhiu ming thi hoc on r nhnh.
Trng hp ny tr lc p rt nh, nhng tc gim nhanh theo lu lng. khc phc
cn gim nhanh tit din on cui nhm khng ch tc ph hp.
iu ny c th gp trong trng hp v d di y. Trn mt on ng kh ngn,
b tr nhiu ming thi . Do lu lng thay i mt cch nhanh chng nn nu khng thay i
L
tit din ng ng th tc i = i gim rt nhanh, kt qu ct p ng cng gim
f
nhanh. Tuy nhin do on ng rt ngn nn pi rt nh, c th b qua. V vy ta s c H4 >>
H1 . Gi s tp trung v cui tuyn ng (trng hp A).
A)

B)

L (l/s)

MT1

MT2

MT3

MT4

MT1

MT2

MT3

MT4

L (l/s)

Hnh 9.7
khc phc cn tng tc on cui bng cch gim din tch fi ca ng ng.
Trong trng hp ny do pi 0, nn phi tng fi sao cho i 1 tc l:
L1 L 2 L 3 L 4
=
=
=
= i
f1 f 2
f3 f4
(9-9)
L
L
L
f
f
f
Nhng do: L 4 = 3 = 2 = 1 nn suy ra f 4 = 3 = 2 = 1
2
3
4
2 3 4
c. Trng hp (21 - 2n)/2 < p hay Hn < H1
Gim ct p ng nh hn tng tn tht p lc trn tuyn ng.
Trong trng hp ny gi tp trung vo u tuyn ng.
Nguyn nhn gy ra c th l:
- Chn tc on u qu nh, nhng ng ng qu di v khc khuu. Trong
trng hp ny gi khng nng lng chuyn ng n cui ng ng v tp trung
cc ming thi u.
- Tn tht ng ng qu ln: ng ng qu di, c nhiu ch khc khuu, nn tn tht
p sut qu ln, gim ct p ng khng b tn tht p sut.
- Tit din ng ng c gim qu nhanh khng tng ng vi mc gim lu
lng nn tc dc theo tuyn ng gim t, khng gim thm ch cn tng. V th ct p tnh
u tuyn ng ln hn cui tuyn ng.
V vy khi thit k ng ng cn phi ch :
175

9.1.2.3 S phn b ct p tnh trn ng ng ht.

Xt mt ng ng ht, tc trung bnh v ct p tnh ca dng khng kh ngang
qua tit din c ming ht u l 1 v H1 , ca ming ht th 2 l 2 v H2 ... v ca ming
ht th n l n v Hn .
Tr khng thy lc tng ca ng ng l p

p 1
1

p 2
2

p n
n

H v
n n

H v
1 1

v2

Hnh 9.8. Phn b ct p tnh dc theo ng ng ht

Tng t nh trng hp dng khng kh dc theo ng ng cp gi, ta c biu thc:
2
2
2
H 1 + . 1 = H 2 + . 2 + p1 2 = ... = H n + . n + p1 n
(9-10)
2
2
2
Nh vy, m bo H1 = H2 = . . . = Hn
Th phi m bo
2
2
2
. 1 = . 2 + p12 = ... = . n + p1 n
(9-11)
2
2
2
Xt ming ht th nht vi ming ht th n, m bo phn b gi u gia 02 ming
ht ta phi m bo gim ct p ng t ming ht th nht n ming ht th n bng tng
tn tht p sut trong khong , tc l:
2 2n
. 1
= p1 n
(9-12)
2

9.1.3 Tnh ton tn tht p lc trn h thng ng ng gi

9.1.3.1. La chn tc khng kh trn ng ng
La chn tc gi c lin quan ti nhiu yu t.
- Khi chn tc cao ng ng nh, chi ph u t v vn hnh thp, nhng tr lc h
thng ln v n do kh ng ca dng khng kh chuyn ng cao.
- Ngc li khi tc b, ng ng ln chi ph u t v vn hnh ln, kh khn lp t,
nhng tr lc b.
Tc hp l l mt bi ton kinh t, k thut phc tp. Bng 9.3 di y trnh by
tc gi thch hp dng tham kho la chn khi thit k.

Bng 9.4. Tc gi trn ng ng gi, m/s

Khu vc

- Nh
- Phng ng
- Phng ng k.s v bnh vin
- Phng lm vic
- Phng gim c
- Th vin
- Nh ht

n nh

Bnh thng
ng cp
ng nhnh
ng i ng v ng i ng v

3
5

5
7,6

4
6,6

3
6

3
5

10,2

7,6

8,1

6,6

5,6

176

- Ging ng
- Vn phng chung
- Nh hng, ca hng cao cp
- Ngn hng
- Ca hng bnh thng
- Cafeteria
- Nh my, x nghip, phn x

7,6

10,2

7,6

8,1

9,1

10,2

7,6

8,1

12,7

15,2

9,1

11,2

7,6

9.1.3.2. Xc nh ng knh tng ng ca ng ng

vn chuyn khng kh ngi ta s dng nhiu loi ng gi: Ch nht, vung,
van, trn. Tuy nhin tnh ton thit k ng ng gi thng thng ngi ta xy dng cc
gin cho cc ng dn trn. V vy cn qui i tit din cc loi ra tit din trn tng
ng, sao cho tn tht p sut cho mt n v chiu di ng ng l tng ng nhau,
trong iu kin lu lng gi khng thay i.
ng knh tng ng c th xc nh theo cng thc hoc tra bng. thun li
cho vic tra cu v la chn , ngi ta lp bng xc nh ng knh tng ng ca cc
ng ng dng ch nht nu bng 9-4.
- ng knh tng ng ca tit din ch nht c xc nh theo cng thc sau:
0,625
(
a.b)
= 1,3

(9-13)
, mm
(a + b) 0, 25
a, b l cnh ch nht, mm
Tuy tn tht ging nhau nhng tit din trn 2 ng khng ging nhau
d td

.d2td
4
- ng knh tng ng ca ng van:
S' = axb > S =

A 0,625
P0,25
A - Tit din ng van:
d td = 1,55.

(9-14)

(9-15)

.b2
+ b(a b)
4
a, b l cnh di v cnh ngn ca van, mm
p L chu vi mt ct : p = .b + 2(a-b), mm
A=

177

(9-16)

Bng 9.5. ng knh tng ng ca ng ch nht

a
mm
100
125
150
175
200
225
250
275
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
2200

100
100
122
133
143
152
151
169
176
183
195
207
217
227
236
245
253
261
268
275
289
301
313
324
334
344
353
362
371
379
387
395
402
410

125

150

175

200

225

250

275

300

b, mm
350 400

450

500

550

600

650

700

750

800

900

137
150
161
172
181
190
199
207
222
235
247
258
269
279
289
298
306
314
330
344
358
370
382
394
404
415
425
434
444
453
461
470

164
177
189
200
210
220
229
245
260
274
287
299
310
321
331
341
350
367
384
399
413
426
439
452
463
475
485
496
506
516
525

191
204
216
228
238
248
267
283
299
313
326
339
351
362
373
383
402
420
437
453
468
482
495
508
521
533
544
555
566
577

219
232
244
256
266
286
305
321
337
352
365
378
391
402
414
435
454
473
490
506
522
536
551
564
577
590
602
614
625

246
259
272
283
305
325
343
360
375
390
404
418
430
442
465
486
506
525
543
559
575
591
605
619
633
646
659
671

273
287
299
322
343
363
381
398
414
429
443
457
470
494
517
538
558
577
595
612
629
644
660
674
688
702
715

301
314
339
361
382
401
419
436
452
467
482
496
522
546
569
590
610
629
648
665
682
698
713
728
743
757

328
354
378
400
420
439
457
474
490
506
520
548
574
598
620
642
662
681
700
718
735
751
767
782
797

383
409
433
455
477
496
515
533
550
567
597
626
652
677
701
724
745
766
785
804
823
840
857
874

492
518
543
567
589
610
630
649
686
719
751
780
808
838
860
885
908
930
952
973
993
1013

547
573
598
622
644
666
687
726
762
795
827
857
886
913
939
964
988
1012
1034
1055
1076

601
628
653
677
700
722
763
802
838
872
904
934
963
991
1018
1043
1068
1092
1115
1137

656
683
708
732
755
799
840
878
914
948
980
1011
1041
1069
1096
1122
1147
1172
1195

711
737
763
787
833
876
916
954
990
1024
1057
1088
1118
1146
1174
1200
1226
1251

765
792
818
866
911
953
993
1031
1066
1100
1133
1164
1195
1224
1252
1279
1305

820
847
897
944
988
1030
1069
1107
1143
1177
1209
1241
1271
1301
1329
1356

875
927
976
1022
1066
1107
1146
1183
1219
1253
1286
1318
1348
1378
1406

984
1037
1086
1133
1177
1220
1260
1298
1335
1371
1405
1438
1470
1501

179

437
464
488
511
533
553
573
592
609
643
674
703
731
757
781
805
827
849
869
889
908
927
945

2300
2400
2500
2600
2700
2800
2900

417
424
430
437
443
450
456
100

Tip bng (9-4)

a
mm 1000
1000 1093
1100 1146
1200 1196
1300 1244
1400 1289
1500 1332
1600 1373
1700 1413
1800 1451
1900 1488
2000 1523
2100 1558
2200 1591
2300 1623
2400 1655
2500 1685
2600 1715
2700 1744
2800 1772
2900 1800
a, mm

478
486
494
501
509
516
523
125

534
543
552
560
569
577
585
150

587
597
606
616
625
634
643
175

636
647
658
668
678
688
697
200

683
695
706
717
728
738
749
225

728
740
753
764
776
787
798
250

771
784
797
810
822
834
845
275

812
826
840
853
866
879
891
300

890
905
920
935
950
964
977
350

963
980
996
1012
1028
1043
1058
400

1031
1050
1068
1085
1102
1119
1135
450

1097
1116
1136
1154
1173
1190
1208
500

1159
1180
1200
1220
1240
1259
1277
550

1218
1241
1262
1283
1304
1324
1344
600

1275
1299
1322
1344
1366
1387
1408
650

1330
1355
1379
1402
1425
1447
1469
700

1383
1409
1434
1459
1483
1506
1529
750

1434
1461
1488
1513
1538
1562
1586
800

1532
1561
1589
1617
1644
1670
1696
900

b, mm
1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000 2100 2200 2300 2400 2500 2600 2700 2800 2900

1202
1`25
6
1306
1354
1400
1444
1486
1527
1566
1604
1640
1676
1710
1744
1776
1808
1839
1869
1898
1000 1100

1312
1365
1416
1464
1511
1555
1598
1640
1680
1719
1756
1793
1828
1862
1896
1929
1961
1992

1421
1475
1526
1574
1621
1667
1710
1753
1973
1833
1871
1909
1945
1980
2015
2048
2081

1530
1584
1635
1684
1732
1778
1822
1865
1906
1947
1986
2024
2061
2097
2133
2167

1640
1693
1745
1794
1842
1889
1933
1977
2019
2060
2100
2139
2177
2214
2250

1749
1803
1854
1904
1952
1999
2044
2088
2131
2173
2213
2253
2292
2329

1858
1912
1964
2014
2063
2110
2155
2200
2243
2285
2327
2367
2406

1968
2021
2073
2124
2173
2220
2266
2311
2355
2398
2439
2480

2077
2131
2183
2233
2283
2330
2377
2422
2466
2510
2552

2186
2240
2292
2343
2393
2441
2487
2533
2578
2621

2296
2350
2402
2453
2502
2551
2598
2644
2689

2405
2459
2411
2562
2612
2661
2708
2755

2514
2568
2621
2672
2722
2771
2819

2624
2678
2730
2782
2832
2881

2733
2787
2840
2891
2941

2842
2896 2952
2949 3006 3061
3001 3058 3115 3170

1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000 2100 2200 2300 2400 2500 2600 2700 2800 2900

180

9.1.3.3. Xc nh tn tht p sut trn ng ng gi

C 2 dng tn tht p lc:
- Tn tht ma st dc theo ng ng pms
- Tn tht cc b cc chi tit c bit: Cn, ct, t, chc, van ...

1). Tn tht ma st
Tn tht ma st c xc nh theo cng thc:

l . 2
, mmH2 O
pms = . .
(9-17)
d 2
- H s tr lc ma st
l - chiu di ng, m;
d - ng knh hoc ng knh tng ng ca ng, m;
- Khi lng ring ca khng kh, kg/m3;
- Tc khng kh chuyn ng trong ng , m/s;
* i vi ng tn mng hoc nhm c b mt bn trong lng v tit din trn th h s tr
lc ma st c th tnh nh sau:
0,3164
=
, khi Re < 105
(9-18)
4
Re
= 0,0032 + 0,221.Re-0,237, khi Re > 105
(9-19)
trong :
Re l tiu chun Reynolds :
.d
(9-20)
Re =

- nht ng hc ca khng kh , m2/s

- Tc chuyn ng trung bnh ca khng kh trn ng ng, m/s
d - ng knh ca ng, m
i vi ng ch nht c th tnh theo cng thc ny nhng quy i ra ng knh tng
ng.
* i ng gi c b mt bn trong nhm

(9-21)

Re
1,81. log
k
(Re. 1 + 7) 2
d
k1 l h s mc g gh trung bnh, m

Bng 9.6.
Loi ng
Ko lin
Mi sch
Khng b r
Trng km, mi
* i vi ng bng nha tng hp
0,323
- i vi polyetylen: = 0,07
d .Re0,25
0,39
- i vi vinylplast : = d 0,01. 0,25
Re
181

k1.103, mm
0 0,2
3 10
6 20
10 30
(9-22)
(9-23)

Vic tnh ton theo cc cng thc tng i phc tp, nn ngi ta xy dng th xc
tn tht ma st, c th nh sau:
T cng thc (9-18) ta c th vit li nh sau:
pms = l . p1
(9-24)
l - Chiu di ng ng, m
p1 - Tn tht p lc trn 1m chiu di ng ng, Pa/m

Hnh 9.9. th xc nh tn tht ma st

Ngi ta xy dng th nhm xc nh p1 trn hnh 9.9. Theo th ny khi bit 2

trong cc thng s sau: lu lng gi V (lt/s), tc khng kh (m/s) trong ng ng,
ng knh tng ng dt (mm) l xc nh c tn tht trn 1m chiu di ng ng.
Phng php xc nh theo th rt thun li v nhanh chng.

2). Tn tht cc b
Tn tht p lc cc b c xc nh theo cng thc:
182

. 2
(9-25)
2
Tr s tr lc cc b ph thuc hnh dng, kch thc v tc gi qua chi tit.
Nu tc trn ton b ng u th c th xc inh
C 2 cch xc nh tn tht cc b:
a). Xc nh tn tht cc b theo cng thc (9-25), trong h s c xc
nh cho tng kiu chi tit ring bit: Ct, cn, T, Chc ...vv v cho cc ph lc.
. 2
pcb = .
, N/m2
(9-26)
2
b). Qui i ra di ng thng tng ng v xc nh theo cng thc tn
tht ma st:
.d

2
l . 2
.
. 2

= . td .
pcb = .
= .
.
2
2
d
2
.d
trong l td =
l chiu di tng ng, m

pc = lt . p1
(9-27)
pcb = .

Di y chng ti ln lt gii thiu cch tnh tn tht cc b theo 2 cch ni trn.

9.1.3.4 Xc nh h s tn tht cc b
Tn tht cc b xc nh theo h s c tnh ton theo cng thc:
pcb = .2/2 , N/m2
pcb - Tn tht tr lc cc b , N/m2
- H s tr lc cc b.
- Khi lng ring ca khng kh. i vi khng kh trong pham vi iu ho khng kh
1,2 kg/m3.
- Tc gi i qua chi tit tnh ton, m/s
i vi cc chi tit m tc u vo v u ra khc nhau, th thng c
xc nh theo tc u vo, trong trng hp c bit s c ch dn c th.
Di y l gi tr ca h s tn tht cc b cho cc trng hp thng gp

a.1 Ct tit din trn

Ct tit din trn c cc dng ch yu sau (hnh 9-9a,b,c):
- Ct 90o tit din trn, cong u;
- Ct 90o tit din trn, ghp t 35 on;
- Ct 90o ghp t 02 on thng to thnh gc o;

(a)

(b)

(c)

Hnh 9.10. Ct tit din trn

183

a.1.1- Ct 90o, tit din trn, cong u .

H s tr lc cc b c tra theo t s R/d bng 9.6 di y:
R - Bn knh cong tm ct ng, m;
d - ng knh trong ca ng, m;
Bng 9.7. H s ct tit din trn, cong u 90o
R/d

0,5
0,71

0,75
0,33

1,0
0,22

1,5
0,15

2,0
0,13

2,5
0,12

i vi ct khc 90o cn nhn h s hiu chnh K cho bng 9.7 di y:

Bng 9.8. H s xt ti nh hng ca gc ct

0o
0

20o
0,31

30o
0,45

45o
0,60

60o
0,78

75o
0,90

90o
1,00

110o
1,13

130o
1,2

150o
1,28

180o
1,4

a.1.2. Ct 90o, tit din trn, ghp t 3-5 on

Bng 9.9. H s ca ct trn ghp t 3-5 on
T s R/d

S on
0,5

0,75

1,0

1,5

2,0

0,46

0,33

0,24

0,19

0,50

0,37

0,27

0,24

0,98

0,54

0,42

0,34

0,33

R - Bn knh cong tm ct ng, m;

d - ng knh trong ca ng, m.
a.1.3 Ct tit din trn, ghp t 2 on to thnh gc .
Bng 9.10. H s ct tit din trn ghp t 2 on
20o
30o
45o
60o
75o
Gc

0,08

0,16

0,34

0,55

0,81

90o
1,2

- Gc gia 2 on ghp ca ct

a.2 Ct tit din ch nht

Ct tit din ch nht thng c ch to theo mt trong cc cch sau y:
Trn hnh 9-10 l cc dng ct tit din ch nht c th c.
- Trng hp 1: Ct 90o, tit din ch nht, cong u. Yu cu k thut l bn knh
trong R1 tu chn, nhng khng nn qu b. Ti u l R1= 0,75W , R2=1,75W v R = 1,25W
- Trng hp 2: Ct 90o, thng gc v khng c cnh hng. Loi ny t dng trn
thc t v tr lc cc b kh ln.
- Trng hp 3: Ct 90o, thng gc v c cc tm hng dng cnh n vi bc
cnh l S, on thng ca cnh l L

184

- Trng hp 4: Ct 90o, thng gc v c cc cnh hng dng kh ng, bc cnh

S, bn knh cong ca cnh l R.

(a)

(b)

W
(d)

(c)

Hnh 9.11. Ct tit din ch nht

a.2.1 Ct 90o, tit din hnh ch nht , cong u
Cc thng s k thut ca ct bao gm:
R - Bn knh cong tm ct ng, mm;
H - Chiu cao ca ct (khi t nm), mm;
W - Chiu rng ca ct : W = R2 - R1 ;
R1, R2 - Bn knh trong v ngoi ca ct, mm
Bng 9.11. H s
H/W

R/W
0,5
0,75
1,0
1,5
2,0

0,25

0,5

0,75

1,0

1,5

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

8,0

1,5
0,57
0,27
0,22
0,20

1,4
0,52
0,25
0,20
0,18

1,3
0,48
0,23
0,19
0,16

1,2
0,44
0,21
0,17
0,15

1,1
0,40
0,19
0,15
0,14

1,0
0,39
0,18
0,14
0,13

1,0
0,39
0,18
0,14
0,13

1,1
0,40
0,19
0,15
0,14

1,1
0,42
0,20
0,16
0,14

1,2
0,43
0,27
0,17
0,15

1,2
0,44
0,21
0,17
0,15

T s ti u trong trng hp ny l R/W = 1,25

a.2.2 Ct 90o, tit din ch nht, thng gc, khng c cnh hng
Bng 9.12. H s
H/W

0,25
0,5
0,75 1,00
1,5
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
20o
30o
45o
60o
75o
90o

0,08
0,18
0,38
0,60
0,89
1,3

0,08
0,17
0,37
0,59
0,87
1,3

0,08
0,17
0,36
0,57
0,84
1,2

0,07
0,16
0,34
0,55
0,81
1,2

0,07
0,15
0,33
0,52
0,77
1,1

0,07
0,15
0,31
0,49
0,73
1,1

185

0,06
0,13
0,28
0,46
0,67
0,98

0,06
0,13
0,27
0,43
0,63
0,92

0,05
0,12
0,26
0,41
0,61
0,89

0,05
0,12
0,25
0,39
0,58
0,85

8,0
0,05
0,11
0,24
0,38
0,57
0,83

a.2.3 Ct 90o, tit din ch nht , thng gc, c cnh hng n

Bng 9.13. H s
Kch thc, mm
H s
No
R
S
L
0,12
19
38
50
1*
0,15
0
57
115
2
0,18
41
83
115
3
trong :
R - Bn knh cong ca cnh hng, mm;
S- Bc cnh hng, mm;
L- di phn thng ca cnh hng, mm;
* S liu tham kho
a.2.4 Ct 90o, tit din ch nht, thng gc, c cnh hng i (dng kh ng)
Bng 8.14. H s
TT
Kch thc,
Tc khng kh, m/s
mm
R
S
5
10
15
20
1

50

38

0,27

0,22

0,19

0,17

50

38

0,33

0,29

0,26

0,23

50

54

0,38

0,31

0,27

0,24

115

83

0,26

0,21

0,18

0,16

trong :
R- Bn knh cong ca cnh hng, mm;
S - Bc cnh, mm

a.3. Cn m v t m
Cn m hay t m l chi tit ni tit din tng dn t t hay t ngt
Trong trng hp ny tc tnh theo tit din u vo
A1- Din tch tit din u vo, m2;
A2- Din tch tit din u ra, m2;
i vi cn m v t m ta c cc trng hp ph bin nh sau:
- Cn hoc t m tit din trn;
- Cn hoc t m tit din ch nht.
Cn lu rng t m l trng hp c bit ca cn khi gc m hoc gc thu l 180o
A 2 , 2

A 2 , 2

A 1, 1

A 2 , 2

A 1 , 1

A 2 , 2

A 1 , 1

A 1 , 1

(a)

(b)

Hnh 9.12. Cn m v t thu

186

Re

A2/A1

a.3.1 Cn hoc t m (khi =180o) tit din trn

Bng 9.15. H s

16o

20o

30o

45o

60o

90o

120o

180o

2
4
6
10
>16

0,14
0,23
0,27
0,29
0,31

0,19
0,30
0,33
0,38
0,38

0,32
0,46
0,48
0,59
0,60

0,33
0,61
0,66
0,76
0,84

0,33
0,68
0,77
0,80
0,88

0,32
0,64
0,74
0,83
0,88

0,31
0,63
0,73
0,84
0,88

0,30
0,62
0,72
0,83
0,88

2.105

2
4
6
10
>16

0,07
0,15
0,19
0,20
0,21

0,12
0,18
0,28
0,24
0,28

0,23
0,36
0,44
0,43
0,52

0,28
0,55
0,90
0,76
0,76

0,27
0,59
0,70
0,80
0,87

0,27
0,59
0,71
0,81
0,87

0,27
0,58
0,71
0,81
0,87

0,26
0,57
0,69
0,81
0,87

6.105

2
4
6
10
>16

0,05
0,17
0,16
0,21
0,21

0,07
0,24
0,29
0,33
0,34

0,12
0,38
0,46
0,52
0,56

0,27
0,51
0,60
0,60
0,72

0,27
0,56
0,69
0,76
0,79

0,27
0,58
0,71
0,83
0,85

0,27
0,58
0,70
0,84
0,87

0,27
0,57
0,70
0,83
0,89

0,5.105

trong :
A1 - Tit din u vo cn, mm2;
A2- Tit din u ra, mm2;
Re = 66,34.D.
D - ng knh ng nh (u vo), mm;
- Tc khng kh trong ng nh (u vo), m/s;
- Gc cn, i vi t m = 180o.

(9-28)

a.3.2 Cn hoc t m (khi =180o) tit din ch nht.

Bng 9.16. H s
Gc o

A2/A1
16o

20o

30o

45o

60o

90o

120o

180o

0,29
0,25
0,22
0,18
2
0,56
0,50
0,43
0,36
4
0,68
0,58
0,47
0,42
6
0,70
0,59
0,49
0,42
>10
Trong :
A1 - Tit din u vo cn, mm2;
A2- Tit din u ra, mm2;
- Gc cn, i vi t m = 180o.

0,31
0,61
0,72
0,80

0,32
0,63
0,76
0,87

0,33
0,63
0,76
0,85

0,30
0,63
0,75
0,86

a.4. Cn thu v t thu

- Cn thu l ni tit din gim theo chiu chuyn ng ca khng kh. Cn thu c 2
loi: loi tit din thay i t t v loi tit din thay i t ngt (t thu). Tit din cn c
th l loi trn hay ch nht.
- Khi tnh ton tr lc tnh theo tit din v tc u vo

187

A 1, 1

A1, 1

A 2, 2

A2, 2

(a)
A 1, 1

(c)

A2, 2

(b)

Hnh 9.13. Cn thu v t thu

A1 - Tit din u vo ca cn, mm2;
A2- Tit din u ra ca cn (A2 > A1) , mm2;
- Gc cn, o.
Bng 9.17. H s
A2/A1

10o

15o-40o 50o-60o

0,05
0,05
0,05
0,05

2
4
6
10

0,06
0,07
0,07
0,08

0,05
0,04
0,04
0,05

90o

120o

150o

180o

0,12
0,17
0,18
0,19

0,18
0,27
0,28
0,29

0,24
0,35
0,36
0,37

0,26
0,41
0,42
0,43

a.5 on ng hi t
on ng hi t l on ng gp t 2 dng khng kh tr ln. Thng thng ta gp
cc on ng hi t trong cc ng ht v, ng thi. Trn hnh 9-9 l cc trng hp thng
gp.
tnh ton trong trng hp ny , tc c chn l tc on ng ra
Ac, Lc

A s, Ls

Ac, Lc

A s, Ls

Ab, Lb

Ab, Lb

(a)

(b)

Ac, Lc

Ab, Lb
(c)

A1b, L1b

A1b, L1b
Ac, Lc

Ac, Lc

A s, Ls

Ac, Lc

As, Ls

Ab, Lb
A2b, L2b
(d)

(e)

A2b, L2b
(f)

Hnh 9.14. on ng hi t tit din ch nht

a.5.1 T hi t: ng nhnh trn ni vi ng chnh ch nht

188

Bng 9.18. H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,63

-0,55

0,13

0,23

0,78

1,30

1,93

3,10

4,88

5,60

>6

-0,49

-0,21

0,23

0,60

1,27

2,06

2,75

3,70

4,93

5,95

Lb/Lc

Lb - Lu lng gi nhnh, m3/s ;

Lc- Lu lng gi tng (sau khi hi t), m3/s ;
- Tc khng kh u ra (sau khi hi t), m/s ;
* Cc gi tr m chng t mt phn p sut ng bin thnh p sut tnh v vt qu tn tht.
Bng trn tnh cho trng hp: AS = AC = 2.Ab
a.5.2 ng nhnh ch nht ni vi ng chnh ch nht
Bng 9.19. H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,75

-0,53

-0,03

0,33

1,03

1,10

2,15

2,93

4,18

4,78

>6

-0,69

-0,21

0,23

0,67

1,17

1,66

2,67

3,36

3,93

5,13

Lb/LC

a.5.3 T hi t: ng nhnh hng gc 45o vi ng chnh ch nht

Bng 9.20. H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,83

-0,68

-0,30

0,28

0,55

1,03

1,50

1,93

2,50

3,03

>6

-0,72

-0,52

-0,23

0,34

0,76

1,14

1,83

2,01

2,90

3,63

Lb/LC

a.5.4 T hi t: Dng ch Y , tit din ch nht.

Bng 8.21.a: H s bc , tnh cho ng nhnh
Ab/AS Ab/AC
0.25
0,33
0,5
0,67
1,0

0,25
0,25
0,5
0,5
0,5

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

-0,50
-1,2
-0,50
-1,0
-2,2

0
-0,40
-0,20
-0,60
-1,50

0,5
0,4
0
-0,2
-0,95

1,2
1,6
0,25
0,1
-0,5

2,2
3,0
0,45
0,30
0

3,7
4,8
0,7
0,6
0,4

5,8
6,8
1,0
1,0
0,8

8,4
8,9
1,5
1,5
1,3

11
11
2,0
2,0
1,9

189

0,29
0,21
0,13
-0,04
-0,1
-0,60 -0,30
1,0
1,0
0,24
0,16
0
-0,2
-0,4
-0,80
-1,2
1,0
1,33
0,2
0
-0,2
-0,5
-0,9
-1,4
-2,1
1,0
2,0
2
Ab - Tit din nhnh ng, mm ;
As - Tit din vo ca ng chnh, mm2 ;
Ac- Tit din ra ca ng chnh, mm2 ;
Lb - Lu lng gi ng nhnh, m3/s ;
Lc - Lu lng tng u ra, m3/s ;
bc - H s tn tht cc b khi tnh theo ng nhnh t b n c
sc - H s tn tht cc b khi tnh theo ng nhnh t s n c
Bng 9.21.b: H s sc , tnh cho ng chnh
AS/AC Ab/AC
0,75
1,0
0,75
0,5
1,0
0,75
0,5

0,25
0,5
0,5
0,5
1,0
1,0
1,0

0,36
0,32
0,25

0,42
0,38
0,30

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,30
0,17
0,27
1,20
0,18
0,75
0,80

0,30
0,16
0,35
1,10
0,24
0,36
0,87

0,20
0,10
0,32
0,90
0,27
0,38
0,80

-0,10
0
0,25
0,65
0,26
0,35
0,68

-0,45
-0,08
0,12
0,35
0,23
0,27
0,55

-0,92
-0,18
-0,03
0
0,18
0,18
0,40

-1,5
-0,27
-0,23
-0,40
0,10
0,05
0,25

-2,0
-0,37
-0,42
-0,80
0
-0,08
0,08

-2,6
-0,46
-0,58
-1,3
-0,12
-0,22
-0,10

a.5.5 T hi t ch Y ng nhnh nghing gc vi ng chnh

Bng 9.22. H s
L1b/Lc hoc L2b/Lc

15
30
45

-2,6
-2,1
-1,3

0,1

0,2

0,3

0,4

-1,9 -1,3 -0,77 -0,30

-1,5 -1,0 -0,53 -0,10
-0,93 -0,55 -0,16 0,20

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,10
0,28
0,56

0,41
0,69
0,92

0,67
0,91
1,3

0,85
1,1
1,6

0,97
1,4
2,0

1,0
1,6
2,3

a.5.6 T hi t ch Y i xng tit din ch nht

Trong trng hp i xng:
R/Wc = 1,5
L1b/Lc = L2b/Lc = 0,5
Bng 9.23. H s
A1b/Ac
0,5
1,0
0,23
0,07

a.6 on r nhnh
- on ng r nhnh l on ng m dng phn thnh 2 dng nh tr ln. Trong trng hp
ny tnh tn tht theo tc u vo ca on ng.
Trn hnh 9-10 trnh by cc trng hp thng gp ca on ng r nhnh, di y
l h s tr lc cc b cho tng trng hp c th:

190

c ,Lc

c ,Lc

s ,Ls

Ac=A s

b ,Lb

c ,Lc

c ,Lc

s ,Ls

Ac=A s

Ac=A s

(e)

c ,Lc

Ac=A s

(f)

A c=A s
(d)

c ,Lc

s ,Ls

Ac=A s

b ,Lb

s ,Ls

b ,Lb

(c)

s ,Ls

b ,Lb

c ,Lc

s ,Ls

b ,Lb

(b)

b ,Lb

a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)

Ac=A s

b ,Lb

(a)

c ,Lc

s ,Ls

s ,Ls

R W
b ,Lb

(g)

R=W

(h)

Hnh 9.15. on ng r nhnh

T r nhnh 45 , ng chnh v ng nhnh ch nht
T r nhnh 45o, ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng
T r nhnh 90o, ng chnh v ng nhnh ch nht, khng c cnh hng
T r nhnh 90o, ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng
T r nhnh 90o, ng chnh v ng nhnh ch nht c nhiu cnh hng
T r nhnh 90o, ng chnh ch nht, ng nhnh trn
T r nhnh 90o, ng chnh ch nht, ng nhnh trn c on cn trn
T ch Y r nhnh , tit din ch nht
o

a.6.1 T r nhnh 45o, ng chnh v ng nhnh ch nht

Bng 9.24. H s , tnh cho ng nhnh

b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,91
0,81
0,77
0,78
0,78
0,90
1,19
1,35
1,44

0,79
0,72
0,73
0,98
1,11
1,22
1,42
1,50

0,70
0,69
0,85
1,16
1,26
1,55
1,75

0,66
0,79
1,23
1,29
1,59
1,74

0,74
1,03
1,54
1,63
1,72

1,86
1,25
1,50
2,24

0,92
1,31
1,63

1,09
1,40

1,17

a.6.2 T r nhnh 45o, ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng

Bng 9.25. H s , tnh cho ng nhnh

b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61
0,46
0,43
0,39
0,34

0,61
0,50
0,43
0,57

0,54
0,62
0,77

0,53
0,73

0,68
191

0,6

0,7

0,8

0,9

1,2
1,4
1,6
1,8

0,37
0,57
0,89
1,33

1,07
1,54
-1,69
1,90

0,98
1,16
1,30
1,78

0,85
1,04
1,28
2,04

0,64
0,71
1,08
1,34

0,83
1,36
2,09
2,40

1,18
1,81
2,77

1,47
2,23

1,92

a.6.3 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht, khng c cnh hng

Bng 9.26. H s , tnh cho ng nhnh
Lb/Lc
b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,03
1,04
1,11
1,16
1,38
1,52
1,79
2,07
2,32

1,01
1,03
1,21
1,40
1,61
2,01
2,28
2,54

1,05
1,17
1,30
1,68
1,90
2,13
2,64

1,12
1,36
1,91
2,31
2,71
3,09

1,27
1,47
2,28
2,99
3,72

1,66
2,20
2,81
3,48

1,95
2,09
2,21

2,20
2,29

2,57

a.6.4 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng

Bng 9.27. H s , tnh cho ng nhnh

b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,58
0,67
0,78
0,88
1,12
1,49
2,10
2,72
3,42

0,64
0,76
0,98
1,05
1,48
2,21
3,30
4,58

0,75
0,81
1,08
1,40
2,25
2,84
3,65

1,01
1,18
1,51
2,29
3,09
3,92

1,29
1,70
2,32
3,30
4,20

1,91
2,48
3,19
4,15

2,53
3,29
4,14

3,16
4,10

4,05

a.6.5 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht c nhiu cnh hng

Bng 9.28.a: H s , tnh cho ng nhnh

b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,60
0,62
0,74
0,99
1,48
1,91
2,47
3,17
3,85

0,69
0,80
1,10
1,12
1,33
1,67
2,40
3,37

0,82
0,95
1,41
1,43
1,70
2,33
2,89

0,90
1,24
1,52
2,04
2,53
3,23

1,21
1,55
1,86
2,31
3,09

1,64
1,98
2,51
3,03

2,47
3,13
3,30

3,25
3,74

4,11

192

Bng 9.28.b: H s , tnh cho ng chnh

b/c

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

0,03

0,04

0,07

0,12

0,13

0,14

0,27

0,30

0,25

a.6.6 T r nhnh , ng chnh ch nht, ng nhnh trn

Bng 9.29. H s , tnh cho ng nhnh

b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,00
1,01
1,14
1,18
1,30
1,46
1,70
1,93
2,06

1,07
1,10
1,31
1,38
1,58
1,82
2,06
2,17

1,08
1,12
1,20
1,45
1,65
2,00
2,20

1,13
1,23
1,31
1,51
1,85
2,13

1,26
1,39
1,56
1,70
2,06

1,48
1,64
1,76
1,98

1,71
1,80
1,99

1,88
2,00

2,07

a.6.7 T r nhnh , ng chnh ch nht, ng nhnh trn c on cn trn

Bng 9.30. H s , tnh cho ng nhnh

b/c

0,4

0,5

0,75

1,0

1,3

1,5

0,80

0,83

0,90

1,0

1,1

1,4

a.6.8 T ch Y r nhnh , tit din ch nht

Bng 8.31.a: H s , tnh cho ng nhnh
Lb/Lc

Ab/As Ab/Ac
0,25

0,25
0,33
0,50
0,67
1,00
1,00
1,33
2,00

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,55
0,35
0,62
0,52
0,44
0,67
0,70
0,60

0,50
0,35
0,48
0,40
0,38
0,55
0,60
0,52

0,60
0,50
0,40
0,32
0,38
0,46
0,51
0,43

0,85
0,80
0,40
0,30
0,41
0,37
0,42
0,33

1,20
1,30
0,48
0,34
0,52
0,32
0,34
0,24

1,80
2,00
0,60
0,44
0,68
0,29
0,28
0,17

3,10
2,80
0,78
0,62
0,92
0,29
0,26
0,15

4,40
3,80
1,10
0,92
1,20
0,30
0,26
0,17

6,00
5,00
1,50
1,40
1,60
0,37
0,29
0,21

Bng 9.31.b: H s , tnh cho ng chnh

Ab/As
0,25
0,33

Lb/Lc

Ab/Ac
0,25
0,25

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

-0,10
0,08

-0,03
0

-0,01
-0,02

0,05
-0,01

0,13
0,02

0,21
0,08

0,29
0,16

0,38
0,24

0,46
0,34

193

0,50
0,50
0,50
1,00
1,00
1,00

0,5
0,67
1,00
1,00
1,33
2,00

-0,03
0,04
0,72
-0,02
0,10
0,62

-0,06
-0,02
0,48
-0,04
0
0,38

0
-0,03
0,13
-0,01
-0,03
0,13

-0,05
-0,04
0,28
-0,04
0,01
0,23

0,12
0,04
0,04
0,13
0,03
0,05

0,06
-0,01
0,05
0,06
-0,01
0,08

0,27
0,23
0,18
0,30
0,20
0,10

0,19
0,12
0,09
0,22
0,10
0,06

0,35
0,37
0,30
0,38
0,30
0,20

a.7 on ng r nhnh ch Y i xng

1b ,L1b
c ,Lc

c ,Lc

A 1b

2b ,L 2b

A 2b

1b ,L 1b

Ac

2b ,L 2b

(a)
(b)
Hnh 9.16. on ng r nhnh ch Y i xng
a.7.1 on ng ch Y i xng, nhnh r nghing vi nhnh chnh mt gc
Bng 9.32: H s

15o
30o
45o
60o
90o

0,1
0,81
0,84
0,87
0,90
1,00

0,2
0,65
0,69
0,74
0,82
1,00

0,3
0,51
0,56
0,63
0,79
1,00

0,4
0,38
0,44
0,54
0,66
1,00

0,5
0,28
0,34
0,45
0,59
1,00

0,6
0,20
0,26
0,38
0,53
1,00

b/c
0,8
0,11
0,19
0,29
0,43
1,00

1,0
0,06
0,15
0,24
0,36
1,00

1,2
0,14
0,15
0,23
0,33
1,00

1,4
0,30
0,30
0,30
0,39
1,00

1,6
0,51
0,51
0,51
0,51
1,00

1,8
0,76
0,76
0,76
0,76
1,00

2,0
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00

a.7.2 on ng ch Y i xng, nhnh r vung gc nhnh chnh

Bng 9.33: H s
0,5
1,0
A1b/Ac hay A2b/Ac
R/Wc
1,5
1,5
L1b/Lc hay L2b/Lc
0,5
0,5
0,30
0,25

a.8 Tn tht do cc vt chn

- Cc vt chn trn h thng ng ng ch yu l cc van iu chnh lu lng gi, van chn
la vv...
Trn hnh 9-12 trnh by 3 dng van iu chnh ch yu
+ Van iu chnh dng cnh bm.
+ Van iu chnh dng cng (trn, ch nht)
+ Van iu chnh kiu l sch (song song hoc i nhau)

194

Ao

Ah

Do

(a)

(b)

(c)
(d)
Hnh 9.17. Cc dng vt chn trn ng ng

(e)

a.8.1 Van iu chnh gi dng cnh bm lp trn ng trn hoc ch nht

* Tit din ng trn
Bng 9.34: H s
D/Do
Gc nghing ca cnh iu chnh ,
0o
10o
20o
30o
40o
50o
60o
70o
75o
0,19 0,27 0,37 0,49 0,61 0,74 0,86 0,96 0,99
0,5
0,19 0,32 0,48 0,69 0,94 1,20 1,50 1,70 1,80
0,6
0,19 0,37 0,64 1,00 1,50 2,10 2,80 3,50 3,70
0,7
6,10 8,40 9,40
4,1
0,19 0,45 0,87 1,60 2,60
0,8
38
30
0,19 0,54 1,20 2,50 5,00 9,60 17,00
0,9
0,19 0,67 1,80 4,40 11,00 32,00 113
1,0
D- ng knh cnh van, mm;
Do- ng knh ng, mm;
- Gc nghing ca cnh iu chnh so vi trc ng.

(hnh 9-12a)

80o
1,00
1,90
3,90
10
45
-

85o
1,00
1,90
4,1
10
50
-

* Tit din ng ch nht

Bng 9.35. H s
Loi
H/W
,
o
o
o
o
10
20
30
40o
0
8,0
3,0
1,1
< 0,25
Loi 1
0,04 0,30
9,0
3,3
1,2
Loi 1 0,251,0 0,08 0,33
10
3,6
1,3
Loi 2
0,13 0,35
> 1,0
Lu : H, W l chiu cao v rng ca tit din van.
- Loi 1: C trc van song song cnh ln ca ng
- Loi 2: C trc van song song cnh b ca ng
- - Gc nghing ca trc van vi tm ng

50o
23
26
29

60o
60
70
80

65o
100
128
155

a.8.2 Van iu chnh dng cng trn ng tit din trn (hnh 9-12b)
Bng 9.36. H s
h/D
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
Ah/Ao
0,25
0,38
0,50
0,61
0,71
0,81
0,90
0,96
35
10
4,6
2,1
0,98
0,44
0,17
0,06

2
Ao - Tit din ng dn trn, m ;
Ah - Tit din ca on ng khng b van iu chnh che, m2.

195

70o
190
210
230

a.8.3 Van iu chnh dng cng lp trn ng tit din ch nht (hnh 9-12c)
Bng 9.37: H s
H/W
0,3
14
19
20
18

0,5
1,0
1,5
2,0

0,4
6,9
8,8
9,1
8,8

0,5
3,3
4,5
4,7
4,5

h/H
0,6
1,7
2,4
2,7
2,3

0,7
0,83
1,2
1,2
1,1

0,8
0,32
0,55
0,47
0,51

0,9
0,09
0,17
0,11
0,13

a.8.4 Van iu chnh dng c cc cnh song song, trong ng ch nht (hnh 9-12d)
Bng 9.38. H s
L/R
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,5

0o
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52

10o
0,79
0,85
0,92
0,92
0,92
1,00
1,00

Gc nghing cnh iu chnh ,

20o
30o
40o
50o
9
5,0
2,3
1,4
9
5,0
2,4
1,5
9
5,0
2,4
1,5
9
5,4
2,4
1,5
9
5,4
2,5
1,5
10
5,4
2,6
1,6
10
5,4
2,7
1,6

60o
14
16
18
21
22
24
28

70o
32
38
45
45
55
65
102

trong :
N - S cnh thng song song ca van;
W - Chiu di cnh song song trc quay ca van, mm;
H- Chiu cao ca tit din ng, mm;
L - Tng chiu di ca cc cnh, mm;
R- Chu vi ng tit din ng, mm;
- Gc nghing ca cnh vi trc ng.
Ta c:

L
N.W
=
N 2(H + W )

(9-29)

a.8.5 Van iu chnh dng c cc cnh i nhau , trong ng ch nht (hnh 9-12e)
Bng 9.39. H s
Gc nghing ca canh iu chnh ,
0
10
20o
30o
40o
50o
60o
73
21
9
4,1
2,1
0,85
0,52
0,3
100
28
11
5,0
2,2
0,92
0,52
0,4
122
33
13
5,4
2,3
1,00
0,52
0,5
148
38
14
6,0
2,3
1,00
0,52
0,6
188
54
18
6,6
2,4
1,10
0,52
0,8
245
65
21
7,3
2,7
1,20
0,52
1,0
361
107
28
9,0
3,0
1,40
0,52
1,5
Cc tr s L v R xc nh ging trng hp trn a.8.4
L/R

196

70o
284
332
377
411
495
547
677

a.9 Tn tht u ra ca qut

a.9.1 Tn tht u ra ca qut khi thi vo khng gian rng
xc nh tn tht p sut u ra ca qut trong trng hp ny, ngi ta da vo i
lng gi l chiu di hiu dng Le:
o . A o
Le =
,
khi o > 13 m/s
(9-30)
4500
Ao
Le =
,
khi o < 13 m/s
(9-31)
350
trong :
o - Tc khng kh trong ng dn, m/s;
Ao - Din tch tit din ng ng u ra ca qut, m2;
Ab - Din tch ming ra ca qut v tr nh nht, m2;
Le - Chiu di hiu dng, m;
L - Chiu di ca on ng thng u ra ca qut, m.
Bng 9.40. H s
Ab/Ao

Ab
A o, o

K hng
gian
r
ng

Ab
A o, o

K hng
gian
r
ng

0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

0
2,0
2,0
1,0
0,8
0,47
0,22
0

0,12
1,0
1,0
0,66
0,40
0,22
0,14
0

L/Le
0,25
0,40
0,40
0,33
0,14
0,10
0
0

0,50
0,18
0,18
0,14
0
0
0
0

>1
0
0
0
0
0
0
0

Hnh 9.18.
a.9.2 Tn tht u ra ca qut khi c r dng
Theo s lng ca ht ca qut, c 2 dng qut sau y:
- Qut c 01 ca ht.
- Qut c 02 ca ht.
Nu lin ngay trn u ra ca qut, cch mt khong cch L no , ng ng r gc 90o
theo mt trong cc hng A, B, C, D (hnh 9-14) th xut hin tr lc cc b. Tr lc cc b
ny c h s cho trn cc bng 9-40 v 9-41. Trong cc bng ny, cc i lng Ab, Ao, L
v Le ging nh trng hp a.9.1
Khi u ra ca qut ni vi ct lin ta. Ta c 4 trng hp xy ra

C
D
B
A
Hnh 9.19. Cc v tr lp t ct u ra
197

Ab/Ao

0,4
0,5

0,6

0,7

0,8

Bng 9.41: H s u ra qut c 1 ca ht

L/Le
V tr
ct
0
0,12
0,25
0,5
> 1,0
0
0,84
1,8
2,7
3,2
A
0
1,0
2,2
3,3
4,0
B
0
1,5
3,2
4,8
5,8
C
0
1,5
3,2
4,8
5,8
D
0
0,60
1,3
1,9
2,3
A
0
0,72
1,6
2,4
2,8
B
0
1,0
2,2
3,3
4,0
C
0
1,0
2,2
3,3
4,0
D
0
0,40
0,88
1,3
1,6
A
0
0,52
1,1
1,7
2,0
B
0
0,76
1,6
2,4
2,9
C
0
0,76
1,6
2,4
2,9
D
0
0,28
0,60
0,88
1,1
A
0
0,36
0,72
1,1
1,3
B
0
0,52
1,1
1,6
2,0
C
0
0,52
1,1
1,6
2,0
D
0
0,20
0,44
0,64
0,76
A
0
0,24
0,52
0,80
0,96
B
0
0,36
0,76
1,2
1,4
C
0
0,36
0,76
1,2
1,4
D
Bng 9.42: H s u ra qut c 2 ca ht

Ab/Ao

0,4
0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

V tr
ct
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C

0
3,2
5,0
5,8
4,9
2,3
3,6
4,0
3,4
1,6
2,5
2,9
2,5
1,1
1,7
2,0
1,7
0,76
1,2
1,4
1,2
0,60
0,94
1,1

L/Le
0,25
1,8
2,8
3,2
2,7
1,3
2,0
2,2
1,9
0,88
1,4
1,6
1,4
0,60
0,90
1,1
0,92
0,44
0,65
0,76
0,65
0,32
0,55
0,78

0,12
2,7
4,2
4,8
4,1
1,9
3,0
3,3
2,8
1,3
2,1
2,4
2,1
0,88
1,4
1,6
1,4
0,64
1,0
1,2
0,99
0,48
0,80
0,92
198

0,5
0,84
1,3
1,5
1,3
0,60
0,90
1,0
0,88
0,40
0,65
0,76
0,65
0,28
0,45
0,52
0,44
0,20
0,30
0,36
0,31
0,16
0,25
0,54

> 1,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

D
A
B
C
D

1,0

0,95
0,56
0,85
1,0
0,85

0,78
0,48
0,70
0,84
0,71

0,54
0,32
0,45
0,56
0,48

0,24
0,16
0,20
0,28
0,24

0
0
0
0
0

a.10 Tn tht u vo ca qut

a.10.1 ng ht tit din trn, ni ct lin tc, cch ming ht qut on L
Bng 9.43. H s
R/D

D
L

0,75
1,0
1,5
2,0
3,0

L/D
2
0,80
0,66
0,60
0,53
0,40

0
1,4
1,2
1,1
1,0
0,66

>5
0,40
0,33
0,33
0,33
0,22

Hnh 9.20.
R - Bn knh cong tm ct, m;
D- ng knh ng ht, m;
L- Khong cch t ming ht ca qut ly tm ti ct, m
a.10.2 ng ht tit din trn, ni ct thng gc hoc ct ghp t nhiu mnh, cch
ming ht mt khong L
D

a)

D
L

b)

c)

Hnh 9.21.
a). Ct thng gc:

Bng 9.44. H s
L/D

0
3,2

>5
1

2
2

b). Ct thng gc ghp t 3 v 4 on on:

Bng 9.45. H s
R/D
0,50
0,75

0
2,5
1,6

L/D
2
1,6
1,0

R/D
>5
0,80
0,47

0,50
0,75
199

0
1,8
1,4

L/D
2
1,0
0,80

>5
0,53
0,40

1,0
1,5
2,0
3,0

1,2
1,1
1,0
0,8

0,66
0,66
0,53
0,47

a) Ct ghp t 3 mnh

0,33
0,33
0,33
0,22

0,66
0,60
0,53
0,40

1,2
1,1
1,0
0,66

1,0
1,5
2,0
3,0

0,33
0,33
0,33
0,26

b) Ct ghp t 4 mnh

a.10..3 ng ht tit din vung, ni ct cong lin tc qua on ng thng di L v on

ng chuyn i tit din vung-trn c hoc khng c cc cnh hng dng

H
H

L
R

a)

b)
Hnh 9.22.

Bng 9.46. H s
R/D

R/H

L/H
>6
0
2,5
0,80
1,6
2,5
0,50
0,66
1,2
2,0
0,75
0,33
0,66
1,2
1,0
0,30
0,57
1,0
1,5
0,26
0,47
0,8
2,0
a) Khng c cnh hng dng

0
0,80
0,53
0,40
0,26

0,50
1,0
1,5
2,0

L/D
2,5
0,47
0,33
0,28
0,22

>6
0,26
0,18
0,16
0,14

b) C cnh hng dng

9.1.3.5. Xc nh h tn tht cc b theo chiu di tng ng

Theo nh ngha chiu di tng ng l chiu di ca on ng thng c tit din

bng tit din tnh ton ca chi tit gy nn tn tht cc b, nhng c tn tht tng ng
nhau . Hay:
lt = .dt /
(9-32)
pc = lt . p1
(9-33)
a.1 Chiu di tng ng ca ct trn
Bng 9.47. Chiu di tng ng lt
Dng ct trn
Hnh v
R/d
a = lt/d

- Ct 90o, cong lin tc

- Ct 90o, ghp t 3 on
200

1,5

1,5

17

- Ct 90o, ghp t 5 on

1,5

12

1,5

1,5

4,5

- Ct 45o, ghp t 3 on

- Ct 45o, cong lin tc

- Ct thng gc
+ C hng dng
+ Khng c hng dng

22
65

Trong :
R - Bn knh cong ca tm ct, mm
d- ng knh tit din ct, mm
d.2 Chiu di tng ng ca ct ch nht
Bng 9.48. Chiu di tng ng lt

-Ct cong 90o, 1 cnh

hng dng, R = 0,75.W

W/H
0,5
1
3
6

lt/d
5
7
8
12

0,5
1
3
6

8
10
14
18

0,5
1
3

7
8
10

- Ct cong 90o, khng cnh

hng R=1,25 W

Hnh dng
d

Dng ct trn

-Ct cong 90o, 2 cnh

hng dng, R = 0,75.W
201

d
W

-Ct thng gc 90o, c

nhiu cnh hng

12

0,5
1
3
6

7
7
8
10

0,5
1
3
6

8
10
12
13

0,5
1
3
6

6
8
9
10

-Ct cong 90o, 3 cnh

hng dng, R = 0,75.W

-Ct thng gc 90 , nhiu

cnh hng dng kh ng

9.1.4. Tnh ton thit k ng ng gi

9.1.4.1. Cc phng php thit k ng ng gi
Hin nay thit k ng ng gi ngi ta s dng rt nmhiu phng php khc
nhau. Mi phng php c nhng u nhc im khc nhau, di y chng ti xin trnh by
cc nt chnh ca cc phng php .
- Phng php tnh ton l thuyt: Phng php ny da vo cc cng thc l thuyt
v tnh ton tun t kch thc ng ng tun t t u n cui tuyn ng sao cho p sut
tnh cc v tr lp cc ming thi v ht khng i. y l phng php c th coi l chnh
xc nht. Tuy nhin phng php ny tnh ton kh phc tp.
- Phng php gim dn tc . Ngi thit k bng kinh nghim ca mnh ch ng
thit k gim dn tc theo chiu chuyn ng ca dng khng kh trong ng ng. y l
phng php thit k tng i nhanh nhng ph thuc nhiu vo ch quan ngi thit k v
kh nh gi c mc chnh xc. Khi thit k theo phng php ny h thng bt buc
phi lp cc van iu chnh lu lng gi.
- Phng php ma st ng u: Thit k h thng ng ng gi sao cho tn tht trn 1
m chiu di ng ng u nhau trn ton tuyn, bt c tit din no v bng tn tht trn
1m chiu di on ng chun. y l phng php c s dng ph bin nht, nhanh v
tng i chnh xc. Khc vi cc phng php khc l phi tnh ton thit k ng ng mt
cch tun t, mun xc nh kch thc on sau phi bit kch thc on trc, phng
php ma st ng u cho php xc nh bt c on ng no trn mng m khng cn phi
202

bit kch thc cc on trc . iu ny rt ph hp vi thc t thi cng ti cc cng

trng.
- Phng php phc hi p sut tnh
Phng php phc hi p sut tnh xc nh kch thc ca ng dn sao cho tn tht p
sut trn on ng bng gia tng p sut tnh do s gim tc chuyn ng ca
khng kh sau mi nhnh r .
Phng php ny tng t phng php l thuyt nhng y thit k ngi ta
ch yu s dng cc th.
Ngoi cc phng php trn ngi ta cn s dng mt s phng php sau y:
- Phng php T
- Phng php tc khng i
- Phng php p sut tng.

9.1.4.2. Phng php thit k l thuyt

Phng php l thuyt l phng php xc nh kch thc ng ng sao cho m
bo phn b ct p tnh ti cc ming thi u nhau trn c s tnh ton l thuyt.
Gi ct p tnh ti cc ming thi l H1, H2, . . Hn.
iu kin l:
H1 = H2 = . . . = Hn
(9-34)
Hay:

12
2
2
2
= . 2 + p1 2 = . 3 + p13 = ... = . n + p1 n
(9-35)
2
2
2
2
Trn c s cng thc , phng php tnh ton l thuyt tin hnh theo cc bc
.

sau:
Bc 1 - Chn tc on ng u tin 1 .
- Da vo lu lng gi tng u vo, xc nh kch thc ca on ng u tin:
L
F1 = 1 = a1xb1
(9-36)
1
- Da vo kch thc thit k chn, xc nh ng knh tng ng ca on
ng u tin theo bng hoc cng thc tnh ton.
d td = 1,3

(a.b)0,625

(9-37)
, mm
(a + b) 0, 25
- Xc nh tng tr lc t v tr ming thi u tin n ming thi th 2. Tn tht p
sut c th tnh hoc tra theo th.
cb
p1 2 = p1ms
2 + p1 2
Bc 2 - Xc nh tc cc on tip theo 2 da vo phng trnh:

(9-37)

2.p12
(9-38)

trong p1-2 tng tn tht p sut t v tr lp ming thi 1 n v tr ming thi 2 (hoc
on r nhnh vo cc ming thi)
Kim tra li so vi gi tr c chn trc , nu sai lch ln cn tnh lp li.
- Da vo lu lng gi on ng k tip, xc nh kch thc ca n:
L
F2 = 2 = a2 xb2
(9-39)
2
- Xc nh ng knh tng ng on ng k tip
2 = 12

203

Bc 3 - Tip tc xc nh tun t tc v kch thc cc on k tip cho n on

cui cng ca tuyn ng nh tnh bc 2
Phng php l thuyt c cc c im sau:
- Cc kt qu tnh ton chnh xc, tin cy cao.
- Tnh ton tng i di v phc tp, nn thc t t s dng.

9.1.4.3. Phng php gim dn tc

Ni dung ca phng php gim dn tc l ngi thit k bng kinh nghim ca
mnh la chn tc on ng chnh trn c s n cho php v ch ng gim dn tc
cc on k tip dc theo chiu chuyn ng ca khng kh.
Phng php gim dn tc c thc hin theo cc bc sau:
Bc 1: - Chn tc trn ng ng chnh trc khi r nhnh 1.
- Da vo lu lng xc nh kch thc on ng chnh:
L
F1 = 1 = a1xb1
(9-40)
1
Bc 2:
Ch ng gim dn tc gi dc theo tuyn ng chnh v ng r
nhnh 2,3... n
- Trn c s lu lng v tc trn mi on tin hnh tnh ton kch thc
ca cc on .
L
Fi = i = ai xbi
(9-41)
i
Bc 3: Da vo th xc nh tn tht p sut theo tuyn ng di nht (tuyn c tr
lc ln nht) . Tng tr lc theo tuyn ny l c s chn qut.
Phng php gim dn tc c nhc im l ph thuc nhiu vo ch quan ca
ngi thit k, v th cc kt qu l rt kh nh gi.
y l mt phng php n gin, cho php thc hin nhanh nhng i hi ngi
thit k phi c kinh nghim.
Ch nn s dng phng php ny cho trng hp h thng ng ng n gin ngn,
gn. i vi h thng ng ng phc tp nn la chn phng php khc.

9.1.4.4. Phng php ma st ng u

Ni dung ca phng php ma st ng u l thit k h thng ng ng gi sao
cho tn tht p sut trn 1m chiu di ng ng bng nhau trn ton tuyn ng. Phng
php ma st ng u cng m bo tc gi trn ng ng gim dn theo chiu chuyn
ng v do mt phn p sut ng c bin i thnh p sut tnh v vy m bo phn
b gi u.
Phng php ma st ng u thng hay c s dng cho ng ng gi tc thp
vi chc nng cp gi, hi gi v thi gi.
Theo phng php ny, c hai hng la chn thit k:
- Cch 1: Chn tit din on u ni gn qut lm tit din in hnh, chn tc
chuyn ng thch hp ca khng kh cho on . T xc nh kch thc onn ng
in hnh, xc nh tn tht ma st trn 1m chiu di ca on ng in hnh. Gi tr tn tht
c coi l chun trn ton tuyn ng.
- Cch 2: Chn tn tht p sut hp l v gi nguyn gi tr trn ton b h thng
ng ng gi. Trn c s lu lng tng on bit tin hnh xc nh kch thc tng
on.

204

Cch 2 c nhc im l la chn tn tht th no l hp l. Nu chn tn tht b th

kch thc ng ng ln chi ph u t tng, nhng nu chn tc ln s gy n, chi ph
vn hnh tng. Ngi ta khuyn rng i vi h thng tc thp nn chn tn thp p=1
0,5 N/m2 cho 1 m chiu di ng ng.
Trn thc t ngi ta chn cch th nht v tc gi cho cc bng l cc thng s
c xc nh da trn tnh ton kinh t k thut cn nhc n cc yu t nu trn. Sau
y l cc bc thit k theo cch th nht.
Bc 1:
- La chn tit din u lm tit din in hnh.
- Chn tc gi cho tit din 1
- Tnh kch thc on ng in hnh:
L
F1 = 1 = a1xb1
1
- Xc nh ng knh tng ng on ng in hnh theo bng.
- T lu lng, ng knh tng ng xc nh tn tht p sut cho 1 m ng tit
din in hnh (theo th hnh 9-9) . Gi tr c c nh cho ton tuyn.
Bc 2:
Trn c s tn tht chun tnh kch thc cc on cn li da vo lu lng
bit.
Tuy nhin tin li cho vic tnh ton ngi ta a ra s liu tnh ton trn bng 9-48.
Theo bng ny nu ly tit din v lu lng on ng in hnh lm chun th c th xc
nh t l % ca on ng bt k so vi on ng chun ny khi bit c t l % lu lng
ca on ng so vi on ng in hnh.
- Xc nh t l % lu lng ca cc on ng theo tit din in hnh:

k iL =

Li
.100%
L1

- Cn c vo bng 9-48 xc nh t l % v tit din k iF ca cc on ng

- Xc nh kch thc ca cc on ng theo t l % so vi tit din on ng in
hnh F1

Fi = k iF .F1 = ai xbi
Bc 3:
Tng tr lc on ng c chiu di tng ln nht l c s chn qut dn
lnh.

p = (L + L td ).pl
L - Tng chiu di ca cc on ng trn tuyn ang xt, m;
Lt - Tng chiu di tng c ca cc tn tht cc b, m;
pl - Tn tht p sut trn 1 m chiu di ng ng (Gi tr c nh), N/m3
Bng 9.49. Xc nh t l phn trm tit din theo phng php ma st ng u
Lu
Tit din
Lu
Tit din
Lu
Tit din
Lu
Tit din
lng, %
%
lng, %
%
lng, %
%
lng, %
%
81,0
76
59,0
51
33,5
26
2,0
1
82,0
77
60,0
52
34,5
27
3,5
2
83,0
78
61,0
53
35,5
28
5,5
3
84,0
79
62,0
54
36,5
29
7,0
4
84,5
80
63,0
55
37,5
30
9,0
5
85,5
81
64,0
56
39,0
31
10,5
6
86,0
82
65,0
57
40,0
32
11,5
7
87,0
83
65,5
58
41,0
33
13,0
8
205

87,5
88,5
89,5
90,0
90,5
91,5
92,0
93,0
94,0
94,5
95,0
96,0
96,5
97,5
98,0
99,0
100

84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100

66,5
67,5
68,0
69,0
70,0
71,0
71,5
72,5
73,5
74,5
75,5
76,5
77,0
78,0
79,0
80,0
80,5

59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75

42,0
43,0
44,0
45,0
46,0
47,0
48,0
49,0
50,0
51,0
52,0
53,0
54,0
55,0
56,0
57,0
58,0

34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

14,5
16,5
17,5
18,5
19,5
20,5
21,5
24,0
24,0
25,0
26,0
27,0
28,0
29,5
30,5
31,5
32,5

9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

c im ca phng php:
- Phng php ma st ng u c u im l thit k rt nhanh, ngi thit k khng
bt buc phi tnh ton tun t t u tuyn ng n cui m c th tnh bt c on ng no
tu , iu ny c ngha trn thc t thi cng cng trng.
- Phng php ma st ng u cng m bo tc gim dn dc theo chiu chuyn
ng, c tin cy cao hn phng php gim dn tc .
- Khng m bo phn b lu lng u trn ton tuyn nn cc ming thi cn phi
b tr thm van iu chnh.
- Vic la chn tn tht cho 1m ng kh khn. Thng chn p= 0,5 - 1,5 N/m2 cho 1
m ng
- Phng php ma st ng u c s dng rt ph bin.
V d 1:
Gi s c mt ng ng gi c 8 ming thi vi chiu di cc on th hin trn hnh
9-18. Lu lng yu cu cho mi ming thi l 0,32 m3/s. Thit k h thng ng ng gi
theo phng php ma st ng u.
C

5m

5m

5m
VC

5m
VC

VC

VC

5m

H
VC

VC

l=0,32 m3/s

5m

12m

VC

12m

VC

A L=2,56 m3/s

Hnh 9.23. S ng ng
Bc 1: Chn v xc nh cc thng s tit din in hnh
- Chn on u tin AB lm tit din in hnh. Lu lng gi qua tit din u l
L1 = 8 x 0,32 = 2,56 m3/s
- Chn tc on u 1 = 8 m/s.
- Din tch tit din on ng u: f1 = L1/1 = 2,56 / 8 = 0,32 m2
206

- Chn kch thc on u: a1 x b1 = 800x400mm

- Tra bng (9-3) ta c ng knh tng ng ca on ng in hnh l: dt = 609mm
- Da vo lu lng L1 = 2560 L/s v dt = 609mm tra th ta c tn tht
p sut cho 1 mt ng l: p1 = 1,4 Pa/m.
Bc 2: Tnh ton kch thc cc on ng cn li
Trn c s t l phn trm lu lng ca cc on k tip ta xc nh c t l phn
trm din tch ca n, xc nh kch thc ai x bi ca cc on , xc nh din tch thc v
tc thc.

Bng 9.50. Kt qu tnh ton

Lu lng
%
m3/s
AB
100
2,56
BC
87,5
2,24
CD
75
1,92
DE
62,5
1,60
EF
50
1,28
FG
37,5
0,96
GH
25
0,64
HK
12,5
0,32
Bc 3: Tnh tng tr lc
on

on

Chi tit

Tit din
%
m2
100
0,32
90,2 0,289
80,5 0,258
70
0,224
58
0,186
46
0,147
32,5 0,104
19,5 0,062
dt , mm

Tc
8 m/s
7,76
7,45
7,14
6,90
6,52
6,15
5,13

Kch thc
a x b (mm)
800 x 400
725 x 400
600 x 400
550 x 400
475 x 400
475 x 300
350 x 300
300 x 200

Chiu di, m

Bng 9.51
Chiu di
tng ng,
m

AB
BC

ng ng
609
5
ng ng
583
12
Ct
4,1
CD
ng ng
533
5
DE
ng ng
511
5
EF
ng ng
476
5
FG
ng ng
410
5
GH
ng ng
354
12
Ct
2,5
HK
ng ng
266
5
Tng chiu di tng ng ca on AK l 60,6m bao gm cc on ng thng v chiu
di tng ng ca cc ct.
Tng tr lc ng ng:
p = 60,6 x 1,4 = 84,84 Pa

9.1.4.5. Phng php phc hi p sut tnh

Ni dung ca phng php phc hi p sut tnh xc nh kch thc ca ng dn sao
cho tn tht p sut trn on ng bng gia tng p sut tnh do s gim tc chuyn
ng ca khng kh sau mi nhnh r.
Phng php phc hi p sut tnh c s dng cho ng cp gi, khng s dng cho
ng hi. V thc cht ni dung ca phng php phc hi p sut tnh ging phng php l
thuyt , tuy nhin y ngi ta cn c vo cc th xc nh tc on ng k tip.
207

Cc bc tnh thit k:
Bc 1: - Chn tc hp l ca on ng chnh ra khi qut 1 v tnh kch thc
on ng .
Bc 2: Xc nh tc on k tip nh sau
- Xc nh t s Lt/Q0,61 da vo tnh ton hoc th (hnh 9-16) cho on
ng u.
trong
Lt - Chiu di tng ng ca on u gm chiu di thc ng ng cng vi
chiu di tng ng tt c cc ct.
Q - lu lng gi trn on u
- Da vo tc on u 1 v t s a = Lt/Q0,61 , theo th hnh 9-13, xc
nh tc on ng tip theo , tc l tc sau on r nhnh th nht 2.
- Xc nh kch thc on ng th 2
F2 = L2/2
Bc 3: Xc nh tc v kch thc on k tip nh xc nh vi on th 2
* c im ca phng php phc hi p sut tnh
- m bo phn b lu lng u v do h thng khng cn van iu chnh.
- Tc cui tuyn ng thp hn nn m bo n cho php.
- Khi lng tnh ton tng i nhiu.
- Kch thc ng ng ln hn cc cch tnh khc nht l cc on r nhnh, nn chi
ph u t cao.
V d 2:
Thit k h thng ng ng dn gi cho h thng ng ng gi gm 4 ming thi , mi
ming c lu lng gi l 0,9 m3/s. Kch thc cc on nh trn hnh 9-15.
A

15m

12m

10m

11m

QUA
T
0,9 m3/s

0,9 m3/s

0,9 m3/s

0,9 m3/s

Hnh 9.24. S ng ng
* Xc nh cc thng s on u
- La chn tc on AB: 1 = 12 m/s
- Lu lng gi: Q1 = 4 x 0,9 = 3,6 m3/s
- Tit din on u: F1 = 3,6/12 = 0,3m2
- Kch thc cc cnh 600 x 500mm
- Tra bng ta c ng knh tng ng: dt = 598 mm
- Tn tht cho 1m ng: 0,4 Pa/m
* Xc nh tc v kch thc on tip
- T s a= L/Q0,61 : L1/Q0,61 = 49 / 7628 0,61 = 0,211
- Xc nh 2 theo th vi 1 =7628 FPM v L/Q0,61 = 0,211: 2 = 2000 FPM
hay 2 = 10,16 m/s
* Xc nh cc on k tip mt cch tng t bc 2 v ghi kt qu vo bng di y
Bng 9.52. Bng kt qu tnh ton
Lu lng
Tc
Lt
Tit din
L/Q0,61
m3/s

CFM

m/s

FPM

FT

AB

3.6

7628

12

2362

15

49

0.211

BC

2.7

5721

10.16

2000

12

39

0.201

CD

1.8

3814

8.53

1680

10

33

0.214

208

DE

0.9

1907

7.32

11

36

0.360

Hnh 9.25. th xc nh tc on ng k tip

9.2 CC THIT B PH NG NG GI
9.2.1 Van iu chnh lu lng gi
Cng dng: Dng iu chnh lu lng gi cp
Phng php iu chnh: Bng tay hoc bng m t
V tr lp t: Ngay trc cc ming thi hoc trn ng ng gi

9.2.1.1 Ca iu chnh gi kiu l sch cnh gp 1 chiu

Van iu chnh gi kiu l sch thng hay c s dng lp t trn cc on
ng ng v u ra trc cc ming thi gi. Ca c mt hoc 1 vi cnh, khi chiu cao nh
hn hoc bng 200mm th ch c 1 cnh. Khi chiu rng ln hn 500mm th ca c chia
thnh nhiu phn, mi phn chiu di cnh khng qu 500mm. Kch thc chiuv di L ph
thuc vi kch thc van iu chnh.

209

Hnh 9.26. Van iu chnh kiu l sch gp a chiu

V cu to: Cnh c lm t tn trng km dy 1,2mm n 1,6mm. C th sn hoc
khng sn b mt.
ng dng: Dng iu chnh gi trn ng ng vung hoc u ra cc ming thi. B
phn iu chnh c th bng c kh hoc bng m t.

9.2.1.2 Ca iu chnh gi kiu l sch cnh gp i xng

Cu to: Ca iu chnh gi kiu l sch c tit din ch nht, gm phn khung v
phn cnh iu chnh.

Hnh 9.27. Van iu chnh kiu l sch gp i xng

Khung c lm t nhm nh hnh hoc tn dy khong 1,0mm. Cnh cng c
lm t nhm nh hnh hoc tn dy 1,0mm v c gn gia cng. Cc cnh c th d dng
xoay quanh cc trc ca n. Khi thay i hng cc cnh th tit din gi qua van thay i v
do o c th khng ch lu lng gi i ra cc ming thi mt cch ph hp. Sau khi iu
chnh xong, cc cnh c c nh ti v tr iu chnh nh c cu c nh nm bn ngoi
khung van.
c im s dng: Dng iu chnh lu lng gi v lp t lin cng vi cc ming
thi Di y l cc thng s van iu chnh gi loi DGA ca Reetech tng ng vi cc
loi ming gi lp t.
Bng 9.53. Cc thng s ca van iu chnh gi kiu l sch cnh gp i xng
Ming 150x150 225x225 300x300 375x375 450x450 525x525 600x600 675x675 750x750
thi
Van 152x152 227x227 302x302 377x377 452x452 527x527 602x602 677x677 752x752
/c

210

9.2.1.3 Ca iu chnh gi trn mt cnh gp

Cu to: Gm phn v, cnh hng v cnh iu chnh. Phn khung c lm t tn trng
km, bn trong c cc cnh hng gi c nh, cnh iu chnh cng c ch to t tn
trng km. Cnh iu chnh c c nh nh chi tit inh c nh gia cnh. Gc nghing
cc i ca cnh l 45o
c im s dng: Dng iu chnh lu lng gi v lp ti hp chp ming thi.

Hnh 9.28. Van iu chnh trn 1 cnh gp

9.2.1.4 Ca iu chnh gi trn hai cnh gp

Cu to: Gm phn v v b phn cnh iu chnh. Vt liu ch to l tn trng km
dy khong 1,2mm. Cnh iu chnh gm 02 cnh hnh bn nguyt i xng nhau. B phn
iu chnh l 01 c vt gia van c th quay chuyn ng ln xung thay i gc m ca
cnh iu chnh
c im s dng: Dng iu chnh lu lng gi v lp ti hp chp ming thi.

Hnh 9.29. Van iu chnh trn 2 cnh gp

Cc thng s c bn ca cc van iu chnh trn, hai cnh gp ca Reetech, model DGC:
Bng 9.54. Cc thng s ca van iu chnh trn, hai cnh gp
95
145
195
245
295
345
395
445
(mm)
H (mm)
90
140
190
240
290
340
390
440

9.2.1.5. Ca iu chnh gi trn cnh xoay

Cu to gm phn v v b phn cnh iu chnh. Vt liu ch to l tn trng km hoc thp
tm dy khong 1,2mm.
V tr lp t: Lp cng ming thi hoc trn ng ng gi
B phn iu chnh: Bng tay hoc bng m t.
Cc thng s c bn ca cc van iu chnh trn, cnh xoay ca reetech, model DGD:
Bng 9.55. Cc thng s ca van iu chnh trn, cnh xoay
95
145 195 245 295 345 395 445
(mm)
211

L (mm)
120 190 240 290 340 390 440 490
Lp vi ng gi
1,0
1,0
1,2
1,2
1,2
1,5
1,5
1,5
Lp vi ming
0,8
0,8
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
thi
Tc (mm)
1,2
1,2
1,4
1,4
1,4
1,6
1,6
1,6
Tv - Chiu dy v .
Tc - Chiu dy cnh
Trn hnh 9.26 minh ho vic s dng v lp t van iu chnh M iu chnh lu
lng gi cho cc ng nhnh h thng cp gi ti cho cc FCU.
Tv
(mm)

FCU

FCU

FCU

FCU

FCU

M FAN

FCU

FCU

FCU

FCU

FCU

Hnh 9.30. Lp t van iu chnh trn ng ng

9.2.2 Van iu chn la

trnh hin tng ngn la ly lan theo h thng ng ng gi t khu vc b ho
hon sang khu vc khc. i vi cc cng trnh quan trng, v tr ng ng xuyn qua
tng ngn cch gia cc phng, ngi ta c b tr cc van chn la.
Khi xy ra ho hon, do nhit cao dy ch t v ca t ng ng li v chn
khng cho ngn la ly lan theo ng ng sang phng bn cnh.

9.2.2.1 Van chn la tit din ch nht , nhiu cnh

Cu to gm c khung, v v phn cnh. Khung c th lm t thp L, v c th t
thp tm hoc tn trng km, cnh c ch to t thp tm. Qui cch k thut ca cnh, v
v khung c th tham kho t bng 9- di y.
Cu ch s t nhit khong 75oC
V tr lp t chn la: Lp xuyn sn v lp xuyn tng. i vi loi lp xuyn sn chiu
di khong 350mm v c c cu l xo ng cht hn, trnh nh hng ca trng lc. i
vi loi xuyn tng chiu di L=150 hoc 250mm. Chiu rng ca cc cnh khng qu
200mm v chiu di khng qu 500mm. Khi kch thc ln hn th ghp nhiu cnh
Van chn la tit din ch nht c lp cho cc ng ch nht c cng kch thc.

212

Hnh 9.31. Van chn la tit din ch nht

Di y l cc kch thc c bn ca van chn la kiu CLA ca Reetech
Bng 9.56. Cc kch thc c bn ca van chn la CLA
Kch thc ng gi
Kch thc khung
Chiu dy v
Chiu dy cnh
Mm
mm
mm
mm
n 300
25 x 25 x 3
2,0
1,5
Trn 300 n 600
30 x 30 x 3
3,0
2,0
Trn 600 n 2000
30 x 30 x 3
3,0
3,0
Trn 2000
50 x 50 x 5
3,0
3,0

9.2.2.2 Van chn la tit din trn

Cu to gm c v v phn cnh. V v cnh c lm t thp tm hoc tn trng
km. Qui cch k thut ca cnh, v v khung c th tham kho t bng 9- di y.
Cu ch s t nhit khong 75oC

Hnh 9.32. Van chn la tit din trn

V tr lp t chn la: Lp xuyn sn v lp xuyn tng. i vi loi lp xuyn sn chiu
di khong 350mm v c c cu l xo ng cht hn, trnh nh hng ca trng lc. i
213

vi loi xuyn tng chiu di L=150 hoc 250mm. Chiu rng ca cc cnh khng qu
200mm v chiu di khng qu 500mm.
Van chn la tit din trn c lp cho cc ng tit din trn c cng kch thc.
Di y l cc kch thc c bn ca van chn la trn kiu CLB ca Reetech
Bng 9.57: Cc kch thc c bn ca van chn la CLB
Kch thc ng gi
Chiu dy v
Chiu dy cnh
mm
mm
mm
n 300
1,5
1,5
Trn 300 n 600
2,0
2,0
Trn 600
3,0
3,0

9.2.3 Van gim p hay van 1 chiu

V cu to van gim p v van mt 1 chiu rt ging nhau, tuy nhin v cng dng c
khc nhau.
Van gim p c lp t trn tng u ra ca cc qut nhm lm gim p lc trn
ng ng.

Hnh 9.33. Van 1 chiu

Van 1 chiu c lp trn ng ng nhm ngn cn hin tng di ngc li .
Khi kch thc ng ng qu ln, ngi ta chia ca ra thnh nhiu phn. Chiu dy
ca cc cnh ph thuc vo tc chuyn ng ca gi trn ng ng. Nu tc di 7,5
m/s th chiu dy cnh l 0,6mm. Nu t ti 12 m/s th chiu dy cnh l 1,2mm. Kch thc
trc xoay cng ph thuc vo rng ca ca v khong 812.

9.3 TNH CHN QUT GI

9.3.1 Khi nim v phn loi qut
Qut l thit b dng vn chuyn v phn phi khng kh l thit b khng th thiu
c trong h thng iu ha khng kh v i sng. C 2 loi qut: Loi c lp t trong
cc my iu ho hoc qut c s dng thng gi.
Mi qut u c c trng bi 2 thng s c bn sau:
- Lu lng gi, V, m3/s hoc m3/h.
- Ct p Hq , Pa hoc mmH2O
Phn loi
214

- Theo c tnh kh ng
Rheo c tnh kh ng ca khng kh ngi ta chia ra lm 02 loi qut: qut hng
trc v qut ly tm.
+ Qut hng trc: Khng kh vo v ra i dc theo trc. Qut hng trc c
cu to gn nh c th cho lu lng ln vi p sut b. Thng dng trong h thng khng
c ng gi hoc ng ngn.
+ Qut ly tm: Khng kh i vo theo hng trc quay, nhng i ra vung gc
trc quay, ct p to ra do lc ly tm. V vy cn c ng dn gi mi to p sut ln. N c
th to nn lung gi c p sut ln. Trong hu ht dn lnh my iu ho khng kh ngi ta
u s dng qut ly tm.
- Theo ct p:
Theo ct p ngi ta chia qut ra lm 03 loi c p sut: H p, trung p v cao p.
+ Qut h p: Hq < 1000 Pa
+ Qut trung p: 1000 Pa < Hq < 3000 Pa
+ Qut cao p Hq > 3000 Pa
- Theo cng dng
Theo cng dng ngi ta chia qut ra rt nhiu loi khc nhau:
+ Qut gi
+ Qut khi
+ Qut bi
+ Qut thng hi

9.3.2 Cc loi qut gi

9.3.2.1 Qut ly tm
Qut l tm c nhiu dng khc nhau. c im chung ca qut ly tm l phi c v
qut to ct p ln.

a) Theo c im cnh qut c th chia qut l tm ra cc dng

chnh sau:
- Qut ly tm cnh cong v pha trc (forward Curve - FC)
- Qut ly tm cnh nghing v pha sau (Backward Inclined - BI)
- Qut ly tm cnh hng knh (Radial Blade - RB)
- Qut ly tm dng ng (Tubular Centrifugal - TC)
Nguyn tc hot ng ca hu ht cc qut ly tm nh sau: Khng kh c gung
cnh quay ht vo bn trong v p ln thnh v qut. V qut c cu to c bit bin p
sut ng thnh p sut tnh ln u ra, ng thi i hng chuyn ng ca lung gi.
Mt dn ng thng c gn trc tip ln trc qut hoc dn ng bng ai.

(1)

(2)

(3)

(4)

215

Hnh 9.34. Cc loi qut ly tm

Di y l c im ca mt s qut ly tm thng gp.
1. Qut ly tm cnh cong v pha trc (FC)
Qut ly tm cnh hng v pha trc c s dng trong cc trng hp cn lu
lng ln nhng p sut tnh thp. S lng cnh ca qut thng nm t 24 n 64 cnh.
Khong lm vic c hiu qa cao (hiu sut cao) ca qut nm trong khong 30% n 80%
lu lng nh mc. Hiu sut c th t ti 70%. Qut ly tm c cnh cong v pha trc c
cc u im:
- n gin nn gi thnh r
- Tc quay thp.
- Phm vi hot ng rng.
Tuy nhin , qut FC cng c nhc im l khi ct p tnh thp c kh nng ng c b
qu ti, kt cu cnh khng vng chc.
2. Qut ly tm cnh nghing v pha sau (BI)
Qut ly tm cnh hng sau c 2 dng cnh n v cnh dng kh ng (cnh 2 lp).
c im ca qut BI l tc quay ln, p sut to ra ln. Do c im cu to nn hiu sut
qut BI kh ln, c th t 80%. Kh nng qu ti ca ng c t xy ra do ng c tnh
ca cng sut t cc i gn ngoi vng lm vic. Khong lm vic hiu qu t 45% n
85% lu lng nh mc.
3. Qut ly tm cnh hng knh (RB)
Qut RB t c s dng trong k thut do ng knh rto ln. c im ca qut
RB l kh nng to p sut tnh ln , chnh v vy n thng c s dng vn chuyn vt
liu dng ht. ng c tnh cng sut N gn nh t l vi lu lng, v th loi ny c th
kim sot lu lng thng qua kim sot nng lng cung cp mt. Nhc im ca qut
RB l gi thnh cao v hiu sut khng cao. Hiu sut cc i c th t 68%.
4. Qut ly tm dng ng (TC)
Qut ly tm thi thng (dng ng): (Tubular centrifugal fan, in-line centrinfugal fan)
Qut TC gm mt v hnh tr, gung cnh, cnh, ming ht v ng cn. Dng kh i
vo qut theo trc, qua qut i hng 90o v b p vo v tr to nn p sut, sau li i
hng song song vi trc. Qut TC thot trng ging qut hng trc nhng nguyn l kh
ng khc hn. Hiu sut thp v n cao, nhng khng thay i dng nn c s dng
thay cho qut hng trc khi cn p sut cao.

b) Theo c im cu to
1. Qut c sn

Hnh 9.35. Qut ly tm

Nguyn l lm vic ca qut c sn nh sau: Dng khng kh theo ca ly gi 4 i vo
gung cnh 2 theo hng dc trc. Khi cnh quay s p dng khng kh ln v qut 1, dng b
hm v bin ng nng thnh p nng. ng khuych tn c dng cn, tit din tng dn c tc

216

dng bin mt phn p sut ng thnh p sut tnh. Nh vy dng khng kh i ra qut c p
sut kh ln v hng chuyn ng thay i theo phng tip tuyn vi gung cnh.
Trong iu ho khng kh, ngi ta thng s dng dng qut ly tm vi gung cnh
gm nhiu cnh nh gi l qut lng sc, qut ny c n nh

Hnh 9.36. Gung cnh qut ly tm ca cc my iu ho

2). Qut ly tm dng ng
Qut ly tm dng ng (tubular centrifugal hoc in-line centrifugal fan) c cu to gm
mt ng trc 1 c tc dng nn dng ly tm thnh dng hng trc, gung cnh 2 (t 6-12
cnh) c gn cc cnh tnh 3, ming ht gi 4 v ng cn 5. Khi lm vic, dng khng kh i
vo t ming ht gi, chuyn ng song song dc trc , sau c cc cnh gi tc v dn
p ln v qut theo hng vung gc vi trc, bin mt p sut ng thnh p sut tnh. Sau
dng khng kh i hng chuyn ng song song vi trc. u ra qut c dng ng
khuych tn c tc dng bin ng nng ca dng thnh p nng. Cc cnh tnh c tc dng
kh chuyn ng xoy ca dng u ra ng tr.
Qut ly tm dng ng c hiu sut thp v n cao. N thng c s dng trong
cc h thng thng gi hoc cp khng kh ti cho cc cng trnh ln.

Hnh 9.37. Qut ly tm dng ng

3). Qut mi
Qut ly tm lp mi thng c s dng ht thi gi t cc hp k thut ca cc
to nh cao tng thi b ra ngoi.
Cu to v nguyn l lm vic ca qut gm cc b phn chnh nh sau: Khng kh t
hp k thut pha di c ht ln theo ng ht 1, sau c gung cnh 2 gia tc v p
ln v bo v 3 v thot ra ngoi. Qut mi c ct p nh nhng lu lng ln.

217

Hnh 9.38. Qut ly tm lp mi

1- ng ht; 2- Gung cnh; 3- Chp bo v; 4- ng c; 5- Sn mi

9.3.2.2 Qut hng trc:

Qut hng trc c nhiu kiu loi, nhng ph bin nht l cc loi qut hng trc sau:
- Qut dc trc kiu chong chng;
- Qut hng trc dng ng;
- Qut hng trc dng ng c cnh hng

Hnh 9.39. Cc loi qut hng trc

i vi qut hng trc ccc c tnh ca n ph thuc rt ln vo t s ng knh chn
cnh v nh cnh Rh = Do/D1
B

1. Qut hng trc dng chong chng:

S dng tng i rng ri, c 3 n 6 cnh , t s Rh nh hn 0,15 nn ct p b trong khi
lu lng ln. Loi qut hng trc kiu chong chng thng thm vnh cnh hay vnh a
pha trc. Qut chong chng c cu to v hnh dng bn ngoi rt khc nhau.
B

Hnh 9.40. Cc loi qut chong chng

2. Qut hng trc dng ng
Loi dng ng thng c 6 n 9 cnh, t trong v tr, hai u un cong dng kh
ng. T s Rh khng qu 0,3. Qut c lu lng v ct p ln so vi kiu chong chng.
B

218

Hnh 9.41. Cc loi qut hng trc dng ng

3. Qut c cnh hng
Qut c cnh hng cng c v tr tng t qut dng ng. trit tiu dng xoy v nn
thng dng pha sau gung cnh cn c thm cc cnh hng . Cc cnh hng cn c tc
dng bin mt phn p sut ng thnh p sut tnh.
Qut c cnh hng thng c t s Rh > 0,3 , nn c kh nng to ra p sut cao v lu
lng ln. S lng cnh thng nhiu t 8 n 16 cnh.
B

9.3.3 c tnh qut v im lm vic ca qut trong mng ng ng.

th c tnh
th biu din quan h gia ct p H v lu lng V ng vi s vng quay n ca
gung cnh ca qut gi l th c tnh ca qut.
Trn th c tnh ngi ta cn biu th cc ng tham s khc nh ng hiu
sut qut q, ng cng sut qut Nq.
c tnh mng ng ng
Mi mt qut mt tc quay no u c th to ra cc ct p Hq v lu lng V
khc nhau ng vi tng tr lc p dng kh i qua
Quan h p - V gi l c tnh mng ng ng.
Trn th c tnh im A c xc nh bi tc lm vic ca qut v tng tr lc
mng ng ng gi l im lm vic ca qut. Nh vy mt tc quay qut c th c
nhiu ch lm vic khc nhau ty thuc c tnh mng ng ng. Do hiu sut ca
qut s khc nhau v cng sut ko i hi khc nhau.
Nhim v ca ngi thit k h thng ng ng l phi lm sao vi mt lu lng V
cho trc phi thit k ng ng sao cho t hiu sut cao nht hoc ch t cng gn max
cng tt.
B

219

Hnh 9.42. th c tnh ca qut

9.3.4 La chn v tnh ton qut gi.

Mun chn qut v nh im lm vic ca qut cn phi tin hnh xc nh cc i
lng:
- Lu lng cn thit Vq
- Ct p cn thit Hq
Cc i lng Vq v Hq c xc nh thng qua lu lng tnh ton Vtt v ct p tnh
ton Htt. Sau cn lu mt s yu t nh: n cho php, rung ni t my, nhit
cht kh, kh nng gy n mn kim loi, nng bi trong kh
1) Lu lng tnh ton Vtt
Lu lng tnh ton Vtt c xc nh tu thuc vo chc nng ca qut.
i vi h thng iu ho khng kh, qut dn lnh, dn ngng c lp t km theo
my. Ta c th xc nh im lm vic da vo ng c tnh ca qut
B

- Qut dn lnh: Lu lng tnh ton ca qut dn lnh chnh l lu lng gi cn thit Lv
ca thit b x l khng kh xc nh trong chng 4
B

QO
(I C I O )
Qo - Cng sut lnh ca dn lnh, W
IC, IO - Entanpi ca khng kh vo ra dn lnh, J/kg
- Khi lng ring ca khng kh: = 1,2 kg/m3
V=

- Qut dn ngng: Khi qua dn ngng ch c trao i nhit khng c s trao i m

nn lu lng khng kh c xc nh theo cng thc:
Qk
Vk =
.Cp .(t "K t 'K )
trong :
Qk - Cng sut gii nhit ca dn ngng
2) Ct p tnh tan chnh l Htt = p
3) Lu lng cn thit ca qut chn nh sau
B

220

- Vi mi trng sch: Vq = Vtt

- Vi qut ht hay ti liu: Vq = 1,1 Vtt
4) Ct p cn tit ca qut Hq chn theo p sut kh quyn v v nhit cht kh:
B

273+ t 760 K
.
.
293 B KK
k , kk khi lng ring ca cht kh v khng kh tnh 0oC v Bo = 760mmHg
- Nu qut ti bi hoc cc vt rn khc (bng, vi, si . . ) th chn
Hq = 1,1 .(1 + K.N).Htt
(6-34)
K l h s ty thuc vo tnh cht ca bi
N - Nng khi lng ca hn hp c vn chuyn
5) Cn c vo Vq v Hq tin hnh chn qut thch hp sao cho ng c tnh H-V c
hiu sut cao nht (gn max).
6) nh im lm vic ca qut v xc nh s vng quay n v hiu sut ca n. T
tnh c cng sut ng c ko qut.
Khi chn qut cn nh tc tip tuyn cho php nm trong khong u < 40 45 m/s
trnh gy n qu mc. Ring qut c kch thc ln hn Do > 1000mm cho php chn u <
60m/s
7) Cng sut yu cu trn trc
Nq = Vq.Hq.10-3/q , kW
(6-36)
3
Trong Vq m /s v Hq , Pa
Vi qut ht bi hoc qut ti:
Nq = 1,2.Vq.Hq.10-3/q , kW
(6-37)
8) Cng sut t ca ng c:
Nc = Nq .Kdt/ t
t - Hiu sut truyn ng
+ Trc tip t = 1
+ Khp mm: t = 0,98
+ ai: t = 0,95
Kdt - H s d tr ph thuc cng sut yu cu trn trc qut.
H q =H tt .

Nq , kW
< 0,5
0,51 - 1,0
1,1 - 2,0
2,1 - 5,0
>5
B

Qut ly tm
1,5
1,3
1,2
1,15
1,10

Bng 9.58.
Qut dc trc
1,20
1,15
1,10
1,05
1,05

Khi chn qut phi lu n. n ca qut thng c cc nh ch to a ra

trong cc catalogue. Nu khng c catalogue ta c th kim tc di trn nh qut. Tc
khng c qu ln
= .D1.n < 40 45 m/s
U

***

221

CHNG XI: H THNG NG NG

TRONG IU HO KHNG KH
Trong cc k thut iu ho khng kh c s dng cc loi ng ng nc nh sau:
- ng ng nc gii nhit cho cc thit b ngng t;
- ng ng nc lnh lm lnh khng kh;
- ng ng nc nng v hi bo ho si m khng kh ma ng;
- ng ng nc ngng.
Mc ch ca vic tnh ton ng dn nc l xc nh kch thc hp l ca ng ng,
xc nh tng tn tht tr lc v chn bm. lm c iu cn phi bit trc lu
lng nc tun hon. Lu lng c xc nh t cc phng trnh trao i nhit.

10.1 H THNG NG NG DN NC
10.1.1 Vt liu ng ng
Ngi ta s dng nhiu loi vt liu khc nhau lm ng ng c th nh sau :
Bng 10.1. Vt liu ng dn nc
Chc nng
1. ng nc lnh chiller

Vt liu
- Thp en hoc thp trng km
- ng ng cng
2. ng nc gii nhit v - ng thp trng km
nc cp
- ng ng cng
3. ng nc ngng hoc - ng thp trng km
x cn
- ng ng cng
- ng PVC
4. Bo ho hoc nc - ng thp en
ngng bo ho
- ng ng cng
5. Nc nng
- ng thp en
- ng ng cng
Cc loi ng thp en thng c s dng dn nc c nhiu loi vi dy
mng khc nhau. Theo mc dy ngi ta chia ra lm nhiu mc khc nhau t Schedul 10
n Schedul 160. Trn bng 10.2 cc loi ng k hiu ST l ng c dy tiu chun, cc
ng XS l loi ng c chiu dy rt ln
Bng 10.2 : c tnh ca ng ng thp
ng knh danh
ngha
in
mm
6,35
1/4
6,35
1/4
9,525
3/8
9,525
3/8
12,7
1/2

ng knh
trong
mm
9,245
7,67
12,52
10,74
15,798

ng knh
ngoi
mm
13,716
13,716
17,145
17,145
21,336
225

p sut lm
vic
at
13
61
14
58
15

Loi
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST

1/2
3/4
3/4
1
1
1.1/4
1.1/4
1.1/2
1.1/2
2
2
2.1/2
2.1/2
3
3
4
4
6
6
8
8
8
10
10
10
12
12
12
12
14
14
14
14

12,7
19,05
19,05
25,4
25,4
31,75
31,75
38,1
38,1
50,8
50,8
63,5
63,5
76,2
76,2
101,6
101,6
152,4
152,4
203,2
203,2
203,2
254
254
254
304,8
304,8
304,8
304,8
355,6
355,6
355,6
355,6

21,336
26,67
26,67
28,83
28,83
42,164
42,164
48,26
48,26
60,325
60,325
73,025
73,025
88,9
88,9
114,3
114,3
168,275
168,275
219,07
219,07
219,07
273,05
273,05
273,05
323,85
323,85
323,85
323,85
355,6
355,6
355,6
355,6

13,868
20,93
18,46
26,64
24,3
35,05
32,46
40,98
38,1
52,5
49,25
62,71
59
77,927
73,66
102,26
97,18
154,05
146,33
205
202,171
193,675
257,45
254,5
247,65
307,08
303,225
298,45
288,95
336,55
333,4
330,2
317,5

53
15
48
16
45
16
42
16
40
16
39
37
59
34
54
30
49
49
85
37
45
78
34
43
62
32
41
53
76
34
41
48
76

80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40 ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
30
40ST
80XS
30
40ST
80XS
30ST
40
XS
80
30 ST
40
XS
80

ng ng ng c chia ra cc loi K, L, M v DWV. Loi K c b dy ln nht, loi

DWV l mng nht. Thc t hay s dng loi L. Bng 10.3 trnh by cc c tnh k thut ca
mt s loi ng ng khc nhau.

Bng 10.3 : c tnh ca ng ng ng

ng knh danh ngha
in
mm
31,75
1.1/4
38,1
1.1/2
50,8
2
76,2
3
101,6
4
127
5

Loi

ng knh
trong, mm
32,89
39,14
51,84
77,089
101,828
126,517

DWV
DWV
DWV
DWV
DWV
DWV
226

ng knh
ngoi, mm
34,925
41,275
53,975
79,375
104,775
130,185

152,4
203,2
203,2
203,2
203,2
254
254
254
304,8
304,8
304,8

6
8
8
8
8
10
10
10
12
12
12

151,358
192,6
196,215
197,74
200,83
240
244,475
246,4
287,4
293,75
295,07

DWV
K
L
M
DWV
K
L
M
K
L
M

155,57
206,375
206,375
206,375
206,375
257,175
257,175
257,175
307,975
307,975
307,975

10.1.2. S gin n v nhit ca cc loi ng ng

Trong qu trnh lm vic nhit ca nc lun thay i trong mt khon tng i rng,
nn cn lu ti s gin n v nhit ca ng ng c cc bin php ngn nga thch hp.
Trn bng 10.4 l mc gin n ca ng ng ng v ng thp, so vi trng thi
0oC. Mc gin n hu nh t l thun vi khong thay i nhit . b gin n trong
k thut iu ho ngi ta s dng cc on ng ch U, ch Z v ch L.
Bng 10.4 : Mc gin n ng ng
Khong nhit
0
10
20
30
40
50
60
70

Mc gin n, mm/m
ng ng
ng thp
0
0
0,111
0,168
0,223
0,336
0,336
0,504
0,459
0,672
0,572
0,840
0,684
1,080
0,805
1,187

Ngoi phng php s dng cc on ng nu trn , trong thc t b gin n ngi

ta cn s dng cc ron gin n, dng ng mm cao su nu nhit cho php.

10.1.3. Gi ng ng
treo ng ng ngi ta thng s dng cc loi st ch L hoc st U lm gi
. Cc gi phi m bo chc chn, d lp t ng ng v c khu hp l. Khi khu
nh th s lng gi tng, chi ph tng. Nu khu ln ng ng s vng, khng m
bo chc chn. V th ngi ta qui nh khong cch gia cc gi . Khong cch ny ph
thuc vo kch thc ng ng, ng ng cng ln khong cch cho php cng ln.
Bng 10.5 : Khu hp l ca gi ng thp
ng knh danh ngha
ca ng , mm
T 19,05 31,75
38,1 63,5

Khu
m
2,438
3,048
227

76,2 88,9
101,6 152,4
203,2 n 304,8
355,6 n 609,6

3,657
4,267
4,877
6,096

Bng 10.6 : Khu hp l ca gi ng ng

ng knh danh ngha
ca ng , mm
15,875
22,225 28,575
34,925 53,975
66,675 130,175
155,575 206,375

Khu
m
1,829
2,438
3,048
3,657
4,267

10.2 TNH TON NG NG DN NC V CHN

BM
10.2.1 Lu lng nc yu cu
Lu lng nc yu cu c xc nh tu thuc trng hp c th
- Nu nc s dng gii nhit bnh ngng my iu ho:
Qk
Gn =
C p .t K
- Lu lng nc lnh
QO
G nl =
C p .t O
- Lu lng nc nng
QSI
G nn =
Cp .t nn

(10-1)

(10-2)

(10-3)

trong :
Qk, Qo v QSI - Cng sut nhit bnh ngng, cng sut lnh bnh bay hi v cng sut
b gia nhit khng kh, kW;
tn, tnl, tnn - chnh nhit nc vo ra bnh ngng, bnh bay hi v b sy. Thng
t 3 5 oC;
Cp - Nhit dung ring ca nc, Cp 4186 J/kg.K.
Dc theo tuyn ng lu lng thay i v vy cn phi thay i tit din ng ng mt
cch tng ng.

10.2.2 Chn tc nc trn ng ng

Tc ca nc chuyn ng trn ng ng ph thuc 2 yu t
- n do nc gy ra. Khi tc cao n ln , khi tc nh kch thc ng ng ln
nn chi ph tng
- Hin tng n mn : Trong nc c ln cn bn nh ct v cc vt khc , khi tc cao kh
nng m mn rt ln

228

Bng 10.7 : Tc nc trn ng ng

Trng hp
- u y ca bm
- u ht ca bm
- ng x
- ng gp
- ng hng ln
- Cc trng hp thng thng
- Nc thnh ph

Tc ca nc
2,4 3,6
1,2 2,1
1,2 2,1
1,2 4,5
0,9 3,0
1,5 3
0,9 2,1

10.2.3. Xc nh ng knh ng dn
Trn c s lu lng v tc trn tng on ng tin hnh xc nh ng knh
trong ca ng nh sau :
d=

4.V
,m
.

(10-4)

trong :
V- Lu lng th tch nc chuyn ng qua on ng ang tnh, m3/s
V = L/
L - Lu lng khi lng nc chuyn ng qua ng, kg/s
- Khi lng ring ca nc, kg/m3
- Tc nc chuyn ng trn ng, c la chn theo bng 10.7, m/s

10.2.4. Xc nh tn tht p sut

C 2 cch xc nh tn tht p lc trn ng ng
- Phng php xc nh theo cng thc
- Xc nh theo th

10.2.4.1 Xc nh tn tht p sut theo cng thc

Tn tht p lc c xc nh theo cng thc
p = pms + pcb
trong :
p cb = .

l . 2
. 2
= . t .
2
d
2

l . 2
p ms = . .
d 2

(10-5)

(10-6)

(10-7)

* H s tr lc ma st
- Khi chy tng Re = d/ < 2.103 , ta c:
64
Re
4
- Khi chy ri Re > 10 , ta c:
=

(10-8)

229

1
(1,82. log Re 1,64) 2
* H s ma st cc b ly theo bng 10.:.
=

(10-9)

Bng 10.8 : H s ma st
H s
0,5
23
0,35
0,75
0,45
0,4
1,5
0,1
0,25
0,04
0,20
0,90
4,5
24,0
6,4
9,5

V tr
- T bnh vo ng
- Qua van
- Ct 45o tiu chun
- Ct 90o tiu chun
- Ct 90o bn knh cong ln
- Ch T, nhnh chnh
- Ch T, Nhnh ph
- Qua ng tht
- Qua ng m
- Khp ni
- Van cng m 100%
m 75%
m 50%
m 25%
- Van cu c m 100%
m 50%

i vi on ng m rng t ngt, h s tn tht cc b c th tnh theo cng thc sau :

A1 2
)
A2
trong : A1, A2 - ln lt l tit din u vo v u ra ca ng
= (1

(10-10)

Trng hp ng ng thu hp t ngt th h s tr lc ma st c th tra theo bng 10.9. Cn

lu l tc dng tnh tn tht trong trng hp ny l on ng c ng knh nh.
Bng 10.9 : H s ma st on ng t m
T s A2/A1
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

H s
0,37
0,35
0,32
0,27
0,22
0,17
0,10
0,06
0,02
0

* Xc nh tr lc cc b bng di tng ng
xc nh tr lc cc b ngoi cch xc nh nh h s tr lc cc b , ngi ta cn c
cch qui i ra tn tht ma st tng ng v ng vi n l chiu di tng ng.
230

Di y l chiu di tng ng ca mt s thit b ng ng nc.

Bng 10. 10 : Chiu di tng ng ca cc loi van (mt ng ng)
ng
knh
in
3/8
1/2
3/4
1
11/4
11/2
2
21/2
3
31/2
4
5
6
8
10
12
14
16
18
20
24

Van cu

Van
60o Y

Van 45o
Y

Van
gc

Van
ca

5,180
5,486
6,705
8,839
11,582
13,106
16,764
21,031
25,603
30,480
36,576
42,672
51,816
67,056
85,344
97,536
109,728
124,968
140,208
158,496
185,928

2,438
2,743
3,353
4,572
6,096
7,315
9,144
10,668
13,106
15,240
17,678
21,641
26,882
35,052
44,196
50,292
56,388
61,010
73,152
83,820
97,536

1,829
2,134
2,743
3,657
4,572
5,486
7,315
8,839
10,668
12,496
14,325
17,678
21,336
25,910
32,000
39,624
47,240
54,864
60,960
71,628
80,772

1,829
2,134
2,743
3,657
4,572
5,486
7,315
8,839
10,668
12,496
14,325
17,678
21,336
25,910
32,000
39,624
47,240
54,864
60,960
71,628
80,772

0,183
0,213
0,274
0,305
0,457
0,548
0,701
0,853
0,975
1,219
1,372
1,829
2,134
2,743
3,657
3,692
4,572
5,182
5,791
6,705
7,620

Van 1
chiu
lt
1,524
1,829
2,438
3,048
4,267
4,877
6,096
7,620
9,144
10,668
12,192
15,240
18,288
24,384
30,480
36,576
41,148
45,720
50,292
60,960
73,152

Lc Y Lc Y
ren
mt
bch
0,914
1,219
1,524
2,743
3,048
8,229 4,267
8,534 6,096
12,800 12,192
14,630
18,288
23,380
33,528
45,720
57,192
76,200
-

Van 1
chiu
nng
Van 1
chiu
dng
cu
ging
van
cu
Van 1
chiu
dng
gc
ging
van
gc

Bng 10. 11 : Chiu di tng ng ca T, ct

ng
knh
in

Ct
90o
chun

Ct
90o
di

3/8
1/2
3/4
1
11/4
11/2
2
21/2
3
31/2
4
5
6
8

0,427
0,487
0,609
0,792
1,006
1,219
1,524
1,829
2,286
2,743
3,048
3,692
4,877
6,096

0,274
0,305
0,427
0,518
0,701
0,792
1,006
1,249
1,524
1,798
2,042
2,500
3,050
3,692

Ct
90o
ren
trong
ren
ngoi
0,701
0,762
0,975
1,250
1,707
1,920
2,500
3,048
3,657
4,572
5,182
6,400
7,620
-

Ct
45o
chun

0,213
0,244
0,274
0,396
0,518
0,640
0,792
0,975
1,220
1,432
1,585
1,981
2,408
3,048

Ct
45o
ren
trong
ren
ngoi
0,335
0,396
0,487
0,640
0,914
1,036
1,371
1,585
1,951
2,225
2,591
3,353
3,962

231

Ct
180o
chun

n
g
nhnh

0,701 0,823
0,762 0,914
0,975 1,220
1,250 1,524
1,707 2,133
1,920 2,438
2,500 3,048
3,048 3,657
3,657 4,572
4,572 5,486
5,182 6,400
6,400 7,620
7,620 9,144
10,060 12,190

T
ng chnh
d gim d gim
d
50%
khng 25%
i
0,274
0,305
0,427
0,518
0,701
0,792
1,006
1,249
1,524
1,798
2,042
2,500
3,050
3,692

0,366
0,427
0,579
0,701
0,945
1,128
1,432
1,707
2,133
2,438
2,743
3,657
4,267
5,486

0,427
0,487
0,609
0,792
1,006
1,219
1,524
1,829
2,286
2,743
3,048
3,692
4,877
6,096

10
12
14
16
18
20
24

7,620 4,877
9,1144 5,791
10,363 7,010
11,582 7,925
12,800 8,839
15,240 10,058
18,288 12,192

12,800
15,240
16,760
18,897
21,336
24,690
28,650

3,962
4,877
5,486
6,096
7,010
7,925
9,144

15,240 4,877 7,010

18,288 5,791 7,925
20,726 7,010 9,144
23,774 7,925 10,670
25,910 8,839 12,192
30,480 10,058 13,411
35,050 12,192 15,240

7,620
9,1144
10,363
11,582
12,800
15,240
18,288

Bng 10. 12 : Chiu di tng ng ca mt s trng hp c bit

ng knh
t m, d/D
t thu, d/D
ng ng ni vo thng
in
mm
1/4
1/2
3/4
1/4
1/2
3/4
(1)
(2)
(3)
(4)
3/8 9,525 0,427 0,244 0,092 0,213 0,152 0,0914 0,457 0,244 0,457 0,335
12,7 0,548 0,335 0,122 0,274 0,213 0,122 0,548 0,305 0,548 0,457
1 /2
3 /4 19,05 0,762 0,457 0,152 0,366 0,305 0,152 0,853 0,427 0,853 0,67
25,4 0,975 0,609 0,213 0,487 0,366 0,213 1,127 0,548 1,127 0,823
1
1.1/4 31,75 1,432 0,914 0,305 0,701 0,548 0,305 1,615 0,792 1,615 1,28
1.1/2 38,1 1,768 1,097 0,366 0,884 0,67 0,366 2,012 1,006 2,012 1,524
50,8 2,438 1,463 0,488 1,22 0,914 0,488 2,743 1,341 2,743 2,073
2
2.1/2 63,5 3,05 1,859 0,609 1,524 1,158 0,609 3,657 1,707 3,657 2,651
76,2 3,962 2,438 0,792 1,981 1,493 0,792 4,267 2,194 4,267 3,353
3
3.1/2 88,9 4,572 2,804 0,914 2,347 1,829 0,914 5,181 2,59 5,181 3,962
101,6 5,181 3,353 1,158 2,743 2,072 1,158 6,096 3,048 6,096 4,877
4
127 7,315 4,572 1,524 3,657 2,743 1,524 8,23 4,267 8,23 6,096
5
152,4 8,839 6,705 1,829 4,572 3,353 1,829 10,058 5,791 10,058 7,62
6
4,572 2,591 14,325 7,315 14,325 10,688
7,62 2,591
203,2
8
6,096 3,353 18,288 8,839 18,288 14,02
9,753 3,353
254
10
7,62 3,962 22,25 11,28 22,25 17,37
- 12,496 3,962
304,8
12
4,877 26,21 13,716 26,21 20,117
4,877
355,6
14
5,486 29,26 15,24 29,26 23,47
5,486
406,4
16
6,096 35,05 17,678 35,05 27,43
6,096
457,2
18
43,28 21,336 43,28 32,918
508
20
49,68 25,298 49,68 39,624
609,6
24
Cc trng hp ng ng ni vo thng :
(1) - Nc chuyn ng t ng vo thng v ng ng ni bng mt vi cnh thng.
(2) - Nc chuyn ng t thng ra ng ng v ng ng ni bng mt vi cnh thng.
(3)- Nc chuyn ng t ng vo thng v ng ng ni nh ln khi cnh thng.
(4) - Nc chuyn ng t thng ra ng ng v ng ng ni nh ln khi cnh thng.

10.2.4.2 Xc nh tn tht p sut theo th

Ngoi cch xc nh theo cng thc, trn thc t ngi ta hay s dng phng php th.
Cc th thng xy dng tn tht p sut cho 1m chiu di ng ng. Khi bit 2 trong ba
thng s : Lu lng nc tun hon (L/s), ng knh ng (mm) v tc chuyn ng
(m/s). Thng thng chng ta bit trc lu lng v chn tc s xc nh c kch
thc ng v tn tht p sut cho 1m ng.

232

Hnh 10.1 : Tn tht p sut (Pa/m) trn ng dn thp en Schedul 40

233

Hnh 10.2 : Tn tht p sut (Pa/m) trong ng dn nc bng ng

234

Hnh 10.3 : Tn tht p sut (Pa/m) trong cc ng dn nc bng plastic

235

Trn hnh 10.2 biu din th xc nh tn tht p sut (Pa/m) trong cc ng dn ng

loai K, L, M
Hnh 10.3 trnh by th xc nh tn tht p sut trong cc ng dn plastic. Khi xy
dng th ngi ta ly nhit nc l 20oC.
V d 1 : Xc nh tn tht p sut trn mt tuyn ng thp 100mm trc u y bm,
bit chiu di tng l 50m, 01 van ca v c 6 ct 90o
- Chiu di tng ng ca 6 ct 90o
lt1 = 6 x 3,048m = 18,28 m
- Chiu di tng ng ca van chn
lt2 = 1,362 m
- Tng chiu di tng ng
Lt = 50 + 18,28 + 1,372 = 69,652 m
- i vi on ng trc u y ca bm , theo bng tc nm trong khong 2,4
3,6 m/s. Chn = 3 m/s.
- Cn c vo th hnh 10.1 , xc nh c L= 25 Li/s v p = 800 Pa/m
- Tng tn tht trn ton tuyn
p = 69,652 x 800 = 55.722 Pa = 0,557 bar

10.3 THP GII NHIT V BNH GIN N

10.3.1 Thp gii nhit
Trong h thng iu ho khng kh gii nhit bng nc bt buc phi s dng thp
gii nhit. Thp gii nhit c s dng gii nhit nc lm mt bnh ngng trong h
thng lnh my iu ho khng kh.
Trn hnh 10-4 trnh by cu to ca mt thp gii nhit

Hnh 10.4 : Thp gii nhit RINKI (Hng Kng)

Cu to ca thp gii nhit gm: Thn v y thp bng nha composit. Bn trong c cc
khi si nha c tc dng lm ti nc, tng b mt tip xc, thng c 02 khi. Ngoi ra bn
trong cn c h thng ng phun nc, qut hng trc. H thng ng phun nuc quay xung
quanh trc khi c nc phun. M t qut t trn nh thp. Xung quanh phn thn cn c
cc tm li , c th d dng tho ra v sinh y thp, cho php quan st tnh hnh nc
236

trong thp nhng vn ngn cn rc c th ri vo bn trong thp. Thn thp c lp t mt

vi tm ring bit, cc v tr lp to thnh gn tng sc bn cho thn thp.
Phn di y thp c cc ng nc sau : ng nc vo, ng nc ra, ng x cn, ng cp
nc b sung v ng x trn.
Khi chn thp gii nhit ngi ta cn c vo cng sut gii nhit. Cng sut c cn
c vo m hiu ca thp. V d thp FRK-80 c cng sut gii nhit 80 Ton
Bng 7-3 di y trnh by cc c tnh k thut ca thp gii nhit RINKI. Theo bng
ta c th xc nh c lu lng nc yu cu, cc thng s v cu trc v khi lng ca
thp. T lu lng ca thp c th xc nh c cng sut gii nhit ca thp
Q = G.Cn.tn
G- Lu lng nc ca thp, kg/s
Cn- Nhit dung ring ca nc : Cn = 1 kCal/kg.
tn - chnh lch nhit nc vo ra thp tn = 4oC

237

Bng 10.13: Bng c tnh k thut ca thp gii nhit RINKI

MODEL
FRK-8
10
15
20
25
30
40
50
60
80
90
100
125
150
175
200
225
250
300
350
400
500
600
700
800
1000

LL
(L/s)
1,63
2,17
3,25
4,4
5,4
6,5
8,67
10,1
13,0
17,4
19,5
21,7
27,1
32,4
38,0
43,4
48,5
54,2
65
76
86,7
109
130
152
174
217

m
170
170
170
170
180
180
200
200
270
270
270
270
270
270
350
350
350
590
680
680
720
720
840
840
940
940

Kch thc
h
H
950 1600
1085 1735
990 665
1170 1845
1130 1932
1230 2032
1230 2052
1200 2067
1410 2417
1480 2487
1480 2487
1695 2875
1740 3030
1740 3030
1740 3100
1840 3200
1840 3200
1960 3760
1960 3860
2000 4160
2100 4300
2125 4650
2450 5360
2450 5360
3270 6280
3270 6280

D
930
930
1170
1170
1400
1400
1580
1910
1910
2230
2230
2470
2900
2900
3400
3400
3400
4030
4030
4760
4760
5600
6600
6600
7600
7600

Vo
40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

Ra
40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

ng ng
X trn X y B sung
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
20
25
20
25
20
50
20
50
20
50
20
50
25
25
50
25
25
50
25
25
80
32
32
80
32
32
80
32
32
80
32
32
100
50
50
100
50
50
100
50
50
100
80
80
100
80
80

238

Qut
m3/ph mm
70
530
85
630
140
630
170
760
200
760
230
760
290
940
330
940
420
1200
450
1200
620
1200
680
1500
830
1500
950
1500
1150
1960
1250
1960
1350
1960
1750
2400
2200
2400
2200
2400
2600
3000
2600
3000
3750
3400
3750
3400
5000
3700
5400
3700

kW
0,20
0,20
0,37
0,37
0,75
0,75
1,50
1,50
1,50
1,50
2,25
2,25
2,25
2,25
3,75
3,75
3,75
5,50
7,50
7,50
11,0
11,0
15,0
15,0
22,0
22,0

Khi lng
Tinh
C nc
54
185
58
195
70
295
80
305
108
400
114
420
155
500
230
800
285
1100
340
1250
355
1265
510
1850
610
2050
680
2120
760
2600
780
2750
795
2765
1420
2950
1510
3200
1810
3790
2100
4080
2880
7380
3750
9500
3850
9600
5980
14650
6120
14790

n
dB
46,0
50,0
50,5
54,0
55,0
56,0
57,0
57,5
57,0
58,0
59,5
61,0
60,5
61,0
61,5
62,5
62,5
56,5
57,5
61,0
61,0
62,5
66,0
66,0
74,0
74,0

10.3.2 Bnh (thng) gin n

Trong cc h thng ng dn nc kn thng c trang b bnh gin n. Mc ch ca
bnh gin n l to nn mt th tch d tr nhm iu ho nhng nh hng do gin n nhit
ca nc trn ton h thng gy ra, ngoi ra bnh cn c chc nng b sung nc cho h
thng trong trng hp cn thit.
C 2 loi bnh gin n : Loi h v loi kn.
Bnh gin n kiu h l bnh m mt thong tip xc vi kh tri trn pha u ht
ca bm v v tr cao nht ca h thng.
cao ca bnh gin n phi m bo to ra ct p thu tnh ln hn tn tht thu lc t
v tr ni thng bnh gin n ti u ht ca bm.

B
THUNG GIAN N

2
C

B M
1

Hnh 10.5 : Lp t thng gin n

Trn hnh 10.5 , ct p thu tnh on AB phi m bo ln hn tr lc ca on AC,
nu khng nc v trn ng (1) khng tr v u ht ca bm m b y vo thng gin n
lm trn nc. Khi lp thm trn ng ht ca bm cc thit b ph, v d nh lc nc th
cn phi tng cao on AB.
tnh ton th tch bnh gin n chng ta cn c vo dung tch nc ca h thng v
mc tng th tch ca nc theo nhit cho bng 10.14.
Bng 10.14 : Gin n th tch nc theo nhit
t, oC
% Th tch
t, oC
% Th tch

5
0,02
55
1,33

10
0,11
60
1,54

15
0,19
65
1,76

20
0,28
70
2,11

25
0,37
75
2,49

30
0,46
80
2,85

35
0,55
85
3,10

40
0,69
90
3,35

45
0,90
95
3,64

50
1,11
100
4,00

Bnh gin n kiu kn c s dng trong h thng nc nng v nhit cao. Bnh
gin n kiu kn khng m ra kh quyn v vn hnh p sut kh quyn. Bnh cn trang b
van x kh. Bnh gin n kiu kn c lp t trn ng ht ca bm, cho php khi vn
hnh p sut ht ca bm gn nh khng i.
Trong h thng iu ho chng ta t gp bnh gin n kiu kn.

239

10.4 LP T H THNG NG NG NC
Khi lp t h thng ng ng nc cn lu b tr sao cho tr lc trn cc nhnh
ng u nhau, mun vy cn b tr sao cho tng chiu di cc nhnh u nhau.
Trn hnh 10.6 trnh by s ng dn nc lnh cung cp cho cc FCU v AHU.
hnh 10.6a , ta thy chiu di ca cc nhnh ABGHA, ABCFGHA v ABCDEFGHA l
khng u nhau , do tr lc ca cc nhnh khng u nhau. S ny gi l s ng
quay v trc tip. y l s n gin, d lp t v tng chiu di ng ng nh. Tuy
nhin do tr lc khng u nn cn lp t cc van iu chnh iu chnh lng nc cp
cho cc nhnh u nhau.
hnh 10.6b l s ng quay v khng trc tip , trong trng hp ny chiu di
ng i ca cc nhnh n cc FCU v AHU u nhau. Cc FCU (AHU) c ng cp nc
di th ng hi nc ngn v ngc li.
Cn lu khi tr lc ca cc FCU u nhau th nn s dng s khng trc tip.
Nu cc FCU c tr lc khc nhau th v mt kinh t nn chn s loi trc tip , lc cn
s dng cc bin php khc hiu chnh cn thit. Mt trong nhng bin php m ngi ta
hay p dng l s dng van cu trn ng ht.

Hnh 10.6 : Cc loi s b tr ng ng

Trn hnh 10.7 trnh by hai trng hp lp t ng ng theo s khng trc tip ,
phng n thng c p dng cho h thng kn.
Hnh 10.7a trnh by minh ha ng vi trng hp cc FCU b tr vi cao khc
nhau v trn hnh 10.7b l trng hp cc FCU b tr trn cng mt cao. Trong trng
hp ny ngoi vic cn ch b tr ng ng i v v cho cc nhnh u nhau, ngi thit
k cn lu ti ct p tnh do ct nc to nn. Theo cch b tr nh trn qung ng i
cho tt c cc FCU gn nh nhau v ct p tnh u nhau, do m bo phn b nc n
cc nhnh u nhau.

240

Hnh 10.7 : Cch b tr ng ng cp nc FCU

***

241

CHNG XI: IU KHIN T NG

TRONG IU HO KHNG KH
11.1 H THNG IU KHIN T NG TRONG
IU HO KHNG KH
11.1.1. Nhim v v chc nng ca h thng iu khin
Chc nng quan trng nht ca h thng iu ha khng kh l duy tr cc thng s kh hu
trong mt phm vi no khng ph thuc vo iu kin mi trng xung quanh v s thay
i ca ph ti.
Tuy nhin chng ta vn cha xem xt lm th no m h thng iu ho khng kh c
th thc hin c iu khi ph ti v mi trng lun lun thay i.
H thng iu khin c chc nng nhn cc tn hiu thay i ca mi trng v ph
ti tc ng ln h thng thit b nhm duy tr v gi n nh cc thng s kh hu trong
khng gian iu ha khng ph thuc vo iu kin kh hu bn ngoi v ph ti bn trong.
Cc thng s c bn cn duy tr l :
- Nhit ;
- m;
- p sut;
- Lu lng.
Trong cc thng s trn nhit l thng s quan trng nht.
-Ngoi chc nng m bo cc thng s vi kh hu trong phng, h thng iu khin cn c
tc dng bo v an ton cho h thng, ngn nga cc s c c th xy ra; m bo h thng
hot ng hiu qu v kinh t nht; gim ch ph vn hnh ca cng nhn.

11.1.2 S iu khin v cc thit b chnh ca h thng iu khin

11.1.2.1 S iu khin t ng

Hnh 11.1: S h thng iu khin

Cc h thng iu khin t ng trong iu ha khng kh hot ng da trn nhiu
nguyn tc khc nhau. Tuy nhin mt h thng iu khin u c cc thit b tng t nhau.
243

Ta nghin cu s iu chnh nhit u ra ca khng kh nu trn hnh 11.1.

y thng s cn duy tr l nhit khng kh u ra dn trao i nhit, c th gi
n l thng s iu khin. H thng hot ng nh sau: Khi nhit khng kh u ra dn
trao i nhit thay i (chng hn qu cao so vi yu cu , gi tr ny c ci t sn
b iu khin), s thay i c b cm bin (sensor) ghi nhn c v truyn tn hiu
phn hi ln thit b iu khin. Thit b iu khin tin hnh so snh gi tr o c vi gi
tr t trc (set point). Tu thuc vo mi quan h gia cc i lng ny m tnh tn hiu
u ra nhm tc ng ln thit b b iu khin (controlled device) khc nhau. Tu thuc vo
tn hiu t thit b iu khin m thit b iu khin s c hnh ng mt cch ph hp nhm
tc ng ln nguyn nhn gy thay i thng s iu khin. y nguyn nhn lm thay i
thng s iu khin l mi cht trao i nhit.
1. Thng s iu khin:
Thng s iu khin l thng s nhit vt l cn phi duy tr ca h thng iu khin.
Trong cc h thng iu ho khng kh cc thng s thng gp l nhit , m, lu
lng, cng sut vv . ..
2. B cm bin (sensor)
L thit b cm nhn s thay i ca thng s iu khin v truyn cc ghi nhn ln
thit b iu khin.
Nguyn tc hot ca b cm bin da trn s gin n nhit ca cc cht, da vo
lc dng chy ..
3. Thit b iu khin
Thit b iu khin s so snh gi tr ghi nhn c ca b cm bin vi gi tr t
trc ca n. Tu theo mi quan h ca 2 gi tr ny m tn hiu iu khin u ra khc nhau.
4. Phn t iu khin (C cu chp hnh)
Sau khi nhn tn hiu t thit b iu khin c cu chp hnh s tc ng, tc ng
c tc dng lm thay i thng s iu khin. Tc ng thng gp nht c dng ON-OFF

11.1.2.2. Cc ngun nng lng cho h thng iu khin

Ngi ta s dng nhiu ngun nng lng khc nhau cho cc h thng iu khin :
- in nng : i b phn cc h thng iu khin s dng in nng iu khin do
tnh gn nh v d dng s dng. Ngun in c in p thng nm trong khong 24 - 220
V. Mt s h thng s dng h thng c in p v dng thp : U < 10V, I=4-50mA.
- H thng kh nn : Ngi ta c th s dng h thng kh nn iu khin. H thng
c p sut P= 0 - 20 lb/m2
- H thng thy lc : H thng ny thng c p sut ln P = 80 - 100 lb/m2

11.1.2.3 Cc thit b iu khin

1. B phn cm bin (sensor)
Trong iu ho khng kh c cc b cm bin nhit , m, p sut v lu
lng
a) B cm bin nhit
Tt c cc b cm bin nhit u hot ng da trn nguyn tc l cc tnh cht
nhit vt l ca cc cht thay i theo nhit . C th l s gin b v nhit, s thay i in
tr theo nhit . Ta thng gp cc b cm bin nh sau:

244

Nhi
t giam
Thanh kim loa
i
Nhi
t giam

Nhi
t tng

ng kim loa
i

Nhi
t tng

a1)

a2)

b)

c)

Hnh 11.2. Cc kiu b cm bin

Thanh lng kim (bimetal strip)

Trn hnh 11.2a1 l c cu thanh lng kim, c ghp t 2 thanh kim loi mng c
h s gin n nhit khc nhau. Mt u ca thanh c gi c nh v u kia t do. Thanh 1
lm t vt liu c h s gin n nhit km hn thanh 2. Khi nhit tng thanh 2 gin n
nhiu hn thanh 1 v un cong ton b thanh sang tri. Khi nhit gim xung di gi tr
nh mc, thanh b un cong sang phi.
Mt dng khc ca b cm bin dng ny l thanh lng kim c un cong dng
xoc trn c, u ngoi c nh u trong di chuyn. Loi ny thng c s dng lm
ng h o nhit (hnh 11.2a2.

B cm bin ng v thanh
Cu to gm 01 thanh kim loi c h s gin n nhit ln t bn trong 01 ng tr kim
loi gin n nhit t hn. Mt u thanh kim loi hn cht vo y ca ng u kia t do. Khi
nhit tng hoc gim so vi nhit nh mc u t do chuyn ng sang phi hoc sang
tri.

B cm bin kiu hp xp
Cu to gm mt hp xp c cc np nhn hoc mt mng mng c kh nng co gin ln,
bn trong cha y mt cht lng hoc cht kh. Khi nhit thay i mi cht co gin l
hp xp hoc mng mng cng phng lm di chuyn 1 thanh gn trn

Hnh 11.3. B cm bin kiu hp xp c ng mao v bu cm bin

Cm bin in tr
Cm bin in tr c cc loi sau y:
- Cun dy in tr
- in tr bn dn
- Cp nhit

245


u ra
i
n tr
Cam bi
n

u vao
Hnh 11.4. B cm bin kiu in tr

b) B cm bin p sut
B cm bin p sut thng l b cm bin kiu hp xp. Khc vi b cm bin nhit
kiu hp xp lun lun i km vi bu cm bin, bn trong c mi cht, th y hp xp
c ni trc tip vi tn hiu p sut ghi nhn s thay i p sut ca mi cht v tc
ng ln mng xp.

Hnh 11.5. B cm bin p sut

c) B cm bin m
B cm bin cng hot ng da trn nguyn l v s thay i cc tnh cht nhit
vt l ca mi cht khi m thay i.
C 02 loi cm bin m:
- Loi dng cht hu c (organic element)
- Loi in tr (Resistance element)

Hnh 11.6. B cm bin m

Trn hnh 11.6 l b cm bin m, n c cha mt si hp th m. S thay i
m lm thay i chiu di si hp th. Si hp th c th l tc ngi hoc vt liu cht do
axtat.
d) B cm bin lu lng
Phong k dy nng (hot wire anemometer)

246

Trn hnh 11.7 trnh by cu to ca phong k dy nng. Thit b gm mt dy in

tr v mt cm bin nhit . Mi cht i qua dy in tr v lm lnh n, tc gi t l
vi cng sut in cn thit duy tr nhit chun dng i chiu.

Hnh 11.7. Phong k dy nng

a)

Pd

ng pit

Pt

b)

c)

Hnh 11.8. ng pit o p sut v lu lng

Trn hnh 11.8 trnh by ng pit o p sut: p sut tnh (11.8a), p sut tng (11.b)
v p sut ng (11.8c).
C s o lu lng l s ph thuc gia lu lng vo s thay i p sut khi i
qua thit b.
= C. P
v lu lng:
Q=

.d 2
.d 2
. = C
. P = C1 . P
4
4

Tm c l
Pt
Vong u
c l
Mi ch
t

247

Hnh 11.9. Lu lng k c vng c l

Trn hnh 11.9 trnh by lu lng k s dng vng c c l nh gia. Ngi ta
nhn thy s thay i p sut tnh pha trc v pha sau ca vng ph thuc vo lu lng
theo quan h sau y:
Q = C.F. Pt

trong :
C- Hng s;
F- Din tch tit din ca ng, m2.

ng Venturi
P

Mi ch
t

ng Venturi

Hnh 11.10. Lu lng k Venturi

Lu lng k kiu Venturi gm mt ng c c tht gia (hnh 11.10). chnh p
sut gia u vo ca ng v v tr c tht t l vi lu lng mi cht chuyn ng ngang
qua ng.
Q = C. P

Lu lng k kiu chn vt xoay

Vng chn vt chuyn ng xoay di tc dng ca dng chy, vng quay cng nhanh
nu tc dng chy ln. Thit b c ni vi c cu o ch ch lu lng.

Hnh 11.11. Lu lng k chn vt

2. Cc thit b c iu khin
a) Van in t
C 2 loi van in t
* Loi ng m on-off: Van ch c 2 trng thi ng v m. Van thng c 2 loi van
2 ng v van 3 ng.
* Loi ng m bng m t (Motorize): Van ng m bng m t cho php ng m
nhiu v tr v thng c dng iu chnh lu lng.
- Cn c vo s hng ca dng, van in t c th chia lm loi 2 ng v 3 ng.

248

* Van 2 ng: Hai ng gm mt ng mi cht vo v 01 ng mi cht ra. Loi van ny

c 2 kiu : Loi thng m (NO- Normally Open) v loi thng ng (NC- Normally Close)

Hnh 11.12. Van in t 2 ng

a) Loi thng m; bc) Loi thng ng
* Van in t 3 ng: Gm c 3 ng mi cht vo ra. Loi 3 ng cng c chia ra lm
2 loi khc nhau:
- Van 3 ng hn hp: C 02 ca vo v 01 ca ra
- Van 3 ng kiu bypass: C 01 ca vo v 02 ca ra.

Hnh 11.13. Van in t 3 ng

a) Van 3 ng hn hp; b) Van in t 3 ng by-pass
b) Ca gi
Cc ca gi iu khin phi l ca gi m vic ng m thc hin bng m t.
Trn hnh 11.14 l ca gi iu chnh, bn hng cc ca gi c gn m t. M t c trc gn
vo trc qut ca cc cnh van iu chnh. Khi nhn tn hiu iu khin, m t hot ng v
thc hin vic ng hay m van theo yu cu.

Hnh 11.14. Lu lng k Venturi

11.2 CC PHNG PHP IU KHIN

11.2.1 iu khin nhit

249

NC NONG

NC LA
NH

NC
NC
V2

NO
V1

V3

T DA

KHNG KH
H
N H
P
BLO
C

H RA

PHUN
M

DAN LA
NH

DAN NONG

QUA
T C
P GIO

Hnh 11.15. S iu khin nhit

Trn hnh 11.15 l s iu khin nhit ca mt AHU. AHU c 02 dn trao i nhit:
mt dn nng v mt dn lnh cc dn hot ng c lp v khng ng thi. Ma h dn
lnh lm vic, ma ng dn nng lm vic.
u ra ca khng kh c b tr h thng phun nc b sung b sung m cho khng
kh.
Nc nng, nc lnh v nc phun c cp vo nh cc van in t thng ng
(NC-Normal Close) v thng m (NO- Normal Open).

11.2.2 iu khin cng sut

11.2.2.1. Phng php iu khin ON-OFF
Phng php ny thng dc s dng trong cc h thng nh.
Khng ch trng thi ca mt phn t no 2 trng thi : ng v m
V d : iu chnh nhit khng kh trong phng, my iu ha ca s thc hin
nh sau :
+ Nhit t trong phng l 22 oC
+ Khi nhit trong phng xung 21oC my s dng chy.
+ Khi nhit ln 23 oC th my bt u chy li.
Nh vy my s lm vic trong khong nhit t 21 - 23oC .
chnh nhit gia 2 v tr ON v OFF gi l vi sai iu khin.
By gi ta hy biu th trn th s thay i nhit phng v cng sut theo thi
gian.

Trong iu kin l tng khi nhit ln 23oC th my bt u chy v ngc li khi

nhit t 21oC th my dng nhng do qu tnh nhit nn n 23oC v 21oC nhng nhit
phng vn thay i mt khong no .

250

Vi sai

t,C

22C

, gi
N, kW
N1

, gi
Hnh 11.16. iu khin cng sut theo kiu ON-OFF
Trong mt chu k, thi gian khng kh c lm lnh (nhit gim) v t nng
(nhit tng) ph thuc vo mi quan h gia cng sut lm lnh Qlnh v tng nhit tha
ca phng QT.
* c im ca phng php iu khin kiu ON-OFF
- n gin , gi thnh thp nn thng s dng cho h thng nh.
- Cng sut gia cc k dao ng ln. Nn khng thch hp cho h thng ln v iu
khin chnh xc.

11.2.2.2 Phng php iu khin bc.

Thng c s dng cho h thng ln c nhiu my. Phng php ny c u im
hn ch c s sai lch ln cng sut gia cc k.
Phng php iu khin bc l thay i cng sut theo tng bc, trnh cng sut
thay i qu t ngt. H iu ha c iu khin bc phi c nhiu t my.
Trong h thng ny b iu khin cn c vo tn hiu ca bin iu khin s tc ng
ln cc r le hay cng tc v lm thay i cng sut thit b ra theo tng bc hay giai on.
Ta nghin cu mt v d: Thit b iu khin cng s mt h thng iu ha gm 3
cm my chiller.
- Bin iu khin l nhit ca nc lnh vo my tnv.
- Gi tr nh trc l tnv = 8oC
* Khi nhit tng : Khi nc v tnv = 8,5oC ch c t my I lm vic. Nu nhit tip tc
tng n 9oC th t my II khi ng v lm vic cng t I. Nu nhit tng n 9,5oC th t
my th III khi ng lm vic.
* Khi nhit gim : Khi nhit gim xung 7,5 oC th t my th III ngng hot ng. Nu
tip tc gim xung 7oC th t my II dng tip. Nu xung 6,5oC th dng thm t I.

251

t,C

Vi sai

9,5C
8C
6,5C

, gi
N, kW

3N
(III)

(III)

(II)

(II)

(I)

(I)

2N
1N

, gi

Hnh 11.17. iu khin cng sut theo bc

Ta nghin cu th thay i nhit v ph ti:
- Ta c nhn xt l th cng sut thay i tng bc, trnh hin tng xung
(thay i t ngt).
- Cc my lm vic nh sau :
+ My I : Lm vic trong khong khi nhit tng ln 8,5oC v dng khi nhit
gim xung 6,5oC. Nh vy my I lm vic trong khong thi gian di nht.
+ My II: lm vic trong khong khi nhit tng ln ti 9oC v dng khi
nhit gim xung 7oC.
+ My II: Lm vic khi nhit tng ln 9,5oC v dng khi nhit gim xung
o
7,5 C
Nh vy my I lm vic nhiu nht v my II lm vic t nht. trnh tnh trng
trong mch in ngii ta c thit k cng tc chuyn mch i vai tr cc my cho nhau,
trnh cho mt my nn bt k lm vic qu nhiu trong khi my khc hu nh khng hot
ng.
u, nhc im ca phng php iu khin theo bc :
- Trnh c s thay i cng sut qu t ngt. Thch hp cho h thng ln.
- Cc my lm vic khng u nhau nn phi thng xuyn chuyn i vai tr
ca cc my.
- Bin dao ng (vi sai) ca bin iu khin tng i ln do phi qua tng
cp.
*
***

252

253

CHNG XII: THNG GI V CP GI

TI
12.1 THNG GI
12.1.1 Khi nim, mc ch v phn loi cc h thng thng gi

Khi nim
Trong qu trnh sn xut v sinh hot ca con ngi trong khng gian iu ho thng
sinh ra cc cht c hi v nhit tha, m tha lm cho cc thng s kh hu trong thay
i, mt khc nng xi cn thit cho con ngi gim, sinh ra mt mi v nh hng lu di
v sc kho.
V vy cn thit phi thi khng kh b nhim (bi cc cht c hi v nhit) ra
bn ngoi, ng thi thay th vo l khng kh c x l, khng c cc cht c hi,
c nhit ph hp v lng xi m bo. Qu trnh nh vy gi l thng gi. Qu trnh
thng gi thc cht l qu trnh thay i khng kh trong phng nhim bng khng kh
mi bn ngoi tri qua x l.

Mc ch ca thng gi
Thng gi c nhiu mc ch khc nhau tu thuc vo tng cng trnh v phm vi
nht nh. Cc mc ch chnh bao gm:
- Thi cc cht c hi trong phng ra bn ngoi. Cc cht c hi bao gm rt nhiu
v c lit k mc nh hng trong chng 2. Trong cc khng gian sinh hot cht
c hi ph bin nht l CO2.
- Thi nhit tha v m tha ra bn ngoi
- Cung cp lng xi cn thit cho sinh hot ca con ngi
- Trong mt s trng hp c bit mc ch thng gi l khc phc cc s c nh
lan to cht c hi hoc ho hon.

Phn loi
1. Theo hng chuyn ng ca gi
Ngi ta chia ra cc loi sau :
- Thng gi kiu thi : Thi khng kh sch vo phng v khng kh trong phng thi ra
bn ngoi qua cc khe h ca phng nh chnh lch ct p
Qua
t c
p
Phong
Ca thai
gio
gio

Phng php thng gi kiu thi c u im l c th cp gi n cc v tr cn thit,

ni tp trung nhiu ngi, hoc nhiu nhit tha, m tha, tc gi lun chuyn thng
ln. Tuy nhin nhc im ca phng php ny l p sut trong phng l dng nn gi
trn ra mi hng, do c th trn vo cc khu vc khng mong mun.
- Thng gi kiu ht : Ht x khng kh b nhim ra khi phng v khng kh bn
ngoi trn vo phng theo cc khe h hoc ca ly gi ti nh chnh lch ct p.
Qua
t hut
Phong
Ca l
y
gio
gio

253

Thng gi kiu ht x c u im l c th ht trc tip khng kh nhim ti ni

pht sinh, khng cho pht tn ra trong phng, lu lng thng gi nh vy khng yu cu
qu ln, nhng hiu qu cao. Tuy nhin phng php ny cng c nhc im l gi tun
hon trong phng rt thp, hu nh khng c s tun hon ng k, mt khc khng kh trn
vo phng tng i t do, do khng kim sot c cht lng gi vo phng, khng kh
t nhng v tr khng mong mun c th trn vo.
- Thng gi kt hp : Kt hp c ht x ln thi vo phng, y l phng php hiu qu
nht.
Qua
t hut
Qua
t c
p
Phong
gio
gio

Thng gi kt hp gia ht x v thi gm h thng qut ht v thi. V vy c th

ch ng ht khng kh nhim ti nhng v tr pht sinh cht c v cp vo nhng v tr
yu cu gi ti ln nht. Phng php ny c tt c cc u im ca hai phng php nu
trn, nhng loi tr cc nhc im ca hai kiu cp gi . Tuy nhin phng php kt hp
c nhc im l chi ph u t cao hn.
2. Theo ng lc to ra thng gi
- Thng gi t nhin : L hin tng trao i khng kh trong nh v ngoi tri nh
chnh lch ct p. Thng ct p c to ra do chnh lch nhit gia bn ngoi v
bn trong, dng gi to nn
- Thng gi cng bc : Qu trnh thng gi thc hin bng ngoi lc tc l s dng
qut.
3. Theo phng php t chc
- Thng gi tng th : Thng gi tng th cho ton b phng hay cng trnh
- Thng gi cc b : Thng gi cho mt khu vc nh c bit trong phng hay cc
phng c sinh cc cht c hi ln.
4. Theo mc ch
- Thng gi bnh thng : Mc ch ca thng gi nhm loi b cc cht c hi, nhit
tha, m tha v cung cp xi cho sinh hot ca con ngi.
- Thng gi s c : Nhiu cng trnh c trang b h thng thng gi nhm khc phc
cc s c xy ra.
+ phng cc tai nn trn ho cht : Khi xy ra cc s c h thng thng gi hot
ng v thi kh c n nhng ni nh sn hoc ra bn ngoi.
+ Khi xy ra ho hon : la khng thm nhp cc cu thang v ca thot
him, h thng thng gi hot ng v to p lc dng trn nhng on ny mi
ngi thot him d dng.
H thng thng gi s c ch hot ng khi xy ra s c.

12.1.2 Xc nh lu lng thng gi

Lu lng gi s dng thng gi c tnh ton ph thuc vo mc ch thng gi.
Mc ch c th l kh cc cht c hi, thi nhit tha, m tha pht sinh trong phng,
kh bi...vv.

12.1.2.1 Lu lng thng gi kh kh c

Cc cht c hi pht sinh thng gp nht l trong cc nh my cng xng sn xut.
Trong sinh hot cc cht c hi c th pht sinh nhng khu vc c bit nh nh bp, khu
v sinh. Cc loi cht c c hi trong cng nghip c th pht sinh bi cc nguyn nhn sau
y:
a. Pht sinh do cc phn ng ho hc trong qu trnh sn xut, qu trnh chy nhin liu.
254

b.
c.
d.
e.

Pht sinh do qu trnh vi sinh ho

Bc hi t b mt thong ca cc bn, b cha ho cht.
Bc hi t b mt vt c sn ph cc ho cht c hi.
R r t thit b v ng ng.

Xc nh lu lng thng gi
Lu lng thng gi c xc nh theo cng thc sau y:

L=

G
, m3 / h
yc yo

(12-1)

trong
G - Lng cht c hi ta ra phng, g/h
yc - Nng cho php ca cht c hi (tham kho bng 12.1), g/m3
yo - Nng cht c hi trong khng kh thi vo, g/m3. Nng cht c thi vo
phng rt nh c th b qua.
G
L=
, m3 / h
(12-2)
yc
Trong cng thc trn, lng cht c hi pht sinh trong phng rt kh xc nh bng l
thuyt. Ngi ta xy dng nhiu cng thc tnh ton khc nhau. Tuy nhin cng phi tha
nhn rng thc t s c nhiu sai st.
- i vi cc cht c hi pht sinh ra do phn ng ho hc hoc phn ng vi sinh ho th
c th xc nh theo l thuyt. Tuy nhin thc t c sai st ng k do ph thuc vo nng
cc cht tham gia v cc iu kin c th ca phn ng, loi nguyn liu s dng vv...
- i vi cc ngun gy c khc cng ph thuc tnh trng b mt, tc gi, nhit
phng, din tch b mt thong, khe h r r vv..
V vy cch tt nht xc nh lng cht c pht sinh l bng thc nghim. Trong
nhiu trng hp cn kho st ti ch nng cc cht c trong khng kh v s hao ht
theo thi gian ca cc cht xc nh lng cht c pht sinh.

Bng 12.1: Nng cho php ca mt s cht

TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17

Tn cht
Acrolein
Amoniac
Ancolmetylic
Anilin
Axeton
Axit acetic
Axit nitric
Axit sunfuric
Bezen
Cacbon monooxit
Cacbon dioxit
Clo
Clodioxit
Clobenzen
Du ho
Du thng
ioxit sunfua

Nng cho
php
mg/m3
2
2
50
5
200
5
5
2
50
30
1%o
0,1
1
50
300
300
20
255

TT
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35

Tn cht

Nng cho
php
mg/m3
icloetan
10
ivinin
100
Ete etylic
300
Etylen oxit
1
Hidrosunfua
100
Iot
1
Km oxit
5
Magie oxit
15
Metylenclorua
50
Naphtalen
20
Nicotin
0,5
Nit oxit
5
zn
0,1
Phnn
5
Bi thuc l, ch
3
Bi c SiO2
1
6
Bi xi mng, t

18

iclobezen

20

12.1.2.2 Lu lng thng gi kh kh CO2

Kh CO2 pht sinh trong phng ch yu l do hot ng sng ca c th con ngi thi ra.
Ngoi ra CO2 c th sinh ra do cc phn ng c bit khc. Trong phn ny ch tnh n
lng CO2 pht sinh do con ngi thi ra.
Lu lng khng kh thng gi cn thit thi kh CO2 do con ngi to ra tnh trong 1
gi c xc nh nh sau:

l=

VCO2
, m3/h.ngi
a

(12-3)

y :
VCO2 - l lng CO2 do con ngi thi ra : m3/h.ngi
- Nng CO2 cho php, % th tch. Thng chn = 0,15
a - Nng CO2 trong khng kh mi trng xung quanh, % th tch. Thng chn
a=0,03%.
l - Lu lng khng kh cn cp, m3/h.ngi
Lng CO2 do 01 ngi thi ra ph thuc vo cng lao ng, nn lu lng thng
gi thi CO2 cng ph thuc vo cng lao ng.

Bng 12.2: Lu lng thng gi thi CO2 cn thit cho 01 ngi

Cng vn ng
- Ngh ngi
- Rt nh
- Nh
- Trung bnh
- Nng

VCO2,
m /h.ngi
0,013
0,022
0,030
0,046
0,074
3

l, m3/h.ngi
= 0,1
= 0,15
18,6
10,8
31,4
18,3
43,0
25,0
65,7
38,3
106,0
61,7

Bng 12.3: Lng kh ti cn cung cp khi c ht thuc

Mc ht thuc,
iu/h.ngi
0,8 1,0
1,2 1,6
2,5 3
3 5,1

Lng khng kh ti
cn cung cp, m3/h.ngi
13 17
20 26
42 51
51 85

12.1.2.3 Lu lng thng gi thi m tha

m tha pht sinh trong phng do nhiu nguyn nhn v c gii thiu tnh ton trong
chng 3, chnh l lng m tha. Cn c vo lng m tha c th xc nh lu lng
thng gi thi m tha nh sau :

Wt
, m3/h
KK .(d max d o )
Wt - Lng hi nc to ra phng, kg/h
dmax - Dung m cc i cho php ca khng kh trong phng, kg/kg
do - Dung m ca khng kh thi vo phng, kg/kg
KK - Khi lng ring ca khng kh, kg/m3
L=

256

(12-4)

12.1.2.4 Lu lng thng gi kh nhit tha

Nhit tha tnh ton thng gi c khc vi nhit tha tnh ton iu ho khng kh do ch
nhit iu ho v thng gi c khc nhau. i vi ch iu ho nhit trong phng
kh thp, nhng i vi thng gi, do gi cp khng qua x l lnh nn yu cu v nhit
phng trong trng hp ny phi cao hn. Hin nay vn cha c cc s liu tiu chun v
ch nhit thng gi. V vy mt cch gn ng chp nhn ly nhit tha QT tnh ton theo
ch iu ho tnh thng gi v do lu lng thng gi tnh c s cao hn yu cu,
c th coi l h s d tr.
Lu lng gi thi nhit :

QT
, m3/h
(12-5)
KK .(I R I V )
QT- Lng nhit tha trong phng, kCal/h
Ir, Iv - Entanpi ca khng kh thi vo v ht ra phng, KCal/kg. Trng thi khng kh ht
ra chnh l trng thi khng kh trong phng.
Trong trng hp khng kh trong phng ch to nhit m khng ta hi m th c th
p dng cng thc :
L=

QT
, m3/h
(12-6)
0,24. KK .(t R t V )
tr, tv - Nhit ca khng kh thi vo v ht ra phng, oC
Nhit dung ring ca khng kh Ck = 0,24 kCal/kg.oC
Khi tnh ton cn lu :
- Nhit khng kh trong phng ly theo yu cu v sinh v cng ngh ca qu trnh
sn xut.
- Nhit khng kh vo phi tho mn iu kin v sinh tv > tT - a . Gi tr a tu
thuc v tr lp t ming thi nu chng 4.
- Nhit khng kh ra : C th ly bng nhit khng kh trong phng. Nu ming
ht t cao th tnh theo cng thc sau :
tR = tT + (H-Z)
(12-7)
H - Khong cch t mt sn n ming ht, m
Z - Chiu cao vng lm vic, m
- Gradien nhit theo chiu cao.
+ Thng thng : = 0,2 1,5 oC/m
+ i vi rp ht, rp chiu bng : = 0,2 0,3
+ i vi xng ngui
: = 0,4 1,0
+ i vi xng nng : = 1 1,5
L=

12.1.2.5 Lu lng thng gi kh bi

Lu lng khng kh thng gi nhm mc ch thi bi pht ra trong phng c xc
nh theo cng thc:

L=

Gb
, m3/h
SC So

(12-8)

trong :
Gb - Lng bi thi ra phng, g/h
Sc - Nng bi cho php trong khng kh, g/m3
So - Nng bi trong khng kh thi vo, g/m3

257

12.1.3 Bi s tun hon

Khi thng gi theo yu cu iu kin v sinh ni chung m khng v mt mc ch c th
no th ngi ta tnh lu lng gi thng gi da vo bi s tun hon.
Bi s tun hon l s ln thay i khng kh trong phng trong mt n v thi gian.

K=

L
, Ln/gi
V

(12-9)

trong
K - Bi s tun hon, ln/gi
L - Lu lng khng kh cp vo phng, m3/h
V - Th tch gian my, m3
Bi s tun hon cho trong cc ti liu. Vic xc nh lu lng gi theo bi s tun hon
kh thun li trn thc t.
Bng 12-3 : Bi s tun hon K (ln/gi) v lu lng gi thng gi, m3/h
TT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21

Khu vc thng gi

Nhit tT,
o
C

Nh
Phng h gia nh (tnh cho 1m2 din
tch sn)
Nh bp
Phng tm
Phng v sinh (x, tiu)
Phng v sinh : Tm v x tiu
Phng v sinh chung
Phng sinh hot tp th trong k tc x,
phng hc chung
Khch sn
Phng ng (tnh cho 1 ngi)
Khu v sinh ring
- Phng 1 ging
- Phng 2 ging
Khu v sinh chung
- Cho 1 chu x
- Cho 1 chu tiu
Bnh x, trm x
Phng bnh nhn (tnh cho 1 ging)
Phng ph
Phng cho tr s sinh b
Phng bc s
Phng X quang, chiu x
Phng chun b dng c m, kh trng
Phng vt l tr liu, rng hm mt
Nh xc
Cng trnh th thao
Phng tp luyn, thi u
- Cho 1 vn ng vin
- Cho khn gi
B bi trong nh
Phng thay qun o cnh b bi
258

Bi s tun hon hoc lu

lng gi tun hon (m3/h)
Ht ra
Thi vo

18 20

(3)

15
25
16
25
16
18

(60)
(25)
(25)
(50)
(50)
6

20

(30)

25
25

(50)
(60)

16
16

(50)
(25)

20
25
22
20
20
18
20
2

2
2
1
4
3
3
3

(40)
1,5
1,5
1
3
1
2
-

15
15
26
20

(80)
(20)
(20)
-

18
Phng ngh ca V vin, lp hc
23
Khu v sinh
Rp ht, rp chiu bng, cu lc b
16
24 Phng khn gi
16
25 Hnh lang
18
26 Cng tin
16
27 Phng ht thuc
16
28 Phng v sinh (tnh cho 1 chu x hoc
chu tiu)
18
29 Phng ngh ca nhc cng
16
30 Phng my chiu phim
3
* Ghi ch cc s liu trong du () c n v l m /h.ngi
22
23

2
(100)

Theo tnh
ton
5
10
(100)

2
-

5
3

3
3

12.2 CC HNH THC THNG GI

12.2.1 Thng gi t nhin
Thng gi t nhin l hin tng trao i khng kh trong nh v ngoi tri do chnh
lch mt khng kh. Thng gi t nhin c thc hin nh gi, nhit tha hoc tng hp
c hai.
Thng gi t nhin bao gm :
- Thng gi do thm lt
- Thng gi do kh p : nhit p v p sut gi
- Thng gi nh h thng knh dn

12.2.1.1 Thng gi t nhin di tc dng ca nhit tha

Khi nhit trong phng ln hn nhit bn ngoi tri th gia chng c s chnh
lch p sut v do c s trao i khng kh bn ngoi vi bn trong.
Cc phn t khng kh trong phng c nhit cao, khi lng ring nh nn bc ln cao,
to ra vng chn khng pha di phng v khng kh bn ngoi s trn vo th ch. pha
trn cc phn t khng kh b dn p v c p sut ln hn khng kh bn ngoi v thot ra
ngoi theo cc ca gi pha trn. Nh vy mt cao nht nh no p sut trong phng
bng p sut bn ngoi, v tr gi l vng trung ho
H 2 = h 2.( N T)

F2

Mc
ng ap

Vung trung hoa

t ,
T

t ,

F1

H1 = h1.( N T)

Hnh 12.1 : Nguyn l thng gi do nhit p

259

Trn hnh 12.1 biu th s phn b chnh lch ct p trong nh v ngoi tri.
- Ct p to nn s chuyn ng i lu khng kh l:
H = g.h.(N - T )
(12-10)
h = h1 + h2 - L khong cch gia cc ca cp gi v ca thi, m
T - Khi lng ring trung bnh ca khng kh trong phng, kg/m3
- Ct p to ra s chuyn ng ca khng kh vo phng:
H1 = g.h1.(N - T )
(12-11)
- Ct p x kh ra khi phng:
H2 = g.h2.(N - T )
(12-12)
Tc khng kh chuyn ng qua cc ca vo v ca thi :
1 =

2.H 1
=
N

2.g.h1 .( N T )
, m/s
N

2.g.h 2 .( N T )
2.H 2
, m/s
=
T
T
- Lu lng khng kh qua cc ca l :
L1 = F1.1.1
2 =

L2 = F2.2.2
F1, F2 : Din tch ca vo v ca thi, m2
1, 2 : H s lu lng ca ca vo v ca thi.
Thay vo ta c:
2.g.h1 .( N T )
, m3/s
L 1 = F1 . 1 .
N
(12-17)
2.g.h 2 .( N T )
, m3/s
L 2 = F2 . 2 .
T
(12-18)
ch n nh ta c L1 = L2 hay:
F1.1.1 = F2.2.2
T y ta rt ra :
F1 2 h 2 . N
h
=
.
= . 2
F2 1 h1 . T
h1
Gii h phng trnh
h = h1 + h2

(12-13)
(12-14)
(12-15)
(12-16)

(12-19)
(12-20)

F1 2 h 2 . N
h
=
.
= . 2
F2 1 h1 . T
h1
V thay vo phng trnh tnh lu lng ta c lu lng khng kh trao i trong trng
hp ny l :
Lu lng khng kh trao i ph thuc vo cao h v chnh mt gia
bn trong v ngoi.

260

L=

2gh( N T )
, m3/s
N
T
+
2
(F11 )
(F2 2 ) 2

Trng hp c bit khi F1 = F2 v 1 = 2

2.g.h( N T )
, m3/s
L = F..
N + T

(12-21)

(12-22)

12.2.1.2 Thng gi t nhin di tc dng p sut gi.

Ngi ta nhn thy khi mt lung gi i qua mt kt cu bao che th c th to ra
chnh ct p 2 pha ca kt cu :
- pha trc ngn gi : Khi gp kt kt cu bao che tc dng khng kh gim t
ngt nn p sut tnh cao, c tc dng y khng kh vo gian my.
- Ngc li pha sau cng trnh c dng khng kh xoy qun nn p sut gim xung
to nn vng chn khng, c tc dng ht khng kh ra khi gian my.

Hnh 12.1: Phn b p sut di tc dng ca gi

Ct p (hay chn khng) do gi to ra ti mt v tr so vi p sut kh quyn c th xc
nh theo cng thc:
N .g2
H g = K kd .
, kG/m2
(12-23)
2
Kk - H s kh ng
g - Tc gi, m/s
N - Khi lng ring ca khng kh bn ngoi tri, kg/m3
H s Kk c xc nh bng thc nghim, ngi ta to ra nhng lung gi gi thi
vo cc m hnh cc cng trnh ri o p sut phn b trn cc im cn xt trn m hnh
ri da vo l thuyt tng t suy ra p sut trn cng trnh thc.
Ta nhn thy pha mt n gi ct p do gi to ra dng v ngc li pha khut gi
c ct p m. V vy h s kh ng pha n gi c gi tr dng v pha khut gi c gi tr
m.
H s khi ng thc t ph thuc vo rt nhiu yu t nh hng gi thi so vi mt n
gi v khong cch gia cc nh ln cn.
Trong trng hp chung, c th ly h s Kk c ly nh sau:
- Pha u gi: Kmax = 0,8 thng ly k = 0,5 0,6
- Pha khut gi: Kmin = - 0,75 thng ly k = - 0,3
261

H s Kk khng ph thuc vo tc m ph thuc vo gc thi ca khng kh vo so vi

nh, hnh dng nh v v tr tng i gia cc nh vi nhau, iu ny c th thy hnh 12-2
Nhim v ca bi ton tnh thng gi l xc nh lu lng thng gi ca cng trnh di
tc dng ca gi. Di y l cc trng hp c th xy ra.

1) Trng hp c 2 ca
Gi s phn xng c 02 ca chnh lch cao gia tm ca chng l H. Coi khi lng
ring khng kh bn ngoi v bn trong khng i .
Chng ta tnh cho trng hp bn trong phng khng c nhit tha QT = 0, do tT =
tN v T = N = (hay N = T = ).
H s kh ng ca (1) l K1 v ca (2) l K2 . Chn mt phng x-x qua tm ca
(1) lm chun, p sut do gi to ra bn ngoi ca (1) l:

p1 = K 1 .

.g2

(12-24)
2
Gi px l p sut bn trong nh trn mt phng x-x. Nh vy hiu p sut ca (1) l:
p1 = p1 - px
(12-25)
Ap sut bn trong v bn ngoi ca ca 2 l:
PT(2) = px - H.
(12-26)
PN(2) = p2 - H.
Ap sut do gi to ra bn ngoi ca (2) c xc nh nh sau:

p2 = K 2 .

.g2

(12-28)

2
Hiu p sut bn trong v bn ngoi ca (2):
p2 = pT(2) - pN(2) = px - p2
- Phng trnh cn bng lu lng cho ca (1) v ca (2):

L = 1 .F1 .

(12-27)

2.(p1 p x )
2.(p x p 2 )
= 2 .F2 .

(12-29)

(12-30)

T y rt ra:

px =

12 .F12 .p1 + 22 .F22 .p2

12 .F12 + 22 .F22

L = 1 . 2 .F1 .F2 .

(12-31)

p p2
2
. 2 21
1 .F1 + 22 .F22

(12-32)

t F2/F1 = , ta c:

px =

12 .p1 + 22 . 2 .p2
12 + 22 . 2

L = 1 . 2 .F2 .

(12-33)

2 p1 p 2
.
12 + 22 . 2

(12-34)
262

Nu ca gi vo v ra tng t nhau tc 1 = 2 = th:

p1 + p2 . 2
px =
1+ 2
L = .F2 .

(12-35)

2 p1 p 2
.
1+ 2

(12-36)

T cng thc trn ta c th suy ra nh sau:

- Nu ca 1 ng
F1 = 0 :
px = p2
- Nu ca 2 ng
F2 = 0 :
px = p1

p1 + p2
2
Nh vy, khi thay i din tch cc ca th p sut bn trong phng ti tit din x-x
thay i trong khong t p1 n p2 .
- Nu F1 = F2 th

px =

p - .H

p -.H

(2)

Khng conhi
t tha
tN = tT

N= T =

p
x

(1)

Hnh 12.3

2) Trng hp c nhiu ca
Xt trng hp thng gp khi phn xng c 04 ca . Gi s bit c tc gi
ti cc ca, h s kh ng ca chng, ta s xc nh c p sut d do gi to ra cc ca
l:
.gi2
pi = K i .
, N/m2
(12-37)
2
Ta ang xt trng hp khng c nhit tha nn c th coi p sut d px trong phong
khng i theo cao, tc l p sut bn trong phng ti cc ca u bng nhau.

263

(2)

(4)

Khng conhi
t tha
tN = tT

N= T =

p = p = const
(1)

(3)

Hnh 12.4
Ap dng nh lut Becnuli cho dng qua cc ca ta c:
v i2
p = pi px = . , N/m2
(12-38)
2
trong vi l tc chuyn ng ca dng khng kh qua ca i, m/s
Hay:
2
(12-39)
vi =
( pi p x ) , m/s

Ta c phng trnh cn bng lu lng cho phn xng:

L1 + L2 = L3 + L4
(12-40)
Hay:
1.F1.v1 + 2.F2.v2 = 3.F3.v3 + 4.F4.v4
(12-41)
Thay gi tr tc vo ta c:
2
2
2
2
1 .F1 . .(p1 p x ) + 2 .F2 . .(p 2 p x ) = 3 .F3 . .(p x p3 ) + 4 .F4 . .(p x p 4 )

Gi s tt c cc ca ging nhau v cu trc, tc cc h s ging nhau, rt gn phng

trnh ta c:
F1. p1 px + F2 . p2 px = F3 . px p3 + F4 . px p4
(12-43)
Gii phng trnh (12-43) ta s tm c p sut d trong phng px v thay vo (12-42) s
xc nh c lu lng gi trao i trong trng hp ny.

12.2.2 Thng gi t nhin theo knh dn gi

Vic thng gi do nhit p c nhc im l khi kt cu cng trnh xy dng khng
kn th c rt nhiu ca gi vo v ra . Kt qu chnh lch cao gia cc ca ht v thi nh
nn lu lng khng kh trao i s gim.
Mt khc nhiu cng trnh phc tp c nhiu tng, mun thi gi ln trn nh thng
gi t nhin khng d dng thc hin c.
V th ngi ta s dng cc knh dn gi a gi ln cao v ht nhng ni cn thit
trong cng trnh.
Cc knh gi thng c b tr kn bn trong cc kt cu xy dng. pha nh ca
knh gi thng c cc nn chn ma, nng. trnh hin tng qun gi cc ng thng
gi cn nh ln cao hn so vi mi nh 0,5m.
Ct p do knh gi to nn l:
H = g.h. (N - T ), N/m2
264

Ct p do knh to nn cng ph thuc ma v c gi tr ln v ma ng.

V pha bn trong ngi ta s dng cc ming ht c tnh cht trang tr kt hp . Vi
h thng ny khng cn phi thc hin thi gi vo phng m nh thng gi thm lt b
li lng gi thot ra.
Vic tnh cao knh gi c thc hin nh sau:
- Cn c vo lu lng thng gi yu cu, tit din knh gi ta xc nh c tc
gi:
= L/F, m/s
- Trn c s tc v tit din xc nh tng tr lc
p = pcb + pms
- Chiu cao h phi ln khc phc tr lc ng ng, hay:
H = g.h. (N - T ) > pcb + pms

12.3 THNG GI CNG BC

Thng gi nh qut gi l thng gi cng bc. So vi thng gi t nhin thng gi
cng bc c phm vi hot ng ln hn, hiu qu cao hn, c th d dng iu chnh v thay
i lu lng thng gi cho ph hp. Tuy nhin thng gi cng bc c chi ph u t v vn
hnh kh ln.

12.3.1. Thng gi cc b
12.3.1.1. Thng gi ht cc b
Mc ch: Ht thi ra ngoi nhng cht c hi ngay t ch pht sinh ra chng, khng
cho lan to ra xung quanh lm nhim khng kh trong phng.
u im ca thng gi ht cc b so vi thng gi tng th l ch do ht ngay lp
tc cc cht c hi ti ni pht sinh nn lu lng thng gi nh, gim chi ph vn hnh
Thng gi ht cc b c nhiu kiu dng, di y la mt s kiu thng gi cc b
ph bin nht thng c s dng.

1. T ht kh
T ht l ni thc hin cc thao tc sn xut pht sinh cc cht c hi. Cht c hi
pht sinh c ht vo bn trong t v thi ra bn ngoi.
Cc dng t ht thng c s dng cho cc trng hp: Gia cng nng kim loi, m
kim loi, dng cho sn cc vt phm, dng cho hn, dng cho cc th nghim c pht sinh
cc cht c hi, dng cho cc qu trnh sn xut c sinh cc cht c hi khc.
T ht c cu to rt a dng, tu tng trng hp c th . Cu to chung bao gm:
bn thao tc 1, l ni gia cng, cht to cc chi tit. Ca ly gi dng ly gi t
bnnngoi vo bn trong t nhm gim nng cht c pht sinh trong t. ng thot gi ra
ngoi 3, c ni thng vi qut c lu lng v ct p m bo yu cu.

265

Hnh 12.5: Cu to t ht
1- Bn thao tc; 2- Ca ht gi; 3- ng thot gi

2. Chp ht

Chp ht l dng ht cc b n gin v ph bin, thng c s dng ht thi gi

nng, bi, kh c c tnh cht nh hn khng kh .
Chp ht c th li dng lc ht t nhin hay cng bc ht gi.
a. Chp ht gi t trn cc ngun to nhit
i vi chp ht kiu ny, lc ht to nn do lc y Acsimet. Khng kh trn b mt
ngun to nhit nng nn nh hn v bc ln cao i vo cc chp ht gi v i ra ngoi

Hnh 12.5: Chp ht lm vic bng sc ht t nhin

Lu lng khng kh ht c th xc nh theo thc nghim [1]:
L = 0,65.3 Q.F 2 .h , m3/h
Q - Lng nhit to ra t b mt F, kcal/s
F - Din tch b mt to nhit, m2
h - Chiu cao t mp di ca chp n ngun to nhit., m.
Cng thc ny p dng trong trng hp h < 1,5. F , trong trng hp ny hu ht kh
bc ln c ht vo chp ht, tit din ngang ca lung coi nh khng i v bng tit din
ca ngun to nhit
- Trong trng hp khong cch ln do chuyn ng khuych tn nn tit din
lung tng, trong trng hp ny c th tnh lu lng v kch thc lung nh sau :
- Lu lng :
266

L z = 0,13.Z 3/ 2 .Q1/ 3
- B rng hay ng knh lung khng kh khong cch z tnh t tiu im ca
lung (xem hnh 12.6):
dZ = 0,45.Z0,88, m
trong :
Z - Khong cch t tiu im lung ti tit din ang xt, m
Q - Lng nhit to ra t b mt F, kcal/s

2d

dz

Hnh 12.6: Lung khng kh bc ln t b mt to nhit

T cng thc tnh ng knh dz, c th xc nh c kch thc phu cc tiu khi bit
c cao h tnh t b mt to nhit ln ming phu hoc ngc li xch nh c cao
khi bit trc kch thc phu.
b. Chp ht gi cng bc
Lu lng chp ht cng bc ph thuc vo lu lng qut . Lung khng kh trc
chp ht cng bc c cc c im sau :
- S thay i tc trn trc ca chp ht ph thuc vo gc m ca chp. Gc m
cng ln th vn tc ti tm chp vmax cng ln so vi vn tc trung bnh vTB
+ i vi chp c gc m 90o : vmax = 1,65.vTB
+ i vi chp c gc m 60o : vmax vTB
- Vn tc trung bnh c xc nh :
L
v TB = , m/s
F
- Vn tc ti mt im bt k trong phn ko di ca chp nh sau :
+ i vi chp trn hoc vung:

ro2
v xy = v max . 2
, m/s
x + y2
+ i vi chp ch nht c cnh a > b
v xy = v max .

h2
a

h + ( b 0,5.a).y

, m/s

267

ro

vmax
vxy

x
F
Hnh 12.7: Lung khng kh trc chp cng bc
c. Phu ht
Phu ht c s dng thi cc loi bi nng, hi c cc thit b cng ngh nh my
mc gia cng c kh, my dt ..vv. Phu c thit k nh mt b phn cu thnh ca my
mc cng ngh.
thi bi cc my kch thc trung bnh, tc dng phi ly khng nh hn 30 m/s
v ng knh ng khng nh hn 40mm

12.3.1.2 Thng gi thi cc b

Khi cn thng gi cho mt khu vc nh v d nh khu vc nhit cao v c nhiu
cht c hi ngi ta b tr cc ming thi gi ti v tr ngi ang lm vic. Cc ming thi
thng c dng hoa sen. Hoa sen thng c s dng nhng ni to nhit mnh c bit
nhng ni c bc x nhit ln nh cc l nung, l sy, b l rn, ch rt khun c vv. . .
Trong mt s trng hp khc ngi ta s dng thit b lm mt kiu di ng . Thit b
ny gm bm, qut v mt t ng bn trong c b tr cc vi phun nc, lp lc chn nc.
Khng kh trong phng c qut ht vo thit b, i qua ngn phun nc trao i nhit m
v h nhit trc khi thi ra lm mt .
a. Thi mt cc b bng chp gi hoa sen
Chp gi hoe sen dng cung cp lung khng kh tp trung

12.3.1.3. Trong dn dng

thc hin thng gi cho cc phng nh v tip xc vi khng kh ngoi tri ngi ta
thng lp t cc qut gn tng. Tu tng trng hp m c th chn gii php ht thi
khng kh trong phng hay thi cp kh ti vo phng.

Vt n

Khung g
Mi
ng th
i

M t

Khung thep

Ca ong mt
ng

Qut
nha

b) Qut khung st
Hnh 12.2 : Lp t qut gn tng
268

a)
khung

Trn hnh 12.2 trnh by 2 kiu qut thng gi hay c s dng. Qut khung nha
hnh thc ph hp cc cng trnh dn dng, qut khung st thung c s dng trong cc x
nghip cng nghip.
Cch lp t qut thng gi kiu gn tng n gin. Tuy nhin khng phi
phng no cng lp t c. i vi cc phng nm su trong cng trnh ngi ta s dng
qut thng gi t trn laphng cng h thng knh thng gi, ming ht, ming thi.
Hnh 12.3 : Qut thng gi gn tng GENUIN
Trn hnh 12.3 l qut thng gi ca hng GENUIN thng hay c s dng
thng gi cc b . Qut ny c th gn tng hoc trn vi cc thng s k thut v m thut
rt tt. Cc c tnh k thut ca qut trnh by trn bng 12.2.
Bng 12.2 : cc thng s qut gn tng GENUIN
MODEL
APB 15
APB 20
APB 25
APB 30

in
p
220 V
220 V
220 V
220 V

Cng
sut, W
24
28
36
48

L
m3/pht
4,8
8,1
12,6
18

n
dB
37
40
43
48

Kch thc, mm
A
150
200
250
300

B
250
303
350
400

E
190
240
290
340

G
88
71
80
90

H
53
83
58
87

F
53
50
50
44

QUA
T

12.3.2. Thng gi tng th

Hnh 12.4 : S b tr qut thng gi
Trn hnh 12.4 l mt v d v thng gi tng th. Qut s dng thng gi tng th
thng l qut dng ng hoc cc qut ly tm..
thng gi cho cc phng ln hoc nhiu phng mt lc ngi ta s dng thng gi kiu
tng th.

269

CHNG XIII: LC BI V TIU M

13.1 LC BI
13.1.1 Khi nim
trong sch ca khng kh l mt trong nhng tiu chun quan trng cn c
khng ch trong cc khng gian iu ho v thng gi. Tiu chun ny cng quan trong i
vi cc i tng nh bnh vin, phng ch bin thc phm, cc phn xng sn xut in
t, thit b quang hc .. vv
Bi l nhng phn t vt cht c kch thc nh b khuch tn trong mi trng
khng kh.
Bi l mt trong cc cht c hi. Tc hi ca bi ph thuc vo cc yu t: Kch c
bi, nng bi v ngun gc bi.
Phn loi bi
- Theo ngun gc ca bi
+ Hu c: Do cc sn phm nng nghip v thc phm nh thuc l, bng vi,
bi g, cc sn phm nng sn, da, lng sc vt.
+ Bi v c: C ngun gc t kim loi, khong cht, bi v c, t, , xi
mng, aming.
Theo kch c ht bi:
Bi c kch c cng b tc hi cng ln do kh nng xm nhp su, tn ti trong khng kh
lu v kh x l. Theo kch c bi c phn thnh cc dng ch yu sau:
+ Siu mn: L nhng ht bi c kch thc nh hn 0,001m. Loi bi ny l
tc nhn gy mi trong cc khng gian thng gi v iu ho khng kh.
+ Rt mn
: 0,1 1 m
+ Mn
: 1 10 m
+ Th
: > 10 m
- Theo hnh dng ht bi
Theo hnh dng c th phn thnh cc dng bi sau:
+ Dng mnh (dng tm mng)
+ Dng si
+ Dng khi
Tc hi ca bi
Bi c nhiu tc hi n sc kho v cht lng cc sn phm
- i vi sc kho ca con ngi bi nh hng n ng h hp, th gic v nh
hng n cuc sng sinh hot khc ca con ngi. c bit i vi ng h hp, ht bi
cng nh nh hng ca chng cng ln, vi c ht 0,5 10m chng c th thm nhp su
vo ng h hp nn cn gi l bi h hp. Mc nh hng ca bi ph thuc nhiu vo
nng bi trong khng kh (mg/m3). Nng bi cho php trong khng kh ph thuc vo
bn cht ca bi v thng c nh gi theo hm lng xit silic (SiO2).
- Nhiu sn phm i hi phi c sn xut trong nhng mi trng ht sc trong
sch. V d nh cng nghip thc phm, cng nghip ch to thit b quang hc, in t ..
- Nng :
+ Nng bi cho php trong khng kh thng cho theo nng xit silic

271

Bng 13.1. Nng cho php ca bi trong khng kh

Hm lng SO2,
%
Z > 10
2 10
<2
Bi aming

Nng bi cho php ca

khng kh trong khu lm vic
Zb < 2 mg/m3
24
46
<2

Nng bi cho php ca

khng kh tun hon
Zb < 0,6 mg/m3
< 1,2
< 1,8

13.1.2 Thit b lc bi, phn loi v cc thng s c trng ca n

Trong k thut iu ho khng kh v thng gi thng ngi ta c trang b i km
theo cc h thng lc bi cho khng kh. C nhiu kiu thit b lc bi hot ng da trn
nhiu nguyn l rt khc nhau.
Phn loi
Thit b lc bi c nhiu loi, tu thuc vo nguyn l tch bi, hnh thc bn ngoi,
cht liu ht bi vv. . . m ngi ta chia ra cc loi thit b lc bi nh sau:
- Bung lng bi dng hp
- Thit b lc bi kiu xiclon
- Thit b lc bi kiu qun tnh
- Thit b lc bi kiu ti vi.
- Thit b lc bi kiu li lc.
- Thit b lc bi kiu thng quay
- Thit b lc bi kiu si bt
- Thit b lc bi bng lp vt liu rng
- Thit b lc bi kiu tnh in
Cc thng s c trng ca thit b lc bi
Cc thng s c trng cho mt thit b lc bi bao gm: Hiu qu lc bi, Ph ti
khng kh v tr lc ca thit b lc bi.
- Hiu qu lc bi b: L t l phn trm lng bi c x l so vi lng bi c
trong khng kh ban u.

G 'b G"b
Z 'b Z "b
.
100
%
=
.100%
G 'b
Z 'b
G'b, G"b - Lng bi vo ra thit b trong mt n v thi gian, g/s
z'b, z"b - Nng bi vo ra thit b trong khng kh u vo v u ra thit b,
b =

g/m3

- Ph ti khng kh: Lu lng lu thng khng kh tnh cho 1m2 din tch b mt lc.
L
(13-1)
L f = , m3/h.m2
F
L - Lu lng lu thng khng kh, m3/h
F - Din tch b mt lc bi, m2
- Tr lc thy lc: Mt trong nhng ch tiu quan trng ca thit b lc bi l tr lc
cc b do b lc gy ra i vi dng khng kh khi i qua n. Tr lc ca b lc c tnh
theo cng thc.
. 2
, N/m2
(13-2)
p = .
2
Trong
- H s tr lc cc b ca b lc;
- Khi lng ring ca khng kh qua b lc, kg/m3 ;
- Tc khng kh qua b lc, m/s.
272

- Ngoi ra i vi cc b lc bi cn c cc ch tiu nh gi khc na nh: Mc tiu th

in nng, gi c, mc gn vv. . .

13.1.3 Mt s thit b lc bi
13.1.3.1 Bung lng bi.
Bung lng bi c cu to dng hp, khng kh vo 1 u v ra u kia. Nguyn tc
tch bi ca bung lng bi ch yu da trn:
- Gim tc hn hp khng kh v bi mt cch t ngt khi vo bung. Cc hi bi
mt ng nng v ri xung di tc dng ca trng lc.
- Dng cc vch chn hoc vch ngn t trn ng chuyn ng ca khng kh, khi
dng khng kh va p vo cc tm chn cc ht bi b mt ng nng v ri xung y
bung.
- Ngot dng khi chuyn ng trong bung.
Di y trnh by cu to mt s kiu bung lng bi
* Bung lng bi loi n gin: Bung n gin c cu to hnh hp, rng bn trong,
nguyn l lm vic da trn gim tc t ngt ca dng khng kh khi i vo bung.
Bung c nhc im l hiu qu lc bi khng cao, ch t 50 60% v ph ti khng ln
do khng th ch to bung c kch thc qu to, tc vo ra bung i hi khng qu cao.
Thc t t s dng bung lc kiu ny.
u
H

Hnh 13.1. Bung lng bi dng hp loi n gin

* Bung lng bi nhiu ngn hoc mt ngn c tm chn khc phc c nhc im ca
bung lng bi loi n gin nn hiu qu cao hn. Trong cc bung lng bi ny khng kh
chuyn ng dch dc hoc xoy trn nn khi va p vo cc tm chn v vch ngn cc ht
bi s mt ng nng v ri xung. Hiu qu c th t 85 90%.

a) Bung lng bi nhiu ngn

b) bung lng bi c tm chn

Hnh 13.2. Cc loi bung lng bi

Tnh ton bung lng bi hnh hp n gin

- Chiu di ti thiu cn thit ca bung lng bi gi li ht bi c ng
knh d:

273

L min =

18..L
,m
m .d 2 .B

(13-3)

trong :
- nht ng hc ca khng kh, kg.s/m2;
L - Lu lng khng kh i qua bung lng, m3/s;
m - Trng lng n v ca bi, kg/m3;
d - ng knh ht bi, m;
B - Chiu rng bung lng, m
- Ngc li, khi kch thc bung xc nh, ta c th xc nh ng knh ht bi
b nht m bung c kh nng gi li:
18..L
d min =
,m
(13-4)
m .B.l
Cc cng thc trn y ch tnh trong trng hp khng kh chuyn ng trong bung l
chy tng. Thc t khng tc khng kh chuyn ng trong bung thng chn l 0,6 m/s.
Khi dng khng kh ang chy tng. Khi chuyn sang ch chy ri cng thc trn
khng cn ng na.

13.1.3.2 B lc bi kiu xicln

B lc bi xiclon l thit b lc bi c s dng tng i ph bin. Nguyn l lm
vic ca thit b lc bi kiu xiclon l li dng lc ly tm khi dng khng kh chuyn ng
tch bi ra khi khng kh
Nguyn l lm vic ca thit b lc bi xiclon nh
sau: Khng kh c bi ln i qua ng 1 theo phng
tip tuyn vi ng tr 2 v chuyn ng xoy trn i
xung di pha di, khi gp phu 3 dng khng kh
b y ngc ln chuyn ng xoy trong ng 4 v
thot ra ngoi. Trong qu trnh chuyn ng xoy c
ln v xung trong cc ng cc ht bi di tc dng
ca lc ly tm va vo thnh, mt qun tnh v ri
xung di. y xiclon ngi ta c lp thm van x
x bi vo thng cha. Van x 5 l van x kp 2
ca 5a v 5b khng m ng thi nhm m bo lun
cch ly bn trong xiclon vi thng cha bi, khng
cho khng kh lt ra ngoi.

Hnh 13.3. Cu to lc bi kiu xiclon

Tnh ton Xiclon:

tnh ton ngi ta gi thit
1- Cc ht bi c kch thc hnh cu.
2- Lc ly tm tc dng ln ht bi theo hng bn knh ca xiclon v b qua lc tc
dng ca trng lc.
274

3- Ht bi c tch ra khi khng kh sau khi va chm vo thnh xiclon

Da vo cc gi thit ngi ta xc nh c c ht bi nh nht c th
gi li c trong xiclon v thi gian chuyn ng ca ht bi t lc vo n lc lng ng
di y xiclon:

d = 3.
. k . ln 2 , m
(13-5)
.n. m
R1
=

R
18. k
.
. ln 2 , s
2
2
R1
.d m

(13-6)

trong :
- nht ng hc ca khng kh, m2/s
k, m - Khi lng ring ca khng kh v bi, kg/m3
R1 - Bn knh ca ng thot kh, m
R2 - Bn knh hnh tr ca xiclon, m
- Vn tc trung bnh ca ht bi, s-1
n - S vng quay ca ht bi dc theo chiu cao xiclon
nng cao hiu qu kh bi ca xiclon ngi ta cc gii php sau:
- S dng xicln c mng nc: Pha trn thn hnh tr c lp cc mi phun nc.
Nc phun theo chiu thun vi chiu chuyn ng ca khng kh trong xicln v phi to ra
mng nc mng chy t trn xung v lng b mt trong ca thit b. ng thot gi ra v
ng gi vo u c lp theo phng tip tuyn ng tr. Trong qu trnh khng kh c ln
bi chuyn ng bn trong tr, cc ht bi vng ln b mt bn trong xiclon v lp tc b
nc cun tri v theo nc ra ngoi. Kh nng ht bi b bn tr li t hn rt nhiu so vi
xicln kiu kh.
- S dng xicln t hp: Lc ly tm tc ng ln ht bi t l nghch vi ng knh
xiclon. Nh vy tng hiu qu lc bi, tc tch c cc ht bi nh cn gim ng knh
xicln. Tuy nhin khi gim ng knh xicln th lu lng gim, khng p ng yu cu.
gii quyt mu thun trn ngi ta s dng xicln t hp hay cn gi l xicln chm. Trong
xicln ny ngi ta ngi ta ghp t vi chc n hng trm xicln con.

13.2.3.3 B lc bi kiu qun tnh

Nguyn l hot ng ca thit b lc bi kiu qun tnh l da vo lc qun tnh ca
ht bi khi thay i chiu chuyn ng t ngt.
Trn hnh 13-4 trnh by cu to ca thit b lc bi kiu qun tnh. Cu to gm nhiu
khoang ng hnh chp ct c ng knh gim dn xp chng ln nhau to ra cc gc hp vi
phng thng ng khong 60o v khong cch gia cc khoang ng khong t 5 6mm.
Khng kh c bi c a qua ming 1 vo phu th nht, cc ht bi c qun tnh ln i
thng, khng kh mt phn i qua khe h gia cc chp v thot ra ng 3. Cc ht bi c
dn vo cui thit b.
Thit b lc bi kiu qu tnh c cu to v nguyn l hot ng tng i n gin nhng
nhc im l hiu qa lc bi thp, tng hiu qu lc bi ngi ta thng kt hp cc
kiu lc bi vi nhau, c bit vi kiu lc kiu xicln, hiu qu c th t 80 98%. Phn
khng kh c nhiu bi cui thit b c a vo xicln lc tip.

275

Hnh 13.4. Cu to lc bi kiu qun tnh

13.2.3.4 B lc bi kiu ti vi.
Thit b lc bi kiu ti vi c s dng rt ph bin cho cc loi bi mn, kh kh
tch khi khng kh nh lc qun tnh v ly tm. lc ngi ta cho lung khng kh c
nhim bi i qua cc ti vi mn, ti vi s ngn cc ht bi li v khng kh i thot qua.
Khng khra
5

Khng kh+ bu
i
1
2

3
4

Hnh 13.5. Cu to lc bi kiu ti vi

Qua mt thi gian lc, lng bi bm li bn trong nhiu, khi hiu qu lc bi cao
t 90 95% nhng tr lc khi ln p = 600 800 Pa, nn sau mt thi gian lm vic
phi nh k r bi bng tay hoc kh nn trnh nghn dng gi i qua thit b. i vi
dng kh m cn sy kh trc khi lc bi trnh hin tng bt dnh trn b mt vi lc lm
tng tr lc v nng sut lc. Thit b lc bi kiu ti vi c nng sut lc khong 150
180m3/h trn 1m2 din tch b mt vi lc. Khi nng bi khong 30 80 mg/m3 th hiu
qu lc bi kh cao t t 9699%. Nu nng bi trong khng kh cao trn 5000 mg/m3
th cn lc s b bng thit b lc khc trc khi a sang b lc ti vi.
B lc kiu ti vi c nhiu kiu dng khc nhau, di y trnh by kiu ti vi
thng c s dng. Trn hnh 13-5 l cu to ca thit b lc bi kiu ti vi n gin. Hn
hp khng kh v bi i vo ca 1 v chuyn ng xoy i xung cc ti vi 2, khng kh lt
qua ti vi v i ra ca thot gi 5. Bi c cc ti vi ngn li v ri xung phu 3 v nh
k x nh van 4
r bi ngi ta thng s dng cc cnh gt bi hoc kh nn chuyn ng ngc
chiu khi lc bi, cc lp bi bm trn vi s ri khi b mt bn trong ti vi.
276

13.2.3.5 B lc bi kiu li
B lc bi kiu li c ch to t nhiu loi vt liu khc nhau nhm lm cho dng
khng kh i qua chuyn ng dch dc nhm loi b cc ht bi ln trong khng kh. Loi
ph bin nht gm mt khung lm bng thp, hai mt c li thp v gia l lp vt liu
ngn bi. Lp vt liu ny c th l cc mu kim loi, s, si thu tnh, si nha, vv. . .
Kch thc ca vt liu m cng b th khe h gia chng cng nh v kh nng lc
bi cng cao. Tuy nhin i vi cc loi lc bi kiu ny khi hiu qu lc bi tng u km
theo tng tr lc

Hnh 13.6. Cu to lc bi kiu li

Trn hnh 13-6 l tm li lc vi vt liu m l li kim loi hoc s. Kch thc
thng thng ca tm lc l 500 x 500 x (75 80)mm, khu kim loi c kch thc 13 x 13 x
1mm. Li lc c tr lc kh b 30 40 Pa. Hiu qu lc bi c th t 99%, nng sut lc
t 4000 5000 m3/h cho 1m2 din tch b mt li lc. Loi lc bi kiu li ny rt thch
hp cho cc loi bi l si bng, si vi vv . . . Hm lng bi sau b lc t 6 20 mg/m3
Tu theo lu lng khng kh cn lc cc tm c ghp vi nhau trn khung phng
hoc ghp nhiu tng tng hiu qu lc (hnh 13-7).
Trong mt s trng hp vt liu m c tm du nng cao hiu qu lc bi.
Tuy nhin du s dng cn lu m bo khng mi, lu kh v kh xi ho.
Sau mt thi gian lm vic hiu qu kh bi km nn nh k v sinh b lc

Hnh 13.7. Lp ghp b lc bi kiu li

277

13.2.3.6 B lc bi kiu thng quay

B lc bi thng quay thng c s dng trong cc nh my dt lc bi bng
trong khng kh.
Trn hnh 13-8 trnh by cu to b lc kiu thng quay. Cu to gm mt khung hnh
trng c qun li thp quay quanh trc vi tc 12 vng pht.

Hnh 13.8. Lp ghp b lc bi kiu li

Tc quay ca b lc kh thp nh hp gim tc v c th iu chnh tu thuc vo
lng bi thc t. Khi quay cng chm, lng bi bm trn b mt tang trng cng nhiu,
hiu qu lc bi cao nhng tr lc ca thit b ln.
Nguyn l lm vic ca thit b nh sau: khng kh c a vo t pha di v x
ln b mt ngoi ca trng. Khng kh i vo bn trong tang trng, bi c gi li trn b
mt trng v khng kh sch i ra hai u theo cc khe h 4.
tch bi trn b mt trng, ngi ta s dng c cu tch bi 5, c cu c tc dng
bc lp bi ra khng b mt v ri xung ng 6 v ti gom bi 7. Ngoi ra ngi ta c th s
dng h thng ng ht bi c ming ht t ln b mt tang trng v ht sch bi a ra ngoi.
Trong trng hp trong khng kh u ra cn ln nhiu bi mn th c th kt hp vi
b lc bi kiu ti vi t pha sau lc tinh. Khng kh ra thit b co hm lng bi thp c
0,5 mg/m3, nhng tr lc khc ln, c th ln n 1000 Pa, ph ti c th ti 70008000
m3/h cho mi b lc.

13.2.3.7 B lc bi kiu si bt
Thit b lc bi kiu si bt nhm to mng nc, khng kh co ln bi i qua, cc ht
bi b t v c mng nc gi li v a ra ngoi.
Trn hnh 13-9 l cu to ca b lc kiu si bt. Khng kh c a vo thit b qua
ng 1, sau n c thot ln pha trn qua tm thp c l 5 lm cho lp nc chy pha
trn si bt. Mng bt 3 to ra s gi bi li. Nc sch c a vo t ng cp nc 2 v
mang bi thot ra ngoi theo ng x 4. Lp bt cng dy th hiu qu lc bi cng ln, nhng
tng tr lc dng khng kh. B dy hp l ca lp bt khong 80100mm v vn tc khng
kh ra khi lp bt khong 22,5m/s l ti u. Nu tc qu ln s lm tng tr lc v c
th cun theo c nc ln bi theo dng khng kh i ra. Lu lng nc cp khong 0,20,3
lt cho 1m3 khng kh.

278

a) B lc bi si bt 1 tng

b) B lc bi nhiu tng si bt

Hnh 13.9. B lc bi kiu si bt

Nhc im ca b lc si bt l tiu tn nc kh nhiu. khc phc nhc im
ny ngi ta ch to thit b lc nhiu tng, nc tng trn c a xung tng di. Trong
thit b ny tng th nht tm thp c c l d = 6mm v bc s = 12mm, tng di c
l d=8mm, bc s = 16mm. Thit b lc bi nhiu tng bt nh vy hiu qu lc bi kh cao,
t 99,7%, nng bi trong khng kh cn li kh thp, di 12 mg/m3.

13.2.3.8 B lc bi lm bng vt liu rng

C nhiu kiu thit b lc bi lm bng vt liu rng, nhng hiu qu hn hn
l thit b kt hp ti nc.
Trn hnh 13-10 l cu to ca thit b dng ny. C 02 lp vt liu rng bng nha.
Khng kh i t di ln, nc c phun t trn xung. Cc vi phn nc t ngay pha
bn di lp vt liu rng pha trn. Lp vt liu di c tc dng lc bi, lp trn ngoi tc
dng lc bi, cn c nhim v quan trng l ngn cn cc git nc b cun theo dng khng
kh.
Thit b lc bi kiu vt liu rng c kh nng kh mi rt tt c bit kh cc mi v
cht c hi trong kh thi cng nghip.
Cc thng s k thut ca b lc bi bng vt liu rng nh sau:
- Vn tc khng kh qua tit din ngang thit b: v = 1,82,0 m/s
- Kch thc ht bi c th lc 25 m

279

Hnh 13.10. B lc bi bng vt liu rng

Di y l hiu qu kh cht c hi ca thit b lc hng Scrubber United
Specialists. Inc (M):
Bng 13.2. Hiu qu kh kh c ca thit b lc
hng Scrubber United Specialists. Inc (M)
TT
1
2
3
4
5
6
7
8

Cht kh
Axit cromic
Axit axtic
Alkaline
Xyanic
HCl
H2SO4, SO3, SO2
NO, NO2
HNO3

Hiu qu
98 99%
80 90%
85 90%
80 85%
75 85%
95 98%
65 85%
80 90%

Cht lng ti
Nc

Dung dch kim

13.2.3.9 B lc bi kiu hp xp hoc kiu ti

Nhc im ca mt s loi thit b lc l khi bi bm trn b mt tuy hiu qu kh
bi c nng cao nhng tr lc tng ln ng k, trong nhiu trng hp tr nn qu ln lm
gim ng k lu lng gi tun hon. khc phc nhc im ngi ta thit k b lc
kiu hp xp.
B phn chnh ca b lc bi l mt tm lc bng vi, giy lc hoc si tng hp c
xp dch dc nh vy tng din tch thot gi, ng thi bi c ngn li trn b mt ca tm
lc c dn v cc gc cui ti, tr li b mt cho gi thot.
nng cao hiu qu kh bi ngi ta ghp nhiu lp vi lc c mn khc nhau
cng v pha cui cng mn.

13.2.3.10 B lc bi kiu tnh in

B lc tnh in c s dng lc ht gia cc ht nh np in m. Cc ht bi bn
trong thit b lc bi ht nhau v kt li thnh khi c kch thc ln cc tm thu gp.
Chng rt d kh b nh dng kh.

280

Thit b lc bi kiu in hnh trnh by trn hnh 13-11. Thit b c chia thnh 2
vng:
Vng in ho v vng thu gp. Vng in ho c cng cc si dy mang in tch
dng vi in th 1200V. Cc ht bi trong khng kh khi i qua vng in ho s mang in
tch dng. Sau vng in ho l vng thu gp, gm cc bn cc tch in dng v m xen k
nhau ni vi ngun in 6000V. Cc bn tch in m ni t. Cc ht bi tch in dng khi
i qua vng thu gp s c bn cc m ht vo. Do gia cc ht bi c rt nhiu im tip
xc nn lin kt gia cc ht bi bng lc phn t s ln hn lc ht gia cc tm cc vi cc
ht bi. Do cc ht bi kt li v ln dn ln. Khi kch thc cc ht ln s b dng
khng kh thi ri khi b mt tm cc m. Cc ht bi ln ri khi cc tm cc vng thu
gp s c thu gom nh b lc bi th kiu trc quay t cui gom li.
Blo
c th
ki
u tru
c quay

Dy in hoa
T
m n
i
t

Khng kh+ Bu
i

Khng khsa
ch

Vung thu gop

Vung in hoa

Hnh 13.11. B lc bi kiu tnh in

Thit b lc bi kiu tnh in rt hiu qu i vi cc loi bi kch c t 0,5 m
8m. Khi cc ht bi c kch c khong 10m v ln hn th hiu qu gim. Tn tht p sut
khi i qua vng in ho v vng thu gp thp v nm trong khong t 0,15 n 0,25 in. WG
(t 37 n 62 Pa) v tc khong kh t 300 n 500 fpm (1,5 n 2,5m/s).
Cn lu vn an ton v in th s dng rt cao v nguy him n tnh mng con
ngi.

13.2 TIU M
13.2.1 Khi nim.
Ting n l tp hp nhng m thanh c cng v tn s khc nhau sp xp khng
c trt t, gy kh chu cho ngi nghe, cn tr con ngi lm vic v ngh ngi.

13.2.1.1 Cc c trng c bn ca m thanh

c trng ca ngun m bao gm cc i lng sau: Cng sut m thanh, p sut m,
cng , vang vng, tn s, tc v hng
a. Nng lng m thanh, cng m thanh, ngng nghe v ngng chi tai.
Ngun m thanh pht ra nng lng di dng m thanh. Nng lng m thanh c o
bng Watt. Mc nng lng m thanh 10-12W c coi nh ngng nghe thy ca tai mt

281

ngi tr bnh thng c th cm nhn c. n ca n c coi c gi tr l 0 dB

(deciben). Gi tr n tng ng vi nng lng m thanh cho bn di y
Nng lng m thanh ca cc ngun m c th hnh dung theo bng di y.
Bng 13.3. Tiu chun n
STT
Ngun gy n
Cng sut
W
1
Ting n ca tn la
108
2
ng c phn lc (Pha sau ng c)
105
3
My bay phn lc khi ct cnh
104
4
ng c tua bin khi khi ng
103
5
My bay cnh qut khi khi ng
102
6
m thanh ca n organ ng ln
101
7
ng c my bay loi nh
100
8
Ting loa radio
10-1
9
t trn ng cao tc
10-2
10 Ting ht, ting ci
10-3
11 Ting n khi sp xp tha
10-4
12 Ni chuyn, tr chuyn
10-5
13 Thit b in, qut thng gi
10-6
14 Khng kh ra ming thi gi trong vn phng
10-7
15 ng h in c nh
10-8
16 Ni nh, ni thm, x xo
10-9
17 Ting lo xo
10-10
18 Hi th ca con ngi
10-11
19 Ngng nghe thy
10-12

n
dB
200
170
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

Cng sut ngun m khng th o trc tip m c tnh ton t kt qu o p sut. Ta

hy hnh dung mt mt cu bao quanh mt ngun gy n (ngun ny t tm mt cu), tt
c nng lng pht ra t ngun n i xuyn qua b mt cu. Cng sut ngun m qua mt n
v din tch b mt cu gi l cng m thanh, biu din bng w/m2. Cng m thanh t
l nghch vi khong cch t b mt n tm ngun m.
m thanh l nhng dao ng c hc c lan truyn di hnh thc sng trong mi trng
n hi, nhng khng phi bt c sng no n tai cng gy ra cm gic m thanh nh nhau.
Cng m thanh nh nht mt sng m xc nh m tai ngi nghe thy c gi l
ngng nghe. m thanh c tn s khc nhau gi tr ngng nghe cng khc nhau. Cng
m thanh ln nht m tai ngi c th chu c gi l ngng chi tai.
Nh vy ngng nghe l gii hn di v ngng chi tai l gii hn trn ca cng
m thanh ng vi mt tn s no m tai ngi c th cm nhn hoc chu ng c.
b. Tn s v vang di (loudness) ca m thanh
m thanh lan truyn trong mi trng di dng sng. Chnh lch gia v tr pha trn
v di gi l bin v c coi l vang ca ngun m.
Mi m thanh c c trng bi mt tn s dao ng ca sng m. Tn s l s ln
dao ng trong mt giy v c o bng Hz. Bnh thng tai ngi cm th c cc m
thanh c tn s t 2020.000 Hz.
c. Mc cng m L (dB)
Mc cng m thanh c xc nh theo cng thc:
I
L = 10. lg , dB
Io
282

(13-7)

I - Cng m thanh ang xt, W/m2

Io - Cng m thanh ngng nghe: Io = 10-12 W/m2
d. Mc p sut m (dB)
Mc p sut m thanh c xc nh theo cng thc:
p
(13-8)
L p = 10. lg , dB
po
p - p sut m thanh, Pa
po - p sut m thanh ngng nghe: po = 2.10-5 Pa
e. Mc to ca m (Fn)
Mc to ca m l sc mnh cm gic do m thanh gy nn trong tai ngi, n
khng nhng ph thuc vo p sut m m cn ph thuc vo tn s m thanh. Tn s cng
thp th tai ngi cng kh nhn thy.
Ngi ta xc nh c rng mc to ca m thanh bt k o bng Fn, c gi
tr bng mc p sut m ca m chun c cng mc to vi m . i vi m chun, mc to
ngng nghe l 0 Fn, ngng chi tai l 120 Fn. Cc m c cng gi tr p sut m nu
tn s cng cao th mc to cng ln.
f. Di tn s m thanh
C quan cm gic ca con ngi khng phn ng vi tng tuyt i ca tn
s m thanh m theo mc tng tng i ca n. Khi tn s tng gp i th cao ca m
tng ln 1 tng, gi l 1 cta tn s.
Ngi ta chia tn s m thanh ra thnh nhiu di, trong gii hn trn ca
ln gp i gii hn di. Ton b di tn s m thanh m tai ngi nghe c chia ra cc
cta tn s v c gi tr trung bnh l 31,5; 63; 125; 250; 500; 1000; 2000; 4000; 8000; 16.000
Cc di c ta tn s c th nh sau:

STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Bng 13.4: Cc di c ta
Di c ta, Hz
Tn s trung
bnh, Hz
63
45 90
125
90 180
250
180 355
500
355 710
1000
710 1400
2000
1400 2800
4000
2800 5600
8000
5600 11.200
16000
11.200 `22.400

Tiu chun v sinh v mc cho php ca ting n c quy nh 8 cta: 63; 125; 250;
500; 100; 200; 400; 800
Bng 13.5
S thc t cta
Tn s (Hz)
1
2
3
4
5
6
7
8
5600 11200
2800
1400
335
180
90
45
Gii hn trn
8000
4000
2000
1000
250
125
63
31,5
Trung bnh
5600
2800
1400
710
180
90
45
22,4
Gii hn di
Cc my o n, o mc to ca m n v l xibenA (dBA) l mc cng m
chung ca tt c cc di cta tn s qui nh v tn s 1000 Hz. Ta gi m thanh l dBA
283

l m thanh tng ng. Khi dng dBA ch m thanh ta khng cn ni m thanh tn

s bao nhiu. Tr s dBA gip ta nh gi s b xem n c vt qu mc cho php hay
khng.

13.2.1.2 nh hng ca n
Ting n c nh hng nhiu n sc kho con ngi. Mc nh hng tu thuc
vo gi tr ca n. Bng 13-2 di y a ra cc s liu v mc nh hng ca n
ti sc kho ca con ngi.
Mc n, (dBA)
0
100
110
120
130 135
140
150
160
190

Bng 13.6
Tc dng ln ngi nghe
- Ngng nghe thy
- Bt u lm bin i nhp tim
- Kch thch mnh mng nh
- Ngng chi tai
- Gy bnh thn kinh, nn ma lm yu xc gic v c bp
- au chi tai, gy bnh mt tr, in
- Nu nghe lu s thng mng tai
- Nu nghe lu s nguy him
- Ch nghe trong thi gian ngn nguy him

13.2.1.3 n cho php i vi cc cng trnh

Bng thc nghim ngi ta lp c h cc ng cong th hin mc n cho php
ca ting n di rng cc cta tn s. Nhng ng ny gi l ng NC (Noise Criteria
Curves), th hin mc n cho php ca ting n di rng cc cta tn s

284

Hnh 13.12. Mc n cho php ca ting n di rng cc cta tn s

Trn bng 13.7 trnh by cc tiu chun NC ca cc cng trnh
Bng 13.7: Tiu chun n
Khu vc
Tiu chun Nc
1. T dinh
25 30
2. Nh cho thu, chung c
25 30
3. Hotel, motel
a. Phng ring, phng ng
30 35
b. Phng Hi hp, phng tic
25 30
c. Phng khnh tit, hnh lang
35 40
d. Khu vc phc v, gip
40 45
4. C quan
a. Phng iu hnh
25 30
b. Phng hp
25 30
c. Phng ring
30 35
d. Din tch m
35 40
e. Phng my vi tnh
40 45
f. Phng lun chuyn cng cng
40 45
5. Bnh vin, nh iu dng
a. Phng ring
25 30
b. Phng iu tr
30 35
c. Phng m
35 40
d. Hnh lang
285

e. Khu vc cng cng

6. Nh th
7. Trng hc
a. Phng ging, lp hc
b. Phng hc mt bng m
8. Phng th nghim
9. Phng ho nhc
10. Nh ht
11. Phng thu m
12. Rp chiu bng
13. Phng th nghim

35 40
25 30
25 30
30 35
35 40
20 25
30 35

13.2.2 Tnh ton n

13.2.2.1 Ngun gy n v cc bin php tiu m chng n
1. Cc ngun gy n:
Ngun n gy ra cho khng gian iu ha c cc ngun gc sau:
a. Ngun n do cc ng c qut, ng c, my lnh t trong phng gy ra
b. Ngun n do kh ng ca dng khng kh.
c. Ngun n t bn ngoi truyn vo phng
+ Theo kt cu xy dng
+ Theo ng ng dn khng kh
+ Theo dng khng kh
+ Theo khe h vo phng
d. Ngun n do khng kh ra ming thi

2. Cc bin php tiu m chng n

a. Ngun n do cc ng c, thit b gy ra.
- Chn thit b (dn lnh, FCU, AHU, my nn . .) c n nh lp t trong
phng. y l cng vic u tin m cc nh thit k cn lu . n ca hu ht cc thit b
c cc nh sn xut cho sn trong cc ctlogue v ti liu k thut. Tuy nhin trc khi
lp t cn cn chnh v kim tra li.
- Lp t cc cm my v thit b phng ring bit cch ly khi khu vc lm vic.
Gii php ny thng c p dng cho cc cm my ln, chng hn cac AHU, cm my
my chiller cng sut ln. Cc phng my c th bc cch m hoc khng tu thuc vo tng
trng hp c th.
- Thng xuyn bo dng nh k cc thit b, bi trn cc c cu chuyn ng
gim ma st gim n, cn chnh v thay th cc dy ai. i vi cc thit b b hao mn
qu nhiu cn thay th hoc sa cha.
- Bc cch m cm my v thit b: Trong trng hp bt kh khng, khi phi b tr cm
my cng sut ln trong phng hoc trn cc trn gi th c th bc cch m cc b cc thit
b (hnh13-).

286

1
8

6
7

1- ng ni mm; 2- Vt n; 3- Hp cch m; 4- B m l xo gim chn; 5- Khung treo;

6- Trn gi; 7- AHU (FCU); 8- Qut dng ng
Hnh 13.13. Bc cch m cc thit b lp t trong phng
b. Ngun n do kh ng ca dng khng kh
Dng khng kh chuyn ng vi tc cao trn ng ng, c bit qua cc chi tit
c bit nh cc van iu chnh, on r nhnh, ngot dng, on m rng, thu hp dng vv .
. thng to ra ting n ng k.
khc gim n do dng khng kh chuyn ng gy ra cn phi:
- Chn tc chuyn ng hp l. V mt lgic m ni gim n cn gim tc
cng thp cng tt. Tuy nhin khi tc qu thp, ng ng gi s c kch thc ln, tng
chi ph u t, tn tht nhit tng v rt kh lp t. V vy cn chn tc hp l. Tc
c gii thiu chng 9, l kt qu tnh ton kinh t k thut v c lin quan n yu t
gy n ca dng khng kh. V vy tc hp l c chn theo tnh nng ca phng, cc
phng i hi tc thp l cc phng thu m, thu li, phng pht thanh vin, phng phom
trng, phng ng, th vin vv . . . Ngc li trong cc phn xng, x nghip, nh hng, siu
th c th chn tc cao hn.
Bng 13.8. Tc gi trn ng ng gi
ng cp
ng nhnh
Khu vc
n nh
ng i ng v ng i ng v
- Nh
- Phng ng
- Phng ng k.s v bnh vin
- Phng lm vic
- Phng gim c
- Th vin
- Nh ht
- Ging ng
- Vn phng chung
- Nh hng, ca hng cao cp
- Ngn hng
- Ca hng bnh thng
- Cafeteria
- Nh my, x nghip, phn x

3
5

5
7,6

4
6,6

3
6

3
5

10,2

7,6

8,1

6,6

5,6

7,6

10,2

7,6

8,1

9,1

10,2

7,6

8,1

12,7

15,2

9,1

11,2

7,6

- Thit k v lp t cc thit b ng ng cn tun th cc tiu chun nghim ngt. Cc

tiu chun c quy nh kh chi tit trong cc ti liu v thit k ng ng gi nh
DW/142 v SMACNA. i vi cc chi tit c bit cn phi thit k theo ng cc tiu chun
k thut (v d nh hnh 13-4). V d i vi cc ct 90o, bn knh cong ngoi v trong
phi ng theo quy nh nh trn hnh 13-14, trng hp khng un cong th phi c cc cnh
hng dng.
287

R2

R1 =
R1

3
W
4

R2 = R1 + W
C nh hu ng

Hnh 13.14. Mt s chi tit ng ng

c. Ngun n truyn qua kt cu xy dng
- i vi ngun gy n truyn xuyn qua tng vo phng. Hu ht cc phng u p
ng yu cu trong iu kin bnh thng. Trong trng hp yu cu n ca phng nh,
c th tin hnh bc cch m bn trong phng. Chng hn i vi cc phng thu m, thu li,
phng pht thanh vin, phng phim trng cc i pht thanh v truyn hnh, ngi ta u
bc cch m bn trong.
- i vi cc phng c bit, ngi thit k xy dng phi tnh ton v cu trc sao cho
cc ngun n khng c truyn theo kt cu xy dng vo phng, bng cch to ra cc khe
ln, khng xy lin dm, lin trc vi cc phng c th to ra chn ng, tc l tch bit hn
v mt kt cu so vi phng lm vic.
- Mt trong nhng trng hp hay gp l cc ng c, bm v my lnh t trn sn cao.
kh cc rung ng do cc ng c to ra lan truyn theo kt cu xy dng lm nh hng
ti cc phng di, ngi ta t cc cm thit b ln cc b qun tnh t trn cc b l xo
gim chn. Qun tnh ca vt nng v sc cng ca l xo s kh ht cc chn ng do cc
ng c gy ra. V vy khi lng v cng l xo cn chn ph hp vi chn ng m my
v thit b c th to ra.
- i vi cc FCU, AHU v qut dng treo, thng ngi ta treo trn cc gi c m
cao su hoc l xo (hnh 13-13).
3
2
2
5

1
1

1- B l xo gm chn; 2- ng ni mm ng nc; 3- Cm my nn; 4- B qun tnh

Hnh 13.15. Gim chn cho cm my v bm t trn sn cao

d. Ngun n truyn theo cc ng dn gi, dn nc vo phng
Cc ng dn gi, dn nc c ni vi qut v bm l cc c cu chuyn ng v lun
lun to ra cc chn ng gy n. Cc chn ng ny c th lan truyn theo vt liu ng
ng i vo phng cng c th to nn nhng m thanh th cp khc khi lan truyn. Mt khc
cc chn ng ny cng c th gy ra t, v ng ng. kh cc chn ng truyn t
cc bm, qut, my nn theo ng ng ngi ta thng s dng cc on ng ni mm bng
cao su, vi bt ni trn u ra ca cc thit b ny trc khi ni vo mng ng ng (hnh
13-13 v 13-15).
288

e. Ngun n do truyn theo dng khng kh trong ng dn.

Do knh dn gi dn trc tip t phng my n cc phng, nn m thanh c th
truyn t gian my ti cc phng, hoc t phng ny n phng kia theo dng khng kh.
kh truyn m theo cong ng ny ngi ta s dng cc bip php:
- Lp t cc hp tiu m trn cc ng ng ni vo phng bao gm c ng cp
ln ng hi gi. C nhiu kiu hp tiu m, nhng ph bin nht l loi hp ch nht, tr
trn hoc dng tm (hnh 13-16)

a)

b)

c)

a- Hp tiu m ch nht; 2- Hp tiu m hnh trn; 3- Hp tiu m dng tm

Hnh 13.16. Cc dng hp tiu m

- Bc cch nhit bn trong cc ng ng. Trong k thut iu ho ngi ta c gii
php bc cch nhit bn trong ng ng. Lp cch nhit lc ngoi chc nng cch nhit
cn c chc nng kh m.
- Tng di ng ng bng cch t xa hn cng trnh. Nu t cc cm my ngay
cnh cc phng vi ng ng rt ngn rt kh tiu m trn ng ng, trong nhiu trng
hp bt buc phi t xa cng trnh.
f. Ngun n bn ngoi truyn theo khe h vo phng
Ngun gy n truyn theo cc khe h vo phng l ngun gy n kh xc nh, kh x l
v mang tnh ngu nhin. i vi cc phng bnh thng, ngun gy n bn ngoi c th b
qua, ch c cc phng c bit ngi ta s dng cc bin php sau:
- i vi cc phng bnh thng, nu cc ngun gy n bn ngoi khng thng xuyn v
lin tc th khng cn phi c bin php c bit v cc phng iu ho thng c kn ti
thiu c th khc phc c.
- i vi cc phng c bit i hi n nh hoc trng hp gn ngun gy n thng
xuyn, lin tc v c cng ln th cn phi bc cch m bn trong phng ng thi cc
ca ra vo, ca s phi c lm kn bng cc m cao su, mt.
g. Ngun n do khng kh ra ming thi
Khi tc khng kh ra ming thi ln, c th gy n. V vy phi chon tc khng kh
ra ming thi hp l. gim n cn phi:
- Chn loi ming ht, ming thi gi c n nh. Cc ming gi kiu khuch tn thng
c n kh nh.
- Gim tc gi vo ra ming thi hoc tng kch thc ca chng.

13.2.2.2 Tnh ton cc ngun n.

- Nu c nhiu ngun n vi mc m l L1, L2, ... Ln th mc m tng c tnh theo cng
thc:
L = 10.lg.100,1Li
(13-9)
- Nu cc ngun n c mc m ging nhau th
(13-10)
L = L1 + 10lgn
Di y ch ra mc n ca mt s thit b:

1. n ca qut
Ting n do qut gy ra ph thuc vo nhiu yu t, nh chng loi qut, vn tc,
hng qut, ch lm vic, tr lc h thng, bn cht mi trng...vv
289

 n do qut gy ra c xc nh theo cng thc:

L = KW + 10.lgV + 20.lgH + C, dB
(13-11)
KW - Mc cng m ring (dB) ph thuc loi qut v xc nh theo bng
13-4 di y.
V - Lu lng th tch ca qat, CFM (1 m3/s 2120 cfm)
H - Ct p ton phn ca qut, in.WG
C - H s hiu chnh ly theo bng 13-3 di y:
Bng 13.9. H s hiu chnh C (dB)
T l % vi hiu
H s hiu chnh C
sut ln nht
dB
0
90 100
3
85 89
6
75 84
9
65 74
12
55 64
15
50 54

Loi qut

Bng 13.10. Tr s Kw ca cc loi qut

Tn s trung tm, Hz
63 125 250 500 1K 2K 4K

a. Qut ly tm: AF, BC v BI

40 40 39 34 30
- ng knh gung cnh D trn 900mm
45 45 43 39 34
- ng knh gung cnh di 900mm
53 53 43 36 36
- Cnh hng tin, D bt k
56 47 43 39 37
- Cnh hng knh, h p
58 54 45 42 38
- Cnh hng knh, trung p
61 58 53 48 46
- Cnh hng knh, cao p
b. Qut dc trc
- Loi c cnh hng
49 43 53 48 47
+ T s rh t 0,3 0,4
49 43 46 43 41
+ T s rh t 0,4 0,6
53 52 51 51 49
+ T s rh t 0,6 0,8
- Loi dng ng
+ ng knh gung cnh trn 1000mm 51 46 47 49 47
+ ng knh gung cnh di 1000mm 48 47 49 53 52
48 51 58 56 55
- Loi dng chn vt thng gi
Ghi ch:
AF - Qut ly tm cnh rng profile kh ng
BC - Qut ly tm c cnh hng bu cong
BI - Qut ly tm c cnh hng bu xin
BFI - tng ting n (dB) do tn s dao ng ca cnh fc
quay ca qut trong 1 giy)

8K

BF
1

23
28
31
32
33
44

19
24
26
29
29
41

17
19
21
26
26
38

3
3
2
7
8
8

45
36
47

38
30
43

34
28
40

6
6
6

46
51
52

39
43
46

37
40
42

7
7
5

( fc = s cnh x s vng

2. n pht ra t my nn v bm
Nu c catalogue ca thit b c th tra c n ca n. Trong trng hp khng
c cc s liu v n ca thit b do nh sn xut cung cp, ta c th tnh theo cng sut c
th nh sau:
- i vi my nn ly tm
LpA = 60 + 11.lg(USTR), dBA
(13-12)
trong :
USTR - Tn lnh M: 1 USTR = 3024 kCal/h
290

- i vi my nn pttng
LPA = 71 + 9.lg(USTR), dBA
(13-13)
Khi my lm vic non ti th tng t 5 n 13 dB cc di tn khc nhau.
Nu cn tnh mc p sut m thanh Lp cc tn s trung tm th cng thm cng
thc tnh LPA (13-7) cc gi tr bng di y:
Bng 13.11
Tn s trung tm
63
125
250
500
1000
2000 4000
- My chiller ly tm
-8
-5
-6
-7
-8
-5
-8
- My chiller pttng
-19
-11
-7
-1
-4
-9
-14
4. i vi bm nc tun hon
LPA = 77 + 10.lgHP, dBA
(13-14)
HP Cng sut ca bm, HP
Lu : Tt c cc gi tr tnh trn l khong cch 1m t ngun m.

3. Ting n ca dng khng kh chuyn ng

Ting n do dng khng kh chuyn ng sinh ra do tc dng qu ln, do qua cc
on chi tit c bit ca ng ng v cc u vo ra qut.
Ting n ca dng khng kh chuyn ng l kt qu ca hiu ng xoy quanh vt
cn, gy ra s thay i v vn tc, bin dng t ngt v dng chy v do to ra sc p
ng lc cc b ca khng kh.
C cc dng gy n ca dng khng kh chuyn ng nh sau:
a. Ting n ca dng khng kh thi thng
Trong on ng thng, khi tc qu ln th n s c gi tr ng k. Tuy nhin
khi thit k tc gi c chn v m bo yu cu. Thng khi tc trn ng ng
< 10 m/s th n ny khng ng k.
b. n ti cc v tr c bit ca ng ng
Ti cc v tr c bit nh: R dng, co tht dng, v tr lp t van n c gi tr
ng k ngay c khi tc dng khng kh khng cao. l do hin tng xoy to nn.
n ti cc v tr c tnh nh sau:
Laf = Ks + 50lgVcon + 10.lgS + 10.lgD + 10.lgf + K, dB
(13-15)
trong
Laf Mc cng m pht sinh ra, dB
Ks Thng s ring ca kt cu ng ng;
- Vi van iu chnh: Ks = -107
- Ct cong c cnh hng
: KS = -107 + 10.lgn vi n l s cnh hng dng
- Ch ng chia nhnh: Ks = -107 + L1 + L2
+ L1 H s hiu chnh cong r nhnh, dB. H s ny ph thuc t
s gia bn knh cong r ca ch chia nhnh vi ng knh ng nhnh d
Nu r/d 0
ly L1 = 46 dB
Nu r/d 0,15
ly L1 = 0
+ L2 H s hiu chnh ri, dB . Bnh thng ly L2 = 0. Nu
v tr u ngun cch v tr ang xt 5 ln ng knh ng c lp t van iu chnh th ngi
ta mi xt ti i lng ny. Trong trng hp ny ly L2 = 1 5 dB tu theo mc ri
lon ca dng kh u ngun..
Vcon- Tc khng kh ti ch tht, hoc ti ng nhnh, FPM;
V
(13-16)
Vcon =
S.FTL
V Lu lng khng kh qua ng, cfm
FTL h s cn tr

291

i vi van iu chnh nhiu cnh: FTL = 1 nu h s tn hao p sut Cpre = 1. Nu

Cpre 1 th:

CPRE =

15,9.106.Pt

(13-17)
2
V

S
trong : CPRE L h s tn hao p sut, l i lng khng th nguyn v c tnh
theo cng thc:
i vi van iu chnh ch c 1 cnh:
Nu CPRE < 4 th FTL tnh nh i vi van nhiu cnh
0,15
Nu CPRE > 4 th FTL = 0,68.CPRE
0,22
S- Din tch tit din ng ni tht c lp t van iu chnh, ca ct hoc ca ng nhnh, ft2
D Chiu cao ca ng hoc ct cong, ft
f Tn s trung bnh ca di cta, Hz
K h s tra theo ng tuyn tnh ca kt cu ng ng, dB (hnh 13-17)
Tr s c tnh K ca kt cu c xc nh da vo chun s Strouhal:
D.f
(13-18)
V br
Vbr Tc khng kh trong nhnh, fpm
- i vi van iu chnh:
K = -36,3 10,7 lg.St
nu St < 25
K = -1,1 35,9.lg.St nu St > 25
- i vi ct cong c cnh hng dng
K = -47,5 7,69 (lg.St)2.5
- i vi ch chia nhnh gi tr K c xc nh theo th hnh 13.17 vi
Vmax l tc dng kh t ng ng chnh (fpm)
St = 60.D. con = 60.

Hnh 13.17. Quan h gia h s K vi s St v t s Vma/Vbr ti ch chia nhnh

c. Ting n u vo v u ra ca qut:

292

Ting n sinh ra trong qut do nhiu nguyn nhn. Tuy nhin ch yu vn l do thay
i hng t ngt v i qua ch thu hp. Ting n do qut gy ra thng ln v kh khc
phc.

4. Ting n do khng kh thot ra ming thi.

Ting n do dng khng kh ra ming thi ph thuc vo tc ca dng khng kh
khi ra ming thi v kt cu ca n.
Trong cc catalogue ca cc ming thi u c dn ra n ca n tng ng vi tc
u ra no . V th khi thit k cn lu khng c chn tc qu ln
Bng 13.12: Tc u ra ming thi
Vn tc

Khng gian iu ho
1. Phng studio
2. Nh , dinh th
3. Nh cho thu
4. Nh th
5. Phng khch sn
6. Nh ht truyn thng
7. Vn phng ring c kh m
8. Vn phng ring khng kh m
9. Nh ht ri
10. Vn phng chung
11. Kho tng ngm, lu trn
Kho tng ngm, tng chnh

FPM
300 500
500 750
500 750
500 750
500 750
500 750
500 750
500 800
1000
1000 1250
1500
2000

m/s
1,5 2,5
2,5 3,8
2,5 3,8
2,5 3,8
2,5 3,8
2,5 3,8
2,5 3,8
2,5 4,0
5,0
6,35
7,5
10

13.2.2.3 Tn tht m trn ng truyn dc trong lng ng dn.

1. Tn tht trong ng dn:
S gim m l s gim cng m tnh bng Watt trn mt n v din tch khi m i t
ni pht ti ni thu. S gim m do cc nguyn nhn chnh sau:
- Nh vt liu ht m hp th nng lng sng m
- Do phn hi sng m trn b mt ht m
- Qu trnh truyn m di dng sng lan truyn trong khng kh di dn tt dn do
ma st.
Mc gim m c c trng bi i lng IL (Insertion Loss). Tr s IL mi tn
s ring cho ta bit s gim cng m (dB) trn ng truyn t ni pht n ni thu
nhn. Kh nng hp th nng lng s m ca vt liu gi l kh nng ht m. Khi sng m
va chm vo b mt vt liu xp khng kh s dao ng trong nhng l h nh, s cn tr ca
dng kh v s dao ng ca dng kh trong khe h bin mt phn nng lng sng m
thnh nhit v lm gim nng lng sng m i n.
Cc vt liu c kh nng ht m tt l vt liu ti xp v mm. Cc sng m khi i
vo lp vt liu s b lm yu mt phn. Vt liu ht m thng s dng l: Bng thu
tinh, bng vi, vi vn. Cc tm vi dy, mm khi treo trn tng c kh nng chng phn x
m rt tt.
tiu m trn ng ng, thng ngi ta bc cc lp bng thu tinh bn trong
ng ng. Lp bng s ht m rt tt.
Khi trong ng ng khng c lp vt liu ht m, vn tn ti s gim m t nhin do
ma st.

293

a. ng ng trn khng c lp ht m
Khi sng m lan truyn trong khng kh, do tnh cht n hi ca mi trng khng kh
nn dao ng song m l dao ng tt dn, mc nng lng m gim dn
Ngi ta tnh c rng trung bnh n gim t nhin l 0,03 dB trn 1feet chiu di ng
tn s di 1000 Hz v tng khng u n 0,1 dB/ft tn s 1000Hz.
b. i vi ng ch nht khng c lp ht m v cch nhit
i vi ng ng ch nht gim m t nhin c tnh theo bng 13-6 di y:
Bng 13.13. gim m thanh dB/ft
Tn s trung bnh di c ta (Hz)
T s P/A (in/in2)
> 250
63
125
0,1
0,3
> 0,31
0
0,1
0,1
0,3
0,31 0,13
0,1
0,1
0,1
< 0,13
P - Chu vi ng, in
A - Din tch tit din ng, in2
c. ng ch nht khng c lt lp ht m, nhng c bc cch nhit bn ngoi
i vi loi ng ng ny, th mc gim m ly gp i s liu nu trong bng 13-6.
d. ng trn c lt lp ht m
gim m ph thuc vo din tch tit din ngang ca ng ng v tnh cht vt
liu ht m. Cc s liu c dn ra bng 13-7.

Bng 13.14. gim m thanh dB/ft

ng knh
ng, in
6
12
24
48

63
0,38
0,23
0,07
0

125
0,59
0,46
0,25
0

Tn s trung tm di cta, Hz
250
500
1000
2,17
1,53
0,93
2,18
1,45
0,81
1,71
1,28
0,57
0,26
0,63
0,18

2000
2,31
1,91
1,24
0,34

e. i vi ng ng ch nht c lt lp ht m
- i vi tn s di m di 800 Hz gim m c tnh nh sau:
IL =

t 0,8 .h 0,357.(P/ A ).L .f (1,17+ 0,19d )

, dB
1190.d 2,3

IL - gim m thanh, dB
t - dy ca lp vt liu ht m, in
h - Cnh ngn lng ng, in
P - Chu vi lng ng, in
A- Din tch lng ng, in2
L Chiu di on ng, ft
f- Tn s m thanh, Hz
d- Khi lng ring vt ht m, lb/ft3
- i vi tn s trn 800 Hz
IL =

k.(P/ A ).L .f .[1,511,61lg( P / A )]

, dB
W 2,5 .h 2,7

trong :
k = 2,11.109
W - Cnh di ca lng ng, in
294

4000
2,04
1,48
0,85
0,45

L - Chiu di on ang xt, ft

Cng thc 9-11 tnh khi L < 10 ft. Khi L > 10ft th ly L = 10ft

Bng 13.15. gim m trn on ng hnh ch nht c lt lp ht m dy 1in,

dB/ft
Kch thc T s P/A
Tn s trung tm di cta, Hz
2
lng ng, in
(in/in )
63
125
250
500
1000
2000
4000
2,95
6,08
5,82
2,12
0,77
0,28
0,10
0,5
8x8
2,17
3,89
4,37
1,59
0,58
0,22
0,08
0,375
8 x 16
2,67
4,48
4,48
1,64
0,60
0,22
0,08
0,33
12 x 12
1,97
2,89
3,36
1,23
0,45
0,16
0,06
0,25
12 x 24
2,42
3,37
3,45
1,26
0,46
0,17
0,06
0,22
18 x 18
1,78
2,15
2,59
0,94
0,34
0,13
0,05
0,17
18 x 36
2,26
2,73
2,87
1,05
0,38
0,14
0,05
0,165
24 x 24
1,66
1,75
1,90
0,78
0,29
0,10
0,04
0,125
24 x 48
2,04
2,03
2,01
0,81
0,29
0,11
0,04
0,111
36 x 36
1,50
1,30
1,02
0,60
0,22
0,08
0,03
0,083
36 x 72
1,90
1,65
1,30
0,67
0,24
0,09
0,03
0,08
48 x 48
1,40
1,05
0,66
0,50
0,18
0,07
0,02
0,063
48 x 96
trnh lm cho IL qu ln, i vi ng ng ch nht c lt ht m, th IL khng c
vt qu 40 dB bt k tn s no.
gim IL nu trn khng tnh ti gim m thanh t nhin, nn khi tnh cn phi
cng vo
f. i vi ng ng van
- i vi ng ng van vi t s hai trc l 3: 1 th IL c ly ging ng ng
trn c ng knh bng trc ngn ca ng van.
dy lp ht m c nh hng n tr s IL. tn s 800 HZ, khi chiu dy lp ht
m l 2in th hiu qura gim m tng 2 ln so vi lp dy 1in. V vy cn lt lp ht m dy
t 2in n 3in nng cao hiu qu ht m.

2. Tn tht ti ct cong v ch chia nhnh

a. gim m ti ct cong trn
Ti v tr ct cong m thanh b phn hi ngc li mt phn. V th cc ct cong c hay
khng c lp ht m th u c tc dng gim n nht nh
Tn tht ti ct cong ph thuc vo kch thc ca n v tn s m v cho bng
13.16 di y:
Bng 13.16. gim m qua ct trn, dB
Trng hp
f.D < 1,9
1,9 < f.D < 3,8
3,8 < f.D < 7,5
f.D > 7,5

Tn tht m IL (dB)
0
1
2
3

f - Tn s m, kHz
D- ng knh ng trn, in
b. gim m ti ct cong ch nht
Ct vch nht lm gim ti a nhng m thanh trong di cta m tn s trung tm gn
bng hoc ln hn 125 Hz.
Bng 13-10 a ra cc kt qu gim m khi dng khng kh i qua ct ch nht c v
khng c lp ht m.
295

13.17. gim m qua ct ch nht, dB

Trng hp
Khng c lp ht m C lp ht m
Ct ch nht khng c cnh hng dng
0
0
f.W < 1,9
1
1
1,9 < f. W < 3,8
6
5
3,8 < f. W < 7,5
11
8
7,5 < f. W < 15
10
4
15 < f. W < 30
10
3
30 < f. W
Ct ch nht c cnh hng dng
0
0
f. W < 1,9
1
1
1,9 < f. W < 3,8
4
4
3,8 < f. W < 7,5
7
6
7,5 < f. W < 15
7
4
15 < f. W
W - Cnh ln ca ng ch nht, in
f - Tn s m tnh bng, kHz
c. gim m ti ch chia nhnh
gim m do chia nhnh c tnh theo cng thc:
L WB = 10. lg

A br
, dB
A br

LWB - gim nng lng m do chia nhnh, dB

Abr - Din tch nhnh r ang xt, ft2
Abr - Tng din tch cc nhnh r, ft2

3. Tn tht m do phn hi cui ng ng

Khi sng m thot ra cui ng ng vo phng, do m rng t ngt nn gy ra s
phn hi m ngc li. iu ny gim ng k cc m thanh tn s thp.
Tn tht m do phn hi khng cn tnh nu:
- Ming thi kiu khuych tn gn trc tip ln trn
- Ming thi khuych tn ni vi on ng ng thng di hn 3 ln ng
knh ng
- Ming thi khuych tn ni vi ng ni mm
Tn tht m do phn hi cui ng ng c tnh theo bng di y:

Bng 13.18. Tn tht do m phn hi cui ng ng, dB

Chiu
rng
ng chnh, in
6
8
10
12
16
20
24
28

Tn s trung bnh ca di cta, dB

63
125
250
500
1000
1
4
8
12
18
0
2
6
11
16
0
1
5
9
14
0
1
4
8
13
0
0
2
6
11
0
0
1
5
9
0
0
1
4
8
0
0
1
3
7
296

0
0
0
2
6
32
0
0
0
1
5
36
0
0
0
1
4
48
0
0
0
0
1
72
Ch : Cc s liu bng 9-8 khng s dng cho ming thi c lt lp ht m hoc ming
thi gn trc tip ln ng ng. Nu u cui cng ca ng ng l ming thi khuych tn
th phi tr i t nht 6 dB

13.2.2.4 S truyn m kiu pht x v tn tht trn ng truyn

1. S pht x m
Ting n do sng m hoc s ri lon ca dng khng kh bn trong ng ng c th
xuyn qua thnh ng lm thnh ng dao ng. S truyn m theo cch gi l s pht x
m.
Ting n ngc li cng c th truyn vo bn trong ng, chy theo h thng ng
ng v vo phng hoc ra ngoi.

2. Tn tht m pht x trn ng truyn

a. Khi nim.
- Mc suy gim m thanh do truyn TL (Transmission loss) khi qua tng, vch ngn hoc
cc vt cn khc trong trng hp tng qut c tnh theo cng thc:
TL = 10.lg.(Wvao/WCL), dB
(13-13)
TL - Tn tht m trn ng truyn, dB
Wvao - Nng lng sng m ti, W
WCL - Nng lng cn li ca sng m khi qua vch, W
Tn tht do truyn m ph thuc vo khi lng ring ca vt liu vch v tn s m
thanh.
i vi tng b tng hoc ng kim loi khi tng gp i khi lng vch th tr s
TL tng t 2 3 dB cho ting n di 800 Hz v tng t 5 6 dB cho ting n trn 800 Hz.
Quan h gia TL v khi lng vt liu b nh hng ca nhiu yu t khc nh khe nt,
cng, cng hng, s khng ng nht ca vch ngn ...vv
- Tn tht m do pht x t trong ng ra trong trng hp tng qut:
TL R = L V L R + 10. lg

AN
AT

(9-14)

trong :
LV - Mc nng lng m thanh u vo ng, dB
LR - Mc nng lng m pht x sau khi xuyn qua ng, dB
AN, AT - Din tch pht x mt ngoi ng v din tch tit din ngang bn trong ng,
in2
- Tn tht pht x m vo ng ng trong trng hp tng qut:
(13-15)
TLV = 10.lg(WV/2.WR), dB
WV - Cng m truyn ti ng, dB
WR- Cng m c truyn qua ng, dB
b. Tn tht m do pht x qua thnh ng ch nht ra ngoi
tnh tn tht trn ng truyn qua ng ch nht ngi ta gii hn tn s m thanh
sau y lm mc:

fL =

24,134
(a.b) 0,5

trong :
297

fL gi l tn s m mc.
a, b l hai cnh ca ng ch nht, in
- Khi tn s f < fL th kiu sng phng l ch yu v gim m tnh theo cng thc:
TLR = 10.lg[fm2/(a+b) + 17], dB
(13-17)
- Khi f > fL th sng m l kiu hn hp c tnh theo cng thc:
TLR = 20.lg(mf) - 31, dB
(13-18)
trong :
m - Khi lng trn 1 n v din tch thnh ng, lb/ft2
Theo cng thc trn, tn tht m do truyn qua ng ch nht khng ph chiu di
ng m ph thuc vo khi lng trn 1 n v din tch thnh ng m.
Di y l tn tht m khi truyn qua ng ng cc di tn s khc nhau.

Bng 13.19. Tn tht m khi truyn t ng ra ngoi TLR, dB

Kch thc
lng ng, in
12 x 12
12 x 24
12 x 48
24 x 24
24 x 48
48 x 48
48 x 96

63
21
19
19
20
20
21
19

125
21
22
22
23
23
24
22

Tn s trung tm di cta, Hz
250
500
1000
2000
36
33
30
27
35
31
28
25
37
31
28
25
37
32
29
26
39
31
29
26
41
35
30
27
41
35
29
25

4000
41
41
43
43
45
45
45

8000
45
45
45
45
45
45
45

Bng 13.20. Tn tht m khi truyn vo ng ng TLV, dB

Kch thc
ng, in
12 x 12
12 x 24
12 x 48
24 x 24
24 x 48
48 x 48
48 x 96

63
16
15
14
13
12
10
11

125
16
15
14
13
15
19
19

Tn s trung tm di cta, Hz
250
500
1000
2000
33
30
25
16
32
28
25
17
34
28
25
22
34
29
26
21
36
28
26
23
38
32
27
24
38
32
27
22

4000
38
38
40
40
42
42
42

8000
42
42
42
42
42
42
42

c. Tn tht m do pht x qua thnh ng dn trn ra ngoi

Tn tht m khi truyn qua ng dn trn khc vi ng dn ch nht. Khi tn s thp
cc sng phng ngn cn s truyn m trong ng ra ngoi nn tn tht rt ln.
Bng 13.20 di y trnh by cc tn tht do truyn m t ng dn ra ngoi
Bng 13.21. Tn tht truyn m t ng trn ra ngoi TLR, dB
Kch thc v kiu ng, in
63
1. ng ghp dc
+ D=8in, =0,022in, L=15ft >45
+ D=14in, =0,028in, L=15ft >50
+ D=22in, =0,034in, L=15ft 47

Tn s trung tm di cta, Hz
125 250 500 1000 2000 4000 8000
(53)
60
53

55
54
37
298

52
36
33

44
34
33

35
31
27

34
25
25

26
38
43

38
22
24
26
26
+ D=32in, =0,034in, L=15ft (51) 46
2. ng ghp xon
46
56
56
+ D=8in, =0,022in, L=10ft >48 >64 >75 >72
25
35
34
33
55
+ D=14in, =0,022in, L=10ft >43 >53
36
22
25
26
26
50
>45
+ D=26in, =0,028in, L=10ft
41
28
32
32
36
+ D=26in, =0,028in, L=10ft >48 >53
40
24
26
25
28
42
>43
+ D=32in, =0,034in, L=10ft
trong
D - ng knh ng, in
- Chiu dy ca ng, in
L - Chiu di ng, ft
Trong trng hp tp m nn che khut ting n pht x, th gii hn thp
c biu th bng du >. Cc s liu trong du ngoc n cho bit rng ting
sinh ra mt gi tr ln hn s liu thng thng.

43
29
40
43
36
45

hn ca TL
ng nn s

d. Tn tht m TL ca ng van
Mc tn tht m thanh khi truyn qua thnh ng van c dn ra bng
Bng 13.21. Tn tht truyn m t ng van ra ngoi TLR, dB
Kch thc trc
axb, in
12 x 6
24 x 6
24 x 12
48 x 12
48 x 24
96 x 24
96 x 48

63
31
24
28
23
27
22
28

125
34
27
31
26
30
25
31

Tn s trung tm di cta, Hz
250 500 1000 2000 4000 8000
43
40
37
36
33
30
37
34
32
29
33
28
-

3. Tn tht m khi qua cu trc xy dng

Khi truyn m qua cc kt cu xy dng, nng lng m thanh b tn tht mt lng ng
k, qua nghin cu ngi ta a ra cc kt qu xc nh tn tht m thnh.
Tn tht qua tng, vch ngn, ca knh v khong trng trn trn c tnh theo bng 1316 di y:
Bng 13.22. Tn tht m khi i qua kt cu xy dng, dB
63
32
29

Tn s trung tm di cta, Hz
125 250 500 1000 2000 4000
49
42
37
35
34
55
42
37
34
33
32
49

31

33

35

36

41

48

54

12

17

34

35

42

38

44

25

36

43

50

50

44

55

11

16

23

27

32

28

32

Kch thc trc axb, in

- B tng c, dy 4 in, 48 lb/ft2
- B tng c kt hp b tng bt dy
4 in, 28 lb/ft2
- B tng c kt hp b tng bt dy
8 in, 28 lb/ft2
- Vch ngn tiu chun, khung g 2in,
4 in hai lp thch cao dy 5/8 in mi
mt
- Vch ngn tiu chun, khung kim
loi 29/8 in, hai lp thch cao dy 5/8
in mi mt
- Knh 1 lp dy 1 / 2 in

299

- Knh 2 lp mi lp dy 1 /2in, 2 lp
cch nhau 1 /2in.
- Trn bng si v c
- Trn thch cao
- Tc dng kt hp ca khong trng
trn trn vi trn c ph bng thu
tinh dy 1 /2in, 6 lb/ft2
- Tc dng kt hp ca khong trng
trn trn vi trn c ph lp si v c
dy 5 /8in, 35 lb/ft2
- Ca g thng xuyn ng

12

16

23

27

32

30

35

1
9
4

2
15
8

4
20
8

8
25
8

9
31
10

9
33
10

14
27
14

10

12

14

15

23

27

29

27

26

29

4 Hiu ng lm gim m kt hp gia trn v khong trng trn trn

Trn v khong trng trn trn c tc dng gim m pht x t ng ng ra mt cch
ng k, c bit l trn c cch m.
i vi trn cch m bng si v c khi lng 35 lb/ft3 th mc gim m theo cc di
tn cho bng 13-17:
Bng 13.23. Tn tht m qua trn cch m, dB
Tn s f, Hz
gim m, dB

125
-5

250
-9

500
-10

1000 2000 4000

-12
-14
-15

13.2.2.5 Quan h gia mc p sut m trong phng vi cng m

1. Trng hp c mt hoc nhiu ngun m trong phng
Cn c vo thc nghim ngi ta a ra cng thc tnh mc p sut trong phng Lpr
(dB) t mc cng m LWr
Lpr = LWr - 5.lgV - 3.lgf - 10.lgr + 25
(13-19)
trong :
Lwr - Mc cng m trong phng, dB
V - Th tch ca phng, ft3
f - Tn s trung tm ca di cta, Hz
r - Khong cch t ngun m ti ni thu nhn, ft
Nu trong phng c nhiu ngun m th tnh Lpr ring r v cng li tnh tng p su m
ti ni thu nhn.

2. Trng hp c nhiu ming thi khuych tn t st trn

Trong cc vn phng v phng ln trong to nh thng c nhiu ming thi. Nu s
lng ln hn hay bng 4 v cao lp t nh nhau th mc p sut m trong phng
cao 5 ft cch sn c xc nh nh sau:
Lp5 = LWS - 5.lgX - 28.lgh + 1,3.lgN - 3.lgf + 31
(13-20)
LWS - Mc cng m thanh ca ming thi, dB
h - cao ca trn, ft
N - S ming thi
X = F/h2: F - Din tch sn do 1 ming thi m nhn, ft2

3. Hiu ng khng gian

Hiu ng khng gian l s chnh lch gia mc p sut m thanh v mc cng
m thanh trong phng Lp - Lw

300

13.2.3 Thit b tiu m

Trong k thut iu ho khng kh ngi ta thng s dng cc thit b tiu m nhm
gim m thanh pht ra t cc thit b v dng khng kh chuyn ng truyn n khu vc
xung quanh v c bit l truyn vo phng.
i vi cc thit b nh nh cc qut, FCu v AHU ngi ta bc kn thit b bng cc
hp tiu m ht ht cc m thanh pht x t thit b khng chng lan truyn ra chung
quanh
i vi cc AHU ln, phng my Chiller ngi ta t trong cc phng my kn c bc
cch m.
i vi dng khng kh ngi ta s dng cc hp tiu m t trn ng i. Cc hp
tiu m ny c nhim v ht ht m lan truyn theo dng khng kh chuyn ng. Di y
trnh by cu to ca hp tiu m t trn ng ng.
W

A-A

Hnh
13.18. Cu to hp tiu m
Trn hnh 13-2 l cu to ca hp tiu m thng c s dng trong k thut iu
ho khng kh.
Cu to ca hp tiu m gm cc lp sau y (k t trong ra ngoi):
- Lp tn c c l 6, a=20mm
- Lp vi mng
- Lp bng ht m
- Lp tn v ngoi
Hp tiu m c nh hnh nh khung g bao quanh. dy D ca lp bng thu
tinh nm trong khong 100 300mm. dy cng ln kh nng ht m cng tt. Lp trong
cng l lp tn c l, cc l c tc dng ht m thanh, trong mt s trng hp ngi ta s
dng li st hoc li nha thay th.

301

CHNG XIV: LP T, VN HNH, BO

DNG V SA CHA MY IU HO
14.1 Lp t, vn hnh, bo dng v sa cha my iu
ho 2 mnh

a.La chn v tr lp t
-

* i vi dn lnh:
t xa nhng ni c ngun nhit ln, hi nc
V tr khng c vt cn pha trc dn lnh
m bo nc ngng chy thun li
Khng lp t gn ca
Khong cch gia dn lnh vi cc i tng, tng v cc hng ng qui nh (bng
14-1)
G lp dn lnh ln cc tm c nh sn xut ch to sn. Cc tm g ln
tng nh cc vt n nha v c xon.
* i vi dn nng:

304

Nu c th nn che chn dn nng trnh ma v nng bc x trc tip n dn nng,

nht l cc hng ng v Ty.
Khong cch gia dn nng vi cc i tng, tng v cc hng ng qui nh
(bng 14-1)

- Khong cch ti thiu gia dn nng, dn lnh so vi tng hoc vt chn v cc hng
c qui nh c th nh sau:
Loi dn
Trn
Di
Trc
Sau
Hai bn
Dn lnh
5cm
230 cm
5cm
Dn nng
60cm
70cm
10cm
10cm
- Chiu di ng ng v khong cch gia cc dn nng v dn lnh :
Cng sut
Btu/h
9.000
12.000
18.000
24.000

ng ng
Gas
Lng
1/2
1/2
5/8

1/4
1/4
3/8

Chiu di
tiu chun, m

Chnh lch
cao, m

Chiu di
cc i, m

Lng gas b
sung, g/m

45
45
45

15
15

30
30

30
30

Khi chnh lch cao gia dn nng v dn lnh qu 5m (trng hp dn nng t pha trn
cao) phi lp thm by du khong gia
- Trnh trng hp thi gi nng vo cy xanh, ng i ca ngi, ng vt.
- La chn v tr sao cho khng kh nng v n ca dn nng t nh hng n mi trng
xung quanh.

b.Gia cng v lp t ng ng gas

* Ct ng ng ng
- S dng dao ct ng chuyn dng ct ng , khng nn s dng ca st khng m bo
vt ct phng.
- o khong cch gia dn nng v dn lnh, chiu di ng ng s di hn mt cht so vi
khong cch o c.
- ng dy iu khin s di hn ng ng 1,5m.
* Loi b ba via v loe ng
- Loi b hon ton cc ba via v tr ct ca ng
- Tho inh c loe cc dn lnh v dn nng v long vo ng ng trc khi leo ng. Sau
khi loe ng khng th a inh c loe vo c
- S dng dng c loe ng loe, chiu cao phn ng nh ln c xc nh nh sau:
ng knh ngoi
A
mm
inch
mm
1/4
6,35
0 0,5
3/8
9,52
0 0,5
1/2
12,7
0 0,5
5/8
15,88
0 1,0
Vic loe ng phi m bo loe u, b mt phng, khng nt rn hoc b dy cc
hng khng u.

305

PHN PH LC
Ph lc PL-1
Nhit ln nht tmax v nhit b nht tmin tuyt i trong nm
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin
Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha

tmax,
o
C
42,5
41,5
42,8
33,0
40,1
35,8
43,6
42,6
41,4
42,4
39,8
41,5
41,9
42,5
40,7
39,1
41,8
41,9
42,3
35,3
41,6
40,4
42,3
41,5
41,8
42,3
42,5
43,6
42,2
41,5
43,2
42,0

tmin,
o
C
4,9
0,8
2,2
2,0
1,1
1,1
0,5
1,6
0,4
1,8
2,1
3,0
0,9
3,3
5,0
1,1
2,2
1,7
3,1
0,7
3,1
3,1
3,6
4,5
5,2
5,3
3,5
1,2
3,8
5,5
1,8
5,4

STT

Trm

33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng
Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

304

tmax,
o
C
41,1
43,3
42,1
44,6
41,1
42,8
40,4
40,0
40,5
41,1
42,1
34,8
39,4
39,7
39,5
34,2
33,5
37,6
38,3
37,9
38,4
39,0
38,9
36,4
37,8
40,0
31,5
37,2
38,1
38,3
35,9
40,0

tmin,
o
C
3,9
3,1
4,0
3,1
7,0
7,7
9,3
8,8
11,9
12,8
15,0
5,6
7,4
15,5
14,6
6,4
4,5
12,4
12,4
10,7
15,0
12,5
14,9
16,4
16,2
13,8
18,4
14,8
16,0
15,3
14,9
13,8

Ph lc PL-2
Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

1
24,5
24,7
20,7
13,0
21,6
18,0
24,6
20,0
20,4
18,9
18,2
20,6
20,0
20,5
20,0
18,9
20,6
19,8
20,3
14,2
20,4
20,3
20,3
20,4

2
26,3
26,6
21,6
13,8
23,4
19,2
26,4
20,7
20,6
19,7
18,5
20,5
20,2
20,4
19,6
18,7
20,8
20,0
20,5
14,9
20,4
20,0
20,1
20,0

3
29,9
29,8
25,5
18,3
27,3
23,0
30,3
24,5
28,8
23,2
21,7
23,2
23,3
23,0
21,7
21,4
23,6
23,1
23,4
17,9
23,1
22,5
22,6
22,0

4
32,3
31,3
29,0
21,3
29,3
25,6
32,6
28,0
27,9
27,3
26,2
27,1
27,2
26,9
25,7
25,3
27,6
27,0
27,5
21,4
27,3
26,5
26,8
26,0

5
33,3
32,2
32,1
22,6
30,8
27,8
34,4
32,3
32,0
31,1
30,2
31,7
31,4
31,4
30,0
29,5
32,0
31,4
31,9
21,8
31,7
30,8
31,1
30,4

6
31,6
30,8
32,7
23,0
29,9
27,6
32,3
32,1
32,8
31,7
31,2
32,8
32,4
32,6
31,2
30,7
32,9
32,5
32,6
26,0
32,8
32,2
32,4
31,6

305

Thng
7
32,0
30,6
32,7
23,1
29,5
27,5
32,2
32,2
32,5
32,0
31,5
32,5
32,2
32,3
31,6
31,2
32,7
32,1
32,4
25,9
32,2
32,3
32,3
31,8

Nm
8
32,2
30,5
32,6
23,2
29,4
27,0
32,0
32,5
32,3
31,9
31,1
32,3
32,2
31,9
31,1
31,2
32,1
32,4
31,8
25,6
32,0
31,6
31,5
30,3

9
32,2
30,6
31,5
21,8
29,2
25,8
31,9
31,9
31,6
31,3
30,1
31,6
31,6
31,1
30,8
31,0
32,2
31,5
31,1
24,7
30,9
30,0
30,2
30,6

10
30,5
29,4
28,8
19,1
27,6
24,1
30,5
23,8
29,0
28,4
27,4
29,4
28,9
29,0
29,1
28,5
29,1
29,0
28,8
22,3
28,8
28,6
28,4
28,8

11
27,3
27,0
25,4
16,2
24,7
21,3
27,6
25,2
25,5
24,6
23,8
25,9
25,1
25,8
25,9
25,0
25,9
25,4
25,6
19,0
25,6
25,8
25,5
25,8

12
24,5
24,4
22,1
13,7
21,8
18,7
24,9
24,1
22,0
20,1
20,0
22,2
21,6
22,2
22,2
21,0
22,2
21,6
22,1
15,9
22,0
22,1
21,9
22,2

29,7
29,0
27,9
19,1
27,0
23,8
29,9
27,4
27,5
26,7
25,8
27,5
27,2
27,3
26,6
26,0
27,6
27,2
27,3
21,0
27,3
26,9
26,9
26,7

Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax (tip theo)
TT
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Trm
Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

1
20,1
20,2
20,4
21,3
20,3
20,1
20,9
20,8
21,2
22,2
21,0
23,6
21,0
22,0
22,9
23,4
24,7
25,3
25,8
26,1
26,2
26,0
27,8
24,1

2
20,2
19,8
20,6
21,7
20,0
20,1
20,9
20,6
21,1
22,6
20,8
24,3
21,0
22,1
23,9
24,6
26,1
26,7
26,7
28,3
29,0
21,1
28,7
27,5

3
22,4
22,1
23,5
25,1
22,5
22,5
23,4
23,0
23,6
25,8
23,5
27,6
23,7
24,6
26,3
27,0
28,1
28,8
28,3
230,5
31,5
29,1
30,0
29,1

4
26,2
26,2
27,7
29,5
26,6
26,5
27,7
27,0
27,5
29,9
27,8
31,0
28,0
28,2
30,3
30,5
30,8
31,6
30,2
31,0
32,5
31,1
31,1
31,0

5
30,2
30,6
31,9
33,0
31,0
30,8
32,2
31,2
31,7
33,4
31,9
34,7
31,9
31,8
33,3
33,2
33,1
33,7
32,2
29,6
31,3
33,0
34,7
26,6

306

6
31,7
32,0
32,7
33,5
32,5
32,4
33,0
32,8
32,8
33,4
33,6
34,1
33,6
33,5
34,0
31,3
34,5
34,5
33,7
27,2
29,5
34,3
33,0
27,5

Thng
7
32,1
32,0
32,6
33,5
32,5
32,4
33,0
32,9
33,1
33,4
33,9
34,0
33,0
33,4
33,6
34,5
34,2
34,4
33,6
26,3
28,7
33,7
32,7
26,8

Nm
8
31,5
31,6
31,9
32,8
31,7
31,6
32,2
32,0
32,1
32,8
32,8
33,6
33,0
32,8
32,6
31,3
33,9
34,4
34,2
26,3
28,8
33,6
32,5
26,7

9
30,9
30,2
31,0
31,3
20,3
30,0
30,6
30,5
30,4
31,2
30,3
31,4
30,33
30,5
30,6
31,4
31,6
31,9
32,0
26,6
28,3
32,2
31,9
26,7

10
28,9
28,2
28,8
29,2
28,3
28,2
25,6
28,5
28,7
29,3
27,8
29,5
27,5
28,0
28,3
28,5
28,8
29,1
29,2
26,8
27,8
29,2
30,1
26,5

11
25,8
25,4
25,6
26,0
25,3
25,1
25,6
25,6
25,8
26,2
25,0
26,3
24,8
25,4
25,8
26,2
27,1
27,2
27,6
26,4
26,7
27,6
28,9
26,8

12
22,2
21,8
22,0
22,8
21,9
21,6
22,4
22,4
22,7
23,5
22,0
24,0
21,9
22,6
23,4
23,8
25,1
25,5
25,9
25,9
25,8
26,4
27,4
25,9

26,9
26,7
27,4
28,3
26,9
25,8
27,5
27,3
27,6
28,6
27,5
29,6
27,6
27,9
28,7
29,3
29,8
30,3
30,0
27,6
28,8
30,3
30,7
27,3

Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax (tip theo)
TT
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Trm
Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

1
26,8
28,1
31,2
31,1
27,6
31,4
31,1
29,4
30,0
30,0
27,7
30,6
29,9
29,9
25,7
31,6

2
28,5
29,2
33,6
32,9
28,0
32,8
32,1
30,8
31,1
31,1
28,1
32,0
30,1
30,9
26,5
32,9

3
29,5
30,1
31,9
31,3
29,1
33,6
33,3
31,8
32,7
32,7
29,7
32,9
31,1
32,5
28,5
34,0

4
29,1
31,1
31,3
34,4
31,5
33,9
34,7
32,0
33,9
34,5
31,1
33,5
31,8
33,1
30,0
34,6

5
28,7
31,9
32,8
32,8
31,8
31,1
31,2
32,7
32,9
32,4
31,3
32,2
30,9
32,6
31,3
33,4

307

6
26,9
32,2
31,8
31,3
30,4
33,3
33,4
32,0
32,5
32,1
30,6
30,4
29,6
31,0
31,2
32,2

Thng
7
26,2
31,2
30,8
30,7
29,5
31,9
33,0
31,1
30,8
31,1
30,1
29,8
29,0
30,1
30,9
31,1

Nm
8
26,2
31,5
30,6
30,6
29,5
32,0
32,3
30,9
30,6
31,0
30,0
29,5
28,6
30,3
30,8
31,5

9
26,4
31,1
30,6
30,4
29,3
32,0
32,1
31,0
30,4
30,8
29,8
39,6
28,6
30,4
30,3
31,2

10
27,3
30,5
32,5
30,9
28,3
31,7
32,5
31,8
30,1
30,5
29,5
30,3
29,4
30,2
29,0
31,0

11
26,9
30,3
32,2
30,4
28,8
31,6
32,0
30,6
20,8
30,1
28,9
30,3
30,0
30,0
27,6
39,9

12
26,8
20,8
31,6
30,6
27,8
31,5
31,4
29,8
29,7
29,7
27,9
30,2
29,9
29,8
26,3
30,7

27,5
30,7
32,2
31,7
29,3
32,5
32,7
31,2
31,1
31,5
29,6
30,9
30,0
30,9
29,0
32,1

Ph lc PL-3
Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

1
13,2
11,0
13,2
6,2
9,9
8,7
11,3
12,9
13,0
10,5
10,1
12,9
11,6
13,3
13,5
12,5
13,9
13,2
13,8
9,3
13,8
13,8
13,8
11,2

2
14,2
12,5
14,5
7,4
11,7
9,8
13,1
14,3
11,5
12,0
11,5
14,1
13,2
14,5
11,2
13,2
11,9
11,2
11,6
10,3
11,7
11,8
14,7
11,7

3
16,4
11,6
17,4
10,2
14,9
13,1
15,2
17,2
17,8
15,4
15,0
17,2
16,5
17,5
17,0
16,3
17,8
17,2
17,5
13,1
17,5
17,6
17,1
17,2

4
19,7
18,6
20,5
13,3
17,7
16,1
18,1
20,1
20,5
19,1
18,8
20,4
19,5
20,9
20,4
20,0
20,9
20,3
20,7
16,4
20,8
20,9
20,7
20,5

5
22,2
21,3
23,0
16,1
20,3
18,7
21,2
22,8
23,2
22,3
22,3
23,5
22,4
24,1
23,9
23,5
21,0
23,2
23,6
19,2
23,9
24,2
23,9
23,8

308

6
23,5
22,7
24,1
17,3
21,6
20,0
23,0
24,1
24,5
23,3
23,6
24,8
23,7
25,6
25,3
25,1
25,4
24,4
25,1
20,6
25,5
25,7
25,1
25,3

Thng
7
23,6
22,9
24,6
17,6
21,8
19,9
23,0
24,3
24,7
23,6
23,8
21,9
21,0
25,8
25,6
25,1
25,6
21,5
25,1
20,8
25,7
26,2
25,8
25,5

Nm
8
23,3
22,6
24,2
17,2
21,6
19,6
23,0
24,1
24,2
23,2
23,5
24,6
23,6
25,1
24,9
21,8
25,2
24,1
21,8
20,5
25,4
25,7
25,5
25,0

9
22,3
21,2
23,1
15,8
19,6
18,1
21,3
22,5
23,2
21,7
21,9
23,1
22,2
24,2
23,7
23,9
24,1
23,0
23,9
19,4
24,3
24,7
21,1
24,0

10
19,9
18,4
20,7
13,1
17,0
15,5
18,8
20,2
20,3
18,5
18,4
20,5
19,2
20,9
21,3
20,7
21,4
20,6
21,1
16,8
21,6
21,1
21,5
21,6

11
17,1
15,3
17,5
10,6
13,7
12,6
15,7
17,0
17,0
14,8
14,5
17,1
15,7
17,3
18,1
17,0
18,2
17,4
18,0
13,4
18,2
17,8
18,1
18,5

12
14,0
12,0
14,2
7,2
10,6
9,5
12,2
13,8
13,9
11,8
11,0
11,0
12,6
14,1
14,7
13,4
15,0
11,2
14,9
10,6
15,0
14,7
15,0
15,4

19,1
17,8
19,8
12,6
16,7
15,1
18,0
19,5
19,7
18,0
17,9
19,8
18,7
20,3
20,0
19,6
21,5
19,7
20,3
15,9
20,5
20,6
20,5
20,5

Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin (tip theo)
TT

Trm

25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

1
14,1
14,0
13,5
13,3
14,3
14,3
13,6
11,8
14,4
14,0
15,5
14,5
15,7
16,5
17,3
17,1
18,8
19,2
20,7
13,3
17,2
20,6
20,7
13,5

2
15,0
15,0
11,6
11,6
11,9
15,0
11,8
15,5
15,4
15,3
16,2
16,0
16,3
17,3
18,1
18,0
19,7
19,7
21,1
11,3
17,9
21,1
20,9
11,1

3
17,6
17,5
17,4
17,7
17,6
17,5
17,5
17,8
17,8
18,0
18,2
18,1
18,1
18,9
19,7
19,9
21,3
21,0
22,1
16,8
19,1
22,3
23,0
15,2

4
21,1
20,8
20,5
20,8
20,9
20,8
20,7
21,0
20,8
20,8
21,3
20,6
21,4
21,6
22,2
22,2
23,1
22,7
25,0
18,6
20,9
23,6
23,5
17,0

5
21,5
21,1
23,5
23,0
24,2
21,1
23,6
24,2
23,8
22,9
24,1
22,8
24,3
21,1
21,1
21,1
24,6
24,3
25,6
20,0
21,6
21,9
21,1
18,3

309

6
20,0
25,8
25,1
21,7
25,9
25,8
25,2
25,7
25,3
21,2
25,8
23,9
25,6
26,0
25,4
25,0
25,3
24,8
26,3
20,2
21,2
25,9
24,6
18,5

Thng
7
26,1
26,2
25,2
21,7
26,2
26,0
25,2
25,7
25,3
21,0
25,9
23,7
25,6
25,8
25,6
25,1
25,2
25,0
26,3
19,7
20,9
25,6
21,5
18,3

Nm
8
25,5
25,7
24,9
24,6
26,0
25,6
24,8
25,2
21,9
23,9
25,1
23,6
25,1
25,4
25,3
24,7
24,9
24,7
26,4
19,6
20,9
25,5
21,5
18,3

9
24,1
21,5
24,1
23,1
24,0
21,6
23,6
21,0
23,8
23,0
24,1
22,8
23,9
23,7
23,8
23,6
24,0
23,9
25,2
19,1
20,8
21,5
23,9
18,1

10
21,8
21,6
21,2
20,4
22,2
22,0
20,8
21,5
21,2
20,5
21,9
20,9
21,7
21,9
22,2
22,2
22,9
22,8
24,0
18,0
20,1
23,7
23,3
17,0

11
18,7
18,2
17,8
17,3
18,8
19,0
17,8
18,7
18,3
17,8
19,1
18,5
19,3
19,8
20,4
20,5
21,6
21,7
23,0
16,5
19,2
23,2
22,5
15,6

12
15,4
15,0
14,6
14,2
15,6
15,6
14,6
15,6
15,2
11,8
16,5
15,2
16,4
17,1
18,4
18,3
19,7
20,1
21,5
14,1
18,0
21,9
21,6
14,4

20,8
20,7
20,2
19,9
21,0
20,9
20,2
20,8
20,5
19,9
21,2
20,0
21,1
21,5
21,9
21,8
22,6
22,5
24,0
17,6
19,8
23,6
23,0
16,5

Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin

TT
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Trm
Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

1
13,1
20,0
18,7
18,2
21,7
19,2
20,8
21,1
21,7
21,0
23,9
21,1
21,8
21,2
21,5
21,0

2
13,6
20,8
19,6
19,1
22,4
19,8
21,3
22,0
22,0
21,9
21,0
21,8
22,7
24,4
22,5
21,9

3
15,5
22,6
21,5
21,0
23,7
21,8
22,7
22,9
23,2
22,8
21,6
23,3
23,9
21,5
21,3
23,5

4
17,5
24,3
22,7
22,8
21,9
22,3
21,2
21,0
21,3
21,0
25,3
21,8
21,6
23,3
23,0
21,9

5
19,1
25,1
23,6
23,5
21,6
21,1
21,3
21,3
21,8
23,7
25,1
25,5
25,0
24,4
27,2
24,7

310

6
19,3
24,7
23,3
23,0
23,9
23,8
21,1
23,5
21,7
23,5
25,3
25,8
25,1
21,6
27,6
21,1

Thng
7
19,2
24,2
22,9
22,9
23,5
23,8
23,8
23,5
21,7
23,5
25,1
25,4
24,7
21,5
27,1
23,9

Nm
8
19,0
24,2
23,5
22,8
23,5
23,7
23,8
23,8
21,6
23,6
25,1
25,3
24,7
21,1
26,9
21,0

9
19,0
24,1
23,2
22,7
23,5
23,9
23,8
21,1
21,7
23,8
21,9
25,4
24,7
24,5
26,2
23,8

10
17,8
23,6
23,2
22,2
23,2
23,6
23,7
21,1
21,6
21,0
21,7
25,0
24,1
24,4
25,4
23,6

11
16,0
22,5
22,0
20,6
22,8
22,6
23,2
21,0
21,0
23,8
24,7
24,2
23,4
23,9
24,3
22,8

12
14,5
21,0
20,0
19,0
22,0
21,6
21,4
22,4
22,6
22,4
21,3
22,8
22,6
22,6
22,9
21,6

17,0
23,1
22,0
21,5
23,3
22,5
23,1
23,3
23,8
23,2
24,8
24,2
23,9
23,4
25,2
23,8

Ph lc PL-4
m tng i trung bnh trong thng, tb
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

1
80
82
85
86
78
85
80
86
83
78
76
78
82
77
77
79
78
88
82
86
80
80
83
83

2
77
81
85
86
77
87
78
86
84
79
81
81
82
82
81
83
82
89
85
93
84
84
87
88

3
75
78
83
82
74
85
74
84
85
81
84
85
84
84
82
87
81
91
87
92
88
89
90
91

4
76
81
83
82
74
83
75
83
84
80
82
86
85
85
86
87
84
90
87
92
87
88
89
90

5
80
82
81
83
76
81
78
81
81
79
80
81
82
82
82
85
79
85
82
87
83
84
85
87

311

6
87
86
85
88
86
86
87
85
81
83
83
82
84
83
84
86
81
87
83
89
83
83
85
86

Thng
7
89
88
86
88
86
86
87
87
85
85
84
84
86
83
82
86
81
87
83
89
83
82
84
86

Nm
8
83
83
86
89
87
88
88
87
86
86
84
85
86
85
85
86
83
87
85
88
85
85
86
88

9
85
86
86
88
85
87
86
85
87
83
83
81
85
82
82
81
82
86
84
85
85
85
86
85

10
84
85
86
91
84
87
84
85
81
81
79
81
83
80
78
78
80
86
83
81
81
83
85
80

11
84
85
86
90
83
87
81
85
85
82
79
80
84
78
77
78
80
86
82
84
81
81
83
79

12
84
86
86
87
82
87
83
86
84
80
78
80
83
78
77
76
79
87
82
87
81
80
83
81

82
84
85
87
81
86
82
85
84
81
81
82
84
82
82
83
80
87
84
88
83
84
86
85

 m tng i trung bnh trong thng, tb (tip theo)

TT
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Trm
Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

1
76
84
82
83
84
83
82
84
83
85
89
82
90
88
90,3
90,5
85,6
89,4
82,4
76,3
79,8
84,4
78,6
74,4

2
82
88
84
84
87
88
85
88
86
85
91
82
92
90
90,8
90,3
85,0
88,3
82,4
73,6
75,1
84,0
78,9
71,3

3
87
91
87
85
91
91
89
90
89
83
91
81
92
90
89,9
88,6
84,6
87,8
83,0
72,3
72,8
83,5
80,6
71,4

4
86
90
87
83
89
89
87
88
89
85
88
80
88
87
86,3
84,5
83,1
84,5
83,0
75,8
73,7
82,1
81,2
76,3

5
83
85
83
82
84
84
82
85
84
83
82
78
82
81
81,7
80,1
80,2
82,7
84,2
83,5
81,8
79,4
80,8
83,2

312

6
83
84
84
84
81
83
84
82
85
86
76
82
78
73
76,3
76,4
76,5
80,5
74,2
90,6
85,4
73,4
79,3
85,2

Thng
7
83
82
81
83
82
81
81
82
83
86
74
81
75
72
73,6
73,6
75,2
79,6
70,9
92,1
87,1
73,4
78,8
86,1

Nm
8
84
86
86
85
84
85
85
85
86
87
80
84
79
76
75,5
77,0
77,5
81,4
72,1
92,6
87,8
71,3
79,3
86,7

9
82
87
85
86
85
85
85
86
88
88
87
87
87
85
85,7
84,9
83,0
86,4
78,6
91,4
88,7
81,2
82,3
88,0

10
79
85
84
84
82
84
84
84
85
88
86
86
89
86
88,6
88,2
85,4
89,0
83,7
86,8
87,3
86,0
83,9
85,7

11
78
84
83
84
83
83
82
83
83
88
88
87
89
87
89,5
88,9
85,5
89,6
81,4
82,7
85,5
86,6
83,2
80,7

12
78
85
83
84
84
84
83
83
83
87
88
84
89
87
89,8
90,3
85,8
89,1
83,3
79,3
83,3
85,3
79,5
77,2

82
86
84
84
85
85
84
85
85
86
85
83
86
84
81,8
81,5
82,3
85,6
79,9
83,1
82,4
81,1
80,5
80,5

 m tng i trung bnh trong thng, tb (tip theo)

TT
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Trm
Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

1
81,3
75,7
69,1
72,2
81,6
76,1
78,4
78,2
79,8
81,7
78,1
77,9
77,4
82,8
81,5
73,8

2
77,2
75,6
63,6
71,0
81,7
76,3
77,5
75,1
77,5
78,3
79,1
75,7
78,4
80,9
83,0
71,1

3
79,0
76,9
66,9
72,2
82,0
73,3
76,1
75,3
77,3
77,1
80,0
77,2
79,2
80,4
83,3
71,0

4
83,3
78,5
69,3
75,9
81,1
77,3
74,1
76,0
77,4
77,7
79,6
78,0
81,1
80,8
83,1
73,7

5
87,9
81,5
80,7
84,0
84,5
80,9
76,7
82,2
83,9
82,4
81,0
81,0
85,4
87,0
83,4
80,7

313

6
89,5
82,1
82,6
86,2
87,5
81,9
79,4
79,8
86,0
85,0
80,4
85,4
86,0
88,4
81,7
83,7

Thng
7
90,8
84,4
86,1
86,6
88,7
85,3
80,9
81,1
86,5
81,1
90,1
86,0
87,1
88,1
81,4
84,2

Nm
8
91,3
84,1
87,4
87,8
89,1
86,7
82,5
83,6
86,9
85,0
80,8
86,0
88,6
88,0
81,3
84,5

9
90,8
85,2
88,2
88,2
89,7
81,0
82,3
83,1
87,9
85,8
81,5
85,6
88,4
88,7
84,4
86,0

10
89,5
81,5
85,1
86,0
88,3
81,4
82,0
82,7
88,1
81,9
83,3
85,5
85,9
80,4
84,0
85,2

11
86,7
81,1
80,2
81,8
85,2
81,2
80,2
81,0
86,3
81,0
81,9
82,8
82,1
87,2
82,6
81,7

12
83,8
78,4
75,5
77,7
83,1
75,1
80,0
78,9
83,2
82,2
79,1
81,1
77,9
85,0
81,6
77,8

85,9
80,7
77,9
80,8
85,2
80,5
79,2
79,8
83,4
82,4
80,5
82,2
83,3
85,6
83,4
79,5

Ph lc PL-5
Thng s vt l ca khng kh kh
t
o
C
0
10
20
30
40
50

kg/m3
1,293
1,277
1,205
1,165
1,128
1,093

Cp
kJ/kg.oC
1,005
1,005
1,005
1,005
1,005
1,005

a.106
m2/s
18,8
20,0
21,4
22,9
24,3
25,7

.102
W/m.oC
2,44
2,51
2,59
2,67
2,76
2,83

.106
Pa.S
17,2
17,6
18,1
18,6
19,1
19,6

BNG CHUYN I N V
1. p sut :

2. Nhit :

1 psi = 6,89476 kPa = 6894,76 N/m2

1 in Hg = 3,38639 kPa
1 in H2O = 0,24908 kPa
1 ft H2O = 2,98896 kPa
1 tonf/in2 = 15,4443 MPa
1 bar = 105 N/m2 = 105 Pa
1 at = 0,9807 Bar = 735,5 mmHg = 10 mH2O
1 kgf/cm2 = 1 at = 98,0665 kPa = 104 mmAq
1 mm Hg = 1 torr = 133,322 Pa
1 mmH2O = 9,80665 Pa
1 mmAq = 1 kgf/m2 = 9,807 N/m2

5
5
t o C = T o K 273,15 = . t o F 32 = .T o R 273,15
9
9
3. Khi lng ring
1 lb/in3 = 27,68 g/cm3
1 lb/ft3 = 16,019 kg/m3
1 kg/m3 = 0,06243 lb/ft3
4. Gia tc
1 ft/s2 = 0,3048 m/s2
1 m/s2 = 3,2835 ft/s2
5. Lu lng th tch
1 cfm = 4,71947.10-4 m3/s = 1,699 m3/h
1 m3/h = 0,588578 cfm
6. Chiu di
1 in = 25,4 mm
1 ft = 12 in = 304,8 mm = 0,333 yard
1 yard = 0,9144 m
1 mile = 1,609344 km = 5280 ft
1 m = 3,2808 ft
7. Din tch
1 m2 = 10,7639 ft2 = 1550 in2
1 are = 100 m2
1 hectare = 104 m2
314

.106
m2/S
13,28
14,16
15,06
16,00
16,96
17,96

Pr
0,707
0,705
0,703
0,701
0,699
0,698

1 ft2 = 144 in2 = 929 cm2

1 in2 = 645,16 mm2
8. Th tch

1 Gal (US) = 3,7854 Lt = 0,13368 ft3

1 in3 = 16,387 cm3
1 ft3 = 0,0283168 m3
1 m3 = 35,3147 ft3
1 cm2 = 0,061024 in3

9. Khi lng
1 oz = 28,3495 g
1 lb = 0,45359237 kg = 16 oz
1 quital = 100 kg
1 Ton = 1016,05 kg
1 kg = 2,2046 lb
1 g = 15,432 grains
10. Cng sut
1 HP = 0,7457 kW
1 W = 1 J/s
1 Tn lnh (USRT) = 12.000 Btu/h = 3,5169 kW
1 Tn lnh (JRT) = 13.175 Btu/h = 3,86 kW
11. Nng lng
1 kWh = 3600 kJ = 3412 Btu
1 kCal = 4,187 kJ
1 Btu = 1,05506 kJ = 0,25198 kCal
1 Cal = 3,968 Btu
1 ft.lbf = 1,35582 J
1 Therm = 105,506 MJ
1 kJ = 1 kW.s
12. Tc :
1 fpm = 0,00508 m/s
1 fps = 0,3048 m/s
1 m/s = 196,85 fpm
13. Lc :
1 lbf = 4,44822 N
1 tonf = 9,964 kN
1 kip = 4,44822 kN
1 kgf = 1 kp = 9,80665 N

TI LIU THAM KHO

1. H ng Trung, Nguyn Qun . Gio trnh thng gi v iu tit khng kh. Trng
i hc Bch khoa, H Ni , 1993
2. H ng Trung, Nguyn Qun . C s k thut iu ho khng kh . Nh xut bn Khoa
hc v K thut, H Ni, nm 1997.
3. L Ch Hip . K thut iu ho khng kh. Nh xut bn Khoa hc v K thut, HNi,
nm 1998
4. Trn Ngc Chn . K thut thng gi. Nh xut bn xy dng, H Ni, nm 1998
5. Catalogue cc my iu ho ca hng Carrier
6. Catalogue cc my iu ho ca hng Trane
315

7. Catalogue cc my iu ho ca hng Toshiba

8. Catalogue cc my iu ho ca hng Mitsubishi
9. Catalogue cc my iu ho ca hng Daikin
10. Catalogue cc my iu ho ca hng National
11. Catalogue cc my iu ho ca hng Hitachi
12. Catalogue cc my iu ho ca hng York
13. Catalogue cc my iu ho ca hng LG
15. ASHRAE 1985 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1985
16. ASHRAE 1989 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1989
17. ASHRAE 1993 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1993
18. ASHREA 1993 Air conditioning system design manual
19. A.D. Althouse / C.H.Turnquist / A.F Bracciano. Modern Refrigeration and Air
Conditioning . The goodheart Willcox Company, inc. 1988
20 Billy C Langley, Reffrigeration and Air Conditioning, Reston Publishing Company
1978
21. Carrier , Air handling unit
22. Carrier , Chilled water fan coi unit
23. Carrier , Direct expansion fan coil unit
24. Carrier, Handbook of air conditioning system design
25. Carrier , Owners Manual
26. Carrier , Packaged Hermetic Reciprocating Chillers
27. Carrier , Reciprocating liquid Chiller
28. Carrier , System design manual
29. Carrier ,Technical Development Program
30. Carrier , Water cooled packaged units
31. Daikin industries, LTD. Engineering Data (VRV System). 1991
32. Daikin industries, LTD. Engineering Data (VRV System). 1992
33. Dreck J, Croome Brian M Roberts, Air conditioning and Venlation of Buildings.
Pergamon press - New York, 1980
34. Edward G. Pita . Air Conditioning Principles and Systems. John Wiley & Sons.
NewYork
35. Jan F.Kreider/Ari Rabl. Heating and Cooling of Building. McGraw Hill - Book
Company
36. Roger W Haines/C.Lewis Wilson. HVAC Systems Design Handbook. McGraw
Hill - Book Company.
37. R.P. Parlour . Air Conditioning. Integral Publishing. Sedney
38. Shan K,Wang. Handbook of air Conditioning and Refrigeration . McGraw Hill
39. Sinko, Modular Air Handling Unit
40. Sinko, Fan coi unit
41. SMACNA - HVAC System Duct Design - Sheet Metal and Air Condioning
Contractor National Association Inc., USA, July 1991
42. Trane Company. Reciprocating Refrigeration
43. Wilbert F.Stoecker / Jerold W.Jones. Refrigeration and Air Conditioning. McGraw Hill
- Book Company. Singapore
***

316

CHNG I
NHNG KIN THC C BN V
KHNG KH M
iu ha khng kh l k thut to ra v duy tr iu kin vi kh hu thch hp vi con
ngi v cng ngh ca cc qu trnh sn xut.
c th i su nghin cu k thut iu ho khng kh trc ht chng ti s lc
cc tnh cht nhit ng c bn ca khng kh m.

1.1 KHNG KH M
Khng kh xung quanh chng ta l hn hp ca nhiu cht kh, ch yu l N2 v O2 ngoi
ra cn mt lng nh cc kh tr, CO2, hi nc . . .
- Khng kh kh : Khng kh khng cha hi nc gi l khng kh kh.Trong cc tnh
ton thng khng kh kh c coi l kh l tng.
Thnh phn ca cc cht trong khng kh kh c phn theo t l sau :
Bng 1-1 : T l cc cht kh trong khng kh kh
Thnh phn
Theo khi lng (%) Theo th tch (%)
78,084
- Ni t : N2
75,5
20,948
23,1
- xi : O2
0,934
1,3
- Argon - A
0,0314
0.1
- Carbon-Dioxide : CO2
- Khng kh m : Khng kh c cha hi nc gi l khng kh m. Trong t nhin khng
c khng kh kh tuyt i m ton l khng kh m. Khng kh m c chia ra :
+ Khng kh m cha bo ha : L trng thi m hi nc cn c th bay hi
thm vo c trong khng kh.
+ Khng kh m bo ha : L trng thi m hi nc trong khng kh t
ti a v khng th bay hi thm vo c. Nu bay hi thm vo bao nhiu th c by
nhiu hi m ngng t li.
+ Khng kh m qu bo ha : L khng kh m bo ha v cn cha thm
mt lng hi nc nht nh. Tuy nhin trng thi qu bo ho l trng thi khng n nh
m c xu hng bin i n trng thi bo ho do lng hi nc d b tch dn ra khi
khng kh . V d nh sng m l khng kh qu bo ha.
Tnh cht vt l v nh hng ca khng kh n cm gic con ngi ph thuc
nhiu vo lng hi nc tn ti trong khng kh.

1.2 CC THNG S CA KHNG KH M

1.2.1 p sut.
Ap sut khng kh thng c gi l kh p. K hiu l B. Ni chung gi tr B thay
i theo khng gian v thi gian. Tuy nhin trong k thut iu ha khng kh gi tr chnh
lch khng ln c th b qua v ngi ta coi B khng i. Trong tnh ton ngi ta ly
trng thi tiu chun Bo = 760 mmHg .
th I-d ca khng kh m thng c xy dng p sut B = 745mmHg v Bo =
760mmHg .

1.2.2 Khi lng ring v th tch ring.

Khi lng ring ca khng kh l khi lng ca mt n v th tch khng kh . K
hiu l , n v kg/m3 .
i lng nghch o ca khi lng ring l th tch ring. K hiu l v

v=

, m 3 / kg

(1-1)

Khi lng ring v th tch ring l hai thng s ph thuc.

Khi lng ring thay i theo nhit v kh p. Tuy nhin cng nh p sut s
thay i ca khi lng ring ca khng kh trong thc t k thut khng ln nn ngi ta
ly khng i iu kin tiu chun : to = 20oC v B = Bo = 760mmHg : = 1,2 kg/m3

1.2.3 m
1.2.3.1. m tuyt i .
L khi lng hi m trong 1m3 khng kh m. Gi s trong V (m3) khng kh m c
cha Gh (kg) hi nc th m tuyt i k hiu l h c tnh nh sau :
Gh
(1-2)
, kg / m 3
V
V hi nc trong khng kh c th coi l kh l tng nn:
p
1
h = = h , kg / m 3
(1-3)
v h Rh .T
trong :
ph - Phn p sut ca hi nc trong khng kh cha bo ho, N/m2
Rh - Hng s ca hi nc Rh = 462 J/kg.oK
T - Nhit tuyt i ca khng kh m, tc cng l nhit ca hi nc , oK

h =

1.2.3.2. m tng i.
m tng i ca khng kh m , k hiu l (%) l t s gia m
tuyt i h ca khng kh vi m bo ha max cng nhit vi trng thi cho.

h
,%
max
2

(1-4)

hay :
m tng i biu th mc cha hi nc trong khng kh m so vi khng kh m
bo ha cng nhit .
(1-5)
Khi = 0 l trng thi khng kh kh.
ph
,%
p max
0 < < 100 l trng thi khng kh m cha bo ho.
= 100 l trng thi khng kh m bo ha.
- m l i lng rt quan trng ca khng kh m c nh hng nhiu n cm
gic ca con ngi v kh nng s dng khng kh sy cc vt phm.
- m tng i c th xc nh bng cng thc, hoc o bng m k . m k l
thit b o gm 2 nhit k : mt nhit k kh v mt nhit k t. Nhit k t c bu bc
vi thm nc hi nc thm vi bc xung quanh bu nhit k khi bc hi vo khng
kh s ly nhit ca bu nhit k nn nhit bu gim xung bng nhit nhit k t t
ng vi trng thi khng kh bn ngoi. Khi m tng i b , cng bc hi cng
mnh, chnh nhit gia 2 nhit k cng cao. Do chnh nhit gia 2 nhit k
ph thuc vo m tng i v n c s dng lm c s xc nh m tng i
. Khi =100%, qu trnh bc hi ngng v nhit ca 2 nhit k bng nhau.

1.2.4

Dung m ( cha hi).

Dung m hay cn gi l cha hi, c k hiu l d l lng hi m cha trong 1

kg khng kh kh.
Gh
, kg / kgkkk
Gk
- Gh : Khi lng hi nc cha trong khng kh, kg
- Gk : Khi lng khng kh kh, kg
Ta c quan h:
G
p R

d= h = h = h. k
pk p k Rh
pG k
h
d = 0,622. h =
, kg / kgkkk
pk p ph
Sau khi thay R = 8314/ ta c
d=

(1-6)

(1-7)
(1-8)

1.2.5 Nhit .
Nhit l i lng biu th mc nng lnh. y l yu t nh hng ln nht n
cm gic ca con ngi. Trong k thut iu ha khng kh ngi ta thng s dng 2 thang
nhit l C v F. i vi mt trng thi khng kh nht nh no ngoi nhit
thc ca n trong k thut cn c 2 gi tr nhit c nh hng nhiu n cc h thng v
thit b l nhit im sng v nhit nhit k t.
- Nhit im sng: Khi lm lnh khng kh nhng gi nguyn dung m d (hoc
phn p sut ph) ti nhit ts no hi nc trong khng kh bt u ngng t thnh nc
bo ha. Nhit ts gi l nhit im sng.
Nh vy nhit im sng ca mt trng thi bt k no l nhit ng vi trng
thi bo ha v c dung m bng dung m ca trng thi cho. Hay ni cch khc nhit

im sng l nhit bo ha ca hi nc ng vi phn p sut ph cho. T y ta thy

gia ts v d c mi quan h ph thuc.
- Nhit nhit k t : Khi cho hi nc bay hi on nhit vo khng kh cha
bo ha (I=const) . Nhit ca khng kh s gim dn trong khi m tng i tng ln.
Ti trng thi = 100% qu trnh bay hi chm dt. Nhit ng vi trng thi bo ho
cui cng ny gi l nhit nhit nhit k t v k hiu l t . Ngi ta gi nhit
nhit k t l v n c xc nh bng nhit k c bu thm t nc.
Nh vy nhit nhit k t ca mt trng thi l nhit ng vi trng thi bo
ha v c entanpi I bng entanpi ca trng thi cho. Gia entanpi I v nhit nhit k
t t c mi quan h ph thuc. Trn thc t ta c th o c nhit nhit k t ca
trng thi khng kh hin thi l nhit trn b mt thong ca nc.

1.2.6 Entanpi
Entanpi ca khng kh m bng entanpi ca khng kh kh v ca hi nc cha
trong n.
Entanpi ca khng kh m c tnh cho 1 kg khng kh kh. Ta c cng thc:
I = Cpk.t + d (ro + Cph.t) kJ/kg kkk
(1-9)
Trong :
Cpk - Nhit dung ring ng p ca khng kh kh Cpk = 1,005 kJ/kg.oC
Cph - Nhit dung ring ng p ca hi nc 0oC : Cph = 1,84 kJ/kg.oC
ro - Nhit n ha hi ca nc 0oC : ro = 2500 kJ/kg
Nh vy:
I = 1,005.t + d (2500 + 1,84.t) kJ/kg kkk
(1-10)

1.3 TH I-d V t-d CA KHNG KH

M
1.3.1 th I-d.
th I-d biu th mi quan h ca cc i lng t, , I, d v pbh ca khng kh m .
th c gio s L.K.Ramzin (Nga) xy dng nm 1918 v sau c gio s Mollier
(c) lp nm 1923. Nh th ny ta c th xc nh c tt c cc thng s cn li ca
khng kh m khi bit 2 thng s bt k . th I-d thng c cc nc ng u v Lin
x (c) s dng.
th I-d c xy dng p sut kh quyn 745mmHg v 760mmHg.
th gm 2 trc I v d nghing vi nhau mt gc 135o. Mc ch xy dng cc trc
nghing mt gc 135o l nhm lm gin khong cch gia cc ng cong tham s thun
li cho vic tra cu.
Trn th ny cc ng I = const nghing vi trc honh mt gc 135o, ng d =
const l nhng ng thng ng. i vi th I-d c xy dng theo cch trn cho thy
cc ng tham s hu nh ch nm trn gc 1/4 th nht .V vy, hnh v c gn
ngi ta xoay trc d li vung gc vi trc I m vn gi nguyn cc ng cong nh biu
din, tuy nhin khi tra cu entanpi I ca khng kh ta vn tra theo ng nghing vi trc
honh mt gc 135o.
Trn th I-d cc ng ng nhit t=const l nhng ng thng chch ln trn , cc
ng = const l nhng ng cong li, cng ln trn khong cch gia chng cng xa.
4

Cc ng = const khng ct nhau v khng i qua gc to . i t trn xung di

m cng tng. ng cong =100% hay cn gi l ng bo ho ngn cch gia 2 vng
: Vng cha bo ho v vng ngng kt hay cn gi l vng sng m. Cc im nm trong
vng sng m thng khng n nh m c xung hng ngng kt bt hi nc v chuyn
v trng thi bo ho .
Khi p sut kh quyn thay i th th I-d cng thay i theo. p sut kh quyn
thay i trong khong 20mmHg th s thay i l khng ng k.
Trn hnh 1.1 l th I-d ca khng kh m , xy dng p sut kh quyn Bo=
760mmHg. Trn th ny xung quanh cn c v thm cc ng =const gip cho tra
cu cc s tun hon khng kh trong chng 4.

Hnh 1.1 : th I-d ca khng kh m

1.3.2 th d-t.
th d-t c cc nc Anh, M , Nht, c ...vv s dng rt nhiu
th d-t c 2 trc d v t vung gc vi nhau , cn cc ng ng entanpi I=const
to thnh gc 135o so vi trc t. Cc ng = const l nhng ng cong tng t nh
trn th I-d. C th coi th d-t l hnh nh ca th I-d qua mt gng phn chiu.

Hnh 1.2 : th t-d ca khng kh m

th d-t chnh l th t-d khi xoay 90o , c Carrrier xy dng nm 1919 nn
thng c gi l th Carrier.
Trc tung l cha hi d (g/kg), bn cnh l h s nhit hin SHF (Sensible)
Trc honh l nhit nhit k kh t (oC)
Trn th c cc ng tham s
- ng I=const to vi trc honh mt gc 135o. Cc gi tr entanpi ca khng kh
cho tbn cnh ng =100%, n v kJ/kg khng kh kh
6

- ng =const l nhng ng cong lm, cng i ln pha trn (d tng) cng ln.
Trn ng =100% l vng sng m.
- ng th tch ring v = const l nhng ng thng nghing song song vi nhau,
n v m3/kg khng kh kh.
- Ngoi ra trn th cn c ng Ihc l ng hiu chnh entanpi (s sai lch gia
entanpi khng kh bo ho v cha bo ho)

1.4 MT S QU TRNH C BN TRN

TH I-d
1.4.1 Qu trnh thay i trng thi ca khng kh .
Qu trnh thay i trng thi ca khng kh m t trng thi A (tA, A) n B (tB, B)
c biu th bng on thng AB, mi tn ch chiu qu trnh gi l tia qu trnh.

IA
A

IB
B

45

=100%

D
d

1.3 :
hnh hc ca

Hnh
ngha

t (IA - IB)/(dA-dB) = I/d =AB gi l h s gc tia ca qu trnh AB

Ta hy xt ngha hnh hc ca h s AB
K hiu gc gia tia AB vi ng nm ngang l . Ta c
= m.AD
I
= IB - IA
d= dB - dA = n.BC
Trong m, n l t l xch ca cc trc to .
T y ta c
AB = I/d = m.AD/n.BC
AB = (tg + tg45o).m/n = (tg + 1).m/n
Nh vy trn trc to I-d c th xc nh tia AB thng qua gi tr AB . tin cho
vic s dng trn th ngoi bin ngi ta v thm cc ng = const . Cc ng =
const c cc tnh cht sau :
- H s gc tia phn nh hng ca qu trnh AB, mi qu trnh c mt gi tr nht
nh.
- Cc ng c tr s nh nhau th song song vi nhau.
- Tt c cc ng u i qua gc ta (I=0 v d=0).

1.4.2 Qu trnh ha trn hai dng khng kh.

Trong k thut iu ha khng kh ngi ta thng gp cc qu trnh ha trn 2
dng khng kh cc trng thi khc nhau t c mt trng thi cn thit. Qu trnh
ny gi l qu trnh ho trn.
Gi s ha trn mt lng khng kh trng thi A(IA, dA) c khi lng phn kh l
LA vi mt lng khng kh trng thi B(IB, dB) c khi lng phn kh l LB v thu c
mt lng khng kh trng thi C(IC, dC) c khi lng phn kh l LC. Ta xc nh cc
thng s ca trng thi ho trn C.
I
IA
IB

IC

0%
=10

C
B

d
dB dC

dA

Hnh 1.4 : Qu trnh ho trn trn th I-d

Ta c cc phng trnh:
- Cn bng khi lng
LC = LA + LB

(1-11)

- Cn bng m
dC.LC = dA .LA + dB .LB
(1-12)
- Cn bng nhit
IC.LC = IA .LA + IB .LB
(1-13)
Th (a) vo (b), (c) v tr theo v ta c :
(IA - IC).LA = (IC - IB).LB
(dA - dC).LA = (dC - dB).LB

hay :
T biu thc ny ta rt ra:

I A IC
I IB
= C
d A dC dC d B

(1-14)

I A I C d A d C LB
(1-15)
=
=
I C I B d C d B LA
- Phng trnh (1-14) l cc phng trnh ng thng AC v BC, cc ng thng
ny c cng h s gc tia v chung im C nn ba im A, B, C thng hng. im C nm
trn on AB.
- Theo phng trnh (1-15) suy ra im C nm trn AB v chia on AB theo t l
LB/LA
8

Trng thi C c xc nh nh sau :

IC = I A.

L
LA
+ IB. B
LC
LC

(1-16)

dC = d A.

L
LA
+ dB. B
LC
LC

(1-17)

***

CHNG 2
MI TRNG KHNG KH V CHN
THNG S
TNH TON CHO CC H THNG
IU HO
thit k h thng iu ho khng kh cn phi tin hnh chn cc thng s tnh ton
ca khng kh ngoi tri v thng s tin nghi trong nh. Cc thng s bao gm:
- Nhit t (oC) .
- m tng i (%) .
- Tc chuyn ng khng kh trong phng (m/s) .
- n cho php trong phng Lp (dB) .
- Lng kh ti cung cp LN (m3/s) .
- Nng cho php ca cc cht c hi trong phng .

2.1 NH HNG CA MI TRNG TI

CON NGI V SN XUT
2.1.1 nh hng ca mi trng n con ngi
2.1.1.1 Nhit .
Nhit l yu t gy cm gic nng lnh i vi con ngi. C th con ngi c nhit
l tct = 37oC. Trong qu trnh vn ng c th con ngi lun lun to ra nhit lng qta.
Lng nhit do c th to ra ph thuc vo cng vn ng. duy tr thn nhit c th
thng xuyn trao i nhit vi mi trng. S trao i nhit s bin i tng ng vi
cng vn ng. C 2 hnh thc trao i nhit vi mi trng xung quanh.
- Truyn nhit : Truyn nhit t c th con ngi vo mi trng xung quanh di 3
cch: dn nhit, i lu v bc x. Ni chung nhit lng trao i theo hnh thc truyn
nhit ph thuc ch yu vo chnh nhit gia c th v mi trng xung quanh.
Lng nhit trao i ny gi l nhit hin . K hiu qh
Khi nhit mi trng tmt nh hn thn nhit, c th truyn nhit cho mi trng,
khi nhit mi trng ln hn thn nhit th c th nhn nhit t mi trng. Khi nhit
mi trng b, t = tct-tmt ln, qh ln, c th mt nhiu nhit nn c cm gic lnh v ngc
li khi nhit mi trng ln kh nng thi nhit ra mi trng gim nn c cm gic
nng. Nhit hin qh ph thuc vo t = tct-tmt v tc chuyn ng ca khng kh . Khi
nhit mi trng khng i, tc khng kh n nh th qh khng i. Nu cng
vn ng ca con ngi thay i th lng nhit hin qh khng th cn bng vi lng nhit
do c th sinh ra. thi ht nhit lng do c th sinh ra, cn c hnh thc trao i th 2,
l to m.
- Ta m : Ngoi hnh thc truyn nhit c th cn trao i nhit vi mi trng xung
quanh thng qua ta m. T m c th xy ra trong mi phm vi nhit v khi nhit mi
trng cng cao th cng cng ln. Nhit nng ca c th c thi ra ngoi cng vi
hi nc di dng nhit n, nn lng nhit ny c gi l nhit n. K hiu qw.

Ngay c khi nhit mi trng ln hn 37oC, c th con ngi vn thi c nhit ra

mi trng thng qua hnh thc ta m, l thot m hi . Ngi ta tnh c rng c
thot 1 g m hi th c th thi c mt lng nhit xp x 2500J. Nhit cng cao,
m mi trng cng b th mc thot m hi cng nhiu.
Nhit n c gi tr cng cao khi hnh thc thi nhit bng truyn nhit khng thun li.
Tng nhit lng truyn nhit v ta m phi m bo lun lun bng lng nhit do c
th sn sinh ra.
Mi quan h gia 2 hnh thc phi lun lun m bo :
qta = qh + qW
y l mt phng trnh cn bng ng, gi tr ca mi mt i lng trong phng
trnh c th thay i tu thuc vo cng vn ng, nhit , m, tc chuyn ng
ca khng kh mi trng xung quanh...vv
Nu v mt l do g mt cn bng th s gy ri lon v sinh au m
Nhit thch hp nht i vi con ngi nm trong khong 22-27 oC .

2.1.1.2 m tng i
m tng i c nh hng quyt nh ti kh nng thot m hi vo trong mi
trng khng kh xung quanh. Qu trnh ny ch c th tin hnh khi < 100%. m cng
thp th kh nng thot m hi cng cao, c th cm thy d chu.
m qu cao, hay qu thp u khng tt i vi con ngi.
- m cao : Khi m tng ln kh nng thot m hi km, c th cm thy rt
nng n , mt mi v d gy cm cm. Ngi ta nhn thy mt nhit v tc gi
khng i khi m ln kh nng bc m hi chm hoc khng th bay hi c, iu
lm cho b mt da c lp m hi nhp nhp.
- m thp : Khi m thp mi hi s bay hi nhanh lm da kh, gy nt n chn
tay, mi ...vv. Nh vy m qu thp cng khng tt cho c th.
m thch hp i vi c th con ngi nm trong khong tng i rng = 50
70%.

2.1.1.3 Tc khng kh
Tc khng kh xung quanh c nh hng n cng trao i nhit v
trao i cht (thot m hi) gia c th con ngi vi mi trng xung quanh. Khi tc
ln cng trao i nhit m tng ln. V vy khi ng trc gi ta cm thy mt v
thng da kh hn ni yn tnh trong cng iu kin v m v nhit .
Khi nhit khng kh thp, tc qu ln th c th mt nhit gy cm gic lnh.
Tc gi thch hp ty thuc vo nhiu yu t : nhit gi, cng lao ng, m,
trng thi sc khe ca mi ngi. . .vv.
Trong k thut iu ha khng kh ngi ta ch quan tm tc gi trong vng lm
vic, tc l vng di 2m k t sn nh. y l vng m mt ngi bt k khi ng trong
phng u lt thm vo trong khu vc .

2.1.1.4 Nng cc cht c hi.

Khi trong khng kh c cc cht c hi chim mt t l ln th n s c nh hng
n sc khe con ngi. Mc tc hi ca mi mt cht ty thuc vo bn cht cht kh,
nng ca n trong khng kh, thi gian tip xc ca con ngi, tnh trng sc khe ...vv.
Cc cht c hi bao gm cc cht ch yu sau :
- Bi : Bi nh hng n h h hp . Tc hi ca bi ph thuc vo bn cht bi,
nng v kch thc ca n. Kch thc cng nh th cng c hi v n tn ti trong khng
2

kh lu v kh nng thm nhp vo c th su hn v rt kh kh bi. Ht bi ln th kh

nng kh d dng hn nn t nh hng n con ngi. Bi c 2 ngun gc hu c v v c.
- Kh CO2, SO2 . . Cc kh ny khng c, nhng khi nng ca chng ln th s
lm gim nng O2 trong khng kh, gy nn cm gic mt mi. Khi nng qu ln c
th dn n ngt th .
- Cc cht hi khc : Trong qu trnh sn xut v sinh hot trong khng kh c th
c ln cc cht c hi nh NH3, Clo . . vv l nhng cht rt c hi n sc khe con ngi.
Cho ti nay khng c tiu chun chung nh gi mc nh hng tng hp ca
cc cht c hi trong khng kh.
Tuy cc cht c hi c nhiu nhng trn thc t trong cc cng trnh dn dng cht
c hi ph bin nht l kh CO2 do con ngi thi ra trong qu trnh h hp. V th trong
k thut iu ho ngi ta ch yu quan tm n nng CO2.
nh gi mc nhim ngi ta da vo nng CO2 c trong khng kh.
Bng 2.1 trnh by mc nh hng ca nng CO2 trong khng kh . Theo bng ny
khi nng CO2 trong khng kh chim 0,5% theo th tch l gy nguy him cho con ngi.
Nng cho php trong khng kh l 0,15% theo th tch.
Bng 2.1 : nh hng ca nng CO2 trong khng kh
Nng CO2
% th tch
0,07
0,10
0,15
0,20-0,50
> 0,50
45

Mc nh hng

- Chp nhn c ngay c khi c nhiu ngi trong phng

- Nng cho php trong trng hp thng thng
- Nng cho php khi dng tnh ton thng gi
- Tng i nguy him
- Nguy him
- H thn kinh b kch thch gy ra th su v nhp th gia
tng. Nu ht th trong mi trng ny ko di th c th gy
ra nguy him.
8
- Nu th trong mi trng ny ko di 10 pht th mt
bng v au u
18 hoc ln hn - Ht sc nguy him c th dn ti t vong.

2.1.1.5 n
Ngi ta pht hin ra rng khi con ngi lm vic lu di trong khu vc c n cao th
lu ngy c th s suy sp, c th gy mt s bnh nh : Stress, bn chn v gy cc ri lon
gin tip khc. n tc ng nhiu n h thn kinh. Mt khc khi n ln c th lm
nh hng n mc tp trung vo cng vic hoc n gin hn l gy s kh chu cho
con ngi. V d cc m thanh ca qut trong phng th vin nu qu ln s lm mt tp
trung ca ngi c v rt kh chu.
V vy n l mt tiu chun quan trng khng th b qua khi thit k mt h thng
iu ha khng kh. c bit cc h thng iu ho cho cc i pht thanh, truyn hnh, cc
phng studio, thu m thu li th yu cu v n l quan trng nht.

2.1.2 nh hng ca mi trng n sn xut.

Con ngi l mt yu t v cng quan trng trong sn xut. Cc thng s kh hu c
nh hng nhiu ti con ngi c ngha cng nh hng ti nng sut v cht lng sn
phm mt cch gin tip.
Ngoi ra cc yu t kh hu cng nh hng trc tip ti cht lng sn phm. Trong
phn ny chng ta ch nghin cu kha cnh ny.

2.1.2.1. Nhit
Nhit c nh hng n nhiu loi sn phm. Mt s qu trnh sn xut i hi
nhit phi nm trong mt gii hn nht nh. V d :
- Ko Scla : 7 - 8 oC
- Ko cao su : 20oC
- Bo qu rau qu : 10oC
- o lng chnh xc : 20 - 24 oC
- Dt : 20 - 32oC
- Ch bin tht, thc phm : Nhit cao lm sn phm chng b thiu .
Bng 2.2 di y l tiu chun v nhit v m ca mt s qu trnh sn xut thng
gp
Bng 2.2 : iu kin cng ngh ca mt s qu trnh
Qu trnh
Xng in

Sn xut bia

Xng bnh

Ch bin thc phm

Cng ngh chnh xc

Xng len

Xng si bng

Cng ngh sn xut

- ng v gi sch
- Phng in n
- Ni lu tr giy
- Phng lm bn km
- Ni ln men
- X l malt
- chn
- Cc ni khc
- Nho bt
- ng gi
- Ln men
- Ch bin b
- Mayonaise
- Macaloni
- Lp rp chnh xc
- Gia cng khc
- Chun b
- Ko si
- Dt
- Chi si
- Xe si
- Dt v iu tit cho si

2.1.2.2 m tng i
m cng c nh nhiu n mt s sn phm
4

Nhit , oC
21 24
24 27
20 33
21 33
34
10 15
18 22
16 24
24 27
18 24
27
16
24
21 27
20 24
24
27 29
27 29
27 29
22 25
22 25
22 25

m, %
45
45 50
50 60
40 50
50 70
80 85
50 60
45 65
45 55
50 65
70 80
60
40 50
38
40 50
45 55
60
50 60
60 70
55 65
60 70
70 90

- Khi m cao c th gy nm mc cho mt s sn phm nng nghip v cng

nghip nh.
- Khi m thp sn phm s kh, gin khng tt hoc bay hi lm gim cht lng
sn phm hoc hao ht trng lng.
V d
- Sn xut bnh ko : Khi m cao th ko chy nc. m thch hp cho sn
xut bnh ko l = 50-65%
- Ngnh vi in t , bn dn : Khi m cao lm mt tnh cch in ca cc mch
in

2.1.2.3 Vn tc khng kh .
Tc khng kh cng c nh hng n sn xut nhng mt kha cnh khc
- Khi tc ln : Trong nh my dt, sn xut giy . . sn phm nh s bay khp
phng hoc lm ri si. Trong mt s trng hp th sn phm bay hi nc nhanh lm gim
cht lng.
V vy trong mt s x nghip sn xut ngi ta cng qui nh tc khng kh
khng c vt qu mc cho php.

2.1.2.4. trong sch ca khng kh.

C nhiu ngnh sn xut bt buc phi thc hin trong phng khng kh cc k trong
sch nh sn xut hng in t bn dn, trng phim, quang hc. Mt s ngnh thc phm
cng i hi cao v trong sch ca khng kh trnh lm bn cc thc phm.

2.2 PHN LOI CC H THNG IU

HO KHNG KH
2.2.1 nh ngha
iu ha khng kh cn gi l iu tit khng kh l qu trnh to ra v gi n nh cc
thng s trng thi ca khng kh theo mt chng trnh nh sn khng ph thuc vo iu
kin bn ngoi.
Khc vi thng gi, trong h thng iu ha , khng kh trc khi thi vo phng
c x l v mt nhit m. V th iu tit khng kh t t hiu qu cao hn thng gi.

2.2.2. Phn loi cc h thng iu ho khng kh

C rt nhiu cch phn loi cc h thng iu ho khng kh. Di y trnh by 2
cch ph bin nht :
- Theo mc quan trng :
+ H thng iu ha khng kh cp I : H thng iu ho c kh nng duy tr cc thng
s tnh ton trong nh vi mi phm vi thng s ngoi tri.
+ H thng iu ha khng kh cp II : H thng iu ho c kh nng duy tr cc thng
s tnh ton trong nh vi sai s khng qa 200 gi trong 1 nm.
+ H thng iu ha khng kh cp III : H thng iu ho c kh nng duy tr cc
thng s tnh ton trong nh vi sai s khng qa 400 gi trong 1 nm.
Khi nim v mc quan trng mang tnh tng i v khng r rng. Chn mc
quan trng l theo yu cu ca khch hng v thc t c th ca cng trnh. Tuy nhin hu
ht cc h thng iu ho trn thc t c chn l h thng iu ho cp III.
5

- Theo chc nng :

+ H thng iu ho cc b : L h thng nh ch iu ha khng kh trong mt
khng gian hp, thng l mt phng. Kiu iu ho cc b trn thc t ch yu s dng cc
my iu ho dng ca s , my iu ho kiu ri (2 mnh) v my iu ho ghp.
+ H thng iu ho phn tn : H thng iu ha khng kh m khu x l nhit
m phn tn nhiu ni. C th v d h thng iu ho khng kh kiu khuych tn trn thc
t nh h thng iu ho kiu VRV (Variable Refrigerant Volume ) , kiu lm lnh bng
nc (Water chiller) hoc kt hp nhiu kiu my khc nhau trong 1 cng trnh.
+ H thng iu ho trung tm : H thng iu ho trung tm l h thng m khu
x l khng kh thc hin ti mt trung tm sau c dn theo h thng knh dn gi n
cc h tiu th. H thng iu ho trung tm trn thc t l my iu ho dng t,
khng kh c x l nhit m ti t my iu ho ri c dn theo h thng knh dn n
cc phng.

2.3 CHN THNG S TNH TON CC H

THNG IU HO KHNG KH
Vic chn cc thng s tnh ton bao gm thng s tnh ton trong nh v ngoi tri.
i vi thng s tnh ton trong nh tu thuc vo mc ch ca h thng iu ho.
- i vi h thng iu ho dn dng, tc l h thng iu ho ch nhm mc ch
to iu kin tin nghi cho con ngi. Cc thng s tnh ton trong nh c la chn theo
cc tiu chun s nu bng 2-3 di y.
- i vi h thng iu ho cng nghip , tc h thng iu ho phc v cng ngh ca
mt qu trnh sn xut c th. Trong trng hp ny , ngi thit k phi ly s liu thc t
t nh sn xut l chnh xc v ph hp nht . Cc thng s tnh ton ny c th tham kho
bng d liu 1.2.

2.3.1 Chn nhit v m tnh ton

2.3.1.1. Nhit v m trong nh
Nhit v m trong nh c chn tu thuc vo chc nng ca phng. C th
chn nhit v m trong nh theo bng 2.3:
Bng 2.3 Nhit v m tnh ton trong phng
MA H
MA NG
KHU VC
Hng sang
Bnh thng
o
tT, oC
t
tT, oC
, %
, %
, %
T, C
Khu cng cng : Chung
c, Nh , Khch sn, Vn 23 24 45 50 25 26 45 50 23 25 30 35
phng, Bnh vin, trng
hc
Ca hng, ca hiu :
Ngn hng, ca hng bnh 24 26 45 50 25 27 45 50 22 24 30 35
ko, m phm, siu th
Phng thu m thu li, Nh
th, Qun bar, nh hng, 24 26 50 55 26 27 50 60 22 24 35 40
nh bp. . .
Nh my, phn xng, x
nghip
25 27 45 55 27 29 50 60 20 23 30 35

2.3.1.

2 Nhit v m ngoi tri

Thng s ngoi tri c s dng tnh ton ti nhit c cn c vo tm quan trng

ca cng trnh, tc l ty thuc vo cp ca h thng iu ha khng kh v ly theo bng 24 di y:
Bng 2.4 Nhit v m tnh ton ngoi tri
H thng
Nhit tN , oC
m N, %
H thng cp I
tmax
+ Ma h
(tmax)
tmin
+ Ma ng
(tmin)
H thng cp II
0,5(tmax + ttbmax)
+ Ma h
0,5[ (tmax) + (ttbmax)]
tb
+ Ma ng
0,5(tmin + t min)
0,5[ (tmin) + (ttbmin)]
H thng cp III
ttbmax
+ Ma h
(ttbmax)
+ Ma ng
ttbmin
(ttbmin)
Trong :
tmax , tmin Nhit ln nht v nh nht tuyt i trong nm o lc 1315 gi, tham kho
ph lc PL-1
ttbmax , ttbmin Nhit ca thng nng nht trong nm, tham kho ph lc PL-2, v PL-3.
(tmax) , (tmin ) m ng vi nhit ln nht v nh nht tuyt i trong nm. Tuy
nhin do hin nay cc s liu ny Vit Nam cha c nn c th ly bng (ttbmax) v
(ttbmin)
(ttbmax) , (ttbmin ) m trung bnh ng vi thng c nhit ln nht v nh nht trong
nm, tham kho ph lc PL-4

2.3.2 Chn tc khng kh tnh ton trong phng

Tc khng kh lu ng c la chn theo nhit khng kh trong phng nu
bng 2.5. Khi nhit phng thp cn chn tc gi nh , nu tc qu ln c th mt
nhiu nhit, s nh hng sc kho con ngi.
c c tc hp l cn chn loi ming thi ph hp v b tr hp l .
Bng 2.5 Tc tnh ton ca khng kh trong phng
Nhit khng kh, oC
16 20
21 23
24 25
26 27
28 30
> 30

Tc k, m/s
< 0,25
0,25 0,3
0,4 0,6
0,7 1,0
1,1 1,3
1,3 1,5

2.3.3 n cho php trong phng

n c nh hng n trng thi v mc tp trung vo cng vic ca con ngi.
Mc nh hng tu thuc vo cng vic ang tham gia, hay ni cch khc l tu thuc
vo tnh nng ca phng.
Ngi ta qui nh n cho php cho tng khu vc iu ha nht nh nu
bng 2.6.
i vi cc my cng sut ln, khi chn cn xem xt n ca my c m bo yu
cu lp t vo v tr hay khng. Trong trng hp n qu ln cn c cc bin php
kh n cn thit hoc lp t phng my ring bit.
Bng 2.6 n cho php trong phng
Khu vc
- Bnh vin, Khu iu dng
- Ging ng, lp hc
- Phng my vi tnh
- Phng lm vic
- Phn xng sn xut
- Nh ht, phng ha nhc
- Phng hi tho, hi hp
- Rp chiu bng
- Phng
- Khch sn

Gi trong
ngy
6 - 22
22 - 6

6 - 22
22 - 6
6 - 22
22 - 6

- Phng n ln, qun n ln

n cc i cho php,
dB
Cho php
Nn chn
35
30
30
30
40
35
40
35
50
45
85
80
30
30
55
50
40
35
40
30
30
30
45
35
40
30
50
45

2.3.4 Nng cc cht c hi.

nh gi mc nhim ngi ta da vo nng CO2 c trong khng kh, v CO2 l
cht c hi ph bin nht do con ngi thi ra trong qu trnh sinh hot v sn xut.
Lu lng khng kh ti cn thit cung cp cho 1 ngi trong 1 gi c xc nh
nh sau :
VK = VCO2 / (-a)
(2-1)
y :
- VCO2 l lng CO2 do con ngi thi ra : m3/h.ngi
- Nng CO2 cho php, % th tch. Thng chn = 0,15
- a Nng CO2 trong khng kh mi trng xung quanh, % th tch. Thng chn
a=0,03%.
- VK Lu lng khng kh cn cp, m3/h.ngi
Lng CO2 do 01 ngi thi ra ph thuc vo cng lao ng, nn Vk cng ph
thuc vo cng lao ng.
Bng 2.7 : Lng khng kh ti cn cp
Cng vn ng

VCO2,
3
m /h.ngi
8

VK, m3/h.ngi
=0,1
=0,15

- Ngh ngi
- Rt nh
- Nh
- Trung bnh
- Nng

0,013
0,022
0,030
0,046
0,074

18,6
31,4
43,0
65,7
106,0

10,8
18,3
25,0
38,3
61,7

Bng 2.8 a ra nng cho php ca mt s cht c hi khc. Cn c vo nng

cho php ny v phng trnh (2-1) c th xc nh c lng khng kh ti cn cung cp
gim nng n mc yu cu.
Bng 2.8 : Nng cho php ca mt s cht
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18

Tn cht
Acrolein
Amoniac
Ancolmetylic
Anilin
Axeton
Axit acetic
Axit nitric
Axit sunfuric
Bezen
Cacbon monooxit
Cacbon dioxit
Clo
Clodioxit
Clobenzen
Du ho
Du thng
ioxit sunfua
iclobezen

Nng cho
php
mg/m3
2
2
50
5
200
5
5
2
50
30
1%o
0,1
1
50
300
300
20
20

TT
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35

Tn cht

Nng cho
php
mg/m3
icloetan
10
ivinin
100
Ete etylic
300
Etylen oxit
1
Hidrosunfua
100
Iot
1
Km oxit
5
Magie oxit
15
Metylenclorua
50
Naphtalen
20
Nicotin
0,5
Nit oxit
5
zn
0,1
Phnn
5
Bi thuc l, ch
3
Bi c SiO2
1
6
Bi xi mng, t

Trong trng hp trong khng gian iu ho c ht thuc l, lng khng kh ti

cn cung cp i hi nhiu hn, loi tr nh hng ca khi thuc.

Bng 2.9 : Lng kh ti cn cung cp khi c ht thuc

Mc ht thuc,
iu/h.ngi
0,8 1,0
1,2 1,6
2,5 3
3 5,1

Lng khng kh ti
cn cung cp, m3/h.ngi
13 17
20 26
42 51
51 85

CHNG 3
CN BNG NHIT V CN BNG M
3.1 PHNG TRNH CN BNG NHIT
Xt mt h nhit ng bt k, h lun lun chu tc ng ca cc ngun nhit bn ngoi v
bn trong. Cc tc ng ngi ta gi l cc nhiu lon v nhit . Thc t cc h nhit
ng chu tc ng ca cc nhiu lon sau :
- Nhit ta ra t cc ngun nhit bn trong h gi l cc ngun nhit to : Qta
- Nhit truyn qua kt cu bao che gi l ngun nhit thm thu : Qtt
Tng hai thnh phn trn gi l nhit tha
QT = Qta + Qtt
(3-1)
duy tr ch nhit m trong khng gian iu ho , trong k thut iu ho khng kh
ngui ta phi cp tun hon cho h mt lng khng kh c lu lng L (kg/s) trng thi
V(tV, V) no v ly ra cng lng nh vy nhng trng thi T(tT,T). Nh vy lng
khng kh ny ly i t phng mt lng nhit bng QT. Ta c phng trnh cn bng
nhit nh sau :
QT = Lq.(IT - IV)
(3-2)
* Phng trnh cn bng m
Tng t nh trong h lun lun c cc nhiu lon v m sau
- m ta ra t cc ngun bn trong h : Wta
- m thm thu qua kt cu bao che : Wtt
Tng hai thnh phn trn gi l m tha
WT = Wta + Wtt
(3-3)
h cn bng m v c trng thi khng kh trong phng khng i T(tT, T) ngui ta phi
lun lun cung cp cho h mt lng khng kh c lu lng L (kg/s) trng thi V(tV, V).
Nh vy lng khng kh ny ly i t phng mt lng m bng WT. Ta c phng
trnh cn bng m nh sau :
WT = LW.(dT - dV)
(3-4)
* Phng trnh cn bng nng cht c hi (nu c)
kh cc cht c hi pht sinh ra trong phng ngi ta thi vo phng lu lng
gi Lz (kg/s) sao cho :
G = Lz.(zT - zV) , kg/s
(3-5)
G : Lu lng cht c hi ta ra v thm thu qua kt cu bao che, kg/s
ZT v Zv : Nng theo khi lng ca cht c hi ca khng kh cho php trong phng
v thi vo
Nhit tha, m tha v lng cht c to ra l c s xc nh nng sut ca cc thit b
x l khng kh . Trong phn di y chng ta xc nh hai thng s quan trng nht l
tng nhit tha QT v m tha WT.

21

3.2 XC NH LNG NHIT THA QT

3.2.1 Nhit do my mc thit b in ta ra Q1
3.2.1.1 Nhit to ra t thit b dn ng bng ng c in
My mc s dng in gm 2 cm chi tit l ng c in v c cu dn ng. Tn
tht ca cc my bao gm tn tht ng c v tn tht c cu dn ng. Theo v tr
tng i ca 2 cm chi tit ny ta c 3 trng hp c th xy ra :
- Trng hp 1 : ng c v chi tit dn ng nm hon ton trong khng gian iu
ho
- Trng hp 2 : ng c nm bn ngoi, chi tit dn ng nm bn trong
- Trng hp 3: ng c nm bn trong, chi tit dn ng nm bn ngoi.
Nhit do my mc to ra ch di dng nhit hin.
Gi N v l cng sut v hiu sut ca ng c in. Cng sut ca ng c in N thng
l cng sut tnh u ra ca ng c. V vy :
- Trng hp 1: Ton b nng lng cung cp cho ng c u c bin thnh
nhit nng v trao i cho khng kh trong phng. Nhng do cng sut N c tnh l cng
sut u ra nn nng lng m ng c tiu th l

q1 =

(3-6)

- Hiu sut ca ng c
- Trng hp 2 : V ng c nm bn ngoi, cm chi tit chuyn ng nm bn trong
nn nhit tha pht ra t s hot ng ca ng c chnh l cng sut N.
q1 = N
(3-7)
- Trng hp 3 : Trong trng ny phn nhit nng do ng c to ra bng nng
lng u vo tr cho phn to ra t c cu c chuyn ng:

q1 =

N .(1 )

(3-8)

tin li cho vic tra cu tnh ton, tn tht nhit cho cc ng c c th tra cu c th cho
tng trng hp trong bng 3-1 di y:
Bng 3.1 : Tn tht nhit ca cc ng c in
Hiu sut
Tn tht nhit q1, kW
Cng
sut m
M t trong, c
M t ngoi
M t v c cu
t u
cu truyn ng
c cu truyn
truyn ng t
(%)
ra, kW
ng trong phng ngoi
trong phng
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
0,06
0,04
0,10
41
0,04
0,06
0,06
0,12
49
0,06
0,07
0,09
0,16
55
0,09
0,08
0,12
0,20
60
0,12
0,11
0,18
0,30
64
0,18
0,12
0,25
0,37
67
0,25
0,16
0,37
0,53
70
0,37
0,21
0,55
0,76
72
0,55
0,28
0,75
1,03
73
0,75
0,29
1,1
1,39
79
1,1
1,5
80
1,88
1,5
0,38
2,2
82
3,66
2,2
0,66
22

4,0
(1)
5,5
7,5
11
15
18,5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
150
185
220
250

83
(2)
84
85
86
87
88
88
89
89
90
90
90
90
91
91
91
91
92
92

4,82
(3)
6,55
8,82
12,8
17,2
21,0
25,0
33,7
41,6
50,0
61,1
83,3
100
121
145
165
203
239
272

4,0
(4)
5,5
7,5
11
15
18,5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
150
185
220
250

0,82
(5)
1,05
1,32
1,8
2,2
2,5
3,0
3,7
4,6
5,0
6,1
8,3
10,0
11
13
15
18
19
22

Cn lu l nng lng do ng c tiu th ang cp l ch nh mc. Tuy nhin

trn thc t ng c c th hot ng non ti hoc qu ti. V th chnh xc hn cn tin
hnh o cng dng in thc t xc nh cng sut thc.

3.2.1.2. Nhit to ra t thit b in

Ngoi cc thit b c dn ng bng cc ng c in, trong phng c th trang b cc
dng c s dng in khc nh : Ti vi, my tnh, my in, my sy tc ...vv. i a s cc
thit b in ch pht nhit hin.
i vi cc thit b in pht ra nhit hin th nhit lng to ra bng chnh cng sut ghi
trn thit b.
Khi tnh ton tn tht nhit do my mc v thit b in pht ra cn lu khng phi tt c
cc my mc v thit b in cng u hot ng ng thi. cho cng sut my lnh
khng qu ln, cn phi tnh n mc hot ng ng thi ca cc ng c. Trong trng
hp tng qut:
Q1 = q1.Ktt.kt
(3-9)
Ktt - h s tnh ton bng t s gia cng sut lm vic thc vi cng sut nh mc.
Kt - H s ng thi, tnh n mc hot ng ng thi. H s ng thi ca mi ng
c c th coi bng h s thi gian lm vic , tc l bng t s thi gian lm vic ca ng c
th i, chia cho tng thi gian lm vic ca ton b h thng.
3.2.2 Nhit ta ra t cc ngun sng nhn to Q2
Ngun sng nhn to y cp l ngun sng t cc n in. C th chia n
in ra lm 2 loi : n dy tc v n hunh quang.
Nhit do cc ngun sng nhn to to ra ch dng nhit hin.
- i vi loi n dy tc : Cc loi n ny c kh nng bin i ch 10% nng
lng u vo thnh quang nng, 80% c pht ra bng bc x nhit, 10% trao i vi mi
trng bn ngoi qua i lu v dn nhit . Nh vy ton b nng lng u vo d bin i
v pht ra di dng quang nng hay nhit nng nhng cui cng u bin thnh nhit v
c khng kh trong phng hp th ht.
23

Q21 = NS , kW
(3-10)
NS - Tng cng sut cc n dy tc, kW
- i vi n hunh quang : Khong 25% nng lng u vo bin thnh quang
nng, 25% c pht ra di dng bc x nhit, 50% di dng i lu v dn nhit. Tuy
nhin i vi n hunh quang phi trang b thm b chnh lu , cng sut b chn lu c
25% cng sut n. V vy tn tht nhit trong trng hp ny :
Q22 = 1,25.Nhq , kW
(3-11)
Nhq : Tng cng sut n hunh quang, kW
Q2 = Q21 + Q22 , kW
(3-12)
Mt vn thng gp trn thc t l khi thit k khng bit b tr n c th trong phng s
nh th no hoc ngi thit k khng c iu kin kho st chi tit ton b cng trnh, hoc
khng c kinh nghim v cch b tr n ca cc i tng. Trong trng hp ny c th
chn theo iu kin chiu sng cho bng 3-2.
Bng 3.2 : Thng s kinh nghim cho phng
Khu vc

Lu lng khng kh
L/s.m2
5,9
7,5

Phn b ngi
m2/ngi
10
10

Cng sut chiu

sng, W/m2
12
12

- Nh
- Motel
- Hotel
12
20
5,9
+ Phng ng
24
3
10,6
+ Hnh lang
- Trin lm ngh thut
10
5
12
- Bo tng
- Ngn hng
12
3
11
- Th vin
- Nh ht
10
0,8
12,1
+ Phng Audio
10
0,8
12,9
+ Qun bar
18
4
6,4
+ Khu vc tr gip
12
1,5
17,3
- Nh hng
10
0,8
12,1
- Rp chiu bng
36
4
8,3
- Siu th
- Ca hng nh
24
4
12,0
+ Hiu un tc
24
3
9,8
+ Bn dy, m
12
1
13,4
- Phng th thao nh
24
3
12,2
- Phng hi ngh
Nh vy tn tht do ngun sng nhn to , trong trng hp ny c tnh theo cng thc
Q2 = qs.F, W
(3-13)
2
trong F - din tch sn nh, m
qs - Cng sut chiu sng yu cu cho 1m2 din tch sn, W/m2

3.2.3 Nhit do ngi ta ra Q3

Nhit do ngi ta ra gm 2 thnh phn :
- Nhit hin : Do truyn nhit t ngi ra mi trng thng qua i lu, bc x v
dn nhit : qh
- Nhit n : Do ta m (m hi v hi nc mang theo) : qW
- Nhit ton phn : Nhit ton phn bng tng nhit hin v nhit n :
q = qh + qW
(3-14)
24

i vi mt ngi ln trng thnh v kho mnh, nhit hin, nhit n v nhit ton
phn ph thuc vo cng vn ng v nhit mi trng khng kh xung quanh.
Tn tht do ngi ta c xc nh theo cng thc :
- Nhit hin :
-3
Q3h = n.qh . .10 , kW
- Nhit n:
Q3w = n.qw . .10-3, kW
- Nhit ton phn:
-3
Q3 = n.q.10 , kW
(3-15)
n - Tng s ngi trong phng
qh, qw, q - Nhit n, nhit hin v nhit ton phn do mt ngi ta ra trong mt n
v thi gian v c xc nh theo bng 3.4.
Khi tnh nhit tha do ngi to ra ngi thit k thng gp kh khn khi xc nh s
lng ngi trong mt phng. Thc t, s lng ngi lun lun thay i v hu nh khng
theo mt quy lut nht nh no c. Trong trng hp c th ly theo s liu phn b
ngi nu trong bng 3-2.
Bng 3.4 di y l nhit ton phn v nhit n do ngi to ra. Theo bng ny
nhit n v nhit hin do ngi to ra ph thuc cng vn ng ca con ngi v nhit
trong phng. Khi nhit phng tng th nhit n tng, nhit hin gim. Nhit ton phn
ch ph thuc vo cng vn ng m khng ph thuc vo nhit ca phng.
Ct 4 trong bng l lng nhit tha pht ra t c th mt ngi n ng trung nin
c khi lng c th chng 68kg. Tuy nhin trn thc t trong khng gian iu ho thng
c mt nhiu ngi vi gii tnh v tui tc khc nhau. Ct 4 l gi tr nhit tha trung bnh
trn c s lu ti t l n ng v n b thng c nhng khng gian kho st nu trong
bng. Nu mun tnh c th theo thc t th tnh nhit do ngi b to ra chim 85% , tr
em chim 75% lng nhit tha ca ngi n ng.
Trong trng hp khng gian kho st l nh hng th nn cng thm lng nhit
tha do thc n to ra cho mi ngi l 20W , trong 10W l nhit hin v 10W l nhit
n

* H s tc dng khng ng thi

Khi tnh ton tn tht nhit cho cng trnh ln lun lun xy ra hin tng khng
phi lc no trong tt c cc phng cng c mt y s lng ngi theo thit k v tt c
cc n u c bt sng. trnh vic chn my c cng sut qu d , cn nhn cc tn
tht Q2 v Q3 vi h s gi l h s tc dng khng ng thi t. V gi tr h s tc dng
khng ng thi nh gi t l ngi c mt thng xuyn trong phng trn tng s ngi
c th c hoc t l cng sut thc t ca cc n ang s dng trn tng cng sut n c
trang b. Trn bng trnh by gi tr ca h s tc ng khng ng thi cho mt s trng
hp.
Bng 3.3 : H s tc dng khng ng thi
H s t
Ngi
0,75 0,9
0,4 0,6
0,8 0,9

Khu vc
- Cng s
- Nh cao tng, khch sn
- Ca hng bch ho

25

n
0,7 0,85
0,3 0,5
0,9 1,0

Bng 3.4 : Nhit n v nhit hin do ngi to ra,W/ngi

Mc hot ng

Ngi yn tnh
Ngi, hot ng nh
Hot ng vn phng
i, ng chm ri
Ngi, i chm
i, ng chm ri
Cc hot ng nh
Cc lao ng nh
Khiu v
i b 1,5 m/s
Lao ng nng

Loi khng gian

Nh ht
Trng hc
K.sn, V.Phng
Ca hng
Sn bay, hiu
thuc
Ngn hng
Nh hng
Xng sn xut
V trng
Xng
Xng sn xut

Nhit
tha t
n ng
trung
nin
115
130
140
160
160
160
150
230
260
300
440

Nhit
tha
trung
bnh

Nhit phng, oC
28
27
qh
qW
qh

100
120
130
130
150
150
160
220
250
300
430

50
50
50
50
53
53
55
55
62
80
132

50
70
80
80
97
97
105
165
188
220
298

26

55
55
56
56
58
58
60
62
70
88
138

qW

26
qh

qW

24
qh

qW

22
qh

qW

20
qh

qW

45
65
74
74
92
92
100
158
180
212
292

60
60
60
60
64
64
68
70
78
96
144

40
60
70
70
86
86
92
150
172
204
286

67
70
70
70
76
76
80
85
94
110
154

33
50
60
60
74
74
80
135
156
190
276

72
78
78
78
84
84
90
100
110
130
170

28
42
52
52
66
66
70
120
140
170
260

79
84
86
86
90
90
98
115
125
145
188

21
36
44
44
60
60
62
105
125
155
242

3.2.4 Nhit do sn phm mang vo Q4

Tn tht nhit dng ny ch c trong cc x nghip, nh my, , trong khng gian iu ho
thng xuyn v lin tc c a vo v a ra cc sn phm c nhit cao hn nhit
trong phng.
Nhit ton phn do sn phm mang vo phng c xc nh theo cng thc
Q4 = G4.Cp (t1 - t2) + W4.r , kW
(3-16)
trong :
- Nhit hin : Q4h = G4.Cp (t1 - t2), kW
- Nhit n
: Q4w = W4.ro , kW
G4 - Lu lng sn phm vo ra, kg/s
Cp - Nhit dung ring khi lng ca sn phm, kJ/kg.oC
W4 - Lng m ta ra (nu c) trong mt n v thi gian, kg/s
ro - Nhit n ha hi ca nc ro = 2500 kJ/kg

3.2.5 Nhit ta ra t b mt thit b nhit Q5

Nu trong khng gian iu ha c thit b trao i nhit, chng hn nh l si, thit b sy,
ng dn hi . . vv th c thm tn tht do ta nhit t b mt nng vo phng. Tuy nhin trn
thc t t xy ra v khi iu ha th cc thit b ny thng phi ngng hot ng.
Nhit ta ra t b mt trao i nhit thng c tnh theo cng thc truyn nhit v ch
l nhit hin. Ty thuc vo gi tr o c c m ngi ta tnh theo cng thc truyn nhit
hay to nhit.
- Khi bit nhit b mt thit b nhit tw:
(3-17)
Q5 = W.FW.(tW-tT)
Trong W l h s ta nhit t b mt nng vo khng kh trong phng v c tnh theo
cng thc sau :
W = 2,5.t1/4 + 58. .[(TW/100)4 - (TT/100)4 ] / t
(3-18)
2 o
Khi tnh gn ng c th coi W = 10 W/m . C
t = tW - tT
tW, tT - l nhit vch v nhit khng kh trong phng.
- Khi bit nhit cht lng chuyn ng bn trong ng dn tF:
Q5 = k.F.(tF-tT)
(3-19)
2o
trong h s truyn nhit k = 2,5 W/m . C

3.2.6 Nhit do bc x mt tri vo phng Q6

3.2.6.1 Nhit bc x mt tri
C th coi mt tri l mt qu cu la khng l vi ng knh trung bnh 1,39.106km v
cch xa qu t 150.106 km. Nhit b mt ca mt tri khong 6000OK trong khi tm
t n 840.106 oK
Tu thuc vo thi im trong nm m khong cch t mt tri n tri t thay i,
mc thay i x dch trong khong +1,7% so vi khong cch trung bnh ni trn.
Do nh hng ca bu kh quyn lng bc x mt tri gim i kh nhiu. C nhiu
yu t nh hng ti bc x mt tri nh mc nhim bi, my m, thi im trong ngy
v trong nm , a im ni lp t cng trnh, cao ca cng trnh so vi mt nc bin,
nhit ng sng ca khng kh xung quanh v hng ca b mt nhn bc x.
Nhit bc x c chia ra lm 3 thnh phn
- Thnh phn trc x - nhn nhit trc tip t mt tri
27

- Thnh phn tn x - Nhit bc x chiu ln cc i tng xung quanh lm nng chng v

cc vt bc x gin tip ln kt cu
- Thnh phn phn chiu t mt t.

3.2.6.2 Xc nh nhit bc x mt tri .

Nhit bc x xm nhp vo phng ph thuc kt cu bao che v c chia ra lm 2 dng :
- Nhit bc x qua ca knh Q61
- Nhit bc x qua kt cu bao che tng v mi : Q62
Q6 = Q61 + Q62
(3-20)

a. Nhit bc x qua knh

* Trng hp s dng knh c bn :
Knh c bn l loi knh trong sut, dy 3mm, c h s hp th m=6%, h s phn
x m = 8% (ng vi gc ti ca tia bc x l 30o)
Nhit bc x mt tri qua knh c tnh theo cng thc :
Q61 = Fk.R.c.ds.mmkh.K.m, W
(3-21)
trong :
+ Fk - Din tch b mt knh, m2. Nu khung g Fk = 0,85 F (F Din tch phn knh v
khung), khung st Fk = F
+ R- Nhit bc x mt tri qua ca knh c bn vo phng . Gi tr R cho bng 3-7
+ c - H s tnh n cao H (m) ni t ca knh so vi mc nc bin:
H
(3 -22)
c = 1 + 0,023
1000
+ ds - H s xt ti nh hng ca chnh lch nhit ng sng so vi 20oC
+ mm - H s xt ti nh hng ca my m . Tri khng my ly mm = 1, tri c my
t 20
(3-23)
ds = 1 0,13. s
10
mm=0,85
+ kh - H s xt ti nh hng ca khung knh. Kt cu khung khc nhau th mc che
khut mt phn knh di cc tia bc x khc nhau. Vi khung g kh = 1, khung kim loi kh
= 1,17
+ K - H s knh, ph thuc mu sc v loi knh khc knh c bn v ly theo bng 3-5
Bng 3-5 : c tnh bc x ca cc loi knh
Loi knh
H s
H s
H s
H s
hp th
phn x
xuyn
knh K
k
k
qua k
1,00
0,86
0,08
0,06
Knh c bn
0,94
0,77
0,08
0,15
Knh trong dy 6mm, phng
0,80
0,56
0,10
0,34
Knh spectrafloat, mu ng nu, dy 6mm
0,73
0,44
0,05
0,51
Knh chng nng, mu xm, 6mm
0,58
0,21
0,05
0,74
Knh chng nng, mu ng nu, 12mm
0,57
0,20
0,05
0,75
Knh Calorex, mu xanh , 6mm
0,44
0,25
0,39
0,36
Knh Stopray, mu vng, 6mm
0,34
0,12
0,44
0,44
Knh trong trng mng phn x RS20, 6mm
0,33
0,17
0,53
0,30
Knh trong trng mng phn x A18, 4mm
+ m - H s mt tri . H s ny xt ti nh hng ca mn che ti bc x mt tri. Khi
khng c mn che m = 1. Khi c mn m c chn theo bng 3-6

28

Bng 3-6 : c tnh bc x ca mn che

Loi mn che, rm che

H s hp
th m

H s phn
x m

- Ca chp mu nht
mu trung bnh
mu m
- Mn che loi metalon
- Mn che Brella kiu H Lan

0,37
0,58
0,72
0,29
0,09

0,51
0,39
0,27
0,48
0,77

H s
xuyn qua
m
0,12
0,03
0,01
0,23
0,14

H s mt
tri m
0,56
0,65
0,75
0,58
0,33

Bng 3-7: Dng nhit bc x mt tri xm nhp vo phng R, W/m2

V 10O Bc
Thng Hng
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
6
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
5 v 7 Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
4 v 8 Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
3 v 9 Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang

Gi mt tri
6
7
8
60
139 158
173 413 483
170 423 489
57
155 173
6
25
35
6
25
25
6
25
25
6
25
25
13
139 337

9
142
442
438
146
41
41
41
41
524

10
139
334
309
79
44
44
44
44
647

11
136
205
129
44
44
44
44
57
735

12
129
88
44
44
44
44
44
88
766

13
136
44
44
44
44
44
129
205
735

14
139
44
44
44
44
79
309
334
647

15
142
41
41
41
41
136
438
442
524

16
158
35
35
35
35
173
489
483
337

17
139
25
25
25
25
155
423
413
139

16
132
158
82
3
3
3
3
9

107
401
426
180
22
22
22
22
132

123
467
498
208
35
35
35
35
337

110
419
448
177
41
41
41
41
524

104
344
309
101
44
44
44
44
662

98
177
136
44
44
44
44
44
744

95
69
44
44
44
44
44
69
779

98
44
44
44
44
44
136
177
744

104
44
44
44
44
101
309
344
662

110
41
41
41
41
177
448
419
524

123
35
35
35
35
208
498
467
337

107
22
22
22
22
180
426
401
132

3
54
79
57
3
3
3
3
6

47
356
435
249
22
22
22
22
120

50
410
514
296
35
35
35
35
331

47
350
470
268
41
41
41
41
527

47
252
328
189
44
44
44
44
672

44
107
145
85
44
44
44
44
763

44
44
44
44
44
44
44
44
789

44
44
44
44
44
85
145
107
763

47
44
44
44
44
189
252
237
672

47
41
41
41
41
268
470
350
527

50
35
35
35
35
296
514
410
331

47
22
22
22
22
249
435
356
120

3
3
3
3
3
3
3
3
3

19
281
410
306
19
19
19
19
98

35
325
517
401
41
35
35
35
306

41
252
476
385
60
41
41
41
505

44
142
334
296
76
44
44
44
653

44
54
148
177
85
44
44
44
741

44
44
44
66
88
66
44
44
779

44
44
44
44
85
177
148
54
741

44
44
44
44
76
196
334
142
653

41
41
41
41
60
385
476
252
505

35
35
35
35
41
401
517
325
306

19
19
19
19
19
306
410
281
98

29

2 v
10

1 v
11

12

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang

V 20O Bc
Thng Hng
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
6
Nam
Ty Nam

5 v 7

Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang

0
0
0
0
0
0
0
0
0

16
183
372
325
57
16
16
16
69

32
208
489
464
126
32
32
32
268

41
139
457
470
173
41
41
41
438

44
88
315
388
205
44
44
44
609

44
44
126
255
224
57
44
44
694

44
44
44
145
230
145
44
44
735

44
44
44
57
224
255
126
44
694

44
44
44
44
205
388
315
88
609

41
41
41
41
173
470
457
139
438

32
32
32
32
126
464
489
208
268

16
16
16
16
57
325
372
183
69

0
0
0
0
0
0
0
0
0

13
85
312
312
110
13
13
13
54

28
117
451
483
205
28
28
28
196

38
54
416
508
287
38
38
38
413

41
41
293
460
303
54
41
41
552

44
44
123
344
328
98
44
44
637

44
44
44
221
334
221
44
44
662

44
44
44
98
328
344
123
44
637

41
41
41
54
303
460
293
41
552

38
38
38
38
287
508
416
54
413

28
28
28
28
205
483
451
117
196

13
13
13
13
110
312
312
85
54

0
0
0
0
0
0
0
0
0

13
47
271
312
158
13
13
13
44

28
88
432
486
233
28
28
28
208

38
54
410
514
296
38
38
38
378

41
41
287
470
344
73
41
41
527

44
44
132
382
366
144
44
44
609

44
44
44
249
378
249
44
44
637

44
44
44
114
366
382
132
44
609

41
41
41
73
344
470
287
41
527

38
38
38
38
296
514
410
54
378

28
28
28
28
233
486
432
88
208

13
13
13
13
158
312
271
47
44

Gi mt tri
6
7
8
88
129 104
255 454 385
255 467 505
88
196 230
9
28
38
9
28
38

9
79
262
451
208
44
44

10
60
120
303
139
44
44

11
54
47
129
66
44
44

12
47
44
44
44
44
44

13
54
44
44
44
44
66

14
60
44
44
44
44
139

15
79
38
44
44
44
208

16
104
28
38
38
38
230

17
129
9
28
28
28
196

9
9
35

28
28
189

38
38
382

44
44
555

44
44
681

44
44
732

44
47
789

129
120
732

302
262
681

451
385
555

505
454
382

467
486
189

63
224
237
98
9
9
9
9
25

88
416
467
221
25
25
25
25
173

73
435
514
268
38
38
38
38
372

54
350
457
249
44
44
41
41
552

47
230
312
180
44
44
44
44
681

44
98
145
91
44
44
44
44
757

44
44
44
44
44
44
44
44
792

44
44
44
44
44
91
145
98
757

47
44
44
44
44
180
312
230
681

54
41
41
41
41
249
457
350
552

73
38
38
38
38
268
514
435
372

88
25
25
25
25
221
467
416
173

30

4 v 8

3 v 9

2 v
10

1 v
11

1 v
11

12

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam

19
142
167
91
6
6
6
6
16

32
350
448
281
22
22
22
22
151

35
372
520
356
35
35
35
35
337

41
281
470
341
44
41
41
41
527

44
158
334
309
63
44
44
445
662

44
57
161
173
76
44
44
44
741

44
44
44
63
82
63
44
44
779

44
44
44
44
76
173
161
57
741

44
44
44
44
63
309
334
158
662

41
41
41
41
44
341
470
281
527

35
35
35
35
35
356
520
372
337

32
22
22
22
22
281
148
350
151

0
0
0
0
0
0
0
0
0

19
262
410
312
25
19
19
19
95

35
274
514
429
69
35
35
35
293

41
186
470
442
120
41
41
41
483

44
69
328
378
164
44
44
44
624

44
44
142
265
199
47
44
44
710

44
44
44
129
205
129
44
44
735

44
44
44
47
199
265
142
44
710

44
44
44
44
164
378
328
69
624

41
41
41
44
120
442
470
186
483

35
35
35
35
69
429
514
247
293

19
19
19
19
25
312
410
262
95

0
0
0
0
0
0
0
0
0

13
139
287
66
13
13
13
57

28
164
464
460
158
28
28
28
214

38
91
445
505
240
38
38
38
401

41
41
315
470
293
41
41
41
539

44
44
155
375
335
85
44
44
618

44
44
44
233
350
233
44
44
656

44
44
44
85
334
375
155
44
618

41
41
41
41
293
470
315
41
539

38
38
38
38
240
505
445
91
401

28
28
28
28
158
460
464
164
214

13
13
13
13
66
287
312
139
57

0
0
0
0
0
0

9
76
224
230
88
9

25
82
404
450
218
25

35
44
401
517
315
35

41
41
287
498
388
50

41
41
136
426
429
145

41
41
41
287
445
287

41
41
41
145
429
426

41
41
41
50
388
498

35
35
35
35
315
517

25
25
25
25
218
454

9
9
9
9
88
230

Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang

0
0
0

9
9
16

25
25
151

35
35
319

38
38
460

41
41
542

41
41
568

136
41
542

287
41
460

401
41
319

404
82
151

224
76
16

0
0
0
0
0
0
0
0
0

6
44
177
186
79
6
6
6
13

22
57
372
438
233
22
22
22
114

35
38
382
527
350
35
35
35
290

38
38
268
501
416
63
38
38
246

41
41
107
423
460
198
41
41
508

41
41
41
306
470
306
41
41
536

41
41
41
189
460
423
107
41
508

38
38
38
63
416
501
268
38
426

35
35
35
35
350
527
382
38
290

22
22
22
22
233
438
372
57
114

6
6
6
6
79
186
177
44
13

10

11

12

13

14

15

16

17

V 30O Bc
Thng Hng

Gi mt tri
6
7
8

31

5 v 7

4 v 8

3 v 9

3 v 9

2 v
10

1 v
11

Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng

104
331
341
132
16
16
16
16
60

91
410
492
237
32
32
32
32
192

57
306
508
284
38
28
38
38
413

44
173
451
284
44
44
44
44
568

44
60
309
230
47
44
44
44
684

44
44
139
139
60
44
44
44
757

44
44
44
54
66
54
44
44
789

44
44
44
44
60
139
139
60
757

44
44
44
44
47
230
309
173
684

44
38
44
44
44
284
451
306
568

57
32
38
38
38
284
508
410
413

91
16
32
32
32
237
492
438
192

69
293
315
132
13
13
13
13
47

63
413
489
259
28
28
28
28
208

44
388
517
315
38
38
38
38
388

44
281
457
315
44
41
41
41
555

44
145
312
262
63
44
44
44
675

44
50
139
167
85
44
44
44
744

44
44
44
69
95
44
44
44
776

44
44
44
44
85
167
139
50
744

44
44
44
44
63
262
312
145
675

44
41
41
41
44
315
457
281
555

44
38
38
38
38
315
517
388
388

63
28
28
28
28
258
489
413
208

19
173
208
117
6
6
6
6
19

25
341
464
309
25
25
25
25
148

35
315
520
401
41
35
35
35
337

41
208
467
407
85
41
41
41
508

41
85
322
353
148
41
41
41
631

44
44
145
259
183
47
44
44
710

44
44
44
123
198
123
44
44
741

44
44
44
47
183
259
145
44
710

41
41
41
41
148
353
322
85
631

41
41
413
41
85
407
467
208
508

35
35
35
35
41
401
520
315
337

25
25
25
25
25
309
464
341
148

0
0
0

16
233
391

32
284
498

38
126
454

41
47
325

44
44
151

44
44
44

44
44
44

41
41
41

38
38
38

32
32
32

16
16
16

ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam

0
0
0
0
0
0

309
28
16
16
16
79

413
57
32
32
32
255

479
189
38
38
38
426

445
259
41
41
41
565

356
309
79
44
44
637

211
331
211
44
44
669

79
309
356
151
44
637

41
259
445
325
47
565

38
189
479
454
126
426

32
57
413
498
284
255

16
28
309
391
233
79

0
0
0
0
0
0
0
0
0

9
140
249
230
57
9
9
9
19

25
123
426
448
180
25
25
25
155

35
57
416
514
290
35
35
35
315

38
38
296
501
382
47
38
38
451

41
41
136
429
438
148
41
41
539

44
44
44
290
457
290
44
44
565

41
41
41
148
438
429
136
41
538

38
38
38
47
382
501
296
38
451

35
35
35
35
290
514
416
57
315

25
25
25
25
180
448
426
123
155

9
9
9
9
57
230
294
104
19

0
0
0
0
0
0

3
25
85
88
32
3

19
50
344
401
214
19

28
28
366
508
344
28

35
35
262
511
432
73

38
38
110
451
486
202

38
38
38
328
501
328

38
38
38
202
486
451

35
35
35
73
432
511

28
28
28
28
344
508

19
19
19
19
214
401

3
3
3
3
32
88

32

12

Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang
Bc
ng Bc
ng
ng Nam
Nam
Ty Nam
Ty
Ty Bc
Mt nm
ngang

0
0
0

3
3
6

19
19
85

28
28
224

35
35
344

38
38
429

38
38
457

110
38
429

262
35
344

366
28
224

344
50
85

85
25
6

0
0
0
0
0
0
0
0
0

0
0
0
0
0
0
0
0
0

13
32
290
360
202
13
13
13
60

28
28
331
495
356
28
28
28
189

35
35
252
511
448
88
35
35
306

38
38
101
451
501
227
38
38
385

38
38
38
341
514
341
38
38
413

38
38
38
227
501
451
101
38
385

35
35
35
88
448
511
252
35
306

28
28
28
28
356
495
331
28
189

13
13
13
13
202
360
290
32
60

0
0
0
0
0
0
0
0
0

Cng thc (3-21) trn y ch tnh cho cc trng hp sau :

- Knh l knh c bn (K = 1) c hoc khng c rm che
- Khng phi knh c bn (k 1) v khng c rm che (m = 1).
Trng hp knh khng phi knh c bn (K 1) v c rm che (m 1) ngi ta tnh theo
cng thc di y.
* Trng hp khng phi knh c bn v c rm che :
(3-24)
Q61 = Fk.Rxn.c.ds.mmkh.K , W
trong
Fk - Din tch ca knh , m2
Rxn - Lng nhit bc x xm nhp vo khng gian iu ho

[0,4. k + k .( m + m + k . m + 0,4. k . m )]
(3-25)
.R
0,88
Tr s R ly theo bng 3-7, cc gi tr K, K, K ly theo bng (3-5), m, m, m ly
theo bng (3-6). Cc h s khc vn tnh ging nh cc h s cng thc (3-21)
R xn =

* Bc x mt tri qua knh thc t

Nhit bc x mt tri khi bc x qua knh ch c mt phn tc ng tc thi ti
khng kh trong phng, phn cn li tc ng ln kt cu bao che v b hp th mt phn, ch
sau mt khong thi gian nht nh mi tc ng ti khng kh
V vy thnh phn nhit tha do cc tia bc x xm nhp qua ca knh gy tc ng
tc thi n ph ti h thng iu ho khng kh
(3-26)
Rxn = Rmax.k.nt
trong
Rxn - Lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh gy tc ng tc thi n ph ti ca h
thng iu ho khng kh, W/m2
Rmax - Lng bc x mt tri ln nht xm nhp qua ca knh, W/m2 (Tham kho bng 3-8a)
nt - H s tc dng tc thi (Tham kho bng 3-8b, v 3-8c)
k - Tch s cc h s xt ti nh hng ca cc yu t nh sng m, cao, nhit ng
ng sng, loi khung ca v mn che.
H s tc ng tc thi cho trong cc bng 3-8b v 3-8c. Cn lu rng xc nh
h s tc dng tc thi phi cn c vo khi lng tnh cho 1m2 din tch. Tht vy khi khi
lng ring ca vt cng ln, kh nng hp th cc tia bc x cng ln, do mc chm
tr gia im cc i ca nhit bc x v ph ti lnh cng ln.
Bng 3-8a : Lng nhit ln nht xm nhp qua ca knh loi c bn Rmax, W/m2
33

V
(Bc)

10

20

30

Thng

6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12
6
7 v 5
8 v 4
9 v 3
10 v 2
11 v 1
12

Hng
Bc
ng
Bc
141
79
32
32
32
32
126
95
41
32
32
28
28
82
60
35
32
28
25
25
63
50
35
28
25
22
19

492
483
445
372
249
164
132
483
467
410
325
208
117
88
486
435
372
274
164
82
57
438
413
341
284
123
50
38

ng

ng
Nam

Nam

Ty
Nam

Ty

Ty
Bc

464
479
514
527
514
479
464
489
498
514
517
489
451
432
505
514
520
514
464
404
382
508
517
520
498
426
366
331

132
164
294
372
445
483
492
173
208
296
401
470
508
514
230
268
356
442
505
517
527
284
315
407
479
514
511
511

44
44
44
44
107
211
259
44
44
44
88
230
334
378
44
44
82
205
350
445
470
66
95
199
331
457
501
514

132
164
294
372
445
483
492
173
208
296
401
470
508
514
230
268
356
442
505
517
527
284
315
407
479
514
511
511

464
479
514
527
514
479
464
489
498
514
517
489
451
432
505
514
520
514
464
404
382
508
517
520
498
426
366
331

492
483
445
372
249
164
132
483
467
410
325
208
117
88
486
435
372
274
164
82
57
438
413
341
284
123
50
38

34

Mt
Ngan
g
713
735
773
789
773
735
713
766
779
789
779
725
662
637
789
792
779
735
656
568
536
789
776
741
669
565
457
413

Bng 3-8b : H s tc dng tc thi nt ca lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh c mn che bn trong
(Hot ng 24gi/24, nhit khng kh khng i)
Hng

Nam

ng
Nam

ng

Khi
lng
kg/m2
> 700
500
150

> 700
500
150

> 700
500
150

ng
Bc

> 700
500
150

Ty
Bc

> 700
500
150

Ty

> 700
500
150

Sng
6
7

10

11

12

Chiu, Ti
1
2

10

11

12

Sng
1
2

0,5
1
0,5
2
0,7
7
0,6
4
0,6
7
0,8
4
0,4
9
0,5
2
0,6
4
0,2
7
0,3
0
0,3
6
0,1
0
0,1
0
0,0
9
0,1
0
0,0
9

0,60
0,63
0,86

0,66
0,70
0,88

0,67
0,71
0,82

0,64
0,69
0,56

0,59
0,59
0,50

0,42
0,45
0,24

0,24
0,26
0,16

0,22
0,22
0,11

0,17
0,16
0,05

0,15
0,13
0,04

0,13
0,12
0,02

0,12
0,10
0,02

0,10
0,09
0,01

0,09
0,08
0,01

0,08
0,07
0

0,07
0,06
0

0,07
0,06
0

0,05
0

0,62
0,65
0,81

0,53
0,57
0,69

0,41
0,44
0,50

0,27
0,29
0,30

0,24
0,24
0,20

0,21
0,21
0,17

0,19
0,18
0,13

0,16
0,15
0,09

0,12
0,10
0,04

0,11
0,09
0,03

0,10
0,08
0,02

0,09
0,07
0,01

0,08
0,06
0

0,07
0,05
0

0,06
0,05
0

0,06
0,04
0

0,05
0,04
0

0,05
0,03
0

0,33
0,35
0,42

0,23
0,24
0,25

0,21
0,22
0,19

0,20
0,20
0,16

0,18
0,18
0,14

0,17
0,16
0,11

0,15
0,14
0,09

0,12
0,12
0,07

0,09
0,08
0,02

0,08
0,07
0,02

0,08
0,06
0,01

0,07
0,05
0,01

0,06
0,05
0

0,05
0,04
0

0,05
0,04
0

0,05
0,03
0

0,04
0,03
0

0,04
0,02
0

0,21
0,24
0,24

0,20
0,20
0,19

0,19
0,19
0,17

0,18
0,17
0,15

0,17
0,16
0,13

0,16
0,15
0,12

0,14
0,13
0,11

0,12
0,11
0,07

0,08
0,07
0,02

0,07
0,06
0,02

0,06
0,05
0,01

0,06
0,05
0,01

0,05
0,04
0

0,05
0,04
0

0,04
0,03
0

0,04
0,03
0

0,04
0,02
0

0,03
0,02
0

0,10
0,10
0,09

0,10
0,10
0,10

0,10
0,10
0,10

0,16
0,15
0,17

0,33
0,34
0,39

0,49
0,52
0,63

0,61
0,65
0,80

0,60
0,64
0,79

0,17
0,18
0,18

0,15
0,15
0,12

0,13
0,12
0,09

0,12
0,11
0,06

0,10
0,09
0,04

0,09
0,08
0,03

0,08
0,07
0,02

0,08
0,06
0,02

0,07
0,06
0,01

0,06
0,05
0

0,10
0,09
0,08

0,10
0,09
0,08

0,18
0,18
0,19

0,36
0,36
0,42

0,52
0,54
0,65

0,63
0,66
0,81

0,65
0,68
0,85

0,55
0,60
0,74

0,1
9
0,1
8
0,0
8
0,1
4
0,1
2
0,0
5
0,1
0
0,0
9
0,0
4
0,0
9
0,0
8
0,0
4
0,1
9
0,2
3
0,2
8
0,2
2
0,2
5

0,19
0,20
0,19

0,17
0,17
0,13

0,15
0,15
0,09

0,14
0,13
0,06

0,12
0,11
0,05

0,11
0,10
0,03

0,10
0,08
0,02

0,09
0,07
0,02

0,08
0,06
0,01

0,07
0,05
0

0,0
6
0,0
4
0,1
0
0,0
4
0,0
3
0

0,06
0,04
0,21

0,23
0,22
0,43

0,38
0,38
0,63

0,28
0,28
0,30

0,47
0,47
0,57

0,59
0,61
0,75

0,3
9
0,4
0
0,4
6
0,4
7
0,4
8
0,5
5
0,0
8
0,0
7
0,0
3
0,0
8
0,0
7

0,56
0,58
0,70

0,62
0,65
0,80

0,59
0,63
0,79

0,58
0,60
0,76

0,54
0,57
0,73

0,42
0,46
0,58

0,09
0,08
0,05

0,10
0,09
0,07

0,10
0,09
0,08

0,09
0,08
0,04

0,09
0,08
0,06

0,10
0,09
0,07

35

Ty
Nam

Bc

> 700
500
150

> 700
500
150

0,0
3
0,0
8
0,0
7
0,0
3
0,0
8
0,0
6
0

0,08
0,08
0,04

0,9
0,08
0,06

0,10
0,08
0,07

0,36
0,31
0,25

0,67
0,67
0,74

0,71
0,72
0,83

0,0
8
0,1
1
0,1
0
0,0
9
0,7
4
0,7
6
0,8
8

0,24
0,24
0,23

0,39
0,40
0,47

0,53
0,55
0,67

0,63
0,66
0,81

0,66
0,70
0,86

0,61
0,64
0,79

0,47
0,50
0,60

0,23
0,26
0,26

0,76
0,79
0,91

0,79
0,81
0,94

0,81
0,83
0,96

0,83
0,85
0,96

0,84
0,87
0,98

0,86
0,88
0,98

0,87
0,90
0,99

0,88
0,91
0,99

0,3
0
0,1
9
0,2
0
0,1
7
0,2
9
0,3
0
0,2
6

0,18
0,17
0,12

0,16
0,15
0,08

0,14
0,13
0,05

0,13
0,11
0,04

0,11
0,10
0,03

0,10
0,09
0,02

0,09
0,08
0,01

0,08
0,07
0,01

0,08
0,06
0

0,07
0,05
0

0,26
0,26
0,17

0,23
0,22
0,12

0,20
0,19
0,08

0,19
0,16
0,05

0,17
0,15
0,04

0,15
0,13
0,03

0,14
0,12
0,02

0,12
0,10
0,01

0,11
0,09
0,01

0,10
0,08
0.01

Bng 3-8c : H s tc dng tc thi nt ca lng bc x mt tri xm nhp qua ca knh khng c mn che hoc trong rm
(Hot ng 24gi/24, nhit khng kh khng i)
Hng

Nam

ng
Nam

ng

Khi
lng
kg/m2
> 700
500
150

> 700
500
150

> 700
500
150

Sng
6
7
0,1
7
0,1
9
0,3
1
0,1
6
0,1
6
0,2
7
0,0
8
0,0
5

10

11

12

Chiu, Ti
1
2

10

11

12

Sng
1
2

0,27
0,31
0,56

0,33
0,38
0,65

0,33
0,39
0,61

0,29
0,34
0,33

0,27
0,27
0,26

0,25
0,24
0,21

0,23
0,22
0,18

0,22
0,21
0,16

0,20
0,19
0,14

0,19
0,17
0,12

0,17
0,16
0,09

0,12
0,10
0,03

0,11
0,07
0,02

0,10
0,08
0,01

0,09
0,07
0,01

0,08
0,06
0,01

0,07
0,05
0

0,07
0,05
0

0,06
0,05
0

0,06
0,04
0

0,34
0,40
0,67

0,39
0,46
0,73

0,38
0,42
0,53

0,34
0,36
0,38

0,30
0,31
0,27

0,28
0,28
0,22

0,26
0,25
0,18

0,23
0,23
0,15

0,22
0,20
0,12

0,20
0,18
0,09

0,16
0,14
0,04

0,14
0,12
0,03

0,13
0,11
0,02

0,12
0,09
0,01

0,10
0,08
0,01

0,09
0,08
0,01

0,08
0,06
0,01

0,08
0,06
0

0,07
0,05
0

0,06
0,04
0,01

0,14
0,12
0,18

0,22
0,23
0,40

0,71
0,35
0,59

0,43
0,49
0,77

0,44
0,51
0,72

0,43
0,47
0,60

0,39
0,41
0,44

0,35
0,36
0,32

0,32
0,31
0,23

0,29
0,27
0,18

0,26
0,24
0,14

0,1
5
0,1
4
0,0
6
0,1
8
0,1
5
0,0
6
0,2
3
0,2
1

0,14
0,12
0,04

0,26
0,29
0,50

0,3
1
0,3
6
0,4
6
0,4
0
0,4
6
0,6
8
0,3
8
0,4
4

0,21
0,18
0,07

0,19
0,16
0,05

0,16
0,14
0,03

0,15
0,12
0,02

0,13
0,10
0,01

0,12
0,09
0,01

0,11
0,08
0,01

0,10
0,08
0

0,09
0,06
0

0,08
0,06
0

36

0
ng
Bc

> 700
500
150

0,1
0
0,0
7
0

0,10
0,06
0

0,13
0,12
0,12

0,20
0,20
0,29

Ty
Bc

> 700
500
150

0,1
1
0,0
9
0,0
2
0,1
2
0,0
9
0,0
2
0,1
0
0,0
8
0,0
2
0,1
6
0,1
1
0

0,10
0,09
0,03

0,10
0,08
0,05

0,10
0,09
0,06

0,10
0,09
0,04

0,11
0,09
0,05

0,10
0,09
0,06

0,10
0,09
0,04

0,10
0,09
0,05

0,10
0,09
0,07

0,23
0,33
0,48

0,33
0,44
0,66

0,41
0,54
0,76

Ty

Ty
Nam

Bc

> 700
500
150

> 700
500
150

> 700
500
150

0,7
2
0,2
8
0,3
0
0,4
8
0,1
0
0,0
9
0,0
8
0,1
0
0,0
9
0,0
7
0,1
0
0,0
9
0,0
8
0,4
7
0,5
7
0,8
2

0,35
0,39
0,64

0,42
0,48
0,75

0,48
0,54
0,82

0,51
0,58
0,81

0,51
0,57
0,75

0,48
0,53
0,61

0,42
0,45
0,42

0,37
0,37
0,28

0,14
0,14
0,12

0,21
0,22
0,34

0,29
0,31
0,53

0,36
0,42
0,68

0,43
0,50
0,78

0,47
0,53
0,78

0,46
0,51
0,68

0,40
0,44
0,46

0,10
0,09
0,07

0,10
0,10
0,08

0,13
0,12
0,14

0,19
0,19
0,29

0,27
0,30
0,49

0,36
0,40
0,67

0,42
0,48
0,76

0,44
0,51
0,75

0,10
0,09
0,09

0,10
0,09
0,10

0,10
0,09
0,10

0,12
0,11
0,13

0,17
0,19
0,27

0,25
0,29
0,48

0,34
0,40
0,65

0,39
0,46
0,73

0,52
0,62
0,87

0,57
0,66
0,91

0,61
0,70
0,43

0,66
0,74
0,95

0,69
0,76
0,97

0,72
0,79
0,98

0,74
0,80
0,98

0,59
0,60
0,52

37

0,0
9
0,3
3
0,3
1
0,1
9
0,3
4
0,3
5
0,2
9
0,3
8
0,4
2
0,5
3
0,3
4
0,4
0
0,4
9
0,5
2
0,5
1
0,3
4

0,29
0,24
0,13

0,26
0,23
0,09

0,23
0,20
0,06

0,21
0,18
0,04

0,19
0,16
0,03

0,17
0,14
0,02

0,15
0,12
0,01

0,14
0,11
0,01

0,13
0,10
0

0,12
0,08
0

0,30
0,29
0,20

0,27
0,26
0,14

0,24
0,22
0,09

0,22
0,19
0,07

0,20
0,17
0,05

0,18
0,15
0,03

0,16
0,13
0,02

0,14
0,12
0,02

0,13
0,11
0,01

0,12
0,09
0,01

0,33
0,35
0,33

0,29
0,30
0,22

0,26
0,25
0,15

0,23
0,22
0,11

0,21
0,19
0,08

0,18
0,16
0,05

0,16
0,14
0,04

0,15
0,13
0,03

0,13
0,11
0,02

0,02
0,09
0,01

0,29
0,32
0,31

0,26
0,26
0,21

0,23
0,22
0,16

0,20
0,19
0,10

0,18
0,16
0,07

0,16
0,14
0,05

0,14
0,13
0,04

0,13
0,11
0,03

0,12
0,10
0,02

0,10
0,08
0,01

0,46
0,44
0,24

0,42
0,37
0,16

0,37
0,32
0,11

0,34
0,29
0,07

0,31
0,27
0,05

0,27
0,23
0,04

0,25
0,21
0,02

0,23
0,18
0,02

0,21
0,16
0,01

0,17
0,13
0,01

V d 1: Xc nh lng nhit bc x ln nht vo qua ca s bng knh c bn, rng 5m2.

Cho bit a phng ni lp t cng trnh v 20o Bc, knh quay v hng ng,
khung ca bng st, nhit ng sng trung bnh l 25oC, tri khng sng m, cao so
vi mt nc bin l 100m.
-ng vi 20o Bc , hng ng , theo bng 3-8 , tra c Rmax = 520 W/m2 vo 8
gi thng 4 v thng 8
- H s c = 1 + 0,023x100/1000 = 1,0023
- H s ds = 1 - 0,13 (25-20)/10 = 1,065
- Tri khng my nn mm = 1
- Khung ca knh l khung st nn kh = 1,17
- Knh l knh c bn v khng c rm che nn k = m =1
Theo cng thc (3-21) ta c :
Q = 5 x 520 x 1,0023 x 1,065 x 1,17 = 3247 W
V d 2 : Xc nh lng nhit bc x xm nhp khng gian iu ho qua 10m2
knh chng nng mu xm dy 6mm, t hng Ty Nam, TP. H Ch Minh, bn trong c
mn che kiu H Lan. V tr lp t c cao so vi mt nc bin khng ng k, nhit
ng sng trung bnh 24oC, tri khng my, khung ca bng g.
- Lng nhit bc x qua knh c xc nh theo cng thc :
Q = F.Rxn.c.ds.mmkh
- Cc h s c = mm = kh = 1
- H s ds = 1+ 0,13.(24 - 20)/10 = 1,052
- Lng nhit xm nhp :
Rxn = [0,4k + k.(m+m+k.m+0,4k.m)].R / 0,88
= [ 0,4 x 0,51 + 0,44.(0,09 + 0,14 + 0,05x0,77+0,4x0,51x0.09] R/0,88 = 0,375.R
- Gi tr R tra theo bng 3-7 vi 10o v Bc, hng Ty Nam : Rmax = 508 W/m2 vo
lc 15 gi thng 1 v 11.
Q = 10 x 0,375 x 508 x 1,052 = 2004 W

b. Nhit lng bc x mt tri qua kt cu bao che Q62.

Khc vi ca knh c ch bc x mt tri qua kt cu bao che c thc hin nh sau
- Di tc dng ca cc tia bc x mt tri, b mt bn ngoi cng ca kt cu bao
che s dn dn nng ln do hp th nhit. Lng nhit ny s to ra mi trng mt phn,
phn cn li s dn nhit vo bn trong v truyn cho khng kh trong phng bng i lu
v bc x. Qu trnh truyn ny s c chm tr nht nh. Mc chm tr ph thuc bn
cht kt cu tng, mc dy mng.
Thng thng ngi ta b qua lng nhit bc x qua tng. Lng nhit truyn qua
mi do bc x v chnh nhit trong phng v ngoi tri c xc nh theo cng thc:
(3-26)
Q62 = F.k.m.t, W
F - Din tch mi (hoc tng), m2
k - H s truyn nhit qua mi (hoc tng), W/m2.oC
t = tTD - tT chnh nhit tng ng
tTD = s.Rxn / N
(3-27)
s - H s hp th ca mi v tng
N = 20 W/m2.K - H s to nhit i lu ca khng kh bn ngoi
Rnx = R/0,88 - Nhit bc x p vo mi hoc tng, W/m2
R - Nhit bc x qua knh vo phng (tra theo bng 3-7), W/m2
m - H s mu ca mi hay tng
+ Mu thm
: m = 1
+ Mu trung bnh
: m = 0,87
+ Mu sng
: m = 0,78
38

s - H s hp th ca tng v mi ph thuc mu sc, tnh cht vt liu, trng thi b mt

tra theo bng di y
Bng 3.9 : en b mt kt cu bao che
STT
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
B
22
23
24
25
26
C
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37

Vt liu v mu sc
Mt mi
Fibr xi mng, mi, mu trng
Fibr xi mng , sau 6 thng s dng
Fibr xi mng , sau 12 nm s dng
Fibr xi mng mu trng, qut nc xi mng
Fibr xi mng mu trng sau 6 nm s dng
Tm p gn sng bng bng khong
Giy du lp nh th
Giy du lp nh th, rc ht khong ph mt
Giy du lp nh th, rc ct mu xm
Giy du lp nh th, rc ct mu xm
Tn mu sng
Tn mu en
Ngi mu hay nu
Ngi mu ti
Ngi xi mng mu xm
Thp nh bng hay mu trng
Thp nh bng hay m mu xanh
Tn trng km mi
Tn trng km b bi bn
Nhm khng nh bng
Nhm nh bng
Mt qut sn
Sn mu sng
Sn mu xanh da tri
Sn mu tm
Sn mu vng
Sn mu
Mt tng
granit mi nhn, mu , xm nht
granit mi nhn nh bng, mu xm
cm tch mi nhn mu trng
Gch trng men mu trng
Gch trng men mu nu sng
Gch nung mu mi
Gch nung, c bi bn
Gch gm p mt mu sng
B tng nhn phng
Trt va mu vng, trng
Trt va mu xi mng nht

39

H s
0,42
0,61
0,71
0,59
0,83
0,61
0,91
0,84
0,88
0,90
0,8
0,86
0,65
0,6
0,65
0,45
0,76
0,64
0,90
0,52
0,26
0,52
0,64
0,83
0,44
0,63
0,55
0,60
0,30
0,26
0,55
0,70 0,74
0,77
0,45
0,54 - 0,65
0,42
0,47

3.2.7 Nhit do lt khng kh vo phng Q7

Khi c chnh p sut trong nh v bn ngoi th s c hin tng r r khng kh .
Vic ny lun lun km theo tn tht nhit.
Ni chung vic tnh tn tht nhit do r r thng rt phc tp do kh xc nh chnh
xc lu lng khng kh r r. Mt khc cc phng c iu ha thng i hi phi kn.
Phn khng kh r r c th coi l mt phn kh ti cung cp cho h thng.
(3-28)
Q7 = L7.(IN - IT) = L7 .Cp(tN-tT) + L7.ro(dN-dT)
L7 - Lu lng khng kh r r, kg/s
IN, IT - Entanpi ca khng kh bn ngoi v bn trong phng, kJ/kg
tT, tN - Nhit ca khng kh tnh ton trong nh v ngoi tri, oC
dT, dN - Dung m ca khng kh tnh ton trong nh v ngoi tri, g/kg.kk
Tuy nhin, lu lng khng kh r r Lrr thng khng theo quy lut v rt kh xc
nh. N ph thuc vo chnh lch p sut, vn tc gi, kt cu khe h c th, s ln
ng m ca ...vv. V vy trong cc trng hp ny c th xc nh theo kinh nghim
Q7h = 0,335.(tN - tT).V. , W
(3-29)
Q7w = 0,84.(dN - dT).V. , W
(3-30)
V - Th tch phng, m3
- H s kinh nghim cho theo bng 3.10 di y
Bng 3.10 : H s kinh nghim
Th tch
V, m3

< 500

500

1000 1500 2000 2500 > 3000

0,7

0,6

0,55

0,5

0,42

0,4

0,35

Tng lng nhit do r r khng kh:

(3-31)
Q7 = Q7h + Q7w
Trong trng hp cc ca ra vo s lt ngi qua li tng i nhiu , cn b sung thm
lng khng kh .
(3-32)
Gc = Lc.n.
Gc - Lng khng kh lt qua ca, kg/gi
Lc - Lng khng kh lt qua ca khi 01 ngi i qua, m3/ngi
n - S lt ngi qua li ca trong 1 gi.
- Khi lng ring ca khng kh, kg/m3
Nh vy trong trng hp ny cn b sung thm
(3-33)
Q7h = 0,335.(tN - tT).Lc.n , W
(3-34)
Q7w = 0,84.(dN - dT). Lc.n , W
Bng 3-11 di y dn ra lng kh kh lt qua ca khi 01 ngi i qua.
Bng 3-11 : Lng khng kh lt qua ca Lc, m3/ngi
n, Ngi/gi
< 100
100 700
700 1400
1400 2100

Lu lng Lc, m3/ngi

Ca thng Ca xoay
3
0,8
3
0,7
3
0,5
2,75
0,3

40

3.2.8 Nhit truyn qua kt cu bao che Q8

Ngi ta chia ra lm 2 tn tht
- Tn tht do truyn nhit qua trn mi, tng v sn (tng trn)
- Tn tht do truyn nhit qua nn
: Q82
Tng tn tht truyn nhit
Q8 = Q81 + Q82

: Q81

(3-35)

3.2.8.1 Nhit truyn qua tng, trn v sn tng trn Q81

Nhit lng truyn qua kt cu bao che c tnh theo cng thc sau y :
Q81 = k.F.t
(3-36)
2o
k -H s truyn nhit ca kt cu bao che, W/m . C
F - Din tch b mt kt cu bao che
t - chnh nhit tnh ton, oC

1. Xc nh chnh nhit tnh ton.

- Ma h :
tH = .(tN - tT)
(3-37)
- Ma ng :
(3-38)
t = .(tT - tN)
tT - Nhit tnh ton trong phng, oC
tN - Nhit tnh ton bn ngoi, oC
- H s tnh n v tr ca kt cu bao che i vi khng kh bn ngoi
a) i vi tng bao
i vi tng bao trc tip xc vi mi trng khng kh bn ngoi th = 1.
Trng hp tng ngn nm bn trong cng trnh khng trc tip tip xc vi khng kh
bn ngoi tri th h s s c chn tu trng hp c th di y.
b) i vi trn c mi
- Mi bng tn, ngi, fibr xi mng vi kt cu khng kn = 0,9
- Mi bng tn, ngi, fibr xi mng vi kt cu kn
= 0,8
- Mi nh lp bng giy du
= 0,75
c) Tng ngn vi phng khng c iu ho (phng m)
- Nu phng m tip xc vi khng kh bn ngoi
= 0,7
- Nu phng m khng tip xc vi khng kh bn ngoi = 0,4
d) i vi sn trn tng hm
- Tng hm c ca s
- Tng hm khng c ca s

= 0,6
= 0,4

e) i vi tng ngn vi phng c iu ho

Trong trng hp ny ta khng tnh = 0

2. Xc nh h s truyn nhit qua tng v trn.

(3-39)
41

k=

1
=
1
Ro

1
+

i
1
+
i N

T - H s to nhit b mt bn trong ca kt cu bao che, W/m2, oC

T - H s to nhit b mt bn ngoi ca kt cu bao che, W/m2, oC
i, - Chiu dy ca lp th i , m
i - H s dn nhit lp th i, W/m.oC
a) H s trao i nhit bn ngoi v bn trong phng
Bng 3.12 : H s trao i nhit bn ngoi v bn trong
Dng v v tr b mt kt cu bao che
- B mt tng, trn, sn nhn
- B mt tng, trn, sn c g, t s chiu cao
ca g v khong cch 2 mp g < 0,24
- Trn c g h/a = 0,23 0,3
- Trn c g h/a > 0,3
- Tng ngoi, sn, mi tip xc trc tip
khng kh bn ngoi.
- B mt hng ra hm mi, hoc hng ra cc
phng lnh , sn trn tng hm

T
W/m2.oC
11,6
8,7

N
W/m2.oC

8,1
7,6
23,3
11,6

b) Nhit tr ca lp khng kh
Nu trong kt cu bao che c lp m khng kh th tng nhit tr dn nhit phi
cng thm nhit tr ca lp khng kh ny. Thng lp m ny c lm trn trn
chng nng.

Bng 3.13 : Tr s nhit tr ca khng kh Rkk

B dy
lp khng kh
mm
10
20
30
50
100
150
200 300

Nhit tr lp khng kh
Rkk, m2.oC/W
Lp khng kh nm ngang, dng
nhit i t di ln
Ma H
Ma ng
0,129
0,146
0,138
0,155
0,138
0,163
0,138
0,172
0,146
0,181
0,155
0,181
0,155
0,189

Lp khng kh nm ngang, dng

nhit i t trn xung
Ma H
Ma ng
0,129
0,155
0,155
0,189
0,163
0,206
0,172
0,224
0,181
0,232
0,189
0,249
0,189
0,249

Ghi ch:
Tr s Rkk cho bng trn y ng vi chnh nhit trn 2 b mt ca lp khng kh t
= 10oC. Nu t 10oC ta cn nhn tr s cho bng 3-14 di y
Bng 3.14: H s hiu chnh nhit tr khng kh
42

 chnh nhit t, oC
H s hiu chnh

10
1

8
1,05

6
1,1

4
1,15

2
1,2

c) H s dn nhit ca vt liu xy dng

H s dn nhit ca vt liu thay i ph thuc vo rng, m v nhit ca
vt liu.
- rng cng ln th cng b, v cc l kh trong vt liu c h s dn nhit thp
- m tng th h s dn nhit tng do nc chim ch cc l kh trong vt liu, do
h s dn nhit ca nc cao hn nhiu so vi h s dn nhit ca khng kh.
- Nhit tng, h s dn ca vt liu tng. S thay i ca h s dn nhit khi
nhit thay i theo quy lut bc nht :
(3-40)
= o + b.t kCal/m.h.oC
trong :
o - H s dn nhit ca vt liu 0oC, kCal/m.h.oC
t - Nhit vt liu, oC
b - H s t l ph thuc vo tnh cht vt liu, c gi tr nm trong khong 0,0001
0,001.
Tuy nhin, do s ph thuc vo nhit ca vt liu khng ng k nn trong cc
tnh ton thng coi h s dn nhit ca cc vt liu l khng i v ly theo bng di y.

Bng 3.15 : H s dn nhit ca cc vt liu

STT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18

Khi lng H s dn
ring, kg/m3 nhit
W/m.oC

Vt liu
I- VT LIU AMING
Tm v bn ximng aming
Tm cch nhit ximng aming
Tm cch nhit ximng aming
II- B TNG
B tng ct thp
B tng dm
B tng gch v
B tng x
B tng bt hp hi nng
B tng bt hp hi nng
Tm thch cao p mt tng
Tm v ming thch cao nguyn cht
III- VT LIU T
Gch mc
IV- MNG GCH XY C
Gch thng thng vi va nng
Gch rng (=1300), xy va nh (=1400)
Gch nhiu l xy va nng
V- VT LIU TRT V VA
Va xi mng v va trt xi mng
Va tam hp v va trt tam hp
Va vi trt mt ngoi
43

1900
500
300

0,349
0,128
0,093

2400
2200
1800
1500
1000
400
1000
1000

1,547
1,279
0,872
0,698
0,395
0,151
0,233
0,407

1600

0,698

1800
1350
1300

0,814
0,581
0,523

1800
1700
1600

0,930
0,872
0,872

19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39

Va vi trt mt trong
Tm p mt ngoi bng thch cao
Tm si g cng p mt
VI- VT LIU CUN
Giy cactng thng
Giy tm du thng nha ng bitum hay hc n
Thm bng dng tronh nh
Thm bng khong cht
VII- VT LIU THU TINH
Knh ca s
Si thu tinh
Thu tinh hi v thu tinh bt
Thu tinh hi v thu tinh bt
VIII- VT LIU G
G thng, tng ngang th
Mn ca
G dn
Tm bng si g p
Tm bng si g p
Tm bng si g p
Tm g mm (lie)
IX- VT LIU KHC
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa
Tm silicat b mt in hoa v tm ximng silicat in hoa

1600
1000
700

0,698
0,233
0,233

700
600
150
200

0,174
0,174
0,058
0,069

2500
200
500
300

0,756
0,058
0,163
0,116

550
250
600
600
250
150
250

0,174
0,093
0,174
0,163
0,076
0,058
0,069

600
400
250

0,233
0,163
0,116

3.2.8.2 Nhit truyn qua nn t Q82

tnh nhit truyn qua nn ngi ta chia nn thnh 4 di, mi di c b rng 2m nh hnh
v 3-1.
Theo cch phn chia ny
, F1 = 4.(a+b)
- Di I : k1 = 0,5 W/m2.oC
, F2 = 4.(a+b) - 48
- Di II : k2 = 0,2 W/m2.oC
, F3 = 4.(a+b) - 80
- Di III : k3 = 0,1 W/m2.oC
, F4 = (a-12)(b-12)
- Di IV : k4 = 0,07 W/m2.oC
Khi tnh din tch cc di, di I cc gc c tnh 2 ln v cc gc nhit c th
truyn ra bn ngoi theo 2 hng
- Khi din tch phng nh hn 48m2 th c th coi ton b l di I
- Khi chia phn di nu khng cho 4 di th u tin t 1 n 4. V d ch chia c
3 di th coi di ngoi cng l di I, tip theo l di II v III.
Tn tht nhit qua nn do truyn nhit

44

Q82 = (k1.F1 + k2.F2 + k3.F3 + k4.F4).(tN - tT)

Hnh 3.1 : Cch phn chia di nn

(3-41)

3.2.9 Tng lng nhit tha QT

Tng nhit tha ca phng :
QT = i =1 Q, , kW
8

(3-42)

Nhit tha QT c s dng xc nh nng sut lnh ca b x l khng kh trong chng

4. Khng nn nhm ln khi cho rng nhit tha QT chnh l nng sut lnh ca b x l
khng kh .
Tng nhit tha ca phng QT gm nhit hin Qhf v nhit n Qwf ca phng.
- Tng nhit hin ca phng :
Qhf = Q1 + Q2 + Q3h + Q4h + Q5 + Q6 + Q7h + Q8
- Tng nhit n ca phng :
Qwf = Q3w + Q4w + Q7w
Nh trnh by trn , trng hp khng gian kho st l nh hng th bnh qun mi
ngi cng thm 20W do thc n to ra , trong 10W l nhit hin v 10w l nhit n.

3.3 XC NH LNG M THA WT

3.3.1 Lng m do ngi ta ra W1
Lng m do ngi ta ra c xc nh theo cng thc sau :
(3-43)
W1 = n.gn , kg/s
n - S ngi trong phng.
gn - Lng m do 01 ngi ta ra trong phng trong mt n v thi gian, kg/s
Lng m do 01 ngi to ra gn ph thuc vo cng lao ng v nhit phng. Tr s
gn c th tra cu theo bng 3.16 di y :
Bng 3.16 : Lng m do ngi ta ra, g/gi,ngi
Trng thi lao ng
Tr em di 12 tui

Nhit khng kh trong phng, oC

10
15
20
25
30
35
15
18
22
25
35
60
45

Tnh ti
Lao ng tr hc (c
quan, trng hc)
Lao ng nh
Lao ng trung bnh
Lao ng nng
Phng n, khch sn
V trng

30
30

40
40

40
75

50
105

75
140

115
180

40
70
135

55
110
185
90
160

75
140
240
90
160

115
185
295
171
200

150
230
355
165
305

200
280
415
250
465

3.3.2 Lng m bay hi t cc sn phm W2

Khi a cc sn phm t vo phng th c mt lng hi nc bc vo phng. Ngc li
nu a sn phm kh th n s ht mt lng m.
(3-44)
W2 = G2.(y1% - y2%)/100 kg/s
y1, y2 - Ln lt l thy phn ca sn phm khi a vo v ra.
g2 - Lu lng ca sn phm , kg/s
Thnh phn m tha ny ch c trong cng nghp

3.3.3 Lng m do bay hi on nhit t sn m W3

Khi sn b t th mt lng hi m t c th bc hi vo khng kh lm tng m ca
n. Lng hi m c tnh nh sau :
(3-45)
W3 = 0,006.Fs.(tT - t) kg/s
2
Fs - Din tch sn b t, m
t - Nhit nhit k t ng vi trng thi trong phng.
Lng m do bay hi on nhit c tnh cho ni thng xuyn nn nh b t nh khu
nh git, nh bp, nh v sinh . Ring nn t do lau nh thng nht thi v khng lin tc,
nn khi tnh lu n im ny.

3.3.4 Lng m do hi nc nng mang vo W4

Khi trong phng c r r hi nng , v d nh hi t cc ni nu, th cn phi tnh thm lng
hi m thot ra t cc thit b ny.
W4 = Gh
(3-46)

3.3.5 Lng m tha WT

Tng tt cc ngun m to ra trong phng gi l lng m tha
4

WT = Wi , kg / s

(3-47)

i =1

Nhit tha WT c s dng xc nh nng sut lm kh ca thit b x l khng kh

chng 4.
3.4 KIM TRA NG SNG TRN VCH
Nh bit khi nhit vch tW thp hn nhit ng sng ca khng kh tip
xc vi n th s xy ra hin tng ng sng trn vch . Tuy nhin do xc nh nhit
vch kh nn ngi ta quy iu kin ng sng v dng khc.

46

* V ma h : Ma h ta thc hin ch iu ha (lm lnh), nhit bn ngoi ln

hn nhit bn trong:
Khi tTW > tT > tTs , nh vyvch trong khng th xy ra hin tng ng sng.
Gi tNs l nhit ng sng vch ngoi ta c iu kin ng sng:
N
N
t s > t W
Theo phng trnh truyn nhit ta c
k.(tN - tT) = N.(tN - tNW)
hay:
k = N.(tN - tNW)/ (tN - tT)
Khi gim tNW th k tng, khi gim ti tNs th trn tng ng sng, khi ta c
gi tr kmax
kmax = N.(tN - tNs )/ (tN - tT)
iu kin ng sng c vit li:
(3-48)
kmax = N.(tN - tNs )/ (tN - tT) > k
* V ma ng : V ma ng l lun tng t trn ta thy nu xy ra ng sng th
ch c th xy ra trn vch tng trong. Khi iu kin khng ng sng trn vch
trong l:
(3-49)
kmax = T.(tT - tTs )/ (tT - tN) > k
*
*****

47

CHNG 4
THNH LP V TNH TON
CC S IU HO KHNG KH
Thnh lp s iu ha khng kh l xc nh cc qu trnh thay i trng thi ca
khng kh trn th I-d nhm mc ch xc nh cc khu cn x l v nng sut ca n
t c trng thi khng kh cn thit trc khi cho thi vo phng.
S iu ha khng kh c thnh lp trn c s :
a) iu kin kh hu a phng ni lp t cng trnh :tN v N.
b) Yu cu v tin nghi hoc cng ngh : tT v T.
c) Cc kt qu tnh cn bng nhit : QT, WT,
d) Tha mn iu kin v sinh:
1. Nhit khng kh trc khi thi vo phng khng c qu thp so vi
nhit trong phng nhm trnh gy cm lnh cho ngi s dng, c th nh sau :
tV tT - a
(4-1)
- i vi h thng iu ho khng kh thi t di ln (ming thi t trong vng lm vic) :
a = 7 oC
- i vi h thng iu ho khng kh thi t trn xung : a = 10oC
Nu iu kin v sinh khng tha mn th phi tin hnh sy nng khng kh ti nhit tV
= tT - a tho mn iu kin v sinh ri cho thi vo phng.
2. Lng kh ti cp vo phng phi m bo cho ngi trong phng.
LN = n.mk = n.k.Vk
(4-2)
trong :
n - S ngi trong phng
mk- Khi lng gi ti cn thit cung cp cho 01 ngi trong mt n v thi gian,
kg/ngi, gi .
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian,
tra theo bng 2-7, m3/ngi, gi.
- Khi lng ring ca khng kh, = 1,2 kg/m3.
Tuy nhin lu lng gi b sung khng c nh hn 10% tng lng gi cung cp cho
phng.

4.1 TNH TON CC S IU HO

KHNG KH THEO TH I-d
4.1.1 Phng trnh tnh nng sut gi
T cc phng trnh cn bng nhit, m v cht c hi ta xc nh c phng
trnh xc nh nng sut gi.
- Nng sut gi thi nhit :
Lq = QT/(IT -)
(4-3)
- Nng sut gi thi m:
LW = WT/(dT - dV)
(4-4)
- Nng sut gi thi cht c hi:
Lz = GT/(zT - zV) GT/zT
(4-5)
49

Trong cc cng thc trn T l trng thi khng kh trong phng, V l trng thi khng
kh trc khi thi vo phng.
Khi thit k h thng iu ho thng phi m bo 2 thng s nhit v m khng
i theo yu cu , tc l phi tha mn ng thi 2 phng trnh cn bng nhit v m. Hay
ni cch khc ta c :
LQ = Lw
QT
WT
=
I T IV d T dV

(4-6)

I IV
QT
= T
WT d T d V

(4-7)

Suy ra
Hay
i lng T gi l h s gc tia ca qu trnh t thay i trng thi ca khng kh trong
phng do nhn nhit tha v m tha.
Nh vy trng thi ca khng kh trong phng khng i th trng thi khng kh thi
QT I
(4-8)
= T
=
WT d
vo phng V(tV, V) phi lun lun nm trn ng T = QT/WT i qua im T(tT, T)

4.1.2 Cc s iu ho khng kh ma h
4.1.2.1. S thng
S thng l s khng c ti tun hon khng kh t phng v thit b x l
khng kh. Trong s ny ton b khng kh a vo thit b x l khng kh l khng kh
ti.
S thng c trnh by trn hnh 4.1
I

3
O

tN

6
T

QT WT

tT

5%
=9

=100%

T
O=V

Hnh 4.1 : S nguyn l v biu din s thay i trng thi khng kh trn th I-d
* Nguyn l lm vic: Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) qua ca ly gi c van
iu chnh (1), c a vo bung x l nhit m (2), ti y khng kh c x l theo
chng trnh nh sn n mt trng thi O nht nh no v c qut (3) vn chuyn
theo ng ng gi (4) vo phng (6) qua cc ming thi (5). Khng kh ti ming thi (5)
c trng thi V sau khi vo phng nhn nhit tha v m tha v t thay i n trng thi
T(tT, T) theo tia qu trnh T = QT/WT . Sau khng kh c thi ra bn ngoi qua cc ca
thi (7).
50

S thng c s dng trong cc trng hp sau:

- Khi knh gi hi qu ln vic thc hin hi gi qu tn km hoc khng thc hin c do
khng gian nh hp .
- Khi trong khng gian iu ha c sinh ra nhiu cht c hi, vic hi gi khng c li.
Ma h nc ta nhit v m bn ngoi phng thng cao hn nhit v
m trong phng. V th im N thng nm bn trn phi ca im T.
* Xc nh cc cc im nt :
Theo th biu th qu trnh ta c:
- Qu trnh NO l qu trnh x l khng kh din ra thit b x l khng kh. Trng thi O
cui qu trnh x l khng kh c m o 95%.
- Qu trnh OV l qu trnh khng kh nhn nhit khi dn qua h thng ng ng.
Qu trnh ny khng trao i m, l qu trnh gia nhit ng dung m. V tt c cc ng
ng dn khng kh lnh u bc cch nhit nn tn tht ny khng ng k. Thc t c th
coi VO
- Qu trnh VT l qu trnh khng kh t thay i trng thi khi nhn nhit tha v m
tha nn c h s gc tia VT = T = QT/WT
T phn tch trn ta c th xc nh cc im nt nh sau:
- Xc nh cc im N(tN, N), T(tT, T) theo cc thng s tnh ton ban u.
- Qua im T k ng = T = QT/WT ct ng o = 0,95 ti OV
- Ni NO ta c qu trnh x l khng kh
Cn lu trng thi thi vo VO phi m bo iu kin v sinh l nhit khng c
qu thp so vi nhit trong phng trnh gy cm lnh cho ngi s dng.
tV tT - a
Nu khng tha mn iu kin v sinh , th phi gia nhit khng kh t trng thi O ln trng
thi V tho mn iu kin v sinh mi thi vo phng , tc l tV = tT - a (hnh 4.2).
I

N
T tN
tT

V
tV =tT-a

Hnh
S
thng khi nhit tV thp

0,95.

5%
= 9

=100%

T
O

4.2:

Trong trng hp ny cc im O v V xc nh li nh sau :

- im V l giao ca ng = T = QT/WT qua im T v ng t = tT - a .
- im O l giao ca ng thng ng (ng dung m) qua im V v ng o =

* Cc thit b chnh ca qu trnh

thc hin c s thng ma h cn c cc thit b chnh sau : Thit b x l khng
kh, qut cp gi, b sy cp II, h thng knh cp gi, ming thi.
* Xc nh nng sut cc thit b
- Nng sut gi thi vo phng :
L=

QT
W
= 51T , kg / s
I T IV d T dV

- Nng sut lnh ca thit b x l:

- Nng sut lm kh ca thit b x l:
- Cng sut nhit ca thit b sy cp II (nu c) :
* Kt lun:

(4-9)

I Io
, kW
Qo = L.( I N I o ) = QT N
(4-10)
dI TN IdV o
W = L.(d N d o ) = WT
, kg / s
(4-11)
I I
Q SII = L.( I V I o ) = QT d TV d Vo , kW
(4-12)
I T IV
- S thng c u im l n gin, gn nh d lp t.
- Khng tn dng nhit t khng kh thi nn hiu qu thp.
- Thng c s dng trong cc h thng ni c pht sinh cc cht c, hi hoc
ng ng qu xa, cng knh khng kinh t hoc khng th thc hin c.

4.1.2.2. S tun hon khng kh mt cp

tn dng nhit ca khng kh thi ngi ta s dng s tun hon1 cp.
Trn hnh 4.3 l s nguyn l h thng tun hon 1 cp
* Nguyn l lm vic: Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) vi lu lng
LN qua ca ly gi c van iu chnh (1), c a vo bung ha trn (3) ha trn vi
khng kh hi c trng thi T(tT,T) vi lu lng LT t cc ming hi gi (2). Hn hp ha
trn c trng thi C s c a n thit b x l (4), ti y n c x l theo mt
chng trnh nh sn n mt trng thi O v c qut (5) vn chuyn theo knh gi (6)
vo phng (8) . Khng kh sau khi ra khi ming thi (7) c trng thi V vo phng nhn
nhit tha QT v m tha WT v t thay i trng thi t V n T(tT, T). Sau mt phn
khng kh c thi ra ngoi v mt phn ln c qut hi gi (11) ht v qua cc ming
ht (9) theo knh (10) .
Hnh 4.3 S tun hon 1 cp

LN

1
O

C
LN + LT

2
LT

7
6

T
QT WT

12
9

11
10

* Xc nh cc im nt trn I-d
- Trng thi C l trng thi ho trn ca dng khng kh ti c lu lng LN v trng
thi N(tN, N) vi dng khng kh ti tun hon vi lu lng LT v trng thi T(tT, T)
- Qu trnh VT l qu trnh khng kh t thay i trng thi khi nhn nhit tha v m
tha nn c h s gc tia = T = QT/WT. im OV c o 0,95 .
T phn tch trn ta c cch xc nh cc im nt nh sau :
- Xc nh cc imN, T theo cc thng s tnh ton ban u.
- Xc nh im ha trn C theo t l ha trn
Ta c
LN
TC L N
=
=
CN L T 52L L N

trong :
LN - Lu lng gi ti cn cung cp c xc nh theo iu kin v sinh, kg/s.
L - Lu lng gi tng tun hon qua thit b x l khng kh c xc nh theo
cng thc (4-13), kg/s
- im V O l giao nhau ca ng = T = QT/WT i qua im T vi ng o =
0,95. Ni CO ta c qu trnh x l khng kh.
I

tT

%
=95

tN

T
C

=100%

O=V

Hnh4.4 : Biu din s tun hon 1 cp trn th I-d

Nu nhit im O khng ph hp iu kin v sinh th phi tin hnh sy khng
kh n im V tho mn iu kin v sinh tc l t = tT - a (xem hnh 4-5). Khi cc im
V v O xc nh nh sau:
- T T k ng = T = QT/WT ct t = tT - a ti V
- T V k ng thng ng ct o = 0,95 ti O.
- Cc im cn li vn gi nguyn v tr.
* Cc thit b chnh : thc hin s iu ha khng kh mt cp ta phi c cc thit b
chnh sau y : Qut cp gi, qut hi gi, thit b x l khng kh, thit b sy cp 2, h
thng knh cp gi, hi gi, ming thi v ming ht

N
N

T
tT

tN

%
=95

=100%

V
tV =tT-a

Hnh4.5 : S tun hon 1 cp khi nhit tV thp

* Xc nh nng sut cc thit b
- Nng sut gi :
L=

QT
WT
=
, kg / s
I T IV d T dV
53

(4-13)

- Lng khng kh b sung LN c xc nh cn c vo s lng ngi v lng gi ti

cn cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian:
LN = n..Vk
(4-14)
trong n - Tng s ngi trong phng, ngi
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n
v thi gian, tra theo bng 2.6
Tuy nhin lu lng gi b sung khng c nh hn 10%.L. V th khi LN tnh theo cc
cng thc trn m nh hn 10% th ly LN = 0,1.L
- Lu lng gi hi :
LT = L - LN
(4-15)
- Cng sut lnh ca thit b x l khng kh :
Qo = L.( I C I O ) = QT .

IC IO
, kW
I T IV

(4-16)

- Nng sut lm kh ca thit b x l:

dC dO
, kg / s
dT dV
- Cng sut nhit ca thit b sy cp II (nu c)
Wo = L.(d C d O ) = WT .

QSII = L.( I V I O ) = QT .

(4-17)

IV I O
, kW
I T IV

(4-18)

* Kt lun:
- Do c tn dng nhit ca khng kh ti tun hon nn nng sut lnh v nng sut
lm kh gim so vi s thng.
- S c ti tun hon khng kh nn chi ph u t tng.
- H thng i hi phi c thit b sy cp 2 sy nng khng kh khi khng tha
mn iu kin v sinh v do khng kinh t.

4.1.2.3 S tun hon khng kh hai cp

khc phc nhc im ca s 1 cp do phi c thit b sy cp 2 khi trng thi V
khng tha mn iu kin v sinh, ngi ta s dng s 2 cp c th iu chnh nhit
khng kh thi vo phng m khng cn c thit b sy.

1. S iu chnh nhit thi vo

* S nguyn l :
N

LN
1

C2

C1

LN + L T1

LT1

6
L

9
8

10

V
QT WT

14

T
11

LT2
13

LT

12

Hnh 4.6 : S tun hon 2 cp c iu chnh nhit

* Nguyn l lm vic: Khng kh bn ngoi tri vi lu lng LN v trng thi
N(tN,N) c ly qua ca ly gi c van iu chnh (1) vo bung (3) ha trn vi khng
kh hi c lu lng LT1 v trng thi T(tT,T) t mt trng thi C1 no . Hn hp ha
54

trn C1 s c a n thit b x l (4) v c x l n trng thi O. Sau n bung

ho trn (6) ha trn vi khng kh hi c lu lng LT2 v trng thi T(tT,T) t
trng thi C2 v c qut (7) vn chuyn theo ng ng gi (8) vo phng (10). Khng
kh sau khi ra khi ming thi (9) c trng thi C2 vo phng nhn nhit tha v m tha v
t thay i trng thi n T(tT, T) . Cui cng mt lng c thi ra ngoi qua ca thi
14, phn ln cn li c hi v tip tc x l.
* Xc nh cc im nt
- Cc im nt N(tN, N), T(tT, T) c xc theo cc thng s tnh ton.
- im ha trn C2 : Mc ch ca vic ho trn l nhm m bo nhit khng kh
khi thi vo phng tho mn yu cu v sinh. Hay tC2 = tT - a. Nh vy im C2 l giao im
ca ng T = QT/WT i qua T vi tC2 = tT - a.
- im O nm trn ng o = 0,95 v ng ko di TC2.
- im C1 c xc nh theo t s ha trn : LN/LT1 = TC1/C1N
* Cc thit b chnh
thc hin s iu ha khng kh hai cp ta phi c cc thit b chnh sau y :
Qut cp gi, qut hi gi, thit b x l khng kh , h thng knh cp gi, hi gi v cc
ming thi, ming ht.

N
T
tT

C1

tN

=95

=100%

C2
tV =tT-a

Hnh 4.7 : Biu din s tun hon 2 cp c iu chnh nhit trn I-d
* Xc nh nng sut cc thit b
- Lu lng gi :
QT
WT
=
, kg / s
(4-19)
IT I C2 dT d C2
- Lng khng kh b sung LN c xc nh theo iu kin v sinh nh sau :
(4-20)
LN = n..Vk kg/s
- Lu lng gi LT2 xc nh theo phng php hnh hc da vo qu trnh ha trn thit
b ha trn (6):
L=

L N + LT 1 L LT 2 TC 2
=
=
LT 2
LT 2
C2O
Cc im T, C2 v O c xc nh nn c th tnh c LT2
- Lu lng gi LT1
LT1 = L - LN - LT2
55

(4-21)

(4-22)

- Nng sut lnh ca thit b x l:

Qo = (L-LT2).(IC1 - IO) , kW
(4-23)
- Nng sut lm kh ca thit b x l:
W = (L-LT2).(dC1 - dO) , kg/s
(4-24)
* Kt lun:
S tun hon 2 cp c iu chnh nhit thi vo c u im:
- Nhit thi vo phng c th d dng iu chnh c nh iu chnh lng gi
trch LT2 nhm nng nhit thi vo phng tho mn iu kin v sinh. Do s 2 cp
c iu chnh nhit khng cn trang b thit b sy cp II.
- Nng sut lnh v nng sut lm kh yu cu ca thit b x l gim
+ Cng sut lnh gim QO = LT2.(IC1 - IO)
+ Lu lng gi gim L = LT2.(dC1 - dO)
Nh vy ta khng cn phi u t h thng x l khng kh qu ln, cng knh.
- Phi c thm bung ha trn th 2 v h thng trch gi n bung ha trn ny nn
chi ph u t v vn hnh tng.

2. S iu chnh nhit m
* S nguyn l :
LT2
N

LN

1
C1

C2

LN + L T1

2
3

9
8

10

V
T
QT WT

14
11

LT

13

Hnh
:S tun hon 2 cp c iu chnh m

12

4.8

* Nguyn l lm vic : Khng kh bn ngoi tri c lu lng LN v trng thi N(tN,N)

c ly qua ca ly gi c van iu chnh (1), vo bung (3) ha trn vi khng kh hi c
lu lng LT v trng thi T(tT,T) t mt trng thi C1 no . Hn hp ha trn C1
c chia lm 2 dng, mt dng c lu lng (LN + LT1) c a n thit b x l khng
kh (4) v c x l n mt trng thi O sau a n bung ho trn (6) ha trn vi
dng th 2 c lu lng LT2 trng thi C1 v t c trng thi C2. Khng kh c trng thi
C2 tip tc c qut (7) thi theo knh cp gi (8) vo phng (10) qua cc ming thi (9).
Mt phn gi c thi ra bn ngoi qua ca thi gi (14), phn cn li tip tc c hi v
v lp li chu trnh mi.
* Xc nh cc im nt
- Cc im nt N(tN, N), T(tT, T) c xc theo cc thng s tnh ton.
- im C1 c xc nh theo t s ha trn : LN/LT = TC1/C1N
- im ha trn C2 : Mc ch ca vic ho trn l nhm nng nhit khng kh
thi vo phng t yu cu v sinh, hay tC2 = tT - a. Nh vy im C2 l giao im ca
ng T = QT/WT i qua T vi tC2 = tT - a.

56

- im O l giao ca C1C2 vi ng o = 0,95 .

I

N
N

T
T

tT

C1

tN

=95

=100%

T
C2
tV =tT-a

Hnh 4.9 :S tun hon 2 cp c iu chnh m trn I-d

* Xc nh nng sut cc thit b
- Nng sut gi :L = LT + LN = LT1 + LT2 + LN
QT
WT
=
, kg / s
(4-25)
IT I C 2 dT dC 2
- Lng khng kh b sung LN c xc nh cn c vo s lng ngi v lu lng gi
ti cn thit cung cp cho mt ngi trong mt n v thi gian:
LN = n..Vk
(4-26)
trong n - Tng s ngi trong phng, ngi
Vk - Lng khng kh ti cn cung cp cho mt ngi trong mt n
v thi gian, tra theo bng 2.7
- Xc nh lu lng LT1 v LT2 cn c vo h phng trnh sau
+ Theo qu trnh ho trn bung ho trn (3)
TC1 / C1N = LN / LT
+ Theo qu trnh ho trn bung ho trn (6)
OC2/C2C1 = LT2 / (L-LT2)
T v tr ca cc im trn th I-d ta xc nh c cc t l tng ng.
- Nng sut lnh ca thit b x l:
Qo = (L-LT2).(IC1 - IO) , kW
(4-27)
- Nng sut lm kh ca thit b x l:
W = (L-LT2).(dC1 - dO) , kg/s
(4-28)
* Kt lun:
S tun hon 2 cp c iu chnh m c u im:
- Nhit v m khng kh thi vo phng c th iu chnh tha mn
iu kin v sinh do khng cn thit b sy cp II.
- Nng sut lnh v nng sut lm kh yu cu ca thit b x l gim so vi s 1
cp tng t.
L=

4.1.2.4 S c phun m b sung

S ny c s dng nhm tit kim nng lng trong trng hp cn tng m
ca khng kh trong phng nhng vn tit kim nng lng.

57

I
T'
T

=100%

IT

O
O'

=95

tC

oI '

oI

Hnh 4-10 : So snh chu trnh c v khng c phun m b sung

cch:

khng kh trong phng t c trng thi T(tT,T) ta c th thc hin bng 2

* Cch 1 : X l khng kh n trng thi O nht nh no v thi vo phng cho

t thay i trng thi n T(tT,T) theo qu trnh OT (T = QT/WT )
Theo cch ny ta c :
- Nng sut gi :
L1 =

QT
, kg / s
IT IO

(4-29)

- Nng sut lnh :

IC IO
(4-30)
, kW
IT IO
* Cch 2 : X l khng kh n trng thi O' vi tO' < tO. Sau thi khng kh vo phng
cho khng kh t thay i trng thi theo qu trnh T n T' , sau phun m b sung
khng kh thay i trng thi n T.
- Nng sut gi :
Q01 = L1 .( I C I O ) = QT

L2 =

QT
QT
=
< L1 , kg / s
I T ' I O' I T I O'

(4-31)

- Nng sut lnh :

Q02 = L2 .( I C I O ' ) = QT

I C I O'
< Q01 , kW
(4-32)
I T I O'

V IO < IO nn d dng suy ra Qo2 < Qo1

* Kt lun :
- Vic phun m b sung c th p dng cho bt c s no v em li hiu qu
nhit cao hn. Nng sut gi v lnh u gim.
- Tuy nhin phi c b tr thm thit b phun m b sung trong phng nn phi c chi
ph b sung. Thc t n ch c th p dng cho cc phng nh v c yu cu c bit v
m.

4.1.3 Cc s iu ho khng kh ma ng
Khi ni n s ma ng l ni n s dng cho nhng ngy m nhit khng kh
ngoi tri nh hn nhit khng kh trong nh. duy tr nhit trong nh chng ta phi
58

tin hnh cp nhit. S ny thng ch s dng cho cc tnh pha Bc t Tha Thin Hu
tr ra. Cc tnh thnh t Nng tr vo khng cn s ma ng v ma ng cc tnh
pha Nam nhit khng thp. V th chng ta khng ngc nhin khi cc h thng iu ho
c cp nhit ma ng ch c thit k v lp t cc tnh pha Bc.
Cc ngun nhit v thit b thng c s dng si m ma ng:
- in tr : Trong nhiu trng hp ngi ta dng in tr sy nng khng kh trc khi
thi vo phng nhm duy tr nhit phng nm mc cho php. Phng php dng in
n gin, nhng khng kinh t do gi in nng tng i cao v khng an ton v phng
chy.
- Hi nc : Hi t cc l hi nh hoc trung tm nhit in c a n cc b trao i
nhit kiu b mt trao i nhit vi khng kh trc khi thi vo phng. Cc dn ny c
th t c lp hoc t ng b cng cm dn lnh my lnh ma h.
- Bm nhit : Mt s cng trnh c trang b my lnh 2 chiu, ma ng my hot ng theo
ch bm nhit nh h thng van o chiu: dn nng bn trong phng, dn lnh ngoi
phng.

4.1.3.1 S thng ma ng
* S nguyn l :
Trn hnh 4-11 l s nguyn l x l khng kh ma ng. S ny tng t s
ma h. im khc duy nht trong s ma ng thay v s dng thit b x l lnh
khng kh (2) y s dng thit b si .
* Nguyn l hot ng : Khng kh bn ngoi c trng thi N(tN,N) c ly qua ca ly gi
c van iu chnh (1) vo b si nng khng kh . B si nng khng kh c th l b in
tr hoc b trao i nhit kiu b mt s dng hi bo ho, hay ga nng. Khng kh c
gia nhit ng dung m n trng thi O . Sau khng kh c qut (3) thi vo phng (6)
theo h thng knh gi (4) v ming thi (5). trong phng khng kh nh nhit, hp th m
tha v t thay i trng thi n trng thi T(tT,T). Cui cng khng kh c thi ra bn
ngoi qua ca thi (7).
* Xc nh cc im nt :
- Cc im N(tN,N), T(tT,T) c xc nh theo cc thng s tnh ton.
- im O l giao ca ng = T = QT/WT i qua T vi ng ng dung m qua im N.
Cn lu rng i vi s ma ng th QT < 0 v WT > 0 v vy qu trnh OT l qu trnh
tng m, gim nhit.

2
N

3
O

6
T

QT W T

Hnh 4.11:
S
thng ma
ng
* Cc thit b : i vi h thng hot ng theo s ma ng cn cc thit b chnh sau :
Thit b sy cp I, qut cp gi, h thng knh gi ming thi

59

I
tO

0 0%
=1

tT
tN

N
d

Hnh 4.12 : Biu din s thng ma ng trn th I-d

* Xc nh nng sut cc thit b chnh
- Nng sut gi
L=

/ QT /
WT
=
, kg / s
I O IT dT d O

(4-33)

- Cng sut b si :
Q SI = L.( I O I N ) = / QT / .

IO I N
, kW
IO IT

(4-34)

* Kt lun :
- S thng tuy n gin nhng khng tn dng c nhit ca gi thi nn khng
kinh t.
- S thng ch s dng trong trng hp vic xy dng knh hi gi khng kinh t
hoc khng th thc hin c. Khi trong khng gian iu ho sinh nhiu cht c hi th
cng nn s dng s thng

4.1.3.2 S tun hon mt cp ma ng

* S nguyn l :

LN

1
O

C
LN + LT

7
6

T
QT WT

12
9

11

LT

10

Hnh
4.13: S tun hon 1 cp ma ng
* Nguyn l hot ng : Khng kh bn ngoi c trng thi N(tN,N) c ly qua ca ly gi
c van iu chnh (1) c vo bung ho trn (3) . y n c ho trn vi khng kh
hi c trng thi T(tT,T) c trng thi C. Hn hp ho trn c a vo b sy
khng kh cp I sy ln trng thi O . Sau khng kh c qut (5) thi vo phng (8)
theo h thng knh gi (6) v ming thi (7). trong phng khng kh nh nhit, hp th m
60

tha v t thay i trng thi n trng thi T(tT,T). Cui cng mt phn khng kh c
thi ra bn ngoi qua ca thi (12) phn ln c hi li.
* Xc nh cc im nt :
- Cc im N(tN,N), T(tT,T) c xc nh theo cc thng s tnh ton.
- im C c xc nh theo t l ho trn
LN
CT L N
=
=
CN LT
L LN
- im O l giao ca ng = T = QT/WT i qua T vi ng ng dung m qua im C.
* Cc thit b : i vi h thng hot ng theo s ma ng cn cc thit b chnh sau :
Bung ho trn, Thit b sy cp I, qut cp gi, h thng knh gi ming thi
O

I
O

tO

T
tT
T
C

tN

%
100
=

N
d

Hnh 4.14 : Biu

ma ng trn th I-d

din s tun hon 1 cp

* Xc nh nng sut cc thit b chnh

- Nng sut gi
L=

/ QT /
WT
=
, kg / s
I O IT dT d O

Q SI = L.( I O I C ) = / QT / .

(4-35)

IO IC
, kW
IO IT

- Cng sut b sy cp I
* Kt lun :
(4-36)
- S tun hon mt cp tn dng c nhit ca gi thi nn kinh t hn s
thng.
- y l s thng hay c s dng trn thc t.

4.2 TNH TON CC S IU HO

KHNG KH THEO TH d-t
Tnh ton cc s iu ho khng kh theo th t-d c cc nc t bn phng
Ty p dng rt ph bin. V mt bn cht, vic xc nh cc s theo th t-d cng
tng t nh th I-d.

61

4.2.1 Cc s iu ho trn th d-t

=
10
0%

4.2.1.1 S thng
Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) i qua thit b x l khng kh
bin i trng thi n trng thi O, sau qua qut cp gi hp th mt phn nhit di
dng nhit hin v bin i n trng thi n Q, trn ng ng khng kh hp th mt
lng nhit t mi trng di dng nhit hin v thay i n trng thi V. Sau c
thi vo phng nhn nhit n v nhit hin thay i trng thi n T(tT,T).
- Cng sut lnh thit b x l khng kh
Q = G.(IN - IO)
- Nhit do khng kh hp th qua qut
Q1 = G.(IQ-IO)
- Nhit do khng kh nhn t mi trng qua ng ng
Q2 = G.(IV-IQ)
- Nhit tha do khng kh nhn trong phng Q3
+ Nhit hin :
Q31 = G.(IL-IV)
+ Nhit n
Q32 = G.(IT-IL)
- Nhit do khng kh ti nh ra bin i trng thi t N(tN,N) n trng thi
T(tT,T)
Q4 = G.(IN-IT)
Ta c
Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4
Nu b qua tn tht nhit t qut cp gi v ng ng (Q1=Q2=0) th:
Q = Q3 + Q4
Nh vy : Ph ti lnh ca thit b x l khng kh Q khng phi l nhit tha Q3 ,
m thc t c gi tr ln hn.

d
N
T

Q V

Hnh 4-15 : S thng trn th d-t

4.2.1.2 S tun hon 1 cp

Khng kh bn ngoi tri c trng thi N(tN,N) ho trn vi khng kh hi c
trng thi ho trn l C. Khng kh trng thi C i qua thit b x l khng kh bin i
n trng thi O, sau qua qut cp gi v ng ng gi hp th mt phn nhit di
62

=
10
0%

dng nhit hin v bin i n trng thi n Q v V. Gi tip tc c thi vo phng

nhn hit n v nhit hin thay i trng thi n T(tT,T).
- Cng sut lnh thit b x l khng kh
Q = G.(IC - IO)
- Nhit do khng kh hp th qua qut
Q1 = G.(IQ-IO)
- Nhit do khng kh nhn t mi trng qua ng ng
Q2 = G.(IV-IQ)
- Nhit tha do khng kh nhn trong phng Q3
+ Nhit hin :
Q31 = G.(IL-IV)
+ Nhit n
Q32 = G.(IT-IL)
- Nhit do khng kh ti nh ra bin i trng thi t N(tN,N) n trng thi
T(tT,T)
Q4 = G.(IN-IT)
trong G l lu lng kh ti.
Ta c
Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4
Nu b qua tn tht nhit t qut cp gi v ng ng (Q1=Q2=0) th:
Q = Q3 + Q4
d
N
C
T
T

Q V

Hnh 4-16 : S tun hon 1 cp trn th d-t

4.2.2. Cc c trng ca s iu ho
4.2.2.1. H s nhit hin SHF
Gi s c mt qu trnh thay i trng thi khng kh t trng thi 1 n trng thi 2
H s nhit hin SHF (Sensible heat factor) l t s gia tng nhit hin trn tng
nhit hin v nhit n:
SHF =

Qh
Q
1,024(t 2 t1 )
= h =
Qh + Q w Q
I 2 I1

Qh - Nhit hin.
Qw - Nhit n.
Q = Qh + Qw - Nhit tng.
t1, t2 - Nhit khng kh u v cui qu trnh, oC
I1, I2 - Entanpi ca khng kh u v cui qu trnh, kJ/kg
63

(4-37)

4.2.2.2 H s nhit hin ca phng

* H s nhit hin ca phng RSHF (Room sensible heat factor) c nh ngha nh
sau :

RSHF =

Qhf
Qhf + Qwf

Qhf

(4-38)

Qf

trong :
Qhf - Tng nhit hin do bc x, truyn nhit qua kt cu bao che v nhit do
cc ngun nhit bn trong phng ta ra, kW
Qwf - Tng nhit n to ra t phng, kW
Qf - Tng nhit n v nhit hin t do bc x, truyn nhit qua kt cu bao
che v do cc ngun nhit ta ra t phng, y chnh l tng nhit tha ca phng; kW
Trn th d-t , cc im V v T ln lt l trng thi khng kh cp vo phng v
khng kh trong phng. ng VT biu th qu trnh khng kh sau khi vo phng nhn
nhit tha v m tha v t thay i trng thi. ng ny c gi l ng h s nhit
hin ca phng RSHF.
Trong cc tnh ton thng im T bit trc, v th ng VT c th d dng
xc nh khi bit phng ca n. Cch xc nh theo cc bc sau:
Quan st th d-t ta thy c im G c nh du trn ti v tr t = 24oC v =
50%, im ny gi l im c s. Mt khc song song vi trc d c ng biu th cc gi tr
khc nhau ca h s nhit hin RSHF. ng VT s song song vi ng thng ni im G
vi im xc nh gi tr RSHF trn ng biu th (hnh 4-17).

=
50
%

=
10
0%

0.7

0.8
0.9

1.0

G
t
24

Hnh 4-17

4.2.2.3 H s nhit hin tng GSHF (Grand sensible heat factor)

Gi s im C v O ln lt l trng thi khng kh u vo v u ra thit b x l
khng kh . Khi i qua thit b x l , khng kh thi nhit hin Qh v nhit n Qw bin
i trng thi t C n O.
H s nhit hin tng c xc nh theo cng thc :
GSHF =

Qh
Q
= h
Qh + Q w Q

trong :
64

(4-39)

kh

Qh v Qw - Nhit hin v nhit n m khng kh thi ra thit b x l khng

ng thng CO biu th s thay i trng thi ca khng kh khi qua thit b x l

khng kh gi l ng GSHF. Cch xc nh phng ng thng CO cng tng t nh
cch xc nh ng RSHF, ngha l song song vi ng G-GSHF

4.2.2.4 H s i vng BF
Khi khng kh i qua dn lnh, nu qu trnh tip xc tt, thi gian tip xc ln th trng
thi khng kh u ra l trng thi bo ho =100%. Tuy nhin thc t trng thi u ra
thng khng t trng thi bo ho, m nm trong khong = 90 95%. Trng thi
c coi nh l hn hp ca 2 trng thi: trng thi ban u C v trng thi bo ho S. Nh
vy lng khng kh x l coi nh c phn thnh 2 dng : mt dng i qua dn lnh v
trao i nhit m v t trng thi bo ho, dng th 2 i vng qua dn v khng trao i
nhit m.
H s i vng BF (Bypass factor) l t s gia lng khng kh i qua dn lnh nhng khng
trao i nhit m so vi tng lng khng kh qua dn.
trong :
Gc
G
BF =
= c
(4-40)
Gc + G s G
GC - Lu lng khng kh qua dn lnh nhng khng trao di nhit m, kg/s
GS - Lu lng khng kh c trao i nhit m, kg/s
G - Tng lu lng gi qua dn, kg/s

=
10
0%

d
N

F
1-B

BF

T
O
S

Hnh 4-18
Nu vit phng trnh cn bng nng lng ta c :
G.Io = Gc.Ic + GS.IS
S dng cng thc xc nh BF ta c :
G.Io = G.BF.Ic + G.(1-BF).IS
Hay:
Io = BF.Ic + (1-BF).IS
BF =

Io Is
Ic Is

BF =

do ds
dc ds

Rt ra :
Tng t c th rt ra:

65

v
H s i vng BF ph thuc vo din tch, cu to v tc khng kh qua dn
to ts
tc ts
Bng 4-1 di y trnh by gi tr ca h s BF trong mt s trng hp dng tham kho
khi tnh ph ti lnh.
Bng 4-1
Tr s BF
Trng hp p dng
V d
Ti
nhit
nh
hoc
ti
nhit
tng
Nh

0,3 0,5
i ln nhng nhit hin nh
Nh , ca hng, phn xng
Ti
nhit tng i nh hoc ti
0,2 0,3
sn xut
nhit tng i ln vi nhit hin
nh
ng dng cho iu ho khng kh
Ca hng ln, ngn hng,
0,1 0,2
bnh thng
phn xng
ng dng khi lng nhit hin ln
Vn phng lm vic, ca
0,05 0,1
hoc cn lng khng kh ti nhiu hng, nh hng, phn xng
Ch s dng khng kh ti (khng
Bnh vin, phng th, phn
0 0,1
c ti tun hon)
xng
BF =

Bng 4-2 trnh by gi tr h s i vng BF ca mt s dn lnh kiu tip xc theo s hng

ng dc theo chiu chuyn ng ca khng kh v mt cnh trao i nhit.

Bng 4-2
S hng ng
2
3
4
5
6
8

H s BF
315 cnh/m
0,42 0,55
0,27 0,40
0,12 0,28
0,08 0,22
0,05 0,15
0,02 0,08

550 cnh/m
0,22 0,38
0,10 0,23
0,04 0,14
0,02 0,09
0,01 0,05
0 0,02

Trng hp thit b x l khng kh kiu t (bung phun) gi tr BF ph thuc vo

tc chuyn ng ca khng kh, p sut nc ti l phun, kch thc l phun, lu lng
nc phun, s hng b tr l phun v s l phun trn 01 hng. Ngoi ra chiu chuyn ng
tng i gia khng kh v nc cng nh hng ti gi tr BF.
Bng 4.3 trnh by cc gi tr ca BF trong mt s trng hp dng tham kho.
S hng Hng phun
l phun
nc
Tc khng kh , m/s
1
- Song song
- Hn hp
- Song song
2
- Ngc chiu
- Hn hp

L phun c d=6mm,
p=170 kPa, G= 2 Lt/s.m2
1,5
3,5
0,70
0,50
0,75
0,65
0,85
0,90
0,92
0,98
0,93
0,99
66

Bng 4-3
L phun c d=3mm,
p=210 kPa, G= 1,7 Lt/s.m2
1,5
3,5
0,80
0,60
0,82
0,70
0,87
0,92
0,93
0,98
0,94
0,99

4.2.2.5 H s nhit hin hiu dng ESHF

H s nhit hin hiu dng ESHF (Effective sensible heat factor) l t s gia nhit
hin hiu dng Qhef v tng nhit hiu dng Qef

ESHF =

Qhef
Qef

Qhef

(4-41)

Qhef + Qwef

y:
Qhef = Qhf + BF.Q4h - Nhit hin hiu dng ca phng
Qwef = Qwf + BF.Q4w - Nhit n hiu dng ca phng
Qhf, Qwf
- Nhit hin v nhit n tha ca phng
Q4h, Q4w - Nhit hin v nhit n ca khng kh ti cn nh ra t c trng thi trong
phng.
Trn th d-t ng biu th mi quan h gia cc h s RSHF, GSHF, ESHF v
nhit ng sng

=
10
0

d
N

F
1-B
BF

HF
GS
RSHF

O=V
S

C
T

ESHF

Hnh 4-19
Cc trng thi ln lt l:
C- Trng thi khng kh c ho trn trc khi vo dn lnh
O V Trng thi sau dn lnh v thi vo phng
T - Trng thi khng kh trong phng
N - Trng thi khng kh ngoi tri
S - Trng thi khng kh bo ho, phn khng kh tip xc dn lnh, nhit im K
l nhit ng ng sng ts
Gia h s nhit hin hu dng v v nhit ng sng ca dn lnh c mi quan
h nh sau :
ESHF =

1
d ds
1 + 2,45 T

tT t s

(4-42)

trong :
dT, dS - cha hi ca khng kh trong khng gian iu ho v trng thi
ng sng ca dn lnh, g/kg
tT, tS - Nhit ca khng kh trong khng gian iu ho v trng thi ng
sng ca dn lnh, oC

67

Bng 4-4
tT,
o
C

T,
%
50
55

20
60
65
70
50

21

55
60
65
70
50

22

55
60
65
70
50

Gi tr
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F

1,00

0,97

0,88

0,83

0,73

0,72

0,70

0,68

9,3
1,00

9,0
0,97

8,0
0,92

7,0
0,83

5,0
0,78

3,0
0,71

0
0,67

-5,5
0,65

10,8
1,00

10,5
0,92

10,0
0,85

9,0
0,78

8,0
0,73

6,0
0,67

3,0
0,64

-4,5
0,62

0,61

12,1
1,00

11,5
0,94

11,0
0,87

10,0
0,82

9,0
0,73

7,0
0,69

5,0
0,63

3,0
0,60

-3,0
0,59

13,3
1,00

13,0
0,89

12,5
0,81

12,0
0,76

11,0
0,69

10,0
0,64

8,0
0,61

5,0
0,58

0
0,56

14,5
1,00

14,0
0,98

13,5
0,89

13,0
0,83

12,0
0,76

11,0
0,72

10,0
0,69

8,0
0,68

2,0
0,67

10,2
1,00

10,0
0,91

9,0
0,87

8,0
0,83

6,0
0,77

4,0
0,74

1,0
0,69

0
0,65

-5,5
0,64

11,7
1,00

11,0
0,93

10,5
0,86

10,0
0,78

9,0
0,72

8,0
0,66

6,0
0,63

3,0
0,61

-3,5
0,60

13,0
1,00

12,5
0,94

12,0
0,86

11,0
0,81

10,0
0,73

8,0
0,68

6,0
0,62

3,0
0,59

-1,5
0,57

14,2
1,00

14,0
0,89

13,5
0,81

13,0
0,75

12,0
0,67

11,0
0,63

9,0
0,58

7,0
0,55

1,5
0,54

15,4
1,00

15,0
0,94

14,5
0,88

14,0
0,83

13,0
0,75

12,0
0,71

10,0
0,68

7,0
0,66

3,5
0,65

11,1
1,00

10,5
0,93

10,0
0,88

9,0
0,83

7,0
0,77

5,0
0,70

2,0
0,67

-1,0
0,64

-5,0
0,62

12,5
1,00

12,0
0,93

11,5
0,88

11,0
0,78

10,0
0,72

8,0
0,66

6,0
0,62

3,0
0,60

-3,5
0,59

13,8
1,00

13,5
0,95

13,0
0,87

12,0
0,80

11,0
0,72

9,0
0,68

7,0
0,61

4,0
0,57

0
0,56

15,2
1,00

15,0
0,89

14,5
0,81

14,0
0,73

13,0
0,66

12,0
0,62

10,0
0,56

7,0
0,54

2,0
0,53

16,4
1,00

16,0
0,94

15,5
0,88

15,0
0,82

14,0
0,74

13,0
0,70

11,0
0,66

9,0
0,65

4,5
0,64

68

55
23
60
65
70
50

24

55
60
65
70
50

25

55
60
65
70
50

26

55
60

tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F

12,1
1,00

11,5
0,94

11,0
0,88

10,0
0,83

8,0
0,77

6,0
0,70

3,0
0,66

0
0,62

-4,0
0,61

13,5
1,00

13,0
0,95

12,5
0,87

12,0
0,78

11,0
0,72

9,0
0,65

7,0
0,62

4,0
0,59

-2,0
0,58

14,9
1,00

14,5
0,88

14,0
0,80

13,0
0,75

12,0
0,71

10,0
0,66

8,0
0,60

5,0
0,56

1,0
0,55

16,1
1,00

15,5
0,91

15,0
0,81

14,5
0,74

14,0
0,66

13,0
0,61

11,0
0,56

8,0
0,53

3,5
0,51

17,3
1,00

17,0
0,94

16,5
0,89

16,0
0,82

15,0
0,74

14,0
0,69

12,0
0,65

10,0
0,64

5,0
0,63

13,0
1,00

12,5
0,93

12,0
0,87

11,0
0,82

9,0
0,76

7,0
0,69

4,0
0,64

1,0
0,61

-3,5
0,60

14,5
1,00

14,0
0,95

13,5
0,87

13,0
0,77

12,0
0,71

10,0
0,64

8,0
0,60

5,0
0,58

-1,0
0,57

15,8
1,00

15,5
0,88

15,0
0,81

14,0
0,71

13,0
0,65

11,0
0,59

9,0
0,56

6,0
0,55

2,0
0,54

17,0
1,00

16,5
0,92

16,0
0,82

15,0
0,73

14,0
0,65

12,0
0,56

10,0
0,52

9,0
0,51

4,0
0,50

18,3
1,00

18,0
0,94

17,5
0,89

17,0
0,82

16,0
0,73

14,0
0,68

11,0
0,64

10,0
0,63

6,0
0,62

14,0
1,00

13,5
0,94

13,0
0,88

12,0
0,83

10,0
0,76

8,0
0,68

5,0
0,62

3,0
0,60

-3,0
0,59

15,4
1,00

15,0
0,96

14,5
0,86

14,0
0,76

13,0
0,70

11,0
0,63

8,0
0,59

5,0
0,57

0
0,56

16,7
1,00

16,5
0,88

16,0
0,79

15,0
0,69

14,0
0,64

12,0
0,58

10,0
0,54

8,0
0,53

2,5
0,52

18,0
1,00

17,5
0,92

17,0
0,81

16,0
0,73

15,0
0,63

13,0
0,58

10,0
0,53

8,0
0,50

5,0
0,49

19,2
1,00

19,0
0,96

18,5
0,90

18,0
0,81

17,0
0,76

16,0
0,69

14,0
0,66

11,0
0,63

6,0
0,61

14,9
1,00

14,5
0,95

14,0
0,86

13,0
0,82

12,0
0,75

10,0
0,67

8,0
0,63

6,0
0,59

-2,0
0,57

16,3
1,00

16,0
0,88

15,5
0,82

15,0
0,76

14,0
0,69

12,0
0,62

10,0
0,57

7,0
0,55

2,0
0,54

69

65
70
50
27
55
60
65
70

tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS
ESH
F
tS

17,6
1,00

17,0
0,90

16,5
0,80

16,0
0,70

15,0
0,63

13,0
0,57

10,0
0,53

8,0
0,52

3,0
0,51

19,0
1,00

18,5
0,83

18,0
0,73

17,0
0,64

16,0
0,54

14,0
0,50

11,0
0,49

10,0
0,48

5,5
0,47

20,1
1,00

19,5
0,97

19,0
0,90

18,0
0,82

16,0
0,76

14,0
0,69

12,0
0,65

10,0
0,61

8,0
0,60

15,8
1,00

15,5
0,88

15,0
0,82

14,0
0,75

13,0
0,66

11,0
0,61

9,0
0,58

6,0
0,57

-0,5
0,56

17,2
1,00

16,5
0,90

16,0
0,82

15,0
0,77

13,0
0,69

11,0
0,64

8,0
0,59

6,0
0,55

2,0
0,53

18,6
1,00

18,0
0,90

17,5
0,80

17,0
0,75

16,0
0,69

15,0
0,58

13,0
0,52

10,0
0,50

4,5
0,49

19,8
1,00

19,5
0,84

19,0
0,74

18,5
0,68

18,0
0,63

16,0
0,57

13,0
0,53

10,0
0,49

6,0
0,46

21,0

20,5

20,0

19,5

19,0

18,0

17,0

15,0

8,0

4.2.3 Xc nh nng sut lnh, lu lng khng kh ca

dn lnh
Trc ht xc nh nng sut lnh, lu lng khng kh thi vo dn lnh v nhit
thi vo chng ta phi c cc thng s tnh ton ban u
Cc bc xc nh
Bc 1 :
- Xc nh RSHF, GSHF v ESHF
- Xc nh cc im N(tN, N) , T(tT, T), G(24oC, 50%)
Bc 2 :
- K ng TS song song vi ng G-ESHF ct =100% ti S
- K ng TH song song vi ng G-RSHF
Bc 3 :
- Qua S k ng SC song song vi ng G-GSHF ct TH im OV
Xc nh cc thng s t, d v I ti im C trc khi vo dn lnh, im V trc khi
vo phng.
Bc 4 :
Kim tra iu kin v sinh ca trng thi khng kh thi vo phng
tV > tT - a
+ a = 10oC nu ming thi b tr trn cao
+ a = 7oC nu ming thi b tr di thp.
Nu iu kin v sinh tho mn th xc nh
- Lu lng gi qua dn lnh

L=

Qhef
1,2.(t T t s ).(1 BF )
70

,L/s

Lu lng khi lng

G = 0,0012.L; Kg/s
- Nng sut lnh ca thit b x l khng kh
Qo = G.(IC-IO), kW
- Lu lng khng kh ti tun hon; l/s
LT = L - LN
LN - Lu lng khng kh ti, l/s

=
10

0%

d
N
SHF

F
1-B
BF

HF
GS
RSHF

O=V

C
GSHF

ESHF
RSHF

ESHF

24 C

Hnh 4-20

4.2.4 Tnh ton s tun hon 2 cp

Trong trng hp iu kin v sinh khng tha mn th ngi ta s dng s tun
hon 2 cp. C 2 kiu tun hon 2 cp: S 2 cp iu chnh nhit v s 2 cp iu
chnh m.

4.2.4.1. S iu chnh nhit

Trn hnh 4-21 biu din s nguyn l thit b v s thay i trng thi ca khng
kh trn th d-t
Theo s lng khng kh ti tun hon LT trc khi n dn lnh c tch lm
2 dng : LT1 i qua dn lnh v LT2 i vng qua dn lnh. Lng khng kh i qua dn lnh
LT1 trc khi vo dn lnh c ho trn vi lng gi ti LN
d
LT

=
10
0%

Phong

T , T

C
L T2

O
L T1

LN
Khng kh C
ti

L1

Dan la
nh

O
V

Qua
t

Hnh 4-21

71

Cc im nt N, T, S, O v C c xc nh ging nh s 1 cp. im V
c nhit tV = tT - a.
- Lu lng gi cp vo phng:

Qhef

L=

1,2.(t T t s ).(1 BF )
- Lu lng gi LT1 v LT2 c xc nh da vo h phng trnh:
LT 2
OV LT 2
v LT = LT1 + LT2 = L - LN
=
=
VT
L1
LT 1 + L N
- Nng sut lnh Qo ca dn lnh:
Qo = G1.(IC-IO), kW
trong G1 = 0,012.L1 , Kg/s

4.2.4.2. S iu chnh m
Trn hnh 4-22 biu din s nguyn l thit b v s thay i trng thi ca khng
kh trn th d-t
Theo s lng khng kh ti tun hon LT c em ho trn vi lng gi ti
LN c trng thi C v lu lng tng L, c tch thnh 2 : L1 i qua dn lnh v L2 i
vng qua dn lnh .
Lng khng kh L1 qua dn lnh bin i n trng thi O v ho trn vi L2 t trng
thi V tho mn iu kin v sinh trc khi thi vo phng tV=tT-a.

d
LT

00

Phong

Khng kh
ti

T , T

=
1

LN

L
C
L2
O

L1

Dan la
nh

O
V

Qua
t

Hnh 4-22

* Xc nh lu lng gi
xc nh lu lng gi trc ht cn phi xc nh cc im nt S, O, C v V
tng t nh s 1 cp. i vi im V , nhit tV phi tho mn iu kin v sinh v
c chn tV = tT - a.
- Lu lng gi cp vo phng:

Qhef
,L/s
1,2.(tT ts ).(1 BF )
- Lu lng gi L1 v L2 c xc nh da vo h phng trnh:
L=

OV L2
v L = L1 + L2
=
VC L1
- Nng sut lnh Qo ca dn lnh:
72

Qo = G1.(IC-IO), kW
trong G1 = 0,012.L1 , Kg/s

***

73

CHNG 5
LA CHN CC H THNG IU
HA KHNG KH
5.1 C S LA CHN MY IU HA
KHNG KH.
Vic la chn my iu ho c tin hnh theo cc bc sau:
a. Chn hng my
Th trng Vit nam hin nay s dng nhiu hng my ho khc nhau. Ni ting hn c l
cc hng my Carrier, Trane, York (M), Daikin, Toshiba, Mitsubishi, Hitachi, National
(Nht), LG (Hn Quc)...
Hin nay cng ty C phn C in lnh - TP. H Ch Minh sn xut c cc my
iu ho mang nhn hiu Reetech c cc c tnh k thut khng thua km cc hng nc
ngoi. y l sn phm chnh hiu Vit Nam u tin.
Mi hng my ni tri v mt vi chng loi nht nh, nn vic la chn my hng
no cn tu thuc vo cc iu kin c th ca cng trnh, tnh hnh ti chnh ca ch u t,
iu kin thanh ton, thi gian giao hng ...vv
b. Chn kiu my :
Cn c vo c tnh c th ca cng trnh, cng sut thit k, yu cu ca khch hng v cc
yu cu c bit khc la chn kiu my ph hp nht cho cng trnh. lm tt iu
ny cn nm bt k cc c im k thut, u nhc im ca tng kiu dng my iu ha
t la chn kiu my thch hp nht cho cng trnh v tt c cc phng din.
C cc dng my iu ho sau:
- My iu ho cc b : Ca s, My iu ho 2 mnh, my iu ho ghp v my iu ho
ri thi t do.
- My iu ho phn tn : My iu ho VRV, my iu ho lm lnh bng nc (water
chiller).
- My iu ho trung tm : My iu ho dng t cp gi bng h thng knh gi.
c. Chn my
Sau khi chn hng sn xut, kiu loi my , bc cui cng l chn model my .
Vic chn my c th c cn c vo kt qu thnh lp v tnh ton s iu ho khng
kh, trong 2 thng s quan trng nht lm cn c la chn l :
- Nng sut gi L thi vo phng , kg/s
- Nng sut lnh Qo ca thit b x l khng kh , kW
- Cng sut si QSI v QSII ca b sy cp I v II (nu cn), kW

5.2 CC H THNG IU HO HIN I

5.2.1 H thng kiu cc b.
H thng iu ha khng kh kiu cc b l h thng ch iu ha khng kh trong mt
phm vi hp, thng ch l mt phng ring c lp hoc mt vi phng nh.
Trn thc t loi my iu ha kiu ny gm 4 loi ph bin sau :
74

My iu ha dng ca s (Window type)

My iu ha kiu ri (split type)
My iu ha kiu ghp (multi-split type).
My iu ho t nn thi t do (Free blow floor standing split type)

5.2.1.1 My iu ha khng kh dng ca s (Window Type)

My iu ha dng ca s thng c lp t trn cc tng trng ging nh cc ca s
nn c gi l my iu ha khng kh dng ca s.
My iu ho dng ca s l my iu ho c cng sut nh nm trong khong 7.000
24.000 Btu/h vi cc model ch yu sau 7.000, 9.000, 12.000, 18.000 v 24.000 Btu/h. Tu
theo hng my m s model c th nhiu hay t.
* Cu to :
V cu to my iu ho dng ca s l mt t my lnh c lp t hon chnh thnh mt
khi ch nht ti nh my sn xut, trn c y dn nng, dn lnh, my nn lnh, h
thng ng ng ga, h thng in v ga c np sn. Ngi lp t ch vic u ni
in l my c th hot ng v sinh lnh.
Trn hnh 5-1 l cu to bn trong ca mt my iu ho dng ca s . Bnh thng, dn
lnh t pha bn trong phng, dn nng nm pha ngoi . Qut dn nng v dn lnh ng
trc v chung m t. Qut dn lnh thng l qut dng ly tm kiu lng sc cho php to
lu lng v p lc gi ln c th thi gi i xa. Ring qut dn nng l kiu hng trc
gia my c vch ngn nhm ngn cch khoang dn lnh v khoang dn nng.
Gi trong phng c ht vo ca ht nm gia pha trc my v c a vo
dn lnh lm mt v thi ra ca thi gi t pha trn hoc bn cnh. Ca thi gi c cc
cnh hng gi c th chuyn ng qua li nhm iu chnh hng gi ti cc v tr bt k
trong phng .
Khng kh gii nhit dn nng c ly 2 bn hng ca my. Khi qut hot ng
gi tun hon vo bn trong v c thi qua dn nng v sau ra ngoi. Khi lp t my
iu ho ca s cn lu m bo cc ca ly gi nh ra khi tng mt khong nht nh
khng c che lp cc ca ly gi.

Hnh 5.1 : Cu to my iu ha ca s
1- Dn nng
2- My nn
3- Mt qut

4- Qut dn lnh
5- Dn lnh
6- Li lc

7- Ca ht gi lnh
8- Ca thi gi
9- Tng nh

75

Pha trc mt my c b tr b iu khin . B iu khin cho php iu khin v chn cc

ch sau:
- Bt tt my iu ho ON-OFF
- Chn ch lm lnh v khng lm lnh
- Chn tc ca qut : Nhanh, va v chm
- t nhit phng.
- Ngoi ra trong mt s my cn c thm cc chc nng hn gi, ch lm kh, ch ng
...vv.
V chng loi, my iu ho ca s c 2 dng: ch lm lnh (my 1 chiu) v va lm lnh
va si m (my 2 chiu). my 2 chiu nng lnh c cm van o chiu cho php hon
i v tr dn nng v dn lnh vo cc ma khc nhau trong nm.
Ma h dn lnh trong phng, dn nng bn ngoi, chc nng my lc ny l lm lnh. Ma
ng ngc li dn nng trong phng, dn lnh bn ngoi phng, lc ny my chy ch
bm nhit, chc nng ca my l si m.
My nn lnh ca my iu ho ca s l my lnh kiu kn .
Gia khoang dn nng v khoang dn lnh c ca iu chnh cp gi ti, cho php iu
chnh lng kh ti cung cp vo phng.
Khoang y ca v my dng cha nc ngng ri t dn lnh v hng dc ra ca thot
nc ngng.
H thng in v ng gas c lp t hon chnh ti nh my. i vi my iu ho dng
ca s thit b tit lu l chm cc ng mao bng ng.
* c im my iu ho ca s :
u im:
- D dng lp t v s dng.
- Gi thnh tnh trung bnh cho mt n v cng sut lnh thp
- i vi cng s c nhiu phng ring bit, s dng my iu ho ca s rt kinh t
, chi ph u t v vn hnh u thp.
Nhc im :
- Cng sut b, ti a l 24.000 Btu/h
- i vi cc to nh ln, khi lp t my iu ha dng ca s th s ph v kin
trc v lm gim v m quan ca cng trnh.
- Dn nng x kh nng ra bn ngoi nn ch c th lp t trn tng ngoi. i vi
cc phng nm su trong cng trnh th khng th s dng my iu ho dng ny, nu s
dng cn c ng thot gi nng ra ngoi rt phc tp. Tuyt i khng nn x gi nng ra
hnh lang v nu x gi nng ra hnh lnh s to ra chnh nhit rt ln gia khng kh
trong phng v ngoi hnh lang rt nguy him cho ngi s dng.
- Kiu loi khng nhiu nn ngi s dng kh khn la chn. Hu ht cc my c
b mt bn trong kh ging nhau nn v mt m quan ngi s dng khng c mt s la
chn rng ri.
* Mt s vn cn lu khi s dng :
- Khng cc vt che chn lm nh hng ti tun hon gi dn lnh v
dn nng.
- Khi va dng my khng nn cho chy li ngay , m ch khong 3 pht
cho p lc ga trong h thng tr li cn bng, ri mi chy li.
- nh k v sinh phin lc ht.
- Khng nn t nhit phng qu thp va khng kinh t li khng m
yu cu v sinh.
Di y l bng thng s k thut my iu ho dng ca s ca hng LG (Hn Quc) sn
xut.

76

Bng 5.1 : Thng s k thut my iu ho ca s , kiu 1 chiu lnh, hng LG

Thng s

n v

Cng sut lnh

Btu/h
KCal/h
W
Btu/W
V/Hz
W
A
dB (A)
Lt/h
m3/pht
mm
kg

H s lnh E.E.R
in p/Tn s
Cng sut tiu th in
Dng in tiu th
n (Dn nng/dn lnh)
Kh nng ht m
Lu lng gi (Dn nng/dn lnh)
Kch thc (Rng/Cao/Su)
Khi lng

Model
LWB0960PCL
9.000
2.268
2.637
9,0
220 240 / 50
1.000
4,4
49 / 55
1,3
5,8 / 10,0
510x353x487
32

LWB1260PCL
12.000
3.024
3.516
9,5
220 240 / 50
1.260
5,6
51 / 57
1,7
7,5 / 15
600 x 380 x 555
43

LWB1860QCL
18.000
4.536
5.274
8,6
220 240 / 50
2.100
8,6
54 / 60
2,1
12 / 23
600 x 628 x 675
59

Bng 5.2 : Thng s k thut my iu ho ca s 2 chiu, hng LG

Thng s

n v

Cng sut lnh

Cng sut si
H s lnh E.E.R
in p/Tn s
Cng sut tiu th in
(Lnh/Si)
Dng in tiu th
n (Dn nng/dn lnh)
Kh nng ht m
Lu lng gi (Dn nng/dn lnh)
Kch thc (Rng/Cao/Su)
Khi lng

Btu/h
KCal/h
W
Btu/h
KCal/h
W
Btu/W
V/Hz
W

Model
LWC0960PHL
9.000
2.268
2.637
9.000
2.268
2.637
9,0
220 240 / 50
1.000 / 920

LWC1260PHL
11.500
2.898
3.369
11.500
2.898
3.369
8,5
220 240 / 50
1.350 / 1.150

LWC1860QHL
17..500
4.410
5.128
17..500
4.410
5.128
7,6
220 240 / 50
2.300 / 2.160

A
dB (A)
Lt/h
m3/pht
mm
kg

4,4 / 4,0
49 / 55
1,4
7,0 / 12,0
600x380x555
41

5,7 / 4,8
52 / 57
1,7
8,0 / 15
600 x 380 x 555
43

9,9 / 9,4
55 / 62
1,8
12,3 / 23
600 x 428 x 770
67

5.2.1.2 My iu ha khng kh kiu ri

khc phc nhc im ca my iu ho ca s l khng th lp t cho cc
phng nm su trong cng trnh v s hn ch v kiu mu, ngi ta pht minh ra my iu
ho kiu ri, dn nng v dn lnh c tch thnh 2 khi. V vy my iu ho dng
ny cn c tn l my iu ho kiu ri hay my iu ho 2 mnh.
My iu ha ri gm 2 cm dn nng v dn lnh c b tr tch ri nhau . Ni
lin kt gia 02 cm l cc ng ng dn gas v dy in iu khin. My nn thng t
bn trong cm dn nng, iu khin lm vic ca my t dn lnh thng qua b iu khin
c dy hoc iu khin t xa

77

Hnh 5.2 : S nguyn l my iu ha ri

My iu ho kiu ri c cng sut nh t 9.000 Btu/h 60.000 Btu/h, bao gm ch yu cc
model sau : 9.000, 12.000, 18.000, 24.000, 36.000, 48.000 v 60.000 Btu/h. Tu theo tng
hng ch to my m s model mi chng loi c khc nhau.
* Phn loi
- Theo ch lm vic ngi ta phn ra thnh hai loi my 1 chiu v my 2 chiu .
- Theo c im ca dn lnh c th chia ra : My iu ho gn tng, t nn, p
trn, du trn, cassette, my iu ho kiu v tinh.
* S nguyn l
Trn hnh 5.2 l s nguyn l ca my iu ho kiu ri. Theo s ny h thng
c cc thit b chnh sau:
a) Dn lnh (indoor Unit) c t bn trong phng, l dn trao i nhit kiu ng ng
cnh nhm. Dn lnh c trang b qut kiu ly tm (lng sc). Dn lnh c nhiu dng khc
nhau cho php ngi s dng c th la chn kiu ph hp vi kt cu ta nh v khng
gian lp t , c th nh sau:
- Loi t sn (Floor Standing) : Loi t nn c ca thi gi t pha trn, ca ht t bn
hng, pha trc. Loi ny thch hp cho khng gian hp, nhng trn cao.
- Loi treo tng (Wall mounted) : y l dng ph bin nht , cc dn lnh lp t
trn tng, c cu to rt p. My iu ho dng treo tng thch hp cho phng cn i,
khng kh c thi ra ca nh pha di v ht v pha ca ht nm pha trn.
- Loi p trn (Ceiling suspended) : Loi p trn c lp t p st laphng . Dn
lnh p trn thch hp cho cc cng trnh c trn thp v rng. Gi c thi ra i st trn,
gi hi v pha di dn lnh
- Loi cassette : Khi lp t loi my cassette ngi ta khot trn v lp t p ln b
mt trn. Ton b dn lnh nm su trong trn, ch c mt trc ca dn lnh l ni trn b
mt trn. Mt trc ca my cassette gm c ca ht nm gia, cc ca thi nm cc
bn. Tu theo my m c th c 2, 3 hoc 4 ca thi v cc hng khc nhau. Loi cassette
rt thch hp cho khu vc c trn cao, khng gian rng nh cc phng hp, i snh, hi
trng ..
- Loi du trn (concealed type) : Dn lnh kiu du trn c lp t hon ton bn
trong la phng. dn gi xung phng v hi gi tr li bt buc phi c ng cp, hi gi
v cc ming thi, ming ht. Kiu du trn thch hp cho cc vn phng, cng s, cc khu
vc c trn gi.
- Loi v tinh (Ceiling mounted built-in): Ngoi cc dng dn lnh ph bin nh
trn, mt s hng cn ch to loi dn lnh kiu v tinh. Dn lnh kiu v tinh gm mt dn
chnh c b tr ming ht, dn chnh c ni vi cc v tinh, l cc hp c cc ca thi
gi. Cc v tinh c ni vi dn chnh qua ng ni mm. Mi dn c t 2 n 4 v tinh t
cc v tr tu .
Di y l cch b tr v lp t cc kiu dn lnh ph bin.
78

2. DAN LA
NH TREO T NG

1. DAN LA
NH
T SAN

4. DAN LA
NH CASSETTE

3. DAN LA
NH AP TR
N

5. DAN LA
NH D
U TR
N

Hnh 5-3 : Cc loi dn lnh

Dn lnh c ng thot nc ngng, cc ng thot nc ngng ni vo dn lnh
phi c dc nht nh nc ngng chy kit v khng ng li trn ng ng gy
ng sng. My iu ho dng cassette c b tr bm thot nc ngng rt tin li. ng
nc ngng thng s dng l ng PVC v c bc mt cch nhit nhm trnh ng sung
bn ngoi v ng.
b) Dn nng. Cng l dn trao i nhit kiu ng ng cnh nhm, c qut kiu hng trc.
Dn nng c cu to cho php lp t ngoi tri m khng cn che chn ma . Tuy nhin cn
trnh ni c nng gt v bc x trc tip mt tri , v nh vy s lm gim hiu qu lm vic
ca my.
d) ng dn ga : Lin kt dn nng v lnh l mt cp ng dch lng v gas . Kch c ng
dn c ghi r trong cc ti liu k thut ca my hoc c th cn c vo cc u ni ca
my. ng dch nh hn ng gas. Cc ng dn khi lp t nn kp vo nhau tng hiu qu
lm vic ca my. Ngoi cng bc ng mt cch nhit.
e) Dy in iu khin : Ngoi 2 ng dn gas , gia dn nng v dn lnh cn c cc dy
in iu khin . Tu theo hng my m s lng dy c khc nhau t 36 si. Kch c dy
nm trong khong t 0,75 2,5mm2.
f) Dy in ng lc : Dy in ng lc (dy in ngun) thng c ni vi dn nng.
Tu theo cng sut my m in ngun l 1 pha hay 3pha. Thng cng sut t 36.000 Btu/h
tr ln s dng in 3 pha. S dy in ng lc tu thuc vo my 1 pha, 3 pha v hng
my.
79

* Mt s lu khi lp t v s dng
- V tr dn nng v lnh : Khi lp dn nng v lnh phi ch vn hi du. Khi
h thng lm vic du theo ga chy n dn lnh, hn ch vic trao i nhit v lm my
thiu du. V th khi v tr dn lnh thp hn dn nng cn phi c cc by du u ra dn
lnh, thc hin vic hi du. Ngi thit k v lp t cn lu chnh lch cao cho
php gia dn nng v dn lnh v di cho php ca ng ng nu trong cc ti liu
k thut . Khi cao ln c th s dng mt vi by du, nhng cn lu khi s dng qu
nhiu by du tr lc ng ng ln s lm gim nng sut lnh ca my.
- V tr lp t dn nng phi thong, mt v trnh thi gi nng vo ngi, vo cc
dn nng khc.
- Khi lp t ng ng cn v sinh sch s, ht chn khng hoc ui kh khng
ngng khi ng ng, hn ch di ng ng cng ngn cng tt, trnh i ng ng
khc khuu, nhiu mi ni.
- Sau khi va tt my khng nn chy li ngay m phi i t nht 3 pht cho u y
v ht my cn bng ri chy li. mt s my c r le thi gian hay mch tr cho php
my ch c th khi ng sau mt khong thi gian no k t khi bt my chy (thng l
3 pht ).
- Khi s dng nn t nhit trong nh va phi trnh t qu thp va khng tt v
mt v sinh va tn in nng.
- Khng nn s dng dn nng my iu ha hong kh, sy kh cc vt khc.
* c im ca my iu ho ri
- u im:
- So vi my iu ha ca s, my iu ha ri cho php lp t nhiu khng gian
khc nhau.
- C nhiu kiu loi dn lnh cho php ngi s dng c th chn loi thch hp nht
cho cng trnh cng nh thch c nhn.
- Do ch c 2 cm nn vic lp t tng i d dng.
- Gi thnh r.
- Rt tin li cho cc khng gian nh hp v cc h gia nh.
- D dng s dng, bo dng, sa cha.
- Nhc im:
- Cng sut hn ch , ti a l 60.000 Btu/h.
- di ng ng v chnh lch cao gia cc dn b hn ch.
- Gii nhit bng gi nn hiu qu khng cao, c bit nhng ngy tri nng
- i vi cng trnh ln, s dng my iu ho ri rt d ph v kin trc cng trnh,
lm gim m quan ca n, do cc dn nng b tr bn ngoi gy ra. Trong mt s trng hp
rt kh b tr dn nng.
Cc bng (5-3) v (5-4) di y trnh by c tnh k thut ca my iu ho 2 mnh, hng
Trane vi dn lnh kiu treo tng v du trn l 2 dng s dng ph bin nht.
Bng 5-3 : c tnh k thut my iu ho 2 mnh, treo tng, hng Trane
c tnh
n v
Model
Cng sut lnh
Lu lng gi
M hiu dn lnh
M hiu dn nng
in ngun
Dng in
+ Dn lnh
+ Dn nng
Dng my nn

Btu/h
CFM

9.000
300

12.000
400

18.000
600

24.000
800

MCW509G
A
TTK509MA

MCW512G
A
TTK512MA

MCW518G
A
TTK518MA

MCW524G
A
TTK524MA

V/Ph/Hz

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

A
A

0,22
4,2
Rto

0,22
5,3
Rto

0,27
7,7
Rto

0,27
11,6
Rto

80

Thi hn bo hnh my nn
R le thi gian tr 3 pht
B iu khin t xa khng dy
- R le thi gian 24 gi
- Ch lm kh
- iu khin tc qut
- Ch qut gi
- Ch ng
V tr lp t
Kch thc phng lp t
Thng s dn lnh
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng
Thng s dn nng
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng

Nm

3Tc+Aut
o

3Tc+Aut
o

3Tc+Aut
o

3Tc+Aut
o

m2

Tng
9-15

Tng
16-22

Tng
24-33

Tng
32-44

mm
mm
mm
kg

298
900
190
8,7

298
900
190
8,7

295
1.120
200,5
13

295
1.120
200,5
13

mm
mm
mm
kg

590
830
330
36,8

590
830
330
37,5

590
830
330
52

590
830
330
55,5

81

Bng 5-4 : c tnh k thut my iu ho 2 mnh, du trn, hng Trane

c tnh
Cng sut lnh
Lu lng gi
M hiu dn lnh

n v
Btu/h
CFM

Model
12.000
300

18.000
450

24.000
600

30.000
750

36.000
900

36.000
900

42.000
1400

48.000
1600

60.000
2000

MCD512D
B
TTK512LB

MCD518D
B
TTK518LB

MCD524D
B
TTK524LB

MCD530D
B
TTK530K
B

MCD536D
B
TTK536K
B

MCD536D
B
TTK536K
D

MCD048D
B
TTK042K
D

MCD048D
B
TTK048K
D

MCD060D
B
TTK060K
D

V/Ph/H
z

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

380/3/50

380/3/50

380/3/50

380/3/50

A
A

0,4
6,4
R22
Kiu kn
Du trn

0,5
7,9
R22
Kiu kn
Du trn

0,9
11,5
R22
Kiu kn
Du trn

1,1
16,7
R22
Kiu kn
Du trn

1,2
19,2
R22
Kiu kn
Du trn

1,2
7,1
R22
Kiu kn
Du trn

2,6
8,75
R22
Kiu kn
Du trn

2,75
9,8
R22
Kiu kn
Du trn

3,45
11,97
R22
Kiu kn
Du trn

mm
mm
mm
kg

254
950
480
20

254
950
480
22

254
950
520
24

254
1.100
520
26

254
1.250
520
29

254
1.250
520
29

408
1.107
759
48,5

408
1.107
759
48,5

408
1.250
759
54,5

mm
mm
mm
kg

590
830
330
38

590
830
330
52

590
830
330
56

795
1.018
360
73

795
1.018
360
79

795
1.018
360
79

795
1.018
360
80

1.254
988
350
102

1.254
988
350
111

M hiu dn nng
in ngun
Dng in
+ Dn lnh
+ Dn nng
Mi cht lnh
Dng my nn
V tr lp t
Thng s dn lnh
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng
Thng s dn nng
- Chiu cao
- Chiu rng
- Chiu su
- Khi lng

82

5.2.1.3. My iu ha kiu ghp (Multi - SPLIT)

My iu ha kiu ghp v thc cht l my iu ho gm 1 dn nng v 2 - 4 dn lnh. Mi
cm dn lnh c gi l mt h thng. Thng cc h thng hot ng c lp. Mi dn
lnh hot ng khng ph thuc vo cc dn lnh khc. Cc my iu ho ghp c th c
cc dn lnh chng loi khc nhau.
My iu ha dng ghp c nhng c im v cu to tng t my iu ha kiu ri. Tuy
nhin do dn nng chung nn tit kim din tch lp t.
DAN LA
NH

Dy
ng l
c
DAN NONG
APTOMAT

n
g long i

n
g nc ngng PVC

n
g ga v
Dy i
u khi
n
B I
U KHI
N

DAN LA
NH

n
g nc ngng PVC

B I
U KHI
N

Hnh 5-4 : My iu ho dng ghp

Trn hnh 5.4 l s nguyn l lp t ca mt my iu ho ghp . S ny khng khc
s nguyn l my iu ho ri.
B tr bn trong dn nng gm 2 my nn v sp xp nh sau:
- Trng hp c 2 dn lnh : 2 my nn hot ng c lp cho 2 dn lnh.
- Trng hp c 3 dn lnh : 1 my nn cho 1 dn lnh, 1 my nn cho 2 dn lnh.
Nh vy v c bn my iu ho ghp c cc c im ca my iu ho 2 mnh. Ngoi ra
my iu ho ghp cn c cc u im khc:
- Tit kin khng gian lp t dn nng
- Chung in ngun, gim chi ph lp t.
Bng 5.5 di y gii thiu c tnh k thut ca mt s my iu ho dng ghp ca hng
Trane.

83

Bng 5.5 : c tnh k thut my iu ho ghp, hng Trane

c tnh

H thng

n v

Dn nng
Dn lnh

MODEL
MTK518DB MTK521DB MTK524DB MTK524EB

MTK530DB MTK533DB MTK536DB MTK536EB

MCW509

MCW509

MCW512

MCX512

MCD512

MCW509

MCW509

MCW518

MCX518

MCD518

MCW512

MCX512

MCD512

H thng 2

MCW509

MCW512

MCW512

MCX512

MCD512

MCW509

MCW512

MCW518

MCX518

MCD518

MCW512

MCX512

MCD512

MCW512

MCW512

MCW512

MCX512

MCD512
12.000

H thng 3
H thng 1
Cng sut lnh

MTK536FB MTK536GB

H thng 1

H thng 2

Btu/h

9.000

9.000

12.000

12.000

12.000

9.000

9.000

18.000

18.000

18.000

12.000

12.000

9.000

12.000

12.000

12.000

12.000

9.000

12.000

18.000

18.000

18.000

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

12.000

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

0,5 / 0,5

H thng 3
in ngun

V/ph/Hz

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

220/1/50

Dng in IU

H thng 1/2/3

0,1/0,1

0,1/0,1

0,1/0,1

0,3/0,3

0,4 / 0,4

0,1/0,1/0,1

0,1/0,1/0,1

0,2 / 0,2

0,4 / 0,4

Dng in OU

H thng 1/2/3

4,43/4,43

4,43/5,73

5,73/5,73

5,83/5,83

5,73/5,73

4,5/4,5/5,8

4,5/5,8/5,8

8,05/8,05

8,05/8,05

Kch thc dn lnh

H thng 1/2/3

0,1/0,1/0,1

0,3/0,3/0,3 0,4/0,4/0,4

5,8/5,8/5,8

5,9/5,9/5,9 5,8/5,8/5,8

+ Rng

mm

850

850/1000

1000

1085

950

850/1000

850/1000

1100

1085

950

1000

1085

950

+ Su

mm

167

167/195

195

243

480

167/195

167/195

210

243

480

195

243

480

+ Cao

mm

290

290/335

335

627

254

290/335

290/335

355

627

254

335

627

254

+ Rng

mm

952

952

952

952

952

1128

1128

1128

1128

1128

1128

1128

1128

+ Su

mm

330

330

330

330

330

360

360

360

360

360

360

360

360

+ Cao

mm

590

590

590

590

590

795

795

795

795

795

795

795

795

kg

14

33

20

16

36

22

14

33

20

H thng 2

kg

14

14

33

20

16

36

22

H thng 3

kg

Kch thc dn nng

H thng 1
Khi lng dn lnh
Khi lng dn nng

kg

60,4

61,8

63,2

63,2

63,2

84

14

14

14

112

113,4

123

123

123

14

33

20

14

33

20

114,8

114,8

114,8

5.2.1.4. My iu ho kiu 2 mnh thi t do

My iu ho ri thi t do l my iu ho c cng sut trung bnh. y l dng my rt hay c lp t cc nh hng v snh ca cc c quan.
Cng sut ca my t 36.000 100.000 Btu/h
V nguyn l lp t cng ging nh my iu ho ri gm dn nng, dn lnh v h thng ng ng, dy in ni gia chng.
u im ca my l gi lnh c tun hon v thi trc tip vo khng gian iu ho nn tn tht nhit b, chi ph lp t nh . Mt khc n ca
my nh nn mc d c cng sut trung bnh nhng vn c th lp t ngay trong phng m khng s b nh hng
Dn nng : L dn trao i nhit ng ng cnh nhm. Qut dn nng l qut hng trc c th thi ngang hoc thi ng.
Dn lnh : C dng khi hp (dng t) . Ca thi t pha trn cao, thi ngang . Trn ming thi c cc cnh hng dng, cc cnh ny c th cho
chuyn ng qua li hoc ng yn tu thch. Ca ht t pha di cng mt mt vi ca thi , trc ca ht c phin lc bi, nh k ngi s dng
cn v sinh phin lc cn thn.
B iu khin dn lnh t pha mt trc ca dn lnh, c y cc chc nng iu khin cho php t nhit phng, tc chuyn ng ca
qut ..vv
Di y l bng c tnh k thut my iu ho ri, thi t do ca hng Trane
Bng 5.6 : c tnh k thut my iu ho kiu ri, thi t do, hng Trane
Model
Dn lnh

Dn nng

Cng
sut
Btu/h

MCV036AA
MCV036AA
MCV048AA
MCV048AA
MCV048AA
MCV060AA
MCV060AA
MCV090AA
MCV090AA

TTK536KB
TTK536KD
TTK536KB
TTK536KD
TTK048KD
TTK048KD
TTK060KD
TTA075DD
TTA100DD

39.000
39.000
43.100
43.100
49.200
54.100
60.700
79.800
97.500

Lu
lng gi
CFM

in
ngun
V/Ph/Hz

1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
2.000
2.000
3.000
3.000

220/1/50
380/3/50
220/1/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50
380/3/50

Dng in
Dn
lnh
1,6
1,6
1,6
1,6
1,6
1,8
1,8
2 x 1,6
2 x 1,6

Dn
nng
17,9
6,6
19,9
6,7
7,7
9,3
10,1
11,7
15,4

Kch thc, mm
(Rng x Su x Cao)
Dn lnh
Dn nng
782x457x1850
782x457x1850
782x457x1850
782x457x1850
782x457x1850
982x457x1850
982x457x1850
1182x457x1850
1182x457x1850

1018x360x795
1018x360x795
1018x360x795
1018x360x795
988x350x1254
988x350x1254
988x350x1254
1046x862x983
1300x964x1086

85

Khi lng, kg
Dn
lnh
110
110
115
115
115
141
141
170
170

Dn
nng
90
90
90
90
109
109
109
160
189

CA TH
I

BANG I
U KHI
N

CA HUT

Hnh 5-5 : Dn lnh my iu ho ri thi t do

5.2.2 H thng kiu phn tn.

My iu ha kiu phn tn l my iu ha khu x l khng kh phn tn ti nhiu ni.
Thc t my iu ha kiu phn tn c 2 dng ph bin sau :
My iu ha kiu VRV (Variable Refrigerant Volume).
My iu ha kiu lm lnh bng nc (Water chiller).
Cc h thng iu ho nu trn c rt nhiu dn lnh x l khng kh, cc dn lnh b tr ti cc phng, v th chng l cc h thng lnh kiu phn tn.

5.2.2.1 My iu ha khng kh VRV

My iu ho VRV ra i t nhng nm 70 trc yu cu v tit kim nng lng v nhng yu cu cp thit ca cc nh cao tng.
Cho ti nay vn cha c tn gi ting Vit no phn nh ng bn cht my iu ho kiu VRV. Tuy nhin trong gii chuyn mn ngi ta chp
nhn gi l VRV nh cc nc vn s dng v hin nay c mi ngi s dng rng ri.
My iu ho VRV do hng Daikin ca Nht pht minh u tin. Hin nay hu ht cc hng sn xut cc my iu ho VRV v t di cc tn gi
khc nhau , nhng v mt bn cht th khng c g khc.
Tn gi VRV xut pht t cc ch u ting Anh : Variable Refrigerant Volume, ngha l h thng iu ho c kh nng iu chnh lu lng mi cht
tun hon v qua c th thay i cng sut theo ph ti bn ngoi.

86

My iu ho VRV ra i nhm khc phc nhc im ca my iu ho dng ri l di ng ng dn ga, chnh lch cao gia dn nng,
dn lnh v cng sut lnh b hn ch. Vi my iu ho VRV cho php c th ko di khong cch gia dn nng v dn lnh ln n 100m v chnh
lch cao t 50m. Cng sut my iu ho VRV cng t gi tr cng sut trung bnh.
* S nguyn l v cu to .
Trn hnh 5-6 l s nguyn l ca mt h thng iu ho kiu VRV. H thng bao gm cc thit b chnh : Dn nng, dn lnh, h thng
ng ng dn v ph kin.
- Dn nng : dn nng l mt dn trao i nhit ln ng ng, cnh nhm trong c b tr mt qut hng trc. Mt my nn v cc thit b ph ca h
thng lm lnh t dn nng. My nn lnh thng l loi my ly tm dng xon.
- Dn lnh : Dn lnh c nhiu chng loi nh cc dn lnh ca cc my iu ha ri. Mt dn nng c lp khng c nh vi mt s dn
lnh no , min l tng cng sut ca cc dn lnh dao ng trong khong t 50 130% cng sut dn nng. Ni chung cc h VRV c s dn lnh
trong khong t 4 n 16 dn. Hin nay c mt s hng gii thiu cc chng loi my mi c s dn nhiu hn. Trong mt h thng c th c nhiu dn
lnh kiu dng v cng sut khc nhau. Cc dn lnh hot ng hon ton c lp thng qua b iu khin. Khi s lng dn lnh trong h thng hot
ng gim th h thng t ng iu chnh cng sut mt cch tng ng.
- Cc dn lnh c th c iu khin bng cc Remote hoc cc b iu khin theo nhm thng.
- Ni dn nng v dn lnh l mt h thng ng ng v dy in iu khin. ng ng trong h thng ny c kch c ln hn my iu ha ri.
H thng ng ng c ni vi nhau bng cc chi tit ghp ni chuyn dng gi l cc REFNET rt tin li.
- H thng c trang b b iu khin t tch vi (PID) iu khin nhit phng.
- H c hai nhm o t v iu tn (Inverter) v hi nhit (Heat recovery). My iu ho VRV kiu hi nhit c th lm vic 2 ch si
nng v lm lnh.
* c im chung :
u im
- Mt dn nng cho php lp t vi nhiu dn lnh vi nhiu cng sut, kiu dng khc nhau. Tng nng sut lnh ca cc IU cho php thay i trong
khong ln 50-130% cng sut lnh ca OU
- Thay i cng sut lnh ca my d dng nh thay i lu lng mi cht tun hon trong h thng thng qua thay i tc quay nh b
bin tn.

87

Hnh 5.6 : S nguyn l my iu ha VRV

- H vn c th vn hnh khi c mt s dn lnh hng hc hay ang sa cha.
- Phm vi nhit lm vic nm trong gii hn rng.
- Chiu di cho php ln (100m) v cao chnh lch gia OU v IU : 50m, gia cc IU l 15m.
- Nh h thng ng ni REFNET nn d dng lp t ng ng v tng tin cy cho h thng.
- H thng ng ng nh nn rt thch hp cho cc ta nh cao tng khi khng gian lp t b.
Nhc im :
- Gii nhit bng gi nn hiu qu lm vic cha cao.
- S lng dn lnh b hn ch nn ch thch hp cho cc h thng cng sut va. i vi cc h thng ln thng ngi ta s dng h thng
Water chiller hoc iu ha trung tm
- Gi thnh cao nht trong cc h thng iu ho khng kh
Bng 5.7 : c tnh k thut dn lnh my VRV - hng Daikin
c tnh

MODEL K
20
25

32

40

50

63

80

100

125

200

250

Cng sut lnh

- Kcal/h
- Btu/h
- kW

2.000
7.500
2,2

2.500
9.600
2,8

3.150
12.30
0
3,6

4.000
15.40
0
4,5

5.000
19.10
0
5,6

6.300
24.20
0
7,1

8.000
30.70
0
9,0

10.00
0
38.20
0
11,2

12.50
0
47.80
0
14,0

20.00
0
76.40
0
22,4

25.00
0
95.50
0
28,0

Cng sut si
- Kcal/h
- Btu/h
- kW

2.200
8.500
2,5

2.800
10.90
0
3,2

3.400
13.60
0
4,0

4.300
17.00
0
5,0

5.400
21.50
0
6,3

6.900
27.30
0
8,0

8.600
34.10
0
10,0

10.80
0
42.70
0
12,5

13.80
0
54.60
0
16,0

21.50
0
85.30
0
25,0

27.00
0
107.5
00
31,5

88

Hnh 5-7 : Cc ch iu khin dn lnh v si m

Trn hnh 5-7 m t cc ch lm vic c th c ca cc h thng iu ho VRV. Theo bng ny ta c cc ch lm vic ca my iu ho VRV nh
sau :
- Ch lnh : Tt c cc phng u lm lnh (1)
- Ch hi nhit (2), (3) v (4) : Mt s phng lm lnh, mt s phng si m.
i vi my c ch hi nhit ngoi cp ng ng lng i v ga v cn c thm ng hi v h thng chn nhnh .
- Ch si : Tt c cc phng u si m.
Trn bng 5.7 gii thiu c tnh k thut ca cc my iu ho VRV hng Daikin loi K, kiu Inverter (Bm nhit v lm lnh ring bit). y phn
ch biu th kiu loi, phn s biu th cng sut . V d loi dn lnh c cng sut 6300 kCal/h k hiu l 63K nh FXYC63K, FXYK63K... ngha
ca cc ch c th nh sau :
+ FXYC- L dn lnh thi theo 2 hng i din nhau (Double flow Type). Loi ny c cc model : FXYC20K/25K/32K/40K/50K/63K/80K/125K
+ FXYF - L dn lnh thi theo 4 hng (multi flow type). Loi ny c cc model sau : FXYF32K/40K/50K/63K/80K/100K/125K
+ Loi thi theo 1 hng, dng lp t gc (corner type) : FXYK25K/32K/40K/63K
+ Loi p trn (ceiling suspended type) : FXYH32K/63K/100K
+ Loi t nn (floor standing): FXYL25K/40K/63K
+ Loi du trn (ceiling mounted duct type). Loi ny c cc model c th nh sau : FXYM40K/50K/63K/80K/100K/125K/200K/250K
+ Loi treo tng (wall mounted type) : FXYA25K/32K/40K/50K/63K
+ Loi v tinh (Ceiling mounted buit-in type). Loi v tinh c cc model c th sau : FXYS25K/32K/40K/50K/63K/80K/100K/125K
Bng 5.8 : c tnh k thut dn nng my VRV - hng Daikin
c tnh
Cng sut
lnh
- Kcal/h
- Btu/h
- kW
Cng sut
si
- Kcal/h
- Btu/h
- kW

MODEL
RXS5K

RSX8K

RSX10K

RSXY5K

RSXY8K

RSXY10
K

12.500
47.800
14,0

20.000
76.400
22,4

25.000
95.500
28,0

12.500
47.800
14,0

20.000
76.400
22,4

25.000
95.500
28,0

13.800
54.600
16,0

21.500
85.300
25,0

27.000
107.500
31,5

89

Bng 5-9 gii thiu dn nng my iu ho loi K, kiu hi nhit (Heat Recovery ). i vi loi hi nhit cn trang b b la chn r nhnh BS (Branch
Selector Unit), la chn ch vn hnh lm lnh, si m hoc c 2, tu thuc vo nhit ca phng. i vi model loi K c 2 b la chn r
nhnh l BSV100K v BSV160K.

Bng 5.9 : c tnh k thut dn nng my VRV, loi hi nhit - hng Daikin
MODEL
Cng sut
- KCal/h
- Btu/h
- kW
Cng sut
- KCal/h
- Btu/h
- kW

RSEY8K

RSEY10K

20.000
76.400
22.4

25.000
95.500
28.0

21.500
85.300
25.0

27.000
107.500
31.5

5.2.2.2. My iu ha khng kh lm lnh bng nc (WATER CHILLER)

H thng iu ha khng kh kiu lm lnh bng nc l h thng trong cm my lnh khng trc tip x l khng kh m lm lnh nc
n khong 7oC. Sau nc c dn theo ng ng c bc cch nhit n cc dn trao i nhit gi l cc FCU v AHU x l nhit m khng
kh. Nh vy trong h thng ny nc s dng lm cht ti lnh .
* S nguyn l
Trn hnh 5-9 l s nguyn l ca h thng iu ho lm lnh bng nc. H thng gm cc thit b chnh sau :
- Cm my lnh Chiller
- Thp gii nhit (i vi my chiller gii nhit bng nc) hoc dn nng (i vi chiller gii nhit bng gi)
- Bm nc gii nhit
- Bm nc lnh tun hon
- Bnh gin n v cp nc b sung
- H thng x l nc
- Cc dn lnh FCU v AHU
* c im ca cc thit b chnh:
90

1. Cm Chiller:
Cm my lnh chiller l thit b quan trng nht ca h thng iu ho kiu lm lnh bng nc. N c s dng lm lnh cht lng, trong iu
ho khng kh s dng lm lnh nc ti khong 7oC . y nc ng vai tr l cht ti lnh.
Cm Chiller l mt h thng lnh c lp t hon chnh ti nh my nh ch to, vi cc thit b sau :
+ My nn : C rt nhiu dng , nhng ph bin l loi trc vt, my nn kn, my nn pittng na kn.
+ Thit b ngng t : Tu thuc vo hnh thc gii nhit m thit b ngng t l bnh ngng hay dn ngng. Khi gii nhit bng nc th
s dng bnh ngng, khi gii nhit bng gi s dng dn ngng. Nu gii nhit bng nc th h thng c thm thp gii nhit v bm nc gii nhit.
Trn thc t nc ta , thng hay s dng my gii nhit bng nc v hiu qu cao v n nh hn.
+ Bnh bay hi : Bnh bay hi thng s dng l bnh bay hi ng ng c cnh. Mi cht lnh si ngoi ng, nc chuyn ng trong
ng. Bnh bay hi c bc cc nhit v duy tr nhit khng c qu di 7oC nhm ngn nga nc ng bng gy n v bnh. Cng dng bnh
bay hi l lm lnh nc .
+ T in iu khin.

Hnh 5-8 : Cm my chiller my nn pittng na kn Carrier

Trn hnh 5-8 l cm chiller vi my nn kiu pittng na kn ca hng Carrier. Cc my nn kiu na kn c b tr nm trn cm bnh ngng bnh bay hi. Pha mt trc l t in iu khin. Ton b c lp t thnh 01 cm hon chnh trn h thng khung chc chn.
Khi lp t cm chiller cn lu dnh khng gian cn thit v sinh cc bnh ngng. Khng gian my thong ng, c th d dng i li xung
quanh cm my lnh thao tc.
Khi lp cm chiller cc phng tng trn cn lp thm cc b chng rung.
91

My lnh chiller iu khin ph ti theo bc , trong cc cm my c thi gian lm vic khng u nhau. V th ngi vn hnh cn thng xuyn
hon i tun t khi ng ca cc cm my cho nhau. lm vic trong cc t in iu khin c trang b cng tc hon i v tr cc my.
Bng 5.9 l cc thng s k thut c bn ca cm chiller ca hng Carrier loi 30HK. y l chng loi my iu ho c cng sut trung bnh t 10 n
160 ton v c s dng tng i rng ri ti Vit Nam.

Hnh 5-9 : S nguyn l h thng iu ho water chiller

Bng 5-10 : c tnh k thut cm my chiller Carrier
92

c tnh

n v

Mi cht
- Lng mi cht np
My nn
- M hiu

M hiu
kg
Dng
My 1

Model
30HKA015 30HKA020 30HKA030 30HKA040 30HKA050
R22
11
8 x2
15
27
18 x2
MY NN PITTNG NA KN, n=1440 V/PH
06DF337
06DA724
06E6166
06E7199
06E2166

My 2

30HKA060

30HKA080

30HKA100

30HKA120

30HKA140

30HKA160

21 x 2

26 x 2

24 + 42

24 + 54

40 x 2

45 x 2

06E6175

06E6199

06E6199

06E6199

06EF199x2

06E2166

06E6175

06E6199

06EF175x2

06EF199x2

06EF175
06EF199
06EF175
06EF199

6
2
3
100-67-33-0

4
4
1
1
4
100-75-50-25-0

6
6
1
1
4
100-83-67-33-0

6
6
1
1
4
100-83-67-33-0

6
6x2
1
4
100-70-57-30-0

6
6x2
1
4
100-67-56-33-0

6x2
6x2
4
100-80-60-30-0

6x2
6x2
4
100-75-50-25-0

9
9

6,7
13,4

9
18

9
18

9
27

9
27

9
36

9
36

267,4
1
38
3 MPT
1 FPT

267,4
2
46
3 MPT
1 FPT

267,4
2
51
4 MPT
1 FPT

318,5
2
70
4 MPT
1 FPT

355,6
2
92
5F
1 FPT

355,6
2
107
5F
1 FPT

406,4
2
114
6F
1 FPT

406
2
133
6F
1 FPT

267,4
2-1/2 FPT
112
144
32,4

216,3
216,3
2 FPT
2 FPT
149
193
44,1

216,3
216,3
2 FPT
2 FPT
179
226
47,1

267,4
267,4
2-1/2 FPT
2-1/2 FPT
223
288
64,7

267,4
318,5
2-1/2 FPT
3 FPT
295
371
77,1

267,4
355,6
2-1/2 FPT
4 FPT
335
432
97,1

318,5
318,5
3 FPT
3 FPT
411
520
110

355,6
355,6
4 FPT
4 FPT
450
579
129

06DA724

- S xi lanh ca 1 my
- S xi lanh gim ti

Mc gim ti
- % ti
Lng du np cho 1 my
Tng lng du np
Bnh bay hi
ng knh ngoi bnh
- S vng tun hon
- Th tch nc
- ng nc vo / ra
- ng nc ngng
Bnh ngng
- ng knh bn ngoi
- ng nc vo / ra
- Cng sut lnh
- Cng sut nhit
- Cng sut in
( tnl = 7oC, tk = 37oC)

My 1
My 2
My 1
My 2

6
1
2
100-67-0

Lit
Lit
Dng
mm
Lit
in
in
Dng
Bnh 1
Bnh 2
Bnh 1
Bnh 2
kW
kW
kW

4,4
4,4
6,7
4,4
8,8
6,7
BNH BAY HI NG CHM
216,3
216,3
267,4
1
2
1
12,7
20,8
28,6
2 MPT
2-1/2 MPT 2-1/2 MPT
3/8 MPT
3/8 MPT
1 FPT
BINH NGNG NG CHM
267,4
267,4
267,4
267,4
2-1/2 FPT 1-1/2 FPT 2-1/2 FPT
1-1/2 FPT 44,4
59,7
76,7
56,6
74,7
96,0
12,2
15,0
19,3

FPT - Ni ren trong

tnl - Nhit nc lnh u ra,

6
6
2
10-50-0

4
1
2
100-5-0

MPT - Ni ren ngoi

tk - Nhit nc ngng u ra

93

06EF199x2

F (Flange) : Ni bch

Bng 5-11 cng sut lnh ca cc cm my chiller Carrier, 30HKA

Bng 5-11 Cng sut lnh ca chiller 30HK - Carrier (khi tnl = 7oC)
M

i lng
kW

tgn, oC
30

35

37

40

45

43,0
55,7
12,7
57,2
72,9
15,7
74,5
94,5
20,0
108
141
33,5
144
190
45,8
172
221
48,9
215
282
66,9
283
364
79,9
323
422
100
395
510
115
434
567
133

40,7
54,3
13,6
53,1
69,9
16,8
70,1
91,3
21,2
101
136
35,2
135
183
48,5
160
211
51,7
202
273
70,4
264
348
84,3
303
408
106
368
488
121
407
547
140

hiu
44,4
45,4
47,6
Qo
56,6
57,1
58,5
30HKA015
Qk
12,2
11,8
10,8
N
59,7
61,3
65,4
Qo
74,7
75,8
78,7
30HKA020
Qk
15,0
14,5
13,2
N
76,7
78,5
82,7
Qo
96,0
97,3
100,2
30HKA030
Qk
19,3
18,8
17,5
N
112
114
121
Qo
144
146
151
30HK040
Qk
32,4
31,6
29,6
N
149
153
Qo
162
193
195
30HK050
202
Qk
44,1
42,9
39,9
N
179
184
196
Qo
226
230
239
30HK060
Qk
47,1
45,8
42,4
N
223
228
242
Qo
288
291
301
30HK080
Qk
64,7
63,2
59,3
N
295
302
322
Qo
371
377
392
30HK100
Qk
77,1
75,1
69,9
N
335
343
363
Qo
432
438
452
30HK120
Qk
97,1
94,8
88,9
N
Qo
449
422
411
Qk
30HK140
549
530
520
N
100
108
110
450
461
Qo
488
579
588
30HK160
606
Qk
129
126
118
N
o
tnl - Nhit nc lnh ra khi chiller, C
tgn - Nhit nc gii nhit ra khi chiller, oC
Qo - Cng sut lnh, kW
Qk - Cng sut gii nhit, kW
N - Cng sut m t in, kW

2. Dn lnh FCU
FCU ( Fan coil Unit) l dn trao i nhit ng ng cnh nhm v qut gi . Nc chuyn
ng trong ng, khng kh chuyn ng ngang qua cm ng trao i nhit, khng kh
c trao i nhit m, sau thi trc tip hoc qua mt h thng knh gi vo phng.
Qut FCU l qut lng sc dn ng trc tip.

94

Hnh 5-10 : Cu to v lp t FCU

Trn bng 5-12 trnh by c tnh k thut c bn ca cc FCU hng Carrier vi 3 m hiu
42CLA, 42VLA v 42VMA.
Bng 5-12 : c tnh k thut FCU hng Carrier
c tnh
Lu lng gi
- Tc cao
- Tc TB
- Tc thp
Qut
S lng qut
Kch thc qut
Vt liu
in ngun qut
S lng qut
Cng sut qut
- ng nc vo / ra
- ng nc ngng
- Cm trao i nhit
- S dy
- Mt cnh
- Din tch b mt
- p sut lm vic
- ng dng
- Khi lng
+ 42 CLA
+ 42 VLA
+ 42 CMA

n v
m3/h
m3/h
m3/h
Dng
Ci
mm

M hiu
002 003

004

006

008

449 513 520 827 1066

380 440 457 744 945
317 337 387 599 783
Qut ly tm lng sc
1
1
1
2
2
144 x 165,5L
Thp trng km
220V / 1Ph / 50Hz
1
1
1
1
1
32
38
49
63
94
3/4
ng knh trong ca ng 26mm
ng mm ng knh ngoi 20mm

010

012

1274 1534
1153 1482
950 1223
3

2
100

2
135

3
12
0,22
6
3/8

3
12
0,262

inch
kG/cm2

ng ng, cnh nhm gn sng

2
3
3
3
3
12
12
12
12
12
0,10 0,10 0,10 0,15 0,19
0
0
0
0
2
3/8 3/8 3/8 3/8 3/8
10 kG/cm2

kg

26

27

27

34

38

47

52

kg
kg

24
18

25
19

25
19

31
24

35
27

43
33

48
38

W
42CLA
42VLA/VM
A
Dy
S cnh /1 in
m2

- Cng sut lnh

+ Nhit hin
W
+ Nhit ton phn
W
tnl=7oC,tkk=26oC, =55%
tnl - Nhit nc lnh vo FCU
tkk - Nhit khng kh vo

3/8

1848 1931 2355 3415 4844 5267 6262

2303 3322 4000 5527 7641 8605 10062

95

* Cc loi FCU : CLA : Loi du trn, VLA, VMA t nn,

3. Dn lnh AHU
AHU c vit tt t ch ting Anh Air Handling Unit. Tng t FCU, AHU thc cht l
dn trao i nhit. Nc lnh chuyn ng bn trong cm ng trao i nhit, khng kh
chuyn ng ngang qua bn ngoi, lm lnh v c qut thi theo h thng knh gi ti cc
phng. Qut AHU thng l qut ly tm dn ng bng ai.
AHU c 2 dng : Loi t nm ngang v t thng ng. Tu thuc vo v tr lp t
m ta c th chn loi thch hp. Khi t nn, chn loi t ng, khi g lp ln trn, chn
loi nm ngang.
Trn hnh 5-11 l hnh dng bn ngoi ca AHU kiu t ng.

KH NG KHRA

KH NG KHVAO

Hnh
: Cu
bn trong ca AHU

5.11
to

Bng 5-13 : c tnh k thut AHU hng Carrier, m hiu 39F

M hiu Lk (L/s)
=2,5m/s)

Din
tch, m2

- S dy ng (Dy)
- Mt cnh (Cnh/mt)
220
473
0,19
230
823
0,33
330
1410
0,56
340
1953
0,78
350
2600
1,04
360
3143
1,26
440
2765
1,11
450
3683
1,47
460
4453
1,78
470
5303
2,12
550
4768
1,91
560
5763
2,31
570
6860
2,74
580
7963
3,19
660
7073
2,83
670
8423
3,37
680
9770
3,91
770
9983
3,99

Cng sut lnh, W

4
315
6.588
13.800
23.512
29.128
42.456
53.770
41.239
60.162
76.328
94.283
77.959
98.631
122.095
145.838
120.637
149.926
179.197
177.754

4
551
8.702
18.044
24.249
38.293
56.053
70.905
59.601
79.330
100.699
124.722
102.920
130.487
160.943
192.676
160.047
198.105
236.538
234.804
96

6
315
9.758
19.098
27.874
42.027
59.539
74.234
59.698
84.162
105.073
128.446
109.247
136.284
166.119
196.291
167.213
204.033
243.867
241.933

6
551
12.073
23.625
34.566
52.284
73.948
92.076
72.876
104.524
130.179
158.681
155.039
168.642
205.411
230.232
206.937
252.212
282.643
298.962

8
315
12.047
22.824
34.916
51.464
71.556
88.313
54.233
101.300
125.123
151.733
135.642
162.101
196.241
213.416
198.918
220.928
262.301
278.773

8
551
14.341
26.890
41.566
61.193
84.259
104.071
86.518
119.421
147.283
164.689
131.300
190.769
213.124
252.739
234.276
261.995
310.108
325.614

780
7100

11580
14783

4,63
5,91

212.591
282.693

280.447
352.127

285.719
357.698

334.734
425.868

310.451
409.784

367.877
470.547

4. Bm nc lnh v bm nc gii nhit

Bm nc lnh v nc gii nhit c la chn da vo cng sut v ct p
- Lu lng bm nc gii nhit :
Qk
, kg / s
t gn .C pn
Qk - Cng sut nhit ca chiller, tra theo bng c tnh k thut ca chiller, kW
tgn - chnh nhit nc gii nhit u ra v u vo, t = 5oC
Cpn - Nhit dung ring ca nc, Cpn = 4,186 kJ/kg.oC
- Lu lng bm nc lnh
Gk =

Q0
, kg / s
t nl .C pn
Qk - Cng sut lnh ca chiller, tra theo bng c tnh k thut ca chiller, kW
tnl - chnh nhit nc lnh u ra v u vo, t = 5oC
Cpn - Nhit dung ring ca nc, Cpn = 4,186 kJ/kg.oC
Gk =

Ct p ca bm c chn tu thuc vo mng ng ng c th , trong ct p tnh ca

ng ng c vai tr quan trng.

5. Cc h thng thit b khc

- Bnh gin n v cp nc b sung : C cng dng b gin n khi nhit nc
thay i v b sung thm nc khi cn. Nc b sung phi c qua x l c kh cn thn.
- H thng ng ng nc lnh s dng ti nc lnh t bnh bay hi ti cc FCU v
AHU. ng ng nc lnh l ng thp c bc cch nhit. Vt liu cch nhit l mt,
styrofor hoc polyurethan.
- H thng ng ng gii nhit l thp trng km.
- H thng x l nc

6. c im h thng iu ho lm lnh bng nc.

u im:
- Cng sut dao ng ln : T 5Ton ln n hng ngn Ton
- H thng ng nc lnh gn nh, cho php lp t trong cc ta nh cao tng, cng
s ni khng gian lp t ng nh.
- H thng hot ng n nh , bn v tui th cao.
- H thng c nhiu cp gim ti, cho php iu chnh cng sut theo ph ti bn ngoi v do
tit kim in nng khi non ti : Mt my thng c t 3 n 5 cp gim ti. i vi h
thng ln ngi ta s dng nhiu cm my nn tng s cp gim ti ln hn nhiu.
- Thch hp vi cc cng trnh ln hoc rt ln.
Nhc im:
- Phi c phng my ring.
- Phi c ngi chuyn trch phc v.
- Vn hnh, sa cha v bo dng tng i phc tp.
- Tiu th in nng cho mt n v cng sut lnh cao, c bit khi ti non.

97

5.2.3 H thng kiu trung tm.

H thng iu ha trung tm l h thng m x l nhit m c tin hnh mt trung
tm v c dn theo cc knh gi n cc h tiu th
Trn thc t my iu ha dng t l my iu ha kiu trung tm. trong h thng ny
khng kh s c x l nhit m trong mt my lnh ln, sau c dn theo h thng
knh dn n cc h tiu th.
C 2 loi :
- Gii nhit bng nc : Ton b h thng lnh c lp t kn trong mt t, ni ra ngoi
ch l cc ng ng nc gii nhit.
- Gii nhit bng khng kh : gm 2 mnh IU v OU ri nhau
* S nguyn l :
Trn hnh 5-12 l s nguyn l h thng my iu ho dng t, gii nhit bng nc.
Theo s , h thng gm c cc thit b sau :
- Cm my lnh :
Ton b cm my c lp t trong mt t kn ging nh t o qun.
+ My nn kiu kn.
+ Dn lnh cng kiu ng ng cnh nhm c qut ly tm.
+ Thit b ngng t kiu ng lng ng nn rt gn nh.
- H thng knh y gi, knh ht, ming thi v ming ht gi : knh gi bng tole trng
km c bc cch nhit bng thy tinh. Ming thi cn m bo phn phi khng kh trong
gian my ng u.
C trng hp ngi ta lp t cm my lnh ngay trong phng lm vic v thi gi trc tip
vo phng khng cn phi qua knh gi v cc ming thi. Thng c t mt gc
phng no
- Ty theo h thng gii nhit bng gi hay bng nc m IU c ni vi thp gii nhit
hay dn nng. Vic gii nhit bng nc thng hiu qu v n nh cao hn.
i vi
my gii nhit bng nc cm my c y dn nng, dn lnh v my nn, ni ra bn
ngoi ch l ng ng nc gii nhit .
u im :
- Lp t v vn hnh tng i d dng
- Kh m v kh bi tt , nn i vi khu vc i hi n thp thng s dng
kiu my dng t.
- Nh c lu lng gi ln nn rt ph hp vi cc khu vc tp trung ng ngi
nh : Rp chiu bng, rp ht , hi trng, phng hp, nh hng, v trng, phng n.
- Gi thnh ni chung khng cao.
Nhc im:
- H thng knh gi qu ln nn ch c th s dng trong cc ta nh c khng gian
lp t ln.
- i vi h thng iu ha trung tm do x l nhit m ti mt ni duy nht nn ch
thch hp cho cc phng ln, ng ngi. i vi cc ta nh lm vic, khch sn, cng s
.. l cc i tng c nhiu phng nh vi cc ch hot ng khc nhau, khng gian lp
t b, tnh ng thi lm vic khng cao th h thng ny khng thch hp.

98

- H thng iu ho trung tm i hi thng xuyn hot ng 100% ti. Trong

trng hp nhiu phng s xy ra trng hp mt s phng ng ca lm vic vn c lm
lnh.
VC

VC

VC

VC

VC

VC

MT

MT

MT

MT

MT

MT

MH

MH

MH

MH

MH

MH

Hnh 5-12 : S nguyn l h thng iu ho dng t

1- Hp tiu m ng y
5- Thp gii nhit
2- Hp tiu m ng ht
MT
- Ming thi gi
3- Cm my iu ho
MH - Ming ht gi
4- Bm nc gii nhit
VC - Van iu chnh cp gi

99

Bng 5 -14 : c tnh my iu ho dng t 50BP - Carrier

c tnh

n v

Cng sut lnh

kW
Btu/h
A
A
kg
K hiu
Mch 1
mch 2
V/Ph/Hz

Dng in m t
Dng in m t qut
Ti trng ng
Mi cht
Lng mi cht np
Ngun in
My nn
+ Dng
+ S my nn
+ S mc gim ti
+ % cng sut
Bnh ngng
S lng
Qut dn lnh
Dn ng
ng knh puli
Lu lng gi max
Lu lng gi min
M t qut
Tc qut

Dng
Dng
mm
L/s
L/s
Dng
Vng/ph
t

M hiu my
080
23,2
79.160
12,2
6,7
240
R22
4,7
380/1/50

100
29,7
101.340
16,5
7,3
290

160
45,8
156.270
2 x 12,2
4,75
552

200
58,8
200.625
2 x 18,5
7,7
634

260
75,3
256.925
32
7,7
720

340
96,6
336.420
42
10,9
790

450
130,1
443.900
67
14,4
950

680
199,7
681.000
2 x 42
20,7
2050

900
264,3
902.000
2 x 67
28,1
2550

5,0
-

4,7
4,7

5,0
5,0

10,0
-

15,0
-

17,0
-

15,0
15,0

17,0
17,0

My nn pittng, na kn
1
1
2
2
0/66/100
0/66/100

1
2
0/66/100

2
2
0/50/100

2
2
0/50/100

160
4150
3000

200
5000
3500

200
5750
4500

300
10000
5000

280
11000
8000

860

860

1100

870

830

My nn pittng, kn
1
1
2
2
1
1
2
2
0/100
0 / 100
0/50/100
0/50/100
BNH NGNG NG CHM
1
1
2
2
Ly tm
Trc tip
Bng ai
125
132
1288
1675
2750
3600
650
940
1600
2200
M t 3 tc
M t 1 tc
870
1000

101

102

CHNG 6
THIT K H THNG VN CHUYN
V PHN PHI KHNG KH
H thng phn phi v vn chuyn khng kh bao gm cc phn nh sau:
- H thng ng ng gi
- H thng cc ming thi v ht
- Qut gi.

6.1 THIT K H THNG KNH GI

Trong h thng iu ho khng kh h thng knh gi c chc nng dn v phn gi ti cc
ni khc nhau tu theo yu cu.
Nhim v ca ngi thit k h thng knh gi l phi m bo cc yu cu c bn sau :
- t gy n .
- Tn tht nhit nh.
- Tr lc ng ng b.
- ng ng gn, p v khng lm nh hng m quan cng trnh.
- Chi ph u t v vn hnh thp.
- Tin li cho ngi s dng.
- Phn phi gi cho cc h tiu th u.

6.1.1 H thng knh gi

6.1.1.1 Phn loi
ng ng gi c chia lm nhiu loi da trn cc c s khc nhau :
* Theo chc nng :
Theo chc nng ngi ta chia h thng knh gi ra lm cc loi ch yu sau :
- Knh cp gi (Supply Air Duct - SAD)
- Knh hi gi (Return Air Duct - RAD)
- Knh cp gi ti (Fresh Air Duct)
- Knh thng gi (Ventilation Air Duct)
- ng thi gi (Exhaust Air Duct)
* Theo tc gi :
Theo tc ngi ta chia ra loi tc cao v thp, c th nh sau :
Bng 6-1
Loi knh gi
- Tc thp
- Tc cao

H thng iu ha dn dng
Cp gi
Hi gi
< 12,7 m/s
< 10,2 m/s
> 12,7 m/s
-

H thng iu ha cng nghip

Cp gi
Hi gi
< 12,7 m/s
< 12,7 m/s
12,7 - 25,4m/s

* Theo p sut
Theo p sut ngi ta chia ra lm 3 loi : p sut thp, trung bnh v cao nh sau :
102

- p sut thp
- p sut trung bnh
- p sut cao
* Theo kt cu v v tr lp t :
- Knh gi treo
- Knh gi ngm

: 95 mmH2O
: 95 172 mmH2O
: 172 310 mmH2O

6.1.1.2 H thng knh gi ngm

- Knh thng c xy dng bng gch hoc b tng v i ngm di t. Knh gi
ngm thng kt hp dn gi v lp t cc h thng ng nc, in, in thoi i km
nn gn gng v tit kim chi ph ni chung.
- Knh gi ngm c s dng khi khng gian lp t khng c hoc vic lp t cc
h thng knh gi treo khng thun li, chi ph cao v tun hon gi trong phng khng tt.
- Knh gi ngm thng s dng lm knh gi hi, rt t khi s dng lm knh gi
cp do s nh hng cht lng gi sau khi x l do m mc trong knh, c bit l knh
gi c hot ng lu ngy. Khi xy dng cn phi x l chng thm knh gi tht tt.
- Knh thng c tit din ch nht v c xy dng sn khi xy dng cng trnh.
- H thng knh gi ngm thng c s dng trong cc nh my dt, rp chiu
bng. Cc knh gi ngm ny c kh nng thu gom cc si bng to iu kin kh bi trong
xng tt. V vy trong cc nh my dt, nh my ch bin g thu gom bi ngi ta
thng hay s dng h thng knh gi kiu ngm.

6.1.1.3 H thng ng kiu treo.

H thng knh treo l h thng knh c treo trn cc gi t trn cao. Do
yu cu i vi knh gi treo l :
- Kt cu gn, nh
- Bn v chc chn
- Dn gi hiu qu, thi cng nhanh chng.
V vy knh gi treo c s dng rt ph bin trn thc t (hnh 6.1).

1- Trn b tng
5- Thanh st
2- Thanh treo
6- Bng thu tinh cch nhit
3- on ren
7- ng gi
4- Bu lng + ai c
Vt n
103

8-

Hnh 6.1 : H thng knh gi treo

* Vt liu s dng : Tole trng km, inox, nha tng hp, foam nh hnh.
Trn thc t s dng ph bin nht l tn trng km c b dy trong khong t 0,5
1,2mm theo tiu chun qui nh ph thuc vo kch thc ng ng. Trong mt s trng
hp do mi trng c n mn cao c th s dng cht do hay inox. Hin nay ngi ta c
s dng foam lm ng ng : u im nh , nhng gia cng v ch to kh, do c im
kch thc khng tiu chun ca ng ng trn thc t.
Khi ch to v lp t ng gi treo cn tun th cc qui nh v ch to v lp t. Hin
nay Vit nam vn cha c cc qui nh c th v thit k ch to ng ng. Tuy nhin
chng ta c th tham kho cc qui nh cc ti liu nc ngoi nh DW142, SMACNA.
Bng 6.2 trnh by mt s qui cch v ch to v lp t ng ng gi.
Bng 6.2 : Cc qui nh v gia cng v lp t ng gi
Cnh ln ca ng Thanh st Thanh , dy tn, mm
gi, mm
treo, mm
mm
p sut thp, p sut cao
trung bnh
0,8
0,6
25x25x3
F6
400
0,8
0,8
25x25x3
F8
600
0,8
0,8
30x30x3
F8
800
0,8
0,8
30x30x3
F8
1000
1,0
1,0
40x40x5
F10
1250
1,0
1,0
40x40x5
F10
1600
1,2
1,0
40x40x5
F10
2000
1,2
1,0
40x40x5
F12
2500
1,2
40x40x5
F12
3000

Khu gi
, mm
3000
3000
3000
2500
2500
2500
2500
2500
2500

* Hnh dng tit din :

Hnh dng knh gi rt a dng : Ch nht, trn, vung, . .vv. Tuy nhin,
knh gi c tit din hnh ch nht c s dng ph bin hn c v n ph hp vi kt cu
nh, d treo , ch to, bc cch nhit v c bit cc chi tit ct, xuyt, chc 3, chc 4 . .vv
d ch to hn cc kiu tit din khc.
* Cch nhit: trnh tn tht nhit, ng ng thng bc mt lp cch nhit bng bng
thy tinh, hay stirofor, bn ngoi bc lp giy bc chng chy v phn x nhit. trnh
chut lm hng ngi ta c th bc thm lp li st mng.
- Khi ng ng i ngoi tri ngi ta bc thm lp tn ngoi cng bo v ma
nng
- ng ng i trong khng gian iu ha c th khng cn bc cch nhit. Tuy
nhin cn lu khi h thng mi hot ng, nhit trong phng cn cao th c kh nng
ng sng trn b mt ng.
* Ghp ni ng:
- tin cho vic lp rp, ch to, vn chuyn ng ng c gia cng tng on
ngn theo kch c ca cc tm tn. Vic lp rp thc hin bng bch hoc bng cc np tn.
Bch c th l nhm c, st V hoc bch tn.
* Treo :
- Vic treo ng ng ty thuc vo kt cu cng trnh c th : Treo tng, trn nh,
x nh .
Khi ni knh gi vi thit b chuyn ng nh qut, ng c th cn phi ni
qua ng ni mm kh chn ng theo knh gi.
- Khi kch thc ng ln cn lm gn gia cng trn b mt ng gi.
- ng ng sau khi gia cng v lp rp xong cn lm kn bng silicon.

104

6.1.2 Thit k h thng knh gi

6.1.2.1 Cc c s l thuyt
1) Quan h gia lu lng v tc gi ra ming thi.
Nhim v ca ngi thit k h thng knh gi l phi m bo phn b lu lng
gi cho cc ming thi u nhau. Gi s tt c cc ming thi c kch c ging nhau, lu
lng gi ra cc ming thi bng nhau ta ch cn khng ch tc gi trung bnh cc
ming thi bng nhau l c.
Lu lng gi chuyn ng qua cc ming thi c xc nh theo cng thc:
gx = fx.vx , m3/s
(6-1)
3
gx - Lu lng gi ra mt ming thi, m /s
fx - Tit din thot gi ca ming thi, m2.
vx - Tc trung bnh ca gi ra ming thi, m/s

2) Quan h gia ct p tnh trn ng v vn tc khng kh ra cc ming

thi .
Tc trung bnh vx u ra ming thi c tnh theo cng thc :
vx = gx/fx , m/s
(6-2)
Thc ra do b nn p khi ra khi ming thi nn tit din b gim v nh hn tit din
thot gi thc.
Theo nh lut Becnuli p sut tha ca dng khng kh (cn gi l p sut tnh Ht)
chuyn thnh ct p ng ca dng khng kh chuyn ng ra ming thi :
px - po = .(.vx)2 /2 = Ht , Pa
px, l p sut tuyt i ca dng khng kh trong ng dn trc ming thi, N/m2
po l p sut khng kh mi trng ni gi thi vo, N/m2
H s thu hp dng ph thuc iu kin thi ra ca dng khng kh
Ht - Ct p tnh ti tit din ni t ming thi , N/m2
T rt ra :
2 .H t

v x = '.

(6-3)

,m/ s

Theo (6-1) v (6-3) c th nhn thy m bo phn b gi cho cc ming thi u

nhau ngi thit k phi m bo p sut tnh dc theo ng ng khng i l c.
V vy thay v kho st tc ra ming thi vx (hay gx v tit din ca cc ming thi u
nhau) ta kho st phn b ct p tnh Ht dc theo ng ng xem xt vi iu kin no
phn b ct p tnh s ng u trn ton tuyn ng.

3) S phn b ct p tnh dc ng ng dn gi.

Xt mt ng ng gi, tc gi trung bnh v ct p tnh ca dng khng kh ti
tit din c ming thi u tin l 1 v H1 , ca ming thi th 2 l 2 v H2 ... v ca
ming thi th n l n v Hn (hnh 6-2).
Tr khng thy lc tng ca ng ng l p
Theo nh lut Becnuli ta c :
H1 + 21 /2 = Hn + 2n /2 + p

(6-4)

p 1
1

p 2
2

p n
n
105

v1

v2

vn

Hnh 6.2 : Phn b ct p tnh dc theo knh gi

Hay:
Hn = H1 + (21 - 2n)/2 - p
T suy ra :
H = Hn - H1 = (21 - 2n)/2 - p
(6-5)
Thnh phn (21 - 2n)/2 gi l gim ct p ng.
Nh vy duy tr ct p tnh trn tuyn ng khng i H =0 ta phi thit k h
thng knh gi sao cho (21 - 2n)/2 - p = 0
Ta c cc trng hp c th xy ra nh sau:
a) Trng hp (21 - 2n)/2 = p : Gim ct p ng bng tng tn tht trn tuyn ng.
Nh vy ct p ng bin mt phn b vo tn tht trn tuyn ng.
Khi : H1 = Hn ngha l ct p tnh khng thay i dc theo ng ng. y l
trng hp l tng, tc v lu lng cc ming thi s u nhau.
b) Trng hp (21 - 2n)/2 > p hay H1 < Hn
Gim ct p ng ln hn tng tn tht p lc trn tuyn ng.
Trong trng hp ny ta c Hn > H1 , phn ct p ng d tha gp phn lm tng
ct p tnh cui ng ng, lng lng gi cc ming thi cui ln hn, hay gi dn vo
cui tuyn ng.
Trng hp ny c th xy ra khi :
- Tc on u qu ln, nn p sut tnh trn trong ng rt nh trong khi tc
on cui nh. Trong mt s trng hp nu tc i ngang qua tit din ni lp cc ming
thi on u qu ln th cc ming thi u c th tr thnh ming ht lc to nn hin
tng ht kiu EJect. khc phc, cn gim tc on u, tng tc on cui. V
th khi lu lng dc theo knh gi gim th phi gim tit din tng ng duy tr tc
gi, trnh khng nn tc gim t ngt .
- ng ng ngn, t tr lc cc b nhng c nhiu ming thi hoc on r nhnh.
Trng hp ny tr lc p rt nh, nhng tc gim nhanh theo lu lng. khc
phc cn gim nhanh tit din on cui nhm khng ch tc ph hp.
c) Trng hp (21 - 2n)/2 < p hay H1 > Hn
Gim ct p ng nh hn tng tn tht p lc trn tuyn ng.
Trong trng hp ny gi tp trung vo u tuyn ng.
Nguyn nhn gy ra c th l:
- Tc on u nh, p sut tnh ln nn lu lng gi ca cc ming thi u ln
v cui tuyn ng lu lng khng ng k.
- Tn tht ng ng qu ln : ng ng qu di, c nhiu ch khc khuu.
- Tit din ng ng c gim qu nhanh khng tng ng vi mc gim lu
lng nn tc dc theo tuyn ng gim t, khng gim thm ch cn tng. V th ct p
tnh u tuyn ng ln hn cui tuyn ng.
V vy khi thit k ng ng cn phi ch :
- Thit k gim dn tit din ng ng dc theo chiu thi mt cch hp l , tu thuc vo
tr lc ca ng ng.

4) S phn b ct p tnh trn ng ng ht.

Xt mt knh ht, tc trung bnh v ct p tnh ca dng khng kh ti tit din c
ming ht u l 1 v

106

p 1
1
H

p 2
2
v1

p n
n
H

v2

vn

H1 , ca ming ht th 2 l 2 v H2 ... v ca ming ht th n l n v Hn .

Tr khng thy lc tng ca ng ng l p

Hnh 6.3 : Phn b ct p tnh dc theo knh ht

Theo nh lut Becnuli ta c :
H1 + 21 /2 = Hn + 2n /2 + p
Hay:
Hn = H1 + (21 - 2n)/2 - p
Hay :
H = Hn - H1 = (21 - 2n)/2 - p
(6-6)
2
2
H = 0 ta phi m bo : ( 1 - n)/2 - p = 0
Hay ni cch khc tc gi dc theo chiu chuyn ng ca dng khng kh phi gim
dn v mc gim phi tng ng vi mc tng tn tht p.
Do lu lng dc theo chiu chuyn ng ca gi trong knh ht tng dn v tc
gi cng phi gim dn , v th tit din knh ht phi ln dn.

6.1.2.2 Mt s vn lin quan ti thit k ng ng gi

1) La chn tc khng kh trn ng ng
La chn tc gi c lin quan ti nhiu yu t.
- Khi chn tc cao ng ng nh, chi ph u t v vn hnh thp, nhng tr lc h
thng ln v n do kh ng ca dng khng kh chuyn ng cao.
- Ngc li khi tc b, ng ng ln chi ph u t v vn hnh ln, kh khn lp t,
nhng tr lc b.
Tc hp l l mt bi ton kinh t, k thut phc tp. Bng 6.3 di y trnh by
tc gi thch hp dng tham kho la chn khi thit k.

107

Bng 6.3 : Tc gi trn knh gi, m/s

Khu vc

- Nh
- Phng ng
- Phng ng k.s v bnh vin
- Phng lm vic
- Phng gim c
- Th vin
- Nh ht
- Ging ng
- Vn phng chung
- Nh hng, ca hng cao cp
- Ngn hng
- Ca hng bnh thng
- Cafeteria
- Nh my, x nghip, phn x

n nh

Bnh thng
ng cp
ng i ng v

ng nhnh
ng i ng v

3
5

5
7,6

4
6,6

3
6

3
5

10,2

7,6

8,1

6,6

5,6

7,6

10,2

7,6

8,1

9,1

10,2

7,6

8,1

12,7

15,2

9,1

11,2

7,6

2) Xc nh ng knh tng ng ca ng ng
vn chuyn khng kh ngi ta s dng nhiu loi ng gi: Ch nht, vung,
van, trn. Tuy nhin tnh ton thit k ng ng gi thng thng ngi ta xy dng cc
gin cho cc ng dn trn. V vy cn qui i tit din cc loi ra tit din trn tng
ng, sao cho tn tht p sut cho mt n v chiu di ng ng l tng ng nhau,
trong iu kin lu lng gi khng thay i.
ng knh tng ng c th xc nh theo cng thc hoc tra bng. thun li
cho vic tra cu v la chn , ngi ta lp bng xc nh ng knh tng ng ca cc
ng ng dng ch nht nu bng 6-4.
- ng knh tng ng ca tit din ch nht c xc nh theo cng thc sau :
d td = 1,3.

(a.b) 0,625
, mm
(a + b) 0, 25

(6-7)

a, b l cnh ch nht, mm
Tuy tn tht ging nhau nhng tit din trn 2 ng khng ging nhau
S' = a x b > S = x dt2 / 4
- ng knh tng ng ca ng van:
d td = 1,55.

A 0,625
p 0, 25

A - Tit din ng van :

A = x b2 / 4 + b(a-b)
a, b l cnh di v cnh ngn ca van, mm
p L chu vi mt ct : p = .b + 2(a-b), mm

108

(6-8)

Bng 6-4 : ng knh tng ng ca ng ch nht

a
mm

b, mm
100 125

150

175

200

225

250

275

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

900

100
125
150
175
200
225
250
275
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
2200
2300
2400
2500
2600
2700
2800
2900

100
122
133
143
152
151
169
176
183
195
207
217
227
236
245
253
261
268
275
289
301
313
324
334
344
353
362
371
379
387
395
402
410
417
424
430
437
443
450
456

164
177
189
200
210
220
229
245
260
274
287
299
310
321
331
341
350
367
384
399
413
426
439
452
463
475
485
496
506
516
525
534
543
552
560
569
577
585

191
204
216
228
238
248
267
283
299
313
326
339
351
362
373
383
402
420
437
453
468
482
495
508
521
533
544
555
566
577
587
597
606
616
625
634
643

219
232
244
256
266
286
305
321
337
352
365
378
391
402
414
435
454
473
490
506
522
536
551
564
577
590
602
614
625
636
647
658
668
678
688
697

246
259
272
283
305
325
343
360
375
390
404
418
430
442
465
486
506
525
543
559
575
591
605
619
633
646
659
671
683
695
706
717
728
738
749

273
287
299
322
343
363
381
398
414
429
443
457
470
494
517
538
558
577
595
612
629
644
660
674
688
702
715
728
740
753
764
776
787
798

301
314
339
361
382
401
419
436
452
467
482
496
522
546
569
590
610
629
648
665
682
698
713
728
743
757
771
784
797
810
822
834
845

328
354
378
400
420
439
457
474
490
506
520
548
574
598
620
642
662
681
700
718
735
751
767
782
797
812
826
840
853
866
879
891

383
409
433
455
477
496
515
533
550
567
597
626
652
677
701
724
745
766
785
804
823
840
857
874
890
905
920
935
950
964
977

437
464
488
511
533
553
573
592
609
643
674
703
731
757
781
805
827
849
869
889
908
927
945
963
980
996
1012
1028
1043
1058

492
518
543
567
589
610
630
649
686
719
751
780
808
838
860
885
908
930
952
973
993
1013
1031
1050
1068
1085
1102
1119
1135

547
573
598
622
644
666
687
726
762
795
827
857
886
913
939
964
988
1012
1034
1055
1076
1097
1116
1136
1154
1173
1190
1208

601
628
653
677
700
722
763
802
838
872
904
934
963
991
1018
1043
1068
1092
1115
1137
1159
1180
1200
1220
1240
1259
1277

656
683
708
732
755
799
840
878
914
948
980
1011
1041
1069
1096
1122
1147
1172
1195
1218
1241
1262
1283
1304
1324
1344

711
737
763
787
833
876
916
954
990
1024
1057
1088
1118
1146
1174
1200
1226
1251
1275
1299
1322
1344
1366
1387
1408

765
792
818
866
911
953
993
1031
1066
1100
1133
1164
1195
1224
1252
1279
1305
1330
1355
1379
1402
1425
1447
1469

820
847
897
944
988
1030
1069
1107
1143
1177
1209
1241
1271
1301
1329
1356
1383
1409
1434
1459
1483
1506
1529

875
927
976
1022
1066
1107
1146
1183
1219
1253
1286
1318
1348
1378
1406
1434
1461
1488
1513
1538
1562
1586

984
1037
1086
1133
1177
1220
1260
1298
1335
1371
1405
1438
1470
1501
1532
1561
1589
1617
1644
1670
1696

137
150
161
172
181
190
199
207
222
235
247
258
269
279
289
298
306
314
330
344
358
370
382
394
404
415
425
434
444
453
461
470
478
486
494
501
509
516
523

109

100

125

150

175

200

225

250

275

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

900

Tip bng (6-4)

b, mm
a
1000 1100
mm

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2100

2200

2300

2400

2500

2600

2700

2800

2900

1000
1100
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
2200
2300
2400
2500
2600
2700
2800
2900

1093
1146
1196
1244
1289
1332
1373
1413
1451
1488
1523
1558
1591
1623
1655
1685
1715
1744
1772
1800

1312
1365
1416
1464
1511
1555
1598
1640
1680
1719
1756
1793
1828
1862
1896
1929
1961
1992

1421
1475
1526
1574
1621
1667
1710
1753
1973
1833
1871
1909
1945
1980
2015
2048
2081

1530
1584
1635
1684
1732
1778
1822
1865
1906
1947
1986
2024
2061
2097
2133
2167

1640
1693
1745
1794
1842
1889
1933
1977
2019
2060
2100
2139
2177
2214
2250

1749
1803
1854
1904
1952
1999
2044
2088
2131
2173
2213
2253
2292
2329

1858
1912
1964
2014
2063
2110
2155
2200
2243
2285
2327
2367
2406

1968
2021
2073
2124
2173
2220
2266
2311
2355
2398
2439
2480

2077
2131
2183
2233
2283
2330
2377
2422
2466
2510
2552

2186
2240
2292
2343
2393
2441
2487
2533
2578
2621

2296
2350
2402
2453
2502
2551
2598
2644
2689

2405
2459
2411
2562
2612
2661
2708
2755

2514
2568
2621
2672
2722
2771
2819

2624
2678
2730
2782
2832
2881

2733
2787
2840
2891
2941

2842
2896
2949
3001

2952
3006
3058

3061
3115

3170

a, mm

1000

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2100

2200

2300

2400

2500

2600

2700

2800

2900

1202
1`25
6
1306
1354
1400
1444
1486
1527
1566
1604
1640
1676
1710
1744
1776
1808
1839
1869
1898
1100

110

3) Tn tht p sut trn ng ng gi

C 2 dng tn tht p lc:
- Tn tht ma st dc theo ng ng pms
- Tn tht cc b cc chi tit c bit : Cn, ct, t, van ...
a. Tn tht ma st
Tn tht ma st c xc nh theo cng thc :
l 2
p ms = . .
, mmH 2 O
(6-9)
d 2
- H s tr lc ma st
l - chiu di ng, m
d - ng knh hoc ng knh tng ng ca ng, m
- Khi lng ring ca khng kh, kg/m3
- Tc khng kh chuyn ng trong ng , m/s
H s tr lc ma st c th tnh nh sau :
* i vi ng nhm hoc tn mng b mt bn trong lng v tit din trn
0,3164
= 4
, khi Re < 10 5
(6-10)
Re
= 0,0032 + 0,221.Re-0,237, khi Re > 105
(6-11)
trong :
Re l tiu chun Reynolds : Re = d/
- nht ng hc ca khng kh , m2/s
* i vi b mt nhm
1

Re
[1,81. log
]2
Re .k1 / d + 7
k1 l h s mc g gh trung bnh, m
Bng 6-5
Loi ng
k1.103, mm
Ko lin
0 0,2
Mi sch
3 10
Khng b r
6 20
Trng km, mi
10 30
* i vi ng bng nha tng hp

- i vi polyetylen

0,323
d . Re 0, 25
0 , 07

(6-12)

(6-13)

0,39
(6-14)
. Re 0, 25
Vic tnh ton theo cc cng thc tng i phc tp, nn ngi ta xy dng th xc
tn tht ma st, c th nh sau:
T cng thc (6-9) ta c th vit li nh sau :
pms = l . p1
(6-15)
l - Chiu di ng ng, m
p1 - Tn tht p lc trn 1m chiu di ng ng, Pa/m
Ngi ta xy dng th nhm xc nh p1 trn hnh 6.4. Theo th ny khi bit 2
trong cc thng s sau : lu lng gi V (lt/s), tc khng kh (m/s) trong ng ng,
- i vi vinylpast

= d 0,01

111

ng knh tng ng dt (mm) l xc nh c tn tht trn 1m chiu di ng ng.

Phng php xc nh theo th rt thun li v nhanh chng.

Hnh 6-4 : th xc nh tn tht ma st

b. Tn tht cc b
Tn tht p lc cc b c xc nh theo cng thc:
(6-16)
pcb = .2/2
Tr s tr lc cc b ph thuc hnh dng, kch thc v tc gi qua chi tit.
Nu tc trn ton b ng u th c th xc inh
(6-17)
pcb = 2/2 x .
C 2 cch xc nh tn tht cc b :
- Xc nh tn tht cc b theo cng thc (6-16), trong h s c xc
nh cho tng kiu chi tit ring bit: Ct, cn, T, Chc ...vv
pcb = .2/2 , N/m2
- Qui i ra di ng thng tng ng v xc nh theo cng thc tn tht
ma st:
112

lt = .dt /
pc = lt . p1
(6-18)
Di y chng ti ln lt gii thiu cch tnh tn tht cc b theo 2 cch ni trn.
c. Xc nh h tn tht cc b theo h s
pcb = .2/2 , N/m2
pcb - Tn tht tr lc cc b , N/m2
- H s tr lc cc b.
- Khi lng ring ca khng kh. Ly = 1,2 kg/m3
- Tc gi i qua chi tit nghin cu , m/s
c.1 Ct tit din trn

90

(1)

(2)

(3)

Hnh 6-5:
Ct tit

din trn
Ct tit din trn c cc dng ch yu sau:
- Ct 90o tit din trn, cong u
- Ct 90o tit din trn, ghp t 35 on
- Ct 90o ni thng gc
- Ct tit din trn o cong u hoc ghp.
c.1.1- Ct 90o, tit din trn, cong u .
H s tr lc cc b c tra theo t s R/d bng 6.6 di y:
R - Bn knh cong tm ct ng, m
d - ng knh trong ca ng, m
Bng 6.6 : H s
R/d 0,5
0,71

0,75
0,33

1,0
0,22

1,5
0,15

2,0
0,13

2,5
0,12

i vi ct khc 90o cn nhn h s hiu chnh K cho bng 6.7 di y:

Bng 6.7 : H s xt ti nh hng ca gc ct

0o
0

20o
0,31

30o
0,45

45o
0,60

60o
0,78

75o
0,90

90o
1,00

110o
1,13

130o
1,2

c.1.2. Ct 90o, tit din trn, ghp t 3-5 on

Bng 6.8 : H s
S on

T s R/d
0,5

0,75

1,0

1,5

2,0

0,46

0,33

0,24

0,19

0,50

0,37

0,27

0,24

113

150o
1,28

180o
1,4

0,98

0,54

0,42

0,34

0,33

R - Bn knh cong tm ct ng, m

d - ng knh trong ca ng, m
c.1.3 Ct tit din trn, ghp thng gc
Bng 6.9 : H s
Gc

20o

30o

45o

60o

75o

90o

0,08

0,16

0,34

0,55

0,81

1,2

- Gc ca ct
c.2 Ct tit din ch nht

(1)

(2)

Hnh 6-6: Ct tit din

(3)

ch nht

(4)

Trn hnh 6-6 l cc dng ct tit din ch nht c th c.

- Trng hp 1 : Ct 90o, tit din ch nht, cong u. Yu cu k thut l bn knh
trong R1 tu chn, nhng khng nn qu b. Ti u l R1= 0,75W , R2=1,75W v R = 1,25W
- Trng hp 2 : Ct 90o, thng gc v khng c cnh hng. Loi ny t dng trn
thc t.
- Trng hp 3 : Ct 90o, thng gc v c cc tm hng dng cnh n vi bc
cnh l S, on thng ca cnh l L
- Trng hp 4 : Ct 90o, thng gc v c cc cnh hng dng kh ng, bc cnh
S, bn knh cong ca cnh l R.
c.2.1 Ct 90o, tit din hnh ch nht , cong u
R - Bn knh cong tm ct ng, mm
H - Chiu cao ca ct (khi t nm), mm
W - Chiu rng ca ct : W = R2 - R1
R1, R2 - Bn knh trong v ngoi ca ct, mm
Bng 6.10 : H s
R/W H/W
0,5
0,75
1,0
1,5
2,0

0,25

0,5

0,75

1,0

1,5

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

8,0

1,5
0,57
0,27
0,22
0,20

1,4
0,52
0,25
0,20
0,18

1,3
0,48
0,23
0,19
0,16

1,2
0,44
0,21
0,17
0,15

1,1
0,40
0,19
0,15
0,14

1,0
0,39
0,18
0,14
0,13

1,0
0,39
0,18
0,14
0,13

1,1
0,40
0,19
0,15
0,14

1,1
0,42
0,20
0,16
0,14

1,2
0,43
0,27
0,17
0,15

1,2
0,44
0,21
0,17
0,15

114

T s ti u trong trng hp ny l R/W = 1,25

c.2.2 Ct 90o, tit din ch nht, thng gc, khng c cnh hng
Bng 6.11 : H s
H/W

0,25 0,5
o

20
30o
45o
60o
75o
90o

0,08
0,18
0,38
0,60
0,89
1,3

0,08
0,17
0,37
0,59
0,87
1,3

0,75

1,00

1,5

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

8,0

0,08
0,17
0,36
0,57
0,84
1,2

0,07
0,16
0,34
0,55
0,81
1,2

0,07
0,15
0,33
0,52
0,77
1,1

0,07
0,15
0,31
0,49
0,73
1,1

0,06
0,13
0,28
0,46
0,67
0,98

0,06
0,13
0,27
0,43
0,63
0,92

0,05
0,12
0,26
0,41
0,61
0,89

0,05
0,12
0,25
0,39
0,58
0,85

0,05
0,11
0,24
0,38
0,57
0,83

c.2.3 Ct 90o, tit din ch nht , thng gc, c cnh hng n

Bng 6.12 : H s
Kch thc, mm
H s
No
R
S
L
1*
50
38
19
0,12
2
115
57
0
0,15
3
115
83
41
0,18
trong :
R - Bn knh cong ca cnh hng, mm
S- Bc cnh hng, mm
L- di phn thng ca cnh hng, mm
* S liu tham kho
c.2.4 Ct 90o, tit din ch nht, thng gc, c cnh hng i (dng kh ng)
Bng 6.13 : H s
TT

Kch thc,
mm
R
S

Tc khng kh, m/s

5

10

15

20

50

38

0,27

0,22

0,19

0,17

50

38

0,33

0,29

0,26

0,23

50

54

0,38

0,31

0,27

0,24

115

83

0,26

0,21

0,18

0,16

trong :
R- Bn knh cong ca cnh hng, mm
S - Bc cnh, mm
c.3. Cn m v t m
Cn m hay t m l chi tit ni tit din tng dn t t hay t ngt
Trong trng hp ny tc tnh theo tit din u vo
A1- Din tch tit din u vo, m2
A2- Din tch tit din u ra, m2
i vi cn m v t m ta c cc trng hp ph bin sau :
- Cn hoc t m tit din trn
115

- Cn hoc t m tit din ch nht

A2, 2

A2, 2

A1, 1

A1, 1

A2, 2

A1, 1

A1, 1

(1)

A2, 2

(2)

Hnh 6-7 : Cn m v t thu

c.3.1 Cn tit din trn hoc t m trn (khi =180o)
Bng 6.14 : H s
Re
A2/A1
16o

20o

30o

45o

60o

90o

120o

180o

2
0,5.10 4
5
6
10
>16

0,14
0,23
0,27
0,29
0,31

0,19
0,30
0,33
0,38
0,38

0,32
0,46
0,48
0,59
0,60

0,33
0,61
0,66
0,76
0,84

0,33
0,68
0,77
0,80
0,88

0,32
0,64
0,74
0,83
0,88

0,31
0,63
0,73
0,84
0,88

0,30
0,62
0,72
0,83
0,88

2.105 2
4
6
10
>16

0,07
0,15
0,19
0,20
0,21

0,12
0,18
0,28
0,24
0,28

0,23
0,36
0,44
0,43
0,52

0,28
0,55
0,90
0,76
0,76

0,27
0,59
0,70
0,80
0,87

0,27
0,59
0,71
0,81
0,87

0,27
0,58
0,71
0,81
0,87

0,26
0,57
0,69
0,81
0,87

6.105 2
4
6
10
>16

0,05
0,17
0,16
0,21
0,21

0,07
0,24
0,29
0,33
0,34

0,12
0,38
0,46
0,52
0,56

0,27
0,51
0,60
0,60
0,72

0,27
0,56
0,69
0,76
0,79

0,27
0,58
0,71
0,83
0,85

0,27
0,58
0,70
0,84
0,87

0,27
0,57
0,70
0,83
0,89

trong :
A1 - Tit din u vo cn, mm2
A2- Tit din u ra, mm2
Re = 66,34.D.
D - ng knh ng nh (u vo), mm
- Tc khng kh trong ng nh (u vo), m/s
- Gc cn, i vi t m = 180o
c.3.2 Cn tit din ch nht hoc t m (khi =180o)

116

Bng 6.15 : H s
A2/A1
16o

20o

30o

45o

0,18
2
0,22
0,25
0,29
0,36
4
0,43
0,50
0,56
0,42
6
0,47
0,58
0,68
>10 0,42
0,49
0,59
0,70
A1 - Tit din u vo cn, mm2
A2- Tit din u ra, mm2
- Gc cn, i vi t m = 180o

60o

90o

120o

180o

0,31
0,61
0,72
0,80

0,32
0,63
0,76
0,87

0,33
0,63
0,76
0,85

0,30
0,63
0,75
0,86

c.4. Cn thu v t thu

- Cn thu l ni tit din gim theo chiu chuyn ng ca khng kh. Cn thu c 2
loi : loi tit din thay i t t v loi tit din thay i t ngt (t thu). Tit din cn c
th l loi trn hay ch nht.
- Khi tnh ton tr lc tnh theo tit din v tc u vo
A1, 1

A1, 1

A2, 2

A2, 2

(1)
A1, 1

(3)

A2, 2

(2)

Hnh6-8 : Cn thu v t thu

A1 - Tit din u vo ca cn, mm2
A2- Tit din u ra ca cn (A2 > A1) , mm2
- Gc cn, o
Bng 6.16 : H s
A2/A1
2
4
6
10

10o

15o-40o 50o-60o

90o

120o

150o

180o

0,05
0,05
0,05
0,05

0,05
0,04
0,04
0,05

0,12
0,17
0,18
0,19

0,18
0,27
0,28
0,29

0,24
0,35
0,36
0,37

0,26
0,41
0,42
0,43

0,06
0,07
0,07
0,08

c.5 on ng hi t
on ng hi t l on ng gp t 2 dng khng kh tr ln. Thng thng ta gp
cc on ng hi t trong cc ng ht v, ng thi. Trn hnh 6-9 l cc trng hp thng
gp.

117

 tnh ton trong trng hp ny , tc c chn l tc on ng ra

Ac, Lc

As, Ls

As, Ls

Ac, Lc

Ab, Lb

As, Ls

Ac, Lc

Ab, Lb

(1)

Ab, Lb

(2)

(3)

A1b , L1b
Ac, Lc

A1b , L1b

Ac, Lc

Ac, Lc

As, Ls

Ab, Lb

A 2b , L 2b

A 2b , L 2b
(4)

(5)

(6)

Hnh 6-9: on ng hi t tit din ch nht

c.5.1 T hi t: ng nhnh trn ni vi ng chnh ch nht
Bng 6.17 : H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,63

-0,55

0,13

9,23

0,78

1,30

1,93

3,10

4,88

5,60

>6

-0,49

-0,21

0,23

0,60

1,27

2,06

2,75

3,70

4,93

5,95

Lb/Lc

Lb - Lu lng gi nhnh, m3/s

Lc- Lu lng gi tng (sau khi hi t), m3/s
- Tc khng kh u ra (sau khi hi t), m/s
* Cc gi tr m chng t mt phn p sut ng bin thnh p sut tnh v vt qu tn tht
c.5.2 ng nhnh ch nht ni vi ng chnh ch nht
Bng 6.18 : H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,75

-0,53

-0,03

0,33

1,03

1,10

2,15

2,93

4,18

4,78

>6

-0,69

-0,21

0,23

0,67

1,17

1,66

2,67

3,36

3,93

5,13

Ln/L

c.5.3 T hi t : ng nhnh hng gc 45o vi ng chnh ch nht

Bng 6.19 : H s , tnh cho ng nhnh

m/s

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

<6

-0,83

-0,68

-0,30

0,28

0,55

1,03

1,50

1,93

2,50

3,03

>6

-0,72

-0,52

-0,23

0,34

0,76

1,14

1,83

2,01

2,90

3,63

Ln/L

118

c.5.4 T hi t : Dng ch Y , tit din ch nht.

Bng 6.20.a : H s bc , tnh cho ng nhnh
Ab/As Ab/Ac Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0.25 0,25 -0,50 0

0,5
1,2
2,2
3,7
0,33 0,25 -1,2
-0,40 0,4
1,6
3,0
4,8
0,5
0,5
-0,50 -0,20 0
0,25
0,45
0,7
0,67 0,5
-1,0
-0,60 -0,2
0,1
0,30
0,6
1,0
0,5
-2,2
-1,50 -0,95 -0,5
0
0,4
1,0
1,0
-0,60 -0,30 -0,1
-0,04 0,13
0,21
1,33 1,0
-1,2
-0,80 -0,4
-0,2
0
0,16
2,0
1,0
-2,1
-1,4
-0,9
-0,5
-0,2
0
Ab - Tit din nhnh ng, mm2
As - Tit din vo ca ng chnh, mm2
Ac- Tit din ra ca ng chnh, mm2
Lb - Lu lng gi ng nhnh, m3/s
Lc - Lu lng tng u ra, m3/s
bc - H s tn tht cc b khi tnh theo ng nhnh t b n c
sc - H s tn tht cc b khi tnh theo ng nhnh t s n c
Bng 6.20.b : H s sc , tnh cho ng chnh

0,7

0,8

0,9

5,8
6,8
1,0
1,0
0,8
0,29
0,24
0,2

8,4
8,9
1,5
1,5
1,3
0,36
0,32
0,25

11
11
2,0
2,0
1,9
0,42
0,38
0,30

Ab/As Ab/Ac Lb/Lc

0,75
1,0
0,75
0,5
1,0
0,75
0,5

0,25
0,5
0,5
0,5
1,0
1,0
1,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,30
0,17
0,27
1,20
0,18
0,75
0,80

0,30
0,16
0,35
1,10
0,24
0,36
0,87

0,20
0,10
0,32
0,90
0,27
0,38
0,80

-0,10
0
0,25
0,65
0,26
0,35
0,68

-0,45
-0,08
0,12
0,35
0,23
0,27
0,55

-0,92
-0,18
-0,03
0
0,18
0,18
0,40

-1,5
-0,27
-0,23
-0,40
0,10
0,05
0,25

-2,0
-0,37
-0,42
-0,80
0
-0,08
0,08

-2,6
-0,46
-0,58
-1,3
-0,12
-0,22
-0,10

c.5.5 T hi t ch Y ng nhnh nghing gc vi ng chnh

Bng 6.21 : H s

15
30
45

L1b/Lc = L2b/Lc
0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

-2,6
-2,1
-1,3

-1,9 -1,3 -0,77 -0,30 0,10

-1,5 -1,0 -0,53 -0,10 0,28
-0,93 -0,55 -0,16 0,20 0,56

c.5.6 T hi t ch Y i xng tit din ch nht

Trong trng hp i xng :
R/Wc = 1,5
L1b/Lc = L2b/Lc = 0,5

119

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,41
0,69
0,92

0,67
0,91
1,3

0,85
1,1
1,6

0,97
1,4
2,0

1,0
1,6
2,3

Bng 6.22 : H s
A1b/Ac

0,5
0,23

1,0
0,07

c.6 on r nhnh
- on ng r nhnh l on ng m dng phn thnh 2 dng nh tr ln. Trong trng hp
ny tnh tn tht theo tc u vo ca on ng.
Trn hnh 6-10 trnh by cc trng hp thng gp ca on ng r nhnh, di y
l h s tr lc cc b cho tng trng hp c th :

c ,Lc

s ,Ls

Ac=A s

b ,L b

c ,Lc

Ac=A s

c ,Lc

(5)

A c=A s

s ,Ls

Ac=A s

b ,L b

(3)

c ,Lc

s ,Ls

Ac=A s

b ,L b

c ,Lc

s ,Ls

b ,L b

(2)

s ,Ls

b ,L b

Ac=A s

b ,L b

(1)

c ,Lc

c ,Lc

s ,Ls

c ,Lc

s ,Ls

A c=A s

b ,L b

(6)

(4)

s ,Ls

b ,L b
(7)

R=W

(8)

Hnh 6-10 : on ng r nhnh

c.6.1 T r nhnh 45o, ng chnh v ng nhnh ch nht
Bng 6.23 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c Lb/Lc
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,91
0,81
0,77
0,78
0,78
0,90
1,19
1,35
1,44

0,79
0,72
0,73
0,98
1,11
1,22
1,42
1,50

0,70
0,69
0,85
1,16
1,26
1,55
1,75

0,66
0,79
1,23
1,29
1,59
1,74

0,74
1,03
1,54
1,63
1,72

1,86
1,25
1,50
2,24

0,92
1,31
1,63

1,09
1,40

1,17

c.6.2 T r nhnh 45o, ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng

Bng 6.24 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61
0,46
0,43
0,39
0,34

0,61
0,50
0,43
0,57

0,54
0,62
0,77

0,53
0,73

0,68
120

0,6

0,7

0,8

0,9

1,2
0,37
0,64
0,85
0,98
1,07
0,83
1,4
0,57
0,71
1,04
1,16
1,54
1,36
1,18
1,6
0,89
1,08
1,28
1,30
-1,69
2,09
1,81
1,47
1,8
1,33
1,34
2,04
1,78
1,90
2,40
2,77
2,23
c.6.3 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht, khng c cnh hng
Bng 6.25 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c Lb/Lc
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

1,92

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,03
1,04
1,11
1,16
1,38
1,52
1,79
2,07
2,32

1,01
1,03
1,21
1,40
1,61
2,01
2,28
2,54

1,05
1,17
1,30
1,68
1,90
2,13
2,64

1,12
1,36
1,91
2,31
2,71
3,09

1,27
1,47
2,28
2,99
3,72

1,66
2,20
2,81
3,48

1,95
2,09
2,21

2,20
2,29

2,57

c.6.4 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht c cnh hng

Bng 6.26 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c Lb/Lc
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,58
0,67
0,78
0,88
1,12
1,49
2,10
2,72
3,42

0,64
0,76
0,98
1,05
1,48
2,21
3,30
4,58

0,75
0,81
1,08
1,40
2,25
2,84
3,65

1,01
1,18
1,51
2,29
3,09
3,92

1,29
1,70
2,32
3,30
4,20

1,91
2,48
3,19
4,15

2,53
3,29
4,14

3,16
4,10

4,05

c.6.5 T r nhnh , ng chnh v ng nhnh ch nht c nhiu cnh hng

Bng 6.27.a : H s , tnh cho ng nhnh
b/c Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,2
0,60
0,4
0,62
0,69
0,6
0,74
0,80
0,82
0,8
0,99
1,10
0,95
0,90
1,0
1,48
1,12
1,41
1,24
1,21
1,2
1,91
1,33
1,43
1,52
1,55
1,4
2,47
1,67
1,70
2,04
1,86
1,6
3,17
2,40
2,33
2,53
2,31
1,8
3,85
3,37
2,89
3,23
3,09
Bng 6.27.b : H s , tnh cho ng chnh

121

0,6

0,7

0,8

0,9

1,64
1,98
2,51
3,03

2,47
3,13
3,30

3,25
3,74

4,11

b/c 0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

0,04

0,07

0,12

0,13

0,14

0,27

0,30

0,25

0,03

c.6.6 T r nhnh , ng chnh ch nht, ng nhnh trn

Bng 6.28 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c Lb/Lc
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,00
1,01
1,14
1,18
1,30
1,46
1,70
1,93
2,06

1,07
1,10
1,31
1,38
1,58
1,82
2,06
2,17

1,08
1,12
1,20
1,45
1,65
2,00
2,20

1,13
1,23
1,31
1,51
1,85
2,13

1,26
1,39
1,56
1,70
2,06

1,48
1,64
1,76
1,98

1,71
1,80
1,99

1,88
2,00

2,07

c.6.7 T r nhnh , ng chnh ch nht, ng nhnh trn c on cn trn

Bng 6.29 : H s , tnh cho ng nhnh
b/c 0,4

0,5

0,75

1,0

1,3

1,5

0,83

0,90

1,0

1,1

1,4

0,80

c.6.8 T ch Y r nhnh , tit din ch nht

Bng 6.30.a : H s , tnh cho ng nhnh
Ab/As Ab/Ac Lb/Lc
0,25

0,25
0,33
0,50
0,67
1,00
1,00
1,33
2,00

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,55
0,35
0,62
0,52
0,44
0,67
0,70
0,60

0,50
0,35
0,48
0,40
0,38
0,55
0,60
0,52

0,60
0,50
0,40
0,32
0,38
0,46
0,51
0,43

0,85
0,80
0,40
0,30
0,41
0,37
0,42
0,33

1,20
1,30
0,48
0,34
0,52
0,32
0,34
0,24

1,80
2,00
0,60
0,44
0,68
0,29
0,28
0,17

3,10
2,80
0,78
0,62
0,92
0,29
0,26
0,15

4,40
3,80
1,10
0,92
1,20
0,30
0,26
0,17

6,00
5,00
1,50
1,40
1,60
0,37
0,29
0,21

Bng 6.30.b : H s , tnh cho ng chnh

Ab/As
0,25
0,33
0,5
0,67
1,00

Ab/Ac
0,25
0,25
0,50
0,50
0,50

Lb/Lc
0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

-0,10
0,08
-0,03
0,04
0,72

-0,03
0
-0,06
-0,02
0,48

-0,01
-0,02
-0,05
-0,04
0,28

0,05
-0,01
0
-0,03
0,13

0,13
0,02
0,06
-0,01
0,05

0,21
0,08
0,12
0,04
0,04

0,29
0,16
0,19
0,12
0,09

0,38
0,24
0,27
0,23
0,18

0,46
0,34
0,35
0,37
0,30

122

1,00
1,33
2,00

1,00
1,00
1,00

-0,02
0,10
0,62

-0,04
0
0,38

-0,04
0,01
0,23

-0,01
-0,03
0,13

0,06
-0,01
0,08

0,13
0,03
0,05

0,22
0,10
0,06

0,30
0,20
0,10

,L

A 1b

0,38
0,30
0,20

c.7 on ng r nhnh ch Y i xng

1b

,L

1b

c ,Lc

1b

c ,Lc

1b

Ac

2b

2b

,L

,L

2b

A 2b

2b

Hnh 6-11 :
(1)
(2)
on ng r
nhnh ch Y i xng
c.7.1 on ng ch Y i xng, nhnh r nghing vi nhnh chnh mt gc
Bng 6.31 : H s

15o
30o
45o
60o
90o

b/c
0,1
0,81
0,84
0,87
0,90
1,00

0,2
0,65
0,69
0,74
0,82
1,00

0,3
0,51
0,56
0,63
0,79
1,00

0,4
0,38
0,44
0,54
0,66
1,00

0,5
0,28
0,34
0,45
0,59
1,00

0,6
0,20
0,26
0,38
0,53
1,00

0,8
0,11
0,19
0,29
0,43
1,00

1,0
0,06
0,15
0,24
0,36
1,00

1,2
0,14
0,15
0,23
0,33
1,00

1,4
0,30
0,30
0,30
0,39
1,00

1,6
0,51
0,51
0,51
0,51
1,00

1,8
0,76
0,76
0,76
0,76
1,00

2,0
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00

c.7.1 on ng ch Y i xng, nhnh r vung gc nhnh chnh

Bng 6.32 : H s
A1b/Ac hay A2b/Ac
0,5
1,0
R/Wc
1,5
1,5
L1b/Lc hay L2b/Lc
0,5
0,5
0,30
0,25

c.8 Tn tht do cc vt chn

- Cc vt chn trn h thng ng ng ch yu l cc van iu chnh lu lng gi, van
chn la ...
Trn hnh 6-12 trnh by 3 dng van iu chnh ch yu
+ Van iu chnh dng cnh bm.
+ Van iu chnh dng cng (trn, ch nht)
+ Van iu chnh kiu l sch (song song hoc i nhau)
o

Ao
Ah
(1)

(2)

123
(3)

(4)

(5)

Hnh 6-12: Cc dng vt chn trn ng ng

c.8.1 Van iu chnh gi dng cnh bm trn hoc tit din (hnh 6-12, 1)
* Tit din trn
Bng 6.33 : H s
D/Do ,
0o
10o
20o
30o
40o
50o
60o
70o
75o
0,5
0,19 0,27 0,37 0,49 0,61 0,74 0,86 0,96 0,99
0,6
0,19 0,32 0,48 0,69 0,94 1,20 1,50 1,70 1,80
0,7
0,19 0,37 0,64 1,00 1,50 2,10 2,80 3,50 3,70
0,8
0,19 0,45 0,87 1,60 2,60 4,1
6,10 8,40 9,40
0,9
0,19 0,54 1,20 2,50 5,00 9,60 17,00 30
38
1,0
0,19 0,67 1,80 4,40 11,00 32,00 113
D- ng knh cnh van, mm
Do- ng knh ng, mm
- Gc nghing ca cnh iu chnh so vi tm ng.
* Tit din ch nht
Bng 6.34 : H s
Loi
H/W
,
10o
20o
30o
0o
Loi 1 < 0,25
0,04 0,30 1,1
3,0
Loi 1 0,251,0 0,08 0,33 1,2
3,3
Loi 2 > 1,0
0,13 0,35 1,3
3,6
Lu : H, W l chiu cao v rng ca tit din van.
- Loi 1 : C trc van song song cnh ln ca ng
- Loi 2 : C trc van song song cnh b ca ng
- - Gc nghing ca trc van vi tm ng

40o
8,0
9,0
10

50o
23
26
29

60o
60
70
80

80o
1,00
1,90
3,90
10
45
-

65o
100
128
155

c.8.2 Van iu chnh dng cng tit din trn (hnh 6-12, 2)
Bng 6.35 : H s
h/D
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
Ah/Ao
0,25
0,38
0,50
0,61
0,71
0,81
35
10
4,6
2,1
0,98
0,44

Ao - Tit din ng dn trn, m2

Ah - Tit din ca on ng khng b van iu chnh che, m2

0,8
0,90
0,17

0,9
0,96
0,06

c.8.3 Van iu chnh dng cng tit din ch nht (hnh 6-12, 3)
Bng 6.36 : H s
H/W
0,5
1,0
1,5
2,0

h/H
0,3
14
19
20
18

0,4
6,9
8,8
9,1
8,8

0,5
3,3
4,5
4,7
4,5

0,6
1,7
2,4
2,7
2,3
124

0,7
0,83
1,2
1,2
1,1

0,8
0,32
0,55
0,47
0,51

0,9
0,09
0,17
0,11
0,13

85o
1,00
1,90
4,1
10
50
-

70o
190
210
230

c.8.4 Van iu chnh dng l sch c cc cnh song song (hnh 6-12, 4)
Van iu chnh dng l sch cnh song song c biu th cc trng hp 1,3,4 trn
hnh 6-12
Bng 6.37 : H s
L/R

,
0o
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52

10o
0,79
0,85
0,92
0,92
0,92
1,00
1,00

20o
1,4
1,5
1,5
1,5
1,5
1,6
1,6

30o
2,3
2,4
2,4
2,4
2,5
2,6
2,7

0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,5
trong :
N - S cnh thng song song ca van.
W - Cnh song song trc quay ca van, mm
H- Chiu cao ca ng, mm
L - Tng chiu di ca cc cnh, mm
R- Chu vi ng ng lp t, mm
- Gc nghing ca cnh vi trc ng.
Ta c :

40o
5,0
5,0
5,0
5,4
5,4
5,4
5,4

50o
9
9
9
9
9
10
10

L
N .W
=
R 2.( H + W )

60o
14
16
18
21
22
24
28

70o
32
38
45
45
55
65
102

(6-19)

c.8.5 Van iu chnh dng l sch c cc cnh i nhau (hnh 6-12, 5)

Bng 6.38 : H s
L/R
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,5

,
0o
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52

10o
0,85
0,92
1,00
1,00
1,10
1,20
1,40

20o
2,1
2,2
2,3
2,3
2,4
2,7
3,0

30o
4,1
5,0
5,4
6,0
6,6
7,3
9,0

40o
9
11
13
14
18
21
28

50o
21
28
33
38
54
65
107

60o
73
100
122
148
188
245
361

70o
284
332
377
411
495
547
677

c.9 Tn tht u ra ca qut

c.9.1 Tn tht u ra ca qut khi thi vo khng gian rng
- Chiu di hiu dng Le
Le =
Le =

o . Ao
4500
Ao
350

khi > 13m/s

(6-20)

khi < 13m/s

(6-21)

trong :
Ab - Din tch ming ra ca qut v tr nh nht, m2
o - Tc khng kh trong ng dn, m/s
125

Le - Chiu di hiu dng, m

Ao - Din tch ng ng , m2
L - Chiu di ca on ng thng u ra ca qut, m
Bng 6.39 : H s
Ab/Ao
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

L/Le
0
2,0
2,0
1,0
0,8
0,47
0,22
0

0,12
1,0
1,0
0,66
0,40
0,22
0,14
0

0,25
0,40
0,40
0,33
0,14
0,10
0
0

0,50
0,18
0,18
0,14
0
0
0
0

>1
0
0
0
0
0
0
0

c.9.2 Tn tht u ra ca qut khi thi vo cc ct

C 2 dng u ht ca qut
- Qut c 01 ca ht
- Qut c 02 ca ht
Khi u ra ca qut ni vi ct lin tc. Ta c 4 trng hp xy ra

D
B
A

Hnh 6-13 : Cc v tr lp t ct u ra
Bng 6.40 : H s u ra qut c 1 ca ht
Ab/Ao V tr L/Le
co
0
0,12
2,7
3,2
A
3,3
4,0
B
4,8
5,8
C
0,4
4,8
5,8
D
1,9
2,3
A
2,4
2,8
0,5
B
3,3
4,0
C
3,3
4,0
D
1,3
1,6
A
1,7
2,0
0,6
B
2,4
2,9
C
2,4
2,9
D
0,88
1,1
A
1,1
1,3
0,7
B
1,6
2,0
C
1,6
2,0
D

0,25
1,8
2,2
3,2
3,2
1,3
1,6
2,2
2,2
0,88
1,1
1,6
1,6
0,60
0,72
1,1
1,1

126

0,5
0,84
1,0
1,5
1,5
0,60
0,72
1,0
1,0
0,40
0,52
0,76
0,76
0,28
0,36
0,52
0,52

> 1,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

0,8

A
B
C
D

0,76
0,96
1,4
1,4

0,64
0,80
1,2
1,2

0,44
0,52
0,76
0,76

0,20
0,24
0,36
0,36

0
0
0
0

0,25
1,8
2,8
3,2
2,7
1,3
2,0
2,2
1,9
0,88
1,4
1,6
1,4
0,60
0,90
1,1
0,92
0,44
0,65
0,76
0,65
0,32
0,55
0,78
0,54
0,32
0,45
0,56
0,48

0,5
0,84
1,3
1,5
1,3
0,60
0,90
1,0
0,88
0,40
0,65
0,76
0,65
0,28
0,45
0,52
0,44
0,20
0,30
0,36
0,31
0,16
0,25
0,54
0,24
0,16
0,20
0,28
0,24

> 1,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

Bng 6.41 : H s u ra qut c 2 ca ht

Ab/Ao

0,4
0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

V tr
co
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D

L/Le
0
3,2
5,0
5,8
4,9
2,3
3,6
4,0
3,4
1,6
2,5
2,9
2,5
1,1
1,7
2,0
1,7
0,76
1,2
1,4
1,2
0,60
0,94
1,1
0,95
0,56
0,85
1,0
0,85

0,12
2,7
4,2
4,8
4,1
1,9
3,0
3,3
2,8
1,3
2,1
2,4
2,1
0,88
1,4
1,6
1,4
0,64
1,0
1,2
0,99
0,48
0,80
0,92
0,78
0,48
0,70
0,84
0,71

c.10 Tn tht u vo ca qut

c.10.1 ng ht tit din trn, ni ct lin tc, cch ming ht qut on L
Bng 6.42 : H s
L/D
R/D
0
2
>5
0,40
0,80
1,4
0,75
0,33
0,66
1,2
1,0
0,33
0,60
1,1
1,5
0,33
0,53
1,0
2,0
0,22
0,40
0,66
3,0
127

R - Bn knh cong tm ct, m

D- ng knh ng ht, m
L- Khong cch t ming ht ca qut ly tm ti ct, m
c.10.2 ng ht tit din trn, ni ct thng gc hoc ct ghp t nhiu mnh, cch ming ht
mt khong L
- Ct thng gc:
Bng 6.43: H s
L/D

0
3,2

2
2

>5
1

- Ct thng gc ghp t 3 v 4 on on:

Bng 6.44 : H s
R/D
0,50
0,75
1,0
1,5
2,0
3,0

L/D
0
2,5
1,6
1,2
1,1
1,0
0,8

L/D
0
1,8
0,50
1,4
0,75
1,2
1,0
1,1
1,5
1,0
2,0
0,66
3,0
a) Ct ghp t 3 mnh
R/D

2
1,6
1,0
0,66
0,66
0,53
0,47

>5
0,80
0,47
0,33
0,33
0,33
0,26

2
1,0
0,80
0,66
0,60
0,53
0,40

>5
0,53
0,40
0,33
0,33
0,33
0,22

b) Ct ghp t 4 mnh
c.10.2 ng ht tit din vung, ni ct cong lin tc qua on ng thng di L v on ng
chuyn i tit din vung-trn
Bng 6.45 : H s
R/D
0,50
0,75
1,0
1,5
2,0

L/D
0
2,5
2,0
1,2
1,0
0,8

R/D
2,5
1,6
1,2
0,66
0,57
0,47

>6
0,80
0,66
0,33
0,30
0,26

0,50
1,0
1,5
2,0

L/D
0
0,80
0,53
0,40
0,26

2,5
0,47
0,33
0,28
0,22

>6
0,26
0,18
0,16
0,14

d. Xc nh h tn tht cc b theo chiu di tng ng

Theo nh ngha chiu di tng ng l chiu di ca on ng thng c tit din
bng tit din tnh ton ca chi tit gy nn tn tht cc b, nhng c tn tht tng ng
nhau . Hay
lt = .dt /
(6-22)
pc = lt . p1
d.1 Chiu di tng ng ca ct trn
Bng 6.46 : Chiu di tng ng lt
Dng ct trn
- Ct 90o, cong lin tc
- Ct 90o, ghp t 3 on

R/d
1,5
1,5
128

a = lt/d
9
17

- Ct 90o, ghp t 5 on
- Ct 45o, ghp t 3 on
- Ct 45o, cong lin tc
- Ct thng gc
+ C hng dng
+ Khng c hng dng

1,5
1,5
1,5

12
6
4,5
22
65

Trong :
R - Bn knh cong ca tm ct, mm
d- ng knh tit din ct, mm
d.2 Chiu di tng ng ca ct ch nht
Bng 6.47 : Chiu di tng ng lt
Dng ct trn
- Ct cong 90o, khng cnh
hng R=1,25 W

Hnh dng

-Ct cong 90o, 1 cnh

hng dng, R = 0,75.W
-Ct cong 90o, 2 cnh
hng dng, R = 0,75.W
-Ct cong 90o, 3 cnh
hng dng, R = 0,75.W
-Ct thng gc 90o, c
nhiu cnh hng
-Ct thng gc 90o, nhiu
cnh hng dng kh ng

W/H
0,5
1
3
6
0,5
1
3
6
0,5
1
3
6
0,5
1
3
6
0,5
1
3
6
0,5
1
3
6

lt/d
5
7
8
12
8
10
14
18
7
8
10
12
7
7
8
10
8
10
12
13
6
8
9
10

6.1.2.3 Tnh ton thit k ng ng dn khng kh.

1) Cc phng php thit k knh gi
Cho ti nay c rt nhiu phng php thit k ng ng gi . Tuy nhin mi
phng php c nhng c im ring. La chn phng php thit k no l tu thuc vo
c im cng trnh, thi quen ca ngi thit k v cc thit b ph tr i km ng ng.
Ngi ta thng s dng cc phng php ch yu sau y:
- Phng php tnh ton l thuyt : Phng php ny da vo cc cng thc l thuyt
trn y , nhm thit k mng ng ng tho mn yu cu duy tr p sut tnh khng i.
y l phng php c th coi l chnh xc nht. Tuy nhin phng php ny tnh ton kh
phc tp.

129

- Phng php gim dn tc . Ngi thit k bng kinh nghim ca mnh ch ng thit
k gim dn tc theo chiu chuyn ng ca khng kh trong ng ng. y l phng
php thit k tng i nhanh nhng ph thuc nhiu vo ch quan ngi thit k.
- Phng php ma st ng u : Thit k h thng knh gi sao cho tn tht trn 1 m chiu
di ng ng u nhau trn ton tuyn, bt c tit din no v bng tn tht trn 1m chiu
di on ng chun. y l phng php c s dng ph bin nht, nhanh v tng i
chnh xc.
- Phng php phc hi p sut tnh
Phng php phc hi p sut tnh xc nh kch thc ca ng dn sao cho tn tht p sut
trn on ng bng gia tng p sut tnh do s gim tc chuyn ng ca khng
kh sau mi nhnh r .
Phng php ny tng t phng php l thuyt nhng y thit k ngi ta
ch yu s dng cc th.
Ngoi cc phng php trn ngi ta cn s dng mt s phng php sau y :
- Phng php T
- Phng php tc khng i
- Phng php p sut tng.

2) Phng php thit k l thuyt

Ni dung ca phng php nh sau
Da vo phng trnh (6-5) tin hnh thit k mng ng ng m bo p sut tnh khng
i tt c cc ca r nhnh ca ton tuyn ng (H=0) .
Cc bc thit k:
Bc 1 - Chn tc on ng u tin 1 . Da vo lu lng gi, xc nh kch thc ca
on ng u tin.
Bc 2 - Xc nh tc cc on tip theo 2 da vo phng trnh :
(21 - 22)/2 - p12 = 0
trong p12 tng tn tht p sut tnh t im phn nhnh th nht n im phn nhnh
th 2, bao gm tn tht ma st v cc tn tht cc b. Trong cng thc ny cn lu l cc
tn tht c tnh theo tc 2, v vy xc nh 2 cn phi tnh lp.
Da vo lu lng on k tip, xc nh kch thc on
F2 = L2/2
Bc 3 - Tip tc xc nh tun t tc v kch thc cc on k tip cho n on cui
cng ca tuyn ng nh tnh bc 2
Phng php l thuyt c cc c im sau:
- Cc kt qu tnh ton chnh xc, tin cy cao.
- Tnh ton tng i di v phc tp, nn thc t t s dng.

3)

Phng php gim dn tc

Ni dung ca phng php gim dn tc l ngi thit k bng kinh nghim ca

mnh la chn tc trn c s n cho php v ch ng gim dn tc cc on k
tip dc theo chiu chuyn ng ca khng kh.
Phng php gim dn tc c thc hin theo cc bc sau :
Bc 1 : Chn tc trn knh chnh trc khi r nhnh 1.
Ch ng gim dn tc gi dc theo tuyn ng chnh v ng r nhnh 2,
3... n

Bc 2:
Trn c s lu lng v tc trn mi on tin hnh tnh ton kch thc
ca cc on .
Fi = Li/i
Bc 3 :
130

Da vo th xc nh tn tht p sut theo tuyn ng di nht (tuyn c tr

lc ln nht) . Tng tr lc theo tuyn ny l c s chn qut.
Phng php gim dn tc c nhc im l ph thuc nhiu vo ch quan ca
ngi thit k, v th cc kt qu l rt kh nh gi.
y l mt phng php n gin, cho php thc hin nhanh nhng i hi ngi
thit k phi c kinh nghim.

4) Phng php ma st ng u
Ni dung ca phng php ma st ng u l thit k h thng knh gi sao cho tn
tht p sut trn 1m chiu di ng ng bng nhau trn ton tuyn ng. Phng php ny
cng m bo tc gim dn v thng hay c s dng cho knh gi tc thp vi
chc nng cp gi, hi gi v thi gi.
C hai cch tin hnh tnh ton
- Cch 1 : Chn tit din on u ni gn qut lm tit din in hnh, chn tc
khng kh thch hp cho on . T xc nh kch thc, tn tht ma st trn 1m chiu
di ca on ng in hnh. Gi tr tn tht c coi l chun trn ton tuyn ng.
- Cch 2 : Chn tn tht p sut hp l v gi nguyn gi tr trn ton b h thng
knh gi. Trn c s lu lng tng on bit tin hnh xc nh kch thc tng on.
Cch 2 c nhc im l la chn tn tht th no l hp l. Nu chn tn tht b th
kch thc ng ng ln, nhng nu chn tc ln s gy n, chi ph vn hnh tng.
Trn thc t ngi ta chn cch th nht . Sau y l cc bc thit k:
Bc 1 : La chn tit din u lm tit din in hnh. Chn tc cho tit
din v tnh kch thc on ng in hnh : din tch tit din f, kch thc cc cnh a,b
v ng knh tng ng dt.
T lu lng v tc tin hnh xc nh tn tht p sut cho 1 m ng tit
din in hnh (da vo th hnh 6-4) . Gi tr c c nh cho ton tuyn.
Bc 2 :
Trn c s tn tht chun tnh kch thc cc on cn li da vo lu lng
bit. Ngi ta nhn thy vi iu kin tn tht p sut khng i th vi mt t l % lu
lng so vi tit din in hnh s c t l phn trm tng ng v tit din. qu trnh
tnh ton c d dng v thun tin ngi ta xy dng mi quan h t l % tit din so
vi on ng in hnh theo t l % lu lng cho bng 6-48.
Bc 3 :
Tng tr lc on ng c chiu di tng ng ln nht l c s chn
qut dn lnh.
Bng 6-48 : Xc nh t l phn trm tit din theo phng php ma st ng u
Lu
lng, %
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Tit din
%
2,0
3,5
5,5
7,0
9,0
10,5
11,5
13,0
14,5
16,5
17,5
18,5
19,5

Lu
lng, %
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38

Tit din
%
33,5
34,5
35,5
36,5
37,5
39,0
40,0
41,0
42,0
43,0
44,0
45,0
46,0

Lu
lng, %
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
131

Tit din
%
59,0
60,0
61,0
62,0
63,0
64,0
65,0
65,5
66,5
67,5
68,0
69,0
70,0

Lu
lng, %
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88

Tit din
%
81,0
82,0
83,0
84,0
84,5
85,5
86,0
87,0
87,5
88,5
89,5
90,0
90,5

14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

91,5
92,0
93,0
94,0
94,5
95,0
96,0
96,5
97,5
98,0
99,0
100

89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100

71,0
71,5
72,5
73,5
74,5
75,5
76,5
77,0
78,0
79,0
80,0
80,5

64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75

47,0
48,0
49,0
50,0
51,0
52,0
53,0
54,0
55,0
56,0
57,0
58,0

39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

20,5
21,5
24,0
24,0
25,0
26,0
27,0
28,0
29,5
30,5
31,5
32,5

- Phng php ma st ng u c u im l thit k rt nhanh, ngi thit k

khng bt buc phi tinh ton tun t t u tuyn ng n cui m c th tnh bt c on
ng no tu , iu ny c ngha trn thc t thi cng cng trng.
- Phng php ma st ng u cng m bo tc gim dn dc theo chiu
chuyn ng, c tin cy cao hn phng php gim dn tc .
- Khng m bo phn b lu lng u trn ton tuyn nn cc ming thi cn phi
b tr thm van iu chnh.
- Vic la chn tn tht cho 1m ng kh khn. Thng chn p= 0,5 - 1,5 N/m2 cho
1 m ng
- Phng php ma st ng u c s dng rt ph bin.
V d 1:
Gi s c 08 mt knh gi thi c 8 ming thi vi cc c im trn hnh 6-14. Lu
lng yu cu cho mi ming thi l 0,32 m3/s. Thit k h thng knh gi .
C

5m

5m

VC

5m
VC

VC

VC

5m

H
VC

VC

l=0,32 m3/s

5m

12m

VC

5m

12m

VC

A L=2,56 m3/s

Hnh 6-14 : S ng ng
Bc 1: Chn v xc nh cc thng s tit din in hnh
- Chn on u tin AB lm tit din in hnh. Lu lng gi qua tit din u l
L1 = 8 x 0,32 = 2,56 m3/s
- Chn tc on u 1 = 8 m/s
- Din tch tit din on ng u : f1 = L1/1 = 2,56 / 8 = 0,32 m2
- Chn kch thc on u : 800x400mm
- Tra bng (6-3) ta c ng knh tng ng : dt = 609mm
- Da vo lu lng L1 = 2560 L/s v dt = 609mm tra th ta c tn tht
p1 = 1,4 Pa/m.
Bc 2 : Thit k cc on ng
132

Trn c s t l phn trm lu lng ca cc on k tip ta xc nh c t l

phn trm din tch ca n, xc nh kch thc ai x bi ca cc on , xc nh din tch
thc v tc thc.
Bng 6-49 : Kt qu tnh ton
Lu lng
%
m3/s
AB
100
2,56
BC
87,5 2,24
CD
75
1,92
DE
62,5 1,60
EF
50
1,28
FG
37,5 0,96
GH
25
0,64
HK
12,5 0,32
Bc 3 : Tnh tng tr lc
Bng 6.50
on
Chi tit
on

AB
BC
CD
DE
EF
FG
GH
HK

ng ng
ng ng
Ct
ng ng
ng ng
ng ng
ng ng
ng ng
Ct
ng ng

Tit din
%
m2
100 0,32
90,2 0,289
80,5 0,258
70
0,224
58
0,186
46
0,147
32,5 0,104
19,5 0,062

Tc
8 m/s
7,76
7,45
7,14
6,90
6,52
6,15
5,13

Kch thc
a x b (mm)
800 x 400
725 x 400
600 x 400
550 x 400
475 x 400
475 x 300
350 x 300
300 x 200

dt , mm

Chiu di, m

609
583

5
12

533
511
476
410
354

5
5
5
5
12

Chiu di
tng ng,
m
4,1

2,5
266

Tng chiu di tng ng ca on AK l 60,6m bao gm cc on ng thng v chiu

di tng ng ca cc ct.
Tng tr lc ng ng :
p = 60,6 x 1,4 = 84,84 Pa

5) Phng php phc hi p sut tnh

Ni dung ca phng php phc hi p sut tnh xc nh kch thc ca ng dn sao
cho tn tht p sut trn on ng bng gia tng p sut tnh do s gim tc
chuyn ng ca khng kh sau mi nhnh r.
Phng php phc hi p sut tnh c s dng cho ng cp gi, khng s dng cho
ng hi. V thc cht ni dung ca phng php phc hi p sut tnh ging phng php l
thuyt , tuy nhin y ngi ta cn c vo cc th xc nh tc on ng k tip.
Cc bc tnh thit k :
Bc 1: - Chn tc hp l ca on ng chnh ra khi qut 1 v tnh kch thc
on ng .
Bc 2: Xc nh tc on k tip nh sau
- Xc nh t s Lt/Q0,61 da vo tnh ton hoc th (hnh 6-16) cho on
ng u.
trong
Lt - Chiu di tng ng ca on u gm chiu di thc ng ng cng vi chiu di
tng ng tt c cc ct.
133

Q - lu lng gi trn on u
- Da vo tc on u 1 v t s a = Lt/Q0,61 , theo th hnh (6-13)
xc nh tc on ng tip theo , tc l tc sau on r nhnh th nht 2.
- Xc nh kch thc on ng th 2
F2 = L2/2
Bc 3: Xc nh tc v kch thc on k tip nh xc nh vi on th 2
* c im ca phng php phc hi p sut tnh
- m bo phn b lu lng u v do h thng khng cn van iu chnh.
- Tc cui tuyn ng thp hn nn m bo n cho php.
- Khi lng tnh ton tng i nhiu.
- Kch thc ng ng ln hn cc cch tnh khc nht l cc on r nhnh, nn
chi ph u t cao.
V d 2:
Thit k h thng knh dn gi cho h thng knh gi gm 4 ming thi , mi ming c lu
lng gi l 0,9 m3/s. Kch thc cc on nh trn hnh 6-15.
B

QUA
T

15m

12m

10m

E
11m

A
0,9m3/s

0,9m3/s

0,9m3/s

0,9m3/s

Hnh 6-15 : S ng ng
* Xc nh cc thng s on u
- La chn tc on AB : 1 = 12 m/s
- Lu lng gi : Q1 = 4 x 0,9 = 3,6 m3/s
- Tit din on u : F1 = 3,6/12 = 0,3m2
- Kch thc cc cnh 600 x 500mm
- Tra bng ta c ng knh tng ng : dt = 598 mm
- Tn tht cho 1m ng : 0,4 Pa/m
* Xc nh tc v kch thc on tip
- T s a= L/Q0,61 : L1/Q0,61 = 49 / 7628 0,61 = 0,211
- Xc nh 2 theo th vi 1 =7628 FPM v L/Q0,61 = 0,211 : 2 = 2000 FPM
hay 2 = 10,16 m/s
* Xc nh cc on k tip mt cch tng t bc 2 v ghi kt qu vo bng di y
Bng 6-51 : bng kt qu tnh ton
Tit din Lu lng

Tc

L/Q0,61

Lt

m3/s

CFM

m/s

FPM

FT

AB

3.6

7628

12

2362

15

49

0.211

BC

2.7

5721

10.16

2000

12

39

0.201

CD

1.8

3814

8.53

1680

10

33

0.214

DE

0.9

1907

7.32

11

36

0.360

134

Hnh 6-16 : th xc nh tc on ng k tip

6.2 THIT K H THNG MING THI

V MING HT
6.2.1 Cc c s l thuyt
6.2.1.1 Cu trc lung khng kh trc mt ming thi
* Tnh hnh chuyn ng khng kh trong phng
Qu trnh trao i nhit m trong phng thc hin ch yu nh chuyn ng ca
khng kh trong phng, cc chuyn ng bao gm:
- Chuyn ng i lu t nhin : ng lc gy nn chuyn ng i lu t nhin l
s chnh lch nhit v m gia cc vng khc nhau trong phng. Khng kh nng v
kh nh hn nn thot ln cao v khng kh lnh nng hn s chm xung. Thc t chuyn
ng i lu t nhin ch yu l do chnh lch nhit , khi nhit chnh lch cng cao th
chuyn ng cng mnh.
- Chuyn ng i lu cng bc : Do qut to nn v ng vai tr quyt nh trong
vic trao i khng kh trong nh.
- Chuyn ng khuych tn : Ngoi 2 dng chuyn ng i lu t nhin v cng bc,
khng kh trong phng cn tham gia chuyn ng khuych tn. Chuyn ng khuych tn l
s chuyn ng ca khng kh ng yn vo mt lung khng kh ang chuyn ng.
Chuyn ng khuch tn c ngha ln trong vic gim tc ca dng khng kh sau khi
ra khi ming thi, lm ng u tc khng kh trong phng v gy ra s xo trn cn
thit trn ton b khng gian phng.
* Lung khng kh t mt ming thi trn
Mt dng khng kh thi vo mt th tch khng gian no v chon y th tch
y gi l lung khng kh.
Khi nghin cu lung khng kh c thi ra t mt ming thi trn ng knh do, tc
thi trung bnh ra ming thi l vo ngi ta nhn thy:
135

- Do chuyn ng khuych tn ca khng kh trong phng nn tit din lung cng ra xa

cng ln .
- Phn b tc trn lung ban u c dng hnh thang chiu cao l vo, sau chuyn dn dng
tam gic v tc tm gim dn.

vo

vo

vmax

do

vo

xd
x

Hnh 6-17 :
Cu trc lung khng kh u ra ming thi
Trn hnh 6-17 l cu trc ca lung khng kh u ra mt ming thi trn.
Ngi ta xc nh c tc ca lung khng kh ti mt v tr cch ming thi mt
khong x nh sau
- i vi ming thi trn
+ Tc cc i ti tm
v max = v o

3,29
2x
tg
1+
do

(6-23)

+ Tc trung bnh
vTB = v o

0,645
= 0,2.v max
2x
1+
tg
do

(6-24)

- i vi ming thi dt
Ming thi dt l ming thi m cnh ln ln gp t nht 5 ln cnh b ao > 5.bo
+ Tc cc i ti tm
1,88

v max = v o

1+

(6-25)

2. x
tg
bo

+ Tc trung bnh
vTB = v o

0,78
2. x
1+
tg
bo

136

0,4.v max

(6-26)

 - L gc khuych tn ca on u : o = 14o30' vi ming thi trn v o =

12 40' vi ming thi dt.
do, bo - ng knh ca ming thi trn v chiu nh ca ming thi dt
Mun lung khng kh i xa cn chn m ln, tc lung suy gim chm v
khi cn lung i gn th chn m nh, lung suy gim tc nhanh. V vy trong cc x
nghip cng nghip khi khng gian iu ha rng, tc cho php ln c th chn ming
thi dt, cn trong cc phng lm vic, phng khng gian thng hp, trn thp, tc cho
php nh th nn chn ming thi kiu khuych tn hoc c cc cnh hng .
o

6.2.1.2 Cu trc ca dng khng kh gn ming ht.

Khc vi lung khng kh trc cc ming thi, lung khng kh trc cc ming ht
c 2 c im khc c bn:
- Lung khng kh trc ming thi c gc khuych tn nh, lung khng kh trc
ming thi chim ton b khng gian pha trc n .
- Lu lng khng kh trong lung trc ming thi tng dn do hin tng khuych
tn , lu lng ca lung trc ming ht coi nh khng i.
Do 2 c im trn nn khi i ra xa, cch ming ht mt khong x no th tc
gim rt nhanh so vi trc ming thi. Nn c th ni lung khng kh trc ming ht
trit tiu rt nhanh.
Tc trn trc ca lung khng kh trc ming ht xc nh theo cng thc sau :
Vx = kH.vo.(do/x)2
(627)
Vo - Tc khng kh ti u vo ming ht, m/s
Do - ng knh ca ming ht
X - Khong cch t ming ht ti im xc nh
KH - H s ph thuc dn ming ht
Bng 6-52: Xc nh h s kH
S
Dng
Tit din ngang
Trn, vung Dt
0,06
0,12
- Lp nh ln cao
Gc khuych tn >
o
180 , mp c cnh
0,12
0,24
- Lp st tng, trn
=180o, C mt bch
o
0,24
0,48
- Lp gc
=90 , b tr gc
T gi tr kH ta c nhn xt l tc khng kh ti tm lung trc ming thi gim
rt nhanh khi tng khong cch x. V d di vi ming thi trn, kh b tr nh ln khi
tng (gc khuych tn > 180o ) khi x=do th vx = 0,06.vo tc khng kh ti tm lung
ch cn 6% tc u vo ming ht.
Vi cc kt qu trn ta c th rt ra kt lun sau :
- Ming ht ch gy xo ng khng kh ti mt vng rt nh trc n v do hu
nh khng nh hng ti s lun chuyn khng kh trong phng. V tr ming ht khng
nh hng ti vic lun chuyn khng kh.
- Vic b tr cc ming ht ch c ngha v mt thm m . to iu kin ht
c u gi trong phng v vic thi kit cc cht c hi cn to ra s xo trn trong
phng nh qut hoc lung gi cp.

6.2.2 Ming thi, ming ht v la chn lp t

6.2.2.1. Yu cu ca ming thi v ming ht
- C kt cu p, hi ho vi trang tr ni tht cng trnh , d dng lp t v tho d
137

- Cu to chc chn, khng gy ting n .

- m bo phn phi gi u trong khng gian iu ho v tc trong vng lm
vic khng vt qu mc cho php.
- Tr lc cc b nh nht.
- C van diu chnh cho php d dng iu chnh lu lng gi. Trong mt s trng
hp ming thi c th iu chnh c hng gi ti cc v tr cn thit trong phng.
- Kch thc nh gn v nh nhng, c lm t cc vt liu m bo bn p v
khng r
- Kt cu d v sinh lau chi khi cn thit.

6.2.2.2. Phn loi

Ming thi v ming ht c rt nhiu dng khc nhau.
a) Theo hnh dng
- Ming thi trn.
- Ming thi ch nht, vung
- Ming thi dt
b) Theo cch phn phi gi
- Ming thi khuych tn
- Ming thi c cnh iu chnh n v i
- Ming thi kiu l sch
- Ming thi kiu chn ma
- Ming thi c cnh c nh.
- Ming thi c l
- Ming thi kiu li
c) Theo v tr lp t
- Ming thi gn trn.
- Ming thi gn tng.
- Ming thi t nn, sn.
d) Theo vt liu
- Ming thi bng thp
- Ming thi nhm c.
- Ming thi nha.

6.2.2.3 Cc loi ming thi thng dng

1) Ming thi kiu khuych tn gn trn (ceiling diffuser)
L loi ming thi c s dng ph bin nht v n gin v b mt p. Thng c gn
trn trn, dng khng kh khi i qua ming thi s c khuych tn rng ra theo nhiu
hng nn tc khng kh ti vng lm vic nhanh chng gim nh v ng u. Nh vy
ming thi kiu khuych tn thng c s dng nhiu trong cc cng s, phng lm vic,
phng ng khi m cao laphng thp.

138

Hnh 6-18 : Cu to ming thi khuych tn

Trn hnh 6-18 l cu to ca ming thi kiu khuch tn. Cc b phn chnh gm phn v
v phn cnh. Cc cnh nghing mt gc t 30, 45 v 60o, nhng ph bin nht l loi
nghing 45o. B phn cnh c th tho ri v sinh cng nh thun tin khi lp ming thi.
Ming thi khuych tn c th c 1, 2, 3 hoc 4 hng khuych tn (hnh 6-19), ngi thit
k c th d dng chn loi tu b tr ti cc v tr khc nhau. V d khi lp t gia
phng chn loi a, tng chn loi b, gc phng th chn loi c, cui hnh lanh th
chn loi d.
Ming thi khuych tn thng c dng hnh vung, ch nht hoc trn. La chn
kiu no l tu thuc vo cng trnh c th v s thch ca khch hng. Vi hnh dng nh
vy nn chng rt d lp t ln trn. C th phi kt hp vi cc b n hnh th khc nhau
to nn mt mt bng trn p. C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi
khuych tn ACD ca hng HT Air Grilles trn bng 6-50.
* Vt liu
- Cnh thng lm t nhm nh hnh dy 1,2 mm hoc tn
- Khung lm nhm nh hnh dy 1,5mm hoc tn
- Sn tnh in theo mu khch hng

a)

b)

c)
6-19 : Cc loi ming thi kiu khuych tn

d)

2) Ming thi c cnh chnh n v i (Single and double Deflection

Register)
Trn hnh 6-20 l ming thi cnh chnh n v cnh chnh i.
c im s dng :
- Thng s dng lm ming ht . C th lm ming thi khi cn lu lng ln.
- c lp trn trn, tng hoc trn ng gi
- Khi lm ming ht cn lp thm phin lc.
- Cc cnh c th iu chnh gc nghing tu theo yu cu s dng.
- Tu theo v tr lp t m chn loi cnh n hay cnh i cho ph hp
Vt liu v mu sc
- Cnh lm t nhm nh hnh dy t 1 n 1,5mm hoc tn.
- Khung l t nhm nh hnh dy 1,5mm hoc 2,0mm hoc tn
- Sn tnh in mu trng hoc mu khc theo yu cu khch hng.
C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi c cnh chnh i ARS ca hng HT
Air Grilles trn bng 6-51.

139

a) Ming gi c cnh chnh n

Ming gi c cnh chnh i
Hnh 6-20 : Ming gi c cnh chnh

b)

3) Ming thi di khuych tn

Ming thi di kiu khuych tn lm t vt liu nhm nh hnh. C kch thc tng
ng cc hp n trn nn c kh nng to ra mt bng trn hi ho , p. Cc cnh hng
cho php d dng iu chnh gi ti cc hng cn thit trong khong 0 n 180o. Ming thi
c t 1 n 8 khe thi gi. Kch thc chun ca cc khe l 20 v 25 mm. Cc cnh hng
gi cn ng vai tr l van chn, khi cn thit c th chn hon ton mt ming thi hay mt
khe bt k. C th d dng iu chnh cnh hng ngay c khi ming thi c lp t,
ph hp vi tt c cc loi trn.
C th tham kho cc c tnh k thut ca ming thi di khuych tn ALD ca hng HT
Air Grilles trn bng 6-52.

a) Ming thi c 1 khe gi

Hnh 6-21 : Ming thi di kiu khuych tn

b) Ming thi c 2 khe gi

4) Ming gi di kiu l sch (Linear Bar Grille)

Ming thi di kiu l sch c thit k t nhm nh hnh c kh nng chng n
mn cao. B mt c ph lp men chng try xc. Ming thi di kiu l sch c s
dng rt ph bin cho h thng lnh, si v thng gi. N c thit k cung cp lu
lng gi ln nhng vn m bao n v tn tht p sut c th chp nhn c.
Ming thi di kiu l sch c thit k ch yu lp t trn cc tng cao. C th
s dng lm ming ht hay ming thi. nghing ca cnh t 0o n 15o.
Khong cch chun gia cc tm cnh l 12mm. T pha trc ming thi c th iu
chnh m ca van iu chnh pha sau nh inh vt t gc.

140

Hnh 6-22 : Cu to ming gi di kiu l sch

5) Ming gi kiu l sch cnh c nh (Fixed louvre Grille ) - AFL

Ming gi kiu l sch cnh c nh AFL c th s dng gn tng hay trn. N c thit
k thng lm ming hi gi v ht x , c lu lng gi ln, nhng tr lc v n b .
C th s dng lm tm ngn cch gia cc phng m vn m bo thng thong.
Cc cnh ming gi nghing 45o v cch khong 18mm t vt liu nhm nh hnh c
dy t 1,0mm n 1,5mm.
Khung lm bng nhm nh hnh hoc tn dy 1,5mm. Ton b c sn tnh in
mu trng hay theo yu cu ca khch hng.

Hnh 6-23 : Cu to ming gi kiu l sch cnh c nh

6) Ming gi l sch kiu chn ma cnh n

* c im s dng:
- Ming gi l sch cnh n c 2 loi : Loi cnh 1 lp v cnh 2 lp (hnh 6-22).
- c s dng lm ming thi gi , ming ht hoc tm ngn gia phng v ngoi tri.
c gn ln tng bo v cho ni s dung khng b nh hng bi thi tit bn ngoi.
Ming gi c th gn thm li chn cn trng.
- Cc cnh c nghing 45o v c c nh.
* Vt liu lm cnh
- Cnh c lm t nhm nh hnh hoc tn dy 2mm. Khung lm bng nhm nh hnh
dy 23mm hoc tn.
- Ton b c sn tnh in mu trng hoc theo yu cu ca khch hng.

a) Cnh n 1 lp
Hnh 6-24 : Ming gi l sch kiu chn ma cnh n

7) Ming gi l sch cnh i

* c im s dng:
141

b) Cnh n 2 lp

- Ming gi l sch cnh i c 2 loi : Loi cnh i 1 lp v cnh i 2 lp (hnh 623).

- c s dng lm tm ngn trn tng, hoc ca ra vo ti v tr ngn cc gia cc ni s
dng. C tc dng ngn cch nh snh lt vo ni s dng m vn m bo thng thong.
* Vt liu lm cnh
- Cnh c lm t nhm nh hnh hoc tn dy 1mm. Khung lm bng nhm nh hnh
dy 1,52mm hoc tn.
- Ton b c sn tnh in mu trng hoc theo yu cu ca khch hng.

a) Cnh i 1 lp
Hnh 6-25 : Ming gi l sch cnh i

b) Cnh i 2 lp

6.2.2.4 Tnh chn ming thi

1) Chn loi ming thi
chn loi ming thi thch hp nht ta cn c vo :
- Cc ch tiu k thut, c tnh ca tng loi ming thi do cc nh sn xut cung cp.
- c im v kt cu v kin trc cng trnh, trang tr ni tht.
- Yu cu ca khch hng.

2) Tnh chn ming thi

a) Cn c vo c im cng trnh , mt bng trn chn s b s lng ming thi
b) Tnh lu lng trung bnh cho mt ming thi
LMT =

L
N

(6-28)

trong
L - Lu lng gi yu cu trong khng gian iu ho, m3/s.
N - S lng ming thi.
LMT - Lu lng gi ca mt ming thi , m3/s
c) Cn cu vo lu lng v qung ng i t ming thi n vng lm vic tin
hnh tnh ton hoc chn ming thi thch hp sao cho m bo tc trong vng lm vic
t yu cu.
+ Tnh tc u ra o ming thi da vo cng thc (6-23) v (6-25), trong
vmax = 0,25 m/s v x l khong cch t ming thi n vng lm vic.
Vi ming thi trn
x
tg
do
3,29

1+ 2
v o = v max .
Vi ming thi dt
1+ 2
v o = v max .

x
tg
b142
o

1,88

(6-29)

+ Kch thc u ra ca ming thi:

F = LMT/o
(6-30)
Vic tnh ton theo cc cng thc trn gp kh khn l ta khng bit c trc gc khuych
tn ca tt c cc loi ming thi. V vy thc t ngi ta cn c vo qung ng T t v
tr ming thi n im m tc gi ti tm t 0,25m/s . Cc s liu ny thng c dn
ra trong cc ti liu ca cc ming thi .
Cn c vo qung ng T v lu lng gi ta c th chn loi ming thi thch hp.

V d : Tnh chn ming gi cho phng iu ho vi cc thng s : Lu lng gi yu cu

cho L = 0,8 m3/s. Qung ng i t ming thi n vng lm vic l 3,5m.
- Chn kiu ming thi khuych tn lp trn
- Chn s ming thi n = 8 ming
- Lu lng gi qua 01 ming thi
LMT = 0,8 /8 = 0,1 m3/s = 100 Lt/s
- Cn c vo LMT = 100 Lit/s v T = 3,5m ta chn loi ming thi ACD 150 x 150.
Tc gi ti khi vo vng lm vic T = 0,25 m/s
- Kch thc c ming thi 150 x 150
- Kch thc ca ra ming thi : 240 x 240
- Din tch ca ra : F = 0,24 x 0,24 = 0,0576 m2
- Tc u ra ming thi : o = 0,1 / 0,0576 = 1,74 m/s

143

Bng 6-53: Thng s hot ng ming thi khuych tn gn trn - ACD (Air Ceiling Diffuser)- hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc u
vo (mm)

Din tch
(m2)

150 x 150

0,0225

200 x 200

0,04

250 x 250

0,0625

300 x 300

0,09

Lu lng
(L/s)

50

60

70

80

90

100

120

140

160

180

200

250

300

350

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

13
15
2,3

16
18
2,8

18
21
3,1
10
14
2,5

21
24
3,2
14
16
2,8
3
11
2,2

38
31
3,3
16
19
2,9
5
14
2,5

43
35
3,5
22
24
3,2
8
18
2,9
4
15
4

51
42
4,2
28
29
3,8
13
23
3,3
5
18
4,5

60
46
4,7
34
35
4,3
14
27
3,7
6
20
5,2

98
48
5
41
39
4,8
16
33
4,1
7
21
6

122
52
6,5
55
44
5,3
25
38
4,5
8
22
6,5

74
51
5,8
32
39
4,7
12
23
6,5

41
47
5,5
15
27
8

57
55
5,9
26
29
9,5

3
15
4,9

5
16
5,2

6
17
5,7

7
18
6,2

9
20
6,9

14
26
7,5

79
65
6,4
35
33
10,
5
21
28
8,1

3
10
5,4

4
12
5,6

5
14
6,1

6
17
6,8

10
22
7,3

4
19
7,5

5
21
8,5

8
23
9,5

11
25
10

350 x 350

0,1225

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

400 x 400

0,16

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

450 x 450

0,2025

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

SP - p sut tnh
NC - n
T - Qung ng i t tc 0,25 m/s

144

400

450

500

600

45
37
12
25
33
8,6

58
41
>
12
37
35
8,9

64
46
>
12
40
38
9,4

97
51
>
12
43
42
9,9

13
25
7,8

17
28
8,8

24
32
9

27
34
9,3

39
40
9,9

15
30
11

19
35
11,
5

22
38
>
12

29
41
>
12

41
48
>
12

700

46
47
10,
5
45
45
10,
5
54
51
>
12

Bng 6-54: Thng s hot ng ming thi cnh chnh i - ASR (Air supply Register) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc
(mm)

Din tch
(m2)

150 x 150

0,0225

200 x 200

0,04

250 x 250

0,0625

300 x 300

0,09

400 x 250

0,1

400 x 400

0,16

600 x 300

0,18

600 x 600

0,36

1200 x
450

0,54

750 x 750

0,5625

1200 x
600

0,72

Lu lng
(L/s)

50

60

70

80

90

100

120

140

160

180

200

250

300

350

400

450

500

600

700

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

13
15
2,3

16
18
2,8

18
21
3,1
10
14
2,5

21
24
3,2
14
16
2,8
3
11
2,2

38
31
3,3
16
19
2,9
5
14
2,5

43
35
3,5
22
24
3,2
8
18
2,9
4
15
4

51
42
4,2
28
29
3,8
13
23
3,3
5
18
4,5

60
46
4,7
34
35
4,3
14
27
3,7
6
20
5,2

98
48
5
41
39
4,8
16
33
4,1
7
21
6

122
52
6,5
55
44
5,3
25
38
4,5
8
22
6,5

74
51
5,8
32
39
4,7
12
23
6,5

41
47
5,5
15
27
8

57
55
5,9
26
29
9,5

79
65
6,4
35
33
10,5

45
37
12

3
15
4,9

5
16
5,2
3
10
5,4

6
17
5,7
4
12
5,6

7
18
6,2
5
14
6,1

9
20
6,9
6
17
6,8

14
26
7,5
10
22
7,3

21
28
8,1
13
25
7,8

25
33
8,6
17
28
8,8

58
41
>
12
37
35
8,9
24
32
9

64
46
>
12
40
38
9,4
27
34
9,3

97
51
>
12
43
42
9,9
39
40
9,9

46
47
10,5
45
45
10,5

4
19
7,5

5
21
8,5

8
23
9,5

11
25
10

15
30
11

19
35
11,5

22
38
>
12

29
41
>
12

41
48
>
12

54
51
>
12

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

145

Bng 6-55: Thng c tnh k thut ming thi di kiu khuych tn ALD (Supply Air Linear Diffuser) - HT (Singapore)
S khe
thi
1

Lu lng
( L/s)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

`
4

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

25

30

40

50

60

70

80

90

100

150

200

2
1,1

3
1,2

4
1,3

6
8
1,5

8,5
13
2

11,5
15
6

15
19
7

2
4,1

4
8
4,7

6
11
5,5

8
13
6

10
15
6,5

18,
5
23
9
13
17
7

22,
5
26
10
16
19
7,4

49,
5
36
12
35
26
9

4
4,3

5
5

6
8
5,7

7
10
6,5

9
12
7,2

11
14
7,8

24
21
9,6

4
6

5
8
6

5,5
9
7

6,5
11
7

8
21
9

17,
5
26
12

81
46
>
14
62
30
10,
7
42
25
11,
5
31
38
>
14

2
8
6

3
10
7

5
13
8

12
23
11

20
31
14

6
18
5

13
21
6,5

20
25
8

SP (Stactic Pressure, Pa) - p sut tnh

NC (dB) - n
T (m) - Qung ng t ming thi n v tr tc tm lung t 0,25 m/s

146

250

300

400

96
34
12

137
37
12

241
43
14

65
29
12,
8
51,
5
46
>
14
32
37
>
14
28
34
10

93
33
14
72
51
>
14
46
41
>
14
40,
5
41
>
14

500

600

700

164
39
>
14
119
60
>
14

255
43
>
14
185
68
>
14

265
76
>
14

359
84
>
14

80
54
>
14
70
48
>
14

125
60
>
14
102
57
>
14

179
65
>
14
140
62
>
14

242
66
>
14
187
67
>
14

800

900

1000

314
68
>
14
242
70
>
14

396
70
>
14
304
73
>
14

487
76
>14
371
75
> 14

Bng 6-56: Thng s hot ng ming di kiu l sch - ABL (Air Bar Linear Grille) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc u
vo (mm)

Din
tch
(m2)

300 x 150

Lu lng
(L/s)

25

30

40

50

60

70

80

90

100

150

200

250

300

400

500

0,045

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

1
1

1
9
1,2

3
11
1,6

3
12
1,9

4
12
4

5
13
4,8

7
14
5,4

9
14
6,5

10
15
6,9

20
17
7,8

450 x 150

0,0675

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

1
8
1,1

1
9
1,5

2
10
3,8

3
11
4,5

4
12
5,1

5
13
5,3

6
14
6,1

12
15
7,3

35
22
10,
8
19
17
8,4

55
26
11,
6
28
22
9,5

600 x 150

0,09

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

1
2

2
2,3

3
2,6

4
2,9

5
3,2

7
10
4,8

10
14
6,4

13
17
8

77
36
12,
6
41
32
11,
1
19
24
9

138
50
>
16
72
40
>
16
33
33
13

208
60
>
16
118
50
>
16
50
39
15

750 x 150

0,1125

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

1
6
2,4

1
8
3

2
10
3,6

5
11
4,4

7
13
5,5

9
15
6,8

11
16
7,4

17
23
8,4

24
32
12

900 x 150

0,135

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

1
15
2

1
17
3

1
17
4

2
19
5

3
22
6,3

6
24
7,1

10
25
8

1050x150

0,1575

1
15
2,3

1200x150

0,18

1
17
2,7
3
10
2

3
20
4,1
4
13
2,6

5
23
4,4
5
16
3,3

7
24
4,9
6
19
3,9

SP (Pa)
NC (dB)
T (m)
SP (Pa)
NC (dB)
T (m)

147

600

700

800

900

100
0

33
39
14

160
56
>
16
71
44
>
16
53
41
16

28
34
13

40
37
15

11
26
6
8
25
5,2

17
31
6,8
13
31
6,5

24
36
8,5
18
35
7,6

95
58
>
16
70
54
>
16
53
45
>
16
50
43
10
27
45
9,4

89
58
>
16
68
48
>
16
60
46
11
30
51
11

110
60
>16

18
28
11

190
62
>
16
83
51
>
16
62
46
>
16
46
43
>
16
40
40
9
24
39
8,2

83
50
>16
78
49
11,5
33
56
12,2

Bng 6-57: Thng s hot ng ming ht l sch - AFL (Air fixed Louvres) - hng HT Air Grilles (Singapore)
Kch
thc
u vo
(mm)
150x150
200x200
250x250

Din
tch
(m2)

Lu
lng
(L/s)

0,022
5
0,04

SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)
SP (Pa)
NC (dB)

300x300

0,062
5
0,09

400x250

0,1

400x400

0,16

600x300

0,18

1200x25
0
600x600

0,3

750x750

0,562
5
0,72

1200x60
0

0,36

20

25

30

40

50

60

70

80

90

100

150

200

4
1
-

7
1
-

11
2
1
-

20
11
4
2
-

31
14
8
3
5
1
-

46
18
13
9
4
6
1
1
-

62
21
20
11
8
8
7
2
1
1
-

82
24
27
14
11
9
8
3
2
1
-

104
26
35
17
14
10
9
8
4
2
1
1
-

128
29
43
19
18
11
10
9
7
8
4
1
8
1
-

278
34
94
26
41
32
20
22
12
12
5
9
2
15
1
10
1
14

480
40
162
31
70
39
36
31
20
21
10
11
5
22
2
13
2
19
1
11

148

250

300

400

500

600

700

800

900

100
0

150
0

180
0

175
37
106
40
54
36
33
25
12
13
10
23
4
16
3
24
1
14
1
12

336
39
150
50
77
42
47
30
17
17
14
26
8
20
4
36
2
16
2
14

252
57
123
50
80
38
25
22
23
32
11
21
7
43
2
20
3
27

390
64
153
62
123
41
45
27
35
38
18
25
11
51
4
21
5
35

183
74
180
47
63
31
50
41
24
29
15
57
5
22
8
41

213
86
240
50
86
34
68
47
31
32
20
62
7
23
9
44

243
98
313
53
112
38
86
49
42
36
23
71
9
24
11
47

273
110
391
55
138
42
110
53
48
37
26
80
12
25
13
53

306
120
479
56
173
43
132
57
60
41
29
88
15
26
14
59

380
53
289
66
132
52
43
132
35
36
21
88

416
72
188
59
52
159
51
44
24
106

6.3 TNH CHN QUT GI

6.3.1 Khi nim v phn loi qut
Qut l thit b dng vn chuyn v phn phi khng kh l thit b khng th
thiu c trong h thng iu ha khng kh v i sng. C 2 loi qut : Loi c lp t
trong cc my iu ho hoc qut c s dng thng gi.
Mi qut u c c trng bi 2 thng s c bn sau:
Lu lng gi, V, m3/s, m3/hr
Ct p Hq , Pa hoc mmH2O
* Phn loi
- Theo c tnh kh ng
+ Hng trc : Khng kh vo v ra i dc theo trc. Gn nh c t cho lu
lng ln vi p sut b. Thng dng trong h thng khng c ng gi hoc ng ngn
+ Ly tm : i vo theo hng trc quay i ra vung gc trc quay, ct p to
ra do ly tm. V vy cn c ng dn gi mi to p sut ln. N c th to nn lung gi c
p sut ln. Trong mt s my HKK dng Package thng s dng qut ly tm.
- Theo ct p:
+ Qut h p : Hq < 1000 Pa
+ Qut trung p : 1000 pa < Hq < 300 Pa
+ Qut cao p Hq > 3000 Pa
- Theo cng dng
+ Qut gi
+ Qut khi
+ Qut bi
+ Qut thng hi

6.3.2 Cc loi qut gi

6.3.2.1 Qut ly tm
Qut ly tm c chia ra lm cc loi sau (hnh 6-26):
- Qut ly tm cnh cong v pha trc (forward Curve - FC)
- Qut ly tm cnh nghing v pha sau (Backward Inclined - BI)
- Qut ly tm cnh hng knh (Radial Blade - RB)
- Qut ly tm dng ng (Tubular Centrifugal - TC)

149

(1)

(2)

(3)

(4)

Hnh

6-26 : Cc loi qut ly tm

Nguyn tc hot ng ca hu ht cc qut ly tm nh sau : Khng kh c gung
cnh quay ht vo bn trong v p ln thnh v qut. V qut c cu to c bit bin p
sut ng thnh p sut tnh ln u ra, ng thi i hng chuyn ng ca lung gi.
Mt dn ng thng c gn trc tip ln trc qut hoc dn ng bng ai.
Di y l c im ca mt s qut ly tm thng gp.

1. Qut ly tm cnh cong v pha trc (FC)

Qut ly tm cnh hng v pha trc c s dng trong cc trng hp cn lu
lng ln nhng p sut tnh thp. S lng cnh ca qut thng nm t 24 n 64 cnh.
Khong lm vic c hiu qa cao (hiu sut cao) ca qut nm trong khong 30% n 80%
lu lng nh mc. Hiu sut c th t ti 70%. Qut ly tm c cnh cong v pha trc c
cc u im :
- n gin nn gi thnh r
- Tc quay thp.
- Phm vi hot ng rng.
Tuy nhin , qut FC cng c nhc im l khi ct p tnh thp c kh nng ng c b qu
ti, kt cu cnh khng vng chc.

2. Qut ly tm cnh nghing v pha sau (BI)

Qut ly tm cnh hng sau c 2 dng cnh n v cnh dng kh ng (cnh 2 lp).
c im ca qut BI l tc quay ln, p sut to ra ln. Do c im cu to nn hiu
sut qut BI kh ln, c th t 80%. Kh nng qu ti ca ng c t xy ra do ng c
tnh ca cng sut t cc i gn ngoi vng lm vic. Khong lm vic hiu qu t 45%
n 85% lu lng nh mc.

3. Qut ly tm cnh hng knh (RB)

Qut RB t c s dng trong k thut do ng knh rto ln. c im ca qut
RB l kh nng to p sut tnh ln , chnh v vy n thng c s dng vn chuyn
vt liu dng ht. ng c tnh cng sut N gn nh t l vi lu lng, v th loi ny c
th kim sot lu lng thng qua kim sot nng lng cung cp mt. Nhc im ca
qut RB l gi thnh cao v hiu sut khng cao. Hiu sut cc i c th t 68%.

150

4. Qut ly tm dng ng (TC)

Qut ly tm thi thng (dng ng) : (Tubular centrifugal fan, in-line centrinfugal fan)
Qut TC gm mt v hnh tr, gung cnh, cnh, ming ht v ng cn. Dng kh i
vo qut theo trc, qua qut i hng 90o v b p vo v tr to nn p sut, sau li i
hng song song vi trc. Qut TC thot trng ging qut hng trc nhng nguyn l kh
ng khc hn. Hiu sut thp v n cao, nhng khng thay i dng nn c s dng
thay cho qut hng trc khi cn p sut cao.

6.3.2.2 Qut hng trc :

C 3 loi ch yu :
- Qut dc trc kiu chong chng
- Dng ng
- C cnh hng

Hnh 6-27 : Cc loi qut hng trc

i vi qut hng trc ccc c tnh ca n ph thuc rt ln vo t s ng knh chn
cnh v nh cnh Rh = Do/D1

1. Qut hng trc dng chong chng :

S dng tng i rng ri, c 3 n 6 cnh , t s Rh nh hn 0,15 nn ct p b trong khi
lu lng ln. Loi qut ly tm kiu chong chng thng thm vnh cnh hay vnh a pha
trc.

2. Qut hng trc dng ng

Loi dng ng thng c 6 n 9 cnh, t trong v tr, hai u un cong dng kh
ng. T s Rh khng qu 0,3. Qut c lu lng v ct p ln so vi kiu chong chng

3. Qut c cnh hng

Qut c cnh hng cng c v tr tng t qut dng ng. trit tiu dng xoy v nn
thng dng pha sau gung cnh cn c thm cc cnh hng . Cc cnh hng cn c tc
dng bin mt phn p sut ng thnh p sut tnh.
Qut c cnh hng thng c t s Rh > 0,3 , nn c kh nng to ra p sut cao v lu
lng ln. S lng cnh thng nhiu t 8 n 16 cnh.

151

6.3.3 c tnh qut v im lm vic ca qut trong mng

ng ng.
* th c tnh:
th biu din quan h gia ct p H v lu lng V ng vi s vng quay n ca
gung cnh ca qut gi l th c tnh ca qut.
Trn th c tnh ngi ta cn biu th cc ng tham s khc nh ng hiu
sut qut q, ng cng sut qut Nq.
* c tnh mng ng ng:
Mi mt qut mt tc quay no u c th to ra cc ct p Hq v lu lng
V khc nhau ng vi tng tr lc p dng kh i qua
Quan h p - V gi l c tnh mng ng ng.
Trn th c tnh im A c xc nh bi tc lm vic ca qut v tng tr
lc mng ng ng gi l im lm vic ca qut. Nh vy mt tc quay qut c th
c nhiu ch lm vic khc nhau ty thuc c tnh mng ng ng. Do hiu sut
ca qut s khc nhau v cng sut ko i hi khc nhau.
Nhim v ca ngi thit k h thng ng ng l phi lm sao vi mt lu lng
V cho trc phi thit k ng ng sao cho t hiu sut cao nht hoc ch t cng gn max
cng tt.

Hnh 6-28 : th c tnh ca qut

6.3.4 La chn v tnh ton qut gi.

Mun chn qut v nh im lm vic ca qut cn phi tin hnh xc nh cc i
lng:
- Lu lng cn thit Vq
- Ct p cn thit Hq
Cc i lng Vq v Hq c xc nh thng qua lu lng tnh ton Vtt v ct p
tnh ton Htt. Sau cn lu mt s yu t nh : n cho php, rung ni t my,
nhit cht kh, kh nng gy n mn kim loi, nng bi trong kh

1) Lu lng tnh ton Vtt

Lu lng tnh ton Vtt c xc nh tu thuc vo chc nng ca qut.
i vi h thng iu ho khng kh, qut dn lnh, dn ngng c lp t km
theo my. Ta c th xc nh im lm vic da vo ng c tnh ca qut
152

- Qut dn lnh : Lu lng tnh ton ca qut dn lnh chnh l lu lng gi cn thit Lv
ca thit b x l khng kh xc nh trong chng 4
V =

Qo
; m3 / kg
.( I C I O )

(6-31)

Qo - Cng sut lnh ca dn lnh, W

IC, IO - Entanpi ca khng kh vo ra dn lnh, J/kg
- Khi lng ring ca khng kh : = 1,2 kg/m3
- Qut dn ngng : Khi qua dn ngng ch c trao i nhit khng c s trao i m
nn lu lng khng kh c xc nh theo cng thc
V=

Qk
.C p .(t" k t ' k )

(6-32)

trong :
Qk - Cng sut gii nhit ca dn ngng

2) Ct p tnh tan chnh l Htt = p

3) Lu lng cn thit ca qut chn nh sau :
- Vi mi trng sch : Vq = Vtt
- Vi qut ht hay ti liu : Vq = 1,1 Vtt

4) Ct p cn tit ca qut Hq chn theo p sut kh quyn v v

H q = H tt .

273 + t 760 K
.
.
293
B KK

(6-33)

nhit cht kh
k , kk khi lng ring ca cht kh v khng kh tnh 0oC v Bo = 760mmHg
- Nu qut ti bi hoc cc vt rn khc (bng, vi, si . . ) th chn
Hq = 1,1 .(1 + K.N).Htt
(6-34)
K l h s ty thuc vo tnh cht ca bi
N - Nng khi lng ca hn hp c vn chuyn
N=

Khilng
vtcht tai
(kg/s)
Khilng
khngkhsach
(kg/s)

(6-35)

5) Cn c vo Vq v Hq tin hnh chn qut thch hp sao cho ng

c tnh H-V c hiu sut cao nht (gn max).
6) nh im lm vic ca qut v xc nh s vng quay n v hiu
sut ca n. T tnh c cng sut ng c ko qut.
Khi chn qut cn nh tc tip tuyn cho php nm trong khong u < 40 45 m/s
trnh gy n qu mc. Ring qut c kch thc ln hn Do > 1000mm cho php chn u <
60m/s
153

7) Cng sut yu cu trn trc

Nq = Vq.Hq.10-3/q , kW
(6-36)
Trong Vq m3/s v Hq , Pa
Vi qut ht bi hoc qut ti:
Nq = 1,2.Vq.Hq.10-3/q , kW

(6-37)

8) Cng sut t ca ng c:
Nc = Nq .Kdt/ t
t - Hiu sut truyn ng
+ Trc tip t = 1
+ Khp mm : t = 0,98
+ ai : t = 0,95
Kdt - H s d tr ph thuc cng sut yu cu trn trc qut.
Bng 6-58
Nq , kW
< 0,5
0,51 - 1,0
1,1 - 2,0
2,1 - 5,0
>5

Qut ly tm
1,5
1,3
1,2
1,15
1,10

Qut dc trc
1,20
1,15
1,10
1,05
1,05

Khi chn qut phi lu n. n ca qut thng c cc nh ch to a ra

trong cc catalogue. Nu khng c catalogue ta c th kim tc di trn nh qut. Tc
khng c qu ln
= .D1.n < 40 45 m/s
***

154

CHNG 7
TNH TON THIT K H THNG
NG NG DN NC
Trong cc k thut iu ho khng kh c s dng cc loi ng ng nc nh sau :
- ng ng nc gii nhit cho cc thit b ngng t.
- ng ng nc lnh lm lnh khng kh.
- ng ng nc nng v hi bo ho si m khng kh
- ng ng nc ngng.
Mc ch ca vic tnh ton ng dn nc l xc nh kch thc hp l ca ng ng,
xc nh tng tn tht tr lc v chn bm. lm c iu cn phi bit trc lu
lng nc tun hon. Lu lng c xc nh t cc phng trnh trao i nhit.

7.1 H thng ng ng dn nc
* Vt liu ng ng : Ngi ta s dng nhiu loi vt liu khc nhau lm ng ng c th
nh sau :
Bng 7-1 : Vt liu ng dn nc
Chc nng
1. ng nc lnh chiller

Vt liu
- Thp en hoc thp trng km
- ng ng cng
2. ng nc gii nhit v - ng thp trng km
nc cp
- ng ng cng
3. ng nc ngng hoc - ng thp trng km
x cn
- ng ng cng
- ng PVC
4. Bo ho hoc nc - ng thp en
ngng bo ho
- ng ng cng
5. Nc nng
- ng thp en
- ng ng cng
* c tnh ca ng ng thp
Cc loi ng thp en thng c s dng dn nc c nhiu loi vi dy
mng khc nhau. Theo mc dy ngi ta chia ra lm nhiu mc khc nhau t Schedul 10
n Schedul 160. Trn bng 7-2 cc loi ng k hiu ST l ng c dy tiu chun, cc
ng XS l loi ng c chiu dy rt ln
Bng 7-2 : c tnh ca ng ng thp
ng knh danh
ngha
in
mm
6,35
1/4
6,35
1/4
9,525
3/8
9,525
3/8
12,7
1/2

ng knh
trong
mm
9,245
7,67
12,52
10,74
15,798

ng knh
ngoi
mm
13,716
13,716
17,145
17,145
21,336
159

p sut lm
vic
at
13
61
14
58
15

Loi
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST

1/2
3/4
3/4
1
1
1.1/4
1.1/4
1.1/2
1.1/2
2
2
2.1/2
2.1/2
3
3
4
4
6
6
8
8
8
10
10
10
12
12
12
12
14
14
14
14

12,7
19,05
19,05
25,4
25,4
31,75
31,75
38,1
38,1
50,8
50,8
63,5
63,5
76,2
76,2
101,6
101,6
152,4
152,4
203,2
203,2
203,2
254
254
254
304,8
304,8
304,8
304,8
355,6
355,6
355,6
355,6

21,336
26,67
26,67
28,83
28,83
42,164
42,164
48,26
48,26
60,325
60,325
73,025
73,025
88,9
88,9
114,3
114,3
168,275
168,275
219,07
219,07
219,07
273,05
273,05
273,05
323,85
323,85
323,85
323,85
355,6
355,6
355,6
355,6

13,868
20,93
18,46
26,64
24,3
35,05
32,46
40,98
38,1
52,5
49,25
62,71
59
77,927
73,66
102,26
97,18
154,05
146,33
205
202,171
193,675
257,45
254,5
247,65
307,08
303,225
298,45
288,95
336,55
333,4
330,2
317,5

53
15
48
16
45
16
42
16
40
16
39
37
59
34
54
30
49
49
85
37
45
78
34
43
62
32
41
53
76
34
41
48
76

80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40 ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
40ST
80XS
30
40ST
80XS
30
40ST
80XS
30ST
40
XS
80
30 ST
40
XS
80

ng ng ng c chia ra cc loi K, L, M v DWV. Loi K c b dy ln nht, loi

DWV l mng nht. Thc t hay s dng loi L. Bng 7-3 trnh by cc c tnh k thut ca
mt s loi ng ng khc nhau.

Bng 7-3 : c tnh ca ng ng ng

ng knh danh ngha
in
mm
31,75
1.1/4
38,1
1.1/2
50,8
2
76,2
3
101,6
4
127
5

Loi

ng knh
trong, mm
32,89
39,14
51,84
77,089
101,828
126,517

DWV
DWV
DWV
DWV
DWV
DWV
160

ng knh
ngoi, mm
34,925
41,275
53,975
79,375
104,775
130,185

152,4
203,2
203,2
203,2
203,2
254
254
254
304,8
304,8
304,8

6
8
8
8
8
10
10
10
12
12
12

151,358
192,6
196,215
197,74
200,83
240
244,475
246,4
287,4
293,75
295,07

DWV
K
L
M
DWV
K
L
M
K
L
M

155,57
206,375
206,375
206,375
206,375
257,175
257,175
257,175
307,975
307,975
307,975

* S gin n v nhit ca cc loi ng ng

Trong qu trnh lm vic nhit ca nc lun thay i trong mt khon tng i rng,
nn cn lu ti s gin n v nhit ca ng ng c cc bin php ngn nga thch
hp.
Trn bng 7-4 l mc gin n ca ng ng ng v ng thp, so vi trng thi
0oC. Mc gin n hu nh t l thun vi khong thay i nhit . b gin n trong
k thut iu ho ngi ta s dng cc on ng ch U, ch Z v ch L.
Bng 7-4 : Mc gin n ng ng
Khong nhit
0
10
20
30
40
50
60
70

Mc gin n, mm/m
ng ng
ng thp
0
0
0,111
0,168
0,223
0,336
0,336
0,504
0,459
0,672
0,572
0,840
0,684
1,080
0,805
1,187

Ngoi phng php s dng cc on ng nu trn , trong thc t b gin n ngi

ta cn s dng cc ron gin n, dng ng mm cao su nu nhit cho php.
* Gi ng ng
treo ng ng ngi ta thng s dng cc loi st ch L hoc st U lm gi
. Cc gi phi m bo chc chn, d lp t ng ng v c khu hp l. Khi
khu nh th s lng gi tng, chi ph tng. Nu khu ln ng ng s vng,
khng m bo chc chn. V th ngi ta qui nh khong cch gia cc gi . Khong
cch ny ph thuc vo kch thc ng ng, ng ng cng ln khong cch cho php
cng ln.
Bng 7-5 : Khu hp l ca gi ng thp
ng knh danh ngha
ca ng , mm
T 19,05 31,75
38,1 63,5
76,2 88,9

Khu
m
2,438
3,048
3,657
161

101,6 152,4
203,2 n 304,8
355,6 n 609,6

4,267
4,877
6,096

Bng 7-6 : Khu hp l ca gi ng ng

ng knh danh ngha
ca ng , mm
15,875
22,225 28,575
34,925 53,975
66,675 130,175
155,575 206,375

Khu
m
1,829
2,438
3,048
3,657
4,267

7.2 Tnh ton ng ng dn nc v chn

bm
7.2.1 Lu lng nc yu cu
Lu lng nc yu cu c xc nh tu thuc trng hp c th
- Nu nc s dng gii nhit bnh ngng my iu ho
Gn =

Qk
C p .t K

(7-1)

- Lu lng nc lnh
G NL =

QOk
C p .t O

(7-2)

- Lu lng nc nng
G NN =

QSI
C p .t NN

(7-3)

trong :
Qk, Qo v QSI - Cng sut nhit bnh ngng, cng sut lnh bnh bay hi v cng sut
b gia nhit khng kh, kW.
tn, tNL, tNN - chnh nhit nc vo ra bnh ngng, bnh bay hi v b sy.
Thng t 3 5 oC.
Cp - Nhit dung ring ca nc, Cp 4186 J/kg.oC.
Dc theo tuyn ng lu lng thay i v vy cn phi thay i tit din ng ng mt
cch tng ng.

7.2.2 Chn tc nc trn ng ng

Tc ca nc chuyn ng trn ng ng ph thuc 2 yu t
- n do nc gy ra. Khi tc cao n ln , khi tc nh kch thc ng ng ln
nn chi ph tng
- Hin tng n mn : Trong nc c ln cn bn nh ct v cc vt khc , khi tc cao
kh nng m mn rt ln
162

Bng 7-7 : Tc nc trn ng ng

Trng hp
- u y ca bm
- u ht ca bm
- ng x
- ng gp
- ng hng ln
- Cc trng hp thng thng
- Nc thnh ph

Tc ca nc
2,4 3,6
1,2 2,1
1,2 2,1
1,2 4,5
0,9 3,0
1,5 3
0,9 2,1

7.2.3. Xc nh ng knh ng dn
Trn c s lu lng v tc trn tng on ng tin hnh xc nh ng knh
trong ca ng nh sau :
4.V
,m
.

d=

(7-4)

trong :
V- Lu lng th tch nc chuyn ng qua on ng ang tnh, m3/s
V = L/
L - Lu lng khi lng nc chuyn ng qua ng, kg/s
- Khi lng ring ca nc, kg/m3
- Tc nc chuyn ng trn ng, c la chn theo bng 7-7, m/s

7.2.4. Xc nh tn tht p sut

C 2 cch xc nh tn tht p lc trn ng ng
- Phng php xc nh theo cng thc
- Xc nh theo th

7.2.4.1 Xc nh tn tht p sut theo cng thc

Tn tht p lc c xc nh theo cng thc
p = pms + pcb
(7-5)
trong
l 2
p ms = . .
d 2
p cb = .

2
2

= .

(7-6)
l td 2
.
d
2

(7-7)

* H s tr lc ma st
- Khi chy tng Re = d/ < 2.103

64
Re

(7-8)

1
(1,82 log163
Re 1,64) 2

(7-9)

=
- Khi chy ri Re > 104 :

* H s ma st cc b ly theo bng 7-8.

Bng 7-8 : H s ma st
H s
0,5
23
0,35
0,75
0,45
0,4
1,5
0,1
0,25
0,04
0,20
0,90
4,5
24,0
6,4
9,5

V tr
- T bnh vo ng
- Qua van
- Ct 45o tiu chun
- Ct 90o tiu chun
- Ct 90o bn knh cong ln
- Ch T, nhnh chnh
- Ch T, Nhnh ph
- Qua ng tht
- Qua ng m
- Khp ni
- Van cng m 100%
m 75%
m 50%
m 25%
- Van cu c m 100%
m 50%

i vi on ng m rng t ngt, h s tn tht cc b c th tnh theo cng thc sau :

A
= [1 1
A2

(7-10)

trong : A1, A2 - ln lt l tit din u vo v u ra ca ng

Trng hp ng ng thu hp t ngt th h s tr lc ma st c th tra theo bng 7-9. Cn
lu l tc dng tnh tn tht trong trng hp ny l on ng c ng knh nh.
Bng 7-9 : H s ma st on ng t m
T s A2/A1
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

H s
0,37
0,35
0,32
0,27
0,22
0,17
0,10
0,06
0,02
0

* Xc nh tr lc cc b bng di tng ng
xc nh tr lc cc b ngoi cch xc nh nh h s tr lc cc b , ngi ta cn c
cch qui i ra tn tht ma st tng ng v ng vi n l chiu di tng ng.
Di y l chiu di tng ng ca mt s thit b ng ng nc.

164

Bng 7- 10 : Chiu di tng ng ca cc loi van (mt ng ng)

ng
knh
in
3/8
1/2
3/4
1
11/4
11/2
2
21/2
3
31/2
4
5
6
8
10
12
14
16
18
20
24

Van cu

Van
60o Y

Van 45o
Y

Van
gc

Van
ca

5,180
5,486
6,705
8,839
11,582
13,106
16,764
21,031
25,603
30,480
36,576
42,672
51,816
67,056
85,344
97,536
109,728
124,968
140,208
158,496
185,928

2,438
2,743
3,353
4,572
6,096
7,315
9,144
10,668
13,106
15,240
17,678
21,641
26,882
35,052
44,196
50,292
56,388
61,010
73,152
83,820
97,536

1,829
2,134
2,743
3,657
4,572
5,486
7,315
8,839
10,668
12,496
14,325
17,678
21,336
25,910
32,000
39,624
47,240
54,864
60,960
71,628
80,772

1,829
2,134
2,743
3,657
4,572
5,486
7,315
8,839
10,668
12,496
14,325
17,678
21,336
25,910
32,000
39,624
47,240
54,864
60,960
71,628
80,772

0,183
0,213
0,274
0,305
0,457
0,548
0,701
0,853
0,975
1,219
1,372
1,829
2,134
2,743
3,657
3,692
4,572
5,182
5,791
6,705
7,620

Van 1
chiu
lt
1,524
1,829
2,438
3,048
4,267
4,877
6,096
7,620
9,144
10,668
12,192
15,240
18,288
24,384
30,480
36,576
41,148
45,720
50,292
60,960
73,152

Lc Y Lc Y
ren
mt
bch
0,914
1,219
1,524
2,743
3,048
8,229 4,267
8,534 6,096
12,800 12,192
14,630
18,288
23,380
33,528
45,720
57,192
76,200
-

Van 1
chiu
nng
Van 1
chiu
dng
cu
ging
van
cu
Van 1
chiu
dng
gc
ging
van
gc

Bng 7- 11 : Chiu di tng ng ca T, ct

ng
knh
in

Ct
90o
chun

Ct 90o
di

3/8
1/2
3/4
1
11/4
11/2
2
21/2
3
31/2
4
5
6
8
10
12
14
16
18

0,427
0,487
0,609
0,792
1,006
1,219
1,524
1,829
2,286
2,743
3,048
3,692
4,877
6,096
7,620
9,1144
10,363
11,582
12,800

0,274
0,305
0,427
0,518
0,701
0,792
1,006
1,249
1,524
1,798
2,042
2,500
3,050
3,692
4,877
5,791
7,010
7,925
8,839

Ct
90o
ren
trong
ren
ngoi
0,701
0,762
0,975
1,250
1,707
1,920
2,500
3,048
3,657
4,572
5,182
6,400
7,620
-

Ct
45o
chun

Ct 45o
ren
trong
ren
ngoi

Ct
180o
chun

0,213
0,244
0,274
0,396
0,518
0,640
0,792
0,975
1,220
1,432
1,585
1,981
2,408
3,048
3,962
4,877
5,486
6,096
7,010

0,335
0,396
0,487
0,640
0,914
1,036
1,371
1,585
1,951
2,225
2,591
3,353
3,962

0,701
0,762
0,975
1,250
1,707
1,920
2,500
3,048
3,657
4,572
5,182
6,400
7,620
10,060
12,800
15,240
16,760
18,897
21,336

165

ng
nhnh
0,823
0,914
1,220
1,524
2,133
2,438
3,048
3,657
4,572
5,486
6,400
7,620
9,144
12,190
15,240
18,288
20,726
23,774
25,910

T
ng chnh
d
d gim d gim
khng
25%
50%
i
0,274
0,305
0,427
0,518
0,701
0,792
1,006
1,249
1,524
1,798
2,042
2,500
3,050
3,692
4,877
5,791
7,010
7,925
8,839

0,366
0,427
0,579
0,701
0,945
1,128
1,432
1,707
2,133
2,438
2,743
3,657
4,267
5,486
7,010
7,925
9,144
10,670
12,192

0,427
0,487
0,609
0,792
1,006
1,219
1,524
1,829
2,286
2,743
3,048
3,692
4,877
6,096
7,620
9,1144
10,363
11,582
12,800

20
24

15,240
18,288

10,058
12,192

7,925
9,144

24,690
28,650

30,480
35,050

10,058
12,192

13,411
15,240

15,240
18,288

Bng 7- 12 : Chiu di tng ng ca mt s trng hp c bit

ng knh
t m, d/D
t thu, d/D
ng ng ni vo thng
in
mm
1/4
1/2
3/4
1/4
1/2
3/4
(1)
(2)
(3)
(4)
3/8 9,525 0,427 0,244 0,092 0,213 0,152 0,0914 0,457 0,244 0,457 0,335
12,7 0,548 0,335 0,122 0,274 0,213 0,122 0,548 0,305 0,548 0,457
1 /2
3 /4 19,05 0,762 0,457 0,152 0,366 0,305 0,152 0,853 0,427 0,853 0,67
25,4 0,975 0,609 0,213 0,487 0,366 0,213 1,127 0,548 1,127 0,823
1
1.1/4 31,75 1,432 0,914 0,305 0,701 0,548 0,305 1,615 0,792 1,615 1,28
1.1/2 38,1 1,768 1,097 0,366 0,884 0,67 0,366 2,012 1,006 2,012 1,524
50,8 2,438 1,463 0,488 1,22 0,914 0,488 2,743 1,341 2,743 2,073
2
2.1/2 63,5 3,05 1,859 0,609 1,524 1,158 0,609 3,657 1,707 3,657 2,651
76,2 3,962 2,438 0,792 1,981 1,493 0,792 4,267 2,194 4,267 3,353
3
3.1/2 88,9 4,572 2,804 0,914 2,347 1,829 0,914 5,181 2,59 5,181 3,962
101,6 5,181 3,353 1,158 2,743 2,072 1,158 6,096 3,048 6,096 4,877
4
127 7,315 4,572 1,524 3,657 2,743 1,524 8,23 4,267 8,23 6,096
5
152,4 8,839 6,705 1,829 4,572 3,353 1,829 10,058 5,791 10,058 7,62
6
4,572 2,591 14,325 7,315 14,325 10,688
7,62 2,591
203,2
8
6,096 3,353 18,288 8,839 18,288 14,02
3,353
9,753
254
10
7,62 3,962 22,25 11,28 22,25 17,37
- 12,496 3,962
304,8
12
4,877 26,21 13,716 26,21 20,117
4,877
355,6
14
5,486 29,26 15,24 29,26 23,47
5,486
406,4
16
6,096 35,05 17,678 35,05 27,43
6,096
457,2
18
43,28 21,336 43,28 32,918
508
20
49,68 25,298 49,68 39,624
609,6
24
Cc trng hp ng ng ni vo thng :
(1) - Nc chuyn ng t ng vo thng v ng ng ni bng mt vi cnh thng.
(2) - Nc chuyn ng t thng ra ng ng v ng ng ni bng mt vi cnh thng.
(3)- Nc chuyn ng t ng vo thng v ng ng ni nh ln khi cnh thng.
(4) - Nc chuyn ng t thng ra ng ng v ng ng ni nh ln khi cnh thng.

7.2.4.2 Xc nh tn tht p sut theo th

Ngoi cch xc nh theo cng thc, trn thc t ngi ta hay s dng phng php
th. Cc th thng xy dng tn tht p sut cho 1m chiu di ng ng. Khi bit 2
trong ba thng s : Lu lng nc tun hon (L/s), ng knh ng (mm) v tc chuyn
ng (m/s). Thng thng chng ta bit trc lu lng v chn tc s xc nh c
kch thc ng v tn tht p sut cho 1m ng.

166

Hnh 7-1 : Tn tht p sut (Pa/m) trn ng dn thp en Schedul 40

Hnh 7-2 : Tn tht p sut (Pa/m) trong ng dn nc bng ng

Trn hnh 7-2 biu din th xc nh tn tht p sut (Pa/m) trong cc ng dn ng
loai K, L, M

Hnh 7-3 : Tn tht p sut (Pa/m) trong cc ng dn nc bng plastic

Hnh 7-3 trnh by th xc nh tn tht p sut trong cc ng dn plastic . Khi xy

dng th ngi ta ly nhit nc l 20oC.
V d 1 : Xc nh tn tht p sut trn mt tuyn ng thp 100mm trc u y bm,
bit chiu di tng l 50m, 01 van ca v c 6 ct 90o
- Chiu di tng ng ca 6 ct 90o
lt1 = 6 x 3,048m = 18,28 m
- Chiu di tng ng ca van chn
lt2 = 1,362 m
- Tng chiu di tng ng
Lt = 50 + 18,28 + 1,372 = 69,652 m
- i vi on ng trc u y ca bm , theo bng tc nm trong khong 2,4
3,6 m/s. Chn = 3 m/s.
- Cn c vo th hnh 7-1 , xc nh c L= 25 Li/s v p = 800 Pa/m
- Tng tn tht trn ton tuyn
p = 69,652 x 800 = 55.722 Pa = 0,557 bar

167

7.3 Thp gii nhit v bnh gin n

7.3.1 Thp gii nhit
Trong h thng iu ho khng kh gii nhit bng nc bt buc phi s dng thp
gii nhit. Thp gii nhit c s dng gii nhit nc lm mt bnh ngng trong h
thng lnh my iu ho khng kh.
Trn hnh 7-4 trnh by cu to ca mt thp gii nhit

Hnh 7-4 : Thp gii nhit RINKI (Hng Kng)

Cu to gm : Thn v y thp bng nha composit . Bn trong c cc khi si nha c
tc dng lm ti nc, tng b mt tip xc, thng c 02 khi. Ngoi ra bn trong cn c h
thng ng phun nc, qut hng trc. H thng ng phun nuc quay xung quanh trc khi
c nc phun. M t qut t trn nh thp. Xung quanh phn thn cn c cc tm li , c
th d dng tho ra v sinh y thp, cho php quan st tnh hnh nc trong thp nhng
vn ngn cn rc c th ri vo bn trong thp. Thn thp c lp t mt vi tm ring
bit, cc v tr lp to thnh gn tng sc bn cho thn thp.
Phn di y thp c cc ng nc sau : ng nc vo, ng nc ra, ng x cn, ng
cp nc b sung v ng x trn.
Khi chn thp gii nhit ngi ta cn c vo cng sut gii nhit . Cng sut c cn
c vo m hiu ca thp. V d thp FRK-80 c cng sut gii nhit 80 Ton
Bng 7-3 di y trnh by cc c tnh k thut ca thp gii nhit RINKI. Theo bng
ta c th xc nh c lu lng nc yu cu, cc thng s v cu trc v khi lng
ca thp. T lu lng ca thp c th xc nh c cng sut gii nhit ca thp
Q = G.Cn.tn
G- Lu lng nc ca thp, kg/s
Cn- Nhit dung ring ca nc : Cn = 1 kCal/kg.
tn - chnh lch nhit nc vo ra thp tn = 4oC

168

Bng 7-13: Bng c tnh k thut ca thp gii nhit RINKI

MODEL
FRK-8
10
15
20
25
30
40
50
60
80
90
100
125
150
175
200
225
250
300
350
400
500
600
700
800
1000

LL
(L/s)
1,63
2,17
3,25
4,4
5,4
6,5
8,67
10,1
13,0
17,4
19,5
21,7
27,1
32,4
38,0
43,4
48,5
54,2
65
76
86,7
109
130
152
174
217

m
170
170
170
170
180
180
200
200
270
270
270
270
270
270
350
350
350
590
680
680
720
720
840
840
940
940

Kch thc
h
H
950 1600
1085 1735
990
665
1170 1845
1130 1932
1230 2032
1230 2052
1200 2067
1410 2417
1480 2487
1480 2487
1695 2875
1740 3030
1740 3030
1740 3100
1840 3200
1840 3200
1960 3760
1960 3860
2000 4160
2100 4300
2125 4650
2450 5360
2450 5360
3270 6280
3270 6280

D
930
930
1170
1170
1400
1400
1580
1910
1910
2230
2230
2470
2900
2900
3400
3400
3400
4030
4030
4760
4760
5600
6600
6600
7600
7600

Vo
40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

Ra
40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

ng ng
X trn X y
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
20
25
20
25
20
50
20
50
20
50
20
50
25
50
25
50
25
80
32
80
32
80
32
80
32
100
50
100
50
100
50
100
80
100
80

169

B sung

25
25
25
32
32
32
32
50
50
50
80
80

m3/ph
70
85
140
170
200
230
290
330
420
450
620
680
830
950
1150
1250
1350
1750
2200
2200
2600
2600
3750
3750
5000
5400

Qut
mm
530
630
630
760
760
760
940
940
1200
1200
1200
1500
1500
1500
1960
1960
1960
2400
2400
2400
3000
3000
3400
3400
3700
3700

kW
0,20
0,20
0,37
0,37
0,75
0,75
1,50
1,50
1,50
1,50
2,25
2,25
2,25
2,25
3,75
3,75
3,75
5,50
7,50
7,50
11,0
11,0
15,0
15,0
22,0
22,0

Khi lng
Tinh
C nc
54
185
58
195
70
295
80
305
108
400
114
420
155
500
230
800
285
1100
340
1250
355
1265
510
1850
610
2050
680
2120
760
2600
780
2750
795
2765
1420
2950
1510
3200
1810
3790
2100
4080
2880
7380
3750
9500
3850
9600
5980
14650
6120
14790

n
dB
46,0
50,0
50,5
54,0
55,0
56,0
57,0
57,5
57,0
58,0
59,5
61,0
60,5
61,0
61,5
62,5
62,5
56,5
57,5
61,0
61,0
62,5
66,0
66,0
74,0
74,0

7.3.2 Bnh (thng) gin n

Trong cc h thng ng dn nc kn thng c trang b bnh gin n. Mc ch ca
bnh gin n l to nn mt th tch d tr nhm iu ho nhng nh hng do gin n nhit
ca nc gy ra, ngoi ra bnh cn c chc nng b sung nc cho h thng trong trng
hp b r r .
C 2 loi bnh gin n : Loi h v loi kn.
Bnh gin n kiu h l bnh m mt thong tip xc vi kh tri trn pha u ht
ca bm v v tr cao nht ca h thng.
cao ca bnh gin n phi m bo to ra ct p thu tnh ln hn tn tht thu lc t
v tr ni thng bnh gin n ti u ht ca bm.

B
THUNG GIAN N

2
C

B M
1

Hnh 7-5 : Lp t thng gin n

Trn hnh 7-5 , ct p thu tnh on AB phi m bo ln hn tr lc ca on AC,
nu khng nc v trn ng (1) khng tr v u ht ca bm m b y vo thng gin
n lm trn nc. Khi lp thm trn ng ht ca bm cc thit b ph, v d nh lc nc
th cn phi tng cao on AB.
tnh ton th tch bnh gin n chng ta cn c vo mc tng th tch ca nc
cho bng 7-14 .
Bng 7-14 : Gin n th tch nc theo nhit
t, oC
% Th tch
t, oC
% Th tch

5
0,02
55
1,33

10
0,11
60
1,54

15
0,19
65
1,76

20
0,28
70
2,11

25
0,37
75
2,49

30
0,46
80
2,85

35
0,55
85
3,10

40
0,69
90
3,35

45
0,90
95
3,64

50
1,11
100
4,00

Bnh gin n kiu kn c s dng trong h thng nc nng v nhit cao . Bnh
gin n kiu kn khng m ra kh quyn v vn hnh p sut kh quyn. Bnh cn trang b
van x kh. Bnh gin n kiu kn c lp t trn ng ht ca bm, cho php khi vn
hnh p sut ht ca bm gn nh khng i.
Trong h thng iu ho chng ta t gp bnh gin n kiu kn.

170

7.4 Lp t h thng ng ng nc
Khi lp t h thng ng ng nc cn lu b tr sao cho tr lc trn cc nhnh
ng u nhau, mun vy cn b tr sao cho tng chiu di cc nhnh u nhau.
Trn hnh 7-6 trnh by s ng dn nc lnh cung cp cho cc FCU v AHU .
hnh 7-6a , ta thy chiu di ca cc nhnh ABGHA, ABCFGHA v ABCDEFGHA l
khng u nhau , do tr lc ca cc nhnh khng u nhau. S ny gi l s ng
quay v trc tip. y l s n gin, d lp t v tng chiu di ng ng nh. Tuy
nhin do tr lc khng u nn cn lp t cc van iu chnh iu chnh lng nc cp
cho cc nhnh u nhau.
hnh 7-6b l s ng quay v khng trc tip , trong trng hp ny chiu di
ng i ca cc nhnh n cc FCU v AHU u nhau. Cc FCU (AHU) c ng cp
nc di th ng hi nc ngn v ngc li.
Cn lu khi tr lc ca cc FCU u nhau th nn s dng s khng trc tip.
Nu cc FCU c tr lc khc nhau th v mt kinh t nn chn s loi trc tip , lc
cn s dng cc bin php khc hiu chnh cn thit. Mt trong nhng bin php m
ngi ta hay p dng l s dng van cu trn ng ht.

Hnh 7-6 : Cc loi s b tr ng ng

Trn hnh 7-7 trnh by hai trng hp lp t ng ng theo s khng trc tip ,
phng n thng c p dng cho h thng kn.
Hnh 7-7a trnh by minh ha ng vi trng hp cc FCU b tr vi cao khc
nhau v trn hnh 7-7b l trng hp cc FCU b tr trn cng mt cao. Trong trng
hp ny ngoi vic cn ch b tr ng ng i v v cho cc nhnh u nhau, ngi thit
k cn lu ti ct p tnh do ct nc to nn. Theo cch b tr nh trn qung ng i
cho tt c cc FCU gn nh nhau v ct p tnh u nhau, do m bo phn b nc n
cc nhnh u nhau.

171

Hnh 7-7 : Cch b tr ng ng cp nc FCU

***

172

CHNG 8

THNG GI
8.1 Thng gi
8.1.1 Phn loi
Khi nim
Trong qu trnh sn xut v sinh hot ca con ngi thng sinh ra cc cht c hi
v thi vo trong phng.
Do mt yu cu khng th thiu c l phi thc hin thng gi. Qu trnh thng
gi thc cht l qu trnh thay i khng kh trong phng nhim bng khng kh mi
bn ngoi tri.
Phn loi
1. Theo hng chuyn ng ca gi
Ngi ta chia ra cc loi sau :
- Thng gi kiu thi : Thi khng kh sch vo phng v khng kh trong phng thi ra
bn ngoi qua cc khe h ca phng nh chnh lch ct p
- Thng gi kiu ht : Ht x khng kh b nhim ra khi phng v khng kh bn
ngoi rn vo phng theo cc khe h nh chnh lch ct p.
- Thng gi kt hp : Kt hp c ht x ln thi vo phng, y l phng php hiu
qu nht.
2. Theo ng lc to ra thng gi
- Thng gi t nhin : L hin tng trao i khng kh trong nh v ngoi tri nh
chnh lch ct p. Thng ct p chnh lch do nhit khc nhau l ph bin nht.
- Thng gi cng bc : Qu trnh thng gi thc hin bng qut.
3. Theo phng php t chc
- Thng gi tng th : Thng gi tng th cho ton b phng hay cng trnh
- Thng gi cc b : Thng gi cho mt khu vc nh c bit trong phng hay cc
phng c sinh cc cht c hi ln.

8.1.2 Lu lng thng gi

Lu lng gi s dng thng gi c tnh ph thuc vo mc ch thng gi. Mc
ch c th l kh cc cht c hi, thi nhit tha, m tha pht sinh trong phng, kh
bi...vv.

L=

G
, m3 / h
yc yo

8.1.2.1 Lu lng thng gi kh kh c

trong
G - Lng cht c hi ta ra phng , g/h
yc - Nng cho php ca cht c hi (tham kho bng 2.8), g/m3
yo - Nng cht c hi trong khng kh thi vo, g/m3

175

(8-1)

8.1.2.2 Lu lng thng gi kh hi nc tha

L=

G hn
, kg / h
d max d o

(8-2)

Ghn - Lng hi nc to ra phng , kg/h

dmax - Dung m cc i cho php ca khng kh trong phng, g/kg
do - Dung m ca khng kh thi vo phng, g/kg

L=

Gb
, m3 / h
Sc So

(8-3)

8.1.2.3 Lu lng thng gi kh bi

trong :
Gb - Lng bi thi ra phng, g/h
Sc - Nng bi cho php trong khng kh, g/m3
So - Nng bi trong khng kh thi vo, g/m3

L=

QT
, kg / h
Ir Iv

(8-4)

8.1.2.4 Lu lng thng gi kh nhit tha

QT- Lng nhit tha trong phng, kCal/h
Ir, Iv - Entanpi ca khng kh thi vo v ht ra phng, KCal/kg.
Trong trng hp khng kh trong phng ch to nhit m khng ta hi m th c th
p dng cng thc :
QT
, kg / h
(8-5)
0,24(t r t v )
tr, tv - Nhit ca khng kh thi vo v ht ra phng, oC
Nhit dung ring ca khng kh Ck = 0,24 kCal/kg.oC
Khi tnh ton cn lu
- Nhit khng kh trong phng ly theo yu cu v sinh v cng ngh ca qu trnh sn
xut.
- Nhit khng kh vo phi tho mn iu kin v sinh tv > tT - a . Gi tr a tu thuc v
tr lp t ming thi nu chng 4.
- Nhit khng kh ra : C th ly bng nhit khng kh trong phng. Nu ming ht
t cao th tnh theo cng thc sau :
tR = tT + (H-Z)
(8-6)
H - Khong cch t mt sn n ming ht, m
Z - Chiu cao vng lm vic, m
- Gradien nhit theo chiu cao.
+ Thng thng : = 0,2 1,5 oC/m
+ i vi rp ht, rp chiu bng : = 0,2 0,3
+ i vi xng ngui
: = 0,4 1,0
+ i vi xng nng : = 1 1,5
L=

176

8.1.3 Bi s tun hon

Khi thng gi theo yu cu iu kin v sinh ni chung m khng v mt mc ch c th
no th ngi ta tnh lu lng gi thng gi da vo bi s tun hon.
Bi s tun hon l s ln thay i khng kh trong phng trong mt n v thi gian.
K = Vkk/Vgm
(8-7)
trong
K - Bi s tun hon
Vkk - Lu lng khng kh cp vo phng, m3/h
Vgm - Th tch gian my, m3
Bng 8-1 : Bi s tun hon v lu lng gi thng gi, m3/h

TT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

11
12
13
14
15
16
17
18
19
20

Nhit tT, oC

Khu vc thng gi
Nh
Phng h gia nh (tnh cho 1m2 din
tch sn)
Nh bp
Phng tm
Phng v sinh (x, tiu)
Phng v sinh : Tm v x tiu
Phng v sinh chung
Phng sinh hot tp th trong k tc x,
phng hc chung
Khch sn
Phng ng (tnh cho 1 ngi)
Khu v sinh ring
- Phng 1 ging
- Phng 2 ging
Khu v sinh chung
- Cho 1 chu x
- Cho 1 chu tiu
Bnh x, trm x
Phng bnh nhn (tnh cho 1 ging)
Phng ph
Phng cho tr s sinh b
Phng bc s
Phng X quang, chiu x
Phng chun b dng c m, kh trng
Phng vt l tr liu, rng hm mt
Nh xc
Cng trnh th thao
Phng tp luyn, thi u
- Cho 1 vn ng vin
- Cho khn gi
B bi trong nh
177

Bi s tun hon
hoc lu lng gi
tun hon (m3/h)

18 20

(3)

15
25
16
25
16
18

(60)
(25)
(25)
(50)
(50)
6

20

(30)

25
25

(50)
(60)

16
16

(50)
(25)

20
25
22
20
20
18
20
2

2
2
1
4
3
3
3

(40)
1,5
1,5
1
3
1
2
-

15
15
26

(80)
(20)
(20)

21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Phng thay qun o cnh b bi

Phng ngh ca V vin, lp hc
Khu v sinh
Rp ht, rp chiu bng, cu lc b
Phng khn gi
Hnh lang
Cng tin
Phng ht thuc
Phng v sinh (tnh cho 1 chu x hoc
chu tiu)
Phng ngh ca nhc cng
Phng my chiu phim

20
18
23

2
2
(100)

16
16
18
16
16

Theo
tnh ton
5
10
(100)

2
-

18
16

5
3

3
3

8.2 Thng gi t nhin

Thng gi t nhin l hin tng trao i khng kh trong nh v ngoi tri do chnh
lch mt khng kh. Thng gi t nhin c thc hin nh gi, nhit hoc tng hp c
hai.
Thng gi t nhin bao gm :
- Thng gi do thm lt
- Thng gi do kh p : nhit p v p sut gi
- Thng gi nh h thng knh dn

8.2.1 Thng gi t nhin di tc dng ca nhit tha

Khi nhit trong phng ln hn nhit bn ngoi th gia chng c s chnh lch
p sut v do c s trao i khng kh bn ngoi vi bn trong.
Cc phn t khng kh trong phng c nhit cao, khi lng ring nh nn bc ln cao,
to ra vng chn khng pha di phng v khng kh bn ngoi s trn vo th ch. pha
trn cc phn t khng kh b dn p v c p sut ln hn khng kh bn ngoi v thot ra
ngoi theo cc ca gi pha trn. Nh vy mt cao nht nh no p sut trong phng
bng p sut bn ngoi, v tr gi l vng trung ho

H2 = h2.( N T )

F2

Mc
ng ap
t ,
T

Hnh 8thng gi

Vung trung hoa

t ,
N

F1

H1 = h1.( N T )

Trn hnh 8-1 biu th s phn b chnh lch ct p trong nh v ngoi tri.
178

1 : Nguyn l
do nhit p

- Ct p to nn s chuyn ng i lu khng kh l:
H = g.h.(N - T )

(8-8)

h = h1 + h2 - L khong cch gia cc ca cp gi v ca thi, m

- Ct p to ra s chuyn ng ca khng kh vo phng:
H1 = g.h1.(N - T )

(8-9)

- Ct p x kh ra khi phng:
H2 = g.h2.(N - T )

(8-10)

Tc khng kh chuyn ng qua cc ca vo v ca thi :

2 .H 1

1 =

2 =

2 gh1 ( N T )

2 .H 2

N
=

2 gh2 ( N T )

- Lu lng khng kh qua cc ca l :

L1 = F1.1.1

(8-14)

F1, F2 : Din tch ca vo v ca thi, m2

1, 2 : H s lu lng ca ca vo v ca thi.
Thay vo ta c:

L2 = F2 . 2 .

(8-12)

(8-13)

L2 = F2.2.2

L1 = F1 .1 .

(8-11)

2 gh1 ( N T )

N
2 gh2 ( N T )

ch n nh ta c L1 = L2 hay:
F1.1.1 = F2.2.2

(8-15)

(8-16)

(8-17)

T y ta rt ra :
Gii h phng trnh
F1 2 h2 . N
h
=
.
= . 2
F
h1
h 2 1 h1 . T

(8-18)
F1 2 h2 . N
2
=
.
= .
F2 1 h1 . T
h1
h = h1 + h2
V thay vo phng trnh tnh lu lng ta c lu lng khng kh trao i trong trng
hp ny l :
Lu lng khng kh trao i ph thuc vo cao h v chnh mt
gia bn trong v ngoi.
Trng hp c bit khi F1 = F2 v 1 = 2
L=

2 gh( N T )

( F1 1 ) 2

179
T

( F2 2 ) 2

(8-20)
(8-19)

L = F . .

2.g .h( N T )
N + T

8.2.2 Thng gi t nhin di tc dng p sut gi.

Ngi ta nhn thy khi mt lung gi i qua mt kt cu bao che th c th to ra
chnh ct p 2 pha ca kt cu :
- pha trc ngn gi : Khi gp kt kt cu bao che tc dng khng kh gim
t ngt nn p sut tnh cao, c tc dng y khng kh vo gian my.
- Ngc li pha sau cng trnh c dng khng kh xoy qun nn p sut gim xung
to nn vng chn khng, c tc dng ht khng kh ra khi gian my.
Ct p (hay chn khng) do gi to ra c gi tr:
Hg = Kkd. N.2g / 2 = Kk.2g / 2g
(8-21)
Kk - H s kh ng
g - Tc gi , m/s
N - Khi lng ring ca khng kh bn ngoi tri, kg/m3
H s Kk c xc nh bng thc nghim, ngi ta to ra nhng lung gi gi thi
vo cc m hnh cc cng trnh ri o p sut phn b trn cc im cn xt trn m hnh
ri da vo l thuyt tng t suy ra p sut trn cng trnh thc.
H s Kk c ly nh sau :
- Pha u gi : Kmax = 0,8 thng ly k = 0,5 0,6
- Pha khut gi : Kmin = - 0,75 thng ly k = - 0,3
H s Kk khng ph thuc vo tc m ph thuc vo gc thi ca khng kh vo so
vi nh , hnh dng nh v v tr tng i gia cc nh vi nhau
Nu tnh nh hng ca nhit p v kh p ta c lu lng khng kh trao i l
L1 = F1 .1 .[

2.g .h1 ( N T )

+ g . K kd ], m 3 / s

(8-22)

S dng thng gi t nhin do kh p cn phi kho lo b tr cc ca vo v ca thi

mi em li hiu qu cao.
- V ma h chnh nhit trong phng vo ngoi tri thp nn vic thng gi do
kh p ch yu nh p sut gi.
- V ma ng chnh ln nn vic thng gi do kh p tng, nhng lu lng
khng kh trao i cn t do nhit tha gim, v th nn khp cc ca thng gi li mt phn.
+ Vic s dng thng gi t nhin i vi cc phng ln rt kinh t v hiu qu v
hu nh khng c chi ph vn hnh.
+ Tuy nhin c nhc im l phn phi gi khng u, khng ch ng a c
ti ni yu cu

8.2.3 Thng gi t nhin theo knh dn gi

Vic thng gi do nhit p c nhc im l khi kt cu cng trnh xy dng khng
kn th c rt nhiu ca gi vo v ra . Kt qu chnh lch cao gia cc ca ht v thi
nh nn lu lng khng kh trao i s gim.
Mt khc nhiu cng trnh phc tp c nhiu tng, mun thi gi ln trn nh thng
gi t nhin khng d dng thc hin c.
V th ngi ta s dng cc knh dn gi a gi ln cao v ht nhng ni cn
thit trong cng trnh.

180

Cc knh gi thng c b tr kn bn trong cc kt cu xy dng. pha nh ca

knh gi thng c cc nn chn ma, nng. trnh hin tng qun gi cc ng thng
gi cn nh ln cao hn so vi mi nh 0,5m.
Ct p do knh gi to nn l:
H = g.h. (N - T ), N/m2
Ct p do knh to nn cng ph thuc ma v c gi tr ln v ma ng.
V pha bn trong ngi ta s dng cc ming ht c tnh cht trang tr kt hp . Vi
h thng ny khng cn phi thc hin thi gi vo phng m nh thng gi thm lt b
li lng gi thot ra.
Vic tnh cao knh gi c thc hin nh sau:
- Cn c vo lu lng thng gi yu cu, tit din knh gi ta xc nh c tc
gi :
= L/F , m/s
- Trn c s tc v tit din xc nh tng tr lc
p = pcb + pms
- Chiu cao h phi ln khc phc tr lc ng ng , hay :
H = g.h. (N - T ) > pcb + pms

8.3 Thng gi cng bc

Thng gi nh qut gi l thng gi cng bc

8.3.1 Phn loi cc h thng thng gi cng bc

Cc qut thng gi s dng cho cc cng trnh thng c 2 loi ch yu :
- Thng gi cc b : L thng gi cho mt khu vc nh hp.
Trong cng nghip thc hin thng gi cc b ngi ta thng s dng 2 cch : Thng
gi thi cc b v thng gi ht cc b.
Trong cc cng trnh dn dng khi thng gi cc b ngi ta s dng cc qut gn tng,
gn trn v ht trc tip khng kh t bn trong phng thi ra bn ngoi . Ngoi ra thng
gi ngi ta c th thi khng kh bn ngoi vo phng, tuy nhin nu phng c sinh ra
nhiu cht c hi th khng c lm theo cch ny v nh vy cc kh c c th trn ra
cc phng xung quanh .
- Thng gi tng th : Thng gi tng th l thng gi cho mt vng rng hoc mt
tp hp gm nhiu phng. thc hin c thng gi tng th cn thit phi c h thng
knh gi. Qut thng gi thng t trn laphng v c lu lng ln. Thng gi tng th c
th kt hp vi h thng iu ho trung tm vi chc nng cung cp kh ti cho h thng.

8.3.2. Thng gi cc b
8.3.2.1. Thng gi cc b trong cng nghip
* Thng gi thi cc b : Khi cn thng gi cho mt khu vc nh v d nh khu vc
nhit cao v c nhiu cht c hi ngi ta b tr cc ming thi gi ti v tr ngi ang
lm vic . Cc ming thi thng c dng hoa sen
Trong mt s trng hp khc ngi ta s dng thit b lm mt kiu di ng . Thit b
ny gm bm, qut v mt t ng bn trong c b tr cc vi phun nc, lp lc chn nc.
Khng kh trong phng c qut ht vo thit b , i qua ngn phun nc trao i nhit m
v h nhit trc khi thi ra lm mt .
* Thng gi ht cc b :
181

- Chp ht : Chp ht l dng ht cc b n gin v ph bin , thng c s dng

ht thi gi nng , bi, kh c c tnh cht nh hn khng kh
Nu chp c dng ch nht th kch thc ca chp c xc nh nh sau:
A = a + 0,8 Za , m
B = b + 0,8 Za , m
trong a, b l kch thc cc cnh ca vt sinh cht c hi
A, B Kch thc chp ch nht
Za - Khong cch t chp ti chp ht
Nu chp ht dng trn th ng knh ca ming chp xc nh nh sau
D = dH + 0,8 Za
trong dH l ng knh ca vt pht sinh cht c hi
Gc loe ca chp thng c ly l 60o, hs = 0,1 0,3m
- T ht : T ht dng ht thi cc loi kh c bn trong t thi ra ngoi. Khc
vi chp ht, t ht l ni ngi cng nhn thc hin cc thao tc cng vic.
- Phu ht : Phu ht c s dng thi cc loi bi, hi c cc thit b cng
ngh nh my mc gia cng c kh, my dt ..vv

8.3.2.2. Trong dn dng

thc hin thng gi cho cc phng nh v tip xc vi khng kh ngoi tri ngi ta
thng lp t cc qut gn tng. Tu tng trng hp m c th chn gii php ht thi
khng kh trong phng hay thi cp kh ti vo phng.

Vt n

Khung g
Mi
ng th
i

M t

Qut
khung
Hnh 8-2 : Lp t qut gn tng

a)

Khung thep

Ca ong mt
ng

nha

b) Qut khung st

Trn hnh 8-2 trnh by 2 kiu qut thng gi hay c s dng. Qut khung nha
hnh thc ph hp cc cng trnh dn dng, qut khung st thung c s dng trong cc x
nghip cng nghip.
Cch lp t qut thng gi kiu gn tng n gin. Tuy nhin khng phi
phng no cng lp t c. i vi cc phng nm su trong cng trnh ngi ta s dng
qut thng gi t trn laphng cng h thng knh thng gi, ming ht, ming thi.

182

Hnh 8-3 : Qut thng gi gn tng GENUIN

Trn hnh 8-3 l qut thng gi ca hng GENUIN thng hay c s dng
thng gi cc b . Qut ny c th gn tng hoc trn vi cc thng s k thut v m thut
rt tt. Cc c tnh k thut ca qut trnh by trn bng 8-2.
Bng 8-2 : cc thng s qut gn tng GENUIN
MODEL
in
Cng
L
n
p
sut, W m3/pht
dB
APB 15
APB 20
APB 25
APB 30

220 V
220 V
220 V
220 V

24
28
36
48

4,8
8,1
12,6
18

37
40
43
48

Kch thc, mm
A
150
200
250
300

B
250
303
350
400

E
190
240
290
340

G
88
71
80
90

H
53
83
58
87

F
53
50
50
44

QUA
T

8.3.3. Thng gi tng th

Hnh 8-4 : S b tr qut thng gi
Trn hnh 8-4 l mt v d v thng gi tng th. Qut s dng thng gi tng th
thng l qut dng ng hoc cc qut ly tm..
thng gi cho cc phng ln hoc nhiu phng mt lc ngi ta s dng thng gi
kiu tng th.
***

183

CHNG 9
TIU M V LC BI
9.1 Tiu m
9.1.1 Khi nim.
Ting n l tp hp nhng m thanh c cng v tn s khc nhau sp xp khng
c trt t, gy kh chu cho ngi nghe, cn tr con ngi lm vic v ngh ngi.

9.1.1.1 Cc c trng c bn ca m thanh

a. Tn s m thanh
n v o l Hz. Mi m thanh c c trng bi mt tn s dao ng ca sng m.
Bnh thng tai ngi cm th c cc m thanh c tn s t 16 20.000 Hz
b. Ngng nghe v ngng chi tai
m thanh l nhng dao ng c hc c lan truyn di hnh thc sng trong mi
trng n hi, nhng khng phi bt c sng no n tai cng gy ra cm gic m thanh
nh nhau. Cng m thanh nh nht mt sng m xc nh m tai ngi nghe thy
c gi l ngng nghe. m thanh c tn s khc nhau gi tr ngng nghe cng khc
nhau. Cng m thanh ln nht m tai ngi c th chu c gi l ngng chi tai.
c. Mc cng m L (dB)
Mc cng m thanh c xc nh theo cng thc :
L = 10 lg (I / Io), dB
(9-1)
I - Cng m thanh ang xt, W/m2
Io - Cng m thanh ngng nghe : Io = 10-12 W/m2
d. Mc p sut m (dB)
Mc p sut m thanh c xc nh theo cng thc :
Lp = 10 lg ( p/po ), dB
(9-2)
p - p sut m thanh , Pa
po - p sut m thanh ngng nghe: po = 2.10-5 Pa
e. Mc to ca m (Fn)
Mc to ca m l sc mnh cm gic do m thanh gy nn trong tai ngi, n
khng nhng ph thuc vo p sut m m cn ph thuc vo tn s m thanh. Tn s cng
thp th tai ngi cng kh nhn thy.
Ngi ta xc nh c rng mc to ca m thanh bt k o bng Fn , c gi
tr bng mc p sut m ca m chun c cng mc to vi m . i vi m chun , mc to
ngng nghe l 0 Fn , ngng chi tai l 120 Fn. Cc m c cng gi tr p sut m nu
tn s cng cao th mc to cng ln.
f. Di tn s m thanh
C quan cm gic ca con ngi khng phn ng vi tng tuyt i ca
tn s m thanh m theo mc tng tng i ca n. Khi tn s tng gp i th cao ca
m tng ln 1 tng , gi l 1 cta tn s.
Ngi ta chia tn s m thanh ra thnh nhiu di, trong gii hn trn ca
ln gp i gii hn di. Ton b di tn s m thanh m tai ngi nghe c chia ra lm

175

11 cta tn s v c gi tr trung bnh l 31,5; 63; 125; 250; 500; 1000; 2000; 4000; 8000;
16.000
Tiu chun v sinh v mc cho php ca ting n c quy nh 8 cta : 63;
125; 250; 500; 100; 200; 400; 800
Bng 9-1
S thc t cta
1
2
3
4
5
6
7
8
5600 11200
2800
1400
335
180
90
45
Gii hn trn
8000
4000
2000
1000
250
125
63
31,5
Trung bnh
5600
2800
1400
710
180
90
45
22,4
Gii hn di
Cc my o n , o mc to ca m n v l xibenA (dBA) l mc cng
m chung ca tt c cc di cta tn s qui nh v tn s 1000 Hz. Ta gi m thanh l
dBA l m thanh tng ng. Khi dng dBA ch m thanh ta khng cn ni m thanh
tn s bao nhiu. Tr s dBA gip ta nh gi s b xem n c vt qu mc cho php
hay khng.
Tn s (Hz)

9.1.1.2 nh hng ca n
Ting n c nh hng nhiu n sc kho con ngi. Mc nh hng tu thuc
vo gi tr ca n. Bng 9-2 di y a ra cc s liu v mc nh hng ca n
ti sc kho ca con ngi.
Bng 9-2
Mc n, (dBA)
0
100
110
120
130 135
140
150
160
190

Tc dng ln ngi nghe

- Ngng nghe thy
- Bt u lm bin i nhp tim
- Kch thch mnh mng nh
- Ngng chi tai
- Gy bnh thn kinh, nn ma lm yu xc gic v c bp
- au chi tai, gy bnh mt tr, in
- Nu nghe lu s thng mng tai
- Nu nghe lu s nguy him
- Ch nghe trong thi gian ngn nguy him

9.1.1.3 n cho php i vi cc cng trnh

Bng thc nghim ngi ta lp c h cc ng cong th hin mc n cho php
ca ting n di rng cc cta tn s. Nhng ng ny gi l ng NC (Noise Criteria
Curves), th hin mc n cho php ca ting n di rng cc cta tn s

Hnh 9-1 : Mc n cho php ca ting n di rng cc cta tn s

176

Trn bng 9-3 trnh by cc tiu chun NC ca cc cng trnh

Khu vc
1. T dinh
2. Nh cho thu, chung c
3. Hotel, motel
a. Phng ring, phng ng
b. Phng Hi hp, phng tic
c. Phng khnh tit, hnh lang
d. Khu vc phc v, gip
4. C quan
a. Phng iu hnh
b. Phng hp
c. Phng ring
d. Din tch m
e. Phng my vi tnh
f. Phng lun chuyn cng cng
5. Bnh vin, nh iu dng
a. Phng ring
b. Phng iu tr
c. Phng m
d. Hnh lang
e. Khu vc cng cng
6. Nh th
7. Trng hc
a. Phng ging, lp hc
b. Phng hc mt bng m
8. Phng th nghim
9. Phng ho nhc
10. Nh ht
11. Phng thu m
12. Rp chiu bng
13. Phng th nghim

Tiu chun Nc
25 30
25 30
30 35
25 30
35 40
40 45
25 30
25 30
30 35
35 40
40 45
40 45
25 30
30 35
35 40
35 40
25 30
25 30
30 35
35 40
20 25
30 35

9.1.2 Tnh ton n

9.1.2.1 Ngun gy n v cch khc phc
1. Cc ngun gy n :
Ngun n gy ra cho khng gian iu ha c cc ngun gc sau:
- Ngun n do cc ng c qut, ng c, my lnh t trong phng gy ra
- Ngun n do kh ng ca dng khng kh .
- Ngun n t bn ngoi truyn vo phng
+ Theo kt cu xy dng
+ Theo ng ng dn khng kh
+ Theo dng khng kh
+ Theo khe h vo phng
- Ngun n do khng kh ra ming thi
177

2. Cch khc phc

a. Ngun n do cc ng c, thit b trong phng.
- Chn thit b c n nh : Khi chn cc my iu ho, cc dn lnh, FCU,
AHU cn lu n ca n, trnh s dng thit b c n ln.
- Bc tiu m cm thit b : Trong nhiu trng hp ngi ta chn gii php
bc tiu m cm thit b. Chng hn cc FCU, AHU v qut thng gi cng sut ln khi lp
t trn laphng s gy n khu vc nn ngi ta thng bc cch m cm thit b ny.
- Thng xuyn bi trn cc c cu chuyn ng gim ma st gim n
- t thit b bn ngoi phng
b. Ngun n do kh ng ca dng khng kh
Dng khng kh chuyn ng vi tc cao s to ra ting n. V th khi thit k
phi chn tc hp l.
c. Ngun n truyn qua kt cu xy dng
- i vi cc phng c bit, ngi thit k xy dng phi tnh ton v cu trc sao
cho cc ngun n khng c truyn theo kt cu xy dng vo phng, bng cch to ra cc
khe ln, khng xy lin dm, lin trc vi cc phng c th to ra chn ng.
- Mt trong nhng trng hp hay gp l cc ng c, bm v my lnh t trn sn
cao. kh cc rung ng do cc ng c to ra lan truyn theo kt cu xy dng lm nh
hng ti cc phng di, ngi ta t cc cm thit b ln cc b qun tnh t trn cc
b l xo gim chn. Qun tnh ca vt nng v sc cng ca l xo s kh ht cc chn ng
do cc ng c gy ra.
- i vi cc FCU, AHU v qut dng treo , thng ngi ta treo trn cc gi c m
cao su hoc l xo.
d. Ngun n truyn theo cc ng dn gi, dn nc vo phng
Cc ng dn gi, dn nc c ni vi qut v bm l cc c cu chuyn ng cn lu
ti vic kh cc chn ng lan truyn t ng c theo ng ng. Trong qu trnh hot ng
cc chn ng t cc thit b c th truyn vo phng v to ra n nht nh. kh
cc chn ng truyn theo ng ny ngi ta thng s dng cc on ng ni mm bng
cao su
e. Ngun n do truyn theo dng khng kh trong ng dn.
Do knh dn gi dn trc tip t phng my n cc phng, nn m thanh c th
truyn t gian my ti cc phng, hoc t phng ny n phng kia. kh n truyn
theo dng khng kh ngi ta s dng cc hp tiu m, hoc on ng tiu m.
Trong k thut iu ho ngi ta c gii php bc cch nhit bn trong ng ng.
Lp cch nhit lc ngoi chc nng cch nhit cn c chc nng kh m.
f. Ngun n bn ngoi truyn theo khe h vo phng
ngn nga phi lm phng kn, c bit cc phng yu cu v n kht khe.
g. Ngun n do khng kh ra ming thi
Khi tc khng kh ra ming thi ln, c th gy n. V vy phi chon tc khng kh
ra ming thi hp l.

9.1.2.2 Tnh ton cc ngun n .

- Nu c nhiu ngun n vi mc m l L1, L2, ... Ln th mc m tng c tnh theo cng
thc :
L = 10.lg.100,1Li
(9-3)
- Nu cc ngun n c mc m ging nhau th
L = L1 + 10lgn
(9-4)
Di y ch ra mc n ca mt s thit b:

178

1. n ca qut
Ting n do qut gy ra ph thuc vo nhiu yu t, nh chng loi qut, vn tc,
hng qut, ch lm vic, tr lc h thng, bn cht mi trng...vv
n do qut gy ra c xc nh theo cng thc :
L = KW + 10.lgV + 20.lgH + C, dB
(9-5)
KW - Mc cng m ring (dB) ph thuc loi qut v xc nh theo bng
9-4 di y.
V - Lu lng th tch ca qat, CFM (1 m3/s 2120 cfm)
H - Ct p ton phn ca qut, in.WG
C - H s hiu chnh ly theo bng 9-3 di y :
Bng 9-3 : H s hiu chnh C (dB)
T l % vi hiu
H s hiu chnh C
sut ln nht
dB
0
90 100
3
85 89
6
75 84
9
65 74
12
55 64
15
50 54
Bng 9-4 : Tr s Kw ca cc loi qut
Loi qut
a. Qut ly tm: AF, BC v BI
- ng knh gung cnh D trn 900mm
- ng knh gung cnh di 900mm
- Cnh hng tin, D bt k
- Cnh hng knh, h p
- Cnh hng knh, trung p
- Cnh hng knh, cao p
b. Qut dc trc
- Loi c cnh hng
+ T s rh t 0,3 0,4
+ T s rh t 0,4 0,6
+ T s rh t 0,6 0,8
- Loi dng ng
+ ng knh gung cnh trn 1000mm
+ ng knh gung cnh di 1000mm
- Loi dng chn vt thng gi

Tn s trung tm, Hz
63

125

250

500

1K

2K

4K

8K

BF1

40
45
53
56
58
61

40
45
53
47
54
58

39
43
43
43
45
53

34
39
36
39
42
48

30
34
36
37
38
46

23
28
31
32
33
44

19
24
26
29
29
41

17
19
21
26
26
38

3
3
2
7
8
8

49
49
53

43
43
52

53
46
51

48
43
51

47
41
49

45
36
47

38
30
43

34
28
40

6
6
6

51
48
48

46
47
51

47
49
58

49
53
56

47
52
55

46
51
52

39
43
46

37
40
42

7
7
5

Ghi ch :
AF - Qut ly tm cnh rng profile kh ng
BC - Qut ly tm c cnh hng bu cong
BI - Qut ly tm c cnh hng bu xin
BFI - tng ting n (dB) do tn s dao ng ca cnh fc ( fc = s cnh x s vng
quay ca qut trong 1 giy)

179

2. n pht ra t my nn v bm
Nu c catalogue ca thit b c th tra c n ca n. Trong trng hp khng
c cc s liu v n ca thit b do nh sn xut cung cp, ta c th tnh theo cng sut c
th nh sau:
- i vi my nn ly tm
LpA = 60 + 11.lg(USTR), dBA
trong :
USTR - Tn lnh M : 1 USTR = 3024 kCal/h
- i vi my nn pttng

(9-6)

LPA = 71 + 9.lg(USTR), dBA

(9-7)
Khi my lm vic non ti th tng t 5 n 13 dB cc di tn khc nhau.
Nu cn tnh mc p sut m thanh Lp cc tn s trung tm th cng thm cng
thc tnh LPA (9-7) cc gi tr bng di y :
Bng 9-5
Tn s trung tm
63
125
250
500
1000
2000 4000
- My chiller ly tm
-8
-5
-6
-7
-8
-5
-8
- My chiller pttng
-19
-11
-7
-1
-4
-9
-14
- i vi bm nc tun hon
LPA = 77 + 10.lgHP, dBA
HP - Cng sut ca bm, HP
Lu : Tt c cc gi tr tnh trn l khong cch 1m t ngun m.

(9-8)

3. Ting n ca dng khng kh chuyn ng

Ting n do dng khng kh chuyn ng sinh ra do tc dng qu ln , do qua cc
on chi tit c bit ca ng ng v cc u vo ra qut.
Ting n ca dng khng kh chuyn ng l kt qu ca hiu ng xoy quanh vt
cn, gy ra s thay i v vn tc, bin dng t ngt v dng chy v do to ra sc p
ng lc cc b ca khng kh.
C cc dng gy n ca dng khng kh chuyn ng nh sau :
a. Ting n ca dng khng kh thi thng
Trong on ng thng , khi tc qu ln th n s c gi tr ng k. Tuy nhin
khi thit k tc gi c chn v m bo yu cu. Thng khi tc trn ng ng
< 10 m/s th n ny khng ng k.
b. n ti cc v tr c bit ca ng ng
Ti cc v tr c bit nh : R dng, co tht dng, v tr lp t van ... n c gi tr
ng k ngay c khi tc dng khng kh khng cao. l do hin tng xoy to nn.
n ti cc v tr c tnh nh sau :
Laf = Ks + 50lgVcon + 10.lgS + 10.lgD + 10.lgf + K , dB
(9-9)
trong
Laf - Mc cng m pht sinh ra , dB
Ks - Thng s ring ca kt cu ng ng;
- Vi van iu chnh : Ks = -107
- Ct cong c cnh hng
: KS = -107 + 10.lgn vi n l s cnh hng
dng
- Ch ng chia nhnh : Ks = -107 + L1 + L2
+ L1 - H s hiu chnh cong r nhnh, dB. H s ny ph thuc
t s gia bn knh cong r ca ch chia nhnh vi ng knh ng nhnh d
180

Nu r/d 0
ly L1 = 46 dB
Nu r/d 0,15
ly L1 = 0
+ L2 - H s hiu chnh ri, dB . Bnh thng ly L2 = 0. Nu
v tr u ngun cch v tr ang xt 5 ln ng knh ng c lp t van iu chnh th ngi
ta mi xt ti i lng ny. Trong trng hp ny ly L2 = 1 5 dB tu theo mc ri
lon ca dng kh u ngun..
Vcon- Tc khng kh ti ch tht , hoc ti ng nhnh, FPM;

V
S .FTL
V - Lu lng khng kh qua ng, cfm
FTL - h s cn tr
i vi van iu chnh nhiu cnh : FTL = 1 nu h s tn hao p sut Cpre = 1. Nu
Cpre 1 th :
Vcon =

FTL =

trong : CPRE
tnh theo cng thc :

C PRE 1

C PRE 1
- L h s tn hao p sut, l i lng khng th nguyn v c

C PRE =

15,9.10 6.Pt
V

S

i vi van iu chnh ch c 1 cnh :

Nu CPRE < 4 th FTL tnh nh i vi van nhiu cnh
Nu CPRE > 4 th FTL = 0,68.C-0,15PRE - 0,22
S- Din tch tit din ng ni tht c lp t van iu chnh, ca ct hoc ca ng
nhnh, ft2
D - Chiu cao ca ng hoc ct cong, ft
f - Tn s trung bnh ca di cta, Hz
K - h s tra theo ng tuyn tnh ca kt cu ng ng, dB (hnh 9-1)
Tr s c tnh K ca kt cu c xc nh da vo chun s Strouhal :
St = 60D.con = 60.D.f / Vbr
Vbr - Tc khng kh trong nhnh, fpm
- i vi van iu chnh :
K = -36,3 - 10,7 lg.St nu St < 25
K = -1,1 - 35,9.lg.St nu St > 25
- i vi ct cong c cnh hng dng
K = -47,5 - 7,69 (lg.St)2.5
- i vi ch chia nhnh gi tr K c xc nh theo th hnh 9-1 vi Vma
l tc dng kh t ng ng chnh (fpm)

181

Hnh 9-1 : Quan h gia h s K vi s St v t s Vma/Vbr ti ch chia nhnh

c. Ting n u vo v u ra ca qut :
Ting n sinh ra trong qut do nhiu nguyn nhn . Tuy nhin ch yu vn l do thay
i hng t ngt v i qua ch thu hp. Ting n do qut gy ra thng ln v kh khc
phc.

4. Ting n do khng kh thot ra ming thi.

Ting n do dng khng kh ra ming thi ph thuc vo tc ca dng khng kh
khi ra ming thi v kt cu ca n.
Trong cc catalogue ca cc ming thi u c dn ra n ca n tng ng vi tc
u ra no . V th khi thit k cn lu khng c chn tc qu ln

9.1.2.3 Tn tht m trn ng truyn dc trong lng ng dn.

1. Tn tht trong ng dn :
S gim m l s gim cng m tnh bng Watt trn mt n v din tch khi m i t
ni pht ti ni thu. S gim m do cc nguyn nhn chnh sau :
- Nh vt liu ht m hp th nng lng sng m
- Do phn hi sng m trn b mt ht m
- Qu trnh truyn m di dng sng lan truyn trong khng kh di dn tt dn do
ma st.
Mc gim m c c trng bi i lng IL (Insertion Loss). Tr s IL mi
tn s ring cho ta bit s gim cng m (dB) trn ng truyn t ni pht n ni thu
nhn. Kh nng hp th nng lng s m ca vt liu gi l kh nng ht m. Khi sng m
va chm vo b mt vt liu xp khng kh s dao ng trong nhng l h nh , s cn tr
ca dng kh v s dao ng ca dng kh trong khe h bin mt phn nng lng sng
m thnh nhit v lm gim nng lng sng m i n.
Cc vt liu c kh nng ht m tt l vt liu ti xp v mm. Cc sng m khi i
vo lp vt liu s b lm yu mt phn. Vt liu ht m thng s dng l : Bng thu
tinh, bng vi, vi vn . Cc tm vi dy, mm khi treo trn tng c kh nng chng phn
x m rt tt.
tiu m trn ng ng, thng ngi ta bc cc lp bng thu tinh bn trong
ng ng . Lp bng s ht m rt tt.
Khi trong ng ng khng c lp vt liu ht m, vn tn ti s gim m t nhin
do ma st.

a. ng ng trn khng c lp ht m
Khi sng m lan truyn trong khng kh, do tnh cht n hi ca mi trng khng kh
nn dao ng song m l dao ng tt dn, mc nng lng m gim dn
Ngi ta tnh c rng trung bnh n gim t nhin l 0,03 dB trn 1feet chiu di
ng tn s di 1000 Hz v tng khng u n 0,1 dB/ft tn s 1000Hz.

b. i vi ng ch nht khng c lp ht m v cch nhit

i vi ng ng ch nht gim m t nhin c tnh theo bng 9-6 di y :

182

Bng 9-6 : gim m thanh dB/ft

T s P/A (in/in2)
> 0,31
0,31 0,13
< 0,13

Tn s trung bnh di c ta (Hz)

63
125
> 250
0,1
0,3
0
0,1
0,1
0,3
0,1
0,1
0,1

P - Chu vi ng, in
A - Din tch tit din ng , in2

c. ng ch nht khng c lt lp ht m, nhng c bc cch nhit bn

ngoi
i vi loi ng ng ny, th mc gim m ly gp i s liu nu trong bng 9-6.

d. ng trn c lt lp ht m
gim m ph thuc vo din tch tit din ngang ca ng ng v tnh cht vt
liu ht m . Cc s liu c dn ra bng 9-7.
Bng 9-7 : gim m thanh dB/ft
Tn s trung tm di cta, Hz
ng knh
ng, in
63
125
250
500
1000
2,17
1,53
0,93
0,59
0,38
6
2,18
1,45
0,81
0,46
0,23
12
1,71
1,28
0,57
0,25
0,07
24
0,26
0,63
0,18
0
0
48

2000
2,31
1,91
1,24
0,34

4000
2,04
1,48
0,85
0,45

e. i vi ng ng ch nht c lt lp ht m
- i vi tn s di m di 800 Hz gim m c tnh nh sau :
IL =

t 0,8 .h 0,357 .( P / A).L. f

1190.d 2,3

(1,17 + 0 ,19 d )

, dB

(9-10)

IL - gim m thanh, dB
t - dy ca lp vt liu ht m, in
h - Cnh ngn lng ng, in
P - Chu vi lng ng, in
A- Din tch lng ng, in2
L Chiu di on ng, ft
f- Tn s m thanh, Hz
d- Khi lng ring vt ht m, lb/ft3
- i vi tn s trn 800 Hz
IL =

k .( P / A).L. f .[1,511, 61 lg( P / A)]

, dB
W 2,5 .h 2,7

trong :
k = 2,11.109
W - Cnh di ca lng ng, in
L - Chiu di on ang xt, ft
Cng thc 9-11 tnh khi L < 10 ft. Khi L > 10ft th ly L = 10ft

183

(9-11)

Bng 9-8 : gim m trn on ng hnh ch nht c lt lp ht m dy 1in, dB/ft

Tn s trung tm di cta, Hz
Kch thc T s P/A
2
lng ng, in
(in/in )
63
125
250
500
1000
2000
4000
2,95
6,08
5,82
2,12
0,77
0,28
0,10
0,5
8x8
2,17
3,89
4,37
1,59
0,58
0,22
0,08
0,375
8 x 16
2,67
4,48
4,48
1,64
0,60
0,22
0,08
0,33
12 x 12
1,97
2,89
3,36
1,23
0,45
0,16
0,06
0,25
12 x 24
2,42
3,37
3,45
1,26
0,46
0,17
0,06
0,22
18 x 18
1,78
2,15
2,59
0,94
0,34
0,13
0,05
0,17
18 x 36
2,26
2,73
2,87
1,05
0,38
0,14
0,05
0,165
24 x 24
1,66
1,75
1,90
0,78
0,29
0,10
0,04
0,125
24 x 48
2,04
2,03
2,01
0,81
0,29
0,11
0,04
0,111
36 x 36
1,50
1,30
1,02
0,60
0,22
0,08
0,03
0,083
36 x 72
1,90
1,65
1,30
0,67
0,24
0,09
0,03
0,08
48 x 48
1,40
1,05
0,66
0,50
0,18
0,07
0,02
0,063
48 x 96
trnh lm cho IL qu ln , i vi ng ng ch nht c lt ht m , th IL khng
c vt qu 40 dB bt k tn s no.
gim IL nu trn khng tnh ti gim m thanh t nhin, nn khi tnh cn phi
cng vo

f. i vi ng ng van
- i vi ng ng van vi t s hai trc l 3 : 1 th IL c ly ging ng ng
trn c ng knh bng trc ngn ca ng van.
dy lp ht m c nh hng n tr s IL. tn s 800 HZ , khi chiu dy lp
ht m l 2in th hiu qura gim m tng 2 ln so vi lp dy 1in. V vy cn lt lp ht m
dy t 2in n 3in nng cao hiu qu ht m.

2. Tn tht ti ct cong v ch chia nhnh

a. gim m ti ct cong trn
Ti v tr ct cong m thanh b phn hi ngc li mt phn. V th cc ct cong c hay
khng c lp ht m th u c tc dng gim n nht nh
Tn tht ti ct cong ph thuc vo kch thc ca n v tn s m v cho bng 99 di y :
9-9: gim m qua ct trn, dB
Trng hp
f.D < 1,9
1,9 < f.D < 3,8
3,8 < f.D < 7,5
f.D > 7,5

Tn tht m IL (dB)
0
1
2
3

f - Tn s m , kHz
D- ng knh ng trn, in

b. gim m ti ct cong ch nht

Ct vch nht lm gim ti a nhng m thanh trong di cta m tn s trung tm gn
bng hoc ln hn 125 Hz.
Bng 9-10 a ra cc kt qu gim m khi dng khng kh i qua ct ch nht c v
khng c lp ht m.
184

9-10: gim m qua ct ch nht, dB

Trng hp
Khng c lp ht m C lp ht m
Ct ch nht khng c cnh hng dng
0
0
f.W < 1,9
1
1
1,9 < f. W < 3,8
6
5
3,8 < f. W < 7,5
11
8
7,5 < f. W < 15
10
4
15 < f. W < 30
10
3
30 < f. W
Ct ch nht c cnh hng dng
0
0
f. W < 1,9
1
1
1,9 < f. W < 3,8
4
4
3,8 < f. W < 7,5
7
6
7,5 < f. W < 15
7
4
15 < f. W
W - Cnh ln ca ng ch nht, in
f - Tn s m tnh bng, kHz
c. gim m ti ch chia nhnh
gim m do chia nhnh c tnh theo cng thc:
LWB = 10. lg

Abr
, dB
Abr

(9-12)

LWB - gim nng lng m do chia nhnh, dB

Abr - Din tch nhnh r ang xt, ft2
Abr - Tng din tch cc nhnh r, ft2

3. Tn tht m do phn hi cui ng ng

Khi sng m thot ra cui ng ng vo phng , do m rng t ngt nn gy ra s
phn hi m ngc li. iu ny gim ng k cc m thanh tn s thp.
Tn tht m do phn hi khng cn tnh nu :
- Ming thi kiu khuych tn gn trc tip ln trn
- Ming thi khuych tn ni vi on ng ng thng di hn 3 ln ng
knh ng
- Ming thi khuych tn ni vi ng ni mm
Tn tht m do phn hi cui ng ng c tnh theo bng di y:
Bng 9-11 : Tn tht do m phn hi cui ng ng, dB
Chiu
rng
ng chnh, in
6
8
10
12
16
20
24
28

Tn s trung bnh ca di cta, dB

63
125
250
500
1000
1
4
8
12
18
0
2
6
11
16
0
1
5
9
14
0
1
4
8
13
0
0
2
6
11
0
0
1
5
9
0
0
1
4
8
0
0
1
3
7
185

0
0
0
2
6
32
0
0
0
1
5
36
0
0
0
1
4
48
0
0
0
0
1
72
Ch : Cc s liu bng 9-8 khng s dng cho ming thi c lt lp ht m hoc ming
thi gn trc tip ln ng ng. Nu u cui cng ca ng ng l ming thi khuych
tn th phi tr i t nht 6 dB

9.1.2.4 S truyn m kiu pht x v tn tht trn ng truyn

1. S pht x m
Ting n do sng m hoc s ri lon ca dng khng kh bn trong ng ng c th
xuyn qua thnh ng lm thnh ng dao ng. S truyn m theo cch gi l s pht x
m.
Ting n ngc li cng c th truyn vo bn trong ng, chy theo h thng ng
ng v vo phng hoc ra ngoi.

2. Tn tht m pht x trn ng truyn

a. Khi nim.
- Mc suy gim m thanh do truyn TL (Transmission loss) khi qua tng, vch ngn
hoc cc vt cn khc trong trng hp tng qut c tnh theo cng thc :
TL
=
10.lg.(Wvao/WCL), dB
(9-13)
TL - Tn tht m trn ng truyn, dB
Wvao - Nng lng sng m ti, W
WCL - Nng lng cn li ca sng m khi qua vch, W
Tn tht do truyn m ph thuc vo khi lng ring ca vt liu vch v tn s m
thanh.
i vi tng b tng hoc ng kim loi khi tng gp i khi lng vch th tr s
TL tng t 2 3 dB cho ting n di 800 Hz v tng t 5 6 dB cho ting n trn 800 Hz.
Quan h gia TL v khi lng vt liu b nh hng ca nhiu yu t khc nh khe nt,
cng, cng hng, s khng ng nht ca vch ngn ...vv
- Tn tht m do pht x t trong ng ra trong trng hp tng qut :
TL R = LV LR + 10. lg

AN
AT

(9-14)

trong :
LV - Mc nng lng m thanh u vo ng, dB
LR - Mc nng lng m pht x sau khi xuyn qua ng, dB
AN, AT - Din tch pht x mt ngoi ng v din tch tit din ngang bn trong ng,
in2
- Tn tht pht x m vo ng ng trong trng hp tng qut :
TLV = 10.lg(WV/2.WR),
dB
(9-15)
WV - Cng m truyn ti ng, dB
WR- Cng m c truyn qua ng, dB

b. Tn tht m do pht x qua thnh ng ch nht ra ngoi

tnh tn tht trn ng truyn qua ng ch nht ngi ta gii hn tn s m
thanh sau y lm mc:
24,134
f L = 186 0,5
(a.b)

(9-16)
trong :
fL gi l tn s m mc.
a, b l hai cnh ca ng ch nht, in
- Khi tn s f < fL th kiu sng phng l ch yu v gim m tnh theo cng thc :
TLR = 10.lg[fm2/(a+b) + 17], dB

(9-17)

- Khi f > fL th sng m l kiu hn hp c tnh theo cng thc:

TLR = 20.lg(mf) - 31, dB

(9-18)

trong :
m - Khi lng trn 1 n v din tch thnh ng, lb/ft2
Theo cng thc trn, tn tht m do truyn qua ng ch nht khng ph chiu
ng m ph thuc vo khi lng trn 1 n v din tch thnh ng m.
Di y l tn tht m khi truyn qua ng ng cc di tn s khc nhau.

di

Bng 9-12 : Tn tht m khi truyn t ng ra ngoi TLR, dB

Kch thc
lng ng, in
12 x 12
12 x 24
12 x 48
24 x 24
24 x 48
48 x 48
48 x 96

63
21
19
19
20
20
21
19

125
21
22
22
23
23
24
22

Tn s trung tm di cta, Hz
250
500
1000
2000
36
33
30
27
35
31
28
25
37
31
28
25
37
32
29
26
39
31
29
26
41
35
30
27
41
35
29
25

4000
41
41
43
43
45
45
45

8000
45
45
45
45
45
45
45

Bng 9-13 : Tn tht m khi truyn vo ng ng TLV, dB

Kch thc
ng, in
12 x 12
12 x 24
12 x 48
24 x 24
24 x 48
48 x 48
48 x 96

63
16
15
14
13
12
10
11

125
16
15
14
13
15
19
19

Tn s trung tm di cta, Hz
250
500
1000
2000
33
30
25
16
32
28
25
17
34
28
25
22
34
29
26
21
36
28
26
23
38
32
27
24
38
32
27
22

4000
38
38
40
40
42
42
42

8000
42
42
42
42
42
42
42

c. Tn tht m do pht x qua thnh ng dn trn ra ngoi

Tn tht m khi truyn qua ng dn trn khc vi ng dn ch nht. Khi tn s thp
cc sng phng ngn cn s truyn m trong ng ra ngoi nn tn tht rt ln.
Bng 9-14 di y trnh by cc tn tht do truyn m t ng dn ra ngoi

187

Bng 9-14 : Tn tht truyn m t ng trn ra ngoi TLR, dB

Tn s trung tm di cta, Hz
125 250 500 1000 2000 4000 8000

Kch thc v kiu ng, in

63
1. ng ghp dc
26
34
35
44
52
55
+ D=8in, =0,022in, L=15ft >45 (53)
38
25
31
34
36
54
60
>50
+ D=14in, =0,028in, L=15ft
43
25
27
33
33
37
53
+ D=22in, =0,034in, L=15ft 47
43
38
22
24
26
26
46
(51)
+ D=32in, =0,034in, L=15ft
2. ng ghp xon
29
46
56
56
+ D=8in, =0,022in, L=10ft >48 >64 >75 >72
40
25
35
34
33
55
>53
>43
+ D=14in, =0,022in, L=10ft
43
36
22
25
26
26
>45 50
+ D=26in, =0,028in, L=10ft
36
41
28
32
32
36
>48 >53
+ D=26in, =0,028in, L=10ft
45
40
24
26
25
28
>43 42
+ D=32in, =0,034in, L=10ft
trong
D - ng knh ng, in
- Chiu dy ca ng, in
L - Chiu di ng, ft
Trong trng hp tp m nn che khut ting n pht x, th gii hn thp hn ca TL
c biu th bng du >. Cc s liu trong du ngoc n cho bit rng ting ng nn s
sinh ra mt gi tr ln hn s liu thng thng.

d. Tn tht m TL ca ng van
Mc tn tht m thanh khi truyn qua thnh ng van c dn ra bng
Bng 9-15 : Tn tht truyn m t ng van ra ngoi TLR, dB

Kch thc trc

axb, in
12 x 6
24 x 6
24 x 12
48 x 12
48 x 24
96 x 24
96 x 48

63
31
24
28
23
27
22
28

125
34
27
31
26
30
25
31

Tn s trung tm di cta, Hz
250 500 1000 2000 4000 8000
43
40
37
36
33
30
37
34
32
29
33
28
-

3. Tn tht m khi qua cu trc xy dng

Khi truyn m qua cc kt cu xy dng , nng lng m thanh b tn tht mt lng
ng k , qua nghin cu ngi ta a ra cc kt qu xc nh tn tht m thnh.
Tn tht qua tng, vch ngn, ca knh v khong trng trn trn c tnh theo bng 916 di y:

188

Bng 9-16 : Tn tht m khi i qua kt cu xy dng, dB

63
32
29

Tn s trung tm di cta, Hz
125 250 500 1000 2000 4000
49
42
37
35
34
55
42
37
34
33
32
49

31

33

35

36

41

48

54

12

17

34

35

42

38

44

25

36

43

50

50

44

55

11
12

16
16

23
23

27
27

32
32

28
30

32
35

1
9
4

2
15
8

4
20
8

8
25
8

9
31
10

9
33
10

14
27
14

10

12

14

15

23

27

29

27

26

29

Kch thc trc axb, in

- B tng c, dy 4 in, 48 lb/ft2
- B tng c kt hp b tng bt dy
4 in, 28 lb/ft2
- B tng c kt hp b tng bt dy
8 in, 28 lb/ft2
- Vch ngn tiu chun, khung g 2in,
4 in hai lp thch cao dy 5/8 in mi
mt
- Vch ngn tiu chun, khung kim
loi 29/8 in, hai lp thch cao dy 5/8
in mi mt
- Knh 1 lp dy 1 / 2 in
- Knh 2 lp mi lp dy 1 /2in, 2 lp
cch nhau 1 /2in.
- Trn bng si v c
- Trn thch cao
- Tc dng kt hp ca khong trng
trn trn vi trn c ph bng thu
tinh dy 1 /2in, 6 lb/ft2
- Tc dng kt hp ca khong trng
trn trn vi trn c ph lp si v c
dy 5 /8in, 35 lb/ft2
- Ca g thng xuyn ng

4 Hiu ng lm gim m kt hp gia trn v khong trng trn trn

Trn v khong trng trn trn c tc dng gim m pht x t ng ng ra mt cch
ng k, c bit l trn c cch m.
i vi trn cch m bng si v c khi lng 35 lb/ft3 th mc gim m theo cc di
tn cho bng 9-17 :
Bng 9-17 : Tn tht m qua trn cch m, dB

Tn s f, Hz
gim m, dB

125
-5

250
-9

500
-10

1000 2000 4000

-12
-14
-15

9.1.2.5 Quan h gia mc p sut m trong phng vi cng m

1. Trng hp c mt hoc nhiu ngun m trong phng
Cn c vo thc nghim ngi ta a ra cng thc tnh mc p sut trong phng Lpr
(dB) t mc cng m LWr
Lpr = LWr - 5.lgV - 3.lgf - 10.lgr + 25
(9-19)
trong :
Lwr - Mc cng m trong phng, dB
V - Th tch ca phng, ft3
f - Tn s trung tm ca di cta, Hz
r - Khong cch t ngun m ti ni thu nhn, ft
189

Nu trong phng c nhiu ngun m th tnh Lpr ring r v cng li tnh tng p su
m ti ni thu nhn.

2. Trng hp c nhiu ming thi khuych tn t st trn

Trong cc vn phng v phng ln trong to nh thng c nhiu ming thi . Nu s
lng ln hn hay bng 4 v cao lp t nh nhau th mc p sut m trong phng
cao 5 ft cch sn c xc nh nh sau :
Lp5 = LWS - 5.lgX - 28.lgh + 1,3.lgN - 3.lgf + 31
(9-20)
LWS - Mc cng m thanh ca ming thi, dB
h - cao ca trn, ft
N - S ming thi
X = F/h2 : F - Din tch sn do 1 ming thi m nhn, ft2

3. Hiu ng khng gian

Hiu ng khng gian l s chnh lch gia mc p sut m thanh v mc cng
m thanh trong phng Lp - Lw

9.1.3 Thit b tiu m

Trong k thut iu ho khng kh ngi ta thng s dng cc thit b tiu m nhm
gim m thanh pht ra t cc thit b v dng khng kh chuyn ng truyn n khu vc
xung quanh v c bit l truyn vo phng.
i vi cc thit b nh nh cc qut, FCu v AHU ngi ta bc kn thit b bng cc
hp tiu m ht ht cc m thanh pht x t thit b khng chng lan truyn ra chung
quanh
i vi cc AHU ln, phng my Chiller ngi ta t trong cc phng my kn c bc
cch m.
i vi dng khng kh ngi ta s dng cc hp tiu m t trn ng i. Cc hp
tiu m ny c nhim v ht ht m lan truyn theo dng khng kh chuyn ng. Di y
trnh by cu to ca hp tiu m t trn ng ng.
W

A-A

Hnh 92:
Cu to hp tiu m
Trn hnh 9-2 l cu to ca hp tiu m thng c s dng trong k thut iu
ho khng kh.
Cu to ca hp tiu m gm cc lp sau y (k t trong ra ngoi) :
- Lp tn c c l 6, a=20mm
- Lp vi mng
- Lp bng ht m
- Lp tn v ngoi
Hp tiu m c nh hnh nh khung g bao quanh . dy D ca lp bng thu
tinh nm trong khong 100 300mm. dy cng ln kh nng ht m cng tt. Lp trong
190

cng l lp tn c l , cc l c tc dng ht m thanh, trong mt s trng hp ngi ta s

dng li st hoc li nha thay th.

9.2 Lc bi
9.2.1 Khi nim
Bi l mt trong cc cht c hi . Tc hi ca bi ph thuc vo cc yu t : Kch c
bi, nng bi v ngun gc bi.
- Ngun gc:
+ Hu c : Do cc sn phm nng nghip v thc phm nh thuc l, bng
g, cc sn phm nng sn, da, lng sc vt
+ Bi v c : t, , xi mng, aming, bi kim loi
- Kch c ht: Bi c kch c cng b tc hi cng ln do kh nng xm nhp su,
tn ti trong khng kh lu v kh x l.
+ Rt mn
: 0,1 - 1 m
+ Mn
: 1 - 10 m
+ Th
: > 10 m
- Nng :
+ Nng bi cho php trong khng kh thng cho theo nng xit silic
Bng 9-18
Hm lng SO2, %
Z > 10
2 10
<2
Bi aming

Nng cho php

Zb < 2 mm/m3
24
46
<2

Khi la chn thit b lc bi cn c vo cc c tnh sau:

- Hiu qu lc bi b :
b = (G'b - G"b).100% /G'b = (z'b - z"b).100% /z'b
(9-21)
G'b, G"b - Lng bi vo ra thit b trong mt n v thi gian
z'b, z"b - Nng bi vo ra thit b trong mt n v thi gian
- Ph ti khng kh : L (m3/h.m2) Lu lng lu thng khng kh tnh cho
2
1m din tch b mt lc.
- Tr lc thy lc p = ..2/2: Tr lc thy lc ca thit b lc

9.2.2 Cc thit b lc bi v tnh ton

Thit b lc bi c nhiu loi, tu thuc vo nguyn l tch bi, hnh thc bn ngoi,
cht liu ht bi m ngi ta chia ra :
- Bung lng bi
- Thit b lc bi kiu xiclon
- Thit b lc bi kiu qun tnh
- Thit b lc bi kiu ti vi, li lc, thng quay.
- Thit b lc bi kiu tnh in
191

9.2.2.1 Bung lng bi.

Bung lng bi c cu to dng hp , khng kh vo 1 u v ra u kia. Nguyn tc
tch bi ca bung lng bi ch yu l :
- Gim tc hn hp khng kh v bi mt cch t ngt khi vo bung. Cc hi
bi mt ng nng v ri xung di tc dng ca trng lc.
- Dng cc vch chn, vch ngn khi khng kh va p vo cc ht bi b mt
ng nng v ri xung y bung.
- Ngot dng khi chuyn ng trong bung.
Trn hnh 9-3 trnh by mt s kiu dng bung lng bi
Bung lng bi n gin ch da trn nguyn tc gim tc t ngt c nhc im
l hiu qu khng cao , ch t 50 60% v ph ti khng ln.
Bung lng bi c nhiu ngn v loi c tm chn hiu qu cao hn . Trong cc bung
lng bi ny khng kh chuyn ng dch dc hoc xoy trn nn khi va p vo cc tm
chn v vch ngn s mt ng nng v ri xung. Hiu qu c th t 85 90%

a) Bung
lng bi n gin
b) Bung lng bi nhiu ngn
c) bung lng bi
c tm chn
Hnh 9-3 : Cc loi bung lng bi
* Tnh ton bung lng bi n gin:
- Chiu di ti thiu cn thit ca bung lng bi gi li ht bi c ng

knh d:
Lmin =

18L
,m
m .d 2 .B

(9-22)

trong :
- nht ng hc ca khng kh, kg.s/m2
L - Lu lng khng kh i qua bung lng , m3/s
m - Trng lng n v ca bi, kg/m3
d - ng knh ht bi, m
B - Chiu rng bung lng, m
- Ngc li, khi kch thc bung xc nh, ta c th xc nh ng knh ht bi
b nht m bung c kh nng gi li :
d min =

192

18. .L
m .B.l

(9-23)

Cc cng thc trn y ch tnh trong trng hp khng kh chuyn ng trong bung l
chy tng. Thc t khng tc khng kh chuyn ng trong bung thng chn l 0,6 m/s.
Khi dng khng kh ang chy tng. Khi chuyn sang ch chy ri cng thc
trn khng cn ng na.

9.2.2.2 B lc bi kiu xicln

B lc bi xiclon l thit b lc bi c s dng tng i ph bin . Nguyn l lm
vic ca thit b lc bi kiu xiclon l li dng lc ly tm khi dng khng kh chuyn ng
tch bi ra khi khng kh

Hnh 9-4 : Cu to lc bi kiu xiclon

Nguyn l lm vic ca thit b lc bi xiclon nh sau : Khng kh c bi ln i qua
ng 1 theo phng tip tuyn vi ng tr 2 v chuyn ng xoy trn i xung di pha
di, khi gp phu 3 dng khng kh b y ngc ln chuyn ng xoy trong ng 4 v
thot ra ngoi. Trong qu trnh chuyn ng xoy c ln v xung trong cc ng cc ht bi
di tc dng ca lc ly tm va vo thnh, mt qun tnh v ri xung di . y xiclon
ngi ta c lp thm van xn x bi vo thng cha. Van x 5 l van x kp 2 ca 5a v
5b khng m ng thi nhm m bo lun cch ly bn trong xiclon vi thng cha bi,
khng cho khng kh lt ra ngoi.
* Tnh ton Xiclon :
tnh ton ngi ta gi thit
1- Cc ht bi c kch thc hnh cu.
2- Lc ly tm tc dng ln ht bi theo hng bn knh ca xiclon v b qua lc tc
dng ca trng lc.
3- Ht bi c tch ra khi khng kh sau khi va chm v thnh xiclon
Da vo cc gi thit ngi ta xc nh c c ht bi nh nht c th
gi li c trong xiclon v thi gian chuyn ng ca ht bi t lc vo n lc lng ng
di y xiclon :
d = 3.

k
R
. ln 2 , m
.n. m
R1

(9-24)

R
18. k
. . ln 2 , s
2
2
R1
.d m

(9-25)

trong :
- nht ng hc ca khng kh, m2/s
193

k, m - Khi lng ring ca khng kh v bi, kg/m3

R1 - Bn knh ca ng thot kh , m
R2 - Bn knh hnh tr ca xiclon, m
- Vn tc trung bnh ca ht bi , s-1

9.2.2.3 B lc bi kiu qun tnh

Nguyn l hot ng ca thit b lc bi kiu qun tnh l da vo lc qun tnh ca
ht bi khi thay i chiu chuyn ng t ngt.
Trn hnh 9-5 trnh by cu to ca thit b lc bi kiu qun tnh. Cu to gm nhiu
khoang ng hnh chp ct c ng knh gim dn xp chng ln nhau to ra cc gc hp
vi phng thng ng khong 60o v khong cch gia cc khoang ng khong t 5
6mm.
Khng kh c bi c a qua ming 1 vo phu th nht, cc ht bi c qu tnh ln i
thng, khng kh mt phn i qua khe h gia cc chp v thot ra ng 3. Cc ht bi c
dn vo cui thit b .
Thit b lc bi kiu qu tnh c cu to v nguyn l hot ng tng i n gin
nhng nhc im l hiu qa lc bi thp , tng hiu qu lc bi ngi ta thng kt
hp cc kiu lc bi vi nhau, c bit vi kiu lc kiu xcln, hiu qu c th t 80 98%.
Phn khng kh c nhiu bi cui thit b c a vo xicln lc tip.

9.2.2.4 B lc bi kiu ti vi.

Thit b lc bi kiu ti vi c s dng rt ph bin cho cc loi bi mn, kh kh
tch khi khng kh nh lc qun tnh v ly tm. lc ngi ta cho lung khng kh c
nhim bi i qua cc ti vi mn, ti vi s ngn cc ht bi li v khng kh i thot qua.
Qua mt thi gian lc, lng bi bm li bn trong nhiu , khi hiu qu lc bi
cao t 90 95% nhng tr lc khi ln p = 600 800 Pa, nn sau mt thi gian lm
vic phi nh k r bi bng tay hoc kh nn trnh nghn dng gi i qua thit b. i
vi dng kh m cn sy kh trc khi lc bi trnh hin tng bt dnh trn b mt vi lc
lm tng tr lc v nng sut lc. Thit b lc bi kiu ti vi c nng sut lc khong 150
180m3/h trn 1m2 din tch b mt vi lc. Khi nng bi khong 30 80 mg/m3 th hiu
qu lc bi kh cao t t 9699%. Nu nng bi trong khng kh cao trn 5000 mg/m3
th cn lc s b bng thit b lc khc trc khi a sang b lc ti vi.
B lc kiu ti vi c nhiu kiu dng khc nhau, di y trnh by kiu ti vi
thng c s dng.
Trn hnh 9-5 l cu to ca thit b lc bi kiu ti vi n gin. Hn hp khng kh
v bi i vo ca 1 v chuyn ng xoy i xung cc ti vi 2, khng kh lt qua ti vi v
i ra ca thot gi 5. Bi c cc ti vi ngn li v ri xung phu 3 v nh k x nh
van 4
r bi ngi ta thng s dng cc cnh gt bi hoc kh nn chuyn ng ngc
chiu khi lc bi , cc lp bi bm trn vi s ri khi b mt bn trong ti vi.

194

Hnh 9-5 Thit b lc bi kiu ti vi

Khng khra
5

Khng kh+ bu
i
1
2

3
4

9.2.2.5 B lc bi kiu li
B lc bi kiu li c ch to t nhiu loi vt liu khc nhau nhm lm cho dng
khng kh i qua chuyn ng dch dc nhm loi b cc ht bi ln trong khng kh. Loi
ph bin nht gm mt khung lm bng thp , hai mt c li thp v gia l lp vt liu
ngn bi. Lp vt liu ny c th l cc mu kim loi, s, si thu tnh, si nha, ...
Kch thc ca vt liu m cng b th khe h gia chng cng b v kh nng lc
bi cng cao. Tuy nhin i vi cc loi lc bi kiu ny khi hiu qu lc bi tng u km
theo tng tr lc
Trn hnh 9-6 l tm li lc vi vt liu m l li kim loi hoc s. Kch thc
thng thng ca tm lc l 500 x 500 x (75 80)mm, khu kim loi c kch thc 13 x 13
x 1mm. Li lc c tr lc kh b 30 40 Pa. Hiu qu lc bi c th t 99%, nng sut
lc t 4000 5000 m3/h cho 1m2 din tch b mt li lc . Loi lc bi kiu li ny rt
thch hp cho cc loi bi l si bng, si vi .. . Hm lng bi sau b lc t 6 20 mg/m3
Tu theo lu lng khng kh cn lc cc tm c ghp vi nhau trn khung phng
hoc ghp nhiu tng tng hiu qu lc.
Trong mt s trng hp vt liu m c tm du nng cao hiu qu lc bi.
Tuy nhin du s dng cn lu m bo khng mi , lu kh v kh xi ho.
Sau mt thi gian lm vic hiu qu kh bi km nn nh k v sinh b lc

Hnh 9-6 Thit b lc bi kiu li

9.2.2.6 B lc bi kiu tnh in

B lc tnh in c s dng lc ht gia cc ht nh np in m. Cc ht bi bn
trong thit b lc bi ht nhau v kt li thnh khi c kch thc ln cc tm thu gp.
Chng rt d kh b nh dng kh.
195

Thit b lc bi kiu in hnh trnh by trn hnh 9-7. Thit b c chia thnh 2
vng:
Vng in ho v vng thu gp. Vng in ho c cng cc si dy mang in tch
dng vi in th 1200V. Cc ht bi trong khng kh khi i qua vng in ho s mang
in tch dng. Sau vng in ho l vng thu gp, gm cc bn cc tch in dng v m
xen k nhau ni vi ngun in 6000V. Cc bn tch in m ni t. Cc ht bi tch in
dng khi i qua vng thu gp s c bn cc m ht vo. Do gia cc ht bi c rt nhiu
im tip xc nn lin kt gia cc ht bi bng lc phn t s ln hn lc ht gia cc tm
cc vi cc ht bi . Do cc ht bi kt li v ln dn ln. Khi kch thc cc ht ln
s b dng khng kh thi ri khi b mt tm cc m. Cc ht bi ln ri khi cc tm cc
vng thu gp s c thu gom nh b lc bi th kiu trc quay t cui gom li.
Hnh 9-7: B lc bi kiu tnh in
Blo
c th
ki
u tru
c quay

Dy in hoa
T
m n
i
t

Khng kh+ Bu
i

Khng khsa
ch

Vung thu gop

Vung in hoa

Thit b lc bi kiu tnh in rt hiu qu i vi cc loi bi kch c t 0,5 m

8m. Khi cc ht bi c kch c khong 10m v ln hn th hiu qu gim. Tn tht p sut
khi i qua vng in ho v vng thu gp thp v nm trong khong t 0,15 n 0,25 in .
WC (t 37 n 62 Pa) v tc khong kh t 300 n 500 fpm (1,5 n 2,5m/s).
Cn lu vn an ton v in th s dng rt cao v nguy him n tnh mng con
ngi.

196

PHN PH LC
Ph lc PL-1: Nhit ln nht tmax v nhit
b nht tmin tuyt i trong nm
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin
Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha

tmax,
o
C
42,5
41,5
42,8
33,0
40,1
35,8
43,6
42,6
41,4
42,4
39,8
41,5
41,9
42,5
40,7
39,1
41,8
41,9
42,3
35,3
41,6
40,4
42,3
41,5
41,8
42,3
42,5
43,6
42,2
41,5
43,2
42,0

tmin,
o
C
4,9
0,8
2,2
2,0
1,1
1,1
0,5
1,6
0,4
1,8
2,1
3,0
0,9
3,3
5,0
1,1
2,2
1,7
3,1
0,7
3,1
3,1
3,6
4,5
5,2
5,3
3,5
1,2
3,8
5,5
1,8
5,4

206

STT

Trm

33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng
Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

tmax,
o
C
41,1
43,3
42,1
44,6
41,1
42,8
40,4
40,0
40,5
41,1
42,1
34,8
39,4
39,7
39,5
34,2
33,5
37,6
38,3
37,9
38,4
39,0
38,9
36,4
37,8
40,0
31,5
37,2
38,1
38,3
35,9
40,0

tmin,
o
C
3,9
3,1
4,0
3,1
7,0
7,7
9,3
8,8
11,9
12,8
15,0
5,6
7,4
15,5
14,6
6,4
4,5
12,4
12,4
10,7
15,0
12,5
14,9
16,4
16,2
13,8
18,4
14,8
16,0
15,3
14,9
13,8

Phc lc PL-2 : Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Trm
Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

1
24,5
24,7
20,7
13,0
21,6
18,0
24,6
20,0
20,4
18,9
18,2
20,6
20,0
20,5
20,0
18,9
20,6
19,8
20,3
14,2
20,4
20,3
20,3
20,4

2
26,3
26,6
21,6
13,8
23,4
19,2
26,4
20,7
20,6
19,7
18,5
20,5
20,2
20,4
19,6
18,7
20,8
20,0
20,5
14,9
20,4
20,0
20,1
20,0

3
29,9
29,8
25,5
18,3
27,3
23,0
30,3
24,5
28,8
23,2
21,7
23,2
23,3
23,0
21,7
21,4
23,6
23,1
23,4
17,9
23,1
22,5
22,6
22,0

4
32,3
31,3
29,0
21,3
29,3
25,6
32,6
28,0
27,9
27,3
26,2
27,1
27,2
26,9
25,7
25,3
27,6
27,0
27,5
21,4
27,3
26,5
26,8
26,0

5
33,3
32,2
32,1
22,6
30,8
27,8
34,4
32,3
32,0
31,1
30,2
31,7
31,4
31,4
30,0
29,5
32,0
31,4
31,9
21,8
31,7
30,8
31,1
30,4

6
31,6
30,8
32,7
23,0
29,9
27,6
32,3
32,1
32,8
31,7
31,2
32,8
32,4
32,6
31,2
30,7
32,9
32,5
32,6
26,0
32,8
32,2
32,4
31,6

Thng
7
32,0
30,6
32,7
23,1
29,5
27,5
32,2
32,2
32,5
32,0
31,5
32,5
32,2
32,3
31,6
31,2
32,7
32,1
32,4
25,9
32,2
32,3
32,3
31,8

Nm
8
32,2
30,5
32,6
23,2
29,4
27,0
32,0
32,5
32,3
31,9
31,1
32,3
32,2
31,9
31,1
31,2
32,1
32,4
31,8
25,6
32,0
31,6
31,5
30,3

9
32,2
30,6
31,5
21,8
29,2
25,8
31,9
31,9
31,6
31,3
30,1
31,6
31,6
31,1
30,8
31,0
32,2
31,5
31,1
24,7
30,9
30,0
30,2
30,6

10
30,5
29,4
28,8
19,1
27,6
24,1
30,5
23,8
29,0
28,4
27,4
29,4
28,9
29,0
29,1
28,5
29,1
29,0
28,8
22,3
28,8
28,6
28,4
28,8

11
27,3
27,0
25,4
16,2
24,7
21,3
27,6
25,2
25,5
24,6
23,8
25,9
25,1
25,8
25,9
25,0
25,9
25,4
25,6
19,0
25,6
25,8
25,5
25,8

12
24,5
24,4
22,1
13,7
21,8
18,7
24,9
24,1
22,0
20,1
20,0
22,2
21,6
22,2
22,2
21,0
22,2
21,6
22,1
15,9
22,0
22,1
21,9
22,2

29,7
29,0
27,9
19,1
27,0
23,8
29,9
27,4
27,5
26,7
25,8
27,5
27,2
27,3
26,6
26,0
27,6
27,2
27,3
21,0
27,3
26,9
26,9
26,7

Phc lc PL-2 : Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax (tip theo)
TT

Trm
1

6
207

Thng
7

Nm
8

10

11

12

25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

20,1
20,2
20,4
21,3
20,3
20,1
20,9
20,8
21,2
22,2
21,0
23,6
21,0
22,0
22,9
23,4
24,7
25,3
25,8
26,1
26,2
26,0
27,8
24,1

20,2
19,8
20,6
21,7
20,0
20,1
20,9
20,6
21,1
22,6
20,8
24,3
21,0
22,1
23,9
24,6
26,1
26,7
26,7
28,3
29,0
21,1
28,7
27,5

22,4
22,1
23,5
25,1
22,5
22,5
23,4
23,0
23,6
25,8
23,5
27,6
23,7
24,6
26,3
27,0
28,1
28,8
28,3
230,5
31,5
29,1
30,0
29,1

26,2
26,2
27,7
29,5
26,6
26,5
27,7
27,0
27,5
29,9
27,8
31,0
28,0
28,2
30,3
30,5
30,8
31,6
30,2
31,0
32,5
31,1
31,1
31,0

30,2
30,6
31,9
33,0
31,0
30,8
32,2
31,2
31,7
33,4
31,9
34,7
31,9
31,8
33,3
33,2
33,1
33,7
32,2
29,6
31,3
33,0
34,7
26,6

31,7
32,0
32,7
33,5
32,5
32,4
33,0
32,8
32,8
33,4
33,6
34,1
33,6
33,5
34,0
31,3
34,5
34,5
33,7
27,2
29,5
34,3
33,0
27,5

32,1
32,0
32,6
33,5
32,5
32,4
33,0
32,9
33,1
33,4
33,9
34,0
33,0
33,4
33,6
34,5
34,2
34,4
33,6
26,3
28,7
33,7
32,7
26,8

31,5
31,6
31,9
32,8
31,7
31,6
32,2
32,0
32,1
32,8
32,8
33,6
33,0
32,8
32,6
31,3
33,9
34,4
34,2
26,3
28,8
33,6
32,5
26,7

30,9
30,2
31,0
31,3
20,3
30,0
30,6
30,5
30,4
31,2
30,3
31,4
30,33
30,5
30,6
31,4
31,6
31,9
32,0
26,6
28,3
32,2
31,9
26,7

28,9
28,2
28,8
29,2
28,3
28,2
25,6
28,5
28,7
29,3
27,8
29,5
27,5
28,0
28,3
28,5
28,8
29,1
29,2
26,8
27,8
29,2
30,1
26,5

25,8
25,4
25,6
26,0
25,3
25,1
25,6
25,6
25,8
26,2
25,0
26,3
24,8
25,4
25,8
26,2
27,1
27,2
27,6
26,4
26,7
27,6
28,9
26,8

22,2
21,8
22,0
22,8
21,9
21,6
22,4
22,4
22,7
23,5
22,0
24,0
21,9
22,6
23,4
23,8
25,1
25,5
25,9
25,9
25,8
26,4
27,4
25,9

26,9
26,7
27,4
28,3
26,9
25,8
27,5
27,3
27,6
28,6
27,5
29,6
27,6
27,9
28,7
29,3
29,8
30,3
30,0
27,6
28,8
30,3
30,7
27,3

Phc lc PL-2 : Nhit trung bnh ln nht cc ngy trong thng ttbmax (tip theo)
TT

Trm
1

208

Thng
7

Nm
8

10

11

12

49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

26,8
28,1
31,2
31,1
27,6
31,4
31,1
29,4
30,0
30,0
27,7
30,6
29,9
29,9
25,7
31,6

28,5
29,2
33,6
32,9
28,0
32,8
32,1
30,8
31,1
31,1
28,1
32,0
30,1
30,9
26,5
32,9

29,5
30,1
31,9
31,3
29,1
33,6
33,3
31,8
32,7
32,7
29,7
32,9
31,1
32,5
28,5
34,0

29,1
31,1
31,3
34,4
31,5
33,9
34,7
32,0
33,9
34,5
31,1
33,5
31,8
33,1
30,0
34,6

28,7
31,9
32,8
32,8
31,8
31,1
31,2
32,7
32,9
32,4
31,3
32,2
30,9
32,6
31,3
33,4

26,9
32,2
31,8
31,3
30,4
33,3
33,4
32,0
32,5
32,1
30,6
30,4
29,6
31,0
31,2
32,2

26,2
31,2
30,8
30,7
29,5
31,9
33,0
31,1
30,8
31,1
30,1
29,8
29,0
30,1
30,9
31,1

26,2
31,5
30,6
30,6
29,5
32,0
32,3
30,9
30,6
31,0
30,0
29,5
28,6
30,3
30,8
31,5

26,4
31,1
30,6
30,4
29,3
32,0
32,1
31,0
30,4
30,8
29,8
39,6
28,6
30,4
30,3
31,2

27,3
30,5
32,5
30,9
28,3
31,7
32,5
31,8
30,1
30,5
29,5
30,3
29,4
30,2
29,0
31,0

26,9
30,3
32,2
30,4
28,8
31,6
32,0
30,6
20,8
30,1
28,9
30,3
30,0
30,0
27,6
39,9

26,8
20,8
31,6
30,6
27,8
31,5
31,4
29,8
29,7
29,7
27,9
30,2
29,9
29,8
26,3
30,7

27,5
30,7
32,2
31,7
29,3
32,5
32,7
31,2
31,1
31,5
29,6
30,9
30,0
30,9
29,0
32,1

Ph lc PL-3 : Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin

TT

Trm
1

209

Thng
7

Nm
8

10

11

12

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

13,2
11,0
13,2
6,2
9,9
8,7
11,3
12,9
13,0
10,5
10,1
12,9
11,6
13,3
13,5
12,5
13,9
13,2
13,8
9,3
13,8
13,8
13,8
11,2

14,2
12,5
14,5
7,4
11,7
9,8
13,1
14,3
11,5
12,0
11,5
14,1
13,2
14,5
11,2
13,2
11,9
11,2
11,6
10,3
11,7
11,8
14,7
11,7

16,4
11,6
17,4
10,2
14,9
13,1
15,2
17,2
17,8
15,4
15,0
17,2
16,5
17,5
17,0
16,3
17,8
17,2
17,5
13,1
17,5
17,6
17,1
17,2

19,7
18,6
20,5
13,3
17,7
16,1
18,1
20,1
20,5
19,1
18,8
20,4
19,5
20,9
20,4
20,0
20,9
20,3
20,7
16,4
20,8
20,9
20,7
20,5

22,2
21,3
23,0
16,1
20,3
18,7
21,2
22,8
23,2
22,3
22,3
23,5
22,4
24,1
23,9
23,5
21,0
23,2
23,6
19,2
23,9
24,2
23,9
23,8

23,5
22,7
24,1
17,3
21,6
20,0
23,0
24,1
24,5
23,3
23,6
24,8
23,7
25,6
25,3
25,1
25,4
24,4
25,1
20,6
25,5
25,7
25,1
25,3

23,6
22,9
24,6
17,6
21,8
19,9
23,0
24,3
24,7
23,6
23,8
21,9
21,0
25,8
25,6
25,1
25,6
21,5
25,1
20,8
25,7
26,2
25,8
25,5

23,3
22,6
24,2
17,2
21,6
19,6
23,0
24,1
24,2
23,2
23,5
24,6
23,6
25,1
24,9
21,8
25,2
24,1
21,8
20,5
25,4
25,7
25,5
25,0

22,3
21,2
23,1
15,8
19,6
18,1
21,3
22,5
23,2
21,7
21,9
23,1
22,2
24,2
23,7
23,9
24,1
23,0
23,9
19,4
24,3
24,7
21,1
24,0

19,9
18,4
20,7
13,1
17,0
15,5
18,8
20,2
20,3
18,5
18,4
20,5
19,2
20,9
21,3
20,7
21,4
20,6
21,1
16,8
21,6
21,1
21,5
21,6

17,1
15,3
17,5
10,6
13,7
12,6
15,7
17,0
17,0
14,8
14,5
17,1
15,7
17,3
18,1
17,0
18,2
17,4
18,0
13,4
18,2
17,8
18,1
18,5

14,0
12,0
14,2
7,2
10,6
9,5
12,2
13,8
13,9
11,8
11,0
11,0
12,6
14,1
14,7
13,4
15,0
11,2
14,9
10,6
15,0
14,7
15,0
15,4

10

11

12

19,1
17,8
19,8
12,6
16,7
15,1
18,0
19,5
19,7
18,0
17,9
19,8
18,7
20,3
20,0
19,6
21,5
19,7
20,3
15,9
20,5
20,6
20,5
20,5

Ph lc PL-3 : Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin (tip theo)
TT

Trm
1

210

Thng
7

Nm

25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

14,1
14,0
13,5
13,3
14,3
14,3
13,6
11,8
14,4
14,0
15,5
14,5
15,7
16,5
17,3
17,1
18,8
19,2
20,7
13,3
17,2
20,6
20,7
13,5

15,0
15,0
11,6
11,6
11,9
15,0
11,8
15,5
15,4
15,3
16,2
16,0
16,3
17,3
18,1
18,0
19,7
19,7
21,1
11,3
17,9
21,1
20,9
11,1

17,6
17,5
17,4
17,7
17,6
17,5
17,5
17,8
17,8
18,0
18,2
18,1
18,1
18,9
19,7
19,9
21,3
21,0
22,1
16,8
19,1
22,3
23,0
15,2

21,1
20,8
20,5
20,8
20,9
20,8
20,7
21,0
20,8
20,8
21,3
20,6
21,4
21,6
22,2
22,2
23,1
22,7
25,0
18,6
20,9
23,6
23,5
17,0

21,5
21,1
23,5
23,0
24,2
21,1
23,6
24,2
23,8
22,9
24,1
22,8
24,3
21,1
21,1
21,1
24,6
24,3
25,6
20,0
21,6
21,9
21,1
18,3

20,0
25,8
25,1
21,7
25,9
25,8
25,2
25,7
25,3
21,2
25,8
23,9
25,6
26,0
25,4
25,0
25,3
24,8
26,3
20,2
21,2
25,9
24,6
18,5

26,1
26,2
25,2
21,7
26,2
26,0
25,2
25,7
25,3
21,0
25,9
23,7
25,6
25,8
25,6
25,1
25,2
25,0
26,3
19,7
20,9
25,6
21,5
18,3

25,5
25,7
24,9
24,6
26,0
25,6
24,8
25,2
21,9
23,9
25,1
23,6
25,1
25,4
25,3
24,7
24,9
24,7
26,4
19,6
20,9
25,5
21,5
18,3

24,1
21,5
24,1
23,1
24,0
21,6
23,6
21,0
23,8
23,0
24,1
22,8
23,9
23,7
23,8
23,6
24,0
23,9
25,2
19,1
20,8
21,5
23,9
18,1

21,8
21,6
21,2
20,4
22,2
22,0
20,8
21,5
21,2
20,5
21,9
20,9
21,7
21,9
22,2
22,2
22,9
22,8
24,0
18,0
20,1
23,7
23,3
17,0

18,7
18,2
17,8
17,3
18,8
19,0
17,8
18,7
18,3
17,8
19,1
18,5
19,3
19,8
20,4
20,5
21,6
21,7
23,0
16,5
19,2
23,2
22,5
15,6

15,4
15,0
14,6
14,2
15,6
15,6
14,6
15,6
15,2
11,8
16,5
15,2
16,4
17,1
18,4
18,3
19,7
20,1
21,5
14,1
18,0
21,9
21,6
14,4

10

11

12

20,8
20,7
20,2
19,9
21,0
20,9
20,2
20,8
20,5
19,9
21,2
20,0
21,1
21,5
21,9
21,8
22,6
22,5
24,0
17,6
19,8
23,6
23,0
16,5

Ph lc PL-3 : Nhit nh nht trung bnh cc ngy trong thng, ttbmin

TT

Trm
1

211

Thng
7

Nm

49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

13,1
20,0
18,7
18,2
21,7
19,2
20,8
21,1
21,7
21,0
23,9
21,1
21,8
21,2
21,5
21,0

13,6
20,8
19,6
19,1
22,4
19,8
21,3
22,0
22,0
21,9
21,0
21,8
22,7
24,4
22,5
21,9

15,5
22,6
21,5
21,0
23,7
21,8
22,7
22,9
23,2
22,8
21,6
23,3
23,9
21,5
21,3
23,5

17,5
24,3
22,7
22,8
21,9
22,3
21,2
21,0
21,3
21,0
25,3
21,8
21,6
23,3
23,0
21,9

19,1
25,1
23,6
23,5
21,6
21,1
21,3
21,3
21,8
23,7
25,1
25,5
25,0
24,4
27,2
24,7

19,3
24,7
23,3
23,0
23,9
23,8
21,1
23,5
21,7
23,5
25,3
25,8
25,1
21,6
27,6
21,1

19,2
24,2
22,9
22,9
23,5
23,8
23,8
23,5
21,7
23,5
25,1
25,4
24,7
21,5
27,1
23,9

19,0
24,2
23,5
22,8
23,5
23,7
23,8
23,8
21,6
23,6
25,1
25,3
24,7
21,1
26,9
21,0

19,0
24,1
23,2
22,7
23,5
23,9
23,8
21,1
21,7
23,8
21,9
25,4
24,7
24,5
26,2
23,8

17,8
23,6
23,2
22,2
23,2
23,6
23,7
21,1
21,6
21,0
21,7
25,0
24,1
24,4
25,4
23,6

16,0
22,5
22,0
20,6
22,8
22,6
23,2
21,0
21,0
23,8
24,7
24,2
23,4
23,9
24,3
22,8

14,5
21,0
20,0
19,0
22,0
21,6
21,4
22,4
22,6
22,4
21,3
22,8
22,6
22,6
22,9
21,6

17,0
23,1
22,0
21,5
23,3
22,5
23,1
23,3
23,8
23,2
24,8
24,2
23,9
23,4
25,2
23,8

Ph lc PL-4 : m tng i trung bnh trong thng, tb

TT

Trm
1

212

Thng
7

Nm
8

10

11

12

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

Lai Chu
in Bin
Lo Cai
Sa Pa
Sn La
Mc Chu
Sng M
H Giang
Tuyn Quang
Cao Bng
Lng Sn
Thi Nguyn
Bc Cn
Bc Giang
Hn Gai
Mng Ci
Vnh Yn
Yn Bi
Vit Tr
Tam o
H Ni
Hi Dng
Hng Yn
Ph Lin

80
82
85
86
78
85
80
86
83
78
76
78
82
77
77
79
78
88
82
86
80
80
83
83

77
81
85
86
77
87
78
86
84
79
81
81
82
82
81
83
82
89
85
93
84
84
87
88

75
78
83
82
74
85
74
84
85
81
84
85
84
84
82
87
81
91
87
92
88
89
90
91

76
81
83
82
74
83
75
83
84
80
82
86
85
85
86
87
84
90
87
92
87
88
89
90

80
82
81
83
76
81
78
81
81
79
80
81
82
82
82
85
79
85
82
87
83
84
85
87

87
86
85
88
86
86
87
85
81
83
83
82
84
83
84
86
81
87
83
89
83
83
85
86

89
88
86
88
86
86
87
87
85
85
84
84
86
83
82
86
81
87
83
89
83
82
84
86

83
83
86
89
87
88
88
87
86
86
84
85
86
85
85
86
83
87
85
88
85
85
86
88

85
86
86
88
85
87
86
85
87
83
83
81
85
82
82
81
82
86
84
85
85
85
86
85

84
85
86
91
84
87
84
85
81
81
79
81
83
80
78
78
80
86
83
81
81
83
85
80

84
85
86
90
83
87
81
85
85
82
79
80
84
78
77
78
80
86
82
84
81
81
83
79

84
86
86
87
82
87
83
86
84
80
78
80
83
78
77
76
79
87
82
87
81
80
83
81

Thng
7

10

11

12

82
84
85
87
81
86
82
85
84
81
81
82
84
82
82
83
80
87
84
88
83
84
86
85

Ph lc PL-4 : m tng i trung bnh trong thng, tb (tip theo)

TT

Trm
1

213

Nm

25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48

Hi Phng
Thi Bnh
Sn Ty
Ho Bnh
Nam nh
Ninh Bnh
Nho Quan
Thanh Ha
Yn nh
Hi Xun
Vinh
Tng Dng
H Tnh
ng Hi
Qung Tr
Hu
Nng
Qung Ngi
Quy Nhn
PlyCu
Bun M Thut
Tuy Ho
Nha Trang
Lin Khng

76
84
82
83
84
83
82
84
83
85
89
82
90
88
90,3
90,5
85,6
89,4
82,4
76,3
79,8
84,4
78,6
74,4

82
88
84
84
87
88
85
88
86
85
91
82
92
90
90,8
90,3
85,0
88,3
82,4
73,6
75,1
84,0
78,9
71,3

87
91
87
85
91
91
89
90
89
83
91
81
92
90
89,9
88,6
84,6
87,8
83,0
72,3
72,8
83,5
80,6
71,4

86
90
87
83
89
89
87
88
89
85
88
80
88
87
86,3
84,5
83,1
84,5
83,0
75,8
73,7
82,1
81,2
76,3

83
85
83
82
84
84
82
85
84
83
82
78
82
81
81,7
80,1
80,2
82,7
84,2
83,5
81,8
79,4
80,8
83,2

83
84
84
84
81
83
84
82
85
86
76
82
78
73
76,3
76,4
76,5
80,5
74,2
90,6
85,4
73,4
79,3
85,2

83
82
81
83
82
81
81
82
83
86
74
81
75
72
73,6
73,6
75,2
79,6
70,9
92,1
87,1
73,4
78,8
86,1

84
86
86
85
84
85
85
85
86
87
80
84
79
76
75,5
77,0
77,5
81,4
72,1
92,6
87,8
71,3
79,3
86,7

82
87
85
86
85
85
85
86
88
88
87
87
87
85
85,7
84,9
83,0
86,4
78,6
91,4
88,7
81,2
82,3
88,0

79
85
84
84
82
84
84
84
85
88
86
86
89
86
88,6
88,2
85,4
89,0
83,7
86,8
87,3
86,0
83,9
85,7

78
84
83
84
83
83
82
83
83
88
88
87
89
87
89,5
88,9
85,5
89,6
81,4
82,7
85,5
86,6
83,2
80,7

78
85
83
84
84
84
83
83
83
87
88
84
89
87
89,8
90,3
85,8
89,1
83,3
79,3
83,3
85,3
79,5
77,2

82
86
84
84
85
85
84
85
85
86
85
83
86
84
81,8
81,5
82,3
85,6
79,9
83,1
82,4
81,1
80,5
80,5

Ph lc PL-4 : m tng i trung bnh trong thng, tb (tip theo)

TT

Trm
1

214

Thng
7

Nm
8

10

11

12

49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64

Bo Lc
Phan Thit
Phc Long
Lc Ninh
Vng Tu
Hip Ho
M Tho
Vnh Long
Sc Trng
Cn Th
Cn Sn
Rch Gi
Ph Quc
C Mau
Hong Sa
TP.H Ch Minh

81,3
75,7
69,1
72,2
81,6
76,1
78,4
78,2
79,8
81,7
78,1
77,9
77,4
82,8
81,5
73,8

77,2
75,6
63,6
71,0
81,7
76,3
77,5
75,1
77,5
78,3
79,1
75,7
78,4
80,9
83,0
71,1

79,0
76,9
66,9
72,2
82,0
73,3
76,1
75,3
77,3
77,1
80,0
77,2
79,2
80,4
83,3
71,0

83,3
78,5
69,3
75,9
81,1
77,3
74,1
76,0
77,4
77,7
79,6
78,0
81,1
80,8
83,1
73,7

87,9
81,5
80,7
84,0
84,5
80,9
76,7
82,2
83,9
82,4
81,0
81,0
85,4
87,0
83,4
80,7

215

89,5
82,1
82,6
86,2
87,5
81,9
79,4
79,8
86,0
85,0
80,4
85,4
86,0
88,4
81,7
83,7

90,8
84,4
86,1
86,6
88,7
85,3
80,9
81,1
86,5
81,1
90,1
86,0
87,1
88,1
81,4
84,2

91,3
84,1
87,4
87,8
89,1
86,7
82,5
83,6
86,9
85,0
80,8
86,0
88,6
88,0
81,3
84,5

90,8
85,2
88,2
88,2
89,7
81,0
82,3
83,1
87,9
85,8
81,5
85,6
88,4
88,7
84,4
86,0

89,5
81,5
85,1
86,0
88,3
81,4
82,0
82,7
88,1
81,9
83,3
85,5
85,9
80,4
84,0
85,2

86,7
81,1
80,2
81,8
85,2
81,2
80,2
81,0
86,3
81,0
81,9
82,8
82,1
87,2
82,6
81,7

83,8
78,4
75,5
77,7
83,1
75,1
80,0
78,9
83,2
82,2
79,1
81,1
77,9
85,0
81,6
77,8

85,9
80,7
77,9
80,8
85,2
80,5
79,2
79,8
83,4
82,4
80,5
82,2
83,3
85,6
83,4
79,5

Ph lc PL-5 : Thng s vt l ca khng kh

kh
t
C
0
10
20
30
40
50
o

kg/m3
1,293
1,277
1,205
1,165
1,128
1,093

Cp
kJ/kg.oC
1,005
1,005
1,005
1,005
1,005
1,005

a.106
m2/s
18,8
20,0
21,4
22,9
24,3
25,7

.102
W/m.oC
2,44
2,51
2,59
2,67
2,76
2,83

.106
m2/s
17,8
17,6
18,1
18,6
19,1
19,6

BNG CHUYN I N V
1. p sut :

1 psi = 6,89476 kPa = 6894,76 N/m2

1 in Hg = 3,38639 kPa
1 in H2O = 0,24908 kPa
1 ft H2O = 2,98896 kPa
1 tonf/in2 = 15,4443 MPa
1 bar = 105 N/m2 = 105 Pa
1 at = 0,9807 Bar = 735,5 mmHg = 10 mH2O
1 kgf/cm2 = 1 at = 98,0665 kPa = 104 mmAq
1 mm Hg = 1 torr = 133,322 Pa
1 mmH2O = 9,80665 Pa
1 mmAq = 1 kgf/m2 = 9,807 N/m2

2. Nhit :

5
5
t o C = T o K 273,15 = [t o F 32] = T o R 273,15
9
9
3. Khi lng ring
1 lb/in3 = 27,68 g/cm3
1 lb/ft3 = 16,019 kg/m3
1 kg/m3 = 0,06243 lb/ft3
4. Gia tc
1 ft/s2 = 0,3048 m/s2
1 m/s2 = 3,2835 ft/s2
5. Lu lng th tch
1 cfm = 4,71947.10-4 m3/s = 1,699 m3/h
1 m3/h = 0,588578 cfm
6. Chiu di
1 in = 25,4 mm
1 ft = 12 in = 304,8 mm = 0,333 yard
1 yard = 0,9144 m
1 mile = 1,609344 km = 5280 ft
1 m = 3,2808 ft
7. Din tch
216

.106
m2/s
13,28
14,16
15,06
16,00
16,96
17,96

Pr
0,707
0,705
0,703
0,701
0,699
0,698

1 m2 = 10,7639 ft2 = 1550 in2

1 are = 100 m2
1 hectare = 104 m2
1 ft2 = 144 in2 = 929 cm2
1 in2 = 645,16 mm2
8. Th tch

1 Gal (US) = 3,7854 Lt = 0,13368 ft3

1 in3 = 16,387 cm3
1 ft3 = 0,0283168 m3
1 m3 = 35,3147 ft3
1 cm2 = 0,061024 in3

9. Khi lng

1 oz = 28,3495 g
1 lb = 0,45359237 kg = 16 oz
1 quital = 100 kg
1 Ton = 1016,05 kg
1 kg = 2,2046 lb
1 g = 15,432 grains
10. Cng sut

1 HP = 0,7457 kW
1 W = 1 J/s
1 Ton lnh (US) = 12.000 Btu/h = 3,5169 kW
1 Tonlanh (Japan) = 13.175 Btu/h = 3,86 kW
11. Nng lng
1 kWh = 3600 kJ = 3412 Btu
1 kCal = 4,187 kJ
1 Btu = 1,05506 kJ = 0,25198 kCal
1 Cal = 3,968 Btu
1 ft.lbf = 1,35582 J
1 Therm = 105,506 MJ
1 kJ = 1 kW.s
12. Tc :
1 fpm = 0,00508 m/s
1 fps = 0,3048 m/s
1 m/s = 196,85 fpm
13. Lc :
1 lbf = 4,44822 N
1 tonf = 9,964 kN
1 kip = 4,44822 kN
1 kgf = 1 kp = 9,80665 N

TI LIU THAM KHO

1. H ng Trung, Nguyn Qun . Gio trnh thng gi v iu tit khng kh. Trng
i hc Bch khoa, H Ni , 1993
2. H ng Trung, Nguyn Qun . C s k thut iu ho khng kh . Nh xut bn
Khoa hc v K thut, H Ni, nm 1997.
3. L Ch Hip . K thut iu ho khng kh. Nh xut bn Khoa hc v K thut,
HNi, nm 1998
4. Trn Ngc Chn . K thut thng gi. Nh xut bn xy dng, H Ni, nm 1998
5. Catalogue cc my iu ho ca hng Carrier
217

6. Catalogue cc my iu ho ca hng Trane

7. Catalogue cc my iu ho ca hng Toshiba
8. Catalogue cc my iu ho ca hng Mitsubishi
9. Catalogue cc my iu ho ca hng Daikin
10. Catalogue cc my iu ho ca hng National
11. Catalogue cc my iu ho ca hng Hitachi
12. Catalogue cc my iu ho ca hng York
13. Catalogue cc my iu ho ca hng LG
15. ASHRAE 1985 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1985
16. ASHRAE 1989 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1989
17. ASHRAE 1993 Fundamentals Handbook (SI) - Atlanta, GA, 1993
18. ASHREA 1993 Air conditioning system design manual
19. A.D. Althouse / C.H.Turnquist / A.F Bracciano. Modern Refrigeration and Air
Conditioning . The goodheart Willcox Company, inc. 1988
20 Billy C Langley, Reffrigeration and Air Conditioning, Reston Publishing Company
1978
21. Carrier , Air handling unit
22. Carrier , Chilled water fan coi unit
23. Carrier , Direct expansion fan coil unit
24. Carrier, Handbook of air conditioning system design
25. Carrier , Owners Manual
26. Carrier , Packaged Hermetic Reciprocating Chillers
27. Carrier , Reciprocating liquid Chiller
28. Carrier , System design manual
29. Carrier ,Technical Development Program
30. Carrier , Water cooled packaged units
31. Daikin industries, LTD. Engineering Data (VRV System). 1991
32. Daikin industries, LTD. Engineering Data (VRV System). 1992
33. Dreck J, Croome Brian M Roberts, Air conditioning and Venlation of Buildings.
Pergamon press - New York, 1980
34. Edward G. Pita . Air Conditioning Principles and Systems. John Wiley & Sons.
NewYork
35. Jan F.Kreider/Ari Rabl. Heating and Cooling of Building. McGraw Hill - Book
Company
36. Roger W Haines/C.Lewis Wilson. HVAC Systems Design Handbook. McGraw
Hill - Book Company.
37. R.P. Parlour . Air Conditioning. Integral Publishing. Sedney
38. Shan K,Wang. Handbook of air Conditioning and Refrigeration . McGraw Hill
39. Sinko, Modular Air Handling Unit
40. Sinko, Fan coi unit
41. SMACNA - HVAC System Duct Design - Sheet Metal and Air Condioning
Contractor National Association Inc., USA, July 1991
42. Trane Company. Reciprocating Refrigeration
43. Wilbert F.Stoecker / Jerold W.Jones. Refrigeration and Air Conditioning. McGraw
Hill - Book Company. Singapore
***

218