1

Tc phm: NGY XA C MT CON B

Tc gi: Camilo Cruz
Dch gi: Nguyn Hong Yn Phng
Nh xut bn: Nxb Tr
Nm xut bn: 1/2013
S trang: 148
Kh sch: 13x20 cm
Gi ba: 46.000 ng Thng Tin Thc Hin:
nh my: hexus, halongphile, tronghuong
Hiu chnh: thanhtradn91
ng gi: thanhtradn91
Hon thnh: 01/05/2013
CHN THNH CM N CC THNH VIN
THAM GIA D N EBOOK - VTBT


2
TH NG CA NHM E-BOOK (VTBT)
Cc bn thn mn!


3
Trong thi i cng ngh thng tin Internet ngy cng pht trin nh hin
nay, Ebook nh l mt mn n tinh thn khng th thiu ca cng ng mng
v khng ai c th ph nhn nhng li ch m n mang li. Chng ti - Nhm
EBook (VTBT) c gng s ha cun sch ny vi hy vng mang n cho cc
bn nhng tin ch nht nh khi s dng Ebook.
u tin, E-Book (VTBT) chn thnh xin li Tc Gi v NXB v thc
hin Ebook khi cha c s ng ca bn lin quan.
Tip n, mong cc bn s dng Ebook mt cch hp l, trnh in n, photo
nhn bn gi gn gi tr vn c ca cun sch in.
Vic s dng Ebook ny l min ph. Do , E-Book (VTBT) khng chu
trch nhim v bt k sai st g trong qu trnh bin tp Ebook.
Cui cng, chng ti hy vng c gi yu sch nn s hu cho mnh
cun sch in tri nghim v nh gi c tt hn v Ebook ln sch in,
cng nh ng h v mt ti chnh cho Tc Gi v NXB.
Chng ti xin gi li cm n trn trng n Tc Gi, NXB mang n
cho ngi c nhng cun sch v cng gi tr.
V xin cm n cc c gi ng h E-Book (VTBT).
Trn trng!

MC LC

LI NI U
LI GII THIU


4
1. CHUYN NG NGN V MT CON B
2. NG CHO RNG MI CON B U KU MB
3. B NO CNG TNG L B
4. B CNG C BA, BY LOI
5. NGUN GC: B U RA?
6. KHNG NN NHN BT C CON B NO NGI TA TNG
CHO MNH!
7. LM SAO LOI B BT K CON B NO
8. CH C MT CCH GIT MT CON B
9. DUY TR MT KHU VC KHNG C B






con b v thm ch l c n b. l nhng con b: bao bin, vin c, li,
li, mi t ho vi qu kh
Nhiu khi ta ngh ta lm tt ri, hc gii ri, xinh p ri nn c da vo
thnh qu li, khng c gng na v sa vo by hi lng vi suy ngh rng
mnh t nht ang c ci g : Mt hc sinh gii lun li rng ta gii ri, khng
cn c gng na; mt c gio t nm ny qua nm khc khng chu thay i, cp
nht gio n ca mnh v cho rng kin thc trong gio n qu chun; c gi
lun t ho hp hn bn trai mnh ngay t ci nhn u tin c t tin rng mnh
hon ho bn trai yu m khng bao gi mun t lm mi mnh, mt nhn
vin t cho rng ta lm d n va ri qu thnh cng v sp thy c nng
lc ca ta ri, ta khng cn th hin na; mt nh vn vit c 1 cun sch best-
sellers nhng khng chu i mi ngi bt v cho rng ta vit hay ri, cun sch
ca ta c mi ngi khen ngi thi
C hng ngn, hng vn loi b ang chi phi, hn ch sc bt ca chng
ta nhng ang c chng ta bao bc, bo v trong lp v mang tn Ch Da.
Nu Ch Da v hnh mt i, ta s sp ???
Nu bn vn mun nui b, vn mun n my qu kh th c l cun sch
ny khng dnh cho bn. Cun sch ny ch dnh cho nhng ngi ang nui b
v mong mun c tiu dit con b ca chnh mnh.
Hy sng mt cuc sng Khng-C-B!


D mu

n d khng th trong m
i ng i chng ta u ang nui t nh
t l 1





Cc tc phm v nhng bui thuyt trnh ca TS. Camilo Cruz lm thay
i cuc i ca nhiu ngi. ng gip cho nhiu ngi pht trin sc mnh
v hng dn h ci thin cht lng cuc sng
- La Opinion (Los Angeles)
Tc phm ny ca TS. Cruz c mt nh hng su sc n i ti v
khuyn khch ti thnh lp cng ty m ngy nay ang hot ng ti nhiu quc
gia. Cm n ng dnh thi gian vit nhng cun sch thc s gy cm hng
gip hng ngn ngi t c nhng thnh tu ln lao nht i h.
- Wenceslao Casares, Nh sng lp ca Patagon.com
Vi t cch ngi iu hnh mt tp on quc t, vic cn bng cuc
sng khng phi lc no cng d dng. Ti c Ngy xa c mt con b ng
lc cn phi xy dng mt cuc sng hi ha hn. Nhng kin thc uyn thm
ca TS. Cruz gip ti loi b nhng li bin bch ang kim hm mnh. Ngy
nay, ti sng mt cuc sng lnh mnh hn, dnh thi gian cho gia nh nhiu
hn, v ti vn rt thnh cng trong s nghip.
-Hannes Hunschofsky,
ch tch Tp on Hoerbiger ca Chu M
Nhng tng ca Ts. Cruz khng ch nhm vo vic lm th no
thnh cng M, m cn thnh cng bt c ni u.
- Don Francisco,
Gim c Univision TV






Xin dnh tng cho Shirley, ngi v tuyt vi ca ti.


4



Bng tnh yu v s h tr v iu kin, c y bin mi th
tr nn d dng.

Xin dnh tng cho cc con yu qu ca ti, Richard, Mark, v Daniel.
Trong tt c cc danh hiu v tc v m ti c trao tng -
gio s, doanh nhn, nh khoa hc, tc gi - ti thch danh hiu
B nht.


5


6









LI NI U
Ti vit v s thnh cng trong hn ba thp nin qua. Thnh cng l g?
iu g lm nn thnh cng? V sao mt s ngi gt hi thnh cng m hu nh
khng tn mt cht sc lc no, trong khi nhng ngi khc qun qut c i vn
khng t c?
Kinh nghim ca ti vi hng ngn ngi thnh cng trn khp th gii cho
thy nhng ngi thnh cng ny u c t nht mt im chung: H khng bao
gi tm l l phn bua v sao s vic li ha ra nh th, hoc phn nn ng l
s vic phi th ny th khc. Nhng ngi thnh cng ch n gin nhn ly trch
nhim v thc hin cng vic. D nhin, khng phi lc no h cng thnh cng
ngay t ln u, nhng nhng ngi thng cuc khng bao gi b cuc. Nu vp
ng, h lp tc ng ln.
Ti nhn thy rng mc d hu nh ai trong chng ta cng u khao kht
lm nhng chuyn to tt, nhng ta li thng bng lng vi v tr hng hai. Chng
ta mun sng mt cuc i trn vn nht, nhng rt cuc nhiu ngi trong chng
ta li ch tn ti ly lt. Hu nh mi ngi u tm cho mnh mt ni yn lnh
thoi mi, an phn vi mt ni nh th, v chng bao lu sau h nhn ra rng tt
c nhng iu tuyt vi m cuc sng mang li u xoay lng ngonh mt vi
h. Mt trong nhng bi hc m ti nhn c l: bc u tin nhm t c
nhng kt qu ngon mc trong cuc sng chnh l gt b nhng l l bin bch
vn kim hm khng cho chng ta lm ch c kh nng thc s ca mnh.
Nhiu cun sch hay nht ni v s pht trin c nhn v chuyn mn
thng s dng cc php n d hoc nhng mu chuyn ngn minh ha cho
tm quan trng ca nhng thi v tng no thit yu cho s thnh cng.
Ngy xa c mt con b din t r rng v c th nhng g c th xy ra nu
cuc sng ca chng ta b nhng l l bin bch kim ch. y chc chn l mt
trong nhng php n d tt nht m ti c c v cch hon ton xa b
nhng th tm thng trong cuc sng ca chng ta.
Con b tng trng cho mi l l bin bch, mi thi quen, hay s bo cha
vn khin cho chng ta khng th sng mt cuc i trn vn. Cu chuyn c
vit ra mt cch tuyt vi ny chc chn s lm bn xiu lng, v i hi bn phi
loi b tt c nhng s bin bch, hay ni nh Camilo, Tiu dit nhng con b
ca bn i.
S tht l chng ta u mang theo bn mnh s B nhiu hn s m chng
ta c th sn sng th nhn. Hu ht chng ta u s dng nhng li bin bch vi
hy vng thuyt phc ngi khc v thuyt phc chnh mnh tin rng s vic tht
ra khng t nh mnh thy. Chng ta c c mt lot nhng li bin bch v l gii
v sao nhng chuyn cn lm th chng ta li khng lm.

Cun sch ny cho ta mt ci nhn r rng v nhng g c th thc hin
c khi quyt nh vt b nhng l do v nhng tn iu khin cuc sng tr
nn g b hn. N cung cp cho ta mt k hoch tng bc sng mt cuc i
vi mi gic m u c th d dng c thc hin.
Camilo c giao s mnh to ra s khc bit ln lao trong cuc i thng
qua nhng tc phm ca mnh. ng chia s tr tu, ti hoa, v nhng hiu bit su
sc hu ch ngay cho ngi c, v trao cho h kh nng thc hin ngay trong
ngy hm nay nhng phng cch c th lm thay i cuc sng ca h mi mi.
Ti mong rng bn s lm theo yu cu ca ng v chm dt ngay s d
di trong vic chp nhn bt c cuc sng no khng thc s xng ng vi mnh.
Ti on rng bn ri cng s m cun sch ny nh ti, v tin bn s to cho
mnh c hi sng mt cuc i khng c nhng th tm thng vt vnh,
hng n ci v i dnh cho nhng ai dm m nhng gic m ln.
MARK VICTOR HANSEN



7




LI GII THIU
Ngy xa c mt con b l mt cun sch hay dnh cho ngi
khc.
Ti tng ngh vy cho n khi ng phi nhng con b ca chnh mnh.
Ti l mt ngi c nng lc, thnh cng ng mc v quy c mt cch kht khe.
Ti khng cn nhng li bin bch n vic. Cho n nay, ti c yn ch thuyt
phc chnh mnh v c nhng ngi khc tin rng nhng l do ti khng lm vic
ny hay vic kia u c tnh logic cht ch. Khi c cun sch ny, ti nhn ra
rng nhng l do , khng h c ngoi l no, u ang che y mt con b
tng su hn. ng vy, ti c nhng con b nhiu tng. ng sau tt c nhng
con b trng c v thng thi kia l ni lo s. Mt iu by gi ti mi bit: ti
khng mun ni s thay ti quyt nh bt c chuyn g. Gi y, khi nghe thy
mt li bin bch, ti s suy ngh thu o hn tm ni s hi v nu ng l
c ni s , ti bit mnh nn i mt vi n - ngay lp tc!
-Margaret, Dayton, Ohio
*
* *
Cng nh cc ha s hay nhc s thng ly cm hng t t nhin v mi
trng xung quanh, cc tc gi - c bit trong lnh vc pht trin c nhn - ly
cm hng t vic giao tip vi ngi khc.
Mt ln n, nhiu nm v trc, ti c mt bui thuyt trnh hon ton
cn c trn mt li trch dn ca Albert Einstein m ti nghe c trong mt bui
k tng sch. Theo mt ngha no , nhng khi vng th ny hot ng nh
mt cht xc tc khuy ng tinh cht sng to trong n. i khi tt c nhng g
bn cn ch l mt t hay mt tng, v c mt chng sch s nh hnh trong
u bn.
Ti lun rt may mn v khi ngi ta nghe ti l chuyn gia vit sch v
vn pht trin c nhn, h thng c khuynh hng k cho ti nghe v nhng
cun sch hay cc tc gi gy xc ng cho h hay mang li cho h nhiu cm
hng. Nhng ngi khc th k vi ti v nhng cu chuyn h yu thch, nhng
giai thoi hay kinh nghim m h tm c. D nhin tt c nhng iu ny l mt
ngun tng v tn cho cng vic ca ti.
Tht ra, vi nm trc trn mt chuyn bay t New York n Buenos Aires,
ln u tin ti nghe cu chuyn hp dn v con b c v tm thng ny. Ti
nghe cu chuyn y t mt ngi ph n rt kh i, m tht may mn c y li
ngi bn cnh ti. Nhng chuyn bay m nh vy thng c ln lch ct






cnh t sn bay Kennedy New York vo khong by gi ti, vo lc
na m th bn dng xong ba ti, n trng ming, xem xong mt b phim
u tin v cn bay thm c nm ting ng h di dng dc na.
Nu bn khng ng c - ging nh ti vy - hy vng duy nht ca
bn l c th tr chuyn vi ngi k bn git thi gian. Th l ti
khai mo cho mt cuc ni chuyn dn t cng vic, n gia nh, ri n
vic chng ti phi i y i nhiu nh th no, v sau mn trao i
danh thip khng th thiu, chng ti bt u vi cng vic v s thch
chuyn mn. V ri trong bi cnh nh th, trong mt cabin cc k tin
nghi ca chic Boeing 777 hin i, trong khi bay trn bu tri Nam M
vo lc na m v sng, ln u tin ti c nghe k cu chuyn v ch
b tuy bnh thng nhng li mang tnh khai sng ny. Sau ti cn c
nghe thm vi d bn ca cu chuyn. Tt nhin, nhng g bn s c y
l s thut li ca nhng s kin theo cch ring ca ti. Ti nn ni
trc vi bn rng, cng ging nh trong phn u ca mi cun tiu
thuyt b n, bt k s ging nhau no vi ngi tht vic tht u ch l
tnh ngu nhin - mc d c th iu hon ton l c ch .
Mt iu kh th v l ln u tin k li cu chuyn ny trong mt
cuc hi tho, ti mt khng qu hai hoc ba pht. Nhng ti bt u nhn
thy rng mi ln k sau , cu chuyn tr nn ngy cng di hn. iu
ny c phn ging nh mt phim truyn hnh nhiu tp, trong cc nhn
vt mi ln lt xut hin cc tp tip theo mang n cho chng ta nhng
hiu bit mi, hoc dy chng ta nhng bi hc mi. i khi nhng ct
truyn pht trin song song nhau s bc l ra v cu chuyn tr nn nhiu
tnh tit v kch tnh hn ti c th hnh dung.
Trong vi nm qua hn l ti chia s cu chuyn ny vi hng
trm ngn ngi trn khp th gii. Ri mt ngy n, mt ngi tham d
bui din thuyt ca ti, mt thng nhn t Salt Lake City, hi liu ti c
th gi e-mail cho anh ta cu chuyn ny anh ta gi cho nhn vin ca
mnh khng.
Ln , ti mt hai gi ng h k cu chuyn nay c
pht trin y v hon chnh vi nm im chnh v mt danh sch cc
bi hc m ti hc c. Ti mun p ng yu cu ca ngi ,
nhng ti khng th ch ghi qua loa v hnh tng n d kh hp dn ny.
Vy nn ti quyt nh chp ra giy ton b cu chuyn bi t v
con b dt khot trong mt ln.
Ngy xa c mt con b c ra i nh th .

8


9




Ti khm ph ra mt cch say sa v phi by ra tt c nhng thch thc
v c hi c th hin trong s n d tuyt vi ny. Ho hc mun bit phn ng
t c gi v khng th ch i qu trnh xut bn sch lu lc, ti quyt nh a
n bn u tin ca cun sch ny ln mng di dng e-book bng ting
Ty Ban Nha. Ti ngh rng y l cch nhanh nht bit c phn ng ca
c gi. Kt qu tht ng kinh ngc mt cch tuyt vi. Trong vng cha y
bn thng, c hn 250.000 lt ngi t hn 100 quc gia ti cun sch v.
Tt nhin nh ban u ca ti khng ch l cho ngi ta ti v. Ci ti
mun l ngi ta thc s c cun sch . Vy nn ti tin hnh thm mt bc
na l gi e-mail cho nhng ngi ti cun sch. Tuy nhin, ti khng hi h
c cun sch cha, v ti tha bit cu tr li thng l ri ngay c khi
h ch mi c lt qua trang ba hoc ch c s. Thay v th, ti hi h gii
phng mnh ra khi bt k con b no trong cuc sng ca h cha. (Ti bit
l lc ny bn chng hiu ti ni g, nhng bn s bit ngay thi.)
Kt qu cng ng kinh ngc nh lc trc. Ch trong vng hai tun l,
c hn 10.000 ngi cng chia s cu chuyn thc ca i h v cch m cun
sch gy cm hng v cho h thm sc mnh loi b nhng s bin bch
v theo ui nhng iu h thc s mun trong cuc sng. Nhiu ngi t li
cch h hon ton thay i cuc i mnh nh l kt qu ca vic ng u
v vnh vin xa b cc hn ch.
Khng ch vy, nhng c gi mun kinh nghim ring ca h cng to
cm hng thc y ngi khc, v vy h khuyn khch ti cng b nhng s
phn u ca c nhn h. Trong phin bn ny, ti a vo mt vi cu chuyn
trong s v bn c th c thy nhng ngi khc can m vt qua cc
hn ch ca h v sng mt cuc sng phi thng nh th no.
Cu chuyn v con b k v cch gt b nhng thi h tt xu, nhng s
bin bch, nhng thi s hn ch chng ta, v nhng nim tin sai lm g b
con ngi trong s tm thng. Ti vn thng cho rng k th chnh ca thnh
cng khng phi l s tht bi, nh nhiu ngi vn ngh, m l s tm thng l
ci t tng cho rng chng ta nh th l tt ri.
Nhng s tht bi c th v nh nhng vin lt chn trn con ng tin
n mt cuc sng thnh cng. Chng cho ta c hi hc nhng bi hc quan
trng. Nu khng c nhng tht bi , c l chng ta s khng bao gi nhn ra
c nhng thi quen m mnh cn phi thay i, hoc nhng hnh vi m mnh
phi sa cha tin ln. Cn phi c nghch cnh to nn thnh cng.
Mt khc, s tm thng chng cho ta bi hc no c. Chng c g hc
hi. Thc ra, khi chng ta yn phn vi mt cuc sng lng nhng, qu trnh hc
hi ca chng ta dng li vnh vin. l l do ti quyt trnh s tm thng
bng mi gi. Ti bit mt s ngi trnh s tht bi nh ngi ta trnh bnh





dch v h c dy l phi bit s tht bi. Nhng ti tin rng dnh thi gian
xa b nhng s bin bch v nhng nim tin sai lm nui dng s tm thng
vn tt hn l ch lo ngn chn hoc trnh n bt c tht bi no c th xy ra
trong cuc sng ca mnh.
Cu chuyn n d bt chp thi gian v con b minh ha cho c hai tc ng
ca nhng tng dng nh v hi ang n nu trong tm tr chng ta, cng
ging nh nhng thay i su sc m chng ta mong i mt khi quyt nh
gt b nhng li bin bch.
Ti c mt nim hy vng su sc l mi c gi u tm thy cho mnh
nhng bi hc ring t cu chuyn ny. Tuy nhin, nu c n cui chuyn m
bn khng pht hin c con b no ca mnh th hm, chnh l con b ca
bn!

10

1. CHUYN NG NGN V MT CON B
Ti c cm gic dng nh hu ht nhng tht bi m ti gp phi u l
kt qu trc tip hoc gin tip t nhng hnh ng ca ngi khc. Lc no ti
cng thy mnh ang trch mc nhng ngi khc, ti trch v ti, trch sp ti,
trch cc cng s, hay trch b m ti, hay bt k ngi no khc v nhng tht
bi ca chnh mnh. Ti hm nay, ti ngh, trong mt s trng hp ti ng.
Cn c l trong nhng tnh hung khc, ti ch bin bch che y nhng sai
lm v s thiu quyt on ca mnh. Tuy nhin, iu m cu chuyn v con b
dy ti l bt k c li hay khng, nhng ngi khc hon ton chng lin quan
g c. Ti khng th sut i c ni Tht tnh, ti mun thnh cng lm ch,
nhng do sai lm ca anh ta m ti phi chu vy, hoc Khng lm trn phn
vic l li ca c ta ch. Ti cho rng nhn ly 100 phn trm trch nhim cho
s thnh cng ca chnh mnh l mt trong nhng thch thc ln nht m chng
ta ai cng phi i mt. iu tuyt vi l mt khi nhn ly trch nhim v phn
mnh, bn khng cn phi sng trong s ray rt trin min rng cc tht bi v
nhng ni bt hnh ca mnh l do li lm ca k khc.
- Anthoney, Seatle, Washington
*
* *
Ngy xa ngy xa, c mt ng thy gio khn ngoan v giu kinh nghim
mun truyn cho mt trong s nhng hc tr ca mnh cc b quyt sng mt
cuc i hnh phc v thnh vng. Vn bit nhng kh khn v ro cn qu
nng n m nhiu ngi gp phi trn con ng mu cu hnh phc, ng ngh
rng bi hc u tin l nn gii thch cho mi ngi hiu v sao nhiu ngi ch
sng mt cuc i bnh bnh v tm thng.
Xt cho cng, ng gio ngh, c qu nhiu ngi, c nam ln n dng
nh khng th vt qua cc tr ngi ngn cn h thnh cng v nh bng lng
sng mt cuc i thiu ht v khn kh. ng gio bit rng mt ngi tr tui
lnh hi c bi hc rt quan trng ny, ngi nn tn mt chng kin chuyn
g s xy ra nu chng ta cho php s tm thng chi phi cuc i mnh.
dy c nhng bi hc quan trng ny, ng gio quyt nh cng vi
ngi hc tr ca mnh ln ng i n mt ngi lng ngho kh trong vng.
Cnh kh au v hoang tn by ra khp ni, v c dn c v nh ph thc
cuc i mnh cho s mnh.
Ngay khi n ni, ng gio yu cu ngi hc tr tm gip cho mnh mt
gia nh ngho nht trong khu vc. s l ni h tm tr qua m.






i b mt lc th h ra n ra th trn. V , gia mnh
mng, hai ngi dng chn trc mt cn lu nh ti tn ru r nht
m h tng nhn thy.
Ci cu trc sp sp ny nm ngoi ra xa nht ca mt
nhm nh vi cn nh vng thn qu. Hin nhin l cn lu ny
thuc v mt gia nh ngho kh nht lng. Nhng bc vch ng
nh ch nh vo php l, e da s sp bt c lc no. Nc
thm qua ci mi nh tm b vn trng chng c sc u m che
chn c th g, v mi th rc ri c gom gp li cht da
vo bc vch ca ngi nh cng lm tng thm v ru r.
Ch nh, c mt ch nhc con bo ng v s c mt ca
hai v khch l, bc ra v cho n h mt cch nhit tnh.
Xin cho ng bn qu, ng gio p l. Khng bit ng c
vui lng cho hai k b hnh mt l ny t tc mt m y khng?
y cht chi lm, nhng nu cc v khng ngi g th
chng ti xin mi.
Khi hai thy tr bc vo trong, h tht s sc khi nhn thy
mt khng gian t to, khng rng hn mi lm thc vung, l
ni ca tm con ngi. B, m, bn a con v hai ng b c c
gng ht sc nhng mi ngi mt cht trong tnh trng t tng
cht hp ny.
Nhng thn hnh nhch nhc v gy g mt cch au n
cng vi qun o rch ri l bng chng r rng ca s thiu thn
ph by cuc sng hng ngy ca h. Nhng gng mt bun b v
dng v lm khm cho thy r s bn cng khng ch chim lnh
c th h, m cn n su vo tm hn h.
Hai v khch khng cng c ci nhn xung quanh, trong
lng t hi liu trong ci ni khn cng ny cn c th g ng gi
khng. Ch c g!
Nhng khi bc ra ngoi, h mi nhn ra mnh lm. Tht
ng kinh ngc v gia nh ny cn c mt th ti sn bt thng -
kh c bit trong hon cnh ny. H c mt con b.
Con b th chng c g ng ni, nhng cuc sng v hot
ng hng ngy ca h c v nh ch xoay quanh con vt ny. Cho
b n i. ng n kht. Buc n li cho chc. ng qun
dn n i n. Vt sa b i! Vy , ta c th thy con b gi

11


13






mt vai tr quan trng trong gia nh ny, mc d cht sa t i do n
cung cp ch h sng vt v qua ngy.
Tuy nhin, con b c v phc v mt mc ch ln hn. N l th duy nht
gi cho h khi ri vo ng cng. mt ni m mi th u khan him, vic
s hu mt ti sn c gi tr nh vy mang li cho h s ngng m, nu
khng mun ni l s ghen t, t nhng ngi hng xm.
V ni - trong ch bn thu v nho nhc - hai thy tr t lng
xung ngh qua m.
Sng hm sau, trc khi bnh minh kp l dng, hai thy tr lng l ln
ng mt cch thn trng khng nh thc nhng ngi khc.
Ngi h tr nhn li, nh mun mt ln na ghi nhn vo tm khm khung
cnh ti tn . T trong thm tm, anh hon ton khng hiu c v sao thy
li dn mnh n y. Tuy nhin, trc khi ra n ng ci, ng gio th thm:
n lc cho con bit ci g a chng ta n ci ni ti tn ny.
Trong chuyn ving thm ngn ngi ca mnh, h chng kin mt cuc
sng hu nh ton ton b rung b, nhng ngi hc tr vn cha hiu c l
do khin gia nh li sng cc kh n vy. V sao h li ra nng ni ny?
iu g buc h phi li y?
ng gio i chm chm v pha con b ang b buc vo mt ci ct hng
ro lung lay cch cn nh cha y hai mi thc. Khi cn cch con b khong
mt bc chn, ng gio rt ra mt con dao gm m ng mang theo bn mnh.
Ngi hc tr cm thy hoang mang. Khi ng gio gi tay ln, anh nh cht ing
khi nhn ra iu thy mnh sp lm. Anh ta hu nh khng tin vo mt mnh khi
ng gio gi a li dao ca ngt mt ng ngang c con b. Vt ct ch mng
lm cho con vt ng qu.
Nhn xem thy lm g?, anh au n hi ng gio bng mt ging th
thm v s nh thc mi ngi. Lm sao thy li c th git cht con vt ti
nghip ch? y l loi bi hc g m c th khin cho gia nh phi lm
vo cnh suy sp hon ton? y l tt c nhng g h c. Ri h s ra sao?
Chng cht xao ng vi thi au kh ca ngi hc tr v lm ng
trc nhng thc mc ca anh ta, ng gio b i, li cnh tng hi hng pha
sau, bng quan trc thm cnh m gia nh s phi i mt khi m h mt
i con b. Anh hc tr bc tip theo sau, trong lng vn cn nhiu khc mc, v
h tip tc ln ng.
Cn ci gia nh b buc phi i mt vi mt tnh trng bp bnh, y
ry nhng kh khn v kh nng bn cng hn na.

14

Trong sut nhng ngy sau , anh hc tr b m nh khng thi v
ngh khng khip rng c gia nh s cht i ht nu h khng c
con b. Liu anh cn c th rt ra kt lun no khc t s mt mt ngun
sng duy nht ca h?
Trong nhiu thng sau, anh lc no cng ray rt vi nhng ngh ny v
vi cnh tng ca bui sng au bun hm y.
Mt nm qua i v mt bui chiu n, ng gio gi gi h tr li
ngi lng xem th chuyn g xy ra vi gia nh kia. Ch mt gi
nh v mt s kin dng nh i vo qun lng nhng cng nh
thc trong lng ngi hc tr ci k c sng ng v bi hc m, cho n
tn by gi, anh vn khng th no hiu ht.
Mt ln na, u c anh hc tr li chm ngp trong nhng suy ngh
v gia nh khn kh kia v vai tr m anh tham gia trong phn s ca
h. Chuyn g xy ra vi h? H cn sng st qua ci n nng n
khng? H c bt u ni mt cuc sng mi khng? Liu mnh c th
gip mt vi h sau nhng g m thy lm? Mc cho nhng ngh ri
beng trong u, ngi hc tr bt c d nhn li v min cng tham d
chuyn i c th lm sng t s vic khin anh phi khn kh c nm
qua.
Sau nhiu ngy, hai ngi n ngi lng c. H tm kim cn lu
nm trc trong v vng. Cnh vt xung quanh trng vn nh xa, nhng
chng thy bng dng ci ni ti tn m h qua m ngy y u c,
thay vo l mt cn nh xinh xn va mi c xy dng trn nn t
c. H dng chn v ht nhn ngc li nhn xui bit chc mnh n
ng ch.
Ngi hc tr lo ngi rng ci cht ca con b l mt n ging
qu mnh khin gia nh tr tri nh h khng th no qua ni. C l h
b buc phi b i v mt gia nh khc kh gi hn may mn lm
ch mnh t v dng nn ngi nh mi ny. Cn kh nng no khc u
ch? Chc hn s xu h khin h phi tha hng.
Trong lc nhng ngh ang ln qun trong u, anh hc tr c
lng l gia mun bit chuyn g xy ra cho gia nh n v vic mc
k h tip tc ln ng, n trnh ci vic chng th v g l xc minh
s nghi ng ti t trong u mnh. Nhng cui cng anh quyt nh khm
ph - mnh cn phi bit, cho nn anh g ca ngi nh v ng i.
Trong chc lt, mt ngi n ng vui v t trong nh bc ra.
Thot tin anh hc tr khng nhn ra ng ta. Nhng ri anh khng th giu
c v thng tht khi nhn ra chnh l ngi cho h ng tr nm
ngoi. Hin nhin cng l mt ngi, nhng c ci g rt khc l con

12



ngi ny. ng ta mc qun o sch s v chi chut gn gng. ng ta c
n ci trn i mi v c s linh li trong i mt. R rng xy ra mt
iu g c ngha to ln trong i ng ta.
Ngi thanh nin gn nh khng th tin vo mt mnh. Lm sao li c th
nh th? Liu chuyn g c th xy ra ch trong thi gian mt nm? Anh ta b
nho li cho hi ngi n ng n v ngay lp tc truy vn ng ta v vn may
no n vi ng v gia nh.
Ch nm ngoi, khi chng ti gh qua y, anh hi, cc ng dng nh
ang sng trong tnh trng bt hnh v v vng. Hy cho ti bit xy ra chuyn
g lm cc ng thay i nhiu nh th. iu g khin cc ng gp hn n vy?
Khng m xa g n vic chnh hai ngi khch ny l th phm git
con b, ngi n ng mi h vo nh v bt u k cu chuyn ly k ca gia nh
mnh - cu chuyn s lm thay i cuc i anh bn tr ca chng ta mi mi.
ng ch nh k rng tht l mt s trng hp k l, khi ngay ci ngy m
hai thy tr ri i, khng bit k bt lng no do ganh ght vi ti sn him c
ca gia nh ng nhn tm ct c con vt ti nghip .
Ti phi tha nhn rng, ngi n ng ni, phn ng u tin ca chng
ti l v cng tuyt vng v au kh. Trong sut mt thi gian di, sa ca con
b l ngun sng duy nht m chng ti c; cuc sng ca chng ti ph thuc
vo n. Con b l tm im cho s tn ti hng ngy ca chng ti, ni tht
lng, vic c c con vt y to cho chng ti s ngng m t hng xm.
Khng lu sau ci ngy bi t y, chng ti nhn ra rng nu khng lm
mt ci g , chng ti ch c th ri vo tnh hung t hi hn. Chng ti
xung ti y cuc i khi mt i con vt y. Chng ti cng cn phi n v nui
nng con ci na. V ri chng ti pht hoang mt ming t pha sau nh, gieo
vi ht rau c qu. l cch m chng ti sng qua ngy trong vi thng u.
Mt thi gian sau, chng ti nhn thy rng mnh vn cung cp nhiu
lng thc hn mc chng ti cn. Nu c th bn cho nhng ngi xung quanh,
chng ti c th mua thm ht ging, v khng lu sau, chng ti khng nhng
n v cn c th em ra ch bn.
V ri iu xy ra! ngi n ng h hi ni. Ln u tin trong i
chng ti c tin mua thc phm v qun o. V chng ti nhn thy nim hy vng
cho mt cuc i mi, mt cuc i m chng ti cha bao gi ngh, ngay c
trong m, l c th tr thnh hin thc.
Chng ti xy cn nh nh ny hi thng trc. C v nh chuyn mt con
b m mt cho chng ti thy mt cuc sng khc c trin vng.
Anh bn tr ly lm kinh ngc khi nghe cu chuyn. Cui cng anh cng
nhn ra bi hc m ngi thy ng knh mun dy cho anh. t nhin mi th
15

tr nn r rng. Ci cht ca con b khng h l du chm ht dnh
cho h nh anh lo s, m m ra mt cuc sng mi vi nhiu
c hi tt hn.
Ngi ch nh mi hai thy tr li qua m v h vui v
nhn li. Sng hm sau, h cho tm bit ng ch v gia nh, tip
tc cuc hnh trnh ca mnh. ng gio, vn lng thinh t by n
gi, hi anh hc tr, vn vn ang cn kinh ngc vi nhng g anh
ta c nghe k v chng kin: Con c ngh l gia nh n vn c
th t c nhng iu m h gt hi trong nm va qua nu nh
h vn cn con b ?
C l khng, ngi hc tr tr li khng do d.
Vy by gi con hiu cha? Con b m h yu qu nh bu
vt chnh l si dy xch tri buc cuc i h vi i ngho kh
cc. H inh ninh rng con b gip h khi b suy sp. Nhng
phi i n khi mt i s an ton gi to th h mi b buc phi
nhn sang mt hng mi.
Ni cch khc, anh hc tr tip li, con b - con vt m
hng xm ca h coi nh l n phc - cho h ci cm gic mnh
khng phi ang sng trong s bn cng, nhng thc ra cuc sng
ca h rt thm hi.
ng l nh th, ng gio gi ln ting. l iu s xy
ra khi con tin rng ci th t i mnh c c l lm ri. Ch
mt ngh thi l si xch nng n ngn khng cho con tm
kim nhng th khc tt hn. S tha mn bt u hy hoi cuc
i con. Con chp nhn cc hon cnh ca mnh d khng hi lng
vi chng. Con bit rng con khng vui sng vi v tr ca mnh
trong cuc sng, nhng con cng khng thy khn kh. Con tht
vng vi cuc sng m mnh c hng nhng s bt mn khng
ln con tm cch lm mt ci g vi n. Con c thy iu
bi t th no khng?
Khi con c mt cng vic m con khng thch, ci cng vic
m thm ch chng p ng c nhng nhu cu ti thiu v cng
chng mang li cho con bt c s tha mn c nhn no hoc cho
con cuc i m con mun, th quyt nh b i v tm cng vic
khc l iu d dng. Nhng khi ci cng vic m con khng thch
gip con tr c n, sng st, v cng tn hng c mt vi
tin nghi nho nh, th con d dng ri vo ci by hi lng vi suy
ngh rng t nht th mnh cng c c mt ci g . Cui cng,













con bin minh rng khi ngi mun ci cng vic m c c
u.
Cng ging nh con b, thi lun lun kim hm con. Nu khng
gt b n i, mi mi con s khng th thy c g khc hn ngoi nhng th
con bit lu nay. Con s tr thnh mt nn nhn chung thn ca nhng gii hn
m con t t ra trong cuc sng ca mnh. iu cng ging nh con t bt mt
mnh vch xut pht v cu nguyn cho mnh thng cuc.
Ngi hc tr cng nghe cng kinh ngc. Anh cm thy thch th vi nhng
nhn nh ca thy mnh v bt u hiu cn k nhng vn . Chng ta ai
cng c nhng con b trong i mnh. Chng ta mang trn mnh gnh nng ca
nhng nim tin sai lm, nhng li bin bch, nhng ni s v nhng nh kin.
Bi t thay, tt c nhng hn ch do ta t p t cho mnh tri buc chng ta
vo mt cuc sng tm thng.
Khng ch c vy, ng gio gi tip li, nhiu ngi ngoan c gi li ci
l do h khng th sng cuc i m h lun m c. H to nn nhng li bo
cha hu nh rt ng tin bin h vi chnh mnh v vi ngi khc, v tip
tc sng vi nhng xo ng ni tm khi h nhn ra rng nhng l l c th
nh la c ngi khc ch khng la c bn thn mnh.
Tht l mt bi hc ln, ngi hc tr trm ngm ni, ng thi hng
suy ngh v nhng con b ca mnh.
Trn ng v, anh cn thn xem xt tt c nhng hn ch m anh vn
vo mnh trong cuc i. V anh quyt nh s loi b tt c nhng nim tin
tri buc anh vo mt cuc i lng nhng v tm tng, cng nh ngn cn
anh th hin tim nng tht s ca mnh.
Khng nghi ng g na, anh t nh, ngy hm nh du s bt u
mt cuc i mi, mt cuc i khng c b.
2. NG CHO RNG MI CON B
U KU MB
Sau vi ngy tr hon, ti quyt nh c cun sch ny v ci sut, v ti
nhn thy rng hu nh mnh s dng tt c nhng li bin bch c cp
trong mi chng. Ngay ti thi im c tht ra, nhng li l khng c v
g l nhng nh kin, nhng c thy n trn giy trng mc en qu tht lm
ti xu h qu chng. Ti dng mt s nhng li bin h vi ngi khc
nh l nhng li khuyn ng gi. i vi ti, vic tr hon lun lun l vn
ln. che giu n, ti dng nhng con b nh Cn tc v u, ng mua tru
v bng, hay nh t t tnh. Vn ln l ti lin tc tr hon nhng vic
nn lm cho n khi qu mun. Gi y ti nhn ra rng chng ta rt d tr thnh

16
17 18

n l cho nhng li bin bch v nhng nh kin m thm xy ra trong
cuc i chng ta. V, nhng iu ny trng khng c v g ng phi bn
tm, nhng by gi ti mi nhn ra rng bn chng u gy ra hu qu.
Ti phi vit ra giy ngay lp tc nhng con b ca mnh v qung chng
i khng thng tic.
- Charles, Los Angeles,
California *
* *
Cng nh nhng thi quen xu khc, nhng con b c v ging
nhng ngi bn ng hnh lng l. l l do chng t b nhn dng v
chng c th tn ti m khng b ai chiu tng, ri mang li nhng
nh hng xu trong sut cuc i chng ta. Tht ra, t ai trong chng ta
tha nhn mnh kim c ny c n. Thay vo , chng ta vn xem
chng nh nhng s gii thch ng n, hp l cho nhng tnh hung
thng l - v tht tin li lm sao - vt qu tm kim sot ca chng ta.
Khng phi chng ta l m m chng ta ch tr mt cch ng
iu, hoc hay hn, chng ta l nn nhn ca s bt n kh lng ca
giao thng. Bn nhn ra rng chng ta d dng l thuc mt cch v
thc vo nhng thi quen xu ny nh th no cha?
Nhng s bin minh ca chng ta tr thnh s gn lc hp
logic, ni lo s v l tr thnh bin php phng nga hp l, v k
vng thp km tr thnh mt ci nhn thc t trong cuc sng. Chng ta
ph nhn vic mnh hi lng v tr th hai; chng ta ch c t ra mnh l
ngi thc t n trnh s tht vng. Chng ta khng bao gi tha nhn
rng mnh c gng hp l ha s tm thng ca bn thn, m thch
xem chng nh vic thit lp cc mc kh thi cho nhng kt qu c th
chp nhn c.
l l do nhiu ngi trong chng ta kh tin c rng mnh c
bt c con b no trong cuc sng. i vi chng ta, nhng li bo cha
ca bn thn khng c v g ging nh ang tm c chi b trch nhim;
tri li chng chng qua ch l nhng l l tt. Bn thy cha? Khng phi
mi con b u rng ln inh i ta nhn bit chng, v nhiu con trong
s c m thm c mt m khng ai hay.
Sau khi chia s hnh tng ny vi bn c khp ni trn th gii v
lng nghe nhng li bin minh v nhng s gii by hp l ca h, ti
i n kt lun rng nhiu ngi trong chng ta khng sn sng t b
nhng con b ca mnh.



20









Tt c nhng li gii by m chng ta thng vin ra khi phi
thay i u nghe rt lt tai. Nhng li y c v bi tai v to cm gic
chng ti tnh g cho lm. l l do m chng ta phi gt b chng i
nu mun thnh cng.
Ti bit iu ny c v kh nghe. C l bn s thy d nghe hn nu
ti bo cc bn thay i thi , chnh sa hnh vi hoc iu chnh
cc thi quen xu thay v i bn git nhng con b ca mnh. Nhng ti
nhn thy rng nu tht s mun thnh cng trong cuc sng v th hin
ht kh nng ca bn thn, chng ta cn phi thnh tht mt cch tn nhn
vi chnh mnh. V iu ny bt u bng vic gi tn chnh xc cc s
vic ch khng phi nhng ci tn c ni gim ni trnh hoc nghe
cho c v m i d chu.
V vy, mi con b i din cho mt li bin minh, mt ci c,
mt s bo cha, mt li ni di, s hp l ha, ni s, v nim tin sai lm
tri buc chng ta vo cuc sng tm thng v ngn cn chng ta sng
tht s xng ng.
Bun thay, chng ta thng xuyn c nhiu b hn s lng chng ta
mun nhn nhn.
Nhn chung, nhng con b ca chng ta thuc hai nhm: nhm cc
li bin bch v nhm cc thi hn ch. Nhm bin bch bao gm nhng
li bo cha, nhng ci c, v nhng li ni di n thun. Trong khi ,
nhm thi hn ch c xu hng biu trng cho nhng ni lo s, nhng
s hp l ha, v cc nim tin sai lm. Trong chng tip theo, chng ta
s tho lun v cc thi hn ch, cn by gi th hy ng qua nhng
kiu vin c ca mnh xem sao.
Nhng s bin bch thng c s dng gii thch v sao chng
ta khng lm nhng g phi lm hay ng ra nn lm. S khc bit chnh
gia nhng li bin gii v cc thi hn ch l trong hu ht trng hp,
thm ch chng ta khng tin vo nhng li bin gii ca chnh mnh. Chng
ta tha bit nhng chuyn khng ng s tht t no c. Chng qua
ch l mt cch d dng bin bch cho s tm thng ca chnh mnh
gi th din cho mnh m thi.
Xin li v ti n tr. Bn bit khng, ng vi s! n l kinh!
Tuy nhin, iu khin chng ta tr khng phi chuyn giao thng
m l chng ta khng c gng n ng gi; v che y s kh chu
hoc ti li, chng ta a ra li bin bch. R rng vic s dng nhng li
bin bch lm cho bn khng thnh tht vi chnh mnh v thng
khng thnh tht vi ngi khc.

19




Nhng li bin bch nh va ri tr nn d c chp nhn hn
s tht. Chng ta li cho giao thng v chng ta khng mun tha nhn
rng khng th dt ra c mi lm pht cui cng ca chng trnh Tivi
nh. Ci u c hay ho g, ng khng? Chng ta cng khng gi in thoi
ln cng ty ni rng Hm nay ti xin ngh v ti ha a con b nh ti i
chi d ngoi vi nh trng. Thay vo chng ta xin ngh php bnh.
Nhng cng vi tt c nhng con b, chng ta ang phi tr gi cho nhng
li bin bch d nghe ny. Ci gi l chng ta bit mnh khng c can m i
mt vi hu qu ca vic ni ra s tht.
Ti M Bin Bch ? u C!
Bin bch l nhng con b ph bin nht. V l cch d dng bo
cha cho s tm thng thng qua vic tha cho mt vt th thn, v nh
lch c trch nhim cho nhng s vic m ng ra thuc v chng ta.
Bin bch l mt cch ni Ti sai, nhng khng tht s l li ca
ti.
1. Ti khng thng tin trong cng vic v ti gp ton nhng
ng ch khng m xa n nng lc ca ti.
2. Ti thi rt v gio vin chng cho chng ti thi gian n
bi.
3. Cuc hn nhn ca ti tht bi v v/chng ti chng mng
n chuyn hiu ti.
4. Cng ty tht bi khng phi li ca ti. Trong bi cnh kinh
t nh th th ngay c cng ty ln cng cn lao ao.
trch nhim v mt tnh hung cho ngi khc c l d hn l phi i
mt vi n v t mnh gnh trch nhim. Nhng li bin bch nh trn cho php
chng ta chuyn qu bng trch nhim cho ngi khc. Nhng tnh hung chng
ta trnh n c th l b im km, b t chi, gp xung t, tr nn n c, hoc
b ch trch. V chng c g sai nu bn khng mun lm vo nhng tnh hung
chng c g th v nh th. Tuy nhin, ln lt hoc n trnh thng khin chng
ta mt c hi sa cha nhng kh khn thc s m chng ta cn gii quyt.
Nhng li bin bch ny ch gip chng ta thot khi trch nhim, t chng
ta vo vai tr nn nhn, v trt li sang ngi khc. Khi no cn cho rng y l
li ca ngi khc th bn chng vic g phi ra tay ci thin tnh hnh. D sao,
u phi li ca bn - bn ch l nn nhn.
Ch c ba th chng ta bit chc v nhng li bin bch.
Th nht nu bn tht s mun tm mt li bin bch, ng nhin bn s
tm c. V mt khi tm c, bn s bm vu vo n n cng. Khi bit r l
21

anh cn phi tp th dc nhiu hn na, v thay i ch n gii quyt bnh
tiu ng ca mnh, Samuel tm ra v s li bin bch. Nhng tht khng
may l ti khng c thi gian. Ti vn thng n nh vy m. Ti lm vic
khuya nn khng th dy sm n phng tp c. Nu ch n nhng g tt
cho sc khe, t mnh cht i mt thi. Anh ta thm ch t n mc dm ni ra
li bin bch ng xu h ny: Chng ta ai ri cng phi cht v mt l do no
, ng khng? Vn duy nht ca anh ta l khng li bin bch no trong s
gip kim sot c cn bnh. Ti hi vng rng Samuel s kp nhn ra vn
trc khi qu mun.
iu ng tic l nhiu ngi khng nhn ra n, Ti nh mt ch doanh
nghip ti tng cng tc cch y vi nm. ng ta ht thuc nh ng khi b
l v phi chp nhn thi quen xu nh mt trong nhng th m ng ta
khng th kim sot. Trong lc hp hi, ng ni vi gia nh: Ta khng th tin
ni rng ta cho thi quen t hi git mnh.
iu th hai bn hon ton c th oan chc l mt khi bt u dng n
bt c li bin bch no, bn s tm c ng minh. Bn c th yn ch nh th.
Bt k nhng li bin bch ca bn v l hay gi to th no, vn lun lun c ai
tin bn v chia s vi bn. H s ni: Ti hon ton thng cm vi c, v ti
tng b y nh vy.
Cui cng, s tht hai nm r mi pha sau nhng li bin bch l
chng chng thay i c g c. Chng chng gii quyt c nhng vn
kh khn m chng ta ang c trnh n bng cch v nn nhng ci c m tai.
Cuc sng vn nh c. Nu trc cuc sng ch mc bnh bnh, th n vn
tip tc gi mc bnh bnh y. Nh vy, s bin bch chng khc g chun b
cho s tht bi. T hn na, c mi ln vin n n l chng ta tin thm mt
bc ti vic khin cho n tr thnh mt phn trong cuc sng thc t ca
mnh.
Shakespeare hiu iu ny hn ai ht v a ra nguyn do thc s
trnh khng dng n nhng li bo cha, ng ni: Thng xuyn bin bch
cho mt li lm ch lm cho li lm thm trm trng hn.
V d nu bn thng xuyn dng i dng li li bin bch c x Ti chng
rnh c cht no c bo cha cho vic bn khng lm iu cn phi lm,
ri cng n lc bn s nhn ra rng mnh mt quyn lm ch thi gian v
cuc sng ca chnh mnh. Bn bt u mt cuc sng i ph th ng, nhy
chm chm t chuyn khn cp ny sang chuyn vi v khc, chng cn cht
thi gian rnh no dnh cho nhng vic tht s c ngha trong cuc i mnh.
Mi ln bn a ra li bin bch, hiu lc ca n s ln hn, v quen thuc hn.
Cui cng n mt lc no , n s tr thnh hin thc ca bn. Tht ra nhng
li bin bch l con ng d nht khng phi i mt vi k th ti t nht
ca thnh cng: s tm thng.


Cng nh vy, lp i lp li v ti i ti li vic xc nhn mt s
nim tin v kin nht nh s cn tr chng ta hnh ng, v ri chng
ta s tr nn l lu di. Mt cch v thc, chng ta lp li nhng kin
mang nhng tc ng tiu cc vo cuc sng ca chnh mnh m khng
quan tm xem trong c cht s tht no chng.
Khi c c hi nhn li v t cu hi vi nhng t tng, kin ny,
chng ta nhn thy trong s c nhng iu hon ton sai lm m vn
khng b phn i. V nhng tng khc th chng qua cng ch l nhng
li bnh phm thiu chnh xc m chng ta nghe c t ngi khc.
Rt nhiu tng tr thnh nhng li quen thuc do truyn ming t
ngi ny n ngi kia, nhng chng hn g nhng li n di tr c
ngy trang di nhng lp s kin no tng nh l tht.
V vy, hy qun nhng li thanh minh thanh nga i!
Bn b ca bn chng cn n chng u, cn k th cng chng tin.
Ngi Ta Ni Rng
Khi c nhiu ngi chia s v c lp i lp li nhiu, nhng
li bin bch tr thnh th c chp nhn mt cch bnh thng, nh mt
dng li khuyn uyn bc. Theo thi gian, n c to thnh khun mu
v chuyn dng thnh nhng cu cch ngn c v sc so v thm thy,
c cho l ng v c nhn nhn nh nhng cng thc khng th sai
ca s khn kho. Tuy nhin, trong thc t, rt nhiu nhng cch ngn nh
th chng qua ch l nhng kin sai lm kim hm chng ta tin ln.
Nhng cu ni nh Tre gi kh un hay nh Nga quen ng
c truyn b hai kin sai lm v ng ngn. Cu th nht hm ngha,
v c l mun chng ta tin rng, khi t n mt tui nht nh no ,
chng ta khng th hc thm c g na - r rng y chnh l mt con
b cho bn! Cu th hai hm ngha c nhng thi quen hay hnh vi m
chng ta khng bao gi thay i c.
Nhng t tng nh vy khng ch khin chng ta cm thy bt lc
m cn bt mt chng ta trc kh nng chng ta c th thay i, hc hi
v chp nhn theo hng tch cc. Chng ta ngy ng cho rng nu nhng
hc gi, nhng nh truyn gip, hay b m chng ta thng xuyn lp li
nhng chm ngn ny, t hn chng phi ng, hoc t ra chng cng phi
cha ng mt khun vng thc ngc no nh mt li khuyn tt. Th
nhng, l do thng thng m nhng li n ny tr nn ph bin li nm
ch chng chnh l nhng con b c nhiu ngi ng chp nhn.
Chng hn, hy c qua nhng thnh ng ni ting sau y xem
chng tht s c gi tr hay chng qua chng cng ch l nhng li bao
bin phi lc.

22





1. Lm n mc on
2. Ma quen hn qu l
3. C tin mi ra tin
4. Tro cao t au
5. Tt m r m
6. Cn tc v u
Hy suy ngh k hn v mt vi cu thnh ng trn nh gi
ngha thc s ca n v nhng g bn phi tr gi nu bn lm theo. V d
nh hy ngh n s ng ngn nu bn tin rng lm vic tt chng nhng
khng c thng m cn mang ha vo thn. ng tht l trit l hoi
nghi ca cuc sng!
Hay bn hy ngh xem iu sau y nghch l nh th no nu
bn t chi c hi vic lm mi li vi ci cng vic m bn
ngn n tn c v bn cng chng gt hi c g ch v bn ngh rng
Ma quen hn qu l. y vy m nhiu ngi li chn lm theo cu
chm ngn ny ch v gi tr b mt ca n m khng h bit rng thng
qua s la chn , h chp nhn thit thi hn rt nhiu so vi nhng
g h ng c nhn.
Cu ny th sao: C tin mi ra tin? Hy nh gi xem cu
chm ngn ny tht s chnh xc n u. Ti chc chn nhn thy
iu ny t nhng doanh nhn trong t tng, nhng ngi mun tr
thnh doanh nhn nhng li khng lm g c m ch bin h cho bn thn
qua s tr gip ca li khuyn khn ngoan ny. Mt doanh nhn tht s
s cho bn bit t tng ny hon ton sau lm. Ht ln ny ri ln khc,
s thnh cng ca nhng ngi c ch ln cho chng ta thy rng cn c
tm nhn, tm huyt, v s kin tr - ch khng phi tin bc - bin
mt tng thnh vng.
Vy nn trc khi tip tc s dng nhng kinh nghim dn gian
ny theo qun tnh, hy chc chn rng bn khng m rit ly nhng con b
nh th v cc con khc na vn khng c mc ch no hn l khin
bn chp nhn v chu ng mt cuc sng tm thng.


24









3. B NO CNG TNG L B
Ngay t trc khi chn ngh phi cng, ti rt mun th sc trong lnh
vc mua bn tri phiu v c phiu. iu ny lun hp dn ti. Nhng ri ht gia
nh li n bn b c ni lm vy l qu liu v ti phi khung ti ni mi tnh
chuyn t b cng vic v lng bng n nh nh vy. C l ti nghe li ngi
khc qu lu ri, cho nn vo nm ba mi su tui, ti quyt nh khng sng
trong s s hi ca ngi khc na, ti ly ht cm m v chuyn ngh.
Gi y, ti hnh phc hn bao gi ht v tin rng y mi chnh l cuc i
nh sn ca mnh. Ti t mnh lm ch. Lch lm vic ca ti linh ng v ti l
ng lc ca chnh bn thn. iu ny c ngha l ti t lo li vt ra khi
nhng iu m ngi khc ni ti c th t c. Cm gic ny rt nh nhm v
ti thy ho hng vi tng lai hn bt c khi no.
- William, Hallandale Beach, Foridal
*
* *
Trong chng trc, ti ni l cc thi hn ch - d rt ng ngn v
phi l - li u mang v thc t qu mc i vi chng ta. Vy th chng thc t
n u?
Hy ly ni s lm v d. S hi l mt trong nhng thi hn ch mnh
m nht. S HI - i khi c hiu nh t vit tt ca Bng Chng Gi Xut
Hin Nh Tht
1
. Bt c iu g lm chng ta s u c v nh rt tht, v ni s
lm t lit chng ta, khin chng ta khng th lm g hn l ng bt ng khi
thy n.
V d nh pht biu trc m ng. S s hi khi pht biu trc m
ng i vi mt s ngi l tht n mc no? N tht n ni trong danh
sch nhng ni s, s ni trc m ng xp th hng cao hn hn so vi s
cht. Nghe c v k quc, nhng i vi mt s ngi, vic pht biu trc m
ng to ra s lo u v s hi nhiu hn c vin cnh ca ci cht.
Bn cho l ti phng i ln chng? C th y nhng ngi ny ra trc
mt m ng v bt h pht biu vi li, ri xem chuyn g xy ra no. Tnh trng
tinh thn v th cht ca h s lp tc bin i. H bt u v m hi, tim p
thnh thch, v hai chn nhn ra c h mun sn. l iu m mt s ngi cm
thy khi ngh n chuyn phi pht biu trc m ng. Bn th ni vi h rng
ci s s hi rt v l, v rng s chng c chuyn g xy ra vi h, khi bn
s bit c ni s l tht n mc no.

1
FEAR (S hi) - False Evidence Appearing Real (Bng Chng Gi Xut Hin Nh Tht)

23
25

Khng cn nghi ng g na, s hi l mt trong nhng con b t
hi nht. S hi s kim sot thn tr ta, lm t lit u c v thn xc
chng ta theo ng ngha ca n. Gii php duy nht l hy hc cch
hnh ng bt chp ni s hi, bt chp cm gic rng mnh cha gii,
hoc s lo lng bn chn m mnh c th cm nhn. Hnh ng l cch
cha tr duy nht.
Nhng s hp l ha - mt hnh thc khc ca thi hn ch -
thng c s dng mt cch tiu biu trong n lc thuyt phc ngi
khc v thuyt phc chnh mnh rng chuyn khng qua t nh vy, mc
d trong thm tm, bn bit rt r iu t hi nh th no. Rc ri ln
nht ca s hp l ha l, nu thi gian, chng ta s dn dn tin rng n
tht s ng, v chng ta s khng c hnh ng no ci thin tnh
hung ca mnh.
Thng th chng ta mt qu nhiu thi gian t vn v sao mnh li
c phi sng trong tnh trng m mnh chng h mun, chng hn nh phi
mt ci cng vic chn pho. Thay v lm iu hin nhin - i tm vic
khc - chng ta mt thi gi c gng gii thch v sao li l la chn tt
nht.
Khi ngh n hu qu tn khc ca ci s hp l ha, ti nh n
mt ngi ph n gp ti trong mt bui k tng sch v c y mun
ti gip ci thin thi ca bn thn i vi cng vic. Hy cho ti bit
vi iu v cng vic ca ch, ti ni.
Ti ght vic mnh lm, l nhng li u tin c y tht ra.
Sp ca ti l ngi bt cn o l, ng ta khng tha nhn nng lc ca
ti v ng ta thng nh rut nga. Ti cng khng c lm vic theo
chuyn mn ca mnh.
Ti c ngh theo chiu hng tch cc nhng i lm tr nn nng n
i vi ti. V c y tip tc ni mt thi mt hi v nhng l do mnh
khng th b cng vic .
Cui cng, c ta hi ti c cch no tch cc hn trong tnh cnh ca
mnh khng. Ngh i! Tm vic khc m lm. Lm ci g ch cm thy
thch th lm, ti p. C y sc nng. ti ngh khng phi l cu tr
li m c ch i. Tht ra ti cng khng cho l la chn m c ta
tng ngh n. Ti tip tc gii thch cho c hiu rng chng ta khng t
mc tiu hc cch thch nghi vi mt cng vic chng ta ght m l tm
kim v lm nhng g chng ta thch. Cuc sng qu ngn ngi, chng ta
khng c thi gian lm iu mnh ght. Bn ti, Brian Tracy, rt
ng khi ni rng: Bt c khong thi gian no bn dnh cho cng vic
bn ght u l khong thi gian b lng ph.



27






Thi hn ch cng th hin di dng cc nim tin sai lm v
nng lc ca chnh mnh, v ngi khc, hoc v th gii m chng ta
sng. Trong phn ln thi gian, nhng nim tin ny ngn cn chng ta t
c hoc nhn ra tim nng tht s ca mnh.
Isabel, ngi gn y tng tham d mt trong cc bui ni chuyn
ca ti, hn su mi tui. B y mi di c sang y v ang c tm
vic, nhng li c mt b su tp nhng nim tin v sao mnh kh kim
c vic ph hp chuyn mn ca bn thn. Ti khng c k nng giao
tip tt. Ti qu ln tui, v chng c cng ty no chu thu ti. Chng
ai mun thu mt b lo su mi tui ni ging qu rt. Isabel c tip
tc ni v ni mi v nhng l do b y chng bao gi tm c cng vic
no ph hp, c bit l do tui tc. Khi ti hi b xin vic u th
mi bit c rng tht ra b ta ch mi np c mt b h s cho mt cng
ty v b t chi.
Ti phi lm sao y, tin s Cruz?, b ta cu xin mt cch khn
thit. Linh tnh cho ti bit rng y khng phi ln u tin Isabel k cu
chuyn ny. Tht s th b ta k i k li cu chuyn hng trm ln
ri, nn ti bo: Trc ht, b hy thi k l v nhng iu nh va ri,
v sau hy i np n v nhn thm mt trm ln b t chi na trc
khi chng ta xp b vo nhm hon ton tht bi khi xin vic. Khi no t
con s , b hy tr li y v chng ta s ra phng n khc. Ba
thng sau ti tnh c t chc mt bui hi tho cng ti thnh ph , v
cng khng l Isabel n tham d. Vo gi gii lao, b y n ch
ti v k: Hai ln. Ti ch b t chi thm hai ln na v ri ti c
nhn cng vic tuyt vi. Ti lm vic c hai thng ri v rt hi lng.
V qu tht, trng b y tht rng ngi; ti c th nhn thy b y tr
thnh mt con ngi khc. D nhin, l iu tt yu mt khi bn gii
phng mnh ra khi gnh nng ca qu nhiu nhng con b trn vai.
Hin nhin, nh bn thy, cc con b c nhng hnh dng v cch
ngy trang khc nhau khin chng ta gp kh khn trong vic tm thy v
nhn ra b mt tht ca chng. Mt s ngi thch tha nhn nhng con
b ny nh nhng nghip chng m s phn gn cho h, nhng gnh
nng ngoi kh nng kim sot ca bn thn.
Nhn chung, mi tng no hn ch nng lc ca bn v kim sot
s vic hoc dn ng cho bn thoi thc trch nhim thc hin cng vic
th rt c th l mt con b. Nhng nhng con b ny hnh thnh nh
th no? Cng ging nh nhng li ni di nghim trng thng bt u
bng nhng li ni di v hi, nhng con b trng thnh v to ln cng
khi u t nhng ch b con ngy th hin lnh.
Mt Ngy Trong Cuc i Ca Mt Ngi Bi Quan

26







Sau y l mt v d cho thy cc con b thnh hnh nh
th no. Mt trong nhng k th nguy him nht ca thnh cng l
s bi quan. Nhng k vng thp v thi tiu cc lun lun mang li tht
bi v tht vng.
Ngi bi quan sng trong mt th gii tiu cc v ng chn, trong
khi th gii lc quan trn y nhng iu tch cc v c hi. D nhin
trong thc t, c hai loi ngi ny u sng trong mt th gii chung.
Nhng tri nghim khc bit ca h n thun ch l kt qu ca nhng
t tng chnh trong u h.
Trong mt bui hi tho ca ti, khi ang ni chuyn vi mt ngi
cc k tiu cc, ti nhn ra mt iu v ti tin l im xut pht cho
nhng thi tiu cc ca nhng ngi bi quan. i vi nhng nhn
xt ti a ra v ci nhn m m ca anh ta trong cuc sng, ngi bi
quan lp tc tr li hu nh lc no cng vi mt cu: Ch v ti l ngi
thc t.
Chc hn bn cng tnh c gp nhng ngi sn sng li nhi
c bo cha cho cc thi tiu cc ca h bng cch gi l
nhng k vng thc t. S tht l nu bn hi mt ngi tch cc liu
anh ta c phi l ngi lc quan khng, chc chn cu tr li bn nhn
c s l c. Mt khc, nu bn hi ngi c tnh tiu cc xem anh ta
c phi l ngi bi quan khng, thng th bn s nghe nhng cu tr li
i khi nh ti khng phi ngi bi quan, m ti l ngi thc t.
Lm th no m tnh cch thc t li gy hi cho chng ta? iu
ny tht d hiu. Nu bn c th tha nhn rng mnh ang tr nn tiu
cc v cay nghit th trong chng mc no , bn c th quyt nh thay
i thi ca mnh. Thm ch bn c th tm kim s gip thay
i quan im ca mnh v cuc sng. Tuy nhin, nu bn ngh rng mnh
tht ra ch ang tr nn thc t, v thc dng, th c th chng bao gi
bn cm thy cn phi thay i nhn quang ca mnh. Xt cho cng, bn
tng nghe ngi ta ni rng lm ngi thc t th bn phi c lp lun
r rng v nhn nhn mi vic ng bn cht ca n - hoc t ra th y
cng l quan im ca ngi thc t. Th nhng, nu quan st k, bn c
th nhn thy hu ht nhng ngi thc t c xu hng l nhng ngi
bi quan v c nhng k vng tiu cc. Tht ra ti s chng minh cho
bn thy iu ny ngay sau y!
bao nhiu ln bn ni vi ai l hy t c mt mc tiu
nht nh - chng hn nh bn ni vi ngi l hy c gng t im
B trong bi thi k tip - v ngi tr li bn Ci g? Thc t i ch!
Ti tin mnh s t im A c.? Khng khi no c chuyn nh th! Thng

29


30





thng th nhng g bn nghe c s ging th ny hn: Bn ngh ti s c
im B sao? Thc t i no!
im C l may lm ri. iu ti mun ni y l kinh nghim cho ti
bit nhng ngi bi quan thng c k vng thp.
Con b mang tn Ti l ngi thc t khng ch ngn cn bn nhn thy
s bi quan ca chnh mnh m cn tc ng nh mt lng knh, qua bn nhn
thy v din dch th gii xung quanh. iu ny cng d hiu: Nu eo knh en,
mi th bn nhn thy u ti hn. Thi bi quan cng ging nh ci lng knh
m qua bn nh gi th gii.
Nhng ngi bi quan khng phi c sinh ra thnh ngi bi quan. Bi
quan c hnh thnh qua s ghi nhn hay cn gi l thi c iu kin mang
tnh x hi. iu ny khng di truyn m chng ta cng khng th p n vo tim
thc nu chng ta khng ng v trc tip tham d. Chng ta tip thu s bi quan
v cc cm xc tiu cc khc, v t ng lp trnh n vo trong no b ca mnh.
Nhng t tng, suy ngh bi quan khng nhng ngn cn bn theo ui c
m m cn t t hu dit cuc sng ca bn. N s lm pht sinh nhng cm xc
tiu cc trong lng bn, c ghi nhn l ht sc tai hi trong nhng trng thi
cm xc cng nh trong cc bnh tt v th cht.
Ai cng bit nhng cn bnh nh cao huyt p, ri lon tiu ho, au na
u, v nhng cn bnh khc thng b xem l do s cng thng v lo u, thc
cht l do nhng thi tiu cc m ra. Chng hn nh s th hn v gin d c
cho l nguyn nhn lm tng huyt p, trong khi s on gin v phin mun li
lm gim kh nng min dch ca c th. R rng s bi quan c tc ng tn ph
to ln i vi s mnh kho v th xc v tinh thn ca bn.
Bn c nhn thy rng nhng ngi no hay phn nn ht vic ny n vic
khc thng l nhng ngi thng xuyn b bnh khng? Martin Seligman, gio
s ca trng i hc Pennsylvania, ni rng nhng ngi bi quan c khuynh
hng b cc bnh truyn nhim v bnh mn tnh nhiu hn ngi khc, v h
thng min dch ca h khng hot ng tt nh ca nhng ngi tch cc v lc
quan khc. Kt qu nghin cu ca trng i hc Harvard cho thy rng nhng
ngi trc khi bc sang tui 25 tr nn bi quan th khi n tui t 40 n 50,
h mc nhiu bnh hn ngi khc.
Bn s t c nhng hiu qu tch cc g nu bn trit tiu ch ngha bi
quan trong i mnh? C l bn s tm thy cu tr li t mt kho st ca nhng
nh nghin cu ca Kings College Hospital, London. H tnh c pht hin ra
nhng kt qu ng kinh ngc t mt nhm 57 ph n b ung th v v tri qua
phu thut ct b v. Cuc nghin cu cho thy rng c 7 trong s 10 ngi c
iu m cc bc s gi l tinh thn u tranh th sng mt cuc sng bnh thng
trong 10 nm sau . Mt khc, c 4 trong 5 bnh nhn m bc s cho rng

28

tuyt vng v chp nhn iu ti t nht th qua i chng bao lu sau khi c
chn on.
V vy, bn c th nhn thy rng s bi quan khng ch nh hng xu n
trng thi cm xc lnh mnh ca chng ta v ngn cn ta to nn nhng thay i
quan trng, m n cn c tim nng cp i ca ta cuc sng lu di v kho
mnh.
iu ng mng l cho d trong qu kh, chng ta cho mi trng
v mt s ngi xung quanh gy tc ng khin ta chp nhn s tm thng, gi
y ta vn lun lun c th thay i thi v xy dng li tinh thn t c
nhng thnh cng trong cuc sng.
Ngc T Ca Nhng Nim Tin Sai Lm
Khng cn nghi ng g na, hu ht nhng nim tin lm t lit ch m ta
cha trong u mnh u ang kim hm kh nng ca chng ta. Nhng nim
tin ny giam hm chng ta trong mt th gii m chng ta khng th nhn
thy ti nng v nng lc ca mnh. Nhng nim tin sai lm v nhng g m
chng ta lm c hoc khng lm c trong cuc sng c th tc i ca
chng ta mt trong nhng quyn t do ln nht: quyn t do t n ton b
nng lc ca mnh v s dng ht nng lc .
Nu bn bm mt cch m qung vo suy ngh l bn s khng thnh cng
trong cuc sng v bn khng may mn c hc hnh n ni n chn th
suy ngh ny chc chn s cai qun cuc i, hoi bo, quyt nh, mc ch v
thi chung ca bn. Nim tin ny s ng vai tr nh mt kch bn v thc v
dn dt tt c hnh vi ca bn, s a ra nhng k vng thp, v ph hoi cc kt
qu m bn t c trong cuc sng. Lm th no m mt tng nh vy li
c th tr thnh mt nim tin sai lm bm r trong t tng ca ta? N hnh
thnh v kim sot cuc sng ca ta nh th no?
Tt c iu bt u khi ta a ra nhng kt lun sai lm da trn nhng tin
sai lm m ta chp nhn nh chn l. Hy xem nhng tin ny c nh hng
nh th no:
Tin th nht: Cha m ti cha tng c i hc
Tin th hai: Cha m ti chng my thnh cng trong cuc sng
Kt lun: V ti cng khng c i hc, nn c th ti cng s khng
thnh cng trong cuc sng.
Bn nhn thy nhng m hng tai hi ca kt lun ny cha? Ngi ta
c th to ra nhng vng lun qun c tnh ph hoi bng tr tng tng thng
qua nhng on t thoi.





Nu ai t nhn thy rng h l ngi khng c nng lc, th gii
xung quanh cng s nh gi h nh vy. Khi h phn chiu ra ngoi s
bt ti hin nhin ca mnh cho ngi khc thy th h cng s c i
x nh nhng ngi bt ti, iu ny xc nhn ci m h bit. V h
tht vng.
Tht ra, ci s kin cha m bn khng my thnh cng trong cuc
sng chng my lin quan n chuyn hc vn ca h. Hy nh l hc c
th cng c nhng con b m bn khng bit y thi. V thm ch nu
nh s thiu thnh cng ca cha m bn l kt qu ca vic t c hc
hnh, iu cng chng h c ngha l bn cng s c cng kt cuc. Vy
nn hy cn thn vi nhng on t thoi ca mnh.
Khi Joseph n c khi u mt cuc sng mi, mc d y
nhu cu tuyn dng i vi chuyn mn ca anh ta khng nhiu, c ngh
n vin cnh phi lm bt c cng vic no khc vi chuyn mn m
mnh c o to l anh thy hong s. D sao, anh ta phi b ra
nhiu nm hc ngnh chuyn mn chn c m!
V mt chuyn mn, sau mt thi gian di, ni s lm anh ta nht
ch khng mun kim bt c ngnh ngh no khc. Hn nhin l anh ta c
thch nhng cng vic khc, nhng gia nh v bn b s ngh g khi bit
anh ta phi t b ngh nghip ca mnh?
Mi lo u ca anh ta cng tng thm khi ngh rng nu chuyn sang
ngnh ngh khc th cng n hc bao lu nay chng phi ph hoi sao? Nu
chuyn ngnh khng thnh cng th sao? Trong nhiu nm, nim tin rng
mi ngi nn theo ui chuyn mn ca mnh lm t lit Joseph, lm cho
anh ta khng th quyt nh chuyn g c. Mi cho n khi nhn ra nhng
nh hng tai hi ca thi ny - da trn mt tin sai lm khc - anh
ta mi c quyt nh dn ti to lp cuc sng theo hng khc.
Vo k nguyn ca kinh t th trng, suy thoi v lc lng lao
ng c tnh di ng cao mang tnh ton cu nh hin nay, y l mt s
chn la m ngy cng c nhiu ngi phi i mt. Nhiu ngi, cng
nh Joseph, cm thy hong s khi ngh n vic mnh phi chuyn sang
lm bt c mt cng vic g khc vi chuyn mn m mnh c o
to. S s hi ny l c bit nguy him, mc d mt s nghin cu cho
thy rng nhiu ngi trong lc lng lao ng s phi chuyn i cng
vic bnh qun 7 ln trong i mnh.
May thay, Joseph quyt nh chin thng ni s - tiu dit con b
ca anh ta - v dn thn vo mt lnh vc hon ton mi m. Kt qu l
khng nhng anh ta tm thy am m trong ngh nghip mi m cn gt
hi c thnh cng to ln trong mt khong thi gian tng i ngn, v
31






gi y anh ta ang tn hng cuc sng vi ngh nghip mi ny hn
bao gi ht.
Nhiu ngi s nhng g mi m hoc nhng th h khng bit. i khi
ni s nhng iu cn xa l ny ngn cn h tm thy nhng nim vui mi thm
ch trong nhng iu nh nht nht. Chng ta thng khng nm th mn n l,
hoc tm hiu nhng nn vn ho khc, hoc th nhng s thch khc. An ton
l trn ht tr thnh mt li sng v thu hp kh nng tin b ca chng ta,
ng thi to ra nhng ni lo s phi l.
Tt hn l ch nn bm vo nhng g mnh bit, Coi chng cha ln
lnh thnh ln qu, hay nh cu m ti cp trn, Ma quen hn qu l.
Tt c u lm chng ta nn lng khng cn mun bc ra khi khu vc an ton
nhn h ca mnh na. Nhng s tht l tnh an ton v bo m hin nhin ca
nhng iu bit s c th ngn cn chng ta to nhng thay i quan trng
trong s nghip, vn qu chm tr, hoc ngn cn ta ri b nhng mi quan
h la lc v s lm vo nhng hon cnh cn bi t hn th na.
Charles Dubois, Hannes, mt gim c doanh nghip quc t, vit cho
ti: Hn vy iu quan trng l bt c lc no ci hin ti cng c th hy sinh
t c ci bn mong mun. Nghe c v d dng v hin nhin, tuy nhin
vic thc hin iu ny trong nhng tnh hung nh nht nht trong cuc sng
ca chng ta li thng rt kh khn. Trong th gii lm n, chng ta cn phi
bit thch nghi vi nhng th thch mi trong cng vic hng ngy. Cng nh
nhng nh qun l khc, ti nhn thy nhng ngi trong i ng ca ti thng
kh chp nhn s thay i. Ta vn nghe h ni Chng ta vn thng lm vy
m. Vic g by gi li thay i?, Nu n khng h th khi sa. Nhng s
tht l nu chng ta khng chp nhn thay i nh mt phn ca ng thc, nu
chng ta khng tin ln v thch nghi, chng ta c nguy c b li thi. Khi sn
sng loi b nhng con b trong t chc ca mnh, chng ta s nhn ra rng hu
ht cc ni lo s u l chuyn d hi.
Bi hc l g? Chng ta cn t ra cu hi liu nhng ni s, nhng u lo,
v nhng bp bnh m chng ta gp c phi l kt qu ca nhng nim tin sai lm
m chng ta to ra trong cuc sng. Bn khng nn chp nhn nhng hn ch
trc khi t hi liu c tht l hn ch hay khng. Hy nh rng bn lun lun
l nhng g bn t gn cho mnh. Nu tin mnh s thnh cng, bn rt c th s
thnh cng. Nu tin mnh s tht bi, tht s bn tht bi ri. Tt c tu thuc
vo quyt nh ca bn.
Khi bn nht nh tho hip
Thng thng, nu chng ta c th bnh vc hay bo cha cho mt thi
quen xu hoc mt thi km ci ca mnh, c l chng ta chng cn phi thay
i n lm g. L do cng tht n gin. Nu ta c th xem chng l chuyn

33



ng nhin hoc ngoi tm kim sot, th chng cn thit phi sa
cha. Chung quy cng ging nh ni Nu n khng h,
Ngi ta vin nhiu li bo cha l gii cho tnh hnh sc kho
km ca mnh, cho cc mi quan h t hi, hoc cho cc k nng nui
nng con ci qu s si. Chng ta kh chu, nhng li chng h lm g
ci thin tnh hnh. Thay vo , chng ta li i tm kim li bin bch
gii thch v sao mnh khng th lm g.
c g ti c th chm cht cho bn thn mnh hn, nhng ti bn
qu. i bnh vin qu tn tin. Ti chng tin vo cc ng bc s. C
v nhng li ny tr thnh l do cho nhng ai mun kho lp tnh trng
sc kho o ut ca mnh.
Chuyn ai cng thy c l chng c li bin bch no trong s
c th lm tiu tan hay thuyn gim bnh tt cho h c.
Nhng chuyn tng t nh vy cng thng xy ra trong nhng
kha cnh khc ca cuc sng. Chng hn nh l l sau y thng c
cc ng b, b m s dng hp l ho vn h khng th bn con
ci nhiu hn: Ti mt l khi v n nh. c g ti c th bn con
nhiu hn, nhng ti lm vic nhiu cng ch cho con ci c cuc sng
tt p hn. Hy vng l ti nh c th nhn thy ti yu thng chng
nhiu nh th no. Nghe cng hp l y ch?
Vn vi hu ht nhng con b l y. L l nghe qua rt ng tin
v hp l, n ni chng ta chng cn phi t du hi lm g.
i khi, trong lc ti c gng gip cc v ph huynh nhn ra s sai
lm nm sau tng ny, h thng p li ti vi mt con b thm ch
cn to hn: Vn khng phi l s lng, m l cht lng thi gian ti
bn chng. Vi con b ny th sao? Hp l n ni chng ta chng cn
phi bn l con ci mnh thm lu lm g. D sao, nu bn tht s chp
nhn iu ny, c l bn d dng tin rng nm pht m bn dnh cho con
mi ngy l mt khong thi gian c cht lng. Bn c nhn ra mi
nguy him tim n y cha? S tht l khong thi gian chng ta dnh
cho con ci cng quan trng nh cht lng ca n. Hn na, nu phi
chn gia cht lng v s lng, ti s chn ci th hai.
C nhng lnh vc m cht lng khng thi th khng . Nu nghi
ng v iu ny, hy tng tng cnh bn n nh hng vi mt ngi
bn. C hai u gi beefsteak. Ngi phc v mang ra cho ngi kia mt
ming tht r to, dy v mm mi. Cn trn a ca bn th ch bng khu
phn ca mt a tr. V khi bn phn nn v s khc bit ny vi ngi
phc v - m chc chn l bn s phn nn, anh ta tr li: , tha ng, l
do rt n gin: Ming tht dnh cho ng c cht lng cao hn hn. C

32






l trong tnh hung nh vy, bn s l ngi gii thch cho anh bi bn bit
l s lng cng quan trng nh cht lng vy.
L cha ca ba a tr, v sau khi chia s vi nhng bc cha m khc, ti
nhn ra rng bn tr lun lun tn dng mi khong thi gian m chng ta sn
sng chi vi chng. Nu chng ta vng mt, chng s tm ngi chi khc, hoc
tm tr khc gii khuy.
Nu chng ta khng rnh gip con lm bi tp, chng s t my m. Nu
chng gp kh khn m chng ta li vng mt, chng s tm n bt c ngi no
chu lng nghe chng.
Tuy nhin, c mt iu chc chn: thi , lng t trng, v tnh cch ca
bn tr s c nh hnh theo s lng v cht lng thi gian chng ta dnh cho
chng. Bn c th lu li nh hng tch cc cho con bn sut cuc i, hay bn
c th gi li con b Ti khng c th gi. Tu bn.
Hy sng to v s dng nhiu cch khc nhau tham gia vo cc hot
ng ca bn tr v gip bn tr tham gia vo cc hot ng ca bn. Hy yu
thch nhng s thch ca chng. Hy hi han chng nhiu hn vo lc n ti cng
nhau. Chi vi chng mt lt trc gi i ng. Gip chng lm bi tp v nhng
vic c trng giao v nh. Hy t chc cc hot ng cui tun to iu
kin gn gi chng. ng ch p ng nhng nhu cu ti thiu ca bn tr. Nhng
th cao hn v bn ngoi cc nhu cu ti thiu m bn lm cho chng s gip hnh
thnh nhn cch, pht trin cc gi tr v nhng nguyn tc hng dn chng i
sut cuc i.
Qua chng ny, bn thy rng trong cuc sng chng ta rt d c nhng
con b. Rt d ri vo ci by bin bch. Nu chng ta ci t b no ca mnh
vi nhng nim tin sai lm th ht c cuc i chng ta cng khng bit c kh
nng ca mnh. Chng ta c th vut mt nhng c hi thnh cng khi tha nhn
nhng t tng hn hp nh th.
Ti thng t hi bi c g m ngi ta chu gnh c gnh nng tru nhng
nim tin sai lm nh th sut i, thm ch ngay c khi mang ln ngi nhng
gnh nng c ngha l t chi mt cuc sng y v vui v. Bm rit vo
nhng th lm phng hi n hnh phc ca mnh th v l qu. Phi, tht l phi
l khi nhiu ngi vn quyt nh nhng nim tin sai lm hu hoi s thnh
cng ca h mt cch c thc.
K Th Mang Tn Trung Bnh
C ln ti nghe mt hun luyn vin dng dc gio hun cc cu th ca
mnh: K th ca V i l Tt. Ti suy ngh mt lc v ly lm kinh ngc trc
s minh trit n trong li ni ngn gn ny. Khi no chng ta cn cm thy hi
lng vi ci Tt, chng ta s khng bao gi t n s V i. Somerset
34

Maugham, mt nh vn ngi Anh, tng cho rng: i c ci khi hi l
nu bn nht nh ch chn ci tt nht, th rt nhiu kh nng bn s c nh .
iu ngc li cng ng. Nu bn quyt nh sng mt cuc i trung bnh hay
tm thng, bn cng s t c nh vy.
Trong khi mt s ngi sng ngy ny qua thng n m khng h bit rng
trn lng mnh gn cht nhng con b nhng li tip tc chm sc v nui
dng chng. V sao ? V chng mang li cho h khu vc an ton m trong ,
tht khng may, s tm thng li rt c hoan nghnh. Cho nn h sn lng
nui dng n b ca mnh v iu cho php h gi b trch nhim i vi
thnh cng ca chnh bn thn v tha cho s phn khng may do mt ni no
khc. H c th bin bch cho mi vn , mi ni v mi ngy trong tun.
Nu thnh lnh chng ta chng tm c li bin bch hay phn trn no
cho s tm thng ca mnh, chng ta ch cn hai la chn: Tha nhn 100 phn
trm trch nhim v phn mnh v bt u thay i (thnh cng!), hoc tha nhn
rng chng ta khng th iu khin c cuc i mnh v b cuc (tht bi!).
Con ng i tip th no r.
Ri thay, nhng con b li a ra mt la chn th ba, m nh hng ca
n li c sc tn ph to ln hn sc tn ph ca tht bi: l s tm thng. N
bin chng ta thnh nhng ngi c quyt tm cao nhng li l nn nhn ca s
phn nghit ng. Chng ta mun tr nn v i, nhng li khng th. Chng ta
mun t c nhng thnh tu to ln nhng cng khng th. V chng ta khng
c kh nng t ph, ti nng, hay may mn; cho nn chng ta phi bng lng vi
bt c th g m mnh c th t c.
La chn th ba ny - s tm thng - cn t hn s tht bi hon ton.
Chm su tn y ca s tht bi khin bn phi nhn li cc hon cnh ca mnh
v xem xt li cc la chn. Khi bn xung n y v nhn ra rng mnh ang
di y ca vc thm cuc i, bn ch cn mt cch duy nht: leo ln. au
kh cng cc, tht bi no n, hay s suy sp trm trng to nn nhng tnh hung
hoc-sng-hoc-cht buc chng ta phi hnh ng. Nhng s tm thng th
khng. Mi nguy him ln nht ca s tm thng l chng ta vn cn chu c
tnh trng . Chng ta c th sng trong s lng chng v thch nghi vi n.
Ti mun chia s vi bn mt cu chuyn ti c nghe trc y, minh
ho rt tt quan im ny.
Mt ngi n n thm mt nng dn gi tng l mt th sn c ting. Khi
n nng tri ngi khch nhn thy mt trong nhng con ch sn ca ngi nng
dn ang nm di ngoi hin nh. Con ch c v rt bc bi. Dng nh n ang
kh chu vi chuyn g , v n c sa v rn r khng thi. Sau vi pht nhn
thy cnh tng ny, ngi khch hi ngi nng dn con vt ti nghip b
lm sao vy.






C mc con ch gi i, ngi nng dn tr li. N c nh vy c
my nm nay.
Vy anh a n n mt bc s th y hay tm hiu xem v sao n li
nh vy cha?, ngi khch hi.
Vic g phi th? Ti bit tha n b lm sao. N lm bing nh kh y.
Nhng chuyn th mc m g n phi rn r?
Anh bit khng, ngi nng dn tr li, tnh c ci ch n nm c mt
cy inh tri ln. Cy inh m vo chn lm n nga, cho nn ln no ngi ,
n u sa vng ln v rn r nh vy y.
Ngi khch trn mt kinh ngc. Vy sao n khng kim ch khc m
nm?
, ngi nng dn ni, ti on l ci cy inh m n khng au
lm.
Th y, chng ta i vo trng tm vn ca s tm thng: n c v
kh chu v cng c lc gy au n, nhng n cha bao gi lm cho ta bc
mnh khin chng ta phi thay i.
Bn c bit ngi no ang trong hon cnh khng? Bn th sao? Bn c
ci dm no trong chn ngn tr bn n mt cuc i xng ng? Nu c, hy
quyt nh ngay v loi b nhng con b cp i ca bn kh nng sng mt
cuc i tht trng vn.

4. B CNG C BA, BY LOI
Cun sch ny hon ton thay i ci nhn ca ti i vi th gii. Sau
mt thi gian di nhn li nhng g mnh lm, ti nhn thy l ra mnh c
th t c nhiu hn nu khng s hu nhng con b khin ti hi lng vi
nhng mc tiu nh nhoi trong cuc sng. Mc d c nhiu kh nng, ti li ph
phm phn ln i mnh vo nhng l gii nh B m khng cung cp ti
chnh v ng h ti y , cho nn phi vt v lm ti mi tt nghip. Khi ra
nc ngoi, ti li trn sau nhng con b khc: Thng tin x l qu ngi u
phi chuyn d dng hay y h khng thch ngi nc ngoi. Lc no ti
cng cho mnh l nn nhn. Cui cng, ti nhn ra rng ti mi chnh l ngi c
th thay i cuc i mnh. Bi hc quan trng nht m ti hc c l khng
c tr ngi no ln hn cc gii hn mnh t t ra cho bn thn.
- Lillan, Mexico City, Mexico
*

35

* *
t lu trc y, mt ngi bn ln ln t mt nng tri
Pennsylvania cho ti mt ci nhn sinh ng v chnh xc v vic v sao
mt s ngi khng nhn thc c nhng nim tin tiu cc ca mnh.
Bn ti ni: , Camilo ny, s tht l nhng con heo khng h bit
rng ti n hi rnh! (Ti cho rng b cng th.) Khng cn phi gii thch
thm g na.
i khi, gia nhng bui thuyt ging ca ti, c ngi tin n ch
ti, ci ti ri v rt t tin ni vi ti: Tha tin s Cruz, ti suy ngh
v nhng iu ng va ni, v ti ngh rng mnh khng h c con b no
c. Khi no nghe nhng li nh vy, ti u ngh n cu ni bun ci
ca bn ti, v ti cho ngi y vi kin bo l h khng v b qua
iu chnh yu.
y chnh l iu ti mun din gii trong chng ny. Ti mun
cho cc bn xem mt s trong nhng con b m nhiu ngi thng c,
vi hy vng bn nhn ra v trnh xa chng. Hy nh: khng phi ti ch
cho cc bn cc bn thy nhng con b ny ri bn b chng vo hnh
trang ca mnh u nh! Ti bo m l bn c rt nhiu b kiu ny. Mc
ch ca ti l lm cho bn hiu rng c rt nhiu loi b.
Con B Mang Tn Ti C Sao u - Ti c sao
u. Thiu g ngi cn khng c nh ti.
- Ti ght cng vic ti dang lm. Nhng ti khng th phn
nn g...
t ra th ti cn c vic lm.
- C th ti khng phi l ngi hnh phc nht trong hn
nhn... Nhng t ra th chng ti cng khng gu nhau sut
ngy. - C l chng ti khng giu, nhng chng ti lun
n.
- Ti ch u st sao, nhng t ra th cng khng rt. C l cng
nn tha nhn rng ti khng thng minh nh nhng ngi
khc.
Mi nguy him ln nht ca nhng con b Ti c sao u l ngi
ta ngh rng h KHNG SAO v hi lng vi cuc sng m khng thy l
do g phi ci thin. Hy nh li s thng thi trong li ni ca v hun
luyn vin n. K th ca V i l Tt.
Vic tm mt l do bo cha cho s tm thng ca mnh
khin chng ta chp nhn nhng hon cnh v tnh hung m ng ra kh
lng c chp nhn. i vi Laura, mt ph n trong tui ba mi, con b



39



ca c y l: Mc d ti th ght cng vic ca mnh, ti khng b c
v khng dm liu bt u li t u hoc tm vic g tt hn.
Ni s ny gi c li vi ci cng vic tm thng vn e da n
sc kho tinh thn v cm xc ca c. Sau mi nm lm cng vic ,
Laura cm thy chn ngy vi n. ngh rng phi tip tc lm cng vic
n mn i khin ti khip hi, nhng ti chng bit lm g khc.
Khi nhn ra rng ni s chnh l con b ca mnh, Laura k, ti
tin hn bao gi ht rng chnh ci cng vic ny tri buc ti vo mt
cuc sng m ti khng sao c th khm ph nhng chn tri mi.
Ti cn phi hnh ng ngay, nu khng ti c nguy c b kt vnh vin
vo cng vic khng c li thot ny. Tht khng d quyt nh. Ti m
thy bt an, nhng ti vn quyt nh xin ngh vic.
By gi, ti sng khe khon hn hn, bnh an hn vi chnh mnh,
v ti ly li s t tin. Nhng cng thng m ti phi chu ng hu nh
tan bin.
Nhng iu th v l ti nhn ra rng ni s ca mnh khng c
cn c. Ti tng c ngh nhng cng vic tt hn, v thu xp
ngh ngi mt thi gian, mt iu m trc ti khng dm lm v
s ti tin khng kham ni.
Cu chuyn ca Laura ch l mt trong nhng v d cho thy rng
ch mt con b n l cng c th lm ny sinh mt chui nhng cm
xc tiu cc c th hy hoi nhiu lnh vc trong cuc sng ca chng ta.
Tuy nhin, ci hay l ch cn git mt con b, c y c th m ra
khng ch mt cnh ca.
Con B Mang Tn u Phi Ti Ti
- Suy cho cng, cng v ti khng c hc i hc nn ti mi
long ong nh th. iu t hi l b m ti khng nhn xa
trng rng nn khng u t cho vic hc ca ti.
- Ti khng thnh cng v chng/v ti ch bao gi ng h bt c
iu g ti lm.
- Nu m ti khng ly hn, c l cuc i ti khng lao ao n
vy.
- Nn kinh t tr tr l nguyn nhn khin cng ty ca ti khng
pht trin ni. Gi nh chnh ph c th h tr cc ch doanh
nghip nhiu hn. - Ti chng bao gi gp c thy gii. Chng
bao gi ti cm thy mnh c ng vin y hoc c
khuyn khch lm bt c iu g trong i.

36






Con b ngng ng Louis l ci tng cho rng anh ta cn
s ng h v iu kin ca gia nh pht trin. Ti cm thy
nh mnh dng c cuc i lm va lng gia nh v bn b, Louis
k. Ln no sp tin hnh mt cng vic mi, ti u phi lun sn sng
lng nghe nhng li ch trch, nhng li t vn m ti chng yu cu,
v hng h sa s nhng li khuyn v nhng g nn lm.
ng ngc vy ch. Lm sao cu c th t b cng vic nh vy
dn thn vo mt cuc mo him mi. ng v n nh vy ch. Hy
ngh n nhng ngi tht nghip ngoi kia. Cu bit g v kinh doanh
no? Mt cng vic t ngt cn tt chn so vi khng c vic lm.
Ti lun mun lp mt cng ty ring, th nhng ngoi nhng li ch
trch kia, ti li cn lun trong mt tnh th c th tr thnh tr ngi
ln nht i vi ti. Ti c mt cng vic cng tm c - con b chnh
yu - mang li s n nh, mc lng-cao-hn-mc-trung-bnh, v mt
ng sp tt. Nhng kht vng ca ti l qu cao m cng vic khng
th no p ng cho ti c.
Cng vic tm tm ca ti cng chnh l con b ln nht, v ti
sn sng vt b n. Ti ly ht can m v thnh lp cng ty ring ca
mnh. Ti b ngoi tai tt c nhng li ch trch nhm vo ti.
Gi y, sau su thng, mi vic tr nn tt p hn c s
mong i, v khin cho nhng ngi bn tng ngn cn ti bt tay
vo cuc phiu lu ny nay quay sang khuyn ti nn tip tc. Ti ngh
rng c mt s iu m bn khng bao gi nhn thy nu bn khng sn
lng thay i.
Ti cng ging nh Louis; ti c mt cng vic tt trc khi
gy dng cng ty ring hn mi lm nm trc Bt c cng vic no ti
lm trc cng l l do ti khng phi lao vo bt c cuc
phiu lu y him nguy no nh vic khi u mt cng ty ring, c
bit trong lnh vc m vo lc chnh ti cng khng bit r.
Nhng trc rt lu, ti hiu rng, cng nh con b trong cu
chuyn ca chng ta, mt cng vic tt i khi c th kim hm chng
ta nm tri nhng thnh tu ln.
Annette, mt gio vin, cng gp con b u phi ti ti.
Thng thng, khi mt gio vin lm nhng iu g mi m,
hoc mun ci thin bn thn, ci c my ming ln li mi bt u
khi ng. Bn s nghe nhng li nhn xt t ng nghip nh B tng
b l ai? B mun ly le vi ai vy? Ngay c khi ch c hai ngi khi
ng c my li ra ting vo ny cng lm cho bn nn lng khng
nhc bc ln ni. Bn cng s xui theo chiu gi v tip tc vi ng

40






xa li c. Sut mt thi gian di, ti ni vi mi ngi l ci trng
chng th i n u c. Ti trch cc ng nghip ca mnh v ti
chng t c g c. Ri mt ngy, ti cm thy rt ru r, khng phi v thi
ca h, m v chnh ti, v ti ngi khc chi phi suy ngh v hnh ng
ca mnh. Ti t bo mnh: Annette, ng bin minh na. Hy hnh ng i!
L do ln nht tiu dit con b u phi ti ti l hu ht nhng g xy
ra cho bn u do chnh bn to ra, nu bn tht s nghim tc vi vn v
thnh tht vi chnh mnh. Khng phi do b m bn, hay sp ca bn, hay nn
kinh t, hay bt c ai hoc th g khc. Chnh bn. Ngay c nhng cm xc tiu
cc m chng ta c th nm tri - v thng li cho ngi khc gy ra nhng
cm xc y - cng do chnh chng ta to ra. C l, li ni sau, c cho l ca
Eleanor Rooservelt, th hin iu ny r nht: Khng ai c th lm cho bn cm
thy mnh thua km m khng c s ng ca bn.
Cng ging nh vy, khng th trch rng li ph bnh ca bn b l nguyn
nhn lm bn tht bi, ch tr khi bn ng cho li ph bnh ca h c gi tr cao
hn kin hoc hnh nh ca chnh mnh. Tri ma khng th l nguyn nhn lm
hng k hoch ca bn hoc lm bn thy kh chu - nh ngi ta thng ngh
vy - ch tr khi bn cho rng thi tit l nhn t quyt nh nh hng n cm
xc ca bn trong ngy hm . Vy nn, nh bn thy y, lun lun l li ca
chng ta.
Con B Mang Tn Nim Tin Sai Lm
- B ti nghin ru, c l ti s ging ng thi.
- Ti khng mun lm nhiu tin, v tin nhiu ch t lm h thn.
- V ti khng c i hc, c l ti chng lm nn tr trng g.
- Ti s khng bao gi m cng ty ring. Khng tng tng ni nhng
th nhc u m sp ti phi gnh hng ngy.
Mt ln na, nhng iu trn ging nh nhng con b nguy him v mt l
do n gin: nhng nim tin sai lm l nhng tuyn b sai s tht nhng v mt
l do no , chng li c tin nh tht.
Ngay sau s thnh cng ca b phim bom tn Rocky, Sylvester Stallone
c phng vn v mt cnh c trong phim. Trong cnh , nhn vt Rocky k:
ng gi ti, vn khng phi l ngi su sc, ni rng v ti khng c u c, ti
nn lm vic tay chn.
Stallone, ngi vit kch bn, th nhn rng ng cng thng xuyn nghe
nhng iu tng t t cha mnh. ng thng nghe nhng iu t lc cn nh
v cui cng ng bt u tin rng mnh chnh l ngi khng c u c v ch nn
lm vic chn tay. Nim tin sai lm ny khin ng khng th nhn ra nng lc tht
s ca mnh. Cuc i ca ng bt u thay i k t khi ng khng cn tin vo
nhng iu nh vy na v bt u tin vo bn thn.

37
41

iu th v l suy ngh mi ca ng c tip sc bng nh hng
t ngi v tng lai ca ng, b Adrian. M thng ni vi ti iu
ngc li. M ni v ti khng to cao, tt hn ti nn s dng u c ca
mnh nhiu hn, b k.
Tin vo bn thn chnh l kh nng nhn thy th mnh v ti nng
ca mnh, ri xc nhn, tha nhn v bt u s dng nhng th mnh
v ti nng .
Nim tin sai lm c th khin chng ta sng hoi cuc i tm
thng nu khng c gng vt ln chnh mnh. Hiu ng ca vic gii
phng bn thn ra khi nhng con b ny cng bn nhn thy c
mt th gii vi nhng c hi mi m bn khng ng n.
Con B Mang Tn Tht M, y u Phi Bin Bch
- Ti mun tp th dc nhiu hn, nhng gn ni ti chng c
phng tp no.
- c g ti t c ch tiu doanh s bn hng, nhng ti ngh
k hoch ca cng ty chng thc t t no. Chng ti nn mng
v t ra cng ty cng cn lm n ly lt.
- Ti cha mun lm chuyn g mi cho n khi ti sn sng mt
trm phn trm.
- Ti mun c thm sch nhng chng c thi gian.
- Ti mun th yu ln na, nhng ch khi no mi th khc trong
cuc sng c gii quyt n tha .
Hy nh rng bt c khi no bn tht ra cu ni ti mun
nhng th bt c th g theo sau ch nhng u c th l nhng con b.
Jonathan t cho mnh l ngi cu ton. Theo quan im ca ring
ti, s cu ton l mt trong nhng con b t hi nht. Mt ln na, l do
ch n gin th ny: chnh l mt con b, nhng c ngy trang di
lp v cht lng tha ng. V khi , n trng c v nh mt c tnh
ch khng th l mt thi xu.
Nu chuyn ng lm, th phi lm cho n ni n chn, cn
khng th th ng lm. Ti l vy .
Bn nghe ngi no ni nh vy cha? Lm sao c th khng
ng c? V iu mang y tnh trch nhim, s tn ty, v s cng
hin cao t c ci tt nht. Vn y l i vi nhiu ngi
trong chng ta, n tr thnh mt li bin bch nh bt c mt li bin bch
no khc. N lm chng ta t lit v chng ta cm thy nh th mnh cha
bao gi hon ton sn sng. Tht ra cch duy nht lm iu g tht
tt l phi thc hnh nhiu v nm bt mi c hi tin hnh vic
ngay lp tc.









Ni cch khc, li pht biu ng nn l nu chuyn ng
lm, th ta nn lm t by gi, du khng c tt, nhng ta nn
lm cho n lc thnh thc mi thi. Cho nn ta phi khi ng cng
sm cng tt. V tin hnh vi kh nng sn c.
S cu ton ca Jonathan nghe ging nh sau: Ti yu cu mi
th phi t cht lng, i vi hng ha ti mua, vi dch v ti cn,
vi thi v s thc hin cng vic ca nhng ngi khc cng vy.
V ti c bit i hi chnh bn thn mnh. Ti lun i hi mnh t n
mt tiu chun cao hn nhng ngi khc.
D nhin, anh ta ni vi ti, ti m rng nhng i hi ny sang c
v con mnh. c lc ti p con trai lm bt c vic g cng phi tht
hon ho, n ni tt c nhng li nhn xt ca ti u l nhng li la
mng v ch trch. Ti nhn thy mnh lun lun vch ra nhng sai st v
khuyt im. Dn dn, mi quan h ca chng ti tr nn xu i. Con
trai ti phi chu p lc lin tc. V tnh, ti truyn c con b t hi ny
sang cho n khin n bt u pht cu.
Cui cng ti nhn ra rng mnh khng cn i hi s cu ton t
con ci v mun chng hiu c tm quan trng ca s tuyt ho. V bn
bit khng? Gi y ti khng i hi hay ch trch na, con trai ti bt u
t mnh hiu rng n khng bao gi nn tha hip vi s tm
thng, v chnh l bi hc ti mun dy con.
Jim, gim c iu hnh ca mt cng ty y t ln, cng t nhn
mnh l ngi cu ton. Anh ta ngc nhin pht hin ra rng chnh con b
- s cu ton
- hy hoi s nghip ca mnh. Vi kin thc cn bn trong
kinh doanh, anh ta khng h giao nhng vic quan trng cho ai ht,
m t mnh lm tt c. Anh ta tng ni: Nu bn mun c vic,
hy t mnh lm ly. Thm ch ngay c khi giao vic, anh ta cng
qun l v kim sot cht ch i vi mi quyt nh c a ra.
Anh ta mang trn mnh mt con b khng l ca s cu ton, v cm
thy rt t ho. Anh ta nhn nhn n nh huy hiu ca sc mnh v s t
lp. Nhn vin ca anh ta li ngh khc. H gn cho anh ta ci nhn c
n, c cch lnh o kinh khng, v khng th gn gi vi ngi khc,
cng v s thiu tin tng vo kh nng ca nhn vin. Vn ca anh ta
cng khng xa l g trong gii cc nh qun l v ch doanh nghip. Con b
cu ton dn d lm t lit bt c mt tp th no v cui cng hy hoi
ton b doanh nghip.
Con B Mang Tn Ti Cm Thy Bt Lc
- Ti khng gii nhng vic nh vy.

38
43







- Ti ngh rng khng phi ai cng c th thnh cng.
- Ti mp l do gene di truyn ri. Cn c th lm g
c na. - Kh m b c thi quen xu t hi nh n gi.
- Cng ti ti hay mc c. M nh ti ai cng vy.
Hu ht nhng hn ch chng ta c u l do nhng tng phi l
v kh nng ca chnh mnh.
Ln u tin ti xut bn cun sch ny bng ting Ty Ban Nha, ti
mang n c gi ca ti c hi chia s vi ti nhng con b m h xa
b c nh c cun sch ny. Ti cng mun chia s vi cc bn cu
chuyn ca Rodrigo, mt anh bn tr Argentina k v chin thng ca
c nhn mnh. C l cu chuyn ca anh cng chng ly g lm to tt i
vi nhng ai mun t b mt am m hoc kt thc mt mi quan h ti
h, nhng ti ngh rng y l hin tng chung ca nhiu ngi vn hay
cho php con b Ti cm thy bt lc chi phi cuc i h.
Con b ca Rodrigo c tn Ti khiu v d t, anh y vit. Sau
khi c cun sch ca ng, ti nhn ra kh nng khiu v ca mnh s
khng bao gi kh hn nu c ngi yn m khng lm g khc. Ti quyt
nh ng k mt lp hc khiu v. Ti chn hc iu salsa, mt nhp iu
hon ton xa l vi ti. Lc u, ti nhy tht chng ging ai. Mt thi
gian sau ti mi c th th lng c th, nhng khi lm c vy, cm gic
tht thoi mi. By gi ti t nhn thy mnh khiu v kh tt.
ng tha nhn bt c hn ch no m khng tm hiu chng. C
ln, trong khi ang ni chuyn vi mt nhm sinh vin v ti ny, v
kt lun, ti hi mt sinh vin c phi anh ta l mt cu th nm pht gii
khng. Cu y tr li khng cht n o: D khng u, khng phi em.
Em khng gii mn bng r.
Em th cha? ti hi.
D cha. Cha bao gi.
Vy lm sao em bit c em khng gii? C khi em li c nng
khiu vi n na. Nhiu khi n cn d hn em tng nhiu.
V tt c bn h hiu ra vn . Bn khng th gi nh l bn khng
gii th g ch v bn cha th qua. Chng ta ch c th hc hi v rt
ta kinh nghim bng hnh ng thc t. Vy nn nu bn mun loi tr
con b ny, bn phi hnh ng.
Khi ti ang vit v phn ny v lin tng n Rodrigo cng kh
nng khiu v ca anh ta, v v anh bn tr khng gii mn bng r, ti
nhn thy mt thnh ng, hon ton tnh c, m ti ngh rng n l gc r
ca nhng k vng thp nh vy. Cu thnh ng , mc d sng sng,

44





li cho ta mt ci nhn thu o v tnh cch ca nhng ngi khng bao
gi sn sng nm bt bt c c hi no, m ch cho con b Ti cm
thy bt lc bt mt khng cho mnh nhn thy nhng nng lc tht s ca bn
thn. Cu thnh ng l: Th im lng h tng mnh ngu cn hn ni ra
h bit mnh ngu tht.
Bi kch y, d nhin, l s gi nh ngm rng chng ta chng c ti cn
g, rng c th th cng chng c g, v rng nu c lm th th cng ch chuc
s b bng vo thn. cng chnh l th khin Rodrigo b qua nhiu c hi
cho n khi anh t hi Ti sao khng th xem?
Con B Mang Tn Trit Gia
- Vn khng phi thng hay thua; m l bn thi u nh th no. -
Nu Thng mun ti thnh cng, Ngi s ch cch cho ti. Vn
ca ti l kin nhn i.
- Tht khng may l ti khng c sinh ra trong bc iu.
- Thnh cng khng phi do bn bit ci g, m l do bn quen bit nhng
ai, m ti th chng quen ai c.
- Con vua th li lm vua, con si cha li qut l a.
Ti gi y l nhng con b trit gia v chng minh ha mc chng ta
s t ti trong qu trnh tm kim nhng din gii y v uyn thm bo m
cho nhng li bin bch ca bn khng mang v bin bch.
Ti c mt ngi quen thng hay ni nhng cu ca ming nh Vn
khng phi bn bit ci g, m l bn quen bit nhng ai gii thch v sao trong
s nghip, anh ta c gim chn ti ch hoi. Khng phi v anh ta khng hc thm
bt kp xu th pht trin, cng khng phi v anh ta khng bao gi t gic lm
bt c th g ngoi phm vi cng vic c giao. i vi anh ta, khng c thng
tin l bi v anh ta khng phi con ng chu cha trong cng ty.
i vi Carla, con b ca c y l Vn khng phi thng hay thua, m
l bn thi u nh th no, vn khng c v g l mt cch sng ti. Nu bn
khng xem xt con b ny k lng, bn s ch nhn thy n nhng phm cht
cao qu. Tuy nhin, hy th phn tch cc hu qu ca vic s hu con b ny.
Lm sao bn c th chi ht sc mnh nu bn cho rng thng hay thua cng ch
nh nhau? Ti phi ni rng trong nhiu bui hi tho ca ti, nhiu khn thnh
gi t ra rt kh chu vi ti ny. i vi mt s ngi, ci chm ngn ny
n su vo tim thc ca h n ni h t ra kh chu v ti qu xem trng
chuyn thng thua. Thm ch mt s ngi cn cho rng chuyn thng thua b
thi phng.
Ti khng c t ra gio iu vi cc bn v vn ny. iu quan tm
duy nht ca ti l chng ta tm hiu xem liu kh kh vi nhng suy ngh nh
vy l c li hay c hi.

42
45

Trong mt bui hi tho c bit, ti nh tng hi cc thnh gi lc :
Nu chuyn thng thua thc s khng quan trng vi bn, th c bao nhiu ngi
trong s cc bn y khng thy bun v mnh thua thit trong cuc sng?
Khng c mt cnh tay no gi ln.
Bn thy , nu nhng mt mt ca bn ch l thua mt vn c, th c l
cng chng ng bn tm. Nhng chng ta khng d dng chp nhn vin cnh
tht bi khi mc tiu, m c v hnh phc ca mnh ang b e da.
Vn ln nht ca li suy ngh ny l mt khi bn bng lng vi n trong
bt c lnh vc no ca cuc sng, bn cng s chp nhn chng nh nhng
nguyn tc hng o trong nhng lnh vc khc.
Ngoi ra, trc khi bn qu nhanh nhu quyt nh chp nhn mt ch dn
mi m no , hy cn nhc ngun gc ca n. Hy ngh xem ai tht ra cu
ni nh vy? Ti ngh ngi ni iu vi bn khng phi ngi chin thng.
Tht s m ni, con b ny l tng i siu ln tng trng cho s tm thng.
Mc d khng c , Carla li tr thnh nn nhn ca li suy ngh xoa du ni au
khi ngh n thng li t c chnh l ch bn lm ht sc mnh.
tng phi l ny cn tr kh nng v ch chin u ca ti, c y nh
li. May thay, c y c th xua ui con b i. By gi, nu cha t c
kt qu mong mun, c y s tm ch sai, thay i chin thut, tm s h tr, v
th li ln na. Chin thut mi ca c y l lm bt c th g c th cho n khi
t c nhiu mc tiu, tt nhin l nm trong khun kh quy tc v cc gi tr
ra. Hoan h!
Con B Mang Tn T Huyn Hoc Mnh
- Ti b thuc lc no m chng c. Ch l ti cha quyt nh b
thi.
- Ti khng phi l ngi nc n chn mi nhy; ch l v khi c p
lc ti lm vic mi c hiu qu.
- Ti chng ngi v mnh qu bo. V li ti c nhiu ci khc ngi
ta yu.
- Khng phi ti hay chi mng con ci. Chng qua thng th cho roi
cho vt thi.
- u phi ti khoi nhu. Anh nghe ngi ta ni n vic n nhu
duy tr mi quan h x hi cha?
Bn thy c mt mu s chung trong tt c nhng pht biu ny ch? Tt
c chng u ru ng chng ta chng ta tin rng mnh tht s chng c vn
g cn phi thay i, c chng th cng ch l chuyn nh, hoc chuyn ngoi tm
tay. Thng chng ta a ra nhng li bin bch ny khi khng mun loi b mt
thi quen xu, chng hn nh tnh hay tr hon, nghin thuc, nhu nht hoc tnh
hu n.





Trc y, ti tng nhn c mt email ca Cathy, mt ph n tr,
k vi ti cch c y chin thng tnh trng bo ph ca mnh. trnh
phi gii quyt vn tng cn, c y ba ra c mt by b khi cm
thy xu h v chuyn mp ca mnh. Mnh u c mp, ch hi mm
mm mt cht, l do di truyn m, Ch ti mnh to xng, C
phi li ca mnh u, trong gia nh mnh ai chng to con?.
Bt hnh thay, khng c li l no trong s ny l tha ng, v c
vn cm thy kh s. Cathy hiu rng khi no cn c ngi no hoc th
g c li cho vn bo ph ca mnh, c s khng bao gi c th
gim cn v ly li s t tin vi vc dng thon gn c. Cui cng, c
quyt nh hnh ng.
Ti quyt nh loi b vnh vin nhng con b ; ti i bi v tp
aerobics di nc. Ti n ung iu hn, v ti tin rng mnh s thnh
cng. Ti cm thy khe hn v mt th cht v tin s sm t c vc
dng mnh mong mun.
Tuyt vi!
Hy nh rng tt c nhng con b m ti nu ra u c mt im
chung, l chng tri buc bn vo mt cuc sng tm thng. Vic th
tiu nhng con b bng vi s loi b tt c nhng cu ni ra khi vn
t ng ca bn thn, v iu ny trong tm tay bn. y l la chn ca
chnh bn.
5. NGUN GC: B U RA?
Khi cn l mt c b, ti rt gy, nhng trong tui thiu nin ti bt
u mp ra. Sau khi tt nghip trung hc, ti ngng theo ui cc mn th
thao tranh ti v bin bch l khng c thi gian. Ti bt u nghin n v
ch sau mt thi gian, ti tng cn thy r, v ti khng th ngng n vt.
Nh th chng cn cha , sau mt tht bi trong quan h tnh cm,
ti u hng v iu kin, v hon ton khng kim sot c cn nng
ca mnh. Ti quen vi sc nng thn th v bt u chp nhn hnh th
mi. Cng vic ca ti vn tt; ti c bn mi v bt u tic tng, nhng
thc ra, ti ang t di mnh. Ti bit mnh chng vui v g. Mt hm, ti
cm thy chn ngn cuc sng v quyt nh loi b phn trng lng
tha v nhng li bin bch ca mnh. Ti iu kin i tp th dc thm
m nm ln mt tun, v bt u n ung iu . Trong nm ri, toi
xung c hn 30 kilogram v duy tr trng lng c th n nh trong
ba thng gn y. Nhng iu quan trng hn l ti cm thy thoi mi
hn, khe mnh hn, tr trung hn, hp dn hn. V iu lm ti cm thy
vui hn c l ti tr thnh mt v d gi cm hng cho nhng ngi khc
trong gia nh, bn b v c ng nghip.

46


48



- Claudia,
Lima, Peru *
* *
Chng ta khng bao gi c nh - hoc t ra l t gic - b c cuc
i mnh chm sc v nui dng nhng con b c b m truyn li
cho chng ta hay nhng con b mnh nht ly trong cuc sng. Chng ta
cng khng sn sng thch nghi vi nhng thi v hnh vi c kh
nng hy hoi thnh cng ca mnh ch v mun chng minh mt quan
im no l ng.
Nghe c v phi l, nhng a s li bin bch v cc thi to ra s
hn ch m chng ta tha nhn vn l kt qu t nhng dng tt. ng
sau mi hnh vi, bt k n c th mang tnh t hy hoi nh th no, u
cha ng mt nh mang tnh tch cc. Ni chung, chng ta khng ai
li chp nhn nhng thi quen xu ri lm hi n chnh mnh. Chng
ta n gin ch tin rng chuyn nht nh c li cho chng ta theo mt
kha cnh no .
Ti b thuc lc no m chng c. Vn l ti cha mun b
thi. S bo cha ny ch ging nh mt li thot nhm n trnh vn .
y l li thot d dng cho nhng ngi khng th b c thi nghin,
ko di hnh vi nguy hi ca h, che giu s bt lc trc thi nghin ny,
v ng thi bo v s din cho mnh.
Con b ny cung cp cho h nhn thc gi to l h ang ch ng
iu khin mi vic. N che giu thc t l chnh thi quen xu ang iu
khin h. iu t hi nht l h c th mang theo con b ny sut i m
khng h lm g gii quyt n.
Cng ging nh con b ny, cn c v s nim tin sai lm khc m
chng ta vn mang theo bn mnh m mc ch duy nht ca chng l gip
ta trnh cm gic bt lc. Mt trong nhng con b thng thng c sc tn
ph ln nht c tn
Ti khng gii vic . Bn khng th tng tng ni c bao nhiu
ngi sn sng a ra li bin gii ny nh mt phn ng t ng trc
hu nh bt c yu cu no - trng hc, nh, hay ch lm. Hy xem
nhng cu ni di y c nghe quen tai khng nh:
Christine: James, thy mun em thuyt trnh nm pht trc
lp vi bt c ch no em thch.
James: Tha thy, thy c th yu cu em lm g cng c,
ch cn khng phi thuyt trnh. Em thuyt trnh d lm. V vn d
em nht nh cy ri.



49









George: Cindy, ti mun c gi cho khch hng v thng bo
vi h v dng sn phm mi ca cng ty.
Cindy: Thi m, khng phi l ti ch! Ti c bit g v bun
vi bn u. Chuyn u phi dnh cho ti.

Amanda: Ok, Carl, anh s chu trch nhim vit bo co.
Carl: Ch c a khng? Ti c zero kh nng vit lch. Ti
kh vi n c i ri!
iu t nht y l hu ht nhng ngi rt nhanh chng
xc nhn im yu ca mnh m chng h bit mnh c tht s yu km
th khng. Ti gp Frank trong mt bui thuyt trnh c hn 5.000 ngi
tham d.
Trong khi ti ang chuyn tr ngu nhin vi vi ngi trong s c ta
trc khi ln sn khu, Frank th nhn vi ti rng s nht nht ca anh
y qu nng n ni trong i mnh, anh cha bao gi c th trnh by sun
s mt vn no cho mt nhm c nhiu hn bn n nm ngi nghe.
Nu phi lm vy, anh s ngng ngp v bt an n tot m hi;
anh ta khng th tp trung c t tng v i khi thm ch khng tht
c ting no. Nhng trng hp nh th ny c phn no khng bnh
thng, nhng vi nhng ngi b tnh trng ny th l c mt cuc i
b tra tn v au kh.
Ngay trc khi bc ln bc, ti hi liu lt na y anh ta c ng
gip ti mt vic khng, nhng ti khng cho anh ta bit l vic g.
Anh ta ng mc d c phn lng l. Vy nn, khng ni g thm na,
ti yu cu anh ta ln hng gh u ngi. V ri, trong bui thuyt trnh,
ti yu cu anh ta bc ln sn khu. Ti ang trnh by v nng lc thuyt
phc, trong phn thc tp bn hng, ti yu cu anh ta gii thiu sn phm
cho ton b khn thnh gi.
C l Frank cm thy anh ta ang tri qua cn c mng t hi nht
ca i mnh. Lm sao ti c th gi anh ln y sau khi anh th nhn
ht vi ti v tnh nht nht ca mnh vi pht trc ? Lc ln sn khu,
bc chn ca anh ta c v hi run ry. Mc d anh ta chc chn vi ti
l anh ta rt mun loi b con b , nhng ti ng rng anh ta khng
mun ra tay trc mt 5.000 ngi l nh lc ny. Chng ti bt u mt
cch chm ri. Ln th u tin ca anh ta cn xa mi c xem l t,
ni mt cch chm chc. Sau khi thc hin xong, ti cho anh vi gp

47



gip cho vic gii thiu sn phm ca anh thm phn nhit tnh. Anh y
th li ln na. V ti lu anh vi iu na, ri anh li th.
Nhng g xy ra tip theo chc ch thua php mu cht nh m thi. Mi
pht sau, con ngi tng hn 50 nm l nn nhn ca con b Ti mc c lm!
by gi cn c th k chuyn tiu lm v lm cho khn gi go ln v v tay m
m. Chng ti gp li sau bui thuyt trnh hm v ni chuyn vi nhau, lc
ny anh ta bnh tnh li. iu duy nht anh ta c th ni vi ti l: Ti khng
ng mnh c khiu trong chuyn ny!.
V sao chng ta li tha nhn nhng nim tin lm gii hn kh nng ca
bn thn m hu nh khng my khi dm t hi liu nhng nim tin l ng
hay sai? Sao bn c th b thuyt phc v tin vo nhng thiu st v khuyt
im ca bn thn ri sau , ging nh Frank, mi pht hin rng mnh
sai? Sao bn li c th b thuyt phc v tin rng bn khng lm c iu ny
iu kia trc khi bn lm th?
Hy xem bn c tin i vi nhng li bin bch ny nh th no. V d nh
bn hc mt ngh nghip hay mt chuyn mn, mt phn s hay mt cng vic
no m bn cm thy mnh lm tt, bn thch th vi cng vic v pht trin
k nng c bit cho lnh vc . Mt thi gian sau, bn t nh: Ch, y chnh
l nng khiu ca mnh! Mnh tht s gii trong lnh vc ny!; mt s ngi cn
qu hn na, v tuyn b: y chnh l nh mnh ca mnh!.
Nu ch vy th chng c g ng ni. Vic pht hin ra ti nng t nhin
trong mt lnh vc no chng c g sai. Rc ri vi qu nhiu ngi ch bt
u khi h a ra kt lun sai lm l h ch c th gii trong mt lnh vc no ,
nh trong nhng li nhn xt trn y cho thy.
H gi nh rng trong nhng lnh vc khc, h s khng th lm tt nh
vy c, v h khng pht trin nhng kh nng khc. H bt u a ra cc li
l bin bch - cc con b; ri tm nguyn nhn - thm nhiu con b na, gii
thch cho s hn ch trong kh nng ca mnh, v h a ra cc khng nh nh:
- Ti lun nh vy m.
- Qun n i! Chng ti chng thy cht c hi thnh cng no trong
chuyn ny c.
- Ti bm sinh khng c nng khiu trong chuyn ny.
- Ti cng khng c hnh th hoc ti nng g c cn cho mn th thao
.
- Anh cng bit m, ti lun d t trong kinh doanh.
- Tnh ti khng ph hp vi chuyn .
Do vy, d khng c , chng ta cng to nn cc gii hn lm c ch
s pht trin c nhn v bt mt chnh mnh trc nhng tim nng khng gii
hn c th c pht hin trong mi chng ta. V vn chng c g lin quan
n nng lc th cht, gene di truyn, tnh cch, hoc ci m chng ta vn gi l
50




ti nng thin bm. Vn tht s nm chng trnh v tinh thn m
chng ta lu tr thng tin trong tim thc, v n hot ng nh nhng c
ch t v gip chng ta duy tr mt hnh nh lnh mnh.
Chng phi chng ta t thy mnh khng c kh nng hay bt ti,
nhng dng nh chng ta ngh rng mnh ch c th gii mt chuyn
mn no thi. V tin nh vy, chng ta b ph nhiu kh nng chng
ta sn c v chp nhn lm mt phin bn km cht lng hn ca chnh
mnh.
Nhng s khng nh nghe c v tch cc nh y tht s l s
trng ca ti c th cng c hai t tng nguy him: mt l t ra th
mnh cng gii v iu g , v hai l khng ai c th gii mi th.
Tuy nhin, trong thc t, tt c chng ta cng u c kh nng lm
tt trong rt nhiu lnh vc khc nhau. Thc ra, c l chng ta s hu
nhiu ti nng v nng khiu t nhin hn nhng g ta t tha nhn, nhng
chng ta khng bao gi tri nghim nhng th cho n khi chng ta
khng loi b con b mang tn y mi thc s l nng khiu ca ti.
Bn Mun Nh Th No, Bn S Nh Th
Mt nim tin sai lm c th l kt qu ca nhng tri nghim ng
li trong k c mc d n khng cn gi tr vi cuc i ca bn na.
Theo Tin s C.R.
Snyder, gio s chuyn ngnh tm l hc lm sng ti i Hc Kansas,
trong nhng nm u n trng, khi cc c cu b bt u lo lng v
nhng iu ngi khc ngh v mnh, chng bt u ha gii s ch trch
bng cch chi b. V vy chng bt u a ra nhng li bin h nh l
mt cch bo v s din, v s dng nhng li bin gii nh nhng
chng c ngoi phm cho thnh tch yu km ca mnh.
C l vo nm bn c 10 tui, ng thy gio lp 5 ca bn
yu cu bn bc ln trc lp c mt bi th cho c lp nghe. D s
trnh by ca bn khng n ni qu t, thy gio vn ph ln ci v cc
bn trong lp th ch giu bn. Tt nhin ton b s kin ny lm bn cm
thy ht sc kh chu. Ngay lc , bn quyt nh: khng phi lm
vo nhng tnh hung bi hi nh vy mt ln no na, bn s khng bao
gi em thn ra lm tr ci cho ngi khc bng vic pht biu trc
m ng nh bn va lm.
Sau nhiu nm c nui dng, con b ny trng thnh v mp
mp, bn chp nhn mt iu l mnh khng c nng khiu ni trc
m ng. Bn kt lun rng mnh chng c t nng khiu no cho vic
. D nhin, vic bn bit rng mnh khng phi l ngi duy nht b au
51








kh trong tnh hung khng may y gip bn chu ng s tht bi ny:
Tht ra mnh u phi l mt tn ng, bn l gii. Ni trc cng
chng l mt trong nhng chuyn u phi ai cng lm c.
By gi, khi bn 40, 50 tui, nu ai trong cng ty yu cu bn pht
biu tng quan v cng ty, hay trnh by khong 10 pht v nhng thnh qu m
b phn ca bn ang thc hin, bn s lp tc tr li: N, nu anh yu cu ti
dn dng mt bui thuyt trnh, ti s tp hp thng tin, v in n, nhng ng bo
ti ln pht biu trc tt c nhng ngi (ngay c khi ch vi mt nhm su
ngi), v ti tha bit mnh ch t lm b da thi.
Mc d 30 nm qua, bn cha tng th li ln no, nhng bn c cho rng
ngy nay kh nng ca bn cng khng khc g lc bn mi ln 10. Phi l qu!
Bn c nhn thy rng mnh d dng cho mt nim tin phi l ch o
vic g bn lm c hay khng lm c?
Hy nh rng bt c nim tin sai lm no m chng ta lu tr trong tim
thc lu ngy v hp thc ha vi nhng hnh ng ca mnh th chnh l mt
dng ca t k m th. Theo thi gian, nhng k vng tiu cc ny tr thnh nhng
iu c tin on chnh xc. Chnh iu ny ngn cn ngi ta i n thnh
cng. Loi t k m th ny nui dng vic lp trnh cho mt chui nhng nim
tin u tr v nhng khng nh sai lm c th ph hp ti mt thi im no
nhng by gi khng cn xc ng na. Tuy nhin, v nhng nim tin ny cn lu
li trong no b ca bn thay v b loi b ngay lp tc, chng vn cn kh nng
gy nhng tc ng cc k tiu cc cho chng ta.
Hy nh bn ngh v mnh th no, bn s tr thnh th . N a n
nguy c bn cho php nhng suy ngh tiu cc xm nhp vo u c mnh. iu
ng mng l chnh bn li ang ng gc cng.
52

6. KHNG NN NHN BT C CON B NO NGI TA
TNG CHO MNH!
Ti lun lun nhn thc c vn ca ti l hay hon li nhng vic m
ti khng bit nn bt u nh th no hoc lm sao li mnh ra khi khu vc yn
n ca bn thn. Khi ti c khuynh hng lm nhiu vic khc v cho rng do
mnh ang qu tt bt. Cch ny t ra hiu qu v ti cu ti khi b tht bi
trong nhng vic mi m. Ngay c khi ti bt u mt cng trnh mi, ti cng s
quay li vi nhng g ti rt quen thuc, thay v n lc t c nhng mc
tiu mi. Ti hng mong mun tm vic khc, mt cng vic no c th ti
u ha s cn bng cuc sng v s pht trin tim lc ca ti. Nhng ti lun ly
c khng c thi gian gii thch cho vic khng tin hnh tm vic nh mong
mun. Ti thm ch cn t la di mnh v bt mnh phi tin rng cng vic hin
ti rt n nh. Ngy xa c mt con b gip ti cng c li lp trng, i
tm cng vic to cho ti cm gic khc bit v c th pht huy ht kh nng ca
bn thn. Cu chuyn ny gip ti nhn ra rng ti chnh l nhn t hn ch
mnh, v ti cn phi xem xt li s thiu t tin cng nhng k vng thp ca ti
nu mun lm nn chuyn ln v t c hnh phc trong cuc i.
- Vanessa, Cheektowaga, New York
*
* *
C l bn tng nghe mt cu ni kinh in - Khng nn xem rng con
nga ngi ta tng cho mnh.
2
Chng ta thng dng cu chm ngn ny nhn
mnh vic bn khng nn t ra v n vi th g ngi ta cho mnh, bt k n l
g.
Nu bn cha nghe cu chm ngn ny bao gi, ti ni thm cho bn
hiu. Nu bn c tng mt con nga, bng cch nhn vo hm rng ca n, bn
c th bit c n bao nhiu tui, v c th c lng gi tr ca n. iu ny
hon ton c th chp nhn c khi bn mun mua mt con nga, nhng s rt
bt lch s nu bn kim tra con nga bn c tng, c l bn cng nhn thy
nh vy. D sao l mt mn qu.
Tht k cc, ti lun cho rng y l mt trong nhng th phm quan trng
nht to ra cc con b mi thi i. Ti cho rng bn khng nn kim tra rng
ca con nga tng phm m cn c th gi tr li nu bn khng thch nhn n.

2
Xem rng nga bit nga gi (rng di - khng c a thch lm) hay cn tr (rng ngn
- c a thch), tc l c d bu mn qu c tng (bt lch s)


Ni cch khc, bn nn bit r v con nga m ngi ta tng cho
mnh N c th l mt con b!
ti gii thch cho bn hiu. Ngi ta thch tng g cho
ngi khc nht? Bn c mt pht tr li.
Nu bn ni l li khuyn, bn thng ri! Chng ta thch
ban pht li khuyn, c bit l khi khng c khi khng c yu
cu. Nu bn khng tin, khi no gp g bn b, hy chia s vi h
v k hoch u t mi ca bn v sau xem chuyn g s xy ra.
Nu bn k vi su ngi, bn s c th nhn c su kin khc
nhau ton l nhng li khuyn bo v khuyn co mang tnh c
nhn.
Hin nhin, tt c nhng li khuyn ny u xut pht t s
mong mun iu tt cho bn. y l cch m bn b mun chng
t vi bn l h tht lng v quan tm n bn. Lm sao bn c th
t chi nhng li ni cc k khn ngoan ny?
Cho nn bn phi t ra lch s. Bn lng nghe h. C th
nhng li khuyn ny v ch nhn ca n chng bit u cua tai
nheo, chng hay ho, v cng chng ch li g cho bn, bn vn phi
lm trn trch nhim ca mt ngi bn lch s v v nh bn ang
rt thch th vi nhng quan im, phn hi, nhng li ph bnh tch
cc.
Tuy nhin, hy cn thn. Mt lc no trong cuc ni
chuyn, mt vi kin v vn ny nghe c l ; khi bn s cm
thy bi ri, v bn bt u nghi ng kh nng ca chnh mnh. Ba
mi pht sau khi nhng ngi bn, nhng ngi quen, hay nhng
ngi hon ton xa l i khi, k hoch c t ra thnh cng
ca bn tr thnh mt m bng bong trong con mt ca chnh bn.
Na ting trc y, bn chc chn nh th no v tim
nng thnh cng ca mnh, th gi y, bn khng th gt b khi
u nhng tin on bi quan v nhng k vng thp t nhng ngi
bn kia. Bn cng mun qun chng i, chng li cng tr nn r
nt hn. By gi bn c n su con b mi ang nhai c trong c
bn, ni m trc y chng khng h tn ti.
Mi y thi, mt chuyn tng t nh vy cng xy ra
vi ti. D nhin ti khng phi l ngi d dng nhn qu tng m
khng kim tra ngun gc ca n. Ln , ti ang ni v mt d
n mi m ti sp trin khai thi mt ngi quen t nhin ngt li ti v
ni: Camilo ny, ti cho anh vi li khuyn min ph nh.





55







53
54






56


59
Ti chn li: Khoan ! Trc khi anh ni ra, ti hi anh vi cu


60
nh.
Anh ta khng li trc phn ng qu nhanh ca ti v p: OK, anh ni
i.
Ti ni tip: Anh tht s c kinh nghim thc tin v vn m anh
sp sa cho kin khng? Nu c, c phi l kinh nghim thnh cng khng?
Anh c cho rng minh trnh cho mt li khuyn lo luyn v lnh vc
ny khng? D sao, nhng g anh sp ni ra.
C th c nh hng ln n tm nhn v trin vng ca ti i vi d n
ny, v ti khng cn ni th anh cng hiu nhng cng trnh ny quan trng nh
th no i vi ti. Do , anh c cn chc chn tuyt i v mn qu qu gi
anh sp ginh cho ti khng?
Sau khi suy ngh khong mt pht, anh ta tr li: Thi qun chuyn
i! C l bn ang ngh rng ti tht bt lch s v khng cho anh ta ni.
Thc ra th ti c th t ra lch s bng cch lng nghe anh ta, sau qun n i
l xong. Nhng ti khng mun mo him u c tip xc vi nhng tng
tri chiu v k vng ca ngi khc. Bn cng bit khi mt tng no cm
r trong u bn ri bn s tr thnh n l ca n. V nu tnh c n l mt
tng ti m bn li cho php n xm nhp vo u, tr n trong , v ln ln,
th n c c hi lm thay i quan im, k vng v nim tin ca bn v kh nng
ca chnh mnh.
Bn nn bit rng mt s rt ln nhng con b buc cht cuc i chng ta
vo vi s tm thng - nhng nim tin sai lm v nhng li bin bch ca k
ch bi - thc s l do ngi khc tng cho chng ta. Chng ta thng t bin
mnh thnh nn nhn ca nhng nh hng tiu cc t ngi khc v cho php
h cy nhng nim tin sai lm vo tim thc ca mnh, v rt cuc hn ch s
pht trin th cht, cm xc v tr tu ca bn thn.
Nhng tng ny, c cy vo u chng ta t b m cc thy c gio,
cc thnh vin gia nh, bn b, v thm ch l nhng ngi hon ton xa l, c
th c nhng tc ng hy hoi cuc sng ca chng ta.
Vt Qua Nhng Vp Ng Trong Qu Kh
Nu bn cho php nhng kinh nghim thng au trong qu kh iu khin
tng lai ca mnh th qu tht l mt thm ha. Tt nhin chng ta cn phi
hc hi t nhng li lm, nhng chng ta khng bao gi nn cho nhng ln
vp ng trong qu kh vnh vin ng nhng cnh ca dn n thnh cng ca


61
mnh trong tng lai. Vy bn s lm g nu sau nm ln th m vn tht bi?


62
iu ny ch c ngha rng by gi bn bit khng phi ng tri gi n bn
mt thng ip bo bn hy t b ci tng in khng i. Cng khng phi
s phn em n n cho bn.
Hy nh rng thnh cng l kt qu ca nhng quyt nh ng. Quyt nh
ng l kt qu ca kinh nghim. V kinh nghim thng l kt qu ca nhng
quyt nh sai. l qu trnh. By gi th bn nm c b quyt.
Chng ta thng hay qu kh quyt nh tng lai. V nh kt qu phi
c ca vic lp trnh tiu cc, nhiu ngi tin rng h ch l nhng ngi bnh
thng ch c ngha ln lao g i vi cuc i.
Sau y l mt bi hc quan trng khc m ti tip thu c: Tng lai
ca bn khng nht thit phi ging qu kh. Chng ta ai cng c kh nng hc
hi v thay i li sng ca mnh bt c thi im no. Khng ai b kt n phi
sng cuc sng tm thng. Nu trong qu kh bn tng tht bi, iu ny khng
c ngha l bn s li tht bi trong tng lai.
Hy nh rng bt c iu g c bn lp trnh vo tm tr s quyt nh
bn thnh cng hay tht bi. Nhng nim tin, gi tr, v nhn thc bn lm lt
trn ng i v vn dng theo s nh hnh nn s phn ca bn. Bun thay,
hu ht nhng c t cu t khi ra trng u c lp trnh cho s tm thng
xong xnh. Ti bit iu ny nghe c v ph phng, nhng l s tht.
Trong cun sch, Accelerated Learning for the 21 st Century (Tm dch:
Nhn thc c tng tc cho Th K 21) Colin Rose v Malcolm J. Nicholl nu
ln cc kt qu ca mt cuc nghin cu cho thy rng 82 phn trm tr em n
trng lc 5 hoc 6 tui mang theo nhn thc lc quan v kh nng hc tp ca
mnh. Tuy nhin, t l lc quan tt gim mnh xung mc trung bnh l 18 phn
trm vo trc nm chng c 16 tui.
Tht l kh hiu khi trong nhng nm nh hnh trng, l ra chng ta
phi pht hin v pht trin lng t trng v tim nng ca mnh, th rt nhiu
ngi tong chng ta li gt hi c iu ngc li. Hu qu thanh thiu nin sau
tt nghip trung hc ph thng s bc vo i hc vi cm gic mnh khng
xng vi mi trng ny. iu t hi nht l t tr v sau, chng ta thng
song hnh vi khuynh hng nht qun ch chp nhn s tm thng trong mi
lnh vc ca cuc sng. Minh chng cho chuyn ny l nhng li chng ta thng
ni ra:
- Cuc hn nhn ca ti chng c hnh phc g lm, nhng hn nhn
no m ch vy.


63
- Ti mun i ngh, nhng ti gi qu ri. V li, trc gi ti c lm


64
g ngoi chuyn ny u.
- Ti ght cng vic ny - nhng nh tri - t ra ti cn c vic lm.
- Ti mp khng khip - nhng c bo lc no bn cng thy nc
mnh hu nh ai cng mp c.
Tt c nhng li l ny u ni ln s tha hip vi ci tm thng nh
mt la chn c th chp nhn c.
Cui cng chng ta chp nhn cuc hn nhn b tc thay v tm kim mt
mi quan h tht s tt p khc. D sao, chng ta vn thng nghe ngi khc
ni rng mt cuc hn nhn c bit ch c th xut hin trong phim nh, v nu
bn c mt cuc hn nhn nh vy, th bn li mt mt i th g cc phng
din khc ca cuc sng. V vy nhiu ngi chp nhn sng cng nhau trong
mt cuc hn nhn tm thng qua nm ny thng n v h ngh rng mnh khng
th lm g khc c.
V y l mt v d khc. Bn hy tng tng lc bn cn nh v b m
bn ni rng ch c ngi tham lam mi c nhiu tin v tin ch t lm bn thm
au u. Hy tng tng b m bn dy rng iu quan trng l hy bng lng
vi nhng g mnh c, v hnh phc th tt hn l giu c nhng phi sng trong
au kh. Vy nn, bn cng ng ngc nhin khi hm nay bn kim tra ti khon
ngn hng c my ng tin trong .
Khng cn nghi ng g na, vic lp i lp li u n nhng li l tiu cc
s bin nhng iu ny thnh chng trnh c ci t trong no b v quyt
nh ng li suy ngh v hnh ng ca chng ta. Mt lc no , cc hnh
ng ca chng ta tr thnh thi quen, v t t nhng chc chn, chng s nh
hnh s phn ca ta.
Cho nn, cu hi cn t ra l: Bn c nh nhng con b ny to nn
s phn cho mnh?
Mt trong nhng bi th hay nht ca Amado Nervo, mt nh th ln ca
Mexico, th hin mt s quan st tinh t:
T n i - khi hong hn cui cng ang n
Bi i khng cho ta nhng hi vng phnh ph
Mt cng vic bt minh hay ni bun kh vu v
Bi ta thy cui cuc hnh trnh
Rng t ta kin to cuc i mnh

Rng nu ta nm v ng cay hay ngt ngo t cuc sng
y bi ta gn cho cuc sng v ngt ngo hay ng hng
Nu trng hoa hng ta s lun hi nhng a hoa hng thi
Thng ip ca Nervo rt gin d: Nu bn gieo nhng suy ngh tiu cc,
bn s gt hi thi quen xu. V nu trng mt thi quen xu, bn s gt hi chc
chn - mt s phn bp bnh.



66
7. LM SAO LOI B BT K CON B NO
i vi ti con b ln nht m ti tng c khi ly chng v sinh con tn l
ngi m bn rn/ hi chng hy sinh, khi ti c cm gic mnh chng bao gi
c thi gian cho bn thn. Ti khng th tp th dc v khng rnh, khng th c
sch hoc theo ui nhng s thch c nhn v ti lun phi mt n l tr. Ti
ang u tranh vi s bin bch ny. Ti hc cch ginh u tin thi gian ca
mnh c th va chm lo cho gia nh va c thi gian cho bn thn. Chng
hn by gi ti c th tp th dc hoc p xe vo bui sng. Ti bit thay i
ny chng ng k g, nhng n lm ti cm thy tt hn rt nhiu th ch ng.
- Sarah, Irvina, California
*
* *
Hy bt u vi s tht hin nhin sau: nhng nim tin sai lm v nhng
li bin bch ca chng ta khng tn ti trong cuc sng thc; n ch tn ti trong
u chng ta. Mc d chng c v tht, chnh xc v thc t, chng vn khng
phi l nhng tnh hung c tht (kh khn ca ti l do nn kinh t hin nay)
gii hn th cht (kh khn ca ti l do ti khng chiu cao), hay do ngi
khc (kh khn ca ti l v/ chng ti khng ng h ti). y l nhng nim
tin m chng ta lu tr trong no b. Tuy nhin, nim tin khng phi l s kin
thc t. Thm ch c khi c nhiu ngi cng tin rng mt vic g bt kh thi,
iu cng khng lm cho n tr thnh s tht. Hy cn thn ng nhm ln
gia nim tn v hin thc.
Hy xt ba phm tr sau y - hon cnh, gii hn th cht, v con ngi
tht cn k v xem th v sao nim tin khng bao gi tht s ng hay sai, m ch
l s p t v hn ch.
Thnh Cng Trong Nghch Cnh
Chng ta thng cho rng s d mnh khng thnh cng v thng xuyn
tht bi l v chng ta gp phi nhng iu kin hoc hon cnh khng thun li
vt qu kh nng ca bn thn. Nhng thm ha do thin nhin, s xo trn ca
tnh hnh x hi v kinh t, nghch cnh ca mi c nhn u c c hi pht trin
thnh nhng con b mp mp.
Nhiu ngi rt quen thuc vi nhng tuyt tc ca George Frederick
Handel - nh son nhc li lc ca mi thi i. Nhng nu nghe chuyn v
cuc i ca ng, chc chn ln sau nghe li nhng tc phm , bn s c cm
nhn khc hn.


60


T khi cn nh, mc d Handel khng nhn c li ng vin
no trong lnh vc m nhc, ng y l mt thn ng m nhc. c
12 tui, ng l tay chi organ ph nh th ln qu ng. Trc nm 21
tui, ng sng tc 2 v oprea ni ting khp th gii vo nm 40 tui.
V ri hon cnh bt u thay i. Nhiu ln ng ng trn b vc
ph sn, v c nh th chuyn cn cha lm ly, mt cn t qu
khin ng b lit cnh tay phi v mt kh nng s dng ht bn ngn tay.
Bn c th tng tng c iu nh hng nh th no n tng
lai s nghip ca mt ngh s dng cm nh ng y? Mc d hi
phc, ng chn nn v mt mi vi n nn v quyt nh bung xui, ng
rt lui v sn sng i mt vi cuc sng khn cng.
Qua tt c nhng iu , bn c th ni rng bt k c phi l kt
qu ca s phn bi thm hay l hu qu ca nhng vic m ng lm,
Handel gom gp nn mt n b v chnh n b ny khin ng
cm thy kit qu v tr nn bt lc.
Tuy nhin, ngay ti vc su nht ca cuc sng, ng c mt c
hi ph nhc cho li ca mt v nhc kch da vo cuc i ca Cha
Ki-t. ng c th ni Ti ht thi ri, Chuyn ny th c ch g?
hay vin bt c l do thng thng no trnh n ngh . Nhng
ng quyt nh khng cho php nghch cnh chi phi cuc i mnh
thm na. Ni cch khc, ng quyt nh git nhng con b lm cho
ng d dng chp nhn tnh cnh ngho nn ca mnh.
Vi bu nhit huyt mi ly li, ng li bt tay vo vic. Mt thng
sau, ng hon thnh bn tho di 260 trang, v t tn l The Messiah.
Sau , ng c k rng trong lc ang vit The Hallelujah
Chorus, ng c cm gic nh mnh nhn thy Cha trn ngai vng
vi cc thin thn ca Ngi vy quanh.
Bi hc y kh n gin: trong cuc i bn c th tr thnh
nn nhn ca nghch cnh, bn c th chu ng n hoc bn bt chp n
v thnh cng. Do bn t quyt nh m thi.
Chin Thng Tht S Sau Truyn Thuyt 1 Dm 4 Pht
By gi, chng ta hy cng xem xt cc gii hn th cht. Trong
nhng bui tho lun chuyn v hi tho, ti thng k li cu chuyn
di y:
Trong nhiu thp k tranh gii Olympic, khng vn ng vin in
kinh no c th chy ht 1 dm trong 4 pht. Thc ra th nm 1903, Harry
Anrews, mt hun luyn vin Olympic ngi Anh tuyn b k lc 4


61





68
pht 12 giy 75 khng th no b ph v. V ng c l do cm thy iu l
chc chn. K


69
lc ny do mt vn ng vin in kinh ngi Anh, Walter George, thit
lp t nm 1886, v mi by nm sau , cha h c vn ng vin no
t c di hai giy so vi k lc .
Nu k lc ny khng th b ph, nh Andrew ngh, th 1 dm trong
4 pht cng l mt mc tiu hoang tng cho bt k ai mun t c.
Cng trong thi gian , cc vn ng vin cng nghe nhng ngi
c cho l chuyn gia ra r cc l do ng h cho s khng nh ca v
hun luyn vin n. Ngay c cng ng y khoa cng khuyn co cc vn
ng vin rng p lc ln c th trong vic c gng chy 1 dm trong 4
pht c th gy hi cho c th.
Mi cho n nm 1915 k lc ny, vn c duy tr trong sut
hai mi chn nm, mi b ph v. Tuy nhin, k lc mi 4 pht 12 giy
6 cng cn cch xa mc 4 pht. Thc ra th k lc gn vi mc ny nht
c thit lp nm 1945 khi Gunder Hagg ngi Thy in chm mc
sau 4 pht 1 giy 3. V k lc ny c duy tr trong gn mt thp k.
Nhng vn ng vin gii nht th gii t rt st mc k lc ny,
nhng khng ai c th ph v n. V sao? V l iu bt kh. Bc s
ni chuyn l bt kh. Cc nh khoa hc ni c th con ngi khng
th chu ni p lc sinh ra khi chy nhanh nh vy.
Tt c thay i vo ci ngy mt vn ng vin tr tui ngi Anh
tn
Roger Bannister tuyn b cng khai l anh ta c th chy ht 1 dm trong
vng 4 pht.
Mt nm trc , anh v ch c ly 1 dm Anh v rt sn
sng cho gii Olympic. Tht khng may, lch thi u c nhng thay i
pht cui cng nn anh khng th ngh ngi gia cc lt thi u, iu
khin anh phi v ch v tr th t v hng chu ba ru ca bo gii
th thao Anh - nhng ngi kt ti anh quay lng vi phng php
hun luyn v rn luyn thng thng nn mi c thnh tch thm hi n
nh vy.
l khi, b thc y bi nhng li ch trch, vn ng vin tr ny
phi cu ly danh d ca mnh bng vic lp nn mt k lc mi vi c
ly 1 dm. Nhng khng phi nh cc k lc thng thng. Anh s ph
v ci ro cn 4 pht gn nh bt kh vt qua . Mi ngi - cc
chuyn gia th thao, cc c s y t, mi ngi! - u ngh chc anh chng
ny b in!


70
Sau nhiu tr ngi v tht bi, c hi n vi anh vo ngy 6
thng 5 nm 1954, ti mt lt thi u Oxford, trong gii Lin on
Th Thao Khng Chuyn Anh Quc. Ngy hm anh lm nn iu
bt kh. Anh chy ht 1 dm di 4 pht. Huyn thoi k lc khng th
ph v sp .
Khi cuc ua bt u, Chris Brasher dn u vi Bannister ngay
pha sau v ngi bn, cng l i th ca anh, Chris Chataway v tr
th ba. Na dm u tin tri qua sau 1 pht 58 giy. Sau hai vng ri,
Brasher bt u thm mt, Chataway vt ln dn trc v Bannister mau
chng chim v tr th hai. Sau ba phn t dm, cuc ua hu nh tr nn
d dng hn.
Khi hi chung vang ln, bo hiu vng chy cui cng, Bannister
chy ht 3 pht 0,7 giy v m ng h reo vang di.
Barmister bit rng nu mun t c mc tiu, anh phi hon tt
vng chy cui cng trong 59 giy. Chataway ang dn u khc cua
pha trc v cch ch n khong 230 mt, Bannister chy nc rt
vt ln dn u vi s bt ph cui cng v lao v ch. Lc anh
chy thc mng. Anh bit rng thi khc ca c cuc i ang nm trong
tm tay. Cm xc ln ln gia s hi v t ho, anh vit sau , c v
nh l ng lc duy nht gip anh tin ln - anh s nu tht bi, s khng
c mt cnh tay no nng anh v c th gii s thnh mt ni lnh lo,
ngt ngt, v ln trc anh sut chm ti s tht vng .
gn 150 mt cui cng, anh c tip sc t s go tht hy vng
v c v ca m ng trn sn Oxford, t nhng ngi thit tha mong
anh chin thng. Mc d kit sc anh vn c gng chy, di s thc
y ca sc mnh ch v nhng nm thng rn luyn. Gii bng ch
ch cn cch anh 5 mt nhng li trng c v nh ang li dn ra xa.
Trong cun The Four- Minute Mile, Bannister miu t n lc
khng th tng tng gp phn vo chin thng ca anh. Nhng
giy cui cng dng nh ko di v tn. Ci gii bng m nht ch
ch n cng trc mt ti trng nh noi tr n ca s bnh yn, sau tt
c nhng c gng. Ti nho ti ci di bng nh mt ngi tung bc
nhy vt cui cng qua mt vc thm ang chc ch nut chng ly anh
ta. Mi n lc cn kit v ti ng qu hu nh bt tnh. Lc ch c
s au n ngp trn trong ti. Ti cm thy mt vng nh sng chi la
bng n, khng cn thit sng.


71
Bnh lun vin trn sn vn ng, Norris Mc Whirter khin m
ng st rut bng cch cu gi cng lu cng tt: Knh tha cc qu b
qu ng, y l kt qu ca c ly mt dm: R.G. Bannister, thuc Lin
on Th Thao Khng Chuyn, tng thuc v trng i Hc Exerter
v Merton, Oxford, vi k lc ng chy v thi u mi, v vi thi
gian - c ph chun - s tr thnh K Lc mi ca ngi dn Anh,
ca Anh Quc, ca Chu u v ca c th gii.
Thi gian l ba pht... Phn cn li chm nghm trong s reo h phn
khch.
Anh y thnh cng!
Sau khi Bannister nghin nt k lc ny, cc vn ng vin in
kinh trn ton th gii nhn ra c trin vng. Trong vng mt nm,
37 vn ng vin khc tip tc ph v ro cn. V trong nhng nm tip
theo, 300 vn ng vin khc lm c. Ngy nay, ngay c hc sinh
ph thng cng c th chy ht 1 dm trong vng 4 pht.
Khi c hi v sao ch trong mt thi gian ngn m c th c
nhiu ngi cng lm c iu , Bannister tr li: khng phi
l hn ch v th cht m l ro cn v tinh thn. Nhng vn ng vin
ny ch n gin g b nhng gii hn nhiu nm giam gi h.
Ro cn tinh thn - chng ta ai cng c. Mt s ngi trong chng
ta quyt nh g b n v gii phng nng lc tht s ca mnh, v bt
u lm c nhng g trc y tng b coi l nhng m c bt kh.
V bn cng c th lm nh vy. Tt c nhng g bn cn l xc nh
nhng nim tin sai lm ang km hm mnh, v thay th n vi nhng t
tng v nim tin c th lm bn mnh m v t tin hn.
Ti Bit Con B Ca Mnh L G
By gi hy xem xt n nhm th ba: con ngi. Nu bn cho
rng chnh ngi khc ngn cn bn thi th ht kh nng hoc khin
bn khng t mc ch th bn lm. Xin ng hiu sai ti. Ti
khng c ni rng ngi khc hon ton khng nh hng n thnh
cng hay tht bi ca bn. C y.
Tuy nhin, h khng bao gi l nguyn nhn ca nhng nhc
im ca chng ta. Ngay c khi bn mun ngh nh vy, ngi khc cng
khng bao gi l nhng con b ca chng ta. Mc d bn c th khng
ng tnh, th ngi v hoc chng nh ong ca bn, hay cc bc ph


72
huynh sut ngy cn nhn, hay ng sp hch dch, hay mt ngi bn chuyn lm
mi chuyn ri tung cng chng phi l nhng con b ca bn. H khng phi l
ngi bn li cho s tm thng ca mnh C l bn ang t nh: Ni tht
lng nh, tin s Cruz trong trng hp ca ti, con b ca ti chnh l ng sp
Hu nh trong 100 phn trm cc trng hp ngi ta ngh rng ngi khc mi
l nguyn nhn gy ra s phn hm hiu cho h, ti pht hin vn tht s chnh
l mt nim tin sai lm tnh c dnh n ngi b h buc ti.
ti k cho bn mt v d. t lu trc y, ti thuyt trnh ti mt hi
ngh dnh cho n doanh nhn. Trong gi gii lao, vi ngi thng tranh th k
vi ti v nhng s phn u ca bn thn h v nhng thnh tu m h t
c. Trong dp ny, c mt ph n cc k hot bt tham gia, v tay, reo vui,
v ci to sut t u n cui. C ta ko ti sang bn, ni vi ti bng ging rt

xc ng: Tin s Cruz , ng lm ti sng mt y. Ti ngh ti khm ph
c mt iu. Ti bit con b ca mnh l g!.
Bt c khi no ti nghe ai ni nhng iu nh vy, ti bit rng ngi
khng hiu ng iu ti mun ni. C y tip tc: Ti xc nh li nghi
ng ca mnh. Gi y th ti bit rng ng chng ti chnh l con b ca ti!.
Ti gii thch vi c y rng ngi khc khng bao gi c th l con b ca chng
ta. Ti cha kp ni tip th c y ngt ngang. Ti bit iu ng trong hu
ht mi trng hp, tin s , nhng khng phi trong trng hp ca ti. Ti qu
quyt nh th y; chng ti chnh l con b ca ti.
Ti hi lm th no c c c mt kt lun nh vy.
Mt nm trc, ti thnh lp mt cng ty ring, c bt u k, nhng
ti khng bit lm sao y cng vic n ch thnh cng, v ti khng nh
chnh l v thiu s h tr ca chng. Anh y chng h gip g cho ti, vy cn
khng h c v ti. Ti bit l l do khin cng ty ti tr tr.
Ch thy ch? Ti tha vi ch ri. Chng ch u phi con b ca ch.
ng ni sao? Ti ni vi ng rng chng ti l ngi kim hm ti,
c y ni. ng khng nghe ti ni iu sao?
Ti nghe v hiu r lm, ti tr li, nhng ti ch cho ch thy con
b tht s. Con b ca ch l mt nh kin sai lm m ch gi mi trong u
mnh, nh kin y bo ch rng thnh cng ch phi c c s ng h hon
ton ca chng ch.
C y khng thch cu tr li ca ti. Thc ra, c c v hi lng hn khi
cho rng mnh tm ra li trong vic ny, k phi chu trch nhim cho tht bi
ca mnh. C y bi ri mt lc nhng cui cng cng hiu ra.
Chuyn n gin thi: thnh cng ca bn l 100 phn trm trch nhim
ca bn. Nu lc no cng c s ng h v c v ca nhng ngi khc th tht
tt, nhng iu khng tuyt i cn thit. Thnh cng ca bn khng ph thuc
vo vic ngi khc c quyt nh ng h bn hay khng, hoc ngi c tn
thnh cc quyt nh ca bn hay khng, hoc h c ho hng vi con ng m
bn chn hay khng. Quyt nh lin quan ti thnh cng ca bn khng th
v khng c - ph thuc vo nhng iu . Ngi duy nht cn phi lc quan
vi mc tiu v quyt nh ca bn chnh l bn. Bn ch cn n s tn tm, nim
tin, nhit tnh v s quyt on ca chnh mnh thnh cng trong cuc sng.
Ngi ph n ny c mt li bin h hon ho. N khng ch em li
mt s gii thch xem ra tha ng cho tht bi trong cng vic lm n, m cn
min tr cho c tt c cc trch nhim; v khng nhng th, n cn t c vo
th ca nn nhn na.






Khi khng chng li c kiu t duy ny, chng ta thng la chn mt
trong hai gii php, m gii php no cng sai lm. Chng ta bung xui v tip
tc sng cuc i than thn trch phn, hoc chng ta ginh cho mnh s tht
vng v nhim v bt kh thi l c gng nhm thay i ngi khc.
l l do mt ln na ti mun nhc li vi cc bn mt iu rt quan
trng: Khi ni n vic git mt git mt con b l ti ni v vic loi b s bin
bch, thay i thi quen xu, sa i mt hnh vi, hoc to nn mt li t duy
mi. Ni cch khc, l thay i cch ngh hnh ng ca bn, ch khng phi
thay i cch hnh ng ca ngi khc. Hon na, mt trong nhng con b ti t
nht m bn c th c l tin rng mnh s chng t cht thnh cng no c tr
phi c ai thay th h. Bn tha bit rng ngi duy nht bn c th thay i
chnh l bn thn.
Vy lm th no loi b vnh vin nhng con b ny? iu n gin mt
cch ng kinh ngc. Tt c nhng g ta phi lm l nhn ra s tht rng c l
nhiu chng trnh tnh thn v nim tin iu khin cc hot ng v k vng ca
chng ta t trc n nay u l nhng iu sai tri.
Chng ta phi bit rng rt c th mnh c lp trnh chp nhn v
sng vi s tm thng. im mu cht nm vic quyt nh khng tip tc
sng mt cuc i t huyn hoc mnh, v nh mi vic u tt, v hiu rng
mc d chng ta b lp trnh phi chp nhn v sng vi s tm thng,
chng ta vn c kh nng t c nhng iu phi thng. ch l vn m
rng u c nhn c kh nng thay i v pht trin. Vic nhn ra con b
no ang ngn cn bn trn con ng tin n thnh cng v gt b n l bc
u tin bn kin to mt tng lai tt p - mt cuc sng khng c b!
8. CH C MT CCH GIT MT CON B
Theo nh nhng g c th nh c, t lu ti tun theo nguyn tc Nu
chuyn ng lm th phi lm tht hon ho, cn khng th thi Khi c thy
iu ny trong cun sch, ti khng ngh n l mt con b. Tht ra, ti cng cm
thy hi bc v n b lt ty l mt li bao bin. Nhng sau khi c thm, ti
bt u nhn thy rng trong nhiu trng hp, ti thc s s dng li bin
bch ny bnh vc cho vic mnh hnh ng. Khi chuyn n sinh sng ti
Nht Bn, v phi i mt vi mt nn vn ha v ngn ng mi l, ti bt
u hc ngn ng; ti c th nghe v hiu ting Nht tt, nhng ti vn khng
cm thy sn sng np n cho cng vic ti mong mun. Khng mun b
t chi nn ti ln la mi. Sau , ti mun thnh lp cng ty ring, nhng li
ngh rng mnh nn bit thm v vn ha v phng thc kinh doanh trc khi
dn thn vo lnh vc ny. Kt qu l ti khng bao gi bt tay vo vic. Sau khi
c cun sch ny ,ti nhn ra rng mnh tr thnh nn nhn ca con b .
Ti quyt nh chinh phc nhng ni s ca chnh mnh v tr thnh ngi ti
mun.
66

- M., Tokyo, Japan
*
* *
Trong nhng bui gp g ni chuyn, khi ti hi trong s c ta c bao
nhiu ngi nghi ng su sc rng h c vi con b ca ring mnh, mt s ngi
gi tay v sn lng tha nhn sai lm ca h. Nhiu ngi gt u nh nh mt
cch nhn bit cc kh khn c tn ti m khng tha nhn bt c s ch trch
no; v ht ln ny n ln khc, mt ai s nh nhng - nhng c co buc
thc khy tay vo hng ngi bn khng may bn cnh.
iu k l v nhng con b l tht d nhn ra chng trn bi chn ca ai
hon l tha nhn chng trn t nh mnh. Nhng xc nh chng l vic bt
buc nu chng ta mun t b chng.
y c th l phn quan trng nht ca cun sch ny. Hy nh rng nu
bn khng ra tay hnh ng th s khng c kt qu no c. gip bn lm iu
ny. Ti mun bn thc hin 5 bc di y. C l bn nn ly giy vit ra v
tn dng ht li ch ca tin trnh ny.
Nhng bin php ny s gip bn t n mt cuc sng khng c b.
D bn mun hay khng, cc bc di y u i hi bn thc hin y
. Nhng bc ny c th kh, v khng phi lc no cng d chu, nhng
l iu cn thit. Vy nn hy thnh tht, kin nhn, v qu quyt, v bn s thy
cc kt qu c bit trong chnh con ngi thun khit hn v thnh thi hn ca
mnh, xut hin sau ton b tin trnh ny.
1. Nhn Dng Nhng Con B Ca Mnh.
Bc khi u ny c th cn cht t thi gian. N c phn lin quan n
vic t phn tch bn thn, trong vic t nhn li mnh. C l y l mt trong
nhng iu kh lm nht. Khi i mt vi nhu cu phi thay i, chng ta thng
c xu hng t v hoc bin h cho tnh hung hin ti ca mnh khi phi
lm g ht.
C hai l do cho vic ny. Th nht, nh ti nhc n nhiu ln, c th
chng ta c nhiu b hn l chng ta chu tha nhn; v th hai, mt s ngi
khng h bit g n s lng nhng li bin h, bin bch, hay bnh vc m h
s dng hng ngy. Theo phn ln bn tnh ca h l h khng bn tm v s
hin din ca nhng con b . Bn c nh s suy din v con heo? S tht l
loi b chng, trc ht chng ta phi tri qua bc au n nhn ra rng chng
ta ang c nhng con b.



Trc y ti ni rng b ch tn ti trong t duy ca chng ta. Tuy
nhin, chng t th hin mnh trong ngn ng, trong thi quen. V cui cng l
trong hnh vi ca chng ta. l l do bc u ny, bn phi t bt v vit
ra mt s nhng suy ngh, li ni, thi quen, v hnh vi ph bin - nhng con b
- l mt phn trong cuc sng hng ngy ca bn.
Trong tun tip theo, bn nn ch cnh gic bt c con b no xut hin
trong i sng ca mnh. Hy nh rng nhng con b lun i lt nhng li bin
bch, bnh vc, bin h, nhng li ni di, nhng s phn trn thoi thc, v
nhng li l khc vn l mt phn trong t vng ca bn.
Manh mi nhn dng nhng con b ca chng ta l li ni. Nhng g
bn ni ra rt quan trng. Ngc li vi nhng g bn c th nghe, li ni
khng h r tin. Li ni c th rt t v bc l rt nhiu iu. Li ni ca chng
ta rt c uy lc v chng nh hng n hnh vi v to nn thi quen.
C l bn mun xem li nhng cu ni trong chng 3 hc cch nhn
bit nhng loi b khc nhau. Hy dnh thi gian chc chn khng b st
con b no. Cc con b khng cht mt cch n gin, cng ging nh vic bn
vn ln khi mc tm thng khng phi l chuyn tnh c xy ra. Vic loi
b mt cch thnh cng nhng ro cn trong cuc i bn lun lun l kt qu
ca qu trnh t nh gi bn thn mt cch trung thc i km vi hnh ng thn
trng v c thc.
Chng hn khi ti hi mi ngi liu h tng tri qua tnh trng trm
kha ca bnh ti v hay khng, h u tr li khng. Nhng nu ti yu cu h
b ra trn mt ngy lit k nhng ln h s dng nhng li bin bch cho bt
c l do no, h rt ngc nhin vi s ln m h bt gp chnh mnh trong qu
trnh tht ra mt con b. Vy nn, xin nhc li mt ln na, hy chc chn bn
thc hin bc th nht ny.
Trc khi bn c tip, hy suy ngh nghim tc v nhng lnh vc m bn
khng t ra xut sc c nh mnh mun. iu g ngn cn bn?
V d nh bn ang khng cm thy thoi mi vi cng vic hin nay ca
mnh. Hy t hi xem chnh xc l iu g lm bn khng thch. V sao li nh
vy? Ai l ngi c li trong chuyn n? Bn c th lm g ci thin tnh
hnh? V sao bn cha tin hnh? Bn c th a ra quyt nh g trong lc ny
lm thay i tinh trng ? Nhng cu hi ny s gip bn i din vi mt
vi con b ca bn thn. Hy ghi vo s tay.
Bn c hay ni nhng cu i loi nh:
- c g ti c th lm vic , nhng...
- Xin li ti n tr, nhng...
- Gi nh...

67

- Thc ra, vn l...
- Chuyn c ch g nu...
- Ni tht lng th....
Nhng t ng theo sau nhng li ni trn u cha ng nhng yu
t cu thnh mt con b tht s.
Hy vit nhng cu ni ra v quyt nh ng bao gi dng n
n na.
Ti phi cnh bo nh: Bc ny rt au lng. Chng ai li i thch
th vi nhng khim khuyt, yu im ca mnh. Nhng hy i mt vi
n v loi b n i mt ln v mi mi, hay bn chu ri ro lm n l cho
n sut cuc i cn li? y mi tht s l mt chn la.
2. Hy Xc nh Nim Tin Sai Lm No ang Ln Trn Sau Mi
Con B.
Nhng li bin h m bn nhn ra trong bc trc ch l
nhng triu chng. By gi bn phi nhn k hn danh sch nhng con b
ca mnh v ch ra cc nim tin hoc cc tng sai lm nm sau mi li
bin bch.
Hy t hi ti sao chng xut hin trong danh mc n b ca bn.
Ai a chng vo ? Ln u tin bn bit chng l ti u? Nhng
nim tin


68







70



69


80
c chnh xc khng? Chng c c cn c trn kinh nghim thc tin
khng? Chng c hp l khng, hay ch l nhng ni s hi phi l?
Nh ti cp, chng ta thu nht v mang theo trn ngi
rt nhiu b trong nhng nm u i hc, thu thiu thi, v sut thi k
thanh nin. V chng ta mang chng theo mnh qu lu n ni
tha nhn chng nh nhng s tht hin nhin. D chng ta t nguyn
v ly, hay ai gn cho mnh, nhng con b ny u c ngy trang
di cc tng khin chng ta ton tm ton tin l tht.
Ti c bit nh Ivan, mt nh qun tr tr; trong lc tin hnh bc
th nht ny anh nhn thy mnh ph thuc rt nhiu vo li bin bch
ng xu h Ti bn ti bi. y l li p tr thng thng nht ca
anh i vi bt c mt xut mi hay mt sng kin quan trng no
c a n cho anh. Ngh k li, anh tha nhn rng li ni ny ca
mnh n giu mt vn ln lao hn nhiu. Li bin bch thc ra l
mt s thoi thc hon ho ca anh khi phi i mt hoc phi gii quyt
nhng d n mi. Nhng kinh nghim trc y trong cuc sng ca con
ngi tr tui ny cy vo anh mt ni s v l v kh nng qun l
ca mnh hoc kh nng cng ng nhng d n tm c. i vi nhng
d n nh th khng sao, nhng nhng d n ln lun lm anh s hi.
Trong trng hp ca anh, con b tht s khng phi l vic khng c
thi gian rnh, m l s tht bi v s thiu t tin i vi nng lc bn
thn.
Ivan lm theo tt c cc bc c lit k y v c th
thot khi thi m anh lun mang theo bn mnh do hu qu ca mt
s ln tht bi anh phi i mt trong qu kh.
C phi nhng li bin h ca bn cn ang che giu nhng g
nghim trng hn? V d, vic bn thng xuyn tr hn khng phi do
kt xe hay lin quan g n ma nng m l kt qu ca vic bn b li
cun qu mc, m iu ny li c th l do bn cha c mc tiu r rng.
Bn thy y, khng c mt mc tiu r rng khin chng ta khng th
tp trung c. Nu bn liu lnh u c b phn tm, ba phi, hay m
m qu nhiu vic, bn s lun lun b tr. Do gii php cho vn
ca bn c th khng phi l i sm mi pht i vi cc cuc hn ca
mnh, m l dnh thi gian nhn dng r cc mc tiu c nhn v t u
tin thc hin.
l l do bn cn phi o su v tm ti s tht n pha sau
nhng con b ca mnh. Nu bn nhn ra mt li bin h, mt s phn


81
trn hay s khi qut ha m bn thng a ra khng phn nh mt s
nh gi ng ca hin thc, hy ngay lp tc loi b n ra khi t vng
ca mnh. Bc th hai ny s gip bn, ch trong mt ln, thot khi mt
na, hay hn mt na, s lng nhng li bin bch m bn ang ct gi!
3. Hy Nh Rng Bn ang Tr Gi t Cho Mi
Con B M Bn Bao Che.
Nhiu khi chng ta bm vu vo nhng nim tin sai lm hoc s
dng nhng li bin bch v chng ta khng thc c nhng tc hi
ln lao m chng mang li cho cuc sng ca mnh.
V mt php lut, nhng li bin bch khng phi l trng ti. Do
, chng ai trng pht bn v chng c. Tuy nhin, bn c th tin chc
mt iu l mnh s b chnh nhng li bin bch y trng pht. V hnh
pht s lun lun l mt cuc sng tm thng.
ti k cho bn mt v d. Thi no cng vy, nhng ngi cha
bao gi thnh cng v mt tin bc thng ni , ti ngho bi v, anh
cng bit y, tin ra tin m. V cng v ti chng c ng no, nn
ti ngh trong tng lai ti cng ngho nh vy thi, vic g phi bn
tm?
Bn c th yn ch l chng ai b t nhng ngi ni nh vy.
Nhng cng chng cn thit bt h phi chu thm bt c hnh pht no
khi ni nh vy v chnh con b ny cng kt n h chung thn ri,
hoc d kh hn th h cng chng c bit cuc sng l g.
Trong bc th ba ny, bn hy lp mt danh sch tt c nhng
hu qu tiu cc m nhng li bin bch gy ra cho cuc i bn.
Thng th chng ta vn bit n nhng li bin bch ca mnh v nhng
hnh vi b cho l xu, nhng chng ta vn khng tin rng chng ang gy
tn hi cho mnh, cho nn chng ta chng lm g thay i chng. Hy
nh rng cha k mc tn tht m chng c th gy ra, mi li phn
bua bin bch m bn s dng u t ra nhng hn ch trong cuc sng
ca bn.
Do , vi mi con b m bn ch ra c trong cc bc di
y. Hy vit ra nhng ci gi m bn phi tr khi cn gi n .Hy nh
rng bn ang phi tr gi, ng sai lm v chuyn ny. Bn c th quyt
nh b qua s kin ny hoc xem nh vn , nhng cc hu qu ca


82
nhng li bin bch ca bn vn s l li nhc nh t gi cho nhng c
hi m bn b l.
Khi Ed ang tui n tui ln, b ca cu b khng dnh nhiu
thi gian cho cu. ng ta l ngi qu bn rn. Cng vic v cc bui
giao tip lm n khin ng phi xa nh lin tc.
Ed hc cch chp nhn iu , iu m Ed khng th chp nhn
l ngay c khi b ca cu nh ng vn lun xa cch v hu nh hon
ton tch ri khi cuc sng ca cu. ng khng c thi gian gip cu
lm bi tp v nh, hay ni chuyn, thm ch l chi a mt cht trc
gi i ng.
B cu b hon ton kit sc v cng vic. ng khng bao gi ngh
rng nhng l do ng a ra l nhng li phn trn bin bch. Nhng l
do l: Ti qu lu bu, Cng vic ca ti rt bc thit, Ti chng
cn cht thi gian no, Phi chi ti c th, hay nh cu ni yu thch
ca ng, c g ti c thm vi ting ng h trong ngy.
Ed, by gi c gia nh v l cha ca nhng a tr, v b anh,
gi y 72 tui, ang c gng thit lp mi quan h cha con m
trong qu kh h khng c. Cha ca Ed phi tha nhn rng ng khng
th to ra k c v nhng s kin m ng khng tham gia. ng khng
th quay tr v vi nhng bui con ng lm bi tp, nhng ngy con ng
tt nghip, nhng ln con ng chi bng, tri qua nhng ngy au bun,
hoc nhng ngy vui. Tt c u qua v ng khng c mt. Tt c
nhng g ng cn trong lc ny l lm th no c gn gi hn vi
a con trai m ng thy rt xa cch.
C l nhng c hi m bn cho php tri qua trong i bn c
lin quan n ngh nghip, sc khe hay ti chnh. Bt k l nhng
trng hp no, hy nh rng ci gi phi tr cho vic dung tng mt con
b thng l qu t.
Hy vit ra tt c nhng c hi bn b qua vi mnh. Hy ch ra
nhng tht bi m bn tri qua nh l hu qu trc tip ca vic dung
tng nhng li bin bch . Hy vit mt cch chi tit nhng ni s phi
l eo ng sut cuc i v bn cho php n pht trin theo thi
gian.
Nu bn b qua bc ny, c th bn s khng cm thy mt nhu
cu mnh m loi b tt c nhng con b ca mnh. Hy nh rng au
n v nim vui sng l hai ng lc ln nht. Cc quyt nh v hnh


83
vi ca chng ta c xc quyt mt phn v nhng g ta mun v mt phn v
nhng g ta s. Chng ta lun mun theo ui nhng g mang li cho ta nim vui
sng v trnh n nhng g lm ta au kh.
Nhng ngi bo ph n nhiu khng phi v h mun mp. H n nhiu,
mt phn l v h cm thy hnh vi ny c th gip h thch nghi vi nhng tnh
hung khc m dng nh h ang gp phi. H t lp trnh cho vic chp
nhn s nghin n nh l mt c ch xoa du nhng ni bun lo v cng thng.
H lm nh vy d bit nhng hu qu nghim trng trong hnh ng , h s
lit k ra nhng danh sch nhng con b gip h: B m ti cng bo ph,

Ti khng mp, ti ch to xng, Th trng ca ti l do di truyn. V con
b ti hu: u phi li ca ti. Ti khng n th khng chu c!.
Nu h khng nhn tn mt hnh vi ca mnh tht s c tc ng n sc
khe, cc mi quan h, hnh phc, v lng t trng ca h nh th no, th d g
h chu thay i. H c th th qua cc ch n king trn th trng, nhng s
khng c g thay i cho n khi h hiu c cc hu qu t quyt nh ca
mnh v ngm ng nut cay hiu rng cuc sng hin nay do chnh h to ra.
Mt khi bn lit k nhng c hi m bn b qua - kt qu ca vic dung
tng nhng con b, ti mun bn xem li danh sch tht cn thn. Khi c
xong, hy c li mt ln na. Hy nhn ra vic nui gi nhng con b ny
gy thit hi nh th no. Hy hiu rng bn l ngi duy nht chu trch nhim
trong vic chn sng mt cuc i m trong s tm thng l la chn qu
quyt ca bn. Phi chu thi. Hy cm nhn cc nghn trong c hng mnh v
nn hiu rng d bn c ngy trang hoc thm ch l n i bao lu cng c,
nhng nu bn khng khc nh n ra cho xong, n s theo bn vnh vin.
Hy coi n nh mt tnh yu y sng gi, mt s kim nh thc t, mt
liu php tr liu au n, v tt c nhng iu ny rt li mt im chung: nu
bn khng cm thy au hoc khng cm thy mt mt nhng c hi, bn s
khng bao gi cm thy cn phi loi b nhng nim tin sai lm.
n lc bn nn thi khng ni thm v nhng g bn ang tri qua, v
quyt nh dt b chng mt ln v mi mi. Hy a ra quyt nh sng cuc
sng bn mun. Nhng d nh tt p v nhng m tng ch che giu s tm
thng. Bn phi a ra quyt nh v theo ui ti cng.
4. Hy Lp Mt Danh Sch Nhng Kt Qu Tch Cc M Bn S Bt u
Tri Nghim Nh Hiu Qu Ca Vic Bn Loi B Nhng Con B.
Bn lm theo l thuyt ni au/ nim vui sng c gii thch
bc trc y, by gi hy b ra mt pht hnh dung cuc sng m bn
khng cn mang nng nhng con b. Hy vit ra tt c nhng c hi mi c th
c to ra nh mt kt qu ca vic gii phng tim nng tht s ca bn. Bn
c th hc thm k nng g mi? Nhng cuc phiu lu no bn c th cho php
mnh tham gia mt khi bn khng cn b ba vy bi nhng hnh vi mang tnh
hn ch? Bn s sn sng theo ui nhng m c mi m no mt khi bn
khng cn b tri buc trong s tm thng?
Hy vit ra mi chi tit, v bn s cn n mi chi tit. T b nhng con b
nghe c v n gin, nhng khng phi no cng d dng. y l cch ti hc
c rng n gin v d dng khng phi lun lun l mt. loi b nhng
con b, bn cn c k lut, s ton tm, v dt khot. i lc bn s thy nn
lng. Thm ch bn c th quay li thi quen c, v bn s cn n sc mnh
ng ln v lm li t u.




Trc y ti gip mt ngi bn lit k nhng kt qu tch cc t vic
dit con b Ti khng c thi gian tp th dc. Ch y tha nhng 36 kg, v
mc d bit rng mnh cn phi lm g , nhng ch y cm thy mnh chng c
t ng lc no bt tay vo vic.
Sau y l mt s iu trong danh sch ca ch:
- Ti s c thm nng lc v ngh lc.
- Ti s trng p hn v c hnh nh v bn thn tt hn.
- Ti s khng thng xuyn mt mi v ht hi.
- Ti s khe mnh hn v sng th hn.
- Ti s sng to hn v tp trung lm vic tt hn.
Ch bn ti c th nhn din hn mt t nhng l do ca vic dnh thi gian
n phng tp. Gi y, rt nhiu l do trong danh sch ny ang ng vin ch
duy tr s quyt tm hng ngy.
Danh sch ti yu cu bn vit trong bc ny s tr thnh ngun cm hng
cho bn khi bn cm thy sp b cuc. Hy c li danh sch ny mi khi no
bn mun bit chnh xc phn thng l g nu bn dit c nhng con b ca
mnh. Hy mang n theo bn mnh mi lc mi ni, xem n nh mt ngun ng
vin v thc gic bn.
5.Thit Lp Nhng Khun Mu Hnh Vi Mi
Ti thch lm vn. Ti thy l mt kinh nghim gip bn th gin v
hi phc sc lc, c bit sau mt chuyn cng tc, mt hi tho hoc mt chuyn
du lch.
Trc y, ti tng c kinh nghim lm vn v t ti dng kinh nghim
ny minh ha tm quan trng ca vic thit lp cc kiu hnh vi mi. Trong
sn sau nh ti c mt ci chu cy kh ln v c k nm ln lc t lu, v y
c di. B x ti mun dng n trng cy hoc em vt n i. Ti khng th
b qua c hi tn dng ci chu c ny, nn ti chun b lm t trng vo
mt bi tng vi. Ti nh ht c di, lm ti t, bn phn. Vic ny khng th
ch lm trong mt sm mt chiu - t nht l i vi ti - v trc khi ti kp trng
cy vo chu, ti c vic phi vng nh mt vi hm.
Khi tr v, ti nhn thy c di li ang l nh ln khi mt t v ti nhn
ra rng bi tng vi ca ti phi c trng ngay ngy hm . Ti hiu ra rng
khi no ci chu cn trng, m t ai li sn sng, th c di s mc ln. Cch
duy nht m bo c di khng ln lt l bn phi trng vo chu mt loi
cy. V ngay c khi , nu cn ch, c di li len li tm ng mc ln v bp
74

nght cy trng ca bn. l mt cuc chin sinh tn, khng phi s u tranh
gia thin v c. Cy no mc nhanh nht s git cht cy khc. Ch vy thi.
Nhng li bin bch ca chng ta cng vy. u c ca chng ta cng nh
ci chu cy. Chng ta c th cy vo bt c loi t tng no m mnh mun.
Chng ta c th cy vo mt mc tiu hay mt s bin bch.
Nu sau khi lm theo cc bc c vch ra t trc ti nay, v bn
mun loi b nhng li bin bch, nhng thi quen xu, nhng hnh vi t hy
hoi mnh th y l mt bc khi u ng khch l. Chc mng bn! Nhng
hy cc k cn thn. Nu bn khng trng vo nhng tng mi, nhng
nim tin mang li sc mnh v hnh vi tch cc, bn c th bit chc mt iu
rng c di s li xut hin.
Vy phi lm g? Hy nh ra mt kiu mu hnh vi mi c th gip bn
gii quyt mt cch hiu qu nhng con b bt u c du hiu sng li. Hy tnh
to v nh n cch chng xut hin ln u tin trong i bn. Tc gi v din
gi Earl Nightingale vit: Chng ta tr thnh nhng g chng ta ngh n.
Nu bn ch ngh n nhng th yu km v hn ch, nhng iu ny s tr thnh
hin thc ca bn. Hy bo m rng bn s khng bao gi cho chng mt c hi
t chn vo khu vn tim thc ca mnh.
l l do bn cnh mi con b m bn ch ra, bn cn phi ghi t nht
mt vic c th, bn cn lm loi b n mi mi. Bn cng nn ghi ch bn
cnh rng mnh s lm g nu n li xut hin.
V d, nu con b ca bn l Ti khng lm c. Ti gi ri. th t by
gi tr i, bt c khi no bn mun ni nh vy, hoc ngh nh vy, bn cn phi
chn suy ngh ngay lp tc. Hy ni rng Ti s tn dng mi hiu bit v
nhiu nm kinh nghim nm bt vn ny tht nhanh.
Nu to sn mt phn ng nh vy cho tt c nhng con b ca mnh, bn
s nhanh chng nhn ra rng mnh s c th loi b hu ht chng - v trong
trng hp tt nht, loi b tt c bn chng - vnh vin.

9. DUY TR MT KHU VC KHNG C B
Ti lun bit rng mnh nn tp th dc nhiu hn. Nhng ti lun c hng
t l do trn trnh chuyn . L do a thch ca ti l Ti chng c cht th
gi no. Ti thy mnh c lin tc gii thch vi ngi khc rng chuyn cng
vic, hc hnh, v cc hot ng x hi khc ngn ht thi gian ca ti nh
th no -mc d chuyn c hi phng i. Ti vn dng c mt con b rt ng
tin: u phi ti hon ton ngi ra u. Ti khng tin tr thnh hi
vin; ti mp qu nn trc khi c th n phng tp, ti phi n bc s khm v



t vn lch tp an ton; m cng ti v ti khng c thi gian... Cui cng ti phi
tha nhn rng ti ch t a ct vi mnh thi. Ni rng khng c thi gian
tp th dc th cng nh ni sc khe ca mnh khng l u tin trong cc hot
ng hng ngy. Ti quyt nh git con b ny v chnh n ti thi gian biu.
Ti tng lun cm thy mi mt. By gi, sau vi thng i b, p xe, v tp th
dc dng c ba n bn ln mt tun, ti nhiu sinh lc hn, ti xung c vi
k l v iu quan trong nht t ti cm thy mnh tt hn - khng ch v tp
th dc, m l v ti quyt tm loi b s bin bch ny v kin tr lm theo
quyt nh ca mnh.
- Helen, Otario, Canada
*
* *
Kt qu cui cng ca vic sng trong mt mi trng khng c b l g?
Nu chng ta hi c Galileo, mt trong nhng nh khoa hc li lc nht ca
mi thi i, ng c th s ni rng l cuc sng ca s tht. V nu nhng
con b l di tr, nh chng ta c th thy khng ch mt ln trong tc phm
ca ng, th vic sng trong s m hoc ca n l cho php n thng tr cuc i
ta.
Cng ging nh nhiu ngi trong chng ta phi vt ln vi nhng con
b c ging xung cho mnh, Galileo phi u tranh chng li s dt nt
v nhng nh kin v hnh trnh mu cu kin thc v s tht ca ng, v cuc
chin khin ng b ngc i v b tng giam. trng hc, ng tranh ci
vi tt c mi ngi - cc gio s, bn hc, cc tc gi c ngng m ca sch
gio khoa - v trn ht, ng tranh ci vi Aristotle, nh trit hc Hy Lp v i,
ngi cht trc gn hai ngn nm.
L do? Trong hai ngn nm , trong lnh vc khoa hc hu nh khng c
nhiu thay i, phn ln l do quan im ca Aristotle v t nhin vn l th duy
nht c tha nhn. Aristotle ng trong mi vn , v khng ai nghi ng
g v s vng chc trong cc hc thuyt ca ng. Chng cn thit phi ti kim
nghim, th thch hoc khng nh li cc hc thuyt ny, v t cc hc thuyt
ny chng t chng lun ng. Galileo, tri li, khng tin mt cch m qung.
Khong nm 1590, trong khi ang dy ton ti trng i hc Pisa, ng
quyt nh em mt hc thuyt ca Aristotle ra kim chng. Theo ngn ng hin
i, ng quyt nh git mt con b thing. ng thch kim chng cc hc
thuyt. D sao, cng l cch mt hc thuyt c tha nhn l chn l.
Nhng trn ht, ng mun cho hc tr v ng nghip ca mnh thy rng cc
hc thuyt ca Aristotle khng phi l khng th sai.

75

ng chn ra mt trong nhng l thuyt ni ting nht ca Aristotle.
Aristotle tng ni rng nu bn th ng thi mt khi nng 5kg v mt khi
khc nng 0,5kg, khi 5kg s ri nhanh gp 10 ln so vi khi 0,5kg. Trong gn
hai thin nin k, ngi ta tha nhn iu ny m khng h kim chng.
Galileo tuyn b vi hc tr ca mnh: Hai vt th ri t trn khng trung
xung cng lc th chng s p xung mt t cng lc, bt k chng nng bao
nhiu.
Bt c ai thch kim nh s tht u c mi n chng kin s kin
vo sng ngy hm sau.
Theo lch s ghi li, sng hm sau, hc tr ca ng, cng vi mt s ngi
dn hiu k ca thnh Pisa theo chn Galileo n Thp Pisa. Mt tay ng cm
qu t nng 5kg, tay kia cm qu t nng 0,5kg v leo ln ta thp. C th gii
ch i bn di.
Ai s l ngi chin thng? Nh hin trit c i Hy Lp hay k chng i
25 tui t Pisa? m ng x xo bn tn - mt phn ng thng thy khi c k
no dm cht vn uy quyn. ng ta s thua cho m xem. ng ny b khng
ri. Ai c th hiu bit hn Aristotle ch?.
Galileo tin ra ngoi ra ca mi ta thp; m ng li li. ng gi tay ra
v nm hai khi nng ra khi mi ta thp. Hai khi nng ri xuyn qua khng
kh v p xung mt t chnh xc cng lc.
Ch trong vi giy, bng ti dt nt hai ngn nm b s tht xua tan, v
mt k nguyn mi ca t tng khoa hc bt u.
Chuyn g c th xy ra khi bn quyt nh th thch v r b nhng
nim tin v cc gi nh cha c kim chng ca mnh? Ti e rng bn phi
tri qua mt qu trnh nh Galileo lm nhn ra iu . Tuy nhin, ti
m bo vi cc bn rng cuc sng khng phi lc no cng nh vy.
Bn thy y, khi trit tiu nhng li bin bch, bn chp nhn hon ton
trch nhim cho s thnh cng ca bn thn. Bn tr thnh ngi kin to vn
mnh ca chnh mnh. Mun thnh cng, c ho v c c m ln khng phi
l nhng yu t duy nht ca thnh cng. i vi mi tng v i lm thay i
tin trnh ca nhn loi, c hng ngn nhng tng khc khng bao gi thnh
hin thc bi v nhng ngi ngh ra n khng c k hoch thc hin tng
, hoc c l khng bao gi bt tay vo thc hin. Con b ca h ? Khng hnh
ng.
Bc u tin vt qua s t mn v s tm thng l trit tiu bt c
s bin bch no cn tr chng ta c hnh ng lp tc v kin quyt. Tc gi
Johrt Mason ni: Ai cng di chuyn. H tin ln, li li, hoc lng khng ch.


Sai lm m hu ht mi ngi mc phi l h ngh rng mc ch chnh
trong cuc i l phi lun bn rn.
Vn khng phi ch l bn rn, m bn phi chc chn rng cc
hnh ng ca bn phi a bn hng n cc mc tiu v m c ca
mnh.
Nu bn lm theo nhng bc c ra trong chng trc, th
by gi bn c k hoch gt b nhng thi gii hn v nhng
nim tin sai lm ngn cn bn nhn ra tim nng thc s ca mnh. iu
duy nht bn cn lm by gi l hy a k hoch ca bn vo bc thc
hin.
ng ph thi gian xem xt v phn tch nhng tht bi tim tng
m bn c th va phi trn ng i. Nhiu ngi ln k hoch v luyn
tp trc nhng tht bi ca h bng cch ph phm thi gian tin liu
nhng tnh hung xu nht. Nhng ngi t c chin thng oanh lit
chp nhn cc nguy c c th xy ra trong hnh trnh tm kim thnh cng.
Lng can m, s thi thc, s nhn thc rng mi gic m ln i hi
nhng hnh ng tc thi l nhng g lm cho ngi thng cuc khc bit
vi nhng ngi thua.
Trong tr chi cuc sng, bn c th l ngi chi, cng c th ch
l khn gi. Nhng ngi chin thng khng ch n gin l nhng ngi
tham gia; h ton tm ton vi mc tiu ca mnh. H khng bin minh.
Khng cn bit con b ca bn nh th no, ch c mt cch an ton duy
nht thot khi n-hnh ng.
ng cuc sng tri qua. Hy t ph v gii phng mnh ra khi
nhng con b ca bn thn, v bo m rng bn khng kt thc cuc i
mnh ging nh nhng ngi khc-trong nhng ngy cui i mi nhn li
v n hn, bun ru v b l mi c hi h c nm bt nhng li
khng lm.
C ln ti nghe mt nh ngha v a ngc, v n lm ti lo s n
ni ti phi hnh ng. N i khi nh sau: a ngc chnh l vo cui
cuc i bn phi i mt vi con ngi m ng ra bn tr thnh - c
th tng tng n cnh m xem.
Hy tham gia vo mi chuyn phiu lu mi vi mt nim hng
khi mi. Hy th thch nhng chun mc. Ph v mt s quy lut. Lo
lng, s hi v nghi ng khng l g ngoi nhng con b ang c gng
cp khi bn nhng gic m v tri buc cuc i bn vi s tm thng.
Hy lun nh rng khng phi tht bi nu chn bn, m chnh s tm
thng khin bn khng thnh cng.

76



William James, ngi c coi l cha ca trit hc hin i ti
M, tng ni: Hu ht chng ta cm thy nh th mnh sng thng
xuyn trong cnh b mt m my nng ln ngi, bn di mc cao nht
ca s trong sng trong nhn thc, s cht ch trong l lun, hay s vng vng
trong quyt nh ca chng ta.
James nhn mnh rng khi so snh vi nhng g chng ta c th hon
thnh c, dng nh chng ta ch mi nhn thc c mt na. Chc chn
chng ta kh nng t c nhng iu khc thng, vy m nhng g chng
ta c li rt ng tht vng. V cng khng phi nng lc ca chng ta c vn .
Ch l v chng ta t p t ln bn thn nhng gii hn, nim tin sai lm v
cho v s nhng con b ph hoi tim nng tht s ca chnh mnh.
Vy nn ti mong bn hy nhn ly th thch ny. Hy sng mt cuc i
khng c b. Hy sng th no tt c nhng gic m ca bn u c th thnh
hin thc v khng chp nhn bt c gii hn no khin bn khng th t c
nhng thnh tu trong i. ng ch bit ln ng i tm bi no gm c;


77
79


hy ln ng c m ln v t n thnh cng!

D

ch gi

: Nguy

n Hong Y
n Phng







78





80